Full text of "Patrologiæ cursus completus [Series Græca] : ... omnium ss. patrum, doctorum, scriptorumque ecclasiasticorum sive Latinorum sive Græcorum ..."

See other formats



Google 





This 15 a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 


It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 


Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work 15 expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 


We also ask that you: 


- Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


- Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


* Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


- Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book 15 in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 


athttp://books.google.com/ 


mm 





— LELAND-STANFORD JVNI 


— 





PATROLOGLE 


CURSUS COMPLETUS, 


SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


ONNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM, 


81VYVE LATINORUM, SIYE GR/ECORUM, 


QUI AB EVO APOSTOLICO AD ETATEM INNOCENTI Ill (ANN. 1216) PRO LATINIS, 
ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANN. 14159) PRO GRAECIS FLORUERUNT : 


RECUSIO CHRONOLOGICA 


OMNIUM QU/E£ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICA TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA 
ECCLESLE SAECULA, 


JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGKNe 
TER CASTIGATA ; DISSERTATIONIBUS, COMMENTAR11S VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; OMNIUUS 
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUA TRIBUS NOVISEIMIB SACULIS DEBENTUR ABSOLUTAS, DETECTIS 
AUCTA ; INDICIBUS ORDINARIIS VEL ETIAM ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES AL!CUJUS 
MOMENT! SUBSEQUENTIBUS, DONATA ; CAPITULIS INTRA IPSUM TEX TUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS 
SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM &IGNITI- 
CANTIBUS, ADORNATA ; OPERIBUS CUM DUCBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN 
ORUINE AD. TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 

B(CENTIS ET QUADRAGINTA INDICIBUS SUB OMNI RESPECTU, SCILICET, ALPHABETICO, CIRONOLOGICO, ANALY'TICO, 
ANALOGICO, STATISTICO, SYNTIIETICO, ETC., OPERA, IRES er AUCTORES ExXIIBENTIDUS, ITA UT. NON SOLUM 
$TUDIOSO, SED NEGOTIIS IMPLICATO, ET $1 FORTE SINT, PIGRIS ETIAM ET IMPERITIS PATEANT OMNES 
85. PATRES, LOCUPLETATA; SED PILCSERTIM DUOBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS INDICIBUS, ALTERO 
sciLiceET HERUM, quo CoNSULTO, QUIDQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM 
UNUSQUISQUE. PATRUM, ABSQUE ULLA EXCEPTIONE, ΙΝ QUODLIDET THEMA SCRIPSERIT, UNO 
INTUITU CONSrICIATUR ; ALTERO. SCKIP'LUIUE SACIUE , gX QUO LECTUM COX- 

PERIRE SIT ODVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIDUS OPERUM SUORUM LOCIS 
BINGULOs SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURJE VERSUS, A PRIMO GENESEOS 
USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT : 

EDITIO ACCURA TISSIMA, CATERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDa, 81. PERPENDANTUA CHARACTERUM NITIDITA*, 
CHART QUALITAS, INTECRITAS TEYTUS, CORRECTIONIS PERFECTIO, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS 
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TO10 PATROLOGLE DECURSU CONSTANTER 
SIMILIS, PRETI! EXIGUITAS, PRESENTIMQUE 18TA COLLECTIO UNA, METIIODICA ET CURONOLOGICA, 
SEXCENTORUM FHAGMENTORUM OFUSCULORUMQUE HACTENUS ΠΟ ILLIC SPARSORUM, VEL ETIAM 
INEDITURCM, PRIMUM AUTEM IN NOSTHA BIBLIOTIECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES 
KTATES, LOCOS, LINGUAS LORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM, 

RT EX INNUMERIS OPERIBUS TRADITIONEM CATHOLICAM CONFLANTIBUS, OPUS UNICUM MIRABILITER EFFICIENTIUM, 


SERIES GIUECA PRIOR, 


IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GR.ECE 
A S. BARNADA AD PIIOTILM. 


. ACCURANTE J.-P. MIGNE, 


Bibliotheecc cleri universe, 
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE RCCLESIASTICAÉ RAMOS BDITOINS. 





PATROLOGIA, AD INSTAR IPSIUS ECCLESIE, IN DUAS PARTES DIVIDITUR, ALIAM NEMPE LATINAM, ALIAM GEECO-LA'TINAM 
AMBEPARTES JAM INTEGRE EXARAT.£ SUNT. LATINA, 222 voLUMINIBUS MOLE SUA STANS, {110 FRANCIS VENIT : GRAECA 
ΒΌΡΙΙΟΙ EDITIONE TYPIS MANDATA EST. PIu0B ΘΆΣΟΝ TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALI COMFLE- 
CT!TUR, ET 104 voLuuixa IN 100 TOMIS, PRO PRIMA SERIE, NON EXCEDIT. l'OSTERIOR VERSIONEM LATINAM TANTUM 
EXHIBET, IDEOQUE INTRA 55 VOLUMINA RETINETUR. SECUNDA SERIES GIAECO-LATINA AD 58 YOLUMINA TANTUM ATTIN« 
GIT; DUM IIUJUS VERSIO MERE LATINA 29 VOLUMINIBUS EST ABSOLUTA. UNUMQUODQUE VOLUMEN GIiECO-La TINUM 8, 
UNMUMQUODQUE HERE LATINUM D FRHANCIS bOLUNMODO EMITUR : UTROBIQUE VERO, UT PRET!I IIUJUUS BENEFICIO 
FRUATURB EMPTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM, SIVE LATINAM, SIVE GR/ECAM COMPARET NECESSE ERIT; SECUS ENIM 
CUJUSQUE YOLUMINIS AMPLITUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA /QUABUNT. IDEO, 81 QUIS TANTUM EMAT 
LICET INTEGRE, SED SEORSIM, COLI.ECTIONEM GR/ECO-LATINAM, VEL EAMDEM EX GRECO LATINE VERSAM, TUM QUODQLE 
VOLUMEN PRO 9 νεῖ, PRO 6 FRANCIS SOLUM OBTINEBIT. IST,.£ CONDITIONES POSTERIORI PATROLOGIA LATINE SERIEL, 
PATRES AB INNOCENTIO ΠῚ AD CONCILIUM TRJDENTINUM EXHIBENTI, AFPLICABUNTUR. PATROLOGIA QU£ MANUSCRIPTIS 
IN BIBI.IOTHECIS ORBIS UNIVERSI QUIESCENTIBUS CONSTABIT, NECNON PATROLOGIA ORIENTALIS, CONDITIONIBUS SPK- 
C'ALIBUS SUBJICIENTUR, ET IN TEMPORE SUO ANNCNTIABUNTUR, δι TEMPUS EAS TYPIS MANDANDI NOUIS NUN DEFULEIT. ' 





PATROLOGIJE GREECE TOMUS LXXXVI. — (eARS POSTERIOR.) 


LEONTIUS BYZANTINUS. S. EPHRAIMUS ANTIOCHENUS PATRIARCIIA. PAULUS SILENTIARIUS. 
ὃ. EUTYCHIUS CP. EVAGRIUS. S. EULOGIUS. ALEX. S. SYMEON JUNIOR. ALI. 


EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE, EDITOREM, 
- IN 91A DICTA THIBAUD, OLI D'AMBOISE, PROPE PORTAM LUTETI.E PARISIORUM VULGO 
D'ENFER NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA Pl'ARISINA, 


1865 








- A Val 


"T pet. 2 
AVIS IMPORTANT. 


D'aprés une deslois providentielles qui régissent ;ie monde, rarement les ueuvres au-dessus ae l'ordinaire se font 
»ans contradictions plus ou. moins fortes et neinbreuses. 1 05 Ateliers Catholiques ne pouvaient guere échapper ἃ ce 
cachet diviu de leur utilité. TTantót on a nié leur existence ou leur importance; tautót on a dit qu'ils étaient fermés 
ou qu'ils allaient l'étre Cependant ils poursuivent leur carriere depuis 21 ans, et les productions qui en sortent 
devienuent de plus en plus graves et soignóées : aussi parait-il certain qu'à moins d'evénements qu'aucune prudence 
humaine ue saurail prévoir ni empéeher, ces Ateliers ne se ferineront que quand la Bibliotééque du Clergé scra 
terminée en «es 2,000 volumes in-£?. Le pass parait un sür garant de l'avenir, pour ce qu'il y ἃ ἃ espérerou à 
eraindre. Cependant, parmi les calomnies auqquelles ils se sont. trouvés en butte, il en est deux qui ont été conti- 
nuellemeut répétées, parce qu'étant plus capitales, leur effet entrainait plus de conséquences. De petitis et ignares 
concurrents se sont done acharnés, par leur correspoudance ou leurs voyageurs, à répéter partout que nos Editions 
élajeut mal corrigées et mal impriniées. Ne pouvant attaquer le fond des Ouvrages, qui, pour la. plupart, ne sont 
que les chefs-d'eeuvre. du Catholicisme reconnus pour tels dans tousles temps et dans tous les pays, il fallait hien 
se rejeter sur la forme dans ce qu'elle 3 de plus serieux, la correction et l'impression; en effet, les chefs-d'eeuvre 
nióme n'auraient qu'une deni-vaieur, si le texte en était inexact ou iliisible. 

]] est trés-vrai que, dans le principe, un succes inoui. dans les fastes de la Typographie ayant foree. i"IEditeur. de 
recourir aux mécaniques, afin de marcher plus rapidement et de donner les ouvrages à woindre prix, quatre volumes 
du double Cours d'Ecriture sainte el de T héologie furent tirés avec la correction insuflisante donnée dans les. impri- 
meries à presque tout ce qui s'édite; il est vrai aussi qu'un certain nombre d'autres volumes, appartenant à diverses 
l'ublieations, furent. imprimés ou trop noir ou trop blanc. Mais, depuis ces temps éluiznés, les mécaniques ont 
eédé le travail aux presses à bras, et l'inpression qui en sort, sans étre du luse, attendu que. ]e luxe. jurerait. dans 
des onvrages d'une telle nature, est parfaitement convenable sous tous les rappor:is. Quant à ]a correction, il est 
de fait qu'elle n'a jamais été portée si loiu dans aucune édition ancienne ou contemporaine. Et comment en serait-il 
autrement , aprés toutes les peines et toutes les dépenses que nous subissons pour arriver à purger nos épreuves de 
toutes fautes? L'habitude, en typozraphie, méme dans les meilleures maisons, est de ne corriger que deux épreuves 
et d'en conf^rer une troisieme avec ]a seconde, sans avoir préparé en rien le manuscrit de l'auteur. : 

Daus les Ateliers Catlioliques la ditlórence cst presque incommensurable. Au moyen de correcteurs blanchis sous 
1. harnais et dont le coup αἰ} typographique est saus pitié pour les fautes, on commemnee par préparer la copie d'un 
hout à l'autre sans en excepter un seu! mol. On lit ensuite en premiere épreuve avec la copie ainsi pr^parée. On lit 
en seconde de la inéme manicre, mais en eeliationnant avee ]a4 premiére. On fait la méme chose en tierce, en colla- 
Lionnant avec la seconde. Qn asit de méine en quarte, en. collationnaut avec la tierce. On renouvelle la méme op^- 
ration en quinte, eu collationnant avec la quarte. Ces collationnetuents ont pour. but ὃ voir si aucune des fautes 
signalées au. bureau par. MM. les correcteurs, sur la marge des épreuves, n'a écliappé à MM. les corrigeurs sur le 
marbre etle métal. Aprés ecs cinq lectures entiéres contrólées l'uue par. l'autre, ei en dclors de la préparation 
ci-dessus mentionnée, vient une révision, ei scuventil en vient deux ou trois ; puis l'on cliehe. 1.6 clichage opéré, par 
conséquent la püreié du teste se trouvant immohilisée, on fait, avec la copie, une nouvelle lecture d'un bout. de ['é- 
preuve à l'autre, ou se livre à une nouvelie révi-ion, etle tiraze n'arrive qu'aprés ees innorbrabies précautions, 

Áussi y a Lil ἃ Montrouge des correcteurs de toutes les natio:s et en. plus grand nombre que dans viugt-ciuq 
imprimeries de Paris réunies ! Aussi eucore, la correction y «oüte-t-elle autant que la composition, tandis qu'aiileurs 
elle ue coüte que le dixiéme ! Aussi eufin, bien que l'assertion puisse. pavaitre téméraire, l'exactitude obienue par 
lant de frais et de soins, fait-elle que la plupart des Editions des Ateliers Catholiques laissent bien loin derriere e!les 
celles méme d»s célebres Béncdictins Mabillun et Moutfaucon. et des célébres Jésuites Petau et Sirriond. Que l'on 
compare, en effet, n'importe quelles feuil:es de leurs éditions avec celles des nótres qui leur correspondent, en grec 
comme en latin, on se convainera que l'invraisemblable est uae réalit?. 

D'ailieurs, ces savants émnineuts, plus préoccapés du sens des textes que de la. partie typographique et n'étant 
οἷον correeteurs de profession, lisaient, non ce que portaient les épreuves, mais ce qui devait οἷν trouver, leur 
haute inteliigence supplcant aux fautes de l'édition. De plus les Bénédictins, comme les. Jésuiites, opéraient presque 
toujours sur des manuserits, cause perpetuelle de la. raultipiicité des fautes, pendant. que les Ateliers. Catholiques, 
dont le prepre est surtout de ressusciler la Tradition, n'opérent le plus souvent que sur des nuprunés. 

Le NH. P. pe Buch, Jésuite bollandiste de Bruxelles, nous écrivait, il y a quelque. tcinps, n'avoir pu. trouver en 
dix-liuit mois d'étude, tie scule fuute daus notre. Patrologie latine. M. Denzinger, professeur de. Théolorie à l'Uni- 
versitó de Wurzbourg, et M. leissmann, Vicaire Général de la nàme ville, nous mandatent, à la date du 19 juillet, 
n'avoir pu également surprendre tune scule faute, soit dans le latin soit dans le grec de notre double Patrologie. KEutin, 
le savaut. P. Pitra, Déneédictin de Solesime, et M. Bonetty, directeur des Annales de. philosophie chrécienie, mis au 
défi de nous convaiucre d'une seule erreur Iypographique, ont été foreés d'avouer que nous n'avions pus trop 
présumé de notre parfaite eorrection. Daus le Ciergé se trouvent de bons laüunistes et de bons hellénistes, el, ce qu 
est plus rare, des hommes tres-positifs et trés-pratiques, eh. bien ! nous eur proniettens. une prime de z5 ceutimes 
por chzque faute qu'iis découvriront dans n'iinporte lequel de 1.05 volumes, surtout d.:ns les grecs. 

Malgré ce. qui précéde, l'Editeur des Cours cemplets, sentau! de plus en plus l'inportance et méme ἃ nécessité 
d'une eorrect^on parfaite pour qu'un ouvrage soit véritablement utile. et estinable, se livre depuis. plus d'un an, et 
est résolu Jc se livrer jusqu'à la fim à une operation. longue, pénible. et. ecüteuse, savoir, la révisi: ni entiere et 
uuiversel!e de ses inbomb^rables cliehés, Ainsi σα de ses volutes, au fur et à mesure qu'il les remet sous presse, 
est corrigé 1not pour. mot d'un bout à l'autra, Quaraute liommes y sont ou. y seront oceupés pendant 1U ans, el une 
&0mme qui ne saurait étre moindre d'un demi million de francs est consacree à cet important. contróle. De cette 
imaniére, les l'ublications des Aleliers Cathottques, qui déjà se distinguaient entre toutes par la supériorité de leur 
correction, n'auront de rivales, sous ce aepo datis aucun temps ni dans aucun pays; car quel] est l'éditeur qui 
pourrait et voudrait se livrer APRES COUP. à des travaux si gigautesques et d'un. prix si exorbitant ? 1] faut 
certes éire bien pénétré d'une vocation divine à cet efTet, pour ne recu:er ni devant la peine ni devant la d^pense, 
éurleut lorsque l'Europe savante prociame que jamais vo!umes n'ont cté édités avec lant d'exactitude que ceux de 
ia Bibliotéque universelle du Clergé. l.e présent volume est du nombre de ceux révisés, et tous ceux qui le seront 
à l'avenir porteront cette note. En conséquence, pour juger les productious des Alcliers Catholiques sous le rapport 
de la correction, il ne faudra preudre que ceux qui porteront en cele l'avis ici trace. Nous ne recennaissons que cette 
'&dilion et eelies qui suivrout. sur nos plauches de inélal ainsi cur'izées. On croyait autrefois que. la. stéréotypie 
wunmobilisait les fautes, attendu qu'un eliché de m^tal n'est point éiastique; pasdu tout, il introduit la. perfection, 
^ar On ἃ trouvé le moyen de 16. eorriger jusqu'à extinetiog de. fautes. L'Hebrcu a été revu par M. pradh, le Grec 
par des Grecs, le Latin et Ie l'rancais par les premiers correceteurs de Ja capitale en ces langues, ] 

Nous avons la consoiation de pouvoir finir eet aris par les réflexions suivantes : lufin, notre exemple a fini par 
ébranler les grandes publieatious en Italie, en Allemagne, en Belgique et en France, par les Canons qrecs de Rome, 
le Gerdi? de Naples, le δεῖν Thomas de Parine , V Encyclopédie religieuse de Munich, le recueil des etéclarations des 
viles de Bruxelles, les Bollandistes , e Sttrez et le Spicilége de Paris. Jusqu'ici, on n'avait su réimprimer que des 
ouvrazes de courte haleine. Les in- £^, οὐ s'englontissént les in-folio, faisarent. peur, et. on. n'osait y toucher, par 
crainte de se noyer dans ces abimes sans fond ct saus rives; mais on a fiui par se risquer à nous imiter. Dien plus, 
505 notre impulsiopn, d'autres Editeurs se préparent au. Butlaire universel, Δὰν Décisions de toutes jes Congregatione, 
à une fiioyruphie et à une Histoire générale, ete., ete. Malheureusement, la plupart des éditions déjà faites ou qui se 
iunt, sont sans autorité, parce qu'elles sont sans exacttiude; la correction semble en avoir été faile par des avevgles, 
sot qu'e& men ail pas senti 13 gravité, soit qu'en ait Teculé cevant les frais; mais patience! une reproduetion 
CecTecte. Burgia bientét, ne. füt-ce c4'à ia lunujre des écoles qui 5» sont fate» ou qui se feront. encore, 


- 


TRADITIO CATHOEICR: 1 
SAECULUM V11. ANNI 600-610. 


. TOY BYZANTIOY, 


ΤΑ EYPIZKOMENA IIANTA. 


LEONTII BYZANTINI, 


OPERA OMNIA. 


ACCEDIT 


EVAGRII SCHOLASTICI 


HISTORIA ECCLESIASTICA ; 
INTERMISCENTUR 


S. EULOGII ALEXANDRINI ARCHIEPISCOPI, S. EUTYCHII CONSTANTINOPOLITANI PATRIARCHAE, 
8. EPHRAIMI ANTIOCHEN! PATRIARCILE, ZACHARLE, MODESTI, HIEROSQLYMITANORUM PATRIARCHAAUM, 
ERECHTH ANTIOCHLE IN PERSIDE EPISCOPI, S. PETRI LAODICENI, 
S. SYMEONIS JUNIORIS, JOBII MONACHI, PAULI ,SILENTIARII, 


SCRIPTA VEL SCRIPTORUM FRAGMENTA QU/E SUPERSUNT. 


ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE, 
| BIBLIOTHEC/E CLERI UNIVERSE, 
$IVE 


CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTIC/EE RAMOS EDITORE. 


— BU 00€» 00 ἀππῖντη.........-.--.-. e 


LEONTII TOMUS POSTERIOR. 
CETERORUM TOMUS UNICUS. 
——————ÁMlluus» 090€» 909 M — 


YVENEUNT 2 voL. 99 rRANCIS GALLICIS. 


— 


EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM, 
UN VIA DICTA THIBAUT, OLIM D'AMBOISE, PROPE PORTAM. LUTETLE PARISIORUS : 
D'ENFER NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC. VERO INTRA. MOENIA PAIISINAO 


1865 


PI CTAW.DITIÓ CATHOLECA. 
SAECULUM VII, ANNI 600-510. 


ELENCHUS 


,AUCTORUM ET OPERUM QUI 1N HAC TOMI LXXXVI PARTE POSTERIORI 


CONTINENTUR. 





dila 


LEONTIUS BYZANTINUS. 
(coNTINUATID.) 


- 


Liber contra Monophysitas, ex edit. card. Ang. Maii, cum interpretatione nostra. col. 1769. 


Capita triginta contra Severum, ex editione ejusdem, addita interpretatione nostra. 
Solutio argumentorum Severi, Grece ex eodem, Latine apud Canisium. 

Contra fraudes Apollinaristarum, Grece apud Maium, Latine ex Canisio. 
Sermones duo, ex Combetisio et Gretsero. 

Fragmenta. 


Appendix ad Leontium. — Leontii et Joannis Collectanea de rebus sacris. 

5. EPHRAIMUS ANTIOCHENUS PATRIARCHA. 

Fragmenta. ' 
PAULUS SILENTIARIUS. 


Descriptio basiliee Sanctee-Sophie, ex interpretatione Caroli Dufresnii Du Cangii, 
recusa in nova Collectionis Byzantine editione, Donne 1829, — Accedit ejusdem 
Du Cangii in Paulum Silentiarium commentarius uberr mus. 

Descriptio ambonis ejusdem basilica, recitata privatim post prius magnum carmen. 

Versus in thermas Pvthicas, ex Analectis Brunckii. 


S. EUTYCHIUS CP. PATRIARCHA. 


Sermo de Paschate et de sancta Eucharistia, ex Bibliotheca nova card. Maii. 
Epistola ad Vigi iura papam, ex Conciliis. 
EVAGRIUS SCHOLASTICUS. 


Historia e'clesiastica a lemporibus in quibus Socrates et Sozomenus desieránt 
(anno 431) usque ad annum 593, juxta editionem Henrici Valesii, Londini anno 
1720 repetitam. 


S. EULOGIUS ALEXANDRINUS ARCHIEPISCOPUS. 
Sermo in Ramos Palmarum et in pullum asini, ex Bibliotheca Gallandii. 


S. SYMEON JUNIOR. 


Epistola ad Justinum Juniorem. 
De sanct s imaginibus. 


ZACHARIAS HIEROSOLYMITANUS PATRIARCHA. 


Epistola ad suos post expugnatam a Persis urbem sanctam, ex edit. Fr. Combefisii. 
Appendix ad Zachariam. — Incerti de Persica captivitate opusculum. 


MODESTUS HIEROSOLYMITANUS PATRIARCHA. 
Homilie tres, cox Photio et Ang. Giacomello. 
JOBIUS MONACHUS. 
Questio Quare Filius incarnatus est, non autem Pater aut Spiritus sanctus. 


ERECHTIUS ANTIOCHIA IN PERSIDE EPISCOPUS. 
Fragmentum. 
S. PETRUS LAODICENUS EPISCOPUS. 


Commentarius in quatuor Evangelias2 90 
Expositio in Orationem Dominicam. 96390 


μος | Parisiis. —— Ex t»pis L. MIGNE. 
» e 


1901 


--- 





TOY ΠΑΝΣΟΦΟΥ ΜΟΝΆΧΟΥ ΞΕ 


KYP AEONTIOY IEPOZOAYMITOY . - 
AIIOPIAT | 


ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ MIAN ΦΥ͂ΣΙΝ AETONTAZ ZYNOGETON TON KYPION HMQN ἸΗΣΟΥ͂Ν ΧΡΙ͂ΣΤΟΝ, 


ΚΑΙ MAPTYPIAI TON ATIQN ΚΑῚ ANAAYZIZ TOY AOTMATOZ AYTON. 


SAPIENTISSIMI MONACHI 


D. LEONTII HIEROSOLYMITANI 


QUJESTIONES 
ADVERSUS EOS QUI UNAM DICUNT NATURAM COMPOSITAM D. N. 1. C. 


ITEM SANCTORUM TESTIMONIA ET SENTENTIAE IPSORUM EXPLICATIO. 


(Ang. Mai Script. Vet. Bibliotheca, t. VIT, p. 110.) 


α’. ᾿λλλὰ ταῖς αὐτῶν ἀπαντήσαντες ἀπορίαις, 
ὀλίγα τινὰ νῦν ix πλειόνων xai ἡμεῖς αὐτοῖς ἄντ- 
ἀπορήσωμεν" εἴπωμέν τε πρὸς αὐτοὺς, ὅτι Εἰ ὁμοού- 
σιος ἡμῖν τε χαὶ τῷ Πατρὶ ὁ Χριστὸς χατὰ τὴν μίαν 
αὑτοῦ οὐσίαν ἦν φατε γνωρίζεται, xat ἡμεῖς δηλαδὴ 
ὁμοούσιοι τῷ Πατρί" τὰ γὰρ τῷ αὐτῷ xaxà τὸ αὐτὸ 
ὅμοια, χαὶ ἀλλήλοις ὅμοια. 

θ΄. Φύσιν ἐκ φύσεων γενέαθα! λέγοντες, εἰ μὲν 
ὁμώνυμον ταῖς πρώην αὐτὴν φασι, δῆλον ὡς οὔτε 
Θεὸν οὔτε ἄνθρωπον αὐτὴν ἐροῦσιν" εἰ ὃὲ συνώνυ- 
pov, θατέρου ἔσται πάντως " οὐ γὰρ ἀλλήλαις συν- 
ὦνυμοι ἑχατέρα᾽ ἣ οὖν Θεὸς, ἣ ἄνθρωπος ἔσται μό- 
vov xat αὐτή᾽ εἰ γὰρ ἀλλήλαις al δύο μὴ συνώνυμοι, 
οὐδὲ τὸ τῇ μιᾷ συνώνυμον, xal τῇ ἑτέρᾳ συνώνυμον 
ἔσται" ὥσπερ γὰρ τὸ ἴσον ἄνισον, xal τοῦ ἑτέρον 


À 


4. Diflicultatibus eorum obvii qui sumus, pauca 
quzdam nunc e pluribus et nos ipsis objiciamus; 
et dicamus ad cos quod si paris nature et nobis 
οἱ Patri Christus secundum unícam quam dicitis 
ejus naturam noscitür, et nos ergo pares natura 
Patri. Qux enim eidem secundum eamdem rela- 
tionem paria, et inter se paria sunt. 

9. Naturam ex naturis fleri dicentes, si nominis 
quidem eumdem habentis intellectum ac natura- 
rum anteriorum illam dicunt, perspicuum est quod 
nec Deum nec hominem ipsam dicent; si vero 
ejusdem nominis , duorum erit profecto alterum, 
non enim ad invicem synonym:e sunt unaquaeque ; 
aut ergo Deus aut homo tantum erit et ipsa; si 
enim ad invicem dux non synonyme, nec quod 


τῶν ἴσων ἄνισον᾽ οὕτω xal «b ἀνίσου ἴσον, ὁμοίως B uni synonymum est alteri synonymum etit; quem- 


καὶ πρὸς τὸ ἕτερον ἄνισον. 


admodum enim zquale quod inxquale est, 4 υ8- 


lium alteri similiter insequale est, ita et inequalis cujusdam &quale, similiter et relative ad alterum 


inzequale est. 

γ΄. El ἀεὶ σώζοιτο ἡ ἕνωσις ἐνέργεια οὖσα, εἴ τ᾽ 
ea» ἂν οὖσα ἀεὶ, tiva Evol ; οὗ γὰρ ὡς f) τοῦ χρόνου 
φὗσις μετά τὸ γενέσθαι εὐθὺς φθειρομένη, οὕτως 
καὶ τῆς ἐνώσεως ἡ φύσις" τῶν γὰρ πρός τι οὖσα, 
ἅμα τῇ φύσει xal tip χρόνῳ, τοῖς ἑνουμένοις ἐστὶν 
ἐφ᾽ ὅσον λέγοιντο ἡνωμένα" ἐν τίειν οὖν ἐνουμένοις 
ἐστὶν ἀεὶ, xa0' ἣν χαὶ ἡνωμένα λέγεται, ἀπὸ τῆσδε 
τῆς σχέσεως παρωνύμως" γενομένης δὲ ἤδη, ὡς 
οὗτοί φασι, μιᾶς ἀληθῶς φύσεως, ἐκ τῶν δύο φύσεων 
«ὧν ἐνωθεισῶν, χὠρὰν οὐχ ἕξει" λοιπὸν ἡ ἕνωσις 
ἔνουται μὴ ἐνουμένης δυάδος, ἣν ἑνώσει αὕτη ἡ Évo- 
σις τοὐλάχιστον ἐν δύο θεωρουμένη πάντως" τοῖς 
ἐνουμένηις τε γὰρ ἕν, ἧ οὐδὲν ὃν, ἕνωσιν λοιπὸν οὐχ 
ἐπιδέγεται" γενόμενον γὰρ ἕν, ἑνώσεως λοιπὸν οὐ 

ὕλτμοι,. ὅπ. L.XXXVI. 


b 


9. Si semper maneat adunatio facta operatio , et 


si ergo una exsistens semper, quamnam adunat ? 


Non enim sicut temporis natura est ubi primum 
exsistit, statim corruptioni obnoxium esse, sic et 
adunationis natura; nam de relativis est, cum na- 
tura et cum tempore, ad adunata pertinet quan- 
diu dicuntur adunata ; in quibus ergo adunatis est 
semper, secundum ea et adunata dicitur, ab hacce 
relatione per derivationem. Facta autem jam. sicut 
isti dicunt, una vere natura ex duabus naturis, 
locum non habebit; ceterum adunatio adunatur 
non adunata duplicitate quam adunabit ipsa adu- 


. nalio saltem in. duobus penitus considerata. Ab 


adunatis enim unum aut nihil est et aduinationen 


56 


“- 


111 δ. 


δος Á'EONTHI BYZANTINI 


[719 


de cztero non admittit4 Tte) M unum, restat Α δεῖται" ἢ οὖν ψευδῶς ἕν εἶναι πάντη χαθ᾽ ὃ ἤνωται 


quod adunatiope :nan Jigatur, aut ergo falso 
unum 6556 -ómtdRno: juxta quod adunata sunt illa 
duo, dicatur qb ' ipsis ; aüt non vere -adunari duo 
. S£ utum quod jam fuerunt unum dicetur. 1taqüe 


NE :héné dicimus, si duarum naturarum est adunatio, 


᾿ unam esse potius hypostasim , non enim naturam; 
nam duo secundum naturam adunata, sicut quz 
cut qux adunata fuerunt. 

5. Omne ex partibus non ejusdem naturz com- 
positum totum alius nominis erit relative ad ipsius 
formam ; unaqu:eque naturalis forma partium ejus; 
nam nec simpliciter corpus, nec tantum anima 
homo diceretur, naturalis formz ratione ; nec cor- 
pus et anima. Namque mortale in neutra horum 
forma, in homine vero evidenter ; aut ergo nec 
Deus ncc homo, nec Deus et homo una , sed alia 
quzdam forma naturalis Christus; et cur illad, 
dicant; si eadem amborum ex quibus compositio 
est in omnibus , et. compositi est forma, quomodo 
non et ejusdem numeri erit ac ambo secundum 
naturalem sermonem ? 

5.Si una natura, siergo et subsistentia post aduna- 
tionem Christus, unumeLinitium ipsius exsistendi: 
nam duo initia ejusdem subsistentiz et natur a 
quo ortum fuit et est, impossibilia. Namque illud 
exsistentiam essentia manifestans, quando facta est, 
Lunc exsistit ; initiumergo exsistendi hanc composi- 
tam naturam, quando et quoinodo ? Siquidem ante 


 adunationem, non propter adunationem una dice - 


retur, evidenter erat enim ante adunationem uma, 
nec adunatione opus erat ut ipsa esset una. Si vero 
ἃ przíata adunatione ipsius initium, quomodo 
selermum adhucet ante sxcula et divinam coufite- 
bimur illam, quz Augusti temporibus venit ad esse 
naturam? 

6. Omnis adunatio jn naturam quamdam con- 
summata et spectata , se ostendit qu:edam haben- 
tem, quz adunatarum naturarum nulla in seipsa 
possidet : etenim nec anims nec corporis natura 
per se ipsam unquam esurit, aut sitit, aut horro- 
rem, aut calorem experitur, aut dormit, aut move- 
tur, aut ridet aut plorat, aut simpliciter sensibilia 
sentit, ita ut nec tibia separatim, nec tibicen per 


τὰ δύο εἴρηται αὐτοῖς" ἢ οὐχ ἀληθῶς ἑνοῦσθαι τὰ 
δύο xa0' ὃ ἤδη γεγόνασιν ἕν, λεχθήσεται" ὥστε χα- 
λῶς φαμεν εἰ δύο φύσεών ἐστιν ἡ ἕνωσις, μίαν εἶναι 
μᾶλλον τὴν ὑπόστασιν" οὐδὲ γὰρ τὴν φύσιν" δύο γὰρ 
χατὰ φύσιν τὰ ἑνούμενα, ὡς ἑνούμενα" ἕν δὲ τὴν 
ὑπόστασιν, ὡς ἡνωμένα, 


adunantur; unum vero secundum hypostasim, si- 


δ΄, Πᾶν ἐξ ἀνομοιομερῶν δυντεθὲν ὅλον, ἑτερώνυ- 


᾿μὸν ἕξει πρὸς τὸ ξαυτοῦ εἶδος" ἑχάτερον εἶδος φυσι- 


xbv τῶν ἑαυτοῦ μερῶν" οὔτε γὰρ ἁπλῶς σῶμα, οὔτε 
μόνως ψυχῇ ὁ ἄνθρωπος λέγοιτο, φυσιχοῦ εἴδους 
λόγῳ᾽ οὔτε σῶμα χαὶ ψυχῆ" τὸ γὰρ θνητὸν, ἐν οὐδε- 
τέρῳ τῶνδε εἴδει, ἕν δὲ τῷ ἀνθρώπῳ σαφῶς" ἣ οὖν 
οὔτε Θεὸς οὔτε ἄνθρωπος, οὔτε Θεὸς καὶ ἄνθρωπο: 
ἅμα, ἀλλ᾽ ἕτερόν τι εἶδος φυσιχὸν ὁ Χριστός" xal τί 
τοῦτο, λεγέτωσαν’ εἰ ὁμοειδὲς ἀμφοῖν τοῖς συντε- 
θεῖσι xatà πάντα τὸ τοῦ συνθέτου εἶδος, πῶς o); 
καὶ ἰσάριθμον ἔσται αὐτοῖς χατὰ τὸν φυσιχὸν λόγον: 


ε΄. Εἰ μία φύσις, εἴ τ᾽ οὖν οὐσία, μετὰ τὴν ἕνωσιν 
ὁ Χριστὸς, μία xai ἡ ταύτης ἀρχὴ τοῦ εἶναι" 605 
γὰρ ἀρχὰς τῆς αὑτῆς οὐσία: xal φύσεως, ἤγουν 
ἀφ᾽ οὗ πέφυχε xal ὑπάρχει, εἶναι ἀδύνατον αὐτὸ 
1*0 τοῦτο τὴν ὕπαρξιν ἣ οὐσία δηλοῦσα, ὅτε γέγονε, 
πότε xal ὑπάρχει" fj οὖν ἀρχὴ τοῦ εἶναι ταύτης τῆς 
συνθέτου φύσεως, πότε τε χαὶ ὅπως; εἰ μὲν γὰρ πρὸ 


. τῆς ἐνώσεως, οὐ διὰ τὴν ἕνωσιν μία λέγοιτο, δηλα- 


δή" ἦν γὰρ xaX πρὸ τῆς ἑνώσεως μία, οὔτε δὲ ἐνώ- 
σεως χρεία ἣν εἰς τὸ μίαν εἶναι αὐτήν" εἰ δὲ ἀπὸ 
τῆς προσφάτου ἑνώσεως fj ταύτης ἀρχὴ, πῶς ἀϊδίαν 
ἔτι καὶ προαιωνίαν καὶ θείαν ὁμολογήσοιμεν τὴν 
ἐπὶ τῶν Αὐγούστου χρόνων προελθοῦσαν εἷς τὸ εἶναι 


φύσιν; 


ς΄. Πᾶσα ἕνωσις εἰς φύσιν τινὰ καινοτέραν ἀπαρ- 
τιζομένη τε xal ὁρωμένη, δείχνυσιν αὐτὴν ἔχουδσάν 
τινα ἃ οὐδεμία τῶν ἑνωθεισῶν φύσεων χαθ᾽ ἑαυτὴν 
χέχτηται" καὶ γὰρ οὔτε ψυχῆς φύσις, οὔτε σώματος 
xa0' ἑαυτὴν πώποτε πεινᾷ, ἢ διψᾷ, ἢ ῥιγᾷ ,ἢ χαυ- 
σοῦται, ἣ ὑπνοῖ, ἣ ἀποθνήσχει, ἢ γελᾷ, ἢ χλαίε!, ἣ 
ἁπλῶς αἰσθάνεται αἰσθητῶς αἰσθητοῦ, ὥσπερ οὐδὲ ὁ 
αὐλὸς ἰδία, οὐδὲ ὁ αὐλητὴς xa0' ἑαυτὸν λαλεῖς τί 


se ipsum canit ; quid ergo Dominus, ipse nec Deus D οὖν ὁ Κύριος, ὁ μήτε Θεὸς μήτε ἄνθρωπος, ἰδίᾳ ἔχειν 


nec homo, proprie habere pre se ferebat ? Sane 
ergo dicunt quod super aquas corporeum ambu- 
lans et similia; sed illud intelligendum non exsi- 
stens nature composite proprium ens ; et quibus 
non 8ecundum essentiam in natura aut in exsisten- 
tia convenit sanctorum , Deus sepe ferri super 
aquas dedit corpore, de Joco tn locum super aquas 
transeuntibus. Si ergo nihil sit physica proprietas 
Christi proprie, nec natura ipsi una quzdam tan- 
tum propria; nec enim secundum misturam ut 
Sicera; nec secundum participationem sicut aqua 
AEgyptiorum quz sanguis facta est; nec secundum 
mutationem sicut xs in :ruginem immutatur ; nec 
secundum naturalis adunationis necessitatem , 


ἐνεδείξατο; Εἰχὸς οὖν, φασὶ, ὡς τὸν ἐφ᾽ ὕδατος σω- 
ματιχὸν περίπατον χαὶ τὰ τοιάδε" ἀλλὰ τόδε χατα- 
γοητέον οὐ φύσεως ὃν ἰδίωμα συνθέτον" χαὶ οἷς γὰρ 
μὴ κατ᾽ οὐσίαν εἰς φύσιν ἣ εἰς ὑπόστασιν σύγκειται 
τῶν ἁγίων ὁ Θεὸς πολλάκ!ς ἐποχεῖσθαι τῶν ὑδάτων 
πεποίηχε σώματι μεταθατιχῶς ἐν αὐτοῖς πορευο- 
μένους" εἰ οὖν οὐδέν ἐστι φυσιχὸν ἰδίωμα Χριστοῦ 
ἰδικῶς, οὐδὲ φύσις αὐτῷ μία τις μόνον ἰδική" οὔτε 
γὰρ κατὰ σύγχυσιν, ὡς τὰ σίχερα" οὔτε χατὰ μετ- 
ουσίωτιν ὡς τὸ ὕδωρ τῶν Αἰγυπτίων αἶμα γεγονός" 
οὔτε κατὰ ἀλλοίωσιν, ὡς ὁ χαλχὸὺς εἰς ἰὸν ἀμςείδειαι" 
οὔτε χατὰ φυσιχῆς ἑνώσεως ἀνάγχην, ὡς ψυχὴ εἰς 
σῶμα ἀνθρώπον γέγονεν" ἔτι ᾿μὲν τράγον τὸ μυχα- 
στιχὸν ἔχοντος, ἀνθρώπου δὲ ἰδίως τὸ χηροπλαστιχὸν, 


1773 


CONTRA MONOPHYSITAs. 


fei 
11 


εἴτις ὁ αὐτὸς χηροπλαστῶν Xal μυχάζοι ἀνὴρ, με- A sicut ànimia in hominis corpus facta est; adhue 


μητὸς τῶν ἑἐτεροφυῶν, οὐ σύνθετον δείχνυσι τὴν 
φύσιν αὑτοῦ δηλαδὴ, ἀλλὰ δύο φύσεων ἰδιχὰς Evep- 
γείας ἐκ τῆς αὐτῆς μιᾶς φύσεως αὐτοῦ" οὗτος γοῦν 
"χαὶ τὸ μεταθατιχῶς χινεῖσθαι, ἀνθρωπίνης φύσεως 
Tw τὸ δὲ μὴ καταδύεσθαι τὴν βαῤυτέραν τοῦ σώ- 
ματος ψύσιν ἐποχουμένην τῇ τοῦ ὕδατος χουφοτέρᾳ 
φύσει, ἀλλὰ ὑπερείδεσθαι τὴν στεῤῥοτέραν τῇ μανω- 
τέρᾳ, τοῦτο θείας ἐστὶ φύσεως, ποιεῖν ἰδιχωτάτως 
πάσας, ποιῶπται xal μετάαποιῶσαι, xal οὐσιῶσαι, 
χαὶ μετουσιῶσαι, xal ἀπουσιῶσαι τὰς φύσεις δί ,α- 
ται, χἂν ἐκ τοῦ αὐτοῦ πρόεισι προσώπου. Lagu; 
οὖν ἐν τοῖς τοιοῖσδε θεία χαὶ ἀνθρωπίνη φύσις συν- 
εργοῦσαι ὁρῶνται" οὐ μὴν ἑτέρα φύσις συντεθεΐσα, 
. ἐχ τῶνδε ἡμῖν χαθορᾶται. 


hirco balatum habente, honiine vero cereas statua« 
plasmandi speciatim capace, si idem ccreas statuas 
plasmat et balatum edit homo, diversarum natu- 
rarum imitator, non compositam ostendit nátufam . 
suam certe, sed duas naturarum proprias enérgias 
ex ipsa unà natura sua. Sic ergo et de loco in lo- 
cum moveri, humans natura est; scd non tergi ἢ 
gráviorem corporis naturam super aquarum leviorí 
naturá gradientem, sed sustineri solidiorem super 
molliori divinx id est naturz, facere volde 5pcciae 
tim cuuctás, fecisse et mutasse factà , essentiam 
fecisse et essentiz parlicipem fuisse , et essentia 
privare naturas polest, etsi ex eadem persona 
procedat. Evidenter ergo in talibus divina et. hu- 


mana natura cooperari videntür, non tamen alia composita natura ex istis nobis aspicienda of- 


fertur. . 


C. Ei μηδὲν πλέον ἢ ἔλαττον ταῖς δύο φύσεσιν ἡ Β 7. Si nibil amplius aut minus in dualis naturis 


σύνθεσις dj ἀσύγχυτο; πλὴν τῆς πρὸς ἀλλήλας ἑνώ- 
σεως δείχνυσιν, ἕνωσις δὲ οὔτε φύσις ἐστὶν, οὔτε 
μὴν ἀλλοίωσις, f| λεῖψις, ἢ πρόσθεσι: φύσεως, πῶς 
ἄνευ προσθέσεως, fj λείψεω;, 1] ἀλλοιώσεω; φύ- 
σεως, τὸ xas' ἀριθμὸν ποσὸν τῶν ἠνωμένων φύσεων, 
πλέον ἣ ἔλαττον φανήσεται, ἵνα ἢ τρεῖς ἣ μίαν τὰς 
οὐσίας δύο οὔσας, μεταποιήσῃ ; εἰ δὲ ἄρα xol πλεῖόν 
τι ἐνώσεως ἀσυγχύτου ταῖς φύσεσιν ἐπεισάγειν τολ- 
μῶσι ποιητιχὸν f| παραστατιχὸν ἁπϑδῶς φύσεως, λε- 
Ὑέτωσαν ἡμῖν παῤῥησίᾳ, τί τοῦτο εἶναι διανοοῦνται. 


η΄. Εἰ ἐχ δύο φύσεων ἡνωμένων ἀσυγχύτως μίαν 
ποιεῖν ἔστιν, Ex δύο φύσεων ἡνωμένων χατὰ σύγχυ- 
σιν τί ἕτερον γίνεται ; ἣ οὖν δύο εἶναι φύσεις Ex 


τοῦ ἀσυγχύτου Λόγου ἐπὶ Χριστοῦ Ἰροῦσιν, ἢ τίς f) C 


διαφορὰ τοῦ ἀσυγχύτου πρὺς τὴν σύγχυσιν ἐν τῇ 
τῶν φύσεων ἑνώσει λέγειν εἰσπραχθῆσονται; cl xat 
λέγοιεν, ὅτι" Οὐ συγχέομεν τί γὰρ πλεῖον ἐρεῖ ὁ λέ- 
Tov Góyyuatv ; εἰπάτωσαν γὰρ xal τοῖς Νεστοριανοῖς, 
δύο ὑποστάσεις λέγουσι xal χράζουσιν ἀνέδην, ὅτι 
οὐ διαιροῦμεν, τοῦτό φαμεν" ὅτι τί γὰρ ἄλλο παρα- 
στήσει τὸν διορισμόν ; οὐ γὰρ ἔστιν ἑτέρως τὰ πάντη 
ἀδιαχρίτως συγχείμενα, πλὴν τοῦ λέγειν μιᾶς ὑὕπο- 
στάσεως φύσεω; εἶναι" οὔτε τὰ πάντη διαχεχριμένα, 
ἣ τὸ λέγειν δύο φύσεις χαὶ ὑποστάσεις εἶναι. 


6'. Εἰ μία φύσις τοῦ Δεσπότου ἡμῶν Χριστοῦ μετὰ 
τὴν ἕνωσιν, εἴποιμεν πρὸς αὐτούς" ἄρά γὲ φατε, ὦ 
οὗτοι, χρειττωθῆναί πως ταύτην πᾶσαν μετὰ τὴν 
ἁγίαν αὐτοῦ ἀνάστασιν, f| οὐχί; ἣ πᾶσαν μὲν οὐχὶ, 
εἶναι δέ τι λέγεται ἐν αὐτῇ τῇ ἀναστάσει τοῦ Δεσπό- 
του χρειττούμενον, xal ἕτερον μὴ χρὲειττούμενον ; 
εἰ μὲν οὖν εἶναί τι τέλειον καὶ φυσιχὸν τὸ χρειττού- 
ἰλενὸν κατὰ φύοιν, καὶ ἕτερον τέλειον φυσιχὸν xpetz- 
τοῦν χατὰ φύσιν ἐν τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ ἀναστάσει φάτὲ, 
αὐτόθεν ἡμῖν ἰδοὺ τὰς δύο φύσεις συνομολογεῖτε" καὶ 
εὐχαριστία τῷ χοινῷ Πατρὶ ἐπὶ τῇ τῶν ἀδελφῶν 
ὑγίᾳ ἀπολήψει. 

V. Οἱ ἐπινοίᾳ μόνον ὁρᾷν φάσχοντὲς τὸ διττόν τῶν 
φύσεων ἐπὶ Χριστοῦ μετὰ τὴν ἕνωσιν, λεγέτωσαν 
ἡ μὶν τὴν φυσιχὴν διαφορὰν τοῦ ἀοράτου καὶ ὁρατοῦ 


cemposilio inconfusa quam alterius cum altera 
adunatio ostendit, et adunatio nec natura est, nec 
mutatio , nec relictio aut appositio nature , quo- 
modo absque appositione, aut relictione áut muta- 
tione naturze, quantitás juxta numerum adunata- 
rum naturarum plus minusve appárebit, ut aut 
tres aut unam jam faciat eas quz» dux essenti: 
erant ?.Porro si et amplius quid adunationis dis- 
tinctze naturis adjicere audeant effictum aut repr»- 
sentativam naturx simpliciter, dicant nobis cum 
fiducia quid illud esse cogitant. 

8. Si de duabus naturis adunalls distincte una 
efficitur, de duabus naturis adunatis cum confu- 
sione quid aliud fit? aut ergo duas esse naturas 
ex inconfuso Verbo de Christo dicent , aut qua sit 
inter inconfusum οἱ confusionem differentia in na- 
turarum adunatione dicere cogentur; atque si 
dixerint quia non miscemus, quid amplius dicet 
qui ait inistionem? Dicant enim el Nestorianis dues 
hypostases dicunt et impüne vociferant : quia non 
dividimus, id dlcimüs ; quia quid enim aliud ex- 
ponet definitionem ? Namque non aliter sunt peni- 
tus indistincte composita, quam de quibus dicen- 
dum sit naturte unam hypostasim esse, nec penitus 
distinctà quam de quibus dicendum sit duas natu- 
ras et hypostases esse. . 

9. Si Domini nostri Christi una naturg post ad- 
unationem , dicamus ad illos : Ergo dicite, o vos, 


p meliorari quodam modo illam totam post sanctam 


ejus resurrectionem aut non? aut totam quidem : 
non, esse vero quid dicitur in ipsa Domini resur- 
rectione melioratum, et aliud non melioratum ? Si 


ergo quidem esse perfectum eL naturale meliora- 


tum secundum naturam, et alium perfectum na- 
turale meliorantem in sancta ejus resurrectione 
dicitis, inde nobis ecce duas illas naturas confite- 
mini; et gratie communi Patri de fratrum sano 
reditu agentur. 

10. Qui cogitatione tantum naturarum duplicita- 
tem considerare dicunt in Christo post adunaties 
nom, nobis ph sicam differentiam dicant invisibilis 


"11 


LEONTII BYZANTINI 


Wirt) 


et visibifis in Christo, cogitatione sciunt an aliter? A ἐν Χριστῷ, ἐπινοίᾳ ἴσασιν ἀλλ᾽ ἑτέρως ; El μὲν οὖν 


Si ergo quidem eadem cogitatione et differentiam 
sciunt physicam in eodem, sicut hanc confitentur, 
et illam cogentur ; aut si plasma est illa, et hanc 
sic esse dicent. Si vero differentiam non cogita- 
tione sed sensibus considerare in hac dixerint, in- 
visibile per sensus videre affirmantes, admiratio- 
nem provocabunt. Si vero cogitatione ambo vident, 
sed differentiam quidem arte judicandi de entibus 
ct concipiendi de rebus supra sensus, duplicitatem 
vero arie excogitandi de rebus quz non sunt; 
primo quidem cur non et decem et viginti et tri- 
ginia naturas fingimus in Christo, sed duas tan- 
tum? Quis vero legem dedit nobis fictiones dogma- 
tizare de Christo vero Deo, et phantasiis solis 
auferri fidem? (dololatram esse, non ab extra, sed 
jn ipsa anima nostra qux non sunt effingentes, 
deinde mythologiam hoc offerentes reliquis? Hac 
cnim data, tum omne pietatis mysterium, tum 
magistros omnes simul una opinione , instabilitate 
mendacii lacerantia destruunt. Adhuc ct dicant 
nobis vere si igitur secundum hanc cogitationem 
secundum quam duas dicunt naturas, licet cuidam 
Patrum aut apostolorum dicere decem naturas 
Christi, aut. quinquaginta, aul cuilibet vere? Si 
enim liceret vere dicere, quid non dicebant ve- 
rum ? Et certe hoc antiquitus in sermone, quot 
erunt Christi naturx? Si autem non sint ultra 
duas vere excogitande nature in Christo, patet 
quod res usque ad hunc numerum in veritate est; 
si vero de re et veritate cogitatio est, quid ergo 
fictive cogitatur et mendaciler confingitur? Per 
hoc enim discernendum simplieiter de cogitationi- 
bus, quod vera quidem de exsistentibus nascitur 
nobis, mendax vero de non ezsistentibus nascitur 
jn nobis : sunt ergo verc cogitatione duz Christi 
naturg : etenim et adunatx in cogitatione nostra 
sunt conspectabilia tantum : quod enim natura 
invisibile, non quia unitur alicui rei visibili, nisi 
cogitatione ; sed quando quidem simul cogitare 
plura, et de pluribus sensa mens nostra non potest, 
necessario et adunatlionem dividentes ab adunatis, 
in judiceando adunationem et adunata, videmus di- 
versum cujusque sermonem ; et adunatorum quod- 


τῇ αὐτῇ ἐπινοίᾳ xa τὴν διαφορὰν ἴσασι τὴν φυσι- 
χὴν ἐν τῷ αὐτῷ, ὥσπερ ταύτην ὁμολογοῦσι, χἀκεί- 
νὴν ἀναγχασθήσονται" ἧ εἰ πλάσμα ἐστὶν Exclvn, 
xa ταύτην οὕτως ἔχειν λέξονται" εἰ δὲ τὴν διαφορὰν 
οὐκ ἐπινοίᾳ, ἀλλ᾽ αἰσθῆσει ὁρᾷν αὐτῇ εἴποιεν, τὸ 
ἀόρατον αἰσθητῶς ὁρᾷν διαθδεδαιούμενοι, θαυμασθή- 
σονται" εἰ δὲ ἐπινοίᾳ μὲν ἄμφω ὁρῶσιν, ἀλλὰ τὴν 
μὲν διαφορὰν τῇ τῶν ὄντων χριτιχῇ καὶ τῶν ὑπὲρ 
αἴσθησιν χαταληπτιχῇ, τὴν δὲ δυάδα τῇ τῶν μὴ ὄν- 


Φἴίων ἀναπλαστιχῇ, πρῶτα μὲν τί μὴ καὶ δέκα xal 


εἴχοσι χαὶ τριάχοντα φύσεις ἀναπλάττομεν Χριστῷ, 
ἀλλὰ δύο μόνον; τίς δὲ χαὶ ἐνομοθέτησεν ἡμῖν πλά- 
σματα δογματίζειν, ἐπὶ Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, 
xai φαντασίαις μόναις ἀπαιωρεῖσθαι τὴν πίστιν ; 
εἰδωλολατρεῖν δὲ οὐχ ἔξωθέν πως, ἀλλ᾽ ἐν αὐτῇ ἡμῶν 
τῇ ψυχῇ, τὰ μὴ ὄντα ἀναπλαστοῦντας. εἶτα xal μυ- 
θολογοῦντα: αὑτὰ τοῖς λοιποῖς ; ταῦτα γὰρ δοθέντα 
πᾶν τε τὸ τῆς εὐσεδείας μυστήριον, χαὶϊ τοὺς δ'δα- 
σχάλους πάντας ἅμα μιᾷ προλήψει τῇ τοῦ ψεύδους 
ἀδεθαιότητι διασύραντα χαταστρέφει. "Ἔτι ὃὲ λεγέ- 
τωσαν ἣμῖἷν ὄντω;, εἰ ἄρα γε κατὰ ταύτην αὐτὴν τὴν 
ἐπίνοιαν, χαθ᾽ ἣν δύο φασὶ τὰς φύσεις, ἔξεστί τιν: 
Πατέρων ἣ ἀποστόλων εἰπεῖν δέχα τὰς φύσεις Χρι- 
στοῦ, ἣ πεντήχοντα, ἣ οὐδενὶ ἀληθῶς. Εἰ μὲν γὰρ 
ἐξῆν ἀληθῶς εἰπεῖν, τί μὴ ἔφασαν τἀληθές ; καίτοι 
τοῦτον ζητουμένσυ πάλαι, πόσαι ἂν εἶεν Χριστοῦ αἱ 
φύσεις. Εἰ δὲ μὴ ἔστιν ὑπὲρ τὰς δύο ἀληθῶς ἐπι- 
νοῆσαι τὰς φύσεις Χριστοῦ, δῆλον ὡς τοῦ πράγμα- 
τὸς τὴν ἀλήθειαν ξωυς τοῦδε τοῦ ἀριθμοῦ ἔχοντος. Et 
δὲ πράγματι χαὶ ἀληθείᾳ ἐπινενόηται, τί οὖν ἀνα- 
πλαστιχῶς νενόηται χαὶ πεφάντασται ψευδῶς ; τούτῳ 
γὰρ διαχριτέον ἁπλῶς τὰς ἐπινοίας, ὅτε ἡ μὲν ἀλη» 
Oh; ὑπὸ τῶν ὄντων γεννᾶται ἡμῖν, ἡ δὲ ψευδὴς τὰ 
μὴ ὄντα γεννᾷ ἐν ἡμῖν. Εἰσὶν οὖν ἀληθῶς δύο τῇ 
ἐπινοίᾳ αἱ φύσεις Χριστοῦ" καὶ γὰρ χαὶ ἠνωμένσι 
τῇ ἐπινοίᾳ ἡμῶν εἰσι θεωρηταὶ μόνον" τὸ γὰρ φύσει 
ἀόρατον, οὐδ᾽ ὅτι ἧνωταξ τινι ὁρατὸν, εἰ μὴ τῇ ἐπι- 
νοΐ" ἀλλ᾽ ἐπεὶ ἅμα νοεῖν πλείονα, καὶ περὶ πλειό- 
νων νοήματα ὁ νοῦς ἡμῶν οὐ δύναται, ἀναγχαίως 
xa τὴν ἕνωσιν ἀποδιαστέλλοντες τῶν ἡνωμένων, Ev 
τῷ χρίνειν ἕνωσιν xal ἡνωμένα, ὁρῶμεν τὸν διάφο- 
pov ἑκάστου λόγον" xai τῶν ἡνωμένων ἔχαστον xas* 
ἰδίαν σχοποῦντες, ποῖα χαὶ ποῖα ἔχει ἴδια γνωρίζο- 


que secundum proprietatem considerantes , qua D μεν’ el γὰρ μὴ οὕτως γνῶμεν, οὐδὲ τὴν ἕνωσιν νοοῦ- 


et qux? habet propria noscimus; si enim nom sic 
cognoscimus, non adunationem intelligimus ; ipsa 
enim per mutuam proprietatum communicationem 
conspicitur; simul vero cuncla adunata et pro- 
prietates eorum, et adunationis proprietates co- 
gitare, non est ulli, una et simplici imaginandi 
actione. Necessario ergo adunatorum quidem dis- 
tinctiones secundum imaginandi vim effingimus 
cogitatione ; sed et illud, non ad mentiendum co- 
gitatione in nobis ipsis de rerum coagmentatarum, 
non enim hic erat finis, sed eo quod cx natura 
nostra mendacium, ut ita dicam; « omnis eniin 
liomo mendax '. » Qui enim in uno nequimus multa 


! Rom. iun, 4. 


ptv: αὕτη yàp διὰ τῆς ἀντιδόσεως τῶν ἰδίων xaf- 
ορᾶται" ἅμα δὲ πάντα τὰ ἡνωμένα, xai τὰ ἴδια αὖ- 
τῶν, xai τὰ τῆς ἑνώσεως ἴδια νοεῖν, οὐχ ἔστιν οὖ- 
δενὶ μιᾷ καὶ ἁπλῇ φαντασίᾳ. ᾿Αναγχαίως οὖν τὰς μὲν 
διααστολὰς τῶν ἡἧνωμένων χατὰ φαντασίαν ἀναπλάτ- 
Topsv τῇ ἐπινοίᾳ" ἀλλὰ xal τόδε, οὐ διὰ τὸ ψεύσα - 
σθαι τῇ ἐπινοίᾳ ἐν ἑαυτοῖς τὴν διάχρισιν τῶν σνγχει- 
μένων᾽ οὐ γὰρ οὗτος ἣν σχοπὸς, ἀλλὰ διὰ τὸ τῆς 
φύσεως ἡμῶν ψενδὲς, ὡς εἰπεῖν" « πᾶς γὰρ ἄνθρωπος 
ψεύστης * » o0 δυναμένων ὑφ᾽ ἕν τὰ πολλὰ νοεῖν, ἧνω- 
μένα, εἰ μὴ διὰ τοῦδε τοῦ τρόπου ἐπιστῶμεν τῇ τῶν 
ἡνωμένων ἀληθείᾳ, πόσα τε xai ὁποῖα ἰδιχῶς ἐστιν 
ἔχαστον" τούτου δὲ μῃ- γνωσθέντος, οὐδ᾽ ὅτι ὄντως 


Til 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1118 


πλείονα ἤἥνωταί τινα χαταληφθήσεται. ᾿Αγνοεῖται ἄρα A cogitare adunala, nisi per hunc modum intenda - 


xat dj ἕνωσις οὐχ οὖσα, χαὶ ἐπινοίᾳ ψευδεῖ διάστασις 
τῶν ἡνωμένων, ἵνα ἐπινοίᾳ ἀληθεῖ γνωσθᾷ ἡ ἕνωσις 
αὐτῶν, λαμδάνεται" ἕν γὰρ μόνον δρῶσά τι ἡ αἴσθη- 
δις, οὔτε εἰ φύσει οὔτε εἰ ἐνώσει ἐστὶν ἕν, δύναται 
διαχρίνειν. 
moscatur adunatio eorum, intelligitur. Namque 
tura, nec si adunatione est unum dignoscere valet. 
ια΄, 'H μία φύσις, ἦν φατε, ἀδελφοὶ, μετὰ τὴν 
ἕνωσιν, f| ταυτὴ ἔσται τῷ ἀριθμῷ μία τῶν πρὸ τῆς 
ἑνώσεως φύσεων, ἐξ ὧν λέγετε εἶναι αὐτὴν δύο φύ- 
αεων, ἣ οὐχί. El μὲν οὖν οὐ ταυτὴ, οὐχ ὁ αὐτὸς Θεὸς 
ὁ πρὸ σαρχὸς, καὶ ἐν σχρχὶ, ἤγουν ὁ μετὰ τὴν ἕνωσιν 
xai πρὸ τῆς ἑνώσεως, εἷς τῷ ἀριθμῷ, ἀλλ᾽ ἕτερος 
ἐν τῷ λόγῳ, xal ἕτερος ἐν Χριστῷ * εἰ δὲ ταυτὴ τῷ 
ἀριθμῷ τῇ τοῦ Αόγου φύσει ἐστὶν, ἄσαρχος ἄρα xal 
μετὰ τὴν ἕνωσιν ὁ Λόγος, f) σύνθετος σαρχὶ xal πρὸ 
τῆς ἑνώσεως. 


ιβ΄. Πᾶν τὸ ὃν, χτιστὸν fj, ἄχτιστόν ἔστε" τὸ γὰρ 
τούτων μέσον, οὐδὲ οἱ τοὺς τραγελάφους ἀναπλάτ- 
τοντες, χαθώς φησιν ὁ Πατὴρ, δώσουσιν. Εἰ οὖν μία 
φύσις ἐστὶ Χριστοῦ, εἴπερ ἄχτιστός ἐστι, τίς ἡ ix 
vic ἁγίας Ἐαρθένου ; εἰ δὲ χτιστή ἐστι, τίς d) ὁμοού- 
σιὸς τῷ ἀχτίστῳ Πατρί ; ὁμοίως δὲ χαὶ εἰ ἀγένητος, 
χαὶ εἰ ἄχρονος αὕτη ἐστὶ, τίς ἡ γενομένη ἐχ γυναι- 
xé;; χαὶ τοῦτο ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου ἐν 
ὑστέροις καιροῖς" εἰ δὲ γενητὴ xaX ὑπὸ χρόνον, τίς 
&V ἧς πάντα γέγονε, xat δι᾽ ἧς τοὺς αἰῶνας ὁ Πατὴρ 
ἐποίησε ; χαὶ πῶς μήτε ἀρχὴν ζωῆς, μηδὲ τέλος 
ἡμερῶν ἔχων ὁ Χριστὸς, χατά τε τόδε ἀφομοιούμενος 
τῷ Μελχισεξδέχ ; τὸ γὰρ αὐτῷ ἕν xaxà τὸ αὐτὸ ἐν 
ταυτῷ τῶν ἐναντίων τοὺς λόγους οὐχ ἐπιδέξεται, ὡς 
πολλάχις εἴρηται. 

εὐ. Ὁ μεσίτης Θεοῦ xaX ἀνθρώπων &pá γε μέσος 
αὐτοῖς εἶναι δοχεῖ ὑμῖν xai χατὰ τὸν φυσιχὸν λόγον, 
ἣ μόνον κατὰ γνωμιχὴν σχέσιν, xat συμδιδαστιχὸν 
σχοπόν ; Εἰ μὲν οὖν χατὰ γνώμην μόνον, χατὰ φύσιν 
ἣ θάτερον τῶν δύο, f] ἕτερόν τί ἐστι παρὰ τὰ δύο" 
εἰ δὲ οὖν, ἀνάγχη χαὶ χατὰ φύσιν εἶναι αὐτὸν μέσον " 
τὸ δὲ μέσον, &v&yxr fj οὐδέτερον τῶν μεσαζομένων 
μετέχειν ἀπὸ μέρους ἑκατέρου, ἣ ὅλων τῶν ἑχατέρων. 
λόγων" ὃ βούλεσθε, ἡμῖν ἀποχρίνασθε.. 


ιδ΄. Ὁ ᾿Απόστολος μετὰ τὴν ἕνωσιν δηλαδὴ τὴν ἐν 
Χριστῷ λαδοῦσάν τε xa λιφθεῖσαν μορφὴν οἷδεν, 


ἤγουν φύσιν" αὗται δὲ ὅτι οὔτε μία οὔτε ὁμοίως D 


ἔχουσαι, παντὶ δῆλον. 

u*. ΕἸ διὰ τὸ τοῦ ἀνθρώπου εἰρημένον τισὶ τῶν 
Πατέρων παράδειγμα τὰς δύο φύσεις οὐχ οἷόν τε σώ- 
ζεσθαι ἐν Χριστῷ, λεγέτωσαν ἡμῖν, οἱ ἀποκτείνοντες 
τὸ σῶμα, φύσιν ἀποχτείνουσιν, ἣ οὐχί; χαὶ οἱ τὴν 
ψυχὴν μὴ δυνάμενοι ἀποχτεῖναι, φύσεως οὐ χατι- 
σχύουσιν ἑτέρας παρὰ τὸ σῶμα, fj οὐ δῆτα, Εἰ οὖν 
ἄνθρωπο: ὄντως ἦσαν οἷς ἐντέταλτο ὑπὸ τοῦ Κυρίου 
ph φοδεῖσθαι ἀπὸ τῶν τοιῶνδε, δῆλον ὡς ἐνουσῶν 
αὑτοῖς τῶν δύο φύσεων ταῦτα εἴρηται, ἤγουν τῇ; t: 
ἀποχτενομένης xal τῆς μἢ ἀποχτενομένη ;. 


mus in adunatorum veritate, quz& et qualia proprie 
uniuscujusque *sint. Hoc vero ignoto, nec quod 
reipsa plura adunantur quzdam intelligetur : ignota 
ergo manet et adunatio qux nonest ; et cogitatione 
mendaci divisio adunatorum, ut cogitatione vera 


unum tantum quid. videns. sensibilitas, nee si na- 


11. Hla unica natura, quam dicitis, fratres, post 
adunationem, eadem erit numerouna quam duz ante 
adunationem nature, ex eo quod dicitis eam dua- 
rum naturarum esse, aut non. Siigitur non quidem 
eadem, non idem Deus ante carnem et in carne, 
scilicet ille post adunationem et ante adunationem 
unus in numero, sed alter in Verbo, et alterin Chri - 
sto. Si vero eadem numero ac natura Verbi est, 
absque carne ergo et post adunationem Verbum, 


B aut compositum ex carne etiam ante adunatio- 


nem. 

18. Ensomne creatum aut increatum est ; horum 
enim medium nec qui tragelaphos fingunt, sicut 
dicit Pater, dabunt. Si igitur una Christi natura, 


«οἱ increata est, quzenam qua ex beata Virgine? Sí 


vero creata, quanam est ejusdem cum increa:o 
Patre substantie? Similiter vero etsi ingenita, et 
si absque tempore sit illa, quzenam nata ex muliere? 
Et illud quando venit plenitudo temporis in novis- 
simis opportunitatibus ; si vero generatio et sub 
tempore, quaenam illa per quam omnia facta sunt, 
et per quam fecit secula Pater ? Et quomodo nec 
exordium vite, nec finem habens dierum Cbristus 
et propter hoc assimilatus. Melchisedech ? Nam quod 
in se unum est, secundum idem in eodem contra- 
rii verba non admittit, ut sepe dicitur. 

15. Mediator Dei et hominum, num medius ipsis 
esse videtur vobis et secundum physica verba, au 
tantum in sententiosis relationibus et ad conve- 
nientixz consilium ? Si igitur secundum sententiam 
quidem tantum, secundum naturam aut utrumque 
e,duobus, aut alterum quoddam est propter hiec 
duo; si vero, necesse est ut secundum naturam sit 
medium ; medium autem hoc, necesse est ut aut 
neutrum sit ab utraque parte rerum inter quas me- 
dium tenet, aut totum: singulorum; quod vultis, 
ipsi vobis respondete. 

14. Apostolus post adunationem sane in Christo 
assumentem οἱ assumptam formam novit, nempe 
naturam ; ipse quia nec una, nec similes exsistentes, 
omnibus patet. 

15. Si propter dictum de homine quibusdam e 
Patribus. exemplum, duas hasce naturas impossibile 
est salvas in Christo remanere, dicant nobis : qui 
occidunt corpus, animam occidunt, an non? Et 
qui animam non possunt occidere in naturam non 
prevalent alteram. quam corpus, au non? Si ergo 
homines vere erant quibus a Domino prescriptum 
est homines hujusmodi non timere, patet quod ἐδ 
dicuntur eq quod duz in istis sint nature, scilicet 
altera occisa et altera non oecisa. 


1779 


natura Verbi, et qux humanitatis, natura carnis, 
quomodo non duz naturz immutabiles in Christo? 


17. Adhuc differentia, quorumdam differentia : - 


cujus enim sermo de rebus in quo et non de re- 
bus secundum quz, tractat ; differentiam ergo di- 
centes, et differentem esse.in Christo daretis; 
quanta vero hzc duas saltem diceretis, qux vero hzec 
sint si interrogamini , divinitatem et humanitatem 
enuntiarelis, ut puto; quid vero hsc cognoscitis 
consequenüum in illisinterrogati, licet non sint qua- 
lia aut quanta, aut habitus aut simile quoddam, es- 
sentias penitus confitemini, duo ergo essentiasdicere 
. vos ex differentia de Christo, evidenter inducetur. 
18. Interrogemus vos adhuc, fratres, dicite se- 


cundum quid discernendum a.Patre Filium et Ver- B 


bum, annon? Scimus ergo quod dicitis et qued 
subsistentiam illud esse confitemini. Absit enim 
vobis hac blasphemare, absit reliquis ad perfectam 
pietatem carere; rursum ergo interrogabimus vos 
el hoc: a propria carne dicite aliquo modo distin- 
gaendum Verbum, an non? Si nullo modo quidem, 
propiorem hane carnem Verbi et magis adunatam 
quam cum Patre exponitis, quamvis adunatio sit 
cum Patre secundum hypostasim; a carne vero 
qua ipsius est nec secundum naturam nec secun- 
dum subsistentiam secernitur Verbum. Si vero ali- 
quo modo eL ipsam hanc Verbi carnem discernitis 
verbo et non distinctionis, cur id respondete ; si- 
quidem ergo eodem secerneretur modo a quo Patre, 
et hypostasis ipsa, primo quidem duas subsisten- 
tias Christi dedistis; deinde et parem Patri secun- 
dum cuncta carnem attribuitis, si per eadem et 
sola a Patreet a propria carne secernitur Verbum. 
Si vero secundum quid aliud, aut naturam neces- 
sario id esse, aut aliquid preter naturam et subsi- 
stentiam in Christo habetis quod scitis, indicate 
nobis ; si vero nihil, penitus secundum naturz Ver- 
bum definitionem datis Verbi et carnis de Christo ; 
definitorum autem et numerus est quandoquidem 
horum duo termini sunt; porro quorum duo 
termini, liquet quod et duo definientia , atqui 
si naturarum terinini sunt, verba definientia, liquet 
quod nature manifestz flent ; sine dubio eviden- 


LEONTII BYZANTINI 180 
16. Si remansit et natura qua est divinitatis, A 


tc^. Εἰ ἔμεινε φύσις τε οὖσα xal θεότητος ἡ τοῦ 
Λόγου, καὶ φύσις οὖσα xaX ἀνθρωπότητος fj τῆς σαρ- 
xb;, πῶς οὐ δύο φύσεις ἄτρεπτοι ἐν τῷ Χριστῷ ; 

(e. Ἔτι ἡ διαφορὰ, τινῶν διαφορά * τῶν γὰρ ἕν 
τινι καὶ οὐ τῶν χαθ' αὑτὰ νοουμένων ὁ ταύτης λόγο" 
διαφορὰν οὖν οἱ λέγοντες, xai διαφέροντα εἶναι ἐν 
Χριστῷ δώσοιτε " πόσα δὲ ταῦτα, δύο τοὐλάχιστον 
φήσοιτε" τίνα δὲ ταῦτά ἐστιν εἱσπραττόμενοι, θεό- 
vna xal ἀνθρωπότητα ὀνομάσοιτε, ὡς οἶμαι" τί δὲ 
τάδε τῶν ἐν τοῖς γενῶν ἴστε ἀνακριθέντες, εἴπερ μὴ 
εἴη ποιὰ, f| ποσὰ, f| σχέσεις, ἢ τι τοιόνδε, οὐσίας 
ὁμολογήσοιτε πάντως * δύο ἄρα οὐσίας λέγειν ὑμᾶ; 
ix τῆς διαφορᾶς ἐπὶ Χριστοῦ σαφῶς συνάγεται. 


ιη΄. Ἑρωτῶμεν δὲ ὑμᾶς ἔτι, ἀδελφοί" Λέγετε κατά 
τι διαχρίνεσθαι τοῦ ἰδίου Πατρὸς τὸν Υἱὸν καὶ Λόγον, 
3j οὐχί ; Ἴσμεν οὖν ὅτι λέγετε, χαὶ ὅτι τοῦτο εἶναι 
τὴν ὑπόστασιν ὁμολογεῖτε " μὴ γὰρ εἴη ὑμῖν μηδὲ 
ταῦτα βλασφημεῖν, μηδὲ τῶν λειπομένων πρὸς τε- 
λείαν εὐσέδειαν ἀμοιρεῖν " πάλιν οὖν πυθοίμεθα 
μῶν xal τόδε" τῆς ἰδίας σαρχὸς λέγετε χατά τι 
διακρίνεσθαι τὸν Λόγον, ἣ οὐχί; Εἰ μὲν οὖν χατὰ 
μηδὲν, ἐγγυτέραν ταύτην τῷ Λόγῳ καὶ ἠνωμένην 
μᾶλλον τοῦ Πατρὸς παρεστήσατε, εἴπερ τοῦ Πατρὸς 
καθ᾽ ὑπόστασιν * τῆς δὲ σαρχὸς τῆς ἐν αὐτῷ οὐδὲ 
κατὰ φύσιν οὐδὲ καθ᾽ ὑπόστασιν διαχέχριται ὁ Λόγος " 
εἰ δὲ χατά τι, καὶ ταύτην τοῦ Λόγον διαχρίνετε δια- 
φορᾶς λόγῳ, xat οὐ διαιρέσεως, τί τοῦτο, ἀποχρίνασθε. 
Εἰ μὲν οὖν τῷ αὐτῷ καθ᾽ ὃ καὶ τοῦ Πατρὸς διωρίζετο, 
ὑπόστασις δὲ αὐτὴ, πρῶτον μὲν δύο τὰς ὑποστάσεις 
Χριστοῦ δεδώχατε * εἶτα δὲ καὶ ἴσην τῷ Πατρὶ χατὰ 
πάντα τὴν σάρχα παριστάνετε, εἴ γε τοῖς αὑτοῖς χαὶ 
μόνοις ἔχ τε τοῦ Πατρὸς καὶ τῆς οἰχείας σαρχὸς 
διαχρίνεται ὁ Λόγος * εἰ δὲ καθ᾽ ἕτερόν τι, f] φύσιν 
ἀνάγκη τοῦτο εἶναι, ἢ τι παρὰ τὴν φύσιν καὶ ὑπό- 
στασιν ἐν τῷ Χριστῷ ἔχοιτε εἰδέναι, σημάνατε ἡ ptv 
εἰ δὲ οὐδὲν, πάντως κατὰ φύσεως λόγον δίδοτε τὸν 
διορισμὸν τοῦ Λόγου καὶ τῆς σαρχὸς ἐπὶ Χριστοῦ " 
τῶν δὲ διοριζομένων xoi ἀριθμός ἐστιν, ἐπείπερ 
τῶνδε δύο ὅροι εἰσίν" ὧν δὲ δύο οἱ ὅροι, δῆλον ὅτι 
xai δύο τὰ ὀριστά" εἰ δὲ τῶν φύσεων ol ὄροι εἰσὶ và 
ὁριστὰ, δῆλον ὅτι αἱ φύσεις ἀποδειχθήσονται * οὐχοῦν 
ἀριθμηταὶ σαφῶς αἱ φύσεις Χριστοῦ" χαλῶς οὖν 
ἡμῖν εἴρηται, ἕνωσις μὲν ὑποστάσεων ἐν μιᾷ φύσε: 


ter numerabiles Christi naturz ; bene ergo a nobis D ἐπὶ τῆς ἀγίας καὶ ὑπερουσίου Τριάδος, ἕνωσις δὲ 


dicitur : adunatio quidem substantiarum in unam 
naturam in sancta et suprema Trinitate, adunatio 
vero naturarum in unam subsistentiam in sancta 
et ineffabili incarnatione Verbi. Hoc enim dixit et 
inquiens Pater ; contrarium esse mysterii propter 


Christum sermonem sermoni de sancta Trinitate. 


19. Percontemur adhuc et illud : Hujus juxta 
vos nature Christi Filii Dei viventis, secundum 
Petri tutam confessionem, Deum Verbum quid di- 
citis esse, partem an totum? Si partem quidem, 
ct partis natur: Patrem dicite l'atrem; porro par- 
tiale sit Verbum, in quantum natura est Filius, et 
l'atris eritsecundum naturalem paternitatem par- 
palis paternitas; unaqueque ergo duarum divina- 


τῶν φύσεων ἐν μιᾷ ὑποστάσει ἐπὶ τῆς ἁγίας xav 
ἀφράστου σαρχώσεως τοῦ Λόγου" τοῦτο γὰρ ἔφη 
xaió λέγων Πατὴρ, ἔμπαλιν ἔχειν τὸν λόγον τοῦ 
χατὰ Χριστὸν μυστηρίου, ἣ ἐπὶ «ἧς ἁγίας Τριάδος. 


d. Ἐρωτῶμεν ἔτι καὶ τόδε " Ταύτης τῆς χαθ᾽ 
ὑμᾶς φύσεως Χριστοῦ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, 
χατὰ τὴν τοῦ Πέτρου ἀσφαλῇ ὁμολογίαν, τὸν Θεὸν 
Δόγον τί φατε εἶναι, μέρος ἣ ὅλον; εἰ μὲν γὰρ μέρος, 
xoi μέρους φύσεως Πατέρα λέγετε τὸν Πατέρα" pa- 
ριχοῦ δὲ ὄντος τοῦ Λόγου κατὰ τὴν φυσιχὴν υἱότητα, 
καὶ τοῦ Πατρὸς ἕσται χατὰ τὴν φυσιχὴν πατρότητα 
μεριχὴ ἡ πατρότης " ἑχατέρα οὖν τῶν δύο θείων 


1731 


CONTRA MONOPHYSITAS, 


1782 


ὑποστάσεων, τοῦ τε Πατρὸς xaX τοῦ Υἱοῦ, ἀνὰ ἥμισυ A rum subsistentiarum, et Patris et ΕἾΝ}, de media 


λείψει τοῦ χατὰ φύσιν Λόγον, xa οὖχ ἕστα: τελεία 
φύσις ἕν τινι τῶν προσώπων θεωρουμένη τῆς ἁγίας 
Τριάδος " εἶτα δὲ χαὶ τῷδε ἐπισχεπτέον τῷ ἀτόπῳ, 
ὅτε ἔσται οὑτωσὶ λέγειν" ὅτι. εἰ μετὰ σαρχὸς τελεία 
τέγονεν ἡ φύσις τοῦ Λόγου, ix tfi, σαρχώσεως τοῦ 
Ylou πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Λόγον ὃ τε Υἱὸς χαὶ ὁ Πατὴρ 
προέχοψαν, ἵνα xai αὐτὸς τελείου Υἱοῦ τέλειος Πα- 
tho εἴη" εἰ δὲ ταῦτα εὐλαδηθέντες, τὸ ὅλον εἶναι 
τῆς μιᾶς φύσεως τοῦ Χριστοῦ τὸν ἐν αὐτῷ θεῖον Aó- 
yo» φατὲ, πρῶτον μὲν ἧ τὸ ὅλον δεδώχατε τοῦ Χρι- 
στοῦ xal πρὸ Χριστοῦ εἶναι, ἐπείπερ ἦν Λόγος χαὶ 
πρὸ τῆς ἑνώσεως αὐτοῦ τῆς πρὸς σάρχα, fi τὸν Λόγον 
αὐ λέγετε ὑπάρξαι πρὸ τῆς σαρχὸς Χριστοῦ " ἔσται 
οὖν οὕτως * πρῶτον οἰχεῖον τὸ ὅλον, εἴπερ Χριστὸς 


parte deficiet ἃ Verbo secundum naturam, et non 
erit perfecta natura in aliqua. personarum conside- 
rata sanct Trinitatis; deinde et pensandum de hoc 
absurdo, quod erit sic dicere : quia si cum carne 
perfecta facta est natura Verbi, ex incarnatione Fi- 
lii ad ipsius Verbum et Filius et Pater progressum 
fecerunt, ut ipse perfecti Filii perfectus sit Pater, 
Ssi.vero ista religiose cogitantes, totum esse unius 
nature Christi divinum quod in ipso est Verbum 
dicitis, primo quidem, aut totum dedistis Christi et 
ante Christum esse, quandoquideni erat Verbuin et 
ante adunalionem ipsius ad carnem, aut Verbum 
non dicitis esse ante carnem Christi : erit ergo sic: 
primum totum proprium, siquidem Christus cujus 


οὗ ἐστι τὸ ὅλον ὁ θεῖος Λόγος, ὁ πρὸ αἰώνων προὺ- B est omne divinum Verbum, quiestante szcula ante 


πῖρχε τῆς σαρχὸς ἑαυτοῦ fj, ἔστι μέρος Χριστοῦ * 
εἶτα δὲ πάλιν * πῶς ἕξει xal μέρος ἑαυτῆς τόνδε τὸν 
Λόγον ἡ μία φύσις, ὄν. ἔχει ἤδη ὡς ὅλον, οὐχ ἔστιν 
ἰδεῖν * οὐ γὰρ τὸ αὐτὸ τοῦ αὐτοῦ μέρος τε xat ὅλον 
ἔσται πώποτε. Ἔτι μέντοι χαὶ ἡ σὰρξ χατὰ ταύτην 
ὑμῶν τὴν ἀπόχρισιν ἐχθληθήσεται πάντῃ Χριστοῦ, 
τῆς μιᾶς ταύτης ὑμῶν φύσεως ὑπὸ τοῦ Λόγου μόνου 
συμπληρηυμένης ἤδη" ἢ προσθήσεται χαὶ αὐτὴ, xal 
οὐχ ἔσται ὑμῖν χατὰ σχοπὸν ἔτι τὸ συναγόμενον " 
πᾶν γὰρ τὸ μετὰ τὴν. οἰχείαν φυσιχὴν ὁλότητα τινὶ 
ἐπιθεωρούμενον, περιασόν τι ποσὸν ἐπεισάξει, εἴπερ 
ὄντως τούτῳ ἡνωμένον ἐστὶ, xal οὐ μόνον χατὰ λέ- 
γον χτίσεως ἴσως ὑπάρχον αὐτῷ ἔξωθεν ἐπινοηθέ- 
σεται. Οὐχοῦν εἰ ἄτοπα τάδε ἐστὶν, οὐ δυνατὸν μίαν 
εἰπεῖν τὴν Χριστοῦ φύσιν, ὡς μέρος ἣ ὡς ὅλον θεω- 
ροῦντας τὸν Λόγον ἣ τὴν σάρχᾳ ἐν. αὑτῇ" ἢ οὖν ἑτέρα 
«ἐς ἐστιν ἡ λεγομένη ὑμῖν μία φύσις, παρὰ τὸν AÓ- 
γον πάντη xaX τὴν σάρχα, xal οὔτε Θεὸς οὐδὲ &y- 
θρωπός ἔστιν, ἣ οὐ μία πάντως ἀλλὰ ξύρ ὑπάρ- 
χουσιν. 


.X'.. Ἔτι φαμέν" Τὰ συνελθόντα, ὁ Λόγος ἐστὶ χαὶ. 


ἡ σὰρξ, ὑφ᾽ ὧν γενομένην τὴν Ex δύο ἕνωσιν Χρι- 
στοῦ φατε, ἢ ἕτερόν τι παρὰ τάδε ; ᾿Αλλὰ ταῦτα 
εἶναι πάντως ἐρεῖτε" μεμένηχε δὲ xal Λόγος ὁ Λόγος, 
xai σὰρξ ij σὰρξ μετὰ τὴν ἕνωσιν, εἰ καὶ ἠνωμέγη 
τῷ Λόγῳ, καὶ ἰδίᾳ τοῦ ἰδιοποιουμένου αὐτήν πῶς οὖν 
οὐ δύο χαὶ νῦν, ὡς Λόγος χαὶ σὰρξ, xal ὡς ἴδιον xal 
ἰδιοποιούμενον, ἔσονται; 


κα΄. Κύριλλος ὁ Πατὴρ φησιν ἐν τῷ πρώτῳ τῶν 
Σχολίων, ὅτι τὸ Χριστὸς ὄνομα οὔτε ὄρου δύναμιν 
ἔχει, οὔτε.-μέν τινος οὐσίαν, ὅ τί ποτέ ἐστι, σημαί- 
νεῖν, καθάπερ xai τὸ ἄνθρωπος ἣ ἵππος ἢ. βοῦς, 


πράγματος δὲ μᾶλλον ἐνεργουμένου περί τινα 


ποιεῖται δήλωσιν, Εἰ: οὖν οὔτε ὁριστιχὸν, οὔτε 
σημαντιχὸν, οὐσίας τοῦτό ἔστι τὸ ὄνομα, δῇλον 
ὅτι φυσιχῶς 3 οὕτω δὲ προσαγορευτέον τινὶ τὴν καθ᾽ 
ὑμᾶς μίαν Χριστοῦ φύσιν ἀλλ᾽ οὐδὲ Θεὸν, μέρος 
γὰρ αὐτῆς " ὁ δὲ, οὔτε ἄνθρωπον" xal τοῦτο γὰρ 
ὁμοίως ἔχει’ τί οὖν τῆς ὁλότητος αὐτῆς ὄνομά ἐστι, 
εἴπατε’ ὥσπερ τῆς ἀνθρωπείας ἕτερόν τι παρὰ ψυ- 
χὴν xai σῶμα χαταφάσχομεν * τὸ γὰρ Χριστὸς χρίσιν, 
φηλὶ, σημαίνει περὲ τινὰ χριόμεγον" ὅτι δὲ οὔτε 


carnem ipsius quz Christi pars est exstitit; deinde 
iterum : quomodo habebit et ipsius natur: parten 
hoc Verbum natura unica, quod habet jam ut totum, 
non est videre; non enim idem ejusdem rei pars 
et totum erit unquam. Adhuc scilicet et caro juxta 
hanc ipsam vestri responsionem projicietur penitus 
a Cbristo, bac unica juxta vos natura a Verbo solo 
jam completa; aut adjungetur et ipsa caro, et non 
erit vobis juxta intentionem adhuc quod est conclu- 
sum. Nam omne quod per proprie naturalem integri- 
tatem in aliquo inspicitur, excellentem quamdam 
quantitatem inducet, siquidem reipsa huic enti adu- 
natum est, nec solum secundum creationis rationem 
squaliter exsistensextra illud excogitabitur.Itaque si 
pr:edicta absurditate laborant, unicam Christi di- 
cere naturam nefas, sive partem sive totum Ver- 
bum aut carnem in liac natura consideretis. Vel 
ergo alia quzedam est dicta. a vobis unica natuta, 
prope Verbum prorsus et prope carnem, nec Deus 
nec homo est, vel non una sane sed duo sunt. 

40. Adhuc.loquimur. Que una conveniunt, hzc 
Verbum e£ caro, a quibus factam e duobus aduna- 
tionem .Christi dicitis, aut. aliud quidquam ista ὃ 
Sed eadem esse penitus dicetis; remansit autem et 
Verbum Verbum et caro caro post adunationem, 
quamvis unita Verbo et propria hujus qui illam essc 
suam fecit; quomodo «ergo non duo et nunc sicut 
Verbum et caro, et.sicut. proprium et suum faciens 


D proprium erunt? 


21. Cyrillus Pater dicit in scholiorum primo 
quod Christi nomen nec definitionis vim habet, nec 
cujusdam essentiam, cujuslibet sit, designardi lo- 
cum habet, sicut et homo aut equus, aut bos, imo 
vero negotii effecti circa aliquem demonstrationem 
przebet. Si ergo nec definiens nec significans essen- 
li: nomen id esi, liquet quod physice sic quovis uo- 
mine vocanda un3 juxta vos Christi natura : sed nec 
Deum vocabis, pars enim naturse hujus est; hic 
vero, nec hominem, de quo pariter arguendum est ; 
quid ergo integritatis nomen sit, dicite ; sicut hü- 
manitatem alium quid preter animam οἱ corpus 
affirmamus ; nam vox Christus unctionem, inquii, 
designat cirea quem:zlam unctum ; quia ncc unctio 


118 


ΚΕΟΝΤΗ BYZANTINI 


1181 


absque chrismate subsistentize adhzrenti, nec .un- A χρίσις ἄνεν οὐσιωμένου χρίσματος, οὔτε χριόμενος 


etus absque subsistentia quisquam est, nec adhuc 
chrisma et unctum una est subsistentia, evidenter. 
Merito ergo et rerum et nominum phvsicorum 
dupliciter certam notitiam babeutes, duo dicimus 
Christi naturas. 


92. Adhuc ad vos loquimur de proposito vobis 
prout divino; generis nomen non admittit quocun- 
que modo : quo enim primo auctore, quid altius 
genus erit? Hlud unum dupliciter tantum de Chri- 
sto secundum principaliora dicitur verba; atque 
si secundum ista verba cuilibet concedendum est 
id ibi dicere; et duo dupliciter esse hzc quzdam 
dicuntur; ilaque illud quod est unum aut specie 
aut numero est unuin ; et quz sunt duo, aut specie 
aut numero sunt duo; qux quidem specie unum 
sunt, completam habebunt ad invicem physicam 
paritatem; qua. vero specie sunt duo penitus 
habent physicam disparitatem ; qu: vero numero 
sunt unum, nihil impedit quin ad invicem habeant 
disparitatem, licet absque invicem non dividantur; 
et in propria delineatione considerato utroque, 
nuinerantur secundum numeri definientem vocem ; 
sic enim cogitantes et numerantes unum quidem 
omnein communem hominem et equum et angelum 
absque ulla differentia exsistentem specie ejusdem 
naturge in omnibus ipsius partibus dicimus; diffe- 
renter vero multas ejus partes numero cognosci- 
mus. Vicissim enim quamque earum numerari 


ἀνούσιά; τίς ἐστιν, οὔτε Ett τὸ χρίσμα xal τὸ χριό- 
μενον μία ἐστὶν οὐσία, φανερόν. Εἰκότως οὖν xal 
τῶν πραγμάτων χαὶ τῶν ὀνομάτων τῶν φυσικῶν 
διττῶς εὐποροῦντες, δύς φαμὲν τὰς φύσεις Χριστοῦ 
ἡμεῖς, 


χβ’, "Ext δέ φαμεν πρὸς ὑμᾶς ἐπὶ τὸ προκείμενον 


᾿ ὑμῖν ἅτε θεῖον, γένους λόγον οὐχ ἐπιδέχεται ὁπωσ- 


οὖν" τί γὰρ τοῦδε πρώτου αἰτίου ὄντος, ἀνώτερην 
Eavot γένος; τὸ By. διττῶς μόνον ἐπὶ Χριστοῦ κατὰ 
τὰς χυριωτέρας λέγεται φωνάς εἴ γε χαὶ κατὰ ταύ- 
τὰς συγχωρητέον τινὶ λέγειν αὑτὸ ἐνθάδε * καὶ δύο δὲ 
διττῶς εἶναι τάδε τινὰ λέγοντα: * τὸ οὖν Bv ὃν ἢ τῷ 
εἴδει, ἣ τῷ ἀριθμῷ ἔστιν ἕν" xal τὰ ὄντα δύο, f| τῷ 
εἴδει͵ f] τῷ ἀριθμῷ ἐστι δύο" τὰ μὲν οὖν ἕν τῷ εἴ- 
δει ὄντα, πᾶσαν ἕξει πρὸς ἄλληλα τὴν φυσιχὴν ὁμοιό- 
τητα" τὰ δὲ δύο ὄντα τῷ εἴδει, πάντως ἔχει τὴν φυ- 
σιχὴν ἀνομοιότητα" τὰ δὲ τῷ ἀριθμῷ ἕν ὄντα, οὐ 
κωλύεται ἐν ἑαυτοῖς ἔχειν φυσιχὴν ἀνομοιότητα, εἰ 
xai ἀλλήλων χωρὶς μὴ διεστήχασι xal ἐν ἰδία ce- 
ριγραφῇ θεωρούμενον ἑχάτερον ἀριθμοῦνται χατὰ 
τὸν τοῦ ἀριθμοῦ διωρισμένον λόγον * οὕτως γὰρ νοοῦν- 
πες καὶ ἀριθμοῦντες, ἕνα μὲν πάντα τὸν κχοινὸν ἄν- 
θρωπὸον καὶ ἵππον xax ἄγγελον ἀπαραλλάχτως ἔχοντα 
τῷ εἴδει τῆς αὐτοῦ φύσεως ἐν πᾶσι τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν 
ἀτόμοις φαμέν" χεχωρισμένω: δὲ πολλὰ τοῦδε τὰ 
ἄτομα τῷ ἀριθμῷ γινώσχομεν" &»X μέρος γὰρ Exa- 
στον αὐτῶν ἀριθμεῖσθαι δυνάμενον ἴσιλεν" καὶ πάλιν 
ἕν τῷ ἀριθμῷ τόν τε χόσμον ὅλον, χαὶ τόν τινα ἄν- 


posse scimus; et rursus in numero et mundum (Σ 6purov λέγομεν φύσεσι μεριχαῖς, ἣ φυσιχοῖς εἴδεσιν, 


universum et hominum quemlibet dicimus partitis 
naturis aut naturalibus speciebus, non unum illum 
numerantes; igitur de Domino nostro, siquidem 
simplicitatem propter personz unitatem, et inse- 
parabilium in ipso enumerationem, tanquam quod 
unum est in numero, dicitis, bene dicitis; et nos 
oportet vobiscum illud accipere, cum confiteamini 
physicam secundum illam unicam personam diver- 
eitatem ; si vero juxta. illud naturalis formz enu- 
merare que in Christo volumus, quandoquidem 
confitenda sunt illa qux in forma sunt secundum 
formam similia necessario esse, necessario dissi- 
milia cernentes, non amplius audebimus forme 


οὐχ ἕνα αὑτὸν ἀριθμοῦντες. Ἐπὶ οὖν τοῦ Δεσπότου 
ἡμῶν, εἰ μὲν τὴν μονάδα διὰ τὴν τοῦ προσώπου ἑνό- 
τὴῆτα, xai τὴν τῶν ἐν αὐτῷ ἀχωρίστων ἐξαρίθμησιν, 
ὡς; ἑνὸς ὄντος τῷ ἀριθμῷ φατε, καλῶς λέγετε, καὶ 
ἡμᾶς δέον σὺν ὑμῖν τοῦτο ἀποδέχεσθαι, ὡμολογη μένου 
τοῦ xat' αὐτὸ τὸ ὃν πρόσωπον φυσιχοῦ διαφόρου" εἰ 
δὲ χατὰ τὸν τοῦ φυσικοῦ εἴδους ἀπαριθμῆσαι τὰ ἐν 
Χριστῷ βουλόμεθα, ἐπεὶ ὡμολόγηται τὰ ἐν τῷ εἴδει 
ὄντα, xav! εἶδος ὅμοια δέον εἶναι, ἀναγχαίως ἀνό- 
μοια θεωρήσαντες, οὐχέτι τολμήσομεν τῷ τοῦ εἴδους 
καταλόγῳ ἕν ταῦτα λέγειν, ἀλλὰ δύο" οὐχοῦν ἀχ- 
ολούθως δύο μὲν ταῖς φύσεσιν, ἕν δὲ τῷ ἀριθμῷ τὸν 
Χριστὸν γινώσχομεν. 


indice unum hec dicere, sed duo; ergo consequenter duo quidem naturis, unum autem numero 


Christum cognoscimus. 


95. Adhuc petendum ab illis qui e duabus natu- D 


ram dicunt unam quam Christi vocant, num et e 
duabus subsistentiis, sive personis unicam ipsius 
subsistentiam dicunt, an non? Quo ergo et quo- 
modo cessit altera e naturis ejus ante adunationem 
dicant, et cujus erat tunc? Nondum enim Christi 
erat uncta divinitati humana natura; si vero et e 
duabus subsistentiis adunationem dicunt, ubi erat 
tunc perfecta subsistentia humana Christo przexs;- 
stens? Deinde in utero sanct Virginis inclusa; illo 
enim in sancto cubiculo adunatio Christi natura- 
rum ab initio facta est; nisi forte secundum 
Nestorium divinitatis adunationem pos! partum 


αΥ'. "Ext ἐρωτητέον αὐτοὺς, ἐχ δύο φύσεων λέγον- 
τας τὴν μίαν φύσιν, ἣν φασι Χριστοῦ, ἄρά γε χαὶ 
kx δύο ὑποστάσεων, εἴ τ᾿ οὖν προσώπων, τὴν μίαν 
αὐτοῦ ὑπόστασιν λέγουσιν ἣ οὐχί ; Ποῦ οὖν καὶ πῶς 
ὑφέστηχε θατέρα τῶν φύσεων αὐτοῦ πρὸ τῆς ἑνώ- 
σεως, λεγέτωσαν" τίνα; τε οὖσα τότε; οὐ γὰρ Xp:- 
ατοῦ ἦν μήπω χρ'σθεῖσα θεότητι ἡ ἀνθρωπίνη φύ- 
Gtz* εἰ δὲ χαὶ ἐχ δύο ὑποστάσεών φασι τὴν ἕνωσιν, 
ποῦ ἣν ποτε ἣ τελεία ὑπόστασις ἀνθρωπίνη προῦπάρ- 
ξασα Χριστοῦ; Εἶτα ἐν τῇ μήτρᾳ τῆς ἁγίας Παρθέ- 
you ἐγχαθειρχθεΐῖσα * xas' ἐχεῖνο γὰρ τὸ ἅγιον χωρίον 
ἡ ἕνωσις τῶν Χριστοῦ φύσεων ἀπ᾽ ἀρχῆς ἐγένετο" el 
μὴ ἄρα κατὰ Νεστόριον τὴν ἕνωσιν τῆς θεότητος μετὰ 


1185 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1786 


τὸν τόχον τῆς ἀνθρωκότητος οἴονται γενέσθαι πρὸς A humanitatis arbitrantur fleri ad ipsam congruen- 


αὐτὴν σχετιχῶς. : 

xl. Ἔτι ἀναχριτέον αὐτούς" ἐχ δύο φύσεων πρά- 
γματι ὑφεστηχνιῶν gast τὸν Χριστὸν, $ θατέρας 
αὐτῶν, ἤγουν τῆς ἀνθρωπείας xax! ἐπίνοιαν προανα- 
πλαττομένης αὐτοῖ: πρὸ τῆς ἐνώσεως εἰ μὲν γὰρ 
ἀμφοῖν ὄντως προουσῶν, τίς ἦν, xal ποῦ πάλιν ζη- 
τήσωμεν, ἡ Ψιλὴ ἀνθρωπίνη φύσι; πρὸ Χριστοῦ, εἶτα 
γέγονεν v Χριστῷ κατὰ τὴν ἁγίαν μήτραν συντε- 
θέντι" εἰ δὲ θατέραν τῶν φύσεων ἐξ ὧν φασι τὸν 
Χριστὸν ἐπινοίᾳ προαναπλάττουσι, πρῶτον μὲν f| οὐ- 
δαμόθεν λαδόντε; ἀφορμὴν ἀληθοὺς ἐπινοίας ψευδὲς 
ἀνάπλασμα ταύτην παριστῶσιν" f λαθόντες, Ex τῆς 
μετὰ τὴν ἕνωσιν θεωρίας Χριστοῦ τὴν διάγνωσιν, ὡς 
δύο φύσεων xai τοιῶνδε, ταύτας καὶ προεπινοοῦσιν 
αὐτοῦ. Πῶς οὖν οὐ δύο ἴσασι μετὰ τὴν ἕνωσιν οἱ χαὶ 
τὴν προῦπαρξιν αὐτῶν τὴν πρὸ τῆς ἑνώσεως Ex τῆς 
κατὰ τὴν ἕνωσιν διαγνώσεως: αὐτῶν ἐπινοήσαντες * 
— ἔτι ἦν εἰ μὲν ἐπινοίᾳ θατέραν, καὶ ἀληθείᾳ τὴν ἐτέ- 
ραν τῶν φύσεων ἐξ ὧν ὁ Κύριος, φασὶν, ἀνάγχη χαὶ 
αὐτὸν Χριστὸν τὸ μέν τι μέρας αὐτοῦ ἀληθείᾳ ὑπάρ- 
χον ἔχειν, τὸ δὲ ἐπινοίᾳ δοχεῖν μόνον " ὡς εἶναι χαὶ 
τῆς κατὰ τούσδε μιᾶς φύσεως αὐτοῦ ἀνύπαρβχτον 
ἥμισυ, καὶ εἰς ἥμισυ φύσεως μόνον χαταντῆσαι αὖ- 
τῶν τὴν ἐπὶ Χριστοῦ φυσιολογίαν" xal μηδὲ εἰς μίαν 
φύσιν τελείαν, ὡς λέγουσιν. 


. 

xt'. Ἔτι ἐπεὶ τῶν φύσεων δηλαδὴ τὴν σύνοδον 
ἴστε, χαὶ σὺν ἡμῖν τὸ ἀσύγχυτον ὁμολογεῖτε τῶν συν- 
ελθόντων, πόθεν τοῦτο θεωρεῖτε, ἀποχρένασθε 
&plv* εἰ γὰρ ὅτι ἀνελλικῆ τὰ Octa xat τὰ ἀνθρώπινα 
ἐν τῷ αὐτῷ θεωρεῖτε προσώπῳ, σῶον ἑκάστου τὸν 
φυσιχὸν λόγον διὰ τῆς τῶν ἰδιωμάτων ἀντιδόσεως 
ἐν τῷ ἑνὶ συγχρίματι, γινώσχετε, δῆλον ἕαται ὅτι 
ἔχ τινος τελείου τε τοῦδε τὰς ἐνεργείας xai τὰ 
πάθη χατὰ τελείου xal o) χατ᾽ οὐδενὸς λογίζε - 
σθε" ἐπείπερ ἀναγχαῖον xal τὰς αἱτίας οὕτως 
ἔχειν xal φυλάττεσθαι διαφόῤους καὶ τελείας, ὥσπερ 
τὰ ἴδια τούτων ἰδιώματα xai προδλήματα " ἐπεὶ οὖν 
διάφορά τέ εἰσι καὶ διττὰ, 0st& «s ὄντα χαὶ ἀνθοώ- 
ᾳπινα, διάφορα ἕσται xal δύο xaX τάδε" ταῦτα δὲ τὰ 
αἴτια τῶν ἰδίων εἴπερ φύσεις εἶναι ὁμολογεῖτε, ἐχ 
δύο ἄρα τῶν φύσεων προϊέναι τὰφ ἰδιάτητας xal 
ὑμεῖς ὁμολογεῖτε. 

χς΄. Ἔτι εἰ τὴν φυασιχὴν διαφορὰν ὁμολογοῦσιν 
ἐν Χριστῷ, ἄρά γε τινῶν ὄντων ἤδη εἶναι αὐτὴν 
διαφορὰν, ἣ τινῶν μὴ ὄντων λέγουσιν εἶναι τὴν δια- 
φορὰν ἐν Χριστῷ, ἐπεὶ οὖν πάντως, ὄντων ἐροῦσιν, ἣ 
δύο τούτων δηλαδὴ ἢ πλειόνων,λεγέτωσαν οὖν ὁπόσων 
τινῶν βούλονται εἶναι αὐτὴν, xal μὴ εὐλαδείσθω- 
σαν. s 

XQ. Ἔτι εἰ τὸ λέγειν δύο, χωρίζειν ἐστὶ, πῶς δύο 
λέγοντες τὰς ἰδιότητας χαὶ αὐτοὶ τὴν ἕνωσιν οὐ με- 
ρέζουσιν; ᾿Αλλ᾽ ἴσως εἴποιεν, ὅτι τοῦτο χωρίζειν τὴν 
φύσιν οὐ xiguxev* ἰδοὺ καὶ ἐν τοῖς χαθ᾽ Exacta, xal 
ἂν αὐτῇ τῇ ἁγίᾳ Τριάδι, πλείους: μὲν τὰς ἰδιότητας, 
μίαν δὲ τὴν φύσιν ὁρῶμεν * ταῦτα δὲ οὐχ οὕτως φρο- 
γούντες οἱ πλείους αὐτῶν φασιν, εἰ καὶ πρὸς τὸ 


ter. 

94. Adhuc inquirendum ab illis : e duabus natu- 
ris re efficientibus Christum dicunt, aut ex earum 
altera, scilicet humanitate juxta. cogitationem ab 
ipsis plasmata ante adunationem ; si enim ex ambo- 
bus reipsa przexsistentibus, quz erat et ubi iterum 
quzeremus$ subtilis humana natura ante Christum, 
facta est deinde in Christo intra sanctum uterum 
concepta : si vero alteram naturarum e quibus 
Christum dicunt quasi de novo et anteriori pla- 
smant, primum quidem aut a nulla apprehendentes 
ver? cogitationis exordium , mendacem plasmatu- 
ram eam stabiliunt; aut apprehendentes e Christi 
ante adunationem consideratione agnitionem sicot 
duarum naturarum et talium, has et cogitant ante 
ipsum. Quomodo ergo non duas agnoscunt post adu- 
nationem qui ipsarum przeisistentiam qu: ante 
adunationem esset excogitant ex earum cognitione 
quam habent juxta adunationem ; adhuc si cogita- 
tione quidem alteram et veritate alteram natura- 
rum e quibus Christus dicunt, erat necesse el 
Christum ipsum, partim veritateexsistere realiter, 
partim cogitatione tantam esse videri; quasi esset 
tum unius naturz ipsius juxta eosdem non exsi- 
stens media pars, tum media nature parte tantum 
ad ipsos pervenisse physiologiam Christi, et non 
perfecta unica natura, ut dicunt. 

25. Adhuc scientes vos naturarum coagmenta- 


C tionem et nobiscum inconfusum confitentes conve- 


nientium, unde illud consideratis, respondite no- 
bis : si enim, quia completa divina et humana in 
eadem videtis persona, salvum cujusque naturalem 
sermonem per idiomatum mutuationem in uno hoc 
composito cognoscitis, perspicuum erit quod e. 
perfecto quodam hujus operationes et passiones de 
perfecto et non de nullo expoiitis; quandoquidem 
necessarium et causas sic esse ct servari differen- 
tes et perfectas, sicut propria horum idiomata εἰ 
quaestiones; cum ergo differentia sint et duplicia, 
divina et humana, differentia erunt et duo et ista. - 
Hxc vero qu: causa sunt propriorum, licet naturas 
esse confiteamini, et duarum ergo naturarum pro- 
fluere proprietates et vos confitemini. | 


46. Adbuc si physicam differentiam in Christo 
confitentur, jam ergo quarum rerum exsistentiunm 
esse hanc differentiam , aut quarum non exsisten- 
tium dicunt esse differentiam in Christo ,: cun; 
penitus, exsistentium, dicunt; vel duarum barum 
vel plurium dicant ergo quarum harum volunt esso 
illam , et non przcaveant. 

27. Adhuc si dicere duo, dividere est, quomodo 
qui duas dicunt proprietates et ipsi adunationem 


.non dividunt? Sed similiter dicant, quod illud 


naturam, non divisit. Ecce enim et in rebus quic 
per singula inspiciuntur et in ipsa sancta Trinitate, 
plures quidem proprietates, unam vero naturam 
videmus; hzc vero non sic cogitantes plerique 


1787 


LEONTIA BYZANTINT - 


1788 


eorum dicunt, licet pro rerum statu talia nobis Α παρὸν τάδε ἡ piv προθάλλονται, ὡς ἐν ἑτέροις ἐδεί- 


proferant, sicut in cxteris monstratum est. Atta- 
men dicamus ad ipsos : Qui ergo circa ipsas dicitis 
duo vos, qua fuerunt, non naturam, sed hvposta- 
ses personarum unius naiura dividere; nam pro- 
prietatibus ipse dividuntur, et secundum vos et 
secundum nos : dicentes, inquam, circa ipsas tan- 
Lim. proprietates de Christo duplicitatem, hypo- 
siases personarum duas scitis Christi, etsi unam 
ejus naturam con(itemini. Quod absit a vobis, fra- 
Lres, admittere. Si autein dicatis nec naturam nec 
lhypostasim proprietates dividere, nec Paulvs ergo 
a Petro, nec a Patre Filius secundum quid discer- 
nitur, natura quippe iidem, proprietatibus vero 
indistinguibiles et notu impossibiles. 

28. Si.diversitatem dicunt, el duplicitatem peni- 
lus differentium dicere cogentur; nam et rerum 
divers naturz enumeratio, el accidentium mutan- 
tium secundum quid, aut tandem nudarum numeri 
partium aut subtilium quarumdam cogitationum 
si fieret mentio, ex differentia qux exsistit circa 
verbum, vel ordinem vel tempus, vel locum vel 
habitum, et illa evidenter prsecedet: aut ergo non 
differentiam, aut et numerum differentium natura- 
rum dicant. 

29.Si e duobus dicentes naturis Christum, nempe 
e communi divinitate et humanitate, duas hasce 


et post adunationem non cognoscunt, ergo non . 
cognoscunt post cconomiam incarnationis Verbi ἡ 


communes duos bumanitatis οἱ divinitatis naturas, 
nec separatim eas numerant, nec esse prorsus duo 
adliuc reliquum dicunt : nam a duplicitate cessasse 
contendunt hac a quibus exsurrexit adunatio. Esse 
vero ca communes naturas confitentur. 

90. Si propterea quod naturarum adunatio est 
unam cognoscunl naturam ea qua convenerunt 
ficri, et quia naturarum differentia est, duas hzc 
cognoscant. Non enim quod ipsi est ob adunatio- 
nem, illud et ob differentiam putabunt, sed in 
altero verbo alterum. Cum ergo et essentialis iis 
qux conveniunt rebus differentia, et adjecta essen- 
tiis adunatio, bene essentias proprio ipsis sermone 
discernentes, duas dicimus nempe diversitate; 
personam vero ipsis unam adunatione credimus. 


31. Adhuc omnis compositi perfecti nec super- 
abundare, nec deficere oportet sermonem, sed 
sufficientem esse; duplicitas prima comipositio et 
primus sufficiens numerus; quomodo ergo impor- 
tunum erit de compositis naturis et unum perfe- 
ctum complentibus , duplicitatem dicere , hyposta- 
8608 vero unitatem? Non enim ad invicem conve- 
nerunt du hypostases sicut et natura. 

39. Adhuc omnis unitas si omnino in eodem 
sensu verborum secundum unum de aliquo dicitur, 
et duplicitas ante dictam in eo secundum idem 
duplicitatem est etiam. Si vero post duplicitatem 
dicatur, aut non in eodem dicitur verborum sensu, 
aut unitas non est. Non enim habet naturam aut 


χθη. Πλὴν. εἴποιμεν πρὸς αὐτηύς * Ἐπεὶ οὖν xatá 
ταύτας λέγετε τὸ δύο ὑμεῖς, αἱ πέφυχαν, οὐ τὴν. φύ- 
σιν χωρίζειν, ἀλλὰ τὰς ὑποστάσεις τῶν προσώπων 
«ἧς μιᾶς φύσεως * ταῖς γὰρ. ἰδιότησιν. αὗται χωρέ- 
ζονται, xa0' ὑμᾶς τε χαὶ xa0* ἡμᾶς, λέγοντες ἄρα 
χατὰ ταύτας μόνον ἤγουν τὰς ἰδιότητας ἐπὶ Χριστὸν 
τὴν δυάδα, τὰς ὑποστάσεις τῶν προσώπων δύο ἴστε 
τοῦ Χριστοῦ, εἰ χαὶ μέαν τὴν φύσιν αὑτοῦ ὁμολο- 
γεῖτε * ὅπερ μὴ εἴη ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, χαταδέχεσθαι " εἰ 
δὲ εἴποιτε μήτε τὴν φύσιν μήτε νὴν ὑπόστασιν τὰς 
ἰδιότητας χωρίζειν, οὔτε Παῦλος ἄρα, Πέτρον, οὔτε 
τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς χατά τι διαχρίνεται, τῇ; μὲν φύσει 
ὄντες ταυτοὶ, ταῖς δὲ ἰδιότησιν ἀδιάχριτοι χαὶ ἀδιά- 
γνωστοι. 

χη΄, Εἰ διαφορὰν λέγουσι, xal δυάδα πάντως εἰπεῖν 


,πῶν διαφερόντων, ἀναγχασθήσονται δηλονότι * τῶν 


τε γὰρ ἑτεροφυῶν πραγμάτων ἡ ἀπαρίθμησις, τῶν 
τε συμθεδηχότων τῶν ἐξαλλασσόντων χατάτι, f| τό 
γε ἔσχατον, γυμνῶν τῶν τοῦ ἀριθμοῦ μορίων ἣ ψι- 
λῶν τινων ἐπινοημάτων εἰ γένοιτο μέτρησις ἐχ τῇς 
διαφορᾶς τῆς χατὰ λόγον, f) τάξιν, ἣ χρόνον, ἢ τό- 
mov, ἢ σχέσιν, xal αὕτη προδήσεται σαφῶς " ἣ οὖν 
μὴτε διαφορὰν, f| xai τὸν ἀριθμὸν λεγέτωσαν τῶν 
διαφερουσῶν φύσεων. 

χθ΄, Εἰ ἐχ δύο λέγοντες φύσεων τὸν Χριστὸν ὡς 
ἐχ τῆς χοινῆς θεότητος χαὶ ἀνθρωπότητος, δύο τάσ- 
δε καὶ μετὰ τὴν ἕνωσιν οὐ γινώσχουσιν, ἄρα γε οὐδὲ 
ἴσατι μετὰ τὴν οἰχονομίαν τῆς σαρχώσεως τοῦ 
Λόγου τὰς χοινὰς δύο φύσεις ἀνθρωπότητος xal θεό- 
τητος, οὐδὲ διωρισμένως αὐτὰς ἀριθμοῦσιν, οὐδὲ 
εἶναι ὅλως δύο ἔτι λοιπόν φασι" τάδε γὰρ πεπαῦ- 
σθαι τῆς δυάδος φασὶν οἷς προσγέγονεν tj ἕνωσις ᾿ 
εἶναι δὲ ταῦτα, τὰς κοινὰς φύσεις ὁμολογοῦσιν. 

y. Εἰ διὰ τὸ ταῖς φύσεσιν ἡνῶσθαι μίαν οἴδασι 
φύσιν τὰ συνελθόντα, xal διὰ τὸ φύσεσι διαφέρειν, 
δύο ταῦτα γινωσχέτωσαν᾽ διά τε γὰρ ἕνωσιν ἕν πρόσ- 
ωπον, xat διὰ τὴν διαφορὰν al δύο φύσεις " οὐ γὰρ 
ὅπερ αὐτῷ ἔστι διὰ τὴν ἕνωσιν, τοῦτο xat διὰ τὴν 
διαφορὰν ὑπολήψονται, ἀλλ᾽ ἐν θατέρῳ τῷ λόγῳ τὸ 

τερον. Ἐπεὶ οὖν καὶ οὐσιώδης μὲν τοῖς συνελθοῦ- 
σιν ἡ διαφορὰ, ἐπίχτητος δὲ ταῖς οὐσίαις ἡ ἕνωσις, 
χαλῶς τὰς μὲν οὐσίας τῷ ἰδίῳ αὐτῶν λόγῳ διαχρί- 
vavt&c, δύο φαμὲν, ἤγουν τῇ διαφορᾷ᾽' τὸ δὲ πρόσ- 


D ὠπον, αὐταῖς ἕν τῇ ἑνώσει δοξάζομεν. 


λα΄. Ἔτι παντὸς; συνθέτου τελείου οὔτε περιτ- 
τεύειν οὔτε ἐλλείπειν δεῖ τὸν λόγον, ἀλλ᾽ ἄρτιον εἷ- 
ναι" δυὰς δὲ πρώτη σύνθεσις, καὶ πρῶτος ἄρτιος 
ἀριθμός" πῶς οὖν ἀπρόσφορον ἔσται ἐπὶ τῶν συντε- 
θεισῶν φύσεων xat τὸ Ev τέλειον πληρουσῶν δυάδα 
λέγειν, μονάδα δὲ ὑποστάσεως ; οὐ γὰρ συνετέθησαν 
δύο ἀλλήλαις χαὶ ὑποστάσεις ὡς αἱ φύσεις. 


AB. Ἔτι πᾶσα μονὰς εἰ πάντη ἐν ταυτῷ λόγῳ 
λέγεται χατά τινος xa0' Bv. xal δυὰς πρὸ τῆ; ἐν 
αὐτῷ κατὰ τὸ αὐτὸ λεγομένης δνάδος ἐστὶν ἥδε" εἰ 
δὲ μετὰ τὴν δυάδα λέγοιτο, fj οὐχ ἐν ταυτῷ λέγεται 
λόγῳ ἣ οὐ μονάς ἐστιν" οὐ γὰρ ἔχει φύσιν ἣ τάξιν 
ἕν τινι τῷ αὐτῷ ποτε μονὰς μετὰ τὴν δυάδα θεω- 


1189 


CONTRA MONOUHYSITAS. 


1720 


psla0ai. Πῶς οὖν εἰ τὴν αὐτὴν εἶναί φασι tat; ἐξ A ordinationem in aliquo eodem unquam unitas 


Qv ἐστι φύσεσι τὴν μίαν φύσιν, δυὰς πρῶτον γέγονε 
φύσεων χαὶ τότε μονὰς φύσεως ; μὴ ὑπαρξάσης γὰρ 
μονάδος κατά τι, οὐ δυνατὸν τὴν χατὰ τοῦτο αὐτὸ 
δυάδα φανῆναι" εἴπερ ἐκ μονάδος ἡ δυὰς, xaX οὐχ 
ἐχ δυάδος ἡ μονάς " at δεῖ οὖν εἰ προέφθαταν φύσεις 
635 εἶναι, οὐδέποτε μία τε, καὶ αἱ αὐταὶ γενήσονται, 
ἀλλ᾽ $ xav' ἄλλο, ἣ πρὸ αὐτῶν ἕσται ἡ μία. 


postquam duplicitas inventa est : quomodo ergo si 
eamdem esse dicunt quam natura e quibus fit 
unica natura, prius naturarum fuit duplieitas, et 
tunc uniias naturze? Non enim exsistente secundum 
aliquid unitate, possibile est secundum idipsum 
duplicitatem videri ; quamvis ex unitate duplicitas, 
et non ex duplicitate unitas; oportet ergo si pra- 


venerunt nature duzx esse, nullo modo et una et eadem fient, sed aut secundum aliud aut ante eas 


erit una hzc. 

AY, "Ett μὴν εἰ xa διὰ τὴν ἕνωσιν, οὐχέτι δύο 
τὰς δύο εἰδέναι φασὶ (τὸν γὰρ χωρισμὸν αἴτιον τῆς 
δυάδος εἶναι λέγομσι), πευστέον αὐτῶν, ἄρά γε ἐπὶ 
τῷ θανάτῳ τοῦ Κυρίου ἴσασι χωρισμόν τινα τινῶν 
φύσεων, ἣ οὐχί; Εἰ μὲν οὖν οὐχὶ, φαντασία τε ὁ θάνα- 
τος, xal ψευδὴς ἡ περὶ αὐτοῦ δόξα ἐν τῷ Κυρίῳ" 
θάνατος γὰρ χωρισμός ἐστι ψυχῆς ἀπὸ σώματος 
ἀναντιῤῥήτως εἰ δὲ ὄντως χωρισμὸς γέγονε φυσιχὸς, 
πάντως xal χατὰ τούσδε δύο φύσεις τὰ χεχωρισμένα 
τῶν Χριστοῦ, "Apa οὖν εἰ ὁμολογοῦσι τὸν θάνατον 
τοῦ Κυρίου, xai δύο φύσεις αὐτοῦ τινας εἶναί ποτε 
ῥώσουσι " τοῦτο δὲ f| τῆς μιᾶς ἦν, φασὶ, χαταχερ- 
ματισθείσης, ἣ ἑτέρας ἐπιγεννηθείσης Χριστῷ φύ- 
σεως * συλνογιστέον δὲ αὐτοὺς ἔτι kx τούτων, χαὶ ὅτι 
ἐπείπερ ἐχ δύο φύσεων τὴν γέννησιν ὁμολογοῦσι 
Χριστοῦ, ἐκ θεότητός τε xal ἀνθρωπότητος ταύτην 
νοοῦσι" εἰς δύο δὲ φύσεις διαιρεῖσθαι χατὰ τὸν θά- 
νατον δόντες οὐχ εἰς τοιάσδε, ἀλλ᾽ εἰς ἄψυχον σῶμα, 
xai el; ξυθεον Ψυχὴν λέξουσι xai αὐτοὶ, ἀνάγχη 


99. Adhuc si propter adunationem, non amplius 
duas illas noscere dicunt (nam divisionem duplici- 
tatis causam esse dicunt), inquirendum ab eis, 
num de Domini morte noscunt quamdam natura- 
rum quarumdam distinctionem, an non? Si ergo 
quidem non, et ludibrium mors, et fallax de hoc in 
Domino gloria : mors enim divisio est anims ἃ 
corpore indubitanter; si vero reipsa divisio facta 
est naturalis, prorsus et secundum naturas hasce 
duas, in Christo proprietatum distincta. Conse- 
quenter si Christi mortem confitentur, et duas ejus 
naturas quasdam esse forte concedent : illud autem 
aut unius ille quam dicunt minutas in partes 
divise, aut alterius supernate Christo natura. 
Concludere vero debent adhuc de illis, quia quan- 
doquidem e duahus naturis generationem confi- 
tentur Christi, e divinitate et humanilate hanc 
cogitant. [In duas vero naturas dividi per mortem 
concedentes non in quaslibet, sed in exanimatum 


πάντως ἑτέρας εἰδέναι τάσδε τὰς ἐπὶ τῷ χωρισμῷ (; corpus et in animam a Deo inspiratam dicent et 


φανείσας τῶν πρὸ τῆς ἑνώσεως αὐτοῖς λεγομένων, 
ἀλλὰ xai τὴν μίαν φύσιν χατὰ τούσδε τὴν ix τῶν 
φύσεων τῆς τε θεότητος χαὶ ἀνθρωπότητος οὖσαν, 
ἑτέραν εἶναι παρὰ τὴν ἐξ ἐνθέου Ψψυχῇς χαὶ ἀψύχου 
σώματος μίαν φύσιν μετὰ τὴν ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου 
νοουμένην xat' αὐτούς" ὧν γὰρ διάφορα τὰ ἀπλᾶ 
μέρη, διάφορα ἔσται χαὶ τὰ σύνθετα. "Ecovtat οὖν 
οἱ δύο φύσεις ἡἠνωμένα; Χριστοῦ μὴ ὁμολογοῦντες 
σαφῶς, δύο μὲν τὰς πρὸ τῆς χατὰ τὴν σάρχωσιν 
τοῦ Λόγου, μίαν δὲ τὴν ἐπὶ «fj ἑνώσει αὐτῶν * χαὶ 
ἑτέρας δύο τὰς ἐπὶ τῷ χωρισμῷ τοῦ θανάτον, χαὶ 
μίαν ἄλλην τὴν ἐπὶ τῇ ἀναστάσει τοῦ Κυρίου xatvo- 
πέραν λέγοντες, xaX É& «s xal διαφόρους " xo πῆ 
μὲν ἠνωμένας, πῇ δὲ χωριζομένας φύσεις " xal πάγ- 
τὰ σπαραγμὸν Χριστῷ ἐπινοήσαντες, οἱ τῇ ἑνώσει 
αὐτοῦ συνηγορεῖν προσποιούμενοι. 


ipsi, necesse est prorsus czteras noscere de divi- 
sione apparentes rerum quz ante adunationem in 
ipsis affirmabantur; sed etiam unicam hanc natu- 
ram juxta eosdem, hanc e naturis tum divinitatis, 
tum humanitatis exsistentem, aliam esse ab illa 
que erat ex anima a Deo inspirata et exanimalo 
eorpore unicam naturam post Domini resurrectio- 
nem cogitatam juxta ipsos. Quorum enim discre- 
pantia singulatim simplicia membra, discrepantia 
erunt et composita : erunt ergo qui duas naturas 
in Christo adunatas clare non confitentur, duas 
quidem illas ante exsistentiam in Verbi inearna- 
tione, unam autem in earum adunatione; et alias 
duas in mortis divisione, aliam autem unam iR 
Domini resurrectione recentiorem affirmantes, e* 
sex et multiplices; et hinc quidem adunatas, inde 


vero divisas naturas; et dilacerationem omnem de Christo excogilantes, qui de ejus adunatione per- 


orare affectant. 

Mf. Πευστέον δὲ αὐτῶν ἕτι xai τόδε * εἰ τὸν Πα- 
τέρα xav οὐσίας λόγον διαχεχρίαθαι λέγουσι πάσης 
«ἧς ἀνθρωπότητος, εἶτα εἰ χαὶ τὸν μίαν φύσιν λε- 
γόμενον αὐτοῖς εἶναι Χριστὸν, χοινωνοῦν τι γινώ- 
Gxouct τῷ Πατρὶ, χαὶ ἡνωμένον xas' οὐσίας λόγον 
χαθ᾽ ὄνπερ ἡμῶν, ὡς ἔφασαν ἤδη, διαχέχριται ὁ 11α- 
κῆρ᾽ εἰ γὰρ φάσχοιεν ἠνῶσθαι αὐτὸν τῷ Πατρὶ xac 
φύσιν, ἡμῶν δηλονότι χαὶ αὐτὸς διαχέχριται, ἤγουν 
«ἧς ἀνθρωπότητος * οὐχοῦν xal τῆς ἰδίας σαρχὸς, εἰ 
ἀληθὴς αὕτη σὰρξ, καὶ μία τῆς ἀνθρωπότητός ἐστιν" 
ἄρα οὖν ἄσαρκος ὁ Χριστὸς, διλχεχριμένος τῆς σαρ- 


ὅ4. Inquirendum ab eis et illud : Si Patrem juxta 
essenlie sermonem secerni a tota humanitate di- 
cunt, deinde, si et Christum qui ab eis unicam 
esse dicitur naturam eommune quoddam cum Pa. 
tre habere noscunt, si et noscunt, adunatum juxia 
essentize sermonem secundum quemlibet nostri si- 
cut jam dicebant, secernitur Pater :sienimadunatum 
fuisse eum Patri secundum naturam dicunt, a 
nobis sane et ipse secernitur, scilicet ab humani. 
lale, ergo et a propria carne, si vera ipsa caro, 
et una humanitatis est : ergo absque carne Christus, 


1791 


LEONTII BYZANTINI 


[193 


a carne ejus discretus; ei dissoluta est ab eis α χὸς αὐτοῦ xaX λέλυτα: αὐτοῖς ἡ ἕνωσις, xax πάντη 


adumatio, et nobis omnino incommunicabile di- 
vinum in Christo. Si vero carni quidem adunatur 
Verbum secundum naturam, non autem cum Patre 
commune habet in adunatione juxia naturam,.a 
, Patre seeundum naturam dividitur, et erit non Deus; 
vel Pater non Deus, si Christus est unus Deus, 
plures enim divisos, non credendum «eos. Juxta 
vero alterutrum  blasphemorum, gehennz suppli- 
clum esset eligentibus hzc effari dignum. 

ὅδ. Si non secundum quod Christus est, secur.- 
dum illud quzdam natura est, illud enim et Patres 
dixerunt, aut secundum nihil, aut in quantum Deus 
tantum, aut in quantum homo ta';tum, aut in quan- 
lum et Deus natura est et homo iterum natura est, 


ἡμῖν ἀκοινώνητον τὸ θεῖον ἐν Χριστῷ. Εἰ δὲ τῇ 
σαρχὶ μὲν ἥνωται ὁ Λόγος κατὰ τὴν φύσιν, οὐ xoi- 
νωνεΐ δὲ τῷ Πατρὶ τῇ κατὰ φύσιν ἑνώσει, διαιρεῖται 
τὴν φύσιν ix τοῦ Πατρὸς, xal ἔσται οὐ Θεός - ἣ ὁ 
Πατὴρ οὐ Θεὺς, εἰ Χριστός ἐστιν ὁ εἷς Θεός " πλείους 
γὰρ διαιρουμένους, οὐ δοξαστέον θεούς * χατὰ θάτε-- 
ρὸν δὲ τῶν βλασφήμων, τὸ τῆς γεέννης ἄν εἴη χολα- 
στήριον τοῖς αἱρουμένοις τάδε λέγειν ἐπάξιον. 


λε΄. Εἰ μὴ xa0'à Χριστός ἐστι χατὰ τοῦτό τις 
φύσις ἐστὶ (τοῦτα γὰρ xat οἱ Πατέρες ἀπε ρηχαν), 1 
xav οὐδὲν, i| xa0' ὃ Θεὸς μόνον, ἣ xa0' ὃ ἄνθρω- 
πος μόνον, ἣ xa0' ὅ τε Θεὸς φύσις ἐστὶ, καὶ χαθ᾽ ὃ 
ἄνθρωπος πάλιν φύσις ἐστὶ, ὁ αὐτὸς μὲν εἷς Χριστὸς, 


idem quidem unus Christos, sed non eadem ergo P ἀλλ᾽ οὐχ ἡ αὐτὴ φύσις ἐν θεότητι καὶ ἀνθρωπότητι 


Filius et una natura, num ergo non idem Pater 
cum Filio numero sermoneve, non vero idem 
natura Pater cum Filio; numero nec sermone 
naturali , sicut Arius vult. Si vero dixerint, 
secundum quod persona et natura est, eadem ite- 
rum opponentur eis : ergo enim cum alià sit persona 
Patris aliaque Spiritus sancti, et alia natura ; sed 
cum et differens sit persona Petri et persona 
Pauli, et natura differens quz sunt evidenter 
absurda. 

30. Si una composita Christi natura, una autem 
simplex natura Patris, quomodo Patri Filius con- 
substantialis? Non enim simplex idem ac compo- 
situm : aul ergo non unam Christi, aut non con- 
substantialem Patri naturam profitentur. Si e parte 
illam consubstantialem Patri dicunt, sciant quod, 
prout jam dictum est, non ex parte natura quz- 
dam nempe essentia dicitur alicui consubstantialis, 
sic enim et homo tum lapidi tum cani, tum angelo 
consubstantialis diceretur. 

97. Unica Dei Verbi natura ista incarnata ab 
unica Dei Patris natura non incarnata differt annon? 
lespondeant : si dicunt quidem quod differat, non 
vero consubstantialis erit Patri Filius ab illo 
ad naturam diíferens; non e parte enim de iis 
consubstantiale dicere est. Omnia enim Domini 
consubstantialia in eorum totalitate ad invicem 
consubstantialia videmus ; si vero non differre di- 


εἶναι νοούμενος. El δὲ εἴποιεν χαθ᾽ ὃ Υἱὸς φύσις 
ἐστὶν, εἷς οὖν Υἱὸς χαὶ μία φύσις, ἄρα οὖν μὴ ταυτὸν 
Πατὴρ Υἱῷ ἀριθμῷ fj Λόγῳ, οὐδὲ ταυτὸν τῇ φύσει ὁ 
Πατὴρ τῷ Υἱῷ, οὔτε ἀριθμῷ οὔτε Λόγῳ φυσιχῷ, ὡς 
"Ἄρειος βούλεται. Εἰ δὲ πάλιν εἴποιεν, χαθ᾽ ὃ πρόσ- 
ὠπὸν xal φύσις ἐστὶ, τὰ αὐτὰ πάλιν ὑπαντήσεται 
αὐτοῖς ἄρα γὰρ ἐπεὶ ἕτερον πρόσωπον τοῦ Πατρὸς 
xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος, xai ἑτέρα φύσις ἀλλ᾽ 
ἐπεὶ xal διάφορον πρόσωπον Πέτρου πρὸς Παΐλον,. 
xa διάφορος ἣ φύσις, ἅ ἐστι προφανῆ ἄτοπα. 

Ag'. Εἰ μία σύνθετος φύσις τοῦ Χριστοῦ, μία δὲ 
ἁπλῇ φύςις τοῦ Πατρὸς, πῶς τῷ Πατρὶ ὁ Υἱὸς ὁμοού- 
σιος ; οὗ γὰρ ταυτὸν τῷ ἁπλῷ τὸ σύνθετον " f| οὖν 
οὐ μίαν τοῦ Χριστοῦ, ἣ οὐχ ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ τὴν 
φύσιν δοξάζουσι. Εἰ δὲ ix μέρους αὐτὴν ὁμοούσιον 
λέγουσι τῷ Πατρὶ, ἴστωσαν ὅτι, ὡς προείρηται, οὐχ 
ἐχ μέρους τις φύσις ἤγουν οὐσία λέγεταί τινι ὁμοού- 
σιος " οὕτως γὰρ ἂν χαὶ ἄνθρωπος τῷ τε λίθῳ χαὶ 


χυνὶ χαὶ ἀγγέλῳ ὁμοούσιος λέγοιτο. 


AQ. Ἡ μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου σεααρχωμένη 
διαφέρει τῆς μιᾶς τοῦ Θεοῦ Πατρὸς φύσεως τῆς μὴ 
σεσαρχωμένης, ἣ οὐχί ; ᾿Αναχρινέσθωσαν. Εἰ μὲν οὖν. 
φασι διαφέρειν, οὐχ ὁμοούσιος ἀληθῶς ἔσται τῷ 
Πατρὶ Υἱὸς διαφέρων αὐτοῦ χατὰ φύσιν" οὐχ ἐχ 


"μέρους γάρ ἔστιν εἰπεῖν αὐτῶν τὸ ὁμοούσιον" πάντα 


γὰρ τὰ χυρίως ὁμοούσια, Ex τοῦ ὅλου αὐτῶν ὁρῶμεν 
ἀλλήλοις ὁμοούσια" εἰ δὲ μὴ διαφέρειν ἐροῦσιν, ἄρα 


cunt, ergo el Dei Patris unica natura incarnata, D xai ἡ τοῦ Θεοῦ Πατρὸς μία φύσις σεσαρχωμένη, 


similiter οἱ sancti Spiritus. 

98. Adhuc cum sive ex subsistentiis composita 
subsistentia, exercitus forle aut domus, sive ex 
naturis composita natura, et ex corporibns com- 
positum corpus, et omne simpliciter ex quibuslibet 
compositum, licet similiter omnia hzc dicantur 
substantia, aut natura corpusve, sed aut pejus aut 
melius quam ipsius partes videntur et dicuntur. 
Licet Verbum natura et Christus natura promi- 
scue considerari ad Verbum possit, acilicet sicut 
totum ad partem, in quo ergo, inquit, pejor aut 
melior est Christus quam Verbum? 

$9. Dicit Apostolus : « Secundum operationem 
potentiz virtutis Dei quam operatus est in Christo, 


ὁμοίως δὲ καὶ ἡ τοῦ ἀγίου Πνεύματος. 
λη΄. Ἔτι ἐπεὶ fj τε ἐξ ὑποστάσεων σύνθετος ὑπό 

στασις, στρατοῦ τυχὸν T] οἴχου, fj τε Ex φύσεων σύν- 
θετος φύσις, τό τε Ex σωμάτων σύνθετον σῶμα, xol 
πᾶν ἁπλῶς τὸ ἔχ τινων συγχείμενον, εἰ χαὶ ὁμοίως 
αὑτοῖς λέγοιτο ὑπόστασις, ἣ φύσις, ἣ σῶμα, ἀλλ᾽ 
ἣ χεῖρον ἣ χρεῖττον τῶν ἑαυτοῦ μερῶν ὁρᾶται xal 
λέγεται" εἰ χαὶ ὁ Λόγος φύσις χαὶ ὁ Χριστὸς φύσις 
συγχρίνεσθαι πρὸς τὸν Λόγον δυνα μένη ἐστὶν, ἤγουν 
ὡς ὅλον πρὸς τὸ ἴδιον μέρος, τί ἄρα, φησὶ, χείρων ἣ 
κρείττων ἐστὶ τοῦ Λόγου ὁ Χριστός; 


)0'. Ὃ ᾿Απόστολος φησί * «Κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ 
χράτου; τῆς ἰσχύος τοῦ Θεοῦ, fiv ἐνήργησεν àv τῷ 


1793 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1794 


Χριστῷ, ἐγείρας αὐτὸν ἐχ νεχρῶν"» αὕτη γὰρ ἡ &vsp- A suscitans illum ἃ mortuis * ; » hec operans virtus 


γοῦσα ἰσχὺς, φύσις fv, ἣ οὐχί ; El δὲ ἄμτω μία fv 
φύσις αὐτὴ dj ἐνεργοῦσα xal τὸ ἐνεργούμενον τὴν 
ἀνάστασιν, τίς dj ἐνεργουμένη καὶ τίς ἡ ἐνεργοῦσα 
καὶ ἐγείρουσα αὑτὴν φύσις ; οὐ γὰρ ἑαυτὸν λοιπὸν 
ἀνεστηχέναι Χριστὸς μία ὧν φύσις δειχθήσεται " 
εἴπερ οὖν εὐσεδῶς τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ δοξάζομεν, 
ἐξ ἑτέρας αὐτοῦ φύσεως τὴν ἑτέραν ἑαυτοῦ φύσιν 
ἀνιστᾷν αὐτὴν Χριστὸν ὁμολογήσομεν" ὥσπερ ἐν 
ὕπνοις καὶ Ψυχὴ σῶμα ἐγείρει" τῆς γὰρ χλίνης αὐτὸ 
διανίστησι πολλάχις δι᾽ ἐνθυμήσεως * οὕτω xaX γέ- 
Ἰρᾶπται « Ἐγὼ ἐχοιμήθην χαὶ ὕπνωσα, ἐξηγέρθην, 
ὅτι Κύριος,» δηλονότι ó bv ἐμοὶ, φησὶν, « ἀντιλήψεταί 
μου» “καὶ τὸ, εΣχύμνος λέοντος ἐχ βλαστοῦ Ἰούδα 
ἐχοιμήθη' τἰς ἐξεγείρῃ αὐτόν ; »oby ἕτερος, φησὶν, 


natura erat aut non? Si vero ambo una erant na- 
tura, operans et operationem patiens resurrectio- 
nem, qua patiens, οἱ qux operans et suscitans 
eam natura? non enim seipsum ezterum resurrexisse 
Christus unica exsistens natara demonstr obitur. 
Cum ergo pie resurrectionem ejus confitemur, ex al- 
tera ejus natura alteram ipsius naturam resurrexisse 
Christum confltebimur : quemadmodum in somno 
anima corpus excitat, quippe quz e lecto illud sz pe 
per cogitationem excitat, sic et scriptum est: « Ego 
dormivi et soporatus sum, et exsurrexi quia Do- 
minus *, » scilicetqui in me, inquit, «suscipiet me;» 
et : « Catulus leonis ex radice Juda accubuit, quis 
suscitabit eum *?» non alius, inquit, sed ipse se 


ἀλλ᾽ αὐτὸς ἑαυτόν ἐξουσίαν γὰρ εἶχε xat παραθεῖναι B ipsum; potestatem enim habuit animam suam et 


καὶ ἀπολήψεσθαι τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ. 

μ΄. "Iva δὲ μὴ λεξιδρίοις ὑποδύναντες ἑαυτοὺς συ- 
σχιάζωμεν xat' αὐτοὺς, γυμνῶς ἐρωτήσωμεν αὖ- 
τοὺς, εἰ τὴν μίαν φύσιν ταύτην τὴν ἐχ δύο φύσεων, 
ἄναρχον γινώσχουσιν ἣ ἀρξαμένην κατὰ χρόνον ; El 
μὲν γὰρ ἄναρχον, πῶς ἔχ τινων xal ὑστερογενῆ αὖ- 
τὴν xai σύνθετον; εἰ δὲ ἧρχται xal αἰτίαν ἔσχε xal 
αύγχειται, πῶ; Θεός; ᾿Αλλ᾽ ἡμεῖς, φασὶ, τὴν αὐτὴν 
&.apyov χαὶ ἀρξαμένην, ὡς οἱ Πατέρες, λέγομεν" 
ἀλλ᾽ οὐ τὴν αὐτὴν ἐν ταυτῷ xatà τὸ αὐτὸ, εἰ xal 
τοῦ αὑτοῦ οἱ Πατέρες φασὶν, ὦ οὗτοι " οὐδὲ và δυ- 
γατὸν ἐν ταυτῷ χατὰ τὸ αὐτὸ τῶν ἐναντίων εἶναί τι 
δεχτιχὸν λόγων ἀλλ᾽ εἰ xal λέγεται ὁρατὸς ὁ 
αὐτὸς εἷς ὧν Χριστὸς, οὐ χατὰ τὸ αὐτό" ὡς οὐδὲ 


55, εθανατωθεὶς μὲν σαρχὶ, ζωοποιηθεὶς δὲ πνεύ- C 


μάτι" » xai τὸ, « El γὰρ καὶ ἀπέθανεν ἐξ ἀσθενείας, 
ἀλλὰ ζῇ ἐχ δυνάμεως" » xal τὰ τοιάδε " οὐχὲν ταυτῷ 
γάρ ποτε, οὐδὲ τὸ, « Ἔν ἀρχῇ Bv ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος 
᾿σὰρξ ἐγένετο, » νοητέον" τῷ μὲν γὰρ Aóv μηδὲ 
χαθ᾽ οἱανοῦν ἀρχὴν γεγονέναι μαρτυρῶν ἀνάρχως 
εἶναι, τὴν σάρχα γενέσθαι φησί" ἀλλ᾽ ἀπειθῶς ἔχον- 
τες, δοχοῦσι πιστῶς ἀπιστεῖν τῷ Λόγῳ διὰ τῆς ἀλο- 
γίας. Οἷδε γὰρ, φασὶν, ὅπως ταῦτα γενήσεται αὐτῷ, 
xiv ἡμῖν ἀδύνατα boxij* ἀλλ᾽ οὐδὲν τοιοῦτον ἄλογον 
3 ἀσύπτατον ἔφη περὶ ἑαυτοῦ πώποτε ὁ Λόγος, ὦ 
ἀδελφοί" τί οὖν δεξ ὑμᾶς συχοφαντεῖν τὸν Χριστὸν, 
tva τὸ ἴδιον συστήσωμεν χατὰ σχοπὸν ἔχον ἡμῖν 


ἀγνόημα; 


cur ergo vestrum est de Christo calumniari ut 


e parie nostra ignorantiam prodat ? 


deponere et reassumere. 

40. Ne voculis nosmetipsos vestientes, suspi- 
cionem ipsis afferamus, nude eos interrogabimus, 
utrum naturam hanc unam e duabus naturis absque 
initio noscant, an quasi qus initium in tempore 
habuit? Si absque initio quidem, quomodo e qui- 
busdam post alios venientem et compositam? Si 
vero initium habuit et auctorem, et convenit, quo- 
modo Deus est? Sed nos, aiunt, eamdem absque 
initio, ei cum initio, una cum Patribus dicimus: 
sed non eamdem in eodem secundum idem, licet 
hanc et non aliam Patres dicant, o vos : impossibile 
eniin estin eodem circa idem inveniri aliquid quod 
contrarios sermones admittat; sed si et dicitur 
visibilis idem unus Christus, non secundum idem; 
nec pariter : « Mortificatus quidem carne, vivifica- 
tus autem spiritu; » et illud : « Nam et si mortuus 
est ex infirmitate, sed vivit ex virtute *; » et si- 
milia : non in eodem enim sane, nec : « In prin- 
cipio erat Verbum; » et : « Verbum caro factum 
est, » cogitandum : de Verbo enim nec secundum 
quodquam initium factum fuisse testificans dicit 
quod est ab initio, mox quod caro factum est ad- 
dit. Sed increduli Verbo fideliter incredulos esse 
per insaniam videntur : novit enim, aiunt, quo- 
modo illa huic fient, licet nobis impossibilia vi- 
deantur : sed nihil tam insanum aut nature con- 
trarium dixit de seipso unquam Verbum, o fratres; 
particulare in hac quaestione stabiliaius, quod 


μα΄. Ἔτι ἡ φύσις ἡ θεία πάντη ἀπλῆ΄ ἡ οὖν D — 41. Adhue natura divina prorsus simplex ; na- 


φύσις A; gata μίαν εἶναι τοῦ Χριστοῦ, σύνθετός 
ἔστιν, ἣ ἁπλῆ; El μὲν οὖν ἀπλῇ, πῶς σύνθετος ὁ 
Χριστός; εἰ δὲ σύνθετος ἡ φύσις αὐτοῦ, πῶς θεία ; 
Θὐχοῦν ἀληθῶς μία μὲν σύνθετος ταῖς φύσεσιν ἡ 
ὑπόστασις, δύο δὲ αἱ φύσεις τοῦ Δεσπότου ἡμῶν 
Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. 

μβ΄. Ei μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχωμέ- 
νοῦ xai οὗ σεσαρχωμένην εἴποιτε, πῶς οὐ φανερῶς 
τὴν πατριχὴν διδασχαλίαν παραχαράξετε; εἰ δὲ 
: σεοσαρκωμένην ὁμολογεῖτε, xal οὐ σεσαρχωμένον 


* Ephes.:, 19,90. * Psal. 1, 6. * Gen. xtix , 9. 


tura ergo quam dicitis unam esse Christi, compo- 
sita est, an simplex? Si simplex quidem, quomodo 
compositus Christus? Si vero composita natura 
ejus, quomodo divina? Ergo vero una quidem na- 
turis composita subsistentia, dux vero Domini 
nostri Christi veri Dei, naturz. 

42. Si unicam naturam Dei Verbi incarnati, et 
non incarnatum dicatis, quomodonon aperte paterna 
documenta adulteratis? Si incarnatam confitemini 
et non incarnati Verbi unicam dicitis, propter hoc 


* fl Cor. xin, 4 


1195 


LEONTII. BYZANTINI 


l0 


erunt duz naturz Christus e Verbo et carne. Etenim A τοῦ Λόγου μίαν φατὲ, διὰ τόδε αὐτὸ δύο φύσεις Éaxat 


propterea quod una Dei Verbi natura perfecta con- 
fessione etiam przeaffirmatur et absque carne, nihil 
amphus ostendet adunatio in naturam, si una 
remansit. Petimus enim a vobis : Nonne cum na- 
tura carnis Verbi naturam incarnatam confitemini, 
an non? Si ergo quidem non, aut voce tantum, 
aut imaginandi vi ; aut verbi tropo, incarnationem 
noscere vos conceditur. Si vero cum carnis natu- 
ra naturam incarnatam fuisse Verbi dicitis, aliam 
incarnantem et aliam incarnatam in una composita 
Christi persona noscentes, quomodo numerare 
absque duplicitate illas valetia? 

45. Unica hzc Dei Verbi incarnata natura, aut 
idem est ad unica hzc et in vanum additur in- 
carnata, in cujus definitionem non omnino con- 
tendere est de quo nunc indagatio : aut cum duabus 
Daturis eamdem conclusionem communem habet, 
et frustra adversus nos invehuntur; aut nec pror- 
sus unica est nec duze, et necesse est ut unam cum 
divisione dicant ipsi novissime loquentes ut par- 
vuli. 

44. Melioratum est aliquid de rebus in Domino 
naturalem meliorationem assumens post sanctam 
ejus resurrectionem, secundum quz et Cyrillus 
Pater ad Acacium dicit et reliqui Patres, an si- 
milis omnis ejus natura quam dicunt unam, re- 
mansit? Si ergo quidem non melioratum est, aut 
et nunc passibilis, aut nec erat ante resurrectio- 
nem passibilis; mendaces et qui dicunt meliora- 
tionem humanilatis ejus omnes magistri; si vero 
meliorata est perfecta quzedam natura in ipso, aut 
tota una ipsa est quam dicunt, et erit et divinitas 
ejus in progressum impassibilitatis acta : aut pars 
ejus progressuin qu: fecit, perfecta natura est et 
progressum non admittens, aut unam esse perfe- 
ctam naturam vel partem dicere cogentur; aut 
blasphemare, pleve agere audientes cum ipsis 
adducentur. 

45. Si quemadmodum diceremus dé hominc, 
unicam uaturam de Domino profitentur, pariter 
de homine cum sit e duobus homo, dicunt; sed 
-hon o non ex praexsistente anima el corpore datur: 
ex cogitatione enim sola proprietatis pr:eexponen- 
tes proprias partes, e duobus de homine dicimus; 
quod vero ad Dominum non imaginandi vi prz- 
exsistere Verbum prz propria compositione asseri - 
mus sicut de homine ; si vero non similiter unum 
e duobus de Domino et de simplici bomine, nec 
cum unica hominis natura similiter Dominum ad- 
unamus : que enim proponuntur e non similibus, 
regulari necessitate non similia: non ergo illis ^on- 
sentaneum penitus exemplum, licet realiter di- 
ceretur una, et tantum semper una demonstra- 
retur hominis natura. 

46. Si natura passibilis caro Verbi non visa est 
impassibilis propter adunationem ad ipsum, quanto 
magis natura impassibile Verbum, ipsum non fa- 
ctumest passibile propter adunationem ad passibile? 


ix Λόγου xat σαρχὸς Χριστός * διότι γὰρ μία φύσις 
τοῦ θεοῦ Λόγου ἐντελὴς ἧδε προωμολόγηται xat 
ἄνευ σαρχὸς, οὐδὲν δείξει χαινότερον ἡ ἕνωσις εἰς 
φύσιν, ἐὰν μία μεμένηχεν. Πυθόμεθα γὰρ ὑμῶν" 
ἾΑρά γε φύσει σαρχὸς τὴν φύσιν τοῦ Λόγου σεσάρχυ» 
μένην ὁμολογεῖτε, ἣ οὐχί ; Εἰ μὲν οὖν οὐχὶ, ἣ λόγῳ 
μόνον, f| φαντασίᾳ, ἣ τροπῇ τοῦ λήγον, τὴν σάρχω- 
σιν εἰδέναι ὑμᾶ; ἀπολείπεται" εἰ δὲ φύσει σαρχὸς 
τὴν φύσιν σεσαρχῶσθαι τοῦ Λόγου φατὲ, ἄλλην τὴν 
σαρχοῦσαν, xa ἄλλην τὴν σαρχουμένην ἐν τῷ ἑνὶ 
συνθέτῳ προσώπῳ Χριστοῦ γινώσχοντες, πῶς ἀρι- 
μεῖν ἄνευ δυάδος ταύτας δυνήσεσθε ; 

pY- 'H μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λύγου σεδαρχωμένῃ, 
ἢ ταυτόν ἐστι τῇ μιᾷ, καὶ περιττῶς πρόσχειται τὸ; 
σεσαρχωμένη, elg παράστασιν ποσοῦ οὗ συντεῖνον 
ὅλως, περὶ οὗ νῦν ἡ ζήτησις " ἢ ταῖς δύο φύσεσι 
ταυτὸν συνάγει, xol μάτην ἡμῖν ἀντιφέρουτα:" ἣ 
οὔτε μία πάντη ἐστὶν, οὔτε δύο, χαὶ ἀνάγχη μίαν 
σὺν ἐπιμερισμῷ λέγειν αὐτοὺς ἔσχατα νηπιάζοντας. 


μδ΄, Ἐχρειττώθϑη τι τῶν τοῦ Κυρίου φυσιχὴν 
χρείττωσιν λαδὸν μετὰ τὴν ἁγίαν αὐτοῦ ἀνάστασιν, 
xaü' ἃ Κύριλλός τε ὁ Πατήρ φησι πρὸς ᾿Αχάχιον, 
xaX οἱ λοιποὶ Πατέρες, ἣ ὁμοίως ἔχουσα πᾶσα αὐτοῦ 
ἡ φύσις, fv φασι μίαν, μεμένηχεν ; El μὲν οὖν οὐκ 
ἐχρειττώθη, f) καὶ νῦν παθητὴ, f| οὐδὲ πρὸ τῆς 
ἀναστάσεως ἦν παθητή" Ψευδεῖς τε οἱ λέγοντες τὴν 
χρείττωσιν τῆς ἀνθρωπότητος αὐτοῦ πάντες οἱ διδά- 
σχάλοι * εἰ δὲ ἐχρειττώθη τελεία τις φύσις ἐν 
αὐτῷ, f| ὅλη ἡ μία αὕτη ἐστὶν ἦν φασι, xat ἔσται 
xat ἡ θεότης αὐτοῦ εἰς προχοπὴν ἀπαθείας ἀχθεῖσα 
ἣ μέρος αὐτοῦ τὸ προχόψαν τελεία φύσις ἐστὶ, xoi 
τὸ προχοπὴν οὐχ ἐπιδεξάμενον, ἣ μίαν εἶναι τελείαν 
φύσιν, f| μόριον λέγειν ἀναγχασθήσονται" χαὶ ἣ 
βλασφημεῖν fj εὐσεδεῖν ἀχούοντες συγκλιθήσεται. 


με’, Εἰ ὁμοίως τῷ ἀνθρώπῳ μίαν τὴν φύσιν ἐπὶ 
τοῦ Δεσπότου φασὶν, ὁμοίως τῷ ἀνθρώπῳ xaX τὸ Ex 
δύο φύσεων ἐκὶ toU. αὐτοῦ εἶναι λέγουσιν" ἀλλ᾽ ὁ 
ἄνθρωπος οὐχ ἐκ προῦπαρχούσης ψυχῆς τε καὶ σώ - 
μᾶτος δέδοται " ἐπινοίᾳ γὰρ μόνῃ τοῦ οἰχείου προ" 


D τιθέντες τὰ ἴδια μέρη, τὸ ἐκ δύο ἐπὶ τοῦδέ φαμεν " 


ἐπὶ δὲ τοῦ Κυρίου, οὐκ ἐπινοίᾳ προῦπάρχειν τὸν 
Λόγον τῆς ἰδίας συνθέσεώς φαμεν ὁμοίως τῷ ἀνθρώ- 
πῳ᾿ εἰ δὲ οὐχ ὁμοίως τὸ ἐχ δύο Efl τοῦ Κυρίου xoi 
ἀνθρώπου ψιλοῦ, οὐδὲ τῇ μιᾷ τοῦ ἀνθρώπου φύδει 
ὁμοίως ἐνοῦμεν τὸν Κύριον" τὰ γὰρ ἐξ ἀνομοίων 
συγχείμενα, ἀνόμοια γραμμικαῖς ἀνάγχαις - οὐχ 
ἄρα οἱχεῖον αὑτοῖς πάντη τὸ παράδειγμα, εἰ xài 
ὄντως μία ἐλέγετο, καὶ μόνως ἀεὶ μία ἐδείχνυτο f, 
τοῦ ἀνθρώπου φύσις. 


gc". Εἰ ἡ φύσει παθητῇ σὰρξ τοῦ Λόγου ὀὺχ 
ὥφθη ἀπαθὴς διὰ τὴν mob; αὑτὸν ἕνωσιν, πόσῳ Ye 
μᾶλλον ὁ φύτει ἀπαθὴς Λόγος, αὐτὸς οὐ γέγονε πα- 
θητὸ-, διὰ τὴν πρὸς τὸ παθητὸν ἕνωσιν ; Τί οὖν πυν- 


1191 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1798 


θάνεσθ: ἡμῶν ὡς ἀμφιδαλλομένου ὄντος ποία φύσις À Cur ergo petitis a nobis tanquámi re in dubio prolata 


προήλωτο, εἰ μὴ θεομάθειαν φυσιχὴν xal οὗ τὴν 
κατ᾽ οἰχείωσιν λέγετε ; 


μζ' Εἰ ἔστιν ὁ Αὐγὸς φύσει ἀπαθὴς, κατὰ δὲ τὸ 
εἰωθὸς λέγεσθαι αὐτοῖς ἔπαθεν αὐτὸς ὡς οἶδεν, οἶδεν 
ἑαυτὸν οὐκ ἀπαθῆ πάντη, εἰ μὴ ἀγνοεῖ ἑαυτὸν πα- 
θητὸν ὄντα. 

μη΄. Εἰ ὥσπερ τὴν ψυχὴν χαὶ τὸ σῶμα μέρη ὅλου 
κοῦ ἀνθρώπου ὡς φυσιχοῦ εἴδους φαμὲν, οὕτω xol 
κὸν Λόγον καὶ τὴν σάρχα μέρη Χριστοῦ οὐχ ὡς συν- 
θέτου τινὸς μόνον, ἀλλ᾽ ὡς φυσιχοῦ εἴδους λέγομεν, 
εἰπὲ τί τὸ ὅλον τοῦτο εἶδος ; 

μθ'. Τῷ ἐνὶ πάθει τῆς μιᾶς σαρχὸς, πῶς τὸ μὲν 
τοῦ ἀνθρώπου πάσχει, τὸ δὲ συμπάχει τῇ αὐτοῦ 
σαρχὶ xai οὐχ ἑαυτῷ; Καὶ ὁ συμπάσχων γὰρ, iv 
ἑαυτῷ πάσχει" πῶς καὶ οὐκ ἐν τῷ πάσχοντι ; εἰ xai 
δι᾿ ἑχυτοῦ ὥσπερ xo ὁ πάσχων bv ἑαυτῷ πάσχει, 
χαὶ οὖχ ἐν τῷ συμπάσχοντι. 

V. Τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δύο αἱ φύ- 
σεις, εἷς δὲ ὁ θάνατος. Οὗτος οὖν εἰ μὲν χατὰ φύσιν 
αὐτῷ μόνον ἐπτὶ, τῆς θνητῆς αὐτοῦ φύσεως μόνης " 
εἰ δὲ καὶ παρὰ φύσιν, καὶ τῆς ἀθανάτου" πῶς οὖν 
εἴποιτε χατὰ φύσιν ἣ παρὰ φύσιν παθεῖν τὸν Λόγον 
εὐδοχεῖν ; 

να΄. Εἰ πάντως ἰσαρίθμους εἶναι δέον ταῖς φύσε- 
σιν, ὥς φασιν, ἐπεὶ μίαν φαμὲν τῆς ἁγία: Τριάδ᾽ς 
τὴν φύσιν, μίαν λεγέτωσαν καὶ τὴν ὑπόστασιν" ἢ 
ἐπεὶ τρεῖς φαμεν τὰς ὑποστάσεις, τρεῖς λεγέτωσαν 


καὶ τὰς φύσεις " πολλῷ γὰρ μᾶλλον οὐχ ἔστιν ὑπό- C 


ὅτασις ἀνούσιος, ἤπερ οὐσία ἀνυπόστατος 

v9'. Ei ἢ ἕνωτις xal τὰ ἡνωμένα τοῦ πρός τι 
ἔστι πᾶσιν ὡμολογὴμένως, πῶς μετὰ τὴν ἕνωσιν οὐχ 
εἶνα: δύο τάδε ἃ xaX νωμένα elvat ὀνομάζουσιν ἀλη- 
θῶς, οἴονται οἵδε; Τῆς γὰρ ἐνώσεως μὴ παυθείσης, 
ἀνάγχη xal τὰ ἠνωμένα συνεισάγεσθαι. Ἔτι μὴν el 
μὴ πρὸ τῆς ἑνώσεως δύο ἦν τάδε αὑτὰ τὰ χατὰ Χοι- 
στὸν ἠνωμένα χυρίως " οὐ γὰρ δῆ, ὡς Νεστόριος βού- 
λετα!, xal προῦπῆρξε τὸ ἀνθρώπινον τοῦ Κυρίου, 
εἶτα ἑνοῦται " μήτε μετὰ τὴν ἕνωσιν ὁρᾶται δύο" οὐ 
γάρ ἔστι λῆξις τῆσδε τῆς ἀπεράντου ἑνώσεως fi 
οὐδέποτε, ἢ ἐν τῇ ἑνώσει ἐστὶ δύο τὰ ἡνωμένα ἐν 
Χριστῷ ἀσυγχύτως. 

νγ΄. 'Ex δύο φύσεων f] χοινῶν ἰδιχῶν φασι τὸν 


Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Εἰ μὲν οὖν χοινῶν, ἢ 


χαὶ πᾶσα ἣ ἁγία Τριὰς ἐσαρχώθη χαὶ ἐσταυρώθη, 
xaX πᾶσα ἣ ἀνθρωπότης ἐν αὑτῷ * εἰ δὲ ἐξ ἰδιχῶν, 
ἣ δυνάμει, ἣ ἐνεργείᾳ εἶναι προεπινοουμένων αὐτοῖς 
πρὸ Χριστοῦ. El μὲν οὖν δυνάμει: μόνον, fj μετὰ τὴν 
ἕνωσιν εὐθὺς γέγοναν αὐτῷ καὶ ἐνεργείᾳ δύο φύσεις" 
ἣ οὔκω μὲν, ἔσονται δέ ποτε, ἢ οὐδέποτε γίνονται 
ἐνεργείᾳ, xaV νοοῖντ᾽ &v οὑτωσὶ ἀεί τε ἀτελεῖς xal 
μάτην ἔχουσαι τοῦτο δυνάμει εἰς ὃ οὔποτε ἥξουσιν 
ἐνεργείᾳ" εἰ δὲ ἐνεργείᾳ οὔσας καὶ πρὸ τῆς χατὰ 
τὴν οἰχονομίαν ἑνώσεως ἴσασι τάἀσδς ἰδιχάς τε xal 
διεστώσας xal ὑφεστώσας τὰς δύο, ἐν τίνι pls 
Neatóguv διαφωνοῦσι, λεγέτωσαν. 


quz natura aberrabat, si non divinam passibilita- 
tem naturalem et non illam secundum inhabitatio- 
nem dicitis? 

41. Si est Verbum naturáà impassibilis et juxta. 
consuetudinem loquendi apud eos passus est ipse, 
quomodo novit, seipsum non impassibile omnino 
novit, nisi seipsum passibile exsistens ignoret. 

48. Si quemadmodum animam corpusque totius 
hominis partes tanquam naturalis forms dicimus, 
sic et Verbum et carnem partes Christi, non quasi 
compositi cujusdam tantum, sed sicut naturalis 
formze dicimus, dic quid tota illa forma? 

49. Unica unice illius carnis passione quomodo 
pars hominis patitur, pars carni ejus et non sibi 
ipsi compatitur? Namque eompatiens in seipso pa- 
titur; quomodo et non in patiente? Licet per se- 
ipsum sicut et patiens in seipso patiatur et non 
in compatiente. 

50. Domini nostri Jesu Christi du: nature, una 
mors. Qus si secundum naturam quidem ipsi tan- 
tum est, mortalis ejus natura solius; si vero prz- 
ter naturam, et immortalis : quomodo ergo secun- 
dum naturam vel preter naturam passum fuisse 
Verbum ex beneplacito dicitis? 

51. Si omnino ejusdem numeri esse oporteat cum 
naturis, sicut aiunt, cum unicam dicimus sancte 
Trinitatis naturam, unicam asserant et hypostasim ; 
aut cum tres dicamus hypostases, tres dicant et 
naturas : nam multo magis non est hypostasis abs- 
que essentia quam essentia absque hypostasi. 

52. Si omnibus in professo sunt adunatio et 
adunata rerum ad quodlibet, quomodo post adura- 
tionem non esse duo h:xc qux et adunata merito 
vocant, arbitrantur isti? Non enim cessante aduna- 
tione, necess* est et adunata una induci. Adhuc 
tamen si ante adunationem non duo essent ista qua 
in Christo specialiter adunata sunt, non enim sicut 
vult Nestorius, praexstitit humanum Domino, 
deinde adunatum est, nec post adunationem viden- 
tur duo; non enim adunationis hujus absque flne 
cessatio est : vel nunquam, vel in adunatione sunt 
duo in Christo absque confusione adunata. 

55. E duabus naturis aut communibus aut parti- 
cularibus Dominum nostrum Jesum Christum di- 
cunt : itaque si e communibus, cuncta quoque Tri- 
nitas sancta incarnata est et crucifixa, et cuncta 
in ipso. Si e particularibus, quz scilicet aut poten- 
lia, aut operatione esse pracogitata sunt ab ipsis 
ante Christum, siquidem potentia tantum, vel post 
adunationem cito facta sunt ipsi et óperatione duse 
naturam, vel non cito quidem, sed mox erunt, vel 
nunquan fiunt operatione, et ad. sic cogitandum, 
semper imperfectze et vane id impotentia habentes 
ad quod nunquam opere devenient ; si vero ener- 
gia exsistentes et ante adupalionem secundum in- 
carnationem noscunt has particulares et separatas 
et substitutas duas, in quo a Nestorio differant, 
dicant. 


1799 


LEONTII BYZANTINI 


1800 


bá. Si totum compositi Christi Deum et hominem AÀ νδ΄. El τὸ ὅλον τοῦ συνθέτου Χριατοῦ Θεὸν xal &v- 


confiteris, ecce tolülitatem ab efficientium eam par- 
tium nominibus vocabis; quomodo ergo naturarum 
duplicitatem adunatam non dicis esse Christum, 
quia sunt Deus et bomo et partes totius hypostaseos 
Christi? 

55. Si non dus Dei et hoininis nature, sed una, 
quaenam proprie Christi est natura. Ergo realiter 
secundum vos Christi parens sancta Virgo et non 
Dei parens diceretur, qu:» naturam alteram a sim- 
pliciter divina et humana genuerit. 

$6. Adhuc a differentiam dicentibus et non diffe- 
rentia numerantibus inquirendum : quasi distincta 
verbo didimus et non quasi definita hypostasibus ; 
nonne definitionem dicunt ante differentiam esse 


θρωπον ὁμολογεῖς, ἰδοὺ τὴν ὁλότητα τῇ τῶν ἀποτε-: 
λεστιχῶν αὑτῆς μερῶν ἐπωνυμίᾳ προσαγορεύεις * 
πῶς. οὖν τὴν δνάδα τῶν φύσεων ἐνωμένην οὐ λέγεις 
εἶναι Χριστὸν, at εἰσι Θεὸς xoi ἄνθρωπος, xaX μέρη 
«ἧς ὅλης ὑποστάσεως Χριστοῦ : 

v&. El μὴ δύο φύσεις Θεοῦ χαὶ ἀνθρώπου, ἀλλὰ 
μία, τίς ἰδίως Χριστοῦ ἐστὶ φύσις ; "Apa γε ὄντω; 
χρθ᾽ ὑμᾶς Χριστοτόχος ἣ ἁγία Παρθένος καὶ οὐ 
Θευτόχος λέγοιτο, φύσιν ἑτέραν παρὰ τὴν ἁπλῶς 
θείαν καὶ ἀνθρωπείαν τεχοῦσα. 

νς΄. Ἔτι ἐρωτητέον αὐτοὺς λέγοντας τὴν διαφο- 
ρὰν, χαὶ οὐχ ἀριθμοῦντας τὰ διαφέροντα' ὡς διαχε- 
χριμένα τῷ λόγῳ φαμὲν, καὶ οὐχ ὡς διωρισμένα ταῖς 
ὑποστάσεσιν' ἄρά φασι τὸν διορισμὸν πρὸ τῆς δια- 


nature, an cum differentia? Si ergo quidem ante B φορᾶς εἶναι φύσει, f σὺν τῇ διαφορᾷ ; Εἰ μὲν οὖν πρὸ 


differentiam dixerint, erit et de omnino non diffe- 
rentibus definitio, sicut definiuntur et punctus, et 
unilas eL spiritus, et ipsa differenti&expers divina 
natura; et una ergo ipsis natura secundum quod 
unica definitur ; porto secundum quod definitur, et 
a numero discessit; nec unici Christi numerum, 
sed et Spiritus qui in ipso est particulariter et di- 
vinitatis que in ipso est dant numerum; si vcro 
cum differentia, aut post differentiam, deflnitionem 
necessario vident differentium, quoinodo differen- 
tiam dicentes, definitionem differentium circa ver- 
bum non dicunt? Et quomodo non ex omnium 
«consensu et servata adunatione secundum horum 
hypostasim, ea quz& verho differunt et differentibus 
deünientibus verbis quasi quibusdam limitibus 
definita numerant? 


51. Numerus aul prz, aet una aul post exsistit C 


relative ad differentiam; differentiam ergo aduna- 
tarum Domini naturarum qui confitentur, numerum 
circa ipsam nempe dilferentia negotia, siquidem 
ante ipsam noscunt numerum, dicant ubi videntes 
ista ant sane diversa numeraverunt, ut ex duabus 
^ diversis ipsis sit una natura aut diferentia expers, 
quando divisa est similitudinem habens, quando 
adunata est prz: se admittens ; si vero cum diffe- 
rentia aut post ipsam numerus est, necessario dif- 
ferentiam dantes, aut cum ipsa aut propter ipsam 
et rerum differentium numerum exigi videbunt. 

58. Si unam e duabus, nec amplius duas naturas 
Domini nostri Jesu Christi esse aiunt, dicant, di- 
vina relationem de communi et particulari superante 


«ἧς διαφορᾶς εἴποιεν, ἔσται xat ἐν τοῖς πάντη ἀδιά- 
φόροις ὁ διορισμὸς, ὡς διωρίσθαι xaX στιγμὴν, xol 
μονάδα, χαὶ νοῦν, χαὶ αὐτὴν τὴν ἀδιάφορον θείαν 
φύσιν" xai ἡ μία οὖν αὐτοῖς φύσις, xa0' ὃ μία, δὶ- 
ὥρισται" χαθ᾽ ὃ δὲ διώρισται, xal ἀριθμῷ ὑ πέπεσεν" 

Οὐ μόνου τε Χριστοῦ ἀριθμὸν, ἀλλὰ xal τοῦ ἐν αὐτῷ 
νοῦ ἰδίχ χαὶ τῆς ἐν αὐτῷ θεότητος διδόασιν ἀριθμόν" 

εἰ δὲ σὺν τῇ διαφορᾷ, ἣ μετὰ τὴν διαφορὰν, τὸν δι 

ορισμὸν ἀναγχαίως ὁρῶσι τῶν διαφερόντων, πῶς 
διαφορὰν λέγοντες τὸν κατὰ τὸν λόγον τῶν διαρε- 
ρόντων διορισμὸν οὔ φασι, xat ὁμολογουμένως xal 
τῆς xa0' ὑπόστασιν αὐτῶν ἑνώσεως φυλαττομένης ,. 
τὰ διαφέροντα τῷ λόγῳ χαὶ διαφόροις ὀριστιχοῖς 
λόγοις οἷόν τισιν ὄροις διοριζόμενα ἀἁπαριθμοῦσιν ; 


ve. Ὃ ἀριθμὸς ἣ προὔπάρχει ἣ συνυπάρχει ἣ μεῦ. 
υπάρχει τῆς διαφορᾶς πάντως * τὴν οὖν διαφορὰν 
κῶν ἠἡνωμένων φύσεων τοῦ Κυρίον οἱ ὁμολογοῦντες, 
τὸν ἀριθμὸν τὸν «χατ᾽ αὐτὴν, ἤγουν τὰ διαφέροντα 
πράγματα, εἰ μὲν πρὸ αὐτῆς ἴσασι, λεγέτωσαν, ποῦ 
ἰδόντες αὑτὰ f] πότε διάφορα ἠρίθμησαν, ἵνα ἐχ δύο 
μὲν διαφόρων μία δὲ φύσις εἴη αὐτοῖς νῦν ἣ ἀδιάφο- 
ρος, ὅτε διίστατο ἔχουσα τὸ ὅμοιον, ὅτε δὲ ἡνώθη 
κάδε λαδοῦσα τὸ διάφορον’ εἰ δὲ σὺν τῇ διαφορᾷ, fi 
μετὰ ταύτην ὁ ἀριθμός ἐστιν, ἀναγκαίως διαφορὰν 
δόντες, ἣ σὺν αὐτῇ, ἣ ἐπ᾽ αὐτῇ, χαὶ τὸν ἀριθμὸν 
τῶν διαφερόντων εἰσπραχθήσονται. 

νη΄. Εἰ μίαν ἐκ δύο, Ὀὐχὶ δὲ xal δύο φύσει: τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναί φασι, λεγέτωσαν 
τῆς θείας ὑπὲρ τὸν τοῦ χοινοῦ καὶ ἰδιχοῦ λόγον οὔσης 


ex omnium consensu natura, alteram duarum e D φύσεως ὁμολογουμένως, τὴν ἑτέραν τῶν δύο ἐξ ὧν 


quibus Salvator, scilicet humanitatem, quamnam 
dicunt? Communem, aut particularem? Si ergo 
quidem particularem quamdam naturam particula- 
riter exsistentem etabsque Verbo forte hanc exco- 
gitant, perspicuum est quod Nestorianam impieta- 
tem sectantur. Si communem banc dicunt, aut 
cogitatione, aut re, totius vero forms» essentiam 
aiunt; si ergo quidem cogitatione dicunt unam 
esse earum e quibus Salvator compositus est una 
natura constans, perspicuum est quod rationis 
naturalis circa ipsum media pars, cogitatione erit 
et non re, scilicet humanum pars compositionis 


ὁ Σωτὴρ, ἤγουν τὴν ἀνθρωπείαν, ὁποίαν φασί ; χοι- 
νὴν, fj ἰδικήν ; Εἰ μὲν οὖν ἰδικήν τινα ἰδιάζουσάν τε 
χωρὶς τοῦ Λόγον ποτὲ ταύτην οἴονται, δῆλον ὡς Ne- 
στοφιανῶς ἀσεδοῦσιν᾽ εἰ δὲ χοινὴν τῆνδε λέγουσιν, 
ἃ τὴν ἐπινοίᾳ, ἢ τὴν πράγματι, ὅλον δὲ τοῦ εἴδους 
οὐσίαν φασίν. El μὲν οὖν τὴν ἐπινοίᾳ λέγουσι μίαν 
εἶναι τῶν ἐξ ὧν ὁ Σωτὴρ σύνθετός ἐστι κατὰ μίαν 
φύσιν ὑφεστὼς, σαφὲς ὡς τὸ ἥμισυ τοῦ xat' αὐτὸν 
φυσικοῦ λόγον, ἐπινοίᾳ ἔσται ἔχων xal οὐ πράγματι, 
ἤγουν τὸ ἀνθρώπινον μέρος τῆς συνθέσεως αὑτοῦ’ εἰ 
δὲ χατὰ τοῦτο καὶ ix τῆς Παρθένου σαρχοῦται, xa 
ἀνθρώποις ὡράθη, καὶ ἐσταυρώθη, καὶ τὰ λοιπὰ, 


Iscl 


CONTRA MONOPIIYSITAS. 


1802 


πάντως χαὶ ταῦτα ἐπινοίᾳ χαὶ o) πράγματι ἀληθῶς A ejus. Si vere circa. illud el e Virgine incarnatur et 


γεγένηται" εἰ δὲ πράγματι μὲν, χοινὴν δὲ τὴν xac 
αὑτὸν φύσιν τῆς ἀνθρωπότητός φασιν, ἐπεὶ ἐν τῇ 
κοινῇ τῇ πράγματι εἶναι λεγομένῃ, Ἰούδας τε καὶ 
Πιλάτος ἐστὶν, ἄρα καὶ οὗτοι οὐδὲν ἧττον τοῦ Δεσπό- 
«ou ἐσταυρώθηδαν, καὶ ἐκ νεκρῶν ἀνέστησαν" αὐτός 
τὸ οὐδὲν ἧττον προέδωχέ τε xaX ἐσταύρωσεν αὐτούς 
τε χαὶ ἑαυτόν. Οὕτω δὲ xal συγγενηθῆναι αὐτῷ "Av- 
vag τε xit Καϊάφας ix τῆς ἁγίας Παρθένου νοοῖτο 
ἄν. ᾿Αλλὰ μὴν xal ὁ προπάτωρ αὐτῆς Aa615, xal αὑτὴ 
ἡ ἄχραντος μία τις οὖσα τῆς κοινῆς φύσεως, ὑφ᾽ 
ἐχυτῖς γεννηθῆναε σὺν τῷ Θεῷ Λόγῳ τὴν χοινὴν 
φύσιν τῆς ἀνθρωπότητος γεννώσης λογισθείη" ὧν τί 
ἀτοπώτερον ἐξεύροι τις, f] βλασφημέτερον ; Εἰ δὲ 
λέγοιεν. Ὑμεῖς οὖν ἐν δύο φύσεσι τὸν Δεσπότην δο- 
ξάζοντες, ὁποίων τούτων φατέ ; ἀφθόνως αὐτοῖς ἐροῦ- 
μεν, ὡς ix δύο μὲν τῆς τε θείας χαὶ τῆς χοινῆς ἀν- 
θρωπείας ἄμφω προῦ παρχουσῶν τῆς ἑνώσεως Χρι- 
στοῦ φαμεν" ἐν δύο δὲ, τῆς τε ὑπὲρ τὸν χοινὸν λό- 
γον xa ἰδιχὸν οὔσης χοινῇς θεότητος χαὶ τῆς ἰδικῆς 
μόνου αὐτοῦ ἀνθρωπότητος. Τὴν μὲν γὰρ ἐκ δύο 
φύσεων φωνὴν συνιστᾷν δυνατὸν, χαὶ ἐκ τῆς κατὰ 
ἀφαίρεσιν λαμδανομένης φύσεως ἐχ τοῦ χοινοῦ τῶν 
ἀνθρώπων πρὸς τῇ ἐνυπάρχτῳ θεότητι ἐπινοίᾳ οὖὗ- 
σαν ἐπινοίᾳ γὰρ καὶ θεωροῦμεν πρὸ Χριστοῦ τὰ 
Χριστοῦ" τὰ δὲ ἐν αὐτῷ ὑφεστώτως ὄντα ὁμολογεῖν, 
Οὐχ ἔστι πρὸ αὑτοῦ, ἀλλ᾽ ἐν αὐτῷ’ ὥστε τὴν ὑφ- 
ἐστῶσαν αὑτοῦ ἀνθρωπότητα, οἱ δύο φύσεις εἰδότες 
ἐνωμένας ἕν Χριστῷ φασι μᾶλλον, ἧπερ οἱ ἐκ δυο 
φύσεων λέγοντες αὐτόν. 


| ab hominibus visus est, et crucifixus est, εἰ reliqua, 


prorsus et illa cogitatione, nec re vere facta sunt. 
Si vero re quidem, communem vero de ipso natu- 
ram humanitatis asserunt, quandoquidem in hac 
communi dicto qux in re exsistit Judas et Pilatus 
sunt, ergo el isti non minus quam Dominus cruci- 
[ixi sunt et a mortuis resurrexerunt; ipseque non 
mimus et ipsos et se ipsum et tradidit et erucifiit. 
Sic et upa cum ipso natos et Annas et Caiphas ex 
sancta Virgine excogitaretur. Sed et ejus avus David 
et ipsa immaculata unica quzdam ezsistens hujus 
communis naturz ab ipsa genita diceretur, ab ipsa, 
inquam, humanitate cum Deo Verbo cofimunem 
naturam gignen£e. Quorum quid absurdius invenies, 
vel magis blasphemum? Si autem dixerint : Vcs 
ergo e duabus naturis Dominum celebrantes, qua. 
rumham illarum dicitis? Absque invidia ipsis re- 
spondebimus, quasi e duabus quidem οἱ divina et 
communi humana przexsistentibus adunationi Chii- 
sti ambas dicimus; in duabus vere, communi divi- 
nitate quae commune verbum et particulare superat, 
et particulari ipsius solius humanitate. Namque e 
duabus naturis vocem stabilire possibile est, et ex 
natura per extractionem assumpta ex hominum 
communi natura ad divinitatem intus permanentem 
cogitatione exsistentem. Cogitatione enim et ante 
Christum ea qu: in Christo sunt contemplamur; 
qua vero in ipso rcipsa sunt confiteri, non est illud 


C ante ipsum, sed in ipso; ita ut subsistentem ipsius 


liumanitatem, qui duas naturas noscunt adunatas in Christo, dicunt magis quam qui e duabus naturis 


ipsam dicunt. 

v0', "Exv ἢ μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου d) νῦν os- 
σαρχωμένη, ἣν ποτε σεσαρχομένη, ἣ οὐχί; εἰ δὲ 
«οὔτο ἀναμτίδολον xaX αὑτοῖς, ἀχουστέον καρ᾽ αὖ- 
τῶν, εἰ Θεοῦ τε Λόγου ἧν, xa φύσις ἦν, καὶ μία 
ἦν, καὶ πρὸ τοῦ σαρχωθῆναι, σαρχωθεῖτα, τί ἐπ- 
ἐχτήσατο, ἣ τί ἀπεθάλετο; εἰ μὲν οὐδὲν ἀπεδάλετο 
(οὐ γὰρ χατὰ τροπὴν εἴρηται καὶ μετουσίωσιν τὰ, 
δεσαρχωμένη, ὥσπερ φαμὲν ἐπὶ τοῦ χρυστάλλον, 
μία φύσις ὕδατος λελιθωμένη), δῇλον ὡς ἐπεχτήαατο 
σάρχα, Ὦγουν ἀνθρωπότητα' αὕτη δὲ τί ἐστι, ποιότης 
ἣ φύσις τις: εἰ ὃὲ πάννως φύσις αὕτη ἡ χτηθεῖσα 
φύσι; πρὸ: τῇ κτησαμένῃ αὐτὴν μιᾷ τοῦ Θεοῦ Λόγου 
φύσει, πόσα: ἂν εἶεν, εἰπάτωσαν ἡμῖν εὐγνωμόνως. 

&. Ἔτι ix δύο φύσεων τὴν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ 
Aóyou τὴν σεσαρχωμένην ἴσασιν, ἣ Χριστοῦ μόνον; 
εἰ μὲν Χριστοῦ μόνον, χαχούργως περὶ Χοιστοῦ 
ἀνακρινόμενοι παρ᾽ ἡμῶν, οὐ διὰ τοῦ αὐτοῦ ὀνόμα- 
τας, ἀλλὰ διὰ τοῦ Θεοῦ Λόγου τὴν περὶ τῶν φύσεων 
ἀπολογίαν ποιοῦνται. Εἰ 6b καὶ τοῦ Λόγου τὴν μίαν 
φύσιν Ex δύο λέγειν τολμῶσιν, ἔσται χαὶ αὐτὴ δηλαδὴ 
ix θεότητός τε καὶ ἀνθρωπότητος χαθ᾽ αὑτὴν vooo- 
μένῃ χαὶ σαρχουμένη δὲ πάλιν, ἑτέραν φύσιν σαρχὸς 
ἐπιχτησαμένη᾽ τριπλῃ δὲ ἀντὶ διπλῆς ἐχ δύο σαρ- 
χῶὼν καὶ μιᾶς θεότητος συγχεχροτημένη. 

ξα’. Ἔτι ἐπεὶ Ex δύο φύσεων ἕν τι γενέσθαι φασὶ, 
πευστέον αὐτῶν τὸ ἕν τοῦτο τίνι λόγῳ ἕν φασιν; 1 
γὰρ τῷ ὀνόματι, ἣ τῷ γένει, ἣ τῷ εἴδει, ἢ τῷ ἀρι- 
᾿ PATROL. GR. LXXXVI. 


59. Adhuc unica Dei Verbi natqyna quas nunc in- 
carnata est, eratne olim incarnala, an non? Si vero 
illud indubitabile et ipsis, ex ipsis audiendum, si 
Dei Verbi erat, si natura, si unica, si Δ) 16 4181} 
incarnaretur incarmata, quid acquisivit, quidve 
perdidit? Si nihil quidem perdidit; non enim per 
tropum et communicationem diciturillud, incarnata, 
sicut dicimus de glacie, una natura aquz in lapidem 
conversa, perspicuum est quod carnem, id est hu- 
n;nitatem acquisivit. Ipsa vere quid 6847 num 
qualitas aut natura quzdam? SI vero penitus natura 
ipsa acquisita natura ab acquirente ipsam unica Dei 
Verbi natura, quales eint nobis fide integra dicant. 

60. Adhuc e duabus naturis unicam fei Verbi 


D naturam incarnatam dicunt, aut Cliristi tantum? Si 


Christi quidem tantum perverse circa Christum 
judieati a nobis, non propter nomen, sed propier 
DBeum Verbum apologiam de naturis faciunt. Si vere 
et Yerbi unicam naturam e duabus dicere audent, 
crit Οἱ ipsa sane e divinitate et humanitate secun- 
dum ipsam cogitaia; et incarnata rursus, aliai 
carnis naturam acquirens, triplex autem pro du- 
plici, e duabus carnibus et una divinitate compos 
sila. 

61. Adhuc cum e duabus naturis unum quoddam 
fleri dicant, ab eis inquirendum illud unum qva 
ratione unuro dicunt? Aut enim nomine, aut gencre, 


δὶ 


1803 


LEONTII BYZANTINI 


1804 


9ul forma, aut numero unum esse aliquid dicunt : A θμῷ ἕν εἶναί τι λέγουσι" παρὰ γὰρ τάδε, ἑτέρω; ἕν 


preter ista enim, aliler unum quid dicere non 
valeiuus. Itaque si nomine unum quoddam factum 
est, tantum similitudine appellationis adunata sunt 
duo hzc, diversa vero natura et incomposita ad 
invicem adhuc sunt, et homo tantum, aut Deus tan- 
tum, aut aliud quoddam quod nec Dei, nec hominis 
nomen relinet de utroque przdicabiur. Si autem 
genere est unum exsistensa quo conficitur Deus et 
homo, ejusdem generis ergo hzc : cur ergo com- 
mune ipsis magisque universale Dei genus quzre- 
re satagendum? Quomodo porro, illius recentis 
adunationis occasione, illud antiquissimum genus 
ab ipsis excogitatum est? Si vero forma unum di- 
cunt, duó omnino aut plura erunt individua in 


ipso, id est, hypostases ; et in duabus personis vel B 


in pluribus cogitatur Christus; unicam vero for- 
mam et divinitatis et humanitatis esse quomodo 
ralioc;inandum, intellectu majus est. Si vero de 
istis nihil rationi consentancum, necessario unum 
numero esse, quod e duabus naturis fit reliquum 
est; quod autem unum numero dicitur, unum hy- 
postasi exsistens dicimus, et non natura unum, ideo 
quemadmodum numerus unusquisque numcrorum 


τιλέγειν οὐχ ἔστιν. El οὖν τῷ ὀνόματι ἕν τι γέγονε, 
μόνον ὁμωνυμίᾳ ἡνώθησαν τὰ δύο, ἑτερυφυῇ δὲ xal 
ἀσύνθετα ἀλλήλοις ἔτι ἐστὶν, ἄνθρωπός «c μόνον, fj 
Θεὸς μόνον, ἣ ἕτερόν τι, ὃ μῆτε Θεοῦ μήτε ἀνθρώπου 
ἐστὶν ὄνομα, ἑκατέρῳ ἐπικληθήσεται" εἰ δὲ τῷ γένει 
ἐστὶν ὃν τὸ γενόμενον ὑφ᾽ ὃ τελεῖ Θεὸς xaX ἄνθρω- 
πος, ὁμογενῇ ἄρα τάδε. Τί δὲ ἄρα τὸ χοινόν τε a5- 
τοῖς χαθολιχώτερόν τε Θεοῦ γένος ζητητέον ; πῶς τε 
ἀπὸ προσφάτου ἑνώσεως τόδε ἀρχαιότατον γένος 
αὐτοῖς ἐπενοήθη ; El δὲ τῷ εἴδει ἕν αὐτό φασι, δύο 
πάντως f| xal πλείονά ἔστι τὰ ὑπ᾽ αὐτὸ ἄτομα, 
ἤγουν ὑποστάσεις, χαὶ ἐν δύο προσώποις νοεῖται f 
ἐν πλείοσι Χριστός" ἕν δὲ εἶδος θεότητός τε xol ἀν- 
θρωπότητος εἶναι ὅπως λογιστέον, ἀδιανόητον" εἰ δὲ 
τούτων οὐδὲν εὔλογον, ἐξ ἀνάγχης ἕν τῷ ἀριθμῷ εἷ- 
ναι τὸ £x δύο φύσεων γενόμενον ὑπολείπεται" τὸ ὃξ 
ἀριθμῷ ἕν λεγόμενον, τὸ τῇ ὑποστάσει ἕν 5v φαμεν, 
καὶ οὐ τὸ τῇ φύσει ἕν’ διότι ὥσπερ ἀριθμὸς ἕχαστος 
συνθέσει ἀριθμῶν ἧ μονάδων τὸ ἕν τι εἶναι ἔχει, οὔ- 
τως xai αἱ ὑποστάσεις συνθέσει φύσεων xal ἰδιω- 
μάτων συμπαραλήψει ὑφίστανται, f) τοὐλάχιστον 
συμπλοχῇ φύσεως μιᾶς xal ἰδιώματος" τὸ γὰρ φύσει 
ὃν εἶναι, ἀσυνθέτου πάντη μονάδος ἴδιόν ἐστι. 


aut monadum compositione quod sit unum aliquid habet, sic et hypostases naturarum compositione 
proprietatumque conjunctione constant, vel saltem maturz unius et proprietatis connexione * nam na- 
tura unum esse incompositze prorsus monadis proprium est. 


62. Si quia non duas naturas ad litteram de 
Christo proferunt Patres, aiunt pratermittendam 
vocis novitatem, aut quemdam unicam naturam 
sinplíciter dicentem recipiant, aut el ipsi talem 
vocem ne teinere dictitent, quando nos et naturas 
sed et duas dicentes audimus exquisitos inter ma- 
gistros, e | 

63. Dei Verbi natura unica tanquam incarnati 
est, aud et tanquam absque carne? Si tanquam 
incarnati quidem, ante incarnationem non unma erat, 
sed semiuna, aut quzedam pars talis; adhuc nec 
Pater, nec Spiritus sanctus unius erit naturz per- 
fectee. Si autem et ante incarnationem una erat, vel 
nihil apposuit naturale ad hypostasim Verbi caro, 
et fallax secundum hypostasim celebrata natura- 
rum adunatio, vel apposita unam naturam naturz- 
ve. partem conjunxit priori Verbi unice naturz. 


quum ERE ———————————3 


MAPTYPIAI TON AFLIQN. 


EP'. Ei διὰ τὸ μὴ εἰρηχέναι τοὺς Πατέρας δύο φύ- 
σεις αὐτολεξεὶ ἐπὶ Χριστοῦ, ὑποστέλλεσθαί qaot, 
τὴν Χαινοφωνίαν, f| δειξάτωσάν τινα μίαν φύσιν 
ἁπλῶς λέγοντα, ἣ καὶ αὐτοὶ τὴν τοιάνδε φωνὴν μὴ 
προπετευέσθωσαν, ὅπου γε ἡμεῖς χαὶ φύσεις, ἀλλὰ 
χαὶ δύο, λέγοντας ἀχούομεν τοὺς ἐχχρίτους τῶν δι- 
δασχάλων. ὔ 

ξγ΄. Ἢ τοῦ Θεοῦ Λόγου φύσις μία ὡς σεσαρχω- 
μένου ἐστὶν, ἣ καὶ ὡς ἀσάρχου ; εἰ μὲν οὖν ὡς σε- 
σαρχωμένου, πρὸ τῆς σαρχώσεως οὐ μία ἦν, ἀλλ᾽ 
ἥμισυ μιᾶς, ἢ τι τοιόνδε μόριον" ἔτι μὴν οὐδὲ ὁ IIa. 
τὴρ ἣ τὸ ἅγιον Πνεῦμα μιᾶς ἔσται φύσεως τελεία. 
Εἰ δὲ χαὶ πρὸ τῆς σαρχώσεως μία fjv, f| οὐδὲν mpos- 
ἐθηχε quatxbv ἡ σὰρξ τῇ ὑποστάσει τοῦ Λόγου, καὶ 
ψευδὴς ἡ καθ᾽ ὑπόστασιν ἕνωσις φύσεων δοξαζομένη, 
ἢ προσθεῖσα μίαν φύσιν ἣ μόριον φύσεως ἐπισυνῆψς 
τῇ προτέρᾳ φύσει μιᾷ τοῦ Λόγου. 





TESTIMONIA SANCTORUM. 


Sed cur nos, aiunt, undequaque circumvenicn- D 


tes, ad vestram compellitis sententiam ? Nos enim 
quod ad litteram Patrum documentum hausimus 
circa Christum, unam videlicet Dei Verbi naturam 
incarnatàm secundum sanctum Atlianasium οἱ Cy- 


᾿Αλλὰ τί ἡμᾶ;, φασὶ, πανταχόθεν περιτρέχοντες, 
εἰς τὴν ὑμετέραν δόξαν συνελαύνετε ; ἡμεῖς γὰρ ἣν 
αὑτολεξεὶ διδασχαλίαν πατριχὴν ἴσμεν περὶ Χρι- 
στοῦ, εἴτουν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχω- 
μένην χατὰ τὸν ἅνιον ᾿Αθανάσιον xal Κύρ!λλον, 


1805 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1836 


ὑμεῖς δὲ ἦν φατε ξενοφωνίαν οὐδαμοῦ τοῖς IIacpás: A rillum ; vos autem quam affertis alienam appel!u- 


ῥητῶς χειμένην εὑρίσχομεν, ἤγουν δύο φύσει:, εἰ χαὶ 
ἀδιαιρέτους Χριστοῦ. 


Kal τοί γε, ὦ οὗτοι, ὁ ὑμέτερος χαθηγητὴς X:- 
6550; βοᾷ, ὡς πλεῖστοι τῶν ἁγίων Πατέρων ἀδια- 
δλίτω; ἐχρήσαντο τῇ τῶν δύο φύσεων φωνῇ " πῶς 
οὖν τἀναντία ὑμεῖς λέγετε ; ἀλλ᾽ ὄντω: χατὰ τὸ 
εἰρημένον τῇ Zegla: « Προφασίζεται ἀνὴρ θέλων 
χωρίζεσθαι φίλον.» "Ecc: ὅτι οὐδὲν ἰσχυοὃν f] λόγου 
ἄξιον 3) àxpi6E; ἔχει ὑμῖν ἡ ἀφορμὴ τῆ; πρὸς ἡμᾶς 
διενέξεως αὔτη, ἑτοίμως καὶ πολυτρόπως σὺν θεῷ 
παραστήσομεν. Πρῶτα μὲν γὰρ εἰ τὴ ἐν δυάδι φύ- 
σεων ἀδιαιρέτῳ ὁμολογίαν ἐπὶ τοῦ Κυρίου σέδοντες, 
πιρὶ τὴν ἑτέραν διαφωνοῦμεν ὑμῖν ἐξαγγελίαν τοῦ 
δόγματος, Ἦγουν τὴν λέγουσαν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ 
Λόγου σεσαρχωμένην, xal μὴ μᾶλλον ὑμῶν xoi 
τὴςδε ἀσμενιζόμεθα, ὄντως ἂν χαλῶς διεστέλλεσθε 
παρ᾽ ἡμῶν " εἰ δὲ xal ταύτην ὡς τὴν αὐτὴν δὲ πάντη 
o03av τῇ ἑτέρᾳ συναποδεχόμεθα, πῶς ἀτέντες τὸ 
ἀναχρίνειν αὐτὸ τοῦτο, εἰ ἀληθῶς ταυτόν ἐστι τῇ 
δυνάμει τὸ λέγειν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ σεσαρχωμέ- 
vnv, xal δυάδα φύσεων Χριστοῦ χαθ᾽ ὑπόστασιν 
μίαν ἡνωμένην, τῷ μὴ ἐπὶ τῶν αὐτῶν λέξεων τοῖς 
lla:páct χειμένην τήνδε τὴν ἔννοιαν, παραιτεῖσθαί 
φατε τὴν τοιαύτην ὁμολογίαν; εἴπερ γὰρ μὴ ἔστι 
χαὶ ἐχ παραλλήλου τι τὸ αὐτὸ λέγειν ἐν τῷ, ᾿Αχούσατε 
ταῦτα, πάντα τὰ ἔθνη, ἐνωτίσασθε, πάντες οἱ κατοι- 
χοῦντες τὴν οἰχουμένην, λεγέτωσαν ἡμῖν τί τὸ ἀχούειν 


lionem, nullibi apud Patres clare enuntiatam inve- 
nimus, scilicet duas naturas qua» tamen disjungere 
queunt in Christo. 

Et sane, 0 vos, vester dux severos clamat, quod 
sanctorum Patrum plerique, nec conviciis digne, 
duarum naturarum dictione usi siut ; quomodo igi- 
tur contrarium vos objicitis? Sed reipsa secundum 
diclum a Sapientia : « Occasiones quxrit homo 
qui vult recedere ab amico δ. » Cum nihil validum 
autsermone dignum aut accuratum habet vobis 
conatus diversitatis a nobis isle, apte et diverso 
modo cum Deo instabimus. Frimo quidem si con- 
fessionem duplicitatis naturz indivisibilis de Do- 
mino pie cogitautes, circa reliquam a vobis dissen- ' 
timus expositionem doginatis nempe quse unam 
Dei Verbi dicit naturam incarnatam. et non magis 
quam vos et illam benigne amplectimur, reipsa 
bene a nobis elongamini. Si Vero et illam ipsam 


lanquam eamdem omnino essistentem quam alteram 


vobiscum admittimus, quomodo iilud discernere 
negligentes, sí vere idem est virtute dicere unam 
naturam Dei Verbi incarnatam et naturarum Christi 
duplicilatem secundum hypostas:m unam aduna- 
tam, eo quod verbis iisdem non inveniamus in 
Patribus explicatam notionem, quomodo, inquam, 
rejiciendam dicitis talem confessionem ἢ Si tamen 
non licet parallelismum in loquendo dicere : Audite 
hac. omnes gentes, auribus percipite omnes qui 


“ἀρὰ τὸ ἐνωτίζεσθαι, xal ποῖαλ τὰ ἔθνη, ποῖα δὲ οἱ (Σ habitatis orbem, dicant nobis quid audire et quid 


χατοιχοῦντες τὴν οἰχουμένην ; Εἰ δὲ καὶ τοῦ αὐτοῦ 
ὄντος σημαινομένον, τῷ μὴ αὐτολεξεὶ διὰ τῶν Πατέ- 
ρων εἰρῖνσθαι τὴν διὰ τῆς δυάδος ὁμολογίαν παραι- 
τοῦνται͵ εἴπερ ὄντως σχῶλον ἀξιόλογον, xai σχαν- 
δάλου αἴτιόν ἔστι τὸ λέγειν εὐσεδῇ ἔννοιαν, χωρὶς 
τῆς ἐπὶ λέξεως αὐτῆς τινων προεγνωσμένων Πατέ- 
ρων εὐσεδῶ" συμφωνία:, πρῶτον μὲν οὐδεὶς Περσῶν 
ἣ Ῥωμαίων ἢ Φράγγων ἣ Ἱνδῶν οὔτε προφήτην οὐδὲ 
τὸν Κύριον αὐτὸν ἀποδέξεται τὰ εὐσεδῇ δόγματα 
διχλεγόμενον, ἐπεὶ οὐ γνωσταὶ αὐτοῖς «poünápyou- 
σιν αἱ λέξεις αἱ παρ᾽ αὑτῶν ἱἰδιχῶς λεγόμεναι, ἐὰν 
pf, oU ἑτέρων αὐτοῖς ἐρμτνευθῶσι λέξεων ἀλλοίων 
πε φωνῶν χαὶ ποιχίλων περιφράσεων" ἄλλως δὲ 
οὐὖξ "E6paiot πεισθήσονται, ὅτι ὄντως εἰχὼν τοῦ 
Θεοῦ xal χαραχτὴρ xal ἀπαύγασμα ὁ Λόγος αὐτοῦ 
ἔστιν, ἐπεὶ μὴ ἔστι τοῦτο αὐτολεξεί πον ἐν τῇ Πα- 
λαιᾷ * οὔτε Σαμαρεῖται περὶ χρίσεώς τι χαταδέξον- 
ται μελλούσης, ἐπεὶ οὐχ ἐλέχθη ῥητῶς τὰ περὶ αὐτῆς 
δΙωθτῇ πὴ ᾿ ἀλλ᾽ οὐδὲ Ἄρειοι χαὶ Εὐνόμιοι xa ol 
λοιποὶ τὴν τοῦ ὁμοουσίου ἣ συναϊδίου φωνὴν ἐπὶ τοῦ 
Πατρὸς χαὶ τοῦ Υἱοῦ χαὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἀν- 
ἐξυνται, ἐπεὶ μήτε τῇ ἁγίᾳ Γραφῇ πη εἴρητα: αὐτο- 
λεξεὶ τάδε, μηδὲ τοῖς πρὸ αὐτῶν Χριστιανιχοῖς συγ- 
γράμμασι. 

᾿Αλλ’ οὐδὲ αὐτὴν τὴν ὑπὸ τοῦ Πατρὸ; ἡμῶν ᾿Αθα- 
νασίου φωνὴν ἐπὶ τοῦ Κυρίου λέγουσαν μίαν φύσιν 
τοῦ Θεοῦ Aéyou G:sapvtouiíy) χαταδεξόμεῆα o) 


5 Prov. xvin, 14. 


auribus percipere ; quid gentes, ct quid qui habitant 
orbem? Si vero οἱ eadem re exsistente vesignata, 
eo quod ad litteram a Patribus non dicta est con- 
fessio renuunt, si tawen reipsa offendiculum atten- 
tione dignum et scandali causa est piam dicere 
nolionem | absque Jloquele ipsius quorumdam 
precognitorum Patrum piorum harmonia, primo 
quidem Persarum aut Romanorum, aut Phran- 
gorum (Francorum?) aut Indorum, sive prophe- 
tam , sive Dominum ipsum recipiet pia do- 
gmata proponentem cum ignote ipsis sint voces 
qui ab eis proprie dicuntur, nisi per alias ipsis 
interpretentur voces et aliorum sonorum ct diver- 
sarum periphrasium. Aliter nec llebrzi ad fidem 


D devenient, quia reipsa imago Dei et character ct 


splendor Verbum ejus est, cum non sit illud ad lit- 
teram usquam in Veteri Testamento. Nec Samari- 
tani de judicio futuro quidquam adwmittent, cum 
nou ad litteram usquam in Movse quidquam de eo 
legatur. Sed nec Ariani vel Eunomiani et reliqui 
vocem omoousii aut consubstantialis et coxterni de 
Patre et Filio et Spiritu sancto sustinebunt, cum 
nullibi in sancta Scriptura ad litteram hzc dicantur, 
nec in Christianis scriptis ante ipsos. 

Sed nec ipsam Patris nostri Athanasii vocem de 
Domino dicentein unam Dei Verbi naturam incar- 
nalam adinitte:mus : non enim esl et ab eis qui 


Ὰ 


1807 


LEONTII BYZANTINI 


1808 


ante ilum fuerunt dicta, licct et notionis hujus vis À γάρ ἐστι χαὶ τοῖς πρὸ αὐτοῦ τυχὸν εἰρημένη, ei xal 


antiquitus vix in confesso esset : Verbum enim caro 
factum est, audimus a Theologo : quod cerle una 
natura Dei Verbi incarnata est, non audivimus ab 
ipso, sed ex hoc ipso: Verbum aro factum est 
intelleximus. Simpliciter autem si notionibus suis 
mon magis obtemperamus quolibet modo pradicatis, 
sed dictiones sequimur, omne documentum primo 
pronuntiatum quamvis rectum prorsus sit, novita- 
tem redolere judicabitur et audientes scandalizabit. 
Per recentioris enim compositionis voces prorsus 
dicuntur pranuntiata documenta, ubi saepe et 
ipsos sanctz Scripturae ad litteram eexpositos tex- 
tus per ingenii acumen veros esse novimus, et se- 
cundum allegorias aliquando tanquam mendaces 
consideramus. Quippe : Introducam vos in terram 
lacte et melle manantem, de plagis a Jordane ad 
Euphratem dictum, commentum. esset nisi adju. 
vante imaginandi vi nosceremus quod herbis et 
plantis fertiliter abundaret terra; ubi multa pas- 
cua, multe oves οἱ altilia et greges; ubi animalia 
ista, et Jactis copia; similiter ubi plantz multe, 
plurimx sunt e floribus mellificantes apes; πὶ 
plures ille ab ipsisque mel copiosum; et quando 
ergo dicit : « Si oculus tuus scandalizat te, eum 
projice abs te", » dictioni cogilationive prius atten- 
dendum, siquidem lillera occidit, spiritus vero vi- 
vificat, sicut vos respondetis nubis. 


Sed pariter ad hoe diceretis : Quid ergo, pium 
sienum habente prima voce secundum vos novam 
cllingitis, nisi quia quid machinamini notioni op- 
positum ? Licet enim ct ad vos merito licere quod 
quarum vocum usus idem, harum abundantia 
vana; sed considerandum quomode eadem et iis 
qui emittunt aliam dictionem ab initio et iis qui 
omnem talem piam confessionem in dubio erunt. 
Namque si idem est : Verbum caro factum est, et 
dicere unam naturam Dei Verbi incarnatam, cur 
illa nobis introducta est ? Cur si idem est : « Ego et 
Pater unum sumus *, » additum est el consubstan- 
tiale de Patre et Filio? Si ctiam propter quosdam 
duas naturas in Christo dicentes, propria haben- 
wem utrumque non solum secundum sermonem 


τῆς ἐννοίας αὐτῆς fjv fj δύναμις πάλαι ὡμολογη μένη" 
'O Λόγος γὰρ σὰρξ ἐγένετο, ἠχούσαμεν Ex τοῦ θεολό- 
ov " τὸ μέντοι μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγον σεσαρ- 
χωμένην εἶναι, οὐχ ἠχούσαμεν σὺν αὐτῷ, ἀλλ᾽ ἑνοή- 
σαμεν ἐξ αὐτοῦ τοῦδε τοῦ, « Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο" » 
ἁπλῶς δὲ εἰ μὴ ταῖς ἐννοίαις ταῖς εὐσεδέσιν μᾶλλον 
πειθόμεθα ὁπωσοῦν ἐξαγγελλομέναις, ἀλλὰ ταῖς λέ- 
ξεσιν ἑπόμεθα, πᾶσα διδασχαλία πρώτως λεγομένη, 
χἂν ὀρθῶς πάντη ἔχοι, χαινοφωνεῖν χριθήσεται, χαὶ 
σχανδαλίσοει τοὺς ἀχροατάς - διὰ χαινοτέρα; γὰρ 
συνθέσεως λέξεων πάντως εἴρηται τὰ πρόσφατα δι- 
δάγματα, ὅπου γε πολλάχις χαὶ αὐτὰς τῆς ἁγίας 
Γραφῆς τὰς ῥητῶ; ἐγχειμένας χρήσεις, διὰ περι- 
νοίας γινώσχομεν ἀληθεῖς εἶναι " καὶ χατὰ ἀλληγο- 
ρίας ἔσθ᾽ ὅτε, ἐπεί τοί γε ὡς ψευδεῖς θεωροῦμεν " τὸ 
γὰρ, Εἰσάξω ὑμᾶς εἰς γῆν ῥέουσαν γάλα xal μέλι, 
περὶ τῆς ἀπὸ Ἰορδάνου μέχρις Εὐφράτου χώρας 
εἰρημένον, ψευδὲς ἂν εἴη, εἰ μὴ διὰ περινοίας γνῶ- 
μεν ὅτι πολύφυτος xa βοτανώδης ἡ γῇ " οὗ δὲ πολλαὶ 
Bocxal, πολλὰ χτήνη χαὶ θρέμματα xol ποῖμνα:" 
οὗ δὲ ζῶα τάδε, xal γάλαχτο: ἀφθονία" ὁμοίως τε 
ὅπου πολλαὶ βοτάναι, πλεῖσταί εἰσιν al ἀνθολόγοι 
μέλιτται" οὗ δὲ πλείους αὗται, χαὶ τὸ ἐχ τῶνδε μέλι 
πολύ xal ὅτε υὖὗν λέγει' € "Exv ὁ ὀφθαλμός cov 
σχανδαλίζῃ σε, ἔκθαλς αὐτὸν ἀπὸ σοῦ, x τῷ ῥητῷ ἣ 
τῇ διανοίᾳ προσεχτέον πρώτως, εἴπερ τὸ γράμμα 
ἀποχτείνει, τὸ δὲ πνεῦμα ζωοποιεῖ, ὦ οὗτοι, ἀποχρί- 
νασθε ἡμῖν. - 

'AXÀ' (go; πρὸς τάδε εἴποιτε " TL o6» ὅλως τὴν 
εὐσεδῇ σημασίαν ἐχούσης τῆς πρώτης φωνῆς, δευ- 
τέραν ὑμεῖς καινουργεῖτε, εἰ μή τι σχαιωρεῖτε κατὰ 
«ἧς ἐννοίας; ἐξὸν γὰρ εἰπεῖν χαὶ πρὸς ὑμᾶς εὐκαί- 
pos ὅτι ὧν ἡ χρῆσις ἡ αὐτὴ, τούτων ἡ πολυτέλεια: 
περιττῆ " ἀλλὰ σχεπτέον ὡς τὰ αὑτὰ xal τοῖς τὴν 
ἑτέραν φωνὴν ἀρχΐῖθεν προδαλλομένοις, χαὶ πᾶσαν 
τοιάνδε εὐσεδῇ ὁμολογίαν ἀπορηθήσεται. Τί γὰρ ἂν 
εἰ ταυτόν ἐστι τῷ" Ὁ « Λόγος σὰρξ ἐγένετο,» τὸ λέγειν 
μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχωμένην, αὕτη 
ἡμῖν ἐπεισυνέχθη ; τέ δὲ εἰ ταυτόν ἐστι τῷ“ «Ἐγὼ 
xat ὁ Πατὴρ ἕν £opsv, » προσεφράσθη χα! τὸ ὁμοού- 
otov τοῦ Πατρὸς πρὸς τὸν Ὑἱόν; εἰ δὲ οὕτως διά τινας 
δύο φύσεις λέγοντας Χριστοῦ, ἰδίως ἔχουσαν ἑχατέ- 
pav ob μόνον χατὰ λόγον φυτιχὸν, ἀλλὰ καὶ κατὰ 


physicum, sed et. secundum hypostaseos existen- p τὴν ὕπαρξιν αὐτὴν τῆς ὑποστάσεως, ἤγουν τόν τε 


tiam scilicet et Verbum et carnem Domini, et non 
ipsum Yerbum earnem assumpsisse dogimnatizantes 
inunasecundum hypostasim adunatione, necessario 
oportuit dicere unicam Dei Verbi naturam incar- 
natam, ut et significetur naturarum duplicitas per 
id quod dicitur, incarnata natura quasi ad aliquid, 
namque ad incarnantem dicitur. Et perspicuum est 
quod non in monade res ad aliquid sunt ; ut etiam 
locus hnpiis non datus sit propter lemma vocis 
duarum naturarum dividere hypostasim unicam, in 
imprudentibus eodem nomine signiflcata natura. 
Et spe loco essentiz et loco personalis hypostaseos. 


τ Matth. v, 99. * Joan. x, 90. 


Λόγον καὶ τὴν σάρχα τοῦ Κυρίου, xat οὐκ αὐτὸν τὰν 
Λόγον σεσαρχῶσθαι δογματίζοντας ἐν μιᾷ τῇ καθ᾽ 
ὑπόστασιν ἑνώσει, ἀνανχαίως ἐδέτσε λέγειν μίαν 
φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχωμένην, ἵνα xal δὴ- 
μαίνηται τὸ διττὸν τῶν φύσεων ξιὰ τοῦ ὡς πρός τι 
λέγεαθαι τὴν σεσαρχωμένην φύσιν᾽ πρὸς γὰρ. τὴν 
σαρχώσασαν εἴρηται" καὶ δῆλόν ἐστιν, ὡς οὐχ ἐν 
μονάδι τὰ πρός τί ἐστι, χώρα τε τοῖς δυσσεδοῦσι μὴ 
δοθῇ διὰ τοῦ λήμματος τῆς τῶν δύο φύσεων φωνῆς 
διχάζειν αὐτῶν τὴν μίαν ὑπόστασιν, ἕν τοῖς ἀπερι- 
σχέπτοις ὁμωνυμούσης τῆς φύσεως" καὶ πολλάχις 
ἀντὶ οὐσίας xai ἀντὶ προσωπιχῇς δὲ ὑποστάσεως 


1:39 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1810 


λεγομένης, δέον ἄρα xai διὰ τὸ χχινοτέρως πάλιν A dicte, oportet, et ob id quod recentius iterum et 


χαὶ ἀντιθέτως ἀσεδήσαντάς τινας μίαν φύσιν χατὰ 
τροπὴν ἧ σύγχυσιν γενομένην τοῦ Λόγου τὴν ἑναν- 
θρώπησιν δογματίζειν, χαινουργῆσαι χαὶ ἡμᾶς 
τοιάνδε φωνὴν, ἥτις τόν τε πρὸς τοὺς εἰρημένους 
αἱρετιχοὺς ἐναντίως ἔχοντα σχοπὸν, ὥσπερ οὖν xal 
ἡ μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου σεδαρχωμένη φυλάττει, 
χαὶ ἀπὸ τῶν ὕστερον ἀναφυέντων χαχοδόξων διαστέλ- 
λεται, ὅπερ οὐχ εἶχεν ἡ πρώτη σαφῶς, xaX δύο φύ- 
σεις τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ ἡνωμένας χατὰ τὴν μίαν αὖ- 
«oU ὑπόστασιν διασαφεῖν᾽ ὃ γὰρ ἡ πρώτη φωνὴ διὰ 
409 εἰσάγειν σεσαρχωμένον τι xal σαρχοῦν ἔλεγε, 
τοῦτο αὕτη μόνον διὰ τῆς δυάδος λέγει" ὃ δὲ ἕν 
εἶναι ἐχείνη διὰ τῆς μονάδος παριστᾷν βούλεται, 
τοῦτο αὕτη διὰ τῆς ἑνὸς Χριστοῦ xa0' ὑπόστασιν 


ἑνώσεως ὁμολογεῖ " ἐχείνη' μὲν γὰρ παρεσιώπησε Β 


τὴν ἕνωσιν xal τὴν ὁλότητα τῶν ἠνωμένων, ἤγουν 
Χριστὸν, ἀρχεσθεῖσα τῇ τῆς μονάδος xat συμπλοχῇς 
ἐννοίᾳ, ὡς ἐχούσῃ δεῖξιν τοῦ τε διπλοῦ τῶν συμπλα- 
χέντων καὶ ἐνιαίου τοῦ συμπλέγματος, ἅτε δὲ εἶναι 
μὲν δύο τὰ συγχείμενά φησι " οὔτε δὲ ἰδίως ὀνομάζει" 
τὰ μέρη τῆσδε τῆς ὁλότητος σύνοιδεν ἐν τῷ τῆ; 
ἑνώσεως λόγῳ, οὔτε σιγᾷν τὴν μέαν ὑπόστασιν πεί- 
θεται, οὔτε παρατρέχειν τὴν ἕνωσιν συγχωρεῖ, οὔτε 
μὴ γνωρίζειν ἄπασι βούλεται, τένος προσώπου γι- 
νώσχειν οὖσαν τῆσδε τῆς φυσικῆς δυάδος τὴν ἕνωσιν, 
καὶ τὴν ὑποστατιχὴν μονάδα, ἕν xaz' ἀμφοῖν θεῖσα 
«ὃ ὄνομα. 

"Apz οὖν ἐπεὶ xal "Αρειος μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ 
χαὶ Λόγου σεσαρχωμένην φησὶ, βουλάμενος δεῖξαι 
ὡς; οὐ πάντη τῆς τοῦ Πατρὸς φνσιχῆς ἀτρεψίας ἐστὶ 
χαὶ 6 Υἱός" xaX ᾿Απολινάριος τὴν αὐτὴν λέγει 
ἀπαραλλάχτως φωνὴν, ἀντὶ νοῦ ψυχικοῦ βουλόμενος 
εἶνα: ἐν τῷ Kopraxip ἀνθρώπῳ τὸν Λόγον, ἤγουν τῇ 
ψυχωθείσῃ σαρχὶ αὐτοῦ, ἀλόγου φύσεώς τινος kttpo- 
φυοῦς ἡμῖν παριστάνων εἶναι τὴν ἐχ τῆς οἰχονομίας 
εὐεργεσίαν. Εὐτυχὴς δὲ τὸ αὐτὸ ἀπαρατρώτῳ φωνῇ, 
ἀλλ᾽ οὐχὶ ἔννοίᾳ φησί" ὡς γὰρ τοῦ Λόγον αὐτοῦ εἰς 
σάρχα μετουσιωθέντος, καὶ οὐδὲν ἔχοντος fj μῖν ὁμοού- 
σιον τοῦ Κυρίου λέγει τὸ μέαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου 
σεσαρχωμένην, χαθὼς Γρηγόριος 6 Θεολόγος ἐν τῷ 
πρὸς Κλυδόνιόν φητι περὶ τούτων αὐτῶν * ὅτι τὰς 
“μὲν εὐσεδεῖς λέξεις ὁμολογοῦσι περὶ ἃς τὸν νοῦν χα- 
κουργοῦσι" xa μετὰ βραχέα πάλιν, ἐπειδὴ αἱ αὐταὶ 
λέξεις χαλῶς μὲν ἐξηγηθεῖσαι τὸ εὐσεδὲς ἔγουσι, 
καχὼς δὲ νοούμεναι, τὸ δυσσεδὲς ἔχουσιν. , 

Οἱ ἀπὸ Νεστορίου δὲ xal. ὧν ἄπο Νεαστόριος, δύο 
φύσεις X 210100 ἡνωμένας ἀδιχιρότως λέγουσι, xat 
ἃ μαρτυρεῖ ἐν τῇ πρὸς Σούκενσον δεντέρᾳ ἐπιστολῇ 
Κύριλλος ὁ διδάσχαλο; " λέγουσι δὲ τὸ ἀδιαίρετον χαὶ 
τὴν ἕνωσιν xal οὗτοι ὑπούλως" οὐ καθ᾽ ὑπόστασιν 
γὰρ, οὗ κατὰ τὴν τῶν φύσεων αὑτῶν συμπλοχὴν, 
ἀλλὰ τῇ ἰσοτιμίᾳ, τῇ ταυτοθδουλίᾳ, τῇ αὐθεντία, 
ἡνῶσθαι ἀδιαιρέτως μὲν, σχετιχῶς δὲ ὁμολογοῦντες 
τὸν Λόγον τῇ σαρχί᾽ εἰ xaX τὰς φύσεις αὑτὰς εἶνλι 
τῶν προσώπιυν τὰς ἡνωμένα: xat γνώμην φασίν. 
"Avayxatoy δέδειχται εἶναι, ὡς οἶμαι, μὴ ταῖς φω- 
vals ἁπλῶς προσέχειν, ἀλλὰ τοῖς votjuast χαὶ εἴ τις 
μὲν χχινοτέρα φωνή ἔστι, τῇ ἀνέχαθεν δὲ χαὶ :£ ἀρ- 


per antithesim impie degentes quidam unam natu- 
ram, juxta mutationem aut confusionem, factam 
Verbi enanthropesim, dogmatizant, oporlet, in- 
quam, novam effingere nos vocem talem qua flnem 
oppositum ad dictos hzreticos, sicut et una natura: 
Dei Verbi incarnata, servat, et a novissimis nascen- 
tibus male credentibus secernitur. Prima vox exi- 
tum hunc clare non habuit, et duas naturas unius 
Christi adunatas secundum unicam hane ipsius 
hypostasim manifestare. Quod enim prima vox in- 
troducendo lizc incarnatum aliquid et incarnantem 
dicebat, illud tantum per duplicitatem altera dicit : 
quod autem unum esse illa per monadem consti- 
tuere intendit, illud per unius Christi secundum. 
hypostasim adunationem altera confitetur. Illa enim: 
quidem tacuit adunationem et adunatorum totali- 
tatem, scilicet Christum, sufficienter monadis et 
connexionis notione indicalionem prabens quasi 
demonstrante tum connexorum duplicitatem, tum 
singularitatem compositionis , que quidem esse 
duo conjecta dicit : nec vero particulariter hujus 
totalitalis partes vocare novit, nec tacere unicam 
hypostasim creditur, nec praztergredt adunationem 
sinit, nce omnibus non ostendere vult, cujus per- 
sonz exsistentem cognoseere hujus naturalis dupli - 
citatis adunationem et hypostaticam monadem, 
unum amborum statuens nomen. 

Ergo cum et Árius unicam Dei et Verbi naturam 
incarnatam. dicit, ostendere volens, quod non pe- 
nitus Patris naturalis immutabilitatis est et Filius. 
et Apollinarius eadem utitur absque differentia 
voce, loco mentis spiritualis esse volens Dominico 
in homine Verbum, scilicet in spirituali effecta 
carne ejus, irrationalis nature cujusdam nobis 
prebens esse benevolentiam ex incarnatione; Eu- 
tyches vero idem... ἀπαρατρώτῳ voce, sed non no- 
tione dicit : ita enim Verbo ipso in carnem trans- 
substantiato et nihil habente quod nobis consub- 
Stautiale sit Domino, dicit unicam naturam Dei 
Verbi incarnatam, sicat Gregorius Theologus in 
tractatu ad Cledonium inquit de ipsis, quia pias 
quidem dictiones confitentur ad quas mentem male 
contorquent, eL iterum paulo infra, dum ezdem 
dictiones bene quidem exposite pix sunt, malc 
cogitate, impiz sunt. 

Qui vero a Nestorio, et Nestorius ab ipsis, duas 
naturas Christi inseparabiliter adunatas docent, 
prout in secunda ad Sucensum epistola testatur 
Cyrillus magister, inseparabile et adunationem isti 
quoque fallaciter dicunt, non enim sccundum liypo- 
stasim, aut secundum naturarum ipsarum connexio- 
nem, sed zwqualitate honoris, voluntatis consen- 
sione, auctoritate inseparabiliter adunati quidem, 
rclative vero confiten'es Verbum cum carue ; licet 
naturas ipsas esse personarum adunatas ul auta- 
mant, dicant. Necessarium demonstratum est, ut 
puto, non voccs simpliciter curare, sed notiones ; 
et si qu: quidem recentior vox est, primitiva v€- 


1811 


LEONTII BYZANTINI 


1813 


ro el ab initio frequenti orthodoxix conformis Α χῆς ὁμολογουμένῃ ὀρθοδοξίᾳ συμφωνεῖ χατὰ τὸ ση- 


juxta significatum, hanc venerabilem habere οἱ 
lanquam propriam amplecti oportet. Si quz vero 
τὰ in sacra Scriptura cuncta et apud Patres om. 
nes vox invenitur, sed propter impiam quamdam 
novitatem excogitalionis a quodam transfertur in 
diversitatem a recta notione, illam rejicere et 
detestari nos tanquam bonos nummularios oportet, 
non numismatum effigiem et superscriptionem 
curantes tantum, sed ct ipsum argentum callide 


considerantes et investigantes si reipsa probum. 


est. Etenim testimonia Domini argentum igne 
probatum dicuntur ; quotquot enim aliquid a pri- 
mo verborum auditu judicant virtutem, cum et 
sint littere dictionum partes efficientes, discant 
quod si s:epe littera occidit, spiritus vero vivificat *, 
sicut et mens. 

Quid ergo adhuc mihi verborum amplius circa 
illud ? Noverunt enim omnes quod Manichzi Chri- 
stianiet Samaritani et Hebrzi et Ariani el Sabelliani 
et Valentiniani et Marcionitze et Nestoriani et Apol- 
Jinaristz:e et universa proprie dicta male dogmati- 
zanlium turba e sacra Scriptura tum Veteri, 
tum Novo et precedentibus Patribus, quosdam 
textiis excerpunt in propri: excogitationis testimo- 
nium, quasi eadem significarent hi textus ac vo- 
lunt ipsi. Num ergo notionem si recte esset apud 
ipsos judicaremus, ct non voces simpliciter? Sed 
sophistice exponente Sabellio illud : « Ego et Pater 
unum sumus, » οἱ trinam hypostasim rejiciente ; 
et Eunomio proferente illud : « Qui misit me Pater 
major me est!*, » et monadem destruente nec non 
nature zqualitatem in divinitate, sic insulse cir- 
cumferimur quidem ab impiis, aut potius in op- 
positum circumferimur omni vento doctrine ad 
erroris insaniam jactati, sic et a seipsa discrepans 
tantum quantum a vocibus sanctam Scripturam 
conciudemus, et. Evangelii oraculum esse et non 
esse admitlemus ? Non sic pii, non sic, sed reipsa 
differentia zstimantes qui per sensus exercitos com- 
parationem bonorum et nialorum habemus, omnia 
estimantes, bonum retiaemus. | 


Ergo veritatis gratia omnes qui secundum 
quemdam hereticorum flnem dicunt quod unica 
sit nalura Dei Verbi incarnata, ablegandi 
sunt; sed et quotquot juxta notionem quamdam 
impiam autumant duplicitatem naturarum Christi 
adunatarum inseparabiliter respuere est ; admittere 
vero e contra tum omnes qui unicam dicunt na- 
turam Dei Verbi incarnatam, quasi alterz nalura, 
scilicel nature carnis unitam naturam Verbi se- 
cundum hypostasim, tum omnes qui duplicitatem 
confitentur naturarum Christi adunatarum inse- 
parabiliter non secundum rerum circa essentiam 
consideratarunm aliquid, sed secundum lh ypostasim 
ipsam naturarum, id estin unius persona osten- 


μαινόμενον, ταύτην ποτνιᾶσθαι χαὶ ὡς οἰχείαν 
ἀομενίζεσθαι" εἴτις δὲ τετριμμένη τε τῇ ἁγίᾳ Γρα- 
φῇ πάσῃ xoY τοῖς Πατράσιν ὅλοις ἔστι φωνὴ, χατά 
τινα δὲ δυσσεδῇ χαινοτομίαν νοήματος ὑπό τινος 
προφέρεται εἰς διαφορὰν ὀρθῆς ἐννοίας, ταύτην 
ἀποδοχιμάξειν χαὶ βδελύττεσθχι ὡς; χαλοὺς τραπε- 
ζίτας δέον ἡμᾶς, μὴ τῷ ἐπιπολαίῳ γαροαχτῆρι τῶν 


| νομισμάτων χαὶ τοῖς χαράγμασι προσέχοντας μόνον, 


ἀλλὰ χαὶ αὐτὸ τὸ ἀργύριον ἐντέχνως παρανοοῦντας 
χαὶ χατεξετάζοντας εἰ ὄντως δόχιμόν ἐστι ^ τὰ γὰρ 
λόγια Κυρίου, ἀργύριον πεπυρωμένον δοχίμιον efor- 
ται" ὅσοι γάρ 5t χατὰ πρώτην ἀχοὴν τῶν λέξεων 
κρίνουσι τὴν δύναμιν, ἐπεὶ χαὶ τὰ γράμματα λέξεών 
εἰσιν ἀπογραφαὶ, μανθανέτωσαν ὅτι οὕτω; πολλάχις 


B «o γράμμα ἀποχτέννει, τὸ δὲ πνεῦμα Quonotet, εἴτουν 


νοῦς. 

Tt 6t, ἄρα μοι δεήσει λόγων μαχρῶν περὶ τοῦδε ; 
πᾶσι γὰρ γνωστὸν ὡς Μανιχαῖοι Χριστιανοὶ χαὶ Σα- 
μαρεῖτα! χαὶ 'E6patot χαὶ 'Apstavot χαὶ Σαδελλιανοὶ 
χαὶ Οὐαλεντινιανοὶ χαὶ Μαρχιωνισταὶ χαὶ Νεστοριανοὶ 
χαὶ ᾿Απολιναρισταὶ χαὶ πᾶσα ἁπλῶς ὁμολογουμένη 
χαχοδοξία, Ex τε τῆς ἁγίας Γραφῆς Παλαιᾶς τε xal 
Νέας, χαὶ τῶν προλαδόντων Πατέρων τινὰς χρήσεις 
πσρασπῶσι πρὸς μαρτυρίαν τοῦ οἰχείου φρονήματος, 
ὡς τὰ αὐτὰ βουλομένας αὐτοῖς * ἄρα οὖν οὐχὶ τὴν ἔν- 
votay εἰ ὀρθῶς αὐτοῖς ἔχοι χρίνοιμεν, καὶ οὐ τὰς φω- 
νὰς ἁπλῶς ; ᾿Αλλὰ παράγοντος Σαδελλίου τό" « Ἐγὼ 
xai ὁ Πατὴρ ἕν ἔσμεν, » χαὶ ἀναιροῦντος τὴν τρια- 


C διχὴν ὑπόστασιν’ χαὶ Εὐνομίον προδαλλομένου τό" 


« Ὁ ἀποστείλας με, Πατὴρ, μείζων μού ἔστι,» xal 
ἀνατρέποντος τὴν μονάδα καὶ τὴν ἰσοφυῖΐαν τῆς θεό- 
τητος, οὑτωσὶ ἀνοήτως συμπεριφερύμεθα μὲν τοῖς 
ἀσεδέσι, μᾶλλον δὲ χαὶ ἀντιπεριφερόμεθα παντὶ 
ἀνέμῳ τῆς διδασχαλίας πρὸς τὴν μωρίαν τῆς πλάνης 
χλυδωνιζόμενοι, οὕτω τε ἑαυτῇ ἀσύμφωνον sov 
ἀπὸ τῶν φωνῶν τὴν ἁγίαν Πραφὴν λογισόμεθα, xat 
τὸ χήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου εἶναί τε καὶ οὐχ εἶναι 
χαταδεξόμεθα; οὐχ οὕτως οἱ εὐσεθεῖς ἀλλ᾽ ὄντως 
δοχιμάζοντες τὰ διαφέροντα οἱ διὰ τῶν γεγυμνα- 
σμένων αἰσθητηρίων τὰς συγχρίσεις τῶν καλῶν τε xal 
χαχῶν ποιούμενοι, πάντα δοχιμάζοντες, τὸ χαλὸν 
χατέχοιμεν. 

Οὐκοῦν φιλαλήθως πάντας τοὺς κατά τινα σχοπὸν 


D τῶν αἱρετικῶν λέγοντας τὸ μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Ao- 


γου σεσαρχωμένην ἀποσχορακιστέον * ἀλχὰ xat ὅσοι 
κατά τινα ἔννοιαν δυσσεδῇ φασι δυάδα φύσεων τῶν 
Χριστοῦ ἡνωμένων ἀδιαιρέτως, καταπτυστέον" ἀπο- 
δεχτέον δὲ πάλιν πάντας τούς τε μίαν φύσιν λέγοντας 
τοῦ Θεοῦ Λόγον σεσαρχωμένην, ὡς ἑτέρᾳ φύσει, 
ἤγουν τῇ τῆς σαρχὺς ἠνωμένην τὴν φύσιν τοῦ. Λόγου 
καθ’ ὑπόστασιν, xal πάντας δὲ τοὺς ὁμολογοῦντας 
δυάδα φύσεων Χριστοῦ ἡνωμένων ἀδιαιρέτως οὐ χατά 
τε τῶν περὶ τὴν οὐσίαν θεωρουμένων, ἀλλὰ κατὰ τὴν 
ὑπόστατιν αὐτὴν τῶν φύσεων, τοντέστιν εἰς ἑνὸς 
προσώπου δεΐξιν τοῦ ἀμφοῖν, ὡς τὴν αὑτὴν οὖσαν ἐχᾶ- 
τέρα) ὁμολογίαν ποτνιωμένους. 


sionem amborum, quasi eamdem exsistentem utramque confessionem reverenter habentes. 


411 Cor. 11, 6, 19 Joan. xiv, 28. 


1813 


CONThA MONOPHYSITAS.. 


1814 


Ὅτι γὰρ χαὶ Κύριλλος ὁ Πατῖρ τὴν αὐτὴν olósv A — Quia enim et Cyrillus Pater camdem novit notio- 


ἔννοιαν εἶναι τῆς μιᾶς φύσεως τοῦ Θεοῦ Λέγου σεσαρ- 
χιυμένης, χατὰ τὴν αὐτοῦ ἕννοιαν λεγομένης xal 
τῶν ὀρθῶς νοούντων δύο φύσεις Χριστοῦ xa0' ὑπό- 
στάσιν μίαν ἡνωμένας, χατὰ τὴν Λέοντός τε τοῦ σο- 
φωτάτου xal τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν τῇ συνόδῳ 
Χαλχηδόνος ὁμολογίαν, ἀχουστέον αὐτοῦ ἐν τῇ πρὸς 
Εὐλόγιον πρεσδύτερον ἐπιστολῇ τάδ: λέγοντος" 
εΚἀχεῖνο δὲ μὴ ἀγνοξίτωυσαν" ὅπου γὰρ ἕνωσις ὀνο- 
μάξεται, οὐχ ἑνὸ; πράγματος σημαίνεται σύνοδος, 
ἀλλ᾽ ἣ δύο f| xai πλειόνων xai διαφόρων ἀλλήλοις 
χατὰ τὴν φύσιν. Εἰ τοίνυν λέγομεν τὴν ἕνωτιν, 
ὁμολογοῦμεν ὅτ: σαρχὺς ἐψυχωμένης νοερῶς xal λό- 
q09* χαὶ οἱ δύο δὲ λέγουτες φύσεις, οὕτως νοοῦσι" 
πλὴν τῆς ἐνώσεως ὁμολογουμένης, οὐχέτι διίστανται 
ἀλλήλων τὰ ἐνωθέντα, ἀλλ᾽ εἷς λοιπὸν YU, μία φύ- 
σις αὐτοῦ ὡς σαρχωθέντος τοῦ Λόγου " ταῦτα ὧμολό- 
γῆσαν οἱ τῆς ᾿Ανατολῇς. v 

Ἕτι μὴν χαὶ ἐν τῇ διυτέοᾳ πρὸ; Σούχενσον ἐὃπ:ι- 
στολῇ οὕτως φησὶ, ἀποσχευαζόμενο; τοὺς xaz' Ev- 
votay μειώσεως f] φύρσεως τῶν συνελθόντων διαθάλ- 
λοντας αὐτὸν λέγειν τὴν μίαν φύσιν. « El μὲν γὰρ 
εἰπόντες φύσιν τοῦ Λύγου σεσιγήχαμεν, οὐχ ἐπενέγ- 
χαυτες τὸ σεσαρχωμένην, ἀλλ᾽ οἷον ἔξωθεν τιθέντες 


τὴν οἰχονομίαν, ἣν αὐτοῖς τάχα που χαὶ οὐχ ἀπίθανος ᾿ 


ὁ λόγος, προσποιουμένοις ἐρωτᾷν ποῦ τὸ τέλειον ἐν 
ἀνθρωπότητι; πῶς ὑφέστηχεν ἡ χαθ᾽ ἡμᾶς οὐσία ; 
ἐπειδὴ δὲ xal ἐν ἀνθρωπότητι τελειότης, χαὶ τῆς 
xaü' ἐμᾶς; οὐσίας ἡ δήλωσις εἰσχεχόμισται διὰ τοῦ 
λέγειν σεσαρχωμέγην, παυσάσθωσαν,» καὶ τὰ ἑξῆς. 
Τί o0» πρὸς τῇ μιᾷ φύσει τοῦ Λόγου καὶ ἀνθρωπίνην 
τελείαν οὐσίαν εἰσχομίζων διὰ τοῦ e'ecapxopnérnv, 
οὗ δύο εἶναι λογίσετα:ι τὰ; φύσεις, ἀχούων μίαν φύ- 
σιν τοῦ Θεοῦ Λέγου σ:σαρχωμένην ; Φησὶ γὰρ χαὶ 
μειὰ βραχέα" « Τί γάρ ἔστιν ἀνθρωτότητος φύσις, 
πλὴν ὅτι σὰρξ ἐψυχωμένη νοερῶς; » 

Τοῦ Πατρὸς οὖν σαφῶς ἡμῖν μαρτυροῦντος τὴν 
πρὸς αὐτὸν χαὶ τὴν ἀλήθειαν συμφωνίαν, τῶν νοη- 
ψάτων ἄρα μὴ εὑὐὑσεδῶς ἔχειν δηλουμένων ταῖς φω- 
vai; ἡμεῖς οὐ προ:χείμεθα’ οὐδ᾽ αὖ πάλιν εὐσεδῶς 
ἐχόντων τὰς φωνὰς ἀποστρεφόμεθα * οὔτε γὰρ ἕνω- 
σις ἣ μονὰς ἁπλῶς ὁπωσοῦν συμφραζομένη τισὶ τὰς 
φύσει: αὐτῶν ἀναιρεῖ, εἰ μὴ εἰς φύσεως αὐτῆς 
μονάδα ἧἥχειν νοοῦντα ἴδια τῆς χατὰ σύγχυσιν ἑνώ- 


nem esse unicz illius nature Dei Verbi incarnate, 
secundum ejus notionem dict:e, et recte cogitan- 
tium duas Christi naturas secundum hypostasim 
unam adunatas, juxta Leonis sapientissimi et san- 
ctorum Patrum synodi Chalcedonensis confessionem 
audire est ipsum in epistola ad Euicgium presby- 
terum talia dicentem : « Et illud ne ignorent : ubi 
euim nominatur adunatio, non unius negotii indi- 
catur convenientia, sed aut duorum aut plurium 
et ab invicem natura discrepantium. Si igitur ad- 
unalionem dicimus, confitemur quod carnis spiri- - 


 tualiter animatze et Verbi : et.duas qui dicunt na- 


turas sic cogitant; przter adunationem quam con- 
fitentur, non amplius dividuntur ab invicem aduna- 


D ta, sed restat unus Filius, una natura ejus quasi 


incarnati Verbi ; hzec confessi sunt qui ab Oriente. ν᾿ 


Adhuc et in secunda ad Sucensum epistola, sic 
dicit refutans illos qui juxta imminutionis aut mis- 
tionis convenientium notionem asserunt ipsum 
naturam unicam dicere : « Etenim si naturam qui- 
dem Verbi dicentes siluimus, non adversus incar- 
natam agentes, sed tanquam ab extra statuentes. 
cconomiam incarnationis, erat ipsis cito nec non 
verisimilis sermo, affectantibus inquirere ubi per- 
fectum in humanitate? Ubi substitit essentia se- 
cundum nos? Cum vero in humanitate perfectio, 
et essenti: prout in nobis manifestatio affertur 
dicendo incarnatam, sileant: et qu:& sequuntur. » 
Quid ergo unice Verbi nature et humanam perfe- 
clam essentiam afferens per incarnatam, non duas, 
esse argumentabitur naturas audiens unam naturam: 
Dei Verbi incarnatam? Dicit enim et paulo post : 
« Quid enim est humanilatis natura, preterquam 
caro animata spiritualiter? » 

Patre ergo clare nobis testimonium dante de 
convenientia inter ipsum et veritatem, cogitationup: 
non pie esse apparentium vocibus nos animum non- 
intendimus; nec quoque pie se habentium voces 
aversamur. Nec enim adunatio aul monas simpli- 
ciler quolibet modo dicta quibusdam naturas 
ipsorum aufert, nisi in nature ipsius monadem 
venire cogitantem propria adunationis secundum 


σέως * ἑτέρα γὰρ ἕνωσις τοῦτο οὐ ποιεῖ" οὐδὲ ἡ δυὰς p misturam ; altera enim ^dunatio id non facit; nec 


πάντως χατηγορηθεῖσά τινος;, xat εἰς πρόσωπα διὰι- 
ρξῖ τοῦτο, εἰ μὴ εἰς προτωπιχὴν δίπλασιν εἴη λη- 


φθεῖσα" τίς γὰρ ἂν εἴποι διότι ἔνωσίς τις λέγεται χαὶ᾿ 


μονὰς dj τοῦ ὅλον Ῥωμαϊχοῦ τυχὸν στρατοῦ, xal ἕν 
ἐπὶ πάντων τῶν ἐν ταύτῃ περιλαμδανομένων χεῖται 
ἔνγ)μα τῶν ἀνθρώπων χαὶ ἡμιόνων xa χαμήλων τῶν 
ἐν αὑτῷ, διὰ τόδε xaX μία φύσις ἐστὶν ὁ πᾶ; στρα- 
16; ; ἀλλ᾽ αὔτη, φησὶν, o9x ἔστι καθ᾽ ὑπόστασιν φύ- 
σεων ἕνωσις. 

Σχεπτέον οὖν, ὃ ἔφην, ὡς οὐχ ἔστιν ἕνωσιν ἁπλῶς 
ποιεῖν μίαν φύσιν " ἀλλ᾽ οὐδὲ εἰ xa0' ὑ πόστσσ'ν ἕνω- 
σις εἴη μόνον λεγομένη, μονάδα ποιήσει φύσεως, 
ἀλλ᾽ ἢ μόνης ὑποστάσεως " οὔτε γὰρ ϑύδλος ἣ σπόγ- 
γος ὕδατι ἐμδαφεὶς xal ἀνιμν σάμενος ὅλῳ ἑαυτῷ ὅλον 


duplicitas penitus pronuntiata de aliquo, et in ροῦν. 
sonas dividit illud, nisi in duplicitate personali . 
sit intellecta. Quis enim diceret eo quod adunatio 
quadam dicatur et monas, universus. romanug 
exercitus, et unum de omnihus in ipso compre: 
hensis stet nomen hominum et jumentorum ct 
camelorum qux ia ipso, quod. propterea et una 
natura sit omnis exercitus? Sed ipsa, inquit, noy 
est secundum hypostasim naturarum adunatio, 
Considerandum ergo, quod dicebam, quod non li- 
cet adunationem simpliciter facere unam naturam; 
sed nec si secandum hypostasim adunatio sit tan- 
tum dicta, monadem faciet naturze, sed solius liy- 
postaseos ; non euim papyrus vcl spongia in aquau 


1815 


&nam cum aqua, sed in existentiam unam ; quem- 
admodum ergo el ferrum ct ignis iu incande- 
scenliz existentiam ; οἱ lapides etligna in domus 
quidem existentiam alteram venerunt, naturas 
vero easdem, sed adunatas ad invicem, convenien- 
tes in hujus compositionem et fabricationem in 
unum, scilicet exsistentiam domus, habent. Si ergo 
et in naturam unam sicut nuncet in exsistentiam, 
fieret adunatio quemadmodum fit de χλαύρας χίας 
et de mollita (μαλθαχτοῦ) cera in mastiches com- 
positionem adunatis realiter, et naturam unam 
dicere necesse est ex adunatione. Considerandum 
vero quod nec mastiche nec sera in propriis natu- 
ralibus specialitatibus tunc et compositione et co- 


loribus et reliquis qualitatibus penitus remanent, B 


postea secundum illam adunationem nec est alter- 
utri propriarum partium similitudo in mastiches 
compositione servata ad ea qua ejusdem form: 
sunt. Nec enim χίας nec cer» simile quid prorsus 
sus auriformam et argenti servat. 

Εἰ si sic dicere de Christo decet adunationem, 
vobis relinquendum ut judicetis quod nec reipsa 
Deus, nec homo sít. Si vero ipsum quidem non 
dicitis sic, quemdam vero inter electos Patres hanc 
in naturam adunationei ostendatis dicentem, ces- 
sabimus a controversià vobiscum; si vero illud 
adunationis in naturain. dogma dilaniatum et ex- 
pansum secundum notionem, quale est, nee vobis 


LEONTII BYZANTINI 


jrmcrsa et totaliter estracta, in. naturam veniet A τόδε, 


1816 
el; φύσιν ἤχει μίαν σὺν τῷ ὕδατι, ἀλλ᾽ εἰς 
ὑπόστασιν μίαν: ὥππερ οὖν xai σίδηρος καὶ πῦρ 
εἰς μύδρου ὑπόστασιν" καὶ λίθοι γὰρ xal ξύλα εἰς 
οἴχου μὲν ὑπόστασιν ἑτέραν ἧἦχαν, φύσεις δὲ τὰς αὖ- 
τὰς, ἀλλ᾽ ἡνωμένας ἀλλήλαις, τὰς συνελθούσας εἰς 
τὴν τοῦδε σύστασιν, χαὶ τὴν ὑφ᾽ ἕν στάσιν, εἴτουν 
ὑπόστασιν τοῦ οἴχου ἔχουσιν" εἰ μέντοι χαὶ εἰς φύ- 
σιν μίαν, ὥσπερ οὖν χαὶ ὑπόστασιν, γένοιτο ἕνωσις, 
οἷον γίνεται ἐπὶ τῆς χλαύρας χίας, καὶ τοῦ μαλῦα- 
χτοῦ χηροῦ εἰς μαστιχήματος σύστασιν ἑνουμένων 
ὄντως, xal φύσιν μίαν ἀνάγχη λέγειν ἐπὶ τῇ ἑνώ- 
σει. Σχεπτέον δὲ ὡς οὔτε ἡ μαστίχη οὔτε ὁ χηρὸς ἐν 
ταῖς οἰχείαις φυσιχαῖς ἰδιότη σι τότε χαὶ συστάσεσι 
καὶ χροιαῖς χαὶ λοιπαῖς ποιότησι πάντη μένουσι λοιπὸν 
κατὰ τήνδε τὴν ἕνωσιν, οὔτε ἔστι θατέρῳ τῶν ἰδίων 
μερῶν ὁμοιότης ἐν τῷ μαστιχήματι σωζομένη πρὸς 
τὰ ὁμοειδῇ * οὔτε γὰρ χίας, οὐδὲ χηροῦ τιὅμοιον πάντη 
ἔχει τὸ σύνθετον μαστίχημα " οὐδὲ ὁ ἤλεχτρος πάντη 
χρυσοῦ εἶδος xai ἀργύρου σώζει. 


retinet compositum  mastiches, nec electrum pror- 


Ko εἰ οὕτως λέγειν ἐπὶ Χριστοῦ εὔλογον τὴν ἕνω- 
σιν, ὑμῖν ἐγχαταλειπτέον χρῖναι, ὡς; pfi ὄντως; 
Θεὸν μήτε ἄνθρωπον εἶναι᾽ εἰ δὲ αὐτὸν μὲν οὗ φατε 
τόδε, τινὰ δὲ τῶν ἐχχρίτων Πατέρων ταύτην τὴν 
εἰς φύσιν ἕνωσιν δείξοιτε λέγοντα, παυσόμεθα τῆς 
πρὸς ὑμᾶς ἀμφισθητήσεως εἰ δὲ τόδε τὸ τῆς εἰς 
φύσιν ἑνώσεως δόγμα διαξαινόμενον χατὰ τὴν ἕν- 
votav, οἷόν τέ ἐστι, μήτε ὑμῖν δεχτέον, μὲτε τινὶ 


admittendum, necqeuiquam divinitus inspiratorum (Σ τῶν θεοφόρων λεχτὸν, πῶς ὅσιον οὕτως διὰ τὴν ἕνω- 


dicendum, «uomodo justum sie per aduna- 
tionem simphciter aut etiam exsistentiam, unicam 
naturam vos prztexere? Non. metuentes pie sicut 
divisionem convenientium ita et earum mutationem 
et confusionem per imprudentem vocem subscri- 
bere? 

Etenim et illud non vos prztercat, quod accin- 
ciis ad naturalia szxpe visa est et distinctarum exsi- 
stentiarum effecta quibusdam naturalis adunatio : 
aceto supposito post parvum intervallum zs sup- 
positum ipsum quidem acescit gustu rubiginosus, 
et videtur quodammodo in compositione made- 
factum et effusum; acetum vero convolvitur in 
crassitudinem condensatam in coagulationem, ama- 
rescit gustu, et aliquo modo colore erubescit. Et 
simpliciter miscentur quoad naturales qualitates, 
et separantia et separata quoad hypostases. Non 
ergo adunatio in naturam indivisibilis, adunatorum 
fidem facit, sed tantum mutationis illorum secun- 
dum essentiam in ostensionem sumitur et clare 
cogitatur; illud enim proprie exinde scquitur. 


Sed sic quidem illa, ut ex abundantia ostenda- 
mus vos, quid nec hanc absurdam audaciam di- 
ctionis juxta proprium ingenium bhabetis,ut nostri 
propiores accedatis, tantum vero per sympathiam 
quamdam et inprudentem morem ct inexpertem 
prosumptionem, illa a primitiva οἱ vera pietate 
abafienantia, et heresiarcha facti sejungimini a 


- 


σιν ἁπλῶς f) xai τὴν ὑπόστασιν, τὴν μίαν φύσιν 
ὑμᾶς προφασίζεσθαι; μὴ ὀῤῥωδοῦντας εὐσεδῶς 
ὥσπερ τὴν διαίρεσιν τῶν συνελθόντων. οὕτως χαὶ τὴν 
τροπὴν αὑτῶν xal σύγχυσιν, διὰ τῆς ἀπερισχέπτου 
φωνῆς ὑπογράφειν; 


Καὶ γὰρ χἀχεῖνο μὴ ἀγνοείτω ὑμᾶς, ὡς τοῖς περὶ 
φυσικὰ γεγυμνασμένοις ὥφθη πολλάχις χαὶ διαχε- 
χριμένων τῶν ὑποστάσεων γενομένη τισὶ φυσιχὴ 
ἕνωσις " τῷ γὰρ ὄξει ὑποχειμένῳ ἐξ ὀλίγου διαστή- 
pato; ὑπυχείμενος χαλχὸς, αὐτὸς μὲν ὀξύνεταἑ τε 
τὴν γεῦσιν ἰούμενος, καὶ ὀπτίζεταί πως τὴν σύστα- 
σιν ἐχδιαινόμενος καὶ ἀναχεόμενο:" τὸ δὲ ὅξος συ- 
οτρέφεταϊί τε εἰς παχύτητα γλοιούμενον τὴν σύστα- 


Ὁ σιν, πιχραίνεταί τε τὴν γεῦσιν, καὶ ἐρμθαίνει πως 


τὸ χρῶμα" xal ἁπλῶς ἀντιχίρνανται τὰς φυσιχὰς 
ποιότητας, χαὶ διεστῶτά τε χαὶ διωρισμένα τὰς ὑπο- 
στάσεις" οὐκ ἄρα οὖν ἡ εἰς φύσιν ἕνωσις τοῦ ἀδιαι- 
ρέτου, τῶν ἑἐνωθέντων πίστωσις, ἀλλὰ μόνον τῆς 
κατ᾽ οὐσίαν ἀλλοιώσεως αὐτῶν εἰς δεῖξιν λαμθάνε- 
τα: χαὶ νοξῖται σαφῶξ" τοῦτο γὰρ ἰδίως ἕπεται 
«Tóc, 

'AXÀ' οὕτως μὲν τάδε, ἵνα ix περιουσίας ὑμᾶς: 
δείξωμεν, ὡς οὐδὲ τήνδε τὴν ἄλογον ἀφορμὴν τῆ; 
ταυτολεξίας ἔχετε εἰς τὴν διένεξιν τὴν πρὸς ἡμᾶς, 
μόνον δὲ διά τινα προσπάθειαν χαὶ ἁλόγισιον συν- 
ἡθειαν χαὶ ἀδασάνιττον πρόληψιν περὶ τοῦ ἀρχῆθεν 
τῆς ἀληθοῦς εὐσεβείας ἀποδεδραχύτα, καὶ αἱρεσιαρ- 
γέταντε: ὑμεῖς ἀφορίξεσθε νῶν, * τὴν Blow, ἢ 


1811 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


15:3 


τοὺς γραφέας χορηγοῦντες ὑμεῖς μὴ ἀποχάμητε᾽ xat A nobis, aut. bibliam aut scriplores dirigendo vos 


οὖχ ἐχλείψωμεν ὑμῖν διὰ βίου παντὸς Πατριχὰς χρή- 
σεις χατϑπάδοντες, ἵνα τοῦ πρὸς ἡμᾶς ἀγριλίνεσθαι 
ὑποθωπεύταντες χαταπαύσωμεν. 

Εἰ δὲ xal τοῦτο ὑμῖν φορτεχὴν, ὅσον ἐχ προχείρου 


ἀρχεῖν καὶ εἰς σύμμετρον ἔλεγχον ἀποχρώντως ἔχει, 


τέω; παραθήσομεν ὑμῖν, οὐ μόνον τῶν ἐχχρίτων 
ἡ μῶν Πατέρων μαρτυρίαις δυσωποῦντες εἰδέναι φύ- 
σεις ἐπὶ τοῦ Κυρίου σωζομένας “μετὰ τὴν ἕνωσιν, 
ἀλλὰ χαὶ τῶν ὑμετέρων χαθηγεμόνων ὁμολογίας 
περὶ τούτου προάγοντες εἰ δὲ, ὡς: ἔθος ὑμῖν πολλά- 
χις, γελωτοποιεῖτα xa! πρὸ; ταῦτα ἐφευρΐσχοντες 
λέγειν, ὡς ἀληθῶς φύτεις μὲν εἴρηνται, ἀλλ᾽ οὐ δύο 
μετὰ τὴν ἕνωσιν ἐπὶ τοῦ Κυρίου, ὑμῖν ἐγχαταλείψι- 
μεν τὸ λοιπὸν διδάσχειν ἡμᾶς ὅσας δέον τἀσδε νοεῖν, 


non insüdatis ; nec vobis relinquamus per totanr 
vitam Patrumsermones permulcentes, et blandieu- 
tes ab exulcerando in nos, in pace quiescamus. 

Si vero etiam illud vobis importunum, quantun 
faciliter satis esse et in idoneam probationem suffi- 
ciens est, primo offeremus vobis non solum clecto- 
rum Patrum nostrorum testimoniis cum diflidentia 
habentes naturas circa Dominum scire salvificatas 
post adunationem, £ed et vestrorum ducum con- 
fessiones de hoc proferemus. Si vero, sicut vobis 
Sepe mos est, rideatis, οἱ ad hoc excogitantes 
dicere quod vere nature quidein dicentur, sed 
non duo post. adunationem de Christo, vobis re- 
manebit ut reliquum doceatis nos, quot oportct 


εἴπερ ἄρα τὴν φύσιν ταυτὸν ἴστε εἶναι xal τὰς φύ- B has cogitare, si ergo naturam ipsum scitis esse el 


σεις, χατά γε «b ποσὸν νοούμενα ᾿ οὐδὲ γὰρ τοιῆσδε 
ἀμαθία; χατάγνωσιν φέρετε, μὴ διαχρίνοντες τὸ 
δυνιχὺν ἀπὸ τοῦ πληθυντιχοῦ, ἐξ ἀνάγχης ἣ πλείους ἢ 
δύο τόγε ἐλάχιστον δώσετε εἶναι τάσδε τῷ ποσῷ τὰς 
ἐνούσας Χριστῷ, καὶ οὔσας Χριστὸν, xai ἐν αἷς ἐστι 
Χριστός " ἐχ δύο γὰρ xai μόνον ἀτρέπτων χαὶ ἀμειώ- 
των χαὶ ἡ ἕνωτις Χριστυῦ ὦ μολόγητο xal ὑμῖν 
χαὶ fjutv* πλὴν χαὶ δύο ῥητῶς λέγοντας δείξωμεν" 
οὐ μόνον ὃὲ τοῦτο, ἀλλὰ χαὶ τὴν ἀντιλεγομένην 
ἡμῖν μίαν φύσιν, fiv φασιν οἷδε, προδήλως ἀποδοκι- 
μάζοντας, ἵνα μηδὲν ἡμῖν εἰς παντελοῦς ἀνατροπῆς 
χρείαν ὑπολείπηται mph; αὑτούς " πρῶτον μὲν οὖν 
τοὺς οἱονεὶ ὑπογρατιχοὺς ὁρισμοὺς Χριστοῦ ὑπὸ τῶν 


Πατέρων εἰρημένους ἀχουστέον". φασὶ γὰρ o2- 


τως" 


TI EZTI ΧΡΙ͂ΣΤΟΣ O ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΟΣ HMIN. 
'Agarac ov. 


« Θεὸς χαὶ ἄνθρωπος ὁ αὑτὸς, εἷς ὧν χαθ᾽ ὕπαρ- 
ξιν, ἀνελλιπῇ τὰ ἑχάτερα. » Τί δέ ἔστε τάδε τὰ ἐχά- 
τερα, χαὶ τί Θεὸς χαὶ ἄνθρωπος, εἴπατε εἰ φύσεις ἣ 
οὐχί; 

Βασιζείου. 
« θεότης ἐμψύχῳ σαρχὶ χεχρημένη. » 
Γρηγορίου. 

« Καινὴ μίξις, θεὸς καὶ ἄνθρωπος, ἕν ἐξ ἀμφοῖν, 

xaX δι᾽ ἑνὸς ἀμφότερα. » 
᾿ Τοῦ αὐτοῦ. 

« Κρᾶσις Θεοῦ xaX σαρχὺς, διὰ μέσης ψυχῆς νοε- 
ρᾶς, μεσιτευούσης θεότητι xal σαρχὸς παχύτητι. — 
'O YD Θεοῦ ὧν, χαὶ Υἱὸς ἀνθρώπου γενόμενος, 
ἄμτω εἷς Υἱὸς xaX Θεὺς, τοῦ χρείττονος: ἐχνιχήσαν- 
*0;. » Ἔστιν ἄρχ tb νιχηθὲν xaX τὸ νιχῆσαν. 
— « ᾿Ανθρωπότης χῥιοϑοῖσα θεότητι, καὶ γενομένη 
ὕπερ τὸ χρίσαν, χαὶ οἷον εἰπεῖν ὁμόθεος.» 

KvpiAAov. 

« Εἴ; ὁ Θεὸς xal ἄνθρωπος. ὁ αὑτὸς τοῦτο χἀχεῖνο 
ὑπάρχων t& χα! νοούμενος. o0 τοῦ Θεοῦ Λόγος 
xai Υἱὸς ἐνανθρωπέσας xai σεσαρχωμένος. --- Θεὸς 
ἐν προσλήψει σχρχὺς νγερῶς ἐψυχωμένης, εὐδοχΐσας 
γενέσθαι xaX ἄνθρωπος;.----λήία φύσι; τοῦ Θεοῦ Δό- οὐ 
σ:ταρχωμένη. » | 


naturas, relative ad quantitatem cogitata. Necenim 
tante damnationem toleratis ignorantia, singula- 
ritatem a pluralitate non discernentes, necessario 
sive piures sive duas ad minimum cssc dabitis illas 
in quantitate exsistentes in Christo et efficientes 
Christum, et in quibus est Christus. E duobus enim 
οἱ tantum ininutabilibus ct completis ct adunatio 
Christi in confesso οἱ nobis οἱ vobis erat. Attamen 
et duos ad litteram exponentes ostendemus; non 
solum autem illud, sed ct controversam a vobis 
unicam naturam quam dicunt isti manifeste im- 
probantes, ut nihil a nobis imperfect refutationis 
opere desit erga ipsos. Primum quidem Christi 
definitiones quasi summarias a Patribus dictas au- 
dere esl ; dicunt enim sic: 


QUID EST CURISTUS ADORANLUS A NOBIS. 
Athanasii. 


« Deus ct homo idem, unus exstans. secundum 
exsistentiam, perfecta utraque. » Quid vero sunt 
bzc utraque, et quid Deus et homo, dicite si na- 
turz sunt aut non? 

Basilii. 
« Divinitas animata carne utens. » 
Gregorii. 

«Nova commistio Deus et homo, unum ex am- 

bobus,ct per unum utraque.» — 
Ejusdem. 

«Coministio Dei et carnis, per medium anim 
spiritualis mediantis inter divinitatem et carnis 
crassitudinem. Filius Dei exsistens et Filius bominis 
factus, ambo anus Filius οἱ Deus, meliore vincente. » 
Est ergo victum et vincens.—« Divinitati cohsecrata 
humanitas" et facta quod est. consecrare, et, ut ita 
dicam, similiter Deus. » 

Cyrilli. 

«Unus Deus et homo, idem illud exsistens ct 
cogitatus. — Dei Verbum et Filius qui formam ho- 
minis induit οἱ iucarnatus est. — Deus in adjun- 
ctione carnis spiritualiter animat: cui. beneplaci- 
tim est hominem fieri; — Una. natura. Dei. Verbi 
incarnata. » 


1319 


qui lalia definiunt, quomodo non ambo convenien- 
tia in Christo noverunt salva remanere, et unam 
naturam Dei Verbi incarnatam cum dicunt ? Si vero 
illud ambo, duo negotia indicat in Domino, et nec 
tria, nec unum, negotia vero illa non fortuita 
quadam, vel phantasie simplices, sed essentiz 
quadam sunt, quid aliud concluditur per voces 
. as cogitandum nisi quod Christi du: naturz sunt 
adunate secundum unicam ipsius hypostasim ? Sed 
festinemus ad clare memorantia naturas Christi 
testimonia Patrum οἱ imprimis illorum, de quibus 


quolibet modo non audent denegationem facere 
adversarii. 


Gregorii Theologi. 

« Etenim. nature quidem dux, Deus et homo, 
quandoquidem anima et corpus; non duo autem 
filii, nec homines. » 

Gregorii. 

« Àmbo ergo in eodein, unus et Deus similiter et 

homo, Emmanuel. » 


QUALEM DICUNT ADUNATIONEM DE CHRISTO 
PATRES. 


Gregorii Theologi. 

« Si quis sicut in propheta dicit secundum gra- 
tiam operavisse, sed non secundum essentiam con- 
junctum et conformatum fuisse, sit vacuus a me- 
liore energia.» 


Cyrilli e propriorum capitum interpretatione. 


« Necessario nos Nestorii verbis pugnantes ad- 
unationem secundum hypostasim fieri dicimus. » 


Ejusdem e littera ad Sucensum. 

« Ergo et si diceretur humanitatis et divinitatis 
natura cirea Emmanuel, sed humanitas propria 
facta est Verbi; οἱ unicus Filius cum ipsa cogita- 
tur.» Ergo naturz, quod proprium fecit et quod 
proprium factum est in hypostasim ejus qui suum 
fccit, aut non? 


Ejusdem. 
«Nostrum eniin dicere, vocare duas naturas 
usque ad cognoscendam Verbi et carnis differen- 


LEONTII BYZANTINI 


Ergo si ad invicem consentiunt in cogitationibus A 


| 1:20 

"Apx οὖν εἴ γε xaY ἑαυτοῖς ἀλλήλοις συμφωνοῦσι 
τοῖς νοήμασιν οἱ ὁρίσαντες τάδε, πῶς οὐχὶ ἀμφότερα 
τὰ συνελθόντα ἐν Χριστῷ οἴδασι σώζεσθαι, xal μίαν 
φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχωμένην ὅτε λέγοιεν ; El 
δὲ τὸ ἀμφότερα, τὰ δύο πράγματα σημαίνει χυρίως, 
xa οὔτε τρία, οὔτε ἕν, τὰ δὲ πράγματα τάδε o0 συμ- 
δεθηχότα τινὰ, ἣ φαντασίαι ψιλαὶ, ἀλλ᾽ οὐσίαι τινές 
εἰσι, τί ἄλλο συνάγεται διὰ τῶνδε τῶν φωνῶν νοεῖν, 
f| ὅτι Bio φύσεις τοῦ Χριστοῦ ἡνωμέναι εἰσὶ χατὰ 
μίαν τὴν ὑπόστασιν αὐτοῦ; ᾿Αλλ᾽ ἐπιδράμωμεν xol 
ταῖς σαφῶς τῶν φύσεων Χριστοῦ μνημονενούσαις 
μαρτυρίαις Πατριχαῖς, xol μάλιστα ὧν μὴ Óómws- 
οὖν τολμῶσι ποιεῖσθαι παραγραφὴν οἱ ἀντιλέ- 
γόντες. 

Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. 

€ Φύσεις μὲν γὰρ δύο, Θεὸ; xol ἄνθρωπος, incl 
xai Ψυχὴ xol σῶμα" υἱοὶ δὲ οὐ δύο, οὐδὲ ἄνθρω- 
TOL. » LY 


lgnyoplov. 

€ "Apqu δὲ οὖν ἐν ταυτῷ, εἷς Θεός τε ὁμοῦ xal 
ἄνθρωπος, ὁ Ἐμμανουήλ. » 

ΠΟΙΛΔΝ ΦΑΣΙ ΤΗΝ EHI ΧΡΙΣΤΟΥ͂ ΕΝΩΣῚΝ OI 
. IIATEPEZ. 
Γρηγορίδυ τοῦ 86&0J4óyov. 

«€ Εἴτις ὡς ἐν προφήτῃ λέγει χατὰ χάριν ἐνηργη- 
xévat, ἀλλὰ μὴ xav' οὐτίαν ουνήφθαί «s χαὶ auvava- 
πεπλάσθαι, εἴη χενὸς τῆς χρΞείττονο; ἐνεργείας.» 

Κυρίλιλου, ἐκ τῆς ἑρμηνείας τῶν ἰδίων 
Κεφα.1αἰων. 

« ᾿Αναγχαίω: ἡμεῖς τοῖς Νεστορίου μαχόμενοι 

λόγοις, τὴν χαθ᾽ ὑπόστασιν ἕνωσι» γενέσθαι φα- 


po? 


Tov αὐτοῦ, ἐκ τῆς πρὸς Σούκε;σο», 
« Οὐχοῦν χαὶ εἰ λέγοιτο ἀνθρωπότητος. χαὶ θεότη- 


πος φύσις ἐπὶ τοῦ Ἐμμανουὴλ, ἀλλ᾽ ἡ ἀνθρωπότης 


ἰδία γέγονε τοῦ Λόγου" xal ὁ εἷς Υἱὸς νοεῖται σὺν 
αὑτῇ. "Apa οὖν φύσεις τὸ ἰδιοποιησάμενον xal 
πὸ ἰδιοποιηθὲν εἰς τὴν τοὺ οἰχειωσαμένου ὑπόστασιν, 
ἣ οὗ; 
Τοῦ αὐτοῦ. 
ι Ἡπέτερον γὰρ τὸ λέγειν ἤτοι ὀνομάζειν 620 φύ- 
σξ'ς μέχρι τοῦ γινώσχειν τὴν διαφορὰν τοῦ Λόγου χαὶ 


tiam. Perspicuum est ergo quod qui non dicit duas D τὴς: σαρχός. » δῆλον οὖν ὡς ὁ μὴ λέγων δύο φύσει:, 


naturas, differentiam negat, οἱ non cognoscit eam 
in Christo. » 


Ejuslem ex Clayhyris. 

«Etenim. duo quidem, ait, volatilia jubet as- 
sumi viventia ct munda, uL cogites per volatilia 
coelestem hominem ct hominem, similiter ct Deum, 
in duas naturas qualem venit in Verbum unicuique 
coaveniens divisum. Quod enim ex Deo Patre su- 
pra refulgebat Verbum erat in carne mulieris. » 

Gregorii Theologi. 

«Deus vero. diceretur non Verbi, sed ejus qui 
vilebatur. Quomodo enim cxacete esset Dei Deus? 
Sicut et Pater non ejus qui videbatur, Verbi vero. 
Qu..udo enim a cogitationibus natur:e differunt, si- 


ἥρνηται τὴν διαφορὰν xaX οὐ γινώσχει αὐτὴν ἐν 
Χριστῷ. » 
Τοῦ αὑτοῦ, ἐκ τῶν T'.lapvpov. 

« Δύο μὲν γὰρ. φητὶ, ἐρνίθια κελεύει ληφθῆναι 
ζῶντα χαὶ χαθαρὰ, ἵνα vofang διὰ πετεινῶν τὸν οὐ- 
ράνιον ἄνθρωπον, ἄνθριδπόν τε- ὁμοῦ χαὶ Θεὸν, εἰς 
δὺο φύσει; ὅσον Ἦγεν εἰς τὸν ἐχάστῃ πρέποντα λόγον 
διαιρούμενον. Λόγος γὰρ ἣν ὁ ἐκ Θεοῦ Πατρὸ; ἀνα- 
λάμνας ἐν σαρχὶ τῆς γυνχιχός. ν 

Γρηγορίου τοῦ Θεοιϊόγου. 

« θεὸς δὲ λέγοιτο ἂν, οὐ τοῦ Λόγον, τοῦ ὁρωμένου δέ. 
Πὼς γὰρ ἂν εἴη τοῦ χυρίως Θεοῦ Θεός ; ὥσπερ, xal 
Πατὴρ, οὐ τοῦ ὁρωμένον, τοῦ Λόγου δέ" ἡνίχα 3p αἱ 
φύσεις διίστανται ταῖς ἐπινοίαις, συνδιατρεῖται xa: τὰ 


1821 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1323 


ὁ ὁμχτα. » Ἔπιτχεπτιέον ὅτι οὐ τῇ ἐπινοίᾳ εἶναι τὰς A mul. distinguuntur et nomina. » Considerandum 


φύσεις, ἀλλὰ διίστασθαι ταῖς ἐπινοίαις τὰς φύσεις 
φησίν. 
Tov αὑτοῦ. 

« Κιρναμένων ὥσπερ τῶν φύσεων, οὕτω δὲ xal 
τῶν χλήσεων, χαὶ περιχωρουσῶν εἰς ἀλλέλας τῷ 
λόγῳ τὴς συμφυΐας. » 

Βασιλείου, éx τοῦ πρώτου πρὸς Εὐγνόμιον. 

« Οὐ δύο λέγομεν Θεὸν ἰδίᾳ καὶ ἄνθρωπον. εἷς γὰρ 
Tv: ἀλλὰ χατ᾽ ἐπίνοιαν τὴν ἑχάστον φύσιν λογιζόμε- 
νοι" οὐδὲ γὰρ ὁ Πέτρος δύο ἐνόησεν εἰπὼν, Χριστοῦ 
οὖν παθόντος ὑπὲρ ἡμῶν σαρχί. ν Ὁ αὐτὸς δὲ 
μέγας Βασίλειός φησι πρὸς Εὐνόμιον εἶναι τινὰ μὲν 
ἐπίνοιαν, τὴν ἀληθὴ νοητὴν θεωρίαν, καὶ εἶναι ἐτέ- 


pzv τὴν κατὰ ἀνάπλασμα ψεύδους, οἷα τῶν μυθο- p 


ποιῶν xa ζωγράφων" εἰ μὲν οὖν πρὸς τὸν Θεὸν xal 
ἄνθρωπον, τὴν ἀληθῆ" εἰ δὲ πρὸς τὸ ἰδίᾳ τὴν ἐπί- 
νοιαν ἀχούομεν, τὴν ἀναπλαστιχὴν λογιστέον. Μόνον 
γὰρ διὰ τὸ διαρθρῶσαι ἑαυτοῖς τὸ διάφορον τῶν ἧνω- 
μένων, ταῖς φαντασίαις ἰδίᾳ ἕχαστον ἀφορίζξομεν, 
ἕως ἴδωμεν, τί μὲν ἰδίως τοῦδε, «( δὲ τοῦ ἑτέρον. 


Τοῦ αὐτοῦ. 
Ἔχ τούτου t συνορᾷν, ὅπως ἐν τῷ ἑνὶ xal τῷ 
αὑτῷ ἑχάτέρας φύσεως ἀποδειχθῇ ἡ ἀλήθεια. 
Γρηγορίου τοῦ Θεο.ϊόγου. 


᾿ € ᾿ΑἈπεστάλη μὲν, ἀλλ᾽ ὡς ἄνθρωπος" διπλοὺς γὰρ 
ἦν.» 


Kvpí.Aov ἐκ τοῦ πρὸς Θεοδόσιον τὸν βασι.1έα. 

« Τὰς γὰρ εὐαγγελιχὰς περὶ τοῦ Κυρίου φωνὰς 
ἴσμεν τοὺς θεολόγους ἄνδρας τὰς μὲν χοινοποιοῦντας 
ὡς ἐφ᾽ ἑνὸς προσώπου, τὰς δὲ διαιροῦντας ὡς ἐπὶ 
δύο φύσεων χαὶ τὰς μὲν θεοπρεπεῖς, χατὰ τὴν ἀν- 
θρωπότητα αὐτοῦ διδόντας. » 


Τοῦ 65o.lóyov, éx τοῦ περὶ Υἱοῦ δευτέρου Aóqov. 

« Τὸ γὰρ συναμφότερον, ἕν, ἀλλ᾽ οὐ τῇ φύσει, τῇ 
δὲ συνίξῳ. » 

KvoplAAov. 

€ Μετὰ μέντοι τὴν ἕνωσιν, οὐ διαιροῦμεν τὰς φύ- 
σεῖς ἀπ᾽ ἀλλήλων, οὐδὲ εἰς δύο υἱοὺς τέμνομεν τὸν 
Eva χαὶ ἀμέριστον. » Δῆλον ἄρα, ὡς εἰ xal ἀδιαιρέ- 
τους, ἀλλ᾽ οὖν φύσεις οἷδε τὰς μετὰ τὴν ἕνωσιν, καὶ 
οὐ φύσιν μίαν. 

Γρηγορίου Νύσσης κατὰ Εὐγνομίου. 

ε Οὔτε ζωοποιεΐ τὸν Λάζαρον 1j ἀνθρωπίνη φύσις, 
οὔτε δαχρύει τὸν χείμενον dj ἀπαθὴς ἐξουσία. » Καὶ 
πάλιν. « Τὸν μεσίτην Θέρῦ χαὶ ἀνθρώπων, χαθὼς 
χαὶ ὠνόμασεν ὁ θεῖος ᾿Απόστολος, οὐδὲν οὕτως ὡς τὸ 
τοῦ Υἱοῦ δείχνυσιν ὄνομα, ἑχατέρᾳ φύσει τῇ θείᾳ 
χαὶ ἀνθρωπίνῃ χατὰ τὸ ἴσον ἐφαρμοζόμενον. » 

Tov Χρυσοστόμοι', ἐκ τοῦ κατὰ ᾿Απολιναριστῶν. 

« Οὕτω χἀνταῦθα τῆς θείας ἐνιδρυσάσης τῷ σώ- 
ματι φύσεως, ἕνα Υἱὸν, ἕν πρόσωπον, τὸ συναμ’ὁ- 


8 [ Petr. iv, 1... 41 Τίπιοι. n, 5. 


quod non cogitatione esse naluras, sed cogitatio- 
nibus distingui dicit. 
Ejusdem. 
« Mistis, ut ita dicam, naturis, sic et nominibus, 
et succedentibus ad invicem verbo coagulationis. » 


Basilii, e primo ad Eunomium. 

« Non duos dicimus Deum proprie ct hominem, 
quippe qui unus erat, sed secundum notionem 
uniuscujusque naturam concludentes; nam ncc 
Petrus duos cogitavit dicens: Christo igitur passo 
in carne nostra '*. » Magnus idem Basilius ad Euno- 
mium dicit esse quamdam quidem cogitationem, 
veram intellectualem contemplationem, atque esse 
alteram juxta mendacii fictionem, qualem fabula- 
torum et pictorum; si ergo quidem circa illud, 
Deum et hominem, veram; si vero particulariter 
circa cogitationem audimus, fictam concludere 
oportet. Tantum enim in articulatim ipsis expla- 
nando adunatorum distinctionem, phantasiis parti- 
culariter unumquemque dcfinimus donec noscamis 


quid hinc proprie de altero, quid illinc de altero. 


Ejusdem. 

Ex hoc oportet considerare quomodo in uno et 
eodem utriusque nature manifestata est veritas. 
Gregorii Theologi. - 

t Missus est quidem, sed ut homo, quippe qui 


duplex erat. » 


Cyrilli, e scripto ad Theodosium imperatorem. 
«Nam evangelicas de Domino voces novimus 


theologos viros, alias adhibere communes quasi 


de una persona, alias diversas, quasi de duabus 
paturis; et alias ut decet Deum, juxta ejus divini- 
tatem, alias ut homini congruit juxta ejus humani- 
tatem dant theologi. » 


Theologi, ex secundo de Filio tractatu. 
« Nam ambo una, non natura, sed adunatione. » 


Cyrilli. 

« Post adunationem tamen, non naturas ab invi- 
cem dividimus, nec in duos filios secamus unum 
illum et indivisibilem. » Evidens est ergo quod si 
indivisibiles novit, utique novit naturas illas post 
adunationem, nec naturam unam. 


Gregorii Nysseni contra Eunomium. 

« Nec vivificat Lazarum humana natura, nec lu- 
ge! mortuum impassibilis essentia. » Et iterum: 
« Mediatorem Dei et hominum, quem admodum vocat 
illum divus Apostolus '* nihil sicut Filii nomen os- 
tendit, utrique naturz divin: et humanz zequaliter 
convenienie nomine isto. » 


Chrysostomi e tractatu contra Apollinaristas. 
« Sic et ibi divina natura. cum corpori immisis- 
sel Filium unum, unam personam, ambu una per- 


Ὁ» 


1822 


LEONTII BYZANTINI 


1821 


fecit, cognitum per Verbum nec confundens, nec À τερον ἀπειτίλεσ:, γυνωριφόμενον μέντοι ἀσυγχύτιῳ 


dividens non in una natura unica, sed in duabus 
perfectis. Circa unam enim, quomodo confusionis 
exemptio? Quomodo distinctionis absentia? Quo- 
modo adunatio forte diceretur? Nam unica sibi 
ipsi uniri aut confundi aut a se ipsa distingui ne- 
quit.» Et paulo post: «lterum ad aliud leviter 
sermonem transferentes aiunt. quod post adunatio- 
nem dicere duas naturas non oportet ; atiende vocis 
significationi: adunationem dixisti, adunationem 
vero unius non invenies factam. » Et paulo post : 
« Consueverunt et id objicere : Num Christi corpus 
et sanguinem fideliter pieque non sumimus? lta 
sane, dicetur, non quia corpus et sang'iirem divina 
pars ante humanitatis assumptionem natura posse- 


dit, sed postquam propria carnis sua fccit "ας B 


habere dicitur. O absurdum! O inipiam cogitatio- 
nem! In periculo est enim apud ipsos divinitatis 
dignatio, et exinde Dominicum corpus ut ve- 
rum corpus confiteri non sustinent. Per dicto- 
rum enim astutiam mutatum fuisse illud in divi- 
nitatem vane excogitant, unicam exinde effingentea 
naturam, et illam non invenientes dicere qualis sit. » 

Et paulo post : « Fugiamus illos qui dividunt ; 
si enim et duplex natura, igitur indivisibilis οἱ la- 
cerari quie nequit adunatio in una filietatis cenfi- 
tenda persona et una hypostasi ; fugiamus illos qui 
unam naturam post adunationem mendaciler expo - 
nuat : nam unius notione, ad passionern impassi- 
hili Deo attribueudam inducuntur. » 

Cyrilli e tractatibus contra Nestorium in secundo 

s"rmone. . 

« Unum confiterc, naturas non dividens, simul et 
sciens quod carnis quidem est sermo alter, divini- 
ta:is vero qui ipsam solam dceet. » Ecce ergo clare 
aJ non auferendam duplicitatem , sei non dividen- 
dam hortatur illam qux» duplex juxta naturas exsi- 
5}, ct cognoscendum in quali verbi differentiam 
alterius ad alteram vult, naturas dicens et alia 
verba. 

Ejusdem ex interpretatiene Epistole ad Hebreos, 
secunda parte. 

« Ad invicem ineffabiliter et supra sensum con- 
venerunt divinitas et humanitas, et differentes qui- 
dem natur in confesso, unus tamen αἱ solus ex 
ambobus Filius. » Quod ergo differentes, quod et 
giatur:e sunt, novit Si ergo non naturas post com- 
positionem dicit , nec diversas divinitatem et huma- 
nitatem. 

Ejusdem ex eadem, sexta parte. 

« Si enim cogitantur diverse et inter se dissi- 
miles a rebus in adunationem convenientibus na- 
ture, carne dico οἱ Deo, igitur unus et solus vere ex 
ambobus filius. » Evidens est ergo quod quando 
unus ex ambobus, tunc cogitantur et naturze, ct 
ab invicem dissimiles cirea Christum post aduna- 
fionem. 


Ejusdem e Scholiorum sccundo capite. 


« Quia absque confusione remanserunt nature, 
» 


xa ἀδιαιρέτῳ Λόγῳ, οὐχ ἐν μιᾷ μόνῃ φύσει, ἀλλ᾽ ἐν 
δυσὶ τελείαις, Ἐπὶ γὰρ μιᾶς, πῶς τὸ ἀσύγχυτον ; 
πῶς τὸ ἀδιαίρετον ; πῶς ἡ ἕνωσις λεχθείη ποτέ ; ἡ 
γὰρ μία ἑαυτῇ ἑνοῦσθαι, f; συγχεῖσθαι, ἣ ἐξ ἑαυτῆς 
διαιρεῖσθαι, οὐ δύναται.» KaY μετὰ βραχέα" « Πά- 
λιν ἐπ᾽ ἄλλο μεταπηξῶντές φασι, μετὰ τὴν ἕνωσιν 
uh χρῆναι λέγειν δύο φύσεις" πρόσεχε τῇ σημασίᾳ 
τοῦ ῥητοῦ" ἕνωσιν εἶπας" ἕνωσιν δὲ μιᾶς οὐχ ἂν εὖ- 
pow γινομένην. » Καὶ μετὰ βραχέα’ « Εἰώθασι δὲ 
καὶ τοῦτο προτείνειν" "Apa οὐ τὸ σῶμα xat τὸ αἷμα 
τηῦ Θεοῦ λαμδάνομεν πιστῶς xa εὐπεδῶς ; Ναὶ, λε- 
x1fov: οὐχ ὅτι σῶμα χαὶ αἷμα, τὸ Θεῖον πρὸ τῆς ἐν- 
ανθρωπήσεως ἐχέχκτητο φύσει" ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τὰ τῆς 
σαρχὸς ἰδιοποεῖται, ἔχειν λέγεται ταῦτα" ὦ τοῦ ἀτο- 
πήματος ὦ τῆς ἀσεθοῦς διανοία: 1 κινδυνεύει γὰρ 
παρ᾽ αὐτοῖς τῆς θεύτητος τὸ ἀξίωμα, xal πάλιν τὸ 


. Κυριαχὺν σῶμα ὡς ἀληθινὸν σῶμα ὁμολογεῖν οὐχ 


κἀνέχονται" δι᾽ ἐπινοίας γὰρ λέξεων τετράφθαι τοῦτο 
εἰς θεότητα φαντάζονται, μίαν ἐντεῦθεν χατασχευά- 
ζοντες φύσιν xal αὐτὴν τίνος εἶναι, μὴ εὑρίσχοντες 
λέγειν.» hd 


Καὶ psz ὀλίγα" « Φύγωμεν τοὺς διαιροῦνς- 
τας εἰ γὰρ xal διττὴ ἡ φύσις, ἀδὸ᾽ οὔ" ἀδιαίρετος 
καὶ ἀδιάσπαστος 1) ἕνωσις, ἐν ἑνὶ τῆς υἱότητος ópo- 
λογουμένη προσώπῳ, καὶ μιᾷ ὑποστάσει" φύγωμεν 
τοὺς μίαν φύσιν μετὰ τὴ) ἕνωσιν τερατενομένους" 
τῇ γὰρ τῆς μιᾶς ἐπινοία, τῷ ἀπαϑεῖ Θεῷ má»; 
προσάπτειν ἐπείγονται. » U 


KvplAAov ἐκ τῶν κατὰ Νεστορίου ἐν τῷ δευτέρῳ 
TO. 

« Ὁμολόγησον ἕνα, μὴ διαιρῶν τὰς φύσεις, μετὰ 
τοῦ εἰδέναι ὅτι σαρχὸς μὲν ἕτερος λόγος, θεότητος 
δὲ ὁ αὐτῇ xaX μόνῃ πρέπων. » Ἰδοὺ οὖν σαφῶς, οὐχ 
ἀναιρεῖν τὴν δυάδα, ἀλλὰ μὴ διαιρεῖν παραινεῖ τήνδε 
τὴ» χατὰ τὰς φύσεις, γινώσχειν τε πρὸς τῷ ποσῷ 
χαὶ τὴν διαφορὰν τοῦ λόγου θατέρας πρὸς ἑτέραν 


βούλεται, φύσεις τε εἰπὼν xal ἑτέρους λόγους, 


Τοῦ αὑτοῦ ἐκ τῆς ἑρμηγοίας τῆς πρὸς Ἑδραίους 
δευτέρου τόμου. 


€ Συνέδησαν δὲ ἀλλήλαις ἀποῤῥήτως τε xal ὑπὲρ 
νοῦν θεότης xal ἀνθρωπότης" xol διάφοροι μὲν o! 


Ὁ φύσεις ὁμολογουμένως, ᾿΄πλὴν εἷς τε καὶ μόνος ἐξ 


ἀμφοῖν Υἱός. »"Ost τε οὖν διάφοροι, xal ὅτι καὶ φύ- 
σεις εἰσὶ, οἴδεν" εἰ οὖν μὴ φύσεις μετὰ τὴν σύμθασιν 
λέγει, οὔτε διαφόρους θεότητα xal ἀνθρωπότητα. 


Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς τύμου c' 

« El γὰρ καὶ νοοῦνται διάφοροι, καὶ ἀλλήλαις 
ἄνισοι τῶν εἰς ἑνότητα συνδεδραμηχότων αἱ φύσεις, 
capxbe δὴ λέγω χαὶ θεοῦ, ἀλλ᾽ οὖν εἷς τε χαὶ μόνος 
ὁ ἐξ ἀμφοῖν Υἱὸς ἀληθῶς. ν Δῆλον ἄρα ὅτι ὅτε εἷς ἐξ 
ἀμφοῖν, τότε χαὶ νοοῦνται χαὶ φύσεις, καὶ ἀλλῆλαις 
ὅψισοι ἐπὶ Χριστοῦ μετὰ τὴν ἕνωσιν. 


Τοῦ αὑτοῦ ἐκ τοῦ iu! κεραϊαίου τῶν Σ χοιλίων. 
€ Ὅτι δὲ ἀσύγχνυτοι μεμενήχασιν αἱ φύτεις, εἴτ' 


Φ 


1995 
οὖν ὑποστάσεις, » Ἰδοὺ οὖν ὅτι οἷδε τὰς φύσει; 
νούτας μετὰ τὴν ἕνωτιν ἐν Χριστῷ, διωνύλως ὁμο 

λογεῖ εἰπὼν, εἴτ᾽ οὖν ὑποστάσε:ς᾽ λέγεται γὰρ xol 
ὑπόστασις παρὰ τὸ ὑτεστηχέναι ἡ φύσις" εἰ δὲ 
ὥτπερ εἰώθασι γελωτοποιῶς ἀποκρίνασθαι, οὐχοῦν 
xai πρότωπα δύο μένουσιν" ἔφη γὰρ xal ὑποστάσεις, 
πρῶτον μὲν σαφῶς ἑαυτοὺ; ἀπεχάλυψαν ἰδίῳ πάθει 
δουλεύοντα, χαὶ τοὺς Πατέρας βάλλειν, xai πατρλ- 
λοζαι γίνεσθαε μὴ ὑφορώμενοι, μόνον δὲ τῆς πλάνης 
ἑαυτῶν προξαστηχότε:" τοῦ γὰρ Πατρὺς τάδ: λέγον- 
τος, εἰ οὕτως νοοῦσι χαὶ νῦν πρόσωπον τὴν ὑπόστα- 
σιν, ἀνάγχῃ τοὺς τοῖς εἰρημένοις προσέχωυντας, xal 
μηδὲν προτεπινοοῦντα: ἣ ὑφαιροῦντας νόημα * οὗ 
γὰρ θέμις τῷ ὀρθῶς χρίνοντι, τὸν πολεμιώτατον τῇ 
δυταεδείᾳ Νεστορίον, συνομολογοῦντα αὑτῷ vov τὰ 
αὑτὰ καθορᾷν, μαχόμενον δὲ αὑτῷ μυριάκις χράζον- 
τι ἐν τῇ πρὸς ἙἭδραίους ἐξηγήσει xal ἐν ἑτέροις, οὐ 
δύο εἶναι προσώπων ἕνωσιν: ἔφη γὰρ περὶ τοῦ μα- 
ταιόφρονο; τὴν τῶν προσώπων ἕνωσιν οὐχ οἷδα πόθεν 
ἐξευρηχότος" τὰ δὲ ἐνωθέντα ταῦτά φησι xat μεῖναι 
ἀσύγχυτα νῦν. Ei οὖν ὡς πρόσωπα λέγει τὰς ὑπο- 
στάσεις ἀσυγχύτου:, γέγονεν ὑπόσπονδος τῷ ὁσείεῖ 
ὁ πολέμιος" ἀλλ᾽ οἱ τῶν ἰδίων ἀμνήμονες, πῶς vov 
οὺχ ἀποφαίνονται, ὅτι ἐπὶ τοῦ τῆς οἰχονομίας Λόγου, 
φύσιν τε xal ὑπόστασιν ταυτὸν οἷδεν ὅ τε διδάσχαλος 
Κύριλλος καὶ ἡμεῖς ; "Ex τε οὖν τούτων, t5 ixct 
ψευδές" xa ix τῶν ἐχεῖ, ἡ ἐνθάδε εὑρ:σιλογία αὐτῶν 
χατάδηλος. 


"kodrrov τοῦ Χρυσοστόμου éx τῆς πρὸς kawcád- 
ριον éxictoAnc. 


« Γνωριζόμενον μὲν τῷ ὁσυγχύτῳ xat ἀδιαιρέτῳ C 


λόγῳ, οὐχ ἐν μιᾷ φύσει, ἀλλ᾽ ἐν δυσὶ τ:λείαις. » 

Καὶ μετ᾽ ὀλίγα. ε Ποῖος οὖν ἄδης ἐξηρεύξατο μίαν 

ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ λέγειν φύσιν; » Καὶ μετὰ βραχέα" 

« El γὰρ χαὶ διττὴ dj φύσις, ἀλλ᾽ οὖν ἀδιαίρετος xaX 

ἀδιάσπαστος fj ἕνωσις, ἐν ἑνὶ τῇς υἱότητος ὁμολογου- 

μένη προσώπῳ. » 

Τοῦ ἁγίου ᾿Ιουστέγου μάρτυρος ἐκ τοῦ τρίτου 
βιδλίον τοῦ περὶ. τῆς ἁγίας Τμιάδος xega- 
Jaíov (&. 

« Ὅταν οὖν ἀχούσῃς τοῦ ἑνὸς Υἱοῦ τὰς ἐναντίας 
φωνὰ:, καταλλήλως μέριξε cal; φύσεσι τὰ λεγόμε- 
va. » Καὶ μετὰ βραχύ" ε Ἔχάστης ἃ πέφυχε δεχο- 
μένης φύσεως. » Καὶ μετ᾽ ὀλίγα" € "Qorep εἷς μέν 
ἐστιν ἄνθεωπος, ἔχει δὲ δύο φύσεις διαφόρους, xal 
xat' ἄλλο μὲν λογίζετας, xav' ἄλλο 6i τὸ λογισθὲν 
ἐνεργεῖ. » Εἶτα ἐπάγει" ε Οὕτως ὁ Υἱὸς εἷς ὧν xoi 
δύο φύσεις, xav! ἄλλην μὲν τὰς θεοσημείας ἐργάζε- 
ται, xav ἄλλην δὲ τὰ ταπεινὰ παρεδέξατο. » Καὶ 
μεθ᾽ ἕτερα" e Εἷς ἥλιος, φύσεις δὲ δύο, 1j μὲν φωτὸς, 
ἡ δὲ σώματος ἡλιαχοῦ" οὕτως κἀνταῦθα εἷς μὲν Υἱὸς 
xii Κύριος xal Χριστὸς xaX Movoyevhe, φύσεις δὲ 
δύο, ἢ μὲν ὑπὲρ ἡμᾶς, ἡ δὲ ἡμετέρα. » 


Τοῦ ἁγίου 'Au6poclov ἐπισκόπου Μεδιοιλάνωλ' 
ἐχ τῆς ἑρμηνείας τοῦ ἁγίου συμδόμδλου. 


« Τοὺς δὲ λέγοντας (μετὰ τὰ ἐν μέσῳ τινὰ) τὰς 


φύσεις τοῦ Χριστοῦ χατὰ ἀνάχρασιν συγχυθείσας 
μέαν γενέσῆαι φύσιν, καὶ μὴ ὁμολογοῦντας τὸν ἰζ- 
ptov ἡιῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, δύο εἶναι φύτεις ἀσυγ- 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


με-Α igitur οἱ exsistentix. 


1826 
» Eccc ergo novit naturas 
manentes post adunationem in Christo, duobus no- 
minibus confitetur dicens, igitur ct exsistentias. » 
Dicitur enim exsistentia ab exsistendo natura. Si 
vero sicut consueverunt scurriliter respendere, ergo 
et personz: dux: manent ; dicebat eniin et exsisten- 
lias. Primo quidem evidenter seipsos prodiderunt 
propri passioni servientes, οἱ Patres rejicerc et 
parricidas (leri non metuentes, tantum vero erro- 
rem suum ostendentes. Hac enim dicente Patre si 
sic cogitant et nunc personam  hypcstasin, ne- 
cesse est dictis attendentes et nihil ultra excogi- 
tantes aut imminuentes cogitatum. Non enim zxquum 
est recte judicanti, infensissimum Nestorii impic- 
lai, confitentem cum ipso nunc eadem :estimarc , 


B in ipsum vero pugnantem, nmillics clamantem on 


commentario ad [lebrzos et in aliis, non duarum 
esse personarum adunationem ; dicebat cnim de 
insano , personarum adunationcm , nescio uude in- 
veniente. Ádunata vero hzc dicit et manere. incon- 
fusa nunc. Si ergo tanquam personas hypostases 
inconfusas dicit, socius factus est impii hostis. Scd 
qui propriarum obliviscuntur rerum, quomodo nunc 
non convincuntur quod de incarnationis Verbo, na- 
turam et hypostasim eum novit Lurg magister Cy- 
rillus, tum novimus etiam nos? Ex istis ergo, illud 
ibi fallaciter, ct ex illis ibi loquacitas exinde eorum. 
manifesta. 
Joannis Chrysostomi ez Epistola ad Cesarium. 


« Cognitum quidem — inconfuso et inseparabilt 
verbo, non in una natura, scd in duabus perfectis.» 
Et post brevia : « Qualis igitur infernus unam in 
Christo eruetavit dicere naturam? » Et post pauca : 
« Si enim et duplex natura, sed indivisibilis el non: 
dilanianda adunatio quam in una filietatis confite- 
mur persona. » 


Sancti Justini martyris e tertio libro de sancta Trini- 
lale, capite decime septimo. 


€ Quando ergo audivisti unius Filii oppositas vo- 
ces, ab invicem divide pro naturis dicta. » Et paulo 
post : « Unaqueque qu:e genuit accipiente natura. » 
Et paulo post : « Quemadmodum unus quidem 688 
homo, duas vcro naturas habet diversas, atque se- 


D cundum alteram quidem ratiocinatur, secunduim 


alteram qu:e ratiocinans est operatur. » Dein sub- 
jungit : « Sic Filius qui unus est et dux naturz. 
secundum alteram quidem divina prodigia opera- 
tur, secundum alteram abjecta admisit. » Et poss 
alia : « Unus sol, naturx vero duz, altera luminis, 
corporis solarii allera; sic et ibi unus Filius et Do- 
minus ct Christus et unigenitus, naturz vero dua, 
altera supra nos, altera nostra. » 
Sancti Ambrosii Mediolanensium Episcopi e suncht 
symboli interpretatione. 

« Eos qui dicunt (post ea qux in medio sunb 
quxdam) naturas in Christo per misturam coagu- 
Jatas unicam fieri naturam , nec Dominum nostcum 
Jjcsum Christum confiteatur du»s csse naturas in- 


1021 


LEONTII BYZANTINI 


1828 


cnufusas, unam vero personam, prout et unus Do- Δ χύτους, ἕν ὃὲ πρόσωπον, xa0' Ó xa εἷς Κύριος» 


minus, hos anathematizat catholica et apostolica 
Ecclesia. » Imminuere verc textus cogimur, ne in 
plura et graviora opus protendamus. 


Ejusdem, e sermoue de Divina Incarnatione. 

« Prodierunt quidam Domini carnem et divinita- 
lem unius naturz esse dicentes : quomodo infernus 
talem blasphemiam collegit? » 

Julii urbis Romo episcopi, quam et Cyrillus adhibuit 
dictionem, in synodo in Urbe. 

« Qui et propria novit, et adunationem servat, 
nec de naturis errabit, nec adunationem igno- 
rabit. » 

Gregorii Nysseni, ad Philippum solitarie viventem de 


Arianorum objectione cujus initium : « Malitia 
progenies est anima. » 


t Licet inenarrabili ineffabilique adunationc ambo 
unum, sed non natura, per inconfusum dico; aliud 
enim divinum a corpore, nam alienum est. Itaque 
exsistens Christus esse duas naturas dicitur, et in 
istis vere noscitur, sola persona, iuconfusa si- 
militer. » 


Ejusdem, de scriptis ad eosdem. 
« Si enim et in duabus naturis cogitatur et est 
Christus, sed unum scimus Filium. » 


Jeann.s Chrysostomi, e serm. in Lazarum. 


« Stannum, plumbi et argenti particeps est, ar- 


genti aspectu , plumbi natura : pari modo et Chri- ( 


stus divinitatis et humanitatis perfecte naturas in 
seipso servat. Quemadmodum igitur in seipso natu. 
ras habet, sic et ipse in naturis illis est cum qui- 
bus non alius exsistit. » 

Ephraim Syri, e tractatibus in margaritam. 

« Considera margaritam.et videbis quod duas na- 
turas relincat ; splendidissimus est propter divini- 
L:tem, albus propter pr:sumptionem, » 

lsidori Pelusiaci, ad papam (Patrem) Cyrillum 
Alexandria. 

« Quia verus ct super omnes Deus homo factus 
cst, nec quod erat mutans, et quod non erat assu- 
nmieas, in duabus naturis unus exsistens Filius im- 
iiitabilis et firmus, novus et perpetuus, ipse non 
negares, plures habens sancti Patris nostri inagni 
Athanasii de his assensiones. » 


luli episcopi Emese, ex habito in Alexandrina Ec- 
clesia ab ipso sermone corum Cyrillo patriarcha 
quem praedicavit, laudibus ornacit et extulit, statim 
utddens et ipse sermonem, in. quo dicit :« Tolera- 
tinus nobis. » 


« Vide et Joannem duas naturas clamantein et 
unum Filium, alterum tabernaculum et alterum 
habitantem ; alterum templum et alterum inhabi- 
tantem Deum ; attende dicto : non dicebam, alter 
et alter, sicut de duobus personis aut Christis aut 
duobus Filiis, sed alteru: et alterum sicut de duo- 
bus naturis. » 


πούτους ἀναθεματίζει ἡ καθολιχὴ καὶ ἀποστολιχῇ 
Ἐχχλησία. » ᾿Αναγχαζόμεθα δὲ περιτέμνειν τὰς 
χρήσεις διὰ τὸ μὴ εἰς πλῆθος xai ὄγχον ἄγειν τὸ 
σύγγραμμα. 

Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ τοῦ περὶ τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. 

« ᾿Ανεφύησάν τινες τὴν σάρχα τοῦ Κυρίου χαὶ 
τὴν θεότητα μιᾶς εἶναι φύσεως λέγοντες" ποῖος ἅδη; 
τὴν τοιαύτην βλασφημίαν ἐξήμεσεν; » 

Ἰουλίου ἐπισκόπου Ῥώμης, ἣν καὶ Κύρι,λ.1ος 
σαρήγαγε χρῆσιν ἐν τῇ κατ' αὐτὴν συγόδῳ. 

ε Ὁ δὲ χαὶ ἴδια γινώσχων, xal τὴν ἕνωσιν φυλάτ- 
των, οὔτε τὰς φύσεις Ψεύσεται, οὔτε τὴν ἕνωσιν 
ἀγνοΐσει. » 

Γρηγορίου Νύσσης πρὸς Φίλιππον μονάζοντα 


περὶ τῆς τῶν ᾿Αρειαγῶν ἀντιθέσεως, ἧς ἡ dp- 

χὴ, ἡ κακία γέγνημά ἐστι ψυχῇ. 

« Κἂν γὰρ ἀῤῥήτῳ xal ἀφράστῳ ἑνώσει τὰ συν» 
ἀμφότερα Ey, ἀλλ᾽ οὐ τῇ φύσει, διὰ τὸ ἀσυγχυτόν 
φημι" ἕτερον γὰρ τὸ θεῖον παρὰ τὸ σῶμα, imsis- 
αχτον νἀρ᾽ ὁ τοίνυν Χριστὸς δύο ὑπάρχων φύσεις, xal 
ἐν αὑταῖς ἀληθῶς γνωριζόμενος, μοναδιχὸν πρόσπ- 
πον, ἀσύγχντον ὅμως. 3 

Τοῦ αὑτοῦ ἐκ τῶν πρὸς αὐτούς. 

« Εἰ γὰρ καὶ ἐν δύο φύσεσι νοεῖται χαὶ ἔστιν ὁ Χρι- 
στὸὺς, ἀλλ᾽ ἕνα ἴσμεν Υἱόν. » . 
ἸΙωάγγου τοῦ Χρυσοστόμου,ἐκχ τοῦ εἰς τὸν Λάζα- 

ρον. 

« Ὁ χασσίτερος, μολίδδου xai ἀογύρου μετέχει, 
ἀργύρου τὴν ὄψιν, μολίδδου τὴν φύσιν" τὸν αὐτὸν 
τρόπον xal ὁ Χριστὸς θεότητος χαὶ ἀνθρωπότητος 
τελείως τὰς φύσεις ἐν ἑαυτῷ ἀποσώζει. Ὥσπερ οὖν 
ἐν ἑαυτῷ ἔχει τὰς φύσεις, οὕτω χαὶ αὐτὸς ἐν αὑταῖς 
ἐστιν, οὐχ ὑπάρχων ἕτερος παρ᾽ αὐτάς. » 

Ἐφραῖμ τοῦ Σύρου, ἐκ τοῦ εἰς τὸν μαργαρίτην. 
€ Ἐπίόδλεψον τῷ μαργαρίτῃ, χαὶ βλέπεις τὰς δύο 
φύσεις συνέχοντα" φαιδρότατός ἐστι διὰ τὴν θεότητα, 
λευχὺς διὰ τὴν πρόληψιν. » 
᾿ἸΙσιδώρου τοῦ IInAovctórov,zpóc τὸν πάπαν Κύ- 
piAAov. τὸν ᾿ΑΛεξαγδρείας. 

€ Ὅτι δὲ ὁ ἀληθινὸς χαὶ ἐπὶ πάντων Θεὸς ἄνθρω- 
πος γέγονεν, οὔτε ὃ ἣν τραπεὶς, xot ὅ οὐχ fjv προσ- 
λαδὼν, tv δύο φύσεσιν εἷς ὑπάρχων Υἱὸς ἄτρεπτος 
χαὶ ἀναλλοίωτος, πρόσφατος xai ἀΐδιος, οὐδ᾽ ἂν a5- 
τὸς ἀρνηθείης, πλείστας ἔχων τοῦ ἁγίου Πατρὸς 
ἐμῶν τοῦ μεγάλου ᾿Αθανατίου περὶ τούτων συνα!:- 
νέσεις. » : 
Παύλου ἐπισχόπου ᾿Ἐμέσης, ἐκ tov ῥηθέγτος ἐν 

τῇ Ἀλεξανδρέων "HyxAno tq Aóvyov ὑπ᾽ αὑτοῦ 

σαρουσίᾳ Κυρίλιλου πατριάρχου" ὃν εὐὑρήμησε 
xal ἀπεδέξατο καὶ ἐνεκωμίασεν εὐθὺς ἐπει- 


πὼν καὶ αὑτὸς Aóyor, ἐν ᾧ φησι" ε Ἡντλήσαωμεν 
dv.» 


« Ὅρα xaY τὸν Ἰωάννην δύο φύσεις xnpottovsa 
xai ἕνα Υἱόν. ἕτερον σχηνὴ, xai ἕτερον σχηνοῦν᾽" 
ἕτερον ναὸς, ἕτερον ὁ ἐνοιχῶν Θεός" πρόσεχε τῷ λε- 
γομένῳ᾽ οὐχ εἶπον, “Ἕτερος καὶ ἕτερος, ὡς ἐπὶ δύο 
προσώπων ἣ Χριστῶν f| δύο υἱῶν, ἀλλ᾽ ἕτερον xal 
ἕτερον, ὡς ἐπὶ δύο φύσεων. » 


1829 CONTRA MONOPHYSITAS, 182 
KvplA.lov, £x τῆς ἐπιστολῆς τῆς πρὸς "Ivodvrur A Cyrilli,ez Epistela ad Joannem Antiochie et ad sau- 


'Avttiozeiac xal τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ ἁγίαν σύνοδον, clum sub ipso synodum in qua admittere se dicit 
ἐν fj φησιν ἀποδέξασθαι αὐτοῦ τὰ γράμματα ἐρεῖμς orthodoxa de hoc scripta. 

ὀρθὼς ἔχοντα τάδε. « | 

« Τὰς δὲ εὐαγγελιχὰς xal ἀποστολιχὰς περὶ τοῦ : Evamgelicas οἱ apostolicas de Domino voces 


Κυρίου φωνὰς ἴσμεν τοὺς θεηγόρους ἄνδρας τὰς μὲν — scimus theologos viros alteras communes habere, 
χοινοποιοῦντας ὡς ἐφ᾽ ἑνὸς προσώπου, τὰς δὲ διαι- sicut de una persona, alteras distinctim adhibere, 
ροῦντας ὡς ἐπὶ δύο φύσεων. » Ἰδοὺ γοῦν οὗτος χαὶ sicut de duabus naturis. » Ecce ipse et distinctio- 
ιχέρεσιν τῶν κατὰ τὰς φύσεις σημαινομένων ὁμολο- nem designatarum secundum naturas rerum confi- 
(Ov, οὐ τὴν ἕνωσιν διαλύειν ἐνεδλήθη. Περὶ δὲ a0- — tens, non adunationem destruere conclusit. De ipso 
τοῦ καὶ τῆς συνόδου αὐτοῦ τἀδς γράφει πρὸς O2a- ^ et de synodo ipsius hzc scribit ad Valerianum 1co- 
λεριανὸν ἐπίσχοπον "Ixoviou* « Οἱ γάρ τοι χατὰ τὴν — nii episcopum : « Qui enim de Oriente omnes piis- 
"Exav ἅπαντες θεοσεδέστατοι ἐπίσχοποι ἅμα τῷ Üco- — simi episcopi una cum piissimo episcopo Antiocheno- 
σεδεστάτῳ ἐπισχόπῳ τῆς ᾿Αντιοχέων Ἰωάννῃ, xai — rum Joanne el perscriptam et claram confessionem 
δι᾽ ἐγγράφου xai σαφοῦς ὁμολογίας φανερὸν ἅπασι — aperte omnibus statuerunt, quod profanas quidem 
χατέστησαν, ὅτι τὰς μὲν βεδήλους Νεστορίου xa:vo- | Nestorii vocum novitates et damnant anathema- 
φωνίας χκαταχρίνουσί τε xai ἀναθεματίζουσι μεθ᾽ ^ tizantque nobiscum, et nullius illas dignas zstimant 
ἡμῶν, καὶ οὐδενὸς αὐτὰς ἠξίωσαν πώποτε λόγου, — prorsus sermonis, sed apostolicis obtemperant do- 
&»AX τοῖς ἀποστολιχοῖς ἕπονται δόγμασι, xal τὴν — gmatibus, et Patrum confessionem nullo modo rc- 
τῶν Πατέρων ὁμολογίαν xav' οὐδένα λυποῦσι τρό-  spuunt. » Deinde exponens quz dicunt, pergit : 
πον.» Εἶτα εἰπὼν & φασιν, Enáycv « "Av τοίνυν « Mentientes quidam dicant quod alia quxdam co- 
Ψευδόμενοί τινες λέγωσιν ἕτερά τινὰ παρ᾽ αὐτὰ qpo- — gitent ipsi, hos ne credant, sed tanquam deceptures 
νεῖν αὑτοὺς, μὴ πιστευέσθωσαν, ἀλλ᾽ ὡς ἀπατεῶνες εἰ mendaces juxta eorum patrem diabolum dete- 
χαὶ ψεῦσται χατὰ τὸν αὐτῶν πατέρα διάδολον ἀπὸ- — stentur, ne eos turbent qui recte volunt ambulare. » 
πεμπέσθωσαν, ἴνα μὴ θορυδῶσι τοὺς ἐθέλοντας ὁδ- — Hec nobis attestante Cyrillo, quid quasi cum ipso 
θοποδεῖν. » Ταῦτα Κυρίλλου μαρτυροῦντος ἡμῖν, τί — pugnare confessionem duarum in Christo natura- 
ὥσπερ ἀπ' αὑτοῦ πολεμεῖν τῇ τῶν δύο φύσεων Npt-. rum fingunt calumniatores? 
στοῦ ὁμολογίᾳ προσποιοῦνται οἱ συχοφάνται; 


Κυρίλιου παραγωγὴ χρήσεως ᾿Αμέροσίου. - Cyrilli expositio textus Ambrosii. 

« Φυλάξωμεν τὴν διαφορὰν τῆς θεότητος xal τῆς « Differentiam serveimus divinitatis et carnis; in 
gapxó; tv Exax£oa λαλεῖ ὁ τοῦ Θεοῦ Υἱός" ἑχατέρα C utraque fatur Dei Filius; ut:aque enim natura in 
γὰρ φύσις Ev αὐτῷ ἐστι. » ipso est. » 

Kvpi.Llov, ἐκ τὴς περὶ ἐναγθρωπήσδως ἐπ cio- Cyrilli, ex Epistola de incarnatione. 
nc. 
« Οὐ διαιρετέον οὖν ἄρα τὸν ἕνα Κύριον καὶ Υἱὸν « Non dividendus ergo unus Dominus et Filius 


xai Χριστὸν sl; ἄνθρωπον ἰδιχῶς xal εἰς Θεὸν ἰδι- et Christus, in homine proprie, et in D o proprie, 
χῶς, ἀλλ᾽ ἕνα xai τὸν αὐτὸν Χριστὸν xaX Υἱὸν εἶναί 564 unum et eumdem Christum οἱ Filium essc di- 
φαμεν, τὴν τῶν φύπτεων εἰδότε; διαφορὰν, χαὶ ἀσυγ- cimus, naturarum noscentes differentiam, et alis- 


χύτους ἀλλήλαις τηροῦντες αὐτάς.» que confusione ad invicem cas servantes. » 
Tov αὑτοῦ. Ljusdem. 
« Νοεῖται δὲ πάντως ἕτερον ἐν ἑτέρῳ" τουτέστιν « Cogitaiur penitus alterum in altero, id est di- 
ἡ θεία φύσις ἐν ἀνθρωπότητι. » vina natura in humanitate. » 


Τοῦ αὐτοῦ éx τὴς ἑρμηνείας τῆς πρὸς 'ECpaicve Ejusdem ex Interpretatione Epistolae ad Hebraos. 


'ExiczoAnc. 

« Νοοῦμεν δὲ μᾶλλον xa ὑπαρχούσης ἑχατέρας D, Magis cogitamus el exsistente utraque; in pro- 
ἐν τῷ τῆς ἰδίας φύσεως ὅρῳ πεπράχθαι τὴν ἕνωσιν.» pri» natura limitibus fieri adunationem. » Et ite- 
-Καὶ πάλιν" « Οὐχ ἀνάχυσίν τινα τὴν εἰς ἄλληλα τῶν — rum : « Non fusioneni quamdam quas locum habet. 
φύσεων πεπράχθαι φαμὲν, μένουσης δὲ μᾶλλον Exa- inter naturas ad invicem fieri dicimus, quin potius 
τέρας τοῦτο ὅπερ ἐστὶν, fivcÜat σαρχὶ νοοῦμεν τὸν remanente utraque illud quidquid est, cum carne 


Λόγον. » adunari cogitamus Verbum. » 
Τοῦ αὐτοῦ éx τοῦ τρίτου τόμου πρὸς Νεστό- Ejusdem e tertia parte in Nestorium. 
ριον. 
0 Οὐχοῦν ὅσον μὲν ἧχεν εἰς ξυνοιαν καὶ εἰς μόνον « Ergo quantum in cogitationem venit et in vi- 


τὸ óplv τοῖς τῆς ψυχῆς ὄμμασι τίνα τρόπον ivnv- — vendum solummodo anim: oculis juxta quemnam 
θρώπησεν ὁ Μονογενὴς, δύο τὰς φύσει; εἶναί ga- — modum homo factus est Unigenitus, duas naturas 
μεν, ἕνα Χριστὸν xoi ΥἹὸν xat Κύριον τὸν τοῦ Θεοῦ — esse dicimus, unum Christum et Filium et Doimi- 
Λόγον ἐνανθρωπήσαντα σεσαρχιωμένον" ἀλλ᾽ οἱ 322- — num Dei Verbum hominis naturam inducntem 
χοὔλέπται ὄντε; xai μόνον εἰ μὴ τοῖς σαρχὺς Pugast — incarnatum ; sed cui carnem intueri solent ncc nisl 


EST ) 


LEONTII DYZANTINI 


1832 


carnis oculis quidquam eonsiderare, non reipsa Α θεωρεῖταί τι, οὐχ ὄντω; εἶναι τόδε οζονται" ἅ να οὖν 


esse illud arbitrantur. Igitur nec angelus nec Deus 
erit, nec quid spiritualium simpliciter. » 
Ejusdem, ex cj istola ad Jus'wm Rome eiiscopum. 


« Ego enim ncc convincor qui aliud quid unquam 
cogitaverim, quam quod conforme videtur veritati, 
nec passibilem dixi unquam divinam Verbi natu- 
ram. » Et paulo post : « Novi et ünpassibilem Dei 
naturam et firmam et immutabilem, licet in huma- 
nitatis natura, et unum in ambobus ct ex ambobus 
Christum. » 

Athanasii in. Commentario textus : « Ámen, amen 
dico vobis, antequam Abraham fieret, ego sum **. » 

« lnpudentia evidenter non dupliciter cogitare 


Christum, divine et lumaniter. » In tertio contra B 


Arianos sermone dicit : « Omnia qua in humani- 
tatis tempore a Salvatore Christo facta sunt aut 


dicia, et facta et dicta unitatem forma nou [12] ΟἸΗ 


differentia vero est. » 
Sancti Cyrilli ex allocutiene ad Alexandrinos. 


« Iueifabilis adunatio quam recte cogitantes con- 
fiteniur ambas salvat inconfusas naturas, et unum 


perficit et ex ambobus visum Christum, Deum pa- ^ 


riter et hominem factum eumdem et non duos 
Christos, unum vero tantum adunatum, et non mi- 
stum. Si enim miscentur dua natura in misturam 
unam diversa exsistentes nalura, nec utraque sal- 
vauitur, sed amb: una infuse ab oculis subreptz 
sunt, nec intervallum ab invicem aut distinctio- 
n-n admittunt conjuncta ; mortis tempore sublati 
sant et separate; et anima a corporc in infer- 
num cum divinitate descendit, et corpus ab ani- 
ma in monumento novo positum, juxia non fal- 
lices ἃ Christo voces dietas : « Solvite templum 
lioc, et in tribus diebus excitabo illud !*; » et sol- 
vitur quidem templum jn tempore sepulture 
trium dierum, prout volebat ipse, et iterum illud 
ressuscitavit; cui ineffabili et inenarrabili ratione 
a lunatus est, non in seipso mistus aut in carnem 
auutatus, sed in seipso salvans naturarum diversz 
essentite inconfusas proprietates; nunquam enim 
comnistze sunt naturx. » Deinde testimonium in- 
4ucit sascli Athanasii in idem. « 
4iversarum essentiarum in uno Christo et Filio 
fei salvis, ncc confusis, nec deperditis, nec abla- 
&IS. ) 


Ejusdem, e textuum libro. 

« Et alii unam naturam ad ereptionem associatze 
€ nobis a Dei Verbo perfecte humanitatis pro salute 
universorum docent; alii duas hypostases, scilicet 
valuras, secundum distinctionem et separationem 
Zocent, sed non secundum adunationem quz juxta 
essentiam est, prout rectum sanctis Patribus vide- 
tur. Unde utrique a veritate errant. » Quid horutu 
evidenti:s? iantum eo quod secundum distinctio - 


15 Joan. viu, 58. !* Joan. i1, 19. 


οὐδὲ ἄγγελο;, οὐδὲ Θεὸς ἕσται, οὐδέ τι τῶν νοητῶν 

ἁπλῶς. » 

Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ τῆς πρὸς Ἰοῦστον ἐπίσκοπον 
Ρώμης éxiovoAnc. 

* Ἐγὼ γὰρ οὔτε ἐλέγχομαι πεφρονηχὼς ἕτερόν 
τι πώποτε παρὰ τὸ δοχοῦν τῇ ἀληθείᾳ, οὔτε παθη- 
τὴν εἴρηχά ποτε τὴν θείαν τοῦ Λόγου φύσιν. » Καὶ 
μετὰ βραχύ" « Οἶδα δὲ χαὶ ἀπαθῇ τὴν τοῦ θεοῦ φύ- 
σιν xat ἄτρεπτον xal ἀναλλοίωτον χὰἀν τῇ τῆς ἀν- 
θρωυπότητος φύσει, χαὶ ἕνα ἐν ἀμφοῖν xat ἐξ ἀμ- 
φοὶν τὸν Χριστόν. » 

Ἀθανασίου ἐν τῇ ἐξηγήσει τοῦ" « ᾿Αμὴν, ἀμὴν. 
μῶν ὑμῖν, πρὶν ᾿Αὐραὰμ γενέσθαι ἐγώ εἶμι. » 

€ ᾿Αναισχυντία σαφῶς τὸ μὴ διχῶς νοεῖν τὸν Χρι- 
στὸν θεϊχῶς τε xal ἀνθρωπίνως. » Ἐν ὃὲ τῷ κατὰ 
᾿Δρειανῶν τρίτῳ λόγῳ φησί" « Πάντα τὰ χατά τὸν χαι- 
p» τῆς ἐνανθρονπήσεως τῷ Σωτῆρι Χριστῷ πεπρα- 
μένα, ἤγουν λελεγμένα, πράγματά τε xat ῥήματα, 
τὸ μονοειδὲς οὐχ ἔχει, διάφορα δὲ ἔστι. » 
Τοῦ dylov Κυρίλλου ἐκ τοῦ πρὸς Ἃ “εξανδρεὶς 

προσφωγηςτιχοῦ Aóyov. 

« Ἧ δὲ ἄῤῥητος ἕνωσις παρὰ τῶν ὀρθῶς φρο» 
νούντων ὁμολογουμένη, ἀμφοτέρας: σώζει ἀσυγχύ- 
τοὺς τὰς φύσεις, xai ἕνα ἀποτελεῖ χαὶ ἐξ ἀμφοῖν τὸν 
ὀφθέντα Χριστὸν, Θεόν τε ὁμοῦ χαὶ ἄνθρωπον γενό- 
μενον τὸν αὐτὸν, καὶ οὐ δύο Χριστοὺς, ἕνα δὲ μόνον 
ἐνωθέντα xal οὐ χεχραμένον" εἰ γὰρ χέχρανται αἱ 
δύο φύσεις εἰς μίξιν μίαν ἑτεροούσιοι τυγχάνουσι, 
οὐδὲ ὁποτέρα σώξεται, ἀλλ᾽ ἀμφότεραι συγχυθεῖσαι 
ἠφανίσθησαν, καὶ οὔτε χωρισμὸν ἀπ’ ἀλλήλων ἣ 
διαίρεσιν ἐπιδέχονται χεκραμέναι" διῃρέθησαν δὲ 
τῷ καιρῷ τοῦ θανάτου καὶ ἐχωρίσθησαν" χαὶ ψυχὴ 
ἀπὸ σώματος εἰς ᾷδου μετὰ τῆς θεότητος κατελθοῦ- 
02, καὶ σῶμα ἀπὸ ψυχῆς ἐν μνήματι χαινῷ ἀποτε- 
θὲν xatà τὰς ἁψευδεῖς τοῦ Χριστοῦ φωνὰς τὰς λε- 
γούσας᾽ « Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, χαὶ ἐν τρισὶν ἡμέ- 
atc ἐγερῶ αὐτόν"» καὶ λύεται μὲν ὃ ναὸς Ev τῷ και- 
ρῷ τῆς τριημέρου ταφῆς, βουλομένου αὐτοῦ, καὶ 
πάλιν ἀνέστησεν αὐτὸν, xal ἠἡνώθη αὑτῷ ἀῤῥήτῳ 
καὶ ἀφράστῳ λόγῳ, οὐ χεχραμένος ἐν αὐτῷ ἣ ἀπο. 
σεσαρχωμένος, ἀλλ᾽ ἀτοσώζων ἂν ἑαυτῷ τῶν φύσεων 
τῶν ἑτεροουσίων ἀσυγχύτους τὰς ἰδιότητας" οὐ γὰρ 
δήπον ἐχράθησαν αἱ φύσεις. » Εἶτα ἐπάγεται μαρ- 


Duabus naturis D τυρίαν τοῦ ἐν ἁγίοις ᾿Αθανασίου αὑτὸς τήνδε" « Δύο 


φύσεων τῶν ἑτεροουσίων ἐν ἑνὶ Χριστῷ χαὶ Υἱῷ 
τοῦ Θεοῦ σωζομένων, xaX μήτε συγχεομένιυν μήτ 
ἀπολλυμένων ἣ διαιρεθεισῶν. » 

Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ τῆς Bí6Aov τῶν χρήσεων. 

« Καὶ οἱ μὲν μίαν φύσιν πρὸς ἀναίρεσιν τῆς προσ» 
ληφθείσης ἐξ ἡμῶν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ Λόγου τελείας 
ἀνθρωπότητος ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ὅλων ἐχδιδάσχου - 
σιν" οἱ δὲ δύο ὑποετάσεις, ἤγουν φύσεις, χατὰ διαί- 
ρξσιν xal χωρισμὸν ἐχπαιδεύουσιν, ἀλλ᾽ οὐ xa0* 
ἕνωσιν τὴν xac οὐσίαν ὡς τοῖς ἁγίοις δοχεῖ Πατρά- 
σιν ὡς ἑχατέρους αὐτοὺς τῆς ἀληθείας διαμαρτά- 
νεῖν.» Τί τούτων σαφέστερον ; μόνον γὰρ τῷ χατὶ 


1813. 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1831 


διαίρεσιν xal χωρισμὸν τὸν ἀπ᾽ ἀλλήλων εἰδέναι τὰς A nem et separationem àb invicem noverunt has duas 


δύο φύσεις τούτους ἐμέμψατο" ὡς xoi ὑπόστασιν 
ἰδίᾳ ἐχάστῃ συνεισάγεσθαι, χαὶ μὴ τῇ xav' οὐσίαν 
ἑνώσει ἕν πρόσωπον τὰς δύο ὑφιστάνειν" τὴν μέν 
tot μίαν φύσιν xat παντοίως ἀπεστράφη. 
Κυρίλλου ἐκ τοῦ περὶ πίστεως Aóyov. 

« ᾿Αλλὰ γὰρ ναὸν ἑαυτῷ ἔμψυχον καὶ τέλειον 
χατεσχεύασεν ἐν τῇ ἁγίᾳ παρθενιχὴ μήτρᾳ xal 
ἐνδυσάμενος αὐτὸν xal ἐνωθεὶς αὐτῷ ἀῤῥήτῳ Λόγῳ, 
σωζομένων δὲ ἀμφοτέρων τῶν φύσεων καὶ οὗ χε- 
κραμένων, προῆλθε φαινόμεγος μὲν ἄνθρωπος, 
νοούμενος δὲ Θεὸς Ἰησοῦς Χριστός.» 

Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Σούκεγσον ἐξιστοζῆς. 


naturas, eos objurgavit; sicut et cum hypostasim 
particulariter utraque dicitur introducere, et non 
adunatione juxta essentiam unam personam consti. 
tuere dus nature aosseruntur. lilam ergo unam. 
naturam et omnino aversaius est. » 


Cyrilli e sermone de fide. ' 

« Sed enim templum animatum et perfectum sibi: 
paravit in sancto virginali utero, et indutus ct 
adunatus ipsi ineffabili Verbo, salvis ambabus na- 
turis nec commislis, progressus est homo quidem 


apparens, spiritualiter vero cognitus Deus Jesus 
Christus. » 


Ejusdem ex epistola ad Sucensum. 


« Δύο τὰς φύσεις εἶναί φαμεν, ἕνα δὲ Χριστὸν xal g.— « Duas has naturas esse dicimus, unum Christum 


Υἱὸν τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον ἐνανθρωπήσαντα xai σε- 
σαρχωμένον. » 
Τοῦ αὑτοῦ. 

«Οὐχ ὡς τῆς τῶν φύσεων διαφορᾶς ἀναιρεθηςο- 
μένης διὰ τὴν ἕνωσιν.» ᾿ 
Τοῦ αὑτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Σούχεγσον δευτέρας ἐπι- 

στολῆς, δηλοῦντος ὡς οὐ τῷ «1έγειν σεσαρ- 

κῶὥῶσθαι τὸν Υἱὸν, καὶ φύρειν τὰς φύσεις βού- 

“Ἵεται. 

« Εἰ γὰρ xoX λέγοιτο πρὸς ἡμῶν ὁ μονογενὴς Υἱὸς 
τοῦ Θεοῦ σεσαρχωμένος χαὶ ἐνανθρωπήσας, οὐ πέ- 
φυρτα!: διὰ τοῦτο χατὰ τὸ ἐχείνοις δοχοῦν" οὔτε μὴν 
El; τὴν τῆς σαρχὸς φύσιν μεταπεφοίτηχεν di τοῦ 


Λόγου ἀλλ᾽ οὔτε ἡ τῆς σαρχὸς εἰς τὴν αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἐν C 


ἰδιότητι τῇ χατὰ φύσιν ἑχατέρον μένοντος, χατά γε 
τὸν ἀρτίως ἡμῖν ἀποδοθέντα Λόγον. » Εἰ δὲ μήτε χατὰ 
φύρτιν μῆτε κατὰ τροπὴν, πῶς ἔσται μία φύσις, 
λεγέτω τις" τί δέ ἐστι χαὶ τὸ μένον Exávepov, xat 
ἐν ἰδιότητι φυσιχῇ v ; 


Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Εὐλόγιον ÉxictoAnc, 
xal ὅτε οὐ τὸ δύο .1έγειν, ἀ.λλὰ τὸ μὴ ἡἠνωμέ- 
vac καθ᾽ ὑπόστασιν, ἀποθδά.1.λεται. 

« Οὕτω xol ἐπὶ Νεστορίου χἂν λέγῃ δύο φύσε!:ς 
τὴν διαφορὰν σημαίνων τῆς σαρχὸς χαὶ τοῦ Θεοῦ 
Λόγου (ἑτέρα γὰρ ἣ τοῦ Θεοῦ Λόγου φύσις, xal 
ἑτέρα ἣ τῆς σαρχὸς). ἀλλ᾽ οὐχέτι τὴν ἕνωσιν ὁμολο- 
γεῖ μεθ᾽ ἡμῶν. » Ὥστε οὖν τὸ δύο εἶναι φύσεις, 
μεθ᾽ ἡμῶν xax αὐτὸς ὁμολογεῖ, φησί. 

Τοῦ αὐτοῦ éx τῆς πρὸς ᾿Ιωάνγγην ἐπιστοιϊῆς. 

« Εἷς γὰρ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, xàv tj τῶν φύ- 
σξων μὴ ἀγνοῆται διαφορά.» Τῶν ἄρα οὐτῶν, ἣ τῶν 
μὴ οὐσῶν ἔστιν ἣ διαφορά ; 

Γρηγορίου Νύσσης ἐκ τοῦ κατὰ Ἀπολιναρίου. 


— « El οὖν ἐν τοῖς ἐναντίοις ἰδιώμασιν ἡ ἑχατέρου 
-ούτων θεωρεῖται φύσις, τῆς capxb;, λέγω, xaX τῆς 
θεότητος, πῶς μία αἱ δύο φύσεις εἰσίν : » 
Κυρίλλου ἐκ τοῦ πρώτου Bi6Alov τῶν Θησαυρῶν, 
ὅτι οὐσῶν τῶν οὐσιῶν, ἀνάγκη εἶναι τὰς οὐ- 
σιώδεις διαφοράς. 
.4 Οὐχοῦν προῦ ποχειμένης τῆς οὐσίας, αἱ δια ῬφρῬοραὶ 
κροσ:πινοοῦνται. Ὑ 


PATROL, GR. ΕΧΧΧΥΙ. 


et Filium Dei Verbum hominem factum et incarna. 


tum. ) 


Ejusdem. 


« Non quasi nàturarum differentia per adunatio- 
nem ablata esset. » 
Ejusdem e secunda ad Sucensum epistola, in. qua 


ostendit quod dicendo Filium incarnatum fuisse, 
non ideo simul naturas miscere vult. 


« Si enim et dicatur propter nos unigenitus Fi- 
lius Dei incarnatus et homo factus, non propterea 
mistum est, prout illis visum est; nec in carnis 
naturam mulata habitationem assumpsit Verbi 
natura, sed nec natura carnis in Verbi naturam; 
sed in proprietate juxta naturam utraque manente, 
secundumi perfecte nebis traditum Verbum. Si vero 
nec mistionem nec mutationem admittainus, quo- 
modo erat una natura? dieat aliquis; quid est illud 
manens utrumque eL in proprielate physica exsi- 
stens? » ΄ 


Ejusdem ex epistola ad Eulogium et quod non duas 

dicere, sed dicere non adunatas secundum hypo- 
- stasim, rejicitur. 

« Sic et de Nestorio licet duas naturas dicat (iffe- 
rentiam significans carnis et Dei Verbi, — altéra 
eniin Dei Verbi natura, et carnis altera, — sed non 
ideo adunationem nobiscum confitetur. » ltaque 
duas esse naturas nobiscum et ipse confitetur, in- 


D quit. 


Ejusdem ex epistolu ad Joannem. 


« Unus enim Dominus Jesus Christus licet natura- 
rum nor ignoretur differentia. » Num exsistentium, 
an non exsistentium est differentia? | 

Gregorii Nysseni ex tractatu contra Apollinarium. . 

« Si ergo in contrariis proprietatibus utriusque 
larum consideratur natura, carnis videlicet et 
divinitatis, quomodo una sunt dua nature ille? » 
Cyrilli e primo Thesaurorum libro, quod, exsistenti- 

bus essentiis, necesse est essentiales esse differen- 

tias. 

« Ergo praexsistente essentia, exinde differentia 
excogitantur. » 

58 


1035 


LEONTII BYZANTINI 


1836 


Jsidori Pelusiaci ex epistola ad Timotheum lecto- A ᾿Ισιδώρον τοῦ IInAovctórov ix τῆς πρὸς Τιμό» 


rem. 
« Omni igitur eura serva cor tuum ne unquam unam 
naturam Cliristi post incarnationem admittas, » 


Theodoti Antiochi episcopi e scripto contra Synou- 
siaslas, qui personas con[undunt. 


« Àpprime noverint quod nos Christum duas 
naturas confitentes, unicuique nature relativa at- 


tribuimus, sed cuncta in una persona Filii przedi- 


cantes. » 


Cyrilli Hierosolymitaniin his : « Ego vado ad Patrem 
meum "5, » 


« Apparere distinctionem naturarum e dictorum 
differentia. » | 
Petri Martyris pap? Alexandrie e scripto de adventu 
Christi. ΝΕ 
«lllud utrumque simul ergo declaratur, quia 
natura Deus erat, et natura homo factus est, » 
Severiani Gabala. 


« Sic Deum et hominem confitere Christum Dei 
Filium, naturarum passibilis et impassibilis. » 


Procli Constantinopolitani in illud : « Parvulus natus 
est nobis **. » 


« lt est unus Filius, non divisis in duas hypo- 
slase8 naturis, sed admiranda incarnatione na- 
turas duas in unam hypostasim adunante. » 


Silvestri Rom episcopi, e scripto ad Judaos (1). 


« Duabus in idipsum adunatis naturis, altera in 
ignominiam. incidit; pre omni passione przstan- 
tior altera adinisit. » 

Procli in Domini nativitatem. 
.« « llleincorruptibiliter natus est, cujus naturarum 
connexionem intuens Thomas clamavit dicens : 
Dominus meus et Deus meus. » 


Sancti Ilippolyti e laudibus Balaam. 


«Ut ostendatur quod ambe una in semetipso ha- 
beat, Dei esseutiam, et ex hominibus essentiam. » 
Sancti Hilarii Pictavorum, unius ex assidentibus in 

Nicena synodo, e sermone Ἴ de fide. 

« Hxc propterea paucis demonstravi ut utram- 
que naturam in Domino nostro Jesu Christo cogi- 
tari meminerimus. ». 

Scholiun Quandoquidem propriis sit naturis utra- 
que, unum Dominum Jesum Christum illum recor- 
dare qui est ambo. 

Ejusdem Hilarii confessoris in eodem sermone. 


« Unum et idem per utramque naturam, excepto 
quod utrumque altero non privatur. » 


33 Joan. xiv, 48. 15 [sa. 1x, 6. 


(1) Notemus S. Silvestri papse scriptum deper- 
erito ergo Leontius 


ditum οἱ plane incognitum. 


0sov ἀναγνώστην àxitoAnc. 

« Πάσῃ τοίνυν φυλαχῇ τήρει σὴν χαρδίαν μήπου 
μίαν φύσιν Χριστοῦ μετὰ τὴν σάρχωσιν δέξῃ.» 
Θεοδότου ἐπισχόπου Ἀντιοχείας ἐκ τοῦ κατὰ 

Συγουσιαστῶν. - 

«Εὖ ἴστωσαν ὅτι ἡμεῖς τὸν Χριστὸν δύο φύσεις 
ὁμολογοῦντες, ἑκατέρᾳ μὲν φύσει τὰ πρόσφορα νέ- 
popev, ἀλλὰ πάντα xa0' ἑνὸς προσώπου τοῦ Υἱοῦ 
χατηγοροῦντες. » 

Κυρίλλου Ἱεροσοιύμων &x τοῦ εἷς τό" ε« Ἐγὼ π0- 
ρεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα pov. » 

«αίνεσθαι δὲ τὴν διάγνωσιν τῶν φύσεων ἐχ τῇς 
διαφορᾶς τῶν λεγομένων. » 

Πέτρου μάρτυρος πάπα 'AActarüpelac ἐκ τοῦ 
περὶ τῆς ἐπιδημίας τοῦ Χριστοῦ. 
: « Τὸ συναμφότερον τοίνυν δείχνυται, ὅτι Θεὸς ἣν 
φύσει, xal γέγονεν ἄνθρωπος φύσει.» - 
Σεδηριωγοῦ Γαδάλων. 


«Οὕτω Θεόν τε καὶ ἄνθῥυνπον ὁμολογεῖ τὸν Χρι- 
στὸν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, φύσεων παθητῆς xai ἀπα- 
002g. » 
Πρόχιου Κωγνσταγτιγουπόλεως εἷς τό" « Παιδίον 

| ἐγενγήθη ἡμῖν. » 

« Καὶ ἔστιν εἷς Υἱὸς, οὐ τῶν φύσεων εἰς δύο ὑπο- 
στάσεις διῃρημένων, ἀλλὰ τῆς φρυχτῆς [leg. cprxz?5] 
οἰχονομίας τὰς δύο φύσεις εἰς μίαν ὑπόστασιν ἐνωσά- 
σης." 


Σιλδέστρου ἐπισκόπου 'Ῥώμης ἐκ τῶν πρὸς 'Iov- 
δαίους. | 


«Ajo χατὰ ταυτὸν. ἠνωμένων φύσεων, ἡ μὲν μία 


περιπίπτει τῇ ὕδρει, ἡ δὲ ἑτέρα χρείττων πάθους 


παντὸς ἀπεδείχθη. » | 
IlpóxJAov εἰς τὴν rérrnotw τοῦ Κυρίου. 
«€ Ἐχεῖνος ἀφθάρτως ἐγεννήθη " οὗ τὴν συζυγίαν 


τῶν φύσεων θεωρῶν ὁ Θωμᾶς χέχραγε λέγων" Ὁ 
Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου. » 


| Tov ἁγίου 'IxzoAóczov ix τῶν εὐ.1ογιῶν τοῦ Ba- 


1αάμ. 
ε Ἵνα δειχθῇ τὸ συναμφότερον ἔχων ἐν ἑαυτῷ 
τὴν τὸ τοῦ Θεοῦ οὐσίαν χαὶ τὴν ἐξ ἀνθρώπων. » 
Τοῦ ἁγίου "aplov τοῦ ΠΠικταδῶν., ἑν ὁς ὄντος 
τῶν ἐν Νικαίᾳ, ἐκ τοῦ περὶ πίστεως C «16γου. 
« Ταῦτα δὲ τούτου χάριν διὰ βραχέων ὑπέδειξα, 
ἵνα ἑχατέραν φύσιν ἐν τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- 
στῷ νοεῖσθαι μνημονεύωμεν. » ᾿ 
Σχόνλιον. Ἐπειδὴ ἑκάτερα ταῖς οἰχείαις γεγένης 
ται φύσεσιν, ἕνα μὲν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν ἐχεῖνον 
μνημόνευε τὸν ὄντᾳ ἀμφότερα. 
Tov αὑτοῦ 1λαρίου τοῦ ὁμοιϊογητοῦ ἐν τῷ αὐτῷ 
AóTQ. . 
« "Ev xai ταυτὸν δι᾽ ἐχατέρας φύσεως " πλὴν o0- 
τῶς, ὡς ἑχατέρῳ, μηδετέρου χηρεύειν. » 


De sectis act. IV, 4, Silvestrum papam nter Rc» 
clesie doctores Patresque numérabat., m 


——— —— -- 


1531 

Τοῦ ἁγίου ᾿Αμδροσίου ἐκ τοῦ τρίτου «λόγου. 

« Διάστιξον οὖν xal ἐνταῦθα τὰς φύσεις ^ βοη- 
65v γὰρ εἶχεν ἡ σὰρξ, οὐχ εἶχε δὲ ἡ θεότης. » 

Τοῦ αὑτοῦ éx τῆς EA τοὺς ὄχιους δια.1έ- 
δως. 

« Οὐ μίαν £x δύο χατασχενάζων φύσιν, χρᾶσιν 
χαὶ σύγχυτιν πάντως εἰσάγει. » Καὶ μετὰ βραχέα" 
« Δύο ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ ὁμολογοῦμεν φύσεις ἧνωμέ- 
vag ἀῤῥήτῳ ἑνώσει, καὶ μηδαμῶς ἀλλήλων χωρι- 
ζομένας ἣ συγχεομένας, δηλονότι τοῦ ἔχάστῃ πρέ- 
πόντος ἰδιώματος νοουμένου τε xai σωζομένου, εἰ 
xoi ἕνα οἴδαμεν Χριστὸν Υἱὸν μονογενῆ" τὰ γὰρ 
συναμφότερα, ἕνα ἀπετέλεσαν ἡμῖν Χριστὸν, xal οὐ 
μίαν φύσιν. » 


Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἑρμηνείας τοῦ ἁγίου συμδό- Β 
Acv. 


« Λύεται γὰρ Χριστὸς κατὰ τὴν ἐμὴν οὐσίαν ἣν 
ἀνέλαβε, καὶ λελυμένον ἐγείρει τὸν ναὸν αὐτοῦ κατὰ 


τὴν θείαν οὐσίαν. » N 


Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς τοὺς gidozórovc. 


« Κἂν δύο ἐπιστάμεθα ἐν τῷ Χριστῷ φύσεις, οἵ- 


ὅαμεν μὴ δύο εἶναι υἱοὺς, ἀλλ᾽ ἕνα ὅμοιον τῷ Πα- 

epi χατὰ τὸ ἀόρατον, ὅμοιον τῇ Μητρὶ χατὰ τὸ ὁρα- 

τόν. ) 

Tov αὑτοῦ ἐκ τοῦ κατὰ ᾿Απολιναρίου 0' Aórov. 
« Ὅτι ὁ Χριστὸς Υἱός ἐστι τοῦ Θεοῦ χαὶ ἀΐδιος ἐχ 

Πατρὸς, xal τεχθεὶς £x. Παρθόνου ᾿ ὃν ὡς γίγαντα, ὁ 

ἅγιος Δαδὶδ ὁ προφήτης ἐξέφρασεν, ὅτι μόνος δί- 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


. i] 


| 1833 
Sancti Ambrosii e fertio sermone. ! 
« Ibi ergo οἱ distingue naturas : auxilium enim 
habuit caro, non habuit divinitas. » 


Ejusdem ex colloquiis ad turbas. 

« Non unam e duabus parans naturam, coagula- 
tionein et fusionem penitus concludit. » Et paulo 
post : « Duas de Christo conlitemur naturas aduna- 
tas ineffabili adunatioue, nec ullo modo ab invicem 
orbatas, aut confusas, scilicet proprietate unicui- 
que conveniente cozitata et salva , licet unum scia- 
mus Christum Filium unigenitum; quas enim sunt 
ambo uiia unum perfecerunt nobis Christum et non 
unam naturam. » 


Ejusdem e sancti symboli interpretatione. 


« Solvitur enim Christus quoad meam substan- 
tiam quam assumpsit, et solutum excitat templum 
ejus quoad divinam essentiam. » 


Ejusdem e sermone ad laborantes. 

«Licet duas in Christo naturas agnoscamus, 
non duos esse filios scimus, sed unum Patri con- 
substantialem quantum invisibilis est, ejusdem 
naturz ac mater quantum visibilis est. » 

"ὦ 
Ejusdem e 99 contra Apollinarium sermcne. 

« Quoniam Christus Dei Filius est et zeternus e 
Pàire, et e Virgine genitus; quem velut gigantem 
sanctus David prophetia exposuit, quod solus for- 


μορτος xal διττῆς εἴη φύσεως, χοινῶν θεότητος χαὶ C ma duplex esset, duplex natura, divinitati et hu- 


ἀνθρωπότητος. » 


Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ [xpóc] ᾿Αγτωγῖγον ἐπίσχοποῦν 
|. Aórov. 


« ἵνα πέλειος. ἐν ἑχατέρᾳ φύσει τυγχάνῃ. » 
Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ πρὸς Γρατιαγνὸν 6 1όγου. 
« Εἷς γὰρ θεοῦ Υἱὸς ἐν ἑκατέρᾳ λαλεῖ, ἐπειδῆ- 
περ ἑκατέρα φύσις ἐν αὐτῷ. » 
AugiAoxlov ἐπισχόπου Ixorlov πρὸς ᾿Δρειαγούς. 
« Διάχρινον τὰς φύσεις τήν τε τοῦ Θεοῦ xa τὴν 
«o9 ἀνθρώπου. » 
Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Σέλευκον ἐπιστολῆς. 
« "Eva Υἱὸν, δύο φύσεων παθητῆς τε καὶ ἀπαθοῦς. » 


manilati communicans. » 
Ejusdem e sermone ad Antoninum episcopum. 


« Ut perfectus in utraque natura evadat. » 
Ejusdem e sermone 2? ad Gratianum. 


« Unus enim Dei Filius in utraque fatur quandc- 
quidem utraque in ipso natura. » 


Amphilochii episcopi Iconiensis ad Arianos. 
« Naturas discerne, alteram Dei, hominis alte- 
ram. » 


Ejusdem ez epistola ad Seleucum. 
« Unum Filium, duarum naturarum, passibilis et 


Καὶ μετὰ βραχέα" « Ὁ Χριστὸς ὁ ΥἹὸς τοῦ Θεοῦ ὁ p impassibilis. » Et paulo post: «Christus Dei Fi- 


δύο τελείων φύσεων εἷς Υἱός. » Καὶ μετ᾽ ὀλίγα" 
« Ἕνα μὲν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ δύο φύσεών qnpt. » 
Καὶ μετ᾽ ὀλίγα ε Οἰχειοῦται οὖν αὑτὸς ὁ Θεὸς Aóy««, 
πάσχων οὐδὲν, τὰ τοῦ ναοῦ " ἐπειδὴ εἰς ἕν πρόσ- 
πον συντελοῦσιν al δύο φύσεις. » 


Αὐγουστίγου ἐπισκόπου ἹΡηγιτῶν ἐκ τῆς πρὸς 
Βοιλουσιαγὸν éxwrtoAnc. | 


« Nov δὲ οὕτως μεταξὺ Θεοῦ xal &vüpomuv ἄν- 


ἐφάνη μεσίτης, ὥστε αὐτὸν ἐν τῇ τοῦ προσώπον 
ἐνότητι, συνάπτειν ἑκατέραν φύσιν. » Καὶ μετὰ 
βραχέα" « 'Επίγνωθι τὴν διττὴν φύσιν τοῦ Χριστοῦ, 
«tv θείαν δὴ λέγω τὴν ἴσην ὑπάχουσαν τῷ Πατρὶ, 
xal τὴν ἀνθρωπείαν ἧς μείζων ἐστὶν ὁ Πατήρ. » 


lius qui duabus in perfectis naturis unus Filius.» 
Et paulo post : « Unum quidem Dei Filium duabus 
naturis dico. » Et paulo post : ε llabitat ergo 


. ipsum Dei Verbum, nihil patiens, intima templi; 


quando in unam personam perficiunt hx»: dux na- 
tura. » 


Augustini Rhegitorum episcopi ex epistola ad Volu- 
stanum. 

« Nunc sic inter Deum et hominem apparuit me- 
diator, ut in persone unitate utramque naturam 
conjungat. » Et paulo post : « Duplicem Christi 
naturam nosce, divinam dico Patri qualem et 
humanam qua melior est Patris natura. » 


1839 


"LEONTII BYZANTINI 


1840 


Flaviani episcopi Antiochie ez interpretatione in sancti A Φλαδιαγοῦ ἐπισκόπου "Αγειοχείας ἐκ τοῦ κατὰ 


Joannis verba : « Qui Filium. non honorat, nec 
Patrem honorat". » 


« Ut duas ejus discamus naturas et hominem 
qui videtur et divinitatem quas per corpus ope- 
ratur. } | 
^. Ejusdem ex sermone in ascensionem Domini. 

. « Humenz naturz unitur divinitas, utraque per- 

manente natura. » 

lsidori. ascete Pelusiotg ex epistola ad Theodosium 
| diaconum. 

« Non merus homo Christus incarnatus , potius 
vero Deus in utraque natura unicus exsistit Filius.» 


Sancti Cyrilli ex dialogo cui titulus: « Unus est 
"Christus. » 


' « Num igitur confunduntur duz naturz ut unam 
efficiant ? Quis adeo vesanus ignarusque ? » 


Ejusdem ex oratione 9, de adoratione in spiritu. 

« Clarus enim in terra ac manifestus Christus , 
juxta illud : « Deus Dominus apparuit nobis, » et 
quasi duplicem notitiam habens: nam in ipso in- 
telligitur Deus et homo. » 

᾿ς Ejusdem ex opere contra Julianum. 

« Unica enim natura quod ipsi est contrarium 

quomodo recipiet? ὃ 


Eustathii — Antioch. episcopi ez inferpretatione in 
| psalmum 15 (4). : 


« Misit Dominus Filium suum genitum ex mu- e 


Uere. Non genitos aio, sed genitum; unica enim est 
persona. Non dixi unieam naturam (absit enim, 
ut hoc dicamus) neque unam eamdemque esse sub- 
stantiam carnis et divinitatis; sed unum dixi Do- 
ininum Jesum Christum, per quem omnia facta 
sunt. » 

Joannis Chrysostomi ex epistola ad Cesarium. 

« Mistionem sacram divinilatis el carnis, unam 
autem ex hoc perfici naturam, hoc insipientis Apol- 
linarii inconsideratio. 1sta eorum qui introducunt 
contemperationem "et commistionem impiissinia 
hzresis. »'Et sub finem: « Fugiamus eos qui unam 


jaturam post unitionem prodigialiter dicunt : unius- 


enim cogitatione impassibili Deo passionem adjun- 
gere impelluntur. » 
Amphilochii Iconiensis ex epistola secunda ad Se- 
leucum. | 
4 Cum tibi dixerint esse unius substantie, per- 
eunctare illos : Qui ergo Christum dicitis impati- 
bilem secundum divinitatem ; secundum vero hu- 
manitatem, patibilem ? Quod enim unius substan- 
Um est totum simile est : nam vel impatibile 
totum, vel patibile. » Et paucis interjectis : « Unum 
igitur Filium Christum duas habere naturas con- 
fiteor, neque divinam neque humanam ipsi dene- 


Δ Joan. v, 95. 


᾿Ιωάννην εἰς τὸ, « Ὁ μὴ τιμῶν τὸν Υἱὸν, οὐ τιμᾷ 
τὸν Πατέρα. » ΝΕ 

« Ἵνα ἀμφοτέρας αὐτοῦ διδαχθῶμεν τὰς φύσεις, 
καὶ τὸν ὁρώμενον ἄνθρωπον, καὶ τὴν διὰ τοῦ σώμα- 
τὸς ἐνεργοῦσαν θεότητα. 

Τοῦ αὑτοῦ εἰς τὴν ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου. 

« ᾿Ανθρωπίνῃ φύσει θεότης συνάπτεται, μενού- 
σης ἐφ᾽ ἑαυτῆς ἑχατέρας φύσεως. » 

Ἰσιδώρου ἁσχητοῦ τοῦ Πηλουσιώτου ἐκ τῆς 
apóc Θεοδόσιον διάχονον ἐπιστοιῖῆς. 

« Οὐ ψιλὸς ἄνθρωπος ὁ Χριστὸς ἐνανθρωπήσας, 
μᾶλλον δὲ Θεὸς ἐν ἑχατέραις ταῖς φύσεσιν εἷς ὑπάρ- 
χει Υἱός. » 

Tov drylov Kvpl.AAov ἐκ τοῦ κατὰ διάλογον συν- 
τάγματος, ὅτι « Εἷς ὁ Χριστός.» 

« "Apa οὖν συγχέχυνται xal μία γεγόνασιν ἄμφω 
αἱ φύσεις ; εἶτα τίς οὕτως ἐμδρόντητος καὶ ἀμαθὴς 
εἴη; ᾿ 
Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ ἐν πνεύματι λατρείας .1ύγου 0". 

εΛαμπρὸς γὰρ ἐν γῇ καὶ διαφανὴς ὁ Χριστός * 
κατά γε τό' « Θεὸς Κύριος χαὶ ἐπέφανεν ἡμῖν, » xal 
οἱονεὶ διφυᾶ τὴν γνῶσιν ἔχων * νοεῖται γὰρ ἐν ξαυτῷ 
Θεὸς χαὶ ἄνθρωπος. » 


Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ κατὰ ᾿Ιουλιαγοῦ «6γου m. 


«Μία γὰρ φύσις πῶς ἂν εἰσδέξηται τὸ διάφορον 
ἐφ᾽ ἑαυτῆς; 1 


“Εὐσταθίου ᾿Αγτιοχείας ἐξ ἑρμηνείας τοῦ w' ya4A- 
μοῦ. 


« Ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ. γενόμενον 
ἐχ γυναιχὸς, οὗ γενομένους, ἀλλὰ γενόμενον" pova- 


᾿διχὸν γὰρ τὸ πρόσωπον᾽ οὐχ εἶπον μοναδικὴν τὴν 


φύσιν (ἄπαγε, μὴ γένοιτο !), οὐδὲ τὴν αὐτὴν οὐσίαν 
σαρχὸς χαὶ θεότητος, ἀλλ᾽ εἶπον ἕνα Κύριον Ἰησοῦν 
Χριστὸν, δι᾽ οὗ τὰ πάντα, ἐν τῷ διαφόρῳ τῶν φύσεων 
γνωριζόμενον χατὰ πάντα. à 
᾿Ιωάγγνον τοῦ Χρυσοστόμου ἐκ enc πρὸς Και- ᾿ 
σάριον ἐπιστο.ῆς. 
« Μίξιν θεσπεσίαν θεότητος xal σαρχὸς, μίαν δὲ 


, ἐντεῦθεν τελεσθῆναι φύσιν, τοῦτο τοῦ παράφρονος 


᾿Απολιναρίου τὸ ἀτόπημα" αὕτη τῶν εἰσαγόντων 

χρᾶσιν χαὶ συναλοιφὴν dj δυσσεδεστάτη αἵρεσις.» 

Καὶ πρὸς τῷ τέλει " « Φύγωμεν τοὺς μίαν φύσιν ἐπὶ — 

τὴν ἕνωσιν τερατενομένους - τῇ γὰρ τῆς μιᾶς ἐπι- 

volg, τῷ ἀπαθεΐῖ Θεῷ πάθος προσάπτειν ἐπείγονται.» 

᾿Αμφιλοχίου 'Ixoviov ἐν τῆς πρὸς Σέλευκον δευ- 
) τέρας ὀπιστοιης. 

ε Ἐὰν εἴπωσιν ὡς μιᾶς οὐσίας ἐστὶ, ἐρωτήσατε 
αὐτοὺς, Πῶς οὖν xazà μὲν θεότητα ἀπαθῇ, χατὰ δὲ 
τὴν σάρχα παθητόν; τὸ γὰρ μιᾶς ὑπάρχον οὐσίας, 
ὅλον ὅμοιον " ἣ γὰρ ἀπαθὲς ὅλον, ἣ παθητόν. » Καὶ 
μετὰ βραχέα " «Ἕνα οὖν Υἱὸν τὸν Χριστὸν δύο φύ- 
σεών φημι, obx ἀρνούμενος τὴν θείαν, οὐδὲ τὴν ἀν- 
θρωπείαν * πάσχει τοίνυν οὐ θεότητι, ἀλλ᾽ ἀνθρω- 
πότητι᾽ τουτέστι Χριστὸς ἔπαθε σαρχὶ, ἀλλ᾽ οὐχ ἧ 


(1) Ex Eustathii commentariis in Δ] ποῖ psalmos protulit excerpta quaedam clar. vir Jo. Alb, 


Fabricius, Bibl. Grec., tom. ὙΠ], p. 184. 


181) 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1313 


θεότης ἔπαθεν ἄπαγε τὸ δυσμενὲς τοῦτο xal BAác- A gans. Patitur non deitate, sed humanitate. , Ho» 


φημον, ὦ δείλαις" fj ληφθεῖσα πάσχει φύσις, ἡ δὲ 
λαδοῦσα ἀπαθὴς μένει. » | 


Γρηγορίου Νύσσης ἐκ τοῦ elc παρθενίαν éxal- 
γου. 


«Ἦλθε Θεὸς θνητός τὲ, φύσεις δύο εἰς Bv διείρας, 
Τὴν μὲν χενθομένην, τὴν δ᾽ ἀμφαδίην μερόπεσι. » 


'AXX αὗται μὲν τῶν ἡμετέρων * αὐτῶν δὲ τῶν 
καθ᾽ ἡμῶν λυττώντων, εἰ ἐχούσιοι χατὰ Oclav συν- 
ἐλασιν ἣ ἀχούσιοι οὐκ οἶδα, τοιαίδε δὲ ὅμως φωναὶ 
φέρονται. ᾿ 

Apgiloxlov τοῦ Σίδης, 6v φασι μόνον ἀπροσπα- 


θὼς καὶ ἀδεῶς ἔχειν τὴν ἐν τῇ συνόδῳ, ἐκ Β 


τῆς κατ' αὑτῆς γραφείσης αὐτῷ ἐπιστο.1ῆ 
Zpóc Λέοντα τὸν Bacidía. "e 


ε αταφεύξονται γὰρ εἴς τινας διδασχάλους δύο 


φύσεις εἰρηχότας. » 

Σεδήρου τοῦ αἱρετικοῦ τοῦ μιξοφυσίτου ταῖς Ἰου- 
Aiov xal ᾿Αμδροσίου χρήσεσιν οὕτως ἐπι.1έ- 
γόντος. 
€ Ὁ δὲ χαὶ τὰ ἴδια γινώσχων, xal τὴν ἕνωσιν φυ- 

λέττων, οὔτε τὰς φύσεις ψεύδεται, οὔτε τὴν ἕνωσιν 

ἀγνοήσει. » 
Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῶν κατὰ τοῦ Γραμματικοῦ. 

« Δύο τὰς φύσεις ἐν τῷ Χριστῷ νοοῦμεν, τὴν μὲν 
χτιστὴν, τὴν δὲ ἄχτιστον, ἀλλ᾽ οὐδεὶς ἐγράψατο τὴν 
ἐν Χαλχηδόνι σύνοδον, τὴν ἄλογον ταύτην γραφήν " 
τί δήποτε δύο φύσεις ὠνόμασαν περὶ τῆς τοῦ Ἐ“μα- 
νουὴλ ἑνώσεως διαλαμθάνοντες ; οὐδεὶς ταύτην ἐστή- 
. Saxo τὴν χατηγορίαν, ἀλλ᾽ ἐχείνην μάλα διχαίως 


τί δῆποτε μὴ ἀκολουθήσαντες τῷ ἁγίῳ Κυρίλλῳ 


ix δύο φύσεων ἔφασαν εἶναι τὸν Χριστόν" οὐ παυ- 
σόμεθα λέγοντες τοίνυν, ὡς Δείξατο τίς τὴν ἐν 
Χαλχηδόνι σύνοδον, ἣ τὸν τόμον Λέοντος, τὴν καθ᾽ 
ὑπόστασιν» ἔνωσι» ὁμολογήσαντας, ἣ σύνοδον φυσι- 
χὴν, ἢ t$ ἀμφοῖν ἕνα Χριστὸν, ἣ μίαν φύσιν τοῦ 


Θεοῦ Λόγου σεσαρκωμόέγην " χαὶ τότε γνωσόμεθα 


ὡς χατὰ τὸν σοφώτατον Κύριλλον θεωρίᾳ μόνῃ ἀνα- 
χρίνοντες τὴν αὐσιώδη διαφορὰν τῶν συνενεχθέντων 
ἀποῤῥῆτως εἰς ἕν ἴσασι" xal ὡς ἑτέρα ἡ τοῦ Λόγου 


φύσις, xal ἑτέρα ἡ τῆς σαρχὸς, χαὶ ὡς δύο τὰ àA-- 


λήλοις συνενηνεγμένα χκαθορῶσι τῷ νῷ, διιστῶσι δὲ 
οὐδαμῶς. » 


Καίτοι γε ὁ ταῦτα λόγων, ἐν τῇ ἐχθέσει t1; 
πίστεως αὐτοῦ πρὸς Νηφάλιον, ὁ αὐτός φησι" ε Τὸ 
λέγειν δύο φύσεις ἐπὶ Χριστοῦ, πάσης χατηγορίας 
ἐπίμεστον, εἰ χαὶ ὑπὸ πλειόνων ἁγίων Πατέρων εἴς 
pntat. » Καὶ μεθ᾽ ἕτερα ^ « Καὶ μὴ εἴπῃς ὡς τῇ 
λέξει τῶν δύο φύσεων τινὲς τῶν Πατέρῳν ἐχρήσαντο" 
ἐχρήσαντο γὰρ ἀδιαδλήτως, ὥσπερ εἴπομεν" χατὰ 


(2) Seripsit igitur hic Amphilochius contra sy- 
n3dum ad imp. Leonem; cujus rei nulla mentio, 
quod ego sciam, apud ecclesiasticos scriptores. Hic 
Àmphilochius interfuit concilio an. 451, cjusque 


Christus passus est carne : haud quaquam vero 
passa est deitas. Facessat, miser! inimica blas- 
pheniaque est hzc opinio. Patitur assumpta na- 
tura : qua autem assumpsit manet impatlibilis. » 


Gregorii Nysseni ex Encomio virginitatis. 


« Venit Deus mortalisque duas in unum naturas 
consuens, unam quidem absconditam, alteram 
sutem hominibus manifestam. » 

H«c sunt quidem nostrorum verba. Illorum au- 
tem qui in nos furentes sunt, voces sive volunta- 
rie secundum divinam impulsionenm, sive involun- 
tarix, nescio, tales afferuntur. 

Amphilochii Sidensis, quem solum intrepido animo 


fuisse ferunt ; ex epistola contra synodum scripta 
ad Leonem imperatorem (2). : 


« Confugient ad quosdam ρτοσορίογοβ, qui duas 
naturas predicarunt. » 


Severus hereticus. mixophysita, auctoritatibus Julü 
. et Ambrosii hoc subdit. 


᾿ «Quiproprietates agnoscit, quique conjunctionem 
diligenter observat , i$ neque naturas inficiabitur,. 
nec ipsarum copulam ignorabit. » 


Ejusdem ez libris contra Grammaticum. 


« Duas in Christo naturas concipimus, unam. 
creatam, alteram increatam. Nemo vero concilio 
Chalcedonensi ridiculum hoc crimen objecit, quod 
in Emmanuele duas naturas asseruerit ; nemo unus, 
inquam, hoc objecit, sed illud potius ei vitio ver- 
tendum putavit; quod concilii Patres ex duabus 
naturis Christum compositum, Cyrillum secuti, 
minime docuerint. Nos autem instare nunquam 
cessabimus. Ostendat aliquis synodum Chalcedo- 
nensem aut Leonem in suis libris confiteri vel /ig- 
postaticam unionem, vel naturalem conjunctionem, 
vel ex duabus naturis unum Christum, vel Dei 
Verbi natüram unam incarnatam ; id, inquam, 
ostendat. Et tunc unacum sapientissimo Cyrillo dice- 
mus eos mente sola deprehendere discrimen, quod 
inter illa. duo, quz ineffabili modo conjuncta sunt, 
intercedit, atque dignoscere utrumque in unum 
convenisse, el aliam esse naturam Verbi, et aliam 
naturam carinis, qua sibi invicem copulata, et con- 
junota duo manere mente percipient, etiamsi re 
ipsa minime disjungantur. » U 

Quanquam qui hzc dicit, idem in sua ad (5) Ne- 
phalium fidei formula testatur esse « absurdum 
omnium maximum duas de Christo naturas praedi: 
care, quamvis id a plerisque sanctis Patribus as- 
sertum fuerit. » Et post hac: « Ne dicas, inquit, 
nonnullos Patres hoc verbo duarum naturarum 
esse usos; nam tum eo vocabulo uti eis impune 


seripta memorat Photius cod. 238. 
(5) Memorat hoc opus Anastasius in Hodego, ncc 
non Evagrius, HE, 55. 


2223 


LEONTII BYZANTINI 


1814 


licuit, ut Jam diximus, non item οἱ D. Cyrilli tem- A δὲ τὸν χρόνον τοῦ ἁγίου Κυρίλλου τῆς νόσον τῶν 


pore, quo, dum per Ecclesias Nestoriana lues gras- 
sabatur, ea vox magis magisque rejecta fuit. » 


Si ita est, insane, rejecta ergo jam antea fuit, et. 


multo magis post Nestorium. Quod cum ita sit, 
quomodo ergo Patribus illis ea voce uti licuit? 
Preterea si vocabulum illud rejectum fuit in judi- 
cio contra,Nestorium, cur nemo ccetum Cbalcedo 
nensem Nestorio posteriorem de hoc ipso, quo is 
wusus est, redarguit? sed id unum ei vitio vertit, 
quod e naturis duabus minime compositum Chri- 
stum asserat, nec earum in una subsistentia con- 
junctionem profiteatur. Quod autem hoc dicat et 
sacra synodus, quisedubitat ? si enim illa suis feren- 
dis decretis ita loquitur : 
qui Ecclesix* Alexandrinz profuit, contra Nesto- 
rium et Orientales episcopos synodales epistolas, 
qux Nestorium ipsum su: dementiz clare convin- 
cunt. » Quibus in epistolis sanctus Pater naturalem 


« Suscipimus D. Cyrilli 


Νεστορίου χαινοφωνιῶν τὰς Ἐχχλησίας ἐπινεμομέ- 
νης. ἐπὶ πλέον ἡ λέξις ἀπεδοχιμάσθη. » 

Ὥστε οὖν, ὦ οὗτος, xai πάλαι ἀδόχιμα καὶ ἐπὶ 
πλέον μετὰ Νεστόριον' πῶς οὖν ἀδιαδλήτως ἐχρή- 
σαντο αὐτῇ; εἶτα δὲ εἰ διαδέδληται χαὶ ἀπεδοχι- 
μάσθη κατὰ Νεστόριον, πῶς οὐ χατὰ τόδε γράφεταί 
τις ἣ χατηγορεῖ τῆς ἐν Χαλκηδόνι συνόδου μετὰ 
Νεστόριον οὔσης; ἀλλὰ διότι μὴ xa ix δύο λέγει, 
xal τὴν χαθ᾽ ὑπόστασιν ἕνωσιν Χριστοῦ * ὅτι δὲ λέ- 
γει τάδε, «lc ἀμφιδάλλει ; « Εἰ γὰρ fj σύνοδος ψηφι- 
ζομένη φησὶν οὕτως, τὰς τοῦ μαχαρίου Κυρίλλου 
τοῦ τῆς ᾿Αλεξανδρέων Ἐχχλησίας γενομένου ποιμένος 
συνοδιχὰς ἐπιστολὰς πρὸς Νεστόριον χαὶ πρὸς τοὺς 
τῆ; ᾿Ανατολῆῇς δεχόμεθα &puoblac οὔσας εἰς ἔλεγχον 


B τῆς Νεστορίου φρενοθλαδείας, » αἷς ἐπιστολαῖς καὶ 


τὴν φυσιχὴν xal τὴν χαθ᾽ ὑπόστασιν ἕνωσιν ἔφη ὁ 
Πατὴρ, πῶς οὐχὶ τὰ αὐτὰ ὁμολογεῖ, ᾧ συμφωνεῖ, xot 
ὃν ἀποδέχεται ἐν τοῖσδε. 


conjunctionem in ura eademque subsistentia confitetur : quomodo synodus ipsa non est in eadem 
sententia, ac ille, quicum omnino consentit, et quem hac in re maxime probat amplectiturque? 


Cum porro nos uno ore fateamur, pr:edicemusque 
Christum Dominum ex duabus naturis esse com- 
positum, eumdemque simul in duabus iisdem na- 
turis subsistentem ; cumqu& ass:ramus et con- 
junctionem οἱ naturam utramque, parati, vel 
angelum ipsum e colo descendentem, nisi idem 
crederet, exsecrari; cur &adem et.ipst non cre- 
dunt profitenturque nobiscum Christum cum ex 
duabus naturis componi, tum in hisce subsistere ? 


Ἡμῶν δὲ προλεγόντων τε xal συλλεγόντων τὸ ἐκ 
δύο φύσεων εἶναι τὸν Κύριον, μετὰ τοῦ καὶ ἐν δύο φύ- 
σεσιν εἶναι, xal λεγόντων xal τὴ" σύνοδον, xal πᾶσαν 
φύσιν, xat ἄγγελον ἐξ οὐρανοῦ, εἰ μὴ οὕτως ἐφρόνουν 
ἀναθεματιζόντων, διὰ τέ μὴ χκαταδέχονται αὐτοὶ τάδε 
συνομολογεῖν, λέγοντες xal τὸ ἐχ δύο μετὰ τοῦ ἐν 
δύο σὺν ἡμῖν ; xal Σεδῆρον, καὶ Διόσχορον, καὶ τοὺς 
μετ᾽ αὐτῶν, εἰ μὴ οὕτως ἐφρόνουν, ἀναθεματίζειν 
αἱρούμενοι ; Φλαθιανοῦ τε τοῦ μαχαρίτου τῆς ἐχθέ- 


Cur et Severum, οἱ Dioscorum, eorumque secta- C 5€ ἐχούσης xat, « Μίαν δὲ φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου, 


tores aliter sentientes, non damnant atque proseri- 
bunt? Et cum fclicis memorix Flavianus in sua 
fidei expositione dicat, « Unam Dei Verbi naturam 
incarnatam, eamdemque humanitatem assumpsisse 
predicare non dubitamus, propterea quia ex 


σεσαρχωμένην μέντοι xai ἐνανθρωπήσασαν. λέγειν 
οὐ παραιτούμεθα διὰ τὸν ἐξ ἀμφοῖν ἕνα Κύριον ἡμῶν 
Ἰησοῦν Χριστόν" » χαὶ τοῦτο τῆς συνόδου ποτνιωμέ- 
νηξ, πῶς οὐχὶ xatà πάντα τάδε τούτοις συμφθέγγε- 
«αἱ f) σύνοδος : 


duabus naturis unus Dominus noster Jesus Christus componitur; » cumque sacra synodus eadem hec 


veneretur, quomodo non idem in his omnibus et ipsa cum Flaviano sentit? 


Divus autem Leo seutentia et decreto suo confir- 
mat rataque habet omnia quz in concilio Ephesino 
contra Nestorium a divo Cyrillo prolata fuerunt. 
« Firma maneant, inquit, concilii Ephesini (cui 
felicis recordationis Cyrillus przfuit) contra Nesto- 
rium acta, ne forte tum damnata impietas per hoc 
ipsum ullo modo se decipiat. Quandoquidem Eu- 
tyches jure ac merito a Christi fidelium communi- 


Λέων δὲ ὁ θαυμάσιος μιᾷ χυρώσει xal συνόψει 
πάντα τάδε τὰ χατὰ Νεστορίον εἰρημένα ἐν τῇ 
ἐν Ἐφέσῳ συνόδῳ ὑπὸ τοῦ μαχαρίου Κυρίλλου ἐπι- 
σφραγίζεται χαὶ χυροῖ, λέγων" « Τὰ μέντοι γε τῆς 
πρότερον ἐν Ἐφέσῳ συνόδου, ἧστινος ὁ τῆς ὁσίας 


᾿μνήμης Κύριλλος τότε προήδρενεν, χατὰ Νεστορίου 


ἰδικῶς πραχθέντα ," διαμενέτωσαν᾽ μήπως f) τότε 
χαταδιχασθεῖσα δυσσέδεια, δι᾿ αὐτὸ τοῦτο χαθ᾽ ὁτιοῦν 


tate expulsus est, et ab sede sua dejectus. Nam D εχυτὴν ἀπατήσῃ, ὅτιπερ Εὐτυχὴς διχαίως ἀναθεμα» 


pura fides, et ea sunplicissima disciplina (quam 
nos eo, quo sancti Patres, animo et affectu przdi- 
camus) eadem sententia damnat prava Nestorii et 
Eutychetis, eorumque sectatorum dogmata, om- 
niumque istorum nefariam sententiam iisdem telis 
configit. » 

Sed redeamus iterum ad eum, qui fatetur plures 
sanctos Patres dixisse Christum duabus in naturis 
subsistere; concilium vero Chalcedonense non ideo 
reprehendi , quod id ipsum dixerit, sed quia 
Christum eumdem ex duabus compositum haud 
aflirmavit; et reliqua, quz ipse deblaterat. Verum 


τισθεὶς χαταδέδληται" ἡ χαθαρότης γὰρ τῆς πίστεως 
χαὶ διδχσχαλία, ἣν τῷ αὐτῷ πνεύματι χηρύττομεν, 
ὥτπερ οἱ ἅγιοι Πατέρες ἡμῶν, χαὶ τὴν Νεστορίου, 
χαὶ τὴν Εὐτυχοῦς, μετὰ τῶν ἡγουμένων αὐτῶν, 
bx? ἴσης χαταδιχάζει χαὶ διώχει χαχοδοξίαν. » 


᾿Αχουστέον δὲ ἔτι τοῦ λέγοντος ὅτι χαὶ πλείου: 
τῶν Πατέρων ἀδιαδλήτως ἐχρήσαντο φωνῇ τῇ ἐν δύο 
ἐπὶ Χριστοῦ, χαὶ ὅτι οὐχ ὡς λέγουσαν τὸ ἐν δύο γρά- 
φεται τὴν σύνοδον, ἀλλ᾽ ὡς τὸ ἐχ δύο μὴ εἰποῦσαν" 
xai τὰ λοιπὰ & φησιν" οὐχ oló2 γὰρ πῶς λαθὼν &au- 


τὸν ὥσπερ ἕνυπνα λαλῶν, ἐν τοῖς ἑαυτοῦ συγγράμ» 


18:5. 


"CONTRA MONOPHYSITAS. 


15846 


μασι πάλιν φησί" « Νύχτωρ xai ps0 ἡμέραν ταῖς βί- A enimvero is, nescio quomodo suimet Ipsius oblitus, 


ὅλοις τῶν Πατέρων στρεφόμενο;, οὕπω τινὰ μέχρι 
καὶ νῦν τῶν Πατέρων᾽ εὑρεῖν ἐδυνήθην φύσεις ἐπὶ 
Χριστοῦ δύο δοξάξοντα, καθάπερ οἱ ἐν Χαλχηδόνι 
συνελθόντες ἐδόξασαν, χαὶ ἐν δυσὶν αὐτὸν ἀπεφή- 
vavto φύσεσιν. » Ταῦτά γε, εἰ μὴ τὸ τῆς ὑποθέσεως 
«ὧν ζητουμένων σεπτὸν πρὸς εὐλάδειαν ἄγχει, τὸν 
ἀχροατὴν οὐκ εἰς ἄμετρον ἐχχύσει γέλιυτα, οὑτωσὶ 
αὑτοῦ ἑαυτὸν, ἀμνημόνως ἣ ἀταλαφρόνως ἣ θεηλά- 
τως οὐχ oiba πῶς λέγειν, ἀντιχαταῤῥάσσοντος ; Καὶ 
ἡμῖν σχοπὸς οὐχ ἦν, ὡς ὁ Κύριος μάρτυς, ἀνδρὸς 
ὁμοφυοὺς ἄγνοιαν ὀνειδίζειν, T] σαθρότητα λόγων ἀλ- 
λοτρίων ἑτέροις δημοσιεύειν" ἀλλ᾽ ἐπεὶ τὸ μὲν xaz' 
αὑτὸν δόγμα χεχίνηται, ὁ δὲ θερμῶς ἀντιποιησά- 
μᾶνος τοῦδε τοῦ δόγματος, αὐτὸς οὕπω ἔφθη πανεχ- 


et quasi somniando alibi suis in libris ita loquitur: - 
« Ego die noctuque revolvens sanctorum Patrum 
volumina, neminem adhuc invenire potui, qui duas 
inesse Christo naturas affirmarit, ut judicaverunt 
concilii Chalcedonensis patres, qui et in duabus 
naturis eum subsistere pronuntiarunt. » Hzc, nisi 
sanctitàs argumenti de quo ag;lur, reverentiam .- 
auditoribus incuteret, nonne risum atque cachinnum: 
eis moverent? Etenim, sui quodammodo oblitus, ut 
aiebam, vel mentis imbecillitate, vel' ita Deo per- 
mittente (quo enim verbo utar nescio), sibimet. 
ipsi turpiter contradicit. Porro nobis propositum 
non erat (testor Deum) homini eadem, qua nos, 
imbecillitate predito exprobrare ignorantiam, nec 


χλησίῳ συνόδῳ χαταχριθῆναι, ἀλλὰ ψήφοις βασι-- B ipsius inconstantiam sermonis apud alios decantare, . 


λικαῖς xai ἱερατιχαῖς ἐχόληθῆναι τοῦ θρόνου τῆς 
᾿Αντιοχέων, ἀναγχαΐον παραπτῆσαι τὴν ποιότητα 
«οὔ ἀνδρός " μήπως ix τῆς τινων περὶ αὐτοῦ φρα- 
τριαστιχῇς τὸ ὅλον προλήψεων ἐνδόξον, ταῖς Exsivou 
διδασκαλίαις ἀδασανίστω: οἱ νηπιώτεροι χατασύ- 
βοιντο΄. ἔστι γὰρ τοιόσδε ὁ ἀνὴρ xaX ἐν ἄλλοις τοῖς 
ὑποτεταγμένοις αὐτοῦ συγγράμμασι θεωρούμενος 
xai σύμφωνος, ὡς εἰπεῖν, τὴν ἀσυμφωνίαν ἑαυτοῦ 
γινωσχόμενο;. 

disquisitione, qualemcunque ipsius doctrinam. 
subjiciuntur, ejus operibus, ubi constans, ut ita 


Σεδήρου ἐκ τῶν κατὰ τοῦ Γραμματικοῦ JAóyov 


τρίτου, xsgaJalov 0' ἣ ιγ΄. 
«᾿Αλλὰ λέγεις ὡς οὐχ ἀρνεῖται ὃ δοχιμώτατος Ko- 
ρίλλος δύο φύσεις ὀνομάζειν " ἑτέρα γὰρ tj τοῦ Λό- 


sed adversus ejus dogma duntaxat sermo . nobis - 
susceptus est. Cui dogmati cum is mordicus hzre- 
ret, cumque se judicio universalis concilii commite. 
tere nollet, atque propterea regalibus decretis et. 
ecclesiastica sententia fuerit ab sede Antiochena- 
dejectus : necesse fuit accurate describere inge- 
nium atque indolem hujusce viri, ne forte simpli- 
ciores homines ejus celebritate et fama de eo con- 
cepta deciperentur, exciperentque nulla premissa 


Talis enim vir ille deprehenditur et in aliis qux 
dicam, inconstantia semper occurrit. » 


Ejusdem Severi, ex lib. III contra Grammaticum,, 
cap. 9, vel 15. 


« Verum duas naturas, inquis, haud iaflciatur 
clarissimus Cyrillus; quandoquidem ille confitetur 


vov, καὶ ἑτέρα ἡ τῆς ἐμψύχου καὶ ἔννου σαρχός " C aliam esse naturam Dei Verbi, et aliam carnis, 


σύμφημι χἀγὼ, xaX ὡς ol ἐν Χαλχηδόνι συνελθόντες, 
ἃ μὲν συνομολογεῖ xaX Νεστόριος ἡ μῖν ἐχ τῶν Κυρῶ- 
λου φωνῶν παρατίθενται, δηλαδὴ τὸ φύσεις εἶναι 
δύο, καὶ διαφόρους τὴν οὐσίαν θεότητά τε xal ἀν- 
0punótnta. ? 


Tov αὑτοῦ éx τῶν κατὰ τοῦ αὐτοῦ "Icdvrov 
Γρωμματιχοῦ τοῦ Kaicapéoc, Aóyov γ', x$6- 
gaaiov (ιζ΄ * 
€ Τὴν διαφορὰν δεξάμενοι, δύο τὰς φύσεις ἐν αὐτῷ 

γοοῦμεν, τὴν μὲν χτιστὴν, τὴν δὲ ἄχτιστον. » 


Tov αὐτοῦ, κεφαλαίου θ΄. 


« Τὸ δύο φύσεις λέγειν, εἴτουν ὀνομάζειν, χοινὸν 
fjulv xaX Νεστορίῳ μέχρι τοῦ γινώσχειν τὴν δια- 
φορὰν τοῦ Θεοῦ Λόγου καὶ τῆς σαρχός. » 


Τοῦ αὑτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Σόλωνα ἐπιστολῆς, ἧς 
ἡ ἀρχὴ, «  HA0cv εἰς ἐμὴν μετριότητα.» 


« Τὰ ἐξ ὧν ὁ Ἐμμανονὴλ ὑφεστήχει, xal μετὰ 
τὴν ἕνωσιν οὐ τέτραπται, ὑφέστηχε δὲ ἐν τῇ ἐνώσει, 


καὶ ἐν μιᾷ ὑποστάσει θεωρούμενα, χαὶ οὐχ ἐν μονάδι 
xaz ἰδίαν ὑπόστασιν, ἕκαστον ἰδιοστάτως θεωρού- 
μενον. » 


(() Severi Epistola ad Solonem contra Euchytas 


anima et ratione przeditze. Fateor id ipsum et ego, 
quemadmodum nec illnd nego, concilii nempe 
Chalcedonensis Patres, divi Cyrilli verbis inhx»rendo 
pronuntiasse (quod nobiscum fatetur et Nestorius), 
duas in Christo naturas, ab se invicem, divinitate 
et humanitate, plane diversas. » 


Ejusdem, ex lib. 111 contra eumdem Jo. Grammati- 
cum Casariensem, cap. 171. 


« Duas in ipso naturas intelligimus, unam crea- 
tam, alteram increatam, inter quas magnum inter- 
esse discrimen confitemur. » 

Ejusdem, cap. 9. 

« Duas de Christo naturas predicare, commune 
nobis est cum Nestorio; quemadmodum et discri- 
men inter utramque confiteri. » 


Ejusdem, ex epistola ad Solonem cujus initium : 
« Pervenit ad moderationem nostram (4). » 


« Ea ex quibus Emmanuel subsistit post conjun-. 


ctionem, quin unum in aliud convertatur, substite- 


runt et in ipsa naturali conjunctione, quz sane 
considerari debent in una eademque Aypostasi , 
neque perse unumquodque subsistere peculiari sus 
subsisten:ia fretum intelligitur. » 


oratura Vabricio, Bibl. Grec. tom. IX, p. 518. 


1817 


 LEONTII BYZANTINT 


1818 


Ejusdem, ex lib. IH cap. 1, Contra Grammaticum. À Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῶν πρὸς τὸν Γραμματικὸν, Aóy. £*, 
κεφ. a. 


« Manentibus integris et immulatis iis ex quibus 
. conjunctio facta est, qua quidem in compositione 
subsistunt, non tamen in unitatibus propria sub- 
sistentia przditis. » 

En cogitur fateri integrum secundum quantita- 
tem, et immutabile secundum naturalem qualita- 
tem. Et post quxdam alia: « Ea ex quibus €hri- 
stus componitur, in compositione ipsa manserunt 
inlegra et7perfecta. » . 
Severi ex ejusdem epistola 11 ad Sergium Gram- 

maticum (5). | 

« Valde miror te compositionem vocare carnis 
as«umptionem, qui alibi praedicas unam in Christo 


essentiam, et qualitatem. Nunquid ex confusione B 


co»pit conjunetio, et in essentiam unam versa de- 
sii omnis compositio? ut « sancta Trinitas, ais, 
maneat Trinitas, neve supervacaneam personam 
assumat. » Et rursum : « Et putas, ait, hoc ad essen- 
tiam unam redigere naturas duas, qualitate natu- 
rali, divinitate scilicet et humanitate, plane di- 
versas, ex quibus integris atque distinctis manen- 
tibus citra confusionem omnem subsistit Christus. » 
Ejusdem heretici, ex epistola 11 ad eumdem 
Sergium. | 

« Scito rem non ita se habere, cum ego pla- 
num fccerim, auctoritatibusque bene multis osten- 
derím dici non oportere Emmanuelem esse unius 
οἱ ejusdem essentiz, et qualitatis, atque proprie- 
tatis.» Et rursus: «Nemosana mente prezditus dicet 
naturam Dei Verbi, ejusdemque carnem anima et 
ratione pr:ditam, in una subsistentia ipsi conjun- 
ctam esse unius essentiz, et ejusdem qualitatis. » 


Ejusdem, ex epistola ad eumdem. 


« À Christi fidelium communitate segregandos 
judicamus eos, qui post assumptam carnem Chri- 
stum dividunt in naturas duas ; quod sane supplicio 
dignos eos censemus, non quod plures naturas, aut 
proprietates, aut operationes dicant, sed quia duas 
esse przedicant. » 

At si naturas, unam nemo, ne litterarum quidem 
expers dixerit; eos vero qui dnas asserunt, a Christi 
fidelium societate segregandos judicas : fatearis 
oportet eas esse vel tres, vel quatuor, vel decem, 
vel ceutum. 


Severus, ex lib. contra Joan. Grammaticum Cesare 
episcopum (6). 


« Quamvis, ait, cum alii Ecclesie Patres, tum 
etiam Cyrillus ipse, dixerint, Christum post natura- 
Jem conjunctionem in duabus distinctis naturis 
subsistere ; cum posterioribus tamen temporibus 
verbum hoc explosum fuerit, quemadmodum dis- 
tiactionem asserentibus et illud dicere vetitum, 
Christum humana carne passum, quod ab ortho- 


(5) Scripsit Severus ad Sergium saltem tres 
epistolas, ut ex codice nostro liquet, ex quarum 
upa exstat fragmentum in Actis concilii Later. 


« Καὶ τῶν ἐξ ὧν ἡ ἕνωσις μενόντων ἀμειώτων 
xal ἀναλλοιώτων, ἐν συνθέσει δὲ ὑφεστώτων, xat 
οὖκ ἐν μονάσιν ἰδιοσυστάτοις.» Ἰδοὺ τό τε ἀμείωτον 
χατὰ ποσὸν, χαὶ ἀναλλοίωτον χατὰ ποιὸν λέγειν φυ- 
σιχὺν συνωθεῖται, Καὶ μετά τινα" ε Καὶ ὡς τὰ 
ἐξ ὧν εἷς ὁ Χριστὸς ἐν τῇ συνθέσει, τε.21δίως xal 
ἀμειώτως ὑφέστηχεν. » 


Τοῦ αὐτοῦ Σεδήρου ἐκ τῆς πρὸς Σέργιον τὸν 
Γραμματικὸν δευτέρας ἐπιστολῆς. 

* Καὶ χαταπέπληγμαι λίαν, πῶς xai σύνθεσιν 
ὀνομάζεις τὴν σάρκωσιν " ἔστιν ὅπου xaX πάλιν λέ- 
γεις, μιᾶς γεγενημένης χαθάπαξ οὐσίας ἣ ποιό- 
τῆτος " ἄρα γὰρ ἤρχθη μὲν ἡ ἕνωσις Ex συγχύσεως, 
xaX πέπαυται δὲ ἡ σύνθεσις, xaY εἰς μίαν οὐσίαν 
μετεχώρησεν, ἵνα, ὡς λέγεις, ἡ ἁγία Τριὰς φυλαχθῇ . 
Τριὰς, xai μὴ περιττὸν πρόσωπον παραδέξεται. » 
Καὶ πάλιν « Καὶ εἴη τοῦτο' πρὸς μίαν οὐσίαν ἄγειν, 
τὰ τῇ φυσιχῇ ποιότητι διαφέροντα, θεότητα καὶ &»- 
θρωπότητα, ἐξ ὧν ἀσυγχύτως xai ἀμειώτως ὑπάρ- 
χει Χριστός. » | 
Tov αὐτοῦ alpetixoU ἐκ τῆς πρὸς τὸν αὑτὸν Zép- 

Ὑ1ΟΥ τρίτης ἐπιστοιλῆς. 

« Ἴσθι οὖν μὴ οὕτως ἔχειν τὸ ἀληθὲς, καὶ προτ- 
αποφήσαντός μου xai διὰ πλειόνων μαρτυριῶν 
ἀποδείξαντος, ὡς οὐ χρὴ λέγειν τὸν Ἐμμανουἣλ 
μιᾶς οὐσίας τε χαὶ ποιότητος χαὶ ἑνὸς ἰδιώματος. » 
Καὶ πάλιν" « Οὐχ ἄν τις νοῦν ἔχων εἴποι τὴν τοῦ 
Θεοῦ Λόγου, χαὶ τὴν ἔμψυχον xai ἕννουν σάρχα, 
τὴν ἐνωθεῖσαν αὐτῷ χαθ᾽ ὑπόστασιν, γεγενῆσθαι 
μιᾶς ὀὐσίας xaX ποιότητος. » 

Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς τὸν αὐτὸν àxictoAnc. 

« ᾿Αναθεματίζοντες τοίνυν τοὺς διαιροῦντας τὸν 
ἕνα Χριστὸν μετὰ τὴν ἔνωσιν τῇ δυάδε τῶν φύσεων, 
οὐ δι᾿ αὐτὸ τὸ λέγειν φύσεις ἣ ἰδιότητας ἣ ἐνεργείας 
ὑπαναθεματισθέντες τοῦτό φαμεν, ἀλλὰ διὰ τὸ λέ- 
γειῖν δύο.» ᾿Αλλ᾽ εἰ μέαν εἶναι τὰς ρύσεις οὐδ᾽ ἀγράμ- 
ματός τις ἐρεῖ, δύο δὲ τοὺς λέγοντας αὐτὰς εἶναι 
ἀναθεματίζεις, ἣ τρεῖς ἣ τέσσαρας ἣ δέχα ἣ ἑχατὸν 
εἶναι αὐτὰς ἐξ ἀνάγχης ὁμολογήσεις" πλῆθος γὰρ 
οὐδὲν ἀναρίθμητον, εἰ μὴ τὸ ἄπειρον. 


Τοῦ αὐτοῦ Σεθήρου éx τῆς κατὰ τοῦ Γραμμα- 
τικοῦ ᾿Ιωάνγου τοῦ ἐπισκόπου Καισαρείας βί- 
640v. 


« El χαὶ τὸ λέγειν ἐν δύο φύσεσιν ἀδιαιρέτοις ὑφ- 
ἰιστάναι τὸν Χριστὸν μετὰ τὴν ἕνωσιν εἴρητό τισι 
τῶν πάλαι διδασκάλων τῆς Ἐχκχλησίας, ἣ xaX αὐτῷ 
Κυρίλλῳ, μετὰ ταῦτα δὲ ἀπηγόρευτο " χαθάπερ xai 
τὸ λέγειν τῇ φύσει τῆς ἀνθρωπότητος παθεῖν τὸν 
Χριστὸν καλῶς ὑπὸ τῶν ὀρθοδόξων λεγόμενον, ἀπ- 
ηγόρευσε λέγειν, τοῖς νοσοῦσι τὴν διαίρεσιν ἀνθιστά-᾿ 


an. 649. 
(6) Nota Joannem illum Grammaticum ad qucm 
Severus scripsit, fuisse Casarez episcopum. 


181) 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


* 1850 


μενος *. οὐδὲ οὕτω τοῖς ἐν Χαλχηδόνι συνελθοῦσιν A doxis antea recte usurpari consueverat : nullus pro 


ἀπολογίας τις ὑπελείπετο τρόπος, ὀρισαμένοις bv δύο 
φύσεσιν ἀδιαιρέτοις γνωρίζεσθαι τὸν Χριστόν. » 


Τοῦ αὐτοῦ ἐν τῷ ὅτι ἀπαθὴς ὁ Λόγος. 

« Καὶ τῇ δ: δασχαλίᾳ τῶν ἱερὼν Γραμμάτων πειθό- 
μενοι, χηρυττόντων αὐτὸν πεπονθέναι σαρχὶ, xol 
σαφῶς εἰδότες ὡς τὸ πάθος οὐ πέρα τοῦ παθητοῦ 
διαδήσεται σώματος " προσψαύει γὰρ οὐδαμῶς τοῦ 
ἀπαθοῦς τῆς θεότητος. » 

Τιμοθέου τοῦ Ai.loUpov τοῦ αἱρετιχοῦ τοῦ Μονο- 
gocítov , ἐκ τῆς πρὸς τὸν "AJAeCarópéa KaAo- 
ψυμον διαι.έξεως. : 

« Κύριλλός ἐστιν ὁ τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐπίσχοπος * 


pterea defensionis locus relinquitur concilii Chal- 
cedonensis Patribus, qui Christum in duabus . 
naluris ab se invicem distinctis subsistere decla- 
rarunt. » 


Ejusdem ex oratione quod impassibile sit Verbum (1). 

« Verbis, inquit, inh:erentes sacrarum Scriptura- 
rum, qua carne Christum passum esse przedicant, 
et probe scientes passionem extra passibile cor- 
pus haud egredi, cum dolor attingere nequeat im- 
passibilem divinitatem.... » 


Timothei Auluri (8) heretici Monophysite (9), ex di- 
spulatione ad Alezandrum Calonymum. ) 


t Cyrillus, Alexandri: episcopus, sibimet ipsi con- 


οὗτος γὰρ διαφόρως τὸ σοφὸν τῆς ὀρθοδοξίας διαρ- B tradicit; quippe qui multis in locis recte fidei 


θρώσας κήρυγμα, παλίμθολος φανεὶς, τἀναντία boy- 
ματίσας ἐλέγχεται" ἐπεὶ μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου 
σεσαρχωμένην χρὴ λέγειν ὑποθέμενος, ἀναλόει 
τὸ ὑπ᾽ αὐτοῦ δογματισθὲν, xal δύο φύσεις ἐπὶ Χρι- 
στοῦ πρεσδεύων ἁλίσχεται ᾿ χαὶ ὅ γε σαρχὶ παθεῖν 
τὸν Θεὸν ἀποφηνάμενος Λόγον, τοὐναντίον. φησὶν 
οὐδενὶ τρόπῳ τὸ ὑπὲρ ἡμῶν ἀναδέξασθαι πάθος " 
ἀλλ᾽ ἐναντίος τοῖς οἰκείοις λόγοις γενάμενος, τὴν νῦν 
κρατοῦσαν ἐν ταῖς Ἐχχλησίαις δυσδιάλλακτον μάχην 
ἐνέσπειρε, xal ὥσπερ τινὰ φλόγα λαδροτάτην ἐξ- 
άψας, τὸν τῆς υἱγιοῦς πίστεως λόγον ἐνέπρησεν εἰ 
μὴ θεόθεν φανεὶς ὁ πατριάρχτς Xc6npoz, τοῖς ἱεροῖς 
αὐτοῦ συγγράμμασιν ἰάσατο Κυρίλλου τὸ ἄττατον 
xai παλίμδολον, χαθάπερ τις φιλοπάτωρ υἱὸς λώδην 
τοῦ φύσαντο: οἰχείοις ἐσθήμασιν ἀμφιάσας. » 


᾿Αλλὰ τί πρὸς ταῦτα πάντα φασὶ πάλιν ἡμῖν οἱ ὡς 
ἀσπῖδες τὰ ὦτα βύοντες, xal τῆς τῶν Πατέρων σο- 
φῆ; ἑπῳδῆς οὐχ εἰσαχούοντες ; τοιάδε γὰρ πάντως 
. Suiv ἀντιλέξουσι καὶ πρὸς τάδε" Τί δῆτα μελιττῶν 
δίχην πᾶσι τοῖς Πατριχοῖς συγγράμμασιν ἐφιπτάμε- 
vot, τὸ μὲν χαθ᾽ ἡδονὴν ὑμῖν ἀνθολογεῖτε τῶν χρή- 
σεων, xal περιδομδεῖτε ἡμᾶς τούτοι: ἐνδελεχῶς " τὰ 
δὲ πολέμια τοῖς ὑμετέροις φρονήμασιν ὑπερίπτασθε, 
σιγῇ τούτων ἀποπηδήσαντες ; Καὶ πρὸς τοῦτο γοῦν 
ἐροῦμεν, ὡς ὄντως χαὶ τὰ δοχοῦντα ὑμῖν συμφωνεῖν 
Πατριχὰ ῥήματα τοῖς ὑμετέροις δόγμασι, μᾶλλον τὰ 
ἡμέτερα συνιστάνει, δεόντως ἐξεταζόμενα χατὰ τὴν 
ἔννοιαν, χαθὼς ἐξ ἀρχῆς ἐλέγομεν " οὐ γὰρ δὴ τις 
τῶν ἐχχρίτων Πατέρων ἀσύμφωνος ἑαυτῷ ἔστιν f] 
τοῖς ὁμοτίμοις αὐτῷ χατὰ τὴν ἔννοιαν τῆς πίστεωξ, 
εἰ χαὶ δι ἑτέρων λέξεων xa λόγων φερόμενος, ἐναν- 
τίος ὑμῖν δοχεῖ εἶναι, τὰς λέξεις, xal οὐ τὰς δυνά- 


(7) Hzc ms. memoratur a Fabricio Bibl. Grec. 


tom. IX, p. 545, apud cl. virum Michaelem Le . 


Quien. 

(8) Fuit hic Timotheus monachus /Egyptius, in 
ecclesiastica historia celeberrimus; qui cum Eu- 
tychianorum erroribus impense faveret, damnatus 
proscriptusque fuit in concilio quodam /Egyptio 
cui praíuit Proterius. Fortasse denominatus fuit 
Aulurus ἀπ᾽ αὐλοῦ, canna quadam vacua, qua usus, 
ad inonachorum cellulas accedere noctu consueve- 
ral, se angelum a Deo missum profitendo, eosque 


capita recensendo, inconstantiam pre se fert, 
atque sibi invicem contraria dogmata tradere de- 
prehenditur. Nam cum is naturam unam Dei 
Verbi incarnatam dici oportere statuisset, evertit 
postea suum hoc dogma, duas de Christo naturas 
priedicando. Idem cum antea dixisset Dei Verbum 
carne passum, alibi postea sibi contradicens, as- 
serit ipsum pro nobis pati nullo pacto potuisse. 
Atque ita sibimet ipsi contrarius, disseminait 
atrocissimum iliud bellum quod nunc in Ecclesiis 
grassatur et. vix ac ne vix quidem sedari potes! ; 
suscitavitque maximum incendium, quo recta fi- 
des ejusque dog:nata jam conflagrassent, nisi 
patriarcha Severus a Deo missus opportunum Cy- 
rilli morbo remedium attulisset, quasi filius aman- 
tissimus patris vulnus suis ipse vestibus operiens 
tegensque. » 

Quid ad hzc reponent ii, qui suas aures, quasi 


' aspides' obturant, negliguntque sapientissima Pa- 


trum oracula? Talia profecto ii respondebunt : 
Utquid apum instar volitantes supra sanctorum Pa- 
trum scripta, quasi flores ex his decerpitis duntaxat 
quod vobis lubet, idque circa nos obstrependo, 
perpetuo decanitatis , ea consulto prztiereuntes, 
qui vestrae sententiaó maxime adversantur ? Facilis 
est ad hec et expedita responsio; nam ea quoque 
Patrum dicta, qux vestrze doctrine maxime suffra- 
gari videntur, magis magisque dogmata noslra con- 


Ὁ firmant, si ea sana mente, ut initio dixi, spectentur. 


Nemo enim sapientum Patrum in iis que ad .ve- 
stram fidei regulam spectant, sibimet ipsi, vel sui 
similibus adversatur ; etiamsi ob quorumdam vcer- 


borum quibus Pater utitur, varietatem sibi con-, 


tradicere vobis vidcatur, qui nuda verba, non 


hortando, ut Timotheum (se videlicet) sequi mal- 
lent, quam Proterium. Quidam JElurum eum di- 
ctum autumant ab σΐλουρος, quod Grzce felem 
significat. Hic porro scripsit dissertationem qnuain- 
dam, cujus memoria una cum opere ipso jam diu 
intercidit. Ex bac Leontius profert 41:5 sequun- 
tur, quibus idem Leontius abunde satisfacit. 

(9) Hoc nomine appellabantur, ut supra monui- 
mus, Eutychiani, propterea quia unam duntaxat in 
Christo naturam admittebant. 


1251 


LEONTII BYZANTINI 1852 


verborum sensum attendendum putatis. Vos prze- A pete τῶν λόγων συμδιδάζειν ἐθέλουσιν. ᾿Αλλ᾽ εἰχότως 


terea latet. argumentum ab simili ductum, nec 
intelligitis vos id ipsum latere. Quemadmodum 
enim sub iisdem verbis male perceptis latere potest 


significatio plane diversa; ita sub vocibus diversis - 


recte sumptis contineri potest idem omnino sensus. 
Prodeat igitur in medium, si quis sanctus Pater 
vobis est (ex eorum numero, quos ut orthodoxos 
omnes agnoscunt et colunt) qui vestre senten- 
tig favere videatur; et si quod genuinum ejus 
oraculum ex vetusto aliquo codice depromere po- 
testis, illud afferte. - 


Nam qued attinet ad auctoritates a vobis alla- 
tas, cum siepe adulterina ac spurix deprehense 
fuerint, eas amplius ut integras atque genuinas 
admittere non possumus. Asserimus tamen et in 
his ipsis auctoritatibus quibus abuti soletis, men- 
tionem sspe fieri cum natur:e et essentize, tum 
subsistenti: et. person:x. Non enim proprio sensu 
semper sumuntur. Nam cum magnus Athanasius 
et Proclus personas et hypostases in Christo con- 
junetas asserunt (41); tum beatus Cyrillus hzc 
habet : si quis hypostases distinguit. Porro si propria 
significatione voces istas usurpatas intelligamus, eas 
jure ac merito nobis statim obtrudent et Nesto- 
riani, qui personas in Christo conjungi autumant. 
Quomodo autem hoc sefisu loqui potuit Cyrillus, 
qui ἐν anatb. ait: « Si quis duabus personis, vel 
subsistentiis tribuit vocem, » et que sequuntur? Et 
epist. ad imperatorem Theodosium nec non ad 
Joan. Antioch. : « Novimus, inquit, evangelicas et 
apostolicas de Christo voces interdum a sanctis Pa- 


tribus capi promiscue tanquam de una persona; in- : 


terdum dividi, etprzdicariquaside naturis duabus. » 
Profecto si sanctus Pater semper et ubique na- 
turam et hypostasim (ubi de Christo sermo est) 
idem esse pulat, fateamur oportet omnes hosce 
divinos Patres percuti anathemate . illo, quo fe- 
riuntur ii qui de duabus quasi naturis voces 
quasdam praedicant. Ne itaque proferatis quedam 
minus proprie dicta adversus ea, qux proprie 
dicuntur; sed ex convenienti, consono, et com- 
muniori sermone conjicienda nobis est vobisque 
simul veritas eorum omnium qus proferuntur. 
Αι Nestorius, inquiunt, abusus est vocabulo dua- 
rum in Christo naturarum, qua voce vos quoque uti 
soletis. — Ad h:xc respondemus, eum usum etiam 
. esse pluribus aliis sacrarum Scripturarum verbis ; 
ecquid propterea? nnnquid ab his etiam nobis 
abstinendum? quid ? ÀAriani quoque omnium primi, 
et Apollinariste, et alii heretici naturam unam 
Dei Verbi incarnatam asseruüerunt ; nunquid pro- 
pierea id ipsum nos asserere non possumus ? Mi- 


(10) Liber χρήσειυν Monophysitarum exstat reapse 
in Vaticano quedam codice, de quo ego postea 
locuturus sum. 

(14) Occasione hnjus vocis maximum bellum or- 
tum est Ecclesi; seculo tw Orientales inter et 


O:cidentales : nai ii unain in Trinitate hypostasim, 


καὶ τοῦτο ὑμᾶς λανθάνει τό γε ὅμοιον προηγνογ xó- 
τος ' ὥσπερ γὰρ ἔστι διὰ τῶν αὐτῶν φωνῶν διάφο- 
ρον ἕννοιαν σημαίνεσθαι ἐπὶ τῶν δυσεμφάτων λόγων, 
οὕτω χαὶ ἐχ διαφόρων λόγων τὴν αὐτὴν ἔννοιαν 
συνάγςσθαι, ἐπὶ τῶν πολυφράδων νοημάτων. Ei οὖν 
τινα ἔχετε τῶν ὡμολογημένων χαὶ γνωστῶν Πατέρων 
ὀρθοδόξων, xaX διὰ τεύχους παλαιοῦ χαὶ ἀνοθεύτου 
ἐπιδειχνύναι τι vol; ὑμετέροις συνᾷδον εἰρηχότα, 
προσαγάγετε * τὰς γὰρ χρυψωνύμους xai φαλσο- 
γράφους ὑμῶν χρήσεις (10) ἅπαξ χαὶ δὶς φωραθεί- 


σας ἐν ἀχεραίῳ ἁπλότητι λοιπὸν οὐ παραδεχό- 


μεθα. 
᾿'Προδιαμαρτυρόμεθα δὲ ὅμως ὅτιἐν χαταχρήσει ἔστι 
κολλάχις μεταγενόμενα εὑρεῖν χαὶ τὰ τῆς φύσεως 


B xato2olag καὶ ὑποστάσεως καὶ προσώπου ὀνόματα ἐπὶ 


τῆς οἰχονομίας * οὗ γὰρ κυρίως ἀεὶ χεῖται. ᾿Αθανά- 


σιός τε γὰρ ὁ μέγας, καὶ προσώπων ἕνωσιν ἐπὶ τοῦ 


Χριστοῦ διισχυρίζεται, χαὶ Πρόχλος ὑποστάσεων * 
Κυύριλλός τε ὁ μαχάριος, El τις διαιρεῖ τὰς ὑποστά» 
σεις, ἔφησεν. Ἐὰν οὖν ὡς χυριολεξίας ὄντα χαὶ τάδε 
νοοῦνται, ἰδοὺ καὶ οἱ Ν-:στοριανοὶ χαλῶς ἡμῖν ταῦτα 
ἀεὶ προδάλλονται, ὑποστάσεων xai προσώπων ἔνω- 
σιν δογματίζοντες ἐν τῇ οἰχονομίᾳ" πῶς δὲ ἂν τόδε 
οὕτως ἔφη, ὁ “ἐν τετάρτῳ ἀναθεματισμῷ εἰπὼν Πα- 
τὴρ ύριλλος, « EL τις προσώποις δυσὶν ἤγουν 
ὑποστάσεσι διανέμει φωνὰς, » χαὶ τὰ ἑξῆς ; Ἐν δὲ τῇ 
πρὸς βασιλέα Θεοδόσιον ἐπιστολή, ἀλλὰ xal πρὸς 
Ἰωάννην τὸν ᾿Αντιοχείας φησί" « Τὰς εὐαγγελικὰς 


“χαὶ ἀποστολιχὸς περὶ τοῦ Kuplou φωνὰς ἴσμεν τοὺς 


θεηγόρους ἄνδρας, τὰς μὲν χοινοποιοῦντας ὡς ἐφ᾽ 
ἑνὸς προσώπου, τὰς δὲ διαιροῦντας ὡς ἐπὶ δύο 
φύσεων. ) 


Εἰ γὰρ πανταχῇ ἐπὶ τῆς οἰκονομίας ἀποχληρωτι- 
XGq φύσιν καὶ ὑπόστασιν ταυτὸν οἷδεν ὁ Πατὴρ, οἱ 
διαιροῦντες ὡς ἐπὶ δύο φύσεων τὰς φωνὰς, τῷ ἀνχθή- 9 
ματι τῷ ἐπὶ τῶν δύο ὑποστάσεσι διανεμόντων φωνὰς 
χειμένῳ χαθυποδέδληνται πάντες οἱ θεηγόροι. Μὴ 
οὖν τὰ μὴ χυρίως κατὰ τῶν χυρίως εἰρημένων 
προφέροιτε, ἀλλ᾽ Ex τοῦ πρέποντος λόγου καὶ συμφώ- 
vou xai χοινοτέρον xal πᾶσιν ὠὡμολογημένου, τῆς ἀλη» 
θείας στοχαστέον ἡμῖν τε xal ὑμῖν χατὰ πάντα τὰ 
καραγόμενα. 

Πρῶτον μὲν οὖν εἰπεῖν " Νεστόριος, φασὶ, κατ- 
ἐχρήσατο τῇ τῶν δύο φύσεων φωνῇ ἐπὶ Χριστοῦ, ἧ 
χαὶ ὑμεῖς.---Λέγομεν οὖν ὅτι χαὶ Γραφικαῖς φωναῖς 
πολλαῖς ἐχρήσατο" μηδὲ αὗται οὖν ὀνομαζέσθιωσαν 
ἡμῖν, εἰ συνορᾶτε “ ἀλλὰ xal τῇ μιᾷ φύπει τοῦ Aó- 
γοῦ σεσαρχωμένῃ οἱ ᾿Αρειανοὶ πρῶτοι καὶ ᾿Απολι- 
νάριοι χαὶ ἕτεροι αἱρετιχοὶ προσχρῶνται " σιγητέον 
οὖν καὶ τήνδε διὰ τούσδε ; οὐχί" ἀλλ᾽ ἐμφράξει ndsa 


ἀνομία τὸ στόμα αὐτῆς, ἡμεῖς δὲ παῤῥησιασώμεθα 


hi tres astruebant. Qui licet specietenus sibi in- 
vicem adversari maxime viderentur, re ipsa tamen 
omnes consentiebant. Nam illi hypostasim acci- 
iebant pro substantia, hi vero pro subsistentia. 
Hac de re vide. si placet, Basilium epist. 282, ad 


Meletium, et epist. 519. 


1253 


CONTRA. MONOPHYSITAS. 


1354 


ὡς δεῖ λαλῆσαι χατὰ τὸν θεοθαρτῦῆ xhouxa- ὁ γὰρ A nime profecto. Sed claudat os suum impietas ; nos 


τἧς ἀληθείας λόγος ἐν τῷ Ὁριαμδεύεσθαι, οὐχ ἐν 
«p περιχαλύπτεσθαι, νιχᾷ τὸ ψεῦδος * xal δοξάζειν 
αὑτὸ; οἷδε τοὺς λαλοῦντας αὐτὸν, οὐχ Ex τῶν λαλούν- 
τῶν αὐτὸς δοξάζεται" xal περὶ μὲν τοὺδἮε τάδε. 
Λοιπὸν δὲ ἴδωμεν οἷά ἐστι χαὶ ἃ φασιν αὑτοὶ σαφῶς 
μίαν φύσιν τοῦ Κυρίου λέγειν, καὶ τὰς δύο ἀπαγο- 
ρεύειν φύσεις παντελῶς, Πατριχὰ δόγματα. 


v 


Tov ἁγίου KvplAAov ἐκ τῆς πρὸς Σούχεγσον B' 
ἐπιστοιῖης. 


€ Τὸ λέγειν δύο φύσεις ὑφεστάναι μετὰ τὴν ἕνω- 
σιν ἀδιαιρέτως, μάχεσθαί ἐστι τοῖς μίαν εἶναι λέ- 
γουσι τὰν τοῦ Λόγον φύσιν σεσαρχωμένην. » ᾿Αλλὰ 
πρὸς Νεστοριανοὺς τοῦτο λέγων, ἐπιφέρει μετὰ βρα- 
χέα, ὦ οὗτοι: τὸ γὰρ ἀδιαιρέτως προστεθὲν, δοκεῖ 
μὲν παρ᾽ ἡμῖν ὀρθῆς εἶναι δόξης σημαντιχὸν, αὐτοὶ 
δὲ οὐχ οὕτως νοοῦσ:" τὸ γὰρ ἀδιαίρετον παρ᾽ αὑτοῖς 
κατὰ τὰς Νεστορίου χαινοφωνίας xa0' ἕτερον λαμβά- 
vtt21 τρόπον" φησὶ γὰρ ὅτι τῇ ἰσοτιμίζ, τῇ ταυτο- 
6ouMg, τῇ αὐθεντίᾳ ἀδιαίρετός ἐστι τοῦ Λόγου ὁ ἐν 
ᾧ κατῴχησεν͵ ἄνθρωπος * ὥστε οὐχ ἁπλῶς τὰς λέξεις 
λέγουσιν * ἀλλὰ μετά τινος χαχουργίας. Ἰδοὺ οὖν 
σχηπεῖτε εὐγνωμόνως ὅτι τὴν μὲν φωνὴν οἷδεν ὁρθῆς 
δόξη:, τὸ δὲ χαχούργως ἔχον νόημα ἀποθάλλεται, 
ὅπερ ἐξ ἀρχῆς xal ἕω; τέλους ποιεῖν xal ὑμᾶς xal 
ὑμεῖς: δυτωποῦμεν. Ἕστιν οὖν τὴν αὐτὴν ἀσεδῶς 
εἰπεῖν τινα φωνήν * ἀλλὰ xal τὴν ἑτέραν φωνὴν τὴν 
λέγουσαν μίαν φύτιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρκωμέ- 
ynv, ἔστι χατὰ Ἄρειον, ὡς οὐ πάντη ἀτρέπτου φύ- 
σεως ὄντος τοῦ Υἱοῦ vosiv* xa χατὰ ᾿Απολινάριον, ὡς 
αὐτοῦ τοῦ Λόγου ἀντὶ νοῦ ψυχιχοῦ γενομένου, τῇ 
ἐμψυχωθείσῃ ἀλόγῳ σαρχὶ λογίζεσθαι" xal χατὰ 
Εὐτυ ἐσ, ὡς αὐτοῦ τοῦ Λόγου εἰς σάρχα μεταποιηθέν- 
τος ἐχδέχεαθαι. Ἐὰν οὖν μὴ τὰ νοήματα ἀναχρίνωμεν 
τῶν ὁμολογούντων, καὶ ταύτην χἀχείντν οὐχ' ἄλλως 
προσιέμεθα τὴν φωνήν * τοῦτο γὰρ ὁ Πατήρ qnot, 
τι ὡς χαχουργοῦντας περὶ τὴν ἔννοιαν τῆς ἑνώσεως 
τῶν φύσεων, μὴ ἀποδέχεσθαι τοὺς αἱρετιχοὺς δεῖ * 
xai εὔηχοι εἶεν αἱ φωναί" o) γὰρ τὴν καθ᾽ ὑπόστασιν 
λέγουσι τῶν φύσεων, ἀλλὰ κατὰ σχέσιν ἀδιαίρετον " 
àv πολλαῖς γὰρ χρηστολογίαις οἷδε: τὴν ἀπάτην καὶ 
ὁ ᾿Απόστολος γινομένην * ὅτι δὲ τοῦτο οὕτως νοεῖ, 


contra libere loquamur, ut loqui decet divinitus 
afflatum praeconem. Nam veritatis verbum per hoc 
vincit mendacium, quod praedicetur, non quod 
occultetur; idemque honorat eos qui preedicant 
ipsum, non a przdicantibus honoratur. H:ec satis. 
Reliquum est, ut videamus sanctorum Patrum ora- 
cula quz manifeste, ut ipsi aiunt, Christo Domino 
tribuunt naturam unam, at duas eidem tribuendas 
omnino vetant. 


Sancti Cyrilli ex epistola 1] ad Sucensum. 


« Fateri duo subsistere post naturalem conjun- 
clicnem, sine ulla distinctione, id aperte pugnat 
cum iis qui Verbi naturam unam incarnatam pro- 


B fitentur. Verum enimvero, stolidissima capita, san- 


ctus Pater post quadam alia subdidit h»c ad pro- 
fligandus Nestorianorum errores. Etenim vox ἀδιαι- 
ρέτως, sine dislinctione, videtur apud me rectum 
dogma significare, non item apud illos qui contra- 
rium sentiunt. Nam apud ipsos hzc vox indistinctum 
secundum Nestorii interpretationem longe aliter 
quam apud nos accipitur ; ait enim hominem in quo 
Verbum habitavit, ab eo minime distingui, digni- 
tate scilicet, voluntate atque potestate. Quare lau- 
dala Cyrilli verba accipiuntur ab iis non propria 
significatione, sed malitia quadam in pravum sen- 
sum detorquentur. Videte ergo quemadmodum 
sanctus f'ater ea voce recte utatur, pravum contra 
sensum omnino rejiciat, ut et vobis facerea prin- 


C cipio usque ad finem optamus, obsecramusque. 


Possumus ergo cuim vocem illam impio sensu ef- 
ferre, tum et hanc aliam subsequentein, unain Dei 
Verbi naturam incarnatam interpretari cum Ario, 
quasi Filius immutabilis naturze non sit; et cum 
Apollinare quasi Verbum in animata carne rationis 
experte, vice mentis fungatur ; et cum Eutychete, 
quasi Verbum ipsum in carnem fuerit conversum. 
Nisi ergo profitentium mentem et^ animum accurate 
perpenderimus, nunquam recte vocem banc vel 
illam interpretabimur. Ait enim sanctus Pater non 
audiendos hzreticos, utpote de naturarum conjun- 
ctione male sentientes, etiamsi voces ab ipsis 
usurpatz bene sonare videantur. Non enim asse- 


xai ἐν τῇ ἑξῆς ἣν παράγουσ: χρήσει σαφὲς ἔσται. D runt ii Christum individuum secundum hypostasim, 
. sed secundum habitum. In multi enim vocibus qua bone videntur, latitare dolum ac fraudem 
clare perspexit etiam Apostolus. Quod autem Cyrillus ita sentiat, clare liquet, et ex sequenti ipsius 


oraculo, quod ii decantare maxime solent. » 
Tov avtov ἐκ τῶν Slc πρὸς 'Εδραίους, δευτέρου 
τόμου. 

ε« ᾿Αποδιιστάντες γὰρ ἀλλήλων τὰς δύο φύσεις, 
xai ἀνὰ μέρος ἡμῖν ἐχχτέραν ἀσνναφῇ θατέραν 
δειχνύοντες, ἐν μόνοις προσώποις φασὶ γενέσθαι 
«ἣν ἕνωσιν, χαὶ ὡς ἕν vs ψιλῇ συναινέσει xal ταυ- 
τοθουλίᾳ χαὶ θελημάτων ῥοπαῖς * xav' ἐχεῖνό που 
«τάχα τὸ iv zai; Ιράξ: σι τῶν ἁγίων ἀποστόλων γε- 
γραμμένον, Τοῦ δὲ πιιήθους τῶν πιστευσάντων 


Ejusdem ex tomo 1] Comm. in Epist. 
braos (12). 

« Secernentes, ait, a se invicem duas Christi 
naturas, et unam ab Alia distinctam ostendente;, 
id unum signiflcare volunt, personas videlicet in 
Christo fuisse conjunctas animo, et consensu, et 
voluntatum affectu, non secus ac ii de quibus in 
Act. SS. apostolorum scriptum legimus : Multitu- 
dinis aulem credentium unum cor erat οἱ anima 


ad Ile- 


(12) Hoc luculentum Cyrilli testimonium nunc primum lucem aspicit prxcedentibus adjiciendum. 


1855 


LEONTI BYZANTINI 


1856 


«na !*. Cum enim unusquisque credentium a. c:e- A ἦν ἡ καρδία xal ἡ ψυχὴ μία. "Exáotoo γὰρ τῶλ ὁ 


teris omnibus peculiari subsistendi ratione distin- 
gueretur, cumque de illis utpote voluntate ac fide 
sibi invicem conjunctis, dicatur unum fuisse eor 
ct animam unam : nunquid propterea lioc eodem 
modo et in Christo personas fuisse sibi invicem 
conjunctas autumant ? En aperte sanctus Pater in- 
nuit quale sit, quod ipse rejicit istorum dogma, 
qui de duabus Christi naturis conjunctionem indi- 
viduam profitentur. » Et paulo post : « Profecto non 
asserimus, ait, humano corpore circumscribi Dei 
Verbi nàturam ; divinitas enim caret quantitate. » 
Deinde subdit : « Comperiet quisin Christo perfectum 
individuum humanum, perfectum, inquam, ratione 
habita natur: suz : perfectum item comperietinipso 
Verbum a Deo conceptum ; fatebitur tamen unum ex 
utraque natura manare Christum, etunum Filium, 
non conjunctione personarum Christum ipsum com- 
positum intelligens, sed potiusnaturasipsasin unum 
arcano quodam οἱ ineffabili modo compactas, quem 
modum novit ipse Deus. Nullam praterea dicimus 
ih naturis contigisse confusionem, ut neque divina 
versa fuerit in humanam, nec humana in divinam; 
sed utraque potius in. suo statu manente, factam 
fuisse conjunctionem arbitramur. » Et paulo post : 
« Si quis ergo diceret solas in Christo personas 
conjungi, et naturas ab se invicem omnino distin- 
gui, profecto ab recto tramite aberraret. » Quis 
horum sensum non intelligit? Ecquis sanctum Pa- 


πεπιστευχότων χατά γε tbv τῆς ἰδίας ὑποστάσεως 
λόγον διεσχοινισμέναυ τῶν ἄλλων, ὅσον ἧχεν εἰς 
ταυτοθουλίαν χαὶ τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως, ψυχῆ, 
πάντων εἶναι μία λέγεται καὶ χαρδία * ἄρα οὖν κατὰ; 
τοῦτον xal αὐτοὶ τὸν τρόπον, τῶν προσώπων τὴν 
ἕνωσιν ὁμολογεῖν ἐγνώχασιν ; » Ἰδοὺ διασαφεῖ ἐχδή“ 
λως τί ἐστιν ὃ μέμφεται δόγμα" τῶν δὲ χαὶ ἕνωσιν 
ἀδιαίρετον λεγόντων ἐπὶ δύο φύσεων. Καὶ μετὰ βρα- 
χέα' « Καὶ οὐδέπω φαμὲν ἐν τῷ ἀνθρωπένῳ σώματι 
τὴν τοῦ θεοῦ Λόγου περιγεγράφθαι φύσιν" ἄποσον 
γὰρ τὸ Θεῖον. » Εἶτα ἐπάγει" « Ὅτι ὄψεταί τις ἐν 
Χριστῷ τὸ ἀνθρώπινον τελείως ἔχον, κατά γε τὸν 
τῆς ἰδίας φύσεως λόγον * ὁμοίως τε πἔλειον τὸν bx: 

τοῦ φύντα Λόγον * πλὴν ἕνα τὸν ἐξ ἀμφοῖν ὁμολο- 
γήσει Χριστὸν καὶ Υἱὸν, οὐ προσώπων ἑνώσει μόνον' 
συντιθεὶς τὴν οἰχονομίαν, συλλέγων δὲ μᾶλλον εἷς ἕν. 
τὰς φύσεις ἀποῤῥήτως γε καὶ ὑπὲρ λόγον, ὡς αὑτὸς 
ἔγνω ὁ Θεός * καὶ οὐδέπου φαμὲν ἀνάχυσιν ὥσπερ. 
τινὰ συμθῆναι περὶ τὰς φύσεις, ὡς μεταστῆναι vhv. 
ποὔ Λόγον φύσιν εἰς τὴν τοῦ ἀνθρώπου τυχόν" ἀλλ᾽ οὐδὲ 
αὖ τὴν ἀνθρωπίνην εἰς τὴν τοῦ Λόγου, νοουμένης δὲ μᾶλ- 
λον xai ὑπαρχούσης ἑχατέρας ἐν τῷ τῆς ἰδίας φύσεως 
ὅρῳ, πεπράχθαι φαμὲν τὴν ἕνωσιν. » Καὶ μετ᾽ ὀλίγα" 
€ Εἴτις οὖν ἄρα λέγει μόνων προσώπων τὴν ἕνωσιν, 
ἀποδιιστὰς ὁλοτρόπως ἀλλήλων τὰς φύσεις, ἔξω τῆς 
εὐθείας φέρεται τρίδον. » Τούτων τίς ἀγνοήσει τὴν 
ἔννοιαν, χαὶ μίαν φύσιν λέγειν οἰήσεται τὸν Πατέρα. 
ἐπὶ Χριστοῦ ; οὐχὶ δὲ ἕν πρόσωπον μᾶλλον, ἡνωμέ- 


trum unam in Christo naturam asserere dicat? quin c, νων αὐτοῦ τῶν φύσεων οὐχ ἁπλῶς ἀδιαιρέτως, ἀλλὰ 


potius ab eo manifeste doceri fateatur naturas in 


καθ᾽ ὑπόστασιν αὐτοῦ αὑτήν ; 


unam personam coaluisse, non ommimoda quidem conjunctione, sed ea duntaxat, quz secundum 


subsistentiam contingit. 


Cyrilli ex epistola ad Sucensum. 
« Ut duo non amplius duo sint, sed per utrum- 
que perficiatur animal unum. » 
Porro si sanctus Pater innuere voluisset naturas 
non amplius esse naturas, dicere debuisset : « Qux 
pridem dux erant, nunc amplius dux nen sunt : » 


vel, « quod nunc unum est, non amplius duo sunt' 


ut antea. » Quod si qux antea duo erant, etiam 
nunc duo sunt; si per utrumque, non cx utroque 
simpliciter unum cernitur : perspicuum est id con- 
tingere diversa ratione ; ut quod ad naturas spe- 
ciat, hx dux quidem sint; quod ad compositum at- 


ünet, hoc vero sit animal unum, quod expressis ' 


verbis ipse dixil. 


Κυρίλλου ἐκ τῆς πρὸς ZoUxsvcov &xiccoAnc. 

« Ὥστε τὰ δύο μηχέτι εἶναι δύο, δι᾽ ἀμφοῖν δὲ τὸ 
ὃν ἀποτελεῖσθαι ζῶον. » . 

El οὖν τοῦτό φησιν, ὅτι αἱ φύσεις οὐχ εἰσὶ λοιπὸν 
φύσεις, ἔδει εἰπεῖν « ὥστε τάς ποτε δυο, ταύτας μὴ 
εἶναι χαὶ νῦν δύο.» Ἢ ὥστε ε τὸ ἕν τὸ νῦν μηχέτι εἶναι 
ὡς καὶ πρώην δύο“ » εἰ δὲ ἔστι xal νῦν δύο τὰ δύο, δι᾿ 
ἀμφοῖν τε καὶ οὐκ ἐξ ἀμφοῖν ἁπλῶς τὸ ἂν ὁρᾶται, 
δῆλον ὡς κατ᾽ ἄλλο καὶ Elo: ὡς μὲν γὰρ φύσεις, 
δύο᾽ ὡς δὲ σύνθετόν τε τοιόνδε ζῶον, ὅπερ xai ῥη- 
τῶς ἔφη, ἕν ἔστι" προσεχτέον δὲ ὡς καὶ δι᾽ ἀμφοῖν 
ζῶον ἀποτελεῖσθαι λέγων, ξχατέραν φύσιν τῷ ἑνὶ 
τούτῳ Χριστῷ ζωὴν συνεισάγειν φησίν" ἀλλὰ τὴν 


Ὁ μὲν, τὴν φυσικὴν ἀνθρώπῳ" τὴν δὲ, τὴν φυσιχὴν 


Θεῷ Quf,v* ὡς ἕν εἶναί τι θεαυδριχῶς ζῶν πρόσωπον τόδε" καὶ γὰρ ἐσθίων xol πίνων διήρχει χαὶ ηὔξανε 
χαθ’ ἡμᾶς, xaX ἣν καὶ αὑτάρχης καὶ παντέλειος θεϊχῶς ὁ αὐτὸς εἷς Χριστὸς ὁ Κύριος ἡμῶν. 


Atqui omne animal, inquiunt, quod vere unum 
est, una quoque natura est : adeoque si Christus 
est animal unum, ejus quoque natura una erit. — 
Verum si recta demonstrationis via procedere vul- 
tis in objectionibus vestris, vos latere non debent, 
quz passim a diolecticis, et hujus artis przeceptori- 
bas traduntur. Etenim conversorum eadem est ra- 
tio, et uno posito, necesse est aliud quoque sequi : 


!* Act. 1v, 92. 


*AXX ἅπαν ἣν ζῶον xol μία φύσις, φασίν " εἰ οὖν 
ἐν ζῶον, xa μία φύσις ὁ Χριστός.---᾿ Αλλ᾽ εἰ ἀποδειχτι- 
xi»; ἀπαντᾷν βούλεσθε, μὴ ἀγνοεῖτε τὰ κοινῶς δεδομένσ: 
πᾶσι. tot; ἀποδειχτιχοῖς χαὶ διαλεχτιχοῖς" τῶν γὰρ ἀν- 
τιστρόφως ἀλλήλοις κατηγορουμένων, τούτων ἀνάγχη 
θατέρου δοθέντος, xai τὸ Éxeoov συνεπάγεσθαι" τῶν - 
δὲ οὐχ ἀντιστρεφόντων, oj δῆτα. Ei μὲν οὖν xai 
πᾶτα φύσις ζῶον, ὥσπερ οὖν χαὶ πᾶν ζῶον φύσις, 


1851 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1858 


χαλῶς ἐλέγετε, ἐπεὶ ζῶον τὸ σύνθετον, xal φύσιν A eorum contra qui non convertuntur, diversa 'ra- 


ἀπκοτελεῖσθα: * εἰ δὲ ἔστιν ὁ λίθος φύσις, οὐ μὴν διὰ 
«66s xal ζῶον, οὐχ ἀναγχαῖον εἴ τι ζῶον ἕν ἐστι, διὰ 
τόδε ἁπλῶς xal φύσιν μίαν εἶναι * xal ἄλλω; γὰρ, εἰ 
διότι ὃν ζῶόν ἔστιν ὁ Χριστὸς, χαὶ μία φύσις ἐστὶ, 
καὶ διότι ἐκ δύο φύσεών ἐστι, xal δύο ζῶα ἔσται, ὅ 
φησι Νεστόριος ἀσεδῶν μόνος" εἰ δὲ λέγοιτε ὅτι χαὶ 
ix δύο ζώων ὡς ἀπὸ τῆς θεότητος καὶ τῆς ἀνθρωπό- 
τητο;, τῶν διαφόρων φυσιχῶν εἰδῶν φαμεν αὐτὸν, 
ἄρα γε καὶ ἕν ζῶον οὖν, ὡς χοινόν τι xol ὡς εἶδος 
ἕτερον παρὰ τὴν θεότητα xai ἀνθρωπότητα λέγετε 
αὐτόν * xal πῶς φησιν οὗτός τε ὁ Πατὴρ xai οἱ λοι- 
ποὶ, τὸ Χριστὸς ὄνομα μήτε οὐσίας ὅρον μήτε φύ- 
σεως ὄνομα εἶναι, μήτε ópov δύναμιν Éyew, uice 
εἶδος φύσεως σημαίνειν, ἢ τι τοιοῦτον ; ζῶον ἄρα, 
τὸ ὡς ὑφεστὼς πρμότωπόν ἔστιν ἕν. ᾿Αλλ᾽ εἴποιτε ἴσως, 
ὅτι ὥσπερ ζωῇ; τῆς ἀϊδίου καὶ τῆ: προσχαίρου μετ- 
£go). ἕν ζῶόν ἐστιν οὕτως xal φύσεως προσχαίρου 
xal τῆς ἀϊδίου μετασχὼν, μία φύσις ἐστίν" εὔδηλος 
ὁ παραλογισμός " ἀντὶ γὰρ τοῦ μετέχοντος, τὸ μετ-. 
ἐχόμενον ἔφητε τὸ δεύτερον " εἰ μὲν γὰρ τὸ μετέχον 
ἑχατέρας ζωῆς ζωὴ ἦν, καὶ οὐ ζῶον, εἴτουν μετέχων 
τῶν ζώων, πρόσωπον χαλῶς εἴρητο" εἰ δὲ τὸ ἐν δύο 
ζωαῖς θεωρούμενον, ζῶόν ἐστι, xal τὸ δύο οὐσιῶν 
μετειληφὰς, οὐσιωμένον ἐστί τι, o9 μὴν ἡ οὐσία, εἴτ- 
ουν φύσις, ἀπρόσωπος * τί δέ ἐστι τὸ οὐσιωμένον 
καὶ τὸ ζῶον, ἣ τὸ πρόσωπον χυρίως, τό τε χατὰ δια- 
φόρους φύσεις χαὶ ζωὰς ὑφεστώς ; ὥστε ζῶον μὲν ἕν 
ὀρθῶς φαμεν, φύσιν δὲ μίαν οὐδαμῶς, ὥσπερ οὐδὲ 
ζωὴν ἐπὶ τοῦ συνθέτου προσώπου Χριστοῦ. 


tio est. [taque si et omnis natura animal est, et 
omne animal natura : recte de Christo ratiociua- 
miní, cum sit animal unum, unam quoque esse 
oportere ipsius naturam. Sin minus, et lapis natura 
quidem est, non item ob id etiam animal ; idcirco 
si quid animal unum est, non inde necesse sequi- 
tur id ipsum etiam naturám esse unam. Vel aliter. 
Si propterea quia Christus est. ununi animal, una 
quoque natura est ; licebit item ratiocinari, quan- 
doquidem Christus idem duabus naturis constat, 
duo quoque erunt animalia, quod solus Nestorius 
impie deblaterat. Si vero dicitis Christum eumdem 
e duobus animalibus constare propterea quia ex 
duabus naturis specie diversis, divina scilicet et 


D humana, compositum asserimus; nunquid et unum 


animal tanquam quid-commune alterius speciei, et 
quidem a divina et humaua diversz, ipsum dicetis? 
Quomodo idem sanctus Pater, et alii aiunt, Chri- 
Stum mec essenlic nomen esse, neque nature, nec ' 
habere termini vim neque naturae speciem aliquam 
significare, velaliud hujusmodi? Animal igitur unum 
est, utpote in una eademque persona subsistens. 
Verum dicetis forsan : Sicut. vitze zeternze et vilae 
temporalis particeps unum est animal, ita nature 
sterne et naturz mortalis particeps una est natura. 
Obvius est autem paralogismus, siquidem rem par- 
ticipatam loco rei participantis in conclusione po 
nitis. Etenim, si quod utriusque est vit: particeps, 
vita essel, non vero animal, sive ens duarum vila- 


rum parüceps, duz ille vite persona recte dicerentur; si vero quod in duarum vitarum par- 
ticipatione consideratur, animal est, ergo et quod duplicis est substantix€ particeps, est aliquid 
substantiatum , non autem substantia, sive natura, impersonalis. Quid vero est animal sive ens 
substantiatum, nisi proprie persona, eL ens secundum duas naturas et vitas subsistens ? Recte igitur unum 
animal, minime vero naturam unam, neque unam vitam, in composita Christi persona asserimus. 


Kupl.AAov, ἐκ τῆς πρὸς 'λκάχιον ἐπιστολῆς (45). C 


« Ὁρῶμεν ὅτι δύο φύσεις συνῆλθον ἀλλήλαι; xa" 
ἔγωσιν ἀδιασπάστως ἀσυγχύτως xal ἀτρέπτως *' fj 
γὰρ σὰρξ, σάρξ ἐστι χαὶ οὐ θεότης, εἰ χαὶ γέγονε 
Θεοῦ σάρξ ὁμοίως δὲ χαὶ ὁ Λόγος Θεός ἔστι χαὶ οὐ 
σὰρξ, εἰ καὶ ἰδίαν ἐποιήσατο τὴν σάρχα οἰχονομιγῶς. 
Ὅταν οὖν ἐννοῶμεν τοῦτο, οὐδὲν ἀδιχοῦμεν τὴν εἰς 
ἑνότητα συνδρομὴν, ἐχ δύο φύσεων γεγενῆσθαι λέ- 
Ὑοόντες - μετὰ μέν τοι τὴν ἕνωσιν οὐ διαιροῦμεν τὰς 
φύσεις ἀπ᾽ ἀλλήλων, οὐδὲ εἰς δύο τέμνομεν υἱοὺς τὸν 
ἕνα xai ἀμέριστον, ἀλλ᾽ ἕνα φαμὲν Yiv, χαὶ ὡς οἱ 
Πατέρες εἰρήχασιν μίαν φύσιν τοῦ Λόγου σεσαρκω- 
μένην. Οὐχοῦν ὅσον μὲν ἧχεν εἰς ἔννοιαν xat εἰς μό- 
voy τὸ ὁρᾷν τοῖς τῆς ψυχῆς ὄμμασι τίνα τρόπον ὁμο- 
γενὴς ἐνηνθρώπησε, δύο τὰς φύσεις φαμέν. » 


᾿Αλλ᾽ εἴπωμεν καὶ πρὸς τάδε, ὅτι ἀρχεῖ ἡμῖν αὖ- 
τὸς ἑαυτὸν διασαφῶν * Οὐ γὰρ διαιροῦμεν, ἔφη, καὶ 
οὐχ ἐνοῦμεν χαὶ, τὰς φύσεις, οὐ μὴν τὴν φύσιν, 
ὡς οὗτοι λέγουσιν, οὐδὲ τεμνόμενον τὸν ἕνα Υἱὸν, 


P. 157. 


Cyrilli àx epistola ad Acacium. 

« Cernimus naturas duas in unum coaluisse, sibi 
invicem areto inodo conjunctas, sine confusione 
ulla et sine ulla mutatione ; nam caro, caro est, non 
divinitas, etiamsi Dei caro sit. Verbum item Deus 
est, non caro, etiamsi carnem assumens, eam sui 
propriam effecerit. Quod cum ita se habere fatea- 
mur, profecto non erramus, cum e naturis duabus 
in Clristo factam conjunctionem asserimus. (Qua 
conjunctione facta non dividimus a se invicem 
naluras ipsas, neque in filios duos discerpirus 
Christum, qui unus est et individuus; sed unum 
Filium esse dicimus, et, ut aiunt Patres, unam 
Dei Verbi naturam incarnatam przdicamus. Quan- 
tum ergo cogitatione complecti licet, et mentis 
oculis contemplari qua,ratione carnem Unigenitus 
assumpsit, dicimus, duas esse in Christo naturas. » 

Ad hzc dicimus eum se satis superque clare ex. 
plicare ; ait enitn, non dividimus, non copulamus ; et 
subdit naturas, non naturam, ut hi volunt : adje- 
citque orztcrea neque dividimus unum Filium ; non 


(15) Immo vero sequens testimonium sumitur ex epistola ad Sucensum. Cyril., ed. t. V, part. it, 


1859 


LEONTI! DYZANTINI 


1860 


dixit unam naturam. Denique ait mentis oculis, A οὐ μὲν τὴν μίαν φύσιν ἔφη. τοῖς bb τῆς ψυχῆς ὄμ- 


quibus homo differt a brutis animalibus, qu:e solis 
corporeis oculis vident. Duas ergo vere dixit san- 
ctus Pater esse incarnati Verbi naturas. — ^ 


Ejusdem ex eadem epistola. 

« Adducamus, inquit, in exemplum omnium no- 
strum compositum individuum, quo constituimur 
bomines : constat enini quisque nostrum anima et 
corpore, cernimusque duas in unoquoque indivi- 
duo naturas, corporis unam, animi alteram ; unum 
tamen ex utriusque conjunctione hominem com- 
poni. Neque duos homines judicandum, propterea 
quia ex duabus naturis individuum componitur; 
sed unum duntaxat hominem dicendum, utpote cor- 
pore et anima compositum, ut initio diximus. » — 
En rursus aperte dixit, unum. individuum duos 
homincs judicari non oportere ; non aulem dixit 


naturam unam existimari non debere duas, qua 


in omnibus quadrat. 

At, inquiunt, in secundo ad Sucensum commenta- 
rio Cyrillus cum attulisset exemplum hominis, anima 
et corpore cuinpositi, expresse ait, « uL que pridem 
duo erant, non amplius duo sint. » — Verum 
nonne perspicuum est, et hoc dici tali sensu, non 
esse videlicet duos homines, quatenus ad composi- 
tum ipsum referuntur ? Idem enim paulo superius 
ait : « Duas in ipso naturas concipimus, unam sci- 
licet animze, aliam corporis, » etiamsi hoc expressis 
verbis ipse minime dicat. Subdit enim : « Sed 
unius hxc esse intelligimus. » Quare novit sanctus 
Pater esse duo, cum unius ea esse dixerit. Nam si 
is penitus ignorasset duo, nunquam boc dixisset, 
unius, scilicet hominis esse. Non amplius vero man- 
serunt duo , hoc est, seorsim unum ab alio vere 
non subsistunt, sed compositum unum, scilicet ho- 
minem conficiunt : quandoquidem unum quid esse 
cernuntur, concipiunturque. Quomodo enim corpus, 
et animam in eo servari dici poterit, si duo non 
sunt amplius ? Quanquam de Christo loquens utitur 
bominis exemplo, ratione babita non nature, sed 
subsistentiz. Disserit eniin contra Nestorium, qui 
subsistentias duas in ipso Christo astruebat. Ete- 
nim si de Christo sumptum fuisset hominis exem- 


μασιν, οἷς καὶ διαφέρει ἄνθρωπος χτήνους τοῦ ἐν 
«οἷς τοῦ φύματος ὄμμασιν μένον βλέποντο:; " δύο ἄρα 
χαΐί φησιν εἶναι ὁ Πατὴρ τὰς φύσεις τοῦ Λόγον σε- 
σαρχωμέγου, ἀληθῶς. 

Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὑτῆς éxiccoAnc. 

« Δεξώμεθα πρὸς παράδειγμα τὴν χαθ᾽ ἡμᾶς αὖ- 
τοὺς σύνθεσιν, καθ᾽ fjv ἐσμεν ἄνθρωποι " συντιθέμεθα 
γὰρ ix ψυχῆς xai σώματο;, χαὶ ὁρῶμεν δύο φύσεις, 
ἑτέραν μὲν τοῦ σώματος, ἑτέραν δὲ τῆς ψυχῆς " ἀλλ᾽ 
ἐξ ἀμφοῖν χαθ᾽ ἕνωσιν, ἄνθρωπον " καὶ οὐχ ὅτι ix 
δύο φύσεων συντέθειται ὁ ἄνθρωπος, δύο τὺν ἕνα vo- 
μιστέον, ἀλλ᾽ ἕνα τὸν αὑτὸν χατὰ σύνθεσιν, ὡς ἔφην, 
^t» Ex σώματος χαὶ ψυχῆς. » Ἰδοὺ πάλιν σαφῶς μὴ 
δύο ἀνθρώπους, τὸν ἕνα νομίζειν λέγες, οὐχὶ μὴ δύο 
φύσεις τὴν μίαν φύσιν λογίξεσθαι ἔφη ὅπου γε 
τοῦ ἀνθρώπου οὐδὲ χατὰ πάντα ἐλήφθη τὸ παράδει- 
γὙμᾶ. 


ndoquidem nec exemplum ab homine desumptum 


'AXÀ* ἐν τῷ δευτέρῳ πρὸς Σούχενσον ὑπομνηστιχῷ 
ῥητῶς, φασὶν, ὁ Πατὴρ Κύριλλος εἴρηχε, τὸ τοῦ ἀν- 
θρώπου λαθὼν, ἐχ ψυχῆς καὶ σώματος ὄντο;, παρά- 
δειγμα, € Ὥστε τὰ δύο μηκέτι εἶναι δύο. » — Καὶ 
πῶς οὐ δίλον, ὡς χαὶ τοῦτο οὕτως λέγει, ὅτι χαθ᾽ ὃ 
γέγοναν, οὐχ elsi δύο ἤγουν ἄνθρωποι ; ἰδοὺ γὰρ ab- 
τὸς ἀνωτέρω φησί" « Δύο μὲν γὰρ xai ἐπ᾽ αὑτοῦ 
νοοῦμεν τὰς φύσεις, μίαν μὲν ψυχῆς, ἑτέραν δὲ τοῦ 
σώματος" » εἰ χαὶ μὴ ἀνὰ μέρος δῖλον" xal γὰρ 
ἐπάγει, € ᾿Αλλ' ἑνὸς εἶναι νοοῦμεν" » ὥστε οἶδεν αὐτὰ 
δύο ἐν τῷ εἶναι αὐτὰ ἑνός * οὐ γὰρ ἂν ἔφη, μήποτε 
εἰὸὼς τὴν δυάδα, τὸ, d. ἑγὲς, τοῦ ἀνθρώπου ὡς 
ἕχαστα ἔχοντος * οὐχέτι δὲ ἔμεινε δύο, τουτέστι μό- 
νον χαὶ ἀπλῶς ὄντα, ἀλλὰ xal ἕν τ' ποιήσαντα τὸν 
ἄνθρωπον “ xol ἕν τι γὰρ ὁρῶνται xal νοοῦνται" 
ἐπεὶ πῶς εἰ πάντη οὐχ εἰσὶ δύο, ψυχὴ ἔτι ἐστὶ xol 
σῶμα σωζόμενα, ὅμως ἐπὶ Χριστοῦ, οὐδὲ χατὰ τὸν 
τῆς φύσεως λόγον, ἀλλὰ χατὰ τὸν «Tc ὑποστάσεως 
εἴληπται αὐτῷ τὸ παράδειγμα" πρὸς Νεστόριον δύο 


πὰς ὑποστάσεις αὐτοῦ λέγοντα εἴρηται" εἰ γὰρ xal 


φύσεως λόγῳ εἴληπται τὸ παράδειγμα τοῦ ἀνθρώπου 
ἐπὶ Χριστοῦ, ἄρα καὶ ἐπεὶ οὐκ ix. προῦὐπαρχουσῶν 
δύο φύσεων ὁ ᾿Αδχμ ψυχῆς χαὶ σώματος, οὐδὲ ὁ Κύ- 
ριος ἐχ δύο φύσεων * ἕτι μὴν ὁ Λόγος, καὶ πρὸ τῆς 


plum ratione habita etiam nature; nunquid quia D σαρχός" τοῦ δὲ ἀνθρώπου οὐδὲν μέρος τοῦ ἑτέρου 


Adam ex duabus ργϑοχϑί βίο εἰ 08. naturis, anima 
et corporis, non constitit, idem etiam de Domino 
censendum? Atqui Verbum precessit. carnem ; 
hominis contra nulla pars aliam przcessisse dicitur. 
Homo przeterea dividi semper potest in naturas suas, 
et interdum etiam reipsa dividitur ; nunquid idem 
audebit et de Christo affirinare qui non sit plane 
desipiens ? Quid ergo nos cogitis recipere, et pro- 
bare dictum, ad subsistentiam relatum, quasi de 
natura ipsa tanquam subsistentia intelligendum vi- 
deatur? Verilus ergo est sanctus Pater et in suis 
rain, cum hoc de homine affirmare liceat? Hoc certe 

Multis in locis, inquit, videre est Cyrillum of- 


fendi voce duplicis : quanto. vero magis ei displi- - 


προῦ πάρχειν εἴρηται, "Ext ὁ ἄνθρωπος δυνάμει διαι- 
ρετὸς εἰς τὰς αὑτοῦ δύο φύσεις ἐστὶν ἀεὶ, ἀλλὰ 
χαὶ ἐνεργείᾳ ποτέ" ἄρα οὖν χαὶ ἐπὶ Χριστοῦ εἴποι 
τις τάδε μὴ παραφρονῶν ; Πῶς οὖν τὸ xa0' ὑπόστασιν 
ληφθὲν, xal ποτε, εἰς φύσιν τὴν ὡς ὑπόστασιν καὶ 
αὑτὴν λεγομένην, εἰς οὐσίας παράδειγμα βιάζεσθε 
πάντω; λαμθάνειν ἡμᾶς ; Δέδειχε γοῦν xal ἐν τοῖς 
Ἐπιχεϊρήμασιν ἐπὶ Χριστοῦ τὸ μία» λέγειν φύσιν, εἰ 
xai ἔστιν εἰπεῖν ἐπ᾿ ἀνθρώπου μίαν, ὁ λόγος ἀδύνα- 
τον. 


Epicherematibus unam de Christo predicare natu- 
dici nequit... 


Ἐν πολλοῖς͵. φασὶν, εὑρίσχομεν ἀπαρεσχόμενον 
τὸν Πατέρα Κύριλλον, xat τῇ τοῦ διπιϊοῦ ὀνομασίᾳ 


186: 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1852 


ἐπὶ τοῦ Κυρίου, πόσῳ γε μᾶλλον τῇ τῶν δύο φωνῇ ; 4, cere vocem duorum judicandum? — Nunquid erga 


-- "Apa οὖν ἐναντίος Γρηγορίῳ τῷ πολλάχις xaza- 
χεχρημένῳ τῇῆδέ ἐστιν. ᾿Απεστάλη γὰρ, φησὶν, ἀλλ᾽ 
ὡς ἄνθρωπος " διπλοῦς γὰρ Tv. » Καὶ, « Πατὴρ οὐ 
τοῦ ὁρωμένου, τοῦ νοουμένου δέ" xal γὰρ ἦν διπλοῦς. » 
Kai ἄλλοι δὲ πλεΐστοι τῶν Πατέρων τὰ ὅμοιά φασιν" 
ἢ δῆλον, ὅτι μὲν διπλοῦς χατὰ τὰς φύσεις ἦν, ἔφη. 
Ὅτι δὲ οὐ διπλοῦς Χριστὸς f, Υἱὸς ὀρθῶς λέγεται, 
Κύριλλος ὃ Πατῆρ φησι" τοῦτο γὰρ Νεστόριος ἐπι- 
νοεῖ" εἰ γὰρ τὸ κατὰ φύσιν διπλοῦν οὐχ ἐγχρίνει, 
πῶς χαὶ αὐτὴς ἔφη ἐν τῷ xazX MatOatov, « Ὃ στα- 


«hp ὁ ἀληθινὸ; χαὶ νογτὺς καὶ ὡς ἐν τύπῳ τῷ ἐξ 


ὕλης νοούμενο;, οὗτός ἐστιν ὁ Κύριο; ἡμῶν Ἰησοῦς 
Χριστὸς, ὁ διπλοῦς yapaxztp; » 


verus, et intelligibilis, et quodainmodo in lignea forma conceptus, hic est Dominus noster Jesus Chri. 


stus duplex forma. » 


KRvpiAJov ἐκ τῶν πρὸς τὰς ἀπορίας ὑπαντήσεων. 


« "Ev ἰδιότντι τῇ χατὰ φύσιν ἑχατέρου μένοντός 
«& χαὶ νοουμένου, χατά γε τὸν ἀρτίως ἡμῖν ἀποδο- 
θέντα λόγον, ἀῤῥήτως χαὶ ἀφράστως ἑνωθεὶς μίαν 
ἡμῖν ἔδειξεν Υἱοῦ φύσιν, πλὴν σεσαρχωμένην" οὐ 
Y3p ἐπὶ μόνων τῶν ἁπλῶν χατὰ τὴν φύσιν τὸ ἕν 
ἁληθῶς λέγεται. » Ἰδοὺ, φασὶ, τοῦ Υἱοῦ, ὅς ἐστι 
Χριστὸς, μίαν φύσιν ἔφη. — ᾿Αλλὰ xai τὸ ἐπαγό- 
μενον συνάψαντες, διαχρινέτωσαν, εἰ ὀρθῶς συλλο- 
γίζονται" εἰ γὰρ τὸ τοῦ Υἱοῦ ὄνομα χαὶ πρὸ τῆς 
σαρχώσεως τεταγμένον ἀντὶ τοῦ Χριστοῦ εἴρηται, 
οὑτωσὶ φρασθήσεται, μίαν ἡμῖν ἔδειξε Χριστοῦ φύ- 
σιν, πλὴν σεσαρχωμένην᾽ τοῦτο δὲ ἣ ὡς ἀσάρχον 
Χριστοῦ δυναμένου ληφθῆναι, ὥσπερ ἀνεπινόητον" 
f| ὡς χαὶ πρὸς τῇδε τῇ μιᾷ αὐτοῦ φύσε:, χαὶ σάρχα 
ἐπενδυσαμένου Χριστοῦ" ἕσται οὖν ἐνὶ λόγου τε χαὶ 
σαρχὺς καὶ ἑτέρας φύσεω; σαρχὸς ὧν ὁ Χριστός" xal 
οὐ μόνον δύο φύφεις ἀπλῶς, ἀλλ᾽ ix μιᾶς μὲν τῆς 
θείας ἁπλῆς, tx δύο δὲ συνθέτων, ἤγουν τῶν ἀνθρω- 
πίνων νοούμενος, ἐκ τριῶν τε φύσεων λεγόμενος λοι- 
πόν᾽ οὐδὲν δὲ ἧττον xal δύο φύσεις ἐχ μιᾶς τῆς xa 
ὑμᾶς Χριστοῦ φύσεως. xal τῆς ἐπεισαχθείσης Χριστῷ 
μ-ετὰ τὴν δευτέραν σάρχωτιν αὐτοῦ σαρχὸς φύσεως. 


Cyrillus adversatur bac re Gregorio, qui voce la 
passim utitur? « Missus enim fuit, inquit, sed 
quatenus homo; erat enim duplex. » Et alibi : 
« Pater, ait, non cjus quod oculis cernebaiur, sed 
illius quod mente percipiebatur. » Idem aflirma- 
runt et alii sancti Patres bene multi. Verum enim- 
vero duplicem eum fuisse sanctus Pater asserit, 
quod ad naturas attinet, id quod manifeste liquet. 
Quod àutem contendit Cyrillus, est, dici videlicet 
non posse Christum, Filium esse duplicem; hoc 
enim autumat Nestorius. Nam si duplicis vocem de 
natura predicatam is omnino rejiciendam putat, 
quomodo et ipse Com. in Matthaim, ait: « Stoter 


Cyrilli ex responsionibus ad objecta. 


« In proprietate sux naturz? utroque manente et 
intellecto, Christus, ut jam diximus, arcano quodam 
et ineffabili modo conjunctus, unam nobis visen- 
dam prebuit naturam, nempe carne preditam ; 
non enim de solis secundum naturam simplicibus 
unum recte praedicatur. » En, inquiunt, Filii, qui 
Christus est, unam Cyrillus asseruit naturam, — 
Verum adnectant ii et precedentibus subsequens 
verbum, si recte perspicere volunt, utrum hene an 
male se habeat ipsorum ratiocinium. Etenim si Filii 
nomen ante carnem assumptam de Chrieto praedi - 
catum intelligatur, sensus erit unam eum nobis 
ostendisse Christi naturarn, carne przditam. Id au- 


tem accipi potest. dupliciter, vel quod antea Chri- 


stus fuerit carnis expers, quod intelligi nullo pacto 
potest, vel preter suam ipsius naturam fuerit et 
Christi carne przditus : eritque propterea Christus 
compositus ex verbo, carne, et tertia alia carnis 
natura ac specie. Proindeque non erunt in ipso du:e 
sole natura, sed tres; una simplex ac divina, et 
duz compositz, scilicet humans, diceturque Chri- 
stus his tribus constare. Dux nihilominusex vestra 


sententia sunt in ipso naturz: una videlicet, ut. vos dicitis, Christi propria, altera carnis humanz, 
quam secunda vice assumendo sibi Christus ipse copulavit. 


᾿Αλλὰ τί μὴ τούτων ἀφέμενοι τῶν παραδχωπι- 
σμάτων, ὄμμασιν ὀρθοῖς τὸν σχοπὸν τὸν εἰρημένον 
χατανοεῖτε ; ὅτι γὰρ υἱότητος φυσιχῆῇς νῦν φησι τὴν 
αὐτὴν μίαν φύσιν μένειν τῷ Υἱῷ, κἂν προσελάδετο 
ἄλλην φύσιν, ἰδοὺ αὐτὸς τρανοῖ λέγων" Οὐ γὰρ ἐπὶ 
μόνων τῶν ἀπιλῶν κατὰ τὴν φούσιν, υἱῶν δηλαδὴ, 
τὸ ἕν ἀληθῶς «έγεται. "Apa οὖν τοῦτο ὑμᾶς μᾶλλον 
διδάξει ὅτι οὐχ ἁπλοῦς χατὰ τὴν φύσιν ὁ περὶ οὗ τά- 
6t φησὶν Υἱὸς εἷς, ἀλλὰ διπλοῦς ; ἔστι γὰρ κατὰ τὸν 


Πατέρα, ὃ πολλάχις xai ἡμεῖς ὑμῖν εὐηχοῦμεν, καὶ ΄ 


πλειόνων οὐσῶν τῶν φύσεων, ἕν εἶναι τό τε πρόσ- 
ωπον, xat ἕνα τὸν αὑτὸν Υἱὸν φύσει" xal οὐ τὴν μὲν 
τῶν φύσεων, Υἱὸν φύσει" τὴν δὲ, Υἱὸν χάριτι εἶναι" 
ὥστε σαφῶς τὰ ἡμέτερα λέγων, f| τὰ ὑμέτερα, δεί- 
χνυται χὰν τούτοις ὁ διδάσχαλος" ὅπου γε, εἰ xal οὔ- 
τως εἶχεν, ὡς βούλεσθε, πάντα ἂν τὰ ἐν ἑτέροις εἰρη- 
μένα τῷ Πατρὶ ὡς περὶ δύο φύσεω" Χριστοῦ, τοῖσδς 


Sed cur deposita czcitate vestra, Patrum men- 
tem rectis oculis contemplari non vultis? Quod 
enim Verbum natura Filium manere sanctus Pater 
hoc loco intelligat, etiamsi naturam aliam Verbum 
idem assumpserit, ipse clare se explicat, dum ait, 
non enim de solis simplicibus, secundum naturam 
scilicet, unum vere dicitur. Nunquid potius ex hisce 
colligetis Filium de quo hzc dicuntur, non esse 
natura simplicem, sed duplicem? Illud enim san- 
ctus Pater intelligit (quod et nos spe vobis przdi. 
camus) unam esse multis naturis preditam perso- 
nam; et unum eundemque natura Filium, non au- 
tem unam ipsius naturam esse natura Filium, aliam 
esse Filium per adoptionis gratiam. Quandoquidem 
si ita se res baberet, ut vultis, omnia sancti Patris 
oracula de duabus Christi naturis qua alibi occur 
runt, cum istis ipsiüs dictis aperte pugnarent : 


1865 


LEONTII BYZANTINI 


1504. 


quod nemini unquam numine divino afflatorum Α τοῖς αὑτοῦ ἂν διεμάχετο' ὅπερ οὐδεὶς Ev πνεύματι 


Patrum accidisse credibile est. 


Magni Athanasii. 


᾿ «Confitemuretipsum esse Dei Filium, atqueDeum 
secundum spiritum, et Filium hominis secundum 
carnem, noa autem duss naturas unum Filium, 
unam adorandam, aliam non item ; sed unam in 
ipso Dei Verbo naturam incarnatam, atque uno eo- 
demque cultu una cum ipsa carne prosequendam. » 
En, inquiunt, aperte sanclus Pater duas de uno 
Filio naturas predicandas negat. — Verui haud 
inficiatur, miseri, duas in Christo naturas, sed hoc, 
unam scilicet in*ipso naturam adorand:m, aliam 
non item; neque propterea subdit, uno eodemque 
cultu unius Filii, nou nature, prosequendam. Acci- 
dit enim per universaliorem quasi quamdam inte- 
gram personam, ut ipsius partes, h:x scilicet na- 
' turz? simul adorentur; quippe cum in eodem qui 
colitur, Filio similiter ambzx contineantur. Vos au- 
tem malitiose verba hzec uuum Filium interpunctione 
completa, non, ut nos, simplici commate notatis; 
atque ita sensum vitiando, priora verba menti ve- 
Stra aptalis, reliqua ita profertis, ut integri loci 
menti minime respondeant. Nunc videamus num 
re vcrà Athanasius ea protulerit. Nemo enim vir 
sanctus circa eadem sibimet ipse contradicere con- 
suevit. Quod autem ea protulerit Apollinaris menti 
vestrz: maxime consona, testantur id in ecclesia- 
$tica Historia cum Timotheus quidam ipsius disci- 


Θεοῦ λαλῶν, παθεῖν ὑποπτεύεται. 


Τοῦ μεγάλου 'A0avaciov. 


« Ὁμολογοῦμεν xal εἶναι αὐτὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ 
xat θεὸν χατὰ Πνεῦμα, YU,v ἀνθρώπου χατὰ σάρχα" 
οὐδὲ δύο φύσεις τὸν ἕνα Yibv, μίαν προσχυνητὴν xal 
μίαν ἀπροσχύνητον, ἀλλὰ μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ A6- 
Tov» σεσαρκωμέγῃν χαὶ προσχυνουμένην μετὰ τῆς 
σαρχὲς αὐτοῦ μιᾷ προσχυνήσει, » Ἰδοὺ, φασὶ, τὴν 
δυάδα σαφῶς ἀναιρεῖ τῶν φύσεων ὁ Πατὴρ ἐπὶ τοῦ 


"ἑνὸς ΥἹοῦ. — ᾿Αλλ᾽ οὐ τὰς δύο φύσεις, ὦ οὗτοι, ἀνεῖ- 


λεν, ἀλλὰ τὸ μὴ θατέραν μὲν εἶναι τῶν δύο φύσεων 
προσχυνητὴν ἐν τῷ Υἱῷ, θατέραν δὲ ἀπροσχύνητον 
ἐν αὐτῷ" διὰ γάρ τοι τόδε καὶ ἐπήγαγεν, ὅτι "Ev μιᾷ 


D xal αὐτῇ προσκυγήσει τοῦ évóc Υἱοῦ, οὐ φύσεως, 


λέγων ’ ὡς γὰρ διὰ καθολιχωτέρου τινὸς τοῦ ὅλου 
προσώπου, ἅμα προσχυνεῖσθαι τὰ μέρη αὐτοῦ, ἤγουν 
τάσδε τὰς φύσεις, συμδαίνει, ὡς ἐμπεριεχομένας τῷ 
προσχυνουμένῳ Υἱῷ ὁμοίως ἄμφω" ὑμεῖς δὲ σοφι- 
στιχῶς τελείᾳ στίζοντες, xal οὐχ ὑποστιγμῇ xa" 
ἡμᾶς τὸν ἔνα Υἱὸν, τὰ πρῶτα μὲν τῶν ῥησειδίων 
χατὰ σχοπὸν ἑαυτοῖς ἀποτίλαντες διορίξετε, τὰ δὲ 
ἑξῆς ἀσυνάρτητα παρέλχοντες, ἐν τῷ νοήματι τοῦ 
ὅλου χωρίου, διελέγχεσθε. Οὕτως μὲν οὖν νοείσθω, εἰ 
ὄντως ᾿Αθανασίῳ εἴρηται" οὐ γὰρ ἑαυτῷ περὶ τὰ 
αὐτά τις θεοφόρος στασιάζει. “τι δὲ ᾿Απολιναρίῳ 
εἴρηται τάδε χατὰ τὴν ὑμετέραν ἔννοιαν, Τιμόθεός 
τις τούτον μαθητῆς ἐν τῇ ἐχχησιαστικῇ Ἰστο- 
pia λέγει, καὶ Πολέμων ὁ συνουσιαστὴς, οὗ Κύριλλος 


pulus, tum Polemon ejus familiaris, cujus memine- C ὁ Πατὴρ xoi Xe65pog ὁ Πατραλοίας μνημονεύουσι 


runt sanctus Pater Cyrillus (15), et Severus Patra- 
lx episcopus : qui Polemon hzc habet. 

« Eumdem ii Christum et Deum et hominem 
esse dicunt, nec eos pudet unam asserere Dei 
Verbi naturam incarnatam, quasi compositam. Quod 
si idem perfectus Deus est, perfectus homo ; fatea- 
mur oportet duas esse in ipso naturas, quemadmo- 
dum nuper commenti sunt Cappadoces, et Diodorus, 
et Athanasius et arrogantes Italiz praesules omnes, 
Atque ita nostri fingunt se cum sancto Apollinari 


sentire, re ipsa tamen cum Gregorii sectatoribus - 


duas de Christo naturas przdicant. » Et paulo post: 
« Quid se divi Apollinaris discipulos fingunt? Hanc 
enim sententiam ipse solus protulit, ul duas na- 
iuras everteret ; quippe qui manifeste scriptum re- 
liquit, et esse Christum Filium Dei secundum spi- 
ritum, et Filium hominis secundum carnem, non 
duas naturas unum Filium, unam adorandam, aliam 
non item ; sed unam Dei Verbi naturam incarnatam, 
el uno eodemque cultu una cum ipsa carne prosc- 
quendam. » 

Quis porro non miretur si his omnia similia pro- 
tulisset Athanasius, qui cum impio Diodoro sentire 
nuper crimini dabatur? Et si protulisset, accepis- 


(14) Affert hoc idem testimonium Leontius et 
lib. De sectis,; verum illud Athanasii esse negat. 
A1 auctoritatem Cyrilli quod attinet, ait, ibi esse 
mendum, et Dioscorum Cyrilli opera depravare 
consuevisse, 


φήσαντος οὕτως" 


€ Θεὸν γὰρ λέγοντες χαὶ ἄνθρωπον τὸν αὐτὸν, οὐχ 
αἰσχύνονται μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχωμέ- 
νην οἷόν τινα σύνθετον ὁμολογοῦντες" εἴ γε Θεὸς τέ- 
λειος xal ἄνθρωπος τέλειος ὁ αὐτὸς, δύο φύσεις ἄρα 
ὁ αὐτὸς, χαθάπερ ἡ τῶν Καππαδοχῶν εἰσηγεῖται και- 
νοτομία, Διοδώρου τε xat ᾿Αθανασίου ἡ οἴησις, καὶ 
τῶν ἐν Ἰταλίᾳ ὁ τύφος" καὶ αχηματίζονται μὲν οἱ 


, δῆθεν ἡμέτεροι φρονεῖν τὰ τοῦ ἁγίου Πατρὸς ἡμῶν 


᾿Απολιναρίου, χηρύττουσι δὲ χαθάπερ Γρηγόριος τὴν 
τῶν φύσεων δυάδα. » Καὶ μετὰ βραχέα' ε Τί δὲ͵ 
᾿Απολιναρίῳ τῷ θείῳ μαθητιᾷν σχηματίζονται ; 
καύτην γὰρ ἐπ᾽ ἀναιρέσει τῆς τῶν φύσεων δυάδος 
μόνος ἡμῖν ἀπεχύησε, γεγραφὼς ὧδέ πη σαφῶς" χαὶ 
εἶναι αὑτὸν Υἱὸν τοῦ Θευῦ, xal θεὸν χατὰ σάρχα, οὗ 
δύο φύσεις τὸν ἕνα Υἱὸν, μίαν προτχυνητὴν xaX μίαν 
ἀπροσχύνητον, ἀλλὰ μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγον σε- 
σαρχωμένην xai προσχυνουμένην μετὰ τῆς σαρχὸς 
αὐτοῦ μιᾷ προσχυνήσει. ) 


Τίς οὖν οὐ θαυμάσει, εἰ ὁ μετὰ Διοδώρον τοῦ ἀσε- 
600, διαθαλλόμενος αὐτῷ ᾿Αθανάσιος τὰ ὅμοια ῥῆῇ- 
ματα πάντα ἔφη; εἰ δὲ χαὶ τάδε ἔλεξε, πῶς xal ἐπὶ 


(15) Lib. 1, Contra Julianum, ubi sanctus Pater 
laudat veteres bene multos, qui de Moyse men- 
tionem fecerunt. Horum in numero censetur et 
Polemon lib. Graecarum historiarum. 


1865 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1866 


εἷς abo, διανοίας τῷδε τάδε εἰπὼν διεδλήθη 'Avo- Α selque eodem sensu quo auctor ipse ; quomodo ab 


λιναρίῳ καὶ Τιμοθέῳ; πῶς τε πρῶτος ᾿Απολινάριος 
«άδε ἀπιχύησεν, ὥς φασιν οἱ τοῦδε μαθηταὶ, εἰ τῷ 
διδασχάλῳ ἡμῶν ᾿Αθανασίῳ προείρηται; Πῶς δὲ καὶ 
ὁ οὕτως ταῦτα εἰ πὧν, ἔφη ἂν ἐν τῷ περὶ τῆς ἁγίας 
Τριάδος λόγῳ" « Οὐχ ἐπιμίγννται ἡ τοῦ Δημιουργοῦ 
φύσις καὶ τῶν δημιουργημάτων εἰς ἑνότττα φύσεως, 
ἀλλὰ δυσφημίας τὸ τοιοῦτον μεγίστης τὴν ὑπεροχὴν 
«ἧς θεότητος καταγούσης εἰς ἑνότητα τῇς ἐχτισμέ- 
γῆς οὐσίας. » 


Ei οὖν καὶ Κύριλλος αὐτὴν παράγει ὁ διδάσχαλος, 
ὡς ᾿Αθανασίου, οὐ τῶν ἀδυνάτων ἣ κατὰ τὴν 
ἡμετέραν ἔννοιαν, ἣ χατὰ ῥᾳδιουργίαν τινῶν ταύτῃ 
προσεχθῆναι αὐτὸν ὡς Πατριχῇ κχαὶ οὐχ αἱρετιγῇ 
pap:vplz. 


Ἰουλίου τῆς Ῥώμης, ὡς δοκεῖ, ἐκ τῆς (18) [x«- 
εἰ τῆς ἐν Χριστῷ ἐνότητος τοῦ σώματος πρὸς 
τὴν θεότητα. 

« Ὁμολογεῖται δὲ ἐν αὐτῷ τὸ μὲν εἶναι χτιστὸν 
ἐν ἑνότητι τοῦ ἀχτίστου, τὸ δὲ ἄχτιστον ἐν συγχράσε: 
τοῦ χτιστοῦ, φύσεως μιᾶς ἐξ ἑχατέρου μέρους συν- 
ισταμένης ἐνέργειαν, χαὶ τοῦ Λήγου συντελέσαντος 
εἰ; τὸ ὅλον μετὰ τῆς θεϊχῃς τελειότητος" ὅπερ ἐπὶ 
τοῦ χοινοῦ ἀνθρώπου ἐχ δύο μερῶν ἀτελῶν γίνεται, 
φύσιν μίαν πληρούντων, χαὶ ἑνὶ ὀνόματι δηλουμέ- 
νων. » --- Ταύτην πρῶτα μὲν Ῥωμαῖοι οὐ χαταδέ- 
χονται εἶναι Ἰουλίου" οὐδὲ γὰρ εὕρηται ἐν ταῖς βί- 
ὅλοις τῶν ἀρχαίων τι τοιόνδε τοῦ ἀνδρός" Ἰωάννης 
δὲ ὁ Σχυθοπόλεω; ἐπίσκοπος φιλοπονήύσας ἐν τοῖς 
παϊαιοτάτοις ᾿Απολιναρίου συγγράμμασιν, εὗρεν 
ἐπὶ λέξεως τὴν χρῆσιν. Ὅτι δὲ ᾿Απολιναρίου ἐστὶ, 
δηλοῖ xaX τὸ ἐπαγόμενον ἐν τῷ αὐτῷ λόγιν μετά τινα 
φύλλα" ἔφη γὰρ μὴ ζωοῦσθαι χαὶ ὑπὸ Ψυχῆς τὸ σῶ- 
μα τοῦ Κυρίου, ὅπερ Ἰούλιος οὔποτε ἂν ἔφη ἔχει 
δὲ οὕτω; « Οὕτω γὰρ ἔζησε τὸ σῶμα θεότττος ἁγια- 
σμῷ, xal οὐχ ἀνθρωπίνης ψυχτὶς χατασχευῇ. » Ὅτι 
δὲ πάλαι xal ἄψυχον ἐδογμάτισεν ᾿Απολινόριος εἶ- 
vai τὸν Κύριον, εἶτα ὡς ἐχ μεταμέλου ἄνουν xat 
ἄψυχον λέγειν αὐτὸν μετέμαθε, Σωχράτης iv τῇ 
᾿Εχχλησιαστιχῇ ἱστορίᾳ φησὶν οὕτω; περὶ αὐτοῦ 
χαὶ τῶν ἀμφ᾽ αὐτόν᾽ « Καὶ πρότερον μὲν ἔλεγον μὴ 
ἀνειληφέναι ψυχὴν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐν τῇ οἶχο- 
νομίᾳ τῆς ἐνανθρωπήσειυ;" εἶτα ὡς ἐχ μετανοίας 
ἐπιδιορθούμενοι προσέθηχαν ψυχὴν μὲν ἀνειληφέναι, 
νοῦν δὲ οὐχ ἔχειν, ἀλλ᾽ εἶναι τὸν Θεὸν Λόγον ἀντὶ 
νοῦ εἰς τὸν ἀναλτηφθέντα ἄνθρωπον. » 


Apollinare et Timotheo id ei vitio verteretur? Quo- 
modo primus (16) omnium Apollinaris hzc dixisset, 
ut ipsius discipuli testantur, si prius a praeceptore 
nostro Athanasio prolata fuissent *? Quomodo item 
hic, orat. 5 De Trinitate, diceret : « Non commisce- 
tur opificis, et operum substantia ad naturam 
unam componendam, sed impietatem hoc maxi- 
mam continet, cum summam divinitatis dignitatem 
majestatemque ita deprimat, ut cum creatura con- 
jungi dicatur. » 

Si ergo et magister noster Cyrillus auctoritatem 
eamdem sub Athanasii nomine laudat (17); fieri 
facile potuit, ut vel eodem sensu quo nos, ean! ac- 
ceperit, vel quorumdam malitia deceptus eam bona 


B fide tanquam sancti Patris, non hzretici testimo- 


nium protulerit. 


Julii episcopi Romani, ut videtur, ex libro de con- 
junctione in. Christo corporis cum divinitate (19). 


« In. confesso est, in ipso esse quid creatum cum. 
increato conjunctum, et aliquid increatum cum 
creato commistum ; ex utroque composilam esse 
naturam unam, et ad totius complementum pe- 
culiarem quamdam virtutem divina sua perfectione 
contulisse οἱ Verbum. Quod in vulgari homine 
duabus imperfectia pariibus composito fieri con- 
suevit; qui» parles naturam unam conficiunt, et 
uno eodemque nomine appellantur. » — Primum 
auctoritatem hanc esse Julii negant Romani, quia 
in veterum libris nullum hujusmodi testimonium 
ipsius nomine inscriptum occurrit. Praeterea Jo. 
Seythopoleos episcopus, qui circa Apollinarii ve- 
tustissima scripta diu multumque laboravit, aucto- 
ritatem illam in hisce scriptis exaratam iisdem 
omnino verbis invenit. Quod autem sit Apollinarii, 
manifeste declarat et id, quod in eodem libro 
pauca post folia adjicitur. Ait enim Domini corpus 
bumana anima, οἱ vita destitutum : quod Julius 
profecto nunquam dixit. lta. porro ibi legitur : 
« Corpus enim, ait, vitam trahebat a divinitatis 
sanclitate, non ab humane anim: facultate. » 
Quod autem Apollinaris Dominum anima destitu- 
tum primum dixerit ; deinde quasi pornitentia 


D ductus, eum mente carere, non anima docuerit : 


testatur id in Ecclesiastica historia 5 Socrates, qui 
de Apollinario, et ipsius asseclis hec babet : « li 
primum asseruerunt Dei Verbum anima destitu- 


ve carnem assumpsisse; deinde quasi poenitentia ducti, se suamque sententiam corrigendo, dixerunt 
erbum animam una cum carne sumpsisse, scd mente destitntam, idemque in homine assumpto 


mentis ;crere vicem. » 
19 Lib. n, cap. 46. 


(16) Non primus, sed solus, ait Polemon supra 
laudatus. - 


(17) In Apologetico pro duodecim Capitulis, et 
lavect. contra Theod. 


18) Sic in Leontii codice mutilus est titulus; 
sed ilem titulus integer a me observatus fuit in 


PaTaoL. GR. LXXNXNVI. 


alio codice Vat. cum multo ampliore epistole bujus 
fragmento, quod in calce Leontii recitandum cu- 
rabo. 

(19) In conjunctione in Christo, &x τοῦ περὶ τῆς 


ἐν Χριστῷ ἐνώσεως, ut alibi Leontius testimonium 
idem laudans asseril. 


Ὁ 


1861 


LEONTII BYZANTINI 


1868 


Ejusdem Julii episcopi Romani, ex epistola (20) ad A Τοῦ αὑτοῦ Ἰουλίου ἐπισχύπου 'Ρώμης ἐκ τῆς 


| Dionysium | (21). 

« Una est in Christo natura, quia una est et 
persona, quz profecto in duas nou dividitur. Haud 
enim una corporis propria natura est in Christi 
carne assumpta, alia propria divinila!is , sed quem- 
admodum homo naturam unam habet, ita αἱ Chri- 
stus, qui hominibus assimilatus est. Quod si ii 
non agnoscunt hanc nature unitatem, quse ex 
multorum conjmnctione manat ; profecto dividere 
potuerunt unam quamlibet rem in partes plures. 
Siquilem humanum corpus, ex. gr., constat rebus 
multis substantia diversis, ossibus, nervis, venis, 
carne, pelle, unguibus, pilis, sanguine et spiritu ; 
quie licet ab se invicem differant, unam tamen in 
homine naturam conficiunt. Quocirea et divinita- 
tis veritas cum humano corpore conjuncta unuin 
est, nec in naturas plures dividitur. » Et paulo 
post : « Necesse enim est (ait) eos qui naturas duas 
profitentur, adorare unam, et non alteram, et per 
divinam nos sacri fontis unda lavari, non item 
et per humanam. (juod si per unam Domini mor- 
tem omnes eadem salubri unda mundaimur, unam 
etíam fateamur oportet naturam ex impassibili di- 
vinitate et passibili carne conflatam, ut ita lava- 
cram nostrum per divinitatem simul et Domini 
mortem perílci vere dicatur. » Ft post pauca rur- 
sum Ic habet : « Caveat ergo qui duas in Chrisio 
naturas asserunt, πὸ Christum ipsum dividentibus 
ansam prebeant. Nam neque corpus aliquod per 
se subsistens natura est, nec ipsum per se vivit, 
neque seorsim a vitali Verbo dividi potest, neque 
Verbum divisum a carne naturam suam habet, 
quam ἃ carnis experte divinitate trahit. Quando- 
quidem Dominus in mundum venit carne przdi- 
tus, non ea destitutus. Neque creatum corpus 
vivit sine increata divinitate, quo creata natura 
dividi possit; nec increatum Verbum in mundum 
venit sine corpore, quo quis inereati quoque na- 
turaní dividere queat. Si vero utrumque unüm 
es$ ob ipsorum arctam conjunclionem et copu- 
lam, compositionemque humano eomposito simi- 


πρὸς Διογύσιον àxictoAnc (25). 

« Mía φύσις ἐστὶν, ἐπειδὴ πρόσωπον ἕν, οὐχ 
ἔχον εἰς δύο διαίρεσιν" ἐπεὶ μὴ ἰδία φύσις “ὃ σῶμα, 
καὶ ἰδία φύσις 1j θεότης χατὰ τὴν σάρχωσιν, ἀλλ᾽ 
ὥσπερ ἄνθρωπο; μία φύσις, οὕτως xol ὁ Ev ὁμοιώ- 
ματι ἀνθρώπων γενόμενος. El δὲ οὐχ ἐπιγινώσχουδι 
τὸ χαθ᾽ ἕνωσιν ἕν, δύνανται xal εἰς πολλὰ χαταμε- 
ρίζειν τὸν ἕνα, χαὶ πολλὰς λέγειν φύσεις" ἐπειδὴ 
πολυειδὲς τὸ σῶμα ἐξ ὀστέων χαὶ νεύρων χαὶ φλε- 
60v xai σαρχῶν καὶ δέρματος xal ὀνύχων xal τρι- 
χῶν xat αἴματος xal πνεύματος, ἅπερ πάντα δια- 
φορὰν μὲν ἔχει πρὸς ἄλληλα, μία δὲ φύσις ἐστίν" 
ὥστε καὶ ἡ τῆς θεότητος ἀλήθεια μετὰ τοῦ σώματος 
ἕν ἔστι, xal εἰς δύο φύσεις οὐ μερίζεται. » Καὶ μετὰ 


B βραχέα" « ᾿Ανάγχη γὰρ αὐτοὺς δύο λέγοντας φύ- 


σεις, τὴν μὲν μίαν προσχυνεῖν, τὴν δὲ ἑτέραν μὴ 
προσχυνεῖν' εἰς μὲν τὴν Oetxhv βαπτίζεσθαι, εἰς δὲ 
τὴν ἀνθρωπίνην μὴ βαπτίζεσθαι. Ei δὲ εἰς τὸν 05. 
vatoy τοῦ Κυρίου βαπτιζόμεθα, μίαν ὁμολογοῦμεν 
φύσιν τῆς ἀπαθοῦς θεότητος xat τῆς παθητῆς σαρ- 
κὸς, ἵνα οὕτως εἰς Θεὸν T) τὸ βάπτισμα ἡμῶν xa εἰς 
τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου τελούμενον, » Καὶ μετ᾽ 
ὀλίγα πάλιν" « Mh οὖν τοῖς διατέμνουσι πρόφατιν 
δότωσαν οἱ δύο λέγοντες φύσεις" οὔτε γὰρ τὸ σῶμα 
χαθ᾽ ἑαυτὸ φύσις, μηδὲ ζωοποιὸν χαθ᾽ ἑαυτὸ, μηδὲ 
διατέμνεσθαι δυνάμενον, ἄνευ τοῦ ζωοποιοῦ" οὔτε ὁ 
Λόγος xa0* ἑαυτὸν εἰς ἰδίαν μερίζεται φύσιν ἣν ἔχει 
χατὰ tb ἄσαρχον" ἐπειδὴ ἐν σαρχὶ Κύριος, καὶ 
οὐχ ἄσαρχος ἐπεδήμησε τῷ χόσμῳ * οὗτε τὸ χτιστὴν 
σῶμα ζῇ χωρὶς τῆς ἀχτίστου θεότητος, ἵνα χωρίζῃ 
τις φύσιν χτιστήν" οὔτε μὴν ὁ ἄχτιστος Λόγος ἐπεδή.- 
μησε χωρὶς σώματος, ἕνα μερίζῃ τις ἀχτίστου φύ- 
σιν. Εἰ δὲ ἑχάτερόν ἐστι χατὰ τὴν ἕνωσιν καὶ τὴν σύν- 
οδον xaX τὴν σύνθεσιν τὴν ἀνθρωποειδῇ, ἕν xal τὸ 
ὄνομα τῷ συνθέτῳ προσαρμόζεται" ἀπὸ μὲν τῖς 
θεότητος τὸ ἀπαθὲς, ἀπὸ δὲ τοῦ σώματος τὸ παθη - 
τόν, Καὶ ὥσπερ ἀχρύοντες τοῦ Παύλου τὸν Χριττὸν 
παθητὸν, οὔτε μεριχῶς ἠχούσαμεν, οὔτε τὴν θεό- 
τῆτα παθητὴν ἐνομίσαμεν, οὕτως xal τὸ χτιστὸν χαὶ 
δοῦλον, οὔτε μεριχῶς λέγεται, οὔτε τὴν θεότητα 
ποιεῖ κτιφστῆν οὔτε δούλην. » 


lem; unum quoque composito nomen aptari debet cique tribui multiplex proprietas, ut ob divini- 
tatem inereatum, ob carnem conira creatum, οἱ per hanc pati posse vere dicatur. Et quemadmo- 
dum cum ab apostolo Paulo Christum  (uisse passum audimus, loc de toto Christo, non de parte 
dictum accipimus, neque propterea divinitatem passam fuisse credimus; ita cum creatus, aique 
servus idem predicatur, hoc de toto, non de sola parte dicitur, neque propterea divinitatem crca- 


lam atque servam dieere videtur. » 


Quod auctoritas hzc perperam Julio (22) aseri- Ὁ Ταύτην τὴν χρῆσιν εἴ γε προσεχόντως ἐπισχέπτοιε" 


batur, quodque propterea nulla vi polleat, id con- 
sideranti liquido patebit; nee ad eam evertendam 
futilibus commentationibus opus esse arbitramur. 
Quod enim recens hzc sit, adversariorum ma- 
litia excogitata, quivis ex eo facile perspicere 


(29) Hanc eamdem epistolam refellit Leontius et 
libro De sectis, sect. 8. 

(21) Integram hauc epistolam legas, t. 1, p. 148. 
Supplement, P. Dominici Mansi. 

en Hzc leviter attigit Leontius et libro De sectis, 
sect. o. 


οἱ ἐντυγχάνοντες, οὔτε διαδολῇς οἰόμεθα χρήζειν εἰς 
Ψευδεπίγραφον, οὔτε ἀνατροπῆῇς εἰς τὸ ἀνέσχυρον ς 
Ὅτι μὲν γὰρ πρόσφατον fj ταύτης σχαιωρία, συνίδοι 
τις ῥᾷστα, τῷ μηδΣ Διοσχόρῳ μηδὲ Σεδήρῳ μηδὲ 
τοῖς παλαιοτέροις τῆσδε τῆς ἀτεδείας αἱρεσιάργαις 


(23) Edita fuit hzc epistola a L. Muratorio in 
Anecdotis Graecis, qui el eadem Julio pape, duce 
presertim Leontio De sect.sect. 8, prorsus abju- 
dicavit in perdocta quam subtexuit disquisitione, ! 
et Apollinaris hiretici esse pervicit. 


1869 


CONTRA MONOPHYSITAS, 


18:0 


παράγεσθαι" δῆλον γὰρ otc 7| διὰ τὴν διαθολὴν τοῦ A potest, quod eam neque Dioscorus, neque Severus, 


εἰπόντος, ἢ τὴν óncpÓokkw τοῦ ἀσεθήματος, xa: 
ἐκείνοις τοῖς λίαν προσχειμένοις τῷ δόγματι, παρ- 
ὠφθη πάντα τὰ Ἰουλίου xa τῶν λοιπῶν Πατέρων 
μυριάχις σπουδαίως περιεργασαμένων, ἵνα τι πρὸ: 
συνηγορίαν τοῦ οἰχείου φρονήματος ἀναλέξωντα!:. 
“Ἄλλως τε τῷ γε ψιλῶς πως τοῖς ᾿Απολιναρίου ἐν- 
ευγχάνοντι προγενεστέροις συγγράμμασι περὶ τῆς 
oixovopíac, οὐδ᾽ ἀμφιθδολίας εἶναι ἄξιον δόξει τὸ 
χνέσιον αὐτῷ τῆσδε τῆς χρήσεως ^ ἄνω τε γὰρ καὶ 
χατὰ τὰ δύο μέρη τῆς φύσεως Χριστοῦ, σῶμα μόνον 
χαὶ θεότητά φησι, σάρχα τὴν ὡς σῶμα, οὐ μὴν ὡς 
ἀνθρωπότητα AapÓavopévr,) xaX Λόγον * ἀνθρωποειδῇ 
δὲ τὴν Χριστοῦ ἕνωσιν χαλεῖ ' ὅπερ fv ἰδιαίτατον 
ἐκείνου δόγμα λέγοντος, πάλαι μὲν ἀντὶ Ψυχῆς σώ- 


nec alii veteres hujus imptetatis magistri pro 
duxerint, Perspicgmam emim est et hos ipsos qui 
liuic dogmati impense favent, vel áperta calumnia, 
vel nimia impietate deterritos, hac in re praeterire 
consulto Julii aliorumque Patrum opera omnia, 
Cum citteroquin in. eo vel maxime laborare con- 
sueverint, ut ex eorum scriptig auctorilátes aliquas 
ad suz sententiz próbationem depromerent. Quan- 
quam qui ApoHinaris vetusta De Christi dispensa- 
tione $cripta primis labris attigit, ne dignum quidem 
putabit, quod in dubium id revocetur; sitne ge 
nuinum, annor, hoc Juli testimonium. Passim 
enim cum duas Christi natarg partes, corpus sci- 
licet &olum, atque divinitatem commemórat; tom 


ματι ἀνθρωπείῳ ἐγγενέσθαι τὴν θεότητα xal μίαν B Verbum humanam duntaxat carnem, corpus scili- 


φύσιν ἀπαρτίσαι ἄψυχον θεΐαν τὸν Χριστὸν, ὕστερον 
δὲ ὑφήσαντος ποσῶς τῇ ἀσεύςείᾳ ἀντὶ νοῦ ψυχικοῦ 
ἐνεῖναι τὴν θεότητα ἐν Χριστῷ μετὰ τοῦ Λόγου τῇ: 
Ψυχῆς μέρους δογματίξοντος" ἀλλ’ οὕτω μὲν εὐφώ- 
gatoc ἡ χατὰ τοῦ Πατρὸς διὰ τῆς ἐπιγραφῆς 2vxo- 
φαντία * fj δὲ χατὰ τοῦ Κυρίου βλασφημία ὅσῃ ἐστὶν 
ἐν τοῖσδε τοῖς ῥησειδίοις ἐξεταστέον λοιπὸν τὰ 
“πλεῖστα ἕν αὑτοῖς ἀλόγιστα χαθ᾽ ἕν βασανίζοντας. 
$ti anima docuit, asseritque Verbum esee ipsius 
peram Julio tribuatur, ex dictis manifeste Hiquet 
corísideranti pátebif, si voculas 
limus. 

« Mía φύσις ἐστὶ, φησὶ, ἐπειδὴ πρόσωπον ἕν, » 
* Apa οὖν ὅπου λλείόνα πρόσωπα, τιάντως χἀὶ φύσεις 
λείους" xài μὴν τρία τὰ θεῖα πρόσωπα, φύσις δὲ 
μία * οἷς ἔμπαλιν ἔχει ὁ τῆ: olxóvoutac λόγος, f] φη- 
61v 6 θεολόγος Γρηγόριος. "Ezt μὴν ἐπεὶ χαὶ τοῦ μύ- 
ὄρου ὑπόστασις μία, ἐΐτουν πρόσωπον, μία ναὶ τοῦ 
ἐν αὐτῷ πυρὸς χαὶ δσιδέρσυ φύσις ἐστίν" fj παρὰ τὰς 
xotvà; ἐννοίας δοβάζομεν τάδε, Εἶτά φησι͵ « Οὐχ 
ἔχον εἰς 650 διαίρεσιν, ἐπεὶ μὴ ἰδία φύσις ἡ θεότης 
xztà τὴν σάρκωσεν. . Τὸ οὖν, ἰδία, τοῦτό φησιν“ εἰ 
μὲν κατὰ τόπον, ὄννως οὐχ ἔστιν ἰδίᾳ θάτερον ἀπὸ 
ϑατέρου ’ οὐχ ἔστε γὰρ αὐτοῖς τοπιχὸς διορισμὲς, 
ὅτι iy ἐζ ἀνθρωξίνῳ τοῦ Χριστοῦ  xatoixet πᾶν τὸ 
πλήρωμα τῆς θέότητος σωματιχῶς " εἰ δὲ χατὰ Λό- 
γον, οὐχ ἔστιν ἑκατέρα ἰδιάζουσα φύσις Ex θατέρας" 
τοῦτο γὰρ ἐσαφήνιζε διὰ τῶν μετὰ βραχέα, λέγων " 
« Μίαν ὁμολογοῦμεν φύσιν τῆς ἀπαθοῦς θεότητο; 
χαὶ τῆς παθητῆς σαρχός" xai οὔτε ἡ ἀπάθεια τοῦ 
Λόγον, οὔτε τὸ πάθος τῇ: σαοχὸς ἴδιον, ὄτλον πᾶσιν 
ὡς xa ὁ Λόγος αὐτῆς εἰς ἴδιον λόγον ἔπαθε, χαὶ ἡ 
σὰρξ ἰδίῳ λόγῳ οὐχ ἔπαθεν’ ἐζωοποίη σέ τε οὐ μόνου 
ὁ Λόγος τὴν σάρχα, ἀλλὰ χαὶ fj σὰρξ τὸν Λόγον, 
εἴτουν ἡ ἀνθρωπότης, f| ὡς οὗτος λέγει, τὸ σῶμα τὴν 
Qeótrta. » 
propria persona passa caro vere dicatur. Et non 
Verbum, scilicet humanitas (vel, ut hic ait), corpus 

"Qv τίς βλασφημίας ὑπέρτερος λόγος; ᾿Αλλὰ τὸν 
περὶ τὰς ἀσεδεῖς διανοίας συμδαίνοντα σάλον ἐξ 
ἀδρανείας “οὔ ψεύδους, xal διὰ τῶν ἑξή: σχοπητέον. 
« Οὔτε γὰρ τὸ σῶμα xa0' ἑαυτὸ φύσις, φησὶ, μηδὲ 
ζωοποιὸν χαθ᾽ ἐχυτὸ, μηδὲ διατέμνεσθαι δυνάμενον.» 


cet, non integram humanitatem assumpsisse predi. 
cat, atque Christi eompositiorrem bumanise siimilem 
appellat, quod erat prwcipuum ipsius Apellinarii 
dogma, qui primum asseruit divinitate anims 
vieem gerete, ünaimque solam im Christo natüram 
divinam anima destitutam esse; deinde nonnibi) 
de impietate sua quodammodo remittendo, mentis 
liumanz duntaxat officio fungi divinitatem in Chri- 


anima partem. Quod itaque laudata epistola per- 
: quanta veto per eam Christo Domino fiat injuria, 
ipsas, earumqué maxima absurda accurate perpendere ve- 


« Una natura est, aii, quandoquidem una esq 
persona. » Nunquid ergo ubi sunt person:se plures, 
ibi quoque sunt nature plures? Atqui tres in di- 


. vinitate sunt persons, natura tamen una : coníra 


vero se res habet in ipsa Christi disperisatione, 
teste Gregorio Theologo. Przterea cum ferri can- 
dentis una sit subsistentia, seu persona; nunquid 
una in eo et ignis, et ferri natura? Hzcne contra 
communes a natura nobis insitas leges ita se lia- 
here putamus? Adjicit deinde : « Qux in duas 
dividi nequit, quandoquidem divinitas haud sborsirb 
a carne assumpta in Christo eubsistit. » Hoc est: 
quod attinet ad locum vere unüm aeorsim ab alio 
non subsistit, quandoquidem loeo non distinguun- 
tut, cum in humana Christi carne tota divinitatis 
plenitado corporaliter degat : quod vero spectat 
ad Verbum, profecto dici nequit naturam unam 
seorsim ab alia secundum se degere, quod paulo 


p post ita declaravit : « Unam, inquit, eonfitemur na- 


turam  impsssibilis divinitatis, atque passibiiis 


carnis. Qaod porro neque carere passionibus 


propriam sit Verbi, nec iis obnoxium fieri pro- 
prium sit carnis; id ex eo liquido patet, quod 
Verbum in propria persona passum, non item in 


modo Verbum carnem, sed etiam caro vivificav.t 
vivificavit divinitatem. » 


Quibus quid absurdius dic) potest. quid a pie- 
talis ratione alienius? Sed consideremus et ex 
sequentibus impiarum cogitationum sestum ac flu- 
cium, qui instabili mendacio suscitatur. « Corpus 
enim, 5it, nec ipsum per se subsistens natura est 


1871 


LEONTII BYZANTINI 


1812. 


neque per se vitale, nec hujusmodi, quod scindi Α "Apz γοῦν ὥσπερ οὐχ ἔχει τὸ ζωοποιὼν ἐχ τοῦ ἰδίου 


queat. » Nunquid ergo quia non habet ex intima 
sui nalura, ut vitale sit, ne illud quidem habet, 
ut scindi possit? an unum quidem ab intima sua 
natura habet, alterum vero nequaquam ? Ac dein- 
ceps ex conjunctione cum eo, quod natura sua 
vivificum est et individuum, obtinuit utrumque. 
Quod si caret suis proprietatibus, et corporis na- 
tura vim suam exserendo dividi se posse patefecit 
in Christo : si neque Verbum, neque caro discin- 
di poterant, quis circumcisus est? quis clavis con- 
fixus? quis lancea transverberatus? Nisi liec specie 
tenus, et umbr: contigisse dicant. 

Videamus autem quanta scateat dementia quod 
adjicitur. Ait enim : « Neque Verbum in propriam 
naturam secernitur, quam habet in carnis experte 
divinitate. » Retinet ergo, sapientissimi viri, pro- 
priam naturam Verbuimn (qua carnis expers est) 
eliam posteaquam carnem assumpsit. Quomodo 
ergo vestros non inseclamini? Ecquid δι] hzc alia 
respondere nobis poteritis? An ct humanitas Chri- 
sti Domini, qua caro est, suam retinet naturam, 
etiamsi Verbum eam statim procreatam sibi co- 
pulavit : an sola natura Verbi carnis expers in suo 
statu mansit, atque vana quzdam species fuit illa, 
q"ua Christus humana carne przditus apparuit? 
Nam si vera caro fuisset, dux profecto nature 
convenissent in unam, eamdemque communem 
subsistentiam. Quid ad hzc? nonne per conjun- 


ctionem utrumque fit unum, vir eximie? at si vere C 


unum, quomodo utrumque? Si vero utrumque, 
quomodo secundum idem erit unum? Nonne per- 
spicuum est idem dici unum ob unitatem persons, 
et utrumque ob naturam duplicem? Minime, inquit, 
sed hoc dicitur ob compositionem humanz prorsus 
similem. Quid ergo? Salva manente natura cor- 
poris el anime, munquid el aliam (24) prater 
hasce naturam 6556 in homine novimus, annon? 
Si negemus, nec in Christo Domino salva nianente 
divinitate et humanitate, necesse nobis erit com- 
minisci conimmunionem aliam maturam; si vero 
affirinemus, contendamusque praeter anima, et cor- 


λόγου, οὕτως οὐδὲ τὸ διατέμνεσθαι ἔχει Ex τοῦ ἰδίον 
λόγου τὸ σῶμα" ἣ ix μὲν τοῦ λόγου τῆς ἰδίας φύ- 
σεως θάτερον ἔχει, ἕτερον δὲ οὔ" ix δὲ τῆς πρὸς 
ζωοποιὸν χαὶ ἀδιάτμητον φύτει ὃν ἑνώσεως, ἀμφό- 
τερα ἕλαδεν" ἄγλως δὲ, εἰ μὴ ἔχει τὰ ἴδια, xal 
ἐπεδείξατο ἐνεργείᾳ ἡ φύσις τοῦ σώματος 15 δια- 
τμητὺν αὐτῆς ἐν Χριστῷ, οὔτε τῆς σαρχὸς οὔτης 
διατμητῆς, τίς περιετμέθη ; τί; δὲ ἥλοις χατεπερο- 
νήθη ; τίς ὃὲ λόγχη διηρέθη, πλὴν εἰ μὴ φαντασία 
τι: γαὶ σχιᾶς τύπος. 


Τὸ δὲ ἐπαγόμενον ὅσης γέμει τῆς ἀνοίας προῦ- 
εχτέον " φησὶ γάρ' «Οὔτε ὁ Λόγος εἰς ἰδίαν μερῖ- 
ζεται φύσιν ἣν ἔχει χατὰ τὸ ἄσαρχον. » Ἔχει οὖν, 
ὦ σοφοὶ, κατὰ τὸ ἄσαρκον ἰδίαν φύσιν ὁ Λόγος ἔτι 
χαὶ ἐπιδημήσας ἐν capxi* χαὶ πῶς τῶν ὑμετέρων 
οὐχ bmatotte ; τί τε ἡμῖν προσεπερωτῶσιν ὑμᾶ; 
ἀποχρυιθήσεσθε ; ἄρα γὰρ χαὶ ὁ Κυριαχὸς ἄνθρωπος 
ἔχει ἰδίαν φύσιν κατὰ τὸ σαρχιχὸν, εἰ χαὶ ἐνθέως 
ἐπεδήμησεν, ἣ τοῦ Λόγου μόνον σώζεται ἡ φύσις: ἡ 
ἄπσαρχος ; δόχησις δὲ ἣν ἡ φανέρωσις τῆς σαρχὶς 
τοῦ Κυρίου ; εἰ γὰρ ἁληθείᾳ ἣν ἡ φανέρωσις τῆς 
σαρχὺς τοῦ Κυρίου; εἰ γὰρ ἀληθείᾳ ἣν δύο φύσεις, 
ἐχατέρα τῶνδε συνάγουσιν εἰς μίαν κοινὴν ὑπόστασιν 
συνηγμένας τὴν αὐτοῦ. 'AXX ἐπὶ τούτοις τί now; 
εἰ δὲ ἕν ἑχάτερόν ἐστ: κατὰ τὴν σύνοδον " ὦ ἄνθρω- 
πε, εἰ ἕν, πῶ; ἑχάτερον; εἰ δὲ Exátepov, πῶς ἕν 
χατὰ τὸ αὐτὸ ἕαται Οὐχοῦν σαφὲς ὅτι ἕν μὲν χατὰ 
τὸ πρώσωπον, ἑχάτερον δὲ χατὰ τὰς φύσεις ἐστίν. 
Οὐχὶ, φησὶν, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἀνθρωποειδῇ σύνθεσιν. 
ΤΙ οὖν; σωζομένης φύσεως ψυχῆς xoi σώματος, 
ἴσμεν χαὶ ἑτέραν φύσιν εἶναι τὸν ἄνθρωπον παρὰ 
tásóc, ἣ οὐχί; εἰ μὲν οὖν οὐχὶ, οὐδὲ ἐπὶ τοῦ Κυρίου 
σωζομένης θεότητος χαὶ ἀνθρωπότητος, φύσις ἐστὶ 
αὐτῷ ἡ καθολιχωτέρα μία * εἰ δὲ σωξομένων τούτων, 
οἰόμεθα ἐπιγενέσθαι xal τὴν χοινοτέραν τοῦ ἀνθρώ- 
ποὺ φύσιν παρὰ ταύτας ἑτέραν οὖσαν, τίς ἂν εἴη χαὶ 
ἡ ἐπὶ Χριστοῦ ἡ ἐπιγενομένη φύσις, f| οὔτε θεία 
οὔτε ἀνθρωπίνη ἐστί ; χαὶ τί τὸ φυσιχὸν τοῦτο εἶδος 
τὸ ὑπέρθεον, εἴπατε * ἀλλ᾽ οὕτως μὲν τάδε. 


poris substantiam inesse et communiorem aliam hominis naturam, ab utraque illa prorsus diversam: 
quaenam erit in Christo similis huic natura, quz neque divina, sit, neque humana?.Qualis, amabo 


vos, isla species naturalis et suprema? 


H:c cum ita sint, quale composito nomen tri- D 


buendum putatis? Equidem si tale sit, quod sub- 
sistentiam significet, nihil oppono; si vero naturam 
significet, qu:ro quammam sit hzc natura per hocce 
nomen significata? Profecto si diversa dicatur ab 
divina et humana, qualis erit? si vero sit cadem 
ac divina, non erit propria compositi denominatio, 
quippe cum ante compositionem exstiterit. cum 
natura, tum ipsius noinen : si vero sit. eadem ac 


(24) Putant nonnulli inesse singulis individuis 
naturam quamdam communem, a particulari cu- 
jusape natura distinctam : cum enim mens nostra 
sibi finxerit ideas quasdam communes, qu:e singu- 
lis individuis aptantgr. hinc pularuut exsistere 


Ἐν δὲ τῷ συνθέτῳ ὄνομα τὸ ποῖόν φατε προσαρ- 
μόζεσθαι ; εἰ μὲν τὸ ὑποστατιχὸν, ἀναντίῤῥητος ὁ 
λόγος" εἰ δὲ φυσιχὸν, τὶς αὐτῷ ἡ ὑποχειμένη φύσις, 
χαὶ δ'ὰ τοῦδε προσαγορενομένη εἰ μὲν γὰρ ἑτέρα 
παρά τε τὴν θεότητα χαὶ ἀνθρωπότητα, ποία ἂν εἴη ; 
εἰ δὲ ἡ τῆς θεότητος, οὐ τοῦ συνθέτου ἰδίως fj ὀνομα- 
σία ὡς συνθέτου * χαὶ πρὸ γὰρ τῆς συνθέσεως Tv fj 
τε φύσις καὶ τὸ ὄνομα" εἰ δὲ τῆς ἀνθρωπότητος, 
xaX οὕτως οὐ τοῦ συνθέτου ἡ προσηγορία " xal πρὸ 


et naturas communes ab ideis illis reprzsentatas. 
Nimirum ignorant ideas, ut logici loquuntur, ab- 
siractas nullum in rerum natura ohjectum ha- 
bere. 


1873 


CONTRA MONOPHYSITAS 


1814 


γὰρ τῆς ἐνώσεως τῆσδε ἣν ἢ «s φύσις xax ἡ χλῇσις A humana, ne ita. quidem propria coinpositi deno- 


αὕτη ὡμολογημένω; πᾶσιν. ᾿Αλλ᾽ (va πάντα παρ- 
ἰδωμεν, πῶς ὃν ὄνομα φυσιχὸν δεῖν εἰδέναι χατὰ τοῦ 
συνθέτου λέγοντες ὅλου, δύο τε xal ἐναντία αὐτοῦ 
χαταφάσχετε, χτιστόν τε xal ἄχτιστον αὐτὸ λέγοντες ; 
χαὶ τό γε λίαν παραδοξότερον, ὅτι ἀπὸ μὲν τῆς θεό- 
τητος, μόνον τὸ ἄχτιστον xal ἀπαθὲς φάσχοντες 
εἶναι αὐτοῦ, ἀπὸ δὲ τοῦ σώματος τὸ χτιστὸν χαὶ πα- 
θητὸὴν, οὔτε μεριχῶς ἀχούειν οὔτε λέγειν τάδε ἐπὶ 
Χριστοῦ εἰρήχατε, ἀλλ᾽ ἐχ τοῦ ὅλου Χριστοῦ ; Συγ- 
χωρήσαντες δὲ ὑμῖν ὡς ἂν χαὶ βούλεσθε παλ:λλο- 
γεῖν, ἐπαγάγοιμεν τοῖς παρ᾽ ὑμῶν ἀναγχαίως, 6; 
εἴπερ ὁμοτίμως περὶ ἑχατέρου τῶν ἐν Χριστῷ τὰ 
ἐναντία δοξάξετε, χαὶ τὸ ὅλον χατὰ φύσιν ἴστε τοιόνδε 
Χριστοῦ, ὃ ἂν ix θατέρας τῶν ἐν αὐτῷ φύσεων λέ- 
γεται xatà τῆς ὅλης ὑποστάσεως αὐτοῦ, ἄρα γε 
ὥσπερ ἀληθῶς παθητὴ xai χτιστὴ fj σὰρξ αὐτοῦ, 
οὕτως γε χαὶ ἡ θεότης αὐτοῦ " χαὶ ὥσπερ ἀπαθὴς χαὶ 
ἄχτιστος ἡ θεότης αὐτοῦ, οὕτως γε καὶ ἡ σάρξ᾽ ἃ πρὸς 
τῷ βλασφήμῳ ἔχει xal τὸ ἀδύνατον σαφῶς" οὗ γὰρ 
ἔστιν ἐν ταυτῷ xai χατὰ τὸ αὐτὸ xal ὡσαύτως πάντη 
τὰ ἱναντία, πώποτέ τινος χαταφάσχεσθαι. 


Β 


minatio erit, quippe cum ante hujusce conjunctio- 
nem.et.natura, et denominatio cunctis innotcsceret. 
Sed missa faciamus hae omnia. Quomodo toti 
composito naturale nomen unum tribuit cportere 
contenditis, atque de ipso contraria pr»dicatis, 
creatum scilicet esse, et increatum? et, quod ab- 
surdius est, quomodo dicitis Christum id habere 
a natura divina, quod sit inereatus et impassi- 
bilis : ab humana contra, quod sit creatus atque 
passibilis ; simulque contenditis hzc non de parte, 
sed de toto Christo przdicari? Qux si concede- 
remus ita se habere, quemadniodum vultis, eadem 
semper deblaterando, vestris tamen dictis adbuc 
instarem. Si de utraque Christi parte contraria 
predicatis, et universalem totius Christi naturam 
hoc ferre putatis, ut quidquid unius partis pro- 
prium est, id de tota ejus persona et subsisten- 
tia predicetur; an quemadmodum vere passibilis 
est, et creata ejns caro, ita et divinitas? et quem- 
admodum pati nequit, .et creationis expers est 
divinitas, ita et ejus caro? Qus profecto preter- 


quam quod manifestam prz se ferunt impietatem, fleri nullo pacto possunt. Nam fleri nequit, ut 
uni eidemque secundum idem eodemque mo do contraria conveniant. 


ToU αὑτοῦ Ἰουλίου ἐκ τοῦ περὶ τῆς ἐν Χριστῷ 
ἑνώσεως. 

« Ὠμολόγηται δὲ ἐν αὐτῷ τὸ μὲν εἶναι χτιστὸν 
ἐν ἑνότητι τοῦ ἀχτίστου, φύσεως μιᾶς ἐξ ἑχατέρου 
μέρους συνισταμένης, μεριχὴν ἐνέργειαν xal τοῦ 
Αόγου συντελέσαυτος εἰς τὸ ὅλον, μετὰ τῆς θεϊχῆς 
τελειότητος, ὅπερ ἐπὶ τοῦ χοινοῦ ἀνθρώπου ἐχ δύο 


Ejusdem Julii ex epistola de wnione in Christo. 


« Confitemur in eo esse creatum cum increalo 
unitum, siquidem una natura ex utraque parte 
componitur, et Verbum, secundum divinam per- 
fectionem, partialem operationem in totum perficit, 
quod in homine vulgari flt composito ex duabus 


μερῶν ἀτελῶν γίνεται, μίαν. φύσιν πλτρούντων xal partibus, quz unam constituunt naturam et uno 


V ὀνόματι δηλουμένων. » Σαφὲς ἄρα ὡς τῆς φύσεως 
τοῦ οἰχείου ὅλου τῆς μιᾶς, ἤγουν τῆς Χριστοῦ, ἡ 
θεϊχὴ τελειότης ^ μέρος οὖν φυσιχὸν xat ἐλάττων ἐστὶ 
φύσις, xal o5 μόνον γυμνὴ σαρχὸς χρίνοιτο τοῦ Aó- 
γου πρὸς Χριστόν" ὅπερ εἰ ὁ Ἰούλιος ἔφη, ὄντω; ὁ 
βουλόμενος σχοπείτω. 

Γρηγορίου τοῦ Θαυματουργοῦ, ὥς φασιν, ἐν εῇ 

κατὰ μέρος Πίστει. 

Τὸ δοξάξειν δύο φύσεις τὸν ἕνα Χριστὸν, τετράδα 
πὴν ἁγίαν Τριάδα ποιεῖ, φητί" ἔφη γὰρ οὕτως" « Καὶ 
ἔστι Θεὸ; ἀληθινὸς ὁ ἄσαρχος ἐν σαρχὶ φανερωθεὶς 
τέλειος τῇ ἀληθινῇ χαὶ θείᾳ τελειότητι, οὐ 620 φύ- 
σεις, οὐ δ τέσσαρα:, προσχυνεῖν λέγομεν, Θεὸν, xal 
γεν Θεοῦ, χαὶ ἄνθρωπον, xat Πνεῦμα ἅγιον. » Πρῶτον 


nomine appellantur. » Apparet igitur, perfectie- 
nem divinam ad unam naturam ex ipsius totalitate 
compositam, id est ad Christum pertinere : pars 
naturalis atque minor est natura, nec solum carnis 
expers judicetur Verbi quoad Christum. Quod num 
Julius vere dixerit, quicunque voluerit expendet. 
Gregorii Thaumaturgi, in particulari fidei exposi- 
tione (25). — 

Credere duas naturas esse unum Christum, in- 
quiunt, hoc quaternitatem in Trinitatis locum 
inducit. Ita enim loquitur : « Et est Deus verus 
(qui carnis expers in carne se visendum praebuit), 
et perfectus, vera et divina perfectione praeditus ; 
in quo neque duas personas nos adorare dicinius, 


ptv ἀγνοεῖται xai ἀμφιδάλλεται λίαν ἡ χρῆσις xax D neque duas naturas, nec ista quatuor, Deum sci- 


£6:* ὅμως μέντοι μὴ δύο πρόσωπα ἐπὶ Χριστοῦ λέ- 
ὙΞι φησὶ, ἵνα μὴ ὁμολογοῦντες αὐτὸν Θεὸν χαὶ ἐν 
τελείᾳ θεότητι, δύο δὲ αὐτοῦ πρόσωπα, τετράδα παρ- 
ιτῶμεν τῶν θείων προσώπων, θεοῦ τοῦ Πατρὸς 
E», χαὶ Υἱοῦ Θεοῦ ἕν, xaX ἀνθρώπου ἕν, καὶ Πνεύ- 
pito; ἁγίου ἕν, ἀριθμοῦντες * ἀλλ᾽ οὐδὲ δύο φύσεις 
θ-:ἰας μέντοι εἰδέναι αὐτοῦ φησι, ἀλλ᾽ ἐν μιᾷ φυσιχῇ 
0:ig τελειότητι, τέλειον αὐτὸν Θεὸν ὁμολογεῖν, xai 
οὐχ Ev 520 * ὅτι γὰρ ἀτρέπτως ἐσαρχώθη xat ἀδιπλα - 


(35) Nullum Gregorii Thaumaturgi opus ad manus 
DOslras pervenisse prater solam fidem, quam in 


licet, et Filium Dei, et hominem, et Spiritum 
sanctum. » Ad hzc primum dicimus incertum esse, 
et dubitari inaxime etiam de hac auctoritate, num 
genuina sit : deinde sanctus Pater ait non esse 
nobis de Christo personas duas przdicandas ; ne- 
dum ipsum Deum perfecta divinitate praeditum, 
eumdemque duabus personis ornatum asserimus, 
inducamus, quatuor divinas personas, Dei Patris 
unam, Filii Dei alteram, hominis tertiam, et Spi- 


visione conspexerit, testatur Nysscnus imn ejus ora- 
tione. funcbri. 


1875 


LEONTII BYZANTINI 


1816 


ritus sancti quartam. Neque dicit duas in Christo A σιάστως τὴν θεότητα ἔχει, βούλεται δεῖξαι ^ ὁ ov 


t6 nosse naturas divinas, sed in una (non in dua- 
bus) naturali divina perfectione eum perfeetum 
se fateri predicat. Hoe enim innuere vult, Ver- 
bum carnem assumpsísse, eadem in simplicitate 
sua manente divinitate. ldcirco idem paulo ante 
dicit : « Cum earo dolores subiret, et affectibus 


αὐτὸς πρὸ βραχέος φητί * « Καὶ τῶν περὶ σάρκα πα- 
θῶν γινομένων, τὴν ἀπάθειαν ἡ δύναμις εἶχε τὴν 
ἑαυτῆς. » ᾿Ασεδὴς οὖν ὁ τὸ πάθος ἀνάγων εἰς τὴν δύ- 
ναμιν" ὁ γὰρ τῆς δόξη; Κύριος ἐν ἀνθρωπίνῳ σχή- 

vt πέφηνε, τὴν ἀνθοωπίνην οἰχογομίαν ἀναδεξά- 
μενος. 


traheretur; superna potestas horum omniam immunis mansit. » Quisquis ergo dolores et pertur- 
batos affectus in supernam potestatem illam inducit, impius est; etenim Dominus gloriz se c9p 
spiciendum in humana forma prebuit, humanam conditionem sabeundo. 


Gregorii [Nysseni] ex opere contra Apollinarem. 


« Áccusant nos quasi duas naturas, divisas vel 
contrarias intiroducamus, et supranaturalem ad- 
mirandamque unionem discernamus, » Jam vero, o 
boni, divisionem ac pugnam dicere de naturis, 
manifesto nusquam est statutum : hoc enim admi- 
randam dirimit unionem. Oportuisset autem solum 
modo dicere : quasi duas naturas introducamus 
et admirandam unionem discernamus. » 

Cyrilli ex epistola ad Sucansum. 

«Quanquam conjunctione facta, ut in eonfesso 
99), non amplius ab se invicem disjunguntur, qux 
conjuncta sunt; sed unus remanet Filius, una ejus 
qui carnem assumpsit, natura. » 

Verum accurate pieque rem perpendere volenti 
perspicuum fit, unam eum asserere Filii naturam, 
quatenus natura Filius est; nam fleri non potest, 
ut qui semel natura Filius fuit, evadat etiam ado- 
ptionis Filius per gratiam, etiamsi carnis naturam 
assumpserit, ab se nunquam segregandam; quasi 


Γρητγορίου [τοῦ Νύσσης ἐκ τοῦ κατὰ 
᾿ ᾿Απολιναριτῶνγ. 


« Κατηγοροῦτιν ἡμῶν ὡς δύο φύσει; εἰσᾳγόντων, 
ἀπηρτημένας ἣ μαχομένας, καὶ μεριζόντων τὴν 


B ὑπερφυᾷ καὶ θανμασίᾳν ἕνωσιν. » ᾿Αλλ’, ὦ οὗτοι, 


σσφὲξ ὅτε τὴν ἀπάρτησιν xal μάχῃν λέγειν ἐπὶ 
τῶν φύσεων, οὐ συνέθετο" τάδε γὰρ μερίζει «hv 
θαυμαστὴν ἕνωσιν" ἐπεὶ ἔδε: λέγειν μόνον οὕτως, 
ὡς δύο φύσεις εἰσαγόντων, xal μεριξζήντωγ τὴν 
ὑπερφυᾶ ἕνωσιν. 

Κυρίλάλου ἐχ τῆς πρὸς Σούχεγσον ἐπιστολῆς. 

« Πλὴν «τἧς ἐνώσεως ὁμολογουμένης, οὐχέτι 
διίστανθμι ἀλλήλων τὰ ἐνωθέντα, ἀλλ᾽ εἷς λοιπὸν 
Υἱὸς, μία φύσις αὐτοῦ ὡς σαρχωθέντος. » 


Νῦν δῆλόν ἐστι παντὶ τῷ σοφῶς ἅμα xal εὑσεδῶς 
ἐπισχέπτοντι ὅτι μίαν φύσιν Υἱοῦ φησιν, ὡς φύφει 
Υἱοῦ " οὐ γάρ ἔστι xal χάριτι Υἱὸς ὁ ἅπαξ τὴν τοῦ 
φύσει Υἱοῦ φύσιν ἔχων, εἰ χαὶ τὴν σαρχὸς φύφιν 
προφεχτήσατο μηδέποτε αὐτοῦ ἀποδιαστᾶσαν, (vg 
χαὶ τῆς χατὰ χάριν υἱοθεαίας δέοιτο, τῆς κατὰ φύσιν 


egeat et adoptionis gratia, qui jam natura Filius C οὐκ ἠξιωμένη ἀεὶ γὰρ ἐξ οὗπέρ ἐφτι τῇ φύσει 


evasit, Etenim ex quo momento hnumapa natura 
in personam Filii naturalis transiij, ea semper ipsi 
conjuncta mansit; propterea tanto honore dignata 
una cum ipso colitar 3doraturque. 

Jam vero, cum nullum, quatenus in nobis est, 
pretextum inimicitis qua illi nos persequuntur, 
negligere velimus, objecliones ab eis in orationis 
decursu adversum nos proferri solitas indicabimus 
hoc loco, atque sic mendaciorum contra Ecclesiam 
fusorum refuetationem ad finem deducemus. Quo- 
niam enim neque rationibus ad demonstrandum 
aptis, neque testimoniis e Scriptura vel e Patribus 
depromptis doctrinam suam astruere valent, cau- 
sas, cur a nobis dissentiant, afferentes sic fere di- 
cunt: 

« Etsi pia videntur dogmata, qux nunc traditis; 
vestram tamen societatem fugimus ; propterea quia 
colitis ac veremini Chalcedonense concilium , ct 
Rome patriarcham (6) Leonem, qui quidem (ut ait 
qui se magistrum ipsorum jactitat Antiochenus 
patriarcha (7) Severus ) se in unum convenire simu- 


(36-5) Que sequuntur apud Mansi concil. coll. τα - 
periuptur, t. VII, c. 719. 

Vetus nomenclatura, qua primis Ecclesix 
&vculis gaudebant Romani pontifices qui et episco- 
pi Romas, et archiepiscopi appellabantur. 

(7) Expulso per summam injuriam Flaviano, in 


υἱωμένη οὐσία, ἡνωμένη ἐστὶ xa τῇ τῆς φυσιχῇς 
υἱώσεως ἀξίᾳ" συγτετιμημένη οὖν δοξάζεται xai 
συμπρησχυνεῖται. 


Μηδὲν δὲ ἀθεράπευτον χαταλιπεῖν ὡς οἷόγ τε 
σπουδάζοντες αὐτοῖς τῶν τῆς πρὸς ἡμᾶς φιλεχθείας 
προφασισμάτων, χαὶ τὰς ἐν παραδάσει τοῦ λόγον 
εἰωθνίας αὐτοῖς προσφέρεσθαι μέμψεις χαθ᾽ ἡμῶν 
παραγαγόντες, ἐγταυθοῖ που τὸν ἔλεγχον τοῦ χατὰ 
τῆς Ἐχχλησίας ψεύδους ἀποτερματίσωμεν" ἐπεὶ γὰρ 
μὴτς ἀποδειχτιχκοῖς ἐπιχειρήμασι παραστῆσαι, μὴτε 
Γραφιχοῖς ἣ Πατριχοῖς μαρτυρήμασι βεδαιῶσαι τὰ 
οἰχεῖα φρονήματα δεδύνηνται, ἐν ἐσχατολογέᾳ τῶν 


D αἰτιῶν τῆς ἀφ᾽ ἡμῶν ἐχφοιτέσεως, φασὶν ἔτι (20. 5)" 


« Ὡς χἂν τοιάδε ὑμεῖς εὐσεδοφανῆῇ νῦν δογμα- 
τίζετε, οὗ συνεχχλησιαζάμεθα ὑμῖν" δέχεαθε γὰρ 
xaX σέδετε τὴν ἐν Χαλχυηδόνι σύνοδον, xal Λέοντα 
τὸν πατριάρχην Ῥώμης, οἵ (χαθά φησιν αὐτοῖς ὁ 
λέγων τινὰ ἑαυτὸν εἶναι διδάσχαλον αὐτῶν, ὁ ἀπὸ 
πατριαρχῶν ᾿Αντιοχείας Σεδῆρος), πρόφασιν μὲν 


ipsius locum suffectus est Severus monachus, 

utychianorum caput, qui eum proscripsisset Chal- 
cedonense concilium et S. Leonem, proscriptus et 
ipse fuit in concilio CP. episcopor. vi, ab Jo. Cpolit 
ep. convocato, tom Y Conc. , pag. 170. 


1871 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1878 


ἔτχον τῆς ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνελεύσεως τὴν Εὐτυχοῦς A larunt, ut Eutychetem dejicerent, eum reipsa tamen 


καθαίρεσιν σπούδασμα δὲ ἦσαν Νεστορίου. » 

Ταῦτα γοῦν ol λέγοντες πῶς οὐ τολμηταὶ, xal αὖ- 
θάδει: λίαν ; δόξαν γὰρ οὐ τρέμουσι βλασφημοῦντες, 
ot λόγον μὲν δώσουσι τῷ ἑτοίμως ἔχοντι χρῖναι ζῶν- 
τας xai νεχροὺς, ὃς xai ἀποδώσει ἑχάστῳ κατὰ τὸ 
ἔργον αὐτοῦ, xal ἀποχαλύψει τὰς βουλὰς τῶν χαρ- 
διῶν. Δείξοιλεν δὲ χαὶ ἡμεῖς σὺν Θεῷ τῇ ἀληθείᾳ 
πᾶσι τοῖς &xpoasaig τῶνδε, ὡς xal χριταῖς ἀπολο- 
τούμενο:, ὅτι χείλη δόλια ἐν καρδίᾳ absol;, καὶ ix 
χαρδίας ἐλάλησαν χαχὰ, θυμὸς αὐτοῖς χατὰ τὴν 
ὁμηίωσιν τοῦ ὄφεως φθονερὸς, χαὶ μισάνθρωπος, οὐ 
θεόζηλος. Οἱ γὰρ τούς τε ἀναθεματίσαντας Νεστό- 
ριον. ἤγουν τὴν ἐν ᾿Εφέτῳ σύνοδον ποτνιώμενοι, xal 
τὰ χατὰ Νεατορίου γεγραμμένα τῷ ὁσιωτάτῳ Κυ- 


ρίλλῳ, xal τὰς χατὰ τοῦδε φωνὰς πάσας ὁμολογοῦν- Β 


τες, χαὶ ὡς μύσος τι αὐτοῦ πανταχόσε μνημονεύον- 
τες, χαὶ πρό γε πάντων τῶν ὑπευθύνων τῇ ἀσεδείᾳ 
χαὶ μετὰ πάντας τοῦτον ἀναθεματίζοντες, καὶ τοὺς 
τὰ αὐτοῦ φρονοῦντας, πόθεν εὐλόγως ὡ; Νεστορίῳ 
σπουδάζοντες διεόλέθησαν ; 

inter impios omnium (10) primum ac supremum 
ejiciuntque a Christi fidelium communitate ? 

« Ναὶ, foy τινες, φησὶν, ἐν τῇ συνόδῳ οἱ ἐφωρά- 
θησαν Νεστορίῳ πάλαι προσχείμενοι. » 

Ἵνα οὖν xai χατὰ συνδρομὴν τοῦτο δῶμεν αὐτοῖς 
(τὸ γὰρ εὐχαθαέρετον τοῦ λόγου εἰδότες, εἰς μῆχος 
τὴν ἀπολογίαν ἐχτείνειν περιττῶς οὐ βουλόμεθα), 
πῶς πέντε μὲν διχαίων ἕνεχα μόνων χαὶ Σόδομα, 
καὶ Γομόῤῥα ὅλη ἐσώζετο; ἧς fj χραυγὴ τῆς ἀνομίας 


Nestorio suffragari si studerent. » 

Verum qui hzeeffutiunt, nonne sesc valde petulan- 
tes et audaces ostendunt? Nostram quippe famam 
lacerare non dubitant, qui profeeto poenas dabunt ei 
qui vivos et mortuos judicaturus est, quique singu- 
lorum opera debitis przemilis vel supplictis afficiet, 
patefacietque cordis intima et abscondita. Nos in- 
lerim ope divina freti planum faciemus istorum 
nebulonum auditoribus, quasi coram judicibus cau- 
sam agentes, ostendemusque vere in eorum corde 
esse labia dolosa, eosque nefaria verba protulisse; 
quos profecto non amor erga. Deum accendit, sed 
acri serpentis instar, in homines odium ac livor 
luflammat. Nam quomodo verisimile est, quod els 
objicitur (8), Nestorio scilicet eos favisse, qui con- 
cilium Ephesinum quo is profligatus est (9), vene- 
rantur, probantque cum divi Cyrilli contra Ne- 
Storium ipsum scripta, tum usurpatas adversus οὐ ἢ» 
dem voces omnes ? qui de ipso tanquam de piaculo 
quodam ubique mentionem faciunt? quique ipsum 


una cum ejus asseclis idem sentientibus, explodunt 


« Aderant, inquis, in concilio nonnulli, quos 
olim Nestorio favisse constat. » 

Ut obiter id eis coneedamus (nolumus enim, im- 
becillitatem hujusce vani commenti probe scientes, 
nimis orationem protrahere ) ut, inquam, id ele 
concedamus, quomodo solos ob quinque vires ju- 
$1os incolumis a Deo servata fuit Sodoma * , tots et 


xai ἕως τῶν ὑψίστων ἀνέδη᾽ Ev δὲ τούτοις διὰ δεύτε- c Gomorrha, quarum nefaria facinora oclem ipsum 


ρον, ἧ τρῖτον τινὰ δεισιδαιμρνοῦντα, εἰ xal ἄρα 
ἀγνώστως τε ἐν αὑτοῖς ἀσεδοῦντα, πᾶσα ἡ ὁσία πλη- 
θὺς, xaX λαὺς ὁ ἅγιος τοῦ τῶν χλ' ἱερχτεύματος, 
ὡς γνώμῃ δυσηεδοῦντες μὴ διαθρῆσαι τὴν ἀλήθειαν 
ἐγχατελείφρθησαν ὑπὸ τοῦ λέγοντος Θεοῦ" Οὗ εἰσι 
δύο, ἣ τρεῖς, συνηγμένοι ἐπὶ τῷ óvópazl μον, 
ἐκεῖ δἰμε ἐν μέσῳ αὐτῶν. Καὶ τοῦτο οὐχ εἰς αὐτοὺς 
μόνον συντεινούσης τῆς θείας παροράσεως, ἀλλὰ χαὶ 
εἰς πᾶσαν Χριστοῦ τὴν xa0' ὅλης τῆς οἰχουμένης 
ἁγίαν Ἐχκλησίαν τῶν πανδήμων xal πανεθνῶν 
λῶν ἀφειδέστερον" ὅτι οὐδὲ προσχαίρως, ἀλλ ἕως 
αἰωνίας παραδόσεως ἧχειν ἔμελλε τὰ τότε Ψψηφι- 
σϑθέντα φρονήματα, ὡς ὁρῶμεν σὺν Θεῷ μέχρι xal 
νῦν. " Apa οὐχ εἰς τὸν τῆς θείας Προνοίας λόγον ἀσε- 


Θήσειε πρῶτος, ὁ τὸν τῆς πίστεως τῆς οἰχονομίας D 


Χριστοῦ λόγον ἀθετῶν χηρυχθῆναι τῇ οἰχουμένῃ διὰ 

τῶν ἁγίων συνόδων, χαὶ βεδαιωθῆναι ἐν ταῖς ἑξῆς 

γενεαῖς λογιζόμενος ; εἰ δὲ μηδὲ ix τοῦ τῆς θείας 

llpovola, λόγου μὴ εὐπαραδέχτως ἔχετε πρὸς τὴν 

ἁγίαν σύνοδον, ἀλλ᾽ ἔτι ὑποπτεύετε ἐκ τῆς παλαιᾶς 
* Genes. xvin, 2. b Matth. xvin, 20. 


(8) Nestorius monachus,ad sedem Constantinopo- 
litanam evectus in Sisinii locum, docebat duas in 
Christo personas, cujus error damnatus fuit in ge- 
nerali Concilio Ephesino 1, tom. I, pag. 535. 

(9) Patet id ex Act. 1 et seq. concilii Chalced. 

(10) Nam concilii Patres Act. τ, Nestorium omnium 
primum proscribendum clamant, et in aliis subse- 
quentibusid ipsum ad unum omnes uno ore repetunt. 


rumore «00 complebant: hic autem ob duos, vel 
tres nefarios homines, elam inpie sentientes, tota 
venerabilis multitudo (11), sanctusque (19) 630 sa« 
crorum prasulum cetus, quasi omnes impii essent, 
a Deo ita deserentur, ut verum cernere nequeant, 
presertim cum Deus ipse pollieeatur, Ubi fuerint 
duo, vel tres congregati in. nomine meo, ibi sum in 
medio eorum Ὁ ? Quod autem Numine divino desti- 
tuatur concilium , damnum hoc non ad ipium 
concilium solum pertineret , sed ad -umiversaum, 
totius christiani orbis sanctam Ecclesiam omni po- 
pulorum genere conflatam manaret atque diffun- 
deretur. Siquidem illius coneilii deereta non ad 
breve tempus aliquod, sed in perpetuum ad posteros 
transitura erant, ut hue usque Dei ope factum 
videmus. Annon ergo divine Providentiz gravem 
faceret injuriam, qui inficias iret, fidei nostrze de 
Christi dispensatione dogmata per sancta concilia 
terrarum orbi tradi, atque posteritati solide con- 
signari! Quod si ne ratio quidem hec a divina 


(11) Sanctum appellatur concilium  Chaleedo- 
nense, quod tanta in veneratione fuit presectim 
apud Grecos, ut ejus festum quotannis it eelebrare 
consueverint. 

(12) Talem fuisse Patrum numerum testatur 
S. Simeon Stylites epistola ad Basil. Antioch. apud 
Evag. n, Hist., c. 10. | 


1879 


LEONTII BYZANTINI 


1880 


Providentia petita vos movel ad saactum concilium À προλήψεώς τινα: ἰδιχῶς τῶν Ev αὐτῇ ὑπούλως ἔχειν 


hoc probandum, sed adhuc veteri opinionis errore 
decepti suspicamini quosdam concilii Patres occulte 
fovisse pravum Nestorii dogma, licet aperte unam 
omnes uno ore sententiam proliterenLur ; conside- 
remus an hac de causa synodus universa rejicienda 
videatur. Nunquid, quaso vos, fieri non poterat 
ut qui antea. male opinabantur, postea mutata 
sententia pie recteque sentirent; profecto quod 
a concilii Patribus gestum est , hoc aperte decla- 
rat eos videlicel, si non ita pridem, at eo tempore 
pie recteque sensisse : cum nefaria Nestorii do- 
gmata scripta sententia damnarint profligarintque. 
Quod sane fleri potuisse quis neget ? quemadmo: 
dum et illud accidere potuisse nemo negabit ut 
quidam alii qui tum in concilio pie recteque sen- 
tiebant — postea in impietatem prolaberentur. 
Nonne et Paulus qui antea Christum persequebatur 
postca przdicavit eam fidem quam perdendam cu- 
raverat? Nonne Judas (qui una cum undecim apo- 
stolis Dominum przdicabat, cum bini per orbem ter- 
rarum ab eo mitterentur) idem ipse postea eidem 
Domino struxit insidias? Verum et si concilii tem- 


xa τότε τὴν Νεστορίου χαχοδοξίαν, εἰ xaX τοῖς λε- 
γομένοις ὑπὸ χοινοῦ συναπήγοντο, σχοπήσωμεν καὶ 
οὕτως τίς διχαία χατάχρισις Ex τοῦδε τῆς συνόδου" 
εἴπατε γὰρ, εἰ ἀδύνατον ἣν τινας πάλαι οὐχ εὐφρο- 
γοῦντας, ἐν τοῖς ἑξῆς χρόνοις μεταμαθεῖν τὴν εὑ- 
σέθειαν, χαὶ ὀρθοδοξῆσαι: αὐτὸ γὰρ δὴ τοῦτο ὑπ᾽ 
αὐτῶν πραχθὲν, τουτὶ βοᾷ, ἤγουν τὸ χατ᾽ ἐχεῖνο 
χαιροῦ ἀχραιφνῶς εὐσεδεῖν, εἰ xaX μὴ πρώην, ἐγ- 
Ὑράφως ἀναθεματισάντων τὰ Νεστορίον φρονήματα. 
Τόδε γὰρ, οὐ τῶν ἐνδεχομένων ἐστίν; ὥσπερ γοῦν 
οὐδὲ ἑτέρους πάλιν τινὰς τῶν ἐν τῇ συνόδῳ ἀδύνατόν 
ἐστι xa! ἐχεῖνη καιροῦ εὐπεδοῦντας, ὕστερον μετα- 
πεσεῖν εἰς ἀσέδειαν. Ἢ οὐχὶ χαὶ Παῦλος, ὁ πρὶν διώ - 
x1ne, ὕστερον εὐηγγελίζετο τὴν πίστιν, ἣν πάλαι 


p ἐπόρθει; Ἰούδας δὲ ὁ πρώγν σὺν τοῖς ια΄ εὐχγγε- 


λιζόμενος τὸν Κύριον, ὅτε ἀνὰ δύο ἀπεστάλησαν ὑ π᾿ 
αὐτοῦ, ὕστερον xal ἐπεδούλευσεν αὐτῷ ; ἄλλως δὲ el 
χαὶ χατὰ τὸν τῆς συνόδου χαιρὸν αὑτὸν χαχόφρηνες 
Ἦάν τινες ἐν αὐτοῖς͵, ὅμως ἐπὶ τοῖς χαλῶς πραττο- 
μένοις συνετίθεντο, τίς ἡ μέμψις ix. τοῦδε xai τῇ 
συνόδῳ ; μόνου γὰρ εἶναι θεοῦ τὸ χαρδίας χαὶ νε- 
φροὺς ἑτάζειν εἴρηται. 


pore nonnulli Patrum intus in corde suo prave sensissent, cum czteroquin ipsius concilii recte gesta atque 
dicta suffragio quisque suo probarint ; quam ob id reprehensionem mereretur sacra synodus ? scriptum est 


enim, solius Dei esse corda scrutari atque nervos *. 

« At si partem aliquam, inquis, reprehensione 
dignam habuit; totum quod reliquum est, ob id 
rejiciendum videtur. » 


Rejicienda lgitur erit et area tota solum ub 
lolium, et universorum apostolorum chorus unum 
ob Judam explodendus . Praterea si totum a parte 


dijudicari debet, cum multi e concilii Ephesini | 


Patribus synodo Chalcedonensi interfuerint; rationi 
consentaneum erit ex hisce potius hujus concilii 
contra Nestorium animum atque mentem conjicere, 
quam ex illis paucis inferre contrarium. An igno- 
ratis et e concilii (13) Niceni 318 Patribus (14) 
septemdecim circiter dejectionis metu — perculsos 
approbasse fidei regulam contra Arium, eique sub- 
scripsisse? qui postea et divum Athanasium acriter 
insectati sunt? ob id tamen haud exploditur tota 
synodus. Quod si non a manifesta parte de concilii 
totius bonitate dijudicandum putatis ; sed ob dubia 
potius totum explodendum contenditis ; cum ob 


unam partem a vobis explodatur totum Chalcedo- D 


rense concilium, et una cum toto ca quoque Pa- 
trum pars improbanda videatur qui concilio Ephe- 
sino interfuerunt, ejusque partem componebant ; 
nunquid ex bac parte αὐ prava deprehensa est, 
totum concilium ipsum Ephesinum, tanquam Ne- 
storio patrocinatum, necessario rejiciendum putabi- 


€ Paal. vii, 10. 


(13) Convocatum fuit concilium hoc Nice Bi- 
thyniz contra Arium, qui Dei Verbum creaturam 
impie docebat. Circa numerum episcoporum qui 
huic concilio interfuerunt, discrepant inter se Atha- 
nasius Epist. ad solit. Euscbius lib. w De vita Con- 
stantini, et alii. 

(14) Septemdecim primum fuerunt, qui fidei for- 


€ ᾿Αλλ᾽ εἰ ὅλως μέρος ἔσχε ψεχτὸν, τὸ ὅλην, φη- 
ei, λοιπὸν ἀδόχιμον χρίνεται. » 


Καὶ πᾶσαν τὴν ἅλω ἄρα διὰ τὸ ἕν ζιξάνιον, καὶ 


C τὸν ὅλον χορὸν τῶν ἀποστόλων διαδλητέον διὰ τὴν 


εἷς τούσδε τοῦ Ἰούδα" συγχαταρίθμησιν. Ἔτι μὴν εἰ 
Ex τοῦ μέρους τὸ ὅλον χρίνειν δεῖ, ἐπεὶ πολλοὶ καὶ 
τῶν Ex τῆς ἐν Ἐφέσῳ συνόδου ἧσαν ἐν τῇδε τῇ Χαλ.. 
χηδόνος συνόδῳ, δῆλον ὡς Ex τῶνδε μᾶλλον τὸν χατὰ 
Νεστορίου σχοπὸν εἶναι καὶ τῇσδε στοχάσεσθε εὔ- 
λογον. "H ἀγνοεῖτε ὅτι xal τῶν ἐν Νιχαΐᾳ tw Πα- 
τέρω τοὺς δέχα xal ἑπτὰ φόδῳ τῆς; χαθαιρέσεως 
ὑπέγραψαν κατὰ ᾿Αρείον ; οἵ xax ἐπολέμησαν δεινῶς 
μετὰ ταῦτα τὸν μέγαν ᾿Αθανάσιον ; xal οὐ παρὰ 
κοῦτο ἣ σύνοδος ὅλη διαδάλλεται. Εἰ δὲ ix τοῦ [μὴ] 
οαφοῦς μέρους οὐχ εὐδοκεῖτε συνιέναι τὴ» τοῦ ὅλου 
ἀγαθότητα, ἐκ δὲ τοῦ ἀμφ'θόλου διαδάλλειν πειρά- 
(exe* ἄρά γε ἐχ μέρους διαδληθείσης ὑμῖν τῆσδε τῆς 
ἁγίας συνόδου τῆς ὁλότητος πάσης, συνδιαδεδλημέ- 
νων τῷ ὅλῳ xal τῶν ix. τῆς ἐν ᾿Εφέσῳ εὑρεθέντων 
ἐν αὑτῇ, οἱ ἦσαν μέρος ἐχείνης, χἀχείνην ἀνάγχη 
τὴν ὁλότητα bx τοῦ ληφθέντος αὐτῆς μέρους μεμ - 
πτοῦ, ὡς σπούδασμα Νεστορίου συνδιαδάλλεσθαι, 
xai ix τοῦ ὑπολείμματος τῶν δέκα xai ἑπτὰ, ὡς 
σπούδασμα ᾿Αρείου τὴν ἐν Νικαίᾳ ἀθετεῖσθαι δέον ; 
Ἴνα δὲ μὴ ἀγνοῆτε τῆς ἀθέσμου λοιδορίας ὑμῶν τὴν 


mul: subscribere recusarunt, quos postea ad quin- 
que fuisse redactos, et ex his tres dejectionis netu 
subscripsisse testatur Ath. Decr. pag. 251. Duo 
duntaxat, Theonas scilicet et Secundus pertinaci- 
ter Ario adhazsserunt, quos una cum ipso concilium 
damnavit. Epist. synod. ap. Socr. 1, c. 9. 


-—Á 


168] 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


13:2 


προπέτειαν, μνημονεύσατε ὅτι αὶ Συμεὼν ὁ ἅγιος, A tis? explodendumque totum — concilium Nicienum 


ὁ ἐν χίονι τὴν ἰδίαν ἡ μῖν &os| σ] τὴν στηλώσας ἀρετὴν, 
εἷς ἣν τῶν ὑπογραψάντων ἐν τῷ ὄρῳ τῇσδε τῆς συν- 
ὀδου, εἰς ὃν ἐγχωμιαστιχοὺς λόγου;, xaX ὕμνους 
ἐχθειαστιχοὺς χαὶ ὁ ὑμέτερος ἔφη πατριάρχης Σε- 
ὄηρος αὐτὸς, xol Βαραδάτης 6b, xai Ἰάχωθος οἱ 
θαυματουργοὶ συνυπέγραψαν. ᾿Αλλὰ τί ταῦτα ῥητο- 
ρικῆς ὄντα πιθανολογίας δεινώματα τοῖς πρὸς κατά- 
ληψιν εὐσεδείας ἐναγωνίως σπεύδουσιν ἐμποδὼν 
ῥΐίπτετε τὰ σχάνδαλα, xai τοὺς θέλοντας τρέχειν 
χαλῶς ἐγχόπτετε τῇ ἀληθείᾳ μὴ πείθεσθαι; Ὡς ἂν 
γοῦν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, xal ἀνθρώπων παραστήσω- 
μεν οὐχ ἐν λόγῳ ὄντα τὸν ὑμέτερον ἀπεχχλησιασμόν" 
ἰδοὸὺ πάντα παραδραμόντε: ἔλεγχον τῶν προφασι- 
σμάτων, προτείνομεν ὑμῖν, ὡς εἰ τὰ mpobasaw- 
σθέντα ἡμῖν ὀρθὰ δόγματα συνομολογήσοιτε, μίαν 
κε φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχωμένην λέγοντε:, 
καὶ δύο φύσεις εἶναι Χριστοῦ ἡνωμένας χατὰ μίαν 
αὐτοῦ τὴν ὑπόστασιν, οὐχ ἀρνούμενοί τε χαΐ τὴν 
σύνοδον, xal Λέοντα. ᾿Αλλὰ χαὶ ἄγγελοι ἐξ οὐρανοῦ, 
εἰ μὴ οὕτως ἐφρόνουν, χαὶ ἕλεγον, χαὶ ἔγραφον, πρὸ 
ὑμῶν ἀναθεματίζομεν᾽ Σεδηρόν τε, χαὶ Διέόσχορον, 
xa Τιμόθεον, χαὶ ὑμᾶς, χαὶ τὸν οἱονοῦν οὕτοιςς φρο- 
νηῦντα εὐφημοῦμεν, χαὶ ἀποδεχόμεθα, μτδὲν ἕτερον 
ἐπιλέγοντες τούτοις, ἀλλὰ τὴν χρίσιν τῶν οὕτως 
φρονούντων, ἣἧ ἄλλως μὲν εἰρηχότιωυν, ἑτέρως δὲ 
γοούντων, τῷ πάντων χρ'τῇ Θεῷ ἐγχατλλιπόντες. 
Εἰ δὲ πάντως χρίνειν xal ἡμᾶς δεῖ, χαὶ πληροφο- 
ρεῖσθαι τίνες μὲν εὐσεδεῖς εἰσι Πατέρες ἡ μῶν, καὶ 


ποιμένες, xal φωστῆρες" τίνες δὲ ἀστέρες πλανῆται, (c 


χαὶ λῃσταὶ, χαὶ λύχοι, εἰς διαίρεσιν χαὶ φθορὰν τῆς 
Ἐχχλησία: Χριστοῦ τῷ διαδόλῳ λειτουργήσαντες " 
εἰχότως, οὃ: μὲν εὕρομεν σαφῶς ἐχ τῶν γεγραᾷ- 
μένων τῆς ἀληθεία: ὑποφήτας, ὡς διὰ τῆς θύρας 
εἰσιόντας εἰς τὴν μάνδραν τοῦ Χοιστοῦ, ἤγουν δι᾽ 
αὑτοῦ, ὅς ἔστιν ἡ ἀλήθεια, τούτους σέδομεν, τούτους 
ἀγαπῶμεν, τούτοις ὑπαχούομεν' ἀλλοτρίῳ δὲ οὐχ 
ὑπαχούομεν, ὅτι οὖκ οἴδαμεν τοῦ ἀλλοτρίου τὴν φω- 
νὴν τὰ ἐντὸς; πρόδατα τοῦ χαλοῦ ποιμένος χαὶ áp- 
χιποιμένος τοῦ μεγάλου Ἱνσοῦ Χριστοῦ. 


ob septemdecim illos, quasi omnes Ario studue- 
rint? Sed ut vestram in accusando temeritatem 
insolentiamque clare perspicere possitis, memen- 
tote in eorum numero qui hujusce concilii deflni- 
lioni subscripserunt, fuisse cum divum (14*) 
Symeonem, qui suam nobis virtutem in columna (15) 
testatam reliquit, quem (16) orationibus hymnis- 
que sacris celebravit et ipse patriarcha vester Se- 
verus ; tum una cum illo subscripsiase et Barada- 
tum, et Jacobum, qui miracula bene multa patra- 
runt. Veruin quid offendicula hec, quis pura puta- 
que subdolee rhcetoricze commenta sunt, objicitis iis 
qui pietatis adipiscend:e studio flagrant, eosque 
a veritate detorquere conamini, qui recta incedere 
student ? Porro quo facilius coram Deo et homini- 
bus perspicuum vobis facere possimus absurdam 
esse vestram a nostra sejunctam societatem, c:ete- 
ris omnibus pretermissis, hoc unum dicimus. Si 
nimirum amplectendo, qus proponimus, recta 
dogmata, fateamini unam Dei Verbi naturam car- 
nem assumpsisse, atque duas Christi naturas in 
una eademque persona subsistere, fidem prestan- 
do concilio et Leoni (quibus omnibus contraria 
sentientes, aut docentes subscribentesque, vel an- 
geli sint, eos proscribendos judicamus) libenter 
amplectimur, commendamusque et Severum, et 


Dioscorum (17), et Timotheum, et vos, et quem- 
libet alium ita sentientem, nihilque praterea dici- 
mus: sed horum omnium (qui ila sentiunt, aut 
verbo quidem ita profitentur, corde vero aliter 
credunt) judicium ipsi Deo omnium judici relin- 
quimus. Verum si nos quoque de Patrum nostro- 
rum integritate pielateque judicare oportet atque 
definire, quinam boni pastores sint, et vera lumina; 
qui contra errantia sidera, et fures, et lupi 
qui suum Ecclesiz discerpendz, laniandzque mini- 
sterium operamque diabolo prebent; profecto quos 
veritatis explanatores deprehendimus, ingredien- 
tesque Christi gregem per januam, hoc.est per 


Christum ipsum qui Veritas est, eos omnes colimus ac diligimus, eorumque mandatis obtemperamus ; 
extraneo-contra non obsequimur, quia nos qui in ipso grege censemur, oves egregii pastoris atque 
pastorum omnium principis magni Christi Jesu, vocem extranei minime novimus. 


« Καὶ μὴν, φασὶν, χαὶ αὐτοὶ οἱ τῆς συνόδον Πα- 
τέρες περὶ φωνάς τινας ἀλλήλοις διηνέχθησαν, χαὶ 


« At, inquies, ipsi concilii Patres de vocibus qui- - 
busdam inter se dissenserunt, institeruntque velie- 


ἐνέστησαν ὑπὲρ τῆς πρώτης αὐτῶν ἐχϑέσεως, τῆς p menter, ut (18) prima qu: jam explosa fuerat, reti- 


χαταργηθείσης" θερμῶς ἀλλέλως ἂν οὗτοι, xal ὑπὲρ 
Διοσχόρου πρεπδεύοντες τοῦ ὑπευθύνου" πῶς οὖν οὐχ 
ὕποπτοι; » 


Πλὴν τί τοῦτο ξένον ; xai tv τῇ γὰρ τῶν 


(14) Symeon, scilicet Stylites, sanctus Jacobus 
Syrius, et sanctus Baradatus, vita et miraculis 
insignes, qui de concilio Chalcedonensi ab imper. 
Leone consulti, illud approbarunt. ld de se testatur 
Symeon Stvl. Epist. αὐ Basil. Antioch. episcopum. 
Evagr. 11,10. 

45) A qua columna, ἄγος στύλος, suam deno- 
minajionem traxit. 

(16) Nulla horum operum mentio apud Fabri- 
cium t. IX, p. 545, ubi de Severo ejusque opcribus 


neretur expositio, vel pro Dioscoro ipso qui reus 
agebatur, deprecaturi. » . 


Et quid mirum ? Nam et in ipsa Nicena. synodo 


disserit. 

(17) lurum Eutychianorum patronum, de quo 
vide infra. 

(18) Primam proposuerat Anatolius Cp. quain 
episcopi Romani omnes, et quidam Orientales ex- 
plodendam judicarunt : cxteri contra tenendam 
utpote a Spiritu sancto dictatam clamarunt. Tan- 
dem accurate re perpensa , alteram cdiderunt 
approbaruntque universi concilii Patres. Act. 1, 
conc. Chalc. 


138) 


LEONTUI BYZANTINI 


1884 


Patrum 518 nonnulli inler se dissenserunL, ut in A t Πατέρων συνόδῳ τῇ ἐν τῇ Νιχαΐᾳ, διηνέχθτ σάν 


historia sua (19) ostendit Eusebius. 

« Δι, inquis, quod synodi Patres in cordis intimo 
longe aliter de rebus multis sentirent, quam pro- 
nuntiarunt ; quodque aliud animo suo conceperint, 
aliud ediderint : id aperte declarat cum (20) duplex 
filei regula ab ipsis tradita, tum repetita suffragia, 
el actionum inconstantia. » 

Verum ab synodi gestis, o stolidissima capita, 
liquet apertissime eam sua decreta renovando, cor- 
rexisse id, quod antea minus recte habebat. Sed nc 
istiusmodi forensibus cavillationibus, hos quoque 
vobiscum distineamur, ad hzc illud etiam addimus 
dicimusque, nullis hominibus, ue divino quidem 
Numine afflatis, affulgere statim primo intuitu per- 


fcctam rerum intelligentiam ; sed et sanctos inter- B 


dum perspicere clarius,quod antea subobgcure cer- 
nnnt. Praterea nisi cuncta lividis oculis intuemur, 
ex hocipso magis magisque perspicuum fit synodum 
omnia considerate et caute, non lemere gessisse at- 
quc negligenter. 

« Sed alia de causa, inquis, vituperanda est bac 
synodus. Constat enim iniquo eam odio flagrasse 
in (21) Dioscorum qui olim Ecclesie Alexandrinze 
praefuit, et Nestorianos errores acriter insectatus 
est; quem sine justa causa non modo (22) eede sua 
dejecit eum tanquam Nestorii hostem insectando ; 
sed talia continet defensionum, atque criminationum 
capita, tales item calumnias, quz Tertullo pro Ju- 
dais ad Felicem contra Paulum peroranti maxime 
convenirent. » 

Verum hzc subdole comminiscuntur ad failen - 
dos leviorum judicum animos eosque deeipiendos. 
Dioscorum enim (cui quod (25) dejectum impium 
Eutychetem excepisset, atque Flavianum qui eum 
juste dejecerat (24) proscripsisset, crimini dabatur) 
sepe multisque (25) modis in jus vocavit, ut ab 
objectis hisce criminibus sese defenderet : cumque 
ille primum (26) tergiversaretur, deinde etiam 
inpudentius judicium detrectaret; tum. demum 
concilii Patres eum dejecerunt. 

« Curergo, dicet aliquis, synodus ait se Diosco- 
rum dejecisse non propter (27) mala dogmata, 
«cd ob ejus contumaciam, qua sibi vocanti parere 
recusavit ? ] 

Verumenimvero, stultissimi viri, vocatus quidem 
3 concilii Patribus fuit ob Eutychiani dogmatis 
suspicionem, in quam inciderat ; sed cum recusas- 
sel parere, se suaque eorum inquisitioni subji- 
ciens, incidit in aliud crimen, contumacisz scilicet, 
propter quod peculiari supplicio affectus est, el ex 

(19) ld ipsum testatur idem Eusebius et lib. 1i 
De Vita Constan., c. 13. 

(20) De qua supra diximus. ! 

(21) Mortuo enim Cyrillo, Dioscorus in ejus lo- 
cum suffectus est, qui postea cum Eutychianis 
patrocinarelur, damnatus proscriptusque fuit in 
concilio Cbale. Act. 11. 

(32) Fecerunt id concilii Patres, Acf. r. 


(33) ld ei crimini datur in concilio Cbalc. Act. 1. 
(34) Dioscorus Flavianum ab omui dignitate 


τινες πρὸς ἀλλήλους" ὡς δηλοῖ Εὐσέδιος iovopov. 

᾿Αλλὰ ναὶ, φησὶν, ἐλέγχει τὴν σύνοδον ἑτεροφρο- 
νοῦσαν χατὰ βάθους πρὸς τὰ πολλὰ τῶν εἰρημένων 
ὑπὸ αὐτῆς, καὶ ἄλλα μὲν ὠδίνουδαν, ἄλλα δὲ ἀποτί- 
χτουσαν ὁ τοῦ ὄρου αὐτῆς διπλασιασμὸς, xai ἡ ἐπάλ- 
ληλος ψῆφος, καὶ τῶν ἰδίων ἡ μεταστροφή. » 


'AXA ἔστι μὲν, ὦ οὗτοι, ἐχ τῶν xav αὐτὴν πε- 
πραγμένων εὔλογον τὴν τε ἐπανάληψιν τοῦ ὄρου, 
καὶ τὴν ἐπιδιόρθωσιν χατανοῆσαι σαφέστατα" ἵνα 
δὲ μὴ τοιαύταις διχολογίαις ἀγοραίοις χαὶ ἡμεῖς ὑμῖν 
συνδιχσυγώμεθα, καὶ πρὸς τοῖσδε τοὐτόφαμεν, πρῶ- 
κα μὲν ὡς οὐχ ix πρώτης ἀνθρώποις πᾶσιν, οὐδὲ 
τοῖς θεοφόροις ἡ τελεία γνῶσις εὐθύς" ἀλλ᾽ ἔστι xo 
τοὺς ἁγίους πὴ μὲν ἐκ μέρους τι γινώσχοντας, xat 
ὕστερον τελεωτέρως τὸ αὐτὸ ἐπιγινώσχειν’ ἄλλως δὲ 
εἰ μὴ τὸ ὅλον πρὸς διαξολὴν μόνον ὁρῶμεν, μᾶλλον 
ἂν ἐχ τοῦδε προσεχῶς τε xal ἐμπεριοσχέπτως dmor- 
σαμένη φανεῖται, χαὶ οὐδὲν χατὰ συναρπαγὴν, ἣ 
παρόρασιν τῆς χρείας ἐχφωνήσασα. 

« ᾿Αλλὰ καὶ ἑτέρωθεν αὑτὴν, φησὶν, διαδλητέον" 
Διοσχόρῳ γὰρ ἀντιπαθῶς ἔχουσα ἐλέγχεται, τῷ ἐν 
᾿Αλεξανδοείᾳ ὄντι κάπᾳ ποτὲ, ὃς τοῖς Νεστοριανοῖς 
ἀντέχειτο ἄγαν δόγμασι" xal γὰρ τόνδε οὐχ ἀλόγως 
ἐξέδαλε τοῦ θρόνου μόνον, ὡς ἐχθρῷ Νεστορίου τού- 
τῷ μηνίσασα * ἀλλά τινες αὐτῶν τοιῶνδε συνηγο- 
ριῶν ῥητορικαὶ παραγραφαλ, καὶ διαδολαὶ, Τερτύλλῳ 
τῷ ὑπὲρ Ἰουδαίων λέγοντι χατὰ Παύλον πρ᾽ς 61- 
λιχα πρέπουσαι. » 


Πρὸς ὑποσύλησιν γὰρ τῶν χουφοτέρων χριτῶν 
εἶσιν ἐξευρημένα τὰ τοιάδε" Διόσχορον γὰρ ὡς Εὐτυ- 
χέα μὲν τὸν καχόφρυνα δεξάμενον μετὰ τὴν καθαί-. 
ρεαιν αὐτοῦ, xal ἀναθεματίσαντα τὸν ὅσιον Φλαυϊα- 
νὸν, τὸν διχαίω; αὐτὸν χαθάραντα [χαθελόντα ] 
προετρέψατο ἐλθεῖν εἰς ἀνάχρισιν τῶν xat' αὐτοῦ ἡ 
σύνοδος διαφόρως, καὶ ἀλληνάλλως, ψευδῆ τε πρῆφα- 
αιξόμενον ἐπὶ τῇ ἀναμονῇ αὐτοῦ τῇ πρὸς τὴν κλῆσιν 
παραθέντα * ὕστερον δὲ. χαὶ ἀνέδην οὐχ εἴξαντα πα- 
ραγενέσθαι, τηνιχαῦτα ἐξέθαλον. 

« Πῶς οὖν, φησὶν, αὐτὴ ἡ σύνοδος ἔφη Διόσχορον 
μὴ διὰ δόγμα καθεγοντα " ἀλλ᾽ ὅτι κληθεὶς, οὐχ ὑπ- 
ἤχουσε; » 


Καὶ γὰρ ὄντως, ὦ οὗτοι, ἐχλήθη μὲν διὰ τὴν τοῦ 
χαχοῦ δόγματος Εὐτυχοῦς ὑποψίαν. μὴ ὑπαχούσας 
δὲ, χαὶ ἐχδοὺς εἰς βάσανον τὸ καθ᾽ αὑτὸν, προῦπο- 
πέπτωχε καὶ ἑτέρῳ ἐγχλήματι, τῷ τῆς παραχοῆς, 
ὑπὲρ οὗ καὶ τῆς κατὰ τοὺς κανόνας μεριχῆς τέτευ- 
χεν ἀμοιδῆς ἐχόεδλημένος᾽ πλὴν οὐχ ἐν τῷδε τοῦ 
deposuit in falso concilio Ephesino, reclamantibus 
summi Pontiflcis legatis. bid. 


(25) Trinam enim concilii Patres ad Dioseorum 
legationem miserunt, una voce, reliquas duas scri- 


puis obeundas. Concil. Chalc. Act. wt. 


(26) Finxit enim se morbo correptum ad conci- 
lium ire non. posse. Ibid. 

(27) Declarant id Patres in sua contra Dioscorum 
sententia, et per epistolam id ei significarunt. Jbid - 


1585 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1886 


τῆς χαχοδοξίας ἡλενθέρωται" οὐ γὰρ εἴτις ἐπὶ ἱερο- À canonum praescripto a sua diguitate dejectas ; ob 


συλίᾳς ἐγπαλοῖτο, προτραπεὶς δὲ εἰς τὴν περὶ τοῦδε 
δέκην, xat φυγοδιχήσας, εἶτα εὐλόγως φυγοδιχίας 
καταχριθεὶς, διὰ τῆς κουφοτέρα: χαταχρίσεως τῆσδε, 
«pt τῆς ἱεροσυλίας τὴν νιχῶσαν ἀπεγνέγχοιτο" τοὐν- 
ἀγτίογ γὰρ xaX ἑἐπιδεθαιοῖ τὴν ἔγχλησιν τῆς Basí- 
νου τῆς ὑποθέφεως. El δὲ λέγοιτε ὅτι οὐ τὸ δυνειδὸς 
αὐτῷ αἴτιον ἣν τῆς φυγοδιχίας, ἀλλ' ἡ τῶν διχα- 
στῶν ἀντιπάθεια᾽ ταύτην ἄρᾳ ἐγγράφως, καὶ νομί» 
ἕως, καὶ χανονιχῶς δι᾽ εὐλόγον παραιτήσεως ἔδει 
αὑτὸν σγνστῇσᾳι, οὐ μὴν διὰ τῆς τῶν ἐλέγχων ἀπο- 
δράσεως" τοῦτο γὰρ ἀπορίᾳ παντελεῖ chc , περὶ τοῦ 
ἐγχλήματος ἀπολογίας γίνεται. Τίνας γὰρ ἂν xai 
ἔφη λόγους παραγενόμενος ; ὁ βουλόμενος τῶν ὑπερ- 
αἀλγούνεωγ τἀνδρὸς εἰδοποιείτῳ, Ὅτι μὲν γὰρ ἐδέξατο 
Eótvyía , φανερόν" ὅτι δὲ οὐ χαλῶς ἐδέξατο ἄνδρᾳ 
μίαν εἶναι μόνην τὴν τοῦ Χριστοῦ φύσιν δοξάζοντα 
θείαν τε ἁπλίὺς, xal οὐδὲγ ἔχουσαν ἀνθρώπινον, τί 
ἂν ἀπελογήσατο; ὑμεῖς οὖν οἱ Διοσχορῖται ἐπινοή- 
σατε. 


« Ναὶ, φησί’ μετανοήσαντα γὰρ αὐτὸν ἐπὶ τούτοις 
ἐδέξατο, χαὶ ἀληθῶς ὀρθοδοξοῦντα ὕστερον. » 


Οἱ γοῦν τοὺς ὁπωσοῦν ὑποπτευθέντα: πώποτε 
Νεστορίῳ συμφρονεῖν τῶν ἐν τῇ συνόδῳ μὴ μετα- 
στῆναι τῆς δεισιδαιμονίας πειθόμενοι, πῶς νῦν τόνδε 
o)y ἁπλῶς μόνον ὑποπτευόμενον, ἀλλὰ xal ἐγγρά- 


id tamen haud fuit ab impietatis crimine absolutus. 
Non enim, si quis forte de sacrilegio delatus, voca- 
tusque detrectaret judicium, atque propterea con- 
tumaciz damnaretur, per hanc leviorem condem- 
nationem victor in principali causa discedoret ; sed 
Ipagis magisque confirmaret objecti criminis suspi- 
cionem. Si dixeritis eum detrectasse judicium noa 
eonscientize sus stimulis adacturo, sed judicum ini- 
quitate perterritum ; reponam eum debuisse scrip- 
tis id significare, et rite recteque procedere, non 
omnino recusare probationes. Hoc enim eum omni 
delieti excusatione caruisse clare demonstrat. Et 
sane quid respondere poterat, si adfuisset? dicat 
quisquis hujus viri casum agre fert, Quod enim 
exceperit Eutychetem, manifestum est; utrum au- 
tem recte se gesserit hominem illum excipiendo 
(qui naturam (28) unam duntaxat in Christo mere 
divinam, humana substantie prorsus expertem pro- 
fitebatur ), quave propterea se defensione tueri 
posset, id vobis ipsis Dioscori patronis judicandum 
relinquo. 

« Esto, inquit, sed Eutychetem excepit, postea- 
quam erroris eum sui poenityit, atque pie recteque 
sentire cepit. » ) 

At quomodo vos, qui non ita facile adduci po- 
testis, ul credatis suam mutare potuisse sententiam 
eos concilii Patres, qui quoquo modo semel vobis 
in suspicionem  Nestoriang  nsreseos venerunt ; 


φως ὁμολογήσαντα τὴν ἀσέθειαν αὐτοῦ, xaX χαθαι- quomodo, inquam, pie recteque nunc sentire pu- 


ρεθέντα ἐπὶ τῷδε, ὡς μὴ ἀποστάντα τῆς xaxobo- 
Ca;, μεταμαθεῖν τὴν εὐσέδειαν ἐπληροφορήθητε, 
οὔτε παρουσίᾳ συνόδου, ἣ μαρτύρων τινῶν ἀξιοπί- 
φτων, οὗτε ky Ἐχχλησίς, οὔτε ἐγγράφῳ ὁμολογίᾳ 
τινὶ τῆ: πρώην αὐτὸν ἀποστῆναι χαχοδοξίας ὁμολο- 
γήσανταᾳ; "Est μὴν εἰ ὄντως ταῦτα ἔχει, καὶ ὡς μετα- 
γοήσαντα ἐδέξατο αὐτὸν, δῆλον ὅτι οὕτως ἀσεδοῦν- 
vx πρώην αὐξὸν, ἐφ᾽ οἷς ἔσχατον πρὸς Διόσχορον μετ- 
ἐνόησε, χαθῆρεν ὁ ὑσιώτατος Φλαν:ανός. Ιῶς οὖν 
δεξάμενος τόν δὲ ἁμολογοῦντα τὴν πάλα: αὐτοῦ χα- 
χοδοξίαν, τὸν χαθαιρεθέντα διχαίω; πρὸ τῆς μετα- 
volac, Φλαικαγὸν τὸν διχαᾳίως αὐτὸν χαθηραντα Εὐ- 
τυχῆ, τοὐτόφησι xal αὐτὸς πρᾷξαι εἰς αὐτόν ; Ἢ οὖν 
οὐχ ἀληθῶς μετανοήσαντα τοῦτον ἐδέξατο, ἣ οὐχ 


tatis eum, qui nop levem aliquam sui criminis su- 
spicionem injecit, sed suam ipsius impietatem seri - 
ptis aperte confessus est ; qui propterea tanquam 
in errore suo persistens ἃ dignitate sua dejectus 
fuit * qui demum neque in synodi consessu, neque 
coram testibus fide dignis, neque in Ecclesia, neque 
scr iptis suam se pravam opinionem mutasse declara- 
vit ? Atsi ita est, si Dioscorus excepit ipsum erroris 
jam sui penitentem, sequitur inde juste a sanctissi- 
mo Flaviano dejectum eum, qui prius ita nefarie sen- 
Uebat; etiamsi postea ad Dioscorum confugiens 
poenitentiam egerit, Quomodo ergo qui hominem 
hunc excepit veterem errorem suum confitentem, 
atque juste ante peractam penitentiam dejectum, 


ἀδίχως xa0sDsv αὑτὸν Φλαυιανὸν, ἐχεῖνον αὐτὸς D se quoque Flavianum ipsum qui eum dejecerat, 


ἀδίχως ἀντιχαθεῶεν. 


juste dejecisse autumat ? Vel ergo Dioscorus eum 


excepit haud vere poenitentem, vel Flavianum eumdem ἃ quo jure ac merito Eutyches dejectus 


est, per summam injuriam ipse dejecit. 

« ᾿Αλλὰ ναὶ, φησὶ, Νεστοριανὴ πρόληψις ἦν περὶ 
Φλαυ:ανοῦ τοῦ Κιρυνσταντινονπόλεως ἐκισχόπου * Év- 
βεν χαὶ ὕποπτα τὰ εἰς Εὐτυχῇ γενόμενα ὑπ᾽ αὐτοῦ.» 


Καὶ τίς ἐντυγχάνων τῇ ἐχθέσει τῆς πίστεως Φλα- 
υἱανοῦ, τῷδε συμφήσειεν, ὦ οὗτοι ; φησὶ γάρ᾽ 


« Κηρύασομεν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν 
πρὸ αἰώνων ἐκ Θεοῦ Πατρὸς ἀνάρχως γεννηθέντα 


(28) Is enim impie docebat Dominum ante carnem 
assumplam habuisse naturas duas, postea vero 


« Fama erat, inquit, Flavianum Constantinopo- 
leos episcopum Nestorii errores fovere ; propterea 
suspecta sunt omnia, qux contra Eutychetem ipse 
gesserat. » 

Ecquis, heu miseri, fldei expositioni a Flaviano 
tradit: oceurrens, verum id esse fateatur? ait 
enim : 

« Predicamus Dominum nostrum Jesum Chri- 
stum ante szcula secundum divinitatem a Deo Patre 


unam duntaxat : quem errorem acriter insectatur 
Leo, Epist. ad Flavianum. 


1887 


LEONTII BYZANTINI 


1888 


sine temporis (29) initio genitum, eumdemque po- À κατὰ τὴν θεότητα. Ἐπ᾿ ἐσχάτων δὲ τῶν ἡμερῶν τὸν 


stremis diebus propter nos, et propler nostram sa- 
lutem a Virgine Maria secundum humanam carnem 
progenitum, perfectum Deum, eumdemque perfe- 
ctum hominem simul (30), animato corpore przdi- 
tum, consubstantialem Patri secundum divinitatem 
et ejusdem cum Matre substantix secundum huma- 
nam caruem (51) ; eumdem enim Christum duabus 
naturis prieditum post assumpta:n ex utero sancte 
Virginis humanam carnem, unum in una eademque 
substantia ac persona Christum, unum Filium, unum 
Dominum confitemur ; neque dubitamus asserere 
unam Dei Verbi naturam, carnem et humaritatem 
assumpsisse ; propterea quia (32) unus idemque 
subsistit in duabus na:uris Dominus noster Jesus 
Christus. Qui contra duos filios in Christo, vel duas 
substantias, vel duas personas asserunt, nec unum 
eumdemque Dominum Jesum Christum Dei vivi 
Filium agnoscunt, eos omnes exsecramur, et ab 
Ecclesia Dei segregandos judicamus. Idque suppli- 
cium omnium primo nefario Nestorio, ejusque 
asseclis idem sentientibus, aut predicantibus in- 
fligimus ; qui profecto omnes amittent adoptionem 
illam, qu» pie recteque sentientibus promittitur. » 

Ita confitetur is, qui a Dioscoro tanquam Nesto- 
rii fautor, ut. ipse ait , "dejectus. Quid ? omissis in 
Dioscorum querelisomnibus, videturne vobis univer- 
sa (35) sanctorum Patrum, sacrorumque Dei mini- 
strorum synodus odio compulsa dejecisse Dioscorum 


αὐτὸν δι᾽ ἡμᾶς, χαὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν bx 
Mapíag τεχθέντα χατὰ τὴν ἀνθρωπότητα, Θεὸν τέ- 
λεῖον, xai ἄνθρωπον τέλειον, τὸν αὐτὸν ἐν προλήψει 
ψυχῆς χαὶ σώματο;, ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ χατὰ τὴν 
θεότητα, xaX ὁμοούσιον τῇ Μητρὶ τὸν αὐτὸν χατὰ τὴν 
ἀνθρωπότητα" χαὶ γὰρ ἐχ δύο φύσεων τὸν αὐτὸν 
Χριστὺν μετὰ τὴν σάρχωσιν, τὴν Ex τῆς ἁγίας Παρ- 
θένον, xai ἐνανθρώπησιν, ἐν μιᾷ ὑποστάσει, xa ἐν 
ἑνὶ προσώπῳ ἕνα Χριστὸν, ἕνα Υἱὸν, ἕνα Κύριον 
ὁμολογοῦμεν * καὶ μίαν ὃξ τοῦ Θεοῦ «Λόγου φύσιν 
σ:σαρχωμένην μέντοι, χαὶ ἐνανθρωπήσασαν λέγειν 
οὐχ ἀρνούμεθα" διὰ τὸ ἐξ ἀμφοῖν ἕνα χαὶ τὸν αὐτὸν 
εἶναι Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν τὸν Χριστόν. Τοὺς δὲ δύο 
υἱοὺς, ἣ δύο ὑποστάσεις, ἣ δύο πρόσωπα. χαταγγὲλ- 
λοντας, ἀλλ᾽ οὐχὶ ἕνα, xal τὸν αὐτὸν Ἰησοῦν Χρι- 
στὸν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος χηρύσσοντας, 
ἀναθεματίζομεν, καὶ ἀλλοτρίου; τῆς Ἐχχλησίας εἷ- 
vat χρίνομεν, xat πρῶτον πάντων Νεστόριον ἀνα- 
θεματίζομεν τὸν δυσσεδῆ, καὶ τοὺς τὰ αὐτοῦ φρο- 
νηῦντας, ἣ λέγοντας * καὶ ἐχπέσουσιν οἱ τοιοῦτοι τῆς 
υἱοθεσίας τῆς ἐπηνγελμένης τοῖς ὀρθῶς φρονοῦσιν. » 


Οὕτω μὲν οὗτος ὁμολογεῖ ὁ ὑπὸ Διοσχόρου, ὥς 
φησιν, ἅτε Νεστοριανίζων χαθαιρεθείς " εἶτα δὲ 
ἁπλῶς xaX τῆς χατὰ Διοσχόρου πάσης μέμψεως 
σιγηθείσης ἡμῖν, πᾶσα μὲν fj τῶν ἱερῶν καὶ ἁγίων 
λειτουργιῶν σύνοδος ἀντιπαθῶς ἔδοξεν ὑμῖν Ex6a- 


unum, eumdemque praesentem, el variis modis ad C λεῖν παρόντα, xa χεχλημένον διαφόρως, xai προ- 


concilium vocatum, neque de Eutychetis erroribus 
suspectum ; Severus contra Antiocliiz vitam degens 
qui synodum Chalcedonensem ( neque suis (34) 
temporibus, neque locis celebratam, nec ab ipso 
vocatam, nec excipientem Nestorium, sed ipsum 
ejusque dogmata scriptis explodentem probantem- 
que recta contra eum dogtnata, non item ei contra- 
riam Eutychetis pravam sententiam), Severus, in- 
quam, qui non modo rejiciendam absolute judicavit, 
ed unus omnes una sententia a Christi fidelium 
coetu (55) segregare ausus est; nonne videtur 
id egisse per summam injuriam audaciamque ? quan- 
quam in more positum jamdiu videmus cum apud 
nostrates, tum apud exteros populos eadem instituta 


διαδεδλημένον ἐπὶ προλήψει Εὐτυχοῦς Eva τινὰ μό- 
νον. αὐτὸν Διόσχορον * Σεδῆρος δὲ, ὁ γενόμενος ἐν 
ἈΑντιοχείᾳ (οὔτε ἐν χρόνοις, 1| τόποις αὑτοῦ τὴν ἐν 
Χαλχηδόνι σύνοδον παροῦσαν, οὔτε προτραπεῖσαν 
ὑπ᾽ αὐτοῦ, οὔτε δεξχαμένην Νεστόριον, ἀλλὰ xat ἐχ- 
βάλλουσαν αὑτὸν, xal τὰ αὐτοῦ ἐγγράφως, δεχομέ- 
vrv δὲ τὴν κατ᾽ αὐτοῦ ὀρθοδοξίαν, ἀλλ᾽ οὐχὶ χαὶ τὴν 
ἀντικειμένην αὐτῷ καχοδοξίαν Εὐτυχοῦς), οὐχ ἐχδάλ- 
λεσθα: ἁπλῶς χαταψηφισάμενος, ἀλλὰ xat ἀναθέματι 
χαταχρίνειν αὐτοὺς ἅπαντας ἅμα ὑφὲν ὁ εἷς μόνος 
τολμήσας πῶς οὐχ ἔδοξεν ὑμῖν ὅλως ἐμπαθῶς ἔχειν, 
j| προπετῶς πρὸς τάδε, καίτοι ἀπ᾿ αἰῶνος xàv τοῖς 
ἐξωτέροις, x&v τοῖς; ἡμετέροις πάντω" τῶν ὅμοε"- 
δῶν τᾶς τοῦ χοινυῦ χρίσεις μᾶλλον ἀποδεχτέας ἔσμεν 


profitentes, ut longe potiora habeantur universitatis D χατά τινος τῶν ἰδιχῶν, ἣ τὰς ἐξ ἰδιχοῦ τινος χατὰ 


λυ] οἶα contra privatos, quam privatorum contra 
jnsam universitatem in qua continentur. Et vos igi- 
tur cquum esset, si recte filii hominum judicari 
velitis, potiorem ducere totum Ecclesi: sacrorum 
praesulum cotum, quam unam duntasat ipsius 
partem, ipsumque magis fide dignum existimare. 


(29) Accepta sunt hec ex epistola Flaviani ad 
Theodosium apud Labbe, tom. IV, pag. 778, edit. 
Venetzs. Masst. 

30) ld. contra Árium. 

n Contra Apollinarem. 

S lloc contra Eutychetem. 

(53) Sanctum concilium Chalcedonense , quod 
tanto in honore habitum fuit priesertim apud Grz- 
cos, ut ipsius festum ii quotannis celebrare consuc- 
verint. 


τοῦ περὶ αὐτὸ χοινοῦ. Καὶ ὑμῖν ἄρα τὸ ὅλον τῆς ἐχ- 
χλησιαστιχῆς ἱεραρχίας, μέρους ἰδίου ἑνὸς ἀξιοπιστό- 
περόν ἔδει νομίζεσθαι, εἰ εὐθείας; χρίνετε, υἱοὶ τῶν 
ἀνθρώπων * τινὰ γὰρ ἂν καὶ ἄλλον εἴδετε τολμήσαν- 
τὰ ποτε σύνοδον ἀναθεματίζειν, xal οὐ τοὐναντίον 
πάντας τοὺς αἱρεσιάρχας ὑπὸ συνόδων ἀναθεματι- 


(54) Nam concilium Chalcedonense convocatum 
fuit anno 451 ; Severus autem florere capit anno 
509. Quo teinporte ducenti monachi Eutychiani, 
duce Severo, seab Oriente Cpolim contulerunt 
Anastasium imp. rogantes, ut concilium Chalcedo- 
nense a Christi fidelibus omnibus explodi juberet. 
Theoph., p. 150. ΝΕ 

(25) Ejus epistolas synodicas, quibus iis conci- 
lium Chalcedonense damnavit, proscripsitque, me- 
mora! Evagrius ΠῚ, 55, 51. 


^ 


1889 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


189) 


c0£v:a; ; Kat γὰρ ὄντως θαυμαστὸν ὅπως. ol τοῦ Θεοῦ A Num alium quempiam ausum unquam fuisse no- 


δοῦλοι τὸν tr; τάξεω; λόγον ἐφύλαξαν ἀεί" o2 γάρ 
ἔστιν ἀκαταστασίας ὁ Θεός. Συνόδων οὖν δια φόρων δει- 
σιδαιμονησασῶν, κατήργηνται μὲν συνόδοις xuo:to- 
«ἔραις τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν" οὐ μήν τις τῶν θεοφόρων μό- 
vov ἰδιχῶς χαταχρίνειν, ἀλλ᾽ οὐδὲ σύνοδος ἀναθεμα- 
κτίσαι σύνοδον ἐτόλμησε. Πόσῳ γε μᾶλλον ἀναθεμα- 
«ἰξζειν χοινόν τι θεολάτρου πανηγύρεως ὁ εἷς ἐνθέ- 
αμὼς ἀπετόλμησεν ; ᾿Αλλ᾽ ἐν τούτοις πᾶσιν, οὐχ ἐχ- 
πτύσαντες ὅμως ἀπὸ τῆς Ψυχῆς τὸν ἐγχρυ φθέντα 
αὐτοῖς γλοιώδη τῆς ἀλόγου πρηλήψειυς χαθ᾽ ἡμῶν 
ῥύπον, τί φασι πάλιν: 


stis proscribere synodum, et non lizresiarchas om- 
nes ab synodo proscribi atque profligari * Qua in 
re mirandi profecto sunt servi Dei, qui rectum sem- 
per ordinem servarunt : confusionis enim auctor 
Deus esse nequit. Sane quod nonnulla concilia 
minus recte decreverunt, abrogarunt id alia con- 
cilia prasstantiora; nunquam tamen privatus unus 
omnes aimul sanctos Patres damnare ausus est, 
imo neque concilium aliud proscribere consuevit. 


. Quanto magis ergo vituperanda ejus audacia, qui 


unus universum Ecclesixz Dei sanctum coitum 50- 


lemni ritu proscribere non dubitavit? Ad hzc nihil moventur, sed adhuc servant in pectore suum 


contra nos acre virus. Ecquid objiciunt praterea ? 


« Ὡς αἱ πλείους τῶν χειροτονιῶν ὑμῖν διὰ χρυ- B 


σίου δόσεως, xal λέψεώς εἶσιν, χαὶ ἔχουσι τὸ ἑπάρα- 
τὸν χατὰ τὴν τοῦ Μάγου Σίμωνος πρόθεσιν. [ὥς οὖν 
ὁμῖν συγχοινωνητέον εἰ μὴ ἄρα χιτάρας εἶναι χλτ,- 
φονόμους περιφρονητέον ἡμῖν, » φασί. 


"Apz γοῦν kmel τινες τῶν ἰατρῶν ἐφωράθησαν 
μοιχοὶ, χαὶ χλέπται, διὰ τόδε τὴν ἰατρείαν λοιδορὴ- 
“ἐον ἐπὶ τούτοις, καὶ φευχτέον ; πλὴν τάδε ἡμῖν εἰ, 
ὡς οἱ λεγόμενοι ἀγνοὶ, τῷ ἑαυτῶν ἀνεπιλήπτῳ βίῳ 
πεποιθότες προάγουσιν ὡς Ναυχτιανοῖς ἀποχρινού- 
μεθα λοιπὸν, καὶ οὐχ ὡς Μιξοφυσέταις. El δὲ οὐχὶ, 
ἀλλ᾽ ἁπλῶς ὡς φιλοχρύσοις μᾶλλον, f| φιλοχρίστοις, 
διαμέμτονται, xaX τῷ μὲν δόγματι συμφωνεῖν ὑμῖν, 
«τούτῳ δὲ μόνῳ σχανδαλίζεσθαι συγχοινωνεῖν μεθ᾽ 


ἡμῶν φασ'" xaX οὕτως ἄρα φιλοφρόνως αὐτοὺς ἔδει C 


ἐξομολογουμένοις ἡμῖν τὰς ἁλαρτίας ἡμῶν ὑπερ- 
εὐχεαθαι" εὔχεσθαι γὰρ ὑπὲρ ἀλλήλων ἡμᾶς ὅπως 
ἰαθῶμεν ἐντετάλμεθα, xal οὐ φαρισσαϊχῶς βδελύτ- 
τεσθαι τοὺς ὁμοφυεῖς xal ὁμοπίστους. Πλὴν ἐν Κυ- 
plo θαῤῥοῦμεν, ὅτι ἐγχαταλέλοιπεν ἡμῖν Κύριος 
σπέρμα, καὶ οὐχ ἐγενήθημεν ὡς Σόδομα, οὐδ᾽ ὡς 
Γόμοῤῥα ὡμοιώθημεν 


« Multa videlicet suffragia auro fuisse quzsita, at- 
que propterea diris iis exsecrationibus obstringi, 
quibus Simonem Magum Petrus olim simili de causa 
devovit. Quomodo ergo vobiscum, aiunt, societatem 
coire licet ? nisi forte nos ejusdem vobiscum male- 
dictionis hxredes ac participes fieri velimus. » 

Verumenimvero, si forte medici nonnulli depre - 
hendantur in adulterio et furto, nunquid propterea 
medicina ipsa vituperanda est atque fugienda ? Pro- 
fecto si qui nobis hzc objiciunt, faciunt id inno- 
centia sua freti, inculpate vit confisi, ut. ii qui 
Puri (560) vocantur ; nos eis in posterum responde- 
bimus tanquam (51) Nevatianis, non tanquam Mixo- 
physitis (38). Sin minus nos tanquam auri potius 
quam Christi amatores reprehendunt ; et se dogma- 
ta quidem eadem ac nos tenere dicunt, nos autem 
ob hanc solam auri cupiditatem aversari, neque 
posse nobiscum vitam degere : ne ob hanc quidem 
causam nos inseclari, sed pro nobis ultro peccata 
nostra confitentibus orare deberent. Jubemur enim 
orare Deum pro nobis invicem, ut a viliis nostris 
inundemur; vetamur contra Pharisaeorum instar 
insectari proximos, qui nobiscum religionem eam- 


dem profitentur. Verum confidimus Dominum bonum semen in nobis reliquisse, nec permisisse 
ectum nostrum evadere Sodomz et Gomorrhz similem. ' 


Τί δὴ οὖν ἄρα, el δείξομεν πλείστους τῶν lepap- 
χούντων εἰς ἡμᾶς οὐ νοσφιζομένου: ἀπὸ σπαρτίου 
ἕως σφαιρωτῆρος ὑποδήματος ἐπὶ τῷδε , λέλνται 
αὐτῶν ὃ ζῆλος, χαὶ χατήργηται τὸ σχάνδαλον χαὶ 
προσδράμοιεν τῇ ἀληθείᾳ ; f) οὐδὲ τόδε πάλιν ἱχανὸν 
ἡμῖν ἔσται εἰς ἀποθεραπείαν αὐτῶν; ἾΑρα δ᾽ οὖν 
εἴποιμεν ἔτι, οἱ χαθ᾽ ὑμᾶς ἱερεῖς οἱ ἐνδύνοντες εἰς 
τὰς οἰχίας, χαὶ αἰχμαλωτεύοντες γυναιχάορια αἰσχροῦ 
xépóoucg χάριν, οὐ τῆς εἰς τὰς γυναιχωνίτιδας, xal 


(36) Ita appellabantur Novatiani, Grace Cathari, 
quise puros ab omini culpa profitebantur , qui 
semel amissam gratiam amplius recuperari non 
posse autumabant. Errorem hunc proscripserunt 
S. Cyprianus in concilio Africano, et S. pontifex 
Cornelius in suo concilio Romano. 

(57) Horum caput Novatianus presbyter, qui sc a 
Cornelio Romano pontifice segregavit, atuue  epi- 
scopum Ecclesie Roman: ab suis creari se fecit, 
qui cum prava dogmata profiteretur, damnatus fuit 
ju supra memoratis conciliis. 

(38) Ita. appellabantur Eutychiani, qui et Mono- 
[hysite dicuntur, propterea quia naturam unam 


Quid 3 Si ostenderimus bene multos apud 
nos sacros praesules hac in rene (39) tantillum qui- 
dem a recto tramite abertasse ἢ nunquid a furore 
suo desistent, et sublato omni obstaculo, veritatem 
equo animo aiplectentur ? anne hoe quidem iis 
sanandis sufficiet? Necessene eril przeterca vestros 
commemorare sacerdotes, qui ventitant ad mulier- 
culas, easque turpis (40) lucri causa captant ; qui 


non contenti sacrificii mercede in (41) gyneczis, 


in Christo, ex humana et divina permistam astrue- 
ant. 

(59 Grzca phrasis a funiculo ad corrigiam. 

(40) Acriter insectatur et D. lHlieronymus clerico- 
rum sui temporis avaritiam, qui sub pratextu 
largienda mulierculis benedictionis, autum et mu- 
nuscula captare consueverant. Epist. 22 ad Eustoch. 
llinc Valentiniani lege vetitum, ne clerici ad viduas , 
et virgines parentibus orbas, accederent. C.Th. De 
episc. 

(41) In more. positum erat et primis Ecclesize 
szculis offerre sacrilicium in privatis domibus. Hinc 
et D. Ambrosiusa matrona quadam Ttomaina voca- 


1891 


LEONTII BYZANTINI 


1892 


et ad leeti pedes oblati, stipendia sibi paciscantur A παρὰ πόδας τῆς χλίνη; τελουμένης αὑτοῖς ἱερουρ - 


singulis niensibus vel ahnis persolvenda? Pr:etereo 
reliqua, veritus ne vel a profanis |iominibus in sce- 
nam ducamur, qui pietatis quidem inanem speciem 
prz nobis ferimus ; pietatem vero ipsam ejusque 
vim omnino spernimus rcjicimusque. In multis enim 
offendimus omnes. Etenim si vos ipsi fatemini, ne- 
que negare potestis accipi solete mercedem pro sa- 
cri (42) fontis lavacro, et pro pretiosis (45) divini 
doni reliquiis, quid aliud nobis exprobrari audie- 
mus, nisi. illud : Nomen meum apud vos propter 
gentes ludibrio habetur 4 ? Oportet igitur unumquem- 
que nostrum educere trabem a propriis oculis, atque 
ita festucam in oculis alienis clarius perspicere 
poterimus * ; quemadmodurm monet is, qui solus 
caret omni culpa. 

H»c eum divina Providentia priesto sint ómni- 
bus ad recte judicandum, dignoscendamque vcri- 
tatem; nos tamen pudet coram ipso veritatis 
Verbo, vero verborum omnium et opérum atque co- 
gitationum judice, mulare quam semel imbibimus 
opinionem, vel ab amicis vel ab inimicis quasi do- 
mesticis accepta, reeusamusquesincero atiimo pet- 
peridere, que traduntur, eademque tat diligenter 
scrutari, quam ea pár est, quz» ab Lomitiibus om^ 
nino ignotis traduntur: quanquam omni partiurh 
studio remoto, simplici mentis intuitu dicta con- 
templantes , melius* ac rectius judicare , veri- 
fatemique clárias  porspicere poterimus ; cum 


γίας 105; μισθοὺς ἀποδλέποντες, xal vol; μηνιαίοις, 
χαὶ ἑτησίοις ὁράνοις ἐ πελπίξουσι ; Δέδοιχα λέγειν τὰ 
πλείω, μὴ πως xd βεδήλοις θριαμδευθῶμεν οἱ τὴν 
μόρφησιν ἔχοντες ἧς εὐσεδείὰς, τὴν δὲ δύνα μιν ἣρ- 
νημένοι " πολλὰ vào πτἀίομεν ἅπαντες. Kal γὰρ 
μισθὸς τοῦ λουτροῦ τῆς χάριτο:, χαὶ ἀπὸ τιμῆς Ex 
τῶν λειψάνων τῆς θείας δωρεᾶς εἰ συμπεφώφνηταί 
πη δι' ὑμῶν, τί ἕτερον ἀκουσόμεθα, ἣ ὅτι Τὸ ὄνομά 
μου OU ὑμῶν βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθγεσω; 
᾿Αρχέσει γοῦν ἐχάστῳ ἐχ τοῦ ἰδίου ὀφθάλμοῦ τῆν 
δοχὸν ἐξαιρεῖν, καὶ τότε τρανότερον τὸ ἐν τῷ ὀφθαλ- 
μῷ χάρφος κατανοεῖν, χαθά φησιν ἡμῖν ὁ μόνος &va- 
μάρτητος. 


Τούτων δὲ ἡμῖν σὺν θεῷ προ τε]θέντων εἰς κρίσιν, 
xai διάτχεψιν πᾶσιν ἀνθρώποις, ϑυσωποῦμεν ἐν- 
ὦπιον τοῦ τῆς ἀληθείας Λόγου τοῦ ὄντως χριτοῦ πσν- 
τὸς λόγου, χαὶ ἔργον, χαὶ νούματος ἡμῶν, ἀποθέ- 
σθαι ἔχαστον ἐντευξόμενον, xüv τε τῆς ἠυετέρας, 
x&v τε τῆς ἀλλοτρίας ἧ δόξης τὴν ὡς παρ᾽ οἰκείων, 
καὶ πολεμίων ἀχρόασιν τῶν εἰρημένων, xol χρίνειν 
τὰ ῥηθέντα, ὡς παρά τινῶν πάντῃ ἀγνώστων αὐτῷ 
τῶν ἑχατέρου μέρους" χαὶ οὔποτε θατέρου λόγου 
πρυθεματισθέντος χατὰ τὴν διάνοιαν αὐτῷ, xat e! 
ὄννως γυμνῷ τῷ κχριτηρίῳ Éxovov χωρὶς παντὸς 
προσπαθοῦς, xai ἀντιπαθσῦς ἐπισχοτέσματος &Àm- 
θέστερα χρίνωμε", καὶ εὐλυγώτερα, xai ἰσχυρότέρα, 


alias nostris his hostibus nimium indulgere solea- ἃ χαὶ σοφώτερα τὰ παρ᾽ αὐτῶν ol τόϊσδε τοῖς ἕναν- 


mus. Quam. ob rem audacter affirmare non dubi- 
tamus, eos qui ipsis adherent, propterea quia 
rectum eorum dogina potant, etiamsi revera ma- 
lum ait ac male sentiant : impietatis notam subitu- 
rós hon esse , cum Deus cordis intima ct occulta 
judicaturus accedet. « Cum enim, ait, coram ipso 
persuasum fuerit cor nostrum, neque conscientia 
Vostra nos mordet ; Deus major est corde nostro, 
perspicitque omnia. » At si veritatis Verbum sese 
clare mobis patefacit, nostrasque mentes lItimine 
suo perfundit ; nes contra claudimus ocolos; obte- 
ramusqué nosttas awres sponte surdi ev&dendo 
rejiciendoque veritatem ipsam: profecto miserrimi 
enmnium deprehendemur, omniumque commisera- 
tione atque luctu digni, nihil illum verendum diem 
formidando, quo coram angelis ac potestatibus, to- 
toque terrarum orbe Dei [judicium subeunte a 
Christo rejiciemur. Quo sane die nihil nobis prode- 
rit, neque nostrum in hzresiarchas impensuin stu- 
dium, neque sanguinis cognatio, neque familiarium, 
aut palria consuetudo ( qua quidam insolubili nodo 


ἃ Ezech. xxsvi, 90; Rom., 94. 


tus fuit, ut in ejus doroo sacrificium offerret. Paulin. 
in Vita Ambr. n. 10. 

(42) Vigebat et in Ecclesiis Occidentalibus s:weulo 
tertio mos ponendi monetam aliquam in sacro 
fonte, quam sacerdos, collato sacramento, sibi su- 
mere solébat. Quem :norein. damnavit concilium 
Eliberitanum, can. 48, ne sacerdos venderc vide- 


e Luc. vi, 42. 


τίοις ἡμῖν προσχείμενσι. Οὕτω; τολμῶμεν λέγειν, 
ὡς εἰ xal καχῶς ταῦτα ἐχεῖνοι qpovoltv οἱ συ απα- 
γόμενοι αὐτοῖς, διὰ τὸ δόξαι τούτοις θεοπρεπέστερό. 
εἶναι δόγμα τὸ χατ᾿ αὐτοὺς, οὐ καταχριθήσόνται 
ἀσέδειαν ἐν ἡμέρᾳ, ὅτε χρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ χρυπτὰ 
τῶν χαῤδιῶν. « Ἐὰν γὰρ, φηδὶν, ἔμπροσθεν αὐτοῦ 
πείσωμεν τὰς καρδίας ἡμῶν, καὶ ἡ καρδίᾳ ἡμῶν 
χαταγινώσχῃ ἡμῶν, ὁ Θεὸς μείζων ἐστὶ τῆ: χαρδίας 
ἡμῶν, xdi γινώσχει πάντα. » Εἰ δὲ ὁ μὲν τῆς ἀλη- 
θείας Λόγος φαιδράζων ἑαυτὸν ἐπιδείχνυσιν ἡμῖν" 
ἡμεῖς δὲ τοὺς τε ὀφθαλμοὺς καμμύομεν, xat τοῖς ὠσὶ 
βαρέως ἀχούομεν αὐτοῦ ἐθελοχωφοῦντος, xal ἀπο- 
δτρεφόμεθα αὐτὸν, ὄντως παντὸς θρήνου ἀξίους ἑαυ- 
τοὺς χαταστήσομεν τὴν αἰσχύνην τῆς μελλούσης ἀλ- 


D λοτριώσεονςς, χαὶ ἀρνήσεωςφ Χριστοῦ, ἐνώπιον ἀγγέ- 


λων, χάὶ ἐξουσιῶν, παντός τε τοῦ χρινομένου xó- 
σμου, οὐ προῦ πιδόμενοι" ὅτε οὐδὲν ἡμᾶς ὀνήσει, οὔτε 
3j πρὸς τοὺς αἱρεσιάρχας προσπάθεια, οὗτε d vovi- 
xh, f) φιλιχῇ, 7] τοπιχὴ συνήθεια, πρὸς τὴν ἀπέδειαν 
ἀλύτως τινὰς χαταδεσμεύουσα, οὔτε πορισμὸς χρη- 
μάτων, f] χέρδη τινὰ βιιυτιχὰ δυσαποσπάπτους ἡμᾶς 


retur, quod ipse gratis accepit. 

(43) Panis videltcet consecrati, quem in frusta 
dividere et astantibus distribuere  ccatisueverat. 
Cujus panis reliquias q»od nefarii quidam sacer- 
dotes pecuni:se gratia. venderent, hac de re merito 
queritar Leontius 


1893 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1895 


ἀπὸ τῆς δεισιδαιμονίας ποιήσαντα, χαὶ τὸν μέγαν A in impietate detinentur) , neque divitiarum copia, 


πορισμὸν τὴν εὐσέδειαν μετὰ abvapxslag παριδεῖν 
ὑδποπείσαντα. Οἱ γὰρ δὴ φατριαστιχοὶ χρότοι, xal 
ἀγῶνες ἀντιλογικοὶ, xal πρόληψις διδασχαλικῇς 
ἀξίας, φιλοῦντες λέγεσθαι ῥαδδὶ παρὰ τῶν ἀνθρώ- 
πων, τοῦ οἰχτροτάτου ἐκείνου ταλανισμοῦ, xal τῶν 
ὀδυνηροτάτων βασάνων, xa τῆς εἰς τὸ σχότος τὸ 
ἑξώτερον παραδόσεω: ἑξαιροῦνται τούσδε, οὗ τὸ φῶς 
τῆς ἀληθείας ἢρνήσαντο, καὶ ηὐδόχησαν ἐν τῷ σχό- 
τει τοῦ ψεύδους. Εὐάρεστον γὰρ Θεῷ τὸ παντὸς προ- 
τιθέναι τὴν ἀλήθειαν, xal μάλιστα ἐν τοῖς περὶ Θεοῦ 
αὐτοῦ τῆς ἀληθείας. Διὰ γοῦν τόδε χαὶ μόνον ᾿Αδραὰμ 
Χαλδαίων τὴν ἀσέδειαν ἀποπτύσας μετὰ πατρὺς, xai 
οἴχου, xai συγγενείας, xai φίλων, καὶ χώρας, καὶ λοι- 
πῶν, προσεχώργησε τῇ εὑὐσεδείᾳ, Θεῷ τε ἐπὶ τούτῳ πρώ- 


neque mundana quzdam lucra, quz nos ita devin- 
ciunt, ut vixac re vix quidem a superstitione divelli 
possimus, et pietatem ejusque sociam moderatio« 
nem ingentium bonorum fontem rejicete non dubi- 
temus. Non enim familiarum plausus, aut conten. 
tionis studia, neque vana gloria, qua magistros ab 
hominibus seappellari gaudent, ctipere poterurit 
summis illis miseriis, atrocibusque suppliciis, atque 
tenebris exterioribus homines illos, qui veritatís 
claram lucem aversantur, atque gloriam inter men- 
dacii tenebras quzrunt. Deo quippe gratum est 
veritatem rebus omnibus anteponere, prxsertini in 
iis qux spectant ad Deum ipsum. Hac uta de causa 
et Abraham Chaldeorum impia religione abjecta, 


τῷ xal μόνῳ ἢγάπηται, xal πεφύλακχται, xal δεδόξα- B relictis. rebus. omnibus, patre, domo, cognatis, 


σται, xdi πεπλήθυνται. Παῦλος δὲ ὁ ἀπόστολος d- 
τινα ἦν αὐτῷ χέρδη, πάντα σχύδαλα ἡγήσατο δι᾽ 
οὐδὲν ἕτερον, ἵνα Χριστὸν χερδανεῖ. Καὶ οἱ λοιποὶ 
πάντες ἐξ Ελλήνων, xal Σαμαρειτῶν, καὶ Ἰουδαίων 
πιστοὶ ἅγιοι ὠσαύτως ἔσχον" « Ὁ γὰρ μὴ ἀρνούμενος 
πατέρα, καὶ μητέρα καὶ ἀδελφοὺς, καὶ ἀδελφὰς, χαὶ 
Ξἔχνα, καὶ ἀγροὺς, χαὶ οἰχίαν, Scc 6k xal τὴν ἑαυτοῦ 
Ψυχὴν ἕνεχεν ἐμοῦ, οὐχ ἔστι μου ἄξιος, » φησὶν ὁ Ko- 
ριος. Καὶ μή τις διαλογιξέσθω λέγων "᾿Αλλ᾽ οὐχ ἡ χατὰ 
τὰς αἱρέσεις διένεξις πρὸς τὴν ὀρθοδηξίαν οὐ τόξον 
διέστηχεν, ὧ; ἢ Χαλδαίων, xat 'E6palov, xai ᾿Ελ- 
λήνων ἀσέδεια τῆς ἀληθοῦς πίστεως, ἵνα ὁμοίως 
αὐτοῖς ἀλλοτριωθείη ἀπὺ Χριστοῦ ὁ περὶ μέρος τι 
τῆς ὀρθῆς πίστεως μόνον ἀπειθῶν τῷ λόγῳ * ὁ γὰρ 
σμιχρόν τι μόριον ὁπωσοῦν εὑσεδείας τοῦ λόγου παρ- 
ὁρῶν διὰ προσπάθειαν ἄλογόν τινος ἑτέρου — xal 
συνήθειαν, δῆλός ἔστιν, ὡς xal ὅσον εὐσεθδεῖν Doxst, 
οὐδὲ τοῦτο ἐξ αἱρέσεως οἰχείας, ἀλλὰ ἀπὸ συμδεδη- 
χότων γονέων 9j τόπων, f; φίλων παραδόσεως ἕξει" 
ὡς; tirep xai Μανιχαίων ἔτυχεν, ἣ Ἑλλήνων, 1) 
“Ἑδραίων υἱὸς εἶναι, cj φίλος, ἢ σύνοιχος, πολλῷ 
μᾶλλον ἂν ἀπειθεστέρως διέχειτο πρὸς τὴν ἀλή- 
0ciav* εἴπερ γὰρ ὀλίγον ἀφεστὼς οὐ προστρέχει 
xai χαθέλχεται τῇ ἀληθείᾳ, πλεῖον διεστηχὼς, μᾶλ- 
λον ἂν ἀσπόνδως εἶχε ποὸς αὐτήν. 


amicis el regione ipsa, totum sese pietati dedit, 
idque potissimum in causa fuit, cur a Dco ipso 
unice diligeretur, summisque cumulatus honoribus, 
ingenti liberorum multitudine donaretur. Paulus 
quoque lucrum omne stercus duxit, nulla sane ali& 
de causa nisi ut Cliristum ipsum lucrifaceret. Czeteri 
dénique sancti cum Greci, tum Hebraei, et Samari- 
tani omnes eodem modo affecti fuerunt. « Etenim 
qui non abnegat, ait Dominus, patrem, et matrem, 
el (ratres, et sorores, et filios, et agros, et domuni, 
et stam ipsius animam propter me, non est. me di- 
gnus. Neque dicat quis hzrreticorum dogmata non 
ita dissidere ab recia fide, queniadmodum Chal- 
deorum impietas, et Hebrzorum Grecorumque 
dissidet a reeta Christi fidelium religione ; proin- 
deque sequi nec eodem modo quo gentiles desci- 
verunt, desciscere a Christo eur, qui una parte 
duntaxat a recta Christianorum fide defleciit. 
Nàm qui pietatis parlem unam vel minimam violat, 
ut absurdam aliquam doctrinam aut consucetudinetmr 
sequatur, manifeste declarat, sene illud quidem 
(in quo maxime pie sentire videtur) amplecti 
sponte ductnm, sed aut parentum, aut regionum. 
vel amicorum institutionibus irretitum. Quocirca 
qui tali modo affectus est, si Manichliteorum, aut 


Graecorusm Hebreornmve filius evaderet, aut. amicus, aut familiaris, longe magis quam ipsi profecto 
veritatem sperneret ct aversaretur. Si enim cum parum absit a veritate, eam tamen haud sequitur 
amplectiturque ; profecto si longius abesset, etiam animum al ipsa veritate magis aliemnn pr: se ferret, 


« ᾿λλλὰ, φησὶ, χατ᾿ ἐμαυτὸν ἐγὼ νομίζων χρεῖτ- 
τόνως φρονεῖν, ἔχομαι τῆς ἐμῆς δόξης ἀμεταθέτως.» 


᾿Αλλὰ καὶ περὶ ὧν φησιν ὁ ᾿Απόστολος Ἰουδαίων 
ὡς Θεῷ μὴ ἀρεσχόντων, χαὶ τὸν Κύριον σταυρωσάν- 
των, χαὶ τοὺ; ἀποστόλους διωξάντων, χαὶ πᾶσιν ἀν- 
θρώποις ἀπειθούντων, ὅμως τοῦτο χἀχείνοις μαρτυ- 
ρεῖ" φησὶ γάρ πὴ πάλιν: Μαρτυρῶ γὰρ αὑτοῖς, ὅτι 
ζήιϊον Θεοῦ ἔχουσιν, dAA οὐ κατ᾽ ἐπίγνωσιν. 
Ἵρα οὖν οὐχἀπλῶς ζηλοῦν, ἀλλὰ ἐπιγνώσει τοῦ ζη- 
λουμένου δόγματος δεῖ. Καὶ γὰρ καὶ πᾶσα ἄλογος, 
xai ἄνομος παράδοσις καὶ ἐθνῶν, χαὶ αἱρέσεων, οἴεταί 
τι χαλὸν ποιεῖν, ὥσπερ οὖν χαὶ ἀνθρωποθυσίαι- γἱ 


f! Matth. xix, 99, 6 Rom. x,9 


« At, inquies, mihi intime persuasum est rectius, 
quam vos me sentire, propterca constanter in mea 
sententia maneo. » 

Verum ita sese habuisse et Jud:eos (quos tamen 
affirmat Paulus displicere Deo, atque Dominum 
cruücifixisse , et apostolos p^rsequi,, et nullis homi- 
num obedire) testatur idem Apostolus, ubi rursum. 
dicit : Testor eos habere Dei zelum, sed non secundum 
discretionem δ. Non oportet ergo cxcis oculis voe 
amplecti dogmata quae traduntur ; sed opus est ea 
perpendere diligenter, et penitius illa introspitere. 
Omnie enim omnium gentium οἱ hazreticorum 
doctrina, quantumvis impia et absurda, puta? se 


1825 


LEONTIJ BYZANTINI 


1896 


continere bonum aliquod institutum : hine Scy- A Σχύθαι θεοσεδοῦντες. Δέον ἄρα μὴ ἀμελεῖν, ὅση δύ- 


tha (44) victimis humanis Deum colendo, pie recte- 
que se agere arbitrantur. Oportet ergo scrutari, 
quantum in nobis est, et quaerere veritatem, et 
accurate cuncta perpendendo, rectam in omnibus 
amplecti sententiam. Nos cerie et argentum acci- 
pere, neque vestem emere solemus, nisi prius 
utrumque accurate consideraverimus, exploraveri - 
musque diligentissime. Quod cum ita sit, quomodo 
excusatione digni esse poterimus, temere divina 
dogmata amplectendo profitendoque? Nostra cnim 
his in rebus negligentia quodammodo clamat nul- 
lius momenti esse, qux credimus de Christo ejus- 
que gratia, per quam multe et maxime nobis , ut 
scriptum est, promissiones facta: sunth, atque naturz 


divine parlicipes omnino fleri conceditur. Quan- B 


tum ergo boni prz se fert sincera pietas; tantum 
profecto mali continet impietas ei contraria. Hzc 
enim sola in causa nobis est, cur a Deo deficiamus, 
οἱ in omne peccatorum genus delabamur, teste 
Apostolo, qui ait : Quandoquidem non probaverunt 
habere Deum in notitia, tradidit illos Deus in repro- 
bum sensum, ut faciant ea qu& non conveniunt i ; et 
qus deinceps recensentur. ILrc Apostolus de im- 
pietate : de pietate vero in epistola ad Timotheuin 
ait : Exerce teipsum ad pietatem : lac enim ad 
omnia utilis est, promissionem habens vite que nunc 
bilem rationem afferre conantur, cur a veritate 

« Quomodo, inquiunt, Deo non piacere potest 
eorum doctrina, opud quos inventi sunt nonnulli 
tum in vivis tum in defunctis qui cadem ac ipsi 
dogmata amplexi, gratiam a:grotos sanandi, et alia 
miracula patrandi nacti sunt? Perspicuum enim 
est divinam in iis potestatem operari, maxime qui 
rectam religionem colunt, atque recta dogmata 
profitentur. » 

Quibus respondemus id ad plenam rei probatio- 
nem accurato divinorum dogmatum exploratori, et 
judici non sufficere. Primum enim raro apud illos 
hoc evenit, nec ex una hirundine ver, ut dici solet, 
dijudicari debet. Quandoquidem et Ariani, eum 
alias antea, tum etiam nostris hisce temporibus 
apud Longobardos , et apud Persas Nestoriani talia 
miracula patrant; idque non ad probationem pecu- 
liaris ipsorum secte, sed totius Christianze religio- 


γαμις, χαὶ ἐρευνᾷν τὴν ἀλήθειαν, xal πάντα Boxv- 
μάζοντας, τὸ χαλὸν φρόνημα κατέχειν᾽ of γε oc0k . 
ἀργύριον λαμθάνομεν, ἣ ἱμάτιον ὠνούμεθα, εἰ μὴ 
δοχιμασίαις, καὶ πυρώσεσι, xat ἐπιδείξεσιν εἰς ἐτέ- 
ρους πλειόνως αὐτὸ βασανίσομεν., Πῶς οὖν εὔλογοι 
ὥμεν ἀτημελῶς τὴν θείαν δόξαν προσδεχόμενοι; τὸ 
γὰρ ἐν τούτοις ἀφρόντιστον ὡς οὐχ ἀξιόλογόν τι οἷο- 
μένους ἡμᾶς τὴν τῆς πίστεως Χριστοῦ χάριν, χαὶ 
ἀλέθειαν δισδάλλει, δι᾽ ἧς ἡμῖν τὰ πρὸς ζωὴν 
πάντα τὰ θεῖα καὶ μέγιστα ἐπαγγέλματα δεδώ- 
ρῆται, ὡς εἴρηται, καὶ ἡ πρὸς τὴν θείαν φύσιν ἁπλῶς 
χοινιυνία. Ὅσον οὖν ἐστιν ἀγαθὸν dj ἀχραιφνεστάτη 
εὐσέδεια, καὶ ὅσον χαχὸν ἡ ἀσέδειαΪ τῆς γὰρ εἰς 
πᾶσαν ἁμαρτίαν ἐγχαταλείψεως ὑπὸ Θεοῦ αἰτία ἡμῖν 
αὕτη ἐστὶ μόνη. Δηλοῖ ὁ λέγων, Καὶ καθὼς οὐκ 
ἐδοχίμασαν' τὸν Θεὸν ἔχειν ἐν ἐπιγνώσει, παρ- 
ἐδωχεν αὑτοὺς ὁ Θεὸς εἰς ἀδόχιμον γοῦν, ποιεῖν 
τὰ μὴ καθήκοντα, ἅτινα ἑξῆς χατηρίθμησε. Καὶ 
τάδε μὲν οὖν μαρτυρεῖ τῇ ἀσεδείᾳ" περὶ δὲ τῆς εὑ- 
σεδείας φησὶ πρὸς Τιμόθεον, Γύμναζε σεαυτὲν 
πρὸς εὐσέδειαν * ἡ γὰρ ευσέδεια πρὸς πάντα 
ἐστὶν ὡφέλιμος, ἐπαγγδιλίων. ἔχουσα ζωῆς, τῆς 
τὸ γὺν, καὶ τῆς με.λ.λούσης. ᾿Αλλά τι χαὶ ἕτερο" 
τούτων τινὲς τῆς πρὸς τὴν ἀλήθειαν ἀνυποταξίας 
ποιοῦνται διχαίωμα᾽ aoc γὰρ, 


est, et future 1. Sed aliis justam causam et proba- 
desciverunt. 


« Ὅτι πῶς οὐ θεάρεστος ἡ xav' αὐτοὺς δόξα, 
ἔνθα xal τῶν ζώντων ἐν σαρχί τινες αὑτοῖς ὁμόδοξοι, 


( καὶ τῶν προχοιμηθέντων ὥφθησαν lapátov , xal 


σημείων θεόθεν ἔχειν τὸ χάρισμα ; δῆλον γὰρ ὡς ἐξ 
ἀχοῆς, xal διδαχῆς ὀρθῆς πίστεως Θεοῦ αἱ θεῖαι 
δυνάμεις ἐνεργοῦνται. » 


Πρὸς ὃ λεχτέον, ὡς οὐχ ἀρχεῖ τόδε πρὺς ἀσφαλῆ 
πληροφορίαν τῷ δοχιμωτάτῳ τῶν θείων δογμάτων 
xptvfj? πρῶτον μὲν γὰρ σπανιώτερον εὕρηται τοῦτο 
ἐν αὑτοῖς, xai oU ἐχ μιᾶς χελιδόνος τὸ ἕαρ χριτέον᾽" 
ἄλλως γοῦν xaX ᾿Αρειανοί ποτε, xai μέχρι νῦν ἐν 
Λογγοδάρδοις, χαὶ Νεστοριανοὶ παρὰ Πέρσαις ποιοῦ- 
αι τάδε θαύματα" ἀλλ᾽ οὐχ εἰς μαρτυρίαν ἁπλῶς τῆς 
χαι᾿ αὑτοὺς πρὸς ἡμᾶς αἱρέσεως, ἀλλὰ τῆς τῶν Χρι- 
στιανῶν πίστεως" ofa τίς ἐστιν ἡ δύναμις πρὸς τοὺς 


nis, cujus quanta vis sit et auctoritas Spiritus san- D πάντη ἀπίστους ἐπιδειχνυμένου τοῦ Πνεύματος. Ἕτι 


ctus populis a recta fide prorsus alienis per ea pro- 
digia manifeste declarat. Pratterea sspe videre est 
donum hoc miracula patrandi cum dari promiscue 
nonnuliis, orthodoxis et heterodoxis (45) non ob 
solam ipsorum pietatem (veritas enim in contra- 


* b[Petr.:i, 4... i Rom. 1,98. 11 Τίπι. τιν, 8. 


(4) Net Scythe modo, verum etiam Carthagi- 
nieuses, quos Agathoclis tempore cum gravibus 
incommodis affligerentur, Saturni placandi gratia 
ducentos pueros nobilitatis flores, et tercentos cives 
in flammas uno pene momento conjecisse testatur 
Diodorus Siculus lib. xx, p. 756. 

(45) Hujusmodi en.in gratiz gratis date in scho- 


μὴν ἔστιν ὁρᾷν πολλάχις θαυμάτων χαρίσματα Ev 
τισιν ὀρθοδόξοις τε χαὶ ἑτεροδόζοις ὁμοίως, οὐ δι᾽ 
εὐσέδειαν μόνον" ἣ γὰρ ἂν ἣν ἐν τοῖς ἐναντίοις λό- 
γοις, χαὶ ἀντιφατιχοῖς fj ἀλήθεια, ἀλλὰ διὰ φυσιχὴν 
ἁπλότνητα, xal ἀτυφίαν, μᾶλλόν τε νηπιότητα ψυ- 


lis appellantur, quas vel impiis interdum concedi 
certo cerlius est; idque fatentur theologi omnes. 
At ex hoc Leontii loco manifeste liquet doctrinam 
hanc a primis Ecclesix s:culis tradi consuevisse 
iisdem pene verbissquibus theologi nostri temporis 
loquuntur : quod mihi notatu dignum videtur. 


- 


1897 


CONTRA MONOPHYSITAS. 


1898 


χῆς, ἣ δεινότητα, πραῦτητά «€, χαὶ συμπάθειαν, A riis, et oppositis vit: rationibus versaretur) sed ob 


xal ἀπλῶς τῆς τοιᾶσδε χάριτος ἰδικωτέραν ἐπιτη- 
δειότητα τοῦδέ τινης, παρὰ τοὺς λοιποὺς τῶν ὁμο- 
«ίστων αὐτῷ. Εἰ γὰρ ὄντως πᾶσιν ἀεῖ τε διὰ τὴν δό- 
ξαν μόνον πρόσεστιν d) τῶν θαυματουργιῶν δύναμις, 
ἔδει πάντας πάντοτε ὁμοίως τοὺς ᾿ὁμοδόξους θαυμα- 
Soupyelv: χαὶ μὴν πολλάχις τῶγ διδᾳσχάλωγ τῆς πί- 
στεως οὐ θαυματουργούγτων, Οἱ μαθητεύογτες Ov 
αὐτῶν ἐνεργοῦσι τὰ σημεῖα. 


naturalem simplicitatem, humilitatemque, et animi 
potius puerilem innocentiam, quam solertiam, 
sagacitatem atque virtutem; tum singula singulig 


dispensari ob peculiarem cujusque dexteritatem, 


habilitatemque, qga czterig religionem eamdem 
profitentibus praestat. Etenim si potestas ea przsto 
semper omnibus esset ob solam ipsorum fidem ; 
eadem profecto semper miracula patrare deberenj 


omnes, qui fidem eamdem profitentur. Αἱ contra se res habet; nam sepenumero qui fidei dogmata tra, 
lunt, nulla prodigia patrant; cum ipsorum discipuli ea potestate maxime polleant. 


Οὐ γὰρ πάντα, ὅσα ἐνεργεῖ «b ἕν xal τὸ αὐτὸ 
Πνεῦμα, ἑνὶ χαὶ τῷ αὐτῷ χαρίζεται " Ὧ μὲν γὰρ 


Non enim omnia, qux operari consuevit Spiritug 
sancius, nni eidemque tribuit : Alii quippe datur 


δίδοται Aóryoc Oogíac, d δὲ Aópyoc γγώσξως, p sermo sapientie, alii sermo intelligentie, alii gratic 


ἑτέρῳ δὲ χαρίσματα ἰαμάτων, ἑτέρῳ éveprijpaca 
δυνάμεων, ἄλλῳ δὲ πίστις κατὰ τὸ αὑτὸ Πνεῦμᾳ. 
Καὶ γὰρ θαυμαστὸν, πῶς ὁ λαλῶν γλώσσαις, οὐ 
πάντως οὐδὲ τὸ ἐγγύτατον τῷδε χάρισμᾳ λαδὼν, χαὶ 
διερμήνευσε. "Apa οὖν ἐστι xal «εινὰς οὐδὲ λόγον ao- 
φίας ἀχραιφνῇ, οὐδὲ λόγον γνώσεως, οὐδὲ πίστιν 
ὑψηλὴν εἰληφότας θαυμάτων ἔχειν χαρίσματα. Καὶ 
οὐχ εὔλογον ἐχ θατέρου θάτερον τῶν τοῦ Πνεύμα- 
τος χαρισμάτων χαταχρίνεσθαι. Τὸ δὲ σαφέστερον 
εἰπεῖν" εἰ μὲν ἐν τούτοις μόνοις ἣν τὰ χαρίσματα 
φῶν θαυμάτων, ἢ μᾶλλον ἡμῶν ἐν αὐτοῖς ἑωρᾶτο, 
εἶχεν ἂν ὄντως αὐτοῖς ἡ δόξα πρόληψιν εὐσεδείας 
σαρὰ τὴν ἡμετέραν, ὡς τοῦ Κυρίου τὸν λόγον αὖ- 
τῶν βεδαιοῦντος μόνιυν διὰ τῶν ἑπαχολουθούντωγ 


rurationum, alii operatio virtutum, alii denique fideg 
secundum eumdem Spiritum k, Qua in re mirum 
mihi videtur, quod qui linguarum dono gaudet (46), 
non obtineat etiam aliud huic affine, quo ljnguag 
easdem quibus loquitur, interpretgrj queat. Sunf 
ergo nonnulli, qui carent dono gapientie, et 
intelligenüz, et sublimi fidei spiritu, qui tamen 
gaudent potestate miracula patrandi. Neque rationj 
consentanenm est ex uno Spiritus sancti dong 
alind inferre. Clarius loquamur. Profecto δὶ ipsi 
soli 9lia miraculorum dona possiderent; ve] ma- 
gis, quam nos, hisce pollerent : verisimile viderj . 
posset sanam esse ac piam eorum sententiam, 
utpote a Domino confirmatam iis signis, quz, Seri; 


σημείων, xaxà τὸ γεγραμμένογ - ὥφπερ xaX τὸ xt- (C ptura teste, recte credentes comitari consueverunt, 


porua τῶν ἀποστόλων πάλαι συνιστάνοντος πρὸς 
ἅπαντα τὰ ἔθνη, καὶ ὥσπερ τὰ Μωῦτπέως, xai ᾿Ααρὼν 
σημεῖα ὑπὲρ τὰ "lavvoo, xal 'lauó6poy πρὸς τοῦ 
Αἰγυπτίους θριαμδεύοντος. El δὲ ἐν ἡμῖν, χαὶ pel- 
ζονα, xo πλείονα ὁρᾶται τὰ ἐχ τοῦ Πνεύματος θαύ- 
ματα xatà πᾷσαν τὴν οἰχουμένην, πῶς Ex θαυματ- 
φυργμῶν ἀξιοπιστότερον εἶναι βούλονται τὸ δόγμα; 
Μηδὲ τόδε οὖν ὡς ὀνήσιμον αὐτοῖς εἰς ἀπολογίαν 
εινὶὰ τὴν ὑπὲρ τῆς δεισιδαιμονίας αὐτῶν προδαλλέ- 
τωσαν. 


Εἰ γὰρ χαὶ Σχευᾶς σὺν voi: υἱοῖς αὐτοῦ Ιουδαῖος 
ὧν, ἐν ὀνόματι Χριστοῦ ἐπορχίζων ἐλαύνει δαίμονας, 
χαὶ οὐχ ἐν τῷδε ἁπλῶς τοῖς μαθηταῖς τοῦ Κυρίον 


συναριθμεῖται" δῆλον ὡς οὐδὲ οὗτοι ix τοῦδε πρό- D discipulis censetur : 


φᾶσιν ἔχουσι περὶ τῆς ἁμαρτίας αὐτῶν. I104.]01 
γὰρ, φησὶν, ἐροῖσί μοι ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνῃ, Kü- 
ριδ, οὗ τῷ σῷ ὀνόματι προεφητεύσαμεν, xal δαι- 
μόνια ἐξεδάϊζλομεν, καὶ δυνάμεις zAelove ἐποιή:- 
σαμεν; Καὶ τότε ὁμολογήσω ubzoic, ὅτι οὐδέποτ᾽ 
ἔγνων ὑμᾶς. Σαφὲς ἄρα ὡς οὐχ ἀρχεὶ πρὸς διάχρι- 


ΚΤ Cor. σαι, 8, 9. ! Mauh. vy, 92, 25. 


(46) Ait enim D. Paulus l. c. : Alii genera lingua- 
rum, alii interpretatio sermonum. 

(47) Jannes et Mambres, duo magi celebres, quos 
Moysi in /Egypto restitisse testatur D. Paulus ij 
Tim. m, 8 

uo Textus, ut vides, se habet "Iap6po0, Jambri, 
se 


huic lectioni adversatur Paulus l. c. — Textus 
hodiernus habet 'lap6gnc;: sed Map6p. legunt 


Parnot. Gn. LXXXYI, 


Quemadmodum idem Dominus et apostolorum prae 
dicationem apud omnes gentes miraculis confirma; 
vit, et Moysis et Aaronis prodigia supra Janni (47) 
et Mambri (48) miracula apud AEgyptios extulit. 
Verum si djvina Spjritus sancti prodigia longe 
plura ac majora per totum terrarum orber patrarj 
solent apud nos, quam apud ipsos : quomodo nobig 
ex miraculis suupo dogma probari putant? Desi- 
nant ergo nobig jd obirudere, quod ipsis defenden- 
dis, eorumque perzicacie tuendz prodesse nibi] 
poiest. 

Nam si οἱ Sceyas Judsus (49) una cum filiis 
syis invocato Christi nomine malos spiritus a cor- 
poribus obsessis abigit, neque propterea in Dominj 
profecto hec hi per similia 
miracula suum pravum dogma satis probare nobis 
unquam poterunt. Mu/tj enim, ait, in die illa mihi 
dicent : Domine, nonne in nomine tuo prophetavimus, 
et demonia ejecimus, et alia multa prodigia patra- 
vimus? Quibus omnibus respondebo : nescio vos! . Ad 
dignoscendos ergo eos qui Christo chari sunt, ye] - 


Const. apost. S. Cypr. Lucifer Calar. al. 

(49) Hebrai tum teinporis Christo Domino maxi- 
mam fidem habebant eunique propterea suis in 
falamitatjbus jnyocare consueverant. l'atet id. ex 
historia comitis Josephi, quem, cum agrotaret, 
judzxi quidam hortabantur, ut Christi nomen invo, 
carel, si protinus a morbo servari vellet. (Epiph, 
hzres. ὅ0, n. 5.) 


60 


15399 


.LEONTIT BYZANTINI : 


19Qp 


contra, non sufficiunt miracula, qux: plerumque À σιν τῶν ἐγνωσμένων, xai ἀπεγνωσμένων Χριστῷ 


patrantur ad aliorum potius utilitatem (50) rectio- 
Temque fidem, quam ad utilitatem ejus a quo 
patrantur ; qu: pietati promovendze maxime inser- 
. viunt, que denique ratione habita cum loci, tum 
temporis, aliis utilioribus de causis a Deo per 
quemlibet astantium fieri consueverunt. Memoriz 
porro nostrorum temporum atque regionum pro- 
ditum esl, exstitisse mimum quemdam ex iis qui 
theatris operam navant, qui de seditione et homi- 
cidio delatus, cum judicis metu compulsus ad eum 
locum qui Darbaricus limitus dicitur, per deserta 
fugisset, forte incidit in Christianos quosdam 
Saracenos; a quibus captus, cum ex abrasis capillis 
monachus eis videretur, credereturque posse 
(quemadmodum apud ipsos monachi consueverant) 
offerre vitalis panis augustissimum sacrificium : 
ad id acribus stimulis per nutus ab eis cogebatur; 
atque solus inter ejus captivos socios illud offerre 
jubebatur. Quibus cum potestate id faciendi se 
destitutum esse persuadere non potuerit; cumque 
eorum voluntati diutius resistere non fuerit ausus : 

erecto protinus e virgultis altari, superextensa sin- 
" done, apposito recenti pane (51), et in ligneum (52) 
calicem infuso vino, benedixit dona hxc sublatis in 
celum oculis invocatoque solo Trinitatis nomine : 
atque panem postea frangendo, singulis distribuit. 
Calicem deinde, atque sindonem, ut res Deo sacras 
summa cum veneratione custodiunt, ne ad profa- 
num usum traducantur, negliguntque solum altare 
ipsum. Super quod repente magna vis ignis e ccelo 
descendit, qui neminem quidem ipsorum attigit, 
neque krsit, sed altare totum combussit, penitus- 
que delevit; ut ne frustulum quidem virgultorum 
ibi remanserit. Quo prodigio commoti Barbari 
conjecerunt oculos in hominem illum, qui sacri- 
ficium obtulerat, institcruntque vehementer, ut 
munus (53) aliquod ab eis pro tanto facinore 
petere vellet. Is autem postulavit, ut qui secum 
capti fuerant, secum etiam dimitterentur; quod 
statim obtinuit, omnesve simul misera captivitate 
Jiberavit. Hic autem unus e nostris putabatur ob 
id unum, quod nostris concionibus interesse sole- 
ret, qui ne minimum quidem discrimen norant, 


θαύματος ἐμφάνεια πολλάχις, f| διὰ τὴν τοῦ πειῖσο- 
μένου τὴν εὐεργεσίαν, πέστιν ὀρθοτέραν μᾶλ- 
λον, ἣ τὴν τοῦ ἐνεργοῦντος, γινομένου τοῦδε * 
$ διὰ τὴν τῶν θεατῶν εἰς τὴν πρὸς εὐσέδειαν 
ἀπλουστέραν mAmpogopiav* ἑνίοτε δὲ χαὶ xav χοι- 
νωφελεστέραν χρείας τῆς ᾿χατὰ χαιρὸν, ἣ τόπον 
ὑπὸ Θεοῦ, χαὶ διὰ τοῦ σίουδήύ ποτε τῶν παρόντων 
ἐπιτελουμένου, "Ev τοῖς γοῦν χαθ᾽ ἡμᾶς ἱστόρηται 
χρόνοις, χαὶ τόποις μῖμός τις τῶν θεατριχῶν, χαὶ 
οὗτος ἐπὶ στάσει, xai φόνῳ ἐγχαλούμενος, φυγεῖν 
τὸν διχαστὴν ἐν ταῖς χατὰ τὸ Bapbapixbv λεγόμενον 
λιμιτὸν Épf,uorc, καὶ ὑπὸ Σαραχηνῶν ληϊπθεὶ: Χρι- 
σπιανῶν, διὰ τὸ δοχεῖν αὑτοῖς Ex τῆς ἀποτριχώσεως 


'μοναγὸς εἶνα!, xal ὥσπερ οἱ πρὸς αὐτοὺς μοναχοὶ 
X , X 


παραθάλλοντες, ἱερουργεῖν δύνασθαι τοῦ ζωτιχοῦ 
ἄρτου τὸ μυστήριον, διὰ νευμάτων εἰσεπράττετο 
σπουδαίως ὑπ᾽ αὐτῶν τῆς θείας θυσίας τὴν λειτουρ- 
Yíav, μόνος ἀφεθεὶς τῶν συνδεσμίων αἰχμαλώτων 
ἐχτελέσαι' καὶ ὡς λόγῳ πείθειν αὑτοὺς ὑπὲρ τῆς 
ἑαυτοῦ ἀνεπιτηδειότητος οὐχ εὐπόρει, xat ἀντιτεί- 
yety τῇ προστάξει αὐτῶν ἐπὶ πλεῖον οὐχ εὐτόνει" 
βωμὸν ἐκ φρυγάνων χατὰ τὴν ἔρτμον συστησαμένων, 
καὶ σινδόνα ἐφαπλωσάντων, χαὶ προθέντων ἄρτον 
νεόπτητον, xat οἶνον ἐν ξυλοποτηρίῳ χερασάντων, 
παρεστὼς ἐσφράγισε τὰ δῶρα ἀναδλέψας εἰς τὸν 
οὐρανὸν, xol ἐδόξασε τὴν ἁγίαν Τριάδα μόνον, «o 
κλάσας, διένειμεν αὐτοῖς εἶτα μετὰ τόδε ὡς ἁγια- 
σθέντα λοιπὸν, ἐν τιμῇ συστέλλουσι τό τε ποτήριον, 
χαὶ τὴν σινδόνα, πρὸς τὸ μὴ χοινωθῆναι λοιπὸν τ ὃς, 
τοῦ βωμοῦ μόνου περιφρονήσαντες. Καὶ ἄφνω πῦρ 
ἐχ τοῦ οὐρανοῦ πλεῖστον ἐπιπεσὸν, αὑτῶν μὲν οὐδε- 
νὸς ἥψατο, ἣ ἐλύπησέ τινα " τῶν δὲ φρυγάνων τὸν 
βωμὸν ὅλον χατέφλεξεο, χαὶ ἐξανάλωσεν, ὡς μηδὲ 
τέφραν αὐτῶν χαταλιπών χαὶ τούτῳ ὀφθέντι τῷ 
τεραστίῳ οἱ Βάρθαροι πληροφορηθέντες, εἰς τὸν 
ἱερουργήσαντα, δόμα τι παρ᾽ αὑτῶν αἰτεῖν ὑπὲρ τῆς 
λειτουργίας ἐξεδίαζον. Ὁ δὲ τοὺς συγχληϊσηέντας 
αὐτῷ πάντας vai συναφεθῆναι ἡτήσατο, xai τοῦτο 
ἑλάμδανε, καὶ πάντας ἡλευθέρου τῆς συμφορᾶς τοὺς 
σὺν αὐτῷ. "Hv δὲ οὗτος τὴν μὲν δόξαν ἡμέτερος, τῷ 
μόνον ἡμῖν συνεχχλησιάζξεσθαι’ οὐ μὴν εἰδὼς οὐδὲ 
ὅτι ἐστί τις σχεδὸν Χριστιανῶν διαφορά. Οἱ δὲ Σαρα- 
χηνοὶ ix τῆς τῶν Ἰαχωδιτῶν αἱρέσεως εἰωθότες 


quod Christianos inter et Christianos intercedit. p) χοινωνεῖν, οὗ χαὶ αὐτοὶ τὴν μίαν φύσιν ἐπὶ τοῦ Kv- 


Saraceni vero Jacobitarum (54) dogmata profite- 
bantur, et una cum ipsis vitam degere consueve- 
rant. Qui Jaobite unam in Christo naturam et 
ipsi pradicant, atque hi cum Saracenis ipsis per 
deserta vagabantur, eisque sedulo ministerium 


(30) Ad distinctionem gratia gratum facientis, ut 
schol:e loquuntur, qu:ze prodest ei cui confertur. cum 
suhjectum. cui incest, Deo. gratum faciat, merito 
nomen iilud nacta est. 

54) In more positum erat primis Ecclesia: tem- 
poribus, ut propriis suis manibus panem con(ice- 
rent, praeberentque ita recentem sacerdoti, qui pro 
&e sacrificium. offerri volebant; cui consuetudini 
yaruisse vel imperatores ipsos patet exemplo Valen- 
us, (Creg. Naz.,p. 920, 551.) 


plou πρεσδεύονσ!:, xal οὗτοι πρῶτοι τοῖς Σαραχηνοῖς 
συμπεριάγεσθαι χατὰ τὴν ἔρημον, xoi λειτουργεῖν 
αὐτοῖς ὡς ἐπίπαν. O0ze μὴν οὐδὲ οὗτοι εἰδότες, fj 
διδάσχοντες τῶν ἐν Χριστιανοῖς δουμάτων ἐξέτασιν, 
ἣ σύγχρισιν' ἀλλ᾽ ὥσπερ τοῖς Νεστοοίου Πέρσαι, 


(52) Hinc liquet priscis temporibus. adhiberi 
consuevisse calices ligneos. 

(53) In Grz:co textu legitur δόματι, sed legendum 
uto δῶρόν «t, ut sequenti petitioni congruat. | 

(54) Horum caput Jacobus quidam Syrius mona- 
chus, Severi discipulus, qui Eutychianorum erro- 
res per Mesopotamiam et Armeniam przdicavit. 
(Demetr. Cydon. 1. Il, Auct. Bibl. PP.,p. 1221; 
Bibl. Orient.,p. 649.! 


1901 


CAPITA XXX CONTRA SEVERUM. 


1902 


οὕτως καὶ οἵδε τοῖς Ἰαχώδου φρονήμασι προχατει- A operamque przebebant. Qui profecto nec ipsi πον 


λημμένοι ἐνετυπώθησαν ἀδαγσανίστως. 


rant, neque docebant perscrutanda esse Christia- 


norum dogmata, οἱ cum aliis aliorum sectatorum institutis comparanda : sed quemadmodum Pers» 
Nestorii doctrinam, ita et hi prava Jacobi dogmata sine ulla disquisitione probabant. 





TOY MAKAPIOY AEONTIOY 
Τὰ TPIAKONTA KEGAAAIA ΚΑΤᾺ XEYHPOY. 


TP 


BEATI LEONTII 
CAPITA TRIGINTA CONTRA SEVERUM, 


Interprete Francisco Turriano. 


(Anc. Mar, Vet. Script. Biblioth. t. VII, p. 40.) 


Α΄. El τὰ πάντη ταυτὰ μιᾶς ἐστιν φύσεως, αὑτὰ B 


δὲ ταῦτα xai μία φύσις λέγεται, πῶς τὰ μὴ πάντη 
«αὐτὰ χατὰ φύσιν, μιᾶς ἂν εἴη φύσεως, ἣ μία φύσις 
λεχθήσεται ᾿Αλλὰ μὴν οὐδέποτε πάντη ταὐτὸν χαὶ 
κατ᾽ αὑτὸν ἡ τοῦ Χριστοῦ θεότης τῇ xat αὐτοὺς ἀν- 
θρωπότητι“ οὐχ ἄρα μιᾶς ταῦτα ἂν εἴη φύσεως, ἣ 
μία φύσις λεχθήσεται ταῦτα μετὰ τὴν ἕνωσιν. 

Β΄. Ὧν μία ἡ φύσις, χοινὸς ὁ λόγος " ὧν δὲ χοινὸς 
ὁ λόγος, καὶ ἡ ὕπαρξις ὁμοούσιος " οὐδέποτε δὲ xal 
xat ταὐτὸν ὁμοούσιος fj θεότης τοῦ Χριστοῦ τῇ ἀν- 
θρωπότητι" cx ἄρα εἷς ποτε τούτων ὁ λόγος * ὧν 
δὲ μτδέποτε εἷς ὁ λόγος, τούτων ἄρ᾽ αἱ φύσεις δῆλον 
ὅτι διάφορο". 


Γ΄. Εἰ ἐχ θεότητος χαὶ ἀνθρωπότητος λέγοντες, 


— 


I. Siquesunt omnino eadem, sunt unius natura, 
hzc autem ipsa etiam una natura dicuntur ; quo- 
modo, qua non sunt omnino eadem, vel unius na- 
"turz erunt, vel una natura dicentur ? Porro neque 
eadem sunt Christi divinitas et humanitas. Ergo 
non unius nature erunt neque una natura dicentur 
post unionem. 

Il. Quorum una est natura, communis est ratio; 
quorum autem communis ratio, ejusdem substantiz 
sunt : non estautem secundum ípsos divinitas Cliris 
$ti ejusdem substantie cum humanitate : non est 
igitur una horum ratio; quorum autem non est 
uuquam una ratio, horum nature semper scilicet 
erunt differentes. | 

HI. Si qui dicunt Christum esse ex divinitate et 


xalix δύο φύσεων λέγουσιν, xai ταὐτὸν αὐτοῖς; ση- C humanitate, etiam ex duabus naturis esse dicunt, 


μαίνειν ἄμφω Óoxst , πῶς ἐν θεότητι xaX ἀνθρωπό- 

τι λέγοντες μετὰ τὴν ἕνωσιν, οὐχ ἐν δύο φύσεσι 
λέγειν ἐχ τῶν παρ᾽ αὐτῶν δοθέντων ἀνανχασθή- 
δονται; ταυτὸ γὰρ χαὶ ἐνταῦθα τὸ ἐξ ἀμφοῖν δη- 
λούμενον. 

Δ΄. Εἰ tx δύο φύσειυν τὸν Χριστὸν λέγοντες, Ex θεό- 
τητος καὶ ἀνθρωπότητος λέγουσιν, χαὶ Ex θεότττος 
xai ἀνθρωπότητος λέγοντες, ἐχ δύο φύσεων αὐτὸν λέ- 
γουσιν" θεότητα δὲ χαὶ ἀνθρωπότητα μ:τὰ τὴν ἕνωσιν 
λέγουσιν, δύο ἄρα φύσεις χαὶ αὐτοὶ τοῦ Χριστοῦ χαὶ 
μετὰ τὴν ἕνωσιν λέγοψνσιν " εἰ δὲ τὸ λέγειν δύο φύσεις 
ἐν τῷ Χριστῷ μετὰ τὴν ἕνωσιν ἀρνοῦνται, τὸ ἄρα 
λέγειν θεότητα Χριστοῦ χαὶ ἀνθρωπότητα μετὰ τὴν 
ἕνωσιν ἀρνοῦνται. 

E'. ΕἸ ἀσύγχντα ἐν τῇ ἑνώσει τὰ συνελθόντα γι- 
νώσχουσιν, δύο X τὰ συνελθόντα xai xaz' αὐτόν 
ἐστι, πῶς τὰ ἐν τῇ ἐνώσει μὴ συγχυθέντα δύο, xai 
μετὰ τὴν ἕνωσιν οὐ δύο γνωρίζουσιν ; εἰ ὃὲ δύο 
γνωρίζουσιν, πῶς οὐχ ὁμολογοῦσιν ; δἰ δὲ ὁμολογοῦσι, 
πῶς ἀριθμεῖν ταῦτα παραιτοῦνται, ὧν τὴν τῆς φύ- 


*- 


et idem significare ambo ipsis videtur; quomodo 
dicentes Christum esse post unionem in divinitate 
et humanitate, non cogentur dicere ex datis ac con 
cessis a se, in duabus naturis esse? [dem enim 
etiam hic, quod ambo ista declarant, 

IV. Si ii qui dicunt Christum ex duabus naturis, 
ex divinitate et humanitate dicunt; et qui dicunt 
ὃς divinitate et humanitate, et duabus naturis eum 
dicunt, et divinitatem post unionem etiam dicunt ; 
duas igitur el ipsi naturas post Christi unionem 
quoque dicunt : si vero negant dicendum esse duas 
naturas in Christo post unionem, igitur negant dis 
cendum esse in Christo post unionem divinitatem 
et humanitatem. 

V. Si cognoscunt non esse confusa in unione, 
qu:e coierunt: duo autem sunt. quz coierunt, ut ipsi 
fatentur; quomodo quz in unione non sunt confusa, 
etiam post unionem non cognoscunt duo esse? Sj 
autem cognoscunt, quomodo non confitentur? -in 
vero confitentur, quomodo numerare hzc recusant, 


- “σον. 


1902 


LEONTII BYZANTINI 


1904 


querum Bature proprietatem non confusam post A σεως ἰδιότητα ἀσύγχυτον μετὰ τὴν ἕνωσιν ἐπίστανται: 


unionem ' sciunt? Quod enim confitentur, inquit 
beatus Basilius, numerent etiam. 

VI. Si ex duabus naturis dicunt Christum, duas 
autem naturas Christum non dicunt ; ex his quidem, 
non autem hec dicunt Christum : dicant igitur, 
utrum ex quibus constituunt Christum, etiam in 
his cognoscere eum volunt? Si enim non sunt in 
eo ea ex quibus ipse est, vel nequaquam sunt, vel 
in altero sunt, scilicet in aliquo preter ipsum; et 
quis erit hic, clare doceant. 

VII. Si in iis qux sunt ejusdem substanti:te cum 
dicitur una natura, non identitatem subjectorum 


principaliter declarat ; quomodo in iis qux sunt . 


diverse substantie, dux nature non differentiam, 
sed separationem necessario significant ? 

VIII. Si necessario numerus divisionem secum 
infert; numerus igitur erit causa divisionis, non 
autem divisio causa numeri, et ex duobus alterum 
erit necessarium : vel nihil numerari eorum, quse 
sunt unita : vel nihil uniri eorum, qux numerantur ; 
at quomodo non hoc ridiculum erit, talem potesta- 
tem tribuere numero? cum omnis numerus quan- 
tum in rebus, non autem naturam, vel qualis sit- 
harum habitudo, demonstret. 

IX. Si unio, et unita sunt eorum qua ad aliquid 
dicuntur; qu: autem sunt ad aliquid, simul sunt, 
et semper : simul igitur et semper unio, et unita. 
Sin autem unita desierunt, desinit etiam cum ipsis 
unio. 

X. Si numerus omnino separat numerata, non 
solum numerus naturarum separat naturas, sed et 
numerus proprietatum omnino separabit. Quomodo 
igitur qui dicunt duas proprietates, non erunt ipsi 
eubjecti cause divisionis? 

ΧΙ. Si secundum Gregorium theologum contra 
est in Trinitate, quam in mysterio incarnationis 
Silvatoris, tres autem hypostases semper, unam 
autem naturam in Trinitate confitemur ; quomodo 
non duas quidem naturas, unam vero hypostasim 
in incarnatione concedemus ? Siquidem contra est, 
omnium contraria conversio secundum totum. 

XII. Si alius, et alius pronomen est hypostascon 
secundum eumdem Gregorium ; aliud vero et aliud 
pronomen naturarum ; semper autem est primum 
in theologia, id est, in mysterio Trinitatis ; semper 
igitur secundum in incarnatione. Si autem semper 
secundum in incarnatione, semper ergo nalura, 
Siquidem semper sunt pronomina earum. 

XIH. Si idem est dicere aliud natura, et aliam 
naturam; semper autem vere dicitur primum in 
divinitate Salvatoris et humanitate ; semper igitur 
sccundum necessario vere simul dicitur in iisdem. 

XIV. Si non est idem simplex natura, et compo- 
sita, simplex autem natura Verbi unam solam na- 


(1) Desideratur hoc capitulum nonum in codice 
Vaticano, culpa librarii qui incaute preztermisit. 
Exstat. tamen Latine ex interpretatione Turriani 
apud Canisium Antig. lect. ed. Basnag. t. 1, p. 638; 


ὃ γὰρ ὁμολογοῦσι, φησὶν ὁ θεῖος Βασίλειος, xat ἀρι- 
θμείτωσαν. 

Q'. Ei ἐχ δύο μὲν φύσεων λέγουσι τὸν Χριστὸν, 
δύο δὲ φύσεις αὐτὸν οὐ λέγουσιν, Ex τούτων μὲν, 
οὐχὶ δὲ xal ταῦτα, λέγουσι τὸν Χριστόν" εἰ δὲ μὴ, 
ἐξ ὧν συνίστωσιν Χριστὸν, xal ἐν τούτοις γνωρίζειν 
αὐτὸν ἀξιοῦσιν. Εἰ γὰρ μὴ àv αὐτῷ τὰ ἐξ ὧν αὐτὸς, fi 
οὐδαμοῦ, f| ἐν ἑτέρῳ δηλονότι, xal ἕν τινι παρ᾽ αὖ- 
τόν" χαὶ τίς οὗτος σαφῶς διδασκέτωσαν. 


Ζ΄. Ἐὶ ἐπὶ τῶν ὁμοουσίων ἡ pla φύσις λεγομένη 
ταυτότητα τῶν ὑποχειμένων δηλοῖ προηγουμένως, 
πῶς ἐπὶ τῶ, ἑτεροουσίων αἱ δύο φύσεις οὐ τὸ 
διάφορον, ἀλλὰ τὸ χεχωρισμένον ἀναγχαίως στιμαί- 
νουσιν: . 

H'. Εἰ πάντη τε χαὶ πάντως ὃ ἀριθμὸς τὴ» διαί- 
ρεσιν συνεισφέρει, ὁ ἀριθμὸς ἄρα ἕσται τῆς διαιρέ- 
σεως αἴτιος, οὐχ fj διαίρεσις τοῦ ἀριθμοῦ * xaX δυοῖν 
ἀνάγκη θάτερον, ἣ μηδὲν ἀριθμεῖσθαι τῶν fjvopé- 
νων, ἣ μηδὲν ἡνῶσθαι τῶν ἀριθμουμένων’ xal πῶς 
οὐ xatayé)actow τοιαύτην ἐξουσίαν τῷ ἀριθμῷ 
διδόναι: παντὸς ἀριθμοῦ τὸ ποσὸν τῶν πραγμάτων, 
ob τὴν φύσιν ἣ τὴν ποίαν τούτων σχέσιν παριστᾷν 
πεφυχότος. 

Θ΄. Εἰ ἡ ἕνωσι: καὶ τὰ ἡνωμένα τῶν πρός τι" τὰ 
6b πρός τι, xal ἀεὶ ἅμα " ἅμα οὖν χαὶ ἀεὶ ἡ ἕνωτις 
καὶ τὰ fjvopéva * εἰ δὲ τὰ ἡνωμένα παύεται, χαὶ ἡ 
ἕνωσις ἅμα παύεται (1). 


* ['. Εἰ ὁ ἀριθμὸς πάντως χωρίζει τὰ ἀριθμούμενα, 
οὐχ ὁ τῶν φύσεων μόνος ἀριθμὸς χωρίτει τὰς φύ- 
σεις, ἀλλὰ χαὶ ὁ τῶν ἰδιοτήτων χωρίσει πάντως ἀρι- 
θμός πῶς τοίνυν ἰδιότητας λάγοντες, οὐχὶ καὶ αὐτοὶ 
τῇ αἰτίᾳ τῆς διαιρέσεως ὑποχείσονται ; 

ΙΔ΄, El ἔμπαλιν κατὰ τὸν θεῖον Γρηγόριον τῆς 
Τριάδος ἔχει ἣ χατὰ τὸν Σωτῆρα οἰκονομία, τρεῖς δὲ 
μὲν τὰς ὑποστάσεις, μίαν δὲ φύσιν ἐπὶ τῆς θεολογίας 
ὁμολογοῦμεν, πῶς οὐ δύο μὲν φύσεις, μίαν δὲ ὑπό- 
στασιν ἐπὶ τῆς χατὰ τὸν Σωτῆρα oixovoula; δώσο- 
μεν; εἴ περ τὸ ἔμπαλιν, τοῦ παντός ἔστι χατὰ τὸ 
ὅλον ἀντιστροφή. 

[B'. Εἰ τὸ ἄλλος χαὶ ἄλλος ἀντωνυμία ὑποστάσεων 
xaxà τὸν αὐτὸν Θεολόγον, τὸ δὲ ἄλλο χαὶ ἄλλο ἀντωνυ- 


D μία φύσεων, ἀεὶ δὲ τὸ πρότερον ἐπὶ τῆς θεολογίας, 


ἀεὶ ἄρα τὸ δεύτερον ἐπὶ τῆς οἰχονομίας" εἰ δὲ ἀεὶ τὸ 
δεύτερον ἐπὶ τῆς οἰχονομίας, ἀεὶ ἄρα αἱ φύσε:ς, ἐπεὶ 
ἀεὶ χαὶ αἱ xaz' αὐτῶν ἀντιυνυμίαι. 


Γ΄, Εἰ ταὐτὸν τὸ ἄλλο xaX τὸ φύσιν ἄλλην εἰπεῖν, 
ἀεὶ δὲ τὸ πρότερον ἁληθεύει ἐπὶ τῆς θεότητος τοῦ 
Σωτῆρος καὶ τῆς ἀνθρωπότητο-ς, ἀεὶ ἄρα τὸ δεύτερον 
ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἀληθεύειν ἀνάγχη. 

ΙΔ', Εἰ οὐ ταὐτὸν ἢ ἁπλῇ φύσις f] συνθέτῳ φύσει, 
ἡ δὲ ἀπλὴ τοῦ Λόγου φύσις μίαν μόνην φύσιν δηλοῖ, 
Grace vero pene ad litteram ego sunipsi ex Dama- 


sceni opuscule adversus Jacolhitas apud eumdem 
Canisium, t. Il, p. 46. 


1905 . 


CAPITA XXX CONTRA SEVERUM. 


L4 


1906 


ἡ σύνθετος xacà τὰς φύσεις. τοῦ Χριστοῦ οὐ μίαν A turau declarat, composita secundurm ipsos natura 


φύσιν Oriol εἰ 65 dj ἁπλῇ xal ἡ σύνθετος μίαν xas' 
αὐτοὺς φύσιν δηλοῖ, λεγέτωσαν τὴν διάφοραν τῆς 
αυνθέτον xaz' αὑτοὺς Χριστοῦ φύσεως xal τῆς ἀπλῆς 
ποῦ Λόγον φύσεως. 


IE'. Τῶν ὀνομάτων xoi τῶν ῥημάτων τὰ μὲν ἔχει 
τὴν προφορὰν πληθυντιχῆν, ἑνιχὴν δὲ τὴν σημασίαν, 
ὡς Θῖόθαι καὶ ᾿Αθῆναι xal παρεμθολαί τὰ δὲ ἔμπα- 
λιν ἑνιχὴν μὲν τὴν προφορὰν, πληθυντιχὴν δὲ τὴν 
σημασίαν, ὡς τὸ χορὸς, δῆμος, στρατὸς, πόλις" λε- 
Ὑέτωσαν τοίνυν πῶς ἡ μία σύνθετος αὐτοῖς φύσις 
λέγεται; εἰ μὲν ὡς παρὰ τοῖς Πατράσιν ἡ διττὴ λε- 
γομένη καὶ διπλῆ φύσις, χώραν οὐχ ἔχει τὸ προσχεῖ- 
σθαι τῇ συνθέτῳ φύσει τὸ μίαν αὐτὴν ὀνομάζειν, εἴπερ 
μηδὲ τῇ διττῇ ᾿ πρὸς ὃὲ καὶ μάταιος αὐτοῖς ὁ πρὸς 
τὰς δύο φύσεις πόλεμος " ἐνιχῇ γὰρ σημασίψ χαὶ αὐ- 
τοὶ πληθυντιχὴν ἀποδεδώκασιν ἔννοιαν. Εἰ δὲ ὥσπερ 
ἔχει τὴν χλῆσιν ἐνιχὴν, οὕτως ἀξιοῦσι τὴν σημα- 


δίαν εἶναι ἐνιχὴν, ταὐτὸν αὐτοῖς σημαίνεται ix τῆς. 


ἀπλῆς xal ἀσυνθέτον φύοεως " καὶ περιττὴ αὐτοῖς ἡ 
τοῦ συνθέτου φωνή" τὸ γὰρ αὑτὸ ix τῆς ἁπλῆς τε 
καὶ συνθέτου ἀποδέδοται νόημα᾽ εἰ δὲ μηδέτερον (2) 
τῶν εἰρημένων νοηθείη, ἄρα χαὶ συγχεχυμένην μίαν 
φύσιν Ex δύο φύσεων μυθοπλαστοῦσιν, ὁποία καὶ ἡ 
τῶν ἡμιόνων ἐπινενόηται, xal παρὰ τοῖς Ἕλλησι 
δὲ ἡ τῶν πολυμόρφων ζώων ἐπινενόηται τερᾶ- 
κεία. . 

IG*. El τὸ λέγειν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σε- 
σαρχωμένην Evavclov ἐστὶ τῷ λέγειν δύο ἡνωμένας, 
δυοῖν ἀνάγκη θάτερον, f) τὴν σάρχα ταύτην μὴ εἶναι 
φύσει, μηδὲ capi ἔχειν φύσιν, ἢ οὖσαν μὴ λέγε- 
σθαι ὅπερ ἐστίν" ὁποτέραν τοίνυν βούλονται τῶν 
ἁἀσεδειῶν, αἐρείσθωσαν, ἢ τὴν φύσιν ταύτην cápxa 
μὴ εἶναι, fj τὴν σάρκα φύσιν μὴ λέγεσθαι. 


IZ'. 'H (3) μία quet; τοῦ Θεοῦ Λόγου δεσαρχω. 
μένη, τριπλῆν ἔχει τὴν ἔννοιαν" f γὰρ κατὰ ἀντι- 
στροξὴν λέγοιτο, οἷον ὅτι καὶ σεσαρχωμένη μία πάλιν 
ἐστὶ, γυμνὴ σώματο;, ὥσπερ καὶ τοῦ χαλχοῦ ἀν- 
δριάντος ula φύσις χαλχοῦ ἐσχηματισμένη " f) χατὰ 
τροπὴν οὐσίας, οἱονεὶ μία φύσις τοῦ Λόγου ἀποσαρ- 
χωθεῖσα * ὥσπερ ἂν εἴ τις xal τοῦ ὕδατος λέγοι μίαν 
φύσιν ἀπολιθωθεῖσαν * f| ὅτι μία οὖσα ἡ τοῦ Λόγου 
φύσις οὐ μόνον χαθ᾽ ἑαυτὴν, ἀλλὰ μετὰ σαρκὸς οὖσα 
θεωρεῖται. Εἰ μὲν οὖν χατὰ τὰς πρώτας ἑννοίας 
τοῦτο λέγουσιν, αὐτόθεν αὐτοῖς τῆς ἀπσεδείας ὁ ἔλεγ- 
X^." μετὰ γὰρ ᾿Απολιναρίου xai Εὐτυχοῦς ἀπο- 
σχευάζονται τὴν οἰχονομίαν * εἰ δὲ χατὰ τὸ τελευταῖον 
σημαινόμενον, πῶς ἡ μετὰ σαρχὸς τοῦ Λόγου φύσις, 
*fj φύσει, τῆς σαρχὸς τῇ μετὰ τοῦ Λόγον οὔσῃ, μία τῇ 


φύσει ἐστὶν, ἢ πῶ; μὴ οὖσα μία τῇ φύσει, μία φύσις 


λεχθήσεται ; 


Β 


Christi non unam naturam declarabit; quod sí 
simplex et composita uuam naturem secundum 
ipsos declarat, dicant differentiam naturz Christi 
secundum ipsos compositi, et nature simplicis 
Verbi. 

XV. Nominum, et verborum partim quidem ha- 
bent pronuntiationem plurium,siguificationem singu- 
laris, ut Thebsx castra et Athene ; partim vero con- 
tra pronuntiationem singularis, significationem vero 
plurium, ut chorus, populus, exercitus el civitas : 
dicant igitur, quomodouna compositanatura ab ipsis 
dicitur : siquidem, sicut apud Patres natura compo- 
Sita natura duplex dicitur, non babet locum, ut 
compositam naturam, unam existiment, quia nce- 
que duplicem ; eritque inanis eorum concertatie 
adversus duas naturas : ipsi enim scilicet Patres 
significationi singulari sensum plurium reddide- 
runi ; sin autem, sicut babet appellationem singu - 
larem, sie volunt significationem esse singularem, 
idem ipsis significat simplex et incomposita natura. 
Et supervacanea est vox compositi, Eadem enim 
notio ipsis redditur ex simplici, et ex composita 
natura. Si autem neutrum ex dictis est, adulteri- 
nam igitur, et confusam unam naturam ex duabus 
naturis confingunt, qualis natura mulorum et alio- 
rum ejusmodi excogitata est; et quale apud gentiles 
describitur multiformium et contrariorum animan- 
tiun monstrum. 

XVI. Si dicere unam naturam Verbi incarnatam, 


C contrarium est atqué dicere duas naturas unitas ; 


alterutrum necesse est, aut carnem hanc non esse 
naturam, neque naturam carnis habere; aut cum 
alioqui sit, non tamen dici esse, quod est : eligant 
sapientes, utram harum impietatum malint, natu- 
ram hanc non esse carnem, an carnem non dici 
naturam. 

XVII. Una natura Verbi incarnata, triplicem [8 -- 
bet notionem: aut enim dicitur χατὰ τὴν ἀντιστρο- 
qv, id est secundum reciprocationem; hoe inodo 
est una natura Verbi incarnota, quia incarnata- 
rursus una natura est, hoc est, nuda corpore, si- 
culi z:eris statux: una natura est aris figurata; aut. 
dicitur secundum mutationem substantie, aut una 
natura Verbi carnea facta, ut si quis dicat, unam. 
naturam aquas lapidescentem ; aut. dicitur, quod 
una natura Verbi cum sit, non sola, et per se, sed 
cum carne consideratur, Si igitar secundum pri- 
mas notiones unam naturam Verbi incarnatam di- 
cunt, ex eo ipso quod dicunt, ipsorum impietas re- 
darguitur : cum  Ápollinario enim et cum Eutyche 
mysterium incarnationis tollunt. Si autem secun- 
dum extremum significatum dicunt, quomodo na- 
tura Verbi cum carne, cum natura carnis 41:8 cum. 


Verbo est, una est secundum naturam? aut quomodo si non est una. secundum maturam, natura una 


dicetur? 
ΙΗ΄. Τὰ χυρίως ἀλλήλοις ἀντιχείμενα, ὅλην τὴν 


(2) Cod. μὴ δύο πότερον. 


XVIIT. Qua proprie inter sc sunt opposita, to- 


«. (9) Prima manu recte fj, secunda perperam «t. 


4901 


LEONTII BYZANTINI 


1968 


tam negationerh toti affirmationi opponunt ; ut af- A ἀπόφασιν χαθ᾽ ὅλης τῆς χαταφάσεως ἀντιστρέφου- 


firmationi dicenti : Paulus apostolus est, opponitur 
negatio, qua dicit : Paulus apostolus non est. Sic 
jgitur et duabus naturis una natura opposita est. 
Si enim una natura est Christus, non est duo. 
Etsi duo, non est una. Si autem unam dicentes, aliud 
addunt, non jam dicuntur ἀντιφατιχῶς, id est, oppo- 
8116, sed diverse, et secundum periphrasim, et con- 
fessio duarum naturarum constat ipsis ex nomine, et 
ex definitione : ex nomine quidem naturze Verbi, et 
definitione verocarnis animatz anima rationali et in- 
telligente, hzc enim est definitio nature humanz. 
Quornodo igitur dicentes definitionem naturz, appel- 
lationem ejus recusant? Aut quomodo appellatio- 
nem utriusque natur: concedentes, numerum repu- 


diant? Respondeant isti; qui neque dus ipsis conve- B 


niant. neque quz repugnent, intelligere possunt. 

XIX. Simplex natura non est ejusdem substantiz 
cuni composita; si aulem simplex est natura Patris, 
composita vero Christi natura, non est igitur na- 
tura Ghristi ejusdem substantie cum natura Pat is. 
At ipsi simulant homousion esse Patri Christum, 
et nobis homousion eumdem. Dicant igitur, an pos- 
sit una, ut ipsi dicunt, composita natura Christi, 
ex toto esse lhomousios Patri, et ex toto rursus 
nobis? Et annon hoc nos etiam ad Patris con- 
substantialitatemi revocet? Quod si dicant non ex 
toto unam naturam Christi Patri et nobis esse ho- 
mousion, id est, ejusdem substantie ; relinquitut 
unius nalüre dimidium ésse Patri homousion, et 
dimidium nobis : at quid aliud est hoc, quam divi- 
dere, quam ipsi dicunt unam Christi naturam in 
naturam ejusdem substantiz, et diverse substantiz, 
et in partes complentium ipsis unam naturam com- 
positam. Est autem impietatis Apollinarii, et in- 
saniz Arii negare perfectum in divinitate Christi, 
et in humanitate cjus. 


XX. Si Deus, et homo, etiam secundum ipsos, 
unus Christus etiam post unionem dicitur, natura 
vero utrumque; quomodo non dux nature unus 
Christus post unionem? Siquidem nunquam sunt 
idem natura Deus et homo : neque eadem natura 
unquam, qua quidem est Deus, hac est et homo. 

XXI. Si qui dicunt liomousion, et homousion 
Christum post unionem, ad aliud, et aliud refe- 
fentes dicunt, id est, ad Patrem, et ad nos ; nequa- 
quam vero Pater, et nos lhomousii sumus; igitur 
neque quod est nobis homousion, erit unquam 
homousión homousio Patris. Si autem homousia 
unius nàturz sunt et dicuntur, non est autem ho- 
mousios etiam secundum ipsosdiviniias humanitati ; 
quie vero sunt diverse substantiz, differentis na- 
ture sunt, qu:x suntalia secundum naturam, erunt 
étiam naturz scilicel diversa. 

XXII. Proprietates non suz, sed aliquorum sunt 
proprietates; si vero sunt dux etiam secundum 


σιν" οἷον τῇ λεγούσῃ καταφάσει Παῦλος ἀπόστολος, 
ἣ λέγουσα ἀπόφασις Παῦλος ἀπόστολος οὐχ ἔστιν" 
οὕτως δὲ χαὶ ταῖς δύο φύσεσιν ἡ μία φύσις ἀντίχει- 
ται, Εἰ γὰρ μία φύσις ἐστὶν ὁ Χριστὸς, οὐ δύο" καὶ 
εἰ δύο, οὐ μία" εἰ δὲ μίαν λέγοντες, ἄλλο τι προστι- 
θέασιν, οὐχέτι αὐτοῖς ἀντιφατιχῶς λέγεται, ἀλλ' ἐτε- 
ροΐω; χατὰ περίφρασιν᾽ xai συνέστηχεν αὐτοῖς ἐξ 
ὀνόματο: χαὶ ὅρου 1| τῶν δύο φύσεων ὁμολογία " ἐχ 
μὲν ὀνόματος τῆς φύσεως τοῦ Λόγον ἐχ δὲ ὅρου τῆς 
ἐψυχωμένης δαρχὸς ψυχῇ λογιχῇ χαὶ νοερᾷ " ὄρος 
γὰρ ἀνθρωπίνης φύσεως οὗτος " κῶς τοίνυν τὸν ὄρον 
τῆς φύσεως λέγοντες, τὴν χλῆσιν αὐτῆς παραιτοὺν- 
ται; λεγέτωσαν οἱ μηδὲ τὰ συμφέροντα δαυτοῖς xa 
τὰ μαχόμενα συνορᾷν δυνάμενοι, 


I&. Ἢ ἀπλῇ φύσις τῇ συνθέτῳ φύσει οὐχ ὁμοού- 
σιος" εἰ δὲ ἀπλῇ μὲν fd) τοῦ Πατρὸς φύσις, σύνθετος 
δὲ ἡ τοῦ Χριστοῦ, οὐχ ἄρα ὁμοούσιος ἣ τοῦ Χριστοῦ 
φύσις τῇ φύσει τοῦ Πατρός " ἀλλὰ μὴν ὁμοούσιον τῷ 
Πατρὶ τὸν Χριστὸν καὶ ἡμῖν ὁμοούδιον τὸν αὐτὸν 
λέγειν προσποιοῦνται. Λεγέτωσάν τοίνυν εἰ ἐνδέχεται 
τὴν μίαν, ὡς αὐτοί φασι, σύνθετον τοῦ Χριστοῦ φύ- 
ὅιν ἐξ ὅλου τῷ Πατρὶ ὁμοούσιον, xal ὅλην πάλιν ἡμῖν 
ὁμοούσιον, χαὶ εἰ μὴ ἐΐς τὴν τοῦ Πατρὸς ὁμοουσιό- 
τῆτα, τοῦτο xd ἡμᾶς ἀναφέρει. El δὲ λέγοιεν μὴ 
χατὰ τὸ ὅλον τὴν μίαν τοῦ Χριστοῦ φύσιν τῷ τε 
Πατρὶ χαὶ ἡμῖν ὁμοούσιον, λείπεται τῆς μιᾶς φύσεως 
τὸ μὲν ἥμισυ εἶναι τῷ Πατρὶ, τὸ δὲ ἥμισυ ἡμῖν ὁμο- 
ούσιον" xài τοῦτο τί ἕτερόν ἐστιν ἣ μερίξειν ἣν 
αὐτοὶ λέγουσι μίαν Χριστοῦ φύσιν εἴς τε ὁμοουσ!ό- 
τῆτα, xal εἰς ἑτεροουσιότητα, xal εἰς πρὸς τῇ 
μοίρᾳ (4) τῶν συμπληρούντων αὐτοῖς τὴν μίαν τοῦ 
Χριστοῦ φύσιν τὴν σύνθετον" τῆς δὲ ᾿Απολιναρίου 
ἀσεδείας xaX τῆς ᾿Αρείου ἀρνεῖσθαι τὸ τέλειον τῆς 
θεότητος τοῦ Χριστοῦ xal τῆς xa:' αὑτὸν ἀνθρωπό- 
ínte4. 

Κ΄. El Θεὸς xaX ἄνθρωπος, xa! κατ᾽ αὐτοὺς, ὁ Xpt- 
στὸς χαὶ μετὰ τὴν ἔνωσιν λέγεται, φύσει δὲ ἀμφό- 
«Qa, πῶς οὐ δύο φύσεις ὁ Χριπτὲς, xoi μετὰ τὴν 
ἕνωσιν, εἴπερ μηδὲ ταὐτὸν τῇ φύσξι Θεὸς χα! ἄνθρω- 
πος, μηδὲ τῇ αὐτῇ φύσει ἔπέρ ἐστι θεὸς, ταύτῃ ἐστὶ 
καὶ ἄνθρωπος ; 


D KA' Εἰ ὁμοούσιον, xal ὁμοούτιον τὸν Χριστὸν 


μετὰ τὴν ἕνωτιν, λέγουσι, πρὸς ἄλλο καὶ ἄλλο λέ- 
χοντες τοῦτο εἶναι, πρὸς τὸν Πατέρα χαὶ πρὸς ἡμᾶς, 
οὐδέποτε δὲ ὁ Πατὴρ χαὶ ἡμεῖς ὁμοούσιοι, οὐδὲ τὸ 
ἡμῖν ἄρα ὁμοούσιον, ὁμοούσιον ἔσται τῷ τοῦ Πατρὸς 
διλοουσίι. El δὲ τὰ ὁμοούσια μιᾶς xaY λέγεται φύ- 
σεως, οὐχ ὁμοούσιος δὲ καὶ χατ᾽ αὑτοὺς ἡ τοῦ Χρι- 

τοῦ θεόττς τῇ xav' αὐτοὺς ἀνθρωπότητι" τὰ δ᾽ Ese- 
ροούσια χαὶ διαφόρου ἐστὶ φύσεως, χαὶ τὰ τῇ φύσει 
ἕτερα, xai φύσεις ἕτεραι δηλονότι. 


KD. ΑἹ ἰδιότητες οὐχ ἑαυτῶν, ἀλλά τίνων εἰσιν 
ἰδιότητες" εἰ δὲ δύο χαὶ χατ᾽ αὐτοὺς μετὰ τὴν ἕνῶτιν 


(4) In margine τημορία. Malim ego εἰς τὰ μόρια, vel potius. εἰς τὴ μοῖραν. 


1909 


CAPITA XXX CONTAA SEVERUM. 


1910 


αἱ ἰδιότητε;, τίνων δύο πάντως εἰσὶν ἰδιότητες : A ipsos proprietates post unionem, duo igitur sunt - 


ἀλλὰ μὴν δύο ἰδιότητας λέγοντες, φυσικὰς ταύτας 
λέγουσιν" λεγέτωσαν τοίνυν εἰ μὴ αἱ δύο φυσιχαὶ 
ἰδιότητες. Εἰ δὲ τὰς δύο φυσιχὰς ἰδιότητας καὶ μετὰ 
τὴν ἕνωσιν λέγουσιν, ἀεὶ ἄρα αἱ δύο φύσεις, ἐπεὶ 
xai δύο τούτων φυσιχαὶ ἰδιότητες. 


ἘΓ'. 'H διαφορὰ διαφερόντων ἐστὶ διαφορά" αἱ δὲ 
πυστατιχαὶ διαφοραὶ τὰ οὐσιωδῶς διαφέροντα δ:α- 
κρίνουσιν. Λεγέτωσαν τοίνυν εἰ μὴ διαφορὰν θεότητος 
χαὶ ἀνθρωπότητο; λέγοντες, φυσιχὴν τούτων δια- 
φορὰν xai μετὰ τὴν ἕνωσιν λέγουσιν" εἰ ὃξ φυσιχὴν 
λέγουτι διαφορὰν, φύσεων πάντως λέγουσι διαφοράν. 
Ei δὲ τοῦτο, φύσεων ἄρα διαφορὰν χαὶ μετὰ τὴν 
ἔνγωσιν λένουσιν᾽ εἴπερ αἱ δύο φύσεις φυσιχἧ διαφο- 
ρᾷ πάντω; δύο φύσεις εἰσίν. 


ΚΑ΄. Εἰ χατὰ τὸν ἀληθῇ λόγον xai τοὺς ἁγίους 
Πατέρας ταύτην ἔχει τὴν διαφορὰν fj οὐσία πρὸς 
πὴ ὑπόστασιν, ἣν ἔχει τὸ χοινὸν mph; τὸ ἴδιον, $ 
μία φύσις τοῦ Λόγου o2 πρὸς τὴν σάρχα μία φύσις 
λέγετατς, ἀλλὰ mph; τὸν Πατέρα " πρὸς αὐτὸν γὰρ 
ἔχε: τὴν τῆς φύσεως ἐνύότητα. Ei δὲ πρὸς τὸν Πατέρα 
pla φύσις ἐστίν τε xal λέγεται, εὔδηλον ὡς οὐ μία 
φύσις ποτὲ πρὸς τὴν σάρχα λεχθήσεται" εἰ δὲ ὁ λό- 
γος οὐ μία φύσις πρὸς τὴν σάρχα λέγεται, εὔδηλον 
ὡς οὐδὲ ἡ σὰρξ πρὸς αὐτόν ποτε μία φύσις λεχθή- 
σεται. Εἰ δὲ μηξὲ ἡ σὰρξ πρὸς τὸν Λόγον, μηδὲ ὁ 
Λόγος πρὸς τὴν σάρχα μία φύσις λέγεται, μεταξὺ 
δὲ μιᾶς xai δύο οὐδὲν τὸ μέσον, σαφῶς ὅτι ἡ ἀναί- 


λ 


ξσις τῆς μιᾶς φύσεω; τὴν τῶν δύο φύσεων συνεισ- C 
μ 


&yzt ὁμολογίαν. 

ΚΕ΄. Εἰ τὴν ἀπὸ τοῦ Πατρὸς ἰδιότητα ἡ ὑπόστα- 
σὶς τοῦ Λόγου ἀφορίζει, ταύτῃ δὲ τῇ ἀφοριστιχῇ 
ἰδιότητι τῇ ἀπὸ τοῦ Πατρὸ;, ficu; ἐστὶν ὑπόστασις, 
ἄλλος ἐστὶν πρὸς τὸν Πατέρχ᾽' οὐ ταύτῃ δὲ τῇ ἀφο- 
ριστιχῇ ἰδιότητι χαὶ ἀπὸ τῆς σαρχὸς διαχοίνεται, 
πῶς ἣ γὰρ ἄλλο; ἕσται ὁ Λόγος ἀπὸ τῆς σαρχὸς, fi 
ὡς ὑπόστασις ἀπ᾿ αὐτῆς ἀφορισθήσεται; El δὲ οὐ 
ταύτῃ τῇ ἰδιότητι διαστέλλεται ἀπὸ τῆς σαρχὸς, 
ἑτέρᾳ δηλονότι τῇ τῆς φύσεως ἰδιότητι f] τις τῷ Πα- 
τοὶ συνάπτουσα, τῆς σαρχὺς ἀποδιαστέλλει αὐτόν" 
&x τούτων τοίνυν δῆλον πῶς δύο μὲν φύσεις λέγομεν 
ἐπὶ Χριστοῦ, μέλαν ὃὲ ὑπόστασιν" ὅτι τῇ ἀφοριστιχῇ 


post unionem ea, quorum sunl proprietates : at 
duas proprietates qui dicunt , naturales has di- 
cunt : dicant igitur an duz proprietates. Si autem 
duas proprietates naturales post unionem confi- 
tentur, semper igitur erunt dux naturz, siquideun 
et dux harum naturales proprietates. 

XXIII. Differentia necessario est differentium 
differentia. Differenti:e enim. constituentes distin- 
guunt, 4:5 sccundum substantiam differunt. Dicant 
ergo an dicentes differentiam divinitatis et huma- 
nitatis, non dicant naturalem différentiam etiam 
post uiiionem ? Si vero. naturalem dicunt differem- 
tiam , naturarum differentiam necessario dicunt. 
Si vero hoc, duas igitur naturas diffcrentes et 
ipsi post unionem dicunt. Siquidem du: rmatur:e 
naturali differentia necessario dua: nature sunt. 

XXIV. Si secundurm veritatem et sanctos Patres, 
hanc habet differentiam substantia ab lrypostasi, 
quam habet commune a proprio ; una natura Verbi, 
non dicitur una cum carne, scd cum Patre; cum. 
ipso enim habet unitatem naturae, et identitatem. 
Si autem una nalura est et dicitur cum Patre, ma- 
nifestum evadit, quod nunquam na!ura una cum 
carne dieitur. Si autem Verbum non una natura 
cum carne dicitur, liquet quod neque caro cum 
Verbo una natura dicetur. Si autem neque Verbum 
cum carne, neque caro cum Verbo una natura 
dicitur ; inter unam autem, et duas nihil imneditm 
est : manifestum est quod negalio unius nalur:e 
confessionem duarum naturarum secum ex co;se- 
quenti infert. 

XXV. Si hypostasis Verbi proprietatem a Patre 
distingult, hac autem proprietate a Patre distin- 
guente, qua 651 hvpostasis, alius est a Patre; 
non autem hac distinguente proprietate a carne 
distinguitur ; quomodo alius erit Verbum a carne; 
vel tanquam hypostasis ab ipsa separabitur? Si 
autem non hac proprietate a carne distinguitur, 
alia scilicet proprietate natur: distinguetur, qui 
cum Patre copulans, a carne eum distinguit. Hinc 
igitur patefecit, quomodo duas quidem naturas in 
Christo dicimus, unam vero hypostasim : quoniam 
proprietate distinguente a Patre unitur cum carne ; 


ἐυιότητι τῇ ἀπὸ τοῦ Πατρὸς συνάπτεται mph; τὴν J) sicut sane proprietate naturali uniente cum cum 


σάρκα ὥππερ ἀμέλει τῇ συνα πτούσῃ αὐτὸν φυσιχῇ 
ἰδιότητι τῷ Πατρὶ, τὸ διάφορον ἔχει πρὺς τὴν σάρχα" 
καὶ ὥσπερ mph; τὸν Πατέρα uía φύσι; ἐστὶ διὰ τὴν 
τῇ; φύσεως ταυτότητα, οὕτως οὐ μία φύτις πρὸς 
τὴ» σάρχα διὰ τὴν ταύτης χαὶ ἐν τῇ πρὸς τὸν λόγον 
ἑνώσει φυτιχὴν ἄτρεπτον ἰδιότητα. 

KQ'. Εἰ πάντα τὰ ὁμοούσια τῷ τῆς φύσεως λόγω 
συνάπτεται, χαὶ διχ τοῦτο λέγονται μία φύσις, τ 
δὲ ἑτεροούσια ἑνώσει xal οὐ φύσει συνάπτεσθαι πέ- 
φυχεν, οὐ ταὐτὸν δὲ ἕνωσις χαὶ φύσις, οὐ ταὐτὸ ἄρα 
τὺ ἐξ ἀμφοῖν ἀποτέλεσμα' εἰ δὲ ἃ ἡ φύτις συνάπτει, 
pía φύτις λέγεται, τὰ τῇ ἑνώσει συναπτόμενα ὑπὸο- 
στάσει μὲν, οὐ μὴν φύτε! καὶ οὐσίᾳ, ἕν εἶναι λεχθή- 
σεται, 


Patre, differentianr a carne habet. Et sicut est una 
natura cum Patre propler eamdem unitatem naturz, 
sic eliam non est una natura cum carne propler 
naturalem et immutabilem proprietatem hujus ia 
unione cum Verbo. 

XXVI. Si omnia ejusdem substantiz, ratione na- 
turz unita sunt, et idcirco dicuntur una natura; 
qu:e autem diverse substantie sunt, unione, non 
natura ut copulentur, apta nata sunt ; non est au- 
tem idem unio et natura ; non est igitur idem, quod 
ex utrisque fit. Si autem qua natura copulat, na- 
tura una dicuntur ; unione copulata, hypostasi qui- 
dem, sed non natura ac substantia, unum csse di- 
centur. 


. 1811 


LEONTII BYZANTINI 


1912 


XXVIÍ. Οοπιπυπηίίον ab omnibus concessum est, A — KZ'. Κοινῶς παρὰ πάντων ὡμολόγηται τὸ ἄνθρω- 


: homen hominis naturam declarare, Pauli autem, 
et Petri hypostasim. Secundum autem beatum Cy- 
rillum nomen Christi neque vim definitionis habel ; 
nec alicujüs sub3tantiami declárat, üt hominis, et 
equi, οἱ bovis, 6t uniuscujusque eorum, qui sub 
eadem $pecie continentur ; igitur non est idem ho- 
hiinem simpliciter dicere, et Christum : quomodo 
igitur exemplum hominis, quod nomen naturam 
Significat, ad personam Christi transfertis; cum 
nomen Christi secunduni doctorém non naturam, 
sed hypostasint declaret ? Si tero dicilis, üd ratio- 
hen unionis, iíón hominem simpliciiet , sed ali- 
quem 3umunt, hlé aütem hypostasis est : advertite 
autem, qux in duobus hircis ipsum Christum de- 


πος ὄνομα τὴν φύσιν δηλοῦν, τὸ δὲ [.αὔλος ἣ Πέτρος 
τὴν ὑπόστασιν κατὰ δὲ τὸν μαχάριον Κύριλλον τὸ 
Χριστὸς ὄνομα οὔτε δύναμιν ὄρον ἔχει; οὔτε τὴν 
τινος οὐσίαν δηλοῖ; ὡς ἀνθρώπου xaX ἵππου xal βοὸς 
χαὶ ἐχάσξων τῶν ὁπὸ τὸ αὐτὸ εἶδος᾽ οὐχοῦν οὐ ταὐ- 
τὸν ἄνθρωπόν €&£ ἃπλῶς εἰπεῖν al Χριστόν’ πῶς 
τοίνυν τὸ τοῦ ἀνθρώπου παράδειγμᾶ τῆς φύσεως ὃν 
δημοτιχὸν, μετάγεται ἐπὶ τὸ τοῦ Χριστοῦ πρόσ« 
oov; τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ χατὰ τὸν διδάσκα- 
λον οὐ φύσιν δηλοῦντος, ἀλλ᾽ ὑπόστασιν. Εἰ δὲ λέγοιτε 
ἄὐτόν τε καὶ τοὺς ἄλλους Πατέρας χρήσασθαι τῷ τοῦ 
ἄνθρώπου v&paBsly gati εἰς ἐὸν τῆς ἐνώσεως λόγον, ' 
οὗ τὸ ἁπλῶς ἄνθρωπον, ἀλλὰ τόν τινα παραλαμθά- 
νουσιν, ὑπόστασις δὲ οὗτος" ἐπιστήσατε δὲ ὅτι καὶ 


stribii: δίξυς igilur híc non üd hypostases hirco- B iy δυσὶν αὐτὸν τοῖς χιμάβοις δίαγρᾶφει τῷ λόγῳ: 


Fum réfert ekemplum, sed δὰ differentiam vivi, et 
Íminoldti; sit etiatn hi6 ndn 3d interimendas na- 
luras, sed dd dnititem pérsonse iinago alicujus ho- 
ἐπὶ πὶς db ipsis Patribus sumitur. Quod autem hic 
aliquis homo ex duabus naturis, et du: nature est 
et dicitur ab eisdem Patribus, ex scriptis eorum 
hiultis locis probari potest. 


ὥσπὲρ οὖν ἐνταῦθα οὐ πρὸς τὰς ὑποστάσεις τῶν yt- 
μάρων φέρει τὸ παράδειγμα (5), ἀλλὰ πρὸς τὸ διά- 
φόρον τοῦ τε ζῶντος xal τοῦ τεθυμένου τὴν ἀναφο- 
pàv ἔχει" οὕτως xai ἐνταῦθα οὐ πρὸς τὴν ἀναίρεσιν 
τῶν φύσεων, ἀλλὰ πρὸς τὴν Évóvnta τοῦ προσώπου 
ἢ τοῦ τινος ἀνθρώπου εἰκὼν παραλαμθάνεται. Ὅτι 
δὲ χαὶ ὃ τις ἄνθρωπος παρὰ τοῖς αὑτοῖς Πατράσίν 


&x δύο τε xax δύο φύσεις ἐστὶ, καθ᾽ ὃ ψυχὴ xal σῶμα, Ex τῶν συγγεγραμμένων αὐτοῖς πολλαχόθεν ἔστι πι- 


a1tcad6at; | 

XXVIII: Dici Übristuni e duabüs nituris, aüt 
tanquami ex principiis, aut tanquam ex ipsis parti- 
bus unitis intelligendunt est : si tanquam ex prin- 
Lipiis: et hypostasibus potius quam ex naturis 


KH. Τὺ λέγειν £x δύο φύδεων ἐὸν Χριστὸν, fj ὡς 
ἀπὸ τῶν ἀρχῶν, f) ὡς ἀπ᾿ αὑτῶν τῶν ἑἐνωθέντων 
μερῶν νοεῖν ὑποδάλλει. ἀλλ᾽ εἰ μὲν ὡς ἀπὸ τῶν 
ἀρχῶν, ἐξ ὑποστάσεων μᾶλλον, καὶ οὐχ Ex φύσεων 


erunt principia ejus. Siquidem principia cjus se- αὶ ἔσται" εἴπερ ἀρχαὶ αὐτοῦ χατὰ μὲν τὴν θεότητα, ὁ 


tundum divinitatem; Pater ; secundum humanita- 
lem, maler. Qui autem est e& his tanquam ex cau- 
bis, inanlfestuin eSt quod non est eadem ; non enim 
est Pater, neque máter. Si vero tanquam ex par- 
übus, quomodo non sünt in toto partes? Aut quo- 
modo totum non est in partibus? Si enim neque 
totuni est in partibus, neque partes in toto, relin- 
quitur, ut antea dictum est, vel minime esse hzc, 
vel ind altero prater Christum cerni divinitatem 
Christi et humanitatem; et in aliis Christum, et 
non in divhiitate, ét humanitate ejus : hoc autem 
non solum humánitátis ejus; sed ipsius divinitatis 
Verbi essentiam tollit. 

XXIX. Quarituni in rébus ron solum exsistit ex 
numero definito, ut duorum; vel trium, vel quá- 
tuor, et deinceps; sed ex nón definito, ut sunt 
inulta, pauca, plura, pauciora, et similia; et ex áná- 
logia, sive proportione, üt niajus; minus, aequale; 
ad aliquid, et ex voce qux» vocatur indicativa, ut 
hoc, et illud; ét h:ec, et aliud, et diversum; aut ex 
ordine, ut ánte hoc, et post illüd, eta principio et 
posted, el ex aliis eliam miodis, ut consentaneum 
est : si igitur onines niodós declarántes res, sciunt 
isti divideré res decláratas, ex eo ipso redarguitur 
eorum àbeurdum; etenim ipsi aliud, et aliud, di- 
Versum, ac diversum, et majus, et minus, et :equale, 
et ad aliquid, et ante hoc, et post illud. Sin vero 


(5) Confer Damasceni opusculum Adversus Jacobitas in Antiq. 


— Hujus Patrologie, t. XCIV, col. 1454. 


Πατὴρ, χατὰ δὲ τὴν ἀνθρωπότητα, fj μήτηρ᾽ Ex τού- 
τῶν δὲ ὧν ὡς ἀπ᾽ αἰτίων, σαφὲς ὅτι οὐ ταυτὰ ἕσται, 
χἂν ὅπερ ταῦτα. Εἰ 0b ὡς ἀπὸ μερῶν, πῶς οὐχ ἐν 
τῷ ὅλῳ τὰ μέρη; f| πῶς τὸ ὅλον οὐκ ἐν τοῖς μέρεσιν; 
εἰ q&p μὴτε τὸ ὅλον ἐν τοῖς μέρεσιν, μηδὲ τὰ μέρη 
ἐν τῷ ὅλῳ, λείπεται, ὡς προείρηται, ἣ μηδαμοῦ 
μηδ᾽ ὅλως ἐστὶ ταῦτα, ἣ ἐν ἑτέρῳ παρὰ τὸν Χριστὸν 
θεωρεῖσθαι τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν ἀνθρω- 
πότητα, χαὶ ἐν ἑτέροις τὸν Χριστὸν χαὶ οὐχ ἐν τῇ 
κατ᾿ αὐτὸν θεότητι χαὶ ἀνθρωπότητι θεωρεῖσθαι" 
τοῦτο δὲ οὗ τῆς κατ᾿ αὐτὸν ἀνθρωπότητος μόνον, 
ἀλλὰ χαὶ αὐτῆς τῆς τοῦ Λόγου θεότητος τὴν ὕπαρξιν 
ἀναιρεῖ. 

K&. Τὸ Κοσὸν τῶν πραγμάτων περιίσταται οὐ 


D μόνον ἐξ ὡριδμένου τοῦ δύο ἣ τρία ἢ τέσσαρα, ἀλλὰ 


xal ἐξ ἀδρίστου, οἵον τοῦ πολλὰ xal πλείονα xai 
ἐλάττονα ταὶ εἴ τι ὅμοιον xai ἐξ ἀναλογίας, οἷόν 
μεῖζον, ἧττον, ἴσον πρός τι" χαὶ ἀπὸ τῆς δεχτιχῆς 
φωνῆς, οἷον τῆς τοῦτυ, χἀχεῖνο, καὶ ταῦτα, χαὶ ἄλλα 
χαὶ ἕτερα! xal ἀπὸ τῆς τάξεως, οἷον πρὸ τοῦδε, xal 
μετ' ἐκεῖνο, καὶ ἀπ᾽ ἀρχῆς, καὶ ὕστερον " εἰχὸς δὲ 
xa καθ᾽ ἕτερον τρόπον. Ei μὲν οὖν ἅπαντας τοὺς δηλω- 
τιχοὺς τρόπους τῶν πραγμάξων διαιρετιλοὺς ἴσασι 
τῶν δηλουμένων, αὐτόθεν αὐτοῖς τῆς ἀτοπίας ὁ eva 
χος" καὶ γὰρ καὶ αὐτοὶ μίαν xai μίαν λέγουσι xoi 
φύσεις ἀορίστους xal ἰδιότητας, τοῦτότε χἀχεῖνο, χαὶ 
ἄλλο xal ἄλλο, χαὶ ἕτερον xal ἕτερον, xa μεῖζον xai 


lect, Canisii cd. Basnag. t. lI, p. 45. 


1913 


CAPITA XXX CONTR4 SEVÉRUM. 


1914 


ἧττον, xat ἴσον xat πρός tt, καὶ πρὸ τοῦδε xai μετ᾽ A non omnes modos, sed numerum definitum tantum. 


ἐκεῖνο, xal ἀπ᾽ ἀρχῆς xal ὕστερον εἰ δὲ μὴ πάντας 
κοὺς ἐρόπους, τὸν δὲ ὡρισμένον μόνον ἀριθμὸν, καὶ 
μάλιστα τῆς δυάδος διαίρεσιν ὑποτίθεντάι, ἀποΐλῃη - 
ρωτιχὸς ἔσται ὁ λόγος. ᾿Επεὶ λεγέτωσαν αὐτοὶ τί δή- 
ποτε χατὰ πολλοὺς τοὺ: τρόπους τῆς ποσότητος τῶν 
ὑποχειμένων δηλουμένης, μόνη fj δυὰς τὴν φοδερὰν 
αὐτοῖς τῆς διαιρέσεως ἕννοϊαν ἐκεισάγει, tne ἑτέρας 
ἑτέρως ἐχούσης ; ; Ἦ γὰρ δυὰς τὰ δύο ὁμοῦ ἀριθμού- 
βενα,ἀλλ᾽ οὐ χεχωρισμένα χατὰ τὴν σνλλη πτιχὴν τοῦ 


presertim numerum duorum ponunt dividere, sor- 
tiri est sic loqui. Dicünt enim ipsi, cum multis mo- 
dis quantitas subjectorum declaretur, quare solus 
humérus duorum suspicionem divisionis quam tau- 
topere metuuni, ipsi injicit, cun aliter in re et ve- 
ritate sit? Duo enim simul, qux numerantur, sed 
nón sepürala secundum vim colligentem hujus nu- 
meri magis demonstrant, quam numerus unius; et 
unius solutus per se cousideratus. 


ἀριθμοῦ τούτου δύναμιν παρίστησι μᾶλλον, ἣ vni μιᾶς αὐτῶν ὁ διαλελυμένος χαὶ xa0' ἑχυτὸν θεωρού- 


μενο;. | 
Δ΄. El πᾶσα σύνθεσις μοναδιχῶς ἐξαγγέλλεται, χαὶ 


τὸν ἀριθμὸν ἐχθάλλΞι τῶν συντεθειμένων, δυοῖν ἀνάτ- 
Kn O&tspoy, ἣ ἀσύνθετον εἶναι τὸ ἡμέτερον ὄνομα καὶ 
τὸν ὅλον ἄνθρωπον, ἣ uf χαξηγορεῖσθαι γάτὰ $09 ὀνό- 
ματος" ἣ τοῦ ὅλου ἀνθρώπου κατ᾽ αὐτοὺς τὸν ἀῤιῦμόν. 
. Λεγέτωσαν τοίνυν εἰ μῇ ἀριθμὸν τῶν συνθέτων ὑπο- 
Θάλλει τὰ οὕτως ἔχοντά γραφιχὰ, τό "Εθεέο τὰ μέλη 
ἔν ἕκαστον ἐν tQ σώμαξι" καὶ ἀοιλιλὰ μὲν μέλη, ἔν 
δὲ σῶμα καὶ, Ἐξηρίθμησαν πάντα τὰ MA μον" 
καὶ, Ὥρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας" χα NA 
ayó0m πάντα τὰ σπλάγχνα abtob: à 2 
δυναμφοτέρου τρία ἀριθμεῖ ὁ ᾿Λπόστολος, ψυχὴν καὶ 
δῶμα καὶ Πνεῦμα" χαὶ ἐξυμώθη κατὰ τὴν napaf»- 
λὴν τοῦ δωτῆρος £l; ἀλεύρου σάτα τρία * καὶ, Δο- 
ξάσατε δὴ ἐὸν Θεὸν ἐν ἑῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ 
πνεύματι, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ * χαὶ πάλιν περὶ τῶν 
αὑτῶν’ Ταῦτα δὲ ἀντίκεινται dd dom. Λεγέτω- 
δαν τοίνυν εἰ μή τι ἅτινα καὶ ταῦτα καὶ ἀντίχειται 


XXX. Si omnis compositio singulariter effertur, 
el humerum ejicit ex compositis; alterum duorum 
necéssarium erit, aut non esse compositum) corpus 


jj nósttuni, et lotum hominem ; ütit non przdicari de 


corpofe, et toto howine secundum ipsos numerum. 
Dichnt igitur annon signiflfent nobis numerum 
compositorum hiec, qua sic in Scriptura sunt : Po. 
suit membra, unumquodque eorum in corpore ! ; et: 
Multa quidem membra, unum vero corpus ": evillud: 
Dinumeraverunt omnia ossa mea ὃ ; et : Foderunt 
manus meas, et pedes *; et : Effusa sunt. omnia vi- 
ecetra ejus ὃ. Imo in ambabus partibus hominis tria 
nunietat Apostolus , animam, et corpus, οἱ spiri- 
tum, qu: fermentata sunt. secundum. parabolam 
Salvatoris in farine sala triuf. Et rursus : Glorificate 
Deum in corpore vestro *, ct in spiritu vestro, 40:8 
suDL Dei. Et iterum de eisdem : Hec autem sibi in- 
ticem adversantur ^. Dicant. ergo, annon sunt, 


ἀλλήλοις ἀριθμοῦ εἰσιν εἴδη " λεγέτωσαν δὲ xat τίνες C quie. et hzc, et sibi invicem adversantia spe- 


οἱ ἐπὶ τῆς χλίνης xai τοῦ μύλωνος δύο, ὧν ἣ μία 
παραλαμδάνεται xal fj μία ἀφίεται - ἔτι δὲ xai εἰ 
ἢ τῷ Σωτῆρι δύοονοεῖται ὁ ἄνθρωπο;, τὸ σῶμα xal 
ἢ ψυχὴ, ὧν τὸ μὲν δύνανται ἀποχτεῖναι οἱ ἐπιθου- 
λεύοντες, τὸ δὲ ἀνώτερον τῆς ἐκιδουλῆς τυγχάνει" 
ἀμφότερα δὲ ἐν γεέννῃ ἀπολλύμενα, εἰ τούτου χρι- 
ϑεῖεν ἄξια. ᾿Εὰν γὰρ εἴπωμεν τὴν συνεχῆ τοῦ χρό- 
'vou φύσιν πλέον ἠἡνῶσθαι, f) tX χατὰ σύνθεσιν εἰς 
δώδεχα ὥρας ὑπὸ τοῦ Κυρίου διαιρεῖσθαι" ἣ πάλιν 
κατὰ τὸ δπ' αὐτοῦ εἰρημένον ὅλον τὸν νόμον ἐν ταύ- 
ταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς χρεμᾶσθαι, τῇ εἰς τὸν Θεὸν 
καὶ τῇ εἰς τὸν πλησίον ἀγάπῃ, τάχα καὶ αὐτὸς ὁ 
Κύριος μεθ᾽ ἡμῶν τῆς διαιρέσεως τὸ ἔγχλημα οὐχ 
ἐχφεύξεται, τὴν ἡμέραν εἰς δώδεχα τεμὼν ὥρας, χαὶ 
χὸν νόμον εἰς δύο γενιχὰς ἐντολάς. Καὶ 61; τῷ γε 
φιλοπόνως ἐντυγχάνοντε τῇ τε Γραφῇ καὶ τοῖς; Πχ- 
τράσι ποιχίλην χαὶ πολυειδῇ τοῦ ἀριθμοῦ τὴν χρῆσιν 
εὑρεῖν ἔξεστιν χατά τε ἀπλῶν χαὶ συνθέτων καὶ 
Ἀἀνωμένων καὶ διῃρημένων χαὶ ὑφεστώτων xol ἐπι- 
νοίᾳ θεωρητῶν, καὶ μέχρι τῶν πάντη ἀνυποστάτων 
χωροῦσθαι. Καὶ τοῦτο δὲ μὴ ἀγνοῶμεν ὡς λανθάνειν 
προσποιοῦνται τοὺς ἀπλουσξέρους" ὥς τινος οὖν δια - 
φορᾶς μεταξὺ τοῦ δύο εἰπεῖν xal ἄμψω xal ἑκατέρα: 
xai ἐν ἀμφοῖν χαὶ δι᾽ ἀμφοῖν, Ταῦτα δὲ πάντα καὶ 
τὰ τοιαῦτα ταὐτὸ ἀλλήλοις ἐστὶν, ἤπερ τι ἕτερον" xal 


.} Cor. xu. , 18. * ibid. 12.  ? Psal. 
* 4 Cor. vi. 20. 5 Galat. v, 17. ? Matti 
x» 9. 


AM, 


xxi, 18, 
Al. δ Mauh. x, 28. 


cies nnmeri? Dicant przterea, qui duo in tecto 
et duz in imnola ?, quarum una assumitur, et una 
relinquitur? Preterea, dicant, annon intelligit 
Dominus esse hominem duo, corpus scilicet et 
animam? Ex quibus corpus quidem occidere pos- 
sunt, qui insidiantur ; anima vero non potest insi- 
diis occidi !^; ambo vero in gehenna pereunt, sí 
digna esse interitu judicentur. Si enim dicamus 
naturam temporis continuam magis unitam, postea 
in duodeeim horas a Domino divisam esse; vcl 
rursus, sicut ipse dixit, totam legem in his duobus 
mandatis pendere charitatis in Deum, et in proxi. 
mum '!; fortassis ipse Dorninus nobiscum crimeit 
divisionis non effugiet, qui diem in XII horas di- 
visit 15, et totam legem in duo generalia mandata. 
Denique qui studiose Scripturam et Patres legerit, 
varium et multiplicem usum numeri reperire po» 
terit in simplicibus, in compositis, in unitis, in di- 
visis, in iis qu:e sunt per se, et iis αι cogitatione 
considerantur; qui varius usus usque ad ea progre- 
ditur, qux sunt penitus sine hypostasi. Illud etiam 
non est ignorandum, quod simulant apud simpli« 
ciores, quasi aliquid differat dicere duo, et ambo, 
et utraque, et in ambobus, et per ambo. Hzc enim 
omnia, et quze hujusmodi sunt idem sunt inter se, 


* ibid. 17. 3" Act. 1, 18. * Matth. xi, 92 
!! Matth. xxit, 40. ἢ Joan, 


1515 


LEONTII BYZANTINI 


1916 


licet partim quidem horum in communi.consuetu- A τὰ μὲν αὐτῶν ἐν τῇ χοινῇ χρήσει, τὰ δὲ παρὰ τοῖς 


dine, partim vero apud elegantiores reperiantur. 
Sicut multa alia hujusmodi multis partibus oratio- 
nis declarantur. Divinus igitur Apostolus varium 
usum horum in eisdem rebus variat cum ait : Qui 
fecit utraque unum 15; et rursus : Ut condat duos in 
se ipso '*, et quie sequuntur, et reconciliaret ambos!" ; 
ut verissimum sit, nec in divina Scriptura, nec in 
sanctis Patribus facere hzc differentem sensum 
in significatione differente, scd potius in quo 
unum horum reperitur, idem declarari dilffe- 
rente horum omnium significatione. Nos vero gra- 
tias Deo pro iis quz hactenus diximus, agentes, hic 
numerum dubitationuin finiemus. Non enim propo- 
situm nobis fuit, libros scribere, sed tradere stu- 


diosioribus adjumenta, et semina perfectioris re- B 


tractationis horum, ut possint scire sapientes qui 
non de omnibus dubitant, esse alia, quz ut magis 
a nobis dubitentur, ipsi digni sunt. 


5 Ephes. 11, 14. !* ibid. 15. !* ibid. 16. 


ἐλλογιμωτέροις e3plaxstat, ὡς xal πολλὰ ἕτερα 
ταυτὰ ὄντα πολλοῖς δηλοῦται τοῖς τοῦ λόγου μέρεσιν" 
ὁ γοῦν θεσπέσιος Παῦλος τὴν διάφορον τούτων χρῆ- 
σιν ποχέλλει φάσχων" Ὃ ποιήσας τὰ ἀμφότερα 
ἔν" χαὶ πάλιν, "Ira κτίσῃ τοὺς δύο ἐν αὑτῷ * xa 
πάλιν, χαὶ, ᾿Αποκατα.λιλάξῃ τοὺς ἀμφοτέρους " 
ὥστε παντὸς ἀληθέστερον μέτε Ev τῇ θείᾳ Γραφῇ, 
μῆτε μὲν ἐν τοῖς Πατράσι ταῦτα διάφορον νοῦν ἐμ- 
ποιεῖν ἐν τῇ διαφόρῳ αὐτῶν σημασίᾳ, ἀλλ᾽ ἐν ᾧ ἄν 
ἕν τούτων εὑρίσχεται, ταὐτὸν δηλοῦσθαι τῇ Ex. πάν- 
τῶν τούτων διαφόρῳ σημασίᾳ " ἡμεῖς δὲ ἐπὶ τοῖς 
εἰρημένοις τῷ Θεῷ εὐχαριστήσαντες:, αὑτοῦ που τὸν 
ἀριθμὸν τῶν ἑπαπορήσεων στήσωμεν" οὗ λογογρα- 
φεῖν, ἀφορμὴν δὲ χαὶ σπέρμα τοῖς φιλοπονωτέροις 
καὶ τελειοτέρας ἐπεξεργασίας χαταλιπεῖν τάσῃ δυ- 
νάμει προσεθυμήθημεν- 





TOY AYTOY AEONTIOY 
EIIIAYZIX : 


TON YIIO XEYHPOY IIPOBEBAHMENQN ΣΥΛΛΟΓΊΣΜΩΝ. 


EJUSDEM LEONTH  — 
SOLUTIO ARGUMENTORUM ἃ SEVERO OBJECTORUM. 


(Anc. Mar Spicileg. t. X, part. n, p. 40.) 


Οὐ antea a nobis secundum veram doctrinam ex C 


sanctis Patribus collecta sunt adversus Nestorii et 
Eutychis sectatores, sufficiunt per gratiam Dei ab- 
solute et perfecte confutationi inanium argumen- 
tationum falsi nominis scienti:e. Quia vero inven- 
tores malorum, sicut Apostolus ait, defecerunt 
scrutantes scrutationes, ila ut plerisque videantur 
novis quibusdam argumentis, et qua in nostris hac- 
tenus confutationibus non contineantur, nunc usi 
esse; necessario, ut vos qui secundum Deum dili- 
gitis, hortati estis, subjecimus nunc qua in illis 
quidem continentur, sed non subtiliter excussa 
sunt : ut cum b:c preter illa superiora contra falsi 
nominis scientiam argumenta, ul opinor, non i1gno- 
bilia babueritis, veritatem defendatis. Aggrediar 
aulem ad solutiones, eo ordine quo dubitationes 
exstruct:» sunt, casque majore artificio disserendi 
expediam et dirigam. 

Oppositio Acephali. Cum Verbum assumpsit natu- 


Ἔστι μὲν τὰ πρώην ἡμῖν κατὰ τὸν ἀληθῆ λόγον, 
ἐχ τῶν ἁγίων Πατέρων συνειλεγμένα, πρὸς τοὺς ἀπὸ 
Νεστορίου τε xa Εὐτυχοῦς, ἱκανὰ Θεοῦ χάριτι πρὸς 
τελείαν ἀνατροπὴν τῶν ματαίων λογισμῶν τῆς ψευ- 
δωνύμου γνώσεως. Ἐπειδὴ δὲ ἐφευρεταὶ καχῶν κατὰ 
τὸν θεῖον ᾿Απόστολον ὄντες, ἐξέλιπον ἐξερευνῶντες 
ἐξερευνήσεις, ὡς τοῖς πολλοῖς νομίζεσθαι ξένοις τισὶ 
χαὶ οὐχ ἐμπεριεχομένοις ταῖς πρὸς αὐτοὺς ἤδη γέγε- 
νημέναις ἡμῶν ἀντιῤῥήσεσι τὰ νῦν αὐτοὺς χεχρῆσθα:, 
ἀναγχαίως κατὰ τὴν ὑμετέραν τῶν κατὰ θεὸν ἀγα- 
πώντων προτροπὴν, τὰ ἐν ἐχείνοις μὲν περιεχόμενα, 
οὐχ εἷς λεπτὸν δὲ ἐξητασμένα νυνὶ ὑπηγορεύσαμεν, 
ἵνα ἔχοντες πρὸς bxelvotg xal ταῦτα χατὰ τῆς ψευ- 
δωνύμου γνώσεως οὐχ ἀγεννῆ οἶμαι ἐπιχειρήματα, 
τῇ ἀληθείᾳ συνίστασθε - ἄρξομαι δὲ τῶν ἐπιλύσεων 
χατὰ τάξιν, ὡς χαὶ ἡ τῶν ἀπὸ ῥημάτων περ!:ἐχει 
διασχευὴ, διαλογιχώτερον αὑτὰ μεθοδεύων χαὶ δι» 
εὐθύνων". 

᾿Αντίθεσις ᾿Αχεράλου. Φύσιν ὁ Λόγος ἀναλαξζὼν 


1911 


ADVERSUS ARGUMENTA SEVERI. - 


1918 


ἀνθρωπίνην, τὴν ἐν τῷ εἴδει θεωρουμένην, fj τὴν tv À ram humanam, assumpsitne naturatn , quam con- 


ἀτόμῳ ἀνέλαθδεν. 

'Απάγτησις Ὁρθοδόξου. Τί γὰρ ἕτερον οἴει ταύτην 
εἶναι παρ᾽ ἐχείνην ; 

᾿Αχέφ. Ναὶ, εἴπερ ἡ μὲν ἐν πλήθει θεωρεέϊΐται, 
fj 6$ ἐν ἑνὶ τῷ ἀριθμῷ. 

Ὄρθ. 'AXX οὐ fph; ὃ ἠρώτησα ἀπεχρίθης " 
οὗ γὰρ εἰ ἐν πλήθει χαὶ ἐν ἑνὶ θεωρεῖται αὕτη τὸ 
ζητούμενόν ἐστιν, τοῦτο γὰῤ ὡμολόγηται" ἀλλ᾽ 1) 
ἀὕὔτη ἐχείνη. χἀχείνη αὕτη, ἢ ἑτέρα οὖσα τυγχάνει. 
Τὸ γὰρ ἐν £X ἢ ἐν πλείοσι ταύτην θεωρεῖσθαι, τὰ ἐν 
οἷς ξότι πολλὰ ἢ ἕν θεωρεῖσθαι ποιεῖ, οὐ τὴν φύσιν 
ἕν ἢ πολλὰ φαίνεσθαι παρασχενάζε: "ὥσπερ ἀμέλει 
ἐπί τε λευχοῦ ἔχει xai τοῦ λελευχασμένου, εἴτε ἕν 
εἴτε πλείονα (3t, τὰ ἐν οἷς fj λευχότης θεωρεῖται. 
Ὅτι δὲ ταῦτα οὕτως ἔχε', δῆλον ἐξ ὧν ὁ τῆς φύσεως 
λόγος ἐπί τε πλήθους χαὶ ἑνὸς ὁ αὐτὸ; ἀποδέδοται" 
ὃν γὰρ ἂν ἀποδῷς λόγον περὶ τῆς ἁπλῶς φύσεως, 
οὗτός σοι xal ἐπὶ τῆς ἔν τινι θεωρουμένης ἀποδοθή - 
σεῖαι, χαὶ οὔτε πολλὰς ποιεῖ φύσεις τὴν μίαν, τὸ 
φολλοὺς ταύτης μετέχειν" οὔτε μίαν τὰς πολλὰς, 
χἂν εἷς τούτων μετέχοι, ἐὰν ἢ ὁ ταύτης μετέχων kx 
διαφόρων συγχείμενος. 

'Axégp. Τὴν τίνα οὖν ἀνέλαδς quat; 

Ὁρθ. Ναὶ ἀλλὰ τὶν αὐτὴν οὖσαν τῷ εἴδει. 


'Axég. Τί δὲ παρὰ ταύτην ἡ ὑπόστασις ; 

Ὀρθ.Οτι τὸ μετέχειν αὑτῆς, ἄλλον ποιεῖ οὐχ 
ὀλλοῖον. 

᾿Αχέφ. Οὐκ ἔδτιν οὖν ἄλλος ἀπὸ ἄλλου ; 

Ὀρθ. Οὐ πάντως, ἕως ἂν μήτε ὁμοούσιος, μήτε 
κεχωρισμένος ἧ τοῦ συνυφεστῶτος xal συγχειμένου " 
ταῦτα γὰρ ποιεῖ τὰς ὑποστάσεις. 

'Axép. Οὐχ ἣν οὖν τοῖς ἀφοριστ'χοῖς ἰδιώμαδιν, 
ἡ τοῦ Χριστοῦ ἀνθρωπότης, τοῦ χοινοῦ τὸ ἔδιον αὐτοῦ 
χωρίζουσα; 

Ὄρθ. Πάνυ μὲν οὖν, ἀλλ᾽ οὐ πρὸς τὸν Λόγον 
τοῦτο, ἀλλὰ πρὸς τὸ γένος τὸ τῶν ἀνθρώπων, ἐξ ὧν 
σωματιχῶς συνέστηχεν, ἐπεὶ χαὶ αὐτὸς ὁ Λόγος τοῖς 
ἁφοριστιχοῖς ἀπὸτοῦ xowou τῆ θεότητος ἰδιώμασιν, 
ὡς Υἱὸς xal Λόγος χεχωρισμένος, οὐ τούτοις χαὶ ἀπὸ 
«ἧς xav αὑτὸν ἀνθρωπότητο; χεχώριστα', ἀλλὰ 
τούτοις μὲν ἀπὸ τοῦ Πατρὸς χαὶ τοῦ Πνεύματος, 
ἐχείνοις ὃξ ἀπὸ τῇς Μητρὸς χαὶ τῶν ἀνθρώπων χε- 
χωρισμένος, τοῖς τῶν ἄχρων ἀφορ'στιχοῖς ἰδιώμασι, 
τὴν πρὸς ἑαυτὸν χοινωνίαν τε χαὶ ἕνωσιν χαταδέχε- 
ται, ὁμοουσιότητι μὲν τῶν ἄχρων, ἑτεροουσιότητι δὲ 
τῶν μερῶν, ἑνούμενός τε xal διαιρούμενος, xat τὴν 
διαφορὰν ἑναντίως τοῖς ἄχροι: ποιούμενος " εἴπερ 
ἐπὶ τούτων μὲν τὸ ταυτὸν τῆς οὐσίας συνάπτων, τὸ 
ἑτεροῖον τῆς ὑποστάσεως διαιρεῖ" ἐνταῦθα δὲ τὸ ἔτε- 
ροῖον τῆ: οὐσίας χωρίζων, τὸ ταυτὸν συνάπτει τῇς 
ὑποστάσεως. 

᾿Αβέφ. ᾿Αλλ᾽ ἐχεῖνο οὐχ ἂν εἴποις, ὡς μὲν ὑπό- 
eta3ts τὸ διῃρημένον χαὶ xa0' ἑχυτὸ ὑπάρχον δηλοῖ, 


() Esse subsiantiam, et separatam, et per se 
subsistentem faciunt hypostasim esse. Sic huma- 
nitas Christi non erat hypostasis, sed in hypostasi, 
nec erat alius homo, et alius Verbum, quod fuis- 


templamur in specie, an naturam quam in atomo*? 

Occurrit Orthodoxus. Quid aliud existimas esse 
hanc przeter illam? 

Aceph. Quod unam contemplamür in multitu- 
dine ; alteram in uno numero. 

Orth. Àt non respondisti ad id, quod interrogavi. 
Non enim est quod quzritur, an in multitudine, et 
in uno hanc contemplemur : hoc enim concessum 
est; sed an hzc sit illa; et illa h:ec, an alia? Hanc 
enim cerni in, uno, vel in pluribus, facit cerni illa 
in quibus est, plura vel unum ; sed non facit cerni 
naturam unum, aut plura. Sicut in albedine, et in 
albo fit, una scilicet albedo est, sive unum sive 
plura sint, in quibus est albedo. Quod autem hzxe 
ita sunt, ex eo manifestum est, quod eadem de(ini« 
tio naturz redditur in multitudine et in uno : 
quam definitionem reddideris de natura simplici- 
ter, hzec tibi reddetur de natura qus in aliquo cer- 
nitur. Nec unam facit multas esse, quod multi hanc 
participant; neque multas facit esse unam, etsi 
unus participet has ; si sit qui hanc participat , ex 
diversis compositus. 

"Aceph. Aliquam igitur assumpsit naturam ? 

Orth. Maxime, sed tamen qua est eadem cum 
specie. 

Aceph. Quid vero est prieter lianc hypostasis? 

Orth. Quod participare eam, alium facit; sed nou 
varium. 

Aceph. Non est igitur alius ab alio? 

Orth. Non certe quandiu non est homousios, ne- 
due separatus (1)a per se subsistente et composito; 
liec enim faciunt hypostases. 

Aceph. Non igitur erat humanitas Christi divi- 
dens proprietatibus distinguentibus proprium hu- 
manitatis ipsius Ghristi a communi. 

Orth. Imo maxime. Sed non boc respiciendo Ver- 
bum, sed respiciendo genus hominum . ex quibus 
erat secundum corpus. Siquidem ipsum Verbum (2) 
proprietatibus distinguentibus a communi divini- 
tatis tanquam Filius, et Verbum discretum, non est 
his ipsis a sua humanitate discretum : sed potius 
his quidem a Patre et Spiritu sanclo : illis vero a 
Matre et hominibus proprietatibus extrema distin- 


D quentibus, communionem secuim et unionem reci- 


pit, consubstantialitate quidem extremorum, diver- 
sitate vero partium unitus el divisus; et distinguens 
extrema contrarie. Illic enim, scilicet in mysterio 
Trinitatis, eamdem substantiam unit, et diversam 
personam distinguit : hie vero contra, scilicet. in 
mysterio incarnationis, diversitatem substantias se- 
parat, et eandem personam copulat. Σ 


Aceph. At illud nunquam dices, quod hypostasis 
declaret divisum, et per se exsistens ; numerus au- 


set esse alium ab alio. ΤτΆ. u 

(2) Summa Graece áxpz, vocat divinas personas 
divinitate unilas, el proprietatibus personarum di. 
sere!as. Ip. . 


1919 


LEONTII BYZANTINI 


1929 


tem et maxime duorum, áliud quid prater hoc si- A ὁ ót ἀριθμὸς xal μάλιστα τῆς δυάδος, ἄλλο τι παρὰ 


gnificat. Omnis enim numerus in quantitate ; sola 
autem unitas est expers quantitatis. Si autern uni- 
tas est expers quantitatis, et idcirco individua, nu- 
meri igitur duorum, et omnis numeri est quantitas 
et divisio. ' 

Orthod. Igitur quia numeri et proprietatum ejus 
meministi, necesse est illud dicere, quod numerus 
dupliciter dicitur: unus simpliciter et per se ip« 
Bum, alter vero in habitudine et in rebus cernitur. 
Sicut album, et albedo, et albefactum. [psa ergo 
natura numeri per se neque copulat neque dividit, 
nec enim habet res subjectas, sed sic ut supra, et 
infra relate ad habitudinem ascendentis et descen- 
dentis dictum est (5) ; ipsum vero simpliciter di- 


τοῦτο σημαίνει" πᾶς γὰρ ἀριθμὸς ἐν ποσότητι, μο- 
νὰς δὲ μόνη ἄποσον. Εἰ δὲ τῆς μονάδος τὸ ἄποσον, 
χαὶ διὰ τοῦτο ἄτομον δυάδος, ἄρα xal παντὸς ἀριθμοῦ 
τὸ ποσὸν καὶ διῃρημένον. 


'0p8. Οὐχοῦν ἐπειδὴ ἀριθμοῦ χαὶ τῶν περὶ αὖ- 
τὸν ἰδιωμάτων ἐμνήσθης, ἀναγχαῖον ἐκεῖνο εἰπεῖν, 
ὡς ὁ ἀριθμὸς διττὸς λέγεται, ὁ μέν τις ἁπλῶς καὶ 
καθ᾽ ἑαυτὸν, ὁ δὲ ἐν σχέσει καὶ πράγμασι θεωρούμε- 
νος, ὥσπερ λευχὸν ἥ τε λευχότης xal τὸ λελευχασμέ. 
νον" αὐτὴ τοίνυν ἡ φύσις τοῦ ἀριθμοῦ καθ᾽ ἑαυτὴν 
οὔτε συνάπτει οὔτε διαιρεῖ" οὐδὲ γὰρ ἔχει ὑποχεῖ- 


μενα πράγματα. ᾿Αλλ᾽ ὥσπερ τὸ ἄνω χαὶ τὸ χάτω 
πρὸς τὴν σχέσιν λέλεχται τοῦ ἀναδαίνοντος ἣ χατα- 


ctum, neutrum est quia utrumque recipit : et supra B θαίνοντος, αὐτὸ δὲ ἀπολύτως λεγόμενον οὐδ᾽ ὁπότε- 


quidem dicitur respiciendo infra ; infra vero respi- 
ciendo supra : distinguitur autem habitudine de- 
&cendentis et ascendentis. Sic numerus ipse per se 
neque dividit neque copulat, sed utraque recipit 
qualitate habitudinis, ut numerus duorum, vel 
trium, vel quatuot et deinceps. Si enim unitates 
ipsas consideres ex quibus constat numerus, in has 
dividitur : si autem universitatem haram, ex his 
copulatur. Duo enim et duo, verbi gratia, compo- 
nunt nunierum quatuor : numerus vero quatuor in 
duo, et duo dividitur. Quare nihil verius, quam 
naturam numeri nihil habere definitum, neque di- 
visum, nec unitum : sed in complexione rerum et 
compositione hoc consistere : ineruditam igitur est, 
slatucre, ut naturam numeri necessario sequatur 
divisio rerum ; ac non potius nature rerum vel 
unitarum, vel divisarum numerus imponat signum 
declarans quantum rerum subjectarum, alia ra- 
tione, et non nunero eas dividente αἱ copulante : 
"ut taceam, quod ipsam naturam numeri qui h:zec 
wactant ad quantum referentes, aiunt quantum 
aliud esse continuum, aliud discretum ; et quantum 
aliud quidem constare ex partibus babentibus po- 
sitionem ; aliud vero ex non habentibus. Decem 
enim cubitos dicimus continui, verbi gratia ligni, 
non dividentes simal cum numero unitatem, qua» 
est in ligno decemcubitali. Et rursus cum dicimus 
Wecem modios, in divisione esse hos scimus. Simi- 
liter igitur et in aliis rebus. 

Si ergo numerus imponatur naturis, non preci- 
pue quantum earum, sed diversitatem generis con- 
. Wiüituit; ut cum dicimus equi et hiominis οἱ bovis 
walaras tres, non divisionem earum secundum 
quantam, sed divetsitatem sccundum speciem si- 
gnificamus. Tres vero homines, si ita accidat, Pe- 
Vum, et Paulum, et Joannem cum dicimus, magis 
divisionem eoruin secundum quantum, et quod tot 
sunt, declaramus, sicut in sancta Trinitate. Tres 
enim hypostases confitemur, unam autem harum 
naturam et substantiam denuntiamus, nullam qui- 
«dem harum non substantiam esse agnoscentes, non 


póv ἐστιν" ὅτι xal ἀμφότερα δέχεται" xol ἄνω μὲν 
ὡς πρὸς τὸ κάτω, χάτω δὲ ὡς πρὸς τὸ ἄνω λέγεται " 
ἀφορίζεται δὲ τῇ τοῦ ἀνιόντος χαὶ χατερχομένου 
σχέσει " οὕτως χαὶ ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς χαθ᾽ ἑαυτὸν οὔτε 
διαιρεῖ οὔτε συνάπτει" ἀλλ᾽ ἀμφότερα δέχεται τῇ 
πουιᾷ σχέσει" οἷον ἡ δυὰς, ἡ τετρὰς, χαὶ ἑξῆς. Εἰ μὲν 
γὰρ τὰς μονάδας αὐτὰς θεωρεῖς ἐξ ὧν συνέστηχεν, 
εἰς ταύτας διαιρεῖται" εἰ δὲ τὴν ὁμάδα τούτων axo» 
πεῖς, ἐχ τούτων συνάπτεται δύο γὰρ καὶ δύο εἰ 
τύχοι, εἰς τέσσαρα συντίθεται " τὰ δὲ τέσσαρα εἰς 
δύο καὶ δύο διαιρεῖται" ὥστε παντὸς ἀλτθέστερον 
τὴν φύσιν τοῦ ἀριθμοῦ μηδὲν ἀφωρισμένον ἔχειν, 
μήτε τὸ διῃρημένον, μήτε τὸ ἡνωμένον " ἐν δὲ τῇ τῶν 
πραγμάτων ἐπιπλοχῇ καὶ συνθέσει τοῦτο ὑφίστασθαι. 
᾿Απαίδευτον οὖν τὸ τῇ φύσει τοῦ ἀριθμοῦ, ἀναγχαίως 
τὴν διαίρεσιν τῶν πραγμάτων ἕπεσθαι νομοθετεῖν, 
ἀλλὰ μὴ τῇ τῶν πραγμάτων ἠνωμένων τε ἣ διῃρημένων 
φύσει, πὸν ἀριθμὸν σημεῖον ποιεῖσθαι δηλωτικὸν τοῦ 
ποσοῦ τῶν ὑποχΞιμένων, ἀλλ᾽ οὐ λόγου χαὶ οὐ τοῦ 
ἀριθμοῦ ταῦτα διαιροῦντό; τε xal συνάπτοντος ’ ἵνα 
μὴ λέγω ὅτι καὶ αὐτὴν τὴν τοῦ ἀριθμοῦ φύσιν, πρὸς 
τὸ ποσὸν ol περὶ ταῦτα ἀνάγοντες, τοῦ ποτοῦ φασι, 
τὸ μὲν εἶναι συνεχὲς, τὸ δὲ διῃρημένον" xal τὸ μὲν 
ἐξεχόντων θέσιν, τὸ δὲ οὐχ ἐξεχόντων᾽ δέχα γὰρ πή- 


' χεις λέγομεν τοῦ συνεχοὺς εἰ τύχοι ξύλου, οὐ συν- 


διαιροῦντες τῷ ἀριθμῷ καὶ τὴν ἑνότητα τὴν ἐν τῷ 
δεχαπήχει ξύλῳ " xal πάλιν δέχα μοδίους λέγοντες, 
ἐν διαιρέδει τούτους ἐπιστάμεθα * οὕτως οὖν καὶ ἐπὶ 


p τῶν ἑτέρων ἔχει πραγμάτων. Εἰ μὲν ὁ ἀριθμὸς φύ- 


6:σιν ἐπιφημισθῇ, οὐ τὸ ποσὸν αὐτῶν προηγουμένως, 
ἀλλὰ τὸ ἑτερογενὲς σννίστησιν. Ἵππου γὰρ xai ἀν- 
θρώπου καὶ βοὸς τρεῖς λέγοντες φύσεις, οὐ τὸ διῇ- 
ρημένον αὑτῶν xavà τὸ ποσὸν, ἀλλὰ τὸ παρηλλαγμέ- 
voy χατὰ τὸ εἶδος σημαίνομεν" τρεῖς δὲ ἀνθρώπους 
εἰ τύχοι Πέτρον καὶ Παῦλον καὶ Ἰωάννην, τὸ διῃρη- 
μένον αὐτῶν μᾶλλον" καὶ ὅτι τοσοῦτοι οὗτοι οἷδε παρ - 
ἰιστῶμεν' ὥσπερ ἐπὶ τῆς ἁγίας Τριάδος, τρεῖς μὲν 
ὑποστάσεις ὁμολογοῦμεν, μίαν δὲ τούτων φύσιν xai 
οὐσίαν χαταγγέλλομεν, οὐδ᾽ ὁποτέραν μὲν τούτων 
ἀνούσιον γινώσχοντες, οὐ μὴ χαὶ ἀριθμὸν ἀφοριστι- 
xby ποσότητος οὐσιῶν ἐπιφημίζοντες, εἰδότες τὸ É-c- 


(5) Id est, sine habitudine superioris, et inferioris, nihil dicitur nec est supra, nec infra. Tua. 


1921 


ADVERSUS ARGUMENTA SEVERI. 


1923 


ροούσιον ταύτῃ σινάγεσθαι᾽ ὃ δὴ xal οἱ "Agetavot A tamen. assignamus eis numerum discernentem 


συναισθόμενοι, ταῖς ὑποστάσεσιν ἑνουσίοις οὔδαις, 
«ἃς οὐσίας ἐπεφήμιζον, ταύτῃ τὸ ἑτεροούσιον συμ - 
κλέχοντες. Οὕτω δὴ xat ἐπὶ τῆς οἰχονομίας, δύο λέ- 
γοντες τὰς φύσεις, τὸ ἑτεροειδὲς αὑτῶν οὐ τὸ χεχω- 
ρισμένον δηλοῦμεν, ἐχόάλλοντες αὑτῶν εἰ xol μὴ 
εἶεν ἀνυπόστατοι τὴν τῶν ὑποστάσεων ἀριθμόν᾽ 
ὥσπερ ἐχεῖ τὸν τῶν οὐσιῶν, χἂν μηδ᾽ ónoxípa ὑπό- 
στασις τὸ ἀνούσιον, ὥσπερ οὐδὲ ἐνταῦθα τὸ ἀνυπό- 
στατον, ἔχειν ὡμολόγηται εὖ μάλα εἰδότες, ὅτι οὐδὲ 
ἐπὶ τῶν ὑποστάφει xal οὐσίᾳ χεχωρισμένων, οἷον 
«οὔδε τοῦ ἵππου, καὶ τοῦδε τοῦ βοὸς, χαὶ τοῦδε τοῦ 
ἀνθρώπου ἡ φύσις, οὐ τὸ διῃρημένον ἀλλὰ τὸ διάφο- 
ρον ὥσπερ χαὶ ἡ ὑπόστασις τὸ διῃρημένον, ἀλλ᾽ οὐ 
τὸ τί τοῦ ὑποχειμένον χυρίως ἐμφαίνει" εἴ ποῦ ye 


ἐκὶ τῶν μὴ καθ᾽ ἑαυτὰ ἐμφαινομένων, ἀλλ᾽ ἅμα τε Β 


xal ἐν ἀλλήλοις bvstov τε xal γινομένων, ἣ φύσις οὐ 
τὸ κεχωρισμένον, ἀλλὰ τὸ διάφορον δηλώσει, εἴτε ἐπὶ 
εἷς θεολογίας, εἴτε ἐπὶ τῆς οἰχονομκίας, εἴτε ἐπὶ 
παντὸς πράγματος. 


quantitatem substantiarum, quia hoc modo diver- 
sitatem substantiarum simul induci scimus. Quod 
quidem cum Ariani scirent, hypostasibus qua in 
substantia divina sunt, nomen substantiarum im- 
ponebant, connectentes hoc modo diversitatem 
substantize. Sic et in economia cum dicimus duas 
naturas, diversitatem earum, non divisionem de- 
claramus, exciudentes inde numerum hypostaseon, 
quamvis non sint sine subsistentia ; sicut illic exclu- 
simus numerum sSubstantiarum. Tametsi nulla 
hypostasis divina sit sine substantia ; sicut nec hic 
neutra natura sine subsistentia , scientes bene, 
quod in divisis hypostasi et substanüa, ut hoc 
equo, hoe bove et hoc homine, natura non divi- 
sionem sed differentiam declarat, sicut et hvposta- 
sis divisionem, et non quid subjecti proprie de- 
monstrat : siquidem in iis qux non per se 
cernuntur, sed simul, et inter se sunt et fiunt, na- 
tura non separatum, sed differens declarabit sive 


in theologia, id est, in Trinitate, sive in «occonomia, id est, in mysterio incarnationis, sive in 


oni re. 

'Axág. Ὁμολογουμένως μὲν ἡ ὑπόστασις γαὶ ἡ 
οὐσία, fj: φύσις ἐπὶ τῆς θεολογίας οὐχ ἔστι ταὐτόν᾽ 
ἐπὶ μὲν τοι τῆς οἰχονομίας ταὐτὸν ἀλλήλοις εἰσίν, Ei 
γὰρ τὰς φύσεις ἐχαινοτόμησεν τὺ καινοπρεπὲς τοῦ 
μυστηρίου, χατὰ τὸν θεῖον Γρηγόριον, χαινοτομήσει 
οἶμαι xai τὰς προσηγορίας, ὡς χατ᾽ αὐτὸν ἀμφο- 
τέροις ἐφαρμόζει τὸν θατέρου λόγον τε xal ὄρον. 

ρᾷ. Τοῦτο δὲ οὐχ οἷδα ποίαν ἀνοίας ὑπερθο- 


λὴν οὐχ ὑπεραίρει " οἱ γὰρ ὅροι τῶν πραγμάτων C 


συνωνύμως χατηγοροῦνται χατά τε τῶν ὁμογενῶν 
κατά τε τῶν ὁμοειδῶν, ὡς οἱ τὰ τοιαῦτα δεινοὶ ἀπο- 
δειχνύουσιν * εἰ γὰρ οὐσίαν ἁπλῶς ὁριζόμενοι, εἴ- 
πκοῖιμεν τὴν τινος ὕπαρξιν δηλοῦν, πᾶν τὸ χοινωνοῦν 
τῆς οὐσίας τοῦ ὀνόματος, xal τοῦ ὅρου χοινωνήσει, 
xdv μυρίος ἧ τῶν οὐσιῶν διαφορά" ὑπάρχειν γὰρ 
φαμὲν οὐσίαν χαὶ Θεὸν, χαὶ ἄγγελον χαὶ ἄνθρωπον, 
καὶ ζῶον καὶ φυτὸν, xal χοινὸς ἐπὶ πάντων ὁ τῆς 
023lag ἀποδίδοται λόγος, τὸ ὑπάρχειν τούτον δηλῶν 
οὗ τὸ τί αὐτῶν f) τὸ πῶς, Táofa γὰρ οἱ ἴδιοι ἐχά- 
στου πράγματος ὅροι αυνεμφαίνουσεν " ὅτι δὲ τοῦτο 
οὕτως ἔχει, δηλοῦσιν αἱ χατηγορίαι, χατὰ τῶν ὑπ᾽ 
ἄλληλα τεταγμένων γενῶν συνωνύμως χατηγορού- 
μεναι, χατηγοροῦνται δὲ χαὶ τὰ γένη καὶ αἱ διαφο- 
pal κατὰ τῶν εἰδῶν καὶ χατὰ τῶν ἀτόμων * ὁμοίως 
γὰρ τῆς οὐσίᾳς μετέχουσι χαὶ τοῦ ζώου, τοῦ τε ἐν- 
σωμάτον xal τοῦ ἀσωμάτον, τοῦ τε λογιχοῦ xal τοῦ 
ἀλόγον, τοῦ τε αἰσθητοῦ χαὶ τοῦ vor tou, χαὶ οὐχὶ τοῦ 
[pàv] μᾶλλον, τοῦ δὲ ἧττον, ἀλλ᾽ ὁμοίως xal χοινῶς, 
καὶ “Ὁ ὅλον εἰπεῖν ὁριστιχῶς * xal ἄλλως διαδίθλη- 
ται παρὰ τοῖς ἀποδειχτικοῖς λόγοις ἡ διάλλτλος xa- 
λουμένη ἀπόδειξις, “Ὅμοιον γάρ τι ποιεῖ τῷ ἀποφαι- 
νομένῳ, εἶτα μάρτνρα τοῦ λόγου αὐτὸς ἐχυτὸν προ- 
ἰσχομένῳ, xal τὸ ἀξιόπιστον ὅτι αὐτὸς ἔφα ἔχειν 
κελεύοντι. Εἰ τοίνυν μὴ ix τῶν χαθολιχῶν λόγων 

(4) Καὶ τὸ ὅλον εἰπεῖν, δο'ατιχῶς. Definitio :qua- 


liter convenit omnibus, quibus convenit definitum, 
hoc est participare definite speciesct individua ge- 


Aceph. Plane hypostasis, et substantia, sive na- 
tura in theologia non est idem : in economia ta- 
men idem sunt inter se. Si enim naturas novavit 
novitas mysterii, secundum divinum Gregorium, 
novabit, opinor, etiam appellationes, ut sccundum 
ipsum, utrisque aptetur alterius ratio et definitio. 

Orth. Hoc vero nescio quam nimiam amentiam 
non superat. Deflnitiones enim rerum synonyuio 
predicantur de iis quie sunt ejusdem generis ; et 
de iis 40: sunt ejusdem speciei, ut ii qui sunt va- 
lentes, demónstrant. Si enim definientes simpliciter 
substantiam, dicamus declarare essentiam alicu- 
jus, omne illud cuin quo commune erit nomen 
substantie , communis erit definitio, quamvis 
magna sit substantiarum differentia : exsistere 
enim dicimus substantiam, el Deum, et angelum, 
et hominem, et animal, et arborem ; et communis 
in omnibus redditur definitio substantie qua de- ' 
clarat, exsistere isla, non autem declarat, quid 
ista, aut quo modo. Hiec enim propriz cnjusque 
rei definitiones declarant (4^, Sic autem esse ma- 
nifestum faciunt categorize de generibus ordinatiJ 
subter alia synonyme praedicat : przedicantur au- 
tem £t genera, de differentia et speciebus, et do 
individuis : similiter enim part:cipant substaniiam, 
el animal, et corporeum et incorporeum, et ra- 
tiunale et irrationale, et sensibile et intellectile ; et 
non hoc magis, illud minus, sed similiter et com- 
muniter, et, ut semel dicam, participant ὁριστιχῶς ; 
praterea etiam demonstratio qu:e vocatur διάλληλος, 
reprehensa et improbata est apud eos, qui ratio» 
nem demonstrandi tradunt : qui enim hac demon- 
stratione utitur, similiter facit, ac si quis enuntiet, 
et postica sc testem enunüationis producat, et 
nera et differentias, id est, s»qualiter, ut necesse 


est in dclinitionibus. Demonstratio διάλληλος, cuu) 
ex re dubia fidem facere volumus. Tur. 


1923 


LEONTII BYZANTINT 


1991 


fidem haberi sibi jubeat, quia ipse dixit. Si ergo ἃ xat ὅρων, τῆς οὐσίας τε xa ὑποστάσεω:, ἤγουν 


non universalibus rationibus et definitionibus sub- 
S!antiP, et hypostasis sivc personz, et nature in 
Trinitate saneta et vivifica; et in mysterio incar- 
nationis Verbi unius ex sancta Trinitate person: 
demonstrationes Patrum procedunt neque proces- 
serunt; nonerit hoc demonstrare, sed quasi sortiri : 
reddat enim aliquis rationem, quare in Trinitate 
Substantia sive natura commune, et hypostasis, 
Bive persona proprium definiat et declarat, non sic 
autem in mysterio incarnationis conveniat : dicere 
enim quod propter novitatem mysterii incarna- 
tionis aliter hzec in Trinitate, aliter in incarnatione 
definiuntur, primum quidem eorum est hoc qui 
ignorant maxima omnium mysteriorum mysterium 
esse ipsum Deum, qui ipsis etiam sanctis Sera- 
phinis obtegitur, ad quem, ut magnus Gregorius 
dixit, mysteria quz hic sunL, spectant. De quo 
merito omnis quidem sermo tacebit, orhnis vero 
agitatio mentis quiescet ad id proficiscens quoil 
supra rationem et mentem est. Ex occultis autem 
Dei mysterium patefactum (5), incarnationis scili- 
cet, tanto magis apertum est quam illud Trinitatis, 
quanto magis quod erat supra naturam, ad aper- 
tum natur: processit. Nunquid vero sola definitio 
hypostasis, et substantiz in incarnatione novatur ? 
Àn omnis etiam vox, ej omne nomen et verbum ? 
Et qu: ista sortitio hujus, et non omnium? Sed 
non habet hoc naturam; et idcirco neque ser- 
monem, ut magnus Basilius dixit. 

Aceph. In theologia quidem omnes Patres uno 
consensu hypostasim a substantia plane differre, 
id est, personam a natura, eadem ratione enun- 
tiarunt, qua proprium a communi differt; in in- 
carnatione vero non est ab illis hxc regula servata. 
Sed liypostases szpe numero pro naturis, et rursus 
naturas pro hypostasibus sumunt : ut hac ratione 
idem esse utrumque patefiat. Beatus Cyrillus, Si 
quis, inquit, dividil hypostases. Εἰ rursus, nature 
remanserunt non confuse, id est, hvpostases. Et 
magnus Athanasius duas personas in Christo esse 
affirmat. Nunquam hoc Patres fecissent, nisi defi- 
nitiones horum nominum in incarnatione novari 
coguovissent. 


Orth. At ego non dicam novari definitiones no- 
minum, sed potius usos esse nominibus istis in 
rebus differentibus. Aliud enim est usus nominum, 
qui fit multis modis; aliud vero, quod proprie et 
definite ipsis nominibus significatur. Siquidem et 
secundum translationem, et homonymiam et con- 
versionem , el aliis modis divine Scripture, et 
sancti Patres , οἱ communis consuetudo nomina 
usurpant; non tamen communem horum definitio- 
nem reddunt. Sane Apostolus homines vocat partes 
hominis, hominem exteriorem, et hominem inte- 


(5) Hoc vocat Apostolus mysterium a szculis 
absconditum, nunc autem manifestatum sanctis. 


προτώπου xal φύπεως, xal περὶ τῆς ζωοποιοῦ xal 
ἁγίας Τριάδος, xal περὶ τῆς μεγάλης τοῦ Θεοῦ Λό- 
γου, τοῦ ἑνὸς τῆς Τριάδος οἰχονομίας, αἱ ἀποδείξεις 
τοῖς τε Πατράφι προΐλθον, χαὶ νῦν προέρχονται, 
ὁἀποχληρωτιχὸς xat οὐχ ἀπεδειχτιχὸς ἔσται ὁ λόγος “ 
ἐπεὶ λεγέτω τις τὸν Λόγον, xa0' ὃν ὑπόστασις μὲν 
καὶ οὐσία, ἤγουν φύσις xai πρόσωπον " ἐπὶ τῆς 
θεολογίας τὸ χοινὸν f| τὸ ἴδιον ὀρίξουσί τε χαὶ ἐμ- 
φαίνουσιν, οὐχ οὕτω δὲ χαὶ ἐπὶ τῇς οἰχονομίας ἔχειν 
ἁρμόζει. Τὸ γὰρ δὴ λέγειν ὅτι διὰ τὸ χαινοπρε- 
πὲς μυστέριον, ἄλλως μὲν ἐπὶ -τῆς θεολογίας, 
ἑτέρως δὲ ἐπὶ τῆς οἰχονομίας ταυτὰ ὁρίζεται, 
πρῶτον μὲν ἀγνοούντων ἐστὶν, ὅτι τὸ πάντων 
μυστηρίων μυστηριωδέστατον, αὐτός ἔστιν ὁ 
Θεὸς, ὃς χαὶ τοῖς ἁγίοις Σεραφὶμ συγχαλύπτεται, 
πρὸς ὃν, ὡς ὁ μέγας ἔφη Γρηγόριος, χαὶ τὰ τῇδε ὁρᾷ 
μυστήρια * περὶ οὗ διχαίως ἂν σιγήσει μὲν πᾶς λό- 
γος, πᾶσα δὲ νοερὰ κίνησις παύσεται, εἰς τὸ ὑπὲρ 


- λόγον χαὶ νοῦν χωροῦσα * τὸ δὲ τῶν τοῦ Θεοῦ χρυ- 


φίων ἐμφανὲς μυστήριον, τοσοῦτον παρ᾽ ἐκεῖνό 
ἔστιν ἐμφανέστερον, χαθ᾽ ὅσον ἂν εἰς τὸ ἐμφανὲς τῆς 
φύσεως τὸ ὑπὲρ φύσιν πρόεισιν. "Apa δὲ μόνος ὁ τῆς 
ὑποττάσεως xaY οὐσίας ὄρος, ἐπὶ τῆς οἰχονομίας 
χαινοτομεῖται ; ἣ χαὶ πᾶσα φωνὴ, xai πᾶν ὄνομά τε 
καὶ ῥῆμα ; Καὶ τίς ἡ ἀποχλήρωσις τούτου xal μὴ 
πάντων ; ἀλλ᾽ οὐχ ἔστιν ἔχον φύσιν τοῦτό γε" 
xaX διὰ τοῦτο οὐδὲ λόγον, ὡς ὁ μέγας ἔφη Βασίν 
λεῖος, , . 


᾿Ακέφ. Ἐπὶ μὲν τῆς θεολογίας πάντες συμφών 
νως οἱ Πατέρες, σαφῶς ὑπόστασιν οὐσίας διαφέρειν, 
ἤγουν πρόσωπον φύσεως, τῷ αὐτῷ λόγῳ ἀπεφῆναν- 
το, (p τὸ ἴδιον τοῦ κοινοῦ διενήνοχεν * ἐπὶ δὲ τῆς 
ἐνανθρωπήσεως οὐχέτι αὐτοῖς ὁ χανὼν οὗτος πεφύ» 
λαχται, ἀλλὰ τὰς ὑποστάσεις πολλάχις ἀντὶ τῶν φύ- 
σεων, xal ἔμπαλιν τὰς φύσεις ἀντὶ τῶν ὑποστά» 
σεων παραλαμδάνουσιν, ὡς ταύτῃ τὸ ταὐτὸν ἀμφο. 
τέρων παρίστασθαι * δ τε γὰρ μαχάριὸος Κύριλλος, 
E! τις, φησὶ, διαιρεῖ τὰς ὑποστάσεις, Καὶ πάλιν " 
᾿Ασύγχυτοι μεμενήχκασιν αἱ φύσεις, ἤγουν ὑποστά- 
σεις" ὅ τε μέγας καὶ τῆς ἀθανασίας ἐπώνυμος, xat 
πρόσωπα ἐπὶ Χριστοῦ δύο εἶναι διϊσχυρίζεται * οὐχ 
ἂν δὲ τοῦτο οἱ Πατέρες ἔπραττον, εἰ μὴ xatvoto- 


D μεῖσθαι τοὺς ὄρους τούτων τῶν ὀνομάτων ἐπὶ τῆς 


οἰκονομίας ἐγίνωσχον, 

Ὦρθ.᾿Αλλ᾽ οὐ χαινοτοιμεῖσθαι φαίην ἂν ἔγωγε 
τοὺς ὄρους τῶν ὀνομάτων, συγχεχρῆσθαι δὲ μᾶλλον 
τοῖς ὀνόμασι τούτοις εἴποιμ᾽ ἂν, κατὰ τῶν διαφόρων 
πραγμάτων " ἄλλο γάρ ἔστι σύγχρησις ὀνομάτων, 
κατὰ πολλοὺς γινομένη τοὺς τρόπους, ἄλλο δὲ τὸ 
χυρίως καὶ ὁὀριστιχῶς ἐξ αὐτῶν σημαινόμενον * xal 
γὰρ χαὶ κατὰ μεταφορὰν xal ὁμωνυμίαν, χαὶ &vtt- 
στροφὴν, xal ἑτέρους τρόπους, αἴ τε θεῖαι Γραφαὶ, 
οἵ τε ἅγιοι Πατέρες, xal ἡ χοινὴ συνήθεια, τὰ ὀνό- 
ματα μεταχειρίζονται, οὐ μὴν χοινὸν ὄρον τούτων 
ἀποδιδόασιν * ἀμέλει ὁ μέγας ᾿Απόστολο; ἀνθρώ- 


In hom. in Nativitateimn Christi theologiam vocat 
mysterium Trinitatis. Tra, 


1925 


ADVERSUS ARGUMENTA SEVERI. 


1926 


ποὺς οἷδεν χαλεῖν τὰ τοῦ ἀνθρώπου μέρη, τὸν ἔξω A riorem; non tamen qui sic loquitur, definitionem 


xa τὸν ἔσω ἄνθρωπον * οὑτωσὶ λέγων οὐ μὴν τὸν τοῦ 
ὅλου ἀνθρώπου 600v, κατὰ τοῦ μέρους τιθεὶς, ἐχά- 
τερον δὲ μέρος τῇ τοῦ ὅλον προσηγορίλ᾽ ὥσπερ χαὶ 
τὸ ἔμπαλιν τὸ ὅλον τῷ μέρει χαλεῖν αὐτῷ φίλον " 
ὁμοίως δὲ καὶ ταῖς: ἑτέοαις θείαις Γραφαῖς, ὡς πᾶσιν 
εὔδηλον. Κατὰ τοῦτο τοίνυν ἑχάστην φύσιν, ὑπόστα- 
σιν, ἣ πρόσωπον χαλεῖν τοῖς llazpást, οὐ μόνον ἐπὶ 
-Ὡς οἰχονομίας, ἀλλὰ χαὶ ἐπὶ τῇ ; θεολογίας σύνηθες, 
ὡς xaX αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον Ex δύο ὑποστάτεωών τινας 
αὑτῶν εἰρηχέναι, οὐ μὴν χοινωνεῖν τὴν φύσιν τοῦ 
ὄρου τῆς ὑποστάσεως, ἤτουν προσώπον λέγειν αὖ- 
«οὺ; οἰόμεθα * ἐξ ὧν πάντες ἕνα xai τὸν αὐτὸν 
Kopto) εἶναι ὁριζόμενοι τὸ ἄλλον χαὶ ἄλλον, ὃ τῆς 
χυρίως λεγομένης ὑποστάπεω: ἴδιον, xat! αὐτοῦ 


ἀπέφησαν τοῦ τῆς ὑποστάσεω: ὀνόματο:, οὐ μὴν τοῦ Β 


ὅρου χοινωνοῦσαν τὴν φύσιν λαμδάνοντες. Ὅταν 
«οίνυν ἁπλῶς χαὶ xav! ἐξουσίαν ὁ Λόγος διὰ τῶν ὀνο- 

ἄτων πρόεισιν, οὐδὲν τὸ χωλύον ἐναδιαφορεῖν τοῖς 
ὀνόμασιν * ὅταν δὲ δόγματός ἔστιν γυμνασία χαὶ 
ζήτησις, τότε τὰς ὁμωνυμίας χατασιγήσαντες, τὰς 


χυρίας σημασίας ἐξ αὐτῶν τῶν ἔρων λαμδάνειν 


totius appellat (6). Sicut rursus totum vocare solet 
nomine partis. Similiter fieri solet in aliis Scriptu- 
ris divinis, ut omnes sciunt. Hoc modo igitur con- 
sueverunt Patres unamquamque naturam byposta- 
sim, vel personam appellare, non solum in mysterio 


incarnationis, sed in sancla Trinitate; sicut non- 


rulli Patres ipsum hominem dixerunt ex duabus 
hypostasibus constare , mon tamen arbitramur 
dixisse eos participare naturam, definitionem hy- 
postasis, id est, personz. Qui omncs unum et 
eumdem Dominum esse statuentes ; illud alium et 
alium, qnod proprium est hypostasis proprie dictze, 
de ipso nomine hvpostasis negaverunt : non tamen 
intelligentes habere naturam, communem defini- 
tionem cum hypostasis,(7). Cum igitur simpliciter 
ct libere sermo per nomina procedit , nihil prohibet 
uti nominibus indifferenter : cuin vero de dogmate 
agitur, et quistio est, tunc tacitis homonymiis, 
proprias significationes ex ipsis definitionibus su- 
mere cogimur, ne ullo modo usu nominum indif- 
ferente ipsarum rerum limata veritas l:edatur. 


ἀναγχαζόμεθα, ὡς ἐντεῦθεν μηδὲν παραδλάπτεσθαι τῇ τῶν ὀνομάτων ἀδιαφορίᾳ τὴν τῶν πραγμάτων 


ἀχρίδειαν. 

'Axég. Τὰ ἀπλᾶ οὐ σύνθετα, χαὶ διὰ τοῦτο thv 
«T; ἁπλότητος ὄρον, ἡ τοῦ συνθέτου φύσις οὐχ ἐπι- 
δέχεται" εἰ δὲ τοῦτο ἐπηρεάζειν ἔστι τοῖς λέγουσι 
μίαν φύσιν Χριστοῦ σύνθετον, τὸ ὡς ἀἁἀπλὴν αὐτὴν 
λέγεσθαι παρ᾽ αὐτῶν καὶ ἀσύνθετον νομίζειν τινάς. 


Aceph. Simplicia non sunt composita, οἱ idcirco 
definitionem simplicitatis non recipit natura com- 
positi. Hoc si ita est, calumnia est in eos qui dicunt 
unam naturam Christi compositam, existimare ullos 
simplicem ipsam ab illis, et non compositam dici. 


-0p0.'H φύσις τοῦ συνθέτου, οὐχ ἔστιν ἡ αὐτὴ (C Orth. Natura compositi non est eadem cum na- 


τῇ τῶν συντεθειμένων φύσει * ὡς γὰρ ἡ τοῦ δεσμοὺ 
φύσις, οὐχ ἡ αὑτὴ ἐστι τῇ φύσει τῶν δεσμουμένων, 
ἀλλὰ ἄλλη μὲν fj τοῦ δεσμοῦ, εἰ τύχοι θήλεια ἣ 
ἄῤῥεν χαλουμέντ,, ἑτέρα δὲ fj τῶν δεσμουμένων ξύ- 
λων, φέρε εἰπεῖν ὃ σχευῶν, ἃ τῷ δεσμῷ ὑποθάλλε- 
ται" εὕτως οὐ ταὐτὸν tj τοῦ συνθέτου φύσις χαὶ τῇς 
ἑνώσεως * ἡ μὲν γὰρ σύνθεσίς τε xax ἕνωσις, f| σχε- 
“ἰχή ἐστιν 5]. οὐσιώδη;, xal ἢ χαιὰ παράθεσιν, f 
μίξιν, ἣ σωρείαν, 7| ἁρμονίαν, f| κόλλησιν, f σύγ- 
χυσιν, ἣ φύρσιν, fj οὐχ οἶδ᾽ ἄστινας ἑτέρας γίνεσθαι 
λέγεται, ἑνώσεων φύσεις διαφόρους εἰσάγει ὑφ᾽ ὃν 
εἶδος τὴν ἔνωσιν ἀναφερομένας " ἡ δὲ τῶν ἡνωμένων 
ἣ συντεθειμένων, ἣ ὅπως ποτὲ σὺν ἀλλέλοις εἶναι 
καταδεχομένων φύσις, ἄλλον ἐπιδέχεται ὄρον τὸν 
«tv πραγμάτων * xal τοῦτο ἴδιον ἑχάστου τῶν fjvto- 
μένων, εἰ μὴ που σύγχυσις περὶ τὰ ἑνωθέντα συμ- 
6£6nx:v. Πῶς τοίνυν μίαν Χριστοῦ φύσιν, xal ταύ- 
τὴν σύνθετον λέγεις 5; f) γὰρ τῆς συνθέσεως, f] τῶν 
; συντεθειμένων, ἣ τοῦ ἐξ ἀμφοῖν ἀποτελέσματος " ἀλλ᾽ 
᾿ δὲ μὲν ἡ σύνθεσις αὕτη, μία σοι φύσις Χριδϑσπεόγί- 
και, τὸν τῆς ἐνώσεως ἀποδώσεις λόγον, 09 τὸν ἑνω- 
θέντων. Εἰ δὲ τῶν συντεθειμένων χατὰ τὴν τοῦ Χρι- 
στοῦ ὁλότητα, δύο ἕπονται αὗται καὶ οὐ ula: εἴπερ μὴ 
δ᾽ ὁποτέρα ἀντιμετέστῃ εἰς τὴν τοῦ συγχειμένου xal 
μεταχεχώργηκε φύσιν xal ἰδιότητα, ἀλλὰ σώζοι χὰν 


(6) Utimur nomine secundum conversionem. Ut 
&i dicamus animal rationale pro homine. Tur. 

(7) Id est, negantes alium, et alium in incar- 
natione, non negaverunt aliud, οἱ aliud, quod na- 


tura compositorum. Sicut erim natura vinculi non 
est eadem. cum natura eorum, quz sunt vinculo 
alligata : sed potius natura vinculi est qux femina, 
si ita ponamus, vel mas vocatur ; alia vero natura 
est lignorum alligatorum verbi gratia, aut vasorum, 
quibus est injectum vinculum : sic non est idem 
natura compositionis et unionis cum natura com- 
positorum et unitorum. Compositio enim et unio 
vel ad habitudinem pertinet, vel ad substantiam ; 
et vel secundum appositionem, vcl mistionem, vel 
congeriem, vel coagmentationem, vel agglutinatio- 
nem, vel confusionem, vel imnmissionein (8), vel 
nescio quas alias naturas differentes unionumr fieri 
dicunt, qu: unionem sub unam speciem referunt. 


D Natura vero eorum quz unita vel composila sunt, 


vel quomodocunque inter se aptata, aliam defini- 
tionem rerum recipit, et hoc est proprium unius- 
cujusque unitorum ; nisi forle confusio accidit 
unitis. Quomodo igitur dicis unam Christi naturam, 
et hanc compositam ? Àut enim est compositionis, 
aut compositorum, aut ejus quod ex compositione, 
et compositis effectum est : at si hanc compositio- 
nem unam naturam Christi dicis, definitionem 
unionis reddes, non definitionem unitorum. Sin 
vero unam naturam Christi dicis naturam compo- 


turam significat, quia non intellexerunt communem 
esse delinitionem raturz cum hypostasi. Ip. 

(8) Immissio qux» Grece dicitur φυρσις, ut cum 
fermentum immittitur. imas. ἰὼ 


1997 


LEONTII BYZANTINI 


1925 


aitorum, in toto Christo du:xe erunt natura, non À τῇ ἑνώσει τὸ διάφορον τούτων * εἰ δὲ τὸ ἀποτέλε - 


una. Siquidem neutra in naturam et proprietatem 
alterius secum composite mutata est, sed potius in 
unione differentiam haruin servat. Si autem unam 
naturam Christi vocas, quod ex compositione ef 
coinpositis constat, non naturam Christi, sed magis 
hypostasim et esse, et vocare dccet. Siquidem na- 
tura Christi non potest esse ejusdem naturz cum 
Patre, secundum quod est ejusdem naturx cum 
matre : neque rursus cum maire, secundum quod 
est ejusdem nature cum Patre, Quomodo igitur 
unam naturam (Christi vocas, et hanc compositam ? 


cua, οὐ Χριστοῦ φύσιν ἀλλὰ μᾶλλον ὑπόστασιν 
τοῦτο εἶναί «s καὶ χαλεῖν πρεπωδέστατον * εἴπερ ἧ 
Χριστοῦ φύσις, οὐ χατὰ τὸ αὐτὸ τῇ φύσει 109 Πα- 
τρὸς, xa0' ὃ τῇ φύσει τῆς μητρὰς, οὐδὲ χατὰ τὸ 
αὐτὸ τῇ φύσει τῆς μητρὸς, χαθ᾽ ὃ τῇ φύσει τοῦ Πα- 
τρὸς ὁμοφνὴς εἶναι δύναται * πῶς οὖν μίαν Χριστοῦ 
φύσιν χαλεῖς, καὶ ταύτην σύνθετον, th; Χριστοῦ 
προσηγορίας οὐ φύσιν ἀλλ᾽ ὑπόστᾳσιν σημαινούσης 
περὶ ἣν αἱ φύσεις ὁρῶνται, καὶ ἐν αἷς τὸ πρόσωπον 
ἀφορίζεται ; χἀχεῖνο ὃὲ πῶς παραδράμοιμεν, τῆς 
νέας σοφίας τὸ χαινὸν ὄντως ἀποχύημα ; 


Cum appellatjo Christi non naturam, sed hypostasim significet, cirea quam mature cernuntur, οἱ in 
quibus persona distinguitur: illud yero quomodo przterjre possumus, in. quo nove sapientize no- 


vus revera parjus cernitur? 


Aceph. Omnia, inquit, singularia habentia tan- B 


quam alicujus naturam, etiam una natura dicuntur, 
yt sol unus, celum unum, et idcirco una uatura 
solis et coeli, ei similium. 

frtho. Αἱ num ignoras. optime vir, quod natura 
solis eadem est qua astrorum? et οὶ natura 
eadem, qux jn reliquis ccelis? Sicut splendor, ger 
et aqua, et horum concretiones commune habent 
in tali natura ; esse autem hunc aut hunc in propria 
et separata definitione hypostasis significatur. Si 
quis enim sic definiat coelum, esse cjrculum extrg 
universum; vel eommune complexum intellectilium 
et sensilium, non substantiam ejus, sed hypostasim 
declarasti. Item si solem definias, esse sidus, in- 
terdiu lucens, aut habens medjam regionem inter 


᾿ἈἈχέφ. Πάντα φησὶ, τὰ μοναδικὰ, τὴν ὡς τινὸς 
φύσιν ἔχοντᾳ, xal φύσις μία λέγεται, οἷον ἥλιος εἷς, 
καὶ οὐρανὸς εἷς, χαὶ διὰ τοῦτο μία φύσις ἡλίου καὶ 
οὐρανοῦ χαὶ τῶν τοιούτων. 

Ὄρθ. ᾿Αλλ᾽ ἤγνόησας, ὦ βέλτιστε, ὅτι fj τοῦ ἡλίου 
φύσις, fj αὐτή ἔστι τῇ τῶν ἄστρων ; xal ὁ οὐρανὸς 
ὁ αὑτὸς τοῖς λοιποῖς οὐρανοῖς ; ὡς αὐγή τε χαὶ ἀὴρ 
xai ὕδωρ, καὶ τὰ τούτων συγχρίματα τὸ κοινὸν ἐγ 
τῇ τοιᾷδε φύσει ἔχουσι " τὸ δ᾽ εἶναι τόνδε ἣ τόνδε, 
ἐν τῷ ἰδίῳ xal ἀφῳρισμένῳ τῆς ὑποστάσεως ὅρῳ 
σημαίνεται" εἴτε γὰρ οὕτως ὁρίσει οὐρανὸν εἶνᾳι 
τὴν ἕξω τοῦ παντὸς περιφέρειαν, f] τὸν χοινὸν ὄὅρογ 
γοητῶν τε χαὶ αἰσθητῶν, οὐ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ τὴν δὲ 
ὑπόστασιν ἐδήλωσας * εἴτε ἥλιον ἄστρων ἡμεροφαὲς, 
f| ἄστρων τὴν μέσην Éyov τῶν πλανητῶν χώρᾶν, 


planetas ; rursus hypostasim solis, sed non naturain C πάλιν τὴν ὑπόστασιν τοῦ ἡλίου, χαὶ οὐ τὴν φύσιν 


declarasti : natura enim uniuscujusque hypostasis 
secundum communern definitionem reddj intelli- 
gitur, ut quod igneum, vel aereum, vel terrenum, 
yel aquaticum, vel rationale, vel irrationale, vel 
Animal, vel non vivens, vel sensile, vel intellectile ; 
hzc enim propriejates οὐσιοποιοί, id est, substan- 
lifice naturam subjecti patefaciunt ; quibus si ap- 
ponatur quod proprie unumquodque distinguit , 
hypostasim alicujus designat. Falsum ergo est, 
quod sumis, unumquodque singulare naturam 
habere singularem (9). Contrarium enim naturam 
habet communem secundum eamdem speciem ; 
hypostasim vero propriam, qua proprium ejus a 
communi separat notis et proprietatibus vira sepa- 
randi habentibus. Sicut enim Paulus et Petrus non 
sunt nomina nature, sed hypostasis; sie sol et 
Juna, et lucifer et celum. Et hoc aliquid volatile et 


terrenum, et aquaticum tanquam efficiens proprium, 


dividitur et separatur. 

Aceph. Plerosque sanctorum Patrum scimus et 
ante Nicenum concilium et post conciliuin, repu- 
gnasse quibusdam vocibus superiorum sanctorum 
P'ayrum, quod hzreses callide et malitiose quibus- 
dam eorum vocibus et significationibus usa essent. 
Propter banc causam arbitramur beatum Cyrillum 
quibusdam vocibus Patrum non usum esse, et po- 


(9) Ut album contrarium est singulare nigro, 
et naturam habet communem albedinem, qua est 


ἐδήλωσας " ἣ γὰρ φύσις ἑκάστης ὑποστάσεως, χατὰ 
τὸγ χοινὰν ἀποδίδοσθαι ὅρον λαμθάνεται " οἷον ὅτι 
πύριον, ἣ ἀέριον, ἣ χερσαῖον, ἣ ἔνυδρον, f) λογικὸν, 
ἣ ἄλογον, ἣ ζῶον, ἣ ἄζωον, ἣ αἰσθητὸν, ἣ νοητόν. 
Αὗται γὰρ αἱ οὐσιοποιοὸὶ ἰδιότητες τὴν φύσιν 
ποῦ ὑποκειμένου δηλοῦσιν, αἷς προστιθέμενον τὸ 
ἰδίως ἀφοριστιχὸν Éxáacvou , τὴν ὑπόστασιν τοῦ τινος 
χαραχτηρίζει. Ῥευδὴς οὖν ἡ ὑπόθεσις ἢ ἔχαστογ 
τῶν μοναδιχῶν * xal φύσιν μὲν ἔχει τὴν χοινὴν 
χατὰ τὸ ὁμοειδὲς, ὑκόστασιν δὲ ἰδίαν f) τὸ ἴδιον αὑτοῦ 
ἀπὸ χοινοῦ χμρίζει, τοῖς ἀφοριστικοῖς σημείοις τε 
xaX ἰδιώμασιν - ὡς γὰρ Παῦλός τε χαὶ Πέτρος, o0 
φύσεως ὀνόματα ἀλλὰ ὑποστάσεως, οὕτως ἥλιος 


χαὶ σελήνη, χαὶ ἑωσφόρος, καὶ οὐρανὸς, χαὶ τόδε τι τὸ 


πτηνὸν, τό τε χερσαῖον, καὶ τὸ ἕνυδρον, ὡς ἰδιοποιὸν 
ἀπὸ τοῦ χοινοῦ τῆς οὐσίας, τῇ τῆς ὑποστάσεως ἰδιό- 
τητι διαιρεῖται val ἀφορίζεται. 

à communitate spbsjantig proprielate hypostasis 


'Axég. Πολλοὺς ἴσμεν τῶν θεηγόρων, xai πρὸ 
«fe ἐν Νικαίᾳ συνόδου, xai μετὰ ταύτην, ἐνίαις τῶν 
προλαδόντων ἁγίων Πατέρων φιωυναῖς ᾿ἀντιταξαμέ- 
γους, τῶν αἱρέσεων χαχούργως χρησαμένων τισὶν 
αὐτῶν σημασίαις καὶ λέξεσιν ἐξ οὗ οἰόμεθα καὶ τὸν 
μαχάριον Κύριλλον, ἐνίαις τῶν πατριχῶν φωνῶν μὴ 
συγχρήσασθαι, xal μάλιστα τῇ τῶν δύο φύσεων, 


species coloris, el nigrum commune babet colg- 
ratum. Tug, 


1:4 


ÀDVERSUS ARGUMENTA SEVERI 


1958 


Νεστορίου ἄνω καὶ χάτω ταύτας ἐπὶ διαιρέσει λαμ- Α tissimum voce duarum naturarum, cum Nestorius 


63vovto;, χαὶ χαχῶς τῇ τῶν παλαιῶν ἐξουσίᾳ χατα- 
χρωμένου - ὃ καὶ νῦν ἡμεῖς εὐλαδούμενοι ἐχ φύσεων 
μὲν δύο, οὐ μὴν ἐν δυσὶ φύσεσιν ὑπάρχειν τὸν Χρι- 
est» ὀριζόμεθα. 


Ὃρθ. Οὗ καλὴ αὕτη οὐδ᾽ εὐάφορμος ἀπολογία, 


ἀλλὰ χαὶ λίαν ἀνευλαδὴς ὄντω; εὐλάδεια οὖσα τυγ- 
κάνει, διὰ τὴν ἀτοπίαν τῶν χαχούργως χεχρημέ- 
νιν") ταῖς τῶν θεολόγων φωναῖς, αὐτὰς παραιτεῖσθαι 
τὰς τῶν θεηγόρων φωνάς. Οὐ γὰρ μόνον ταῖς Πα- 
τριχαΐῖ:, ἀλλὰ xal ταῖς Γραφιχαῖς οἱ αἱρὲτιχοὶ χατὰ 
τὸ αὐτοῖς δοχοῦν συναποχέχρηνται" χαὶ δὴ χατὰ τὸν 
κανόνα τὸν ὑμέτερον, τὴν Μαρχίωνος τόλμαν ζη- 
λοῦν, χαὶ διαγράφεσθαι πολλὰ τῶν ἐν ταῖς Γραφαῖς 
κει μένων᾽ ἀλλ᾽ οὐδὲ τῆς θείας Γραφῆς, οὐδ᾽ ἐπὶ τῶν 
ἐνδόξων Πατέρων τοῦτο ποιεῖν θεμιτὸν, ἀλλ᾽ ἔχε- 
αλαι μὲν, ὥσπερ τῆς διανοίας, οὕτω xal τῶν ἱερῶν 
φωνῶν πρεπωδέστατον  ἀναχαθαίρειν δὲ τὰς τῶν 
αἱρετικῶν παρεξηγήσεις, xal δηλοῦν τὰς αὐτὰς δη- 
μασίας, ἄλλως μὲν τοὺς Πατέρας, ἄλλως δὲ τοὺς al- 
ρετιχοὺς μεταχειρίζεσθαι" xai γὰρ δέχεται πᾶσα 
φωνὴ. τὰς εἰς τοὐναντίον τροπάς τε καὶ παρεξηγή- 
σεις" οὕτω γὰρ εὑρίσχομεν xal τὸν μέγαν ᾿Αθανά- 
σιὸν ὑπεραπολογούμενον Διονυσίον * χαὶ αὐτὸν δὲ τὸν 
μαχάριον Κύριλλον, οὗ χαθάπαξ παραιτούμενον τὰς 
φωνὰς, ἀλλὰ χατὰ τὸ Νεστορίῳ δοχοὺν προστιθέντα, 
οὐ μόνον δὲ ἀλλὰ χαὶ ἐν πολλοῖς, μᾶλλον δὲ ἐν πᾶ- 
σιν αὑτοῦ τοῖς λόγοις, xal tà; δύο φύσεις ὁμολο- 
Yovvta* εἰ δὲ ὅλως τοῦτο χρατεῖ τὸ τοὺς μετᾶγενε- 
στέρους ἑνίας τῶν προλαμψάντων φωνὰς παραιτεῖ- 
σθαι, ἐξέστω χαὶ ἡμῖν, ἐπειδὴ Εὐτυχῆς τε xal οἱ 
ἀπ᾽ αὐτοῦ xaxüc ἐχρήσαντο, τῇ pid δεσαρχωμένῃ, 
καὐτὴν παραιτεῖσθαι" ἢ μὴ παραιτουμένοις, χαὶ 
αὑτοὺς τὴν ἐν δύο φύσεσι χαταδέχεσθαι * εἰ μὲν γὰρ 
μέχρι τοῦ μακαρίου Κυρίλλον ἔστη τὰ τῶν alpé- 
σέων, ἀλλ' οὐχὶ καὶ ὁ πάνυ αὐτῶν ἐπιδοώμενος al- 
ρετιχὸς πεφώραται Εὐτυχὴς, τάχα àv ἣν τοῦτο 
ὑμῖν" εἰ δὲ καὶ μετ᾽ αὐτὸν γεγόνασιν αἱρετικοὶ, 
ἔστω ἐν τῇ ἐξουσίᾳ τῶν μεταγενεστέρων. xi τὰ 
τισὶν, ὥς φατε, μὴ δόξαντα λέγεσθαι πάλαι, διὰ τὴν 
ἐπ᾽ αὐτῶν αἵρεσιν ἐξουσίαν ἔχειν αὖθις λέγειν, καὶ 
ϑάλιστα ἐπ᾽ ἂν συνόδοις τὰ τοιαῦτα ὀρίζεται " λύσις 
γὰρ πάσης ἀπορίας χατὰ κανόνας ἐχχλησιαστιχοὺς, 


ubique has ad dividendum usurparet, et mal- 
potestate veterum abuteretur. Quod quidem nur* 
etiam nos verentes, ex duabus quidem naturis, 
non tamen ín duabus naturis exsistere Christum ' 
definimus. 

Orth. Non est hzc defensio, et excusatio honesta 
et opportuna, sed potius reverentia omnis reveren. 
tiz? expers, propter eos qui malitiose vocibus theo- 
logorum usi sunt, ipsas divinorum auctorum voces 
recusare. Non solum enim vocibus Patrum hzretici, 
sed Scripturis ipsis, ut eis visum est, abusi sunt; 
alioqui secundum regulam vestram liceat imitari 
Marcionem, et abrogare multa, quz in Scripturis 
sunt. Αἱ non hoc in divina Scriptura, nec in Patri- 
bus, qui celebres sunt, facere fas est : sed potius 
sicut inhzerere menti eorum, sic etiam sacris eorum 
vocibus maxime decet, et pravas hereticorum ex- 
positiones expurgare, declorareque easdem signifi- 
cationes aliter quidem Patres, aliter vero h:ereticos 
accipere. Omnis enim vox recipit mutationes in 
contrarium et pravas interpretationes. Sic reperi- 
mus magnum Athanasiun defendisse Dionysium, ct 
beatum Cyrillum non semel excusare voces, imo 
addere, sicut Nestorio videbatur. Et nón hoc solum, 
sed in multis, quin potius in omnibtes suis libria 
duas naturas confitetur. Si autem omnino hoc valet, 
ut posteriores, quasdam voces clarorum virorum 
qui antecesserunt, devitent, liceat nobis, quia 
Eutyches et ejus sectatores male usi sunt hac vocc. 
una natura incarnata, hanc defugere; eut οἱ non 
defugimus, liceat eos approbare, qui dicunt essc 
Christum in duabus naturis. £tenim si usque ad 
Cyrillum processissent hzereses, et deinceps cessas- 
sent, et non esset exortus et deprehensus celeber- 
rimus hzretícorum Eutyches, fortassis lroc nobis, 
quod dicis, faciendum esset. Sin autem post Cvri:- 
lum fuerunt hzretici, sit in potestate posteriorum, 
quaedam, que quidam veteres, ut dicitis, non 
dixerunt, rursus dicere, prsesertim pestquam hzc 
sunt in synodis deünita. Solutio enim emnis dubita- 
tionis eorum de quibus ambee partes dubitaverunt, 
secundum canones ecclesiasticos est synodoruin 
judicium, et qui synodis repugnat, non jam contra 


τῶν ἀμφοτέροις τοῖς μέρεσιν ἀμφισδητουμένων, ἡ D aliquos, sed contra omnes Christianos seditionen: 


τῶν συνόδων ἐπίχρισις " καὶ ὁ κρὸς ταύτας ἀπομα- 
χόμενος, οὐχέτι πρὸς ἕνια πρόσωπα, πρὸς ὅλον δὲ 
τὸν Χριστιανισμὸν σεασιάζων εὑρίσχεται" ὃ μὴ 
γι. 

Axáp. Τὰς φύσεις μόνῃ τῇ ἐπινοίᾳ χαὶ ἡμεῖς 
θεωροῦμεν " ἐνώσαντες μὲν οὖν ταύτας, λοιπὸν μέαν 
ἄμφω φύσιν καὶ ταύτην σύνθετον εἶναί τε χαὶ χα- 
Ἀεΐῖσθαΐ φαμεν " ᾧ γὰρ λόγῳ ὑμεῖς τὰς ὑποστάσεις 
τῇ ἑκινοίᾳ λαμδάνοντες, καὶ ταύτας ἐνώσαντες, εἰς 
μίαν ὑπόστασιν αὑτὰς συντίθετε, τούτῳ τῷ λόγῳ 
χαὶ ἡμῖν αἱ φύσεις, εἷς μίαν φύσιν συντιθέμεναι 
αυγχεύμεναι, xal τὴν διαίρεαιν ἐχκλίνονσι, xat τὴν 
ἕνωσιν γνωρέζουσιν " εἰ δὲ ἡμεῖς σύγχυσιν ἑγκαλοῦ- 
βεθα διὰ τῆς συνθέτου φύσεως, xat ὑυεῖς ταύτην 

PaTROR. GR. LXXXVI. 


facit. Quod ncbis non eveniet, qui veritatem con- 
tentioni anteposiimus. 


πάθοιμεν ἡμεῖς ἀλήθειαν φιλονειχίας προασπασάμε- 


Áceph. Naturas sola cogitatione etiam nos consi- 
deramus : has igitur unientes ambas, unam dein- 
ceps esse dicimus, et hane compositam esse, «t 
vecari dicimus. Qua enim ratione vos hypostases 
cogitatione considerantes et bas unientes, in unaui 
hypostasim eas componitis; eadem et nobis natur» 
in unam naturam composite, non confuse, divisio- 
nem declinant, et unionem ostendunt. Si vero ncs 
propter compositam naturam de conlusione accr- 
samur, et. vos hanc accusationem non cífugieus, 

61 


1931 


rationibus hypostases in hypostasim congregantes 
has immutatas esse demonstraveritis, hz: nobis 
satis sunt ad componendum naturas in naturam, et 
servandum sine mutatione in hujusmodi composi- 
tione quz unita sunt. 


Orth. Cogitationem Patres, et doctrina vera, du- 
plicem esse dixerunt ; una enim cst veluti &zévvota, 
quxdam, et ἐπενθύμησις, id est, quedam accessio 
notionis et considerationis, qua universam et indi- 
stinctam rerum contemplationem et cognitionem 
evolvit et explanat; ut sensui quidem videatur esse 
simplex, agitatione tamen mentis reperitur multi- 
plex et varia : altera est fictio cogitationis secun- 


dum implieationem sensus et imaginationis, ex iis p 


qua sunt componentes ea qua non sunt, et esse 
videntur. Hujusmodi est fictio fabulosa Hippocen- 
taurorum, et Sirenum, et aliorum hujusmodi : 
accipiens enim partes ex totis, et ex partibus aliud 
quid componens, multa licentia et facilitate ea qux 
nusquam in hypostasi et subslantia cernuntur, 
cogitatione finxit, et materiis informans imagines 
figuravit. 


Utra igitur consideratione harum cogitationum 
accipis naturas duas? Si cnim priori, definies Chri- 
stum esse congregationem considerationum, et non 
conjunctionem naturarvm. Hxc enim est natura 
eorum, qua sola cogitatione contemplamur. Si au- 


tem altero modo cogitationem accipias, non rebus, C 


neque contemplationibus, sed mendosis et inanibus 
ficionibus sensum implcvisti; et sane quidem nihil 
hoc ab idololatria differet, posteaquam Patres nostri 
venerandi non definierunt naturas esse cogitatione, 
sed harum divisionem secundum priorem rationem 
cogitationis exposuerunt. Quando enim, dicunt, 
gature differunt cogitationibus, simul dividuntur 
nomina; ut dictum sit, cogitatione dividi causa 
distinguendi a divisione secundum actum; quam 
procul relegantes, actu quidem naturas esse, et 
vocari enuBMiaverunli; harum vero divisionem se- 
eundum cogitationem acceperunt, qu: rebus non 
sunt divisa, ratione tanquam divisa ponentes pro- 
pler differentiam et proprietatem eorum qu:e unita 
sunt, immutabilem, ctiam post unionem. 
Quomodo igitur sola cogitatione naturascognoscis, 
etactu cognoscuntur? Quomodo has cogitatione acci- 
pis ; et nec ista cogitatione eas servas ? Sed potius eas 
in unam naturam, nescio quomodo, cogitatione an 
actu, commisces, et confundis? Quamvis cogitatio 
et in iis que per se sunt, et in iis quz non sunt, 
post borum complicationem οἱ unionem, hec 
cognoscit et confitetur. Quandoquidem etsi confu- 
sio circa ipsa acciderit, scit tamen cogitatio illa, 
ex quibus, cognoscere et discernere. Sola ergo 


cogitatione naturas cognoscere, facit non esse eas, 


neque substantiam habere, vel confusas esse et 
deietas. Post unionem vero neque hoc cis tribuere 
(ut scilicet cogitatione divisz sint), reddit eas ma- 


LEONTII BYZANTINI 


propter hypostasim non simplicem. Quibus enim A οὐχ ἀποφεύξεσθε διὰ τῆς 


1933 
οὐχ ἁπλῶς ὑποστάδεω; " 
οἷς γὰρ ἂν λόγοις, τὰς ὑποστάσεις εἰς ὑπόστασιν 
συναγαγόντες, ἀτρέπτους ταύτας ἀποδείξητε, toU- 
τοῖς καὶ ἡμεῖς ἀρχούμεθα εἰς τὸ τὰς φύσεις εἰς 
φύσιν συντιθέναι, χαὶ ἄτρεπτα ἕν τῇ τοια τῇ συν- 
θέσει τὰ ἐνωθέντα φυλάττειν. ' 

'0p8. Τὴν ἐπίνοιαν οἱ Πατέρες καὶ ὁ ἀληθὴς 
λόγος, διττὴν ἀπεφήναντο εἶναι" fj μὲν γὰρ οἷον 
ἐπέννοιά τίς ἔστι καὶ ἐπενθύμησις, τὴν ὁλοσχερῆ 
xaX ἀδιάρθρωτον τῶν πραγμάτων ἐξαπλοῦσά t: xal 
διασαφοῦσα θεωρίαν καὶ γνῶσιν" ὡς τὸ τῇ αἰσθήσει 
δόξαν εἶναι ἁπλοῦν, τῇ πολυπραγμοσύνῃ τοῦ νοῦ 
πολυμερές τε χαὶ ποιχίλον ἀναφαίνεσθαι" ἡ δὲ ἀνά» 
πλασμα διανοίας τυγχάνει, χατὰ συμπλοχὴν als0f- 
σεώς τε χαὶ φαντασίας, ἐχ τῶν ὄντων τὰ μηδαμῶς 
ὄντα συντιθεῖσα, xol eivai δόξαντα " τοιαύτη δέ ἔστιν 
ἡ τῶν Ἱπποκενταύρων χαὶ Σειρήνων, χαὶ τῶν τοι- 
οὕὑτων μυθοπλαστία - τῶν γὰρ ὅλων τὰ μέρη λαμ- 
δάνουσα, χαὶ ix μερῶν τι ἄλλο συντιθεῖσα, χατὰ 
“πολλὴν ἐξουσίαν τε xal εὐχολίαν, τὰ μηδαμῶς ἐν 
ὑποστάσει χαὶ οὐτίᾳ θεωρούμενα, ἐν τῇ διανοίᾳ xal 
ἐν τοῖς λογιτμοῖς ἀνέπλασεν, εἶτα xal ταῖς ὕλαις 
διαμορφουμένη ἀνειξωλοποέησε. 


Κατὰ ποίαν 50ivov, ὦ θαυμάσιε, τῶν ἐπινο!ῶν 
τούτων θεωρίαν τὰς δύο φύσεις λαμθάνεις εἰ μὲν 
οὖν χατὰ τὴν πρώτην, θεωρημάτων ἄθροισμα, ἀλλ᾽ 
οὗ φύσεων σύνοδον, τὸν Χριστὸν εἶναι ὀρίσῃ “ τοῖ- 
αὐτὴ γὰρ fj φύσις τῶν ἐπινοίᾳ μόνῃ θεωρημάτων" 
εἰ δὲ χατὰ τὴν δευτέραν, οὔτε πραγμάτων, οὔτε θεω- 
ρημάτων, ψευδῶν τε χαὶ διαχένων ἀναπλασμῶν τὴν 
σαυτοῦ δ'άνοιαν πλήρη πεποίηχας, xat ὄντιυ: εἰδω- 
λολατρείας οὐδέν τι μᾶλλον τὸ τοιοῦτο διοίσει" ὁπ΄τ8 
οἱ θεσπέσιοι ἡμῶν Πατέρες οὐ τὰς φύσεις τῇ ἐπι- 
νοίᾳ εἶναι ὡρίσαντο, ἀλλὰ τὴν διαίρεσιν τούτων, κατὰ 
τὴν πρώτην ἐπίνοιαν ἐξε:λήφασιν " ἡνέχα γὰρ, φησὶν, 
αἱ φύσεις ἵστανται ταῖς ἐπινοίαις, συνδιαιρεῖται χαὶ 
τὰ ὀνόματα" ὡς εἶναι τὸ τῇ ἐπινοίᾳ λεγόμενον, πρὸς 
ἀντιδιαστολὴν τῆς χατ᾽ ἐνέργειαν διαιρέσεως, fjv ὡς 
ποῤῥωτάτω ἀποπεμφάμενοι, τῇ μὲν ἐνεργείᾳ τὰς 
φύσεις εἶναί τε χαὶ χαλεῖσθαι ἀπεφήναντο, τὴν δὲ 
τούτων διαίρεσιν κατ΄ ἐπίνοιαν ἕλαδον, τὰ μὴ &- 
τρημένα τῷ λόγῳ ὑποτιθέμενοι, διὰ τὴν ἄτρεπτον 
τῶν ἐνωθέντων. xal μετὰ τὴν ἕνωσιν, διαφοράν τε 


D χαὶ ἰδιότητα. 


Πῶς τοίνυν ἐπινοίᾳ μόνῃ γνωρίζεις τὰ; φύσεις, 
χαὶ ἐνεργείᾳ τούτων γνωριζομένων; πῶς δὲ χαὶ 
ταύτας τῇ ἐπινοίᾳ λαδὼν, οὐδὲ ταύτῃ φυλάττεις, 
ἀλλ᾽ εἰς μίαν φύσιν αὐτὰς, οὐχ οἷδα πῶς, τῇ ἐπινοίᾳ 
ἣ τῇ ἐνεργείᾳ φύρεις τε καὶ συγχεῖς ; χαίπερ τῆς 
ἐπινοίας, ἐπί τε τῶν ὑφεστώτων, ἐπί τε τῶν &v- 
υπάρχτων, μετὰ τὴν τούτων συμπλοχὴν χαὶ ἕνωσιν, 
ταῦτα γνωριζούσης τε καὶ ὁμολογούσης " ὁπότε χἂν 
ἡ σύγχυσις περὶ αὑτὰ συμδέθδηχεν, οἷδεν ἡ ἐπένοια 
τὰ ἐξ ὧν γνωρίζειν τε χαὶ διαχρίνειν" αὐτὸ μὲν οὖν 
τὸ τῇ ἐπινοίᾳ μόνῃ τὰς φύσεις γνωρίζειν, τὸ àv- 
umapxtov αὐτῶν xal ἀνούσιον, ἢ τὸ συγχεχυμένον 
xai ἠἡφανισμένον χατασχευάζει * τὸ δὲ xal μετὰ τὴν 
ἕνωσιν, μηδὲ τοῦτο αὐταῖς διδόναι xat τῶν θεωρῇ» 


1933 


AbVÉRSUS ARGUMENTA SEVERI. 


1934 


μάτων αὐτῶν ἀνουσιωτέρας, xal τῶν cuyxeyupé- Α gis a substantia vacuas, quam sunt ipsz eontem- 


νων ον ἐφθαρμένας αὐτὰς ἀποφαίνει. 

Πόθεν ἐὲ xoi παρὰ τίνος σοι τὸ ἐξ ὑποστάσεων τὸν 
Χριδτὸν συντιθέναι, τῶν ὑποστάσεων τὸ διῃρημένον, 
ὡς Sis πρότερον εἴπομεν, xai τὸ xa0' ἑαυτὸ ὑφ- 

᾿εστὼς δηλουσῶν ; πότε γὰρ διῃρημένας τὰς φύσεις, 
καὶ καθ᾿ ἑαυτὰς ὑποστάσας ἔγνως, ἵνα ταύτας συν- 
éyac ἐξ ὑποστάσεων αὐτὸν εἶναι δογματίσῃς ; οὔτε 
τὰρ πρὸ τῆς ἑνώσεως τοῦτο λέγειν θεμιτόν " εἴπερ 
μὴ προδιαπεπλάσθαι τὸν ἄνθρωτον, εἶθ᾽ ὑποδεδυχέ- 
και Θεὸν λέγειν τολμᾷς" οὔτε δὲ τὸ τῇ ἐπινοίᾳ διαι- 
ρετὸν, εἰς ταυτὸν τῷ τῇ ἐνεργείᾳ φέρειν εὐσεδές " οὗ 
Ὑὰρ ὅσα χατὰ τῆς ἐπινοίας χατηγορεῖται, ἤδη καὶ 
χατὰ τῶν ὑποχειμένων τῇ ἐπινοίᾳ πραγμάτων ταῦτα 
χατηγορηθήσεται" καὶ διὰ τοῦτο τῆς xav ἐνέργειαν 
διαιρέσεως, τὰς ὑποστάσεις ἐχούσης τε χαὶ τιθεμέ- 
νῆς, ἡ xaz' ἐπίνοιαν διαίρεσις, τὸν τῶν ὑποστάσεων 
ἀριθμὸν οὐ παραδέχεται Oz; γὰρ τὸ xat' ἐπίνοιαν 
μεῖζον ἐπί τε Πατρὸς καὶ Υἱοῦ, τῇ τοῦ αἰτίου λεγό- 
βενον φύσει, τὸ τῇ φύσει μεῖζον οὐ συνειδάγει" οὕτω 
4b xav ἐπίνοιαν διαιρετὸν, τὸ xav. ἐνέργειαν οὗ συν" 
εἰσάγει ποτέ" Χαὶ διὰ τοῦτο οὐδὲ τὰς ὑποστάδεις. 


Τίς δὲ τῶν ἄγαν φδεμνῶν, καὶ γελώντων τὸ γελᾷν, 
οὐ πλατὺν ὑμῶν κχαταχέει γέλωτα, ἢ μᾶλλον οὐ 
στυγνὸν πένθος περιδαλεῖται, χαὶ νύχτα βαθεῖαν 
πρὸς τῇ ἀσεδεία τὴν τοσαύτην ἀλογίαν ὑμῶν ἐννοῶν; 
τῶν γὰρ ἅμα χατά γε φύσιν xal χρόνον, τὸ ἀρὸ xol 


μετὰ μὴ δεχομένων, μηξὲ οὕτω τοῦ μαχαρίου Κυ- C 


οἴλλου, τὸ μετὰ τὴν ἕνωσιν λέγοντος, ὑμεῖς τοῦτο 
λέγειν οὐχ αἰδεῖσθε: f, γὰρ οὐ τῶν ἅμα ἡ ἕνωτ'ς χαὶ 
πὰ ἐνωθένια, ὅτ᾽ ἂν μὴ ὡς πράγματα, ἀλλ᾽ ὡς ἐν- 
υὐθέντα ἀράγματα λαμῥάνηται; ποῦ δὲ χαὶ ἡ θατέρου 
ὕπαρξις πρὸ τῆς ἐνώσεω; τῆς ἀνθρωπόττιτος, φημὶ, 
ἵνα τὸ μετὰ ταύτην ἡμῖν δογματίζηται; πότε δὲ ἡ 
ἕνωσις γενομένη πέπαυται, ἴνα ἄλλο τι τὸ ταύτης 
ἀποτέλεσμα, οὐχ ἐν αὐτῇ, ἀλλὰ μετ᾽ αὐτὴν, καὶ παρὰ 
τὸ ἐξ ὧν ἔστιν ὑποπτεύηται ; οὐ γάρ ἐστιν ἡ ἕνωσις 
ὡς fj τῶν γενομένων xai μηχέτι ὄντων φύσις, ὁπυίαν 
εἶναι τὴν τοῦ χρόνου φασί" τίς δὲ γενομένην ἔπαυσε; 
καὶ διὰ τί: 


Ἵνα τὸ μετὰ τοῦτο σχοπῆται, εἰ μὴ foo ἄρα 


plationes, magisque corruptas, quam qus confusa 
sunt, 

Unde vero tibi, aut ἃ quo accepisti ut Christum 
ex hypostasibus componeres, cum hypostases, vut 
antea diximus, quod divisum est, et quod per se 
exsistit, declarent? Quando enim cognovisti divisas 
naturas, et per se exsistentes, ut his copulatis 
tradas ipsum ex hypostasibus constare? Nec enim 
ante unionem hoc fas est dicere, siquidem non 
audes dicere, prius formatum esse hominem, et 
postea subisse Deum; neque rursus pium est idem 
facere dividi cogitalione, et dividi energia, Id est, 
actu. Non enim quascunque de cogitatione przdi- 
cantur, de subjectis cogitationi rebns hzc przdi- 
cabuntur : idcirco cum divisio secundum actum 
hypostases habeát et ponat, divisio secundum 
cogitationem numerum hypostaseon non recipit. 
Sicut enim majus secundum cogitationem in Patre 
et Filio; quod propter naturam caus: dicitur, non 
inducit majus natüra, sic quod secundum cogita- 
tionem dividitttr, non inducet unquam simul divi- 
sionem secundum actum, et idcirco neque hypo- 
stases inducet. 

Quis autem ex grovissimis viris, el a risu 
maxime abhorrentibus, non magnopere vos ridea!, 
vel potius non luctum, et profundam noctem 
induat, considerans tantam vestram fatuitatem, ut 
taceam impietatem? Cum enim ea qus simul sunt 
secundum naturam et tempus, ante et post non 
recipiant, neque sic Cyrillus illud post unionem 
dixerit, vos tamen non veremini hoc dicere. Si 
enim non est eorum, qu:x sunt simul, uaio et 
unita, quando non tanquam res, scd tanquam 
unit: res accipiuntür; ubi est alterius essentio., 
humanitatis scilicet, ante unionem, ut illud post 
hanc tanquam dogma tradatis? Quando facta unio 
cessavit, ut alius effectus hujus non in ipsa, scd 
post ipsam, et preterquam ex quibus est, existime- 
tur esse? Non enim cst unio, sicut natura eorum, 
quz facta sunt, et non amplius sunt, qualem esse 
aiunt naturam temporis. Quis autem factam cessare 
fecit? et quare? 

Consideretur, quod deinceps sequitur, nisi forte 


ἀπὸ μὲν ἐνώσεω; ἤρξατο, εἰς δὲ τὴν σύγχυσιν Ὁ ab unione cepit, et in confusionem desiit, quod 


διαδέδηκεν᾽ ὃ χαὶ μᾶλλον λέγειν θέλοντες, ὠδίνετε 
μὲν, ἀποῤῥῆξαι δὲ τὸν φόρτον τῇς διανοίας οὐχ ὑπο- 
μένετε, οὐκ οἶδα πότερον, διὰ τὸ τῆς ἀσεδείας ἀφό- 
(nov, ἣ τὸ τῶν ἐλέγχων ἀπαραίτητον" χαὶ γὰρ ob- 
τως ἔχει, ὃ μὲν ἀσεδὲς λέγειν, xaX. ἐννοεῖν δηλον- 
ὁτι" ὃ δὲ λέγειν θεμιτὸν, καὶ ἐννοεῖν ὅσιον μᾶλε 
λον δὲ τὸ μὲν ἐννοεῖν τὸ εὐσεδὲ; δίχαιον, τὸ δὲ ὁ"0- 
λογεῖν σωτήριον, χατὰ τὸν θεῖον ᾿Απόστολον. 

Ἡμῶν τοίνυν οὐχ ὑποστάσεων ἕνωσιν, ἀλλὰ φύ- 
σεὼν ἐρεσδενόντων, πῶς ὑμεῖς «5 μὴ δεδομένον ὡς 
δεδομένον συνάγετε; πόση δὲ ἡ ἑξουσία τοῦ Λόγου 
τὴν σύγχυσιν χαὶ τὸ ἀσύγχυτον, τὸ αὐτὸ ποιεῖν &zo- 


* Act, xxvi, 98. 


quidem volentes dicere, parturitis quidem, sed 
onus animi abrumpere non audetis, nescio an prc- 
pter intolerabilem impietatem; an quia effugere, 
quin redarguamini, non poteritis. Sic enim habet 
res, alterum impium est dicere, et intelligere: 
alterum vero dicere fas est, et sanctum intelligere. 
Quin potius intelligere quod est pium, justum est, 
confiteri vero, salutare, sicut Apostolus ait *. Nos 
jgitur cum non unionem personarum, sed natura- 
rum profiteamur, quomodo vos quod non est cor,.- 
cessum, tanquam concessum concluditis? Quan!a 
sermonis licentia, dicere confusionem, et mon 


1935 


LEONTII BYZANTINI 


1955 


confusum idem ipsum efficere? Si enim secundum Α τέλεσμα qásxe.v; zi γὰρ φύσιν μίαν τὰς δύο ποιεῖ 


istos non confusum duas naturas unam facit, hoc 
autem ipsum confusio facere scitur, dicant, quz 
differentia est confusionis, et non confusi? Simile 
enim faciunt atque personz et bypostases Nestorii ; 
ponunt eas divisas, postea dicunt se non dividere. 
Quid enim aliud faciet unquam, qui actu dividit? Si 
antem neque divisionem faeiunt hypostases secun- 
dum illos, nec confusionem una natura secundum 
hos inducit; dicat aliquis, qualem alium vult esse 
divisionis vel confusionis effectum? EL si qui unit 
quidem et non confundit; vel alterutrius nature 
proprietatem servat, non autem dividit, pic facit : 
quomodo duas naturas devitantes, tanquam neces- 
sario numerus duorum seeundum ipsos divisionem 


inferat, duas proprietates dicere non refugiunt? b 


Aut quid hoc est, quod loquuntur, cum nunquam 
contradictio simul vera sit, ut dialectici demon- 
strant, quasi illi aliud quid contrarium dicant; vos 
unam naturam contra eos, qui duas naturas dicunt, 
defenditis. Aut enim idem est atque dus, et frustra 
cum his pugnatis; aut non est idem, sed tanquam 
unam contra duas contradietorie assumitis. Et sie 
frustra adjectum est illud, incarnata. Sin autem 
nec unam simpliciter, neque duas unitas hoc signi- 
ficat, inter unam autem, et duas nihil est medium; 
quid reliquum sit, vos videritis : plane namque 
duplum aut dimidium vel tertia pars vel alia quz- 
eunque proportio superparticularis inter unam et 


duas assumpta est. lloc vobis, adjunctio vocis in- ( 


carnat» declarabit. Omnino autem sequetur divisio, 
si preter unam aliud quid cum ea assumatur. 


Sed hzc sufficiant.Quomodo autem,et qua ratione 
cumVerbum Dei,et humanitas perfectionemhabeant, 
et nihil eis desit, non hypostases, sed substantias 
ad concursum unitorum Patres assumunt, cum 
neutra earum sil ἀνυπόστατος, id est, sine subsi- 
stentia; in primo capite eorum quz paulo ante in 
dubium venerunt, et deinceps, et in primo libro 
tractationis nostrz contra Enontiodocetas (id est, 
auctores contrarie fictionis), copiosissime, Deo 
adjutote, scriptum est : idcirco eadem repetere, et 
Merare excusatum volumus. | 


Aceph. Cum duplex sit rerum et nostra constitu- D 


tio, ex communi, et ex proprio, ut omnibus mani- 
festum est; omnes enim commune substantix par- 
tieipamus, el propria ratione hypostasis sumus hoc, 
quod dicimur : quid ex communibus, aut propriis 
alterutri naturze eorum qu: ad unionem Christi 
sumuntur, deest? Si cnim nihil deest, magis verum 
est dicere naturarum quam hypostaseon unionem : 
ex quo sequitur, vel eos qui dicunt duas naturas 
post unionem, duas etiam hypostases dicere; aut 
$i devitant numerum hypostaseon, pari ratione 
communicationis idiomatum, eedere etiam iis qui 
dicunt factam esse unam naturam ex. duabus. St 
autem qui hoc dicunt, accusantur, quod coufusio- 
nem inducant, quomodo non sunt etiam accusandi, 


xav' αὐτοὺς τὸ ἀσύγχντον, τοῦτο δὲ αὐτὸ xal ἡ σύγ- 
χυσις, ποιεῖν ἐπίσταται, λεγέτωσαν τίς ἡ διαφορὰ 
τῆς συγχύσεως xal τοῦ ἀσυγχύτου " ὅμοιον γάρ τι 
ποιοῦσι τοῖς ἀπὸ Νεστορίο) προσώποις xal ὑποστά- 
atat χαὶ διαιρουμένας τιθέασιν αὐτὰς, εἶτα μὴ διαι - 
ρεῖν φάσχουσι" τί γὰρ ἂν ἕτερον ὁ ἐνεργείᾳ διαιρῶν 
ποιήσοι ποτέ; εἰ δὲ μήτε τὴν διαίρεσιν at ὅποστά- 
Ott, xat! ἐχείνους, μῆτε τὴν σύγχυσιν fj μία φύσις 
κατὰ τούτους εἰσάγε', λεγέτω τις ὁποῖόν τι ἕτερον 
εἶναι βούλεται τὸ τῆς διαιρέσεως f?) συγχύσεως ἀπο- 
κέλεσμα * καὶ ὅπερ ὁ συνάπτων μὲν μὴ συγχέων δὲ, 
ἣ ὁ τὴν θατέρας ἰδιότητα φνλάττων, ph διαιρῶν 6b 
ἀποδώσειεν εὐσεθδῶν “ πῶς δὲ τὰς δύο φύσεις παραι- 
τούμενοι, ὡς πάντως τῆς δυάδος κατ᾽ αὐτοὺς τὴν 
διαίρεσιν εἰσαγούσης, δύο ἰδιότητας λέγειν οὐ xap- 
αιτοῦνται; ἣ τίς ὁ λόγος μηδέ ποτε συναληθευούστης 
τῆς ἀντιφάσεως, χἀτὰ λογιχὴν ἀπόδειξιν αὐτοὺς ὡς 
ἄλλο τι χαὶ ἐναντίον λέγοντας, τὴν μίαν σεσαρχω» 
μένην, χατὰ τῶν δύο τὰς φύσεις λεγόντων προῖσχε» 
σθε; ἣ γὰρ ταυτόν ἐστι ταῖς δύο, xaX μάταιος ὑμῖν 
ὁ πρὸς ταύτας πόλεμος, ἣ οὐ ταυτὸ ἀλλ᾽ ὡς μίαν 
κατὰ τῶν δύο ἀντιφατιχῶς παραλαμδάνετε, xal εἰχῆ 
παρέῤῥιπται τὸ, σεσαρχωμένην᾽ εἰ δὲ μήτε μίαν 
ἁπλῶς, μῆτε δύο ἠνωμένας τοῦτο δηλοῖ, μεταξὺ δὰ 
μιᾶς καὶ δύο οὐδὲν τὸ μέσον, τὸ λειπόμενον αὐτοὶ 
σχοπήσατε᾽ πάντω; γὰρ τὸ δίμοιρον, ἧ τὸ ἥμισυ, 
ἣ τὸ τρίτον, f| ὅ τί ποτε ἐπιμόριον μεταξὺ τῆς τέ 
μιᾶς καὶ τῶν δύο παρελήφθη, τοῦτο ὑμῖν f) τῆς δε- 
σαρχωμένης προσθήχη δηλώσει φωνὴ, πάντως δὲ xot 
ὑμῖν ἡ διαίρεσις ἕψεται πρὸς τῇ μιᾷ, χαὶ ἄλλο τι 
ταύτῃ συμπαραλα μβάνουσιν. 


᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἱχανά" πῶς δὲ καὶ τίνα τρόπον 
τοῦ τε Θεοῦ Λόγου, καὶ τῆς xav' αὐτὸν ἀνθρωπότη- 
τος τελείως xai ἀνελλειπῶς ἐχόντων οὐχ ὑποστάσεις, 
ἀλλ᾽ οὐσίας," εἰς τὴν τῶν ἐνωθέντων συνδρομὴν, ot 
Ἡατέρες παραλαμθάνουσιν, οὐδ' ὁποτέρας οὔσης 
ἀνυποστάτου, ἕν τε τῷ πρώτῳ χεφαλαίῳ τῶν ἀρτίως 
ἐπορημένων, καὶ ἑξῆς χαὶ ἐν τῷ πρώτῳ δὲ λόγῳ 
τῆς πραγματείας τῆς γενομένης ἡμῖν κατὰ τῶν 'Evav- 
τιοδοχητῶν, πληρέστατα σὺν Θεῷ φάναι ἀποδέδοται" 
παλιλλογεῖν γέ τοι διὰ τοῦτο, xal ἐπὶ τοῖς αὐτοῖ: τὰ 
αὐτὰ ἀναχυχλοῦν παρῃτήμεθα: 


"Axég. Τῆς τῶν ὄνξων συστάσεως, καὶ διττῆς 
ἡμῶν αὐτῶν Ex χοινῶν xat ἰδίων συνεστώσης, ὡς πᾶ- 
σιν εὔδηλον’ χαὶ γὰρ πάντες xol τοῦ χοινοῦ τῆς 
οὐσίας μετέχομεν, χαὶ τῷ ἰδιάζοντι τῆς ὑποστάσεως 
λόγῳ, ἐσμὲν τοῦτο ὅπερ λεγόμεθα, τί τῶν χοινῶν 
ἣ τῶν ἰδίων θατέρᾳ φύσει, τῶν εἰς τὴν Χρ:στοῦ 
παραλαμδανομένων ἕνωσιν λείπει; εἰ γὰρ μὴ λείποι 
μηδὲν, μᾶλλον φύσεως ἣ ὑποστάσεων ἕνωσιν λέγειν 
ἀληθές " ἐξ οὗ τί ἀχολουθεῖ ; ἣ δύο λέγοντας φύσεις 
μετὰ τὴν ἕνωσιν, δύο λέγειν xal τὰς ὑποστάσεις " 
4 παραιτουμένους τὸν τῶν ὑποστάσεων ἀριθμὸν, ' 
χατὰ τὸν ἴσον τῆς ἀντιδόσεως τρόπον, παραχωρεῖν 
xai τοῖς ἐχ φύσεων λέγουσι μίαν φύσιν διὰ τὴν Év- 
ὡσιν γεγονέναι“ εἰ δὲ σύγχυσιν οἱ τοῦτο λέγοντες 
ἐγχαλοῦνται, πῶς οὐχὶ xal οἱ μίαν ὑπόστασιν ἐκ τῶν 


1937 


ADVERSUS ARGUMENTA SEVERI. 


1953 


ὃ ποστάσεων λέγοντες, συγχεῖν τὰς ὑποστάσεις ἐν δι- A quod hypostases confundant, qui ex hypostasibusg 


xr νομισθήσονται; 

Ὅρθ. 'AXX ἡγνοήχατε, ὦ σοφοὶ, ὅτι ἄλλο; μὲν 
ὄρος φύσεως, ἄλλος δὲ λόγος οἰκονομίας" ὅθεν πῇ μὲν 
ὡς περὶ πάντη διαιρετῶν ποιεῖσθε τοὺς λόγους, 
ὑποστάσει τὰς φύσεις χωρίζοντες, πῇ δὲ ὡς ἐξ ὅλων 
φυγχεχυμένων μίαν φύσιν σαρχὺς xal θεότητος δογ- 
μιατίζοντες γεγονέναι" εἰ μὲν οὖν ἣν ποτε ὅτε οὐχ ἦν 
«ταῦτα ἡνωμένα, σχοπείτω τι; αὑτὰ οὕτως, ὡς πάντη 
χεχωρισμένα " εἰ δὲ σύνδρομον τῇ ὑπάρξει τῆς ἀν- 
θρωπότητος, τοῦ Θεοῦ Λόγου (au:v τὴν ἕνωσιν, πῶς 
τὰ μηδέ ποτε ἀλλήλων χεχωρισμένα, τὸν τῶν πάντη 
διαιρετῶν ὑποδέξεται λόγον ; &rtvola μὲν οὖν ταῦτα 
λόγῳ ἄν τις διέλοι, οὐ μὴν αἰσθήσει χαὶ ἐνεργείᾳ, 
καὶ τοῦτο μετὰ τὴν ἕνωσιν, xal οὗ τί γε πρὶν συν- 


hypostasim faciunt? 

Orth. At ignoratis, o sapientes, quod alia est 
definitio nature, alia autem ratio ceconomis, id 
est incarnationis. Unde partim quidem tanquam 
de omnino divisis naturis loquimini, separantes 
hypostasibus naturas; partim vero tanquam ttra- 
dentes ex totis confusis unam naturam carnis ct 
divinitatis factam esse. Si igitur fuit aliquando, 
cum non erant hzc unita, consideret quis ea tan- 
quam penitus separata. Sin autem unionem Verbi 
scimus simul exstitisse, cum exstitit humanitas ; 
quomodo quas nunquam inter se fuerunt separata, 
subibunt ratianem penitus divisorum ? Cogitatione 
ergo hzc et ratione poterit aliquis dividere, non 


ἀφθῆναι - χαθάλου γὰρ λαμδάνειν διαίρεσιν πρὸ B tamen sensu et actu, atque hoc post unionem, et 


tj; ἑνώσεως ἄτοπον, fj πού ys πρὸ τῆς θατέρου 
ὑπάρξεως οὐ θεμιτὸν, ἐπεὶ μηδὲ στέρησιν πρὸ τῆς 
ἕξεως, xal πολύ γε πλέον ἣ τὴν ἕξιν πρὸ τῶν ἐν οἷς 
αὕτη θεωρεῖται * οὐ γὰρ ἀπλῶς τὰ τοιαῦτα λέγεται, 
ἀλλὰ χαὶ πρός τι, χαὶ ποτὲ, χαὶ πῶς οἷον πρῶτον 
ὅτι ὑπάρχει πὸ πεφυχὸ; δέχεσθαι τὴν στέρησιν, ἔπ- 
ειτα ἐν ἐκείνῳ τῷ χαιρῷ τὴν στέρησιν πέπονθεν, 
ἐν ᾧ ἔχειν ἠδύνατο" εἶτα εἰ ἐν ip πέφυχε τόπῳ, xal 
ὡς πέφυχεν" 0) γὰρ εἴ τί; ct μὴ ἔχοι, τούτον πάν- 
τως χαὶ thv στέρησιν πέπουθεν, ἀλλὰ τὸ πεφυχὸς 
εἰ τύχοι ἵπτασθαι, xal ἐν τῷδε τῷ χρόνῳ οὐ γὰρ 
πρὸ τῆς τῶν πτερῶν περιδολῆς xal ὡς πέφυκεν " 
o) γὰρ χωρὶς ὧν οὐχ ἄνεν, καὶ ἐν τῷδε τῷ τόπῳ 
t» ἀέρι γὰρ xal οὐχ ὕδασιν ἵπτασθαι πέφυχεν. 


non priusquam unila sunt. Universe enim accipere 
divisionem ante unionem absurdum est, vel certe 
accipere antequam alterum exsistat, non est fas. 
Siquidem neque privationem accipere licet ante 
babitum, ac nihilo plus, quam habitum ante ea 
in quibus cernitur habitus. Non enim hzc talia 
simpliciter dicuntur, sed ad aliquid, et aliquando, 
ei quomodo : uL primum, si est aptum natum ad 
capiendam privationem ; deinde, si in illo tempore 
privationem cepit in quo poterat babere; deinde 
si in loco in quo aptum natum erat, et ut natum 
erat. Non enim si quis aliquid non babet, conti- 
nuo liac re privatus est, Sed quod aptum natum 
est ad volandum, verbi gratia, et in hoc tempore, 


non enim antequam vestitum sit alis; οἱ ut a natura habet, non enim sine illis, sine quibus non, 
et in boc loco; ad volandum enim in aere, et non in aquis natura aptum est. 
Οὕτω τοίνυν καὶ ἐπὶ τῆς δια :οέσξως οὐ γὰρ npo- C. Sic igitur et in divisione ; non enim prius cogi- 


ἐπινοεῖται τῶν πραγμάτων iv οἷς αὕτη θεωρεῖτα', 
ἀλλ᾽ οὐδὲ αὑτῆς τῆς ἑνώσεως, ἀλλ᾽ ὅτε τὰ πράγματα" 
καὶ μετὰ τὴν τούτων ἕνωσιν χαὶ ὡς πέφυχε, τουτ- 
ἐστιν ἐπινοίᾳ ἀλλ᾽ οὐχ ἐνεργείᾳ ἡ ἀνθρωπότης ἀπὸ 
τῆ; θεότητος ἐνωθεῖσα χωρίζεται" τῇ δὲ xac ἐπί- 
γοιᾶν διαιρέσει, οὐ πρὸ τῶν πραγμάτων οὔσῃ οὐδὲ 
πρὸ τῆς τούτων ἑνώσεως, ἀλλ᾽ ἐν αὐτοῖς ἐπιθεω- 
ριυυμένη διὰ τὸ ἄτρεπτον, xa οὐδαμῶς ἕψεται τὰ 
τῇ xav ἐνέργειαν διαιρέσει ἑπόμενα ^. ἐπεί τοί γε 
ταυτὸν ἔσται τὸ xav! ἐπίνοιαν διαιρετὸν τῷ χατ᾽ 
ἐνέργειαν, ὅπερ ἄτοπον" ἀλλ᾽ οὐδὲ ὅλως ἔσται ἡ xaz' 
ἐπίνοιαν διχίρεσις, μὴ ἐνεργείᾳ ὄντων τῶν xaD' ὧν 
f; ἐπίνοια, εἰ xai ὁμοῦ ταῦτα χαὶ ἐν ταυτῷ εἶεν. 


Εἴ τις τοίνυν τῷ λόγῳ τῆς ἐνώσεω; τὰ ἐνωθέντα 
ὑποδάλοι, ὄψεται ὅτι ὅσα τέλεια ὄντα εἴς τινος σύ- 
στασιν παρείληπται, ταῦτα τέλεια μένοντα μέρη γί- 
νεται τοῦ ἐχ τῶν τοιούτων μερῶν ὅλου, ὡς προεπι- 
νοεῖσθαι τὰ πράγματα, εἶτα τὴν τούτων σύνοδον, 
εἶτα τὴν χατὰ θεωρίαν διάχρισιν" τοῦ νοῦ γὰρ ἅμα 
τὰ τρία θεωρεῖν ἀδυνατοῦντος, ἐν μέρει τῶν ἅμα 
τὴν ἐπιδολὴν ποιεῖται " διά τοι τοῦτο ἐν τῷ τρόπῳ 
τῆς: φύσεως, ἀληθῆ θεωροῦμεν τὸν ἡμέτερον λόγον" 

(10) Non enim sine alis secundum naturam na- 


tis, sine quibus avis volare non potest, dicetur 
involueris, id est, privata volatu. Ex divisione non 


latur, quam res, et in quibus consideratur, nec 
ante ipsam unionem, sed quando res, et post earum 
unionem, et sicut ei natura convenit, id est, cogi- 
tatione, et, non actu (10). Non enim humanitas 
unita, a divinitate actu separatur, sed divisione 
cogitationis, non res antecedente, nec ante harum 
unionem, aed in ipsis considerata propter immu- 
tabilitatem ; eL nequaquam sequentur ea, qux se- 
quuntur ex divisione secundum actum. Alioqui 
idem erit divisum cogitatione, atque divisum actu, 
quod est absurdum. lino neque prorsus erit divi- 
sio secundum cogitationem, si non sunt actu ea 
de quibus est cogitalio, quamvis sint hee simul, et 
in eodem. 


D gi quis igitur rationi unionis subjiciat ea que 


sunt unila, videbit, quod qu:xcunque alioqui per- 
fecta ad constitutionem alicujus sumpta sunt, haze 
manentia perfecta partes flunt totius, ex hujus- 
modi partibus constituti; ita ut prius cogitentur 
res, et postea harum unio, postea distinclio secun - 
dum considerationem. Cum cnim non possit mens 
hec tria simul considerare, 425 sunt simul, in 
parte considerat. Propter hoc in modo unionis, 


secundum actum sequitur, ut humanitas actu fue- 
rit a divinitate separata, et Christus non fuerit 
Deus, et homo. Tra. 


1939 


LEONTII BYZANTINI 


1910 


se non in ratione nature verum esse considera- Α οὐχ ὅτι ἐναντία ταῦτα ἀλλήλοις εἰσὶν, τουτέστιν ἡ φύ- 


inus sermonem nostrum, non quod hzc contraria 
inter se sint, id est, natura unioni; sed quod sint 
differentia, et circa eumdem, et. ejusdem, sed non 
id ipsum, neque communis horum ratio. Hoc au- 
tem et ipsi confitentur, siquidem una secundum 
ipsus natura ex duobus, propter unionem una dici- 
tur, etsi confusionem quie eam sequitur, non intel- 
ligunt. - 

In ratione igitur naturx divinz et ipsi concedent 
habere unionem aliquid non communicabile, alio- 
qui non erit condescensus charitatis, sed physica 
alti cum humili, id est, divinitatis cum humanitate 
conjunttio, sive copulatio (14). Et quis est, qui 
tantopere altitudinem divinam ignoret, aut huma- 
nam humilitatem tam parum consideret, ut existi- 
met has naturas naturali inter se propensione 
recipere communionem et unionem, cum tantopere 
* mistione alienze sint? Ego vero, tantum abest, 
ut dicam habere Verbum Dei in delinitione naturz 
unionem cum natura nostra, ut nec anims liuma- 
ne unionem cum corpore naturaliter sine virtute 
divina fleri dicam : et quid dico anime humans 
unionem, quando ne mistionem elementorum sic 
simpliciter sola natura fieri dicam, quin potius 
ratione divina, qux prestantior et valentior est 
quam natura, ad ordinem et concentum adduci? 
Quia igitur modus unionis, et non ratio nature 
magnum pietatis mysterium continet : omittamus 


considerare de natura unitorum, et de perfectione C 


eorum. Non enim sunt hzc prasentis quzstionis, 
illud enim theologix€ est; hoe vero physice con- 
templationis. Et illud quidem contra Arianos 
accommodatius considerabitur; hóc vero contra 
eos qui penitus nature nostrz assumptionem ne- 
gant : et illud demonstrat, quomodo se habeat na- 
tura Verbi unita respectu Patris; hoc autem de- 
elarat, natura nostra unita quomodo se habeat 


σίς τῇ ξνώσει, ἀλλ᾽ ὅτι διάφορα, xal περὶ τὸν αὑτὸν 
μὲν xal τοῦ αὑτοῦ " ἀλλ᾽ οὐ ταυτὸν οὐδὲ χοινὸς τού- 
τῶν ὁ λόγος" τοῦτο δὲ xal αὐτοὶ συνομολογοῦσι’ xal 
γὰρ dj μία χατ᾽ αὐτοὺς Ex δύο φύσις, διὰ τὴν ἕνωσιν 
μία λέγεται, εἰ χαὶ τὴν ἑπομένην αὐτῇ σύγχυσιν 
οὐ τυνιᾶσιν. 


Ἐν τοίνυν τῷ λόγῳ τοῦ μεγαλείου τῆς θείας φύ- 
σεως, ἀχοινώνητον τὸ τῆς ἑνώσεως καὶ αὐτοὶ δώ- 
σουσιν' ἐπεὶ οὐχ ἔσται φιλαυθρωπίας συγχατάθασις, 
ἀλλὰ φυσιχὴ τοῦ ὑψηλοῦ πρὸς τὸ ταπεινὸν ἡ συν- 
ἀφεια * χαὶ τίς οὕτω τοῦ θείου ὕψους ἀνεπαίσθητος, 
Ὧ τῆς ἀνθρωπίνης ταπεινότητος ἀνεπίσχεπτος, ὡς 
νομίσαι ταύτας φυσικῇ τῇ προσάλληλα ὁλχῇ, δέ-͵ 
χεσθαι τὴν τῶν οὕτως ἀμίχτων χοινωνίαν τε χαὶ ἕν- 
ωὡσιν ; ἐγὼ γὰρ τοσοῦτον δέω εἰπεῖν ἐν τῷ ὅρῳ τῆς 
φύσεω:;, τὸν Θεὸν Λόγον ἔχειν τὴν πρὸς τὸ ἡμέτερον 
ἕνωσιν, ὥστε οὐδὲ τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς τὴν 
πρὸς τὸ ἑαυτῆς σῶμα συνάφειαν φυσιχῶς πάσχειν, 
ἄνευ τῆς θΞίας δυνάμεως λέγειν ἀνέξομαι" xax τί λέ. 
γω τῆς ἀνθρώπον Ψυχῆς ; ὁπότε οὐδὲ τὴν τῶν στοι- 
χείων μίξιν καὶ πρᾶξιν ἁπλῶς οὑτωσὶ, χαὶ μόνῃ 
τῇ φύσει γίνεσθαι εἴποιμ᾽ ἂν, λόγῳ δὲ μᾶλλον θείᾳ 
xaY τῆς φύσεως χρείττονι, εἰς τάξιν ταῦτα χαὶ ἀρ- 
μονίαν ἄγεσθαι ἐπεὶ οὖν ὁ τρόπος τῆς ἑνώσεως, 
ἀλλ᾽ οὐχ ὁ λόγος τῆφ φύσεως, τὸ μέγα τῆς εὑσεδείας 
περιέχει μυστήριον, ἀφέμενοι τοῦ περὶ τῆς φύσεως 
τῶν ἐνωθέντων, καὶ τοῦ xaz' αὐτὰς τελείου σχοπεΐν, 
οὐ γὰρ τοῦ παρόντος ἐστὶ ταῦτα προδλήματος " τὰ 
μὲν γὰρ θεολογίας, τὸ δὲ φυσιχῆς ἔστι θεωρίας" 
χαὶ τὸ μὲν πρὸς ᾿Αρειανοὺς οἰχειότερον σχεφθή- 
σεται, τὸ δὲ πρὸς τοὺς πάντη τῆς ἡμετέρας φύσεως 
τὴν πρόσληψιν ἀρνουμένους, xai τὸ μὲν πῶς ἔχει 
πρὸς ἡμᾶς δηλοῖ, ἀλλ᾽ οὔ τί γε πῶς πρὸς αὐτὸν 
τὰ αὑτοῦ μέρη περὶ τοῦ τρόπον τῆς ἐνώσεως, xal 
τοῦ xatT' αὑτὸ ἀποτελέσματος ἐξετάσωμεν. 


respectu nostri, sed non quomodo partes ejus se babeant cum ipso comparaue. His, inquam, omís- 
sis, de modo unionis, et de confecto per eam excütiamus. 


Tres igitur opiniones de unione naturarum in 


Christo supra confutate sunt, dividens, et quam. 


proprie dicitur uniens, in duabus hzretici luserunt 
et ludunt ; pulchre enim divinus Gregorius prius 
eog notavit. Unio enim dividens, ad habitudinem 
pertinens, et nec a principio naturas copulaus, reg 
separatas relinquit, nec eis quzecunque sunt com- 
munia, neque quzeunque sunt propria, tribuens, 
aut vicissim reddens; ut jam hinc du» penitus 
species, et in se divise statuantur. Hoc excepto, 
quad hac opinio divisionem naturarum inumbrat 
et tegit unione secundum dignitatem et volunta- 
tem, ταυτοδουλίᾳ, atque ita decipit insipientes. 
Altera autem opinio, huic prorsus contraria, el 
confundens, omnia delens, unam rem adulterinam 
fingit, e cogitatione format, in neutro eorum qua 


14) Non secundum rationem naturalis necessi- 
fatis, sed solius charitatis Dei crga homines modum 


Test; τοίνυν αἱ ἀνωτάτω δόξαι περὶ τῆς ἑνώσεως 
τῶν Χριστῷ φύσεων κατεδλήθησαν, διαιρετιχὴ, συγ- 
χυτιχὴ, καὶ ἡ χυρίως ἐνωτιχὴ λεγομένη" αἱ μὲν οὖν 
δύο, παισὶν αἱρετιχῶν ἐπαίχθησαν καὶ παιζέσθωσαν᾽" 
χαλῶς γὰρ προλαδὼν αὐτοὺς ὁ θεῖος Γρηγόριος 
ἐστηλίτευσεν" fj τε γὰρ διαιρετιχὴ σχοτιχή τις οὖσα, 
χαὶ μηδὲ τὴν ἀρχὴν τὰς φύσεις συνάπτουσα, χεχω- 
ρισμένα ἀλλήλων χαταλείπει τὰ πράγματα, μηδ᾽ ὅσα 
χοινὰ, μηδ᾽ ὅσᾳ ἴδια, τούτοις διδοῦσα ἣ ἀντιδιδοῦ σα" 
ὡς ἐντεῦθεν δύο εἴδη πάντη χαὶ χωριστὰ ἀλλήλων 
ὁρίζεσθαι, πλὴν ὅσον ἀξίᾳ χαὶ γνώμῃ χαὶ ταυτο- 
ὀουλίᾳ, τὸν τῶν φύσεων χωρισμὸν ἐπισκιάζουσα, φε- 
ναχίζει τοὺς ἄφρονας" ἡ δὲ χατὰ διάμετρον ταύτης 
καὶ συγχυτιχὴ,,᾿ πάντα ἀφανίξουσα xa συγχέουσα, 
ἕν τι πρᾶγμα γόθον ἀναπλάττει τε χαὶ φαντάζεται, 
iy οὐδ᾽ ὁποτέρῳ *üv ἠνωμένων καθαρῶς τὸ ἴδιον 


unionis dicentes vernm dicimns. Woc enim de- 
clarant, qui sequüntur. Tun. 


1911 


ADVERSUS ARGUMENTA SEVERI. 


1913 


ἀποσώζουσα, ἀλλὰ τοῦτο ἐχεῖνο xáxsivo τοῦτο, xal A uniuntur, proprietatem pure servans, sed hoc csse 


&& τοῦτο e55k τοῦτο οὐδὲ ἐχεῖνο εἶναι συγχωροῦσα" 
νόθον γὰρ ἅπαν τὸ ἐχ τῆς συγχύσεως; ἀναφαίνεται, 
οὐδὲν ἔχον καθαρὸν οὐδὲ ἐν τῇ μονίμῳ ἱδρυμένον 
ἑαυτοῦ ἱδιότητι " dj δὲ τούτων μέση, fj ἀσύγχυτός τε 
χαὶ ἀδιαίρετος ἕνωσις, οἶδεν μὲν τὰ ἐνωθέντα ἀνελ- 
Actu ἔχοντα, xatà τὴν ἑαυτῶν ἰδιότητα διὰ τὸ 
ἄτρεπτον" χοινὰ δὲ ταῦτα, xal ἑνὸς εἶναι ποιεῖ δι' 
αὐτήν γε τὴν οὐσιύδη ἕνωσιν᾽ ὥς εἶνσι τὰ μὲν 
πυρίως ἴδια θατέρου χοινὰ τοῦ ὅλου" τὰ 05 τοῦ ὅλου 
κοινὰ θατέρου, διὰ τὴν ἐν θατέρῳ τοῦ ταυτοῦ ἀσύγ- 
x»tov ἰδιότητα “ οὗ γὰρ ἀντίδοσις ἂν τῶν ἰδιωμάτων 
ἐγίνετο, εἰ μὴ ἐν ἔχατέρῳ ἔμεινε, xal ἐν τῇ ἑνώσει 
ἢ ἰδιότης ἀχένητος. 


"Esttv οὖν ἡ τοιαύτη ἕνωσις, τῶν μὲν πάντη διαι- 
piov ἐνιχωτέρα, τῶν δὲ πάντη συγχυτιχῶν πλου» 
σιωτέρα" ὡς μήτε πάντη ταυτὸν εἶναι ποιεῖν τὰ 
ξνωθέντα ἀλλήλοις, μηδὲ πάντη ἕτερον εἰ τοίνυν 
μηδὲ πάντη ταυτὸν, μηδὲ ἐξ ὅλων ἕτερον τὸ ἐχ τῆς 
ἑνώσεως ἀποφαίνει, ζητητέον πῆ μὲν ταυτὸν, πῆ δὲ 
ἕτερον" ὃ μὲν οὖν τῆς ἀληθείας λόγος, τὸ μὲν ταυτὸν 
κατὰ τὴν ὑπόστασιν, οἱ δὲ τὸ ἕτερον χατὰ τὴν φύ- 
σιν" ἔμπαλιν γὰρ dj ἐπὶ τῆς Τριάδος ἔχε;, χατὰ τὸν 
θεῖον Γρηγόριον " εἰ δὲ τοῦτο τοῖς ἐναντίοι; ἀπαρά- 
δεχτον, τὸ ἑξῇς αὐτοὶ συναγέτωσαν πάντως γὰρ, 
εἰ μὴ ὑποστάσει ταυτὸν, qisst ἄρα δώσουσιν * εἰ δὲ 
τοῦτο, εἷ; δή που xal ὁ αὐτὸς ἔσται λόγος θεότητός 
τε xal ἀνθρωπότητος, διὰ τὴν ἕνωσιν" xa) εἰ τοῦτο, 
ταυτὸν ἕσται ἕνωσίς τε χαὶ φύσις " χοινὸν γὰρ τὸ 
ἐπ᾿ ἀμφοῖν χατηγόρημα᾽ ὥσπερ. yàp ὧν ἡ φύσις μία, 
τούτων χαὶ ὁ λόγος ὁ αὐτὸς, αὕτως ἀνάγχη xa ὧν 
ἣ cw ἅμα, καὶ ἐν ταυτῷ τούτων xaz' αὐτοὺς 

χαὶ τὴν φύσιν εἶναι χοινῆν' οὐχοῦν xai τὸ ἔμπαλιν, 
ὧν ἡ φύσις μία, τούτων ὑκοστάσεις διάφοροι, ἐπεὶ 
μηδὲ μίαν φύσιν ἕν πρόσωπον περιγράφει" ἐντεῦ- 
ϑεν δὲ τί συνάγεται ; μίαν μὲν εἶναι φύσιν σαρχὸς 
ταὶ θεότητος, ὑποστάσεις δὲ δύο - εἰ δὲ μήτε φύσει 
μήτε ὑποστάσει xal ἀριθμῷ τὸ ἂν ἔχοιεν τὰ συν- 
ελθόντα, ποῦ ἡ διὰ τῆς ἐνώσεως τῶν ἐνωθέντων 
ταυτότης ; εἰ δὲ καὶ φύσει χαὶ ὑποστάσει τὸ ἕν 
ἀλλήλοις εἰσὶ, ποῦ ὁ τῆς ἀτρεψίας χαὶ τοῦ ἀσυγχύτον 
λόγος ἐν τῇ ἐνώσε!: σωθήσεται ; 


Ὅτι δὲ δυνατὸν καὶ ἐξ ἀτελῶν χαὶ ἐχ τελείων, 
τὸ αὑτὸ γενέσθαι ἀποτέλεσμα, μαρτυροῦσιν ol ὑπὸ 
Χριστοῦ xai τῶν ἁγίων ἀναστάντες vexgol* τοιού- 
τοὺς γὰρ αὐτοὺς, χαίτοι τελείους ὄντας χατὰ τὰ μέ- 
ρη ἢ διὰ τῆς ἀναστάσεως ἕνωσις ἀπειργάσατο, ὁποί- 
eus; καὶ ἐν τῇ μήτρᾳ d) φύσις διαπλάττουσα συνῆψε" 
τὸ δ᾽ αὑτὸ χαὶ ἐν τῇ προσδοχωμένῃ χοινῇ ἀναστάσει, 
συμδήσεσθαι πεπιστεύχαμεν" τῶν τε γὰρ προδια- 
λυθέντων χαὶ διεφθαρικένων ἤδη σωμάτων, χαὶ τῶν 
ἀρτιτέτε ζώντων, xal μεταστοιχειουμένω" ἣ xat 
προσφάτως ἔἐχδεδημηχότων ἀτελῶν τε χαὶ τελείων, 
τὴν αὐτὴν ix τῆς ἀναστάπεως σύστασιν γενήσεσθαι 


illud, concedens, et illud hoc, et idcirco nec hoc, 
nec illud esse. Adulterinum enim esse demonstra- 
tur omne id, quod ex confusione exsistit, nihil 
habens purum, nec in sua proprietate stabili fun- 
datum. Unio autem inter has media neque con- 
fusa, neque divisa, novit quidem ea quz unita 
sunt, perfecta esse secundum suas proprietates 
propter immultabilitatem ; communia vero hzc et 
unius esse facit propter ipsam substantialem unio- 
nem, ut sint illa quidem proprie propria alterutrius, 
communia totius ; hec vero communia totius, pro- 
pria alterutrius, propter proprietatem non confu- 
sam in alterutro. Non enim fleret mutua commu- 
nicatio idiomatum, nisi in utroque manerel et in 


B unione proprietas immobilis. 


Est igitur hujusmodi unio magis una, quam illa 
que omnino dividit; et copiosior, quam illa quz 
penitus confundit; ut qua neque faciat penitus 
idem esse qua: inler se unita sunt, neque penitus 
diversum. Si igitur nec omnino idem, nec ex toto 
diversum reddit, quod ex ista unione exsistit, quz- 
rendum est, qua ralione idem, et qua diversum. 
Doctrina igitur veritatis idem quidem secundum 
naturam, contra atque in Trinitate fit, ut Grego- 
rius notavit (12). Si autem hoc adversariis nou 
probatur, concludant ipsi, quod deinceps sequitur. 
Si enim non sunt. idem hypostasi, concedent ergo 
natura esse idem. Si autem hoc, una scilicet et ea- 
dem eritratio divinitatis propter unionem : et si 
hoc, idem.erit unio et natura. Commune enim est 
in ambobus przedicatum. Sicut enim quorum est 
natura una, horum est eadem ratio; sic necesse 
est, quorum est unio simul.et. in. eodem, horum 
secundum ipsos 511 et natura.communis; et vice 
versa, quorum natura.una, horum sunt hypostases 
differentes, quia nullam naturam una persona cir- 
cumscribit. llinc autem quid concluditur ? Nempe 
unam 6886 naturam carnis et divinitatis, duas 
vero hypostases. Si aulem neque natura, neque 
hypostasi et numero unum sunt, eolerunt, ubi 
eril identitas per unionem unitorum? Si autem et 
natura et liypostasi sunt unum inter se, ubi ratio 
immutabilitatis, et non confusi in unione serva- 


D bitur? 


Quod autem fleri possit, utex imperfectis et 
perfectis idem efficiatur, testantur, qui sub Christo 
ex sanctis mortui resurrexerunt. Tales enim ipsos 
alioqui secundum partes perfectos unio per resur- 
rectionem reddidit, quales natura in utero formans 
copulavit. Id ipsum in communi resurrectione futu- 
ruin esse credimus. Corporum enim quz jam soluta 
et corrupta sunt, eorum qui nuper vixerunt, vel 
recenter mortui sunt, imperfectorum et perfecto- 
rum eamdem ex resurrectione concretionem facien- 
dam esse creditus : ex quibus demonstratur quod 
ex rebus qu: prius hvpostasim habuerunt, contingit 


(13) In Trinitate enim alius et alius; non autem aliud et aliud, id est, divisum et diversum. Tus. 


1913 


LEONTiI BYZANTINI . 


1914 


fieri bypostasim sine mutatione ; et si hoc, ex tolo A xemisteuxagsv^ ἐξ ὧν δείχυνται, ὅτι xal Ex mpo- 


in Christo non conceditur, quia non fuit prius for- 
matus. Non tamen quia non fuit formatus, naturam 
Christi unam ex duabus sine confusione factam esse, 
nec in alia quacunque natura cognovimus, nedum 
in Christo; in quo vel cogitare tale quid non pa- 
test, qui pius est. Si enim natura dicitur παρὰ τὸ 
πεφυχέναι τι, id est, ab eo quod aptum natum est; 
nulla autem natura apta nata est ad habendum 
contrarium et oppositum ; una autem nalura Chrisii 
secundum ipsos, hoc passa est: non erit igilur 
unà natura. Si enim insitum sit huic tali natu- 
ro», ut visibilis sit, non est insitum eidem, ut sit 
invisibilis; et si insitum est ei, ut sit mortalis et 
corruptibilis non est insitum illi, ut sit incar- 
ruptibilis et immortalis : alioqui erit cadem ratio 
contrariorum. Sed absurdum est hoc. Si enim con- 
traria recipit ἀνὰ μέρος, id est, vicissim; at 
cum aliquid horum habet actu, non jam contra- 
rium aclu habere unquam potest. Dicant igitur, 
annon visibilis ct invisibilis, mortalis et immor- 
talis, circumscripta et infinita, et in summa ge- 
nerabilis, et ingenerabilis simul et in eodem una 
natura Christi ab ipsis conceditur? Una quidera 
hypostasis, et persona possunt simul et in eodem 
contraria et opposita przedicata recipere; una 
vero natura, ut dictum est, non nata et apta est ad 
contraria et ad opposita sibi. Prius enim a se ipsa 
deficiet, quam hoc patiatur. Atque hzc quidem 
contra illos. | 


Qnod autem nornulli dicunt, quia humanitas C 


Christi non fuit prius formata, neque prius in se 
habuit hypostasim, neque perfecta assumpta fuit, 
sed in Verbo habuit hypostasim, idcireo unam 
hvpostastm amborum facere : hoc quidem ex parte 
verum est, ex parte non. Etenim non habuisse in 
se hypostasim, neque prius formatam esse, nos 
ctiam dabimus : fleri vero propter hoc unam hypo- 
stasim amborum, tanquam non posset aliter fieri, 
neque possent Deus et perfectus homo sic uniri ; 
hoc non dabimus. Quid enim sic, hoc illo inodo 
habenti amplius erit Deo ad unionem ? Nec enim 
tempus unionis unum Christum fecit. Non igitur 
propter impossibile, sed quia non decebat nudam 
esse unquam, et sine divinitate humanitatem Do- 
inini, ideo rejicimus anteformationem. lis autem 
qui dicunt, ex hypostasibus sequitur anteformatio, 
et scire aliquando nudum hominem, et alium, 
atque alium Christum, et Verbum ; sin autem non 
prius formatus est, nec ex hypostasibus est : si au- 
tem non ex hypostasibus, nec hypostases sunt, 
quomodo enim, nisi ex his hec? quandoquidem 
neque si ex his concedatur hypostasibus, jam nc- 
cesse est et hypostases dare, ut demonstratum est ; 
quod si ex hypostasibus dicunt, cur non magis ex 
personis? et si hoc dicunt, cur non ex filiis altero 
Dei Filio, altero Virginis dicere audent? Nilii] au- 
tem potest esse magis hwrelicum, neque quod 
propius ad impietatem Nestorii accedat, quam sic 


ὕφεστώτων πραγμάτων, ὑπόστασιν γενέσθαι ἀτρέ- 
πτως ἐνδέχεται" εἰ καὶ ὅλως ἐπὶ Χριστοῦ τοῦτο οὐ δέ- 
δοται, ὅτι οὐ προδιαπέπλασται " οὐ μὴν δι᾽ αὐτό γς 
τὸ μὴ προδιαπεπλάσθαι, φύσιν γέ τοι Χριστοῦ μίαν 
ix δύο ἀσυγχύτως γεγενῆσθαι, οὐδὲ ἐπὶ ἄλλτς xal 
ἡστινοσοῦν φύσεως ἔγνωμεν " ἥπουγε ἐπὶ Χριστοῦ, 
ἐφ᾽ οὗ xai τὸ ἐπινοῆσαι τὸ τοιοῦτον εὐπσεθοῦσι ἀμή- 
χᾶνον" εἰ γὰρ φύσι; λέγεται παρὰ τὸ πεφυχέναι τι, 
οὐδεμία δὲ φύσις τὸ ἐναντίον χαὶ τὸ ἀντιχείμενον 
ἑαυτῇ πέφυχεν, ἡ δὲ μία xav αὐτοὺς Χριστοῦ φύσις 
τοῦτο πέπονθεν, οὐχ ἄρα μία ἔσται φύσις " εἰ γὰρ 
τύχοι πεφυχέναι τῇ τοιᾷδε φύσει, τὸ ὁρατῇ εἶναι 
οὐ πέφυχε τῇ αὐτῇ xal τῷ ἀοράτῳ εἶναι" καὶ εἰ πέ- 
φυχε θνητῇ εἶναι xal φθαρτῇ, οὐ πέφυχεν αὐτῇ τὸ 
ἀφθάρτῳ xax ἀθανάτῳ εἶναι " ἐπεί τοί γε ἔσται τῶν 
ἐνσντίων ὁ αὑτὸς λόγος" ἀλλὰ ἄτοπον τοῦτο᾽ χαὶ γὰρ 
εἰ τὰ ἐναντία &vX μέρος δέχεται, ἀλλὰ τούτων τι 
ἔχουπα xav' ἐνέργειαν, οὐχέτι xal τὸ ἐναντίον τὰ 
xat' ἐνέργειαν ἕξοι ποτ᾽ ἄν’ λεγέτωσαν τοίνυν εἰ μὴ 
δρατὴ καὶ ἀόρατος, xaX ἀθάνατος περ'ιγραπτὴ καὶ 
ἀόριστος, χαὶ συνόλως γενητὴ καὶ ἀγένητος " ὁμοῦ 
xa ἐν ταυτῷ ἣ μία χατ᾽ αὑτοὺς Χριστοῦ φύσις xai 
πρὸς αὐτῶν ὁμολογεῖται" dj μὲν γὰρ μία ὑπόστασις, 
καὶ τὸ ἕν πρόσωπον δύνανται ὁμοῦ χαὶ ἐν ταυτῷ, 
τὰ ξναντία xaX τὰ ἀντιχείμενα κατηγορήματα δέ- 
χεσθαι" ἡ δὲ μία φύσις, ὡς εἴοηται, τὰ ἐναντία πε» 
φυχυΐα οὐχέτι xai τὰ ἀντικείμενα ἑαυτῇ πέφυχεν * 
ἐχσταίη γὰρ ἂν πάντως ἑαυτῆς, πρὶν T] τοῦτο παθεῖν. 


Καὶ ταῦτα μὲν πρὸς bxslvouz* τὸ δέ τινας λέγειν, 
διὰ τὸ μὴ προδιαπεπλάσθαι, μηδὲ προῦφεστᾶναι 
τὴν τοῦ Κυρίου ἀνθρωπότητα, μηδὲ τελείαν προσ- 
εἰλῖφθαι, ἀλλ᾽ ἐν τῷ Λόγῳ ὑποστῆναι, διὰ τοῦτο 
μίαν ὑπόστασιν ἀμφοτέρων ποιεῖν, τὸ μέν τι ἀλη- 
θὲς, τὸ δὲ οὐχ ἀληθὲς ὃν τυγχάνει" τὸ μὲν γὰρ μὴ 
προῦφεστᾶναι, μηδὲ προδιαπεπλάσθαι xoi ἡμεῖς 
δώσομεν, τὸ δὲ διὰ τοῦτο μίαν ὑπόστασιν ἀμφοτέ- 
ρων ποιεῖν, ὡς οὐχ ἐγχωροῦν ἄλλως οὐδὲ δυνατὸν 
Θεῷ, xal τελείῳ ἀνθρώπῳ οὕτως ἐνωθῆναι οὐχέτι 
δώσομεν " τί γὰρ οὕτως ἡ ἐχείνως ἔχοντι, πλέον 
ἔσται Θεῷ εἰς ἕνωσιν' οὔτε γὰρ ὁ χρόνος τῆς ἑνὼώ- 
σξως, ἣ ὁ τόπος, f| τὸ ἀτελὲς τοῦ σώματος, ἀλλ᾽ αὖ- 
«ὃς ὁ τῆς ἐνώσεως τρόπος τὸν ἕνα Χριστὸν πεποίη- 


D xsv: οὐ τοίνυν διὰ τὸ ἀδύνατον, ἀλλὰ διὰ τὸ πρέπειν 


Ψιλὴν ποτε xat ἄνεν θεότητος; εἶναι τοῦ Κυρίου τὴν 
ἀνθρωπότητα, τὴν προδιάπλασιν ἐχόάλλομεν ᾿ τοῖς 
δὲ λέγουσιν, ἘΞ ὑποστάσεων ἕπεται ἡ προδιάπλασις, 
χαὶ τὸ ποτὲ Ψιλὸν ἄνθρωπον, καὶ ἄλλον καὶ ἄλλον 
τὸν Χριστὸν xai τὸν Λόγον ἐπίστασθαι" εἰ δὲ μὴ 
προδιαπέπλασται, οὐδὲ ἐξ ὑποστάσεων" εἰ δὲ μὴ 
ἐξ ὑποστάσεων, οὐδὲ ὑποστάσεις“ πῶς γάρ; εἰ μὴ 
Ex τούτων ταῦτα, ὁπότε οὐδὲ sl. Ex τούτων δοθείῃ, 
χαὶ ἐξ ὑποστάσεων ἤδη πάντως: xal ὑποστάσεις ὡς 
δέδεικται εἰ 0x ἐξ ὑποστάσεων Myous:, τί μὴ μᾶλ- 
λον xai &x προσιύπων ; χαὶ εἰ τοῦτο, τί μὴ xai ἐξ 
υἱῶν ; τοῦ μὲν ix Θεοῦ ὄντος, τοῦ δὲ Ex Παρθένου 
γενομένου εἰπεῖν θαῤῥοῦσι; τοῦ δὲ ταῦτα ἐννοεῖν f) 
λέγειν, οὐδὲν ἂν εἴη δια! ρετιχώτερον, ἣ zr, Νεστο- 


1915 


ADVERSUS ARGUMENTA SEVERI 


19:6 


plou δυπσεδεία; ἐγγύτερον, χἂν ix διαμέτρου δοχοῦσι A intelligere et loqui, quamvis ex diametro cum 


ποὺς αὑτὸν ἵστασθαι’ ὥσπερ ἀμέλει xat δειλία πρὸς 
θοασύτητα μάχεται" χοινὰ δὲ ταῦτα εἴδη xaxía;, 
εἰ xal ὑπερδολῇ xai ἐλλείψει πρὸς ἑλυτὰ xai τὴν 
àps-hv στασιάζουσι. 

Καὶ τοῦτο δὲ ἐπισημήνασθαι χρὴ, ὡς ἡ ὑπόστασις, 
οὐχ àv); οὐδὲ προηγουμένως τὸ τέλειον δηλοῖ, ἀλλὰ 
τὸ χαθ᾽ ἑαυτὸ ὑπάρχον, δευτέρως δὲ τὸ τέλειον" ἡ 
δὲ φύσις τὸ μὲν xa0' αὐτὸ οὐδαμῶς ὑπάρχον Oriol, 
χυρίως δὲ τὸ τέλειον᾽ τὰ γὰ εἰς τὸν τῆς ὑποστάσεως 
λόγον παραλαμδανόμενα ἰδιώματα, τινὰ ἀπό τινων 
ἕχαστον εἶναι ποιεῖ τὰ δὲ εἰς τὸν τῆς φύσεως, οὐ 
τόν τινα μέν" τὶ δὲ ἀπό τινος εἶναι ποιεῖ" τὰ τοίνυν 
τοῦ μόνον, xal μόνον εἶναι ποιεῖ" τὰ δὲ χοινῶς ὑπ. 
ξηχοντα, οὐδὲν τι μᾶλλον χαθόλου τῶν χαθόλου λέ- 
νεται" εἰ χαὶ πάντας τοὺς ὑπὸ τὸ αὐτὸ εἶδος ἀναφε- 
ρομένους περιείληφεν. 


Καὶ τοῦτο δὲ μὴ ἀγνοῶμεν, ὡς τὰ τὴν φύσιν χα- 
ραχτηρίζοντα, συσπτατιχὰ τῆς οὐσίας εἰσί" τὰ δὲ τὴν 
ὑτόστασιν, οἷον συμδεδν χότων λόγον ἐπέχει, x3» εἶεν 
χωριστὰ ἢ ἀχώριστα, χαὶ ἀπλῶν μὲν ἀπλαὶῖ αἱ κατ᾽ 
ἄμφω ἰδιότητες * συγχειμένων δὲ χαὶ συνθέτων, σύν- 
θετοι" ὥσπερ ἐπὶ ἀνθρώπαυ ἔχει, xal τοῦ xaz' αὐτὸν 
ὄρου, τὴν μὲν οὐσίαν αὑτοῦ χαραχτηρίζει, τὸ ζῶον, 
πὸ λογιχὸν, τὸ θνητὸν, τὸ τῶν ἐναντίων ἀνὰ μέρος 
δεχτιχόν᾽ οὗτος γὰρ ὁ ἄπταιστος τῆς οὐσίας ὄρος" 
τὴν δὲ ὑπόστασιν, αχῆμα, χρῶμα. μέγεθος, χρόνος, 
«όπος, οἱ γονεῖς, ἢ ἀνατροφὴ, fj ἀγωγὴ, «aV ὅσα 


-— 
w- 


Nestorio pugnare isti videntur; ut audacia cum 
timore pugnat. Sunt autem hiec species communes 
vitii : et nimium ac parum contra se, οἱ contra 
virtutem seditionem movent. 

Sed hoc advertere oportet, quod liypostasis non 
simpliciter, neque prxcipue perfectum declarat, 
sed quod per se exsistit; secundo antem loco per- 
fectum. Natura vero quod per se exsistit, nequa- 
quai declarat, proprie autem perfectum. Siqui- 
dem proprietates 40: ad rationem hypostasis su- 
muntur, faciunt esse unumquemque, aliquem ab 
aliquibus ; qua vero sumuntur ad rationem natu- 
re, non faciunt esse aliquem, sed aliquid ab ali- 
quo. Quz vero cominuniler exsistunt, sunt commu- 
nia, nihi] eorum niagis universale universalibus 
dicitur, quamvis comprehenderit omnes sub eadeui 
specie contentos. 

Et hoc etiam non est ignorandum, quod ea quse 
naturam signant, constituunt substantiam : quae 
autem signant hypostasim veluti accidentium 
rationem. habent, sive sint separabilia, sive iuse- 
parabilia, et in utrisque, substantiis scilicet, et 
hypostasibus, simplicium simplices sunt proprie- 
(9168; compositorum composite. Sicut in homine, 
et in delinitione cjus substantiam quidem ejus 
signant animal, quod est contrariorum capax ἀνὰ 
pípo;. id est, divise, sive vicissim, aut per par- 
tes, rationale, morlale. lhec enim est substan- 


τούτοις ἕπεται" ὧν τὸ ἄθροισμα, φασὶν ἐπ᾽ οὐδενὸς C Lie ejus definitio ἄπταιστος, id est, vera; hyposta- 


ἑτέρου ἀληθεύειν δύναηλι" xal ὅμως ἑνὸς ταῦτα ἀν- 
02x fu, τοῦ τινος δτλονότι" xaX τῶν μὲν τῆς φύσεως: 
ἰδιυμάτων χυρίως ἐχεῖνα μετέχει τὰ τῆς αὐτῆς 
οὐαία: ὑπάρχοντα: τῶν δὲ τῆς ὑποστάσεως χαὶ ὧν 
ὁ λόγος διάφορος, ἐπ᾽ ἂν elg τινος ἕνωσιν xat 294- 
φυῖαν παρεΐληπται " οὗτως οὖν ἔχει xal ἐπὶ τοῦ 
Ἑμμανουήλ᾽ μία μὲν ὑπόστασις θεότητος χαὶ ἀνθρω- 
πότητο;, xal διὰ τοῦτο χοινὰ ἐπὶ ἀμφοῖν, τὰ ὡς 
φύσεως ἰδιώματα. εἰ γὰρ χαὶ τοῦ αὐτοῦ εἶναι λέγεται 
“πάντα ὡς ἑνὸς, ἀλλ᾽ οὐ χατὰ τὸ αὐτὸ, οὐδὲ ὡς κατὰ 
μιᾶς φύσεως" οἷον ὁ αὐτός ἐστιν ὁρατὸς χαὶ ἀόρατος, 
θνητὸς xai ἀθάνατος, ψηλαφητὸς xat ἀνέπαφος * οὐ 
γατὰ τὸ αὐτὸ δὲ, οὐδὲ τῷ αὐτῷ λόγῳ᾽ ἐπεὶ οὖν εἷς 
ἐστι xal ὁ αὐτὸς, ὡς; χαθ᾽ ἑνὸς πάντα λέγεται, χαὶ 
διὰ τοῦτο χατὰ μιᾶς ὑποστάσεως χαὶ προσώπου " 
ἐπειδὴ δὲ οὐ χατὰ τὸ αὐτὸ πάντα λέγεται, ἀλλὰ xax" 
ἄλλο καὶ ἄλλο, διὰ τοῦτο οὐχ ὡς χατὰ μιᾶς ταῦτα 
λέγεται καὶ ἁπλῆς φύσεως, ἀλλὰ χατὰ διαφόρων xal 
συγχειμένων xai σωζουσῶν ἐν τῇ ἑνώσε: τὴν φυσι- 
χὴν ἑαυτῶν ἰδιότητα, 


sim vero signant figura, culor, niagnitudo, tem- 
pus, locus, parentes, cducatio, institutio vitz, et 
quacunque sunt bis consentanea, quae simul in 
unum coacta, aiunt in nullo alio vere dici posse, 
et tamen h»c sunt unius hominis, τοῦ τινὸς δηλο- 
v^tt, hujus scilicet ; et proprietates naturae illa pro- 
prie participant, 4:5 sunt ejusdem substantia, 
sive naturz. Proprietates vero hvpostasis illa etiam 
participant, quorum ratio diversa est, postquam in 
unionem alicujus et coagmentationem naturalem 
assumptz sunt. Sic igitur fit in Emmanuele, una 
quidem hypostasis divinitatis et humanitatis est, 
οἱ idcirco qux» przdicantur tanquam de hypostase 
communia sunt uniusque nature; non autem est 


D una natura, ἃς proinde neque proprietates tanquam 


nature : etsi enim omnia dicuntur de eodem tan- 
quam de uno, non tamen secundum idem, neque 
tanquam de una natura. Ut idem est visibilis et 
invisibilis; mortalis et immortalis; tactilis et non 
tactilis non secundum idem, nec eadein ratione ; 


quia igitur est unus et idem, tanquam de uno omnia dicuntur, sed tamen secundum aliud et 
ahud. Ob bane causam non tanquam de una et simplici natura hzc dicuntur, sed de diversis et 
compositis, et servantibus in unione naturalem suam proprietatem. 


1947 


LEONTII BYZANTINT 





TOY AYTOY AEONTIOY 


ΠΡΟΣ ΤΟΥ͂Σ DlIPOSEPONTAZ HMIN ΤΙΝΑ ΤΩΝ AIIOAINAPIOY ΨΕΥΔΩΣ ἘΠΙΓΕΓΡΑΜΜΈΝΑ 
ΕΙΣ ONOMA ΤΩΝ ATION ΠΑΤΕΡΩΝ. 


EJUSDEM LEONTII 


ADVERSUS EOS QUI NOBIS PROFERUNT QUJEDAM APOLLINARII, FALSO 
INSCRIPTA NOMINE SANCTORUM PATRUM (ἢ). 


Quidam ex heresi Apollinarii vel Eutychis vel 4 Τινὲς τῶν tà ᾿Απολιναρίου νοσούντων, fitot τὰ 


Dioscori, cum vellent suam hzresim confirmare, 
quasdam orationes Apollinarii Gregorio Thauma- 
turgo, aut Athanasio, aut Julio inscripserunt, 
ut simpliciores fallerent ; quod quidem  perfe- 
cerunt : auctoritate enim hujusmodi personarum 
fide digna multos Ecclesie catloltc:e capere po- 
tuerunt. Et apud. multos ex recte credentibus re- 
perire poteris librum Apollinarii cui titulus, ἣ xazà 
μέρος πίστις, fides particularis, inscriptum Gre- 
gorio; et quasdam ejus epistolas inscriptas Julio : 
οἱ alias ejus de incarnatione orationes vel expo- 
sitiones Athanasio inscriptas. Cujusmodi est quz 
iuscripta est expositio consentiens cum exposi- 
tione trecentorum decem et octo : neque solum 


Εὐτυχοῦς, ἣ τῶν ἀπὸ Διοσχόρον, τὴν ἰδίαν αἵρεσιν 
χρατῦναι βουλόμενοι, τινὰς τῶν ᾿Απολιναρίον )όγων,, 
ὡς Γρηγορίου τοῦ θαυματουργοῦ, ἣ 'A0avactou, ἣ 
Ἰουλίου ἐπέγραψαν, τοὺς ἁπλουστέρους ἀπατῆσαι 
βουλόμενοι, ὃ 6h xal πεποιήχασι" τῇ γὰρ ἀξιοπιστίᾳ 
τῶν προσώπων, πολλοὺς ἑλεῖν τῶν τῆς χαθολιχῆς 
Ἐχχλησίας δεδύνηνται" xo καρὰ πολλοῖς ἂν εὕροις 
τῶν τῆς ὀρθῆς πίστεως, τὴν χατὰ μέρος ᾿Απολινα- 
ρίου πίστιν, Γρηγορίον. ἐπιγεγραμμένην" καί τινας 
αὐτοῦ ἐπιστολὰς, Ἰουλίου ἐπιγεγραμμένας (1), καὶ 
ἄλλους δ᾽ αὐτοῦ περὶ σαρχώσεως λόγονς, ἤτοι ἐχθέ- 
σεις ᾿Αθανασίου ἐπιγραφομένας, ὁποία ἐστὶν ἡ ἐπι- 
γεγραμμένη ἔχθεσις, συμφωνοῦσα τῇ τῶν τιη΄“ οὐ 
μόνον δὲ τούτους, ἀλλὰ xal ἑτέρους τινὰς τοιούτους 


has sed alias hujusmodi. Fiet autem tibi hoc B δῆλον δέ σοι γενήσεται καὶ παντὶ τῷ φιλαλήθει, ix 


manifestum, et cuivis veritati studioso ex iis quz 
in medium afferemus tum ipsius Apollinarii, tum 


discipulorum ejus, ex quibus est cum aliis Va- 
lentinus. 


-- 


Valentini Apollinarista capita Apologic. 


« Contra eos, qui dicunt dicere nos esse cor- 
pus consubstantiale Deo. » 


Domini Apollinarii ex. epistola αὐ Serapionem 


Accepi litteras charitatis tute, domine, οἱ ad 
negotium quod quarebat qui epistolam attulit, 
quantum potuimus, dedimus ei operam. Episto- 
lam vero domini mei Corinthum missam, ma- 
gnopere approbavimus. Eorum autem qui dicunt 
carnem Deo consubstantialem, magnant insaniam 
damnavimus. 

Et rursus ex. eadem epistola. 

Unione enim Verbi divina facta est caro, non 
natura, quare in unione habet, ul perseverel di- 
vina esse, sicut ipse ait : Spiritus est qui vivilicat 


carnem. Non enim potest corpus fleri incorporeum, 


ut alii stulte dicunt 


() Hoc quoque opusculum antehac nonnisi la- 
tne apud Canisium legebatur, interprete Fsawc. 
TUeRRIAxO. 


τῶν παρατεθησομένων αὐτοῦ τε ᾿Απολιναρίου λό- 
ἴων, καὶ τῶν αὐτοῦ μαθητῶν, ὧν σὺν ἄλλοις ἐστὶ 
καὶ Οὐαλεντῖνος ὁ ὑποτεταγμένο:. 


4 


OvaJAsvz(rov Ἀπολναρσεοῦ κεφάλαια ἀπο.ῖο- 
ας. 
« Πρὸς τοὺς λέγοντας φάσκειν ἡμᾶς ὁμοούσιον τὸ 
σῶμα τῷ θεῷ (2). » 
Τοῦ. κυρίου ᾿Απολιναρίου ἐκ τῆς πρὸς Σδρα- 
. — &lorva ἐπιστοιῆς. 

Ἐδεξάμην τὸ γράμμα τῆς ἀγάπης σον, δέσποτα, 
xai εἰς ὅπερ ἐζήτει πρᾶγμα ὁ κομίσας τὴν ἐπιστο- 
λὴν, τὰ δυνατὰ συνεπράξαμεν αὐτῷ" τὴν δὲ ἐπιστο- 


C λὴν τοῦ δεαπόταν μου, thv εἰς Κόρινθον ἀποσταλεῖ- 


cav σφόδρα ἀπεδεξάμεθα" τῶν δὲ εἰπόντων ὁμοούσιον 
Θεῷ τὴν σάρχα, παλλὴν μανίαν χατέγνωμεν. 


Καὶ πάλιν ἀπὸ τῆς αὐτῆς éxictoAic. 

Τῇ γὰρ ἑνώσει τῇ πρὸς τὸν Λόγον, θεία ἡ σὰρξ, 
οὐ τῇ qUsst ὥστε ἐν τῇ ἑνώσει καὶ τὸ διαμένειν 
ἔχει χαθάπερ αὑτός φησι, τὸ Πνεῦμα εἶναι τὸ ζωο- 
ποιοῦν τὴν σάρχα οὐ γὰρ δὴ χαὶ ἀσώματον γενέσθαι 
σῶμα δυνατὸν, ὥσπερ ἀφρόνως ἕτεροι λέγουσιν. 


(4) Habes hzc apud nos Script. vet. t. VII, p. 105- 
176. 

2) Hic omittimus locos duos ex divi Athanasii 
cpistola ad Epicletum. 


1219 , 


ADVERSUS FRAUDES APOLLINARISTARUM. 


1950 


'Aaó τῆς zpóc p ail ἐπιστολῆς, ἧς ἡ ἀρχὴ, A Ex epistola ad Dionysium, cujus principium est, 
x 


Ἐμοὶ καὶ φιλίας ὑπόθεσις f) εὐσέδεια, xal ἔχθρας 
οὐδεμία πρόφασις, πρὸς τοὺς εὐσέδειαν φυλάττοντας" 
μηδὲν παρ᾽ ἐμοῦ χαινὸν ζητείτω τις νῦν, μηδ᾽ ἀπο- 
σιώπησιν τῆς ἀληθείας ἀπα:τείτω, ὡς ix ταύτης 
εἰρήνην κατασχευάζω" * ὅτι δὲ ἡμῖν οὐδεὶς ἐπάγειν 
δύναται ταῦτα τὰ χατά τινων λεγόμενα, δῆλόν ἐστιν 
ἐξ ὧν ἀεὶ γεγράφαμεν, οὔτε τὴν σάρχα τοῦ Σωτῆρος 
ἐξ οὐρανοῦ λέγοντες, οὔτε ὁμοούσιον τῷ Θεῷ τὴν 
σάρχα, χαθ᾽ ὅ ἐστι σὰρξ xal οὐ Θεὸς, θεὸς δὲ καθ᾽ 
ὃπον εἰς ἐν πρόσωπον ἧνωτα: τῇ θεότητι. 


Kal ἀπ᾿ ἄλλης ἐπιστολῆς τῆς πρὸς αὑτὸν, ἧς ἡ 
ἀρχὴ, « θαυμάζω.» . 


« Mihi, etc. » 

Mibi et argumentum amicitize pietas est ; et ini- 
micitis nulla occasio in eos, qui pietatem cu- 
stodiunt. Nihil novum ἃ me ullus nunc quzrat; 
neque requirat, αἱ veritatem reticeam, tanquam 
ex hac reticentia pacem :ediflcet. Quod autem 
nemo nobis hec objicere potest, qua contra 
quosdam dicta sunt, manifestum est ex iis qux 
semper acripsimus, neque carnem Salvatoris e ccelo 
esse; neque carnem ejusdem substantie esse cum 
Deo, quatenus est caro et non Deus; Deus autem 
quatenus unita est divinitati in unam personam. 


Ex alia epistola ad eumdem, cujus principium, 
« Admiror, etc. » 


Θαυμάζω πυνθανόμενος περί τινων, ὁμολογούντων D — Admiror cum de quibusdam audio, confiteri qui- 


μὲν Θεὸν ἐν capxi τὸν Κύριον, περιπιπτόντων δὲ τῇ 
διαιρέσει, τῇ καχῶ; ὑπὸ τῶν Παυλιανιζόντων εἶσ- 
αχθείσῃ. 
Καὶ πάλιν ἐκ τῆς αὑτῆς ἐπιστολῆς. 

Ὡμολόγητα: τὸ σῶμα ix τῆς Παρθένου, ἡ θεότης 
iE οὐρανοῦ" τὸ σῶμα ἐπλάσθη ἐν χοιλίᾳ, ἡ θεότης 
ἄχτιστος, αἰώνιος, ἕν τε τῇ συνθέσει μένει, χαὶ τὸ σῶ- 
μα, σῶμα" xal ἡ θεότης, θεότη:" εἰ δὲ τῇ Γραφῇ σύ- 
γηθες τὸ ὅλον θεολογεῖν, χαὶ τὸ ὅλον ἀνθρωπολογεῖν, 


ἐπώμεθα xal τοῖς ῥήματι τοῖς θείοις, χαὶ μὴ μερίζω-' 


μεν τὰ ἀμέριστ-ᾳ. 
Ral ἀπὸ τῆς πρὸς Τερέντιον ἐπιστολῆς. 
Καὶ αἰτιᾶται μὲν ὁ Ἰωάννης τὸν λύοντα τὸν 'In- 


σηῦν, οὗτοι δὲ λύουσιν ἄντιχρυς, ὁμολογοῦντες τὴν C 


πρὸς τὸ σῶμα σῳνάφειαν" οὗ γὰρ αὐτὸ ἑαυτῷ σὺυν- 
ἀπτεται, οὐδὲ ὁμοούσιον ὁμοουσίῳ, χαθάπερ οὗτοι 
λέγειν οὐχ ὥχνησαν᾽ οὔτε γὰρ σύνθεσις, οὔτε συν- 
ἀφεια αὕτη ὅτι μηδὲν αὐτῷ ἑαυτῷ τυνάπτεται, ἀλλ᾽ 
ἕτερον ἑτέρῳ τὸ συναπτόμενον' εἰ δὲ ὁμοούσιος μὲν 
ὁ Λόγος τῷ σώματι, ὁμοούσιον δὶ τὸ σῶμα τῷ Λόγιυ, 
ἀόρατα δήπου ἑχάτερα, χατὰ τὸ, Οὐδεὶς ἴδεν Θεὸν, 
οὔτε ἰδεῖν δύγαται' οὐχ ἄρα ἐφανερώθη χατὰ τοῦτο, 
οὐδὲ ἐφηλαφήθη ἀφανὴς Gv: οὐδὲ ἀληθὴς Ἰωάννης λέν 
τῶν * Ἐθεαράμεθω καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάρη- 
σαν. 
Καὶ πάλιν ἀπὸ τῆς αὐτῆς éxiocoAnc. 

El δὲ τις fj δύο πρόσωπα λέγει τὸν Υἱὸν, ἣ τὴν 
σάρκα ὁμοούσιον τῷ Θεῷ, χαὶ τῇ ἡμετέρχ σαρχὶ, f) 
ἐξ οὐρανοῦ χαταδεδηχυΐαν, xaX μὴ τῷ ἐξ οὐρανοῦ 
προσειλημμένην, παθητὴν λέγων τὴν θεότητα, àva- 
θεματιζέσθω. 

Ἀπὸ συ.1.1ογισμῶν. 

Εἰ ὁμοούσιος ὃ Λόγος τῷ σώματι, οὐδὲν ἢνώθη 
αὑτῷ πρὸς ἑαυτό" ἡνώθη δὲ σώματι, οὐχ ἄρα ὁμοού- 
σιος αὑτῷ * εἰ ὁμοούσιον τῷ Λόγῳ τὸ σῶμα, οὐκ 
ἐθεωρήθη καὶ ἐψηλαφήθη ἀμφότερα γὰρ ἀόρατα 
χαὶ ἀφανῆ, εἴπερ ὁμοούσια" φησὶ γὰρ Ἰωάννης, 
᾿Εθεασάμεθα καὶ ἐψηλαξήσαμεν" οὐκ ἄρα ὁμοού- 
σιον τὸ Πνεῦμα τοῦ Κυρίου καὶ τὸ σῶμα" ἀλλὰ τὸ 
ἀόρατον xai ἀναφὲς, ὁρατῷ συνήφθη καὶ ἀπτῷ πρὸς 


! | Joan. iw, ὅ, * Joan. 1, 18; 


I Tim. vi, 16; I Joan. iv, 12. 


dem Deum in carne, labi autem errore in divisione 
prave a Paulianistis introducta. 


Et rursus ex eadem. epistola. 

Concessum est ut certum corpus esse ex Vir- 
gine, divinitatem e colo. Corpus formatum est 
in ventre. Divinitaas non creata, vterna : et in 
compositione perseverat corpus esse corpus; et 
divinitas divinitas. Si vero Scriptura consuevit 
dicere, totum Deum, et totum hominem, sequa- 
mur divina verba; et ne partiamur impartibilia. 


Ex epistola Basilii ad Terentium. 
AÁccusat Joannes solventem Jesum * : hi autem 
manifeste Jesum solvunt, cum confitentur unionem 
cum corpore, non enim idem sibi ipsi unitur; 
neque consubstantiale consubstantiali, sicut istos 
non piget dicere. Nec enim est compositio nec 
copulatio, quia nihil sibi ipsi copulatur, sed al- 


terum alteri. Si autem consubstantiale quidem 


est Verbum corpori, corpus vero consubstantiale 
Verbo, utraque autem sunt inspectabilia, sicut 
ait Scriptura : Nemo vidit Deum, neque videre 
potest? : non igitur apparuit, nec attreclatus est qui 
Inaspectabilis erat, neque verax est Joannes qui 
ait: Quod vidimus et manus nostra contrectaverunt?. 


Et rursus ex eadem epistola. 


Si quis vero vel duas personas dicit Jesum, vel 
carnem consubstantialem Deo et non carni nostr, 
vel e ccelo descendisse, et assumptam esse ab eo 


D qui de ccelo descendit, dicens esse divinitatem pa- 


tibilem, sit anathema. 


Ex syllogismis, id est, ex conclusionibus ratsonum. 

Si Verbum est homousion corpori, id est, una 
substantia cum corpore, et nihil ipsum sibi uni- 
tum est; est autem unitum corpori ; non est igilur 
homousion :psi corpori. Si corpus est una sub- 
stantia cum Verbo, non est spectatum et con- 
trectatum, utrumque enim est inaspectabile οἱ non 
apparens, siquidem sunt homousia, id est, una 
substantia; ait enim Joannes, Vidimus et contrc- 


* | Joan. 1, 1. 


191 


LEONTII BYZANTINI 


1352 


clavimus ὃ; non est igitur homousios spiritus Do- A ἐνότητα’ διὸ καὶ kv τούτῳ ὁρατὸς xal ἀπτὸς γέγονεν" 


mini el corpus; sed potius duod inaspectabile et 
non tactile est, unitum est aspectabili et tactili 
in unitatem : quamobrem in hoc scilicet spectabili 
corpore spectabilis et tactilis factus est. Qui dicit 
corpus homousion Deo, blasphemia aflicit Deum 


ὁ λέγων σῶμα ὁμοούσιον τῷ Θεῷ, βλασφημεῖ, ἀτώ- 
μάτην ὡς σῶμα ἔχοντα" ὅτι ὁ Υἱὸς ὁμοούσιος τῷ Πα- 
τρὶ τὸ ἴδιον ἔχει xal ἐνωθεὶς σαρχί" xal οὐ διὰ τὸ 
ὁμοούσιος εἶναι τῷ θεῷ, μεμέρισται τοῦ ἰδίου σώμα» 
τος, ἵνα μὴ τὸ σῶμα ὁμοούσιον νομισθῇ. 


incorporeum, quasi corpus habeat, quoniam Filius homousios Patri proprium habet etiam unitus 
cirni; el non quia est homousios Deo, idcirco divisus sit ἃ proprio corpore, nme corpus existi- 
metur esse homousion, id est, una substantia cum Deo. 


Et rursus idem : Apollinarius, et qui mecum sunt, 
haec sentimus de incarnatione. 


Carnem hoiousion nostre carni assumpsit ex 
Maria Verbum Doi vivens in unionem cum divi- 
nitate ex principio conceptionis in Virgine; atque 
ita factus est homo, quoniam caro et spiritus est 
homo secundum Apostolum : et hoc est, Verbum 
carnem factum es,e*-*, unitum esse carni, ut hu- 
nianus spiritus; vocatur enim homo similis nobis, 
caro; Dominus autem est supra nos homo; quam- 
obrem et ccelestis est propter proprium spiritum 
celestem, cui prudentia carnis non adversabatur : 
atque ita destruebatur in Christo peccatum, et 
dissoluta est mors ex peccato : et facti participes 
hujus operis, fide salvamur; et cum simus ex 
paire terreno, eflicimur similes celesti. Anathema 
igitur sit, qui non dicit carnem ex Maria; et qui 
dicit eam carnem esse nature non create, et 
homousion Deo, imo et qui dicit divinitatem esse 
patibilein, et ex ipsa esse passiones animz. 


Et ego Jobius episcopus. 

Confiteor Dominum Jesum Christum a ssculo 
quidem Deum Verbum sine carne, novissimis sz- 
culis carnem ex sancta virgine unisse sibi, et esse 
unum et eumdem Deum eL hominem, unam hy- 
postasim compositam, et unam personam indivi- 
sibilem mediam inter Deum et homines, et con- 
jungentem creaturas divisas cum Creatore, con- 
substantialem Deo secundum divinitatem ex paterna 
substantia exsistentem, et consubstantialem ho- 
ininibus secundum carnem ex natura humana ipsi 
unitam, a.toratum et gloridcatam cum propria carne, 
quoniam per ipsam facta est nobis redemptio a 
morte, el communio cum immortali : caro enim 
summe unita Verbo, οἱ nunquam separata non 
est hominis, non servi, non create persona, sed 
ipsius Dei Verbi Creatoris, consubstantialis Deo, 
id est, incorpore substantie ineffabilis Patris. 
Eos vero qui dicunt, aut docent carnem Verbo 
summe unitam, et nunquam separatam esse con- 
substantialem Deo, id est, substantie incorpore; 
hos tanquam dissensiones et scandala preter do- 
ctrinam Ecclesi*e quam a principio didicimus, fa- 
cientes in ecclesiis declinamus secundum aposto- 
licam praedicationem, et alienos existimamus, quia 
antiquas traditioni el ecclesiastic:e paci adversan- 
tur. 


* [.Joon.. |, 1. ** Joan. 1, 11. 


Καὶ πάλιν ὁ αὑτός " 'AxcAwdpioc xal οἱ σὺν ἐμοὲ 
τάδε φρονοῦμεν περὶ τῆς θείας σαρχώσεως. 
Xápxa ὁμοούσιον τῇ ἡμετέρξ σαρχὶ προσείλῃφεν 

ἀπὸ τῆς Μαρίας ὁ τοῦ Θεοῦ ζῶν Λόγος, xa0' ἕνωσιν 

τὴν πρὸς θεότητα, ἐχ τῆς πρώτης συλλήψεως τῆς ἐν 
τῇ Πιρθένῳ, χαὶ οὕτως ἄνθρωπος γέγονεν ὅτι σὰρξ 
xai Πνεῦμά ἐστιν ὁ ἄνθρωπος κατὰ τὸν ᾿Απόστολον᾽ 
xai τοῦτό ἐστιν τὸ, Γενέσθαι σάρχα τὸν Λόγον, 
τὸ ἑνωθῆναι πρὸς σάρχα ὡς τὸ ἀνθρώπειον Πνεῦμα" 
χαλεῖται γὰρ xal ὁ καθ᾽ ἡμᾶς ἄνθρωπος σάρξ᾽ ὁ δὲ 

Κύριος ὑπὲο ἡμᾶς ἄνθρωπος " διὸ xal ἐπουράνιος 

ἕνεχα τοῦ ἰδίου Πνεύματος ἐπουρανίου τυγχάνοντος" 

ᾧ τὸ φρόνημα τῆς σαρχὸς οὐχ ἀντετάξατο" xal ob- 

τως ἐλύετο ἐν Χριστῷ ἡ ἀναρτία, xaX χατελύθη ὁ 

ἐχ τῆς ἁμαρτίας θάνατος, χαὶ ἡμεῖς μετέχοντες τοῦ 

χατορθώματος πίστει σωζόμεθα,, xai ὁμοιώσει τῇ 

“πρὸς τὸν ἐπουράνιον γινόμεθα, ὄντες yotxou Πατρός" 

ἀνάθεμα οὖν ὁ μὴ λέγω kx τῆς Μαρίας τὴν σάρχα, 

χαὶ τῆς ἀχτίστου φύσεως λέγων αὐτὴν, καὶ ὁμοού- 
σιον τῷ Θεῷ" ἀλλὰ χαὶ ὁ λέγων τὴν θεότητα παθη- 


C τὰν, καὶ ἐξ αὑτῆς τὰ πάθη τὰ ψυχιχά. 


Καὶ ἐγὼ ᾿Ἰόδιος ἐπίσκοπος. 

Ὁμολογῶ τὸν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστὸν, ἐξ αἰῶνος 
μὲν ἄσαρχον θεὸν Λόγον, ἐπ᾽ ἐσχάτων δὲ αἰώνων, 
σάρχα ἐξ ἁγίας Παρθένου ἑνώσαντα ἑαυτῷ, εἶναι 
Θεὸν χαὶ ἄνθρωπον, ἕνα χαὶ τὸν αὑτὸν, ὑπόστασιν 
μίαν σύνθετον, xal πρόσωπον ἕν ἀδιαίρετον, μεσι- 
τεῦον Θεῷ xal ἀνθρώποι;, xal συνάπτον τὰ διῃρη- 
μένα ποιήματα τῷ πεποιηχότι, ὁμοούσιον Θεῷ χατὰ 
τὴν ix τῆς πατριχῆς οὐσίας ὑπάρχουσαν αὐτῷ θεό- 
«ητα, xal ὁμοούσιον ἀνθρώποις, χατὰ τὴν dx τῆς 
ἀνθρωπίνης φύσεως ἠνωμένην αὐτῷ σάρχα, προσ- 
χυνούμενον δὲ xal δοξαζόμενον μετὰ τῆς ἰδίας σαρ- 
xb:, ὅτι δι᾿ αὐτῆς ἡμῖν γέγονεν λύτρωσις ἐχ θανά» 
του, xal χοινωνία πρὸς τὸν ἀθάνατον ἄχρως vàp 
ἠνωμένη ἡ σὰρξ τῷ Λόγῳ, καὶ μηδέποτε αὐτοῦ χω- 
ριζομένη, οὐχ ἔστιν ἀνθρώπον, οὐ δούλου, οὐ κτιστοῦ 
προσώπου, ἀλλ᾽ αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ δημιουρ- 
γοῦ, τοῦ ὁμοουσίου τῷ Θεῷ, χαὶ οὐχ ὁμοουσίου τῇ 
ἀσωμάτῳ οὐσίᾳ τοῦ ἀῤῥήτου Πατρός" τοὺς δὲ τὴν 
ἄχρως ἠἡνωμένην σάρχα τῷ Λόγῳ, καὶ μηδέποτε 
αὐτοῦ χωριζομένην λέγοντας ἣ διδάσχοντας ὁμοού- 
σιον τῷ Θεῷ, τουτέστιν τῇ ἀσωμάτῳ οὐσίᾳ, τούτους 
ὡς διχοστασίας καὶ σχάνδαλα, παρὰ τὴν διδαχὴν 
τὴν ἐξ ἀρχῆς ἐμάθομεν ποιοῦντας ταῖς Ἐχχλησίαις, 
ἐχχλίνομεν χατὰ τὴν ἀποστολιχὴν παραγγελίαν, xài 
ἀλϊλοτρίους ἡγούμεθα᾽ διὰ τὸ ἐναντιοῦσθαι τῇ &pyata 
παραδόσει, καὶ τῇ ἐχχλησιαστιχῇ slpfy. 


1953 


ADYERSUS FRAUDES AFOLLINARISTARUM. 


1954 


Obalsvtivoc Χριστιαγὸς πρὸς tà κακῶς xal A Valentinus Christianus contra ea, qua prave et im- 


dos6oc δογματισθέντα ὑπὸ Τιμοθέου xal τῶν 
αὐτοῦ, καὶ. τοῦ διδασκάλου αὑτῶν τοῦ 
ἀσεδεστάτου IloJAepiov, ἀγτέγραψα καὶ ταῦτα. 
Ἐπειδὴ Τιμόθεος ὁ Πολεμίου γενόμενος πρῶτος 

1 αθητὴς. bx πολλῆς ἀνοίας ἐπεγείρας ἑαυτὸν χατὰ 
τῆς Ἔχχλησίας τοῦ Χριστοῦ, δογματίζει χατὰ τῆς 
ἀληθείας τὴν ἀσέδειαν τοῦ διδασχάλου αὐτοῦ Πολε- 
pou, ἀφρόνως χατηχῶν τὸν ἑταῖρον αὐτοῦ Κατα- 
φρόνιον, ὡς αὑτὸς γράφει τοῖς ὀμόφροσιν αὐτοῦ 
Παρητγορίῳ, Οὐρανίῳ, Διοδώρῳ, Ἰοδίῳ, λέγων οὕτως" 
“Ὅτι τῇ ἑνώσει τῇ πρὸς τὸν Θεὸν Λόγον θεολογου- 
μένη, xal τῷ Θεῷ ὁμουύσιος ὁμολογουμένη ἧ τοῦ 
Κύριου σὰρξ, τῇ φύσει μένει ἀνθρωπίνη, χαὶ ἡμῖν 
ὁμοούσιος" xal πάλιν ἐχ προσώπου τοῦ χατηχηθέντος 


ὑπ᾽ αὐτοῦ Καταφρονίονυ, λέγει οὕτως * Ὃτι δεῖ τῇ Β 


kvw3*: ταυτὸν τῷ Λόγῳ τοῦ Θεοῦ ὁμολογεῖσθαι, καὶ 
ὡς Λόγος ὁμοούσιος τῷ Θεῷ πιστεύεσθαι" χαὶ ἔτι 
«τούτου ἀσεδέστερον, ὦ Τιμόθεε- ὅτι τὴν σάρχα ἣν 
ἐφόρεσεν ἡμῶν ὁ Κύριος Ἱτσοῦς Χριστὸς ix τῆ; 
ἁγίας ἸΙαρθένον, ἀφανὴ ποιεῖτε, εἴπερ, ὡς ὑμεῖς 
λέγετε, ὅτι ὡς Λόγος Θεοῦ ὁμοούσιος tj σὰρξ, 6v ἧς 
σωτηρίας ἡμεῖς ἐτύχομεν * xal πιστεύομεν ὅτι τῷ 
Λόγῳ τοῦ θεοῦ συμπροσχυνεῖται, xal συνθεολογεῖ- 
cai, xai συνδοξάζεται ἡ τοῦ Κυρίου σὰρξ, ἣν ix 
Hapüévoo προσείληφεν, δι᾽ ἧς καὶ μεσιτεία ἡμῖν 
ἀεὶ φυλάττεται ἡγεμονενομένης εἰς τὸ διηνεχὲς ὑπὸ 
τοῦ ζωοποιοῦ xai Θεοῦ Λόγον * χαὶ οὕτως ἕν πρόσ- 
ωπον ἀποδέδειχται ὁ Κύριος: ἡμῶν ᾿ἸΙησοὺς Χριστὸς, 
ὁ ix σαρχὸς xal Λόγου * τῇ γὰρ ἑνώσει τῇ πρὺς τὸν 


pie a Timotheo εἰ ejus sociis, el magistro eorum 
impiissimo Polemio docebuntur. 


Quia Timotheus primus discipulus Polemii prz 
multa vecordia contra Ecclesiam excitatus, docet 
contra veritatem impietatem Polemii magistri sui, 
insane instruens socium suum Cataphronium, si- 
cul ipse scribit aliis suse sententizm Paregorio, 
Uranio, Diodoro et Jobio, sic inquiens : Quod caro 
Domini unione ad Verbum θεολογουμένη et con- 
Substantialis Deo, ὁμολογουμένη manet naturse hu- 
man:, et nobis consubstantialis. Et rursus ex 
persona Cataphronii quem instruxit, sic ait : Quod 
oportet confiteri idem esse unione carnem quod 
Verbum Dei, et de ea tanquam de Verbo loqui, 
et tanquam Verbum coli et adorari, et tanquam 
Verbum consubstantiale Deo credi. Et adhuc ali- 
quid magis impium quam hoc, Timothee : Quod 
carnem quam Dominus noster Jesus Christus ex 
Virgine gestavit, inaspectabilem facitis, siquidem, 
uL vos dicitis, caro est sicut Verbum Dei con- 
substantialis Dei, per quam nos salutem consecuti 
sumus; ei credimus, quod cum Verbo Dei simul 
adoratur, et przedicatur, ac laudatur caro Domini, 
quam ex Virgine assunipsit, per quam nobis seimn- 
per μεσιτεία, id est, mediatio servatur, a vivifico 
Dei Verbo in perpetuum gubernatam. Áique ita 
una persona exstitit. Dominus noster Jesus Chri- 
stus ex carne et Verbo, unione enim Deus habetur, 


Θεὸν Λόγον, θεολογεῖται ἡ σὰρξ, οὐ τῇ φύσει ὥστε C non autem natura. Quocirca in unione esse per- 


ἐν τῇ ἑνώσει xax τὸ διαμένειν ἔχει, χαθάπερ αὐτό; 
φῆσιν ὁ Κύριος, τὸ Πνεῦμα εἶναι τὸ ζωοποιοῦν τὴν 
σάρχα" 09 γὰρ δὴ xai ὁμοούσιον γενέσθαι τὴ σῶμα 
τῷ ἀσωμάτῳ Θεῷ δυνατὴν διὰ τὴν ἕνωσιν" ὅπερ 
ἀφρόνως xal ἀσεδῶ; ol περὶ Τιμόθεον χαὶ Πολέμιον, 
xal οἱ σὺν αὐτοῖς πολυτροπώτατα φιλοτεχνοῦντες 
λέγουσιν, εὐφημίαν ἐπιτιθέναι τῷ σώματι βουλόμε- 
vot τὴν ἀδύνατον ἀσωματίαν " ἀλλὰ δοξασθῆναι τῇ 
δόξῃ τοῦ ἀσωμάτου Θεοῦ δυνατὸν χαὶ πρέπον τῇ 
φορούσῃ αὐτὸ θεότητι " xal οὕτω; προσχυνεῖται ὑπὸ 
πάσης τῆς χτίσεως, ὡς Δημιουργὸς χαὶ ἀληθινὸ; Υἱὸς 
«οὔ Oto) στρχοφόρος, χαὶ οὐχ ἄνθρωπος θεοτόρος. 
Τί οὖν fj τοσαύτη ἀπαιδευσία, μᾶλλον δὲ χαὶ ἀπι- 
στία ὑμῶν, ὦ Τιμόθεε, σοῦ χαὶ τῶν μετὰ σοῦ, χαὶ 
τοῦ διδασκάλου ὑμῶν Πολχεμίου ; αὐτὸ ὁμούσιον, αὐτὸ 
ἑτεροούσιον σῶμα τῇ θεότητι διὰ τὴν ἕνωσιν λέγον- 
τες, αὐτὸ ἀμετάδλητον, αὐτὸ μεταδληθὲν λέγοντες * 
εἴπερ, ὡς λέγετε,ὅτι ὡς Λόγος Θεοῦ, ὁμοούσιος ἡ σάρξ" 
χαὶ αὐτοὶ ἑαυτοῖς ἐναντιούμενοι, xal αὐτοὶ ἑαυτοὺς 
ἀναθεματίζετε᾽ χαὶ ὥσπερ ὁ χραιπαλῶν χαὶ μεθύων, 
οὐχ οἷδεν τί πράτ-ει ἣ τί λέγει, οὕτως xat ὑμεῖς οὐχ 
οἴδατε ἃ λέγετε, οὔτε περὶ τένων διαδεδαιοῦσθε, 
-πούτον τοῦ ἀσεδοῦς δόγματος, τοῦ ὑφ᾽ ὑμῶν πλει- 
στάχις δογματισθέυντος, ἐλέγχοντος ὑμᾶς μάθετε οὖν, 
ὦ ἄπιστοι, ὅτι ἕνωσις οὐχ ὁμοούσιον * εἰδὲ ὁμοούσιον, 
οὐχ ἕνωσις ὅτι μηδὲν αὐτὸ ἑαυτῷ ἑνοῦται ἣ συν- 


(5) Hoc erat dogma Apollinarii carnem sine 
mente, id est, sine anima rationali sumpsisse Ver- 


severat, sieut ipse Dominus ail, spiritum esse, qui 
vivilicat carnem (95;. Non enim fleri potest, ut fiat 
corpus consubstantiale Deo incorporeo propter 
unionem, sicul insane et impie Timotheus et Po- 
lemius, et eorum assecla variis modis et artificiis 
dicont, dum volunt adjungere corpori laudem et 
gloriam quod sit. ineorporeum ; quod (ieri non po- 
test; honorari tamen, et laudari gloria et laude 
Dei incorporei, hoc fieri potest, et decens est di- 
vinitati corpus gestanti. Átque ita adoratur, et 
colitur ab omni creatura tanquam Creator et verus 
Filius Dei carnem gestans, et non homo Deiferus. 

Quis igitur tanta inscitia, imo perfidia vestra, 
Timothec, tua, et tuorum, et magistri vestri Po- 
lemii, ut dieatis : quod est per se alterius sub- 
Stantiz corpus, esse per se ejusdem substantie 
cum divinitate propter unionem ; ei quod est per 
se immultabile, dieatis per se mutatum esse : si- 
quidem, ut vos dicitis, sicut Verbum Dei, consub- 
stantialis est caro, et ipsi contra vos dicitis; ct 
ipsi vobis anathema dicitis : et sicut temuleniws 
et ebrius nescit, quid facit, aut dicit ; sic et vos 
nescitis, qux dicitis, neque de quibus a(lirmatis, 
quos hoc dogma impium a vobis sepissime tradi- 
tum redarguit. Discite igitur, o infideles, quod unio 
non est homousion, id est, una eadem natura; 


bum, et ab eo vice mentis gubernatam fuisse. 
N. 


1985 . 


LEONTII BYZANTINI 


1956 


nec homousion, id est, una eadem natura, est À ἀπτεῖαι, ἀλλ᾽ ἕτερον ἑτέρῳ, τὸ ἐνούμενον ἢ τὰ avv- 


unio; quia nihil secum unitur, vel copulatur, sed 
aliud cumalio unitur vel copulatur, quod est Verbum 
Dei, quod seipsum univit carni, et l;oc est, quod 
dixit divinus evangelista : Verbum caro factum est, 
et habitavit in nobis *, scilicel unitum esse Verbum 
carni animate. 


Deinde, meque hoc scitis, o infideles, quod 
natura et substantia idem est maxime in Deo in- 
vOrporeo, et :terna divinitate adorandz Trinita- 
tis (4); corpus autem quod gestavit Dominus, nec 
eternum neque incorporeum factum est ex unione, 
idcirco nec homousion, id est, nec unius substan- 
tie cum incorporea substantia. Dominus autem 
eeternus est, et ante carnem consubstantialis Patri ; 
et cum carne idem consubstantialis Patri. Non 
erat caro consubstantialis : amictum enim ct ve- 
stem , ac tegmen mysterii occultati assumpsit ; et 
pro hominibus apparuit (5). Nec enim aliter 
spectatores Dei fleri poteramus , nisi per corpus. 
Rursus sutem etiam nobis consubstantialis est 
Dominus secundum carnem : non secundum divi- 
nitatem. Nec enim divinitas ex muliere, absit; 
neque caro e celo, nec szterna ; ut vos dicitis infi- 
deliter et impie contra veritatem , tanto artificio 
propriam impietatem , tradentes, et ab ipsa veritate 
confutati et convicti tanquam malefici, infileles et 
mendaces. Facite, ut intelligatis, quod unio natu- 
ram honoravit, non autem fecit corpus substantiale 


απτόμενον, ὅ ἐστι Λόγος Θεοῦ σαρχὶ συνάψας kavtóv " 
xat τοῦτό ἐστι τὸ λεγόμενον, τὸ θείου εὐαγγελιστοῦ, 
'O Λόγος σὰρξ ἐφένετο, καὶ ἑσχήνγωσεν ἐν ἡμῖν, 
τὸ ἐνωθῆναι σαρχὶ ἐμψύχῳ τὸν Λόγον. 


Εἴτα οὐδὲ τοῦτο οἴδατε, ὦ ἄπιστοι, ὅτι φύσις xal 
οὐσία ταυτόν ἐστι μάλιστα ἐπὶ Θεοῦ, τοῦ Θεοῦ χαὶ 
ἀῤῥήτου xal ἀσωμάτου, καὶ ἀϊδίου θεότητος τῆς δε- 
δασμίου Τριάδος " τὸ δὲ σῶμα 6 ἐφόρεσεν ὁ Κύριος, 
οὐκ ἀΐδιον οὐδὲ ἀσώματον γέγονεν ἐχ τῆς ἑνώσεως 
διὰ τοῦτο οὐχ ὁμοούσιον τῇ ἀῤῥήτῳ καὶ ἀσωμάτῳ 
οὐσίᾳ" ὁ δὲ Κύριος ἀΐδιος, χαὶ πρὸ σαρχὸς ὁμοοῦ- 
σιος τῷ. Πατρὶ, καὶ μετὰ σαρκὸς ὁ αὐτὸς ὁμοούσιος 
τῷ Πατρί" οὐχ ἦν ἡ σὰρξ ὁμοσύσιος" στολὴ γὰρ xat 
περιδόλαιον, χαὶ προχάλυμμα μυστηρίου χρυπτο- 
μένου προδείληφεν, xal ὑπὲρ ἀνθρώπου προσήνεγ- 
xsv, xai διὰ ταύτης ἀνθρώποις ἐπεφάνη * οὐδὲ γὰῤ 
ἄλλως ἐδυνάμεθα Θεοῦ θεωροὶ γενέσθαι, εἰ μὴ διὰ 
σώματος * πάλιν δὲ καὶ ἡμῖν ὁμοούσιος ὁ Κύριος 
κατὰ σάρχα * οὐ γὰρ κατὰ τὴν θεότητα * οὐδὲ γὰῤ 
ἡ θεότητος ix γυναιχὸς, μὴ γένοιτο * οὐδὲ ἣ σὰρξ 
ἄνωθεν, οὐδὲ ἀΐδιος. Ἵνα ταῦτα λέγετε ἀπίστως 
xai ἀσεδῶς κατὰ τῇς ἀληθείας, μετὰ τοσαύτης τε» 
χνολογίας δυγματίζοντες τὴν ἰδίαν ἀσέδειαν, ἐλεγχό- 
μένοι ὑπὸ τς ἀληθείας, ὡς χαχοῦργοι καὶ ψευδολό- 
γοι, χαταξιώσατε εἰδέναι, ὅτι ἡ ἕνωσις τὴν φύσιν 
ἐδόξασεν " οὐδὲ γὰρ ὁμοούσιον ἐποίησεν τὸ σῶμα τῷ 


Deo, sicut vos fingere audetis, qui a veritate lapsi C Θεῷ, ὡς ὑμεῖς φανταζόμενοι τολμᾶτε λέγειν, ἔχπε- 


estis; et condescensum Verbi ad uniendum sibi 
corpus propter nostram salutem nimio Dei erga 
homines amore factum contumelia afficitis, cum 
dicitis factum esse corpus consubsiantiale divini- 
tati impatibili propter unionem : quod omnem su- 
perat impietatem, quamvis velint millies facere se 
sapientes, prave et dolose Scripturas divinas inter- 
pretantes , et libros beatissimi Patris nostri, et 
magistri ( 6) Apollinarii ; ut vos redarguuni, quse 
a vohis apposita sun!, quz ipsi ascripsistis ad 
decipiendes animas simpliciorum , in caput ve- 
strum ; siquidem veritati repugnatis, qui scitis 
3lioqui durum esse contra stimulum calcitrare 1, et 
multo circuitu usi estis. Sicut Judzi, qui scelus in 
carnem Domini ausi sunt, perierunt; sic vos, qui 
propter carnem Salvatoris scandalum incurristis, 
quamvis multi sitis, pro nihilo proyter impietatem 
vestram reputabimini. 

Si vero curiositatem et infidelitatem ex anima 
cjeceritis, intelligetis Deum in corpore apparuisse 


* Joon. 1, 14. " Act. ix, 5. 


(4) Carnem animatam ponebat Apollinarius sed 
Bon animatam anima rationali. CAN. 

(5) Non assumpsit carnem, ut per eam appa- 
reret, sed ut carnem et anünam, id est, natu- 
ram humanam a Jeccateo liberaret. Docte confutat 
hoc Athanas. quod Apollin. carnem susceptam fa- 


δόντες τῆς ἀληθείας, xaX ἐνυδρίζοντες τὴν Ex φιλ- 
αὐθρωπίας Θεοῦ συγχατάδασιν τοῦ Λόγου, πρὸς σώ- 
μᾶτος συνάφειαν, εἰς ἡμετέραν δωτηρίαν γενομένην, 
ὁμοούσιον τῇ ἀπαθεῖ θεότητι διὰ τὴν ἕνωσιν λέγον- 
τες" ὅτι ἔστιν πάσης ἀσεθείας ἐπέχεινα, xdv. uv. 
ριάχις ἑαυτοὺς θελήσητε σοφίζεσθαι, παρερμηνεύον- 
τες xai ῥᾳδιουργοῦντες τὰς θείας Γραφὰς, καὶ 
τὰς βίδλους τοῦ τρὶς μαχαρίου Πατρὸς ἡμῶν xat δι- 
δασχάλου ᾿Απολιναρίου, ὡς τὰ ἔγγραφα ὑμῶν 
ἐλέγχονσιν ὑμᾶς ἅπερ ἐποιήσατε, πρὸς ἀπάτην xoi 
σχάνδαλον τῶν ἀφελεστέρων ψυχῶν, χατὰ τῆς ἐαυ- 
τῶν χορυφῆς, ἐπειδὴ τῇ ἀληθείᾳ ἀντεπαθεῖτε * xal 
οἴδατε, ὅτι Σχιληρὸν ὑμῖν πρὸς κέντρα «1αχτίζειν, 
xal περιδρομῇ πολλῇ ἐχρήσασθε * ὥσπερ xai ol 
Ἰουδαῖοι παρανομήσαντες, οὕτως xài ὑμεῖς σχανδα- 
λιζόμενοι διὰ τὴν σάρχα τοῦ Σωτῆρος " χἂν πολλοὶ 
ἔδησθε, εἰς οὐδὲν λογισθήσεσθε, διὰ τὴν ἀσέδειαν 
ὑμῶν. 

Εἰ δὲ περιέλητε τὸ περίεργον τῆς ψυχῆς καὶ τὸ 
ἄπιστον, νοήσητε ἂν Θεὸν ἐν σώματι πεφηνότα, 


clebat instar vestis et tegminis. Ip. 

(6) Laudet hereticus discipulus, hereticum ma- 
gistrum. Erant qui Apollinarium sic defenderent, 
ut alii Origenem temporibus Hieronymi, quasi 
istorum.libri ab sliis corrupti essent suppositis 
falsis dogmatibus. 


1251 


ADVERSUS FRAUDES APOLLINARISTARUM. 


1958 


σώματο; μετάλητιν διδόντα πρὸς μετάληψιν θεό-.Α ac specialum esse, et corporis communionem ad 


τητος" τὸ γὰρ σῶμα τὸ προσειλημμένον ix τῆς 
ἁγίας Παρθένον, οὐχ αὑτὸ χαθ᾽ ἑαυτὸ τὴν σωτηρίαν 
δίδωσιν, ἀλλ᾽ kx τῆς τοῦ Πνεύματος συνουσίας, οὐχ 
t.a τὸ σῶμα ἐξευτελίξηται, ἀλλ᾽ ἵνα τὸ Πνεῦμα 
ὑπερδοξάζηται. Μὴ οὖν θελήσητε πρὸς &mávr,v ἄφελε- 
e:épov ψυχῶν, τὰς παραθέσεις τοῦ τρὶς μαχαρίου 
Πατρὸς ἡμῶν καὶ διδασχάλου ᾿Απολιναρίου γράφειν, 
εἰς τὴν ὑμῶν δύσφημον παράθεσιν ’ ἑχεῖναι γὰρ 
καλῶς xai εὐσεδῶς παρετέθησαν ὑπὸ τοῦ ἁγίου χαὶ 
θεοφόρου ἀνδρός * σχέσεως γὰρ καὶ τιμῆς εἰσιν δη- 
λωτιχαὶ, xal οὐ φύσεως σημαντιχαί " ἅτινα δηλοῖ 
tb ὁμοούσιον, ἅπερ ὑμεῖς ἀπίστως xal ἀρεδῶς παρ- 
εθήχατε" φύσι: yàp xa οὐσία, ταυτόν ἐστιν, ὡς 


προεῖπον, xal πάντες δὲ οἱ τῆς ἀληθινῆς πίστεως " 


ὁμολογηταὶ τοῦτο γινώσχουσιν. 

Ὑμεῖς δὲ ἔριδι, xat ζήλῳ, xai φθόνῳ διαδολιχῷ ἐξ 
ἀρχῆς κινηθέντες πρὸς τοὺς ἁγίους ἐπισχόπους, καὶ 
ἀγωνισάμενοι κάχιστον ἀγῶνα κατὰ τῆς ἀληθείας, 
xa σχίζοντες τὴν Ἐχχλησίαν τοῦ Χριστοῦ, εἰς 
τοιαύτην ἀσέδειαν ἐτράπητε * ὦστε τὸ παθητὸν 
σῶμα, ὁμοούσιον τῇ ἀπαθεῖ θεότητι διὰ τὴν ἕνωσιν 
λέγοντες, ὅκερ ἀδύνατον καὶ ἀσεδὲς, τοῖς ἀνθρώποις 
ὁμοούσιον σῶμα, χαὶ θεῷ λέγειν ὁμοούσιον" χαὶ πῶς 
ὄψονται εἰς ὃν ἐξεχέντησαν : εἰ γὰρ ὁμοούσιον τὸ 
ἐρατὸν σῶμα τῇ ἀοράτῳ θεότητι, ὡς ὑμεῖς λέγετε, 
ἑχάτερα δήπου ἀόρατα, χατὰ τὸ γεγραμμένον, ὅτι 
Θεὸν οὐδεὶς δώραχεν πώποτε, οὔτε ἰδεῖν δύναται" 
ὁ δὲ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς χατὰ τὴν ἐκ 


Πατρὸς ἀϊδίω; ὑπάρχουσαν αὑτῷ θεότητα ἀόρατος, C 


κατὰ δὲ τὴν σάρχα ἣν ἐφόρεσεν ἐχ τῆς Παρθένου, 

ὁραπτός" ἀμφύτερα οὖν συντιθέσθω Ent τοῦ ἑνὸς πρησ- 
ὦ που, καὶ τὸ ἀληθὲς οὐ διαλύσεται ^ ὥστε οὐδὲ δύο 
πρόσωπα ὁ Χριστὸς, οὐδὲ ἣ σὰρξ ὁμοουσία τῷ θεῷ, 
ἐγεμονενομένη ὑπὸ τοῦ Θεοὺ λόγου. 


Ὅσο: οὖν τῆς ἁπαραπο:ιήτου ταύτης, xaX ἀληθινῆς, 
καὶ ἀποστολιχῆς πίστεώς εἰσιν ὁμολογηταὶ, μὴ παρα- 
δεξώμεθα τὰς βεδήλους τῶν περὶ Τιμέθεον χαὶ Πο- 
λέμιον xal τῶν σὺν αὐτοῖς χενοςωνίας, κατὰ τὸ τοῦ 
᾿Αποστόλου παράγγελμα * χἀχεῖνα δὲ διὰ μνήμης 
ἔχομεν τὸ ὑπ᾽ αὐτοῦ πάλιν εἰρημένον, ὅτι Αἱρετι- 
κὸν ἄγδρα μετὰ μίαν» xal δευτέραν νουθεσίαν 
παραιτοῦ, εἰδὼς, ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος, καὶ 
ἁμαρτάνει ὧν αὐτοκατάχριτος. Οἱ δὲ περὶ Τιμό- 
θεον xai Πολέμιον, οὐ μόνον αἱρετιχοὶ ἀπεφάνθη- 
61v, ἀλλὰ xal συχοφάνται" ὁ γὰρ τρὶς μαχάριος 
διδάσχαλος ἡμῶν ᾿Απολινάριος, βλασφήμους χαὶ 
μανιώδεις ἐγγράφως ἀπεχάλεσεν τοὺς λέγοντας ὁμο- 
093:0V τὸ cupa τοῦ Κύριου τῇ θεότητι᾽ χαὶ ὁ μαχά- 
ριος δὲ ᾿Αθανάσιος, ὁ ἁγιώτατος ἐπίσχοπος ἡμῶν ἕλε- 
γεν ὡς ἐξ ἄδου ἀναφανέντας τοὺς τολμήταντας εἰπεῖν 
ὁμοηύσιον τὸ ἐχ Μαρίας σῶμα τῇ θεότητι " πυλὺ δὲ 
ἡγνόησαν Τιμόθεος, xal ὁ διδάσχαλος αὐτοῦ Πολέ- 
μιος. xai οἱ σὺν αὐτοῖς, ὅτι ἑνὸς ὄντος τοῦ προσώπου 
τοῦ Θεοῦ Λόγου, χαὶ τῆς σαρχὸς τῆς γενομένης ὑπὸ 


participandum divinitatem tribu:sse : corpus en m 
sumptum ex sancia Virgine non ipsum per se sa- 
lutem confert; sed ex congressu Spiritus : non ui 
corpus vile habeatur, :ed ut Spiritus magis glori- 
ficetur. Ne igitur ad decipiendum simpliciores, 
qua beatissimus Pater noster et. magister Apolli- 
narius posuit, mutare in vestram blasphemam ap- 
posilionem velitis : illa enim recte et pie posita 
erant a sanclo et divino viro, que habitudiuem et 
honorem declarabant , et non naturam. Quz autem 
vos inlideliter et impie apposuistis, consul'stantiale 
declarant ; natura enim et substaniia , idem sunt, 
ut antea dixi. Εἰ onnes vers fidei confessores hoc . 
sciunt. 


Vos aulem contentione, et zemulatione , atque 
invidia a principio in sanctos episcopos commoti , 
ac pessimum ceriamen contra veritatem certantes, 
et Ecclesiam Christi scindentes , in tantam impie- 
tatem conversi estis, ut corpus patibile consub- 
stantiale impatibiii divinitati propter unionem fa- 
ctum esse dicatis: quod fieri non potest, et im- 
pium est dicere esse corpus hominibus et Deo 
homousion. Et quomodo videbunt , in quem com- 
punzerunt * ? Si enim corpus aspectabile consub- 
slantiale est Deo inaspectabili , ut vos dicitis; 
utraque jani sunt inaspectabilia , sicut scriptum 
est : Deum nemo vidit unquam , neque videre. po- 
test *. Dominus autem Jesus Christus secundum 
divinitatem que ex Patre erat ex zternitate, ina- 
spectabilis; secundum vero:carnem quam ex vir- 
gine gestavit, aspectabilis. Utraque ergo compo- 
nantur in una persona , ei veritas non dissolvetur. 
Quare neque Christus est dux persons; neque 
caro una substantia cum Deo, cui praerat Ver- 
bum. 


Quicunque igitur hujus non factitie, οἱ vera, 
atque apostolice fidei sunt. confessores, ne reci- 
piant libros Timothei, et Polemii, et eorum qui 
hos sequuntur, vaniloquia , sicut Apostolus przci- 
pit '*. Hlud praeterea in memoria babemus , quod 
idem Apostolus dixit, Hereticum hominem post 
unam et secundam admonitionem devita, sciens quia 


Ὁ subversus est, qui hujusmodi est εἰ delinquit, cum 


sit. suo judicio condemnatus *!'. Timotheus autem, 
et Polemius non solum hzretici , sed calumniato- 
res declaraii sunt * beatissimus enim magister no- 
ster Apollinarjus blasphemos et insanos scripto 
vocavit eos, qui dicunt corpus esse divinilati ho- 
mousion. Et beatus Athanasius episcopus noster 
sanctissimus, tanquam ex inferis prodiisse ait eos, 
qui ausi essent dicere corpus ex Maria divinitati 
consubstantiale. lgnorarunt Timotheus et Polemius 
magister ejus, et qui eorum sectatores erant, qua 
unius personz Verli Dei , et carnis a Verbo fa- 
bricat:&  adoratio ad Deum incarnatum pertine! ; 


* Joan. xix, 57. * IL Tim. vi, 16... '* Ir-Tim. o, 16. !! Tit. m, 10, 11. 


1959 


LEONTII BYZANTINI 


1060 


103 autem ad cornem. Nec enim Verbum propter A τοῦ Θεοῦ Λόγον, πρὸς Θεὸν ἡ προσχύνγσις capxo- 


carnem adoratur, sed caro Verbo coadoratur tan- 
quam amictus et vestis, ut antea dixi. Quicunqae 
igitur in hac regula, et in hac fide vera, et aposto- 
liea, et simplici nolueriut insistere et incedere, 
eint anathema. Videle canes, eidete malos operarios, 
videte concisionem. Nos aulem sumus circumcisio, 
qui spiritu Dei servimus in Christo Jesu, non n carne 
confidentes **. 


Timothei Apollinariste cpiscopi Beryti αὐ Homo- 
nium episcopum. Apollinaristam, ἐπ quibus sunt 
testimonia Apollinarii. 

Frater Agapius cum ad nos venisset, audissetque 
de tomo a nobis composito de dívina incarnatione 
Verbi ex variis libris beatissimi magistri nostri 
episcopi Apollinarii , rogavit nos, ut partem ex eo 
ei excerperemus, cum nostra subscriptione ad 
Serapionem. Hzc au!em recte et ipse dicis; non 
sumus zquales nos et Christus. Dicere autem, 
quod non est nobiscaro Ghristi consubstantialis, 
quia-est caro Dei, parva explanatione indiget : « Me- 
lius est dicere quod carnem quidem assumpsit nobis 
consubstantialem ; unione autem divinam reddi- 
dit. [dem et tu dicis, quod non ideo est nobis con- 
substantialis, quia caro Dei : sed sic explanatius 
dici potest , natura quidem consubstantialem 
nobis es.e carnem; unione vero esse divinam, 


θέντα, οὐ πρὸς cápxa tj προσχύνῃσις * οὐδὲ yàp ὁ 
Λόγος διὰ τὴν σάρχα προσχυνεῖται, ἀλλ᾽ ἡ o3p& τῷ 
Λόγῳ συβπροσχυνεῖται, ὡς στολὴ xal περιδόλαιον, 
ὡς προεῖπον" ὅσοι οὖν τῷ κανόνι τούτῳ, xal τῇ 
ἀληθινῇ xal ἀποστολικῇ ταύτῃ, καὶ ἀπαραποιήτῳ 
πίστει μὴ στοιχῶσιν, ἔστωσαν ἀνάθεμα. BAéxere 
οὖν τοὺς κύνας, βλέπετε τοὺς κακοὺς ἐργά- 
tac, βλέπετε τὴν κατατομήν " ἡμεῖς γάρ ἐσμεν ἡ 
περιτομὴ οἱ Πνεύματι Θεοῦ «.ἰατρεύοντες ἐν Xpi 
Uto Ἰησοῦ, καὶ οὐκ ἐν σαρκὶ πεποιθότες. 


Τιμοθέου Ἀπολιναριστοῦ ἐπισκόπου Βηρυτοῖ', 
£péc μόνιον ἐπίσκοπον καὶ αὐτὸν ᾿Απολιγα- 
ριστὴν, ἐν οἷς ἔχει μαρτυρίας "AxoAuwaplov. 
Ὁ ἀδελφὸς ᾿Αγάπιος ἐλθὼν πρὸς ἡμᾶς, χαὶ &-- 

αχούσας τοῦτό μου τοῦ συντεθέντος παρ᾽ ἡμῶν περὶ 

«ἧς θείας σαρχώσεως τοῦ Λόγον, Ex διαφόρων λόγων 

τῶν τοῦ τρὶς μαχαρίου διδασχάλον ἡμῶν ἐπισχόπου 

᾿Απολιναρίον, παρεχάλεσεν μέρος λαδόνταςἑἐξ αὐτοῦ, 
ἰδίως ἐχθέσθαι αὐτῷ μεθ᾽ ὑπογραφῆς ἡμετέρας, πρὸς 
πληροφορίαν ὑμῶν * καὶ ἐποιήσαμεν τοῦτο λαθόντες 
ἐκ τῆς πρὸς Σαραπίωνα γραφείδφης ἐκιστολῆς τάδε " 

« Ἰζαλῶς οὖν λέγεις καὶ αὐτὸς, Οὐχ ἴσον ἡμεῖς xat € 

Χριστός "τὸ δὲ λέγειν ὅτι οὐχ ὁμοούσιος ἡμῖν ἡ 

σὰρξ, ἐπειδὴ Θεοῦ σὰρξ, ὀλίγης χρήζει διαρθρώσεως" 

ἄμεινον γὰρ λέγειν, ὅτι φύσει μὲν ὁμοούσιον ἡ μῖν 
σάρχα προδείληφεν, ἑνώσει δὲ θείαν ἀπέδειξεν αὐτὸ 
δὲ χαὶ σὺ λέγεις, ὅτι χατὰ τοῦτο οὐχ ὁμοούσιος 
ἡμῖν, ἐπειδὴ Θεοῦ σὰρξ, ἀλλ᾽ οὕτω μᾶλλον διηρθρω - 


et per unionem habere differentiam. Hzc cum (c μένως ἂν λέγοιτο, φύσει μὲν ὁμοούσιον ἡμῖν εἶναι 


frater quem Jixi, a nobis accepisset , ad vos 
profecius estendit vobis; qua cum tu, mi 
domine Homoni, vidisses, tabulam scriptam ei 
dedisti , in qua sic erat : Ego llomonius episcopus, 
confiteor quod Verbum Dei carnem ex Maria ac- 
cepit nobis consubstantialem : si quis autem car- 
nem uuitam Domino quacunque ratione et modo, 
homousion Deo esse dicit, anathematizamus. 


« Quia igitur nataram carnis et recte confessus 
es nobis esse homousion, nullo autem modo cvv- 
ουσιῶσθαι id est, esse factam consubstantialem 
divinitati, scripsisti, sed solum unionem nominasti, 
qualis sit hominis sancti cum Deo non in unam 


vitam, et hypostasim copulati, sed a divina na- D 


tura separati : cum tamen beatus episcopus 1na- 
gister noster Ápollinarius dicat in variis libris car- 
nem Domini communia habere nomina et pro- 
prietates Verbi , manere autem in unione carnem 
neque mutatam , nec a natura propria alienatam ; 
et Verbum etiam nomina carnis et proprietates 
habere communia, manereque in incarnatione 
Verbum, et Deum, nequé mutatum, nec in natu- 
ram corporis transfusuw : fac igitur, ut nobis ex- 
planes, utrum ignorans quas de sancta et salutari 
incarnatione Verbi a divino Patre nostro dicta 
sunt, hec ansthematizasti; an vero sciens, tan- 


'5 Philipp. imu, 2, ὅ. 


thv cápxa, ἑνώσει δὲ θείαν, χαὶ διὰ τῆς ἑνώσεως 
ἔχουσαν τὸ διάφορον" ταῦτα δὲ δεξάμενος ὁ προει- 
ρημένος ἀδελφὸς, χαὶ ἐλθὼν πρὸς ὑμᾶ; ἐπέδειξεν 
ὑμῖν ἅπερ θεασάμενος σὺ ὁ χύρ'ιός μον Ὁμόνιος, 
γράψας ἐπέδωχας αὐτῷ πιττάχιον περιέχον οὕτως " 
Ἐγὼ 'Opóvioc ἐπίσχοπος ὁμολογῶ ὅτι ὁ Λόγος τοῦ 
Θεοῦ σάρκα ἐχ Μαρίας ἔλαδεν ἡμῖν ὁμοούσιον" εἰ δέ 
τις λέγοι τὴν σάρχα τὴν ἐνωθεῖσαν τῷ χυρίῳ, καθ᾽ οἷον 
δήκοτε λόγον, ὁμοούσιον τῷ Θεῷ, ἀναθεματίζομεν. 

v Ἐπεὶ οὖν thv μὲν φύσιν τῆς σαρχὸς χαλῶς 
ὡμολόγησας, ἡμῖν ὁμοούσιον αὐτὴν ὑπάρχειν εἰπὼν, 
τὴν δὲ πρὸς τὸν σαρκωθέντα Λόγον ἄχραν ἕνωσιν αὖ- 
τῆς ἀνεθεμάτισα; χατὰ μηδένα λόγον συγουσιῶσθαι 
αὐτὴν τῇ θεότητι Γράψα:,, ἀλλ᾽ ἔνωσιν μόνον óvo- 
μάσας, τοιαύτην δ᾽ ἕνωσιν, ofa καὶ ἀνθρώπου γένοιτ᾽ 
ἂν ἁγίου πρὸς τὸν Θεὸν, οὐχ εἰς μίαν ζωήν τε χαὶ 
ὑφόστασιν συναπτομένον͵ ἀλλ᾽ ἐν χωρισμῷ τῆς θείας 
φύσεως θεωρουμένου * χκαΐτοι τοῦ μαχαρίου ἐπισχό» 
που διδασχάλου ἡμῶν ᾿Απολιναρίου εἰπόντος iv δια - 
φόροις λόγοις, ἐπιχοινωνεῖν τὴν σάρχα τοῦ Κυρίου 
τοῖς τοῦ Λόγου ὀνόμασί τε χαὶ ἰδιώμασιν,, μένουσαν 
xa ἐν τῇ ἐνώσει σάρχα, μὴ μετοδαλλομένην μηδὲ 
ἐξισταμένην τῆς ἰδίας φύσεως, καὶ τὸν Λόγον ἐπι- 
κοινωνεῖν τοῖς τῆς σαρκὸς óvópacl τε χαὶ ἰδιώμασι, 
μένοντα καὶ ἐν τῇ σαρχώσει Λόγον καὶ θεὸν, μὴ 
τραπέντα μηδὲ μεταπεσόντα εἷς τὴν σώματος φύ- 
σιν, χαταξίωσον δηλῶσαι ἡμῖν, πότερον ἀγνοῶν τὰ 


1961 


ADVERSUS FRAUDES APOLLINARISTARUM. 


1^c2 


εἰρημένα πὲρὶ τῆς ἀγίας zal σωττρίου σαρχώσεως Α quam non bene dicta explosisti ; et nos in hoc loco 


«οὔ Λόγου παρὰ τοῦ Χριστοφόρου Πατρὸς ἡμῶν" 
ἀνεθεμάτισας ταῦτα ; ἣ ἐπιστάμενος μὲν, ὡς μὴ xa- 
λῶς δὲ εἰρημένα χαὶ αὑτὰ ἐξέδαλες, χαὶ ἡμᾶς κατὰ 
τόπον διέδαλες ὡς αἵρεσιν παραδεξχμένους, χαὶ τὸν 
χέρυχα τῆς εὐσεθείας aov αὐτῇ ἀνεθεμάτισας τῇ εὖ- 
G:6:iq; ἔφη γὰρ ἐν τῷ λόγῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ, ΓΑγιον᾽ "ES 
ἀρχῆς χαλῶς ὁμολογεῖται χατὰ τὸ σῶμα ὁ Χριστὸς 
οὕτω; πως, καὶ οὐχ ἔστιν ἰδίως χτίσμα τὸ σῶμα εἰ- 


accusasti tauquam lieresim. amplexos, et przdica- 
torem pietatis cum ipa pietate anathewstizasti. 


. Dixit. enim in libro, qui in: ipit, Sanctam : Recte a 


principio dicitur Christus s cundum corpus; sepa- 
ratim non licct dicere corpus Christi creaturain, eum 
sit inseparalile recessario ab eo «cuj*s corpus e t; 
co municatur tamen cum eo nomeu increati, et no- 
men Dei, quia copu'atum est cum Deo in unitatem. 


πεῖν, ἀχώριστον ὃν &xelvou πάντως, οὗ σῶμά ἔστιν, ἀλλὰ τῆς τοῦ ἀχτίστου χεχοινώνηχεν ἐπωνυμίας xol — 


τῆς τοῦ Θεοῦ χλήσεως, ὅτ: πρὸς ἑνότητα Θεῷ συνῆπται. 


Καὶ μεθ᾽ ἔτερα. 
Οὕτω γαὶ Θεῷ ὁμοούσιος κατὰ τὸ Πνεῦμα τὸ ἀό- 
ρατον, συμπαραλαμθδανομένης τῷ ὀνόματι xai τῆς 
σαρκὸς, ὅτι πρὸς τὸν Θεὸν ὁμοούσιον Ὦνωται. 


Καὶ πάλιν. 

λνθρώποις ὁμοούσιος συμπεριλαμδανομένης καὶ 
κῖς θεότητος τῷ διύματι, ὅτι πρὸς τὸ ἡμῖν ὁμοούσιον 
φινώθη οὐχ ἀλλαττομένης τῆς τοῦ σώματος φύσεως 
ἐν τῇ πρὸς Θεὸν ὁμοουσίῳ ἑνώσει, καὶ τῇ xotvtovía 
ξοῦ ὁμοουσίου ὀνόματος " ὥσπερ οὐδὲ τῇς θεότητος 
ἤλλαχται φύσις, ἐν τῇ χοινωνίᾳ τοῦ ἀνθρωπείου 
σὠματος, xal τῇ ὀνομασίᾳ τῆς ἡμῖν ὁμοουσίου σαρ- 
χός. 

Καὶ πάλιν ἐν ἑτέρῳ όγῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ. « Σὲρξ καὶ 
và copxóc ἡγεμονικὸν ἕν προσωπον, » τάδε 
φησίν" 
ἡΑναμάρτητος οὖν ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ὡς 

θεὸς, xai μετὰ τῆς capxhe, ὁμοούσιο; τῷ μόνῳ Θεῷ 

προδιώνιος δημιουργός " ἡ 0i σὰρξ ὦ: Θεοῦ σὰρξ 
θεὺς, ὡς ὁμοούσιος τῷ θεῷ, μέρο: ἡνωμένον αὐτῷ 
μον σιον τῷ Θεῷ οὗ χεχωρισμένον᾽ οὐδὲ γὰρ χεχω- 
ριὰμένως, οὐδὲ χινεῖται ἰδιαζόντως, ὥσπερ ἄνθρω- 
πος; ζῶον αὐτενέργητον. Ὃ μὲν γὰρ Θεὸς xot! 
τῆς σαρχὸς, ὁ μὴ ὧν καθ᾽ ἑαυτὸν ἄνθρωπος 1j δὲ 
σὰρξ χοινωνίᾳ τοῦ Θεοῦ, ἡ μὴ οὖσα xa0' ἑαυτὴν 

Θεό; " xal τὰ μὲν σαρχὶ ἑπόμενα πάντα, ἑνότητι 

σαρκὸς ἴσχει ὁ Θεός" τὰ δὲ Θεοῦ ἴδια, τῇ πρὸς Θεὸν 

ἐγώσει προσλαμδάνει ἣ οάρξ. 


Πάλιν ἐν ἑτέρῳ «ἰόγῳ ἐπιγευραμμένῳ, « Μαρίας 
ἐ κώμιον, “αἱ περὶ σαρμκώσεως.ν οὕτω Φησινκ" 


Et post alia. 
Sie et homousios Christus, scilicet secundum 
spiritum inaspeclabilem, συμπαραλαμβανομένης τῷ 


B ὀνόματι xal τῆς σαοχὸς, id est, simul sumpta carne 


per communicalionem nominis, quoniam unita cst 
Deo homousio. 


Et rursus. 

Hominibus homousios cowprehensa diviritat? 
cun corpore, quoniàm consubstaut ali nobis unita 
est, non. mulala natura corporis in unione cor:- 
substantiali cum Deo , et in. communicatiore n^- 
minis homousii : sicut neque natura divinitatis 
mutata est in communicatione humani corporis, 
et nominatione carnis consubstantialis nobis. 


Rursus in alio libro, sive sermone, cujus princi- 
pium est : « Caro. et quod praest carni una. per- 
sona , » hac oit. (1): 


C Sine peccato igitur erat Dominus Jesüs Christus 


tanquam Deus et cum carne: consubstantiàlis soli 
Deo, ante szcula creator. Caro autem ut caro Dei, 
Deis; ut consubstantialis Deo, pars unita ipsi con- 
substantialis Deo non separata; nec enim separa- 
tim, neque ἰδιαξόντως, id est, per se movetur, 
Sicut homo animal αὐτοενέργητον, id esl, quod per 
se operatur. Deus enim communicatione cariüis 
homo, cum alioqui non sit homo per se ; caro au- 
tem communicatione Dei Deus; cum alioaui non 
sit per se Deus. Et omnia carni convenientia unitate 
carnis habet Deus; οἱ qux Dei propria , uriioue 
cum Deo facta assumit caio. 


Iterum iu al.o το inscrizto : « Lau'ctio Marice, 
el de t.carnalion2, 9 sic cil: 


Μεῖζον ἔδη ὁρᾷ τὸ σῶμα διὰ τὸν συγχραθέντα, D — Majus jm videt scilicet Maria corpus . propter 


μεῖζον οὐ τοῦ ἐλυτηῦ λέγω σώμχτο: μόνου, ἀλλ΄ xal 
τῶν πυρίνων τῶν ἀγγελιχῶν" πρὸς οὐδὲν ip ἐχεί- 
γων σνγχέχραται ὁ Θεός “ οὐδὲν ζωοποιὸν χόσμου, 
“ὧν σωμάτων ἐχείνων οὐδέν’ οὐχ ἐξιπτοῦται mobs 
Θεὺ» τῶν ἀγγέλων οὐδεὶς, ὡς ὁ χεχραμένος ἐκ σώ- 
ματος xai θεότητος, ἑαυτὸν ἐξισοῖ τῷ Θεῷ λέγων 
Ὡς ὁ Πυτὴρ ἔχει ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, οὕτως ἔδωκεν 
xul τῷ Υἱῷ ζωὴν» ἔχειν ἐν ἑαυτῷ. 
Καὶ μεθ᾽ ἕτερα zd Arr. 
Καὶ àv ἑαυτῷ μὲν ἐνεργοῦν εἰδὼς τὸ Πνεῦμα, τοι- 


88 Joan. v,16. 


(7) Τὸ ἡγειονιχόν, Verbum intelligit, quod Apol- 
linar.us diccba! esse. vice et locu mentis, qua ca- 


Parnot. Ga... LXXXVI. 


Verlum unitum , non dico majus suo tantu.n cor- 
pore, sed majus igneis et angelicis ; nulii enim cx 
illis unitus est beus. Nu;um ex ilis corpo:i..us 
vivificat inundum, nullus ex argelis a quatur Deo 
Sicut qui compositus est ex corpore et divinitate 
se exaquat Deo, eum ait: Sicut. Pater habet vitam 
in semetipso, sic dedit et Filio habere vitam in 86. 
melipso '*. 
Et post alia iterum. 

Et cum vides in te Spiritum operari ejusmodi 


rehat anima Christi secundum impium Apo:linas 
rium. Cax. 
63 


1503 


LEONTII BYZANTINI 


1984 


eperationem qui separari possit, existimas tedivi- À αὔτην ἐνέργειαν οἷα καὶ χωρισθείη ἄν, θεῖον ἡγῇ 


num esse, ut pannusa corpore tuo detractus morbos 
sanare possit ? At quod unitum est Deo inseparabili- 
ter, et idem ipsum cum illo propter unionem substan- 
tialem faetum, Verbumenim,inquil, carofactum est!*, 
hoc tu non divinum, neque Deum esse suspicaris ? 


Rursus in alio libro , cujus principium est : « Non 
voluptas vescendi carue apud Deum ,» sic ait ; 


Non quidem, quod utrumque sit e cxlo, sed 
unitum coelesti, et factum una persona cum illo, 
co este secunu.um unionem est; el tanquam co- 
leste salvat, virtute caelestis. 


Et in epistola ad Dionysium, cujus principium est : 
« Mihi amicitie fuxdamentum cst pietas, » paulo 
post sic ail : 

Quod autem. nemo nobis hzc objicere potest, 
qua contra quosdam dicuntur, cx iis quz semper 
scribimus, perspicuum est, qui neque carnem Sal- 
valoris e cao esse dicimus, neque substantialem 
Deo, quatenus est caro, et non Deus; sed Deum, 
quatenus unita est. divinitati in unam personam. 
— Rursus in alio. libro, cujus principium est : « Lau- 
damus decenter Dominum nostrum. Jesum Chri- 
stum, » sic ait circa finem: 


Vivens autem Christus corpus θεέπνουν, id est, 
spiritale; et spiritus in carne divinus; mens cce- 
lestis, cujus ut participes efficiamur, precamur, sic- 
vt ait Scriptura : Nos mentem Christi habemus '*. 
Caro sancta divinitati συμφυὲς, et qui in iis qui 


eam participant, divinitatem firmat, fundamentum C 


sierna vite, auctor immortalitatis, hominibus ze- 

terna vitz? ercator. 

Iterum in alio scrmone syllogistico , id est, disputa- 
Lorio, composito in laudem Joannis evangelisue 


cujus princi; ium est : « Per. Verbum omnia facta 
sunt, » secundum evangelistam, sic ail : 


Quomodo non Deus verus, qui ait: Tanto tem- 
pore vobiscum sum, et non cognovisti me, Philippe "53 
significavit fuisse conversationem tanquam homi- 
nis cuim hominibus tandiu, et hominem Deum esse 
ostendit. Quare non cst verendum dicere hujus- 
modi hominem consubstantialem Deo, specie pa- 
terna divinitatis cognitumr, sicut imateria cor- 
pore. 

Rursus in iis, que deinceps sequuntur, sic ait : 

Nec igitur humanum quod factum est divinum, 
et ex:equatum Deo in efficiendo, ct renovando, quia 
dividitur secundam corpus a Dco, idcirco facit, 
impossibile esse, ut altera naturaid quod humanum 
est Cliristi secundum corpus, in aqualitate Dei 
circeumscribat cireumscriptione hominis, tanquam 
eorpus bominis, ct non Dei. 

Et rursusin alio sermone syllogistico, cjus principium 


est : « Quod habel diff.reniem  vilum , differentem 
actionem. » Εἰς.» 8ic uil ; 


Vivificat autem nos caro ejus propter consalistan- 
Vatam cuin ea divinitatem : quod autem vivificum 
^ Juaa. t, 14. 


'5 J| Cor. i, (6. * Joan. xiv, 9. 


σαυτὸν, ὡς καὶ ἀπὸ τοῦ σοῦ χρωτὲς ἀποφερέμενον 

ὕφασμα, δύνασθαι᾽ νόσονς ἰᾶσθαι ; τὸ δὲ à, ὠρίστως 

Θεῷ συναφθὲν, καὶ ταυτὸν ἐχείνω διὰ τὴν ἕνωσιν 

τὴν οὐσιώδη γενόμενον, Ὁ Λόγος γὰρ, qrol, σὰρξ 

ἐγένετο, τοῦτο οὗ θεῖον οὐδὲ Θεὸν ὑπείληφας ; 

Πά.λιν ἐν ἑτέρῳ 1όγῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ. « Οὐχ ἡδονὴ 

χρεοφαγίας πωρὰ Θεῷ, » φησὶν οὕτως" 

Οὐ μὴν ὅτι τὸ συναμφότερον ἐξ οὐρανοῦ, ἀλλ᾽ ἡνωμέ» 
vov τῷ οὐρανίι», καὶ πρόσωπον ἕν μετ᾽ αὑτοῦ γεγονὸς 
οὐράνιον χατὰ τὴν ἕνωσίν ἐστιν, xal ὡς οὐράνιον προῦ - 
χυνεῖται τῇ του οὐρανίου Θεοῦ προτχυνήσει, χαὶ ὡς οὖ- 
ράνιον σώζει τῇ τοῦ οὐρανίου δυνάμει. 

Καὶ éx τῆς πρὸς Διονύσιον ἐπιστολῆς. ἧς ἡ 
ἀρχὴ, « Ἑμοὶ καὶ φιλίας ὑπόθεσις ἡ εὑὐσέ- 
6£u4, » μετ᾽ CAlya. φησὶν οὕτως" 

Ὅτι δὲ ἡμῖν οὐδεὶς ἐπάγειν δύναται ταῦτα χατά 
τινων λεγόμενα, δῆλόν ἐστιν ἐξ ὧν ἀεὶ γράφομεν" 
οὔτε τὴν σάρχα τοῦ Σωτῆρος ἐξ οὐρανοῦ λέγοντες, 
οὔτε διιοούσιον τῷ Θεῷ χαθ᾽ ὅσον ἐστὶ σὰρξ xal οὐ 
Θεός" Θεὸν δὲ xa0' ὅσον εἰς ἕν πρόσωπον ἧνωται 
θεότητι. 

Πάλιν ἐν ἑτέρῳ Aóyo, οὗ ἡ ἀρχὴ, « Aot£d(oger 
πρεπόντως εἰν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χρι- 
στὸν, » φησὶν οὕτως περὶ τὸ τά.ϊος 
Ζῶν δὲ Χριστὸς σῶμα θεόπιουν, χαὶ πνεῦμα tv 

σαργὶ θεϊχδν, νοῦς οὐράνιος, οὗ μετασχεῖν εὐχόμεθα * 

χατὰ τὸ, Ἡμεῖς δὲ νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν" σὰρξ 

ἁγία θεότττι συμφυὴς, xaX τοῖς μετέχουσιν αὐτῆς 
ἑνιδρύουσα θεότητα, θεμέλιο; αἰωνίου ζωῆς, ἀρχη- 

γὺς ἀ-θαρσοίας ἀνθρώποις, αἰωνίου χτίσεως δημίου ρ- 

γὺς, τοῦ μέλλοντος αἰῶνος πατέρ. 


Ud ἐν ἑτέρῳ Ay συ.1.1ογιστικῷ, συγκειμένῳ 
εἰς τὸν εὐαγγελιστὴν Ἱωάνγην, οὗ ἡ ἀρχὴ, 

« Διὰ τοῦ Λόγου τὰ πάντα ἐγένετο, » κατὰ tor 

εὐα)γγε.λιστὴν. φησὶν οὕτως * 

Πῶς οὐ Θεὸς ἀληθινὸς 6 λέγων' Τοσοῖτον χρόνον 
μεθ᾽ ὑμῶν εἰμι, καὶ οὐκ ἔγγωχάς με, Φίλιππε; τὶν 
ὡς ἀνθρώπου συνδιατριδὴν μετὰ ἀνθριύπων Ev τοσ- 
ούτῳ χρόνῳ δνλῶν, καὶ τὸν ἄνθρωπον Θεὸν ἀποδει- 
κνύς" ὥστε οὐχ αἰσχυντέον ὁμοούσιον. τῷ Θεῷ τὸν 
τοιοῦτον ἄνθρωπον λέγειν, θεότητος εἴδει τῷ πατριχῷ 
γνωριζόμενον, ὡς ἡ ὕλη τῷ σώματι. 


Πάλιν ἐν τῷ ἑξῆς φησιν οὕτως" 

Θῦτε οὖν τὸ θεϊχὸν ἀνθρώπινον ποιεῖ τῇ διαιρέσει 
«ἢ χατὰ τὸ σῶμα, τὸ ἐν ἰσότητι τῇ πρὸς τὸν Θεὸν͵ 
παιττιχῇ xal ἀνανεωτιχῇ, ἀδύνατον εἶναι ἑτέραν φύ- 
σιν τὸ ἀνθρώπινον τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸ σῶμα ἐν τῇ 
πρὸ; Cel» ἰσότητι περιορίξεσθαι ἀνθρώπου περιορι- 
σμῷ, ὡς ἀνθρώπον σῶμα χαὶ οὐ Θεοῦ, 


Καὶ πάλιν ἐν ἑτέρῳ ᾿όγῳ συ. λογιστικῷ, οὗ ἡ ἀρχὴ, 
« 70 διά ορον ὄχον ζωὴν, διάφορον ἐγέργειαν', » 
φησὶν οὕτως" 

Ζωοποιεῖ δὲ ἡμᾶς ἡ σὰρξ αὑτοῦ, διὰ τὴν σννου- 
σιωμένην αὐτῇ θεότητα ' τὸ δὲ ζωαποιὸν UclxÓv 


1965 


ζει, ἡμεῖς δὲ σωϊζόμ:θα μετέχοντε; αὐτῆς ὡσπερεὶ 
τρυφῆς τὸ δὲ θρεπτιχὸν ἐνεργὸν ὃν ἐν τῷ τρεφομένιν, 
ὁμοούσιον αὐτῷ χαὶ οὐ τρεφόμενον" ὁμηίως χαὶ εἰ 
τὸ ζωοποιὸν, οὐ ζωοποιούενόν ἐστιν ὁμοίως τῷ ζωο- 
ποιυυμένῳ, οὐχ ὁμοούσιον αὐτῷ" 1) γὰρ ἂν ἣν σῶμα 
62vá-09 ὡς; τὸ ἡμέτερον ζωοποιεῖσθαι δεόμενον" οὐ 
σῶμα δὲ 0275209, ἀλλὰ ζωῆς τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ * 
οὐχ ἄρα ὁμοούσιον ἀνθρωπίνῳ τὸ θεῖον. 


Kal ἐν τῷ zp^c Φιαουϊανὰν ἰόγῳ, οὗ ἡ ἀργὴ, 
« "Eti xal γῦν ὑπὸ τῶν εὐτελῶν ἀνθρώπων ῥω- 
zara Xp στὸς, » μετὰ xo d.d φησιν" 


Πιλλῷ δὲ μᾶλλον ἐπὶ τῆς τοῦ 0024215; πρὺς σῶ "Δ 


ADVYERSUS FRAUDES APOLAINARISTARUM. 
δ:ἰχὴ ἄρα σὰρξ, ὅτι Θεῷ συνήφθη * χαὶ αὔτη μὲν G:- À 


19566 
est, divinum est ; divina igitur est caro , quia cum 
Deo copulata est, et ipsa salvat, et nos salvi effici- 
mur participantes eam tanquam cibuin : quod au— 
tem vim alendi babet, et in eo qui alitur, efficit, 
consubstantiale est ei, et non similiter alitur. Prze- 
terea si quod vivificum est, non vivificatur, non 
est consubstontiale ei quod vivificatur ; alioqui 
esset corpus mortis, cui opus esset vivificari, ut 
est nostro corpori : at non est corpus mortis , sed 
vite corpus Christi; non est igitur divinum con- 
suustantiale humano. 

Et in libro ad Flavium, cujus principium est : 


« Ádhuc et nunc ab fominibus vilibus percutitur 
Christus, » post multa sic ait : 


Multo magis in conjunctione incorporei cum 


χράτειως, μένει τὸ τῆς φύσξως τῶν ἐνωθέντων. Καὶ B corpore manet natura unitorum. Siquidem corpus 


γὰρ καὶ τὸ σῶμα σῶμα, xal τὸ &304. 310v ἀσιυλάτον * 
παὶ τελεωτάτην Éow3ty. λέγεται Θεὸς σεσωματωμέ- 
vo;, χαὶ σῶμα τεθεωμένον" χαὶ xa)' ὃ μὲν 8:5; ὁ 
σετωματωμέν᾽; ἄνθρωπος, τὸ συναμφότερον" χαθ᾽ 
ὃ δὲ σῶμα τεθεωμένον Θεὸς, πάλιν αὐτὸ συναμιφό- 
*& pov. 

"Ezrita μετὰ βραχέα φησὶν οὕτως" 

Ἤδη ἀφίσταται τὸ σῶμα τοῦ πλαστὸν εἶναι xal 
ἐν μουφῇ δούλου" ἀλλὰ 0:00$13:2: τῇ 105; ἄχτιστον 
ἑνώσει φυσικῇ, καὶ κατ᾿ αὐτὴν τὴν γέννησιν τὴν ἐχ 
τῆς Παρθένου " χαὶ χατὰ τοῦτο οὐ μετέπεσεν Ex τοῦ 
«λα:τὸν εἶναι, εἰς τὸ ἄχτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ἤνωται τῷ 
ἀχτίστῳ᾽ χαὶ Θεὸς ὧν χατὰ τὴν τοῦ Θεηῦ ἔνωτιν, 
ἄχτιστόν ἐστιν f] 8:26; καὶ ἐπειδὴ τοῦ Πατρὸς οὐχ ἂν 
γένοιτο σῶμα, οὐ γὰρ δσωματοῦται Πατὴρ, κατὰ 
τοῦτο οὐχ ἀγέννητον ῥηθείη ποτὲ, οὔτε ἰδία 23:: 
ἀγέννητον, ὥσπερ υἱὺς xai γέννημτ, τῇ ποὺ; τὸν 
Ὑεννητὺν υἱὸν ἑνώσει φυαιχῇ τε xai ἐξ ἀρχῆς. 


αὶ ἂν tQ xpóc Διόδωρον Adyp, τῷ πρώτῳ μετὰ 
τὸν περὶ Τριάδος Adyor, ἐν κεραλαίῳ ιδ' οὕτως 
φησίν" 


Τὸ ἐξχίρετον ἦν xal τὸ θαυμάσιον, xa τὸ εἰς 
ἅπαξ o)x £x δευτέρη.) γινόμενον, ἡ ποὸς σλοχα ἕνω- 
σις Θεοῦ ἣν οὐδλμλῶς ἡ σὴ Ψυχὴ πιρχλέχετα!, οὐδὲ 
τῶν σε προαγόστων εἰς τὴν ἀπέδειαν ταύτην, xal τὴν 
ἀντίχριστον ἀπιστίαν " χαὶ διχπχίζει; τὴν Xxpavtvu- 
σιν, χαὶ κἀέγεις" Οὐχ ἔτι μένει τὰ ἴδια τοῦ Θεοῦ, xal 


est, et incorporeum ; el sumga unione dicitur 
Deus corporatus, et corpus deificatum ; et quatenus 
quidem Deus corporatus, homo; utrumque est : 
quatenus vero corpus deilicatum, Deus; rursus 
utrumque est. 


Deinde paulo. post : 

Jam desinit corpus esse formatum, et esse in 
forma servi, sed honoratum est unione naturali 
cum increato, et. secundum ipsum ortum ex Vir- 
gine non est mutatum ex creato in increatum, sed 
unitum increato, et Deus secundum unionem Dei, 
increatum est quatenus Deus; et quia non potest 


Οἱ 4588 corpus Patris, nou enim corporatus Pater, 


hac ratione nunquam ingenitum dicetur, neque 
propria natura ingenitum, sicut neque genitum 
Dei, nec unione factum ingenitum, sicut filius, 
et fetus naturali unione et ἃ principio cum ge- 
nito. 


Et in libro contra Diodorum primo posl sermonem 
de Trinitate, cap. 15, sic ait; 


Éximium et admirabile erat, ac semel, et non 
iterum factum unio Dei cum earne, quain nequa- 
quam anima tua recipit, nec eorum qui te ad hano 
impietatem , et Antichristi infidelitatem abducunt, 
οἱ ludis summam unionem, et dicis, non manere 
amplius propria Dei, et propria carnis , si sit unio, 


τὰ ἴδια τῆς 2a0x5:, ἐλν ἕνωσις T, ἀλλὰ λύεσθαι τὴν D sed solvi summam unionem, si confllemur suminam 


ἄκραν ἔνωτι, A363, ἐὰν χατὰ Τάρχλ τὴν áxoav ἔνω- 
διν ὁμολονυῦμεν τὴν Ex Δαδίδ. 


Καὶ ἐν τῷ x xspaJalo φησίν" 
᾿Αγαναχτεῖς γοῦν ὅτι χάριτ' τῇ τοῦ Θεοῦ ποοτὲι- 
ArQivit τὴν ἀθανασίαν τὸ ix σπέριλατο; Δχδιδ οὐ 
προσιέμεθα " x .v τὴν αἰτίαν ἐρωτηθῶμεν, λέγομεν" 
Διὰ τὴν ἄχραν ἔνωυυσιυ. n 
Πάλιν ἐν τῷ Ea xsgaAalq. 

Καὶ οὐχ αἰσχύνεται φύσιν μὲν τὴν αὐτὴν λέγων, 
γένεσιν δὲ διάφορον μάταιον ὃν χαὶ περιττὸν, τὴν 
Ex IIaphévou γέννησιν εἰσάγεσθαι, εἰ μὴ xat τὸ γεν- 
νώμεν» ἑπάξιον εἴη τῆς γεννήσεως, ἀλλὰ ταυτὸν 
τοῖς ἐξ ἀνδρὸς xai γυναιχὴς γεννωμένοις " χλευάζων 
«517 ἄκραν ξυώτσιν Q; ἄχραν ἀσέδε:αν, ἣν αἱ θεῖαι 22- 


unionem secundum carnem ex David. 


Et capite 21 ait : 

Succenses igitur, quia non concessimus gratia 
Dei accepisse immortalitatem. carnem , illaan. ex 
semine David ; quod si de causa interrogeuur, re- 
spondemus : Propter summam unionem. 

Rursus, capite 61 : 

Et non pudct dicere eamdem naturam esse, 860 
generationem differentem , cum vanum sil. et. su- 
pervacaneum ortum ex Virgine introducere, si 
quod genitum est , non sit dignum geueratione et 
ortu, sed idem cum genitis ex viro et muliere : et 
irridet summam unlonem tanquam summam iim- 


1150; 


LEONTII BYZANTINI 


1965 


pietatem, quam tamen divin: Scripturz apfrte in- A φῶς εἰσάγουσιν Γραφαὶ, οὔτε τὸ ἀνθρώπινον ἀναιρε- 


troducunt , quz neque faciunt humanum delere , 

quod Dei est, neque divinum evertere , quod hu- 

manum. . 

Et.in secundo libro contra eumdem Diodorum , ca- 
pite 22, sic ail: 

'Et quia hortaris nos, ut respondeamus, quomodo 
semen David, quod est ex divina substantia, audi : 
Quoniam secundum incarnationem, quomodo crea- 
tum esL increatum? tanquam unitum increato. 
Quomodo Creator mundi, qui est fructus ventris 
David? tanquaimn unitus Creatori. Quomodo quod 
ex Abraham, est ante Abraham ? tanquam unitum 
ei, qui est ante Abraham. 


Et in capite 56 ejusdem libri: 


Sed qui hzc nugatur, dicat, quomodo quod est 
cum Deo copulatum secundum unitatem personz, 
non est Deus cum ipso? quomodo quod est 
increato unitum secundum unitatem vitalem, 
non est increatum cum ipso? Si enim non est 
communis nominatio , nihil erit sic cuyxexpa- 
μένον, id est, unitum. Est aulem a ratione alie- 
nissimum, nominibus corporis nominare incorpo- 
. reum, cum dicimus : Verbum caro factum est; no- 
"mine autem incorporei non nominare corpus, se- 
cundum tamen uniohem qux cum illo est : quod 
si miratur iste, quomodo quod creatum.est unitur 
'n appellationem increati ; multo magis alius me- 
Tito mirabitur, quomodo quod increatuim est, ap- 
pellatione carnis creatze unitum est, 


Et in epilogo sive peroratione ejusdem libri sic ait : 


Si Verbum caro nominatum est propter unionem, 
sequilur, ut caro etiam nominetur Verbum propter 
unionem : ut autem Verbum, sic increata ; non 
quia non fuerit creata, sed quia ex unione ostensa 
est Verbum. 


Rursus | ait deinceps : 


Sicut homines consubstantiales sunt animantibas 
ratione carentibus, diverse vero substantie, qua- 
tenus rationi3 participes; sic et Dominus consub- 
stantialis hominibus secundum carnem ; divers 
vero substantia, quatenus Verbum et Deus. 


F4 in Oratione disputatoria , cujus principium est : 
« Quecunque duo uniuntur aut specie , aul con- 
spiratione, duo manent, » sic ait : 

Organum, et quod movet instrumentum , unam 
naturaliter perficiunt operationem. Cujus autem 
est una operatio, una etiam substantia est: una 
crgo substantia facta est Verbi et instrumenti. 
Rursus in Dialogo, cujus principium : « Deum, vel 

hominem dicis Christum, » paulo post, percunctante 


adversario, quomodo corpus Deus, et Creator, εἰ 
Dominus , respondet : 


Quia Dei corpus, et Creatoris, et Domini unita- 
tem habebat, quam non reperimus esse hominis ad 
Deum. 


τιχὸν τοῦ Θεοῦ ποιοῦσαι, οὔτε τῷ θεϊκῷ τὸ ἀνυρώπι- 
νον ἀνατρέπουσαι. 


Καὶ ἐν τῷ β' ἰόγῳ τῷ πρὸς αὐτὸν Διόδωρον, 8v 
xegzaAaíqo κβ' οὕτως φησίν" 

Καὶ ἐπειδὴ παραχαλεῖς ἡμᾶς ἀποχρίνασθαι, πῶς 
σπέρμα τοῦ Δαδὶδ, τὸ Ex τῆς θεϊχῆς οὐσίας, ἄχουε * 
Ὅτι κατὰ σάρχωσιν πῶς τὸ χτιστὸν ἄχτιστον; ὡς ἑνώ- 
θὲν τῷ ἀχτίστῳ᾽ πῶς Δημιουργὸς τῆς χτίσεως, ὁ 
χαρπὸς τῆς Δαθδὶδ χοιλία: ; ὡς ἐνωθὲν τῷ Δημιουργῷ" 
πῶς τὸ ἐξ 'A6paàp πρὸ 'A6paáp ; ὡς ἐνωθὲν τῷ πρὸ 
"A6paáp. , 


B Kal ἐν τῷ Ac' κεφαλαίῳ τοῦ αὑτοῦ JAórov " 


᾿Αλλὰ ταῦτα φλυαρῶν, λεγέτω πῶς τῷ Θεῷ xaO" 
ἑνότητα προσώπου συναφθὲν, οὐχὶ Θεὸς σὺν αὐτῷ; 
πῶς τὸ τῷ ἀκτίστῳ χαθ᾽ ἑνότητα ζωτιχὴν ἐνωθὲν, οὖκ 
ἄχτιστον σὺν αὐτῷ; Εἰ γὰρ οὐ χοινὴ f) ἐπωνυμία, 
οὐδὲν οὕτως ἔσται τὸ συγχεχραμένον" πάντων δ᾽ 
ἀλογώτατον, εἰ τοῖς μὲν τοῦ σύμαξος ὀνομάσωμεν τὸ 
ἀσώματον, λέγοντες σάρχα γεγενῆσθαι τὸν Λόγον * 
τῷ δὲ τοῦ ἀσωμάτου μὴ προσαγορεύσωμεν τὸ σῶμα, 
κατὰ τὴν ἕνωσιν μέντοι τὴν πρὸς ἐχεῖνο. Καὶ εἰ 
θαυμάζει πῶς τὸ χτιστὸν εἰς τὴν τοῦ ἀχτίστου πρησ- 
ηγορίαν ἑνοῦται, πολλῷ μᾶλλον ἕτερος θαυμάσει 
διχαίως, πῶς τὸ ἄχτιστον τῇ προσηγορίᾳ τῆς χτιστῆς 
σαρχὸς ἥνωται. 


Kal ἐν τῇ ἀναχεφααιώσει τοῦ αὐτοῦ Jcyoo 
φησίν" 

Ei ὁ Λόγος σὰρξ ὠνόμασται διὰ τὴν ἕνωσιν, ἔπε» 
ται xat τὴν σάρχα Λόγον ὀνομάζεσθαι διὰ τὴν ἕνω- 
σιν" ὡς δὲ Λόγος, οὕτω xai ἄχτιστος, οὐχ ὅτι μὴ 
ἔχτισται, ἀλλ᾽ ὅτι Λόγος ἐχ τῆς ἑνώσεως ἀπεφάνθη. 


Πάλιν ἑξῆς οὕτως φησίν" 

Ὡ; ἄνθρωποι τοῖς ἀλόγοις ζώοις ὁμοούσιοι χατὰ 
τὸ σῶμα τὸ ἄλογον, ἑτεροούσιοι δὲ χαθ᾽ ὃ λογιχοὺν 
οὕτω xal ὁ Κύριος ἀνθρώποις ὁμοούσιος ὧν χατὰ τὴν 
cápxa, ἑτεροούσιός ἐστιν χαθ᾽ ὃ Λόγος χαὶ Θεός. 


D Καὶ ἐν cvAAoqio tix «1όγῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ, « Ὅσα 


δύο ὄντα &rovtai, f) εἴδει ἣ ὁμονοίᾳ δύο μένει, » 

φησὶν τάδε" 

"Opyav;y καὶ τὸ χινοῦν, μίαν πέφυκεν ἀποτελεῖν 
ἐνέργειαν" οὗ δὲ μία fj ἐνέργεια, μία χαὶ ἡ οὐσία * 
μία ἄρα οὐσία γέγονεν τοῦ Λόγου xai τοῦ ὀργάνου. 


Πάλιν ἐν Διαιλόγῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ, « Θεὸν ἣ ἄνθρω- 
πον «1έγεις τὸν Χριστὸν, » μετ᾽ ὀλίγα τὰ πρῶ- 
τα ἐρωτήσαντος τοῦ δι᾽ ἐναγτίαρ, xal πῶς τὸ 
σῶμα Θεὸς καὶ Δημιουργὸς καὶ Δεσπότης, ἀπ- 
εχρίνατο εἰπών" 


Ὅτι Θεοῦ σῶμα καὶ Δημιουργοῦ καὶ Δεσπότοι, 
τὴν ἐνότητα ἔχον, ἣν οὐχ εὑρήκαμεν" οὖσαν ἀνθρώ- 
fov πρὸς θεόν. 


1969 


ADVERSUS FRAUDE APOLLINARISTARUM: 


Ld. ἐν λόγῳ, οὗ ἢ ἀρχὴ. « Τὸ πίστεως ἀγαθὸν A Rursus in Oratione, qua incipit : « Bonum fidei ser- 


gvAdE£vpsr, » φησὶν οὕτω περὶ τὰ τέλη" 
“Αϑλιοι δὴ χαὶ ὄντως ταπεινοὶ τὰς ψυχὰς οἱ τὸ 
οὕτω σεμνὸν. xal μέγα, καὶ παγχόσμιον σέδασμα 
μικρὸν ἡγούμενοι" ἀπόχρη xai ταῦτα τοῖς μὴ λίαν 
ἀγνώμοσι, τοῦ ᾿Απολιναρίου εἶναι τὰς ἐπ᾽ ὀνόματι 
Ἴουλίου φερομένας ἐπιστολὰς, πλὴν ὧν ᾿Αὐἠανάσιος 
xa: ol ἱστοριχοὶ μέμνηνται αὑτοῦ ἐπιστολῶν. Οἱ γὰρ 
αὑτοῦ ᾿Απολιναρίου μαθηταὶ, παλαιότερο: πάντων 
τῶν ταύταις χρησαμένων, οὗ μόνον ἀποσχιστῶν τῶν 
Ἰαυλίου, ὡς εἰχὸς, ταύτας is -ιγραψάντων͵ ἀλλὰ χαὶ τῶν 
ὀρθοδόξων εἰσὶν, ὧν οἱ τῇ ἐπιγραφῇ συναρπαγέντες, 
ὀρθῶς ταύτας xal νοεῖν χαὶ λέγειν ἴσως ἢνεσχέθησαν, διὰ 
τὸ τοῦ προσώπου ἀξιόπιστον * ἄλλως τε xal πάντων 
μᾶλλον τῶν ὀρθοδόξων, ἐχείνους εἰχὸς τοὺς λόγους 
«οὔ ἰδίου ἐπίστασθαι διδασχάλου " ἵνα δὲ μὴ μόνον 
ἐχ τῆς μαρτυρίας τῶν μαθητῶν, τοὺς αὐτοῦ ἐπιγι- 
νώσχωμεν λόγους, κἂν τε Ἰούλιον, χᾶν τε Γρηγό- 
ριον, χἄν τε ᾿Αθανάσιου ψευδῶς τινες αὐτοῖς ἐπιγρά- 
pua, ἀλλὰ xal Ex τῆ: συγγευξίας τῶν λόγων, xal 
τοῦ χαραχτῆρος, φέρε πρὸς αἷς οἱ προειρημένοι αὖ- 
τοῦ μαθηταὶ παρήγαγον αὐτοῦ χρήσεις λόγων, χαὶ 
ὁλοτελεῖ: αὐτοῦ xal ὁλοχλήρους παραθῶμεν λόγους, 
πρὸς τελεωτάτην πληροφορίαν, τῶν φιλαληθῶς ἐν- 
Soyyavérzuv τῆς ἐν τούτοι; το xal τοῖς ψευδε πιγρά- 
φοις ταυτότητος. 


'Azo.tiraplov. ἐκ παλαιοῦ ἀνειγράρου εὑρεθέν- 
τος ἐν τῇ βιδλιοθήχῃ τοῦ τῆς Σιδωνίων θεο- 
φιιεστάτου ἐπισχόπου ᾿Αγδρέου. 


Κυρίοις τιμιωτάτοις ἐπισχόποις τοῖς ἐν Διοχαι- 
σωρείᾳ ἐν Κυρίῳ χαίρειν. 
Ἰϊροσεδοχῶμεν γράμματα τιμῆς ἀποστείλαντες, 
ὁμοίως τεύξεσθαι παρὰ τῆς ὑμετέρας ἀγάπης, χύ-- 
ρ᾽ο: τιμιώτατοι, otov ἀεὶ παρὰ τοῦ μαχαρίου ἔπι- 
σχίπου ᾿Αϑανασίου, εἰδότος iud; χαὶ xot; δόγμασι 
συμφώνους αὐτῷ, καὶ περὶ πάντα πειθηνίους. Ἑπεὶ 
δὲ οὐχ ἀντεγράψατε, διὰ τοῦτο λογισάμενοι, μή ποτε 
τὸ μῆγος τῆς ἐπιστολῆς οὐ Ga: τὴν γνώμην ἡμῶν 
χατέστησεν ὑμῖν, ἰδοὺ σαφῶς γράφομεν ἀχόλουθα 
τῷ χοινῷ διδασχάλῳ ὑμῶν τε χα' ἡμῶν, λέγω δὲ 
ταῦτα περὶ τῆς θείας σαρχώσεως “ ἐπειδὴ πούτων 
ἕνεχα πολὺς θόρυδος οὐχ ἐξ ἡμῶν χινηθεὶς, ἀλλ᾽ ἐξ 
ἑτέρων, περ. ὧν σιωπῶ. Ἡμεῖς ὁμολογοῦμεν, οὐκ εἰς 
ἄνθρωπον ἅγιον ἐπιδεδη μτχένα: τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον, 
ὅπερ ἣν ἐν προφήταις, ἀλλ᾽ αὐτὸν τὸν Λόγον σάρχα 
γεγενῆσθαι, μὴ ἀνειληφότα νοῦν ἀνθρώπινον, νοῦν 
τρεπόμενον καὶ αἱἰχμαλωτιζόνλενον λογιτμυῖς ῥυπα- 
pol;, ἀλλὰ θεῖον ὄντα νοῦν ἄτρεπτον χαὶ οὐράνιον᾽ διὸ 
xit οὐ σῶμα ἄψυχον, οὐδὲ ἀναίσθητον, οὐδὲ ἀνόητον 
εἶχεν ὁ Σωτὴρ, οὐδὲ γὰρ οἷόν τε fjv τοῦ Κυρίου δι᾽’ 
ἡ μᾶς ἀνθρώπου γεγενημένου, ἀνόητον εἶνα: τὸ σῶμα 
αὐτοῦ" Υἱός τε. ὧν ἁληθῶς τοῦ Θεοῦ, γέγους xal 
Yi; ἀνθριύπου," xal μονογενὴς i? Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, 
Y*Yovt $ αὐτὸς xa πρωτότοχο: ἐν πολλοῖς ἀδελ- 
q^i;' διὸ οὐδὲ ἕτερος ἣν ὁ πρὸ ᾿Αδραὰμ Υἱὸς τοῦ 
Θεοῦ, ἕτερος; ὃὲ ὁ μετὰ "Afoaku, ἀλλ᾽ εἷς zit; 
τοῦ Θεοῦ Μονουγενής * τέλειος δὲ θείᾳ τελειόττ τ' χαὶ 
οὐχ ἀνθρωπένῃ ᾿ τοῖς ταῦτα Φ22))01:" ὁμολην θεν 


vemus, » sic ait prope finem: 


Miséri, et vere bumiles, et abjectas animas ha- 
berites, Ai, «ta venerabile , ct magnum , et supra- 
mandanudt :σχεύρομα parvum existimant. S»ffi- 
ciunt hzc iis qm J'on egnt nimium rudes et tardi, 
ad 'ostendendum " Apóllin4gi - esse epistolas, qux 
nomine Julii feruntur; p&etef cas epistolas Apolli- 
narii, de quibus Athanasius et histori£i 4nemine- 
runt. Discipuli enim Apollinarii ahtiquiies-supi 


omnibus qui his usi sunt, quas ut verisimile ταις La. 
qui a Julio per schisma discesserunt, inscripsere 72^ 


neque solum hoc, quod sunt ex orthodoxis, qui in- 
scriptione decepti, rectas eas esse intelligere et 
dicere perseverabant, propter persone au. 


B ctoritatem fide dignam, alioqui- magis omnium 
orthodoxorum est, agnoscere illos sermones proprii 


doctoris esse. Ne autem ex solo testimonio discipue 
lorum, sermones ipsius Apollinarii agnoscamus, 
quamvis aliqui eos Julio, quamvis Gregorio, quam- 
vis Athanasio falso inscribant, sed etiam ex eodem 
genere sermonis, et stylo; age przeter auctoritates, 
quas discipuli ejus quos prius diximus, protulerunt, 
integros et totos ejus sermones in medium produ- 
camus, ut qui studio veritatis cognoscendz legerint, 
certissimum habeant hzc et illa falso inscripta ea- 
dem esse. 


Apollinarii ez antiquo exemplari reperto in bi- 
bliotheca Andree episcopi Ecclesie Sidoniorum. 


C Dominis honoratissimis episcopis Diocesaree in Do- 


mino salutem. 


Exspectabamus, litteris nostris ad vos missis , ut 
similiter a vestra eharitatelitteras acciperemus, do- 
mini lonoratissimi, quales semper a beato episcopo 
Athanasio accipimus, qui scit nes et dogmatibus cun 
ipso consentire, et in omnibus morem ei gerere. 
Quia vero non rescripsistis, existimavi fortasse pro- 
lixitatem epistole non declarasse vobis nostram 
mentem ac sententiam : en clare scribimus con- 
sentanea cominuni magistro nostro et vestro. Dico 
igitur heec de divina incarnatione , quandoquidem 
de his multus tumultus non a nobis , sed ab aliis 
quos taceo, excitatus est. Confitemur, non ad ho- 


D minem sanctum venisse Verbum Dei, quod crat in 


prophetis, sed ipsum Verbum carnem factum esse, 
non assumpta mente humana, mente mutabili, qu:xe 
turpibus cogitationibus captiva ducitur, sed divina 
mente immutabili et ealesti. Quamobrem non cor- 
pus inanimatum ,. neque sensu et intelligentia va» 
cuum habuit Salvator. Nec enim fieri poterat, ut 
cum Dominus propler nos factus esset homo, cor- 
pus ejus esset sine intelligentia. Cum esset vere 
Filius Dei, factus est ipse primogenitus in mul'ig 
fratribus. Unde no^ alius erat Filius Dei anta 
Abraham , alius vero post Abraham ; sed unus per- 
f:ctus Unigenitus Dei , perfectus antem divina per- 
fectione, et non humana. Cum iis qui sic sceutiant, 
confitemur nos communionem hahere. Cum ἐὶ9 


1970 : 


1971 


LEONTiI BYZANTINI 


1972 


vero qui conira sentiunt et scribunt, communio- A χοινωνεῖν " τοῖς δὲ τἀναντία φρονοῦσι καὶ γράφουσιν 


nem nou habemus. 


ee 


Fjusdem de fide ex parte. I 

« Quoniam quidam molesti nobis fuerit tonati 
evertere fidem nosvwam in Domipum -regt eum Je- 
sum C'ristum tanquam Deugr lifciSiatum, dicentes 
esse hominem cum De4, éopplatum , idcirco con- 
lessionem fidei quae dictg est, facimus ejicientes in- 
fi lelem repugigntiamd, ei speciosam ejus dissumu- 
Latio eR eir tficitur, quod Deus totum hominem 


gu psi: Quandoquidem totushomo non est purus 
--*opinis peccati in hae vita, secundum Scripturas ; 
. * quia non potest facere, ut actiones suz cum divinis 


actionibus in unum et idem conspirent ; et ob eam 
causain neque esset liber a morte. Deus autem hu- 
mans carni unitus puram habet propriam actio- 
nem, cum sit mens invicta, qua passionibus 
animie et. carnis succumbere non potest ; et quae 
carnem ct mo'us carnis divine et sine peccato 
mo:eratur. Et non solum non succumbit morti, 
δε cam solvit. Et est unus verus, qui sine carne 
in carne apparuit, perfectus vera et divina perfec- 
tione, non dux persona, non duz natur: perfecte 
per se, quia neque fas est dicere duos filios ; neque 
quatuor adorare, Deum , et Filium Dei, et Filium 
hominis, et Spiritum sanctum, neque hominem 
ante Spiritum sanctum glorificare. Quamobrem 
anatlliematizamus eos, qui hominem ponunt in di- 
vinis laudibus cum Bco et Filio ante Spiritum 


οὐ χοινωνοῦμεν. 


Τοῦ αὐτοῦ ἐχ τῆς κατὰ μέρος πίστεως. 

εἐ Ἐπειδή τινες παρηνόχλησαν ἡμῖν, ἀνατρέπειν 
ἐπιχειροῦντες τὴν πίστιν ἡμῶν, τὴν εἰς τὸν Κύριον 
"Insouv Χριστὸν, ὡς Θεὸν σαρχωθέντα ἀποφαίνον. ες 
αὐτὸν, ἄνθρωπον Θεῷ συναφθέντα, τούνου apt) 
ópo'oylav ποιούμεθα περὶ τῆς προειρημένης πίς 
τεως, ἐχθάλλοντες τὴν ἄπιστον ἀντιλογέαν, χαὶ τὸν 
εὐπρόπτωπον αὐτῆς σχηματισμὸν, τὺ λέγειν ὅτι Θεὸς 
ἣν ἄνθρωπον ὅλον ἀναλαθῶὼν, ἐπειδήπερ ὅλος ἄνθοω- 
πος, οὐ χαθαρὸς ἁμαρτίας ἐν τῇ παργύσῃ ζωῇ χατὰ 
τὰς Γραφὰς, διὰ τὸ μὴ δύνασθα! ταῖς θείαις ἐνερ- 
γείαις εἰς ταυτὸν ἄγειν τὰς ἑαυτοῦ" xai διὰ τῦῦτο 
οὐδὲ ἐλεύθερος θανάτου " Θεὸς δὲ σαρχὶ ἑνωθεὶ: ἀν- 
θρωπείᾳ, καθαρὰν ἔχει τὴν ἰδίαν ἐνέργειαν, vou; 
ἀήττητος ὧν τῶν Ψψυχιχῶν xal σαρχιχῶν παῦθν μά- 
των, xal ἄγων τὴν σάρχα xal τὰς σχροχιχὰς χινὲ- 
σεις θεϊχῶς τε xal ἀναμαρτήτως, καὶ οὗ μόνον ἀκρά- 
τῆτο: θανάτῳ, ἀλλὰ xai λύων θάνατον " xol ἔστιν 
εἷς ἀληθινῇ χαὶ θείᾳ τελειότητι" οὐ δύο πρόσιυπα, 
οὐ δύο φύσεις τέλειαι καθ᾽ ἑαυτάς" ὅτι μηδὲ θεμιτὸν 
δύο υἱοὺς λέγειν, μηδὲ τέσσαρα mposxuvziv, Θεὸν, 
καὶ Υἱὸν Θεοῦ, xaY Υἱὸν ἀνθρώπου, xai Πνεῦμα 
ἅγιον, μτδὲ ἄνθρωπον πρὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος 
δοξάζειν" διὸ χαὶ ἀναθεματίζομεν ὡς ἀπεδοῦντας 
ποὺς ἄνθρωπον ἐν τῇ θείᾳ δοξολογίᾳ τιθέντας μετὰ 
τοῦ Θεοῦ χαὶ τοῦ Υἱοῦ πρὸ τοῦ Πνεύματος * ἄνθρι- 
Tov ὃὲ ὅλον ἀναλαμδανόμενον ὑπὺ τοῦ Θεοῦ πρὸς 


sanctum. llominem vero cotum assumptum a Deo C σωτηρίαν φαμὲν Exaszov ἡμῶν τῶν ἁγιαζομένων, 


ad salulein dicimus esse unumquemque nostrum , 
qui sanclificati sumus, et similitudinem coelestis 
kominis accepimus, et deificati sumus ad similitu- 
dinem vere et natura Dei, secundum vero carnem 
homiuis Domini nostri Jesu Christi. » 


Et in cap. antegresso. 

« Confitemmur unum Deum verum et monarchatn, 
et unum Filium verum Deum ex vero Deo, naturàa- 
liter paternam divinitatem habente, id est, consab- 
g'antialem Patri, et unum Spiritum sanctum natura 
et veritate omnia sanctilicantem, et derficam ex 
suhstantia Dei per Filium : eos vero qui Filium, 
vel Spiritum sanctum ereatura:zn. dicunt, anatbe- 
miatizamus, et eos qui dicunt non fuisse aliquando 
Filium, vel Spiritu. sanctum. Contitemur autein 
omnia esse creata a Deo per Filium in Spiritu san- 
eto et sanctificata. Adhuc confitemur Filium Dei 
factum esse Filium hominis, qui non nomine, sed 
veritate carnem ex Maria Virgine assumpsit, et esse 
unum perfectum, non duo perfecta ; eumdem Fi- 
lium Dei et Filium hominis, unam hypostasim, et 
u»am personam, et unam adorationem Verbi et 
caznis. Et anathematizamus eos, qui duos dicunt, 
et differentes adorationes faciunt, unam divinam, 


(8) Hoc denuo loco animadvertamus processionem 
eieruam Spiritus saneti etiam a Filio. Nam sicuti 
mox dicit Apollinaris creaturas a Deo factas per 
Filium. ita bic afflernat Spiritum sanctum exsistere 
(üsbstaaialiter a. Deo pez Filium. Jam s! nemo 


xa τὴν ὁλοίωσιν τοῦ ἐπουρανίου λαμθανόνιων àv- 
θρώπονυ, καὶ θεοποιουμένων πρὸς ὁμοίωσιν τοῦ φύ- 
σξι καὶ ἀληθῶς Θεηῦ, χατὰ σάρχα δὲ ἀνθρώπου Ku- 
ρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. » ᾿ 


Καὶ ἐν τῷ πρὸ αὑτοῦ wega.talov. 

« Ὁμολογοῦμεν ἕνα Θεὸν ἀληθινὸν ὡς μονάρχνν, 
xai ἕνα Υἱὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἐξ ἀληθινοῦ θεοῦ, φυσιχῶς 
τὴν πατριχὴν θεότητα ἔχοντα, τουτέστιν διουύτιον τῷ 
Πατρί" xui ἕν Πνεῦμα ἅγιον φύσει xat ἀληθείχ. τὸ 
πάντων ἀγιαστιχκὸν xax θεοποιὸν, ὑπάρχον t4 τῆς 
οὐπτίας τοῦ Θεοῦ δι᾽ Υἱοῦ (B): τοὺς δὲ f| τὸν Υἱὸν ἣ 
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον χτίτμα λέγοντας ἀναθεματίζο- 
μεν, χαὶ τοὺς μὴ εἶνοί ποτε φάσχοντας τὸν Υἱὸν ἣ 
τὸ Πνεῦλα᾽ τὰ δὲ πάντα ὁμολογοῦμεν ποιήματα χαὶ 
δοῦλα xai χτισθέντα ὑπὸ Θεοῦ δι᾿ Υἱοῦ, ἐν ἁγίῳ 
Πυεύματι xal ἀγιασθέντα " ἔτι ὁμολογοῦμεν τὸν 
Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, Υἱὸν ἀνθρώπου γεγενῖσθαι, οὐχ ὀνό- 
ματι ἀλλ᾽ ἀληθείᾳ πρησλαδόντα σάρχα ix Mapíiaq 
Παρθένου, καὶ εἶναι ἕνα τέλειον, οὐ δύο τέλεια fjveo- 
μένα, αὐτὸν Υἱὸν Θεοῦ xai Υἱὸν ἀνθρώπου, píav 
ὑπόστασιν καὶ ἕν πρόσωπον, xai μίαν τὴν προσχύ- 
νησιν τοῦ Λόγου xal τῆς σαρχός " xal ἀναθεματίζο- 
μὲν τοὺς δύο λέγοντας καὶ διαφόρους προσχυνήσεις 


negat, Filium creatorem esse mundi cum Patre; 
nemo item negare poterit, eumdem Filium spira- 
torem esse Spiritus sancti cum Patre; quod est 
so'emne et invictum catholice Romans Ἐπ" σοῖς 
adversus schiszint.cos Grecos dogma. 


1501. 
«“οιοῦντας, 


τοὺς προσχυνοῦντας τὸν ix Μαρίας ἄνθρωπον, ὡς 
ἕτερον ὄντα καρὰ τὸν ἐχ Θεοῦ Θεόν ὁμολογοῦμεν 
εὖ πάϑος τοῦ Κυρίου κατὰ σάρχα, τὴν ἀνάστασιν ἐν 
δυνάμει θεότητος αὐτοῦ, ἀνάθδασιν εἰς οὐρανὸν, παρ- 
ουσίαν ἐργομένην ἔνδοξον ἐπὶ χρίσει ζώντων χαὶ 
νεχρῶν, χαὶ ζωῇ αἰωνίῳ τῶν ἁγιαζομένων.» 

Τοῦ αὑτοῖ: Ἀποιλιναρίου, ἐκ τοῦ εἷς τὴν πηράδο- 
σιν τῆς ἀποτάξεως καὶ τῆς πίστεως «1γον, 
οὗ ἡ ἀρχὴ. 1 Τὸν ἐχκπεσύντα Θεοῦ ἄγυρωπον κατ- 
εἶχεν ὁ ἀπατήσας Óud6oJoc. 

« Εἰ ἄνθρωπος ἐξ ὁλοχλῆρον, καὶ Θεὸς ὁ αὑτὸς, 
τὸν μὲν ἄνθρωπον ὁ εὐσεδὴς νοῦς οὐ προτχυνῶν, 
«iv δὲ Θεὸν προσχυνῶν, εὑρεθήσεται τὺν αὑτὸν προσ- 
κυνῶν καὶ μὴ προσχυνῶν, ὅπερ ἀδύνατον * Χαὶ αὖ- 
«b; ἑαυτὸν ὁ μὲν ἄνθρωπος οὐχ ἡγούμενος προσχυ- 
vno», o) γὰρ ἀσεδήσει " ὁ δὲ Θεὰς εἰδὼς ἑαυτὸν 
«posxuvqtóv* ἀδύνατον δὲ τὸν αὐτὸν xal προσκυ- 
Ὑττὸν ἑαυτὴν εἰδέναι καὶ pf ἀδύνατον ἄρα τὸν αὖ- 
“ὃν εἶνχι Θεόν τε xal ἄνθρωπον ἐξ ὁλοχλήρου, ἀλλ᾽ 
ἂν μονότητι συγκράτου φύσεως θεϊχῆς σεΞξαρχιυμέ - 
vne * ὥστε ποὺς Θεὸν ἀφορᾷν ἀχιύύριστον τῖςς σαρχὸς 
τοὺς προσχυνοῦντας, xal μὴ ἀφορᾷν εἰς ἕνα μὲν οὗ 
κυοτχυνητὸν, εἰ; ἕτερον δὲ προσχυνητόν" μτδ8)Ὺὲ ἐν 
αὐτῷ εἶναι, τὸν μὲν οὐχ ἀνεχόμενον προσχυνεῖσθαι, 
τὸν δὲ προσδεχόμενον τὴν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν προσχυ- 
νούντων προσχύνητιν" ἀλλ᾽ ἕνα εἶναι τῷ ὄντι χατὰ 
τὴν μίαν οὐσίαν, xai οὐδαμῶς δύο τινὰς iv προσ- 
ποι; ὑφεστῶσι, χατ᾽ ἴδια μέτρα xat ἰδίας ἀξίας. » 

Qua: τὸν μὴ πάυν φιλονειχεῖν ἐγνωχότα, μηχέτι 

οἴεσθαι τούτοις εὐλόγως ἀντειπεῖν δύνασθαι " ἀλλ᾽ 
εὐθὺ, καὶ οἷον εἰπεῖν ἀδιάστως, πείθεσθαι τῇ ἀλη- 
θεῖ, xaX πάσαις ζήφοις ὁμολογεῖν, ὡς εἶεν 'Ano- 
"voa otoo al ψτυδῶς Ἰούλιον, Γρηγόριόν τε χαὶ ᾽λθα- 
γάτιον ἐπιγραφόμεναι τῶν ἐπιστολῶν, ἤτοι περὶ 
σαρχῴώσεως λόγων. Οὐ χρὴ δὲ fud; θαυμάζειν, 
εἰ xai οἱ περὶ Οὐὑαλεντῖνον, χαὶ οἱ πεοὶ Τιμόθεον 
μαθηταὶ ὄντες ᾿Απολιναρίο), οἱ μὲν τὸ ὁμοούτιον 
ὁιλοληγοῦσιν, ol δὲ ἀθετοῦσι, χαὶ ἀμφότεροι ix 
«οὔ διδασχάλου ἀλλήλου; χαταγωνίζουτοαι" Χαὶ γὰρ 
καὶ ἄλλας ἀτεδεστέρας αὐτοῦ βλασφημίας ἐχτίθεται 
ὁ Θεολύγος l'pr,vópto; ἐν τῇ πρὸς Νεχτάριον ἔπιστο- 
αὐ, ὡς ἔχ τῶν αὐτοῦ λόγων" εΔιαθεθδαιοῦται γὰρ, 
φτ πὶ, c5 ἐπίχτητον εἶναι τὴν σάρχα γατ᾽ οἰχονομίαν 
ὑπὸ τοῦ μονογενοῦ; Υἱοῦ προσληφθεῖσαν, ἐπὶ μετα- 
ὁτοιχειώσει τῆς φύσεως ἡμῶν, ἀλλ᾽ ἐξ ἀρχῆς ἐν τῷ 
Υἱῷ τὴν σαρχώδη éxzivr» φύσιν εἶναι. ». Καὶ ἔτι εἰ- 
δεὼν óA(ya, ἐπάγει" « Καὶ οὕπω τοῦτο δεινὸν, ἀλλὰ 
«ὃ πάντων χαλεπώτατον, Utt αὐτὸν τὸν μονογενῆ θεὸν, 
εὸν γριτὴν πάντων, τὸν &pym hv τῆς ζωΐς, τὸν χα- 
βαιρέτην τοῦ θανάτου δνητὸν εἶναι χαχασχευάζει, 
καὶ τῇ ἰδίᾳ αὑτοῦ θεότητι τὸ πάθος χαταδέξασθαι, 
χαυὶ ἐν τῇ τριημέρῳ ἐχείνῃ νεχρώσει τοῦ σώματος, 
xal τῆν ϑεότητα συναπονεχρωθῆναι τῷ σώματι, xal 
οὕτω παρὰ τοῦ Πατρὸς πάλιν ἀπὸ τοῦ θανάτου δι- 
ἀναστῆναι" τὰ δ᾽ ἄλλα ὅσα προστίθησι τοιαύταις ἀτο- 
πίαις, paxgbv ἂν εἴη διεξιέναι. » 

Οὐ θαῦμα οὖν εἰ διὰ μέσον τῆς ἐλάττονος &at- 
δείας, τῆς ὁμοούσιον τῇ θεότητι τὸ σῶμα γεγενῆ- 


ADVERSUS FRAUDES APOLLINARISTARUM. 
μἱαν θεϊκὴν καὶ μίαν ἀνθρωπίνην, xal Α et unam humanam; et eos, qui adorant hominem 


19Ti 


ex Maria tanquam alium pre:eter Deum ex Deo. Con- 
filemur passionem Domini secundum carnem, re- 
surrectionem in potentia divinitatis ejus, ascensum 
in colos, adventum futurum gloriosum ad judicium 
vivorum ei morluorum, et ad vitam aternam &an- 
ctificatorum. » 


Ejusdem Apollinarii ex sermone sive libro in tradi- 
lionem. renuuntistionis, et fidei, cujus. principium 
est : « lIoinem a Deo lipsum tenebut diabolus, qui 
decepercl. » 

« Si homo est ex toto, et idem Deus, mens pia 
bominem quidem non adorans, Deum vero ado- 
rans , reperietur eumdem adorare , et non adorare; 
quod (ieri non potest, et idem seipsum homo qui- 


D dem non existimabit adorabilem, non enim impius 


erit ; Deus vero sciet se adorabilem : est auteui im- 
possibile eumdem esse adorabilem et non adorabi- 
lem : est igitur impossibile eumdem esse Deum et 
hominem ex toto; sed in sola unita natura divina 
incarnata ; ut qui adorant, in Deum a carre inse- 
parabilem aspiciant, et ne aspiciant in unum qui- 
dem non adorabilem, in alterum vero adorabilem ; 
nec in ipso esse unum quidem qui non patiatur se 
adorari, alterum vero, qui adorationem admittat 
ad salutem adorantium ; sed potius unum esse ro 
vera secundum substantiam, et nullo modo duos 
quosdam in personis per se exsistentibus secundum 
proprias mensuras et dignitates. » 


Arbitror eum, qui non fueril nimis contentiosus, 
non posse his cum ratione adversari, et contradi- 
cere, quin potius futurum ess? , ut continuo.et, ut 
ita dicam, non violenter, veritati assentia'ur; et 
omnibus suffragiis fateatur Apollinarii-esse episto- 
las, vel sermones de incarnatione, quz Julii, et 
Gregorii, et Athanasii falso esse feruntur. Non cst 
nobis mirandum, si Valentinus et Timotheus,disei- 
puli Apollinarii, unus homousion, id est, consub- 
stan!iale confitetur; alter non confitetur, ct utrique 
ex magistro inter se certant, et contradicunt. Siqui- 
dem alias magis impias blasphemias ejus exponit 
Gregorius cognomento Theologus in epistola ad 
Nectarium tanquam ex libris ejus. « Atfirmat enim, 
inquit, carnem secundum ccononiiam ab unigenito 


D Filio assumptam ad reformationem naturz nostre 


non esse adveutitian, sed a principio in Filio esse 
naturam illam carneam. » Et! paucis interpositis, 
subjungit : « Et nondum hoc grave, sed illud est om- 
nium durissimum, quod ipsum unigenitum Deum, 
jadicem on:nium, auctorem Ve, eversorem mor- 
tis, mortalem esse affirmat. οἱ sua propria diviri- 
tate passionem suscepisse, et in iiia morte corporis 
triduo divinitatem quoque cum corpore mortuam 
csse, atque ila a Patre rursus a morte eaxcitalam, 
Alia vero, quz bujusmodi absurdis adjungit, lon- 
gum esset dicere. » 


Non cst igitur mirum, si per niinorem impietatem 
intermediam, quce ponchat esse. corpus. divinita:i 


1978 - 


LEONTII BYZANTINI 


1976 


homousion, id est, consubstantiale, ad majores pro- A σθαι λεγούσης, ἐπὶ τὰς peljou; προέχοψεν, ἀγνοίᾳ 


gressum fecit adjungens ignorantiam ignoranti, 
et impietatem impietati. Ac videtur quidem Timo- 
theus essc, cui magis quam aliis οἱ fideniius arcana 
ilius. impietatis et. fraudulentie. committerentur. 
Hac eujm de causa potuit accipere a beato Athana- 
sio litteras comimenrdatitias ad occidentales, tan- 
cuam contra impietztem Arii puguans ; et ab illis 
pursts litteras lanquam ad episcopum missas af- 
ferre Sed non perpetuo Jatuit lac ülius insidiosa 
simulatio : iterum enim post obitum Athauasii mis- 
sus lhon.am, depositus est ipse, et qui eum miserat 
Apoliinarius, Ὁ 


(4) Edidi, non sine meo labore nisuque per :esti- 
vos Romani celi calores, Craecum quinque opuscu- 
. lorum. Leortii. textum, ex^ praeclaro. codice sum- 
ptum. Hactenus enim, ut jam monui, nonnisi Latina 
exslaliat Fr. Turriani magni viri et de Ecclesia Dei 
opLime neriti interpretatio ; bona quidein, sed quie 
originalis. dietati desiderium non restinguebat. 
Quippe scimus. quanti intersit, divinis prxecipue in 
rehus. fontem ipsum. doctrinarum adire. Prater 
quam quod Gracax quoque lingug, ad theologicum 


ποοσλαμδάνων ἄγνοιαν, xal ἀσέδειαν ἀσεθείᾳ * xal 
φαΐνεται μᾷλλον ὁ Τιμόθεος εἶναι τῶν τὰ ἀπόῤῥητα 
τῆς ἀσεδείας xai ῥᾳδιουργίας θαῤῥουμένων " δι᾽ 
αὑτοῦ γὰρ xai τὰ συδταστιχὰ αὐτοῦ γράμματα 
κρὺς ποὺς Δυτιχοὺς, ἐδυνήθη παρὰ τοῦ μεγάλου 
᾿Αθανασίου λαύεῖν, ὡς κατὰ τῆς ἀσεθείας 'Ap (ou 
σπουδάξιων, καὶ παρ᾽ ἐχείνων ὡς πρὸ; ἐπίσχοπου 
χομίσασθα: γράμματα" ἀλλ᾽ οὐκ εἰς τέλος αὐτοῦ 
διέλλθεν dj σχευωρία * τὸ δεύτερον γὰρ μετὰ τὴν 
᾿Αθανασίου χοΐλτσιν, ἐπὶ Ῥώμην πάλιν σταλεὶς, 
δέχεται τὴν τε ἑαυτοῦ γαθαίρεσιν, xat τοῦ ἀποστεί- 
λαντος ᾿Απολιναρίον (4). 


sermonem quod attinet, non mediocri locutionum 
atque idiotismorum numero augeri contingit. Jam 
si hec opuseula cum. duobus aliis majoris molis 
jungantur, qu:& in tomis septimo et nono Script 
vet. dedimus, et si reliqux* Leontii partes sive apud 
nos. sive apud alios sparsim ediia ceacerventur, 
egregium quoddam theologi: corpus exsistet, quod 
suadente 5. Germano (Spicileg. t. VII. p. 49), ap- 
pellandum erit Asóvt:a, et in Ecclesix* thesauro 
cum reverentia locandum. 





EJUSDEM LEONTII DYZANTINI 
SERMONES. 


Leontii (1) presbyteri Constantinopolitani, homilia 
in [estum diem. Medie pentecostes, et in cecum a na- 
tivitate . necuon iu illud : « Nolite judicare secun- 
dum [aciem !. » 


Acortlov πρεσδιτέρου Κωνσταγτιγουπόδλεως 
ὁμιλίςε εἰς τὴν Μεσοπεντηκοστὴν, καὶ εἰς τὸν 
ἐκ γεγνητῆς τυ; ἱὸν, καὶ εἰς τὸ, « Μὴ κρίγετα 
κατ᾽ ὄψιν.» ' | 


' (Couser. Auctar. I, 720.) 
Nunquam deest amantibus Dominum festzelucis 5 Τοῖς φιλοῦσι τὸν Κύριον ἑορτῆς οὐ λείπει χαιρός. 


occasio. Nam οἱ hodie, diem festum agentibus no- 
bis, exsultant angeli , tripudio archangeli saliunt , 
ac una nobiscum coalestes omnes. virtutes festum 
agunt.Porro agimusfestum. non quia fuimusliberati 
(2) a servitute /Esyptiaca, sed quia Christiconvivio 
digni abiti. vclut tilii Sion ; agimus festum. nounquia 
abseluti simus ab. opere laterum, sed quia benedi- 
ctione. fruamur : agimus festum, non quia Pharao 
sulimersus sit, sed quia deletus diabolus : atque ut 
verbo dicam,aginius festum, non quia Moyses mare 
divisi: ,sed quia Demin:us Cliristus medium parietem 
ininncitiarum dissolvit, uti audire licet ex D. Pauio, 
ita dicente: Ipse enim est pax nostra, qui fecit utra- 
que unum, et medium parietem macerie dissolvit *. 
Quem vero medium parietem maceri: Dominus 


* Joan. vr, 24, * Ephes. 11, 14. 


“Ἴδη γὰρ xai σήμερον ἑορταζόντων ἡμῶν, ἄγγελοι 
ἀγάλλονται, ἀργάγγελοι σχιρτῶσι, xai πᾶσαι αἱ 
οὐράνιαι δυνάμεις σὺν ἡμῖν ἑορτάζουσιν " Espxá- 
ζομεν δὲ, οὐχ ὅτι τῇς Αἰγυπτιαχὴς [δουλείας ἂλευ- 
0:p59nusv, ἀλλ’ ὅτι τῆς Χριστοῦ | εὐωχίας κατε 
ηξιώθγμεν, ὡς Σιὼν τέχνα " ἑορτάζομεν, οὐχ ὅτι 
τῆς πλινθοποιίας ἀπτλλάγημςεν, ἀλλ᾽ τι τῆς εὑ- 
λογίας ἀπολαύομεν. “Εορτάζομεν, οὐχ ὅτι Φυρχαὼ 
βεθύθισται, ἀλλ᾽ ὅτι ὁ διάδολος ἢφάνισται " ἑορτά- 
ζομεν, ἵνα συντόμως εἴπω, οὐχ ὅτ' Μωῦσῆς τὴν θά- 
λασταν ἔῤῥηξεν, ἀλλ᾽ ὅτι ὁ Δισπόττς Χριστὸς τὸ 
μεσότοιχηον τῆς E, pag χατέλυσεν, ὡς ἔστιν ἀχ'ῦ- 
σα! τοῦ μαχαρίου Παύλον λέγοντο:" Αὐτὸς γάρ ἐστιν 
ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τὰ ἀμφότερα ἕν καὶ 
τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ ιύσας. Καὶ ποῖον 


(0) Multi. videntur fuisse Leontii, iique Bvzan- Ὦ monacbo factus sit presbyter CP. Utut sit, opus 


tini. Exstoit. Leontii monachi Byzantini opuscula, 
fom. IV, Bibiroth. PP. epocha consignatur. sub 
Justiniano. Suidas Leontium quemdam Byzantinum 
laudat sub Zenone, eumdemque monachum: forte 
yero fucrint idem Leontius, uti etíam noster qui ey 


est eruditum, stylo claro ac terso, ac plane dignum 
qui juris publici fiat. 

(2) Fuimus liberati. Necesse fuit textum mutilum, 
adjectis iis qua: clausa damus; ita suadente conje- 
ctura, ac serie tota exigente, 


1971 


SERMO I. — IN MEDIAM PENTECOSTEM. 


1978 


φραγμοῦ μεσότοιχον ἔλυσεν ὁ Δεσπότης Χριστός. A Christus dissolvit? Nimirum, quem Adam, nefa- 


Ποῖον; ὅπερ ὁ ᾿Αδὰμ ᾧχοδόμησε τῇ rapaxof, ἐργά- 
τὴν τῆ: ἔχθρας τὸν φυγόντα δράχοντα μισθωσάμενος. 
Τούτου χάριν ἑορτάξομεν σήμερον, ὅτι ὁ []γΓττὴς 
Χριστοὺς τὸν φραγμὸν χατέλυσε. Μέση γὰρ ἡ παρ- 
οὔτα ἱορτὴ σήμερον" μέση, τίνος ; τῆς Δεσπητιχῦῖς 
ἀνχπητάτεως, καὶ τῆς τοῦ ἀγίου 1 εὐματο; ἐλεύσεως. 
Ταύτην μηνίε:, χἀχείνης οὐ χωρίξεται. Ταύτην 
xrp233:t, xüx:ivn» ἀσπάζεται. Ἐχείνην θεολογεῖ, 
καὶ ταύτην χυριολεχτεῖ Ὃ vào Küpioc Πνεὺ μά 
ἐστιν. "Ονὑτως τοῖς φιλοῦσι τὸν Κύριον, οὐ λείπει 
ἐυρτῖς χαιρύς " πειθόμεθχλ γὰρ Παύλῳ λέγοντι τῷ 
᾿Απυστόλῳ" Ὥστε ἑορτάζωμεν, μὴ ἐν ζύμῃ πι- 
"λαιᾷ. μηδὲ ἐν ζύμῃ xax'ac καὶ πονηρίας. d AA" 
ἐν ἀζύμοις εἰλιγριγείας καὶ á.lnüg'ac Ζύμη" δὲ 
ποντρίας xal χαχίας, οὐ τὴν ἀπὸ ἄλωνος χαὶ σίτου 
χα! ἀλεύργυ πεπτομένην, ὁ 'Λπόστολος λέγει, ἀλλὰ 
thv ἀπὴ χαχίας xai πονηρίας Ἰουδχϊχῆς ποοθαλ- 
λομέντν" τὴν ἀεὶ ὀξίζουσαν ἐν τῇ ἁσεόεί χ᾽ τὴν à dp- 
Xut9) χαὶ ἀνωφελῆ, ὡς τὸ ἅλα: τῆς: γνώσεως μὴ 
χιχτυμένην. ljoía yàp ἑορτὴ Ἰουδαίων οὐ γέγονεν 
ἐχχοπή: οἷα δὲ αὑτῶν πανήγυρι; οὐ γέγουξ χατ- 
nYópn3:;; [1υον δὲ αὑτῶν Πάσχα οὐ γέγωνς διχαΐοις 
χάσμα; "Haoos; γὰρ ἀρτίως τῶν δύο εὐαγγελιστῶν 
Ἰωάννου xai Δουχξ, τῶν δύο συμφοιτητῶν, τῶν 
θεοτότων ἀδελφῶν, τῶν ὁμοπίστων φίλων, τῶν χαλῶς 
μερισαμένων τὰ θεῖα λόγια. 'U γὰρ Ληουχᾶς, οὐ μό- 
vov τὸ Εὐλγγέλιον, ἀλλὰ χαὶ τὰς ΙράξΞξις τῶν ἀπο- 
σ-όλων συνεγράψατο. Διατί; (va ἡμεῖς μὲν φαι- 
δουνθῶμεν, Ἰουδαῖοι δὲ χαταισχυνηῶσιν, 

Εἰ γὰρ χαὶ τὸν χορυφαιότατον τῶν ἀποστόλων Πέ- 
toov, χαθὼς ἀρτίως: ἤχουες, εἰρχτῇ χατέχλεισαν, 
&00s3: δυσὶ χαταδήσαντες, xai τέτροχτι vzzpabíot; 

τρατιωτῶν φυλάσσοντες, ἵνα μετὰ τὸ ΠΠἀτχὰ τοῦ- 

τοῦ δίχην μόσχου διτσπαράξωτιν, ἀλλ᾽ Zio; ὁ ἐχυτὸὺν 
ἐγείρας kx νεχρῶν" ὁ ὡς ἀγράπματο; παρ᾽ αὑτῶν 
σήμερον ὀνειδιζόμενος, x3: τὸν [Πἰτρον ix τῇς 29- 
λακῖς παραδόξως ἠλευθέρωσεν * (oa γνῶσιν οἱ πὴρ- 
δαλαῖοι θῆρες, ὅτ! ματαιοπονοῦντες, χινοὶ τίς ἐλπί- 
b^; εὑρέθησαν. Οὔτε γὰρ τὴν Δ:ισπότην Χριστὸν 
τάφῳ Χαταχλείσιντες, χαὶ τὴν στρατιωτιχὴν χου- 
στωδίαν zapixiüisavtt;, xai λίθον "ἐ΄α, τῷ μνή- 
ματι ἐπιχυλίσαντες, val συ χα δα ἔντεχνον χολά- 


ψαντες, ἰδυνήθηταν αὐτὸν χρχτῆπαι, εἰ μὴ 520) 
αὐτὸς βουλτθεὶς συνεχώργσεν αὐτοῖς " οὔτε τὸν δοῦ- 


λον αὐτοῦ ἱέτρον ἐν τῇ φυλαχῇ χαταχλείσαντες, 
xii πανταχόθεν συνδήταντες, xal Tp ἄκοντα 60 
GT 2210052; ἐπιμελῶς φυλάττειν ὁοίταντες, ὡς θὰρ- 
6290) τὸν ἀλέα φρίττοντες 


τες, ᾿δυνήθτσαν ἐνχρατεῖς 
γενέσθαι τοῦ σπουδαζωμένγυ, ἀεὶ αἰσχύνην ἀντὶ à;- 
ens χλτρυνοιλήσαντες" 0); χαὶ ὀνειδίζων ὁ πουφή της 
* μὸν . 5 . . , 
Ησαῖας ἔλεγε" Κύριε, ἰσχυρ΄ς σου ὁ βραχίων", 
* M Cor. 11, 17. * I Cor. v, 8. 


(5) Nefarium draconem. Τὸν φυγόντα 6páxovza. 
Accpio ἀγτὶ τοῦ, χατηγορηύμενον, el ut esl. vox 
foreusis. 

(^^ Hlam Dei celebritatem colit. "Exeivrv θεολο- 
T5. Velut precipua. quzxam. Theophania ac quo- 
ruin maxime sacramento, divinitas Christi appa- 
ruerit. Nam etsi cruxifizus est cx. infirmitate, sed 


5 Acl, xti, 3. 


D 


rium draconem (5) inimicitiarum fabricatorem mer- 
cede conducens, przevaricatione exstruxit. Idcirco 
hodiernam diem !estis gaudiis colimus, quia Crea- 
tor Christus. inimicitiarum maceriem destruxit. 
Prxsentis quippe diei solemnitas, media est : cu- 
jusnam vero media? Uiique, resurrectienis Domi- 
nice, ac Spiritus sancti adventus. Hanc indicat, 
nec separat.r àb illa. Prxdicat istam, ac. illam 
amplexatur : illam Dci, hanc Dominicam celebrita- 
t^m (4) colit ; Dominus enimSpiritaus est *. Nunquam 
plaue deest amantibus Dominum, fesie diei. tem- 
pus; siquidem gerimus morem dicenti Aposto:o: 
]taque. epul-mur, non in fermento veteri, nec in 
[ermento malitie et nequitie , sed in azgmis siuce- 
ritatis et veritatis *. Porro appellat Apostolus fer- 
mentium nequitie ac inalitiie, non quod de area, et 
tritico, ac farina coquitur; sed quod a Judzeorum 
malitia et nequitia profertur. quod impietate sem- 
per acet ; quod est inconditum ac inutile, velut non 
habens scientia salem. Qux» enim Judzorum fe- 
Stivitas, non excisio fuit? Qux eorum celebritas 
non fuit accusatio? Quod vero. illorum Paseha, 
non esstitit jusis fovca? Nuper enim audisti binos 
evangelistas. Joaanem . et Lucam, binos condisci- 
pulos, theologes fratres, contideles amicos, cistri- 
butores bonos divinorum  eloquiorum. Quippe 
lucas, non tantum Evangelium conscripsit, sed et 
Acta apostolorum. Quorsum vero? Ut nimirum 
nobis ]ztantibus, Judzi confundantur *. 
Quanquam enim primarium apostolorum prin- 
cipem ac summum verticem Petrum, quenad- 
inodum nuper audisti, carceri mancipassent, vin- 
cientes duabus catenis, ac quataor cusiodieri.tes 
quaternionibus militum, instar vituii post Pascha 
dilaniandum ; qui tamen ipse se ἃ mortuis. susci- 
tavit; quem hodie velut litterarum rudem probro 
afliciant; is quoque Petrum mirabiliter e carcere 
liberavit : quo se pardi bestie, inani assumpto 
labore,spe vacuos atque frustratos inveneriut. Ne. 
que enim, vel Dominum Christum, cum sepuicro 
clausissent. militaremque adhibuissent custodiain, 
ac saxum magnum ioonumento advolvissent, ncc 
non sigillum arte. iucidisserit, nisi quandiu. volens 
ipse permisit, tenere poluerunl ; neque cum ser- 
vum ejus Petrum inclusissent in carcere, ac undi- 
que vinxissent, atque. triginta duobus miiitibus di- 
ligenter. custodiendum — tradidissent , piscatoreim 
horrentes uti barbarum, eflici potuerunt voti com- 
potes, semper pro gloria, confusionem ac probrum 
reportantes :. Quibus etiam exprobrat. proplie!a 
lsaias dicens : Domine, robustum est brüchium tuus, 


vivit 65 virtute D:i (1I Cor. A5*. Ex sua niriirum, 
qui seipeum suscilaveril, Ταύτην x prossxz:t. Do- 
minicam colit solemnitutem ; quà precipue Spiri- 
tus sanctus, Dominus probatus Sit, sic Sua. distrie 
buens per auctoritatem (B Cur. si). Sunt hacc nova, 
sed subtilia. 


1619 


LEONTII BYZANTINI 


1950 


et (B) non. cognoverunt; cognoscentes avlem, confun- A xal οὐκ ἤδεισαν" γγόντες δὲ, αἰσχυνθήτωσαν. 


ἀππῖνν 3. Plane. enim probro plenuin est; ut nec 
Herodes rex id molitus; nec vincula, claustraque, 
ac custodes ; pontifices item, Scrib:eque, ac Pha- 
riszi, universusque Judaeorum  ceetus. unuin Do- 
mini discipulus — potuerint custodire; eumque 
idiotam ac privatum hcminem , egenum, piscium 
congerronm. Quid a4 5c Judei ? qui, inquam, 
haud ita. prilem impudenti fronte ac ore ausi sunt 
adversus Dominum dicere, Demonium liabes : quis 
le quaerit interficere ΤῚ Diciiis, Judzi, h»bere di- 
monium, quem pater vester diabolus neque susti- 
net videre? Eum, inquam, a quoinvisibiliter ver- 
berata illa legio, nec ulia ferre valens, vulgata 
palam veritate clamavit: Quid. nobis et. tibi, Jesu ? 
Venisti aute tempus torquere nos? Novi te quis sis, 
Dei Filius *. Vehementius tortus daemon excusat, 
vosque beneficio affecti, d:imonium habere Doimi- 
num Jesum aeclamatis ? Cuinam rogo ait legio 
di2monu:n ;: Si nos ejicis, permitte nobis ut in- 
troeamus in gregem porcorum *; num Salomoni, 
qui condidit Hierosolyma, an Domino Christo, qui 
Universa in manu portat? 

Euimvero, dicaut protinus Judei, demonum 
amantes : Quid ergo? Nonne Salomon (6) dominatus 
d::monunm est? Nonne omnes ceu unicum, in unum 
conclusit? Nonne euim hactenus timent? Verum 
frustra hiec opponitis, o. Jud:ei, d:emonum devoti 
prastigils : solus quippe Dominus Christus poten- 
ier alligans fortem, ejus vasa. diripuit 15. Salowon 
autcm, nedum regia potestate dominatus est die- 
monum, ut ad extremum . corruptus, daemonum se 
dominationi dediderit. Ubi enim diabolico captus 
lenocinio, plurium uxorum amore exarsit, atque 
in alienigenarum mulierum gregem, equi venere 
furentis instar. velut adhinnivit, scienti:e Dei ac 
fidei thalamum polluit, Derelicto siquidem Deo 
patrum suorum, cui eliam :edilicaverat templum, 
idolis speluncas exstruxit. Qui ergo servus. dzemno- 
num, esse possit. dzeimonum | dominus ? O Judico- 
rum ialitiam! O Christi Domini longanimitatem! 
Jinproperiis lacessitus, longanimiter sustinet : ad- 
juittit conviciis appeti; percussus, pro iis preca- 
iur qui affigunt cruci. Visum restituit ceco. nato, 


inferturque calumnia velut peccatori. Án enim 9 


nescitis. inviolabiii retinentes memoria, quid nu- 


per ceci animo Judei , visu corporeo donato c:eco,* 


clamore dicerent? Da gloriam Deo : nos scimus quia 
hic homo peccator. est Δ". Ὁ Jad:orum os etfrene! 
Ergone Christus peccator est? Qui vero peccator, 


"Ὄντως vào αἰσχύνης ἀνάμεστον, τὸν Ἡρώδην μὲν 
τὸν βασιλέα ἐπίρωσαν |Leg. πειράσαντα)᾽ δετμά τε 
xaX χλεῖθρα xai φύλαχας᾽ ἀρχιερεῖς τε χαὶ Γραμ.»" 
ματεῖς χα! Φαρισαίους, χαὶ ὅλον τὸ τῶν Ἰουδαίων 
συνάηροισμα, ἕνα μαθητὴ"» τοῦ Κυρίου μὴ auvr Ur, vaa 
φυλάξχι, ἰδιώτγην, ἄπορον, ἰχθύων συνόμιλον. Τί 
πρὸς ταῦτα. Ἰουδαίων παῖδες ; οἱ xoi ἀστίως ἀπο 
πρυθριασμένῳω προσώπῳ, χοὶ στόματι τολμήσαντε 
εἰπ ἴ) πρὸ: τὸν K 2gtov, Aauiórior ἔχεις" τίς ce ζ᾽- 
τεῖ ἀποκτεῖναι; Δαιμόνιον ἔχειν λέγετε, ὦ lou- 
δαῖοι, ὃν οὔτε ιδεῖν ὑπομένει ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ δ.ά- 
6.210; ; “Ὑπὸ τίνος ἀοράτως μαστιξόμενος ὁ λεγεὼν, 
xai μὴ φέρειν μηχέτι δυνάμενος, ἀναφανδὸν ἐθύτοξ 
τὴν ἀλήθειαν, Τί ἡμῖν καὶ σοὶ, σοῦ; Π.1θες 
πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς ; Οἷδά σε τίς εἶ ὁ Υἱὸς 
τοῦ Θεοῦ. Ὁ δαίμων πυραχτούμενος ἀπολογεῖται, 
καὶ ὑμεῖς εὐεργετούμενοι, δαιμονιῶντα τὸν Κύριον 
προσφωνεῖτε; Τίνι εἶπεν ὁ λεγεὼν τῶν δαιμόνω"" El 
éx6dáAnc ἡμᾶς, ἐπίτρεψον ἡμῖν εἰς τὴν ἀγέλην 
τῶν χοίρων εἰσε.λθεῖν" ; Σολομίνντι, τῷ τὰ Ἱεροσό- 
λυμα χτίσαντι, f] τῷ Δεσπότῃ Χριστῷ, τῷ τὰ σύμ- 
παντὰ ἐν τῇ χειρὶ βαστάζοντι: 

"AX ἐροῦσιν εὐθέως οἱ φιλοδαΐμονες Ἰουδαῖοι" 
Ti οὖν; ὁ Συλομὼν οὐκ ἐδεσπότευσε τῶν δαιμόνων ; 
οὐχὶ πάντας ὑφ᾽ Ev ὡς ἕνα συνέχλεισεν; οὐχὶ μέχρι 
τῆς σήμερον τοῦτον δεδοίχοσιν  ᾿Αλλ᾽, ὦ Ἰουδαῖοι 
μαγγανοδαίΐμονες, μάτην ταῦτα προθάλγεσθε' μόνος 
γὰρ ὁ Δεσπότης Χριστὸς; χραταιῶς τὸν ἰσχυρὸν 


( ἔδησε, καὶ τὰ σκεύη αὑτοῦ διήρπασε. Σολομὼν 


γὰρ, οὗ μόνον οὐκ ἐδέσποσε τῶν δαιμόνων βασιλιχῶς, 
ἀλλὰ xal ὑπ᾽ αὐτῶν ἐδεσποτεύθη πρὸς τὰ τέ ἢ χατα- 
φθαρείς. ᾿Αναπῆσας γὰρ τὸν τῆς πολυγαμίας ἔρωτα, 
τῇ τοῦ διαδόλου μαστροπότττι δελεαπηεὶ:, χαὶ εἰς 
ἀγέλην γυναιχῶν ἀλλοφύλων ὡς ἵππος θηλυμανὴς 
ἐπιχρεμετίσας, ἐῤῥύπωσε τὸν τῆς θεογνωσίας θά- 
λαμον. Καταλιπὼν γὰρ τὸν Θεὸν τῶν πατέρων αὑτοῦ, 
(p καὶ τὸν ναὺν ἐδείματο, εἰδώλοις στ ἥλαια γατεσχεύα- 
σεν. Πῶς οὖν δαιμόνων δεσπότης, ὁ τῶν δαιμόνων 
δοῦλο ; "à τῆς Ἰουδαϊκῆς χαχίας ὦ τῆς τοῦ Δεσπό- 
του Χριστοῦ μαχρηθυμίας Ὀνειδιζόμενος, μαχρη- 
θυμεῖ" λοιδορούμενος, προσίεται ῥαπιξόμενος, ὑπὲρ 
τῶν σταυρούντων προσεύχεται " τὸν bx γευξτῆς 
τυφλὸν ὁμματοῖ. xal ὡς ἁμαρτωλὸς διαδάλλεται. 
Ἢ γὰρ οὐχ ἴστε ἄτυλον τὴν μνήμην φέροντες, ὅτι παρ᾽ 
Ἰουδχίων παῖδες ol ψυχιχῶς τυφλώττοντες, ποὺς τὸν 
σωματιχῶς ἀναδλέψαντα ἑἐθδόων, λέγοντες τῇ προ- 
τεραΐᾳ " Acc δόξαν Θεῷ" ἡμεῖς οἵδεμεν ὅτι ὁ ἄν- 
θρωπος οὗτος ἁμηρτωκϊός ἐστιν; Ὦ ᾿Ιονδσίιων ἀδυρώ» 
τῶν χειλέων Ἰ ᾿Αμαρτωλὸς ὁ Χριστός; χαὶ πῶς ἀμαρ- 


8 1.2. εἰν, 1. 7 Joan. vir, 20... * Luc. iv, 54. * Matth. virt, 51. 19 Matth. xui, 99. 1' Joan. vi, 9}. 


(5) Robustum est brachium tuum, et apud LXX, est : 
Zu vào εἰ Θεὸς, xav οὐχ ἤδειμεν. AL Aquila: Θεὸς 
ἄρα, (049 ph; ἀπωχρυπτόμενος. Theod. 1537705; χρυ- 
«ai», quod alterutrum voiuerit. Leontius. expri- 
mere. [ἢ aliis quoque non ipsaomnino refert verba 
Scripturim. 

(8) Nonue Salomon. Nota sunt que de Salomonis 
pris ἃ Judxis cireumferuntur ; quorum libri 


magici ejus nomine in Hispania conquisiti, cen- 
sorum fidei judicio fuerunt flammis traditi. Sic 
noster Aimeric. pag. 2, cap. 28; et Peu. ibid.; 
Delrio lib. , quaxst. 3, qui et Tritthenii libruin 
Stegauojgraplie in cam artem reducit, quein ta- 
men nihil magicuim continere deprehenderunt viri 
doctiores. Sun. ego horum ἀμύητος, ut ceü ἃ qne 
judicare non po sim. 


1681 


SERMO I. --Ν MEDIAM FENTECOSTEM. 


1.82 


τωλὺς, ὁ ápzpzia; ἀφχιρούμενος; Πότε δοῦλο; δοῦ- A qui tollit peccata? Quandonam servus servum li- 


λον ἐλευϑέροςξ; Πότε ὑπεύθυνος ὑπεύθυνον λυτροῦται; 
Πότε χρεώστης χρεώστου χειρόγραφον διαῤῥήσσει ; 
Μὴ γὰρ δοῦλας δοῦλον [ἐλευθεροῖ]; ἀνεύθυνος χατά- 
διχον λυτροῦται " μὴ γὰρ χατάδιχος, χατάδιχου ; 
εὔπορο;, χρτωφειλέτου χειρόγραφον διαῤῪήπστ:ι. Μὴ 
Ὑὰρ δέσμιο: δέσαιον λύξι ; Τί δὲ χαὶ ἐθεάσασθε τοῦ 
Δευτότου Χριστοῦ ἀιλαρτωλοποιὸν δεῖγμα ; Τὴν 
κοῦ Ὅδατος tl; οἵνου μετοθδολήυ; τοῦτο, θιότητος xi- 
229343. οὐχὶ δὲ &axozias πρσταγαα. Αλλὰ τὴν 
ἐχ νεχρῶν τοῦ Αχξάρηυ ἀνάχλη τιν: xal τοῦτο ὡς 
Quo»; har, σειν, οὐχὶ 6E ὡς ἀμαρτωλὺς ἐδαττηλό- 
γήξεν. Ἤμῶν συμπεισάντων, ὦ Ἰουδαΐο!, λάδετ 

«ἧς πλάνης ὁπᾳῶὼν ὁδηγὸν, αὐτὸν τὸν τυτλόν. Μὴ αἷ- 
σχν θὲ τε ὑπὸ τοῦ 102152 ὀλτγτηθῆνχ!" οὐ γὰρ ci; 8ό- 


θρον 053; ῥίπτει, ἀλλ᾽ ἐπὶ πέτραν Gn iv." Ἔγει γὰρ D 


λάμ πουταν ἄσθδεστον τὴν λαμπάδα τῇς πίστεως, 


Τί οὖν ὁ τυφλὴς mh; Ἰουδαίους ; Οὐκ ἠχούσήη, 
973*v, ἀπὸ τοῦ αἰῶνος, ἔτι ἤνοιξέ τις ὀς-θαιϊμοὺς 
ἐκ γενετὴς εὐς.1οὔ. "D τῶν παηχδύξων» zpayYuá- 
τῶν! Ὁ ἀγοάμματο; τῶν voutxiv διδάσχαλος; γί- 
νεται, λέγων πρὺς αὐτοὺς περα ἦν πιασμένῃ γγώσσῃ; 
Ἀάττν τῷ νόμῳ ἐπαυφπαύεσπθε, Οὐ λένετε τὴν 
'A^paxp δίκαιον, χαὶ Μωῦτέα, χαὶ Ἡλίαν, xa 
Ἕλ'σσαῖον, καὶ πάντας τοὺς προφήτας διχαίους, 
945» 6$ Χριστὸν ἁμαρτωλόν Vl; τῶν παρ᾽ ὑμῖν δι- 
καίων, x γενετῆς τυφλν ὦ ἐμάτωτεν Ei δὲ ἐκξί- 
vtov διχχίων οὐδεὶς ἴσχυτξ τοῦτο ποῖῖσαι, ὁ δὲ cn- 
μιζόμενο- ἀιλαρτ:ωλὴς πάντας ἐχείνου  ὑπεργτχόντισε, 
φθόνῳ τὸ ἐπ᾽ ἐμοὶ θαῦμα χαλύψαι βηύλισθε. Οἱ ὃξ 
Ἰουδαῖοι πρὸς 15» τυφλόν" "Er ἁμορτίαις σὺ Ayerri- 
0nc. xal cv διδάσκεις ἡμᾶς: τοὺς προφήτας 06, 
ζῖις, ὑποδολιμαῖε τυφλέ. Μωῦτῆς, ὁ προφήτης, 
οὗ τῦν πρωτῶν θὅιτασηα., Ὦπειρον ἐποίησεν; οὐρανό- 

θεν οὐχ ἔθῆλεσι μάννα πέτρας ἀγόνου λαγόνας 
οὖκ ἦνοιξε; τὴν θάλασσαν ἐμέται ὀρτυγ μύέτραν 
οὐ παρεσχεύαδε; Π|.ῦσχι τοί»), τυφλὲ, παῦσαι" 0) 
ptl;ov ταῦτὰ τῆς σῆς περαντασ νος ἀναθλέψεως: 
Ὁ ἕξ τόφλὸ; πρὸς τοὺς Ἰουξαίους ἀντιλέγει" Ὑ λον 
ἡ χαταῤῥητόρευπτι; μάτην α᾽ χεῖτυι, Οὐκ ἔχετε πρὸς 
ἀπαίδευτο," ὅπερ ἡ ὄψις ἐζημίωσε, fj ἀχοὴ ἀνεπλὴ- 
po3:. Μουῦπη:, καὶ Ἡλίας:, χαὶ ᾿Ελισσαῖος, ἐφ᾽ οἷς 
ἀνχτπχυ:σΊς χχὶ ξναδρύνεσῦς ὅτι ἐθαυμχτούργησαν, 


οἷδα xiyó ἀλλ᾽ Ou: προοστυξάμενοι, ἱχετεύσαντες, D 


διχούτχυτες͵ 


τενάξχυτες, γοόν. διτθέντες, ἔλαθον 
τοῦ 60202 τὸ yip:3423* ὁ δὲ παρὼν Ἰτσηῦς, ὁ m 

ὑλῶν» ἀπτοτωλὺς προπχγορξυόλενοῖ.,, παρ᾽ i| 
Θεὸς isst τὴν 


i 
δύναμιν, βουλήσει μόνον, τὸ λεῖπον ἀνεπλίσωτε 


- . - . 
γνωριζόχενος, σύνδρομον ἔχων τῇ Oz? 


7 


? J: an. it, 2. 


13 Joan. x1, 45. 


(7) Ortggometram. 1psa vox Greca, quam et 
Sixtina retinent ; Piinius quoque lib x, cap. 25, 
De coturnicibus: « Aquilone ergo maxime volant, 
Ortygometra duce. » Hesychius, ὀρτυγομήτρα, ^o- 
τυξς Ücipusyiürg; Pre&mocegna coturnix ; intra. uti- 
que genus coturnicum : nec enim assentior Au- 
gust. quist. 62, docenti esse aliud genus avium, 
quisnquai coturnic bus non usquequaque. dissi- 


C 


berat? Quandonam reus redimit reum ? Quando 
debitor, zere alieno pressi chirographum dirumpit? 
Num enim servus in libertatem servum asserit? 
redimit insons crimini obnoxium; non enim 
obnoxius crimini, pari secum crimini obnoxinm: 
vir dives, xre alieno obstricti chirographum te- 
scindit. Num enim vinctus absolvit. vincttim ? 
Quodnam vero etiam. aspexistis Domini Christi 
criminaleindicium?M tationem aque in vinum 13 
id utiaue, deitatis jussio est, non peccati. priece- 
ptum. Fors vero Lazari suscitationem ex mor- 
tnis !!? sed et hoc, tanquam vivificus voluit. non 
velut peccator effutiit. Suadentibus nobis, o Judei, 
errantibus vobis, via ducem ipsum czcum assumite. 
Ne vos pudeat ducatus cxci; non enim jacit in 
foveam, sed in petra statuit : liabet. siquidem 
clarius lucentem inexstinguibiiem fidei Jampadein, 
Quid ergo czcus respondet Judicis? Non est, 
inquit, auditum a seculo, quod quis aperuit oculos 
ceci nali. O res mirabiles! litterarum rudis, legis 
doctorum doctor efficitur. liberaque ad eos lingua 
ac sermone, δὶ! : Frustra requiescitis in lege. 
Nonne Abraham justum, Moysenque, et Eliam, et 
Elizeum ; ac omnes pariter prophetas justos, 
Christum autem, peccatorem dicitis ? Quis vero 
eorum quos habetis justos, cxco nato visum re- 
stint ? Plone, cum nemo e justis illis, id poterit 
prestare: is vero quem peccati insimulatis, uni- 
versos iilos superaverit, utique invidia est, ut quoc 
in me gestum est. miraculum occultare velitis. 
Porro δι εἰ ad cecum : In peccatis natus es, εἴ tu 
doces nos? Ergo cxce supposititie, prophetas con- 
tumelia afficis? Nonne Moyses propheta naviga- 
tioni pervium mare. continentem fecit? Nonne manna , 
de ccelo prxbuit? Nonne sterilis rupis genitales si- 
nus aperuit? Nonne feeit ut mare, ortygometram (7) 
sinu. profunderet? Tace igitur, c:ece, tace. Nonue 
hzc majus quid sunt, existimata tua illa visus 
recuperatione? Cazeus vero contra Ju:leis : Frustra 
gloriatur vestrz illius eloquentie torreus; haud- 
quaquam) res est cum viro rudi. Quod. visus νι} 
habuit, auditus supplevit. Novi ct ego, edidisse 
miracula Moysen et. Eliam et Eliseum, in quibu 
requiescitis, ae quorum vos gloriam magnifice eller- 
tis: ij nihilominus tum. demum. acceperint me- 
neris gratiam, cut adliibuissent pre: es, «un 550 - 
plicassent, eum esseut. Jaeryma:i, cuin ingemuis- 
senl, cum nceeescarias temyoris habuissent. indue 


cias : Lic autem de qvo agitur. Jesas, quem. voà 


mile. Nam illud μέτρα, cum aliis cueque apud 
Aristol. ac zlios écmponitur, nec significat ahud 
preter perfectionem intra. genis illud cui additur, 
ut bene Petrus Nann. ad. cap. xv) Sap. ; qua de ro 
Marius ad cap. xvi Exodi, Jausenii expositio, ul 
eit vox. comoesta ex Pose el μέτρον, non Con. 
arit. 


1088. 


LEONTH BYZANTINT 


138 


quidem peccatorem appellatis, ego autem agnosco A Tí οὗ» οἱ Φαριταῖοι πρὸς τὸν τυφλόν; πολλὴ γὰρ 


Deum, qui potentiam habeat voluntati. comitem, 
voiuit tantum, ae quod erat defectus, implevit. 
Quid ergo Pharis»i ad c:ecum : multa enim per 
id tempus contradictio fuit, ae verborum pugna, 
quam non licet in prissentiarum exponere per an- 
gustias temporis, ac desiderium explicandi. quae 


ἡ γενομένη, xat ἐχεῖνο χα!ροῦ ἀντίῤῥησις, ἣν οὐχ ἔχω. 
δυνάμεως ἐν τῷ παρόντι παραθέσθαι, διὰ τὸν τοῦ 
χα!ροῦ στενοχωρίαν, χαὶ τὴν τῶν χειμένων [7σ΄. πρὸ» 
xitu.] ἐπιθυμίαν. Δι χρεώστην ὑμῖν ἐν τῷ παρόντι 
ἑαυτὴν χαυθυπογράψας, ἐπὶ τὸ προχείμενον 2a0.oU- 
pat. 


sunt argumento hodiern;e. diei : quamobrem ine vobis hodie debitorem constituens, ad argumentum 


quod est propositum procedo. 


Audistl itaque haud ἃ pridem evangelistam. 


Joannem claiiantem : Mediante die festo, ascendit 
Jesus in templum, et docebat ; et mirabantur Judci 
omnes dicentes : (Quomodo hic sci; litteras, cum non 
didicerit? 0 Judaicam admirationem, damnationis 
plenam ! Quomodo, aiunt, scit litteras,. cum non 
didicerit? Num vero iis opus habet, qui litteras 
ferit? Ergo debuit itare discipulus, qui velut 
torno linguam polivit? [ndiget disci,lina, qui sa- 
pientiam disiillat? Debuit tenere stylum, qui digito 
tabu:as subscripsit? Quomodo hic scit litteras, cum 
non didicerit? R-lictis majoribus, ad minora con- 
verlimini Siquidem vultis serutari ea qux» sunt 
jmpervestigabilia; primum dicite, quomodo caco 
nato visum restituit? Nunquid enim collyrium 
. astrinxit. (8); aut scalprum eduxit ; aut spongiam 
intiuxiL ; vel fluxioni obstiturus ac retracturus, rasit 
eaput exci? Num tenui eum. dieta. composuit? 
Num dedit antidotum, quo bilem przpurgaret? 
Num asperitatem novacula abstersit? Num offu- 
sam oculo nebulam iuterpunxit ? Nonne novo quo- 
dam, nocentique, ac contrario, quam pro humano 
more, circuitu, eum illuminavit? Tantum enim 
exci oculos luto linivit : lutum autem etiam viden- 
tes c:ecat ; nedum non videntibus visum tribuit. 
Quemadinodum ergo, ὁ Judzi, nulla medica arte 
 Cicum natum curans, divine su:e virtutis aucto- 
ritatem ostendit : ila sane hic quoque, nulla rhe- 
torum fabulosa narratione, nulla sophistarum im- 
peexione, nu.lo poetarum. inani commento, nullis 
astronomorum  nugacibus fizmentis, prassentes 
docuit; ui cum in cxco discerent. ipsum esse, 
qui accepto de terra pulvere, ceu luti opere Adam 
finxisset; tum hic pafam, post tantnm. doctrinam 
docerentur, ipsum esse qui per Prophetam dixis- 
sel: Aperi os luum, et. implebo illud **. Quid ergo 
Dominus? Respondens Jud:eis, ait quemadmodum 
haud ita pridem audisti: Quid ine. quaeritis inter- 
ficere? Nonne Moyses dedit. vobis legem? Et. nemo 
ct vobis facit. leger. Judxi porro ad. Dominum: 
Kare non. facimus legem? Nonne ideo. te volumus 
iaterficere, quia solvis Sabbatu:n, astringendo pa- 
ralyticos, ac. c:ecis. reddendo visum ? Ain! non fa- 
cere ros legem ? Dominus vero ad eos : Non est 
loc legem facere; sed legem violare. Si enim, in- 
quit, circumciditis hominem in Sabbato, ut non sol- 


ἡ Psal. rAxx, 15. 
(δ) Collyrium astrinxit ? ἀντὶ ἔλυσε lego ἔδησε, 


De remediis enim agitur, quo negat a Christo 
£lbibita curante per virtutem. Est co!lvrium me- 


"Hxoo:g vào. ἀρτίως τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου 
βοῶντος ᾿ Μεσούσης τῆς ἑορτῆς, dvé6n ὁ Ιησοῦς 
εἷς τὸ ἱερὸν, καὶ ἐδίδασχε" καὶ ἐθαύμαζον πάντες 
οἱ Ιουδαῖοι, 1έγοντες " Πῶς οὗτος οἷδε γράμματα 


n “ἢ μεμαληχώς : Ὧ θαῦμα Ἰουδαϊκὸν, καταγνώσεως 


C 


πεπληρωμένον! Πῶς οἷδε γράμματα μὴ μεμαθηχὼς,͵ 
φησὶ, γράμματα ; Τούτων δέεται ὁ τῶν γραμμάτων 
ποιητῆς; πρὸς διδασχαλίαν ἔδει φοιτᾷν, τὸν. τῆῤ. 
γλώττης τορνευτήὴν; παιδείας δεῖται, ὁ σοφίαν ἀπηστά». 
ζων; γραφίον ἔδει χρατεῖν, τὸν τὰς rixa; δαχτύλῳ. 
ὑπογράψαντα Πῶς οὗτος γράμματα οἷδε, μὴ μεμα». 
θηχώς; Τὰ μείζονα χαταλιπόντες, ἐπὶ τὰ ἐλάχιστα. 
παραγίνεσθε " ei βούλεσθε ἐρευνᾷν τὰ ἀνεξερ:ιύνττα, 
εἴπατε πρῶτον, πῶς τὸν ἐχ γενετῆς τυφλὺν ὠμμά.-. 
τωσε ; μὴ γὰρ χολλύριον ἔλυσεν [1σ΄. ἔδησεν)" ἣ σμί- 
Arv ἐπέδειξεν“ f| σπόγγον ξᾶρεξεν" ἢ τὴν χεφαλὴν. 
τοῦ πηροῦ ἐξύρησεν, ἵνα τὸ ῥεῦμα προπαναγαιτίσῃ; 
μὴ λεπτῇ διαίτῃ τοῦτον ἐῤῥύθμισε; μὴ ἀντίδοτον 
αὐτῷ δέδωκεν, ἵνα τὴν χολὴν mpoxaÜapicm; pf] 
τραχιόματο: ξέσιν εἰργάσατο: νεφελοχυσίαν mapexév- 
τησεν ; Οὐχὶ ξένῃ χαὶ ἐπιδλαδεῖ χαὶ ἐναντία περιόδῳ 
ὅσον τὸ ἐπ᾽ ἀνθριυποιξ, τοῦτον ὡμμάτωσε; πηλὸν γὰρ. 
μόνον τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοὺ ἔχρ'σε- πυλὺς δὲ, 
χαὶ τοὺς βλέποντας τυφλοῖ᾽ οὐχὶ δὲ xal τοὺς pr, βλέ- 
movtag ὀμματοῖ. Ὥσπερ τοίνυν, ὦ Ἰουδαῖοι, «bv. 
ἐχ γενετῆς: τυφλὸν ἄνευ τέχνης ἰατριχῇς θεραπεύ- 
σας, τῆς θεϊχῃς δυνάμεως αὐτοῦ ἐνεφάνισε τὸ αὐτο. 
εξούσιον" οὕτω xaX δὴ ἐνταῦθα" ἄνευ μυθολογίας- 
ῥητορικῆς, καὶ πλεχτάνης σοφιστιχῆς, xal ματαιο- 
πουίας ποιητιχῆς, xal βαττολογίας ἀστρο ομικχῆς,͵ 
ἐδίδασχε τοὺς παρόντας, ἵνα χαὶ ἐπὶ τοῦ τυφλοῦ μά- 
θωσιν οἱ παρόντες, ὅτι αὐτός ἐστι ὁ χοῦν λαδὼν. 
ἀπὸ τῆς γῖς, χαὶ τὸν ᾿Αδὰμ πηλοπλαστήσας " xai 
ὧδε μάθωσιν ἀρ:δήλως μετὰ τὴν τοταύτην παίξευσιν, 
ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ εἰρηχὼς διὰ τοῦ προφήτου" "Av- 
oi£ov τὸ στόμα σου καὶ πληρώσω αὐτό. Τί οὖν 
ὁ Κύριος  ᾿Αποχριθεὶς πρὸς τοὺς Ἰουδαίους, ἔφη 
χαπὼς ὀρτίως ἔχονες " Τί με ζιτεῖτε ἀποκτεῖναι; 
Οὐ Μυϊσῆς ἔδωχεν ὑμῖν τὖν γόμον ; καὶ οὐδεὶς 
ἐξ ὑμῶν ποιεῖ τὸν γέμον. Οἱ δὲ Ἰουξαῖοι πρὺς τὸν 
Κύριον" Οὐ ποιοῦμεν τὸν νόμον ; οὐ διὰ τοῦτο βονλό- 
μεθά cs ἀποχτεῖναι, ὅτι λύεις τὸ Σάδθατον, παραλύ- 
τοὺς σφίγγων, χαὶ τυφλοὺς ὁμματῶν; Λέγεις ὅτι οὗ 
ποιοῦμεν τὸν νόμον : 'O δὲ Κύριος πρὸς αὐτούς" 
Τοῦτο οὐχ ἔστι ποιῆσαι τὸ νόμον, ἀλλ᾽ ὑδρίοαι 
τὸν νόμον, Εἰ γὰρ ἄνθρωπον, φησὶν, ἐν Σαδδάξῳ 


dicamentum compactum ac cohzrens, zegris maxime. 
oculis adhiberi àolitim. Vide Thesaur. ac passim 
medicos. 


1^85 


SERMO 7I. — IN MEDIAM PENTECOSTEM. 


1086 


δηριτέμνετε, ἵνα μὴ ἀυθῇ ὁ νόμος Μωῦσέως, À vatur lex Moysi, milii indignamini, quia totum ho. 


&ucl xo.lace, ὅτι ὅλον ἄνθρωπον ὑγιἢ ἐποίησα 
ἂν Σαδδάτῳ. χαὶ λογιχοῦ τυφλὰς θυρίδας ἀνέῳξα: 

Τί ἀναγκαιότερον, ὦ Ἰουδαῖοι ; σάρχας περιτέ- 
pvetv, ἢ παράλυτο) συσφίγγειν; ἀχροβδυστίαν ἀχη- 
t&rptáca:, ἢ Ψυχὴν ἁμαρτιῶν ὁπαλλάξαι; ξίφος ὁπ. 
ναι, ἢ τυφλὸν ὁμματῶσαι; διχαστέριον παράνομον 
gorxpo:toat, ἣ χάριν οἰχουμενιχὴν πλτυῦναι; Εἰ 
ἄνθρωπον περιτέμνεὲε ἐν XaCódzo, ἵνα μὴ Avo 
ὁ νόμος, ἐμοὶ χοιζᾶτε. ὅτι Odor ἄνηρωπον rui 
ἑπσοίησα ἐν Σαδδάτῳ; μὴ χρίγετε κιιτ᾽ ὄψιν, ἀ.1.1ὰ 
τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνατε. "D τῶν πιοαδόξων 
πραγμάτων ἱ Θεὸ; ἀνθρώποι; λέγε: περὶ ἑαυτοῦ " 
Τὴν διχαίαν μοι xplat χρίνατε. Τῆς ἑαυτοῦ θαυματ- 
ουρτίας τοὺ; ἐχθροὺς αὑτοῦ χριτὰς ἐπισπᾶται, λέ- 
γοῦν πρὸς αὐτούς * Mi] κρίνετε xat' ὄψιν, ἀλλὰ 
thv διχαίαν κρίσιν »plrate. Μὴ ὡς ἐπὶ Συυσάννης 
κὸν ἀναίτιον χαταδιχάσητε. Ἐγὼ γὰρ xàixel τὸν 
Δανιὴλ ἐξήγειρα, ἵνα τοὺς μὲν αἰτίους: χολάτῃ, τὴν 
δὲ ἀνεύθυνον ἐχλυττώσῃ [γρ. ἐχλυτρώσῃ]. Μὴ χρί- 
ψεῖε xat' ὄψιν, dAdà τὴν δικαίαν χρίσιν xolvucte. 
Μὴ ὡς ἐπὶ Ναδουθὲ παρανόμως με λιθοδολήστιτε, 
ἵνα μὴ μιαθὸν τῆ: παρανομία: ὡς A436, αἱματο- 
λουσίαν πορνιχὴν ὑπομείνητ:. Μὴ χρίγετε xat Oei, 
ἀ2.:ὰ τὴν δικαίαν κρίσιν xplrars. "Ae γὰρ παρ- 
ἐπρίνατε, χαὶ vuv διχχίως χρίνατε. Οὐχ ὑμᾶς ὀ"ε:δί- 
ζῶν ὁ προφήτης ἔλεγεν" ᾿Αχούσατε δὴ ταῦτα, ol 
ἡγούμενοι οἴκοι "Ιαχὼδ, καὶ οἱ κατά. Ἰοίποι οἵκου 
"IopatÀ, ol βδελυσσόμενοι κρῖμα, καὶ πάντα τὰ 


ὀρθὰ ὃ actpíportsec: μὴ κρίνετε κατ᾽ ὄψιν, dla (C 


tir διχαΐαν χρίσιν χρίνατε. Ὁ ττᾶ γὰρ ἀνθμωπαρέ- 
ὄχων ἀπολοῦνται. Μὴ χρίγετε xac ἔψιν, dà 
τὴν δικαίαν κρίσιν χρίγατε. Τί τὰ χείλη πρὸς 
φυχοφαντίαν χινεῖτε: τί τὴν γλῶσσαν πρὸ: δη- 

λατόρευσιν ὀξύνετε: Τί τὸ στόμα χατὰ τοῦ ἀνευθύνου 

χαλχεύετε: οὐχ εἶπον ὑμῖν, ὅτι καὶ περὶ ἀργοῦ λόγου 

δεῖ ὑμᾶς δίχην εἰσπραχθῆναι . τί τὸν διάθολον τέρ- 
πκετε, χαὶ ἑαυτοὺς χαταχρίνετε ; ΜΠ) χρίγετε xat? 
ὄψιν, ἀ.11ὰ τὴν δικαίαν χρίσιν κρίνητε. "Ὅπου 
καθ᾽ [ Leg. ὅπου οὐ xaUü'| ὑπόχριτιν ἀναγνωπτέο" 
ὑμνολογίαν, ἐπεὶ σαρχοφαγία. Τί ἐδόησε Δαδὶδ. λέ- 
γὙων" Τὸ στόμα μου JAaíjcercozlavr: νὴ γὰρ τὸ 
στόμα uou λαλήσει συχηφαντίαν; Καὶ ἡ με.ϊέτη τῆς 
καρδίας μου, σύνεσιν" μὲ, Ὑὰρ διαζολέν; Τί τι- 
μιώτερον ἀχούειν παρὰ Πνεύματος τοῦ ἁγίου- Στό- 
pa φρονίμου ζητηθήσεται ἐν Ἐκκαησίᾳ, ἃ, Ὧν 
τὸ στόμα ἐπλεόνασεν ἀδικίας; Τί ἄνιξινον ἀχούξιν" 
Στόμω δικαίου ἀποστάζει ceglav, 9, Ὧν τὸ στίμα 
ἄρας καὶ πιχρίας γέμει; Τί ἐπωφελέστερον ἀχού- 
εἰν" ᾿λληθινὸν στόμα ἐμπιλήσει γέιϊωτος, ἣ, Zcóua 
καταγευδόμενον ἀναιρεῖ ψυχήν; Τί τιμιώτερον, 
ὑμᾶς λέγειν πρὸς Κύριον, Τὰ xel.1n ἡμῶν ἐπαιγέ- 
* fan. xim, 45. 


*€ Psal. xtv, 4. 
** job. vin, 91. 


'* Π|Ι Reg. xxr, 15; xxu, 58. 
*! jbid. — ** Eccl. xxi, 30. 
*! Sap. 1, 14. ?* Psal. Lxi, 4. 


(9) Ad deferendum | ac accusandum acuitis. Πρὸς 
δηλατόρευσον, vox barbara : cujus conjugatas ac 
nes voces affert Meursius ex Hegestppo el 

0 


aliis: ex quibus tamen non habuit, quam nobis hic 


81: Psal. xuix, 19. 
*? Psal. 1, 5. 


minem in Sabbato sanum feci, cxcaque rationalis 
anima facultatis ostiola aperui ? 

Quid oper: pretium magis, o Judiei, circumci- 
dere carnes, an dissoluta membra. astrinzcre? ame 
putare preputium, an animam a peccatis liberare? 
acuere gladiuin, an cazeco visum dare? Iniqnum con- 
cilium cogere, an orbis terre gratia augere? Si 
hominem circumciditis iu. Sabbato, ut non solvatur 
lex . mihi indignamini , quia lio: inem totum sanum 
[cci in. Sabbato? Nolite juticare secundum faciem, 
sed jusium judicium judicate. O res mirabiles! Deus 
ips» de se dicil bominibus : Justum mihi judiciuin 
judicate. Suós ipsius hostes, miraculorum suorum 
judices asciscit ac provocat, dicens : Nolite jucicare 
secundum faciem , aed justum juaicium judicate. Non 
velut in Susanna insontem condeimnate : Ego siqui- 
dem iilic quoque Dan.elem suscitavi 1", ut οἱ reos 
puniret, et innocentem absolveret. Nolite judicare 
secundum faciem , sed justum judicium judicate. Na 
me velut Nabuthe, inique lapidaveritis !*, ut ne ju- 
sta iniquitatis mercede, vestro se meretrices, veltit 
Achab illius, lavaverint sanguine, Nolite judicare 
secundum faciem. sed justum judicium judicate : 
semper enim sinistre judicatis; nunc saltem judi- 
cate juste. Nonne vobis improperans propheta di- 
cebat : Audit? hac, duces domus Jacob : et. rcliqui 
domus Israel ; qui abominamini judicium , e! om: ia 
recta pervertitis  . Nolite judicare secundum [faciem , 
eed. justum. judicium judica'e. Quippe, periburt 
ossa eorum qui hor.inibus placent '*. Nolite judicare 
secundum (aciem, sed justum — judicium  judiccte. 
Cur labia movetis ad calumniam? Ut quid linguam 
ad deferendum ac accusandum acuitis (9,? Ut quid 
os adversus insontem exercetis ἢ Nonne dixi vobis , 
exigendam etiam de verbo otioso rationem !*? Quid 
diabolum delectatis, ac ipsi vos damnatis? Nelite 
judicare secundum faciem, sed justum judicium judi- 
cate. Ubi nulla simulatione ac sincere legend: erant 
divine laudes, illic comeditis carnes. Quid David 
clamans ait? Os meum loquetur sapientiam **. Nun- 
quid enim loquetur calumniam? Et meditatio cordis 
mei prudentiam ?' ; nunquid enim criminationem? 
Quid honorabilius, audire a Spiriti sancto, Os pru. 


D dentis quaretvr in Ecclesia ** ; an,Quorum os abun- 


duvit malitia **? Quid melius audire : Os justi distil - 
lat sapientium ** ; an. , Quorum os malediciione ct 
amaritudine plenum esi 35 Ὁ Quid utilius audire : Os 
verax implebit risu **; an, Os quod mentitur, occidit 
animam *' ? Quid clarius, ut dicamus ipsi ad Donii- 
num : Labia nostra laudabunt te** ; an , Labia nostra 
a nobis sunt, quis noster Dominus est **? Credite ergo 


19 Matth. xii, 9. 
*5 P53J. xut, ὃ. 


15 Dsal. Li, 7. 
*^ Proy. x, 5l. 


!7 Mich. in, 9. 


Leontius suggerit. ldem medii zvi Grecis est 
μαυδατεύω. Hinc apud Metaph. in Vita S. Greg. 
Agriyentini, mandalores, id est accusatores. 


1281 


LEONTII DYZANTINI 


1953 


ei qui ait : Custodie vos a murmuratione, que nihil A σουσί σε, 3, Τὰ χείλη [ἡμῶν παρ᾽ ἡμῶν ἐστι τίς] 


prodest, et a detractione parcite lingue; quoniam 
sermo occultus in vacuum non ibit : os autem quod 
mentitur, occidit animam. — Nolite judicare secundum 
[aciem , sed justum judicium judicate**; me inter ac 
Moysen. Moyses siquidein, legem lege solvens, le- 
gem irritam facit propter circumcisionem , ut cir- 
cumcidatur puer ; at ego, et impleo legem, et gra- 
tiam honoro. Neque enim gladium acuo artis opus, 
neque inercedem operis quiero. Nolite judicare se- 


cundum [aciem , sed justum judicium judicate. Quid — 


"ie quarilis interficere? Frustra turbamini ; nondum 
pati volo; tum passurus sum, cum voluero; non 
cum ipsi cudetis clavos. Dispensationem exsequor : 
num enimvero necessilatei sustineo? Me ipse hu- 
nmiliavi; nemo me deditium cepit. Audisti enim 
evangelistam Joaunem., hujus mihi senteati:e patro- 
num : Quid enim adjecit? Querebant, inquit, eum 
apprehendere; et nemo misit in. illum manus, quia 
noudum venerat hora ejus. Quid id significat? Non- 
dum vener«t hora ejus. Id nimirum ; nondum omnia 
implevisse que visa erant. Ne quis enim audiens 
clamautein Joannem evangelistam : Nondum venerat 
hora ejus, horam existimet esse causam, velut gen- 
tiles stulte dixerunt ; definitum esse cnique homi- 
num, mortis modu, diemque, ac horam, atque ut 
£it moriendum, neque fieri posse ut quis antea mo- 
riatur, quam fati sententia accedat. Apagesis ab- 
surditatem tantam. Anilis est hujusmodi narratio, 
ac valde stulta, veritatique adversa. Siquidem enim 
cuique definitus est modus mortis, diesque, et hora, 
el ut sit moriendum; quorsum in(irmi medicam 
asciscimus opem, ut inortem, rem molestam, amo- 
liamur? ut quid vero navigantes, inquirimus por- 
tus, acsidus observainus (10)? Ut quid et agentes 
fter, infesta latronibus loca declinamus ? Cur item, 
duin ad pugnam adversus hostes instruimur, et ga- 
leas coucianamus, el acuimus tela, murorumque 
munitiones excilamus, siquidem fieri nequit, μὲ 
ullus effugiat? Przierea vero, ut quid abominamur 
Cain, siquidem id genus mortis Abelo definitum 
crat? Ut quid vero etiam lhomicidas necamus, si- 
quidem qaos occiderunt, ita mari oportebat? Ut 
qu.d item multos precamur annos, et ut ne incida- 
mus in tentationem ? Nonne ideo quia verax sit Do- 
minus , cum de fi.leli dixit: Lougitudine dierum re- 
plebo eum; et ostendam illi salutare meum ?! 1 Ac 
iterum: Invoca me in die tribulationis tag, el eruaxa 
te, οἱ honorificabis me ?*, 


ἡμῶν Κύριός ἐστι; Πείσθητε τοίνυν τῷ εἰρηχότι" 
Φυάξασθε γογγυσμὸν ὡφε,εῖ [leg. ἀνωςρε.1η], καὶ 
ἀπὸ καταιωλιας φείσασθε γλώσσης " ὅτι «Ξέγμα 
Jüüpiov κεγὸν οὐ πορεύεται, στόμα δὲ κατα- 
ψευδόμενον ἀναιρεῖ ψυχήν. Μὴ xpivers xav ὄψιν, 
dA.là τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνατε" ἀναμέσον ἐμοῦ 
χαὶ δλίωυτέως, Μωΐσης γὰρ διὰ περιτομὴν τὸν νό- 
pov àxupot, νήμῳ νόμον λύων, ἵνα περιτμτθῇ τὸ 
Poigo; ἐγὼ δὲ, xax τὸν νόμον πληρῶ, xa τὴν χάριν 
τιμῶ. Οὔτε γὰρ Eizo; τεχνικὴν ὀξύνω, οὔτε μισθὸν 
πραγματευτιχὸν ζητῶ. Μὴ χρίνγετε κατ᾽ ὄψιν, à44à 
τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνατε. Τί μὲ ζητεῖτε ἀπο- 
γτεῖγαι; Μάτην ταρά:σεσθε" ob mo βούλομαι παθεῖν, 
ὃτε θελήσω, πάσχω᾽ οὐχ ὅτε ὑμεῖς τοὺς ἥλους χαλχεύ- 


D ετξΞ. Οἰχονομίαν μετέρχομαι" μὴ γὰρ ἀνάγχην ὑφ- 


ἔίσταμαι ; ἑαυτὸν ἐταπείνωσα" οὐδείς με ἔχδοντον 
[Ξξχἕοτον] ἔλαδεν, ἽΠχουες δὲ τοῦ εὐαγγελιστοῦ "lo 
ἄννου, τοῦ ταῦτά μοι συνηγοροῦντος " τί γὰρ mpos- 
ἐθϑηχε λέγων" ᾿Εζήτουν αὐτὸν πιάσαι, καὶ οὐδεὶς 
ἐπέδαιλεν ἐπ᾽ αὑτὸν τὰς χεῖρας, ὅτι οὕπω ἐλη.ό- 
θει ἡ ὥρα αὑτοῦ; Τί βούλεται λέγειν * Οὐχ ἐ.1η.1ὐ 
θει ἡ ὥρα αὐτοῦ ; ἀντὶ τοῦ’ Οὐδέπω ἣν πληρώσας: 
τὰ δοχοῦντα. Μὴ γάρ τις νομιζέτω ἀκούων τοῦ εὐα va 
γελιστοῦ βοῶντος" Ὅτι οὔπω ἐληλύθει ἡ ὥρα 
αὑτοῦ, ὅτι ἡ ὥρα αἰτία, καθὼς Ἑλλήνων παῖδες 
ματαιοληγοῦσιν" ὅτι ὥρισται ἑνὶ ἑχάστῳ τῶν ἀνθρώ- 
πων, xai ὁ τρόπος τοῦ θανάτου, xai ἡ ἡμέρα, καὶ 
ἡ ὥρα, καὶ πῶς δεῖ ἀποθανεῖν, χαὶ οὐχ οἷόν τε ἀπο- 
θανεῖν τινα, εἰ μὴ ἔλθῃ τῆς εἱμαρμένης ἡ ἀπόφατις. 
ἽἍπαγε τῆς ἀτοπίας γραώδης t) τοιαύτη διέγῃησις, 
xat σφόδρα ληρώδης, xai τῆς ἀληθείας ἀντίδικος. 
Εἰ γὰρ ἑνὶ ἐχάστῳ [ὥρισται7 ὁ τρόπος τοῦ θανάτου, 
χαὶ ἡ ἡμέρα, xai ἡ ὥρα, χαὶ πῶς Get ἀποθανεΐν" 
xal οὐχ οἷόν τε ἐστὶν διαφυγεῖν, διατί ἀῤῥωστοῦν» 
τες ἰατριχὴν βοήθειαν ἐπισπώμεθα, ἵνα θάνατον 
τὸ λυποῦν ἐπινόψωμεν ; Διατί δὲ xal πλέοντος, λιμέ- 
νας ἐπιζητοῦμεν, xal ἄστρον παραφυλαπττόμεθα: 
Διατί δὲ καὶ ὁδοιποροῦντες τοὺς λῃστριχοὺς τόπους 
ἐχχλίωημεν; Διατί δὲ, πολεμεῖν πρὸς ἐχθροὺς παρα- 
σχευαζόμενοι, xal θυρεοὺς συμπλέχομεν, xat βέλη 
ὀξύνημεν, χαὶ τοιχομαχίας ἐγείρομεν, χαὶ [}». et] 
οὐχ 0:6» τε ἐστὶ διαφυγεῖν τινα ; Αλλὼς δὲ, διατί τὸν 
Κάϊν βδελυττόμεθα, εἰ ὥριστο τῷ “Αδεὰ τοιούτῳ τρό- 


D πῳ θάνατος; Διατί δὲ xaY τοὺς φονεῖς φονεύομεν, el 


ἐχρξΞωπστεῖτο ἐχείνους οὕτω θανεῖν. Διατί δὲ xol 
προσευγόμεθα πολυςετίαν ἐτῶν δέξασθαι, xal μὴ ἐμ» 
πεσεῖν εἰς πειρασμόν ; Οὐχ ὅτι ἀληθὴς ἔστιν ὁΔεστό- 
τὴς Χριηστὸ; ὁ εἰρηχὼς περὶ τοῦ πιστοῦ * Maxpó- 


τητα ἡμερῶν ἐμπιήσω, αὐτὸν, καὶ δείξω αὐτῷ τὸ σωτήριόν μου; Kal πάλιν" Ῥπικάλεσαέ μὲ 
ἐν ἡμέρᾳ 0A jeoc σου, καὶ ἐξειοῦμω! c8, καὶ δοξάσεις με. 


Nonne ex lectis nuper ex Actis apostolorum, 
liquido *.1nus, apostolorum principem Petrum, 


*» Sap. 1, 1]. *! Psal. xc, 16. 


410) Sidus obscrvamus. “Ἄστρον παραφυλαττό- 
μ1θ». [ntelligat stellam polarem, velut antonoma- 
Sia, ut τὸ ἄστρον, sil ἀντὶ τοῦ, ÉRpy:ow quod 
W ecardes suspicatur legendum in Orat. Procli in 
sanctam Deiparam, quam codex Licg. tribuit 


" Psal xuix, M5 


Οὐχ ἴσμεν γὰρ σαφῶς ἐχ τῶν ἀρτίως ἡμῖν ὑπανα-«- 
γνωσθέντων àv ταῖς Ιράξεσι τῶν ἀποσιόλῳων, ὅτε 


Chrysost. ex quo Savil. edidit. 'O abc ἀστὴρ 
παρὰ Ἰνδοῖς. Explieat ille quid inter ἄστρον δὲ 
ἀστέρα intersit: etsi ea passim confundantur: 
ἄστρον esl τὸ ζώδεον, tota constellatio : ἀστὴῤ stella 
una. 


1589 


SERMO I. — IN MEDIAM PENTECOSTEM 


1090 


ἃ κορυφαῖος τῶν ἀποστόλω"» Πέτρο;, ἐν θλέψει τὸν A cum in carcere positus Dominum in tribulatione 


Κύριον ἐπιχαλεσάμενος ἐν τῇ φυλαχῇ, 45e παρ᾽ 
αδτοῦ βοηθείας ἔτυχε ; Mó.ov γὰρ ἐδόησεν ὁ μαχά- 
ριος Ἰέτρο; " εὐθέως Κύριος ὑψόθεν ἄγγελον πέμ- 
Sov , ὁ μεγάϊης βου.ἰῆς τῆς τοῦ lla-gh; ἄγγειλος, 
«οὐ (liroo, τὴν φυλλχὴν ἐφώτισεν, ὡς χαὶ τῶν τριῶν 
παίδων τὴν χάμινον ἐδρύπσισεν. ES 1X5 ὁ αὐτὸ Κύ- 
pios. ὁ χἄκεϊ τοὺς dv pax1g ῥόδχ δείξας, χαὶ ὧδε 
τὰ δεσλὰ διαῤῥίξα." ὁ χἀχεῖ τὴν cixova συντρίψας, 
καὶ ἐδ: τὴν ἀσέδειαν διασγεδάσα:" ὁ χἀχεῖ τὸν 
Ναδουχοϊονότορ αἰσχύνας, xai ὧδε τὸ» 'Hpeóny 
τατάξλ," ὁ χἀχεῖ τιὺς Βυλθυνωνίους συγκαύσχ:, 
καὶ ὧδε τοὺ; Ἰουδαίου; αἱ ,λαλωτίτα:. Ti; δὲ καὶ 
ἢ ἀρχὴ τοὺ ἀναγνώτματος  ᾿Αναγχλῖον τὰ μὲν rapa- 
θέσθαι" τὰ δὲ ἐν ἐ:έρῳ χα! οὦ xa21:0220021. ἽἼΠΧχουες 
γὰρ ἀρτίως τοῦ τυγγραφέω: Λουχᾷᾶ γέγουτο: * Kac 
&«ctror τὸν xaip^vr , ἐπέδαιεν H; ὧδηὴς ὁ βα- 
σιϊεὺς τὰς χεῖρας, κακῶσαί τινας τῶν ἀπὸ τῆς 
Ἐκχ)ησίας. Arsids δὲ Ιάχωδον τὸν ἀδειῖςροὁν 
Ἰωάννου, μαγαίρᾳ. ᾿Ιδὼν δὲ ὅτι ἀρεστόν ἐστι 


τοῖς Ἰουδιίοις, προσέετο cvA.laCeir καὶ Πέτρον, N 


ὃν xa! 2:dcac,EJsco εἰς φυ.ϊακὴν. πωραξοὺς τέσ- 
σαρσι τετραδίοις στρατιωτῶν φυ.άσσειν αὐτὸν, 
βουλόμενος μετὰ co Πάσχα ἀναγιιγεῖν αὐτὸν τῷ 
"λαῷ. “Ὄντως; ἑορτάτομεν σήμερον " ὅτι οὐ μόνον δε- 
8109€ x0) ;, δ) λχχαὶ λαρτυριὐὺς ἀγῶνας θεωροῦμεν. 
Ἰάτωδος σφάζεται, καὶ Πέτρος φυλαχίζεται, χαὶ 
ἡ Ἐχχλησία προστύχεται, xai τὰ δεσμὰ διαῤῥή- 
ται, χαὶ ὁ διαδολος περισχίζεται, Τὸ [1άσχα τῶν 
Ἰουδλίων πεπλήρωται, xal ὁ ζητούμενος οὐ, εὑοί- 
ex:tat. Ἡ ρώδη: τοὺς φύλαχας χαταχρίνει, χα! [1- 
τῥὠ[.[0 τὸ θχῦμα χαταγγέλλει. Σιδν ο πύλη ἐνοίγετο, 
καὶ ἢ Ἰουδαϊχὴ χχρδία 05 χατινοίΐγετο. Kut' ἐχεῖγον 
τὸν καιρὸν ἐπέδαῖϊεν Ἡρώδης ὁ βασι.ἰεὺς τὰς χεῖ- 
ρας. Veios καιρόν: xa v τὸ βασιλιχὸν τοῦ [ἴσ΄. 
Χριστοῦ ] Πατρὸς ὕνολα, χιυλοῖς 005107 ἐχαρίξετο" 
σιμιχινθίοις, νόσους ἐφυγάδευτε, σκιαΐ: πυρετοὺς 
ἀπεππόγγιζε, μαρτυριχοὺ: στεφάνους συνέπλεχεν, 
Ἰλκωδον στεφάνῳ μαρτυριχῷ χατεχόσιλησε, {ΠἙἧτρον 
παλαιστὴν γευναῖον ἐφύλαττε. Kur ἐχεῖγον τὸν 
καιρὸν. ἀπέδελεν ᾿Πρώδης ὁ βεισικεὺς τὰς χεῖρας. 
Π ον χαιρόν : 6:s ξόανα τὶς βάσεως ἔπιπτον, xat 
εἴδιυλα χλευάξειν οὐκ is,v0v* ὅτ: βω͵ οἱ àvezxi- 
ἜἝτοντο, xal ἱερεῖς ἐχόπτοντο᾽ Os: ἐγγαστρίμυθοι 
ἔφιμοῦντο, χαὶ περιάπτων μαγγονεῖχι ἐῤῥίπτοντο. 
Kat' ἐκεῖγον τὸν καιρὸν, ἐπέδα.λεν ἸΠρώδης ὁ βα- 
σιλεὺς τὰς χεῖρας. Ποῖον χαιρόν ; χαθ᾽ ὃν ἡ Συν- 
αγωγὴ διελύετο, καὶ ἡ Ἐχχλησία ἐστ:ίγγετο" χαθ᾽ ὃν 
ol νομιχοὶ ἠπόρουν, xal οἱ ἀπόστολοι ηὐπόρηυν. 
xa0' ὃν ἣ περιτομὴ τῆς σαρχὸς ἐμειοῦτο, xal ἡ 
σφραγὶς τῆς καρδίας ἐπληθύνετο" χαθ᾽ ὃν τὰ ἄζυμα 
ἐφθίνει, xal ἄρτος ὁ ἐπουράνιος ἤνθει" καθ᾽ ὃν 


85 114 1x, 6. ** Daniel. mm, 50. 


(11) Morti addicit. Kacaxpglvse: Vulg. jussit duci ; 
geinpe ad supplicium : ἀπάγεσθαι. Arias : jussit ad 
Supplicium truli ; quee est illius explicatio. ld nullo 

ccato Petri, sed Herodis sz vitia, quem miracu- 

utn potius debebat castigare. | 


C 


invocasset, fuisse ab co adjutum? Ut enim tantum 
clamavit beatus Petrus, statim mittens. Dominus 
angelum de calo, ipse maqnt consili Patris ange- 
lus ?*, Petri carcerem illustravit, quomodo olim ** 
trium. puerorum caminum cet affuso. rore. vempe- 
rara?. Unus quippe ac idem Dum nus est, tum qui 
iliiecarbones in rosas cenvertit ; (tum qui hic vincula 
disripit. Qui, inquam, et «llic. confregit statuam ; 
aique hic, impietatem dissipavit. Qui et ibie Nabu- 
chodonosorem pudore affecit; atque hic llerodem 
percussit. Qui denique, et labylonios illie concre- 
mavit; atque hic Ju:d;eos iu captivitatem dedit. 
Q::0dnam vero etiam est lectionis initium ? Quipre 
opere pretium est, ut alia. quidem proponaniis ; 
alia vero in tempns aliud. recondamus.  Audisti 
nimirum non ila pridem dicentem. scriptorem 
Lucam: E»lem autem tempore, misit. [I?rodes rex 
manus, ut. affligeret. quosdam de Fcciesia. Occidit 
autem Jacobum fratrem Joannis gladio. Videns au- 
tem qui: placeret »udeis, apposuit. ut appreliende- 
ret οἱ Petrum: quem cum apprehendisset, mi»u in ΄ 
carcerem, tradens quatuor quaternionibus militum 
custodiendi m, volens post Pascha. producere eum 
populo **. Festam revera agimus lucem, quando 
uon Dominicos tantum, sed οἱ martyrum agones 
contuemur, Jugnlatur. Jacobus, Pe!rusque carccri 
mancipatur, ac Ecclesia precatur ; dirumpunturque 
vincula, ac diabolus dissecatur. lmpletur Judzo- 
rum Pascha, nec invenitur is, qni queritur. He- 
rodes morti custodes addicit (11), ac Petrus mi- 
raculum pr:edicat. Porta ferrea apericbatur, nec 
Jud:sorum cor patescebat. Eodem tempore misit 
Herodes rex manus. Quonam tempore ? Quo nimirum 
regale Christi nomen (12). claudis gressum largie- 
batur; semicinthiis fugabat morbos ; umhris velut 
spongia febres abstergebat; martyrum plectebat 
coronas ; quo Ja cobum corona decoravit martyrii ; 
eo strenuum servabat athletum Petrum. Per. id 
tempus, misit Herodes rex manus. Quoduam lem- 
pus? Cum utique simulacra, basi dejecta, ruerent, 
nec idea possent illudere : cum altaria effode- 
rentur, iisque effosss sacerdotes plangerent : 
cum spiritibus pvthonibus os obstrueretur, amule- 
torumque  veneficia  abjicerentur.. Per. id. tem- 
pus, misit Herodes rex manus. Quodnam tempus? 
Quando Synagoga dissolvehatur, et Ecclesia as- 
tringebatur : quando legalibus addicti, consilil 
inopes crant, Christi autem apostoli abundabant : 
quando carnis cireumcisio minuebatur, cordis vero 
sighaculum augebatur; quando cessabant azyma, 
ae florebat caestis panis : quando septem clly- 


? Act, i5, 1 seqq. 


(19) Christi nomen. Χριστοῦ" non Πατρός" qucd 
nomen absolute primam personam indicat: Apu- 
$toii autem  patrabant. miracu:a invocato nomine 
Christi. Sie Petrus, Act. m: In uomine Jesu. Chri- 
sti Nazareni, surge. 


1951 


LEONTII BYZANTINI 


1992 


chniorum candelabrum (15) exstinguebatur ; crux- A ἡ ἐπτάμνξος λυχνία ἐσδέννυτο, xax ὁ διυδεχάχτινης 


que duodecim ilfustris radiis accendebatur Per 
illud tempus , misit ITerodes rex manus, ut. affligeret 
quosdum de Ecclesia. O regis prudentiam! quin 
vero tyranni facinus ! Quis rex iste? Qui nimirum 
non est in mantt Dei, sed in voluntate. diaboli. Sic. 
ne, Herodes, Petrum  festinas interficere? Quam- 
obrem vero? Num forte tyrannidem molitus est? 
Num enimvero paravit. diadema? Num purpuram 
accepit? Nin rei familiaris thesauros auxit ? Num 
milites mercede conduxit? Num urbes fortes cxci- 
tavi? Petrus, nudus est egenusque, quod spectat 
ad terrena. Dereliquit paterna ipsa retia, ae pisca- 
toriam scapham, sprevitque piscium capturam. 

)seeutas est. Christo pro nobis (acto pauperi, 
dicenti : Nolite possidere es, aut peram, aut saccu- 
tum, neque duas. tunicas *. Quorsum, o lIerodes, 
barbaros relinquens. apostolos occidis ? Cur omissa 
murorum expugnatione, Ecclesiam perfoJis ? Ul 
quid extendis manus, non. ut tyranni castella oc- 
cupes. sed ul regis altare evertas ? Per id tempus, 
misit Herodes rex manus, ut affigeret quoslam de 
Ecctesia. Ὁ manus llerodis non extent:e ad preces, 
sed ad interficiendum justum armat:e! ΠΡ quippe 
manus, ut scitis, armate sunt adversus columnam 
Ecclesi. Manus has contemplatus Petrus clamavit 
8C precatus est in carcere, Davidicis verbis dicens: 
Ne perdas cum impils animam meam, el cum viris 
sanguinum vitam meam : in. quorum manibus | ini- 
quitates sunt ; dextera eorum repleta est. muneri- 
bus ". Nisi enim Herodes a Judaeis mercedem ac- 
cepisset, hau 'quaquam iniquum ensem in Jacobi 
necem acuisset ; nec duobus pariter catenis Pe- 
trum  vinxisset, volens post Pasclia producere 
populo. O Judaicum Pascha, innoxiis semper 
sanguinilus coumistum ! Dominuin Christum ante 
Pascha (14) crüci affixerunt ; Petrum cjus discipu- 
lum, post Pascha occidere voluerunt. O Pascha 
inmundum ! Ὁ Synagoga sanguinum amans! Bene 
olim jam Salomon, Judzorum Synagogam abomi- 
nabilem (15) appellavit. Quorsum vero? Quia hau- 
etrix sit alienorum sanguinum. Volens, iuquit, post 
Pascha producere eum populo. Quidni vero in 
Pascha? Nimirum, solemuitati paschali bonorem 
habent. O plenum. contumelia honorem ! Si. nou 
licet in Pascha occidere, nec in Pascha. viuxeritis. 
Equidem videri vultis honorem habere solemnitati, 
qui cxdem thesaurizelis ; lenelia vero victimam, 


89 Mattb. x, 9; Marc, vi, 8; Luc. 1x, 55; x, 4. 


(15) Septem ellychniorum candelabrum, £nz4nvSo;. 
idem videatur atque  πτάλυχνος apud Gregor. De- 
Fivalur à 47530, Seu μυζέω, aul μύζω" Lot enim 
r10dis exponitur: quod est sugere, ut sic dicla sint 
eilychnia, quod sugendo oleum, inde flammam 
alant. Δωϊ)εχάκτενον Gzzvpby vclit, ob. duodecim 
Apostolos, quorur crux opera ac predicatione 
mundum universum illustraverit, Vide Proclum, 
orat. 9. 

(14) Ante Pascha. Juxta communem illam sen- 


σταυρὸς ἀνήπτετο. Κατ᾽ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν, ἐπ- 
ἐξαῖεν Ἡρώδης ὁ βωσιλεὺς τὰς χεῖρες, κακῶσαί 
ttrac τῶν ἀπὸ τῆς Ἐκκιησίας. Ὦ βασι) ως 
φρόνησι: μᾶλλον δὲ τυράννου ἐπιχείρησις | ποίος 
βασιλεὺς, ὁ μὴ ὧν ἐν χειρὶ τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ £v τῇ D. υλῇ 
τοῦ διαθόλου. Πέτρον σπεύδεις φονοχτοῦῦ σαι, ὦ  Hpo- 
6s; διατί; Μὴ γὰρ ἀνταρσπίαν ἐμελέτησε; μὴ γὰρ 
διάδημα χατεσχεύασε; μὴ γὰρ πορφύραν ἐχρίσατα; 
μὴ, γὰρ θητανροὺς κτισμάτων | yp. χτημάτων | ἔπ, ἢ- 
θυνε ; μὴ γὰρ ὁπλίτας ἐμισθώσατο; μὴ γὰρ πόλεις 
ἰσχυρὰς ἤγειρε; γυμνὸς xaX ἄπορος ὑπάρχει ὁ Πέτρος; 
ἐν τοῖς σωμλατιχοῖς. Κατέλιπε χαὶ τὰ πατρῷα δίκτυλη 
χαὶ τὴ) ἀλιξυτικὴν σχάφγτ, xai τῆς τῶν iy^ 607 
ἄγρας κατεφρόνησεν. Ἐπείσθη τῷ δι᾽ ἡμᾶς πτωχεύς- 
σαντι Χριστῷ λέγοντι" Μὴ χτήσησθῦε χαιϊκὸν, ἣ πή- 
ραν, 7) BaAdrtior, μηδὲ διπιιοῖν χιτῶνα. Q'Ipo- 
6n, τί τοὺς βαρδάρου: καταλιπὼν, τοὺς ἀποστόλους 
χατασφάττεις, Τί τοιχημαχίας ἀργῶν, τὴν "Ex- 
χλησίαν διορύττεις ; "Ti τὰς χεῖρας ἐκτείνεις, οὐχ 
ἵνα τυράννου χώμην χατάσχγς, ἀλλ᾽ ἵνα θυσια τή ριον 
ποὺ βασιλέως στρέψης ; Kat' ἐκεῖνον τὸν καιρὸν, 
ἐπέδα.λεν ᾿Ηρώδης ὁ βασιζεὺς τὰς χεῖρας, xaxo- 
σαί t:vac τῶν ἀπὸ τῆς Ἐκχληςίας. "Q χεῖρεᾷ 
Ἡρώδου εἰς προσευχὴν μὴ ἐχτεινόμεναι, ἀλλ᾽ εἰς 
τὸ χτεῖναι δίκαιον ὁπλιζόμεναι! Αὗται γὰρ αἱ χεῖρες, 
ὡς ἴστε, χατὰ τοῦ στύλου τῆς Ἐχχλησίας ὧᾧπλί- 
σθησαν. Ταύτας τὰς χεῖρας θεωρήσας ὁ []έτρος͵ ἐδόα 
χαὶ προσηύχετο ἐν τῇ φυλαχῇ τὰ τοῦ Δυδὶδ Cf uasa, 


, λέγων Mif) συναπομέσῃς μετ᾽ ἀσεθῶν τὴν γυχι,νὶ 
“μου, καὶ μετ᾽ ἀγδρῶν αἱμάτων τὴν ζωήν μου, ὧν 


ἐν χερσὶν αἱ ἀγομίαι" ἡ δεξιὰ αὑτῶν ἐπιήσθη 
δώρων. Εἰ μὴ γὰρ μισθὸν ὁ Ἡρώδης παρὰ Ἰουδαίων 
ἐλάμδανεν, οὐχ ἂν τὸ φάσγανον τῆς παρανομίας 
ὥξυνεν, Ἰάχωδον ἀνελεῖν μαχαίρᾳ " xai Πέτρον 
δυσὶν ἁλύσεσιν οὐχ ἂν συνέδησε, βουλόμενος αὐτὸν 
μετὰ τὸ Πάσχα ἀναγαγεῖν τῷ λαῷ. "Q Πάσχα Ἰουξαῖ- 
xbv, ἀεὶ μεταξὺ αἱμάτων ἀθώων μιγνύμενον 1. Tbv 
Δεσπότην Χριστὸν πρὸ τοῦ Πάσχα ἐσταύρωσαν * τὸν 
μαθητὴν αὐτοῦ Πέτρον μετὰ τὸ Πάσχα ἀνελεῖν ἐθού--: 
λοντο. "fl lláoy« ἄναγνον! Ὧ συναγωγὴ αἱ ατεχ- 
χυτίας φίλη Καλῶς ὁ Σχαλομὼν Ex πολλῶν τῶν χρό- 
νων» τὴν τῶν Ἰουδαίων συναγωγὴν βδελυρὰν mpoi- 
τγόρευσε. Διατί ὡς ἀλλοτρίων αἱμάτων ἑλχύστριαν, 


D Βυυμόμενος αὐτὸν, φησὶ, μετὰ τὸ Πάσχα dr- 


ἀγαγεῖν τῷ Aag. Διατί ok μὴ ἐν τῷ Πάσχα; «quat 
δηθεν τὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσ, α. Ὦ τιμὴ ὕδρεω: πεπλη- 
ρωμένη 1 εἰ οὐχ ἐξὸν ἐν τῷ Πάσχα φονεῦσαι, μηδὲ 


tentiam, przsertim Grecorum, passi. Christi Dó« 
mini pridie Paschatis, in. quam etium P. Petavius 
v.r doctus Societ. nuper concessit in suo Rationa- 
rio lemporum. Án vero id factum sit tran-latione 
festivitatum, vel quia sic Pascha contigisset ilio 
anno, alia qu:estio est, in qua nolim morari. 

(13) Synagogam abominubilem. Non occurrit 
locus, ubi sic Salomon appellet * uisi forte auctor 
ad Prov., cap. 1, alludit. 


1993 


SERMO IH. — IN SANCTAM PARASCEVEN. 


1991 


δήσητε ἐν τῷ Πάσχα. Τὴν μὲν ἑσρτὴν δυχεῖτε ttjdv, A nec vos mactare putatis? O pietatem damnatione 


τὸν φόνον θησαυρίζοντες " τὸ θῦμα δὲ κατέχετε, xal 
θύειν οὗ νομίζετε ; ὦ εὐσέδεια καταχρίσεως πεπλη- 
ριυμένη! Μᾶλλον, ὦ παρανομία, ἄχρι τὸ δεῦρο παράτι- 
νων φυλαττομένη ᾿ἐχεῖθεν ἀρχὴν λαδοῦσα, xal τὸ τέλος 
εὑρεῖν οὐκ ἐπιζητοῦσα. Ἢ γὰρ οὐχ ἴσμεν, ὅτι πολλά- 
Xt; τινὲς τῶν ἐν δυναστείᾳ ἐξεταζομένων, ἀνΞύθυνόν 
τινα ἕν φυλαχῇ δημοσίᾳ χαταχλείσαντες μόνον ἐπι- 
στῇ τὸ τίμιον Πάσχα, εὐθέως δῆθεν τῆς δημοσίας 
φυλαχῆς ἀπαλλάττουσιν, ἑτέραν φυλακὴν χαλεπωτέ- 
pav ἐπινοοῦντες * ἣ παρὰ ἑαυτοῖς φυλάττοντες, xal 
λιμῷ ἄγχοντες " ἣ εἰς τὸν οἶχον τοῦ ἐκόιαστοῦ συγ- 
χλείοντες τοῦ ἀκέραστα χεχηνότος " μὴ συνορῶντες 
ὅτι τοῦτο οὐχ ἔστι τὴν ἑορτὴν τιμῆσαι, ἀλλὰ τὸν 
Δεσπότην Χριστὸν ὑδρίσαι, Θέλεις ἑορτάσαι ; τῆς 
αυχοφαντίας ἐλευθέρωσον τὸν σύνδουλόν σου. Τότε 
γάρ τις χυρίω; ἑορτάζει" οὐχ ὅτε σηριχὸν στολὴν 
ἐγχαινίζει, ἀλλ᾽ ὅτε τεθλιμμένην ψυχὴν ἐλευθερώ- 
σει. Τῷ δὲ Θεῷ χάρις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Αόγος Asortíov (17) πρεσδυτέρου Κωγσταγτινου- 
πόλεως εἰς τὴν ἁγίαν Παρασχευὴν τῆς μεγάλης 
ἑδδομάδος εἰς τὸ πάθος τεῦ Χριστοῦ, zal εἰς 
tór Ἰώδ. Kopie, εὐ.λόγησον. 


plenissimam ! Potius vero, impietatem nonnullo- 
rum adhuc studiis observatam ! qu: nimirum inde 
sumpsit exordium, nec interim quzrit invenire 
finem. Non enim nescimus, ut non raro constituti 
In magistratu (16), reum quemdam in custodia 
publica conclusum tenentes, ubi tantum — vene- 
rabile Pascha imminere cognoverint, statim c 
publico carcere liberent, molestiorem carcerem 
alium excogitantes; qui vel custodiant apud se 
ipsos, ac fame enecent ; vel in exactoris, insatiabi- 
liter inhiantis, domo concludant ; non intelligentes, 
non eo haberi honorem solemnitati, sed Christo 
Domino injuriam Geri. Vis festum agere? Conser- 
vum tuum libera criminatione : sic enim quis vere 


B diem festum agit: non quando stolam sericam 


nova mutat, sed cum animam afflictam liberaverit. 
Deo autem gratia, in secula seculorum. Amen. 


'Aufv. 


Oratio Leontii presbyteri Constantinopolitani in san 
ctam Parasceven magna hebdomadis, in passionem 
Christi, etinJob.« Domine, benedic 3".} 


(GnETsER, 1l, 547.) 


Μεγάλα τῆς προσευχῆς tà χαρίσματα, ἀνεξάλειπτα 
ταύτης τὰ κατορθώματα. Ὅπου δ᾽ ἄν τις περιστρέψει 
τὸ τῆς διανοίας ὄμμα, οὐδὲν προσευχῆς τιμιώτερον, 
εὑρήσει. Προσευχὴ τῷ Νῶε διεχυδέρνησεν, χαὶ τοῦ 
θεηλάτου χαταχλυσμοῦ ἀνανάγητον διετήρησεν. Προσ- 
ενχὴ τὴν στείρωσιν τῆς Αννας διέλυσεν, xa τῆς 


ἑπαράτου κατάρας παραδόξως ἀπήλλαξεν. Προσευχὴ c 


τοῦ Ἰωνᾶ τὴν χοιλίαν τοῦ χήτους εὐχτήριον οἶχον 
εἰργάσατο, χαὶ Νινενίταις τὴν πόλιν ἄτρωπον διετή- 
gnecv. Προσευχὴ Ἐζεχίᾳ τῷ βασιλεῖ πεντεχαιδεχαετῇ 
χρόνον ἰδωρήσεατο. Καὶ ἵνα μὴ μαχρύνω τῷ λόγῳ, 

πόσον δύναται postuy t, ταὐτὸν τὸν Κύριον εἰς μέ- 

σον ἀγάγωμεν, τὸν κοιήσαντα χαὶ διδάξαντα, τὸν μὴ 
μόνον προπευξάμενον, ἀλλὰ χαὶ προπεύχεσθαι παραι- 
γέσαντα, ὦ; ἔστιν αὐτοῦ ἀχοῦσαι λέγοντος πρὺς τοὺς 
ἑαυτοῦ μαθητά;" Ὅταν προσεύχεσθε, Aérece: Ilá- 
rep ἡμῶν, ὁ ἐν τοῖς obparoic, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά 
cov, ἐιθέτω ἡ βασιλεία cov. Ὡς τέχνα πατέρα 
παρακχαλεῖτε, στρατιῶται τὸν βασιλέα περιμένετε, 


Eximia sunt orationis dona et iudclebilia ejus 
przclare facta. Quocunque quis oculos converterit, 
nihil oratione pretiosius inveniet. Oratio Noe gu- 
bernaculi loco fuit, etin diluvio divinitus immisso 
naufragii expertem conservavit. Oratio sterilitatem 
Annz depulit, et ab exsecrabili maledictione mi- 
rabiliter liberavit. Oratio Jonz ex ventre ceti do- 
mum orationis effecit ; et Ninivitis urbem indemnem 
illesamque przstitit. Oratio regi Ezechize quinde- 
cim vite annos donswit, et ut verbis compendium 
faciam , quantz virtutis sit oratio, constabit, ipso 
Domino nostro in medium adducto, qui et fecit et 
docuit : qui non solum oravit; sed ad orationem 
cohortatus est ; sic suos discipulos instruens : Cum 
oratis, dicite: Pater noster, qui es in celis, san- 
clificelur nomen tuum, adveniat regnum (uum ?*, 
Ut filii patrem invocate, ut milites regem exspe- 
ctate, lanquam conscripti in regno ecelorum cives. 
Et przter nomen Domini, nullum aliud invocate. 


ὡς πολιτογραφηθέντες εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Πλὴν τοῦ δεσποτιχοῦ ὀνόματος μηδὲν ἕτερον Entfio3zz. 


Οὐ μόνον δὲ ὑπὲρ αὐτῶν ὁ Κύριος ἐδίδαξεν προσεύ- 
χεσϑαι, ἀλλὰ χαὶ ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων χαὶ ἐχθραινόν- 
τῶν xal ἐπιδουλευόντων, ὡς ἔστιν αὐτοῦ ἀχοῦσαι τοῦ 
Κυρίου λέγοντοςπρὸς αὐτούς" Προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν 
ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς͵, καλῶς ποεῖτε τοῖς μισοῖσιν 
ὑμᾶς, ὃ ἐδίδαξεν ὁ Κύριος, καὶ ἐποίησεν. Προσηύξατο 


? Job, n, 9. ** Matth. vi, 9,10. ?*? Matth. 


(16) Constituti in magistratu. Τινὲς τῶν ἐν δυνα- 
στεί ἐξεταζομένων. Sic can. 16 et. 17 concilii Ni- 
cwni : ὁ ἐξεταζόμενος ἐν xavóv* ubi optime 2, 
versio clericus : cujus solum ordinatio prohi- 
beatur alieno episcopo : qua de re uulta dixinmus 
in Vita Basilii. De illa consuetudine educendi vin- 
ctos per ferias ac tempus paschale, Chrysostomus 
Lom. in màjorem hebdom. t. 1V Duczi, etalia in 
Pascha toin. V ejusdem. 

(17) Quis fuerit iste Leontius, presbyter Constanti- 


PATROL. Ga. LXXXVI. 


p Ceterum non modo pro seipsis docuit eos Domi- 


nus preces fundere; sed et pro calumniantibus, 
inimicis, et insidiantibus, ut ex his Domini moniti: 
discere licet : Orate pro calumniantibus vos , bene- 
facite his, qui vos oderunt 9. Quod Dominus doeuit, 
hoc et fecit. Oravit et ipse pro hostibus a quibus 


v, Δι. 


nopolitanus, quove tempore vixerit, haud invitus 
ignorare me fateor. Multi olim hujus nominis, 
etiam in urbe Constantinopolitana. Sequioris svi 
fuisse, persuadet inconditus stylus, et exigus eru- 
ditionis declamat:o: quam, altexui, quod sacratis- 
simo Parasceves die dicta fuit; licet fere nihil de 
cruce disserat. Eam Vienna ad nos misit, et. sua 
manu ex vetere codice exscripsit, vir doctissimus, 
variarumque linguarum peritissimus D. Sebastia- 
nus Tenguagel, Bibliothecarius Cxesareus. 


63 


1995 


LEONIII DYZANTINI 


1996 


speruebatur et contumeliis afliciebatur. Εἰ quando 4 xat αὐτὸς ὑπὲο τῶν ἀθετούντων αὐτὸν ἐχθρῶν». Kx: 


oravit Dominus pro inimicis? Quando? Ilodierra 
die,cum cruci affixus est. Hodie cnim, ut nostis, om- 
nium Judex crucifigitur. Quapropter cum Dominus 
a Judeis se crucifixum, Judzos autem ab inani- 
matis elementis condemnatos; item solem obscu- 
rari, illos autem nullo merore affici; terra motum 
generalem excitari; illos vero a malitia sua non 
discedere; velum templi scindi, ac illorum corda 
non compungi ; multa monuimienta aperirk; illo- 
rum vero mentes non illuminari ; mortuos resur- 
gere, illos autem mortuis annumerari vidit; mise- 
ricordia erga genus humanum commotus, in ipsa 
cruce preces ad Patrem suum hoc ipso die effudit, 
Pater, inquiens, dimitte illis hoc peccatum, quia 
nesciunt quid faciant **. 


—52i προσηύξατο ὁ Κύριος ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν; πότε͵ 
τῇ παρούσῃ παρασχενῇ, ὅτε παρέστη τῷ σταυρῶ 
Σήμερον γὰρ, ὡς εἶσθε, ὁ πάντων Κοιτὴς σταυροῦται. 
Δι} χαὶ, ὡς εἶδεν ἑαυτὸν ὁ Κύριος ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων" 
σταυρούμενον, xai τοὺς Ἰουδαίους ὑπὸ τῶν ἀψύχων 
στοιχείων χαταχρινομένους, χαὶ ὅτι ὁ fto; Eoxo- 
τίζετο, Exelvot δὲ οὐχ ἐστύγναζον, xai ὅτι σεισμὸς 
χαθολιχὴς ἐγίνετο, ἐχεῖνοι 65 τῆς xaxíaz οὐ μετεφέ- 
βρόντο, xaX ὅτι τὸ χαταπέτασμα τοῦ ναοῦ διεῤῥί.- 
γνυτο, ἐκείνων δὲ αἱ χαρδίαι οὐ χατενύττοντο * xai 
ὅτι πολλὰ μὲν ἠνοίγοντο μνήματα, ἐχείνων δὲ αἱ 
ψυχαὶ οὐχ ἐφωτίζοντο, xal ὅτι νεχροὶ μὲν ἀνίσταντο, 
ἐχεῖνοι δὲ τοῖς νεχροῖς συνελογίζοντο᾽ οὕτως χαὶ ὁ 
Κύριος φιλανθρωπευόμενος τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος, 


B ἐν αὐτῷ τῷ σταυρῷ προσηύχετο πρὸς τὸν ἑαυτοῦ 


Ilaz£pa, τῇ παρούσῃ παρασχευῇ λέγων" Πάτερ, dgec αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην. Οὐ γὰρ οἵδασιν τί 


ποιοῦσι, 

Animadvertis, charissime, qua ratione et docue- 
rit, et quod docuit, reipsa przstiterit, et pro ini- 
micis oraverit ? Qua de causa? Quia voluit Pater Do- 
mini, tanquam iratus pro injuria Filio irrogata, 
exscindere genus Judeorum, qui loco adorationis 
crucem fabricabant,loce invocationis clavos pa- 
rabant, loco oblationis ceu sacrificii acetum 
offerebant, loeo rhunerum arundine percutiebant ; 
et loco pretiosorum donorum, spineam coronam 
plectebant, audacter vociferantes : Sanguis ejus 
auper nos, elt super filios nostros *'. Horum scele- 
rum gratia, cum Pater Judzorum nationem ex- 
terminare cogilaret, unigenitus Filius, mediatoris 
vicem subiens, Patri supplicat, dicens : Pater, 
dimitte illis hoc peccatum , yon enim sciunt quid 
faciant *. Multi namque ex illis ad saniorem men- 
tem convertentur ; propterea rogo, nc cum zizaniis 
demetatar triticum, ne pereant oves cum lupis. 
Ne perimantur cum corvis columbze. Ne rose 
concrementur cum spinis. Non solum hic est Cai- 
phas flagellans, sed et Paulus in rectam viam 
reversurus; non solum visitur pontificis servus 
alapam impingens, sed et Stephanus martyrii co- 


ronam adornans. Paler,ne statuas illis hoc peccatum 


Ilzc Filius ad Patrem protulit, non quasi Pater 
jynorarct quid Filius velit; aut quasi Filius dubi- 
tarit quid Pater velit, cum sit una Patris οἱ Filii 
voluntas, naim illud scit verbum, quod vult inens 


seu ratio; et. illud scit mens, quod vult verbum. D 


Igitur non ut paternz voluntatis ignarus hzc dice- 
bat ; sed in ipsa itidem cruce indicium ac signifi- 
cationem Patris sui unigenitus Filius dare voluit, 
ne ut percgrinus ei alienus ἃ natura Patris 
calumniam pateretur, sed ejusdem substantize sese 
d»clararet. Eam ob causam orat unigenitus Filius, 
ut quod a Patre acceperat, Patri reddat. 


Dixerit quis : Quid est, quod a Patre accipit, ut 
il'ud Patri reddat? Audi etiamsi noveris, nam in 


4) Luc. xxii, δὲ *! Matth. xxvii, 95. 


Luc. xxn, 54. 


Εἶδες, ὦ φίλε, πῶς ἐδίδαξεν, xat ἐπλήρωσεν, πῶς 
ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν προσεύχεται ; διατί; Ἥθελεν ὁ Πα- 
τὴρ τοῦ Κυρίου ὡς ἀγαναχτῶν ὑπὲρ τῆς ὕδρεως τοῦ 
Υἱοῦ, θανατῶσαι τὸ τῶν Ἰουδαίων φῦλον, τοὺς ἀντὶ 
προσχυνήσεως σταυρὸν πελεχῶντας, χαὶ ἀντὶ παρα- 
χλήσεως ἥλους χαλχεύοντας, χαὶ ἀντὶ προσφορᾶς 
ὄξος προσάγοντας, χαὶ ἀντὶ δώρων καλάμῳ τύπτοντας 
xal ἀντὶ χειμηλίων ἀχάνθινον στέφανον πλέχοντας, 
xai τολμηρῶς βοῶντας" Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾽ ἡμᾶς 
καὶ ἐπὶ τὰ τέχνα ἡμῶν. Διὰ ταῦτα βουλενομένου 
τοῦ Πατρὸς ἐξαλεῖψαι [πᾶν] πάραυτα τὸ τῶν Ἶου- 
δαίων φῦλον, ὁ μονογενὴς Υἱὸς, ὡς μεσίτου τάξιν 
εἰχηφὼς, παραχαλεῖ τὸν Πατέρα, Jévov: Πάτερ, ἄφες 
αὐτοῖς τὴν ἁμαρτείᾳν ταύτην. Οὐ γὰρ οἵδασιν τί 


C κοιοῦσιν. Πολλοὶ γὰρ ἐξ αὐτῶν ἐπιστρέψουσιν, Διὸ 


καραχαλῶ, μὴ συνθερισθῇ ζιζανίοις σῖτος. Μὴ οὖν 
ἀπόλλωνται λύχοις ἄρνες, μὴ συνφθαρῶσι χόραξιν 
περιστεραί. Μὴ συγχαυθῶσιν ἀχάνθαις ῥόδα. 02 
μόνον Καϊάφας ἐνταῦθα μαστίζων, ἀλλὰ χαὶ Παῦλος 
ἐπιστρέφων [ἐπιστρέψιυν)]. Οὐ μόνον ὁ δοῦλος τοὺ 
ἀρχιερέως ῥαπίξων, ἀλλὰ xal Στέφανος τὸ papté- 
ριὸν εὐτρεπίζων. Πότερ, ὥξες αὐτοῖς τὴν ἁμωρ- 
τίαν ταύτην. 
M3 

Ταῦτα δὲ ὁ Υἱὸς ἔλεγεν πρὸς τὸν Πατέρα, οὐχ ὡς 
τοῦ Πατρὸς ἀγνοοῦντος τί βούλεται ὁ Yib;, f| τοῦ 
Υἱοῦ ἀμφιθδάλλοντος τί θέλει ὁ Πατὴρ, μία γὰρ βού- 
λησις Πατρὸς xai Υἱοῦ  ἐχεῖνο γὰρ olócv ὁ λόγος, ἃ 
θέλει ὁ νοῦς. Καὶ ἐχεῖνο οἶδεν ὁ νοῦς (171), ὃ θέλει ὁ 
λόγος, οὐχ ὡς ἀγνοῶν τοίνυν τὴν τοῦ Πατρὸς βούλη- 
σιν, ἔλεγεν ταῦτα, ἀλλ᾽ ὡς βουλόύόμενο; xal ἐν αὐτῷ 
τῷ σταυρῷ ὁ μονογενὴς Υἱὸς τὴν ἐμφάνειαν τοῦ 15- 
«ρὸς ποιήσασθα!, ἵνα μὴ ὡς ξένος χαὶ νόθος διαόλη- 
θῇ, ἀλλ᾽ ὡς; γνέσιος χαὶ τῆς αὐτῆς οὐσίας ὧν διὰ 
ταῦτα προσεύχεται ὁ μονογενὴς Υἱὸς, ὅπως ὃ ἔλα- 

ἐν παρὰ τοῦ Πατρὸς, ἀ"τιδῷ καὶ αὐτὸς τῷ Πα- 
τρίς 

Ἔστιν δὲ πάντως εἰπεῖν τινα, Τί ἐστιν ὃ ἔλαόεν 
παρὰ τοῦ Πατρὸς, ἵνα ἀντιδῷ xal αὐτὸς τῷ [[ατρί ; 


*3 Act. vii, 59. 


(17*) lta recte supplevit hunc locum dominus D. Sebast. Tengnagel. 


1997 


SERMO If. — IN SANCTAM PARASCEVEN. 


1993 


"Axout (3ztp [ὅσπερ vel ὅπερ! οὐχ ἀγνοεῖς, διὸ A memoriam revoco, non doceo. Audisti Christo in 


ὑπομιμνήτχω, οὐ διδάσχω, ἤχουες ἐν τῷ βαπτίσματι 
τῷ Ἰορδανιαίῳ ἄνωθεν τοῦ Πατρὸς βοῶντος, Οὗ- 
tóc ἐστιν ὁ Ylóc μου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν d εὐδόχησα, 
αὑτοῦ ἀχούετε. Ὃ Πατὶρ τὸν Υἱὸν σημαένει. xai 
γυωρίζει τοῖς ἀνθρώποις. Βουλόμενος τοίνυν ὁ Υἱὸς 
ἀνταποδοῦναν ταύτην τὴν μαρτυρίαν τῷ Πατρὶ, ἐν 
αὑτῷ τῷ σταυρῷ &6óa: Πάτερ, ἄφες αὑτοῖς τὴν 
ἁμαρτίαν ταύτην, o0 γὰρ οἵδασιν τί ποιοῦσιν. Καὶ 
ὅτι δι᾽ ἐμφάνειαν ὁ μονογενὴς Υἱὸς ταῦτα ἐφώνησεν, 
ἄχους αὑτοῦ τοῦ Υἱοῦ πρὸς τὸν Πατέρα λέγοντος " 
Πάτερ, ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις. 
Τούτου γὰρ χάριν xa ἢ οἰχονομία, ἵνα ὁ Πατὴρ 
Ὑνωρίσῃ τὸν Υἱὸν, ἵνα Υἱὸς γνωρίσῃ τὸν Πατέρα, 
ὡταύτως μεταξὺ Πατρὸς χαὶ Υἱοῦ γνωρισθῇ χαὶ τὸ 
ἅγιον Πνεῦμα ὁμοίω:. Πάλιν ἄχουε τὸν Υἱὸν pos- 
εὐχόμενον, xal λέγοντα πρὸς τὸν [lacépa-: Πάτερ, 
ἄφες αὑτοῖς τὴν ἁμαρείαν ταύτην. 

᾿Αλλὰ, εὐαχρόατα, μὴ ἀρνήσῃ τὴν γνώμην, μὴ 
σμιχρύνῃς τὸν ἀχατάληπτον. 'Eàv γὰρ τὸν Υἱὸν σμι- 
xpivps, xai τὸν Πατέρα σμιχρύνεις * ἐχεῖ γάρ ἐστιν 
ὁ Πατὴρ, ὅπου ἐστὶν ὁ Υἱός. Διὰ τοῦτο xal Υἱὸς 
προσηγόρευται ἀπὸ τοῦ οἷος, τοῦτ᾽ ἔστιν, οἷος ὁ Πα- 
τὴρ, τοιοῦτος καὶ ὁ Ylóc. Διὸ ἀκούων τὸν μονογενῆ 
«οὔ Θεοῦ Υἱὸν προσευχόμενον,χ χτὰ τὸν τῆ; ἐνανθρωπή- 
σεως λόγον λάμθανε. Προτεύχεται yàp οἰχονομιχῶς, 
θαυματουργεῖ δὲ θεοπρεπῶς, οὐχ ἄλλος ὁ πάσχων καὶ 
ἄλλος 5 θαυματουργῶν, εἷς καὶ ὁ αὐτὸς ὁ χαθεύδων 
χαὶ ὁνεχροὺς ἐγείρων. EL; χαὶ ὁ αὐτὸς ὁ πεινῶν καὶ ὁ 
χορτάξων' εἷς χαὶ ὁ αὐτὸς ὁ μονογενὴς Υἱὸς, ὁ καὶ ἐν 
τῷ παρθενιχῷ σηκῷ ἀστενοχωρήτως οἰκῆσας, 
xai ἐν τῷ σταυριαίῳ ξύλῳ ἀῤῥήτως maet, χαὶ ἐν 
τῷ λελαξευμένῳ μνημείῳ τὸ τριήμερον χαθευδήσας, 
καὶ ἐν τῇ νεφέλῃ τῆς ἀναλήψεως τὴν ἀπαρχὴν τῆς 

ἀνθρωπότητος ἀνασφετερίσα:, xoi ἐν τῷ πατρῴῳ 
xéATup ἀφράστως x3 ἀχρόνω: αὐλιφόμενο:, καὶ ἄνω 
xat τῷ μηδαμοῦ λειπόμενος. 

ἈΠεγάλα τοίνυν τὰ τῆς προσευχῆς χαρίσματα, ἀνΞεξ- 
ὀλειπτα τὰ ταύτης δωρήματα. Προσευχὴ θλίψεως 
àxows(a, εὐφροσύνης ἐπιστασίχ, -ἰίλων παραμυθία, 
τοῦ ἐπὶ πάντων Θεοῦ δωροδοσία. Τί ἐστιν; “χουες 
ἀρτίως; τοῦ συγγραφέως Μωσέως λέγοντος * Εἶπεν ὁ 
Κύριος 'EAigác τῷ Θεμανίτῃ Πμαρτες σὺ καὶ οἱ 
δύο σου gí.lo. Οὐ γὰρ ἐλαλήσατε ἐνώπιον μου 


Jordanis aqua baptizato, Patrem superis e regio- 
nibus inclamantem : Hic est Filius meus dilectus, 
in quo. mihi bene complacui, ipsum audite **. Hac 
testificatione Pater hominibus Filium suum notum 
testatumque fzcere voluit. Volens igitur Filius 
hoc testimonium Patri reddere, in ipsa cruce cla- 
mabat : Pater, dimitteillis hoc peccatum, nesciunt enim 
quid faciant. Filium autem hoc dixisse, ut. Pa- 
trem suum patefaceret, intelliges ex his Filii ad 
Patrem verbis : Pater, manifestavi nomen tuum 

éhominibus**. Hujus gratia divina itidem dispensatio 
seu incarnatio peracta est, ut Pater Filium, et ut 
Filius Patrem notum faceret: utque inter Patrem 
et Filium similiter Spiritus sanctus coguoscfretur. 
Eamdem ob causam a Filio Patri dictum existima: 
Pater, dimitte illis hoc peccatum. 


Sed, o bone auditor, ne hanc sententium scu 
voluntatem inflcieris. Ne incomprehensi honorem 
imminuas. Si enim Filii honorem minuas, minues 
et Patris; nam ibi est Pater, ubi et Filius : propter- 
ea Υἱὸς (Filius) nomen babet ab Oloz, hoc est, 
qualis Pater, talis et Filus. Quapropter cum uni- 
genitum Dei Filium precantem audis, id secundum 
humanam naturam fleri existima, Orat enim per 
dispensationem ; sed miracula patrat ut Deus: 
unus et idem qui dormit, et qui mortuos excital: 
unus et idem qui esurit, et qui satiat. Unus ct 
idem unigenitus Filius, qui in virgineo tabernaculo 
absque angustiis habitat, et qui in crucis ligno 
ineffabiliter figitur, et in exciso monumento tridui 
quietem capit; et qui in nube ascensionis primi- 
tias humanz naturz sursum evexit, inque paterno 
sinu inexplicabiliter et absque temporis circum- 
scriplione degit; cui in supernis nihil penitus 
desit. 

Eximia sunt igitur orationis dona: indelebilia 
ejus munera. Oratio calamitatis depulsio est, et 
Letitis adductio, amicorum consolatio, Dei, qui 
super omnia est, beneficium. Quid est? Audivisti 
modo Moysen dicentem (18) : Dixit. Dominus. ad 
Eliphas Themanitem : Peccasti tu et duo amici tui, 
non enim locuti estis coram me rectum, sicul servus 


οὐδὲν ἀληθὲς, ὥσπερ ὁ θεράπων pov "166. Kal D meus Job. Et nunc accipite septem vitulos et septem 


xvr 1άδετε ἑπτὰ μόσχους xal ἑπτὰ κριοὺς, xal 
αορεύθητε πρὸς τὸν παϊδά μου ᾿Ιὼδ, xal ποιήσει 
καρπώσεις ὑπὲρ ὑμῶν, καὶ ζήσεσθε, ὅτι εἰ μὴ 
πρόσωπον αὐτοῦ ξιαδον, àxoAsca ἃ» ὑμᾶς. Εἶδες 
πεοΞτευχὴν φίλω" εὐεργεσίαν, χαὶ πῶς ὁ Θεὸς διὰ 
προσευχῆς λύσιν πλημμελημάτων χαρίζετα!. 

Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ ᾿Ελιράζ ἽἬμαρτες σὺ καὶ ol 
δύο σου φίιλοι. Πορεύθητε οὗν πρὸς τὸν wai£á 
μου 166, καὶ προσεύξεται ὑπὲρ ὑμῶν ὁ θεράπων» 
μου "Io6. Καλὼς ὁ Κύριος ἐν ταὐτῷ τὸν Ἰὼδ, χαὶ 
παῖδα, καὶ θεράποντα προσαγορεύξι, παῖδα τὸ τῆς 


arietes, et ite ad servum meum Jcb, οἱ [αοἰεῖ sacri- 
ficium pro vobis, et vivetis : quia si faciem ejus non 
suscepissem, perdidissem vos "ὁ. Vides orationem 
esse benelicium amicis conferri et opitulari con- 
suetum, et quomodo Deus per orationem maie 
commissa condonare ac remittere soleat. 

Dixit Dominus ad Eliphaz: Peccasti tu et duc 
amici tui. Ite igitur ad servum meum Job, et orabiüi 
pro vobis servus meus Job. Recte Dominus hoc 
loco Jobum servum et famulum appellat. Servum 
nominat, ut servitutem ; famulum, ut pietatis offi- 


** Matth. xvi, ὅ. 5 Joan. xvii, 6. ** Job. xiu, 7, 8. 


(18) Existimat hic auctor librum: Jub. a Moyse conscriptum. 


τς 


1999 


LEONTII BYZANTINI 


20300 


cium indicet. Jte ad servum meum Job; famulus A δουλείας ὄνομα, θεράποντα tb τῆς εὐσεδείας χατόρ-- 


meus orabit pro vobis, et vivetis. Ὁ immensa 
Domini bonitatem! Ipse est, qui humanitatem, 
munificentiam exbibet: et tamen Jobo beneficii 
' gratiam  aseribit; admodum decenter. Quemad- 
modum enim in hisce rebus s:xcularibus, si quis 
. rex cognatione et necessitudine sibi devinctum 

: divitiis et gloria augere velit, illius opera libellos 
et litteras donat, et damnatis incolumitatem lar- 
gitur, ut et. illos beneficio afficiat, et cognatum 
honorificet; sic et omnium rex Deus, volens Jo- 
bum, ut proprium hominem henorare ac illustrem 
reddere ; illius interventu amicis peccata condo- 
nat; ut et ipse gloriam consequeretur, et illi a 
: culpis immunes redderentur. 


* *. L4 e. B 
]te ad servum meum Job. Nisi ipse me invocet, 


non ignoscam. ]te ad servum meum Job; ejus 
quem injuria affecistis, opem implorate ; quem 
aspernati estis, honorate: ulceribus plenum pro 
sacerdote amplectimini. Eum, qui in sterquilinio 
sessital, arx assistere cogitate ; nom enim ut pec- 
cator a mc derelictus est; sed ut justus, glorifica- 
tus. Aurum in fornace probatur, justus in tenta- 
tionibus illustratur. Non lxsit illum fimus : quin 
celebratiorem reddidit. Haud male negotiationem 
instituit; non dedit simplicia, et duplicia accepit? 


Ite ad servum meum Job, qui a labore et rebus 
arctis ad quietem venit. Discite fidelis amici pro- 
fectum; ille fidelis, vos vero infideles : discite ex 


θωμα. Πορεύθητε πρὸς τὸν παῖδά μου I6, ὁ 0cp3- 
πὼν μοῦ προσεύξεται ὑπὲρ ὑμῶν, xal ζήσεσθε. Ὦ τῆς 
τοῦ Κυρίου ἀγαθότητος αὐτὸς φιλανθρωπεύεται, 
xa τῷ Ἰὼδ τὴν χάριν παρέχει, σφόδρα καλῶς. Ὧσ- 
περ γὰρ ἐν τοῖς παροῦσιν χοσμιχοῖς ὁ βασιλεὺς βου- 
λόμενος τὸν ἔγγιστα αὐτοῦ χαὶ πλουτίσαι χαὶ δοξά- 
σαι, δι᾽ αὐτοῦ δέλτους δωρεῖται, χαὶ σωτηρίαν χα- 
ταδίχοις χαρίζεται, ὅπως χἀχείνους εὐεργετήσει, xat 
τὸν ἔγγιστα πλουτήσῃ * οὕτω χαὶ ὁ τῶν πάντων βα- 
σιλεὺς Θεὸς, βουλόμενος τὸν "16,6, ὡς; ἴδιον ἄνδρα 
δοξάσαι, δι᾽ αὑτοῦ τὴν ἁμαρτίαν τοῖς φίλοι: συγχω- 
ρεῖ, ὅπως xai αὐτὸς δοξασθῇ, χἀχεῖνοι τῆς ἁμαρτίας 
ῥυσθῶσιν. 


Πορεύθητε πρὸς τὸν παῖδά μου "106. El μὴ παρ᾽ 
αὑτοῦ παραχληθῶ, συγγνώμην οὐ δίδωμι, Πορεύ- 
θητε πρὸς τὸν παῖδά μου ᾿Ιὼδ, ὃν ὑδρίφατε, παρα- 
χαλέσατε. ὅν ἠθετήσατε, δοξάσατε" τὸν εἰλχωμέ- 
νον ἱερέα δέξασθε, τὸν ἐπὶ τῆς χοπρίας ἐπὶ τῷ θυ- 
σιαστηρίῳ χατανοῆσατε. Οὐ γὰρ ὡς ἁμαρτωλὸν αὖ- 
τὸν ἐγχατέλιπον, ἀλλ᾽ ὡς δίκαιον ἐδόξασα. Χρυσὸς ἐν 
χαμίνῳ δοχιμάζεται, χαὶ δίχαιος ἐν πειρασμοῖς λαμ- 
πρύνεται. Μὴ ἐζημίωσεν αὐτὸν ἡ χοπρία, μὴ οὐ 
γέγονεν ἐνδοξότερος ; Μὴ χαχῶς ἐπραγματεύσατο ; 
οὐχ ἔδωχεν ἀπλὰ, xol διπλὰ ἔλαθεν: 


Πορεύθητε πρὸς τὸν παῖδά μου ᾿Ιὼδ, τὸν ἀπὸ 


“χαμάτον, xal συγχοπῆς εἰς ἄνεσιν ἐλθόντα, Μά- 
Θετε φίλου πιστοῦ προχοπὴν, ἐχεῖνος πιστὸς, ὑμεὲς 


his, quz videtis, nullum fidelem a Deo deseri. Me C.5& ἄπιστοι: ἐξ ὧν οἴδατε, μάθετε, ὅτι οὐδεὶς πι- 


ad sereum meum Job ; nisi enim ipse intercessis- 
get, exitio vos dedissem. 


Hec eum audisset Eliphaz, e vestigio, assum- 
ptis duobus. amicis Baldad et Sophar, abiit celeri 
pede, ad generosissimum Jobum, eique ad genua 
accidentes, intercessionem et preces ad Deum ab 
illo postularunt; his eum verbis compellantes: 
Erravimus, o. generosissime, non intelleximus id, 
quod tibi evenit. Nunc cognovimus adversarium 
esse prostratum, quandoquidem tu corona redimi- 
tus es, precare pro nobis. Reconciliare nobis, qui 
noster rex es. Tuus vero Deus et agonothela ipse 
nos ad te misit, dicens: Nos sine tua intercessione 
remissionem malc commissorum non adepturos, 


H:ec audiens philosophica scientia excultus Job, 
non distulit preces; non fluctuavit ; non expro- 
bravit : nec abnuit amicorum lapsibus veniam dare. 
Quapropter simul atque sacrificium orationis coin- 
plevit; Deum quidem deprecatus est; amicos au- 
tem ingenti beneficio cumulavit, et se ad gratia- 
rum actionem stitit. Quid igitur historie scriptor 
Moyses? non enim abs re erit sequentia quoque 
indicare : Orante Jobo, inquit, pro amicis. suis, rc- 
nnisit illis Dominus peccatum. Addidit autem. Deus 
omnia quacunque [uerant Job, duplicia. Εἰ cum 
aud'ssent fratres οἱ sorores ejus omnia qua ei ac- 
ciderant, venerunt ad eum, edentes et bibentes apud 


στεύτας εἰς Κύριον, ἐγκατελείφθη. Πορεύθητε πρὸς 
τὸν παῖδά μου "Io6* ὅτι εἰ μὴ δι᾿ αὐτὸν ἀπώλεαα 
ἂν ὑμᾶς. 

Ταῦτα ἀχούσας Ἐλιφὰζ, εὐθέως παραλαδὼν τοὺ; 
δύο φίλους, Βάλδαν καὶ τὸν Σοφὰρ, ἐπορεύθησαν δρο- 
μαίῳ ποδὶ πρὸς τὸν γενναιότατον Ἰὼδ, xai πορευ- 
θέντες προσέπεσον, ἐδεήθησαν, ἠξίωσαν, παράχλῃ- 
σιν ἤτησαν λέγοντες πρὸς τὸν Ἰώδ' Ἐπφάλημεν, γεν- 
γαιότατε, οὐχ εἴδομεν τὸ συμθάν σοι. Νῦν ἔγνιυμεν, 
ὅτι ἐῤῥάγη ὁ ἀντίπαλος, ἐξ ὧν σὺ στεφανηφόρος &v- 
εδείχθης, πρέσδευσον ὑπὲρ ἡμῶν, κατηλλάγη [xa- 
ταλλάχθητι] ἡμῖν ὁ ἡμέτερος βασιλεὺς, σὸς δὲ Θεὸς 
xai ἀγωνοθέτης, αὐτὸς ἡμᾶς ἀπέστειλεν πρὸς σὲ 
εἰρηκὼς, ὡς δίχα τῆς σῆς παραχλήσεως συγγνώ- 
μὴν ἡμᾶς τῶν πλημμελημάτων μὴ δέξασθαι. 

Ταῦτα ἀκούσας ὁ φ'λόφιλος Ἰὼδ, οὐχ ἀνεδάλετο, 
οὐχ ἐδίστασεν, οὐχ ὀνείδισεν, οὐκ ἀπεστράφη ἤδη 
τῶν φίλων πταίσματα συγχωρεῖν. Διὸ παραυτὰ τὴν 
θυσίαν τῆς προσευχῆς πληρώσας, τὸν μὲν Θεὸν ἐδυσ- 
ὦπησεν, τοὺς δὲ φίλους εὐεργέτησεν, ἑαυτὸν δὲ 
πρὸς εὐχαριστίαν παρέστησεν. Τί οὖν ὁ συγγραφεὺς 
Μωῦσῃς ; χαλὸν γὰρ xai τὰ ἀχόλουθα μηνύσαι. 
Προσευξαμέγου δὲ, φησὶν, τοῦ "Ià6 περὶ τῶν φέ- 
Avr αὐτοῦ, ἀξῆκεν αὑτοῖς ὁ Κύριςς τὴν ἁμαρ- 
clar αὐτῶν. Προσέθηχεν δὲ ὁ Θεὺς τῷ ἸἸὼδ δι- 
πλὰ πάντα ὧν εἶχεν ἔμπροσθεν. ᾿Αχούσαγτες δὰ 
οἱ áó&Agol xul dógAzal πάντα τὰ συκδάντα αὐ- 
τῷ, Xapeyérorro πρὸς αὐτόν" φαγόντες δὲ xal 





2001 


SERMO II. — IN SANCTAM PARASCEVEN. 


2002 


πιόντες xap' αὐτῷ, παρεκάλεσαν αὐτόν. "Q ἀδελ- A illum; simulque illum consolantes δ΄. O fratrum et 


qv xal συγγενῶν χαταδρομὴ L'Ev πένθει οὐδεὶ-, tv 
εὐωχίχ πολλοί, Ὅτε ἐπὶ τῆς κοπρίας ἐχαθέζετο, 
πάντες ἀπέφευγον" ὅτε ἐν τοῖς βασιλείοις τὐλίζετο, 
πάντες ἔτρεχον, Τοῦτο δὲ οὐ μόνον τότε, ἀλλὰ χαὶ 
v3v συμδαίνει. Πολλάχις τις παίεται, χαὶ οὐ μόνον 
ὑπὸ τῶν συγγενῶν οὐ γνωρίζεται, ἀλλὰ χαὶ τοὐναν- 
κίον ὄρχους δέχεται μηδέποτε τῷ γένει πλησιάζον, 
"EXv δὲ προνοίᾳ τοῦ τὸν Ἰὼδ ix δευτέρου πλουτή- 
σαντος, χαὶ οὗτος χαὶ ἀξιώματος ἐπιλάδηται, πάν- 
τες οἱ συγγενεῖς χατατρέχουσιν, παρακαλοῦσιν, 
θάλπουσιν, πολλάχις λέγουσιν, "A. ηὐξάμεθα εἴἶδο- 
μεν, ὡς εἶναι τοὺς τοιούτους τῆς ὑπάρξεως, xal οὐ 
«τις φύσεως συγγενεῖς. Τὸν αὐτὸν τρόπον χαὶ ἐπὶ 
«οὐ γενναιοτάτου Ἰώδ" ὅτε ἐπὶ τῆς χοπρίας ἐχαθ- 


ἐζξετο, xal τοὺς ἰχῶρας ἀπέξεεν, καὶ χάμνων ἀνελέ- B 


Ὑξτο, xal στένων ἔλεγεν" Διὰ τί ἐν χοιλίᾳ μητρός 
μου οὐχ ἐτελεύτησα: διὰ τί δὲ ἐξελθὼν, εὐθέως 
οὐκ ἀπωλόμην; διὰ τί δὲ σηνήντησάν μοι γόνατα ; 
διὰ τί μαζοὺς ἐθήλασα μητρός; μου ; τότε οὐχ ἀδελ- 
φὸς δαχρύων, οὐχ ἀδελφὴ πενθοῦσα, οὐ συγγενὴς 
στυγνάζων. Μόνον δὲ τῆς βασιλείας ἐπελάδετο, xal 
διπλῆς ὑπάρξεως δεσπότης γέγονεν, εὐθέως οἱ ἀδελ- 
qoi παρατασσόμενοι, αἱ ἀδελοαὶ πορευόμεναι [ms. 
exempl. βαοευνόμεαι], οἱ φίλοι ἑπερειδόμενοι 

Τί δὲ λέγω περὶ τῶν ἀδελφῶν χαὶ συγγενῶν, χαὶ 

οὗ μεταφέρω θᾶττον τὸν λόγον, διὰ τὸ τῆς ὥρας ὀψὲ, 
ἐπὶ τὴν γαμετὴν τοῦ Ἰώδ; Καὶ γὰρ χαὶ αὐτὴ χάμ- 
wovto; τοῦ Ἰὼδ χαὶ ἐν ἀγωνίᾳ διάγοντος, σχληρο- 
τέρα πάντων γεγένηται, τοῦτ᾿ ἔστιν, ὀνειδίξουσα, 
βλασφημεῖν καραχελευομένη, λέγουσα πρὸς τὸν ἄν- 
δρα" « Μέχρι τίνος χαρτερήσεις λέγων" Ἰδοὺ ἀναμένω 
χρόνον ἔτι μιχρὺν, προσδεχόμενος τὴν ἐλπίδα τῆς σω- 
τηρίας uoo 3 "Mob γὰρ ἡφάνισται τὸ μνημόσυνόν σου 
ἀπὸ τῆς γῆς. Υἱοὶ x3 θυγατέρες, ἐμῆς κοιλίας ὠδῖ- 
νες xal πόνοι, ἐτελεύτησαν, ob εἰς τὸ χενὸν ἐχοπία- 
σα μετὰ μόχθων' σὺ δὲ αὑτὸς ἐν σαπρίᾳ σχωλέχων 
πάθῃ, διανυχτερεύων αἴθριος" ἐγὼ Ob πλάνη τις, xal 
λάτρις, τόπον Ex τόπου, χαὶ οἰχίαν ἐξ οἰχίας διερχο- 
μένη. Πότε δύσεται ὁ ἥλιος, ἵνα ἀναπαύσομαι τῶν 
μόχθων, xal τῶν ὀδυνῶν, αἴ με νῦν συνέχουσιν ; 
Ἃλλ' εἶπόν τι ῥῆμα πρὸς Κύριον, καὶ τελεύτα.» Εἶδες 
ἀνελπιστίας ῥήματα" Μέχρι τίνος χαρτερήσεις λέγων, 
Ἶδοὺ ἀναμένω χρόνον ἔτι μιχρὸν, τοῦτ᾽ ἔστιν, ἕως 
πότε φρεναπατᾶς ἑαυτὸν, προσδοχίαν ἀγαθῶν χαρα- 
δοχῶν; ποία σοι ἐλπὶς ὑπολέλειπται ; Τί δέ σοι ὥνη- 
δὲν τὸ συχνῶς τὰς χεῖρας εἰς οὐρανὸν ἐπαίρειν, 
καὶ τὰς εὐχὰς πλατύνειν ; Ανωθεν ἐπολεμήθης, καὶ 
ἐχ τοῦ οὐρανοῦ πῦρ χατηνέχθη. 

Ταῦτα τῆς γυναιχὸς ἕτι λεγούσης τῷ Ἰὼόδ, ἐν τῷ 
πειρασμῷ διάγοντος, τότε μὲν ὁ Ἰὼδ οὐδὲν ἀπεχρί- 
wto* μόνον δὲ τῆς βασιλείας ἐπελάθετο, xal τῆς 
ὑκάρξεως τετύχηχεν, χαὶ ἴδεν ἀδελφοὺς xaY φίλους 
χαὶ συγγενεῖς, χαὶ πάντας εὐωχουμένους, ὁμοίως 
XÀ τὴν γαμετὴν τῷ βασιλιχῷ πέπλῳ φαιδρυνομέ- 
τὴν, xal τῶν αὐτῶν τέχνων μητέρα γινομένην, στρα“ 


" Job xzu, 10, 14. 55 Job πι,}1}, 12. 


cognatorum concursum ! [n luctu nullus ; in convi- 
vio multi. Quando in sterquilinio sedebat, omnes 
aufugiebant; quando in regia versabatur, omnes 
accurrebant. Hoc non solum tunc, sed et hac ztate - 
usuvenit. Sepe flt, ut quis in adversam fortunam 
incidat, et non solum a cognatis non cognoscitur, 
sed et jurejurando a cognatione et famili propin- 
quitate repellitur. Si vero providentia ejus, qui 
Jobum secundo opibus auxit, iterum ad opes et 
dignitatem provebatur, omnes cognati advolitant, 
compellant, demulcent ; szpius illud ingeminantes: 
Quod xobis in votis erat, id intuemur; ut proinde 
istos recte fortunarum, non natura cognatos dixe- 
ris. Idem prorsus invicto luctatori Jobo contigit; 
nam quando in sterquilinio sedebat, et saniem 
testa radebat, multisque angustiis et :rumnis ecir- 
cumventus clamabat : Cur in ventre matris mea non 
interii ? Cur egressus, confestim non perii? Cur genua 
mea concurrerunt ? Cur ubera matris mec suzi** ὃ 
tunc nullus frater comparuit lacrymans, nulla 
soror lamentans, nullus cognatus merens. Αἱ si- 
τὰ] δίχα in regiam restitutus, et duplicis sub- 
stantix possessor effectus est, statim astant fratres, 
sorores advolitant, amifi fulciunt. | 

Et quid verba facio de fratribus et cognatis, nec 
orationem quantocius (eo quod tempus efflaxit), 
transfero ad uxorem Jobi ; que, Jobo calamitatibus 
circum(luente, et in gravissima lucta constituto, 
durior et inhumanior omnibus exstitit; opprobriis 
et calumniis eum incessens, et ad blasphemias 
incitans, et hunc in modum compellans: « Quousque 
perges dicere: Ecce modicum adhuc tempus ex. 
specto, ut recipiam spem salutis mez? Ecce enim 
memoria tua de terra obliterata est : filii et filix, 
ventris mei labores et dolores, interierunt, quos 
frustra tantis molestiis peperi; tu ipse in vermium 
putredine sedes, sub dio degis : ego autem ut erra- 
bunda et serva locum loco, et domum domo per- 
muto. Quando occumbet sol, ut. quiescam a labo- 
ribus et doloribus, quibus nunc opprimor ? Sed dic 
Deo verbum, et morere. » Vides infidelitatis verba: 
Quousque dicere perges : Ecce modicum adhuc 
tempus exspectabo? hoc est, quousque teipsum 


p decipies, et spe bonorum recipiendorum falles ? 


Quz tibi spes relicta est? Quid tibi utilitatis affert, 
manus: crebro ad colum sustulisse, et preces 
protraxisse ? Desuper debellatus es, delapso e 
coelis igne. 

Hxc cum mulier, Jobo cum tentationibus 'con- 
flictante, effutiret, nullum tunc responsum de- 
dit " (19), δ αὶ in regiam revenit, opesque suas 
recuperavit ; simulque fratres, amicos, et cognatos 
epulantes, et uxorem suam regali amictu splen- 
descentem, et eorumdem filiorum matrem effe- 
ciam vidit, tum conversus ad mulierem dicebat : 


*9 ibid. n. 9. 


(19) Et tamen statim respondit: Quasi una de stultis mulieribus locuta es. (Job. 1, 10.) 


2903 


LEONTII BYZANTINI 


2004. 


Quid ais, mulier? Annon tu illa es, qui cseteris om-^A φεὶς πρὸς τὴν γυναῖχα ὁ Ἰὼδ ἔλεγεν" Τί λέγεις, γύ- 


nibus graviora maledicta in me congessisti ? annon 
clamabas : Quousque perges dicere : Ecce adhuc exi- 
guum tempus exspecto,ut recipiam spem salutis meze? 
An agricola non przestolatur messem? Et ego non 
exspectem Deum, qui suscitat de terra inopem, et de 
stércore erigit pauperem *^? Annon venit bonorum 
wstas? Annon adest ver fruendi bonis? Annon plu- 
ribus divitiisabundas, quam prius? Aspice tuos libe- 
ros. Num deformieres sunt prioribus? Annon vitis 
excellens facta es, alii quidem fructus tui decerpti 
sunt; alios adhuc possides. Et illi vivunt, et isti 
saliunt. Sic enim omnia duplicia accepisti. Si tibi, 
mulier, morem gessissem, Deumque blasphemassem, 
unde nobis haec tanta opum eopia advenisset? 
Vides, quantum fructus patientia in fimo peperit. 


Quocirea, mulier, in posterum ne dicito : Ego 
errabunda et famula sum. Cecidit enim erro, et ad 
nihilum redactus est idololatra. Vere cecidit erro 
diabolus, qui semper adversus se foveas fodit. Nam 
ct hodie corona plectitur, et Job coronatur, et 
Adam renovatur, et latro laudatur. Hodie sepul- 
crum signatur, et ccelum aperitur. Hodie Dominus 
alapis czditur, et natura humana libertatem adi- 
piscitur. Testatur hoc Paulus, clamans: Im liber- 
tate, qua Christus liberavit, state firmi**. Ipsi gloria 
et potentia in szecula seculorum. Amen. 


δ Psal. cxu, 1, *! Galat. v, 13. 


vat ; Οὐ σὺ εἴ ἡ πάντων μοι χαλεπώτερον ἐπιπλήτ- 
τουσα ; οὐκ ἔλεγές ubi Μέχρι τίνος χαρτερήσεις λέ- 
Tov, Ἰδοὺ ἀναμένω χρόνον ἔτι μιχρὸν, προσδεχόμενος 
τὴν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας μου; Ἢ ὁ γεωργὸς στάχυν 
οὐχ ἐχδέχεται ; χἀγὼ τὸν Θεὸν οὐ περιμένω τὸν ἀν- 
ἱστῶντα πένητα ἀπὸ γῆς, χαὶ χοπρίας ἐγείροντα 
πτωχόν; Μὴ οὐχ ἦλθεν τὸ θέρος τῶν ἀγαθῶν ; μὴ 
οὐχ ἔφθασεν τὸ Éap τῆς ἀπολαύσεως ; οὐχὶ μᾶλλον 
πλουτεῖς ἣ πρότερον ; μὴ οὐ γέγονας ἄμπελος. διά- 
φορος ; ἐχείνους ἐτρυγήθης, ἀλλὰ τούτους χρατεῖς. 
Κἀκεῖνοι ζῶσιν, xal οὗτοι σχιρτῶσιν" οὕτω γὰρ δι- 
πλὰ ἀπέλαθες πάντα᾽ εἰ ἤχουσά σου, γύναι, χαὶ βλασ- 
φημήσας τὸν βίον ἐξῆλθον, πόθεν ἡ ἀνάστασις τῶν 
ἀγαθῶν ; Εἶδες ἣ χοπρία τῆς ὑπομονῆς πόσον χαρ- 


B πὸν ἐόλάστησεν. 


Διὸ, γύναι, ἀπὸ τοῦ λοιποῦ μὴ ἄρξῃ λέγειν, Ἐγὼ 
πλάνη τις xai λάτρις. Ἕπεσεν γὰρ ὁ πλάνος, xal 
χατήργηται ὁ εἰδωλολάτρος. “Ὄντως ἔπεσεν ὁ πλάνος 
ὁ διάβολος, ὁ ἀεὶ καθ᾽ ἑαυτοῦ τοὺς βοθύγους ἐγείρων. 
Σήμερον γὰρ καὶ στόφανος πλέχεται, xal Ἰὼδ στε- 
φανοῦται, καὶ ὁ ᾿Αδὰμ ἀναχαινοῦται, xal λῃστὴς ἐπαν- 
νεῖται. Σήμερον xal τάφος σφραγίζξεται, χαὶ οὐρα- 
γὸς ἀνοίγεται. Σήμερον ὁ Δεσπότης ῥαπίζεται, καὶ 
ἡ ἀνθρωπότης τὴν ἐλευθερίαν δέχεται, xol μα ρτυρεῖ 
μοι τῷ λόγῳ Παῦλος βοῶν" Τῇ ἐλευθερίᾳ Χριστὸς 


' ἡμᾶς ἠλευθέρωσεν" στήκετε βέδαιοι. Αὐτῷ ἡ δόξα, - 


xai τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμῆν. 





LEONTII BYZANTINI 
FRAGMENTA. 


Ex Leontto. 


χε 


Ἀπὸ τῶν Λεοντίου. 


(Mar, Script. vet. VII, 52.) 


Substantia ae substantiatum zque differunt ac C 


essentia atque essentiatum. Substantia enim per- 
soriam, substantiatum vero ens designat. Cum enim 
substantia particularitatibus cireumsceribendis ope- 
ram dat, substantiatum discrimina rerum definien- 
darum perscrutatur, earumque theoriam consti- 
tuit. Hujus generis sunt omnes qualitates tum es- 
sentiales cum accidentales, quarum neutra est 
essentia, id est actionis substratum, quod essentix 
semper adhzrens cernitur, ut, ex. gr. , color in 
corpore, ut scientia in anima. Quocirca qui dicit : 
« Natura non est insubstantiata, » vere quidem 
dicit, sed baud congrue definit, quia id quod sub- 
stantiatum non est, substantie attribuit. Item di- 


(1) Leontii de hoc argumento amplam disputa- 
lionem, seu potius excerpta ejus, exhibent co- 
dices Vaticani duo, neque me exscribere piget. 


Ὅτι οὐ ταὐτὸν ὑπόστασις χαὶ ἐνυπόστατον (ἢ), 
ὥσπερ ἕτερον οὐσία καὶ ἐνούσιον᾽ ἡ μὲν γὰρ ὑπό» 
στασις τόν τινα δηλοῖ, τὸ δὲ ἐνυπόστατον τὴν οὗ" 
σίαν" χαὶ ἡ μὲν ὑπόστασις πρόσωπον ἀφορίζει τοῖς 
χαραχτηριστιχοῖς ἰδιώμασι, τὸ δὲ ἐνυπόστατον τὸ 
μὴ εἶναι αὐτὸ συμθεδηχὸς δηλοῖ, ὅπερ ἐν ἑτέρῳ ἔχει 
τὸ εἶναι χαὶ οὐχ ἐν ἑαυτῷ θεωρεῖται " τοιαῦται δὲ 
πᾶσαι αἱ ποιότητες, αἴ τε οὐσιώδεις xal ἐπουσιώδεις 
χαλούμεναι, ὧν οὐδετέρα ἐστὶν οὐσία, τοὐτέστι πράγ- 
ματος ὑφεστὼς, ἀλλ᾽ ἀεὶ περὶ τὴν οὐσίαν θεωρεῖται, 
ὡς χρῶμα ἐν σώματι, καὶ ὡς ἐπιστήμη ἐν ψυχῇ. Ὁ 
τοίνυν λέγων, Οὐχ ἔστι φύσις ἀνυπόστατυς, ἀληθῶς 
μὲν λέγει, οὐ μὴν ὀρθῶς συμπεραίνει, τὸ μὴ ἀν- 
υπόστατον συνάγων εἰς τὸ ὑπόστασιν εἶναι" ὥσπερ ἂν 


Attamen conferendus est idem Leontius De «ectís 


D act, VII. 





2005 


FRAGMENTA. 


2008 


εἴτις μὴ εἶναι σῶμα ἀσχημάτιστον ἀληθὲς λέγων, Α cendo, corpus non sine forma cssc, non erraveris, 


ἔπειτα συνάγει οὐχ ὀρθῶς, τὸ σχῆμα σῶμα εἶναι, 
ἄλλ᾽ obx ἐν τῷ σώματι θεωρεῖσθαι * ἀνυπόστατος μὲν 
οὖν φύσις, τοὐτέστιν οὐσία, οὐχ ἂν εἴη“ οὐ μὴν ἡ 
φύσις ὑπόστασις, ὅτι μὴ δὲ ἀντιστρέφει" ἡ μὲν γὰρ 
ὑπόστασις, χαὶ φύσις" ἡ ὃδ φύσις, οὐχ ἔστι xal 
ὑπόστασις" ἡ μὲν γὰρ φύσις, τὸν τοῦ slvat λόγον 
ὁποδέχεται" ἡ δὲ ὑπόστασις, καὶ τὸν τοῦ χαθ᾽ αὑτὸ 
εἶναι" xai fj μὲν, εἴδους λόγον ἐπέχει " ἡ δὲ, τοῦ τι- 
νές ἐστι δηλωτιχόν᾽ xai ἡ μὲν, χαθολιχοῦ πράγ- 
ματος χαραχτῆρα δηλοῖ, ἡ δὲ, τοῦ χοινοῦ τὸ ἴδιον 
ἀποδιαστέλλεται" χαὶ συντόμως εἰπεῖν, φύσεως μὲν 
μιᾶς λέγονται τὰ ὁμοούσια, καὶ ὧν ὁ λόγος τοῦ εἶναι 
χοινός " ὑποστάσεως δὲ ὄρος " ἣ τὰ χατὰ τὴν φύσιν 
μὲν ταὐτὰ, ἀριθμῷ δὲ διαφέροντα " f) τὰ ἐχ διαφό- 
ρων φύσεων συνεστῶτα " τὴν δὲ τοῦ εἶναι κοινωνίαν 
ἅμα τε xat ἐν ἀλλήλοις χεχτημένα * οὕτω γέ τοι, φη- 
pi, χοινωνοῦνται τοῦ εἶναι, οὐχ ὡς συμπληρωτιχαὶ 
tfc ἀλλήλων οὐσίας, ὅπερ ἐστὶν ἐπὶ τῶν οὐσιῶν xai 
τῶν οὐσιωδῶς xav αὐτῶν χατηγορουμένων * ὡς ἡ ἐν 
σώματι ποιότης, λευχότης, μελανότης ὅπερ ἄν τις 
εὕροι xaX ἐν ἄλλοις, μᾶλλον δὲ ἐπὶ ψυχῆς xat σώ- 
gatos, ὧν χοινὴ μὲν ἡ ὑπόστασις, ἰδία δὲ ἡ φύσις. 


Καὶ ὁ λόγος διάφορος ὅτι διττὸς ὁ vr; τελειό- 
τητος ὄρος, ὁ μὲν ἁπλῶς λεγόμενος, ὡδὲ σχέσει θεω- 
ρούμενος᾽" ὅτι εἰ φύσει παθητὸς ἦν ὁ Λόγος, ἣ τῶν 
ἐνταῦθα ἐδέχετο περιγραφὴν, ἔσται τοῖς ἀπὸ Νεστο- 
ρἷου ταῦτα ἐν αὐτῷ, τὸ φοδεῖσθαι σαρχὶ συνάπτειν 
χαὶ ὅλῳ ἀνθρώπῳ, ἵνα μὴ περιθραφῇ ᾿ εἰ δὲ φύσεις 
ἄτρεπτός ἔστι xal ἀπερίγραπτος xai ἀπαθὴς, xàv 
ἐν σώματι γένηται, σώζοι ἂν τὸν ἴδιον τῆς ἀπαθείας 

καὶ παντελῆ τῆς ἀτρεψία; λόγον" xal γὰρ οὐδὲ xó- 
σμον χτίζων, χαὶ εἰς τόδε τὸ σχῆμα τοῦ παντὸς 
ἄγων αὐτὸν οὐχ ὄντα πρότεοον, ἐχ τοῦ ὑπερχοσμίου 
xal ὑπερουσίου εἰς τὸ περιχόσμιον τοῦτο ἣ ἐγχό- 
cptoy ἐχπεπτωχὼς φαίνεται" χαὶ ix τοῦ οἰχείου 
ἀπεριγράπτου εἰς τὸ περιγεγράφθαι ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐλη- 
Aou: οὔτε τοίνυν οὐδὲ πρότερον ἡνίκα τὸν χόσμον 
χαὶ τὰ ἐν αὐτῷ πάντα παρήγαγεν, οὔτε ὕστερον ὅτε 
τὸν μέγαν ἐν μιχρῷ χόσμον τὸν ἄνθρωπον ἑαυτῷ πε- 
οἰέπτηξε, περιεγράφη. Καὶ τί θαῦμα; ὅπου γε xal 
$j ἀνθρώπου Ψυχὴ οὐχ ἁπλῶς γχαὶ διὰ τὸ σώματι 
αὐτὴν εἶνα: πάσχει ταῦτα, ἀλλὰ δ'ὰ τὸ πεφυχέναι 
πάσχειν xol χωρὶς ciao; ὅτ' ἄῤῥητος ὄντως 
ἐστὶ xal ἀνευνόητο: μόνη ἡ xaT οὐσίαν τε xal o2- 
σιώδης χαὶ ἐνυπόστατος ἕνωτις " πῶς γὰρ τὰ τοσοὺῦ- 
τον χατὰ͵ φύσιν παρηλλανμένα χαὶ μαχρῷ διῳχι- 
σμένα. ἀλλήλοις τε συνέδη, xal χραθέντα οὐ συγχέ- 
χυνται, ἀλλὰ xaX ἔστιν ἕν χαὶ γνωρίζονται δύο ; Ὅτι 
δεξζ ἀντιστῆναι, ὡς οἱ τὴν ἕνωσιν μὴ χατ᾽ οὐσίαν, 
ἀλλὰ xav ἐνέργειαν f) εὐδοχίαν, ἣ ἄλλην τινὰ σχέσιν 
ζογματίϑαντες, χατ᾽ οὐδὲν μὲν τῇ ἀληθείᾳ ἐγγίζουσι, 
τὸ δὲ ψεῦδος πολυσχιδὲς ὃν ἐμερίσαντο "σποία γὰρ 
ἂν εἴη ταύτη. χαὶ ποῦ τοῦ τῆς ἑνώσεως ἀξία ὀνό- 
ματος τῆς ὑπερφνοῦς χαὶ μόνης μετὰ τὴν μόντν xal 
τιρώτην fj μὴ τὰ πράγματα συνδέουσα χαὶ εἰς ταῦυ- 
τὸ» ἄγουσα ; Ὅθεν xal θαυμάζειν ἔπεισί μοι, ὅτ᾽ 


D 


false autem definieris asserendo corpus.et formam 
unum esse, ita tamen ut hzxcce in illo non in sen- 
sus cadat. Hinc natura non cst substantiata, atque 
ita nonest essentia. Igitur Bpatura non est substan- 
tia; non enim, reciprocat. Nam substantia natura 
partes agit, non autem natura substantiz. Et revera 
quidem natura τοῦ essc rationem init, substantia 
autem etiam τοῦ esse per se. Quare una quidem 
speciei rationem subit, altera autem ejus unde pro- 
venit ipsa, documentum exhibet; una actionis uni- 
versalis typum declarat, altera ex eo quod pluribus 
commune est secernit id quod particulare. Quid 
multa? Unius natura ὁμοούσια dicuntur, quie 65- 
sendi causam habent communem ; porro substan- 
tix: finis, et ea que, quoad numerum, differunt, 
quamvis, quoad naturam, eadem sint. Huc addc 
qus e diversis naturis consistunt οἱ exsistendi 
causam habent communem. Nec tamen ita suas 
exsistentias invicem compleant, qued quidem fit 
in essentiis iisque quz essentialiter de iis przedi- 
cantur. Sic in corpore albedo, nigredo, etc., sicque 
in aliis rebus, presertim corporeis ac spiritualibus 
que communem habent substantiam, particülarein 
tamen inveneris naturam. 

Sermo etiam differt, quia duplex est perfectionis 
terminus : unus simplex, alter in babitu conside- 
ratus. Quodsi natura idem passibilis est, aut aliun- 
de circumscriptus, cum Nestorio utique metuere 


c Poterimus ne, carni ac toti homini adaptatus, 


plane mutetur. Sin pro sua natura immutabilis 
est, et incircumscriptus et impassibilis, licet cum 
corpore coadunatus, impassibilitatem atque im- 
mulabilitatem suam servaverit. Αἱ non creavit 
mundum, non universi typo eum qui prius non 
erat, induit; imo ex supermundano et superessen- 
tiali statu in hunc mundanum et plane terrestrem 
videtur processisse, non jam incircumscriptum, 
ut ante, sed circumscriptum. Igitur nec tum cum 
mundum et que in 60 sunt conderet, nec postea 
ubi hominem, mundum in parvo magnum sibi as- 
sociaret, circumscribebatur. Quid miruin? nam 
anima humana nonsimpliciter et quia cum corpore 
juncta est hzc patitur, sed quia pro natura sua 
vel sine corpore patitur; est enim unio sola secun- 
dum essentiam, essentialis et substantiala, qux 
nec exprimi nec comprehendi potest. (Quomodo 
enim ea quae pro sua natura adeo differint et se- 
parata sunt, nihilominus conjunguntur et eonjuncta 
non miscentur, imo essentialiter unum sunt, duo 
autem cognoscuntur? Certe contradicendum est 
iis qui istam unionem non secundum essentiam, 
sed et arbitrio et vi adhibita factam cesse docent, 
atquc tantum abest ut veritalem assecuti sint, ut 
inendacium etiam auxerint. Que enim alia esse 
veritas potest, et quo alio vinculo uniri potest 
nisi co, quod res conjunctas in uuum locum co- 
κἰι 1 Quare miror auod, dum illi hanc unionem 
praedicant, tanquam de re pura et immutabili lo- 


2001 


LEONTII BYZANTINI 


b 


2008 


quautur. De quanam vero mutatione in rerum ἃ àv αὐτῶν τὴν τοιαύτην ἕνωσιν πρτεσδευόντων, τὸ 


divisione loqui poterunt. qui plures dignitates in 
umam dignitatem confundunt? Nunquam. enim 
[5 dignitates una fleri dignitas poterunt, sicut 
nec plures nature immutabiliter una erunt post 
facultates divisas; nam quod res diversas unit, 
dignitates quoque unit, facultatibus divisis. Quod 
enim res conjungit, dignitatem etiam jungit. Unde 
fit ut quoscunque dignitatis divinz aciinus partici- 
pes factos, essentize divine privilegio eodem loco 
ponamus, duarumque naturarum unicuique sancti- 
tatem tribuamus. Nam dignitatis mensura non om- 
nino disjungit qu: pretii sunt inequalis, sed na. 
turas illo ipso respectu adunabit. | 

Huc accedit quod eos qui, preter Christum, 
sancti exsistunt, cum Trinitate volunt jungere ; eo 
enim impietatis progredi audent. Namque dii et 
Dei filii spiritus sancti denominationem usurpant 
secundum illud : Qui Domino cohzret, idem spi- 
ritus sunt; id quod Nestoriani impii scire debebant, 
distributionis scilicet partem superioribus parti- 
cularem esse pr: inferioribus; omnibus autem 


virtutis et dignitatis donum zequaliter impertitum - 


obtigisse, idque una cum Deo Verbo, aut si malunt, 
cum aliqua earum rerum qua in Trinitate cernun- 
tur, ita ut sancta Trinitas in duas naturas scin- 
datur, substantie vero dus, aut tres, aut quatuor 
numero statuantur. Sed fortasse nec illud cum Dei 
Verbi natura conflare in unumque Filium eumdem- 
que prototypum constituere volent. Una enim est 
naturalis filiatio, unde omnis plane filiatio per 
participationem originem ducit. Inde etiam necesse 
est Nestorianos suum sumpsisse hominem quasi ex 
machina deum, nisi e gratia speciali eum emanasse 
malint. Quare unionem vere essentialem atque 
duplicem unionum ac secretionum rationem alta 
voce pradicamus. Alia quidem in speciebus unita, 
in substantiis discernuntur ; alia in speciebus dis- 
creta im substantiis simplicem prebent unionem, 
aut etiam compositam. Sed jam satis diximus de 
jis 4155 simplicem duplicemve habent constitutio- 
nem; non enim pro libitu disquirentes his tali- 
busque lucem affundere valemus. 

Sed dum de rerum compositione aut complexione, 
aut mistione unioneve aut quo tandem nomine 
utamur, loqui volumus, essentialem iisdem aut 
accidentalem naturam tribuentes, iis qui de voca- 
bulis eorumque significatu proprio aut improprio 
litigant, facile hanc licentiam dabimus. Non enim 
flores inspergere dictioni nostre, sed res ipsas 
cognoscere in animo est. 

Eorum igitur qux essentialiter exsistunt et se- 
cundum essentiam cogitantur, alia particularem 
exsistentie rationem conservant, alia turbant et 
delent. Et illoram quidem relatio invicem inter- 
cedens c duobus unum prestat quoad numerum, 
servala essentiz, quoad unitatem, differentia. Pro 
exeinplo est in animantibus quidem homo; et iu 
corporibus simplicibus naturalibusque substantia. 


ἀσύγχυτον προσρίπτηται xol τὸ ἄτρεπτον * ποίαν γὰρ 
xai ὑφορᾶσθαι τροπὴν αὐτοὺς δίχαιον ἐν τῇ διαιρέ- 


σει τῶν πραγμάτων, τὰς μὲν ἀξίας εἰς μίαν ἀξίαν 


συγχέοντας " ob γὰρ αἱ ἀξίαι ἀξία ποτ᾽ ἂν γένοιντο 
ἀσυγχύτως, ὥσπερ οὐδὲ αἱ φύσεις μία φύσις ἀτρέ- 
πτως, τὰς δ᾽ ἐξουσίας χωρίζοντας. Ὃ γὰρ πραγμά- 
των ἕνωσις, ἡ τῆς ἀξίας ἕνωσις " T] οὕτω γ᾽ ἂν xaX 
πά,τας τοὺς τῆς θείας λελαχότας ἀξίας εἰς ταὐτὸν 
ἄξομεν τῇ θείᾳ οὐσίχ“ καὶ δύο φύσεις ἐφ᾽ ἑχάστου 


'πῶν ἁγίων δογματίσωμεν᾽ τὸ γὰρ ποσὸν τῆς ἀξίας 


οὗ πάντη χωρίζει τὰ χατὰ τὴν ἀξίαν διάφορα, 
ἀλλ᾽ ὁπόση ἂν εἴη, κατὰ τοσοῦτον συνάψει τὰς φύ- 
σεις. 

El δέ τινι ἑτέρῳ τῶν ἐν τῇ Τριάδι συνάψαι βού-- 


B χονται τοὺς παρὰ τὸν Χριστὸν λοιποὺς ἁγίους, τῆς 


ἐν ἀσεδείᾳ αὐτῶν ἕστω ἐξουσίας" χεχρηματίκασι 
γὰρ οἵ θεοί τε καὶ οἱ υἱοὶ θεηῦ, καὶ πνεύματα ἅγια, 
χατὰ τὸ, 'O χολλώμενος τῷ Κυρίῳ, Ev πνεῦμά ἐστιν. 
Ὅτι, φησὶν, ἔδει τοὺς ἀθέους Νεστοριανοὺς εἰδέναι, 
ὅτι xal τὸ ἑξαίρετον τῆς ποιχίλης διανομῆς πρόσ- 
ἐστι τοῖς ὑπερτέροις πρὸς τοὺς ὑφειμένους, ἀλλὰ xot- 
νὸν τὸ ἐφ᾽ ἅπασι τῆς ἐνεργείας χάρισμα xal τῆς 
ἀξίας δώρημα" καὶ f] κχἀχείνας μετὰ τοῦ Θεοῦ Aó- 
γου, ἣ εἴ γε βούλονται ἑνὸς τῶν ἐν τῇ Τριάδι θεω- 
ρουμένων, tfj xa ὅλης τῆς σεθασμίας Τριάδος εἷς, 
δύη συνάπτειν φύσεις, xal δύο f) τρεῖς ἣ τέσσαρας 
ὑποστάσεις διαιρεῖν, ἣ μηδὲ τοῦτον μετὰ τῆς φύσεως 
τοῦ Θεοῦ Λόγου συνάπτειν, xa εἰς ἕνα υἱὸν συντι- 
0£vav: fj ὁμωνύμως αὐτὸν ποιεῖν, ὡς τὸν πρωτότυ- 
«ov Υἱόν" ὅτι μία ἐστὶν ἡ φυσιχὴ υἱότης, ἐξ ἧς χατὰ 
μετοχὴν πᾶσα υἱότης" καὶ διὰ τοῦτο ἀνάγχη τὸν ἀπο- 
σχεδιασθέντα τοῖς Νεστοριανοῖς ἄνθρωπον ἣ τῆς Ex 
χάριτος γινομένης. Ὅτι τῆς xat' οὐσίαν ἑἐνώσεω: 
μεγαλοφώνως χηρυττέσθω fj ἀλήθεια, ὅτι τῶν ἑνώ- 
σεων xal τῶν διαχρίσεων διττὸς ὁ λόγο: τὰ μὲν γὰρ 
ἥνωται τοῖς εἴδεσι, διήρηται δὲ ταῖς ὑποστάσεσι" τὰ 
δὲ διῇρηται μὲν τοῖς εἴδεσι, διῃρημένων δὲ ταῖς ὑπ» 
στάπεσι, τὰ μὲν ἁπλῆν ἔχει τὴν ἕνωτίν τε xai τὴν 
διάχρισιν, τὰ δὲ σύνθετον' περὶ μὲν τῶν ἀπλῆν᾽ ἐχόν- 
των τὴν διττὴν, τὰ νῦν λέγειν ἀφείσθω" οὐ γὰρ τῆς 
παρούσης σχέψεως ἡ ἐκείνων εἰς τὰ χατὰ μέρος ἐξ- 
ἀπλωσις. 

Περὶ δὲ τῶν χατὰ σύνθεσιν ἤγουν συμπλοχὴν f 


D χρᾶσιν, ἣ ἕνωσιν, ἣ ὅπως ποτὲ φίλον χαλεῖν τὰς οὐ- 


σιώδεις τῶν ἑτεροειδῶν σχέσεις, λεχτέον ἡμῖν τοῖς 
ὀνοματομάχοις χαταλιποῦσι τὰς, ὡς αὐτοὶ νομέζου- 
σιν, ἐμφαντιχωτέρας ἣ χκυριωτέρας τῶν σημασιῶν" 
οὐ Yào ἐχλογῆς λέξεων ἡμῖν σχολὴ, ἐπὶ τὸ νοξῖν 
ἐπειγομένοις. 


Tav τοίνυν οὐσιωδῶς ὑπαρχόντων καὶ χατ᾽ οὐσίαν 
νοουμένων, τὰ μὲν xal τῇ ἑνώτει σώξει τὸν ἴδιον 
τῆς ὑπάρξεως λόγον, τὰ δὲ συγχεῖ τε καὶ ἐξαφανί- 
ζει, τὴν ἀκρότητα τῶν ἡνωμένων λυμαινόμενα. Τῶν 
οὖν προτέρων ἡ μετ᾽ ἀλλήλων καὶ ἐν ἀλλήλοις θεω- 
ρουμένη σχέσις; ἕν μέν τοι ἐξ ἀμφοτέρων ἀποτελεῖ, 
xaX ὡς; ἄν τις εἴποι, ἕν εἶναι τῷ ἀριθμῷ ἀποδεΐ- 
zu3t, τὸ διάφορον σώϑοντα τὴς ὑπάρξεως ἐν τῷ αὐὖ- 





2009 


FRAGXENTA. 


9010 


τῷ τῆς ἑνότητος. Καὶ τόπου παράδειγμα ἕν μὲν A torum ac facultatum inter se relatio. Sic ad lam- 


Cet; ὁ xa0' ἡμᾶ: ἄνθρωπος, iv δὲ col; ἁπλοῖς 1 
φυσιχοῖς σώμασιν ἡ τῶν αὐθυποστάτων xai xa0' Eav- 


padem cernimus quidem, sed aliud est ellvchnium, 
et aliud flammea ignis substantia. 


τὰ εἶναι δυναμένων πρὸς ἄλληλα ποιὰ σχέσις " οἷον ἐπὶ λαμπάδος ἔστι θεωρῆσαι " ἄλλο μὲν γάρ ἔστιν f 
θρυαλλὶς, ἕτερον δὲ πάλιν ἡ φλογώδης τοῦ πυρὸς οὐσία. 


Ὅτι καθ᾽ ὅλου φάναι, οὐδὲν Ξῶν ἑνουμένων, τρο- 
πὴν ἢ σύγχυσιν ὑφίσταται, μὴ οὐχὶ ἑχατέρου τῶν 
ἐνωμένων παθητιχὰς ἔχοντος ποιότητας “ τῶν γὰρ 
τοιούτων ἡ μὲν δραστήριος, ποιήσαι àv xal οὐ πά- 
θοι, ἡ δὲ παθητιχὴ πάθοι ἂν χαὶ οὐ δράσειεν. Ὅτι 
δεῖ τὸ χατὰ τὴν θείαν αἴσθησιν ἀχουστιχὸν ἡμῶν 
χαθάραι παντὸς ἄχθους τοῦ ἐχ προλήψεως συνιστα- 
μένου xai ἀποχωφοῦντος τὸν νοῦν " ἤδη δὲ τὸ xal 
«ὧῶν μαρτύρων τὸ νέφος ὑποδέξασθαι. "Occ ἀσεδὴς 
οὖχ αἰδεῖται πρόσωπον ἐντίμου, ἀσήμους δὲ xal οὐχ 
ἐγνωσμένας χρήσεις προχομίζουσι. Δειξάτωσαν πρῶ- 
«ον ὅτι μὴ τῶν Πατέρων εἰσὶν αἱ χρήσεις τῶν ἐγχρί- 
των, χαὶ τότε ἐχείνας ἅς qaot προαγέτωσαν. Οὐχοῦν 
ὁ τοὺς Πατέρας μὴ δεχόμενος τοὺς διαφανεῖς τε χαὶ 
ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ τοῦ Θεοῦ περιδοήτους, ἀλλ᾽ ἀντι- 
διαταττόμενος τούτοις, προφανῶς τῇ διαταγῇ τοῦ 
Θεοῦ ἀνθέστηχε. Καὶ τί δεῖ λέγειν περὶ τῇ; χατ᾽ 
οὐσίαν καὶ οὐσιώδους ἑνώσεως, τὴν τε μίαν ὑπόστα- 
σιν τῶν δύο φύσεων; χαὶ ὅτι τὰ τοιαῦτα τῆς διαφο- 
ρᾶς ὄντα δηλωτιχὰ τῶν οὐσιωδῶς ἡνωμένων φύσεων 
τοῦ Χριστοῦ ; ὁ τρόπος δηλαδὴ τῆς ἑνώσεως οὐσιω- 
δῶς, ἀλλ᾽ οὗ σχετιχῶς γέγονεν" ὡς εἶναι &v τῇ τελείᾳ 
ἀνθρωπότητι τὸν λόγον, ὅπερ ἡμῖν ὁ ἔσω ἄνθρωπος 
κατὰ τὸν ᾿Απόστολον συνεφεστὼς χαὶ εἰς τὸν τοῦ 
ὅλου ὄρον συντελῶν μετὰ τὴν ἕνωσιν, Ἑπειδήπερ, 


Quid plura? Nihil eorum quz unita sunt, muta- 
tionem aut confusionem subit, quia neutra pars 
passibilitati obnoxia est. Nam si hoc essel, pars 
quidem activa ageret quidem, nec vero pateretur, 
passiva autem pateretur quidem, neque vero ageret. 
Auditus porro noster, ex divina sententia, ab omni 
incongruitate, prxsumptionise οἱ przejudicii filia, 
qus mentem occzcat, purgandus erit. Impius te- 
stis viri honesti faciem non reverens, exempla pa- 
rum probantia et minus nota producit. Ejusinodi 
homines monsiranto, non Patrum illa esse, aliaque 
substituunto. Qui igitur Patres claros et in Eccle- 
sia Dei illustres non recipit , imo iis adversatur, 
Dei mandato manifeste obsistit. Quid deinceps 
dicendum de unione secundum substantiam ? Num 
una substantia duarum naturarum proferenda? 
Num dicemus, istis differentiis naturas Christi es- 
sentialiter conjunctas declarari? Modus certe 
unionis essentialis, neque vero relativus exstitit, 
ita ut in humanitate perfecta, sit Verbum quoque, 
id est, bomo internus, secundum Apostolum, omnia 
terininans post unionem. Verumenimvero, ut 
jam diximus, non de vocibus litigamus, sed de 
rerum ipsarum inter se connexione cogitamus, 
quam Patres essentialiter factam fuisse memorant, 


ὡς ἔφημεν, μὴ περὶ λέξεω; διαμάχη ἐστὶν ἡμῖν, C et quam Nestorius relativo tantum et sententioso 


ἀλλὰ περὶ αὐτῶν τῶν πραγμάτων xal τῆς πρὸς ἄλ- 


produxit sensu. 


wa τούτων ἐνώσεώς τε xat cup. outa;, ἣν οἱ Πατέρες οὐσιωδῶς γεγενῆσθαι ἐφρόνησαν, Νεστόριος δὲ 


σχετιχῆν τε καὶ γτνωμιχὴν ταύτην εἰσάγει. . 
Ὅτι εἶδός ἐστιν οἷον ἄνθρωπος, ἵππος, βοῦς" 
ὁμοίως γὰρ ὁ Σωχράτης, xa0' ὃ ζῶον, ἔστι γένος" 
χαθ" ὃ θνητὸς xal λογιχὸς, διαφέρει " χαθ᾽ ὃ δὲ ἄν- 
θρωπος, εἶδος " οὕτω xal πάντες ἄνθρωποι. Γένος δὲ 
xai διάφορὰ xal εἶδος συμπληρωτιχὰ τῆς ἐχάστου 
εἰσὶν οὐσία: διὸ xai οὐσιώδη λέγονται" τὸ δὲ ἔδιον 
xai τὸ συμδεδηχὸς, ἐπουσιώδη, ἐπειδὴ ὑπάρχει τινὶ, 
«b δὲ συμδεδηχὸς πόῤῥω ὑπάρχε:, ἐπειδὴ πῇ μὲν 
ὑκάρχει,- πῆ 6k οὐχ ὑπάρχει" ταῦτα δὲ καὶ χωριστὰ 
χαλεῖται. "Ἔστι μὲν οὖν τὸ ἴδιον, τὸ γελαστιχὸν, τὸ δὲ 
συμδεδηχὸς, τὸ μέλαν, τὸ χινεῖσθαι, τὸ ἵστασθαι, τὸ 
χαϑῆσθαι. Ὅτι τῶν γινομένων ἐστὶν ὁ σχοπὸς, τὸ 
χρήσιμον, τὸ παραχολούθημα, τὸ γνήσιον, ἡ τάξις, 
ἡ ἀπκοδεικτιχὴ, χάριν, fito: δηλωτιχὸν τοῦ σχοποὺῦ f) 


αἰτία, ἡ ἐπιγραφή. 
'Ex τῶν σχοκλίων Λεογτίου. 


Species est homo, equus, bos. Et Socrates qui- 
dem, qua 'animans, genus est, sed qua mortalis et 
intellectualis, differt, qua homo, species ; idemque 
de omnibus hominibus dicendum. Genus dein et 
differentia et species uniuscujusque essentiam 
complent; unde essentialia dicta. Quod autem par- 
ticulare et accidens exsistit, accidentale nuncupa- 
tur , utpote quod alicui inest. Nunc enim exsistit, 
nunc vero non locum habet, unde separati nomen 
gerit. Particulare, v. gr., est ridere; accidentale, 
nigrum esse, moveri, stare, sedere. Eorum quee 
fiunt, est finis, utilitas, consequentia, identilas, 
ordo; id quod finem designat, causa est, aut 
etiam titulus. 


Ex scholiis Leontii. 


(Ang. Mai, loc. cit., p. 53.) 


Ἱστέον ὅτι τὸ ἐγυπόστατον διττόν ἐστι. σημαί- 
νει γὰρ τὸ ἀπλῶς ὄν’ xa0' ὃ σημαινόμενον οὐ μόνον 
τὴν οὐσίαν, ἣν αὐθυπόστατον οἱ περὶ ταῦτα δεινοὶ 
ὑπογράφουσιν, ἐἑνυπόστατον χαλοῦμεν δι᾽ αὐτὸ τοῦτο 
πὸ εἶναι ἀπλῶς xal ὑφεστάναι, ἀλλὰ χαὶ τὰ συμόε- 
6rnxóv:a ἑνυπόστατα λέγομεν, xàv ἐν ἑτέρῳ ἔχουσι 
τὸ slvat, τοῦτο ἔστιν ἐν τῇ οὐσίσ " χαὶ εἰσὶν χυριώ- 
«€ pov εἰπεῖν ἑτερουῦπόστατα' στμαΐίνει δὲ πάλιν xai 


Nosse oportet ἐνυπόστατυν esse duplex. Nunc si- 
gnificat ens simpliciter : quo sensu nedum sub- 
stantiam , quam viri' docti sic describunt ut sit id 
quod seipso exsistit subsistitque , ἐνυπόστατον ap- 
pellamus , utpote qu:& simpliciter et exsistat. Ve- 
rum et ipsa quoque accidentia ἐνυπόστατα dici- 
mus, tametsi in alio, hoc est in substantia esse 
habeant. At si proprie loqui velimus , ἑτεροῦπό- 


2611 


LEONTII BYZANTINE 


2012: 


ccx:a ,hoc est, extraneze subsistentim, ea potius A τὸ καθ᾽ ἑαυτὸ ὃν τοῦτο εἶναι ἰδιοσυστάτως, χαθ᾽ ὃ 


nominabimus. Rursum vero significat etiam id quod 
per seipsum est, hoc esLin propria subsistentia : 
atque secundum hoc significatum individua pro- 
prie dicantur. ἐνυπόστατα. Puta, Petrus, Joannes, 
qua tamen proprie non ἐνυπόστατα,, sed magis hy- 
postases sunt, et agnoscuntur. 

Sed insubsistens dupliciter invenimus dictum : 
dicitur enim insubsistens quod nullo modo exsistit, 
ut hircocervus et hippocentaurus; dicitur etiain 
insuhsistens* non quod nullo modo exsistit, scd 
quod in alio habet subsistentiam, ut sunt acciden- 
tia. [deo, et si subsistant in substantiis, attamen 
per se non subsistere dicuntur, et isto designantur 
vocabulo insubsistentia. 

Eumdeim in modum subsistentia in duplici signi- 
ficatione adhibetur. Significat enim quod simpli. 
citer in essentia exsistit, quando praesertim abstra- 
hitur a charactericticis proprietatibus ; significat 
etiam individuum in se subsistens. Unde sanctus 
Cyrillus ad significandum ens simpliciter exsistens 
vocabulo subsistentize ususest,cum dicit: « Distincte 
manserunt subsistentiz ; » de substantiis loquens. 
Et iterum : « Rerum istarum, scilicet subsistentiz, 
facta est connexio. » Et quando in uno Christo dis- 
tinguit subsistentias ; et alia similia de iisdem di- 
cens. Sed sanctus Athanasius in sua ad Afros epi- 
stola dicit: « Subsistentia substantiaest, neque aliam 
rigníficationem babet ac ens ipsum. » Iterum idem 
Cvrillas de individuo particulariter in se subsi- 
sienli vocem sübsistenti:e adhibens, dixit: « Si quis 
ndividuis duobus, scilicet subsistentiis, vocabula 
iu Evangeliis occurrentia attribuit, anathema sit. » 
Oportet ergo nos scire fortuitam homonymiam ob- 
tinere insubsistens (intra subsistens) et insub- 
sistens (non snbsistens); attamen subsistentiam 
differentes habere significationes; priusque in ser- 
monibus de lis argumentis interrogandum esse 
quam significationem sequatur qui disserit, et ita 
explicationes exponi. 

Hypostasis duo significata habet. Nam significat, 
tum illud quod exsistentia simpliciter preditum 
est, quando in priiis a proprietatibus quibus si- 
gillatur, abstractum est, tum et personam qua 
sccundum se subsistit. Unde sanctus Cyrilus inter- 
dum hypostasis nomen usurpat pro eo quod sim- 
pliciter est, cum ait hypostases absque confusione 
mansisse ; essenlias utique annuens. Sed et Atha- 
nasius in epistola ad Alricanos : « IHypostasis, in- 
quit, essentia est, neque ea significatur aliud prze- 
ler essentiam, sive ens. » Aliquando rursus idem 
Cyrillus, hypostasim accipiendo pro persona, qus 
seorsim et in seipsa subsistat, dicebat : « Si quis 
personis duabus sive hypostasibus Evangelii voces 
distribuit, anathema sit. » 


e 


D 


σημαινόμενον xai τὰ ἄτομα ἐνυπόστατα λέγονται 
τοῦτο εἶναι ὁ Πέτρος ἣ ὁ Ἰωάννης, ἅπερ χυρίως 
οὐχ ἐγυπόστατα,, ἀλλ' ὑποστάσεις μᾶλλόν εἰσέν τε 
χαὶ γνωρίξονται. 


᾿Αλλὰ χαὶ τὸ ἀγυπόστατον διττῶς εὑρίσχομεν 
λεγόμενον" λέγεται γὰρ ἀνυπόστατον χαὶ τὸ μηδαμὴ 
μηδαμῶς ὃν, ὡς τραγέλαφος χαὶ ἑπποχένταυρος᾽ λέ- 
γεται πάλιν ἀνυπόστατον οὐ τὸ μηδαμῇ μηδαμῶς ὃν, 
ἀλλὰ τὸ ἐν ἑτέρῳ ἔχον τὴν ὑπόστασιν, ὥτπερ εἰσὶν 
τὰ συμδεδηχότα" διότι εἰ καὶ ὑφεστήχασιν ἐν ταῖς 
οὐσίαις, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ καθ᾽ ἑαυτὰ μὴ ὑφεστάναι λέ- 
γεται, xai τοῦτο τὸ σημαινόμενον ἀνυπόστατα. 

Τὸν ὅμοιον δὲ τρόπον χαὶ dj ὑπόστασις χατὰ δύο 
σημαινομένων φέρεται" σημαίνει γὰρ xaX τὸ ἀπλῶς 
ἐν ὑπάρξει ὃν, ὅτε μάλιστα τῶν χαραχτηριστιχῶν 
ἰδιωμάτων ἐστέρηται" σημαίνει χαὶ τὸ πρόσωπον τὸ 
χαθ᾽ ἑαυτὸ ὑφεστώς" ὅθεν ὁ ἅγιος Κύριλλος, ποτὲ μὲν 
ἐπὶ τοῦ ἁπλῶς ὄντος τῷ ὀνόματι τῆς ὑποστάσεως 
χρησάμενος, φησὶν ὅτι δὴ ἀσύγχριτοι μεμενήχασιν 
αἱ ὑποστάσεις, περὶ τῶν οὐσιῶν λέγων " xal πάλιν 
ὅτι πραγμάτων αὐτῶν ἤγουν ὑποστάσεως γέγονε σύν- 
οδος * καὶ εἴ τι ἐπὶ τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ διαιρεῖ τὰς ὑπο- 
στάσεις" καὶ ἕτερα τοιαῦτα περὶ τῶν οὐσιῶν λέγων. 
᾿Αλλὰ καὶ ὁ γιος ᾿Αθανάσιος ἐν τῇ πρὸς τοὺς ᾿Αφροὺς 
ἐπιστολῇ φησιν" ε« Ἢ δὲ ὑπόστασις οὐσία ἐστιν, 
χαὶ οὐδὲν ἄλλο σημαινόμενον ἔχει ἣ αὐτὸ τὸ bv. s Ποτὲ" 
δὲ πάλιν ὁ αὐτὸς Κύριλλος ἐπὶ τοῦ χαθ᾽ &autb ἰδιο- 
στάτως ὑφεστῶτος προσώπου τὴν ὑπόστασιν λαμδά- 
νων Égasxev: «Εἴ τις προσώποις δυσὶν ἤγουν ὑποστά- 
σεσὶν τὰς ἐν Εὐαγγελίοις ἀπονέμει φωνὰς, ἀνάθεμα 
ἔστω. » Δεῖ οὖν ἡμᾶς γινώσχοντας ὡς τῶν ὁμωνύμω» 
τυγχάνει τό τε ἐνυπόστατον χαὶ τὸ ἀνυπόστατον" xal 
μὴν xai ἡ ὑπόστασις καὶ διάφορα ἔχουσι τὰ σημαινό-. 
μενα " πρότερον ἐν τοῖς περὶ τούτων διαλέξεσιν ἐξπ- 
ἐρωτᾷν περὶ ποίου σημαινομένου λόγος ἐστὶν τῷ συν 
ζητοῦντι, καὶ οὕτως τὰς ἀπολογίας ποιεῖσθαι." 

Ἢ ὑπόστασις κατὰ δύο σημαινομένων φέρεται. 
Σημαίνει γὰρ καὶ τὸ ἁπλῶς ἐν θπάρξει ὃν, ὅτε μά- 
λιστα τῶν χαραχτηριστιχῶν ἰδιωμάτων ἐστέρηται" 
σημαίνει xal τὸ πρόσωπον τὸ χαθ᾽ ἑαυτὸ ὑφεστώς- 
Ὅθεν ὁ ἅγιος Κύριλλος, ποτὲ μὲν ἐπὶ τοῦ ἁπλῶς 
ὄντος τῷ ὀνόματι τῆς ὑποστάσεως χρησάμενος, qu- 
σὶν ὅτι δὴ ἀσύγχυτο: μεμένηκασιν αἱ ὑποστάσεις περὶ 
τῶν οὐσιῶν λέγων " καὶ πάλιν ὅτι πραγμᾶτων αὐτῶν, 
ἤγουν ὑποστάσεων, γέγονε σύνοδος. Καὶ εἴ τις ἐπὶ 
τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ διαιρεῖ τὰς ὑποστάσεις " xal ἕτερα 
τοιαῦτα, περὶ τῶν οὐσιῶν λέγων. ᾿Αλλὰ χαὶ ὁ ἅγιος 
᾿Αθανάσιος ἐν τῇ πρὸς τοὺς ᾿Αφροὺς ἐπιστολῇ φη- 
σιν" « Ἢ δὲ ὑπόστασις οὐσία ἐστὶ, καὶ οὐδὲν ἄλλο 
σημαινόμενον ἔχει ἡ οὐσία, ἣ αὐτὸ τὸ ὄν. » Ποτὲ δὲ 
πάλιν ὁ αὑτὸς Κύριλλος ἐπὶ τοῦ xa0* ἑαυτὸ ἰδιοσυστά - 


τως ὑφεστῶτος προσώπου τὴν ὑπόστασιν λαμθάνων ἕφασκχεν * «€ Εἴ τις ἐν προσώποις δυσὶν, ἤγουν ὑποστᾶ- 
σ:οι, τὰς ἐν Εὐαγγελίοις ἀπονέμει quvà;, ἀνάθεμα ἕστω. » 


9013 
"Ex τῶν Asortíov μοναχοῦ τοῦ Boturtlov. 
(Ang. Mai, loc. cit., p. 62.) 


Ἐὴν ἐπίνοιαν οἱ Πατέρες xaY ὁ ἁληθὴς λόγος διτ- 
τὴν εἶναι ἀπεφήναντο ᾿ ἡ μὲν γὰρ οἱονεὶ ἔπίνοιά τις 
ἐπενθύμησίς ἐστι, τὴν ὁλοσχερῇ τῶν πραγμάτων 
xii ἀδιόρθωτον ἐξαπλοῦσά τε xai διασαφοῦσα θεω- 
ρίαν χαὶ γνῶσιν, ὡς τὸ αἰσθήσει δόξαν εἶναι ἁπλοῦν, 
τῇ πολυπραγμοσύνῃ τοῦ νοῦ πολύμερές τε χαὶ ποιχί- 
λον ἀναφαίνεσθαι " ἡ δὲ, ἀνάπλασμα διανοίας τυγχά» 
νει χατὰ συμπλοχὴν αἰσθήσεώς τε χαὶ φαντασίας, 
ἐκ τῶν ὄντων τὰ μηδαμῶς ὄντα συντιθεῖσα, καὶ εἶ- 
ναι δοξάζουσα. Τοιαύτη δ᾽ ἐστὶν ἡ τῶν ἱπποχενταύ- 
pw» xal σειρήνων μυθοπλαστία * τῶν γὰρ ὅλων τὰ 
μέρη λαμδάνουϑα, χαὶ ix μερῶν ἄλλο τι συντιθεῖσα 
χατὰ πολλὴν ἐξουσίαν τε χαὶ εὐχολίαν, τὰ μηδαμῶς 
ἐν ὑποστάσει xal οὐσίᾳ θεωρούμενα ἐν τῇ διανοίχ 
καὶ τοῖς λόγοις ἀνέπλασεν " εἶτα xai ταῖς ὕλαις 


διαμορφουμένη ἂν εἰδωλοποίησεν. 


'Ex τῶν σχοδίέων Λεογτίου, cvAdoyicp! c συνά- 
Tur ὅτι, εἰ μία φύσις ὁ ἄγθρωπος, δύο φύσεις ó 
Χριστός. , 


FRAGMENTA. 
Α 


( Ang. Mai, loc. 


Ἐπειδῆπερ εἰσὶν ἀρχαί τινες παρὰ τῇ Γραφῇ τῇ 
ἁγίᾳ πᾶσιν δμολογούμεναι, ἃς καὶ ἡμεῖς χαὶ αὐτοὶ 
δεχόμεθα, ἐξετάσωμεν ἐπὶ ταύτης ἑχάτερον δόγμα, 
xai ὃ δ᾽ ἂν εὔρωμεν συμφωνοῦν sal; ἀρχαΐς, ἐχεῖνο 
δῖλον ὅτι χαλῶς ἔχει * τὸ δὲ ἐναντιούμενον, ἐχεῖνο 
ὡς οὗ καλῶς ἔχον πρόδηλον ὡς δεῖ ἀποδαλέσθαι. 
Ὧμολόγηται τοίνυν ὅτι αὐτός ἐστι Θεὸς χαὶ ἄνθρωπος, 
xaX ὅτι αὐτὸς χυρίως Θεὸς χαὶ χυρίως ἄνθρωπος * xai 
ὅτι αὐτὸς φύσει Θεὸς καὶ φύσει ἄνθρωπος" χαὶ ὅτι αὖ- 

τὸς ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ xaX ὁμοούσιος ἡμῖν " χαὶ ὅτι 

χαὶ ὁ αὐτὸς εἷς τῆς ἁγίας Τριάδος, χαὶ εἷς ἐξ ἡμῶν " 

χαὶ ὅτι ὁ θεὺς λόγος ἠξίωσεν ἄνθρωπος γενέσθαι, 
xal ἄλλα δὲ πολλὰ τοιαῦτα εὑρήσομεν ἀνερευνῶντες. 
Ἐξετάσωμεν οὖν ἐπὶ ταύταις ταῖς ἀρχαῖς ἑχάτεβον 
δόγμα, xal πρῶτον τὸ περὶ μιᾶς φύσεως * χαὶ εἰ μὲν 
καλῶς ἔχει, δεξώμεθα - εἰ δὲ xaxo;, ἀποδαλώ- 
μεθα" ὑποχείσθωσαν οὖν τρία τινὰ, ψυχαὶ ἁπλῶς, 
χαὶ σώματα ἁπλῶς, χαὶ ἄνθρωποι ἤδη ἀποτελε- 
σθέντες * λαδόντες ἡμεῖς Ex τούτων μίαν ψυχὴν 
xal σῶμα ἕν, ἀποτελέσωμεν τόν τινα ἄνθρωπον, 
τυχὸν τὸν Πέτρον * χαὶ οὗ δ᾽ ἂν εὑρεθῇ τὴν φύσιν 
ἔχων, ἐχείνου δῆλον ὅτι ὁμοούσιός ἔστιν " ὁ τοίνυν 
Πέτρος ἀποτελεσθεὶς οὐδὲ ταῖς Ψυχαῖς ὁμοούσιος 
οὐδὲ τοῖς σώματιν * οὐδὲ χυρίως Ψυχὴ, οὐδὲ χυρίως 
copa, οὐδὲ φύσει ψυχὴ, οὐδὲ ςύσε: σῶμα * οὐδὲ γὰρ 
ὁ; ἂν λόγον ἀποδῷ τις τῆς ψυχῆς ἣ τοῦ σώματος, 
τὸν αὐτον; ἀποδώσει Πέτρου * ἀλλὰ τίνι ἐστὶν ὁμοού- 
σιος; ; τοῖς ἀνθρώποις * ἐχείνων xal τὸν ὅρον ἐπιδέ-- 
χέται χαὶ ἄλλο τί ἐστι παρὰ τὴν ψυχὴν xai τὸ 
σῶμα. ᾿ 


ΓἙλθωμεν ἐπὶ τὸν Χριστόν * ἀναλογεῖ γὰρ παρ’ 
αὑτοῖς fj μὲν θεότης τῇ ψυχῇ, ἡ δὲ ἀνθρωπότης τῷ 
σώματι * οὐχοῦν ὁ Χριστὸς οὐδὲ ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ, 
υὐδὲ ὁμοούσιος ἡμῖν" ὥσπερ οὖν xa! ὁ Πέτρος οὐδὲ 
ὁμουύσιός ἔστι τῇ Τυχῆ, οὐδὲ ὁμυγύτιος τῷ σώματι" 


2016 


1:3 Lcontio monacho Dyzantino. 
(LEourzw, S. Damasc. Op. t. 1, 45.) 


Cogitationem Patres et recta ratio duplicem esse 
testati sunt : altera cnim quasi cogitatio et mentis 
meditatio est, ad:equatam rerum et indubiam de- 
monstrans Οἱ acquirens visionem et cognitionem, 
ita ut quod sensationi apparet simplex, buic men- 
tis disquisitiopi multiplex et diversum videatur ; 
altera autem cogitationis productio est, connexio- 
nemque habet cum sensatione et phantasia, cum 
ex his qu: exsistunt alia minime exsistentia con-- 
cipit, eL esse arbitratur. Talis est hippocentauro- 
rum et sirenarum fabulosa fictio. ILec enim ex 
omnibus entibus partes sumens, ct ex partibus 
aliud quoddam coadunans cum multa libertate et 
facilitate, quz» 1ninime in subsistentia nec substan- 
tia cernuntur, cogitatione et verbis confecit, deinde 
materia quadam repraesentata simulacris donavit. 


E scholiis Leoniii, argumentum comprobans duas, si 
unam homo, naturas habere Christum. 


cit., p. 162.) 


Cun sint principia quaedam e sacra Scriptura ad- 
missa ab omnibus, qu:e et nos et ipsi accipimus, per- 
quiramus ex illa utramque propositionem, et quam 
invenerimus consonam his principiis, evidenter 
hzc legitima est; quam autem contrariam, illam 
ut evidenter illegitimam oportet rejici. Admitti 
tur ergo Christum esse Deum et hominem ; et pro- 
prio sensu Dcum et proprio seusu hominem; et 


C natura Deum et natura hominem ; et eumdem esse 


D 


consubstantialem Patri,et consubstantialem nobis ; 
et unum esse e sancta Triade , et unum ex nobis; 
et Deum Verbum dignatuim esse hominem fleri, 
aliaque plurima talia inveniemus si investigaveri- 
mus. Perquiramus igitur ex his principiis utram- 
que propositionem ; et primo quz circa unam na: 
turam pendet , siquidein legitima est, eam adinit- 
tamus; sin autem illegitima, rejiciamus. Suppo 
nantur ergo tria quzdam, anims simpliciter , 
corpora simpliciter, et homines jam perfecti. Su- 
mentes ex his unam animam et unum corpus, 
perficiemus quemdam hominem, v. gr. Petrum ; cu- 
jus autem si quis naturam habere inveniatur, huic 
evidenter cst consubstantialis. Petrus ergo ille 
perfectus neque animis consubstantialis est neque 
corporibus ; neque proprio sensu anima, neque 
proprio sensu corpus ; neque natura anima, neque 
natura corpus. Non enim quz definitio datur animse 
aut corporis, eadem dabitur Petri. Cui ergo erit 
iste consubstantialis * hominibus ; horum enim de- 
finiüionem recipere potest, et aliud quoddam est 
quoad animam et corpus. 

Veniamus ad Christum. Analogiam enim habet 
apud istos divinitas cum anima, et humanitas cum 
corpore; ergo Christus neque consubstantialis 
Patri , neque consubstantialis nobis ; sicut Petrus 
neque consubstantialis est anime, nequc consub- 


3015 


LEONTII DYZANTINI FRAGMENTA. 


2010 


stantialis. corpori : ergo Christus neque proprio A οὐχοῦν xal ὁ Χριστὸς οὐδὲ χυρίως Θεὸς, οὐδὲ χυρίως 


sensu Deus, neque proprio sensu homo; neque 
natura Deus, neque natura homo; neque unus e 
sancta Triade, neque unus ex nobis ; sicut. Petrus 
neque una est ex animabus, neque unum e corpo- 
sibus. Talia autem de Christo dicendo, tollimus 
ilia que admissa tenemus principia , quod est ab- 
surdum. Sin autem duas naturas supponimus ha- 
bere Christum, nullum ex his principiis tollimus, 
sed omnia concordantia invenimus. Idem enim et 
Deus est et homo; idem consubstantialis Patri, et 
consubstantialis nobis; et proprio sensu Deus, et 
proprio sensu homo; et natura Deus, et natura 
homo; unus e sancta Triade, et unus ex nobis. 
Eadem enim subsistentia definitiones duarum na- 
turarum recipere potest; et qux datur definitio 
divinitatis, eadem invenitur in Christo; et qua 
datur definitio humanitatis, eadem invenitur in 
Christo , substantiam implicans; ita ut necesse 
sit duas naturas esse unius subsistentiz Christi. 


Ez Leontii scholio de numero. 


ἄνθρωπος" οὐδὲ φύσει Θεὸς, οὐδὲ φύσει ἄνθρωπος, 
οὔτε εἷς τῆς ἀγίας Τριάδος, οὔτε εἷς ἐξ ἡμῶν * ὥσπερ 
οὖν Πέτρος οὔτε εἷς ἐστι τῶν ψυχῶν, οὔτε εἷς τῶν σω- 
μάτων " τὸ δὲ τὰ τοιαῦτα λέγειν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ ἀνε- 
λεῖν ἔστιν ἃς ἔχομεν ὁμολογουμένας ἀρχὰς, ὅπερ 
ἄτοπον. EL δὲ δύο φύσεις ὑποθώμεθα ἔχειν τὸν Χρι- 
στὸν, οὐδὲν τούτων ἀναιροῦμεν τῶν ἀρχῶν, ἀλλὰ 
πάντα συντρέχοντα εὑρίσχομεν " ὁ αὐτὸς γὰρ xal 
Θεός ἔστι χαὶ ἄνθρωπος * χαὶ ὁ αὐτὸς ὁμοούσιος τῷ 
Πατρὶ, χαὶ ὁμοούσιος ἡμῖν * χαὶ χυρίως Θεὸς, xai 
χυρίως ἄνθρωπος, χαὶ φύσει Θεὸς, χαὶ φύσει ἄνθρω- 
πος, καὶ εἷς τῆς ἁγίας Τριάδος, καὶ εἷς ἐξ ἡμῶν - ἡ 
αὐτὴ γὰρ ὑπόστασις τοὺς ὄρους τῶν δύο φύσεων ἐπι- 
δέχεται * xat ὃν δ᾽ ἂν ἀποδῷ λόγον τις τῆς θεότητος, 


B τὸν αὐτὸν εὑρίσχει xai ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ * xal ὅν δ᾽ 


ἂν ἀποδῷ τῆς ἀνθρωπότητος τὸν αὐτὸν εὑρίσχει xat 
ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ χαθαρμόζοντα οὐσίαν: ὥστε ἐξ 
ἀνάγχης δύο φύσεις εἶναι τῆς μιᾶς ὑποστάσεως τοῦ 
Χριστοῦ, 


Ἔχ τοῦ Λεοντίου σχοιέων περὶ τοῦ ἀριθμοῦ 


(Ang.. Mat, loc. cit. p. 64.) 


Sciendum est quemadmodum unum esse rerum 
plurimis mnodis consideratarum ; dicitur enim unum 
numero ut Petrus, specie ut homo, genere ut ani- 
mal ; sic etiam duo; dicuntur enim duo numero, ut 
Petrus et Joannes, duo specie, ut homo et equus, 
duo genere, ut substantia et color. Quando ergo di- 
cimus duo in Christo, non illud dicimus numero 
duo esse, sed uuum quidem numero, duo autem 
specie, id est natura. Posse autem nos ita loqui 
ostendit Aristoteles, in quem isti nituntur, cum 
dicit de materia et specie esse illa quidem unum 
numero, duo vero specie. Dicit quoque sauctus Gre- 
gorius de Christo, illum esse duplex unum, non 
natura, sed connexione. Ergo uno et alio modo 
unum et duo dicere in eodein, non est absurdum. 
Duplex hzc auctoritas, Aristotelis nempe et sancti 
Gregorii, citanda est, et quando dubitantibus nobis 
quomodo admitti possit duas species in uno ob- 
jecto inveniri, unius enim speciei, dicunt, multa 
objecta videmus, duas autein species in uno ob- 
jecto indicare absurdum est; audiant ergo Aristo- 
telem dicentem, unum numero, duo autem specie ; 
et sanctum. Gregorium affirmantem connexione 
unum,non vero natura; evidens igitur est natura 
fuisse duo 


Ἰστέον πάλιν ὅτι ὥσπερ τὸ ἕν τῶν πολλαχῶς λε- 
γομένων ἐστίν" λέγεται γὰρ ἐν τῷ ἀριθμῷ ὡς τὸ Πέ-- 
τρος, χαὶ τῷ εἴδει ὡς τὸ ἄνθρωπος, χαὶ τῷ γένει ὡς 
τὸ ζῶον" οὕτως χαὶ τὰ δύο" λέγεται γὰρ δύο τῷ ἀριθ- 
p, ὡς Πέτρος καὶ Ἰωάννης" xaX δύο τῷ εἴδει, ὡς &v- 
θρωπος χαὶ ἵππος" χαὶ δύο τῷ γένει, ὡς οὐσία xa 
χρῶμα. Ὅταν οὖν λέγωμεν τὰ δύο ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ, 
οὐ τῷ ἀριθμῷ λέγομεν αὐτὸν δύο, ἀλλ᾽ ἔνα μὲν τῷ 
ἀριθμῷ, δύο δὲ τῷ εἴδει, τοῦτο ἔστιν τῇ φύσει " ὅτι 
δὲ δυνάμεθα οὕτως εἰπεῖν, δηλοῖ xal ᾿Αριστοτέλης, 
εἰς ὃν ἐχεῖνοι ἑπερείδονται, περὶ τῆς ὕλης xo τοῦ 
εἴδους εἰπὼν ὅτι ταῦτα ἕν μέν ἐστιν τῷ ἀριθμῷ, δύο 
δὲ τῷ εἴδει * λέγει δὲ χαὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος περὶ τοῦ 
Χριστοῦ, ὥστε τὸ συναμφότερον ὃν, οὐ τῇ φύσει, τῇ 
δὲ συνόδῳ " οὐχοῦν κατ᾽ ἄλλο καὶ ἄλλο τὸ ἔν ἐπὶ τοῦ 
αὑτοῦ χαὶ τὰ δύο λέγειν, οὐχ ἄτοπον * ταύτας τὰς 
δύο χρήσεις, τὴν Ἀριστοτέλους φημὶ xol τὴν 
τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, προθλητέον, xai ὅταν 
ἀπορῶσιν ἡμῖν ὅτι πως ἐνδέχεται δύο εἴδη ἐπὶ 
ἑγνὼς ἀτόμου εὑρεῖν, ἑνὸς γὰρ εἴδους, φασὶν, πολ-: 
λὰ ἄτομα ὁρῶμεν, δύο δὲ εἴδη ἐπὶ ἑνὸς ἀτόμου xat- 
ἡγορεῖν ἄλογον * ἀχουέτωσαν οὖν xai ᾿Αριστοτέ- 


p λους λέγοντος, By τῷ ἀριθμῷ, δύο δὲ τῷ εἴδει " τοῦ 


6b ἁγίου Γρηγορίου τῇ μὲν συνόδῳ λέγοντης᾽ 
ἕν, οὐ τῇ φύσει δέ * δῆλον οὖν ὅτι τῇ φύσει δύο. 








APPENDIX. 


LEONTIH ET JOANNIS 
COLLEGCTANEA DE REDBUS SACBIS. 


(Ang. Mai, Script. Vet. collect. VI, 74.) 


PRJEFATIUNCULA ET TITULI SEQUENTIS OPERIS. 


Θεὸς ἡμῖν ἔστω παντὸς ἔργου xai λόγου mpoot- A — Ümne opus omnisque sermo a Deo nolis auspi- 


piov: ἀρχὴ yào αὕτη πασῶν ἀσφαλεστάτη ^ καὶ οἱ 
«αὐτῆς ἐχόμενοι, πρὸς λιμένα καταντῶσιν ἀναπαύ- 
σεως. Ἐπεὶ οὖν τὸ πρῶτον βιδλίον τὰ περὶ Θεοῦ εἰ- 
λήφει, εἰχότως ἄρα τὸ δεύτερον περὶ ἀνθρώπων 
ἐχλαμόάνει, παιδεύων ἡμᾶς ἐν οἷς ὁ πχρὼν βίος 
ἐξετάζεται, xal τὰ τῆς ἀστάτου χαὶ ἀδεθαίου τῶν 
ἀνθρωπίνων πραγμάτων χαταστάσεως, xai περὶ εὑ- 
πραγίας, χαὶ ὡς οὔτε τερπνὰ μόνιμα, οὔτε τὰ λυ- 
πηρὰ διαρχῆ xal συντόμως εἰπεῖν πάντα ἔστιν εὑ- 
ρεῖν ἐν αὑτῷ ὅσα ἕν τε ἤθει χαὶ πράξει τὴν ἡμετέ- 
ραν τυποῦσι ζωήν, 


canda sunt, ut est omnium tutissimum principium, 
cui inh:zrentes ad quietis portum feliciter perve- 
niunt. Quoniam igitur quse ad Deum spectant pri- 
mus liber comprehendit, consequenter de bomini- 
bus tractat liber secundus, in his omnibus erudiens 
nos circa qux? vita bumana judicatur : instabilita- 
tem videlicet et fragilitatem rerum bumanarum ex- 
ponit, de beneficentia deinde disserens, nec non 
de eo quod nec ea qu:x jucunda sunt, maneant, 
neque ea quibus affligimur, perdurent. Uno verbo, 
omnia in hoc libro reperire est, quibus vita nostra 
ad virtutem sive ethicam sive practicam infor- 
matur. 


ΟἹ TITAOI TON ΣΤΟΙΧΕΊΩΝ. 


Zrotyeiov. À. 
Tis. M. Περὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου πλάσεως xal xa- 
τασκευῆς. 
Β΄. Περὶ ἀδελφῶν. 

Γ΄. Ηερὶ αὐτεξουσίου, χαὶ ὅτι τὸ αὐτεξούσιον δέ- 
δοται:ι ἡμῖν. 

Δ΄. Περὶ τῆς ἀστάτου xa ἀθεδαίου τῶν ἀνθρωπί- 
νων πραγμάτων, xai τίν: ἔοιχε ὁ ἄνθρωπος χαὶ ὁ 
βίος αὐτοῦ, χαὶ ὅτι μάταια τὰ παρόντα. 

E'. Περὶ ἀγαθοεργίας, χαὶ ὅτι χρὴ τὸ ἀγαθὸν πρὸς 
πάντας ποιεῖν, χαὶ μὴ ἀποδιδόναι χαχὸν ἀντὶ χαχοῦ, 
ἀλλὰ πειρᾶσθαι νιχᾷν ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ καχόν. 

(ζ΄. ἹΙερὶ ἀδίχουμένων, ὅτι χρὴ βοηθεῖν αὐτοῖς. 

Ζ΄. Περὶ ἀρχομένων, ὅτε χρὴ ὑποτάττεσθαι τοῖς 
ἄρχουσιν, καὶ παραχωρεῖν, χαὶ τιμὴν νέμειν, χαὶ 
μὴ ἀντιλέγειν f) βλαστημεῖν αὐτοῖς. 

Η΄. Περὶ ἀρχομένων, ὅτι ἐξομοιοῦνται οἱ ἀρχόμε-- 
νοι τοῖς τῶν χρατούντων ἤθεσι, χἄν τε χρηστοὶ, x&v 
τε μοχθηροὶ τύχωσιν ὄντες. 

Θ΄. Περὶ ἀναρχίας, ftot λαοῦ μὴ ἔχοντο; ποιμένα. 

l'. Περὶ ἁμαρτανόντων, xai ὅτι ὑπὸ Θεοῦ μισοῦν- 
ται el ταῖς ἁμαρτίαις διηνεχῶς ἐμφυρώμενοι, xal 


B φίλον Θεῷ ἐξολοθρεύειν αὐτούς" τὸ γὰρ μὴ χολάζε- 


σθαι αὐτοὺς, αἴτιον γένεται τοῦ χαὶ ἄλλους ἐξομοιοῦ- 
σθαι αὐτοῖς. 

IA'. Περὶ ἁμαρτανόντων xal συνεχῶς αἰτούντων 
συγγνώμην. 

18’. Περὶ ἀγγελίας ἀγαθῆς. 

Γ΄. Περὶ ἀγγελίας πονηρᾶς. 

1Δ', Περὶ ἀγγέλλοντος xai μεσάζοντος ἀπόχρισιν" 
xal ὅτι ὁ τὸν σταλέντα ἐξουθενῶν, τὸν πέμψαντα 
περιφρονεΐ. 

]E'. Περὶ αἰτοῦντος ἤγουν πρὸς αἰτοῦντος (1). 

IG'. Περὶ ἀπληστίας, xat ὅτι ἀπλήστως ἔχομεν 
πρὸς τὴν τοῦ πλείονος ὄρεξιν. 

IZ'. Περὶ ἀδίχων αἴτησιν, χαὶ ὅτι οὐ χρὴ τὰς ἀδί- 


C ἥους αἰτήσεις εἰς πέρας ἄγειν. 


lH'. Περὶ ἀσπασμοῦ, xal ὅτι τὸ μετριάζειν xal 
συγχαταθατιχὼς προσχυνεῖν εὔνοιαν προξενεῖ. 

1θ΄. Περὶ ἀπαντημάτων xai τῶν ἀπὸ χαχῶν εἰς 
χαχὰ ἐμπιπτόντων. . 

Κ΄. Περὶ αἰνιγμάτων xal τῶν σχοτεινῶς πρός τι 
εἰρημένων. 

KA'. Περὶ ἀχηδίας καὶ ἀθυμίας. 


(1) Ita bis Leontii codex; et sic etiam Damasceni codex. Perperam ergo Lequinius in Damascceno οὐδὲ 


bat προσαιτοῦντος. 


2019 
KB'. Περὶ ἀδυνάτων xaX τῶν μὴ ἐνδεχομένων. 
KT*. Περὶ ἀστρονόμων. 

KA', Περὶ ἀπογνώσεως, ὅτι οὗ δεῖ ἡμᾶς τῆς ἑαυ- 
τῶν σωτηρίας ἀπογινώσχειν. 

KE'. Περὶ αἰσχρολογίας. 

Κα'. Περὶ ἀρᾶς εὐλόγως ὃ ἀδίχως ἐπαγομένης. 

KZ'. Περὶ ἀπειλῆς. 

KIl'. Περὶ ἀμίκτων καὶ τῶν ἀχοινωνήτως ἐχόντων 
πρὺς ἄλληλα. 

ΚΘ'. Περὶ ἀγχόνης καὶ τῶν ἑαυτοὺς τοῦ ζῇν ἐξ- 
αγαν όντων. 

Δ΄. Περὶ ἀγγαρίας. 

ΛΑ΄. Περὶ ἀνασκχολοπισθέντος xal vereAeutry ότος 
ἐν τῷ ξύλῳ, ὅτι χρὴ δύνοντος ἡλίου χαταγαγεῖν τὸ 
σῶμα χαὶ ὑπὸ ἣν χαλύπτειν. 

Ἵϊντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀ πὸ 
τοῦ αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων xal ἀλλαχοῦ χειμέ- 
νων τε καὶ εὑρισχομένων. 

Περὶ ἀσκήσεως χαὶ μελέτης" χεῖται ἐνταῦθα ἐν 
ΤΦΎ στ΄ ιχείῳ, τέτλῳ τετάρτῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ γυμ- 
νασίου. 

Περὶ ἀμοιόῆς καὶ ἀνταποδόσεως τῶν ὑφ᾽ ἡμῶν 
πραττομένων᾽ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ πέμπτῳ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ a', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἔργων καὶ πρά- 
ξεων. 

Περὶ ἀχουσίων ἀμᾶὰρτη μάτων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν 
τῷ & στοιχείῳ, τίτλῳ ιη΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ Exovolov. 

Περὶ ἀλόγων ζώων: χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ζ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ o^, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ζώων. 


Περὶ ἀγαθῆς ἡμέρας" χεῖται ἐνταῦθα iv τῷ ἢ αὶ 


στοιχείῳ, τίτλῳ α΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἡμέρας ἀγαθῆς. 
Περὶ &óou* χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 0. στοιχείῳ, τί- 
τλῳ 9,00 ἡ ἀρχὴ, Περὶ θανάτου, 
Περὶ ἀνθρωπαρεσχούντων" χεῖται ἔνταῦθα &v τῷ 
x οτοιχείῳ, τίτλῳ ς΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χολάχων. 


Περὶ ἀφορίας χαὶ ἐνδείας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ" 


λ στοιχείῳ, τίτλῳ γ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ λιμοῦ. 

Περὶ ἀσθενούντων καὶ ἀῤῥωστούντων᾽ κεῖται ἐν- 
ταῦῦα ἐν τῷ v στοιχείῳ, τίτλῳ a', οὗ ἡ ἀργὴ, Περὶ 
νοπούντων᾽ xal ἐν τοῖς παραλλήλοις meg) παιδείας 
Θεοῦ. 

Περὶ ἀγορασίας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ π στοιχείῳ, 
τίτλῳ Y', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ πράσεως. ᾿ 

Περὶ ἀπορίας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ T στοιχείῳ, 
τίτλῳ δ᾽, οὗ ὃ ἀρχὴ. Περὶ πείρας. 

Περὶ ἀνδρὸς πιστοῦ" χεῖτα! ἐνταῦθα ἐν τῷ π᾿ στο!- 
χξείῳ, τίτγῳ ε΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ πιστοῦ. 

Περὶ ἀσύλων τόπων’ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ T στοι- 
χείῳ, τίτλῳ τα’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ προσφυγίου. 

Περὶ ἀφορίας χρτατῶν &vóptov: xelza: ἐνταῦθα ἐν 
τῷ σ στοιχείῳ, τίτλῳ εἰ, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ σπάνης 
xa ἀφορίας. 

Περὶ ἀγρυπνίας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ v στοι- 
χείῳ, τίτλῳ γ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὕπνου. 

ἵΠπρὶ ἀφορμῆς, ὅτι οὐ δεῖ ἀφορμὴν διδόναι τοῖς 
θέλουσιν ὀφορμήν᾽ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ v. στοιχείῳ, 
τίτλῳ ε΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὑπονυίας. 

Περὶ ἀνονήτου σπουδῆς" χεῖται βιδλίῳ a! , ἐν τῷ σ 
ςτοχείῳ, τίτλῳ, οὗ ἡ ἀργὴ, Περὶ σπουδῆς. 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


9620 


A  ZxóAwov. ᾿Ανάγνωθι xat £v τοῖς παραλλήλοις" χεῖ- 


ται γὰρ ἐχεῖσε περὶ ἀσεδῶν' περὶ ἀγάπης" περὶ ἀλ.- 
ζόνων᾽ περὶ ἀναιδῶν" περὶ ἁπλοῦ χαὶ ἀχάχουν" περὶ 
ἀπραγμοσύνῃ ς" περὶ ἀρετῆς" περὶ ἀδιχίας καὶ ἀμαρ- 
τίας" περὶ ἀρχόντων χρηστῶν xal ἀρχόντων ποντ,- 
ρῶν’ περὶ ἀδελφῶν χρηστῶν xal ἀδελφῶν πονηρῶν" 
περὶ ἀγαθῶν χαὶ περὶ ἁμαρτωλῶν ἀνδρῶν" περὶ τῶν 
ἀγαπώντων χαὶ ἀποδεχομένων τοὺς ἀρίστους ἄνδρα ς" 
καὶ περὶ τῶν ἀποστρεφομένων τὰ χαχὰ, χαὶ τῶν 
ἀποδεχομένων αὐτά’ περὶ ἀσχητῶν χρηστῶν χαὶ 
ἀσκητῶν μοχθηρῶν" περὶ αἰσθητικοῦ ἀνδρὸς xal περὶ 
ἀναισθήτου" περὶ ἀδουλίας" περὶ ἄφρονος χαὶ ἀνοήτου 
xai ἀπαιδεύτον᾽ περὶ ἀφέσεως πρὸς τὸν πλησίον, xol 
τῶν μὴ ἀφιέντων’ περὶ ἀχαριστούντων xol ἀγνωμο- 
νούντων᾽ περὶ αἰσχύνης ἀγαθῆς χαὶ αἱσχυντέρου" 
περὶ αἰσχύνης πονηρᾶς" πεοὶ ἀπάτης ἐπαινετῆς" xal 
ἀπάτης ψεχτῆς" περὶ ἀχτὴ μοσύνης᾽ περὶ αὐταρχεία ς" 
περὶ ἀμεταδύτων' περὶ ἀμοιθῇς τῶν εὖ xal χατ᾽ 
ἀρετὴν βιωσάντων, χαὶ ἀνταποδόσεω; τῶν ἐν xaxíz 
ζώντων. 


Στοιχεῖον B. 


Τίτ. A'. Περὶ τοῦ βίου xal τοῦ χόσμου τούτου" 
ὅτι ἐν περισπασμῷ καὶ μόχθῳ xal fjust; xat ὁ βίςς 
ἡμῶν᾽ xal ὡς ἡ τοῦ χύσμου φιλία χωρίζεε χαὶ ἀπαλ- 
λοτριοῖ ἡμᾶς τοῦ Θεοῦ. 

U'. Περὶ βλασφήμου καὶ μεγαλοῤῥήμονος. 

I'. Περὶ βρωμάτων καὶ τῶν πρὸς τὸ ζῇν ἀναγ- 
χαίων. 

Δ'. Περὶ βιαίον xat ἀδιάστου. 

E'. Περὶ βιδλίων, ὅτι οὐ δεῖ βιδλία πολλὰ χτᾷσθαι. 

('. Περὶ βασιλέως. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
t0) αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων, xal ἀλλαχοῦ χει- 
μένων τε xal εὑρισχομένων. 

Περὶ τῶν βλασφημούντων ἐξ ἀνοίας εἰς Θεόν" χεῖ- 
ται ἐνταῦθα ἐν τῷ π᾿ στοιχείῳ, τίτλῳ α΄’, οὗ ἡ ἀρχὴ, 
Περὶ πταιόωμτων. 

cpi βοηθείας ὑπὸ Θεοῦ τοῖς ἀδιχουμένοις ytvo- 
μένης" χεῖται βιδλίῳ πρώτῳ, ἐν τῷ ε στοιχείῳ, τί- - 
τλῳ οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἐχδικήσεως. ᾿ 
* Σχόλιον. ᾿Ἀνάγνωθι καὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις" εὖ- - 
ρἧσεις γὰρ ἐχεῖ περὶ βασιλέως πονηροῦ" περὶ τῶν 
βδελυσσομένων τοὺς ἀρίστους ἄνδρας" περὶ βιαζο- 


D μένων xal ἀρπαξόντων τὰ ἀλλότρια " περὶ βουλῆς 


ἀγαθῆς" περὶ βραχυλόγων" περὶ βίου σεμνοῦ. 
Στοιχεῖον T. 


Τίτ. Δ΄. Περὶ τοῦ, Γνῶθιω σαυτὸν, ἤτοι πρόσεχε 
σεαυτῷ" χαὶ ὅτι χρὴ τὰ οἰχεῖα ἑχάστῳ περισχοκεῖν, 
χαὶ μὴ τὰ ἀλλότρια αἰτιᾶσθαι χαχά. 

B'. Περὶ τῶν γνωσιμαχούντων. 

T". Περὶ γεωργίας" ὅτι καλὸν τὸ ἐργάζεσθαι. 

A'. Περὶ γυμνασίου χαὶ μελέτης. 

I7. Περὶ γογγυσμοῦ. 

(ζ΄. Περὶ γυναιχῶν᾽ ὅτι χρὴ αὐτὰς ὑποτάσσεσθαι 
τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν, χαὶ μηδὲν παρὰ γνώμην αὐτῶν 
διαπράττεσθαι. 

Z'. Περὶ γυναιχῶν" ὅτι οὐ δεῖ αὐτὰς ἀχαταχαλύ- 


3021 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


2022 


πιας προπεύχεσθϑαι, fj λαλεῖν, 1) διδάσχειν ἐν Ἔχχλη- X ἀγνωμονούντων᾽ πεῤὶ δικαίων xol ἀγαθῶν ἀνδρῶν" 


cia «o». 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
«οὔ αὑτοῦ στοιχείου ἀρχομένων, χαὶ ἀλλαχοῦ χειμέ- 
νὸν χαὶ εὑρισχομένων. ᾿ 

Περὶ γέλωτο; καὶ γελοιαστῶν᾽ χεῖται ἐνταῦθα iv 
τῷ x στοιχείῳ, τίτλῳ c', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χολάχων. 

Σχόϊιον. ᾿Ανάγνωθι χαὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις, πε- 
ρὶ γονέων ἀγαθῶν χαὶ γονέων χαχῶν᾽ περὶ γερόν- 
των ἀγαθῶν xai γερόντων χαχῶν' περὶ γλώσσης 
ἀγαθῆς xal γλώσσης πονηρᾶς, xal περὶ γλωσσὼ- 
δους" περὶ γάμου σεμνοῦ" περὶ γυναιχῶν σωφρόνων 
χαὶ γυναιχῶν πονηρῶν. 


Στοιχϑῖον Δ. 


Τίς. Δ'. Ἡερὶ γαστριμαργίας. 

B'. Περὶ δυσαρεστουμένων. 

Γ΄. Περὶ διδασχάλων. 

Δ'. Περὶ διαφορᾶς xal ἀνομοίου χαταστάσεως àv- 
θρώπων" xal ὅτι οὐ τὰ αὐτὰ πᾶσιν ἁρμόζει, οὐδὲ 
«οἷς αὑτοῖς ἕκαστος χαίρει. 

Ε΄. Περὶ διαθολῆς * ὅτι 02 δεῖ ἀχρίτως δέχεσθαι 
ξιαδολήν. 

ζ΄. Περὶ διψύχων xal παλιμδόλων xal ἄστατον 
γνώμην ἐχόντων. 

2". Περὶ διγλώσσου.͵ 

IT. Περὶ διαγνώσεως χαλοῦ τε xai xaxov. 

ο΄. Περὶ δείπνου χαὶ συνεστιάτεως. 

V. Περὶ διηγήσεως ἀπὸ συνετῶν ἀνδρῶν γινομέ- 
ντς. ἡ 

Α΄. Περὶ δόξης xal τιμῆς" ὅτι οὐ δεῖ τὴν ἰδίαν 
δόξαν ἑτέρῳ παρασχεῖν. 

IB. Περὶ διαθηκῶν. 

W'. Περὶ διαδόλου ἤτοι Σατανᾶ, χαὶ δαιμόνων. 

ἜἜντευθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
τοὺ αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων χαὶ ἀλλαχοῦ χειμέ- 
uv τε χαὶ εὀρισχομένων. 

Περὶ δυσπραγίας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ & στοι- 
χείῳ, τίτλῳ B', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ εὐπραγίας. 

Περὶ δεομέκυν καὶ παραχαλούντων᾽ χεῖται ἐνταῦ- 
θα kv τῷ t στοιχείῳ, τίτλῳ α΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ lxc- 
«εὔοντος. 

Περὶ δῆμον καὶ περὶ στάσεως ἐξ αὐτοῦ γινομένης" 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ, τίτλῳ δ΄, οὗ ἡ 
ἀρχὴ, Περὶ χινδύνου" χαὶ ἐν τῷ m, τίτηῳ c', οὗ ἡ 
ἀρχὴ, Περὶ πλήθους. 

Περὶ εὐδοχήσεω:" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ο Gt0:- 
χεΐίῳ, tix) ς΄ ,οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ οἰήσεως. 

Περὶ διαθέσεως καὶ γνώμης ἀγαθῆς" χεῖται ἐν- 
ταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ, τίτλῳ η΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ 
προαιρέσεως. 

Περὶ δημηγερτῶν" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ τ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ β', οὗ ἢ ἀρχὴ, Περὶ ταραχοποιῶν. 

Σχόλιον. ᾿Ανάγνωθι χαὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις 
περὶ διχαιοτύνης᾽ περὶ δικαστῶν ἀδεχάστων xal περὶ 
διχαστῶν ληπτῶν" περὶ δεσποτῶν ἀγαθῶν, χαὶ περὶ 
δεσποτῶν μοχθηρῶν περὶ δούλων χρηστῶν xal πο- 
vnptov* περὶ δανειστῶν ἀγαθῶν xaX μοχθηρῶν" περὶ 
δανειζομένων εὐγνωμονούντων καὶ δανειζομένων 


περὶ δολίου καὶ σχολιοῦ" περὶ διαλλαγῆς πρὸς τὸν 
πλησίον. 


Στοιχεῖον E. 


Τίτ. A'. Περὶ ἔργων xat πράξεων, καὶ ὅτι χατὰ 
τὰ ἔργα ὁ μισθὸς ἐξομοιοῦται ἡμῖν παρὰ Θεοῦ. 

ἢ, Περὶ εὐπραγίας χαὶ δυσπραγίας, καὶ ὅτι οὐ 
χρὴ ἐπαίρεσθαι ἐν ταῖς εὐπραγίαις f| συστέλλεσθαι 
ἐν ταῖς δυσπραγίαις. 

T. Περὶ εὐθηνίας, χαὶ ὅτι ἐν ταῖς εὐπορίαις φιλεῖ 
τὰ ἁμαρτήματα γίνεσθαι. 

Δ΄, Περὶ ἐγχωμίων καὶ ἐπαίνων, xal τῶν ixtya:- 
póvtov αὐτοῖς. 

E'. Περὶ ἐχθρῶν καὶ πτώσεως αὐτῶν, xal ὅτι οὐ 


D δεῖ χαέρειν ἐπὶ τῇ χαχοπραγίᾳ τῶν ἐχθρῶν. 


(ζ΄. Περὶ ἐγγύης. 

Z'. Περὶ ἐπιδουλῆς καὶ τῶν ἐπιδουλευόντων λα- 
θραίως. 

H', Περὶ ἐπιδουλῇς χαὶ τῶν ἐπιδουλευόντων τοῖς 
πλησίον, καὶ ὅτι αἱ χαθ᾽ ἑτέρων ἐπιδουλαὶ εἰς τοὺς 
μηχανησαμένους περιτρέπονται. 

Θ΄. Περὶ εὐθυνομένων xat δίχας εἰσπραττομένων" 


. καὶ ὅτι οὔτε γονεῖς ὑπὲρ τέχνων, οὔτε τέχνα ὑπὲ" 


γονέων εὐθύνονται. 

Π.: Περὶ ἐπιθυμίας xal ὀρέξεως, χαὶ ὅτι οὐ δεῖ 
ταῖς ἰδίαις ἐπιθυμίαις ἑξαχολουθῇσαι. 

ΙΔ΄. Περὶ ἐπιτιμήσεως, ὅτι οὐ δεῖ ἀχρίτως ἐπι- 
τιμᾷν. 

ID'. Περὶ ἐλεγμῶν. 

IT". Περὶ ἐπιχοίνων, καὶ ὅτι χρὴ. φεύγειν τὰ ἐπί- 
xotva πράγματα χαὶ τὰ ἐπίχοινα χαταγώγια. 

IA. Περὶ εὐεργεσίας ἐξ ἀδίχων γινομένης. 

ΙΕ΄. Περὶ ἐργολάδων xoY τῶν εἰς ἀλλοτρίας δίχα: 
ἑαυτοὺς ἐμδαλλόντων. 

IG*. Περὶ ἐμπόρων. 

IZ'. Περὶ εὐδοκιμήσεως, ὅτι εὐχῆς ἄξιον τὸ xa-- 
ὀρθωμα. 

IIT. Περὶ ἐχουσίων καὶ ἀχονσίων &paptruázuv. 

I8'. Περὶ εὐνούχων. 

K'. Περὶ ἐνυπνίων. 

ΚΑ’, Περὶ ἐχδιχήσεως, xaX ὡς ἀπηγόρευται δὶ; 
περὶ τοῦ αὐτοῦ πράγματος εὐθύνας εἰσπράττεσθαι, 

Ἐντεῦθεν αἱ ταραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 


D τοῦ αὑτοῦ στοιχείου ἀρχομένων χαὶ ἀλλαχοῦ χειμέ- 


νων τε χαὶ εὑρισχυμέ ων. 

Περὶ ἐπαιτοῦντο:, ἤγουν o5; αἰτοῦντος * χεῖται 
ἐνταῦθα ἐν τῷ a στοιχείῳ, τίτλῳ τε΄, οὗ ἡ àpyt, 
Περὶ αἰτοῦντος. 

Περὶ εὐχαίρως πάντα ποιεῖν χαὶ λέγειν χεῖται, 
ἐνταῦθα ἐν τῷ χ στοιχείῳ, τίτλῳ ε΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ 
χαιροῦ. 

Περὶ εὐτραπέλων᾽ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x σται- 
χείῳ, τίτλῳ c', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χολάχων. 

Περὶ εὐόπτων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ χ στοιχείῳ, 
τίτλῳ v, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χάλλους. 

Περὶ ἑπασμάτων χαὶ ἐπαοιδῶν xa ἐγγαστριμύ- 
θων΄ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ χ στοιχείῳ, τίτλῳ ιδ΄, οὗ 
ἡ ἀρχὴ, Περὶ χαθαιρόντων ἐν πυρί. 


2023 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2021 


Περὶ ἐνδείας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ λ στοιχείῳ, Α στοιχείῳ, τίτλῳ B', οὗ ? ἀρχὴ, Περὶ ξένων πραγ- 


τίτλῳ γ', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ λιμοῦ. 

Περὶ εὐσπλαγχνίας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ a. στοι- 
χείῳ, τίτλῳ we', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ συμπαθείας. 

Περὶ ἐνδελεχισμοῦ" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ o. στοι- 
χείῳ, τίτλῳ ιβ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Ὅτι ἡ παραμονὴ ἔργον 
ἀνύει. | 

Περὶ ἐπιστημῶν" χεῖται ξνταῦθα ἐν τῷ τ στοιχείῳ, 
τίτλῳ &', οὗ ἡ ἀρχὴ. Περὶ τεχνιτῶν. 

Περὶ εἰρωνείας" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ υ στοιχείῳ, 
τίτλῳ α΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὑποχρίσφεως. 

Περὶ εὐφραινομένων χεῖται ἐνταῦθα ἑν τῷ X 

τοιχείῳ, τίτλῳ a', οὗ d ἀρχὴ, Περὶ χαιρόντων. 

Zz0Jiov. ᾿Ανάγνωθι καὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις πε- 
p: ἐπισχόπων χρηστῶν xai ἐπισχόπων πονηρῶν * περὶ 
ἐχμισθουμένων ἦτοι χυριοέργων χρηστῶν xal πονη- 
ρῶν " περὶ τῶν ἐπαινούντων τὰ χαχά᾽ περὶ εὐχαρι- 

τούντων χαὶ εὐγνωμονούντων" περὶ τῶν ἐλέγχους 
δεχομένων" περὶ ἐπιορχούντων * περὶ εἰσηγήσεως 
ἀγαθῆς χαὶ πονηρᾶς περὶ ἐλεημοσύνης χαὶ εὐποιῖας 
εἰς πτωχοὺς, xal τῶν ἐλεημοσύνην μὴ ποιούντων" 
περὶ εἰρήνης xal εἰρηνοποιῶν" περὶ ἔχθρας " περὶ 
ἐξομολογήσεως ἁμαρτιῶν " περὶ εὐλαδείας" περὶ ἐν- 
τολῶν Θεοῦ " περὶ τῶν ἐλπιζόντων εἰς Θεὸν χαὶ τῶν 
ἐλπιζόντων εἰς ἀνθρώπους " περὶ εὐφροσύνης xal 
χαρᾶς δικαίων. 

Στοιχεῖον' Z. 

Τίτ. A'. Περὶ ζώων ἀλόγων τῶν φυσιχῇ σοτιχ χε- 

χησμημένων. 


μάτων. 

Περὶ τῆς τοῦ θανάτου ὥρας " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 
ὦ στοιχείῳ. 

Σχόλιον. 'Ανάγνωθι χαὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις, 
τίτλῳ a' περὶ θυγατρὸς σεμνῆς χαὶ χοσμίας, χαὶ θυ- 
γατρὸς ἀσέμνου καὶ ἀχόσμου" περὶ θυμώδους καὶ 
θρασυνομένου. 

Στοιχεῖον I. 


Tíc. À'. Περὶ ἱχετεύοντος" ὅτι χρὴ τὰς ἱχεσίας τῶν 
δεομένων προσίεσθαι. 

Β΄. Περὶ ἰσότητος" ὅτι χρὴ τὴν πρὸς ἀξίαν ἑχάσπτῳ 
νέμειν. 

T". Περὶ ἱματίων" ὅτι οὐ δεῖ ἱματισμῷ πολυτελεῖ 


B χεχρῆσθαι, ἣ ἄνδρα γυναιχείαν ἐσθῆτα φορεῖν. 


Ἐντεῦθεν a! παραπομπαὶ τῶν τίτλων. 
Περὶ εἱμαρμένης" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ a. στο:- 
χείῳ, τίτλῳ χγ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ àavpovópuov. 
Σχόλιον, ᾿Ανάγνωθι xal ἐν τοῖς παραλλήλοις πε- 
pl ἱερέων χρηστῶν καὶ μοχθηρῶν " περὶ ἰατρῶν ἀγα- 
θῶν xai χαχῶν᾽ περὶ ἰδιοπραγμοσύνης. 
Στοιχεῖον K. 


Τίτ. Α'. Περὶ χαρδίας" καὶ ὅτι ἐν καρδίᾳ τὸ ἦἣγε- 
μονιχὸν ἵδρυται. | 

Β΄. Περὶ κρειττόνων " ὅτι οὐ δεῖ πρὸς χρείττονας- 
φιλονειχεῖν. 

I". Περὶ καταλαλιᾶς. 

Δ', Περὶ χινδύνου ἀπὸ πλήθους ἀνδρῶν γινομένου. 


Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ Q .E-. Περὶ καιροῦ " ὅτι δεῖ τὸν χαιρὸν ἐξαζοράξειν, 


«οὔ αὑτοῦ στοιχείου ἀρχομένων. 

Περὶ ζήλου χαὶ ζηλοτυπίας " χεῖται ἐνταῦθα ἐν 
τῷ φ στοιχείῳ, τίτλῳ α΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ φθό- 
νου. 

Σχόμιον. ᾿Ανάγνωθι χαὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις πε- 
ρὶ ζυγῶν διχαίων καὶ ζυγῶν ἀδίχων" περὶ ζήλου 
ἀγαθοῦ χαὶ ζήλου πονηροῦ. 

Στοιχεῖον H. 

Tic. A'. Περὶ ἡμέρας ἀγαθῆς. 

Β΄. Περὶ ἡμέρας πονηρᾶς. 

I". Περὶ ἡμέρας καὶ νυχτός. 

Σχόλιον. Ἀνάγνωθι xal ἐν τοῖς παραλλήλοις πε- 

οἱ ἡτυχίας" περὶ ἤθου; ἀγαθοῦ xat πονηροῦ. 


Ztotystor 8. 


Tic. Α'. Περὶ θαλάσσης. 

Β΄. Περὶ θερισμοῦ χαὶ τρυγητοῦ. 

I*. Περὶ θανόντων xaX πενθούντων, 

Δ'. Περὶ θανάτου xat φόδου ἐξ αὐτοῦ γινομένου. 

E'. Περὶ θανάτου xai τῆς ἐν τῷ ἄδῃ χαταστά- 
σεως. 

QG*. Περὶ τοῦ μὴ θαῤῥεῖν τινι ὡς ἔτυχεν. 

Z'. Περὶ θηρευτῶν. 

H'. Περὶ θλιδομένων χαὶ φροντιζόντων. 

"Ev:su0zv αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ τοῦ 
αὑτοῦ στοιχείου ἀρχομένων, καὶ ἀλλαχοῦ χειμένων τε 
καὶ εὑριάχομένων. 

Περὶ θαυμαζομένων πραγμάτων χεῖται ἐν τῷ £ 


καὶ ὅτι χρὴ ἐν χαιρῷ πάντα λέγεσθαι xai γῖνε- 
σθαι. 

Q'. Περὶ χολάχων xoi παρασίτων xal γελοῖα - 
στῶν. 

Ζ'. Περὶ κλεπτῶν xai τῶν χοινωνούντων αὐτοῖς. 

H'. Περὶ χωφῶν xaX τυφλῶν. 

θ΄. Περὶ καυχήσεως xal ἐπάρσεως, καὶ ὅτι ἐπ᾽ οὐ- 
δενὶ χρὴ καυχήσασθαι. 

Τ. Περὶ χάλλους καὶ εὐπρεπείας σώματος. 

JA*. Περὶ καπήλων. 

IB'. Περὶ χτηνῶν χαὶ προνοίας αὐτῶν. 

I". Περὶ χτισμάτων χαὶ οἰχοδομημάτων. 

1Δ’, Περὶ καθαιρόντων ἐν πυρὶ xat οἰονιξομένων 
χαὶ χληδονιζομένων. 

IE'. Περὶ κομπαξόντων xat φουμιζόντων. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων ἀπὸ τοῦ 
αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων. 

Περὶ καλοποιῶν: κεῖτάι ἐνταῦθα ἐν τῷ & στοι- 
χείῳ, τίτλῳ ε΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἀγαθοεργίας. 

Περὶ κατάρας εὐλόγως ἣ ἀκχαίρως ἐπαγομένης" 
κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ α στοιχείῳ, τίτλῳ x', οὗ ἡ 
ἀρχὴ, Περὶ ἀρᾶς. 

Περὶ τοῦ χόσμου τούτου, χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 
B στοιχείῳ, τίτλῳ α’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ τοῦ βίου 
τούτου 

Περὶ χαλῇς xal χαχῇ:; ἡμέρας" χεῖται ἐνταῦθα 
kv τῷ ἡ στοιχείῳ, τίτλῳ a! χαὶ B', ὧν ἀρχαὶ, Περὶ 
ἡμέρας. 


Περὶ χεχραμένης καταστάτεως ’ χεῖται ἐνταῦθα 





M. 


RÉRUM SACRARUM LIBER II. 


2028 


ἐν τῷ σ στοιχείῳ, εἴτλῳ α΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ συμμέ- A — Περὶ μερίμνης Buozixt; * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 


tp?) χαταστάσεως. 

Περὶ χκοσμιχῆς σοφίας" κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ c 
στοιχείῳ, τίτλῳ f', οὗ fj ἀρχὴ, Περὶ σοφίας. 

Περὶ χαταστάσεως xai ἀχολουθίας χεῖται ἐντἀῦ- 
02 ἐν τῷ τ στοιχείῳ, τίτλῳ c', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ τά- 
ξεως. 

Περὶ ματαιοπονουμένων" κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ β 
στοιχείῳ, β:6λίῳ a^, τίτλῳ οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ βοηθείας 
Θεοῦ. 

Σχόλιον.᾿ Ἀνάγνωθι xaX ἐν τοῖς παραλλήλοις πε- 
ρὶ χαχίας" περὶ κυριοέργων χρηστῶν xal χυριοέρ- 
Ὑῶν πονηρῶν " περὶ χαλῶν xal περὶ χγαχῶν ἀνδρῶν ᾽ 
περὶ χαταφρονούντων" περὶ κενοδόξων" περὶ χού- 
ρου" περὶ χαθαρᾶς χαρδίας xa καλοῦ συνειδότος " 


B στοιχείῳ xoY ἐν τῷ T. 

ZxóAior, ᾿Ανάγνωθι χαὶ ὃν τοῖς παραλλήλοις πεν 
e! μισαδελφίας * περὶ μητρολοιῶν" περὶ μισθουμένων 
χρτ,στῶν καὶ πονηρῶν " περὶ μισοποντρίας, xal περὶ 
τῶν μισούντων τὰ χαλά " περὶ μοναχῶν χρηστῶν xal 
πονηρῶν " περὶ μισέργων" περὶ μέτρων ξιχαίων xal 
ἀδίχων " περὶ μωροῦ xaX ἄφρονος" περὶ μνεσιχαχίας" 
περὶ τῶν μὴ ποιούντων ἐλεημοσύνην" περὶ μίσους 
xal τῶν μάχα; συναπτόντων * περὶ μαρτυρίας πι- 
στῆς" περὶ μετανοίας xal περὶ τῶν εἰς μετάνοιαν 
μὴ ἐπεισφερόντων᾽ περὶ μαχροθυμίας" περὶ pots 
χείας, 


Στοιχεῖον N. 


περὶ χαρδίας διεστραμμένης xai τῶν συνειδὸς πο- 8 Τίε. À'. ΠερῚ νοσούντων χαὶ χαμνόντων * καὶ ὅτι 


νηρὸν ἐχόντων * περὶ χαλοηθῶν χαὶ χαχοηθῶν. 
Στοιχεῖον Δ. 


Τίς. Δ΄. Περὶ λόγου xal τῆς ἀπ᾿ αὐτοῦ δυνάμεως. 

Β΄. Περὶ λοιδορίας. 

T". Περὶ τοῦ λιμοῦ, xal τοῦ σαἴτον ἐν ἀνάγχῃ p. 
ᾳκωλοῦυντος. . 

Δ΄. Περὶ λύπῃς. 

E. Περὶ λαλιᾶς, χαὶ τοῦ μὴ ὡς ἔτυχεν λαλεῖν. 

(ζ΄. Περὶ λουξέων xal ἀσωτευομένων" xa ὅτι οὗ 
yph ἀντιλαμδάνεσθαι τῶν τοιούτων. 

Σχόλιον. ᾿Ανάγνωθι ἐν τοῖς παραλλήλοις περὶ λο- 
τισμῶν ἀγαθῶν χαὶ λογισμῶν πονηρῶν. 

Στοιχεῖον M. 


Τίς. Δ'. Περὶ μεθυστῶν, καὶ ὅτι οὐ χρὴ συμπὸ- 
σιάξζεινεν αὑτοῖς. 

WF. Περὶ ματαιοπονούντων. 

Y'. Περὶ μυστηρίων xai περὶ τῶν ἐχφερολυθοῦν- 
τῶν μυπστῆρια. 
Δ’, Περὶ μαϑητενομένων, χαὶ ὅτι χρὴ σπουδαίους 
εἶναι πρὸς τὰς; μαθήσεις. 

E". Περὶ μεταθαινόντων ἀπὸ τόπου εἰς τόπον. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
«οὔ αὑτοῦ στοιχείου ἀρχομένων. 

Περὶ μιμήσεως τρόπων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ a 
στοιχείῳ, τέτλῳ η΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἀρχομένων" καὶ 
δ:δλέρ τρίτῳ παραλλήλων περὶ συνδιαγωγῆς χρηστῶν 
ἀνδρῶν, ἐν ἄμφω. 

Περὶ τῶν μεσαζόντων ἀπόκρισιν" χεῖται ἐνταῦ- 
$2 ἐν τῷ α στοιχείῳ, τίτλῳ ιδ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἀγ- 
χέλλοντος. 

Περὶ μεγαλοῤῥημονούντων᾽ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 
B στοιχείῳ, τίτλῳ £', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ βλασφήμου. 

Περὶ μελέτης xoi ἀσχήσεως " χεῖται ἐνταῦθα ἐν 
τῷ Y στοιχείῳ, cic. δ', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ γυμνα- 
αίγυ. 

Περὶ μαχαρισμοῦ ὅτι οὐ δεῖ πρὸ τελευτῆς μαχαρὶ- 
Cttv ttyá ^. χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ε στοιχείῳ, τίτλῳ 
οὗ f, ἀρχὴ, Περὶ εὐδαιμονίας. 

Περὶ μαντευομένων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x 
στοιχείῳ, τίτλῳ (E, οὗ ἡ ἀρχὴ. Περὶ χαθαίροντος ἐν 
egt. 

PaTROL. GR. LXXXVI, 


χρὴ ἐπισχέπτεσθαι αὐτούς. 

Β΄. Περὶ νεογάξων. 

T", Περὶ τοῦ νήφειν χαὶ φροντίξειν τῇς οἰχείας πω- 
τηρίας. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
τοῦ αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων". 

Περὶ νυχτός" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ἡ στοιχείῳ, 
“ἰτλῳ Y', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἡμέρας χαὶ νυχτός. 

Περὶ νόμων πολεμιχῶν " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ m 
στοιχΞίῳ, τίτλῳ τε΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ πολέμου. 

Σχόζλιον. ᾿λνάγνωθι x2Y ἐν τοῖς παραλλήλοις πε- 
ρὶ νέων συνετῶν xal ἀσυνέτων" περὶ νηστείας xal 
νηστευόντων, 

Στοιχεῖον &, 
Τίτ. Περὶ ξενιτείας xax ξενιτευόντων. 
Στοιχεῖον 0. 

Tír. A'. Περὶ ὀρφανῶν χαὶ χτρῶν. 

Β΄. Περὶ ὁρίων, xaX ὅτι οὐ χρὴ ταῦτα μετάγειν. 

Γ΄, Περὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς χαὶ πονηρᾶς, καὶ ὅτι χρὴ τὰ 
σχολιχ πράγματα χαὶ τὰς σχολιὰς ὁδοὺς ἐχχλένειν, 
χαὶ μετὰ τῆς εὐθείας πορεύεσθαι. 

A'. Περὶ ὄρχου, ὅτι τοῖς ἐπὶ χαχῷ δεδομένοις 
ὄρχοις οὐ χρὴ ἐμμένει". 

Ε΄. Περὶ ὀνόματος xaxov. 

G'. Περὶ οἰήσεως, καὶ ὅτι χρεῖττον τὸ εἶναι τοῦ 
δοχεῖν * ἐμπόδιον γὰρ πρὸς ἀρετὴν dj ἀπὸ τῆς δοχή-: 
σεως πλάνη. 

Z'. Περὶ ὀνόματος χρηττοῦ. 

1. Περὶ ὀφθαλμοῦ. 

Θ΄. Περὶ ὀνειδισμοῦ καὶ φαυλισμοῦ, xal ὅτι οὐ δεὲ 
συμφορὰν ὀνειδίζειν. 

1’. ἹΙερὶ ὀλιγοδίων καὶ ὀλιγοχρονίων. 

IA'. Ὅτι ἡ τῶν ἀρίστων ἀνδρῶν ἐπιτίμησις λυσι- 
τελεστέρα τῆς τῶν χαχῶν θεραπείας. 

IB'. Ὅτι ἡ παραμονὴ ἔργον ἀνύει. 

Ἑντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὰ 
τοῦ αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων. 

Ὅτι ἀπὸ γῆς γεγόναμεν χαὶ εἰς γὴν ἀπελευσόα 
μεθα" χεῖται: ἐνταῦθα ἐν τῷ α στοιχείῳ, τίτλῳ α΄. 

Ὅτι τὸ αὐτεξούσιον δέδοται ἡμῖν παρὰ Θιεῦε 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ α ατοιχείῳ, τίτλῳ γ΄. 

64 


[enn 


2021 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2028 


Ὅτι μάταια τὰ παρόντα πάντα" χεῖται ἐν τῷ a A — H'. Περὶ προαιρέσεως, xoi ὅτι τὴν προαίρεσιν ἐπ᾽ 


δτοιχείῳ, τίτλῳ δ΄. 

Ὅτι ἐξομοιοῦνται οἱ ἀρχόμενοι τοῖς ἄρχουσιν * 
x:ilv7t ἐνταῦθα ἐν τῷ a. στοιχείῳ, τέτλῳ η΄. 

Ὅτι ἀπλήστως ἔχομεν πρὸς τὴν τοῦ πλείονος 
ὄρεξιν" χεῖται ἐνταῦθά ἐν τῷ a. στοιχείῳ, τέτλῳ τς", 
οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἀπληστίας. 

Ὅτι ἐν περισπασμῷ xal μόχθῳ xal ἡμεῖς χαὶ ὃ 
βίος ἡμῶν * κεῖται ἐνταῦθα ἕν τῷ B. στοιχείῳ, τίτλῳ α΄. 

Ὅτι χαλὸν τὸ ἐργάζεσθαι τὴν γῆν " κεῖται ἐνταῦ- 
θα ἐν τῷ y στοιχείῳ, τέίτλῳ γ', οὗ fj ἀρχὴ, Περὶ 
γεωργίας. 

Ὅτι οὐ δεῖ χρίνειν ἀλλήλους, f] καταλαλεῖν ἀλλή - 
λων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ y στοιχείῳ, τίτλῳ α’, οὗ 
ἡ ἀρχὴ. Περὶ τοῦ, Γνῶθι σαυτόν. ᾿ 


ἀγαθῷ τε καὶ xaxip ἐξετάζει ὁ Θεός. 

Θ΄. Περὶ παραθήχης, ὅτι χρὴ πιστῶς ποιεῖσθαι 
τὴν ταύτης φυλαχήν. 

|. Περὶ προϊσταμένων, ὅτι χρὴ αὐτοὺς σπον- 
δαίως προΐστασθαι. 

IA'. Περὶ προσφυγίου xal τῶν προσφυγόντων ἐν 
ἀσύλοις τόποις. 

IB'. Περὶ παραμονῇς xai παραμενόντων. 

IT'. Περὶ παιδοποιίας, χαὶ ὅτι εὐλογία Θεοῦ ἐστιν 
xai τιμία χατὰ τὸ àpyatov. 

IA'. Περὶ πρωτοτόχων. 

ΙΕ΄. Περὶ πολέμου, καὶ νόμον, καὶ μερίμνης βιω- 
τιχῆς. 

IG'. Περὶ παρατηρήσεως, xaX ὅτι οὐ δεῖ ἡμέρας 


Ὅτι οὐ τὰ αὐτὰ πᾶσιν ἁρμόζει" χεῖται ἐνταῦθα Β ἣ καιροὺς παρατηρεῖσθαι. 


ἐν τῷ ὃ στοιχείῳ, τίτλῳ 5, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ διαφο- 
ρᾶ: -ἀνθρώπων. 

Ὅτι ὁποῖά τις δρᾷ, τοιαῦτα xal ὑφίσταται" κχεῖ- 
ται ἐνταῦθα ἐν τῷ ε στοιχείῳ, τιτλῳ α΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, 
Περὶ ἔργων. 

Ὅτι ἐν ταῖς εὐπορίαις φιλεῖ τὰ ἁμαρτήματα γί- 
νεσθαι" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ε στοιχείῳ, τίτλῳ γ΄. 

Ὅτι αἱ καθ᾽ ἑτέρων ἑπιθουλαὶ εἰς τοὺς μηχανη- 
σαμένους περιτρέπονται" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ε 
στοιχείῳ, τίτλῳ QC, οὗ ἡ ἀοχὴ, Περὶ ἐπιδουλῆς. 

Περὶ ὁρέξεως * κεῖται ἐν τῷ ς στοιχείῳ, τίτλῳ v', 
οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἐπιθυμίας. 

Περὶ ὀνείρων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ε στοιχείῳ 
πίτλῳ x', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἐνυπνίων, 

Περὶ οἰωνιζομένων " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοι- 
χείῳ, τίτλῳ ιδ᾽, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χαθαΐροντος ἐν 
πυρί. 

Ὅτι ἐπ᾽ οὐδενὶ τῶν περὶ τὸν βίον χρὴ ἡμᾶς ἐπαί- 


ρέσθαι " χεῖται ἐν τῷ x. στοιχείῳ, τίτλῳ θ΄, οὗ ἡ ἀρ-᾿ 


yh, Περὶ χαυχήσεως. 

Περὶ οἰνοφλυγίας " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ σ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ ε΄, ou fj ἀρχὴ, Περὶ τοῦ συμπεριφέρε- 
σθαι. 

Z0Acv. ᾿Ανάγνωθι καὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις περὶ 
ὁσίων χαὶ διχαίων ἀνδρῶν " περὶ οἰχετῶν ἀγαθῶν 
xaX πονηρῶν " περὶ ὀχνηρῶν" περὶ ὀνόματος ypn- 
στοῦ xai χάριν ἔχοντος * ὅτι dj φιλοτιμία σωτηρίαν 
προξενεῖ * περὶ τῶν τοὺς ὄρχους φυλαττόντων * περὶ 


IZ'. Περὶ παραχενόντων (3). 

IH'. Περὶ πατρίδος, χαὶ ὅτι ποθεινὴ xai ἐρασμία 
ἑχάστῳ ἡ ἰδία πατρίς. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ τοῦ 
αὑτοῦ στοιχείου ἀρχομένων xaX ἀλλαχοῦ χειμένων. 

Περὶ πλάσεως ἀνθρώπου " χεῖται ἐν τῷ a. στοι- 
χείῳ, τίτλῳ αἱ. 

Περὶ προαιρετιχῶν χινημάτων " χεῖται ἐνταῦθα ἐν 
τῷ α στοιχείῳ, τίτλῳ γ΄. 

Περὶ προστασίας, ὅτι χρὴ προΐστασθαι τῶν ἀδι- 
χουμένων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ a στοιχείῳ, τί- 
τλῳ C. 

Περὶ πειθαρχίας, ὅτι χρὴ πειθαρχεῖν τοῖς ἄρχου- 


C 9t χεῖται ἐν τῷ α στοιχείῳ, τίτλῳ ζ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, 


Περὶ ἀρχομένων. 

Περὶ πταιόντων xaX συνεχῶς αἰτούντων συγγνώ- 
pnv* κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ a στοιχείῳ, τίτλῳ τα’, 
οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἀμαρτανόντων. 

Περὶ παλιμδόλων᾽ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ὃ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ ς΄, οὗ ἡ ἀρχὴ. Περὶ διψύχων. 

Περὶ τοῦ προσέχειν ἑαυτοῖς " χεῖται ἐνταῦϑα ἐν τῷ 
X στοιχείῳ, τίτλῳ a', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ τοῦ, ᾿'νῶϑι 
σαυτόν. 

Περὶ πραγματενομένων χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ε 
στοιχείῳ, τίτλῳ ς΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἐμπόρων. 

Περὶ πενθούντων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ θ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ γ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ θανόντων. - 

Περὶ παρασίτων " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοι- 


ὀλιγοδείας * περὶ ὀργίλου xal ὀξυχόλου " περὶ ὀλιγο- p χείῳ, τίτλῳ c', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χολάχων. 


ψνχούντων. 
Στοιχεῖον Π. 


Τίτ. Α΄. Περὶ πταιόντων xal βλασφημούντων ἐξ ᾿ 


ἀνοίας εἰς τὸν Θεόν. 

B'. Περὶ παῤῥησίας, καὶ πόθεν ἡμῖν παραγίνεται 
ἡ ταύτης πρὸς πάντα χτῇσις. 

[*. Περὶ ποάσεως χαὶ ἀγορασίας. 

A'. Περὶ πείρας καὶ ἀπειρίας. 

Β΄. Περὶ πιστοῦ ἀνδρὸς, καὶ ὅτι σπάνιον τὸ εὑρεῖν 
ἄνδρα πιστόν. 


Q'. Περὶ πλήθους καὶ δήμου πόλεως, xaX πῶς χρὴ 


τὰς ἀναστροφὰ: μετ᾽ αὐτῶν ποιεῖσθαι. 
Z'. Πεοὶ πόλεως ἀσεδεία; πεπληρωμένης. 


(3) Ita cod. 


Περὶ, τῶν πλανώντων τοὺς ἐντυγχάνοντας * χεῖται 
ἐν τῷ αὐτῷ τέτλῳ. 

Περὶ πραγμάτων σχολιῶν, ὅτι δεῖ ἐχχλίνειν αὐτά" 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ o στοιχείῳ τίτλῳ y, οὗ ἡ ἀρ- 
yh, Περὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς. 

Περὶ πειρασμῶν χεῖται ἐνταῦθα ἂν τῷ σ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ ζ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ σκανδάλων. 

Περὶ πλαστῆς εὐλαθείας" χεῖται ἐν τῷ vu στοι- 
χείῳ, τίτλῳ α΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὑποχρίσεως. 

Περὶ τῶν προσχαίρων χαὶ αἰωνίων " χεῖται βιόλίῳ 
α' ἐν τῷ π᾿ στοιχείῳ. 

ZxóAior, ᾿Ανάγνωθι καὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις πε- 
ρὶ παίδων τιμώντων γονεῖς χαὶ περὶ πατρολοιῶν" 


RERUM SACRARUM LIBER HH. 


2020 


περὶ κατέρων ἀγαθῶν xal xaxüv* κερὶ πλουσίων A Θεῷ πληρῶσαι τὴν ὑπόσχεσιν" χεῖται ἐν τῷ a' βι- 


χρηστῶν xal πονηρῶν περὶ πτωχῶν ἀγαθῶν xal 
χκαχῶν " περὶ πόνηρῶν ἀνδρῶν " περὶ πολιτῶν ἀγα- 
θῶν xal πονηρῶν " περὶ πονούντων χαὶ μοχθούντων, 
περὶ παιδείας xal φρονήσεως " κερὶ τοῦ πλησίον, 
καὶ ὅσα περὶ τοῦ πλησίον εἴρηται" κερὶ πολυλόγων᾽ 
περὶ πλεονεχτούντων᾽ περὶ πτωχῶν τῷ πνεύματι" 
περὶ πραότητος" περὶ προπετείας " περὶ πανούργων" 
περὶ παρθενίας * περὶ πορνείας " περὶ περισπασμοῦ " 
περὶ πλησμονῆς xai γαστριμαργίας " περὶ πολιτείας 
σεμνῆς xal πολιτείας ψεχτῆς " περὶ πεποιθότων εἰς 
Θεὸν, χαὶ τῶν πεποιθότων εἰς ἀνθρώπους * περὶ παι- 
δείας Θεοῦ, καὶ τῶν δεχομένων αὐτὴν χαὶ μὴ δεχο- 
μένων " περὶ πίστεως εἰς θεόν. 
Στοιχεῖον P. 
Τίτ. Α'. Περὶ ῥεμδομένων. 
Σχόλιον. ᾿Ανάγνωθι xal ἐν τοῖς παραλλήλοις περὶ 
ῥᾳθυμούντων xal χαταφρονούντων. 
Στοιχεῖον Σ. 


Τίς. A. Περὶ συμμέτρου χαταστάσεως, xal τοῦ 
μηδὲν ἀγαναχτεῖν. 

Β΄. Περὶ σοφίας χοσμιχῆς. 

Γ΄. Περὶ συνηθείας ἀγαθῆς χαὶ πονηρᾶς. 

Δ'. Περὶ σοφῶν xal συνετῶν ἀνδρῶν, xat ὅτι χρὴ 
αὐτοὺς ὠφελεῖν τοὺς πλησίον. 

E'. Περὶ τοῦ συμπεριφέρεσθαι ἐπ᾽ ὠφελείᾳ ψυχῶν. 

t^. Περὶ σωφρονισμοῦ, xal ὅτι χρὴ ἡμᾶ; ταῖς 
ἀλλοτρίαις σωφρονίζεσθαι συμφοραῖς. 


δλίῳ, ἐν τῷ v. στοιχείῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὑποσχέ- 
σεως. 

Περὶ σπουδῆς ἀνθρωπίνης, ὅτι ἀνόνητος αὐτὴ μὴ 
βουλομένου xax συνεργοῦντο; τοῦ Θεοῦ χεῖξαι βι- 
θλίῳ α', ἐν τῷ σ στοιχείῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ σπου- 
δῆς. 

Σχόλιον. ᾿Ανάγγωθι χαὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις Tt&- 
pY συνδιαγωγῆς xat συνουσίας χρηστῶν ἀνδρῶν καὶ 
πονηρῶν" περὶ σπουδαίων" περὶ σχέψεως xai βου- 
λῇς " περὶ σταθμῶν διχαίων xat ἀδίκων" περὶ συν- 
ἐσεως * περὶ συγγνώμης xo συγχωρήσεως πρὸς τὸν 
πλησίον" περὶ σιωπῆς xal σιωπώντων περὶ στό- 
ματος ἐσθλοῦ καὶ στόματος σχληροῦ χαὶ ἀπηνοὺς" 
περὶ τῶν συμδουλὴν δεχομένων καὶ μὴ δεχομένων’ 
περὶ συχοφαντίας * περὶ σοδαρῶν * περὶ σχολιοῦ τὸν 
τρόπον " περὶ συνειδότος ἀγαθοῦ χαὶ πονηροῦ " περὶ 
σωφροσύνης" περὶ συνοχῆς πραγμάτων. 


Στοιχεῖον T. 


Τίς. Α', Περὶ τελωνῶν. 

B'. Περὶ ταραχοποιῶν. 

ΓΤ’, Περὶ τιμῆς, καὶ ὅτι χρὴ ἡμᾶς τιμᾷν ἀλλή- 
λους. 

Δ'. Περὶ τυράννων * xal ὅτι οἱ τυραννοῦντες βα- 
σιλεῖς, αὐτοὶ μόνοι ἀποθνήσχουσιν, o2 μὴν xat οἱ ἐξ 
αὐτῶν παῖδες. 

Ε΄. Περὶ τεχνιτῶν, xaX «(vesc τέχνην ἐξεῦρον. 

Q'. lcg: τάξεως xal χαταστάσεως, καὶ ὅτι χρὴ 


Ζ'. Περὶ σκανδάλων, χαὶ ὅτι χρὴ ἡμᾶς φεύγειν ς ταύτας πανταχοῦ φυλάττεσθαι. 


τὰ σχάνδαλα. 

H'. Περὶ σαρχιχῶν ἀνθρώπων. 

Θ΄. Περὶ συγγενῶν" ὅτι χρὴ ἀντιλαμδάνεσθαι αὐ- 
«ὧν. 

Y. Περὶ σπκάνης χαὶ ἀϊρορίας χρηστῶν ἀνδρῶν. 

Δ΄. Περὶ τῶν συχναζόντων ἐν ἀλλοτρίοις οἴχοις. 

IB. Περὶ συνεδρίου" ὅτι οὐ ypfj ἂν συνεδρίῳ 
ἀχρηάσεως γινομένη: διαλέγεσθαι. 

II". Περὶ τῶν συμδαινόντων, ὅ φασιν ol Ἕλληνες 
ἀπὸ τύχης. 

Δ΄. Ηερὶ στρατιωτῶν. 

IE". Περὶ συμπαθείας καὶ εὐσπλαγχνίας. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ τοῦ 
αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων, χαὶ ἀλλαχοῦ χειμένων 
τε χαὶ εὑρισχομένων. 

Περὶ στελλομένου εἰς διαχονίαν, καὶ ὅτι ὁ τὸν στα- 
λέντα ἐξηυδενῶν, τοῦ πέμψαντος περιφρονεῖ" χεῖται 
ἐνταῦθα ἐν τῷ a στοιχείῳ, τίτλῳ ιδ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, 
ἄϊερὶ ἀγγέλλοντος. 

Τερὶ συνεστιάσεως " χεῖται ἐν τῷ ὃ στοιχείῃ, τί- 
τλῳ 9, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ δείπνου. 

Περὶ τοῦ Σατανᾶ" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ὃ στοι- 
χείῳ, τίτλῳ ιγ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ. Περὶ τοῦ διαθόλου. 

Περὶ στάσεως ἀπὸ δῆμον γινομένης ^ χεῖται ἐν- 
ταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ, τίτλῳ δ΄, οὗ fj ἀρχὴ, Περὶ 
κινδύνου. ᾿ 

Περὶ σχολιῶν πραγμάτων χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 
9 στοιχείῳ, τίτλῳ γ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς. 

litpl συντάξεως, xai ὅτι χρὴ τὸν συντασσόμενον 


Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
(09 αὐτοῦ στοιχείον ἀρχομένων. 

Περὶ τρεπομένων χαὶ ἀλλοιουμένων χεῖςαι ἐνταῦ-. 
θα ἐν τῷ a στοιχείῳ, νέτλῳ δ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Πιοὶ 
ἀστάτων. 

Περὶ τυφλῶν * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x. στριχεέῳ, 
κίτλῳ η΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, ΠΕρὶ χωφῶν. 

Περὶ τερασχοπούντων * χεῖται ἐν τῷ x. στοιχεΐῳ, 
τίτλῳ ιδ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χαθαίροντος ἐν πυρί, 

Σχόμιον. Ἀνάγνωθι χαὶ ἐν τοῖς παραλλήλοι: περὶ 


᾿«ιμώντων γονεῖς xol μὴ τιμώντων * περὶ τέχνων 


ἀγαθῶν χαὶ σοφῶν, χαὶ τέχνων πονῃρῶν χαὶ ἀτυν- 
των᾽ περὶ ταχυλόγων * περὶ ταπεινοφροσύνης" περὶ 
τρόπων χρηστῶν xal πονηρῶν " περὶ τιμῆς xal τῶν 


D ἐν ἀρετῇ βιωσάντων, χαὶ τιμωρίας τῶν ἀσέμνως 


ζησάντων. 
Στοιχδῖον Y. 


Tír. M. Περὶ ὑποχρίσεως, καὶ εἰρωνεία:;, καὶ 
πλαστῆς εὐλαδείας, χαὶ τῶν ταῦτα νοσούντων. 

Br. Περὶ ὑδριστοῦ. 

Τ', Περὶ ὕπνου xa ἀδπνίας. 

A'. Περὶ ὑγείας, καὶ ὅτι πάντων διαφέρει. 

E'. Περὶ ὑπονοῖα;, χαὶ ὅτι χρὴ φεύγειν τὰ: ἁφορ- 
μὰς τὰς τιχτούσας χαχὰς ὑπονοίας. 

Χ'. Περὶ ὑδροποτούντων. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
τοῦ αὐτοῦ στοιχείον ἀρχομένων. 

Περὶ ὑποταγῆς χεῖται ἐνταῦθα ἐγ τῷ α 3:00 


- 


— 


9031 


sol; tapa fors. 
Περὶ ὑποδοχῆς χλεπτῶν * χεῖται ἐνταῦθα, tv τῷ 
x στοιχείῳ, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ χλεπτῶν (alt. Q'). 
Σχόλιον. ᾿Ανάγνωθι χαὶ ἐν «ot; παραλλήλοις περὶ 
τοῦ υἱοῦ σοφοῦ χαὶ υἱοῦ ἄφρονος - περὶ ὑπερηφάνων" 
περὶ ὑπομονῇ: * περὶ ὑπαχοῆς χαὶ ὑποταγῆς. 


Στοιχεῖον ᾧ. 


Τίς. A'. Περὶ φιλοξενίας. 
Β΄. Περὶ φθόνου χαὶ τῶν ὑπὸ τοιούτου πάθους κε- 


χρατημένων. 
Γ'. Περὶ φιλαυτίας, καὶ ὅτι οὐ δεῖ τινα ἑαυτὸν δι- 


ταιῶσαι ἣ ἐπαινέσαι. 


APPENDIX.— LEONTII ET JOANNIS 
χείῳ, τίτλῳ ζ΄, οὗ fj ἀρχὴ, Περὶ ἀρχομένων * xoi àv A 


2032 


Ὅτι γρὴ ὑποτάττεσθαι τοῖς ἄρχουσι " χεῖται ἐν 
τῷ a στοιχείῳ, τίτλῳ ζ΄, οὗ f ἀρχὴ, Περὶ ἀρχομέ- 
νων. 

“Ὅτι χρὴ ἐν χαιρῷ πάντα λέγεσθαι καὶ γίνεσθαι» 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ α στοιχείῳ, τίτλῳ e', οὗ 1) ἀρ- 
xh, Περὶ χαιροῦ. 

Ὅτι χρὴ ἡμᾶς νήφειν χαὶ φροντίζει, -ἧς ἑαυτῶν 
σωτηρίας * χεῖται ἐν τῷ v στοιχείῳ, τίτλῳ γ', οὗ ἡ 
ἀρχὴ, Περὶ τοῦ νήφειν. 

Ὅτι χρὴ τὰ σχολιὰ πράγματα ἐχχλίνειν * χεῖται 
ἐνταῦθα ἐν τῷ ο στοιχείῳ, τίτλῳ y, οὗ ἡ ἀρχὴ, πε- 
ρὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς. 

"Ot χρὴ τοὺς παραμένοντας πιστοὺς εἶναι * χεῖ- 
ται ἐνταῦθα ἐν τῷ π στοιχείῳ, τίτλῳ εβ', οὗ ἡ ἀρ- 


Δ΄. Περὶ φήμης, καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἑκάστῳ πιστεύειν. p χὴν Περὶ παραμονῆς. 


Ε΄. Περὶ φονέων. 

(΄. Περὶ φιλαρχίας, καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἐπιπηδᾷν ὡς 
ἔτυχεν ταῖς ἀρχαῖς. 

Z'. Περὶ φιλαιτίου xaY φιλεγχλήμονος, καὶ ὅτι ol 
αἰτιώμενοι ἄλλους χαὶ τὰ αὐτὰ δρῶντες, ἑαντοὺς 
χκαταχρίνουσιν. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ τοῦ 
αὐτοῦ στοιχείου ἀοχομένων. 

Περὶ τῶν φονενόντων ἑαυτούς * χεῖται ἐνταῦθα ἐν 
πῷ α στοιχείῳ, τίτλῳ χθ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἀγ- 
χόνης. 

Περὶ φουρχισθέντος " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ a 
στοιχείῳ, τίτλῳ λα΄, οὗ ἣ ἀρχὴ, Περὶ ἀνασχολόπι- 
σθέντος. | 

Περὶ φαυλισμοῦ * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ o στοι- 
χείῳ, τέτλῳ θ’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὀνειδισμοῦ. 

Σχόλιον. ᾿Ανάγνωθει xal ἐν τοῖς παραλλῆ- 
λοις περὶ φιλαδελφίας" περὶ φῇων χρηστῶν 
καὶ φίλων μοχθηρῶν * περὶ φιλέργων * περὶ φρο- 
γήσεως * περὶ φιλοτιμουμένων χαὶ περὶ τειξω- 
λῶν" περὶ φιλαργυρίας xai φιλοπλουτούντων * 
περὶ φοδουμένων τὸν Θεὸν xal τῶν μὴ φοδουμέ- 
γων. 


Στοιχεῖον Χ. 


Tic. À'. Περὶ χαιρόντων καὶ εὐφραινομένων. 

Dr. Περὶ χυδαίων xai ἀλογίστων, ὅτι οὐ χρὴ προσ- 
παίξειν αὑτοῖς. 

Γ΄. Περὶ χρημάτων. 

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων τῶν ἀπὸ 
τοὺ αὐτοῦ στοιχείου ἀρχομένων. 

Περὶ τῶν χαιρόντων ἐγχωμίοις * χεῖται ἐνταῦθα 


ἐν τῷ € στοιχείῳ, τίτλῳ δ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἐγχω- 


μίων. 

ἹΠρὶ χηρῶν : χεῖται ἐν τῷ o στοιχείῳ, τίτλῳ 
α΄, οὗ ἡ ἀρχὴν, Περὶ ὀρφανῶν. 

Περὶ ὧν χρὴ καὶ ὧν δεῖ ἡμᾶς ποιεῖν. 

Ὅτι χρὴ τὸν ἀγαθὸν πρὸς πάντας ἐργάξεσθα: * 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν «ipa στοιχείῳ, τίτλῳ ε΄, οὗ ἡ 
ἀρχὴ, Περὶ ἀγαθοεργίας. 

Ὅτι χρὴ τοῖς ἀδιχουμένοις βοηθεῖν " χεῖται ἐν 
*ip ἃ στοιχείῳ, τίτλῳ ς’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ἀδιχου- 
μένων. 


Ὅτι χρὴ ἐπ᾽ ὠφελείᾳ ψυχῆς συμπεριφέρεσθαι - 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ c στοιχείῳ, τίτλῳ ε΄, οὗ ἡ 
ἀρχὴ, Περὶ συμπεριφορᾶς. 

Ὅτι χρὴ διὰ τῶν ἀλλοτρίων χαχῶν παιδεύεσθαι - 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ s στοιχείιυ, τίτλῳ ς’, οὗ ἢ 
ἀρχὴ, Περὶ σωφρονισμοῦ. 

Ὅτι χρὴ τιμᾷν ἀλλήλους * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 
* στοιχείῳ, τίτλῳ Y', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ τιμῆς. 

Ὅτι χρὴ πανταχοῦ τὴν τάξιν φυλάττειν " χεῖται 
ἐνταῦθα ἐν τῷ τ στοιχείῳ, τίτλῳ ς’, οὗ ἡ ἀρχὴ, 
Περὶ τάξεως. 

"Ost χρὴ ἡμᾶς ἐν νῷ ἀεὶ ἔχειν τὴν τελευτήν " χεῖ- 
ται ἐν τῷ ὦ στοιχείῳ, Περὶ ὥρας θανάτου. 

Σχόλιον. ᾿Ανάγνωθι χαὶ ἐν τοῖς παραλλήλοις * 


C ὅτι χρὴ πονεῖν, ὠφέλειαν γὰρ ἔχει " ὅτι χρὴ μετὰ 


βουλῇς πάντα πράττειν" ὅτι χρὴ τὰ βάρη τοῦ πλησίον 
φέρειν " ὅτι χρὴ τοὺς εὐεργέτας χηρύσσειν * ὅτι χρὴ 
πειθαρχεῖν τοῖς τὰ χρηστὰ εἰσηγουμένοις " ὅτι χρὴ 
ζηλοῦν τὰ καλά" ὅτι χρὴ ἀρίστοις ἀνδράσι χολλᾶσθαι, 
καὶ μὴ πονηροῖς " ὅτι χρὴ ἡσυχάζειν, τὴν γὰρ τοῦ 
Θεοῦ γνῶσιν προξενεῖ * ὅτι χρὴ εἰς Θεὸν ἐλπίζειν, 
xoi μὴ εἰς ἀνθρώπους * περὶ ὧν οὐ χρὴ καὶ ὧν οὐ 
ἰδεῖ ἡμᾶς ποιεῖν, 

Ὅτι οὐ δεῖ πρὸ πείρας ἐπαινεῖν τινα * κεῖται iv- 
ταῦθα ἐν τῷ ε στοιχείῳ, τίτλῳ δ', οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ 
ἐγχωμίων. 

Ὅτι οὐ δεῖ πρὸ τελευτῆς εὐδαιμονίζειν τινά " χεῖ- 
ται ἐνταῦθα ἐν τῷ ε στοιχείῳ, τίτλῳ xb, οὗ ij ἀρ- 
xh, Περὶ εὐδαιμονίας. 

Ὅτι οὐ δεῖ ὡς ἔτυχεν θαῤῥεῖν τινι * χεῖται ἐνταῦ- 
θα ἐν τῷ θ στοιχείῳ, τίτλῳ ς΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ τοῦ 
μὴ θαῤῥεῖν. 

Ὅτι οὐ δεῖ πρὸς χρείττονας φιλονειχεῖν " χεῖται 
ἐνταῦθα ἐν τῷ χ στοιχείῳ, τίτλῳ β', οὗ ἡ ἀρχὴ, 
Περὶ χρειττόνων. 

Ὅτε οὐ χρὴ ὡς ἔτυχεν λαλεῖν * χεῖται ἐνταῦθα 
ἐν τῷ X στοιχείῳ, τίτλῳ ε’, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ λα- 
AUS. 

Ὅτι οὗ δεῖ συμποσιάξειν καχοῖς " χεῖται ἐνταῦθα 
ἐν τῷ ὃ στοιχείῳ, τίτλῳ θ΄, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ δεῖί- 
πνου. ᾿ 

Ὅτι οὐ χρὴ τοῖς ἐπὶ xaxip δεδομένοις ὄρχοις ἐμ. 
μένειν" χεῖται ἐν τῷ o στοιχείῳ, τίτλῳ δ΄, οὗ ἡ &p- 
x3. Περὶ ὄρχου. 


ἐν τῷ o στοιχείῳ, τίτλῳ 07, οὗ ἡ ἀρχὴ, Περὶ ὀνειδισμοῦ. 

Ὅτι οὐ χρὴ τὴν ἰδίαν ἀπογινώσχειν σωτηρίαν" 
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ a στοιχείῳ, τίτλῳ κδ', οὗ ἡ 
ἀρχὴ, Περὶ ἀπογνώσεως. 





RERUM SACRARUM LIDER II. 
Ὅτι οὐ χρὴ συμφορὰν ὀνειδίζειν * χεῖται ἐνταῦθα A 


2034 
Xtorysior TT. 
Περὶ Ψιθυριστοῦ. 
Στοιχεῖον f). 
Περὶ ὥρας θανάτου xaX τῆς ἐξόδου ἐμῶν, xat ὅτι 
χρὴ ἡμᾶς εὐτρεπίζεσθα: πρὸς αὐτάν. 








AEONTIOY IIPEXBYTEPOY ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ͂ 
ΤΩΝΊΕΡΩΝ 


ΒΙΒΛΙΟΝ AEYTEPON. 


LEONTII PRESBYTERI ET JOANNIS 
RERUM SACRARUM 


LIBER SECUNDUS (1). 


TITAOZ HPOQTOS. 

II: τῆς tou ἀνθρώπου πλάσεως xat χατασχευῆς" 
καὶ δτιπερ χατ᾽ εἰχόνα Θεοῦ γεγενῆσθαι τὸν ἄνθρω- 
πον ἣ θεόπνευστό: φησι Γραφὴ, χαὶ μὴ προῦπάρ- 
ye τὴν ψυχὴν τοῦ σώματος " xal ὅτι ταύτην τὴν 
σάρχα ἔκλασεν ὁ Θεὸς ἐχ τῆς γῆς ταῖς ἀχράντοις 
αὑτοῦ χερσὶ, χαὶ αὐτῇ ἐνεφύσησε πνεῦμα ζωῆς, καὶ 
οὗ, καδάπερ φασὶν οἱ αἱρετιχοὶ, τοὺ; δερματίνους 
χιτῶνας εἶναι τὴν cápxa (9). 

α΄. 'Axb τῆς Γεγέσεως. «ἘῤΠπτν 60:6; Ποιήσωμεν 
ἄνθρωτων, καὶ εἰχόνα ἡ λετέραν καὶ χαθ᾽ ὁμοίωσιν.» 
Καὶ μετὰ βραχύ" e Ἐποίησεν ὁ 0:5; τὸν ἄνθρω- 
πῦν, χατ᾽ &ixÓya Θεοῦ ἐπηίταιν αὐτὸν, ἄρτεν xa 
θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς. » 

Σχόλιον. Ὃ ἀναγινώσχων νοείτω Σλῳρόνω; πῶς 


ἀρχὴν συστάσεως δίδωσι τῷ ἀνθρώπῳ θὃς ἐντῷ λέγειν, C 


« Ποιήσωμεν" » περὶ (X0 μέλλοντο: δὴ μιοὐργηθῆναι 
τὸν λόγον ποιεῖται, χαὶ οὐχὶ περὶ προῦ πάρχοντο;" τὸν 
δὲ τῆς δημιουργίας τρόπον ἐπεξνηγεῖται ἡ μῖν ἀχριθῶς 
ὁ θεοδίδαχτος Μιυῦτῆ: λέγων οὕτως « "ἔπλασεν ὁ 
8:5; τὸν ἄνθρωπον γοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, xal ἐνεφύ- 
στόεν εἰς τὸ πρόσωπον αὑτοῦ τὴν πνοὴν ζωῇς, xal 
ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν. » 

Σχό.1. Τί πρὸς ταῦτα φήσουσιν τῷ Μωῦσεϊ αἷρετι- 
χῶν xaX λογολέσχων παῖδες, οἱ μὴ τῇ Γραφῇ τὸν £av- 
τῶν νοῦν ἐξαχουσθῆναι διδάξαντες, ἀλλὰ πρὸς τὸν 


! Gen. i, 26. * ibid. 91. 3 Geu. τι, 7. 


TITULUS PRIMUS. 

De hominis creatione atque construetione : ct 
quod hominem sacra Scriptura dicit factum esse 
gecundum imaginem Dei, ct quod anima non exsti- 
terit ante corpus : deinde quod carnem hanc o 
pulvere finxerit Deus immaculatis ipsius manibus, 
eique spiritum vitz insufflaverit : denique quod 
vestes pellice: non sint earo, uti hzretici dicunt. 


1. Ex Genesi. « Dixit Deus : Faciamus hominem 
ad imaginem et similitudinem nostram '. » Et 
paulo post : « Fécit Deus hominem, ad imaginem 
Dei fecit eum, marem et feminam fecit eos *. ». 


Scholion. Qui hzc legit, animadvertat dlligentec 
quomodo homini initium exsistendi praebet Deus, 
dum dicit : Faciamus. Verba enim facit de creando, 
non de antea exsistente. Creationis autem modum 
accurate nobis exhibet Moyses divinitus inspiratus, 
his usus verbis: « Formavit Deus hominem de 
limo terre, et inspiravit in faciem cjus spiracu- 
lum vitx», et factus est homo in animam viven- 
tem ὃ. » ἢ 

Scholion. Quid ad lic Moysi respondebunt hz- 
relici ac nugatores, qui non didicerunt sacra 
Scriptura submittere mentem suam, sed potius all 


NOTAE. 


(1) Nimirum primus adhuc desideratur ; secundi 
aulem nonnisi fere ineditas variorumPatrum aucto- 
ritates delegimus, pretermissis cognitis. 

2) Sermo est contra Origenem, cujus error circa 
pelliceas primorum parentum tunicas recitatur in 
ejus operibus ed. Maur. t. (i, p. 29, nec non pas- 
sim in catenis tum editis tum mss. Vaticanis. Et 
quidem de his pelliceis tunicis loquuutur Hiero- 


D explicans, qui pro 


nymus epist. 51, n. 5; Nazianzenus or. $8, t. I, 
. 619; Photius in Amphiloch. quaestione inedita 
XX, Nazianzeuum juxta orthodoxam sententiant 

ad Origenis errorém decli- 

nare videbatur ; Methodius apud Epiphan. ed. 

Pet: t. ], p. 506; ne alios complures auctores 
audent. 


2035 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2036 - 


perversum ipsorum flnem sacrarum Litterarum A παρεφθαρμένον αὐτῶν oxonby τὴν διάνοιαν τῶν Γρα- 


sententiam detorquent, dum affirmant animam 
exsistere ante corpus, corpus autem esse tuuicas 
pelliceas? Dicant, qui sapere sibimetipsis viden- 
tur : Si corpus nostrum nil aliud est nisi ille tu- 
nicz pellicez post transgressionem facte, quid erit 
jam illud quod manibus Dei formatum est e terra, 
et divinum accepit spiraculum, id est animam ? Et 
quod deinde, post transgressionem ante vestes 
pelliceas, in condemnatione h:ec audivit : « Terra 
es, et in terram reverteris *? » Quid porro dicen 
de efformatione ex Adamo, seu de desumptione 
mulieris ? Utrum post transgressionem et e tunicis 
pelliceis costa Adami a Deo facta est in mulierem, 
an ante transgressionem et non e pelliceis tunicis? 
Jam si veritatem admittunt, necessario hoc aute 
transgressionem factum esse eoncedent, atque sie 
Sbsurda eorum concidit assertio. Caro enim de 
carne mea, et os de ossibus ineis sumpta est mu- 
lier, uti Adam dixit. Ceterum si admittimus tuni- 
cas pelliceas, haud vero carnem Adami ante eas 
exsistenlem, et si tunicz illze, quas corpus Adami 
esse volunt, post transgressionem facte sunt: 
ergo etiam mulier post transgressionem creata est. 
Quomodo autem tum simul cum viro condemnatur 
quasi trausgressionis particeps ? Sed hzc sunt 
mere nuge et gentilem sapiunt stupiditatem, 


Jranscamus igitur ad ea qux sequuntur, atque. 


hic magnis Ecclesie luminibus refutanda rclin- 
quamus. 


9. Ihnmisit Deus soporem in Adam, etc. 


Scholion, Respondeant nobis hostes veritatis, 
utrum ante tunicas pelliceas haec evenerint, necne? 
Quod enim de Adamo sumebatur, carnale erat et 
crassum οἱ transgressionem przcedebat. Αἱ quam- 
vis bene norint, haec ante transgressionem acci- 
disse, varios tamen pretextus excogitabunt. No- 
stram autem opinionem confirmat perizomatum , 
antequam tunieis pelliceis induerentur, inveutio, 
quam tunice subsequebantur. Adam enim atque 
uxor ejus pudendas carnis partes operire studue- 
runt, lloc modo tunicz pellicezx secund: vite ini- 
tium ac regula facie sunt Adamo, utpote carnem 
sententia damnatÜria percussam, foliorum loco, 
contegentes. 

Ez sancti Hippolyti Rome Commentario in Genesim. 


« Formavit igitur Dominus Deus hominem de limo 
terra. » Cur ita? Nonne juxta quorumdam opinio- 


* Gen. im, 19. 


φῶν διαστρέφοντες, φάσχοντες τὴν μὲν ψυχὴν προ- 
Ὀπάρχειν τοῦ σώματος, τὸ δὲ σῶμα τοὺς δερματίνους 
εἶναι χιτῶνας: Εἰπάτωσαν σοφοὶ παρ᾽ ἑαυτοῖς καὶ 
ἐνώπιον αὐτῶν ἐπιστήῤονες" El οἱ μετὰ τὴν παρά- 
6aciv γεγονότες ὑπὸ Θεοῦ δερμάτινοι χιτῶνες, ὑπάρ- 
χει τοῦτο ἡμῖν τὸ σῶμα, τί τὸ πρὸ τῆς παραδάσεως 
χερσὶ Θεοῦ διαπλασθὲν ix τῆς γῆς, χαὶ τὸ θεῖον 
δεξάμενον ἐμφύσημα, ὅ δὴ λέγεται ψυχῆ ; Ἕπειτα 
μετὰ τὴν παράθασιν πρὸ τῶν δερματίνων χιτώνων 
ἐν τῇ. ἀποφάσει ἀκούσας δ * « Γῆ εἶ χαὶ εἰς γῆν ἀπ- 
ἐλεύσῃ; » Τί δὲ χαὶ πρὸς τὴν ἐξ ᾿Αδὰμ διάπλασιν, 
ἦτοι ἀφαίρεσιν τῆς γυναιχὸς λέξουσιν ; μετὰ τὴν πα- 
ράἀδασιν x31 Ex τῶν δερματίνων χιτώνων 1j πλευρὰ 
τοῦ ᾿Αδὰμ ὑπὸ Θεοῦ εἰς γυναῖχα, ἣ πρὸ τῆς παρα- 
θάσεως, χαὶ οὐχ ix τῶν δερματίνων χιτώνων ; Καὶ εἰ 
μὲν συντίθενται χαὶ παραχωροῦσιν τῇ ἀληθείᾳ, δῆλον 


“ἄτι πρὸ τῆς παραδάσεως φήσουσι γεγενῆσθαι, καὶ 


D 


λέλυται αὐτῶν fj ἀλάγιστος φιλονεικία" σὰρξ γὰρ Ex 
σαρχῶν xa ὀστοῦν ἐξ ὀστέων ἐλήφθη ἡ γυνὴ, χαθὼς 
᾿Αδὰμ μεμαρτύρηχεν" καὶ ἄλλοτε εἰ ἡ δερμάτινοι 
χιτῶνες, καὶ οὐχὶ σὰρξ τοῦ ᾿Αδὰμ d πρὸ αὑτῶν 
ὑποστᾶσα, οἱ δὲ δερμάτινοι χιτῶνες, ἧ σὰρξ τοῦ 
'AbXp, οὗτοι δὲ μετὰ τὴν παράδασιεν" μετὰ τὴν πα- 
ράδασιν ἄρα χαὶ ἣ γυνὴ δεδημιούργηται" καὶ πῶς 
τῷ ἀνδρὶ συγχαταχρίνεται, ὡς τῆς ποραδάσεως 
παραίτιος ; ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ληρώδη xal τῆς "EXAnvt- 
χῆῇς ἐμδροντησίας ἄξια. Βαδίσωμεν οὖν ἡμεῖς ἐπὶ τὰ 
ἑξῆς τοῦ λόγου (3), τοῖς φωσφόροις τῆς Ἐχκχλησίας 
χαταλείψαντες τὴν τούτων χαθαίρεσιν. 

Y. 'ExéCalev ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν '᾿Αδὰμ, 

x. t. À. 

EyóÀ. Ἑ ρωτησάσθωσαν ol ἀντίθετοι τῇ; ἀλη- 
θείας, Πρὸ τῶν δερματίνων χιτώνων ταῦτα πέπρα- 
χται, ἣ οὔ ; capxud] γὰρ τοῦ ᾿Αδὰμ διάλεχτος xal 
παχεῖα, χαὶ τῆς παραδάπεως πρεσθυτέρα. ᾿λλλ᾽ ἴσα- 
σιν πάντως ὅτι πρὸ τῆς παραθάσεως, xal μυρίας 
εὑρέσουτιν ἑαυτοῖς τεχνολογίας᾽" ταύτην δὲ βεδαιοΐῖ 
xai fj πρὸ τῆς τῶν δερματίνων χιτώνων περιδολῆῇς 
τῶν περιζωμάτων ἐπίνοια, ἣν οἱ χιτῶνες διεδέξαντο. 
Σάρχα γὰρ γατ᾽ ἀσχήμονα μέρη σαρχὸς ἔσπευσαν 
ἐπικαλύψαι ὅ τε ᾿Αδὰμ χαὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ" ὡσαύτως 
οἱ δερμάτινοι χιτῶνες δευτέρου βίου ἀρχὴ καὶ ῥυθμὸς 
γεγόνασιν τῷ ᾿Αδὰμ, τὴν χαταχριθεῖσαν σάρκα ἐπι- 
χαλύπτοντες ἀντὶ τῶν φύλλων, 


Τοῦ ἁγίου ἹἹππολύτου 'Ῥώμης (5) ἐκ τῆς elc 
τὴν Γένεσιν πραγματείας. 


« Καὶ ἔπλασεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον χοῦν ἀπὸ τῆς 
γῆς. » Τί δέ ἔστι τοῦτο; ἄρα μὴ κατὰ τὴν τινων 


VARULE LECTIONES. 


ἃ [ta cod. PbCod. οἱ, 


NOTE: 


(5) Hinc vides scholion hoc decerptum esse ex 
tractatu fusiore anonymi auctoris. Atque ego qui- 
dem auctores nominatim a Leontio laudatos cum 
editionibus contuli, ut videlicet editos pri:etermit- 
tcrem, ineditos autem locos in dias luminis auras 
roferrem. Quis tamen nescit, fieri facile posse, ut 
locus aliquis, presertim exiguus, quanqvam for- 


tasse editus, legentem et properantem lateat? quis 
item nescit titulos. imo et. auctores operum aliter 
interdum in co.licibus quam in editionibus scribi? 
Quare mihi ne fraudi sit, si quod forte ἀποσπασμάᾶ- 
τιον alicubi in libris obvium inter hzc excerpta 
posueto. ] sua 

(4) Griecus auctor intelligit Ῥώμης ἐπισχόπου, 


2031 


RERUM SACRARUM LIBER 3I. 


2038 


ὑπόνοιαν, τρεῖς ἀνθρώπους λέγομεν γεγονέναι, Éva-A nem tres homines legimus factos, unam spiritalem, 


πνευματικὸν, xaX ἕνα ψυχιχὸν, χαὶ ἕνα yotxóv ; Οὐχ 
οὕτως ἔχει, ἀλλὰ περὶ ἑνὸς ἀνθρώπου ἡ πᾶσα δι- 
ἦγησις᾽" τὸ γὰρ Ποιήσωμεν, περὶ μέλλοντός ἐστι" τὸ 
δὲ, « Ἑποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον χοῦν ἀπὸ τῆς 
Ts,» ὥστε περὶ ἑνὸς ἀνθρώπου τοῦ αὐτοῦ ἡ δ'- 
ἦγησις γίνεται" τότε γὰρ λέγει' γεγήσεσθαι" νῦν δὲ 
ποιεῖ͵ xai τὸ πὼς ποιεῖ διηγεῖται. 

Τοῦ ἀγίου Κλήμεντος 'Ρώμης ἐκ τῆς 0 ἐπιστο- 

Arjc (5). 

“να χαὶ γενώμεθα βουληθέντος αὐτοῦ, οὐχ ὄντες 
«piv γενέσθαι, xal γενόμενοι ἀπολαύσωμεν τῶν δι᾽ 
ἡμᾶς γενομένων διὰ τοῦτό ἐσμεν ἄνθρωποι, xoi 
φρόνησι"» ἔχομεν χαὶ λόγον παρ᾽ αὐτοῦ λαθόντες. 


alium animalem , alium terrestrem? Non res ita se 
habet; sed de uno tantum homine loquitur tota 
narratio. Hoc quidem : Faciamus, de hemine fu- 
turo est; illud autem : Formavit . . . Dominus 
Deus hominem de limo terre , de uno ac eodem 
homine fit narratio. Antea dicit : Fiat ; nunc au- 
tem facit, et quomodo facit, narratur. 
5. E sancti Clementis Romani epistola nona. 


Ut etiam secundum ejus voluntatem fiamus, non 
exsistenles antequam fiamus, et, facti, iis 408 
nostra causa creata sunt, fruamur : hac de causa 
homines sumus, ct mentem rationemque habemus 
tanquam Dei donum. 


Tov ἁγίου Πέτρου ἐπισκόπου 'AAstavópelac x«i B Sancti Petri episcopi Alexandrie , εἰ martyris, 


páptvpoc, ἐκ τοῦ μὴ προῦπάρχειν τὴν ψυχὴν 
τοῦ σώματος (0ἢ. 

Τὰ περὶ τῆς θεότητο: xal ἀνθρωπότητος τοῦ δευ- 
τέρου ἐξ οὐρανοῦ ἀνθρώπον, κατὰ τὸν μαχάριον 
Ἀπόστολον, ἐν πρώτοις παραθέμενοι, ἀναγχαῖον 
ἡγησάμεθα καὶ τὰ περὶ τοῦ πρώτου Ex γῆς χοῖχοῦ 
γεγενημένου ἀνθρώπου παραθέσθαι, πρὸς τὸ δεῖξαι 
ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν ἐν τῷ αὐτῷ χαιρῷ γενόμενον, 
χἂν μεριχῶς ποτε ὁ ἔσω χαὶ ὁ ξξω ἄνθρωπο: λέγηται. 
Εἰ γὰρ κατὰ τὸν σωτέριον λόγον ὁ ποιήσας τὰ ἔξωθεν 
καὶ τὸ ἔσω αὑτὸς ἐποίησεν, ἀλλ᾽ οὖν γε ἐφ᾽ ἅπαξ 


καὶ ἐν * καιρῷ, τουτέστιν ἐν αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ, ὅτε 


εἶπεν ὁ Θεός" « Ποιήσωμεν ἄνθρωπον χατ᾽ εἰχόνα 
ἡμετέραν χαὶ xa0* ὁμοίωσιν * » ὡς Ex τούτου εὔδη- 


ex Demonstratione quod anima non corpori 
preezstiterit. 


Quae ad divinitatem humanitatemque secundi de 
ccelo hominis spectant, in suprascriptis, secundu:n 
beatum Apostolum, exposuimus; nunc necessa. 
rium duximus, qux: ad primum hominem de terra 
terrenum pertinent, exponere, hoc nempe demon- 
straturi, unum eumdemque eodem tempore fuisse 
creatum, quainvis aliquando separatim designetur 
homo exterior et homo interior. 3i enim, juxta sa- 
lutare Verbum, qui fecit ea quxe sunt extrinsecus, 
ipse fecit quod est intrinsecus , eerte una opera- 
tione eodemque tempore utrumque fecit, illa scilicet 
ipsa die qua dixit Deus * : Faciamns hominem secun- 


λον εἶναι ὅτι οὐχ ἀπὸ συνόδου, ὡς προόντος τινὸς (Σ dum imaginem nostram et secundum similitudinem : 


ἑτέρου τόπου ἃ συνεληλυθότος, γεγένηται. Ei γὰρ τὰ 
ἄλλα ζῶα χατὰ χέλευσιν ἔμψυχα ἐξήγαγεν ἡ γῇ, 
πολ μᾶλλον ληφθεὶς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ χοῦς ἀπὸ τῆς 
γῆς δύναγιν ἔμψυχον ἔσχεν χατὰ βούλησιν xa ἐνέρ- 
γειαν θεοῦ. 


Τοῦ ἀγίου Εὐσταθίου ἐπισκόπου 'Avcioyelac ὄμο- 

«2ογητοῦ, &x coU περὶ ψυχῆς κατὰ φιλοσόφων (6). 
"AX ἐπειδὴ σαφῶς ἴσασιν ἁλισχομένους ἐντεῦ- 

θεν ἑαυτοὺς, μεταδαλλόμενοι πλάττουσιν τὸ τῆς λή- 

θης ὕδωρ, ὅ φασιν πίνοντας ἑχάστους τὰς τῶν οἱ- 

χείων βίων γεννήσεις ἀμνημονεῖν. Ὅτι δὲ ταῦτα 
* Gen. 1, 36. 


unde manifestum est hominem non ex conjun- 
ctione corporis cum typo quodam przezsistente for- 
matum fuisse. Etcnim si terra c:etera animalia, juxta 
jussionem €reatorie, animata produxit, multo po- 
tius pulvis quem e terra sumpsit Deus , virtutem 
vitalem a voluntate et operatione divina accepit. 


E sancti. Eustathii: episcopi Antiocheni et confessoris 
dissertatione De anima contra philosophos. 


Cum autem probe sciant sese convictos, evadere 
conantur, fingentes aquam oblivionis, quam, uti 
aiunt, quicunque hauserit, vite suz actiones obli- 
viscitur. {πὸ autem ad fabulas pertinere ac multum 


VALE LECTIONES. 


€ forte add. τῷ αὐτῷ. ὁ Ic. τύπου. 


NOT.£. 
Romani episcopi ; quem Grxcorum frequentem er- p Clementis nona, quam hic citat Leontius, quid 


rorem alibi me narrare memini. Porro Hippolyti 
commentarium in Genesim exstitisse docent fra- 
gmenta aliquot qua in catena ante hos annos Li- 
psie edita occurrunt ; quanquam hoc a Leontio 
prolatum, in illa desideratur. Locum ejus com- 
mentarii prolixum recitat Latine Hieronymus ep. 
$6, n. 16. Alius est Grace in Parall. Rupe[ucald. 
m 181. Testimonia denique veterum de hoc 
tippolyti opere collegit Fabricius in auctoris edi- 
ione. 

(5) Clementis Romani non exstat nisi prima ad 
Corinthios epistola et pars secundie. Et quidem in 
codice exstat locus ex 1 ad Cor. cap. xxxii, quem 
exscribere supersedeo, quanquam variat a lectione 

[23 est edita apud Cotelerium, nec non apud 
mascenum, Parall., p. 510. Jam de epistola 


dicam ? Num est ex. illis Clementinis epistolis, in 
uibus Hicronymus Adv. Jov. 1. 12, laudes virginita- 
tis multo ampliores legebat, quam qu;e in editis 
duabusoccurrunt ? Hic locus nonz subsequitur in co- 
dice locum prima. Certe in Mercatoris collectione 
quinque sunt Clementis epistole. Sed tamen Tur- 
rianus pro epp. pontif. lib. v, cap. 90, ed. Flor. 
p. 935, dicit Leontium in hoc opere citare primam 
et secundam Clementis ad Corinthios. 

(5) Constat id opusa Petro contra Origenem 
fuisse conscriptum. 

(0) Hoc Eustathii Antiocheni opus laudat Theo. 
doretus dialog. 5, op. in-8, t. IV, part. 1, p. 194 
et 2355. ltem Parall. Rupefucald.,p. 752. Caeterum 
locus hic a Leontio prolatus non exstat in prxdi« 
ctis libris. 


, 


2039 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2040 


abhorrere a philosophia, nemo bene sentientium A μυθώδη χαὶ πόῤῥω φιοσοφίας ἐστὶν, οὐδεὶς τῶν εὖ 


nescit. Quid enim dicemus, o Pythagora et Plate? 
Utrum aquam oblivionis effectricem hausistis, an 
potius eam effugistis? Jam si vos erroris potum 
evitare potuistis, manifesto multi alii idem .pote- 
runt: si vero ut qui aerem omnibus comnunem 
réspiretis, oblivionis aquam cupide hausistis, quo- 
modo et unde de animis nugas proferetis? Unde 
illarum aquarum naturam nostis? Nam si non ex 
earum usu experimentum cepistis, omnino earum 
fontem ignorabitis : si vero eas hausistis, oblivionc 
usum illarum delevistis ae niemoriam amisistis. 
Ad talem autem superstitionis fzcem ac fraudem 
non polueruni detrudi nisi qui /Egvptiis ducibus 
usi suit. 


Ex eadem dissertatione. 

Ánimas non esse increatas, ex infantibus recens 
hatis luculentius demonstratur. Etcnim si infantes 
Ihde a primo ortu perfecta intelligentia gauderent, 
Bbsurda illa opinio aliqua fortassis fide digna foret : 
jam vero eum careant mente et ratione ct intel- 
lectu, necessario sequitur animas per se non esse 
increatas. Omnes enim szimus, simul cum corpo« 
tum mole animam continuo incrementa capere, non 
solum secundum magnitudinem aut exiguitatem 
membrorum, sed eliam aliis rationibus. Nam in- 
fautes recens nati omni prorsus intellectu ac vo- 
luntate carent, sensim vero ac paulatim crescentes, 
mentem et intellectum et rationem accipiunt. Si au- 
tem hec ad animam pertineat et facile mclhiora addi- 
tamenta recipiunt, non dubium est quin anima cum 
corpore simul crescat.Quemadmodum igitur corporis 
vires sensim sensimque augentur, ila etiam anima 
mentem excolit. Quicunque enim non proficiunt 
al melius, sed stulti manent, corrupta aliqua 
par:e imperfectas habent animas, velut ii qui in- 
saniz:e morbo laborant. Et paulo post :Sane quam 
eliam protoplasti corpus efformatum jacutt mor- 
tuum, immobile , membris et compage optime 
compositum , specie ac pulchritudine perbene 
adornatum, utpote quod a Creatore ipso eflictum 
esset Dei simulacrum prototypum ct ad divinam 


φρονούντων ἔοιχεν ἀγνοεῖν. Τί γάρ φαμεν, ὦ Πυθα- 
γόραι χαὶ Πλάτωνες, αὐτοὶ τὸ ληθοποιὸν ὕδωρ πε- 
πώχατε λαῤόντες ; ἣ τοὐναντίον ἐφύγετε λαθόντες - 
El μὲν οὖν ὑμεῖς οἷοί τε * ἐγένεσθε τὸ τῆς πλάνης 
διαδράναι πόμα, πρόδηλοι πολλοί τινες * εἰ δὲ τὸν 
χοινὸν πᾶτιν ἀέρα σπασάμενοι τὸ τῆς λήθης ὕδωρ 
ἐπίετε χανδὸν, πῶς xal πόθεν μυθοποιεῖτε λαθόντες! 
περὶ ψυχῶν ; πόθεν ὅλως ἴστε τὸ τῶν ῥείθρων τού-. 
τῶν γένος ; Εἴτε δ γὰρ μὴ ἐπειράθητε τῆς χρείας 
αὐτῶν, ἀγνοεῖτε τὴν ὑδάτων &váboaty* εἴτε τῆς πεί- 
pa; αὐτῶν ἔσω γεγονότες, λήθῃ τὴν μνήμην τῆς 
χρήσεως αὐτῶν ἡφανίσατε, καὶ τὴν γνῶσιν ἐξεπτύ- 
ξατε. ᾿Αλλ᾽ εἰς ταύτην ἃ βαρδαρώδη δεισιδαιμονίαν 
ἐχτραπέντες ἐσφάλησαν, Αἰγυπτίοις χρησάμενοι χαθ- 


D ἡγεμόσιν (1). 


'Ex τοῦ αὐτοῦ JAóqcv. 

Ὅτι μὲν οὐχ εἰσὶν ἀγέννητοι αἱ ψυχαὶ (8), τοῦτο 
δείχνυσι σαφέστερον dj τῶν ἀρτιγόνων ἡλικία βρε- 
φῶν. Εἰ μὲν γὰρ ἅμα τῷ τεχθῆναι τὰ παιδία, τελείας 
ἑξῆπτο φρονήσεως, ἐξὴῆν ἴσως ὑποχρίνεσθαί τινας 
ἄνοιαν * εἰ δὲ λείπεται νοῦ xal λόγου χαὶ συνέσεως, 
οὐχ ἄρα χαθέστηχαν ἀγέννητοι τὴν φύσιν αἱ Ψυχαί, 
Σύμπαντες οὖν ἴσμεν ὅτι sol; τῶν σωμάτων ὄγχοις di 
Ψυχὴ συνεχτέταται διαρχῶς (9), οὐ μεγέθει μόνον fj 
βραχύτητι μελῶν, ἀλλὰ xaX ταῖς ἄλλαις τῆς γνώμης. 
ἀναλόγίαις i* ἐς ὅσον μὸν νέοπλα τυγχάνει ταῦτα τὰ 
βρέφη, πάσης μὲν πανταχῶς ἐννοίας ἀπορεῖ χαὶ βου- 
λῆς" ἠρέμα δὲ χαὶ χατ᾽ ὀλίγον προϊόντα, νοῦν τε xal 


C φρόνησιν προσλαμθάνει καὶ λόγον. Εἰ δὲ ταῦτα ἴδια 


μέν ἐστι Ψυχῆς, ἔχ περιουσίας δὲ τὰς χρείττους 
ἐπιδέχοντωι προσϑῆήχας. ἄοα o0» δῆλον ὅτι συναυ- 
ξάνει μὲν τῷ σώματι * Καθάπερ δὲ τούτου λεληθότως 
ὑπαναλέγεται τὰς δυνάμεις, οὕτω καὶ fj ψυχὴ προ- 
χόπτουσα τὸν νοῦν (10) " ὅσοι δὲ μηδέποτε βαίνουσιν 
ἐπὶ τὸ ἄμεινον, ἀλλὰ μωροὶ διαμένουσιν, δῆλον ὅτι 
λελωθδημένου τινὸς μορίου ἀτελεῖς ἔχουσι τὰς ψυχὰς, 
ὥσπερ οἱ τὴν φρενίτιδα ἀῤῥωστήσαντες νόσον. Καὶ 
μετ᾽ Oye " ᾿Αμέλει xal τὸ τοῦ πρωτοπλάστου σῶ- 
μὰ σχηματισθὲν ἔχειτο νεχρὸν, ἀχίνητον, μέλεσιν 
μὲν καὶ ἁρμονίᾳ ῥερυθμισμένον ἄχρως, μορφῇ τε 
xal χάλλει χεχοσμημένον ἐμπροεπῶς. ἄτε δὴ xal 
παρ᾽ αὑτοῦ πλάστου γεννηθὲν τοῦ Θεοῦ πρωτότυ- 


VAIUZE LECTIONES. 


e Cod. οἰηταί. f Cod. λαθόντες. ὃ Cod. εἶτα, 


b Cod. ταῦτα. 


i Cod. ἁλογίαις. 1 Cod. γεννηθέντα, 


NOTAE. 
(7) Reapse in Zgyptiacis papyris atque. anagly- D Anima, Nemesius; De nat. lio:m.,cap.2 ct 3, denique 


pliis ad jus manium pertinentibus videre est s:epe- 
nuntero animas mortuorum, qu» lethoos latices 

olant, vel iis ἃ quodam numine irrorantur. Non 
itaque vitd aqua, ut nonnullorum interpretum sen- 
tentia fert, sed potius oblivionis fluenta in his pictu- 
ris intelligenda videntur. 

(8) Plato apud Tertullianum, De anima, cap.3, 
innatam et infeelam | animam. vult. Et. quidem 
Tertullianus graviter fallitur dum anima corpora- 
litatem multis verbis propugnat. Ez^ vero Eusta- 
thii dicta intacta csse sino; auctores enim, ut 
ait llicronymus. exhibendi sunt sine interpretis 
patrocinio. De his veterum circa animam opinio- 
hibus legendus est omnino Tertullianus op. przed., 
hsc non. Augustinus, et Gregorius Nyssenus De 


mythographus tertius Vaticanus a me editas tract. 
De Plutone. . 

(9) Refutat sententiam hanc de anims Incre- 
mentis Augustinus, De anima lib. m, cap. 21 
et 22. 

(10) Notissimum est metaphysicorum magistrorum 
ad hic. responsum. Quippe anima, nis! corpori 
esset alligata, nihil ejusmodi pateretur ; sed cum 
Dei providentia ac voluntate corpori interim sit 
addicta, actiones illius ac facultates ab organo- 
rum corporeorum diversa conditione pendent; 
pro quorum varia ratione modo melius modo de- 
terius muneribus suis intra corpus anima fungi- 
tur. Legesis Gregorium Nyssenum, Orat. de Anipia, 
t. I, p. 71; t. i p. 97 seqq. 


8041 


RERUM SACRARUM LIBER Π.. 


2042 


πον ἄγαλμα, xai τῆς θεσπεσιωτάτης εἰχόνος ἔχτυ- A imaginem expressa similitudo perfectissima, se 


&tÜ0iv ἀφομοίωια χράτιστον, ἀναίσθητον 5b xol 
ἄφωνον χαὶ ἄπνουν - ὡς δὲ εἰς τὸ πρότωπον αὐτοῦ 
δημιουογικώ; ἐνεφύσησεν ὁ Θεὸς, αὐτίχα τὴν χίνησιν 
εἴληφε" ἐξ ἐχείνου δὲ βαδίζει xal ἀνατινεῖ καὶ οθέγ- 
τεται, ἄρχει, λογίζεται, πράττει, διοιχεῖ. 


Τοῦ ἁγίου 'AQavac(ov ἐκ τοῦ περὶ ἐγίου Πὰς ya (1). 


Ἐποίησεν οὕτως τὸν ἄνθρωπον ὁ Θεός " χαὶ ὡς 
Θεὸς ἀγαθὺς, τοσοῦτον χαὶ τηλιχοῦτον ἐποίησεν ἄν- 
0pm ov " μὴ γὰρ ὅρα αὑτοῦ τὴν νῦν ἀδελτηρίαν, 


ἀλλὰ τὴν πρώτην φαντάζου χατάστασιν ^ xal γὰρ. 


κατ᾽ εἰχόνα αὐτὸν ἐποίησε " xat (va δείξῃ αὐτοῦ τὴν 
φύσιν τοῖ; ἄστροις ἀμιλλωμένην, ἐμφαίνει ἃ ὅτι 
τυμνὸν ἔθηχεν ἐν παραδείσῳ, στολῆς οὐ χρύζοντα " 
οὐδέπω γὰρ ὕδρις ! συνεληλύθει τῇ ὄψει, ἵνα σχέπης 
δέτται ὁ ἄνθρωπος " ἀλλ᾽ ἡ Γραφὴ μαρτυρεῖ ὅτι 
ἐποίη 5: τὸν ἄνθρωπον χαὶ ἔθηχεν αὐτὸν ἐν τῷ πα- 
ραδείσῳ, καὶ ὅτι γυμνοὶ ἧσαν xal οὐχ ἠσχύνοντο * 
ἀλλ᾽ ὥσπερ ἥλιος xal σελήνη τῇ ἑαυτῶν γυμνώσει 
ἐγχαλλωπίζονται, οὕτω δῆτα xal οὗτοι ἡφείθησαν 
«ἢ φυσιχῇ εὐπρεπείᾳ ἐνωραΐζεσθαι. Τοσαύτην οὖν 
εὐεργεσίαν si; τοῦτον εἰσενεγχάμενο; ὁ Θεὺς, χαὶ 
ἀδροδίαιτον αὐτὸν ἐν παραδείσῳ χαταστησάμενος ,. 
τῶν δὲ παρ᾽ ἑαυτοῦ χαρίτων πλουσίω; αὐτῷ μετα- 
δοὺς, χαὶ τὴν αὐτοῦ αἴσθησιν xal τὸ δίχαιον ἐπεξή- 
vet, ὑπαχοῇ τιμᾶσθαι τὴν χάριν ἐδίχαξεν, Καὶ ἐπειδὴ 
εἶδεν ὅτι ἀδύνατον αὐτῷ συμφυλαχθῆναι τὴν δωρεὰν, 
pl) καταφυγῇ xai τιμῇ τι παρλῃ τὸν δεδωχότα Θεὸν, 
νόμον αὐτῷ φρουρὸν ὁρίζει τῇς φύσεως, ἵνα μνή- 


sensu ac voce et respiratione carens. Simul atque 
autem Deus qua creator in faciem ejus inspiravit, 
illico moveri coepit, et exinde graditur, et respirat, 
et loquitur, dominatur, ratiocinatur, agit, admi- 
nistrat. 

E sancti Athanasii homilia De sancto Paschate. 


Fecit ita hominem Deus, et uti Deus est bonus, 
talem etiam fecit hominem. Ne consideres prazsen- 
tem ejus infirmitatem, sed primarium statum. Ad 
suam enim imaginem euim fecit, ita ut vel sidera 
aemulari posset. Iloc inde apparet quod nudum in 
paradiso eollocaverit, veste non indigentem. Non- 
dum enim vultui pudor offundebatur, ut velamento 


B opus haberet homo, sed, ut Scriptura testatur *, 


fecit hominem et constituit in paradiso, et nudi 
erant, neque erubescebant. Imo sicut sol ac luna 
ex nuditate sua pulchritudinem habent, ita pror- 
sus etiam hominibus naturali venustate splendere 
concessum fuit. Cum igitur tanta in hominem Deus 
contulisset beneficia, eumque in paradiso, molli ut 
frueretur vita, collocassct, et omnibus grati:z divitiis 
eumulasset, recti quoque sensum in eo excitare 
voluit, suamque benignitatem obedientia honoran- 
dau edixit. Et cum sciret fleri haud posse ut donum 
conservaretur, ne fuga sese proriperet et aliud quid 
preter Deum largitorem coleret, legem quasi na- 
turz; custodem ei dedit, ut recordatione atque cultu 
legislatoris velut bonis quibusdam remediis custo- 


pz καὶ θεραπείχ τοῦ νομοθέτου οἷα ἀγαθοῖς τισι C diretur. Praterea si legem observarct, immorta- 


φαρμάχοις φυλάττηται ^ xal ἀθανασίαν μὲν αὐτῷ 
φυλαττομένου τοῦ νόμου κατεπαγγέλλεται, θάνατον 
V πιρχδαθέντος. ᾿Αλλὰ τούτων οὕτως ἐχόντων, γέ- 
ἴονε τὰ ἀδόμενα, χαὶ φθόνῳ διαδόλου πεισθεὶς πα- 
βαδῆναι τὸν νόμον, ὁ ἄνθρωπος φθαρτὸς γίνεται, 
xzl ἐξωθεῖται τοῦ παραδείτου * χαὶ λοιπὸν εἰς πλῆ- 
θος δοὺς, βίον χτηνώδη Ezn, ἀθεῖχς τε xat ἀχολασίας 
δοχεῖον ἐγένετο ^ χαὶ διὰ τοῦτο προφῆται ἑἐδόων 
περὶ τῆς πρώτης αὐτοῦ ἀξίας xal τῆς μετὰ ταῦτα 
ἀναξιότητος" «Ανθρωπος ἐν τιμῇ ὧν οὐ συνῆχε, πα- 
ραπσυνεδλήθη τοῖς χτήνετ: τοῖς ἀνοήτοις xat ὡμοιώθη 
αὑτοῖς. » 
Tov μαχαρίου Κυρίου ᾿Α.ἰεξαγδρείας, ἐκ τοῦ 
κατὰ Διοδώρου (12). 
᾿Αλλ᾽, ὦ σοφὲ, φαίην ἂν, Ψυχὴ μὲν xal σῶμα 
πρὸς ἀνθρώπου γένεσιν * xal οὐχ ἂν προανίσχε! θα- 
τέοου θάτερος. 
4 Gen. n, 25. 


litatem promisit, si violaret, mortem. Jam vero 
cun res sic se haberet, accidit quod omnes novere, 
et invidia diaboli ad transgrediendain legem inci- 
tatus liomo corrupiioni subjectus ct paradiso ex- 
pulsus est. Deinde ubi in multitudinem succrevit, 
vitam malam gessit omnique improbitati οἱ intem- 
perantis se dedit; quapropter propbetz de priori 
ejus dignitate et subsequenti indignitate exclama- 
runt : « Homo in honore constitutus non intellexit, 
ideoque brutis animalibus comparatus iisque an- 
numeratus est. » 


Beati Cyrilli Alexandrini ex. libris iu Diodorum. 


D Verum, o sapiens, dicerem, anima οἱ corpus ad 


hominis creationem ; neque prenascitur alterum 
alteri. 


VATDy,E LECTIONES. 


k Cod. &12alvr.  ! Cod. 05or. 


" Cod. χαταφυγὴν — περί. 


NOTE. 


(11) S. Sancti Athanasii du:e exstant de Paschate 
homilie, quam utramque Maurini editores, t. ΠῚ, 
p. 454, spuriam indicaverunt. Id nunc judicium 
confirmatur ab hoc genuino fragmento, quod. ad 
neutram e przdictis homiliis pertinet. 

(19) 'fribus omuino libris hoc opus (quod jam- 
diu periit) constitisse ait Liberatus brev. cap. 
10. Idem opus citatur a Leontio nostro eliam in 
libro De scc. ac . 4, nec non a Facundo defens. iui, 
et alibi (ut ab aliis. ubservatum est) apud quem 


fragmenta aiiquot Latine recitantur; verum multo 
copiosiora item Latine in concilio general quinto 
ed. Coleti, t. IX, p. 250 seqq. et 255 seqq.; quo 
in tomo p. 254, utitur Cyrillus eadem dictione, o 
&apiens, ὦ σοφὲ, alloquens adversarium, Diodoruin 
scilicet Tarsensem, vel potius Theodorum Mopsuc- 
stenum ; namque adversus utrumque eodem opere 
decertavit Cyrillus, ut ipse diserte ait apud con- 
cil. predict. p. 2006. 


2043 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2014 


Eleutherii Taeanensis ex libris in. Apollinarium, À "E4sv0splov Τοιαγῶν ἐκ τοῦ κατὰ ᾿Απολιναρίου 


cap. 25. 

Homo enim ex anima intelligenti et co»pore sen- 
sibili constans, unam substantiam habere cogno- 
scitur; eo quod neutrum altero anteriorem babet 
subsistentiam, neque naturz rationein, servat, 'sc- 
cundum quam exsistere coepit atque sic in vitam 
introivit. Unius autem animautis naturam definimus. 


Antiochi Ptolemaidensis ex concione de Adamo. 


Caetera autem quadrupedia animalia creans Deus, 
cum corporibus simul animas produxit : hominem 
vero faciens, primum disposuit corporis organum, 
et tune animam ereavit et corpori univit, ut in hoc 
ostenderet hominis excellentiam. Cumin ca'teris ani- 
malibus et brutis morte solutis, aufert animam cum 
corpore; ibi enim illorum creationem narrat, tan- 
quam debeat totum auferri : hominem vero formans, 
corpus e terra sumit, animam autem insufflat. Et 
paulo post : Format primum corpus; et primum ho- 
mo sumpsit speciem mortalem, deinde speciem vi- 
ventem, et viventem nolam,et viventemoperationem 
anim:e recepit. Primo ostensus est mortalis, deinde 
vivens. Primoformavit Deuscorpus mortale, per quod 
debebat homo desinere ; deinde cum mortale corpus 
perfecisset, tunc dedit ei viventem notam. Neque fa- 
cit animam ante corpus, ne fiat testis eorum quz fie- 
bant; non sinit animam adesse creationi, ne se ex- 
tollat tanquam Deo collaborasset. 


κε’ x&ga.aíov (15). 

"Ανθρωπος γὰρ ix ψυχῆς ὧν νοητῆς χαὶ σώματο; 
αἰσθητοῦ, μιᾶς ὑποστάσεως γνωρίζεται, διὰ τὸ μη- 
δέτερον χωρὶς τοῦ ἑτέρου προάγουσαν ἔχειν ὑπόττα- 
σιν, μηδὲ σώξειν τὸν ὅρον τῇς φύσεως, χατὰ ταύτην 
μὲν ἀργὴν τοῦ εἶναι λαεμδάνοντα,, καὶ οὕτως εἰς τὸν 
βίον ἐρχόμενα " ἑνὸς δὲ ζώου φύσιν ἐργαζόμεθα. 
᾿Αγτιόχου Πτοιλεμαῖδος ἐκ τοῦ εἰς τὸν ᾿Αδὰμ 

λόγου (44). 

Τὰ μὲν ἄλλα τετράποδα ποιῶν ὁ Θεὸς. μετὰ τῶν 
σωμάτων xai τὰς ψυχὰς παρήγαγεν " τὸν δὲ ἄνθρω- 
TOV πλάττων, πρῶτον χατασχευάξει τὸ τοῦ σώματος 
ὄργανον, χαὶ τότε τὴν ψυχὴν δημιουργήσας ἐνέθηχεν, 
ἵνα καὶ &v τούτῳ δείξῃ τὴν ὑπεροχὴν τοῦ ἀνθρώπου. 
Ἕπε:δὴ τὰ μὲν ἄλλα ζῶα χαὶ τὰ χτήνη λυόμενα θανά- 
τῳ, συναφανίζει τῷ σώματι xal τὴν ψυχήν" ἐχεῖ γὰρ 
αὐτῶν λέγει τὴν γένεσιν, ὅπου πάλιν ἔμελλεν τὸ πᾶν 
ἀφανίζεσθαι" τὸν δὲ ἄνθρωπον πλάσας, τὸ μὲν σῶμα 
ἀπὸ τῆς γῆς λαμδάνει, τὴν δὲ ψυχὴν ἐμφυτᾷ. Καὶ 
μετ᾽ ὀλίγα" Πλάττει τὸ σῶμα πρῶτον’ xal πρῶτον ἄν- 
θρωπὸος ἔλαδεν εἰχόνα vexpáv: xai τότε εἰχόνα ζῶσαν, 
xal ζῶντα χαρακτῆρα, xal ζῶσαν τὴν ἐνέργειαν 
τῆς Ψυχῆς: ἐδέξατο * πρῶτος ἐδείχθη νεχρὸς, εἶτα 
ζῶν - πρῶτον ἔπλασε σῶμα νεχρὸν, εἰς ὃ ἔμελλε 
χαταλήγειν ὁ ἄνθρωπος" εἶτα ὅτε ἀπετέλεσε τὸ νεχρὸν 
σῶμα, τότε ἀπέδωχεν ζῶντα τὸν χαραχτῆρα" χαὶ οὐ 
ποιεῖ τὴν ψυχὴν πρὸ τοῦ σώματος, ἵνα μὴ γένηται αὐτό- 
πτὴς τῶν γινομένων " οὐ ποιεῖ τὴν ψυχὴν παρεῖναι τῇ 


, δημιουργίᾳ, ἵνα μὴ χαυχήσηται ὡς συνεργὸς τοῦ θεοῦ. 


Gennadii Οοπείαπιϊποροιαπὶ ez dissertatione ad ἃ Γεγναδίου Κωνσταντιγουπόλεως ἐκ τοῦ πρὸς 


Parthenium secunda. 

Non invenire possit aliquis naturam multo infe- 
riorem in creato, sl conferatur cum natura crean- 
tis. Deinde Elisabeth aut si qua alia mulier, prohi- 
betur animam in lucem edere cum corpore : pri- 
mum quia posterior carni anima exsistentiam rece- 
pit nec aliunde; secundo quod secundum subsisten- 
tiam corpori circumscribitur, ita ut locum una 
cum illo permutet. Neque progredientibus ex utero 
pueris, includuntur corpori anima: ; quando autem 
fi! partus, uterum Jinquunt una cum corpore. 


Cl mentis e stromate 8, 


Deus nos creavit non praexsistentes. Oporteret 


Παρθένιον δευτέρου .ἰόγου (45). 

Οὐχ ἂν εὕροι τις τὴν φύσιν μᾶλλον ἧττον ἐν τῷ 
κτιζομένῳ παρὰ τὴν τοῦ Κτίσαντος " ἔπειτα δὲ ἡ 
μὲν Ἐλισάδετ ἣ εἴ τις οὖν γυνὴ χωλύεται xal τὴν 
Ψυχὴν ἀπογευνᾷν σὺν τῷ σύματι" πρῶτον μὲν ὅτι 
δευτέρα τῆς σαρχὸς dj Ψυχὴ τὴν ὕπαρξιν εἴληφεν καὶ 
οὐχ ἄλλοθι * δεύτερον δὲ ὅτι τὴν ὑπόστασιν τῷ σὼ- 
ματι περιγράφεται, ὡς xal τοὺς τόπους συμμεταλ- 
λάττειν αὐτῷ * xat μήπω μὲν ἐχ μήτρας προελ»- 
θόντων τῶν βρεφῶν, συγχατεῖρχθαι τῷ σώματι καὶ 
αὐτάς " ἀποτεχθέντων δὲ, ὁμοίως  ἀπολελοιπέναι 
τὴν μήτραν τῷ σώματι. 

Κιήμεντος éx τοῦ η' στρώματος (16). 
Ὃ Θεὸς ἡμᾶς ἐποίησεν οὐ προόντα: " ἐχρῆν γὰρ 


YARLE LECTIONES. 


" Cod. ὁμοίως ὡς. 


NOTE. 


(13) Eleutherii aliud fragmentum citat Dama- 
scenus, Parall. p. 515. Nunc e Leontio cognosci- 
mus fuisse hunc  Tianzum episcopum ; quam rem 
Lequinius Damasceni editor nescivi, qui etiam ait 
novum esse hunc et inauditum in Ecclesia scri- 

torem. 

(14) De hoc Antiocho, qui seculo quinto ineunte 
floruit, deque ipsius deperditis .scriptis legatur 
Cavxus Hoc autem Vaticanum fragmentum ab iis 
paucissimis diffgrt, quz:& apud nonnullos auctores 
superesse docet idem Cavzus, uli egomet legens 
comperi. nempe apud Theodoret. dial. 2, ed. in 8, 
t. IV, part. 1, p. 162; coneil. Ephes. ed. Coleti 
Ν IV, p. 495; Caten. in Joh. p. 444, Neque tzmen 


D dubito quin 


hic postremus : catene evangelicze 
locus ex eodem sermone de Adamo decerptusfuerit, 

(15) Hunc ipsum Gennadii titulum vidit olim 
apud Leontium ineditum Sirmondus adu. ad Fa- 
cundum defens. i1, 4. Floruit autem Gennadius me- 
dio szeulo quinto. 

(16) Octavum Stromatum librum vel omnino 
desiderari, vel, si verus est titulus ejus qui exstat, 
certe esse imperfectum, jamdiu critici docuerunt. 
Nunc. libri ociavi Vaticanum hoc fragmentuui  lia- 
bemus, addendum  Parallelis, p. 643, 751, τοῦ. 
Contradicit autem, ut arbitror, Clemens Alex. iis 
qui metempsyehosin tuebantur, quam fabulam 
non aliunde q»**q ex /Egvpto hausisse lPythago- 


2015 


RERUM SACRARUM LIBER I. 


2016 


xat εἰδέναι ἡμᾶς ὅπου ἦμεν, εἰ προῆμεν, xai πῶς A enim nos scire ubi fuerimus si praeexsistebamus, et 


καὶ διὰ τί δεῦρο fixagev* εἰ δὲ οὐ npofipev, τῆς 
γενέσεως αἴτιος μόνος ὁ Θεός. Ὡς οὖν οὐχ ὄντας 
ἐποίησεν, οὕτως xa γενομένους σώζει τῇ ἰδίᾳ χά- 
ριτι. 


Τοῦ μαχαρίου ᾿Ανγτιπάτρου Βοστρῶν àx τοῦ κατὰ 
Ὠριγένους xsg. € (11). 

Ὃ ποιήσας τὸν ἄνθρωπον ἀπ᾽ ἀρχῆς, ἄρσεν xal 
θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς * οὐ πρῶτον χατ᾽ αὐτὸν νόας, 
καὶ ἐξ ἁμαρτιῶν ἀνθρώπους * ἀλλ᾽ ἐξ ἀρχῆς ποιΐ- 
δας, ἀνθρώπους ἐποίησεν, ὡς ἣ τοῦ Κυρίου φωνὴ 


διδάσχει λέγουπα᾽ « “Α;σεν χαὶ θήῇλυ ἐποίητεν αὐτούς » 


συναμφότερον γὰρ ἐξ ἀρχῆς χαταδληθὲν ὑπὸ τοῦ 
Θεοῦ, χαὶ τὴν παρ᾽ αὐτοῦ τῆς αὐξήσεως εὐλογίαν 
ἐδέξατο, χατὰ τὸ εἰρημένον" « Εὐλόγησεν αὑτοὺς ὁ 


quomodo et quare hic venerimus; si autem non 

praexsistebamus, creationis auctor solus est Deus. 

Ut ex se non exsistentes creavit, ita creatos servat 

propria gratia. 

Beati Antipatri Bostrensis ex libro contra Origenem 
cap. 1. 

Qui creavit hominem ab initio, masculum et fe- 
minam creavit eos ; non primum secundum ipsum 
spiritus, et peccatis homines factos; sed ex initio 
creans bominem creavit, ut Domini Verbum do- 
cet dicens : « Masculum et feminam creavit eos. » 
Utrumque enim simul ex initio constitutum est ἃ 
Deo, et ab illo ad crescendum benedictionem rece- 
pit; ut dictum est : « Benedixit illis Deus et ait : 


Θεὸς λέγων" Αὐξάνεσθε χαὶ πληθύνεσθε" » ὅπερ οὐ B Crescite et multiplicamini; quod non ut merum, 


λόγον Ψιλὸν ἀχούομεν, ἀλλ᾽ ἔργον ὁρῶμεν ἀποτελεσθὲν 
καὶ ἐνεργούμενον ἕως συντελείας αἰῶνος τούτου. Καὶ 
ἐξ ἑνὸ; αἵματος γεγονὸς πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων, χατ- 
ο:χοῦν ἐπὶ τὸ πρόσωπον τῆς γῆς, χατὰ τὴν ᾿Δ ποστό- 
λου φωνὴν * οὐχ ἐξ ἁμαρτιῶν χαὶ ἀπὸ πτώσεως πλη- 
θυνθὲν, ὡς ἡ τούτων διδάσχει Γραφἣ, ἀλλ᾽ Ex τῆς τοῦ 
Θεοῦ εὐλογίας, ὡς ὁ προφήτης ἐδήλωσεν. El γὰρ ix 
«2pa6isto; xai τῆς τοῦ χαλοῦ ἀπονύξεως τὸ τῶν 
ἀνθρώπων πληθύνετα! γένος, οὐχ ἀλλὰ χατάρα μᾶλ- 
λον ἂν διχαίως λεχθείη ; χαὶ οὐχ ἐξ ἑνὸς αἴματος 
ἀνθρώπου, ἀλλ᾽ ἐχ πολλῶν xal ὑφ᾽ ὅσων τὴν ἀπόῤ- 
ῥευσιν συνέδη γενέσθαι συνέστησαν τὸ τῶν ἀνθρώ- 
vuv γένος οὐ γὰρ δὴ χώραν ἔξῃ ἣ ἑνὸς μόνου ὑπὸ 
δύο πρὸ τῶν ἀποῤῥευσάντων χαὶ χαταδιχασῇέντων 
“οἷς σώμασιν, ἢ" μετὰ τοῦτο ὅτε χαὶ ἡ πεῖρα φοθεῖν 
πδύνατο, τοσαύτας λέγειν ἀποῤῥεῦται μυριάδα:, 
ὥστε χατοιχεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπον τῆς γῇ;. El 
Uam ἀποῤῥευσάντων 0z' ἕν, εἷς μόνος τέως εἰς 
sopa χαπδιχάσθη, οὐδαμῶς ἡ παρ᾽ αὐτῶν ἀπαιτου- 
μένη τοῦ θεοῦ διχαιοχρισία δύναται σώζεσθαι, εἰ 
πολλῶν ἀξίων τῆ; τοιαύτης ὑφ᾽ ἕν γεγονότων τιμιυ- 
ρίας, εἷς μόνος ἐν. τῷ τέως κατεδιχάσθη τῇ σαρχὶ 
- ἄνδεθῆναι, τῶν ἄλλων ὑπερθεμένου τὴν τοιαύτην 
«ἰμωρίαν. 

Ei δὲ ἄλλο τι νοῦται θελέσουτι τόν τε ᾿Αδχ" χαὶ 
κὴν Εὔαν, πρῶτον μὲν ἐναντιοῦνται τῷ ἐχχλησια- 
στιχῷ χηούγματι, μηδὲν ἄλλο χηρνττούσης 155 Ἐχ- 
χλησίας περὶ αὑτῶν ἢ ὅτ' πρῶτοι χαὶ μόνοι γεγό- 
νᾶασιν ἄυθριυποι, xal ἐξ αὑτῶν πᾶν τῶν ἀνθρώπων 
συνέστη χε γένος * ὥππερ οὖν καὶ αὐτοὶ P ὡμολόγησαν, 
χαθὼς χαὶ εἰ; ἄλλους παρ:εθέμεθα αὐτοὺς λένουτας, 


sermonem audimus, sed opus videmus, completum 
ei continuatum usque ad finem sseculi hujus. Ex 
unius sanguine factum est omne hominum genus, 
quod habitat super faciem terre, secundum Apo- 
stoli verbum. Non e peccatis neque offensa mul- 
tiplicatum, ut de his docet Scriptura, sed ex Dei 
benedictione, ut propheta ostendit. Si enim ex 
pravaricatione et boni oblatione hominum mul- 
tiplicatur genus, nonne alia maledicta merito ma- 
gis dieta essent ? nonne ex unius hominis sanguine: 
sed ex multorum, et per quemdam constitutum 
influxum contigisset fieri humanum genus? non 
enim ex uno vel duobus, antequam  defluerent et 
corporibus addicerentur, aut postea ubi jam ten- 
tatio metum injicere poterat, tot. myriades deflu- 
xisse dici potuissent, ut totam terra? superficiem 
inhabitaverint. Sin autem multis ab uno defluen- 
tibus, unus hactenus in corpus damnatus fuisset, 
minime apud istos proelamata Dei justitia potest 
servari, si cum multi eadem poena digni ab uno 
orti sint, unus tantum damnatus hactenus fuerit ad 
carnis carcerein. 


Si autem sub Xdamo atque Eva aliud quid in- 
telligere volunt, primum quidem adversantur 
doctrine ecelesiasticze , | siquidem — Ecclesia nil 
aliud de iis dicit uisi quod primi ac soli fuerint 


p l'omines, et quod ex iis universum hominum genus 


originem duxerit, uti et ipsi confessi sunt, quod 
alibi diximus, nimirum doctrinam evangelicam 


VARLE LECTIONES. 


* Dcest f£. P Cod. αὑτοῖς. 


NOT X. 


ram, tradit Diodorus Siculus 1, 98, quicum confe- 
rendi sunt Herodotus n, 125, ct Origenes contra 
Celsum 1, 20, 53. Quanta enimvero Greci poete, 
phitosophi, artificesque ab /Egvptiis mutuati. fue- 
rint, docent late Diodorus Sic. 1, 96 seqq.; Hero- 
dotus n, 50, 85 ; Clemens Alex. Strom. 1, 45, 16; 
γι, 2, 4; Eusebius Prep. cvang. 3, 6; 1,4; x, 4 
seqq. Ang. Mar Script. vet. Vll, p. 88. 

17) Cognoscebatur Antipater medio seculo 
quinto. [5 autein hoc opere refutavit. Eusebii Cax- 
sariensis Apologium pro Origene, ut. cognoscimus e 


concilii secundi Niceni actione quinta , obsetvante 
Cavzo, ubi imedioere fragmentum recitatur (ed. Co- 
leti t. XIII, p. 178). Ego vero mihi gratulor, qui apud 
Leontium particulam ejus operis satis nobilem 
nactus sim ; neque hoc loco tantummodo, terum 
etiam infra, nempe sub littera 6, titulo xui, coü- 
tractiorem aliam ; quie pars utraque ἃ fragmento 
in Niczna synodo laudato differt. Multo. his ma- 
jora fragmenta proferuntur. in. Parallelis Rupefu- 
caldinie apud Lequinium; verum ea quoque ἃ 
Vaticanis diversa sunt. 


2011 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2018 


Terre quod justorum a creatione et constructione À ὅτι διδάσχει «b εὐαγγελιχὸν κήρυγμα ὅτι τῶν ἀπὸ 


1nundi exsistentium sit Deus, Adam, Seth, Enoch, 
Abraham. Deinde etiam sibimetipsis contradicere 
deprehenduntur. Abrahamum enim hominem (esse) 
censent, οἱ gentem quz, secundum historiam ex 
eo orta est, non. minus homines ex eo oriundos 
existimant. Si igitur Adamum allegorice interpre- 
tari voluerint, cadem interpretatio in^ ommes 
omnino cadet, in Seth, Enoch, Noe, Abraham, ut 
verbo dicam, in reliquos prophetas et apostolos et 
nos ipsos, ita ut omnes aliud quid esse deprehen: 
damur, neque vere exsistentes. Nam si Adam, ex 
quo omnes oriundi, non fuit homo, manifesto 
neque posteri ejus. Hac enim conclusione uteng 
prophetia, omnes ex eo pronatos uni eidemque 
ordini addixit, ui. historia ab eo conscripta os- 
teudit, quam divinus evangelista secutus, veritatem 
historia confirmavit, initio in Domini Christi ge- 
nealogia sumpto ab Josepho, qui secundum car- 
nem pater Domini Christi appellatus est : deinde 
retro ascendens et cujusvis patrem recensens, 
universam historiam deinceps transiit, Mosaica 
traditione innixus, et commemoratis Abrahamo et 
Enocho ad ipsum Adamum pervenit, atque inde 
ad omnium Creatorem : (filius) Enosi, Sethi, Adami, 
Dei: neque bilum allegori:x in successione reliquit, 
sed unum eumdemque ordinem indicavit ab Adamo 
usque ad Josephum, unde apparet eumdem ordi- 
Rem ad nos usque pertingere. 


Jam quomodo dici poterunt mentes emanantes 
illabi in carnis vincula, ubi voluptatum calervam 
latere aiunt? Fieri enim nequit ut vcl una. solum 
earum, quie tune. emanarunt, tali condemnatione 
dicatur digna, vcl multis emanantibus una tantum 
damnata sit, et benedictionem incrementa cepisse 
ub ipso Deo. Omnino enim qui non delapsi, et qui 
in ministerium missi erant propter eos qui hzre- 
ditatem capere debebant salutis, cognoverunt fa- 
ctam condemnationem et firmiores sese reddiderunt 
ne ipsi quoque dilaberentur: neque post intelle- 
etam poenam tale incrementum delapsorum factum 
est. Si enim non intellexerunt, ante omnia quzri 
debet, quomodo illis" haud  intelligentibus, hi 
intelligent? Porro, quomodo in ministerium missi 
sunt, nescientes dispensationem ad homines spe- 
ciantem? Quomodo autem, multis simul labentibus, 
tantum incrementum hominum ]ocum habere 
potuit, ut non ex omnibus, sed ex uno sanguine 
universa terre superficies completa, et res ipsa 
dicta sit condemnatio? Atque hzc in Scriptura 
sacra inler promissiones Dei οἱ inter beneficia ad 
prolis copiam pertinentia recensentur, uti, Deo 
volente, demonstrabimus per sanctos in sacro Textu 
commeinoratos, ut qui fertilitatem pro dono ac 


€ 


κτίσεως x21 χατασχενῆς χόσμου δικαίων Θεὸς, ᾿Αδὰμ, 
Σὴθ, Ἑνὼχ, 'A6paáp. "ἔπειτα δὲ χαὶ ἑαυτοῖς bv&v- 
τιο! εὑρίσχονται" τὸν γὰρ ᾿λόραὰμ ἄνθρωπον [εἶναι] 
ἡγοῦνται, xax τὸ ἐξ αὐτοῦ ἔθνος χατὰ τὴν ἱστορίαν 
νοοῦσιν ὁμοίως ἐξ αὐτοῦ γεννηθέντας ἀνθρώπους. 
Εἴ τι δ᾽ ἂν οὖν περὶ τοῦ ᾿Αδὰμ ἀλληγορῆσαι θελή- 
σουσιν, ὁ αὐτὸς χατὰ πάντα ἁρμόσει λόγος, περί τΞ 
τοῦ Xhf, τοῦ "Evi, τοῦ Νῶς, τοῦ ᾿Αδραὰμ, συντό- 
μως δὲ εἰπεῖν xal περὶ τῶν λοιπῶν προφητῶν χαὶ 
ἀποστόλων ἡμῶν τε αὐτῶν, χαὶ εὑρισχόμεθα πάντες 
ἄλλο τι xat οὐ χατ᾽ ἀλήθειαν ὄντες. El γὰρ μὴ ὁ 'Αδὰμ, 
ἄνθρωπος ἐξ οὗ 4 καθεῖς ἐστι, δῆλον ὅτι οὐδὲ οἱ xa0- 
εξῆς. Τῆς γὰρ αὐτῆς ἀκολουθίας ὁ προφήτης λαθό- 
μενος, μίαν καὶ τὴν αὐτὴν τοῖς πᾶσι τάξιν ἐπέθηχεν 
ἐξ αὐτοῦ τὴν ἀρχὴν λαδοῦτιν, ὡς παρ᾽ αὐτοῦ δυγ- 
γραφεῖσα ἱστορία δηλοῖ, ἥτινι χαὶ ὁ θεῖος εὐαγγε- 
λιστὴς χαταχολουθῶν, τὸ τῆς ἱστορίας ἀληθὲς ἐδε - 
ὀαΐωσεν, ἀρξάμενος ἐν τῇ κατὰ τὸν Δεσπότην Χριστὸν 
γενεαλογίᾳ ἀπὸ τοῦ Ἰωσὴφ, ὅς πατὴρ κατὰ σάρχα 
τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ἐχρημάτισεν᾽ ἔπειτα ἀνωτέρω 
χωρῶν xai τοὺς ἑκάστους γεννήτορωυς χαταγράφων, 
ἦλθεν 51x πάσης τῆς ἱστορίας χαθεξῆς, τῇ Μωσαϊχῇ 
παραδόσει χρησάμενος" xaX διὰ τοῦ 'A6paàp xal 
τοῦ "Evi ὁδεύσας, ἐπ᾽ αὐτὸν ἔφθασεν τὸν ᾿Αδὰμ, 
χἀχεῖθεν ἐπὶ τὸν πάντων Δημιουργόν " τοῦ Ἐνὼχ, 
τοῦ Σὴθ, τοῦ ᾿Αδὰμ, τοῦ θεοῦ. μηδὲν ἀλληγορίας 
λείψανον περὶ τὰς διαδοχὰς χαταλείψας, ἀλλὰ μίαν 
καὶ τὴν αὐτὴν ἀποδείξας τάξιν ἀπὸ τοῦ ᾿Αδὰμ xot 
μέχρι τοῦ Ἰωσὴφ, δῆλον δὴ ὅτι ἡ αὑτὴ σώζεται ἀχο- 
λουθία xaX μέχρις ἡμῶν. 22 

Hoü οὖν χώραν ἕξει τὸ ἀποῤῥεύσαντας τοὺς vóa; 
πεσεῖν εἰς τὴν τῶν σαρχῶν ἔνδεσιν, ἐν αἷς τὸ τῶν 
ἡδονῶν, ὥς φασιν, ἐμφωλεύει στίφος; Οὐ γὰρ δυνατὸν 
ἣ ἕνα μόνον πότε ἀποῤῥεύσαντα λέγειν τῆς τοιαύτης 
ἄξιον, ὡς αὐτοὶ λέγουσιν, χαταδίχης γενέσθαι, fj 
πολλῶν ἀποῤῥευσάντων ἕνα μόνον χαταδιχασθῆναι, 
xat εὐλογίαν τὴν αὔξησιν λαθεῖν παρ᾽ αὑτοῦ τοῦ Θεοῦ. 
Πάντως γὰρ ἐγίνωσχον οἱ μὴ καταπεσόντες, οἱ καὶ 
εἰς διαχονίαν ἀποστελλόμενοι διὰ τοὺς μέλλοντας 
χληρονομεῖν σωτηρίαν, τὴν γενομένην χαταδίχην, 
xaX ἀτφαλεστέρους ἑαυτοὺς ἐποίουν εἰς τὸ μὴ καὶ 
αὑτοὺς χαταπεσεῖν “ xal οὐχὶ μετὰ τὴν γνῶσιν τῆς 


πιμωρίας τοσαύτη ἐπίδοσις τῶν καταπιπτόντων ἐγέ- 


D 


νετο. El γὰρ οὐχ ἐγίνωσχον, πρῶτον μὲν ζητήσεως 
ἄξιον, πῶς ἐχείνων μὴ γινωσχόντων, γινώσχουσιν 
οὗτοι: ἕπειτα μέντοι, πῶς εἰς διακονίαν ἀπεστέλ- 
λοντο, μὴ εἰδότες τίς ἡ κατὰ τοὺς ἀνθρώπους olxo- 
νομία ; πῶς δὲ εἰχὸς, πολλῶν ὁμοῦ πεπτωχότων, 
τοταύτην γενέσθαι τὴν ἐπίδοσιν τῶν ἀνθρώπων, ὡς 
μὴ x πάντων, ἐξ ἑνὸς τ δὲ αἴματο:, πληρῶσαι πᾶν 
τὸ πρόσωπον τῆς γῆς, xai χαταδίχην τὸ πρᾶγμα 
καλεῖν ; Καὶ ταῦτα ἐν ἐπαγγελίαις τοῦ Θεοῦ χαὶ δω- 
ρεαῖς τοῦ τῆς πολυγονίας xal πολυτεχνίας χείμενα 
παρὰ τῇ θείᾳ Γραφᾷ, ὡς δείξομεν σὺν Θεῷ διὰ τῶν 
ἐν αὑτῇ σημαινομένων ἁγίων, ταύτην δωρεὰν χαὶ 


VARLE LECTIONES. 


«* Cod. οἷς ὁ. τ Cod, ξένος. 


92019 RERUM $ 


SACRARUM LIBER IT. 


2050 


φιλοτιμίαν τοῦ Θεοῦ ojsav εἰδότων, καὶ εὐχῇ: xxi A munere Dei habuerunt, et copiosa prole pietatem 


μαχαρισμοῦ ἀξίαν «ρινόντων τὴν τεχνογονίαν, xct- 
ἀρας δὲ καὶ ὀνειδισμοῦ τὸ μὴ ἀξιωθῆνα! τεχνογονίας. 

Πρῶτον μὲν ὅτι 'Λδὰμ ἐγέννησε χατὰ τὴν εἰδέαν 
αὑτοῦ xai τὴν εἰχόνα αὐτοῦ * xal οὐχ εἶπεν, ᾿Απέῤ- 
ἔευσε xazà τὴν τοῦ ᾿Αδὰμ elxóva , ἀλλ᾽, ὅτι ᾿Αδλχμ 
ἐγέννησε" χαὶ ἡ μήτηρ πάντων ἡμῶν Εὔα χαρᾶς καὶ 
εὐχαριστίας ῥήματα ἀπεφθέγξατο εἰποῦσα " « Ἐχτή- 
σαμεν ἄνθρωπον διὰ τοῦ Θεοῦ. » Ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ 
τῇ γεννήσει: τοῦ Σὴθ φησιν᾽ ε Ἐξανέσττσό μοι ὁ Θεὸς: 
σπέρμα ἕτερον ἀντὶ "Αὔελ, ὃν ἀπέχτεινε Káty.» Οὐχ 
ἂν δὲ ὁ προφήτης χατέγραφεν ταῦτα οὕτως, εἴπερ 
καταδίχην xai πτῶσιν ἐγίνωσχεν εἶναι τὸ γενέσθαι 
τὸν ἄνθρωπον. Οὔτε δὲ πάλιν ὁ Ἐνὼχ ὁ χαὶ τῆς τοῦ 
θανάτον πείρας δι᾽ ἄχραν ἀρετὴν ἔξω γενόμενος, *p- 
χετο ἐπὶ τὸ τεχνῶσαι, εἴπερ ἐγίνωσχε χαταδίχην 
xaX oux εὐλογίαν παρὰ Θεοῦ τὸ τῶν ἀνθρώπων ὑπάρ- 
χειν vévog. Ei δὲ ᾿Ενὼχ οὐχ ἐγίνωσχε, καίτοι δι᾿ 
ἄχραν μετατεθεὶς ἀρετήν τε χαὶ γνῶσιν, πῶς ὑμεῖς 
ὑπὲρ ἐχείνων ἐγνώχατε ; τί δὲ χαὶ ὁ μέγας ᾿Αδραὰμ 
πρὸς τὸν Θεὸν ἀπωδύρατο φάσκων" « Δέσποτα, τί 
pot δώσεις; ἐγὼ 0b ἀπολύομαι ἄτεχνος ; » Καὶ μυρία 
ἕτερα ὅσα θεῖοι προφῆται μηνύουσιν, ὅτι δῶρον Θεοῦ, 
καὶ οὐ χαταδίχη τὸ πληθύνεσθαι τῶν ἀνθρώπων 
«b γένος, κατάρα δὲ τὸ ἐλαττουτῦαι" χαθὼς ἐπὶ τῇ 
τοῦ ᾿Αδραὰμ ἤγουν τῇς Σάῤῥα: ὕδρει γενομένῃ παρὰ 
τοῦ ᾿Αδιμέλεχ δηλοῦται, τὸ χατ᾽ ὀργὴν τοῦ Θεοῦ 
ἐπιχλεισθτιναι πᾶσαν γονὴν, ὥς φησιν, 0t: « Συγχλείων 
συνέχλεισς Κύριος πᾶσαν μήτραν ἐν τῷ o xt) τοῦ 
᾿Αὐδιμέλεχ ἕνεχεν Σάῤῥας τῆς γυναιχὸς ᾿Αὐρχάμ" 
σαὶ ἄλλα πολλά. Ὅτ: δὲ οὐδὲν τούτων τῆς ἱστορίας 
ἀναιρεθῆναι, χαὶ ἄλλο τι νοηθῆνσι παρὰ τὸ xsluev.v 
δύναται, πρόδηλον ἅπασιν' εἰ δὲ uf) γε, οῦτε Ἰωῦ τῆς 
ἀπόγονος τοῦ ᾿Αὔραχμ ἄνθρωπός τις γέγονεν, οὔτε 
Mae Vg Αἰγύπτου δι᾽ αὐτοῦ ἐξελήλυθε. 

Καὶ μεθ' ἕτερα" ᾿Επανελθὼν μὲν δὴ ἐπὶ τὸ προχεῖ- 
μενον. Θαῦμα γὰρ πῶς οὐχ ἔστησαν τῆς τοταύτης 
gopd; 9 χαταπίπτοντες μέχρι τοῦ vov: ἀλλὰ τῶν ἐθνῶν 
εὐθηνούντων, εὐθηνεῖ χαὶ τὰ τῆς τῶν νοῶν χατα- 

πτώσεως εἰς ἀνθρώπους * ἀσθενούντων δὲ, ἀσθενεῖ 
καὶ τὰ τῆς καταπτώσεως:. Τί γάρ; ἄρα xaX νοῆσαι 
δυνατὸν, ὅτι ἡ τῶν νοῶν ἀπόῤῥευσις πρὸς γάμους 
συνωθεῖ τοὺς ἀνθρώπους ; ἣ fj τῶν ἀνθρώπων πρὸς 
τάμους καταδρομὴ τὴν ἐκείνων ἐργάζεται ἔχπτωσιν, 
ἵνα χώραν λάδῃ τὸ £x τοῦ γάμου ἀποτέλεσμα, Καὶ 
πότερον συνεισέρχονται τῇ ἀποῤῥεύσει τοῦ σπέρ- 
ματος: οἱ χαταπεσόντες νόες ; ἣ ὕστερον εἰς τὴν γὺυ- 
ναϊικείαν γαστέρα εἰσχρίνοντα: ; xai εἰς γῆν ἄρα 
διάγουσιν παρατηροῦντες ; ποῖος γάμος γίνεται ἵνα 
εἰσέλθωσιν ἐν τῇ μήτρα, ἦ ἀπ᾽ οὐρανῶν πρὸς ὥραν 
χαλῶνται; Ὅτι μὲν ἐν μήτοχ Ψυχοῦνται, δῆλον γὰρ 
ἐχ τοῦ τίχτεσθαι, οὐδὲ ἧττον χαὶ ἀπὸ τοῦ νομοθέτου 
λέγοντος ἄνθρωπον εἷνα: τὸ ἐξειχονισμένον ἔμόρϑον, 
χαὶ θανάτου ἔνοχον εἶναι τὸν ἐχτρῶσαι τοῦτο παρα- 
σχευάπαντα. Καὶ εἰ μὲν ἐπὶ γῆς διάγουσιν αἱ ψυχαὶ 
τ jbid. 25. 


** Gen. iv, 4. 5 Gen. xv, 2. 


ac felicitatem, defectu autem liberorum abomina- 
tionem et contumeliam significari judicarunt. 
Primum quidem Adam  progenuit secundum 
formam et imaginem suam ; nec dixit : Emanavit 
secundum Adami imaginem, sed, Adam progenuit. 
Et Eva nostra omnium mater, gaudium suum 
gratumque animum manifestans, dixit: « Acce- 
piinus hominem per Deum ** : » et simili modo, 
cum Seth natus esset : « Suscitavit mihi Deus aliud 
semen pro Abel quem occidit Cain". » Neque vero 
propheta hzc scripsisset, si condemnationem ac 
lapsum censuisset ortum Mhominis. Deinde nec 
Enoch, qui propter summam virtutem non guslavit 
mortem, liberos procreasset, si exsistentiam hu- 
mani generis condemnationem, neque potius bene- 
dictionem Dei esse credidisset. Quomodo magnus 
quoque Abraham ad Deum lacrymabundus dixit : 
« Domine, quid mihi dabis! Ego sine prole decedo^.» 
Et innumera alia divinorum prophetarum dicta 
satis probant, incrementum generis humani pu- 
tandum esse donum Dei, neque condemnationem, 
imminutionem vero indicare abominationem. Hoc 
manifesto liquet in contumelia quam ob Abraham, 
vel potius ob Saran subiit Abimelech, cum ex ira di- 
vina omnis progenies inhiberetur. Legimus enim : 
« Conclusit Dominus omnem vulvam in dome 
Abimelech propter Saram uxorem Abrahami *.» Et 
multa similia. Jam vero nil horum ex historia 


? C tolli, aut aliud quid quam textus ferat, intelligi 


posse, nemini non patet: alioqui nec Moses ab 
Abrahamo oriundus homo unquam fuerit, neque 
populus per eum ex Egypto eductus. 


Et nonnullis interjectis : Jam ad rem revertamur. 
Mirum enim quomodo non desierint usque ad hunc 
diem delabi cum tanto impetu : imo vigentibus 
populis, etiam mentium descensus in homines viget ; 
laborantibus autem eis, laborat etiam descensus. 
Num igitur cogitandum erit mentium emanationem 
homines propellere ad nuptias ? An nuptiz homi- 
num efficiunt illarum descensum, ut ex nuptiis 
perfectum quid prodeat ? Porro utrum mentes 


D delapsz simul cum infusione seminis ingrediuntur, 


an postea in uterum muliebrem intrant? Utrum 
in terra versantes exspectant, dum fiat concubitus, 
utin uterum ineant, an tempore opportuno de- 
mittuntur coelitus ἢ Quod enim in utero animam 
accipiant, constat ex eo quod nascuntur, nec minus 
quod legislator dixit, fetum efformatum esse ho- 
minem, et capitis poena obstringi qui illum de- 
struere conetur. Jam vero si anima in terra. ver- 
santur priusqnam in utero muliebri corpus induant, 
quonam loco degunt, et quid faciunt, et quomodo 


* Gen. xx, 18. 


VADE LECTIONES, 


* [nfra scribitur φθορᾶς. 


2051 


" APPENDIX.:- LEONTII ET JOANNIS 


2053 


exsistunt? Utrum mentes corpore adhuc destitutze ἃ πρὸ τοῦ σωματωθῆναι ἐν τῇ γυναικείᾳ μήτρᾳ, ποῦ 


in terram adveniunt, an alio prius indutze corpore? 
$i quidem incorporez, adhuc mentes sunt, nondum 
incorporate; si vero nondum corpore indut», 
adhuc mentes sunt, scientes se e ccelo esse delapsas 
et corpori alligandas, et posse desiderare, ut hujus 
sexus corpore vestiantur, aul hanc matrem eligere : 
alioqui non Torent incorporez, si hzc nescirent. 


θυμῆσαι εἰς τὸ τοιόνδε γένος σωματωθῆναι, ἣ τήνδε 


εἰ μὴ ταῦτα γινώσχουτσιν. 

Jam si in eorpore aliquo exsistunt, et primario 
statu excidentes in terram delabuntur, utrum 
primo cum corpore etiain hoc (terrestre) induunt, 
an, abjecto illo, in hoc introeunt ? Quod si cum pri- 
mo corpore etiam hoc assumpserunt, jam duo 
habebunt corpora, quoniam cum corpore indue- 
runt corpus. Atque si nossent quid facture es- 
sent, cum in uterum ingredi conarentur (omne 
enim corpusab iis adiri posse aiunt), magnopere 
rem timuissent, et in pulchrum atque valens 
eerpus introire, et sine periculo et dolore 
nasci desiderassent : quemadmodum animze cras- 
so hoc corpore iucluse (ut illi opinantur) 
etiamnunc se morituras esse sciunt atque preces 
ad Deum fundunt, ut cum benevolentia ac mise- 
ricordia mortem ipsis immittat. Si enim in hoc 
crasso corpore collocatz hzc sciunt, mullo magis 
noverunt sese hoc esse passuras: si vero non no- 
verunt, jam non caro est inseitiz: causa, quia ni- 


οὖσαι ἄρα, xoi τί ποιήσασαι, xal πῶς οὖσαι; καὶ 
πότερον ἀσώματοι ἔτι νόες ὑπάρχουσαι παραγίνονται 
εἰς τὴν γῆν, ἣ ἕτερον πρῶτον λαδοῦσαι σῶμα ; Καὶ 
εἰ μὲν ἀσώματοι, Ext νόες εἰσὶ, μήπω σωματωθεΐ- 
σαι" εἰ δὲ μἧπω ἐσωματώθησαν, ἕτι νόες εἰσὶ γινώ- 
σχουσαι ὅτι ἀπ᾽ οὐρανοῦ κατέπεσον, xal ὅτι εἰς σῶμα 
ἔχουσιν ἐνδεθῆναι, xa δύνανται ἐράσασθαι fj ἐπι- 
μητέρα ἐχλέξασθαι " ἐπεὶ οὐχ ἂν εἴησαν ἀσώματα, 


ΕἸ δὲ ἐν σώματί τινι ὑπάρχουσι τῆς πρώτης 


ἀποῤῥεύσασαι καταστάσεως χαὶ εἰς γῆν καταπεσοῦ- 
σαι, ἄρα μετὰ τοῦ πρώτου σώματὸς καὶ τοῦτο ἐπ- 
ενδύονται ; χἀποδαλοῦσαι ἐχεῖνο, εἰς τοῦτο ἔρχονται: 
Καὶ εἰ μὲν μετὰ τοῦ πρώτου σώματος; ἔλαθον xal 
τοῦτο, δύο νῦν σώματα ἔχουσι, χαὶ μετὰ τοῦ σώματος 
ἐσωματώθησαν, καὶ οὕτως δὲ ἐγίνωσχον τί ποιή - 
σονται, μέλλουσαι εἰσέρχεσθαι εἰς μήτραν ( πρα- 
xtixbv γὰρ φάσχουσιν εἶναι πᾶν σῶμα) πάντως ἐδε- 
δοίχεισαν τὸ πρᾶγμα, xaX ηὔχοντο εἰς χαλὸν xal 
εὐδαιμονοῦν γένος ἐλθεῖν, χαὶ ἀχινδύνως καὶ ἀθλί- 
Tt τεχθῆναι ' ὥσπερ τὰ μέλη (18) καὶ νῦν ἐνδε- 
δεμένα xav' αὐτοὺς τῷ παχεῖ τούτῳ σώματι γινώ- 
σχουσιν ὅτι μέλλουσι τεθνήξεσθαι, xal εὐχὰς ἀνα- 
πέμπουσι τῷ Θεῷ μετὰ ἀνέσεως χαὶ ἑλέους γενέσθαι 
τὸν θάνατον. Καὶ γὰρ εἰ ἐν τῷ παχεῖ σώματι ἐνθεῖ- 
σαι γινώσχουσι ταῦτα, πολὺ πλέον ἐγίνωσχον ὅτι 
ἔχουσι τοῦτο παθεῖν" εἰ δὲ οὐχ ἐγίνωσχον, οὐχ ἄρα 
ἡ σὰρξ αἰτία τῆς ἀγνοίας, διὰ τὸ xal πρὸ τοῦ εἰς 


mirum priusquam carnem induerent, nesciverunt. (; αὐτὴν ἐλθεῖν ἀγνοῆσαι" εἰ δὲ τὸ πρῶτον ἀποδαλοῦσαι 


Jam si, abjecto primo corpore, advenerunt, ante 
omnia quaerendum erit, quo tempore abjecerunt ? 
Utrum ante uterum, an in utero? Utrum cum dilfi- 
cultate aliqua deposuere, an facili negotio? Num e 
sententia divina ab illo segregantur, uti ab his 
quoque? Porro, cupitne anima homo fieri, uti etiam 
nuptias cupit? Si ex necessitate aversatur, bene se 
Tabet neque condemnatione est digna : si vero cupit, 
non est condemnatio, sed lucrum, siquidem lucrum 
nil aliud est nisi quod in voluptatem cujusque ce- 
dit. Quomodo autem talis corrupta descensio non 
cessavit, potissimum post Domini inhumaaalionem, 
sed continuo emanationes fiunt, nec sistitur de- 
lapsarum corruptio? et in populis polygamia de- 
ditis plures, in illis vero qui sobrie circa nuptias 
versantur, pauciores descendunt, ita ut a polyga- 
«ia aut oligogamia major minorve delabentium 
numerus dependeat? 

Et hzc quidem sic se habent, si anims prius- 
quam in utero corpus induant, in terra degunt: 
sj vero e celo dimittuntur, jam quicunque matri- 
monium inierit, aut adulterium vel fornicationem 


D 


σῶμα οὕτως ἦλθον, τοῦτο πρῶτον ζητῆσαι ἄξιον, 
ποίῳ χαιρῷ ἀπέδαλον ; πρὸ τῆς μήτρα; ἣ ἐν τῇ μή- 
τρᾷ; xoi ἣ μετὰ πόνου τινὸς ἐχεῖνο ἀπέθεντο f| ἀπό- 
νως ; καὶ fj χατὰ θείαν ἀπόφασιν ἐχείνου χωρίζονται 
ὥσπερ xal τούτων ; καὶ -ἢ ἐπιθυμεῖ ἡ ψυχὴ γίνεσθαι 
ἄνθρωπος, ὥσπερ ἐπιθυμεῖ xal τοῦ γάμου ;εἰ tà£ 
ἀνάγχης γίνεται βδελυσσομένη, χάλλιον ἑαυτῆς τυγ- 
χάνει, xal οὐχ ἀξία τῆς καταδίχης " εἰ δὲ ἐπιθυμοῦ- 
σα, o0 καταδίχη, ἀλλὰ ἀπόλαυσις * οὐδὲν γάρ ἐστιν 
ἀπόλαυσις, ἀλλ᾽ f) τὸ χαθ᾽ ἡδονὴν ἑκάστῳ. Πῶς δὲ 
χαὶ ἡ τοσαύτη φθορὰ τῆς καταπτώσεως χόρον οὐχ 
ἔλαθεν, xal μάλιστα μετὰ τὴν τοῦ Κυρίου ἐνανθρώ- 
πησιν, ἀλλ᾽ ὁμοίως αἱ ἀποῤῥεύσεις γίνονται τῆς τῶν 
χαταπιπτόντων μὴ ἱσταμένης φθορᾶς ; xai ἐν τοῖς 
μὲν πολυγαμοῦσιν ἔθνεσι πλείους οἱ χαταπίπτοντες, 
ἐν δὲ τοὶς πεφεισμένως πως τοῖς γάμοις προδομιλοῦ- 
σιν, ὀλιγώτεροι; ὡς εἶναι ἐν τῇ πολυγαμίᾳ xaX ὁλιγο- 
γαμίᾳ τὴν ἐπίτασιν χαὶ ἄνεσιν τῶν χαταπτώσεων ; 

Καὶ ταῦτα μὲν, εἰ ἐπὶ γῆς διάγουσιν αἱ ψυχαὶ πρὸ 
τοῦ ἐν μήτρᾳ σωματωθῆναι " εἰ δὲ ἐξ οὐρα)οῦ χα- 
λῶνται, ἐν ἐχάστῳ ἄρα τῶν γαμούντων ἣ μοῖχεν- 


όντων, εἰ καὶ ἁπλῶς πορνευόντων, ἐστὶ τὸ νόας xat- 


ΤΑΒΙΑ LECTIONES., 
t: Cod. f. Jamvero ei in superioribus pro ἣ scribendum suspicabar εἰ. 


NOT.E. 


(18) M2o; non tam membrum corporeum , 
quam anim:e aliquam facultatem, ac veluti par- 
tem significat interdum apud. ecclesiasticos scri- 
ptores, uL evidenter. docet Suicerus voc. μέλος et 


voc. Ψυχή. Quare sic est intelligendus apud nos 
p. 86,.£uam Eustathius, qui animz 1inémbra com- 
memorat. 


Φ᾽ 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


2054 


᾿αγαγεῖν, εἰ μὴ σπερματιχὴ τις αἰτία χωλύσειεν. À commiserit, mentes deducere poterit, nisi adsit 


"A2" ἡμεῖς χαίρειν τῇ τοιαύτῃ φράσαντες δόξῃ, ταῖς 
δὲ θείαις Γραφαῖς χαὶ τῇ παραδόσει τοῦ χηρύγμα- 
τος πειθαρχοῦντες γοήσωμεν, «ε Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ 
ἔργα oov, Κύριεῖ πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας. » 
Θεωροῦντες γὰρ διὰ πάσης γενεᾶς διὰ τῆς μιᾶς 
ἐχείνης τοῦ Θεοῦ ἀποφάσεως τῆς, « Αὐξάνεσθε xal 
πληθύνεσθε,» τρέχουσαν τῆς διαδοχῖις τὴν φύσιν ἡμῶν 
εἰς ἐπίδοσιν, xal ὡς τοῦ Θεοῦ ὁ νόμος ἐναπομείνας 
τῷ γένει ἀπαραποδίστως ἐνεργεῖται τῷ δρόμῳ, σχο- 
ποῦντες δὲ χἀχεῖνο, ὅτι x. μιχρᾶς αἴματος σταγόνος 
kv τῷ τῆς φύσεως ἐργαστηρίῳ ἐμπεσούσης τοσαύτη 
μελῶν τε χαὶ σχημάτων ποιχιλία χαὶ συνθέσεως 
ἁρμονία χαὶ διαφορὰ ὡραιότητος, χαὶ τάξις πρὸς 
ἀναλογίαν ἀρίστη ἐχτελεῖται, μετὰ πάσης ἐχπλήῆ- 


ξεως χράξομεν᾽ Οὐχ ἐχεχρύθη τὸ ὀστοῦν μοῦ ἀπὸ Β 


σοῦ ὃ ἐποίτσας ἐν χρυφῇ " πιστεύοντες, μᾶλλον δὲ 
εἰδότε: xal τὴν τῶν σωμάτων σύστασιν Ex τῆς τῶν 
σωμάτων ῥεύσεως ἀποτελου μένην, χαὶ τὴν τῶν ψυ- 
χῶν δημιουργίαν Ex τῆς πρώτης τοῦ Θεοῦ ἀποφά- 
σεως tc τοῦ, « Αὐξάνεσθε » νόμῳ φύσεως ψυχοῦσθαι 
τὴν σάρχα. Οὔτε γὰρ ἴσμεν ἄλλην φύσιν δεδημιουρ- 
γημένην παρὰ τὴν πρώτην * χατέπαυσς γὰρ ὁ θεὸς 
ἂν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑδδόμῃ ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὖ- 
τοῦ ὧν ἤρξατο ποιῆσαι * οὔτε οὖν ἄλλην φύσιν παρὰ 
th» πρώτην δημιουργεῖ, ὥστε σὺν τῷ σπέρματι χα- 
ταδαλέσθαι λέγομεν, ἀλλὰ μορφου μένου xal τελειοῦν - 
μένου τοῦ σώματος τῇ ἐξ ἀρχῆς τοῦ Θεοῦ ἀποφάσει, 
φυσιχῇ ἀχολουθίᾳ ψυχοῦσθαι, ὦ; οἷδεν ὁ ἀποφηνά- 
μενος (19). 
TITAOZ Γ΄. 
Περὶ αὐτεξοισίου. 
Ὅτι τὸ αὐτεξούσιον δέδοται ἡμῖν παρὰ Θεοῦ, χαὶ 
ἂν ἡμῖν σωθῆναι xat ἀπολέσθαι, 


« Ἰδὼ ἢ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸ: ὑμῶν ἔστιν. » 

Σχόλιον. Ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ αὑτεξούσιον ἡμῶν» ὁ 
Κύριος ἐσήμανεν, χαὶ ὅτ' ἐν ἡμῖν ἐστιν ποθῆσαι xal 
σπουδάσαι χληρονομῖ, σαι τὴν ἡτοιμασμένην βασιλείαν 
Scl; ἀγαπῶσιν αὐτόν. Τοὺς γὰρ λέγοντας μὴ εἶναι 
βατιλείαν οὐρανῶν, μηδὲ περὶ αὐτῆς ταῦτα λελέ- 
χθαι, ὡς διαστρόφους τῶν Γραφῶν ἀποστρεφόμεθα" 
διδάσχων γὰρ ἡυᾶς ὁ Κύριος ὅτι ἔστιν βασιλεία οὐρα- 
γῶν, εἰς [ἧς] τὴν αἵρεσιν χαὶ φυγὴν ἐντὸς ἡμῶν εἶναι, 
«τουτέστιν ἐν τῷ αὐτεξουσίῳ τῆς προαιρέσεως ἡμῶν, 
kv ἑτέρῳ φησίν ε᾿Απὸ τῶν ἡμερῶν Ἰωάννου ἡ βασι- 
λεία τῶν οὐρανῶν βιάζεται, χαὶ βιασταὶ ἁρπάζου- 
σιν αὐτὴν. » 

« Οὐχ οἴδατε ὅτι ᾧ παριστάνετε ἑαυτοὺς δούλους εἰς 
ὑπαχοὴν, δοῦλοί ἐστε, (p ὑπαχούετε, fot ἀμαρτίας 
εἰς θάνατον, ἣ ὑπαχοῖῆς εἰς διχαιυσύνην ; » 

Σ᾿, ύλιον. Σημείωσαι ἀχριδῶς πῶς τὴν ἐπιλογὴν 
490 ἀγαθοῦ xal τοῦ χαχοῦ ἐν ἡμῖν εἶνα: ὁ ᾿ΑἈπό- 
στόλος ἱ λᾶς ἐδίδαξεν. 

Τοὺ ἀγίου Μεθοδίου ἐκ τοῦ Περὶ ἀγαστάσεως. 

Αὐτεξούτιος ὧν xal αὐτοχράτωρ ὁ ἄνθρωπος χυὶ 


** Psal. ciu, 24... ν᾽ Gen. 1,28. Luc. xvii, 91. 


impedimentum genitale. Sed nos, hac opiuione 
valere jussa, divinis Litteris ac traditioni przdi- 
cationis obsecuti dicemus : « Quam magna, Domine, 
facta sunt opera tua ! Omnia in sapientia fecisti 13.» 
Cum enim videamus, per omnem generationem, 
secundum illud Dei verbum : « Crescite et multi- 
plicamini !!,» naturam operari per traducem in 
nostrum incrementum, et legem divinam humano 
generi inditam sine ullo impedimento cursum 
suum peragere ; cum porro animadvertamus, e parva 
sanguinis gutta in nature officinam illapsa tantam 
membrorum figurarumque varietatem, composi- 
tionis harmoniam et pulchritudinis diversitatem 
oriri, atque ordinem , ut natura quidem fert, 
optimum perfici, summa cum admiratione excla- 
mabimus : Non occultum est a te os meum quod in 
secreto fecistil et cum sciamus corporum compa- 
gem ex corporum defluxu, animarum autem 
creationem fieri secundum illud Dei edictum : 
Crescite, carnem ex lege nature anima doaari 
credemus. Aliam enim naturam, quam primam 
creatam fuisse nescimus, siquidem Deus septimo 
die requievit ab omnibus operibus suis quz fa- 
cere ceperat. Non creat igitur aliam naturam 
preter primam : nec dicemus animam cum se- 
mine injici, sed corpus, secundum Dei voluntatem 
formatum et. consummatum, naturz legi conve- 
nienter animari, quemadmodum novit qui mani- 
fcstavit. 
TITULUS ΤΙ. 
De libero arbitrio. 

Quod liberum arbitrium a Deo nobis concessum 
est : el quod penes nos est, aut servari, aut in- 
terirc. 

« Ecce regnum Dei intra vos est !*. » 

Scholion. Hoc dicto Dominus liberum nobis 
ostendit arbitrium, et quod in nostra sil potestate 
desiderium ac studium hzreditandi regni quod 
diligentibus eum est paratum. Qui enim dicunt 
neque esse regnum colorum, neque de eo hzc 
accipienda, eos ut sacrz Scriptura destructores 
aversamur. Dominus enim nos docet esse regnum 
coelorum, atque a nobis, id est a nostro libero ar- 


D pitrio, pendere utrum sectari aut fugere velimus : 


et alio in loco dicit: «A diebus Joannis regnum 
celorum vim patitur, et qui vim inferunt, illud 
rapiunt !*. » 

«Ignoratisne quod, cui vos sistitis servos in 
obedientiam, servi estis ejus cui obeditis, seu pec- 
cati in mortem, scu obedientiz in justitiam '*?» 

Scholion. Diligenter animadverte, quomodo 
electionem et boni et mali penes nos esse, Apo- 
stolus nos docuerit. 

E sancti Mcthodii tractatu De. resurrectione. 
lomo qui libero arbitrio gaudet suique juris 


U Math. xi, 12. Rom. νι, 16. 


NOT.£. 
(19) Cum his et superioribus Antipatri verbís conferatur Nyssenus De anima t. ll, p. 103. 


9055 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


LÀ 


9556 


est, et, uli dixi, ex libero arbitratu voluntatem ad A αὐτοδέσποτον βούλησιν καὶ αὑτοπροαΐρετον πρὸς τὴν 


eligendum bonum dirigendi facultatem accepit, 
audito illo: «De ligno scientye boni et mali non 
comedetis, quo autem die comederitis ex eo, 
morte moriemini !*, » diabolo qui fallaci astutia 
ac variis modis ei persuadebat ut, cbedientia ne- 
glecta, de illo comederet, tandem cedens, przce- 
ptuin Dei infregit. Quod ei cessit in scandalum, et 
laqueum, et offendiculum. Non enim fecit Deus 
malum, neque ulla ratione causa est mali. Quod- 
cunque enim homo ad liberum arbitrium facit, nisi 
pertineat ad observandam legem, quam transgredi 
jpse maluit, malum dicitur. Est autem crimen 
gravissimum, limites justitize sua sponte transilire 
atque Deo immorigerum esse. 


Ex eodem tractatu. 

Diximus enim non prorsus exstirpandam esse 
radicem malitie, sed cavendum ne incrementa ca- 
piat atque fructus proferat. Radicitus enim ac 
fünditus nonnisi-a Deo, uti antea diximus, evelli 
potest atque destrui in corporis dissolutione: ex 
parte autem ἃ nobis, quominus in germine et fru- 
etus excrescat. Quapropter is, qui non reddit eam, 
quatenus potuerit, infecundam et supprimit, sed 
potius sustentat atque auget, necessario poenas 
dabit, utpote qui, cum sui juris esset, nocens pro 
ΠῚ eligere maluerit. Ne quis igitur libero arbi- 
Àirio preditus, proterva lingua calumnietur natu- 


n χκαϊοσύνης. 


αἴρεσιν, ὡς ἔφην, τοῦ καλοῦ λαδὼν. ἀχούσας ἀπὸ 
τοῦ ξύλου τοῦ γινώσχειν χαλὸν xal πονηρόν * « Οὐ φά- 
γεσθε ἀπ᾽ αὐτοῦ, f] δ᾽ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾽ αὐτοῦ, 


θανάτῳ ἀποθανεῖσθε" 3 ἐνδοὺς εἷς τὸ φαγεῖν ἀπ᾽ ab- 


ποῦ τῷ διαδόλῳ,, δελέασμένῃ σοφίᾳ ποιλζίλως πρὸς 
παραχοὴν “πείθοντι, ἠθέτησεν τὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ" 
xal ἐγένετο αὐτῷ εἰς σχάνδαλον xa παγίδα xat σχῶ- 
λον" οὐ γὰρ ἐποίησεν χαχὸν ὁ Θεὸς, οὐδέ ἐστιν τὸ 
σύνολον ὅλως ἐκ παντὸς τὸ παράπαν αἵτιος χαχοῦ * 


ἀλλὰ πᾶν ὅπερ ἂν αὐτεξούσιον, οὕτως ὑπ᾽ αὐτοῦ 


γεγονὸς, ἣ πρὸς τὸ φυλάξασθαι καὶ τηρῆσαι νόμον, 
ὃν αὐτὸς διχαίως διεστείλατο μὴ τηρῆσαι, λέγετα: 
χαχόν " βαρυτάτη δὲ βλάδη τὸ παραχοῦσα! Θεοῦ 
τοὺς ὄρους τῆς χατὰ τὸ αὐτεξούσιον ὑπερβάντα δι- 


"Ex τοῦ abtoD Jómvov. . 

Ἔφημεν γὰρ οὐ τὸ ἀφανίσαι τὴν ῥίζαν τελέως 
τῆς πονηρίας, ἀλλὰ τὸ μὴ πρὸς ἔχστασιν αὐτὴν ἐᾶσαι 
φῦναι xal xapmopopás. Ἡ μὲν γὰρ xa0' ὅλου xal 
παντελιχὴ τῆς ῥίζης αὐτῆς ἀναίρεσίς τε χαὶ ἀπ- 
ὠλεια ὑπὸ Θεοῦ χατὰ τὴν τοῦ σώματος, ὡς εἴρηται, 
διάλυψιν γίνεται " dj δὲ Ex μέρους πρὸς τὸ μὴ οἷσαι 
καρπὸν ἣ βλαστὸν, ὑφ᾽ ἡμῶν * xal διὰ τοῦτο τὸν 
ἐχθρέψαντα πρὸς αὔξησιν αὑτὴν μᾶλλον xe μέγεθος, 
ἄλλα μὴ στειρώσαντα, ὅσον τὸ ἐπ᾽ αὐτῷ, χαὶ μὴ 
συμπλήσαντα, ἀνάγχη διδόναι δίκην, ὅτι δυνάμενος 
xa ἔχων πρὸς τοῦτο τὴν ἐξουσίαν, εἵλετο τὸ βλάπτον 
πρὸ τοῦ συμφέροντος μᾶλλον τιμῆσαι * ὥστε μηδεὶς 


"am divinam, quasi non justa lance improbitalis α. αὐτοαιτὴς ὧν, ἀχολάστῳ γλώσσῃ μεμφέσθω τὴν 


aut virtutis electionem cuique distribuerit. 


Ejusdem e dissertatione De libero arbitrio. 

A Deo homines malos esse factos nequaquam 
mihi dicendum videtur: dico potius primum ho- 
minem sui juris, id est liberum, fuisse, unde etiam 
posteri ejus eamdem libertatem acceperunt. Libe- 
rum igitur creatum esse hominem contendo, ser- 
vientem autem nunquam concesserim; Et hoc qui- 
dem pulcherrimum est munus quod a Deo acce- 
perit. Cetera enim e necessitate inserviunl pre- 
cepto divino; neque quidquam facere possunt, nisi 
ad quod creata sunt : quare nec laude digna cen- 


semus illa, dum hoc modo Doinino obediunt, nec. 


meliori spe gaudenteo quod vel invita quod jus- 
suin est exsequuntur: homo vero cui voluerit obedit. 
Homo enim potestatem accepit, ut se ipse servi- 
tuti addiceret, non vincente necessitale nature; 
neque facultate auferente, quod erat melius ; cujus 
etiam gratia, dico fuisse concessam : ut nimirum 
accessio aliqua bonis prioribus fieret ; quod ei ex 
obedientia a meliori accedit, et ut debitum exigitur 
ab auctorc. Non enim dico fuisse creatum hominem 
in interitum, séd propter meliora. Nam si factus 
esset velut aliquod de elementis sive aliis sic in- 
sentate servientibus Deo, non jam proposito di- 
gnam mercedem reciperet ; sed esset velut auctoris 


5 Gen. n, 17, 


θείαν φύσιν, ὡς οὐχ ἐν δίχῃ διανέμουσαν ἑχάστῳ 
χαχίας 1] ἀρετῆς τὰ ἁἀμοιδαῖα. 

Τοῦ αὑτοῦ ἐκ τοῦ Hepl αὐτεξουσίου Adrov. 

Πρὸς μὲν τοῦ Θεοῦ τοὺς ἀνθρώπους καχοὺς γεγο- 
νέναι, οὔ τί μοι δοχεῖ λέγειν" αὐτέξουσιον δὲ τὸν 
πρῶτον ἄνθρωπον γεγονέναι λέγω, τουτέστιν ἐλεύ- 
θερον * ἀφ᾽ οὗ χαὶ οἱ διάδοχοι τοῦ γένους τὴν ὁμοίαν 
ἐλευθερίαν ἐκχληρώσαντο. Φημὶ τοιγαροῦν ἐλεύθερον 
γεγονέναι τὸν ἄνθρωπον, δονλεύοντα bb αὐτὸν οὗ 
βούλομαι * τοῦτο γὰρ αὐτῷ xai βέλτιστον πρὸς τοῦ 
Θεοῦ χεχαρίοσθαι λέγω. Ὅτι μὲν γὰρ τὰ ἅλλα ἀνάγχῃ 
δουλεύει τῷ θείῳ προστάγματι, οὐδ᾽ οὐπότερον αὐτὸν 


δυνάμενον ἕτερόν τι παρ᾽ ὃ xal εἰς ὃ γέγονεν ἐμ- 


ποιεῖν δι᾽ ὅπερ οὔτε ἐπαινοῦμεν ταῦτα οὕτω πειθόμενα 
τῷ Δεσπότῃ * οὐδέ τις ὑπόχειται αὐτοῖς χρείττων ἐλ- 
πὶς, ὅτι τὸ προσταχθὲν ἄχοντες ἐφύλαξαν" ἄνθρωπος 
δὲ τῶν ᾧ βούλεται πείθεσθαι" προσέλαθεν γὰρ ἐξουσίαν 
ἑαυτὸν δουυλαγωγῶν, οὐχ ἀνάγχῃ τῆς φύσεως χρατού- 
μενος, οὐδὲ τῆς δυνάμεως ἀφαιρούμενος, ὅπερ αὑτῷ 
xptivvov* ὧν Évexa χεχαρίσθαι φημὶ, ἵνα τι πλεῖον ὧν 
ἔχει προσλάδῃ" ὅπερ αὑτῷ παρὰ τοῦ χρείττονος Ex τῆς 
ὑπαχοῆῇς προσγίνεται, καὶ ὡς ὀφειλὴν ἀπαιτεῖ παρὰ 
τοῦ πεποιηχότος. Οὐ γὰρ ἐπὶ βλάδῃ τὸν ἄνθρωπον 
γεγονέναι φημὶ, ἕνεκα 6b τῶν χρειττόνων * εἰ γὰρ 
ὡς ἕν τι γέγονεν τῶν στοιχείων, f| τῶν ὁμοίως ἀνάγ- 
xq δουλευόντων Θεῷ, οὐκέτι μισθὸν ἄξιον τῆς 
προαιρέσεως λαμδάνει * ἀλλ᾽ ὥσπερ ὄργανον ἂν Tv 


$051 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


9053 


τοῦ Δημιουργοῦ, τὴν ἐφ᾽ οἷς οὐ καλῶς ἔπραξεν ἀλό- À instrumentum, aliene a ratione, ob malc gesta re: 


vo; υέμψιν Ünzopivwoy* τούτων γὰρ αἴτιος ἣν ὁ 
χρώμενος " ἀλλ᾽ οὐδὲ τὸ χρεῖττον ἄνθοωπος ἡπίστα- 
το, μὴ τὸν αἴτιον εἰδὼς, ἀλλ᾽ ἐχεῖνο μόνον εἰς ὃ πέ- 
φυχεν εἶναι ^ φημὶ τοιγαροῦν τὸν Θεὸν οὕτω τὸν 
ἄνθοωπον τιμῆσαι προαιρούμενον, χαὶ τῶν χρειττό- 
wow ἐπιστήμονα γίνεσθαι, τὴν ἐξουσίαν αὐτῷ τοῦ 
δύνασθαι ποιεῖν ἃ βούλεται δεδωχέναι *. xal τὴν 
ἐξουσίαν αὐτοῦ εἰς χρεῖττον παραινεῖ, οὐχ ἀφαιρού - 
μενον πάλιν τὸ αὐτεξουσίον, ἀλλὰ τὸ χρεῖττον μηνῦ- 
σα: θέλοντα * τὸ μὲν γὰρ δύνασθαι, πάρεστιν αὑτῷ, 
κἂν τὴν ἐντολὴν λαμάνει" τὴν δὲ τοῦ δύνασθαι 
προαίρεσιν, εἰς τὸ χρεῖττον τρέπειν ὁ θεὸς παραι- 
νεΐ. Ὥσπερ γὸρ πατὴρ παιδὶ παραινεῖ ἐξουσίαν 
ἔχοντι ἐχμανθάνειν τὰ μαθήματα, xal μᾶλλον ἔχεσθαι 
«ὧν μαθημάτων, ὅτι χρεῖττον τοῦτο μηνύων, o0 τὴν 
«ou δύνασθαι τοῦ παιδὸς ἐξουσίαν ἀφαιρεῖ, χὰν μὴ 
ἔχὼν μανθάνειν βούληται, οὕτω μοι xa τὸν Θεὸν οὐ 
δοκεῖ προτρέποντα τὸν ἄνθρωπον πείθεσθαι τοῖς πρά- 
yua3w ἀφαιρεῖν αὑτοῦ τὴν ἐξουσίαν τῆς προα!ρέ- 
σεω; τοῦ δύνασθαι xal μὴ ὑπαχούειν τοῖ; πράγμα- 
σιν ^ xai γὰρ τὴν ἀρχὴν τοῦ οὕτω; παραινεῖν, ὅτι 
μὴ ào:Dav τὴν ἐξουσίαν, μηνύει * προστάττει δὲ ἕνα 
κῶν χρειττόνων ἄθρωπος ἀπολαύειν δυνηθῇ τοῦτο γὰρ 
ἕπεται τῷ πεισθῆναι τῷ τοῦ Θεοῦ προστάγματι" 
ὥστε οὐχ ἵνα τὴν ἐξουσίαν ἣν ἔδωχεν ἀφέλῃ; προσ- 
τάττειν βούλεται. ἀλλ᾽ ἵνα χρεῖττον δωρήσηται, ὡς 
ἀξίῳ μειζόνων τυχεῖν, ἀνθ᾽ ὧν ὑπήχουσεν τῷ Θεῷ 
xai τὴν τοῦ μὴ ὑπαχούειν ἐξουσίαν ἔχων. Αὐτεξού- 


prehensiori obnoxius. Causa enim horum esset 
utens. Imo neque quod est melius homo cognosce - 
ret, nisi illius cognovisset auctorem, sed illud tan- 
tum ad quod esse natus est. Quare dico, cum Deus 
hominem honorarc et scire eum ineliora vellet, de- 
dit ei potestatem , qua posset facere quz vellet; 
ejusque poteslatem ad meliora hortatur, non quod 
rursus 2uferat potestatem liberam quam dedit, sed 
tanquam quod melius est, declarare velit. Habet 
siquidem potestatem, et mandatum accipit ; Deus 
autem admonet, ut homo, voluntatem, qua potest; 
in bonum inflexerit. Ut enim, cum pater puerum, . 
alioqui habentem facultatem ad perdiscendas di-- ^ 
sciplinas, et inagis earum studio adh:erescendum 


B hortatur, declarans esse ei id melius, non priyat 


puerum potestate quam habet ; quanquam is nolit 
libens dicere : ita et Deum,cum hominem horíatur 
ut mandatis parcat, haudquaquam arbitror volun- 
talis. potestatem auferre , qua is possit etiam non 
obedire mandatis. Nam et id causa ostendit, cur 
ita hortetur, quod potestatem non abstulerit. Prz- 
cipit autem, ut homo potiora consequi possit. Quod 
quis enim divino przcepto obsequatur, ejusmodi 
premium excipit. Quamobrem non vult dare prz- 
ceptum, ut auferat potestatem quam dedit; sed üt 
melius aliquid donet, tanquam digno qui meliora 
adipiscatur, quia paruit Deo, cum alioqui potesta- 
tem non parendi haberet. Dico autem factum homi- 


aov δὲ φημι τὸν ἄνθρωπον γεγονένα!, οὐχ ὡς προῦ- (? nem liberum, non velut malo aliquo jam exsistente, 


ποκειμένου τινὸς ἤδη xaxou, οὗ τὴν ἐξιυσίαν τοῦ 
ἐλέσθαι εἰ βούλοιτο ὁ ἄνθοωπος ἐλάμθανεν, ἀλλὰ 
τὴν τοῦ ὑπαχούειν Θεῷ χαὶ μὴ ὑπαχούειν αἰτίαν 
wirt “ τοῦτο γὰρ τὸ αὐτεξούσιον ἡἠδούλετο * zai 
γενόμενος 6 ἄνθρωπο: ἐντολὴν λαμθάνει παρὰ τοῦ 
Θεοῦ, xal ἐντεῦθεν ἤδη χαχὸν ἄρχεται, οὐ γὰρ πεΐθε- 
tat τῷ θείῳ προστάγματι" xai τοῦτο xaX μόντ, τὸ χα- 
πὸν ἡ καραχοὴ f, τις τοῦ εἶναι ἤρξατο" οὐδὲ ἀγένη- 
τὸν ταύτην τις εἰπεῖν ἔχει, τοῦ ποιήσαντος αὐτὴν 
ὄντος γενητοῦ  πάντω: Ob πόθεν τοῦτο τὸ παρα- 
ποῦσαι χτήσεις : ἀλλὰ χεῖται σαφῶς ἐν τῇ θείᾳ Γρα- 
qd - ὅθεν οὐδὲ τοιοῦτον τὸν ἄνθρωπον πρὸς τοῦ θεοῦ 
γεγο έναι φημί, Κατὰ δὲ τὴν τινος διδασχαλίαν τοῦτο 
πεκονθέναι λέζω οὐδὲ γὰρ τοσαύτην φύσιν εἰληφὼς 
ἄνθρωπος ᾿ εἰ γὰρ οὕτως εἶχεν, οὐκ ἂν αὐτῷ κατὰ 
διδασχαλίαν τοῦτο προδεγίνετο, τῆς φύσεως αὐτῇς 
οὕτω; ἐχούσης λέγει δέ τις θεία φωνὴ μεμαθηχέ- 
ναι τὸν ἄνθρωπον τὰ πονηρά * διδάσχεσθαι οὖν φημι 
τὸ παραχούειν Θεοῦ ᾿ τοῦτο γὰρ xai μόνον ἐστὶν τὸ 
χαχὺν, ὁ παρὰ τὴν τοῦ Θεοῦ προαίρεσιν γίνεται " οὐ 
γὰρ ἂν χαθ' ἑαυτὸ τὸ πονηρὸν ἄνθριυπο; διδάσχεται" 
ὁ διδάτχων τοίνυν τὸ χαχόν ἐστιν ὁ δράχων, x. “.λ. 
Τοῦ ἁγίου Εἰρηναίου, ἐκ cov δ' ἐϊέγχου καὶ 
ἀνατροπὴς τῆς ψευδωγύμου γνώσεως. 
Καὶ γὰρ αὑτὸ τὸ Εὐαγγέλιον, εἰ μὴ βούλοιτό τ'ς 


cujus eligendi, si vellet, potestatem acceperit ; sed 
propter concessam facultatem, qua pareret vel non 
pareret pr:ecipienti Deo. Est hoc enim, in quo erat 
posita facultas arbitrii. Creatus autem homo, prze- 
ceptum a Deo accipit : jamque inde inchoat malum, 
nam non paret divino przcepto : hocque et ununr 
malum erat, inobedientia quz tunc incepit. Ne quis 
enim eam dixerit ingenitam, genito et creato eo 
qui fecit. Prorsus vero queres, unde hzc inobc- 
dientia. Enimvero perspieue in divina Scriptura 
positum est. Quare etiam nego talem a Deo fuisse 
creatum hominem : dico vero, id ipsi doctrina 
quadam accidisse. Non enim homo acceperat ta- 
lem naturam. Nam hoc posito, ipsa natura sic 
comparata , haudquaquam oportuisset illud per 
doctrinam accedere. Porro est qui voce divina, ac 
ceu ex oraculo, hiouninem mala. didicisse ** dicat. 
Dico ergo didicisse non obedire Deo. Hoc enim 
et solum est malum illud, quod fit prater divi- 
nai voluntatem : nou enim homo, malum e2d- 
discit secundum se. Qui crzo malum docet, draco 
est, elc. 
F sancto Irene, e quarta re[utatione false 
Gnoseos. 
Si quis Evangelio obsequi noluerit, lic^t ei qui- 


Εἰ φύσει οἱ μὲν φαῦλοι, etc., usque ad ἀλλὰ μὴ βιαζομένου, exstat hic locus in Maurina saücli Irensi 
editione, p. 251, 282, sumptus e Dainasceio atque Sirmondo not. ad Ennod. ep. lib. n, 19. Heliqua pars 
Grace inedita est, respoudetque Latin: interpretationi p. 983, v. 9, a fin. 


18 Jerem. xin, 92. 
PatnoL. GR. LXXXVI. 


2059 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


"- “» 


$060 


dem, at. non conducit. Deo enim non obedire et A ἕπεσθαι, ἐξὸν μὲν αὐτῷ ἔστιν, ἀσύμφορον δέ " ἡ γὰρ 


YTonum rejicere penes hominem est, sed gravissima 
inde calamitas ac pena ei oritur, quare etiam 
Paulus: « Omnia, inquit, mihi licent, sed non omnia 
conducunt :*, » quibus verbis et libertatem homi- 
nis, qua omnia facere licet, Deo nequaquam eum 
cogen*e, manifesto innuit, et id quod prodest, in- 
dicat, ut ne libertate abutamur in prztextum ma- 
litie : hoc enim non conducit. 


.Scholion. Liberum arbitrium quod homo in crea- 
"tione acceperit, indicatur illis verbis, non pro- 
exsistentia animarum, imo divina virtutis celsitudo, 


E Macarii hemilia in sanctum Paulum. 


Non omnia nobis via recta communicat Deus. 
Cum enim velit ut boni simus, nec tamen neces- 
sitate coacti , nostram agendi rationem restrinxit, 
non ob impotentiam suam , absit! sed ob nostram 
' imbecillitatem. Ipse enim quidquid volüerit , vel 
solo nutu perficere potest : nos autem, nostri juris 
facti , ci omnino obedire nequimus. Jam vero si 
nos vel invitos traheret, quod prius dedit auferret, 
scilicet liberi arbitrii facultatem. 


Ez ejusdem commentario in illud: * Non in homine 
via ejus. » 

Cum sciamus penes nos esse, ut velimus et 

curramus, volendo et currendo Deum in subsi- 


dium nostrum attrabamus, attractoque eo ad fi- C 


nem rerum perveniamus. Surgamus igitur, fratres, 
omnemque operam collocemus in animarum no- 
strarum salute, ut, transacto hic brevi tempore, 
in sz:culo eterno immortalibus bonis fruamur. 


E sancti Cyrilli Alexandrini disputatione XIV contra 
Julianum. 


Omni homini feliciter ac beate vivere licet. 


Ejusdem ez eodem libro. 


Voluntario ac sponte ad id quod ipsi visum 
fuerit, accedere potest. Sic enim sese habere om- 
nium Creatori placuit, ut qui bonis operibus in- 
cubucrint , laude, qui vero alia in via incesserint, 
contumelía jure meritoque afficiantur. 


E disputatione XV. 


Propria voluntate animus humanus dirigitur, ac 
sponte sua ad res agendas procedit, siquidem hoc 
Deo, omnium rerum Creatori, sic bene se habere 
visum est. Quare, etiamsi quis inter nos particeps 
redditns sit sancti Spiritus, inhabitantis ei per 
sanctum Dapiisma , non lamen propterea secun- 


!* ] Cor. vi, 19. 


mapaxoh τοῦ Θεοῦ xai ἀποθολὴ τοῦ ἀγαθοῦ, ἔστιν 
μὲν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ, βλάδην δὲ χαὶ ζημίαν οὐ τὴν 
τυχοῦσαν φέρει" xal διὰ τοῦτο ὁ Παῦλός now, 
« Πάντα μοι ξἕξεστιν, ἀλλ᾽ o0 πάντα συμφέρει" ν xal τὸ 
ἐλεύθερον τοῦ ἀνθρώπον ἐξηγούμενος, διὸ πάντα 
ἔξεστιν, μὴ καταναγχάζοντος αὐτὸν τοῦ Θεοῦ - xal 
τὸ συμφέρον δείχνυσιν, ἵνα μὴ εἰς ἐπιχάλυμμα χα- 
χίας χαταχρησώμεθα τῇ ἐλενθερίᾳ' ἀσύμφορον γὰρ 
τοῦτό γε. 


Post excerptum e sancti Basilii sermone, quod Deus causa malorum non sit. 


ZyóAwv. Τὸ μετὰ τὴν γέννησιν αὐτεξούσιον τοῦ 
ἀνθρώπου σημαίνει ὁ λόγος, οὐχὶ δὲ προῦπαρξιν ψυ- 
χῶν, ἀλλὰ τὸ xaz' ἀρετὴν ὑψηλὸν xat ἔνθεον. 

Τοῦ Μαχαρίου ἐκ τῆς εἰς τὸν ἅγιον Παῦ.2λον 

ὁμιλίας. 

Οὐ πάντα ἡμῖν ἐξ εὐθείας ὁμιλεῖ ὁ Θεός " ἐπειδὴ 
γὰρ ἑχόντας εἶναι βούλεται χαλοὺς, ἀλλ᾽ οὐκ ἀνάγ- 
xp xai βίᾳ, ἐδέησεν ἑαυτῶν μεθόδους, οὐ διὰ τὸ 
αὐτοῦ ἀδύνατον, ἄπαγε, ἀλλὰ διὰ τὸ ἀφθενὲς τὸ 
ἡμέτερον * αὐτῷ γὰρ ἕξεστιν νεῦσαι μόνον xal ποιῇ- 
σαι ἅπερ ἂν βούλεται * ἡμεῖς δὲ ἅπαξ ἑαυτῶν γε- 
γόμενοι χύριοι, οὐχ ἀνασχόμεθα πάντα ὑπαχούειν 
αὐτῷ * ἐὰν οὖν ἄχοντας ἐλχύσῃ, ὅπερ ἔδωχεν ága:- 
ρεῖται, τὴν ἐξουσίας ἐλευθερίαν. 


Τοῦ αὐτοῦ, éx τοῦ εΟὺκχ ὃν ἀγθρώπῳ ἡ ὁδὸς 
αὑτοῦ. » 

Εἰδότες καὶ «b θέλειν xal τὸ τρέχειν ἐν ἡμῖν et- 
vat * xal διὰ τοῦ θέλειν xal τοῦ τρέχειν, τὸν Θεὸν 
ἐπισπασώμεθα πρὸς τὴν ἡμετέραν βοήθειαν - ἐπι» 
σπασάμενοι δὲ αὐτὸν, πρὸς τὸ τέλος ἤξωμεν τῶν 
πραγμάτων * διαναστῶμεν οὖν, ἀδελφοὶ, xat πᾶσαν 
σπουδὴν ἐπιδειξώμεθα ἐν τῇ τῆς ψυχῆς ἡμῶν σωτη- 
ρίᾳ, ἵνα μιχρὸν ἐνταῦθα ποιήσαντες ᾿χρόνον, κατὰ 
τὸν ἀγήρω χαὶ ἀθάνατον αἰῶνα τῶν ἀθανάτων ἀπο» 
λαύσωμεν ἀγαθῶν. | 
Tov ἁγίου Kvpl.AAov 'AAs£aró0psí/ac, ἐκ τοῦ κατὰ 

Ἰουλιανοῦ ιδ' Aóyov. 

Ἕνεστιν ἀνθρώπῳ παντὶ τὸ εὐδοχιιιεῖν δύνασθαι 

χαὶ διαδιῶναι λαμπρῶς. 


Tov αὐτοῦ, ἐκ τῶν αὑτῶν. 
Αὐτόχλητός ἐστιν, xa ἐχοντὶ ἰὼν πρὸς πᾶν ὁτιοῦν 


Ὁ τῶν αὐτῷ δοκούντων ὁ ἄνθρωπος " δόξαν οὕτως εὖ 


ἔχει τῷ πάντων Δη μιουργῷ, ἵνα xol τὸ ἀγαϑουργεῖν 
ἡρημένοις τὸ ἐπαινεῖσθαι δεῖν " χαὶ τοῖς τὴν ἑτέραν 
ἰοῦσιν τρίδον, τὸ κατεσχόφθαι διχαίως πρὸς ἀπάν- 
τῶν ἀχολουθεῖν. 


'Ex τοῦ ιε΄ «“26γου. 

Ἰδίοις θελήμασιν διοικεῖται ὁ ἀνθρώπινος νοῦς, 
xai πρὸς πᾶν ὁτιοῦν τῶν πραχτέων ἐθελοντὶ ἵεται " 
δόξαν ἔχον ὀρθῶς xol τοῦτο τῷ πάντων ἀριστοτέχνῃ 
Θεῷ ᾿ ὥστε χἂν εἴ τις γένοιτο τῶν xa0' ἡμᾶς ἐν 
μεθέξει τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐνοιχισθέντος αὐτῷ 
διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος, οὐ παρεῖται διὰ τοῦτο 


ma. "malas 


dac 


3061 RERUM SACRARUM LIBER II. 2062 
τοῦ κατὰ γνώμην οἰκείαν, καὶ ὡς ἂν αὐτῷ δοχῇ, A dum propriam voluntatem ct uti ipsi placuerit, vi- 
διαδιοῦν, ἐλευθέοχις δὲ ὥσπερ ἡνίλις πρός τε τὸ vere cessat, sed velut liberis habenis in bonum, 


ἀγαθὸν δισνένευκεν, xz τὸ ἐναντίον. aut in contrarium inclinat. 
'Ex τοῦ τη βιδιίου τῶν abcov. E disputatione XVIII. 
Ἕχαστος τῶν ἐπὶ γῆς τῶν ἑαυτοῦ θελημάτων δι- Quivis mortaBum voluntatis sux habenas diri- 


ἔλαχεν τὰς ἡνίας, xal ἐθελοντὴς f| ἐπὶ τ᾿ ἂν ἣ ἐπὶ τ᾿ ὃν gendas accepit, et sponte ad hoc illudve fertur, id 
ἵεται τουτέστιν ἣ ἐπὶ ἀρετὴν ἢ πρός γε τὰ χείρω. — est, aut ad virtutem, aut ad improbitatem. 


Κλήμεντος ἐκ τοῦ εἰς τὸ Πάσχα. E Clementis homilia in Pascha. 
᾿Ανάγχης εἶδος οἶμαι τῷ παραδόξῳ ἐκπλῆξαι χαὶ Necessarium quodammodo duco, ut Deus rebus 


βιάσασθαι Θεῷ τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἐξ αὐτοῦ σώζεσθαι — extraordinariis percellat et cogat hominem, quem ΄ 
βούλεται, μόνας τὰ; ἀφορμὰς παρὰ τῆς ivrohr; — vult servari sua sponte, omnia momenta nonnisi e 
λαθόντα " οὐ τοίνυν βιαΐος ὁ Θεὸς, οὐδὲ ἀψύχων lege petentem : non igitur vim infert Deus, neque 
δίχην &voÀpátuv πρὸς τῆς ἔξωθεν αἰτίας περ'- — animam liberam, imaginum mortuarum instar, ab 


ἄγεσθαι θέμις τὴν αὐτοχίνητον ψυχήν. exteriori causa moveri decet. 
Εὐσεθίου, ἐκ τοῦ ν' τῆς αἱ εἰσαγωγῆς (28.) B — Ez Eusebii decimo libro prime introductionis. 
Ἦ φύσις αὕτη τὸ τῶν ἀνθρώπων χατέσπειρεν yt- Natura genus humanum produxit ad cognoscenda 


vog εἰς τά τε τῆς ἀρετῆς xal τὰ τῆς xaxlag; oxíp- —virtulis ac vitii semina, et alterutri mentem 
pata γινώσχειν, θατέρου τε τούτων συνεχώρησεν — adlierere concessit, siquidem liberum arbitriut 
μετέχειν τῷ λογισμῷ, αὐτοχράτορα xai χριτὴν, ἦγε- — ac judicandi eligendique facultatem ei dedit. Cum 
μόνα τε xal xópiov αὑτὸν ἑαυτοῦ χαταστήσαπα ὃς igitur virtutis vitiique germima a natura in se mens 
oia δὴ ὑπὸ τῆς qUcct;, τὰ τῆς ἀρετῆς xal τὰ v»; — gestel, non poterit, quamvis in malitiae gurgitem 
κακίας προτερήματα ἔχων ἐν ἑαυτῷ, οὐχ ἂν δύναιτο, — delabatur, non revereri virtutem, quia conscientia 
κἂν εἰς αὐτὸν τῆς xaxíaz βυθὸν χαταπέσοι ποτὲ, μὴ confundetur, ubi vitium pretulerit. IIoc. autem 
οὐχὶ σεμνύνειν τὴν ἀρετὴν, χαταπταῖσον τὸ συνειδὸς εἰ — luculentissime demonstratur inde quod nemo su:e 
προέλοιτο τὸ χεῖρον χαὶ τούτων ἀπόδειξις xal ἔλεγ- — ipsius malitize accusator fieri sustinet , sed potius, 
χος ἐναργῆς, τὸ μηδένα τολμᾷν τῆς ἑαντοῦ xaxíag — quantum licet, occultare et contegere studet quz 
γενέσθαι χατήγορον, ἀλλ᾽ bx τῶν ἐναντίων, ὡς ἡ contra officium clam perpetravit. Et unusquisque 
δύναμις, ἐπιχρύπτειν xal σχέπειν ἅπερ δὴ dv παρὰ — da comparatus est, ut aliter in beneficos, aliter 
τὸ χαθῆχον λαθραίως ἐπιχειρῇ * καὶ αὕτη δὲ ἡ ἐχά- C in eos qui ipsi nocere velint, affectus sit. Optime 
ατου διάθεσις, μὴ ὁμοίως διαχειμένου πρός τε τὸς — autem de boni malique scientia nos edocet lex 
εὐεργετοῦντας xal πρὸς τοὺς βλάπτειν αὐτὸν ἐπι- — naturalis quz edicit, ne quis alii fecerit quod ipsi 
γειροῦντας  αὐτομαθὴς διδάσχαλος γίνεται Éxdazo — fieri noluerit. 

τὸς περὶ ἀγαθῶν xal χαχῶν ἐπιστήμης ὁ τῆς φύσεως νόμος, ταῦτά τινὰς δρᾷν ἑτέροις ἀπιχγορεύων mio 

τις αὐτὸς παρ᾽ ἑτέρων οὐχ ἂν ἕλοιτο παθεῖν. 

Ζοῦ μακαρίου "EAsvüspicu Tvávwr, ἐκ τοῦ περὶ E beati Elenutherii Tyanensium episcopi dissertatione 

αὑτεξουσίοι'. de licero arbitrio. 

"Exoínsesv ὁ 8s); τὸν ἄνθρωπον ἐλεύθερον καὶ Fecit Deus liominem liberum ac sui juris, ut 
αὐτεξούσιον, (v ὃ ἑχυτῷ ἐποίησπεν δι᾽ ἀμελεία: xoà — quod ipse per incuriam et inobedientiam commi- 
παρακοῆς, τοῦτο αὐτῷ νῦν ὁ Θεὸ; δωρῆται διὰ ἰδίας — serit, hoc ei jam Deus condonet per benevolen- 
φιλανθρωπίας xat ἐλεημοτύνης, ὑπαχούοντος αὐτοῦ — liam ac misericordiam, si homo morerh gesserit. 
τοῦ ἀνθρώπου. Καθάπερ γὰρ παραχούσας ὁ ἄνθρω- — Quemadmodum enim homo inobediens morlem 
πος θάνατον αὐτῷ ἐπεσπάσατο, οὕτως: ὑπαχούων τῷ — sibi conflavit, ita voluntati divinze obediens vitam 
βουλήματι τοῦ Θεοῦ δύναται περιποιήσασθα! ἑαυτῷ — clernam sibi comparare potest. Deus enim nobis 
τὴν αἰώνιον yufjy* δέδωχεν γὰρ ἡμῖν ὁ Θεὸς ἕντο — sacra dedit praecepta, quie quisquis secutus fuerit, 
λὰς ἁγίας, à; πᾶς ὁ ποιῶν δύναται σωθῆναι, xal — salvari potest, et resurrectionis particeps immor- 
ἀναστάπεω:ς τυχὼν x^v, povo1T,32: τὴν ἀφθαρσίαν. talitatem hazreditare. 

Φίιί:ωγνος, ἐκ τοῦ € τῆς νόμων ἱερῶν dA.lyopíac. D E. Philonis quarto libro altegorice interpretationis 
. sacrarum legum. 

ἽἼδοὺ οἐδωχα, φησὶν, πρὸ προτώπου σὺ τὰ pay 5- Ecce, inquit, dedi ante faciem tuam pugnantia, 
μενα, τὴν ζωὴν xai τὸν θάνατον, τὸ ἀγαθὸν xai —^ — vitam et mortem , bonum et malum : elige vitam 
καχόν ; ἔχλεξαι τὴν ζωὴν (a ζήσῃ. Maxápiov χρῆμα, αἱ vivas. Pulchra sane res, quod , Creatore utrum. 
προθέντος ἀμφότερα τοῦ Δημιουργοῦ, τὸ ἄμεινον — que proponente, anima melius eligere possit. Pul- 
ἰσχύειν λαθεῖν τὴν ψυχήν μαχαριώτερον δὲ τὸ uh — chrius aulem, ut non eligat, sed ut Creator eam 
αὑτὴν ἐλέσθαι, τὸν δὲ Δημιουογὸν προσάγεπ)α: xal — impellat ac. meliorem reddat. Proprie enim mens 
βελτιῶσαι " οὐδὲ γὰρ χυρίως ἀνθρώπινος νοὺς aip:t- — humana non per sese bonum eligit, sed per provi- 


(30) Legesis de hoc Eusebii opere Fabric. Bibl. gr. t. Vil, p. 514, 515. 


2063 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2064 


dentiam Dei qui dignis optima quaque donat. Α ται δι’ ἑαυτοῦ τὸ ἀγαθὸν, ἀλλὰ κατ᾽ ἐπιφροσύνην 


Duo autem argumenta in legislatore apparent: 
partim quod non ut homo omnia regat Deus, par- 
tim quod uti homo doceat et instituat , et quod 
nunc secundum faciat, ut homo, et nobis faculta. 
tem suppeditet cognoseendi, volendi, eligendi, 
omittendi, nune autem primum ac praestantius, 
quod nimirum non uti homo vires emnium atque 
causas a Deo derivet, ita ut creato nihil faciendum 
relinquat, sed potius ut iners ac patiens reprae- 
sentet. Hoc patet cum inter alia dicit : Suos novit 
Deus, sanctosque suos adduxit. Si vero electiones 
el selectiones omnino ex una causa originem du- 
cunt, quid mihi, o legislator, vitam et mortem 
proponis, ut, quasi libere preeditus arbitrio, alter- 
utrum eligam ? At fortassis respondeat : Hzc ac- 
cipe introductionis loco ; dicuntur enim iis qui 
magnis nondum initiati sunt mysteriis, nimirum de 
imperio ac potestate increati, et de extrema vilitate 
creati. 


TITULUS IV. 


De instabili infirmaque rerum. humanarum con- 
ditione, et cui comparari debeat homo et vita ejus, 
εἰ quod presentia sint. vana. εἰ umbra. ínvali- 
diora. | 
Ex Hesychii presbyteri Hierosolymitani commentario 

in Psalmos. 

Umbra citius res humanz deflorescunt. 


E Philonis VII et V1II libro allegorice interpretationis 
sacrarum legum. 

Revera neque de fortune opumque abundantia, 
neque de glorix splendore, neque de rebus exter- 
nis, quippe qua viles et inconstantes sint atque 
in sese interitum ferant, lxtari debemus, nec mi- 
nus de robore et valetudine aliisve corporis facul- 
tatibus, siquidem nobis ista omnia cum vilissimis 
sunt communia, nec raro, ob instabilitatem et infir- 
mitatem 8uam, possidentibus ruinam inevitabilem 
afferunt. 

TITULUS VIII 


De anarchia. 


E beati Dionysii Alexandrini primo capite libri de 
confutatione et apologia. 
Anarchia potius et seditio quam polyarchia e 
mutua zstimatione profecta. 


L 


D 


Θεοῦ δωρουμένονυ τοῖς ἀξίοις τὰ χάλλιστα * δυοῖν γὰρ 
ὄντων χεφαλαίων παρὰ τῷ νομοθέτῃ, τοῦ μὲν ὅτι 
οὐχ ὡς ἄνθρωπος ἡνιοχεῖ τὰ πάντα ὁ Θεὸς, τοῦ δὲ 
ὅτι ὡς ἄνθρωπος παιδεύει xal σωφρονίζει, ὅτ᾽ ἂν μὲν 
τὸ δεύτερον χατασχευάζῃ, τὸ ὡς ἄνθρωπος, xa τὸ 
ἐφ᾽ ἡμῖν εἰσάγῃ, ὡς ἱχανὸς xoi γνῶναί τι χαὶ βούλε- 
σθαι xat ἑλέσθαι xal φυγεῖν" ὅτ᾽ ἂν δὲ τὸ πρῶτον 
χαὶ ἄμεινον, ὅτι οὐχ ὡς ἄνθρωπος τὰς πάντων δυ- 
νάμεις xat αἰτίας ἀνάψῃ Θεῷ (21), μηδὲν ὑπολειπό- 
μενος ἔργον τῷ γενομένῳ, ἀλλὰ δείξας ἄπραχτον αὐτὸ 
xaX πάσχον" δηλοῖ δὲ ὅτ᾽ ἂν φῇ δι᾽ ἑτέρων, ὅτι ἔγνω 
ὁ Θεὸς τοὺς ὄντας αὐτοῦ, χαὶ τοὺς ἁγίους αὐτοῦ προσ- 
ἡγάγετο’ εἰ δὲ ἐχλογαί τε xal ἀπεχλογαὶ χυρίως 
ὑπὸ τοῦ ἑνὸς αἰτίου γίνονται, τί μοι παραινεῖς, ὦ 
νομόθετα, τὴν ζωὴν χαὶ τὸν θάνατον αἱρεῖσθαι, ὡς 
τἧς αἱρέσεως, αὐτοχράτορι ; ἀλλ᾽ εἴπο: ἂν, Τῶν τοιού- 
τῶν εἰσαγωγιχώτερον ἄχονυε * λέγεται γὰρ ταῦτα 
τοῖς μήπω τὰ μεγάλα μεμυημένοις μυστήρια, περί 
τε ἀῤχῆῇς καὶ ἐξουσίας τοῦ ἀγεννήτου, xal περὶ ἄναν 
οὐδενείας τοῦ γεννητοῦ. 


TITAOZ Δ'. 


Περὶ τῆς ἀστάτου xal d6s6alov τῶν ἀνθρωπίνων 
πραγμάτων καταστάσϑως, xal vivi ξοιχεν ὁ ἄν- 
θρωπος καὶ ὁ βίος αὐτοῦ" καὶ ὅτι μάταια τὰ 
παρόντα καὶ σκιᾶς ἀδραγέστερα. 

. Ἡσυχίου πρεσθυτέρου ᾿Ἰεροσοιύμων, ἐκ τῶν εἰς 

, tovc Ψαμμούς. 

Σχιᾶς θᾶττον ἐπανθεῖ τἀνθρώπινα. 

Φίλωνος, ἐχ τοῦ ζ΄ xal η τῆς νόμων ἱερῶν dAAn- 

γορίας. 

Κυρίως οὔτε ἐπὶ χρημάτων f) χτημάτων περιου- 
σίᾳ, οὔτε ἐπὶ δόξης λαμπρότητι, οὐδὲ συνόλως ἐπέ 
τιν! τῶν ἐχτὸς ψυχρῶν τε ὄντων xaX à6s6alov, xaX 
ἐξ ἐἑχυτῶν τὰς φθορὰς δεχομένων, χαΐρειν ἔστι" xal 
μὴν οὐδὲ ἐπὶ ῥώμῃ καὶ εὐτονί xal τοῖς ἄλλοις σώ- 
ματος πλεονεχτήμασιν᾽" ἃ χαὶ τῶν φανλοτάτων ἐστὶ 
χοινὰ, xaX τοῖς ἔχουσι πολλάχις ὄλεθρον ἀπαραίτητον 
ἥνεγχεν διὰ τὸ ἀτύστατον χαὶ à6£6atov. 


TITAOZ Η΄. 
Περὶ ἀναρχίας. 


Τοῦ μαχαρίου Διονυσίου ᾿Α.λεξαγδρείας, ἐκ τοῦ 
περὶ ἐλέγχου καὶ ἀποιλογίας α΄. 
᾿Αναρχία μᾶλλον χαὶ στάσις ἣ ἐξ ἰσοτιμίας ὄντι- 
παρεξαγομένη πολυαρχία. 


Exstat apud Damascenum p. 559, sed sine operis titulo. 


TITULUS X. 
De peccatoribus. 
E sancti Basilii tractatu in Cain. 


Gravissimum supplicium recte sentientibus esl 
separatio a Deo. 
E Dionysii Alexandrini epistola ad Aphrodisium. 


Dei cura ac providentia privari, omnium est mi- 


TITAOZ T. 
Περὶ ἁμαρτανόντων. 
Τοῦ ἀγίου Βασιλείου, ἐκ τοῦ εἰς τὸν Κάϊν. 
Βαρυτάτη χόλασις τοῖς εὐφρονοῦσιν, ὁ ἀπὸ Θεοῦ 
χωρισμός. . 


Διονυσίου "Ads£aryópseíac, ἐκ τῆς πρὸς Ἀφροδί- 
σιοῦ. 


᾿ Τὸ ἀπρονόητον xai ἀνεπίσχοπον ἐγχαταλειφθῆναι 


(21) liuc usque recitatur Philonis loeus apud Fr. Turrianum pro epp. Ponüf. lib. IV, 2, p. 561. 


265 


RERUM SACRARUM LIBER Il. 


2066 


ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πάντων ὀλεθριώτατον, xal ἡ ἐπὶ τοῖς À serrimum, ac pena peccatorum gravissimorum 


μεγίστοις ἀδικήμασιν μεγίστη τιμωρία"; αὔτη τὸ ἐρη- 
μομένον xai ὀρφανὸν γενέσθαι Θεοῦ ποιεῖ’ ὁ γὰρ ξένος 
«οὔ βοηθοῦ χαὶ σωτῆρος γενόμενος, ὑπὸ τοῖς ἐχθροῖς 
xai τοῖς λῃσταῖς εὐθύς ἐστιν. 
TITAOZ ΙΑ΄. 
Περὶ ἁμαρτανόντων, καὶ συχγῶς αἰτουμένων 
currmropgnv 


μην. 
'Ex τῆς τοῦ ἁγίου Πέτρου 'A.lstavópsíac δι- 
δασκαμλίας. 

Τάλας ἐγὼ οὐδὲ ἐμνήσθην ὅτι ὁ Θεὸς νοῦν ἐπιτη- 
ρεῖ καὶ ψυχῆς ἀχούει φωνήν * συνέγνων εἰς ἁμαρτίαν 
πρὸς ἐμαυτὸν λέγων' « Ἐλεήμων ἐστὶν ὁ Θεὸς καὶ 
ἀνέξεταί μου"» xal μὴ πληγεὶς παραχρῆμα, οὐχ 
ἐπαυσάμην, ἀλλὰ μᾶλλον χατεφρόνησα συγγνώμης, 
xai ἐδαπάνησα Θεοῦ μαχροθυμίαν. 


Διδύμου, ἐκ τοῦ εἰς τὸν Ἡσαΐαν y. 

Τότε συγχώρησις γίνεται τῶν προεπταισμένων, 
ὅτ᾽ ἂν ἔργα μετανοίας μετὰ ταῦτα τελεσθῇ" εἰ γάρ 
εἰς ἐστι πνάττων τὰ φεχτὰ χαὶ χολασταῖα, xat προσ- 
ποιεῖται μετάνοιαν, οὐ τεύξηται συγχωρήσεως ἔτι 
πράττων ἀπαγορενόμενα. 

Φίλωνος, ἐκ τοῦ α' τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 

Ἰολλὰ ἀσωμένοις χαὶ ἀδημονοῦσιν ἔθος ἐστὶ {εύ- 
6:3031, τῶν παθῶν οὐχ ἐπιτρεπόντων ἀληθεύειν, εἰ 
«5 ψεῦδος οἰχεῖόν ἔσει. 

Tov ἀδδᾶ Kaciarov, ἐκ τοὺ περὶ ror η' Aoyt- 
ἷ σμῶν (22). 

"Ex:o; ἐμῖν ἐστιν ἀγὼν χατὰ τοῦ πνεύματος τῆς 
ἀχκηδία:, συνεζευγμένου xal συνεργοῦντος τῷ πνεύ- 
uxrw τῆς λύπης" δεινὸς οὗτος xai βαρύτατο; δαίμων 
wuX τοὺς woeviyol; ἀεὶ πολεμῶν, ὅστις ὥραν ἔχτην 

ἐπιπίπτει τῷ μοναχῷ, ἀτονίαν χαὶ φρίχην αὐτῷ ἐμ- 
“«οεῶν, xai plos; ἐργαζόμενο:, xai πρὸς αὐτὸν τὸν 
«ὅτον, xal πρὸς τοὺς συνδιατρίθοντας ἀδελφοὺ;, καὶ 
τρὸς πᾶσαν ἐργασίαν, χαὶ πρὸς αὐτὴν τῶν θείων 
Γραφῶν τὴν ἀνάγνωσιν, ὑποδάλλων αὐτῷ xai λο- 
τισμοὺς μεταδάσεω:  χαὶ ὡς εἰ μὴ μεταστήσειεν 
ἑαυτὸν πρὸς ἑτέρους τόπδυς, μάταιος αὑτῷ ána; ὁ 
χρόνος xai ὁ πόνος γενήσεται" πρὸς τούτοις πᾶσιν 
χαὶ πεῖναν αὑτῷ ἐντίθησιν περὶ ὥραν ἔχτην, οἷα αὐτῷ 
οὖχ ἂν συνέδῃ Ex τριημέρου ντστείας ἣ μαχρωτάτης 
ὁδυὺ ^ βαρυτάτου χόπου ἔπειτα λογισμοὺς αὐτῷ 
ἐμδάλλει ὡς οὐδενὶ ἄλλῳ τρόπῳ δυνήσεται, τῆς νόσου 
«αὐτῆς χαὶ τοῦ βάρους ἀπαλλάττεσθαι, εἰ μὴ διὰ τοῦ 
ἐξέρχεσθαι συνεχῶς xa παραθδάλλειν ἀδελτοῖς, χάριν 
ὠφελείας ἢ ἐπισχέψεως ἀσθενούντων" ὅτι ἂν δὲ μὴ δυ- 
νηθῇ ἐντούτοις αὐτὸν ἀπατῆσαι,τὸ τηνιχαῦτα βαρύτητ! 
χαταδαπτίσας αὐτὸν, σφοδρότερος xav' αὐτοῦ χαὶ ἰσχυ- 
póttgo; γίνεται’ οὐχ ἄλλως ἀνατρεπόμενος, εἰ μὴ διὰ 
προσευχῆς χαὶ ἀποχῆς ἀργολογίας, χαὶ μελέτης τῶν 
θείων Λογίων, xal τῇς ἐν τοῖς πειρασμοῖς ὑπομονῆς * 
lxv γὰρ μὴ τούτοις τοῖς ὅπλοις ἡσφαλισμένον αὐτὸν 
εὗρῃ, χατατοξεύσας τοῖς ἑαυτοῦ βέλεσιν, ἄπτατον 
αὐτὸν ἀπυδείχνυτιν xa ῥέμθο» ἀποτελῖ γαὶ ῥάθυ- 


gravissima, siquidem desolari Deoque orbari facit. 
Qui enim auxiliatore ac sospitatore caret , statim in 
hostium latronumque potestatem redigitur. 


TITULUS XI. 
De iis. qui peccant et sepe veniam petunt. 


Ex doctrina S. Petri Alexandrini. 


Miser ego, non memini Deum scrutari mentem, 
et audire vocem anime; cum conscientia mea de 
peccato pactus sum, ad me ipsum dicens : « Mise- 
ricors est Deus et sustinebit me ; » et cum illico 
non essem percussus, non cessavi, sed magis di- 


vinam tolerantiam contempsi et longanimitatem 
Dei exhausi. 


E Didymi commentario in tertium Isaie capitulum. 


Tunc venia peccatorum conceditur, cum opera 
penitentie eduntur. Si quis enim vituperanda ao 
punienda facit, quamvis agat penitentiam, non 
consequelur veniam dum adhuc vetitis incumbit. 


E Philonis primo libro quaestionum in Exodum; 


Sepe improbi mentiuntur, et passiones veri- 
tatem dicere haud sinunt, quando mendacium prz- 
valet. 


E Cassiani abbatis libro de octo conclusionibus, 


Sexto loco nobis est pugna adversus spiritum 
acedie qui conjungitur et cooperatur spiritui me- 
stitis : vehemens hic et gravissimus est dz:imon 
ac semper monacho infestus , imbecillitatem ac 
metum ei injiciens οἱ suscitans odium tum in lo- 
cum ipsum, tum in fratres cum ipso degentes , 
tum in omne officium, tum in ipsam Scripture 
sacrze lectionem, imo suggerens ei etiam cogitatio- 
68 transgressionis , ita ut , nisi in alio loco sese 
transferat, irritum ei flat omne tempus et ncgo- 
tium. Ad hxc omnia, hora sexta, etiam famem ei 
excitat qualem neque post triduanum jejunium , 
neque post iter longissimum aut laborem difficilli- 
mum senserit; denique opinionem ei suggerit , 


D nullo alio modo hoc gravi morbo se liberari posse, 


nisi continuo egrediatur et cum fratribus verse- 
tur, pretextu adjuvandi et inspiciendi infirmos. 
Quodsi his rebus fucum ei facere nequit, languore 
eum ebruit, molestior atque importunior ei fa- 
ctus, ita ut nonnisi oratione, abstinentia a nugis, | 
meditatione Scripturz sacra et firmitate in tenta- : 
tionibus expelli possit. Nisi enim his armis muni- 
tum cum deprehenderit , sagittis suis confixum 
reddit instabilem οἱ vagabundum, socordem et 
oliosum, qui monasteria visitans nil aliud curet 
quam ubi comessationes et potationes flant : so- 
cordis enim animus in hujusmodi rcbus vanis dc- 


(22) Locus totus incditus; incidit enim in lacunam, quam videsis in opp. S. Athanas., οὐ, Maurin , 


t. Hi, p. 585. 


2067 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2003 


figitur : denique rebus mundanis eum obstringil ac A μὸν καὶ ἄεργον, xat μοναστήρια περιέρχεσθα! xaza- 


paulatim his negotiis perniciosis captat, donec ef- 
fecerit ut prorsus voto monachico valedicat. 


σχενάζει, xal οὐδενὸς ἄλλου φροντίζειν, εἰ μὴ που 
ἄριστα, ποῦ πότοι γίνονται " οὐδὲν γὰρ ἄλλο ἡ διά- 


vot τοῦ ἀχηδιαστοῦ φαντάζεται, ἣ τοὺς Ex τούτων μετεωρισμούς χαὶ λοιπὸν, ἐκ τούτου χαὶ εἰς χοσμιχὰ 
αὐτὸν πράγματα ἐνδεσμεῖ, χαὶ χατ᾽ ὀλίγον δελεάζει ταύταις ταῖς ἐπιύλαδέσιν ἀσχολίαις, ἕως ἂν αὐ- 
τὸν καὶ αὐτοῦ τοῦ μοναδικοῦ ἐπαγγέλματος τελείως ἐχδάλῃ. 


Hunc morbum cum sciret divinus Apostolus esse 
gravissimum, cumque, medici instar, ex nostris 
animis radicitus evellere conaretur , causas e qui- 
bus potissimum nascitur ostendit , ita ad Thessa- 
lonicenses scribens : « Denuntio vobis, fratres, in 
nomine Domini nostri Jesu Christi , ut subtrahatis 
vos ab omni fratre anibulante. inordinate et non 
secundum traditionem quam acceperunt a nobis. 
Ipsi enim scitis quemadmodum oporteat imitari 
nos, quoniam non inquieti fuimus inter vos, neque 
gratis panem .manducavimus ab aliquo, sed in la- 
bore et in fatigatione nocte et die operantes, ne 
quem vestrum gravaremus : non quasi non ha- 
buerimus potestatem, sed ut nosmetipsos formam 
daremus vobis ad imitandum nos. Nam el cum 
essemus apud vos, hoc denuntiabamus vobis : quo- 
niam si quis non vult operari, nec manducet. Áudi- 
vimus enim inter vos quosdam ambulàre inquiete, 
uihil operantes, sed curiose agentes. llis tamen qui 
ejusmodi sunt, denuntiamus, et obsecramus in Do- 
mino Jesu Christo, ut cum silentio operantes, suum 
panem manducent *!'. » Audiamus quam sapienter 
Apostolus socordix causas nobis exponat. Inordi- 
natos enim vocat eos qui non operantur, ct hoc 
verbo magnam malitiam innuit. Inordinatus enim 


: lit etiam improbus; etl praceps ad verba, et ad 


*'-- 0 


- ptt 


calumnian proclivis, et ad silentium ineptus, et 
servus socordi:x. Denunt'at igitur ut se subtrahant 
ab eo, id est, se segregent a morbo pernicioso, 


additque : « et non secundum traditionem quam 


acceperunt a nobis, » quibus verbis innuit, eos su- 
perbos esse atque traditiones apostolicas contem- 
nere et evertere. 

Deinde pergit: « Neque gratis panem manduca- 
vimus ab aliquo, sed in labore ct in fatigatione 
nocte οἱ die operantes, ne quem vestrum grava- 
remus. » Doctor gentilium, przco Evangelii, qui 
ad tertíum celum raptus est, qui dixit Dominuin 
precepisse ut qui Evangelium annuntiant, ex 
Evangelio vivant, in labore et in fatigatione nocte 
et die operatur, ut ne quem gravet: quomodo 


' igitur nes. neglecto opere, corporis requieti stu- 


debimus * nos, inquam, quibus neque prasdicatio 
Evangelii, neque Ecclesiarum, sed nostre tantum 
animi cura incumbit. Deinceps noxam ex ignavia 
oriundam demonstraturus, addit : « Nihil operantes, 
eed curiose agentes. » Ignavia enim curiositatem, 
curiositas inordinationem, inordinatio omnem 
improbitatem progignit. Et remedium ejus indi- 
cans, infert : « His tamen qui ejusmodi sunt, de- 
nmuntiamus, ut cum silentio cperantes, suum 


* HI Thess. 11, 6 43. 


Ταύτην τὴν νόσον βαρυτάτην οὖσαν ὁ θεῖος ᾿Α πό- 
στολος ἐπιστάμενοξ, χαὶ βουλόμενος αὑτὴν Ex τῶν 
ἡμετέρων ψυχῶν ὥσπερ ἰατρὸς πρόῤῥιζον ἀνασπᾶ- 
σαι, τὰς αἱτίας ἀφ᾽ ὧν μάλιστα τίχτεται δε!χνύει, 
δι᾽ ὧν γράφων πρὸς θεσσαλονιχεῦσι τάδε φησίν" 
« Παραγγέλλω ὑμῖν, ἀδελφοὶ, ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν. Ἰτσοῦ Χριστοῦ, στέλλεσθοι ὑμᾶς ἀπὸ παντὸς 
ἀδελφοῦ ἀτάχτως περιπατοῦντο;, xal μὴ χατὰ τὴν 
παράδοσιν ἣν παρέλαθον ἐξ ὑμῶν αὐτοὶ γὰρ οἴδατε 
πῶς δεῖ μιμεῖσθαι ἡμᾶς, ὅτι οὐχ ἢταχτήσαμεν Ev 
ὑμῖν, οὐδὲ δωρεὰν ἄρτον ἐφάγομεν παρά τινος, ἀλλὰ 
ἐν xónt χαὶ μόχθῳ ἐργαζόμενοι νυχτὸς χαὶ ἡμέρας, 
ποὺς τὸ μὴ ἐπιθαρῖ, σαί τινα ὑμῶν οὐχ ὅτι οὐχ ἔχο- 
μεν ἐξουσίαν, ἀλλ᾽ ἵνα ἑαυτοὺς τύπον διύσωμεν ὑμῖν 
εἰς τὸ μιμεῖσθα: ἡμᾶς" χαὶ γὰρ ὅτε ἦμεν πρὸς ὑμᾶς. 
τοῦτο παρηγγέλλομεν ὑμῖν, ὅτι εἴ τις οὐ θέλει ἐργά- 
ζεσθαι, μηδὲ ἐσθιέτω’ ἀχούομεν γάρ τινας περιπα- 
τοῦντας ἐν ὑμῖν ἀτάχτως, μηδὲν ἐργαζομένους, ἀλλὰ 
περιεργαζομένους * τοῖσδε τοιούτοις παραγγέλλομεν 
xai παραχαλοῦμεν ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ, ἵνα μετὰ 
ἡσυχίας ἐργαζόμενοι τὸν ἑαυτῶν ἄρτον ἐσθίωσιν. » 
᾿Αχούσωμεν πῶς σοφῶς ἡμῖν ὑποδείχνυσιν τὰς αἰτίας 
τῆς ἀχηδίας ὁ ᾿Απόστολος * ἀτάχτους γὰρ χαλεῖ τοὺς 
μὴ ἐργαζομένους, ἑνὶ τούτῳ ῥήματι πολλὴν χαχίαν 
ἐμφαίνων * ὁ γὰρ ἄταχτος χαὶ ἀνευλαδὴς τυγχάνει, 
xai προπετὴς περὶ λόγον, xaX εἰς λοιδορίαν πρόχει- 
ρος, xal εἰς ἡσυχίαν ἀνεπιτήδειος, χαὶ τῆς ἀχηδεία; 
δοῦλος" παραγγέλλει οὖν στέλλεσθαι ἀπ᾽ αὑτοῦ, tovt- 
ἐστιν ἀφορίζεσθαι ἀπὸ λυμιχῆς νόσου * εἶτά φησιν" 
«xài μὴ χατὰ τὴν παράδοσιν ἣν παρέλαξον παρ᾽ 
ὑμῶν" » διὰ τῆς λέξεως ταύτης ἐμφαίνων ὑπερηφά- 
νους αὑτοὺς εἶναι χαταφρονητὰς, χαὶ τῶν ἀποστολι- 
χῶν παραδόσεων χαταλυτάς. 

Καὶ πάλιν φησίν’ € Δωρεὰν ἄρτον οὐχ ἐφάγομεν 
παρά τινος, ἀλλ᾽ ἐν χόπῳ xol μόχθῳ νυχτὸς xai 
ἡμέρα: ἐργαζόμενοι, πρὸς τὸ μὴ ἐπιδαρηπαί τινα. » 
Ὃ διδάσκαλος τοῦ ἐθνῶν, ὁ χήρυξ τοῦ Εὐαγγελίφ", 
ὁ μετάρσιος ἕως τρίτον οὐρανοῦ, ὁ λέγων τὸν Κύριον 


Ὁ προστεταχέναι τοῖς τὸ Εὐαγγέλιον χαταγγέλλουσιν 


£x τοῦ Εὐαγγελίου ζῇν, ἐν χόπῳ xai μόχθῳ νυχτὸς 
xai ἡμέρας ἐργάζεται, πρὸς τὸ μὴ ἐπιδαρῆσαί τινα" 
τί τοίνυν ἡμεῖς ποιύσωμεν ἀχηδιῶντες ἀπὸ ἔργου, 
xal τὴν σωματικὴν ἀνάπαυσιν διώχοντες ; οἷς οὔτε 
χύρυγμα Εὐαγγελίου ἐνεχειρίσθη, οὔτε τῶν Ἔχχλῃ- 
σιῶν fj μέριμνα, ἀλλὰ τῆς ἰδίας ψυχῆς μόνον t φρον- 
εἰς. Εἶτα σαφέ:τερον δειχνύων τὴν τιχτομένην βλά- 
61» &x τῆς ἀργίας, ἐπιφέρει " «Μηδὲν ἐργαζομένους, 
ἀλλὰ περιεργαξομένους. ν᾿Απὸ γὰράργίας περιεργία, 
xai ἀπὸ περ'εργίας ἀταξία, xaX ἀπὸ ἀταξίας πᾶσα 
xaxía* χατασχευάζων δὲ πάλιν τὴν θεραπείαν aó- 
τῆς, ἐπιφέρε! " « Τοῖς δὲ τοιούτοις παραγγέλλομεν, bv 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


4010 


ἡσυχίᾳ ἐργαζομένους τὸν ἑαυτῶν ἄρτον ἐσθίειν" » χαὶ A panem manducent, » et vituperabundus dicit: « Si 


ἐπιπλτχτιχώτερον λέγει" « Εἴ τις o) θέλει ἐργάξεσδαι, 
μηδὲ ἐσηιέτω. » 

Τούτοις «ol; ἀποστολιχοῖς διατάγμασιν ol χατὰ 
τὴν Αἴγυπτον ἅγιοι Πατέρες παιδευόμενοι, οὐδένα 
καιρὸν ἀργοὺς εἶναι τοὺς μοναχοὺς ἐπιτρέπουσιν, 
xai μάλιστα τοὺς νεωτέρους εἰδότες ὡς διὰ τῆς ὑπο- 
μονῆς τοῦ ἔργου, xaX ἀχηδίαν ἀπελαύνουσι, xat τὴν 
ἑαυτῶν τροφὴν προσπορίζουσι, χαὶ τοῖς δεομένοις 
βοηθοῦσιν" οὐ μόνον γὰρ τῆς ἑαυτῶν χρείας ἕνεχεν 
ἐργάζονται, ἀλλὰ χαὶ ξένοις χαὶ πτωχοῖς χαὶ τοῖς ἐν 
φυλαχαῖς kx τοῦ ἰδίου ἔργου αὐτῶν ἐπιχορηγοῦσι, 
πιστεύοντες τὴν τοιαύτην εὐποιῖαν, θυσίαν ἁγίαν εὖ- 
πρόσδεχτον Θεῷ γενέσθαι" χαὶ τοῦτο δὲ λέγουσιν οἱ 
Πατέρες, ὅτι ὁ ἐργαζόμενος ἑνὶ δαί μονι πολλάχις πο- 
λεμεῖ xal ὑπ᾽ αὐτοῦ θλίδεται, ὁ δὲ ἄεργος ὑπὸ μυ- 
ρων πνευμάτων αἰχμαλωτίζεται. Καλὸν δὲ πρὸς 
τούτοις xal λόγου ἐπιμνησθῆναι τοῦ ἀδδᾶᾷᾶ Μωῦσέως 
τοῦ δοχιμωτάτου ἐν τοῖς Πατράσιν, ὃν πρὸς ἐμὲ ἀπ- 
ἐφθέγξατο" χαθεσθέντος γάρ μον ὀλίγον χοόνον ἐν τῇ 
ἐρήμῳ, ὀχλήθην ὑπὸ ἀχτδίας " χαὶ παρέθαλον αὐτῷ, 
καὶ εἶπον, ὅτι, Χθὲς δεινῶς ὀχληθεὶ; ὑπὸ τῆς ἀχη- 
δίας, καὶ ἀσθενήσας σφόδρα, οὐ πρότερον ἀπηλλάγην 
αὑτῆς, εἰ μὴ ἀπῆλθον χαὶ παρέξαλον τῷ ἀδθᾷ Παύλῳ. 
᾿Απεχρίνατο δὲ μοι πρὸ; ταῦτα ὁ ἀδθᾶς Μωυσῆς, xal 
εἶπεν" Θάρσει * οὐ σεαυτὸν ἀπὸ ταύτης ἐλευθέρωσας, 
ἀλλὰ μᾶλλον ἔχδοτον xat δοῦλον ἑαυτὸν ταύτῃ παρα- 
δέδωχας " γίνωσχε τοίνυν ὅτι βαρυτέρως cs ὡς λι- 


quis non vult operari, nec mauducet. » 


His przceptis apostolicis imbuti, sancti Patres 
Jgyptiaci nullo tempore otiosos esse monachos 
sinunt, imprimis juniores. Sciunt enim, eos per ' 
operis assiduitatem tum acediam depellere, tum 
alimenta sibi procurare, tum indigentes adjuvare: 
nam non solum in suum usum operantur, sed 
eliam hospitibus et pauperibus οἱ captivis labore 
$uo prosunt, confidenles tale opus esse sanctuin 
sacrificium Deoque acceptum. Porro dicunt Patres, 
eum qui operatur, baud raro ab uno demone 
impugnari et affligi, otiosum autem ab innumeris 
spiritibus expugnari. Jam vero hoc loco comme- 
morare fas est effatum abbatis Moysis inter Patres 
celeberrimi, quod ex ore ejus excepi. Cum enim 
per breve tempus in deserto degerem, languor me 
cepit, quapropter ad eum accedens dixi : Mirum in 
modum heri ab acedia oppressus ct multum passus, 
haud prius ea liberatus sum, quam ubi, relicta 
cellula, ad Paulum abbatem accessi. Ad qux abbas 
Moyses mihi respondit hunc in modum: Macte! 
Non exuisti eatn, sed potius ei te addixisti et sub- 
jecisti. Scito igitur, te tanauam perfugam vehe- 
mentius, ab ea impugnatum iri, nisi constantia et 
oratione et opere manuum eam "vincere 8tu- 
dueris. ᾿ 


ᾳοτάχτην χαταπολεμήσει, εἰ μὴ τοῦ λοιποῦ δι᾽ ὑπομονῆς xal προσευχῆς xal τοῦ ἔργου τῶν χειρῶν ταύ- 


ξὴν χαταπαλαίσαι σπουδάσεις. 
TU. Περὶ τῶν ἀδυνάτων. 
Κλήμεντος, éx τοῦ εἰς τὸ Πάσχα. 
Ὧὰ ἱναντία ἅμα τῷ αὐτῷ, χατὰ τὸ αὐτὸ, πρὸς τὸ 
αὐτὸ, συρδῆναι ἀδύνατον. 
'Ex tov n Στρώματος. 

Οὐχ οἷόν τε ἐπὶ μιᾶς ψυχῆς δύο ἐναντίας χατὰ τὸ 

αὐτὸ γενέσθαι χινήσεις. 


Tov μαχαρίου Διονυσίου ᾿Α.ἰεξανγδρείας, ἐκ τῆς 
αρὸς ᾿Αψσροδίσιον ἐπιστολῆς. 

Πᾶσιν ἀνθρώποι: ἐναντίως διαχει μένοις, χαὶ τοῖς 
μὲν χαχοῖς, τοῖς 6b ἀγαθοῖς οὖσιν, τὰ αὐτὰ ὁμοίως 
ἀδύνατον εἶναι φίλα. 

Φίλωνος, ἐκ cov δ’ τῆς γόμῳν ἱερῶν dAAnroplac. 
Ἀμήχανον συνυπάρχειν τὴν πρὸς τὸν χόσμον ἀγά- 
πὴν τῇ πρὸς Θεὸν ἀγάπῃ. ὡς ἀμήχανον συνυπάρχειν 
ἀλλήλοις φῶς χαὶ σχότος. 
TIT. Περὶ ἀνασχο.λοπισθέγτος. 


ZxÓJicv. Τοὺς ἀπὸ ψέφου διχαστιχῆς ἀνασχολοπι- 
θέντας δεῖ ταφῇ παραδοθῆναι. 


TIT. Περὶ τοῦ βίου xal τοῦ κόσμου τούτου. 


Tov μαχαρίου Διονυσίου ᾿Αλεξανδρειας, ἐκ τοῦ 
περὶ φύσεως α' (35). 

Ἐργαστέήριον ἀνύρωποις xaX θέατρον, δ'δασχα- 

Asi? χαὶ γυμνάσιον ὁ χόσμος δυέωγεν, ἵν᾽ αὐτὸν χαὶ 


TIT. De impostibilibus. 
E Clementis homilia in Pascha. 

Qua. eidem rei, eadem relatione et proportione, 

opposita sunt, fleri nequeunt. 
Ez ejusdem Stromatum libro octavo. 

Jn una anima du: opposite directiones ad idem 
exsistere non possunt. 
E beati Dionysii Alexandrini epistola ad  Aphro- 
| disium. 

Omnibus hominibus sibi oppositis, id est, qui 
aut mali aut boni sunt, eadem pariter chara esse 
ncqueunt. 


E Philonis quarto libro allegorice interpretationis 
sacrarum legum. 


Fieri non potest, ut amor mundi coexsistat cum 
amore Dei, sicut nec lux et tenebrz coexsistere 
possunt. 

TIT. De palo affixis. 

Scholion. Qui e sententia. condemnatoria palo 
affixi sunt, sepulcro tradi debent. . 

| TIT. De vita et mundo praesenti. 


E beati Dionysii Alexandrini primo libro de natura. 


Mundus hominibus officinam et theatrum, scbo- 
lam et gymnasium aperuit, ut illum et qus in ec 


(33) Peramplum hujus deperditi operis tractum recitat Eusebius Prep. Et. lib. xiv, 95.97. 


vo oA 


2071 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS ἢ 


2019 


sunt, diligenter considerantes, quantum ficri potest, A τὰ ἐν αὐτῷ πολυπραγμονήσαντες, τὸ uívizio, ἐπὶ 


fognoscamus. 
᾿ς Ex ejusdem epistola de gymnasio. 


Quemadmodum in morbis intermittentibus non 
dicitur quis sanitatem recuperare, quando inter- 
missio, sed quando finis morbi evenit, sic vita dici 
nequit beata, eisi interdum doloribus vacet, sed 
potius omnibus molesta, siquidem ssxpoe a doloribus 
invaditur. 


E beati Cyrilli disputatione XIV adversus Julianum. 


Amarum hujus vite rerumque ad ean, pertinen- 
tium sestuarium gt confusionem urbane describit 
Psalmorum auctor dicens: Hoc mare magnum ac 
late patens. 


E Philonis libro tertio questionum in. Genesin de 
vita ac mundo presenti. 


Omnis natura sublunaris referta cst bellis ac 
malis tum internis tum externis. 


TIT. De voluntario. 
E beati Dionysii secundo libro de promissionibus. 


-“- 


jugum per necessitatem immissum facile excu- 
tiunt socordes : grave enim est omne involuntarium, 
et quod coacti subierunt facili negotio. . 


TIT. De illo dicto : « Nosce teipsum. » 
Pascha. 


Qui se ipsum noscit, locus est ac thronus Dei. 


E Clementis homilia in 


Marci monachi. 


Omnium est diflcillinum se ipsum nosse et 
curare, siquidem amor proprius hominibus innatus 
judicium veri aufert. 


TIT. De agricultura. 


Cyrilli Alexandrini ex sermone 16 contra 
Julianum. 


Qui optime agrum colere solent, jure laudandi 
erunt. 
TIT. De iis qui scientiam impugnant. 
E Philonis quastionibus in Genesin. 
Meditatio est nutrix scientia. 
ιν E Theotimi Scytha libro in doctrinam Servatoris. 


Virtus meditatione carens in operibus, citissime 
deletur a circumstantiis. 


E Didymi tractatu. de incorporcis. 
Ex multa meditatione et exercitatione vis ac 
fcritas passionum imminuitur. 
TIT. De doctoribus. 
Ex Athenodori libro de Hebraismo. 
Litterarum periti contendunt, facilius esse. do- 


eurinis imbucre. animam quz nondum didicerit 
quidquam doctrinis contrarium, quam iilam quie 


τὴν αὐτῶν γνῶσιν ἐφελχώμεθα. 
Τοῦ αὑτοῦ, ἐκ τῆς περὶ γυμνασίου ἐπιστοιϊῆς. 

Ὥσπερ ἐν νόσοις ix διαστημάτων γινομέναις, 
οὐχᾶν διὰ τὰς ἀνέσεις ὑγιαίνειν τις λέγοιτο, ἀλλὰ 
διὰ τὰς ἐπιστάπσεις νοσεῖν, οὕτως οὐχ εὐδαίμων ὁ 
βίος ἐπεί ποτε τῶν ὀδυνῶν ἀποπαύξται, ἐπίμοχθος 
δὲ πᾶ; πᾶσιν, ἐπεὶ πολλάχ!; col; ἀδυντροῖς &Eo:- 
χειοῦται. 

Τοῦ uaxaj; (ov Kvpi.Alov, ἐκ τοῦ ιδ' ἰόγου ἐκ τῶν 

. χατὰ Ἰουκιαγοῦ. 

Τὸν τοὐὸς τοῦ βίου xax τὴν ἐν αὐτῷ τῶν πραγμά- 
τῶν πιχρὰν ἀνάχυσιν xal ἀνχφυρμὸν χατασημαίνων 
ἀστείως ὁ Μελῳδὸς, Αὕτη ἡ θάλασσα, ἔφη, ἡ μεγάλη 

Φ 


B χαὶ εὐρύχωρος. 


Φίιωγος., ἐκ τοῦ γ᾽ τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων περὲ 
τοῦ βίου καὶ τοῦ χόσμου τούτου. 


Πᾶτα 1, ὑπὸ τὴν σελήνην φύσις μεστὴ πολέμων xal 


- χαχῶν ἐμφυλίων ἐστὶ xai ξένων. 


ΤΙΤ. Περὶ ἀδιάστου. 


Τοῦ μαχαρίου Διονυσίου τοῦ περὶ ἐπαγγε- 
Aur. ', 


Τὸν πρὸς ἀνάγχην ἐπιδληθέντα ζυγὸν àmossiov- 
ται ῥχδίως οἱ ἀνειμένοι" βαρὺ γὰρ πᾶν τὸ ἀπροαί- 
ρετον, καὶ ὅπερ δαμασθέντες ὑπέστησαν ῥᾳστώ- 
σᾶντες. 

TIT. Hep) τοῦ, « Γγῶθι σαυτόν. » 
Κλήμεντος &x τοῦ εἰς τὸ Πάσχα. 

ὋὉ ἄρα γινώσχων ἑαυτὸν, τόπος ἐστὶ τοῦ Θεοῦ 
xa: θρόνος. 

Μάρχου μοναχοῦ. 

Πάντων χαλεπώτατον ἑαυτὸν γινώσχειν χαὶ θε- 
ρᾶπεύειν, διὰ τὸ προσπεφυχέναι ἀνθρώποις τὸ φἔλ- 
αὐτον, χαὶ χλέπτειν τὴν τοῦ ἁληθοῦς χρίσιν. 

ΤΙΤ. Περὶ γεωργίας. 


Κυρί,λου ᾿Αἰεξαγδρείας, ἐκ τοῦ ις! τῶν χατὰ 
Ἰουλιανοῦ. 


Τοῖς ἄριστα var zovsiv ἠθισμένοις, ἔπηιτο ἂν εἶχό- 
τως τὸ ἐπαινεῖσθαι δεῖν. 
TIT. Περὶ γγωσιμαχούγντων. 
Φίίιωνος, ἐκ τῶν ἐν l'erécec ζητημάτων. 
Μελέτη τροφός ἐστιν ἐπιστήμης. 


Osot(pov Σκχυθίας, ἐκ τοῦ εὶς tijv διδαχὴ» τοῦ 
Σωτῆρος. 


Ἀρετὴ ἀμελέτητος ἐν τοῖς ἔργοις, ἣ τάχος ὑπὸ 
πῶν περιστάσεων ἀφανίζεται. 

Διδύμου, ἐκ τοῦ περὶ ἀσωμάτων xszaAalov. 

Ex μελέτης πολλῆς καὶ ἀσχήσεως dj βία xai 
ἢ ἀγριότης τῶν παθῶν ἀσθενεῖ. 

ΤΙΤ. Περὶ διδασκάλων. 
'A0nroówpov ἐκ τοῦ περὶ ΕΓ ραϊσμοῦ. 

Pai) οἱ τῶν λόνων παιδευταὶ οὐχ οὕτως χαλεπὸν 
εἶν! διδάσχΞι τινὰ τῶν Extat μῶν τὴν μηδὲν γινώ. 
535931" τυχὴν ἐναντίον πρὸς τὴν προχειμένην μά- 


20:3 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


2014 


θησοιν, ὡς τὴν ἤδη προχατηχημένην τοῖς ἐναντίοις A jam scientia contraria imbuta sit : illam enim si- 


δοξάπιιασιν" τὴν μὲν γὰρ boxévat δέλτοις ἀγράφοις, 

ἑτοίμως δεχομέναι; τὰ εἰς αὑτὰς ἐγγραφόμενα' τὴν 

δὲ ταῖς προσγεγραμμέναις ἤδη, ἐφ᾽ ὧν τὸ ἔργον 

διπλάσιον, ἐξελεῖν τε τὰ προσεγχείμενα, xal ἐνδυθῖ͵- 

vat τὰ δεύτερα. 

Διονυσίου ᾿ΑΛεξανδρείας, ἐκ τῆς πρὸς ᾿Αφροδί- 
σιον ἐπιστοιῖῆς. 

Οὐχ ixavh προτροπὴ τὸ καθήμενον ἐξ ὑπερδεξιοῦ 
χαθάπερ θεατὴν, ᾿Ανδρίζον, λέγειν" ἀλλὰ τὸ συναπο- 
δύντα χαὶ συγχομισάμενον ἑαντὸν ἀπομιμεῖσθαι χε- 
λεύειν. | 
Φέλωγνος, ἐκ τῶν 1 xal 0' τῆς νόμων ἱερῶν áA.1n- 

τορίας. 


Παιδείας σύμδολον ἣ ῥάδδος" ἄνευ γὰρ τοῦ δυ2- αὶ 


ωὠπῆναι xal περὶ ἐνίων ἐπιπληχθῆναι, νουθεσίαν 
ἐνδέξασθαι χαὶ σωφρονισμὸν, ἀμήχανον. --- Εὐηθεῖς 
δα τῶν διδασχάλων μὴ πρὸς τὴν τῶν γνωρίμων 
δύναμιν, ἀλλὰ ποὸς τὴν ἐχυτῶν ὑπερδάλλουσαν ἕξιν 
ἐπιχειροῦσι ποιεῖσῦαι τὰς ὑφηγήσεις" οὐχ εἰδότες 
ὡς διδασχαλίας ἐπίδειξις μαχρῷ διενήνοχεν" ὁ μὲν 
γὰρ ἐπιδειχνύμενος τῇ τῆ; παρούσης ἕξεως εὐφορίᾳ 
καταχρώμενος ἀνεμποδίστως τὰ ἐν μαχοῷ χρόνῳ 
πκονηθέντα οἶχεῖ᾿ χαθάπερ γραφέων ἔργα πλαστῶν 
εἷς τοὐμφανὲ: προφέρει, τὸν παρὰ τῶν πολλῶν θηρώ- 
μενος ἔπαινον οὐδὲ διδάσχειν ἐπιχειρῶν, οἷά τις 
ἰατρὸς ἀγαθὸς οὐ πρὸς τὸ τῆς τέχνης μέγεθος, ἀλλὰ 
πρὸς τὴν τοῦ θεραπευομένου δύναμιν &gopiov , οὐχ 
ὅσα ix τῆς τέχνης πεπόριχεν, ἀμύθητα ταῦτά γε, 
ἀλλ᾽ ὅσον τῷ χάμνοντι δεῖ, στοχαζόμενος τοῦ μέτρου, 
«-οοὐφέρων δίδωσιν. 
Φίλωνος ἐκ τοῦ θ' τῶν ἐν Γεγέσει ζητημάτων. 

Οὐχ ὡς δύναται διδάσχειν διδάσχαλος, οὕτως χαὶ 
μανθάνειν ὁ γνώριμος ἐπειδὴ ὁ μὲν τέλειος, ὁ ὃὲ 
ἀτελὴς ἔστιν" ὅθεν προσήχει στοχάζεσθαι τῆς τοῦ 
“παιδευομένου δυνάμεως. --- ᾿Αχοῦσαι δεῖ πρῶτον, 
εἶτα ἐργάσασθαι" μανθάνομεν γὰρ οὐ τοῦ μαθεῖν χά- 
p*, ἀλλὰ τοῦ πρᾶξαι. 

Φίλωνος, ἐχ τοὺ περὶ τῶν ἀλόγων ζώων. 

Διδάσχουσι μὲν οἱ τὰς ἰδίας τέχνας μυῶντες ἐτέ- 
poos* ἐρμηνεύουσι δὲ οἱ ἀλλοτοίαν ἀχοὴν εὐπτοχίᾳ 
μνήμης ἀπαγγέλλοντες. 

'Ex τοῦ αὑτοῦ. 

Ἐπίσττη σον, ὁ διδάσχων, ἐξέτασον ἀχριθῶς ἀχοὴν 
τοῦ μαιθάνοντο: εὐήθης γὰρ ὁ χωφῷ διαλεγόμενος, 
xai μάταιος ὁ λίθον νουθετῶν xa: σὺ ἔνοχος &pap- 
τίας ἔσῃ ὁ μὴ ἐπισχεψάμενος ὅπως xal πηνίχα xai 
πότε δεῖ λόγον προέσθαι. — 

Φίλωνος, ἐκ τῶν ἐν Ἐξόδῳ ζητημάτων. 

Ἕν τοῦ ἄρτι πρῶτον εἰσαγουμένου xal μανθά- 
votos σπουδάσῃς πᾶσαν τὴν ἀμαθίαν ἔχτεμὼν ἀθρόαν 
Etat) ovv εἰσοιχίσαι, τοὐναντίον T, διανοῖς πράξεις 
οὔτε γὰρ th» ἀφαίρεσιν νέαν καιρῷ γενομένην, οὔτε 
τὴν ἄφθονον ῥύμην xa φορὰν τῆς διδασχαλίας, 
ἀλλὰ x20! ἑχάτερον τότε ἐχτεμνόμενον Z3. προῦ- 
τιθέμενον ἐδυνηθεὶς xal παραλγήσας ἀπερόσει" τὸ δὲ 
ἐσύχω;: xai ἡττοίως ágatziiy ule xil ὀλίγον τῆ; 


milem essc tabulis puris, facilc in eis scripla reci- 
pientibus, hanc vero tabulis jam inscriptis, qui- 
bus duplex adhiberi debeat cura, tum delendi 
priora, tuin superinducendi posteriora. 


E Dionysii Alexandrini epistola ad Aphrodisium. 


Nou sufficit ut, quasi spectator in alto sedens, 
alium adhorteris dicens : Presta te virum! sed 


descende ipse in arenam et labora, et tunc ad te 
imitandum provoca. 


E Philonis VIII et IX libro allegoria interpretationis 
sacrarum legum. 

Institutionis symbolum est baculus: ut enim 
quis admioneatur et scientia imbuatur, fieri nequit, 
nisi pudore et nonnunquam vituperiis corriga- 
tur. — Stolidi sunt doctores qui non δὰ discipulo- 
rum facultates, sed ad suam scientiam superiorem 
dirigere institutionem conantur, nescii quam lon- 
ge institutio differat ab ostentatione. Qui enim 
gloriabundus suz scientiz copia abutitur, et quie 
longo tempore congessit, ostentat, non docere cona- 
tur, sed velut is qui pictorum el statuariorum 
opera populo ostendit, auram popularem captat. 
Nam et bonus medicus minus artis suse ambitum, 
quam ejus cui mederi debet naturam respicit, 
nec ea quz per artem didicit, siquidem innumera 
sunt, sed qux: :egroto conveniant rimatur atque 
sic adaptatam medicinam przbet. 


E Philonis nono capite questionum in Genesin. 


Non ut preceptor docere, sic et discipulus disce 
re potest, siquidem ille perfectus, hic imperfectus 
est, quare instituendi facultates indagari debent. 
— Prius audiendum est, deinde operandum : disci- 
mus enim non discendi, sed agendi gratia. 


E Philonis libro de brutis animalibus. 


Docent, qui scientia $ua alios irmbuunt; inter- 
pretantur, qui quod ab aliis audivere, memoria 
felicitate eloquuntur. 


Ex eodem. 

Attende, qui doces, et investiga accurate discen- 
tis facultatem : stolidus enim qui ad surdum ver- 
ba facit, et frustratur qui lapideim admonet. [14- 
que peccali reus eris nisi attenderis, quomodo ct 
quando docere debeas. 


E Philonis questionibus in. Exodum. 

Si discipulum recens 3dductum οἱ omni igno- 
rantia liberare et onini scientia simul imbucre vo- 
lueris, rei quam conaris contrarium tibi accidet. 
Neque enim auferri potest inscitia, nisi tempore, et 
acquisitione doctrinz:, sed ad utrumque, tum ad 
exscindendum tum aJ :edificandum, multo cuim 
labore ac diflicultate pervenitur, ita ul revera, si 
quid proficere veliiius, opus sit, ut. tranquille ae 


2015 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2016 


moderate et paulatim ignorantiam anferamus, et Α ἀπαιδευσίας, προστιθέναι τῆς παιδείας τὸ ἀνάλογον, 


scientiam ex proportione premoveamus. Sic etiam 
bonus medicus non uno die omnia qux ad sanita- 
tem restituendam faciunt, sgroto adhibet, bene 
Sciens sese hoc modo magis nociturum quam pro- 
futurum. valetudini, sed tempus opportunum con- 
siderans remedia distribuit et aliis alias adhibitis, 
sensimque sanilatem redJit. 


TIT. De calumnia. 


E beati Cyrilli Alexandrini disputatione XV adver- 
sus Julianum. 

Semper ad calumniandum homines ahripiuntur, 

multisque inteniperantia in verbis adbzret. Ego 

vero veritatem accusationum quas quis protulerit, 


ὠφελείας γένοιτ᾽ ἂν ὡμολογημένης αἴτιον * ὁ δ᾽ ἀ- 
γαθὺς ἰατρὸς οὐ μιᾷ ἡμέρχ τῷ νοσοῦντι πάντα τὰ 
ὑγιξινὰ προσφέρειν ἂν ἐθελήσειεν, εἰδὼς βλάδην &p- 
γαζόμενος μᾶλλον fep ὑγίειαν, ἀλλὰ διαμετρησά- 
μενος τοὺς χαιροὺς ἐπιδιανέμει τὰ σωτήρια, χαὶ ἄλ- 
λοτε ἄλλα προστιθεὶ;, πράως ὑγίξιαν ἐμποιεῖ. 


TIT. Περὶ διαθδο.λῆς. 


Τοῦ μακαρίου Κυρί,1λου ᾿Α.ἰεξανδρείας, àx τοῦ ιε΄ 
toU γατὰ ᾿ἸἸουιαγνοῦ. 

Ἔστιν πως ἀεὶ τὸ διαδάλλειν ἱππήλατον, xoi τὸ 

&xpazkg εἰς λόγους ἕνεστι πολλοῖς * δεῖ δὲ, οἶμαι, 

ταῖς χαταῤῥήσεσιν αἷς ἂν ποιοῖτό τις xa0' ὁτιοῦν 


demonstrandum esse censeo; ubi autem qui alios p τὰς δείξεις ἀκολουθεῖν’ εἰ δὲ ἀσθενεῖ πρὸς toov 


conviciatur, hoc non potest, merito calumniator 

appellabitur. 

E Philonis VIII et 1X libro interpretationis allego- 
ric& sacrarum legum. 

Stultus firmiter persistere et perseverare in 
nulla sententia potest : itaque alio tempore alia 
sentit, et de iisdem rebus, quamvis nihil immutat 
Sint, coutraria statuit. Sic omnis ei vita quasi in 
aere esl suspensa, siquidem solido fundamento 
caret, et ad res sibiinet contradicentes et oppositas 
semper trahitur. 


TIT. De ancipiti^us. 
E Philonis quaestione prima in Exodum. 


ὁ xavnYopzt? ἡρημένος, τὴν τοῦ συχοφαντεῖν δόξαν 

ἀποίσεται. 

Φίλωγος, ἐκ τοῦ qm καὶ θ' τῆς νόμων ἱερῶν ἀ.1.1η- 
γορίας. 

Πέφυχεν ὁ ἄφρων ἐπὶ μηδενὸς ἑστάναι παγίως 
xaX ἐνερίσθαι δόγματος" ἄλλοτε γοῦν ἀλλοῖα δοξάδει, 
xai περὶ τῶν αὑτῶν ἔστιν ὅτε μηδενὸς περὶ αὐτὰ 
συμδεδηχότος χαινότερον, τἀναντία. Καί ἐστιν αὐτῷ 
πᾶσα dj ζωὴ χρεμαμένη, βάσιν ἀχράδαντον οὐχ ἔχουσα, 
ἀλλὰ πρὸς τῶν ἀντισπώντων χαὶ ἀντιμεθελχόντων 
ἀεὶ φορουμένη πρχγμάτων. 

TIT. Περὶ διψύχων. 
Φίλωνος ἐκ τοῦ α' τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 


Incertitudo et instabilitas animi facit, ut homi- C Τὸ τῶν φαύλων ἄχριτον xal ἀνίδρντον ἐν γνώμαις 


nes nullius frugi et verba proterant sibi contradi- 
centia, et actionibus operam dent secum pugnan- 
tibus atque e diametro sibi oppositis. 


TIT. De disceruendo bono et improbo. 
Ex Eusebii libro primo introductionis prima. 


Mores hominis judicantur ex iis quibuscum ei 
consuetudo intercedit : nam improbus necessario 
cum sui similibus conversatur, et sapiens ac pru- 
dens cum iis qui iisdein atque ipse rebus operam 
navant. 

Ex ejusdem libro decimo introductionis prime, velut 
e Platone. 

Potest fieri, mi fili, ut quis bene loquatur, et 
tamen improbus sit ; malus, qui bene agil, esse 

nunquam poterit. 


TIT. De o:ulo. 


Ex ejusdem libro quarto introductionis prima. 

Quemadinodum oculorum natura in se quidem 
habet videndi facultatem, res autem conspectas 
comprehendere per sese nequit, nisi aliud quid 
oculorum usui lucem atque auxilium afferat et in- 
telligendis rebus quas oculus vidit, inserviat : ita 
ctiain rationalis et intellectualis natura ad sanctum 
Dei verbuin sese habet. 


E Philonis libro sexto questionum in Genesin. 
Sepe cadem officia implent et probus et impro- 


διασυνίστησιν μαχομένους μὲν λόγους ἀλλήλοις, μα- 
χομένας δὲ πράξεις xai μηδέποτε σνυμφωνούσας 
ἑαυταῖς. 
ΤΙΤ. Περὶ διαγνώσεως καλοῦ καὶ κακοῦ. 
Εὐσεθίου, ἐκ τοῦ α' τῆς εἰ εἰσαγωγῆς. 

ἜἜλεγχος ἀνδρὺς ἤθους fj μετὰ τοιῶνδε συνουσία" 
ὅτε γὰρ φαῦλος ἐξ ἀνάγχης τοῖς ὁμοίοις συνέστῃ " 
ὅτε αὖ πάλιν σώφρων χαὶ σοφὸς τοῖς τὰ αὐτὰ αὑτῷ 
μετιοῦσιν. 


Εὐσεθίου, ἐκ τοῦ t τῆς α' εἰσαγωγῆς ὡς ἀπὸ Π14- 
τωγος. 


Ἐπδέχεται μὲν, ὦ παιδίον, λέγειν μὲν εὖ, gaév 


D δὲ ὑπάρχειν" πράσσοντα δὲ εὖ, φαῦλον εἶναι ἀδύ- 


νᾶτον. 
TIT. Περὶ ὀφρθα.ϊμοῦ. 
Εὐσεδίου ἐκ τοῦ δ' τῆς α' εἰσαγωγῆς. 

Ὃν τρόπον ἡ τῶν ὀφθαλμλῶν φύσις ἔχει μὲν 
ἐν ἐχυτῇ τὴν ὡρατιχὴν δύναμιν, οὐχ ἱκανὴ δὲ xat 
ἑαυτὴν πέφυχεν πρὸς τὴ" τῶν ὁρατιχῶν χατάληψιν, 
μὴ οὐχὶ ἑτέρου τινὸς ἔξωθεν φωτίζοντος xaX συν- 
υπουργοῦντος τῇ τῶν ὀφθαλμῶν χρήσει, χαὶ τῷ 
συμθαλλομένῳ φωτὶ «ph; τὴν τῶν αἰσθητῶν θέαν, 
οὕτως χαὶ ἡ νοερὰ χαὶ λογιχὴ φύσις ἔχει πρὸς ἱερὸν 
τοῦ Θεοῦ λόγον. 

Φίλωνος, éx τοῦ ς΄ τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 


Τὰ αὐτὰ χαθήχοντα πολλάχις ἐνεργοῦσιν ὅ τὰ 


9071 


RERUM SACRARUM LIBER If. 


2078 


ἀστεῖος καὶ ὁ φαῦλος, ἀλλ᾽ οὐχ ἀπὸ τῆς αὐτῆς δια“ A bus, at non ulerque eadem de causa : ille nimi- 


vola; ἀμφότεροι ὁ μὲν γὰρ χρίνων ὅτι χαλὸν, ὁ δὲ 
μοχθηρὸς; μνώμενός τι τῶν εἰς; πλεονεξίαν. 
TIT. Περὶ διαθήκης καὶ xAnporcyac. 
Kvpi.lAov, éx τοῦ εἰς τὴν Γέγεσιν. 

Οἷδεν xai μάλα σαφῶς ἡ φύσις ὅτι μὴ δὲ υἱὸς 
ὅλως ὀνομάζοιτο ἂν εἰχότως 6 ἐχ χιδδήλων τε χαὶ νό- 
θων ἀναφὺς νυμφευμάτων " ὅτι δὲ χἂν ἐγγένοιτο τέ- 
xvoy ix θεραπαίνης τισὶ, Ψυχρόν τε χαὶ ἕωλον τὸ 
χρῆμά που πάντως, xai οὐχ ἐν ἐλευθέοα!ς χαταγρά- 
qotxo θυμηδίαις ἢ χληρονομία:ς. 

Φίλωνος, ἐκ τοῦ a' τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 

Tk βουλήματα τῶν ἀγαθῶν δεῖ βεδα:οὔσθαι τε- 
λευτησάντων οὐδὲν ἧττον ἢ ζώντων. 


TIT. Περὶ δείπγου. 
"Ex τῆς βίδλου τῶν ἁγίων y&pórcur. 


Τράπεζα μὴ ἔχουσα μνῴμην Θεοῦ, φάτνης ἀλόγων 
οὐδὲν διενήνοχεν. 


TIT. Περὶ διαξόλου. 
Τοῦ ἁγίου Δγτιπάτρου, éx τῶν κατὰ Ὠριγένους. 


Ὃ γάρ τοι διάδολος τῆς αὐτῆς ἀθανάτου τῶν ἀγ- 
Ὑέλων ὑπάρχων δόξης, wi) τηρήσας τὴν ἑαυτοῦ ἀξίαν 
xai τάξιν, τῇς ἰδίας ἀποδληθεὶς, χαὶ τῆς τοῦ Θεοῦ 
δόξης ἀποπεσὼν, ἔμεινεν μὲν ὅπερ ἣν τὴν φύσιν 
ἀθάνατος, χαὶ τὴν δύναμιν ὡσαύτως, xal οὐδὲν ἦτ. 
τον ἧσπερ ἐξ ἀρχῆς ἐν τῇ φύσει εἴληφε παρὰ τοῦ 
Θεοῦ * χωλυόμενος δὲ νῦν ὑπὸ Θεοῦ τῆς ῥοπῆς χρῆ- 
σασθαι ταύτης, xol τὴν χαθ᾽ ἡμῶν πληρῶσαι, ἣν 
ix «o9 φθόνου ἐχτήσατο χατὰ τοῦ γένου: Ópytv, 
προνοουμένων χαὶ φυλαττομένων ἡ μῶν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ 
ἐχ τς ἐχείνου πονηρίας, ἕως ἂν ἄξιοι τῆς ἐχείνου 
χιδεμονίας ὑπάρχωμεν. Εἰ ὃὲ χαταρᾳθυμήσαντες 
ἀνάξιοι εὑρεθῶμεν τῆς αὐτοῦ βοηθείας, τὸ τηνιχαῦ- 
τα τὴ» αὑτοῦ πονηρίαν zal δύναμιν χαθ᾽ ἡμῶν ἐπι- 
δ:ίχνυται, ὅτ᾽ ἂν παντελῶς ἐρήμους ἐξ ἔργων ἀγαθῶν 
γεγονότας ἑαυτοὺς ἀλλοτοίους τῆς τοῦ Θεοῦ προνοίας 
χαταστίσωμεν. Ἕως δ᾽ ἂν ἄξιοι ὦμεν οἰχειοῦσθα! τῇ 
fa0' αὑτοῦ ἀντιλήψει, οὐδαμῶς χωρεῖν χαθ᾽ ἡμῶν 
συγχωρεῖται. Καὶ μαρτυροῦσιν οἱ ἐν Γαδίροις χοΐ- 
ροι ὡς οὐδὲ xaz' αὑτῶν συγχωρηθέντες χώραν ἀδιχίας 
ἐχέχτυντο, ἦνπερ ἔλαθον τότε, διὰ πολλὰς xa Duae 
φόρους οἰχονομίας, ἃς οὐ χχιρὸ; χαταλέγειν ἐπὶ τοὺ 
παρόντος. 

TIT. Περὶ ἔργων καὶ πράξεων. 
KvplAov, ἐκ τοῦ ις’ Aóyov τῶν κατὰ Ἰουλιανοῦ. 

τ! δὲ xa* ἀναλόγως τοῖς ἑκάστου χατορθώμασιν 
ἢ τῆς ἀμοιότις ἀντέχτισις, xal ἰσοπαλεῖς τοῖς ἱδρῶ- 
σιν αἱ ἀπμοιδαὶ τοῖς ἀνδραγαϑεῖν ἡοη μένοις ἔχνεμε- 
θήσονται παρὰ θεοῦ" πληροφορήσει γὰρ xaX αὐτὸς 
ὃ Σωτῆρ, τὴν τῶν ταλάντων διανομὴν οὐχ ἐν ἴσῳ 
μέτρῳ γενέσθαι λέγων, καθιστὰς ὃὲ τῶν εὑὐδοχιμη- 
χότων τὸν μὲν ἐπὶ δέχα πόλεων, τὸν 05 ἐπὶ πέντε" 
πταλαντεύ:ται γὰρ ὥτπερ ὁ ἑκάττου βίος " xai lco- 
στατίσει ποῦ πάντως τῆς ἡμῶν ἐπιειχείας ἡ ἀντ- 
ἐχτισις. 


rum quia bonum esse judicat, malus autem quia 
lucri quid inde sibi accessurui sperat. 


TIT. De testamento et harreditate. 
E Cyrilli commentario in Genesin. 


Perbene novit natura, non esse filium vocan- 
dum qui e spuriis clandestinisque nuptiis prodiit. 
Etenim liberi ex ancillis procreati tanquam intrusi 
flocci habentur, neque legitimis accensentur, neque 
hzredes instituuntur. 


E Philonis libro primo questionum in Exodum. 
Voluntatein bonorum mortuorum exsequi debe- 


. mus haud aliter ac si viverent. 


TIT. De cena. 
E libro sanctorum senum. 


Mensa ad quam Del inentio omittitur, a presepi 
brutorum nihil differt. 


TIT. De diabolo. 


Sancti Antipatri, ez disputationibus adversus 
Origenem. 

Diabolus enim , ejusdem cum angelis glori inm- 
mortalis particeps, dignitatem suam ac locum haud 
conservavit ; et dejectus de sua, et excidens e 
divina gloria; mansit quidem quod erat, secundum 
naturam immortalis, nec amisit, sed retinuit pote- 
s!atein quam ab initio, ipsius natura convenienter, 


c^ Deo acceperat ; impeditur autem nunc quominus 


hac potestate utatur ct iram quam contra genus 
humanum concepit, in perniciem nostram expleat, 
siquidem Deus nobis prospicit ab illiusque malitia 
nos defendit, dummodo ejus tutela digni exsistamus. 
Cum autem per socordiam reperti fuerimus indigni 
ejus auxilio, iste pravitatem suam ac potentiam 
adversus nos exserit, ubi nimirum, prorsus desti- 
tuti bonis operibus, a divina provideutia nos ab- 
alienaverimus. Ubi vero digni sumus qui ejus pa- 
irocinium nanciscamur, nullo modo contra nos 
diabolo progredi permittitur, quod testantur Ga- 
darenorum porci, adversus quos (dxmonibus) 
potestas injuri:e nunquam erat concessa, quam ἃ} 
tem tunc acceperunt, ob multas variasque oecono- 


D mix ratiunes quas recensere non esthujus temporis. 


TIT. De operibus et actionibus. 
E Cyrilli disputatione XVI contra Julianum. 


Quod ad analogiam recte ac hene gestorum 
uniuscujusque etiam retributio fiet, et quod iis, 
qui virtutem colere studuerunt premia sudoribus 
adaequata a Deo reddentur, ipse Servator testimo- 
nio suo affirmavit, dicens non pari ratione (alenta 
distributa esse, ideoque eorum qui probe se gesse- 
runt, alterzm decem, alterum quinque urbibus 
przficiens. Dijudicatur enim secundum cujusque 
vitam, atque omnino pietati nostra rcinuneratio 
conveniet. 


9)79 


TiT. De fortuna secunda et adversa. 
E Philonis libro primo quastionum in Genesin. 


Homines qui repente e divitibus psuperes, e 
claris et magnis obscuri et humiles, c prafectis 
subjecti, e liberis servi fiunt, cum fortuna mentem 
quoque commutare solent, negantes Deum rebus 
humanis prospicere; haud enim maguis et inex- 
spectatis vicissitudinibus infortuniisque opus esse. 
At hi ignorant primum quidem nibil istorum ma- 
lum, neque contraria revera bona esse , siquidem 
id quod videtur, non est veritas ; deinde hzec sepe 
accidere, ut negligentes οἱ calumniantes castigen- 
tur : multi enim fortunam secundam ferre ne- 
queunl : denique, ut jam dixi, ad explorandos 


mores : optime enim homo probatur fortuna an- g 


cipili. | 
TIT. De fortuna secunda. 

E Philonis libro quarto quastionum in Genesin. 

Qui in summa divitiarum et glorie et similium 
rerum abundantia constituti sunt, et corporis 
sanitate bonaque valetudine et vitz opulentia 
florent, ita ut omnibus sensuum voluptatibus 
indulgere possint, aad summam beatitudinem per- 
' venisse sese rali, immutationem non timent, imo 
eos qui omnes res externas et ad corpus perti- 
nentes solummodo ad lempus dicunt manere 
derident ac subsannant. 

TIT. De encomiis. 
E Philonis libro questionum in Exodum. 


Gloria, ut vetus proverbium ait, mendax est 
vslimatio et opinio fundamento carens. 


TIT. De iis qui aliorum malis delectantur. 
E Dionysii Alexandrini epistola secunda de nuptiis. 


Erga eos qui calamitatibus affliguntur, miseri- 
cordia potius quam odio affici oportet. 
E Philonis libro tertio questionum in Genesin. 


L:etari de aliorum infortunio, quamvis nonnun- 
quam justum, tamen semper inhumanum est. 


TIT. De insidiis. 
E beati Cyrilli libro XIV adversus Julianum. 


Tencbricosi quodammodo neque omnibus ma- 


nifesti fiunt qui ad suam salutem callide incum- 
bunt. 


TIT. De mercutoribus. 


E Philon:s libro viv et xi interpretationis allegorice 
sacrorum legum. 


Quemadmodum bonz actiones voluntarie invo- 
luntariis prstant, eodem modo peccata involun- 
taria voluntariis minus gravia sunt. 


TIT. De conductitiis. 
E Philonis libro quarto quastionum in Genesin. 


Quemadmodum voluntarie peccare injustum est, 
ita involuntarie ct ex inscitia peccare [non] simpli- 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2080 
TIT. Περὶ εὐπραγίας ἣ δυσπραγίας. 
Φίζλωγος, ἐκ τοῦ α' τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 

Εἰώθασιν οἱ ἄνθρωποι Ex πλουσίων γενόμενοι πέ- 
νητες ἐξαίφνης, ἣ ἐξ ἐνδόξων xal μεγάλων ἄδοξοι 
xai ταπεινοὶ, ἣ ἐξ ἀρχόντων ἰδιῶται, ἣ ἐξ ἐλευθέρων 
δοῦλοι, ταῖς τύχαις συμμεταδάλλειν τὰ φρονήματα, 
φάσχοντες οὐ προνοεῖσθαι τῶν ἀνθρωπίνων πρα- 
Ὑμάτων τὸ Θεῖον" o) γὰρ ἂν χρήσασθαι μεγάλαις xal 
ἀπροσδοχήτοις μεταθολαῖς xai χαχοπραγίαις * ἀγνο- 
οὔντες πρῶτον μὲν ὅτι τούτων οὐδέν ἐστι χαχὸν, οὗ- 
δὲ γὰρ τἀναντία ἀγαθὰ, ὅτι μὴν τὸ δοχεῖν οὐχ ἀλή- 
θεια * δεύτερον δὲ ὅτι πολλάχις ταῦτα συμδαίνει διὰ 
νουθεσίαν, Évexa τῶν ἀδιαφόρων ἐξυδριζόντων * οὐ 
γὰρ πάντες φέρειν τὰ ἀγαθὰ δύνανται" τρίτον δὲ, 
ὡς ἔφην, πρὸς ἀπόπειραν ἠθῶν" ἀχριδεστάτη γὰρ 
βάσανος, οἱ πρὸς ἑχάτερα χαιροί. 

TIT. Περὶ εὐθηνίας. 
Φίλωνος, àx τοῦ δ’ τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 

Οἱ ἐν ταῖς ἀφθόνοις χορηγίαις πλούτου xal δόξες 
xai τῶν ὁμοιοτρόπων ὑπάρχοντες, xxl ἐν ὑγείᾳ xai 
εὐαισθησίᾳ σώματος xal εὐεξίᾳ ζωῆς, xal τὰς διὰ 
πασῶν τῶν αἰσθήσεων ἡδονὰς χρατούμενοι, νομίζον- 
τὲς τῆς ἄχρας εὐδαιμονίας ἣρῖχθαι, μεταδολὴν οὐ 
προσδοχῶσιν" ἀλλὰ xaX τοὺς λέγοντας ὅτι πάντα 
περὶ τὸ σῶμα xa ἑχτὸς ἐπιχαίρως ἔχει, γέλωτα 'χαὶ 
χλεύην τίθενται. 


ΤΙΤ. Περὶ ἐγκωμίων. 
Φίλωνος, éx τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 


Δόξα, ὡς ὁ παλαιὸς λόγος, ψευδής ἐστι ὑπόληψις 
χαὶ δόχησις ἀδέδαιος. — - 


TIT. Περὶ ἐχειρῶν. 


Διογυσίου "AdcCarópelac, ἐκ τῆς περὶ γάμων β' 
ézicToARc. 


5 


Τὰς συμφορὰς ἐλεεῖν, οὐ μισεῖν, προσῆκεν. 


Φίλωνος, éx τοῦ 1 τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 


Χαίρειν ἐπὶ ταῖς ἑτέρων ἀτυχίαις, εἰ xal δέκαιόν 
ποτε, ἀλλ᾽ οὐχ ἀνθρώπινον. 


TIT. Περὶ ézi&ovJmc. 


p Tov μαχαρίου Kvpl.Alov, ἐκ τοῦ ιζ' τῶν κατὰ 'Iov- 


«.1ιανοῦ. . 


Zxotttvol πως xal οὐχ ἅπσσιν ἐναργεῖς οἱ δριμεῖς 
εἷς σωτηρίαν. 


TIT. Περὶ ἐμπορων. 
Φίλωνος, ἐκ τοῦ ᾧ xal «y τῆς γόμων ἱερῶν ἀ.1.1η- 
γορίας. 
Καθάπερ τὰ ix προνοίας ἀμείνω τῶν ἀχουσίων 
τὰ χατορθώματα, τὸν αὐτὸν τρόπον ἐν τοῖς &pap- 
τήμασι χουφότερα τῶν ἐχουσίων τὰ ἀχούσια. 


TIT. Περὶ épyoAd6ov. 
Φίλωνος, ἐκ toU Ó' toy ἐν Γεγέσει ζητημάτων. 


Ὡς τὸ ἑχουσίω; ἁμαρτάνειν ἄδιχον, οὕτω xal «b 
ἀχουσίως χαὶ χατὰ ἄγνοιαν [οὐ Χ) εὐθὺς δίχαιον " ἀλλὰ 


4061 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


20823 


ταχύ που μεθόριον ἀμφοῖν διχαίου χαὶ ἀδίχου, τὸ ὑπό A citer justum crit, sed est limes inter justum 


€tvt)v χαλούμενον ἀδιάφορον" ἁμάρτημα γὰρ οὐδὲν 


ἔργον διχαιοσύνης. 
TIT. Περὶ εὑδαιμονίας. 
Φίλωνος, ἐκ τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 
Τρεπτοὶ πολύτρεπτον διαπερῶντες βίον, χαὶ συμ- 


φοραῖς χαθημέραν ἐνιλούμενοι, ἤχιστα τῆς εὐδαιμο- 
νίας ἡφῖχθαί τινα πρὴ τέλους ὑπολαμδάνομεν. 
ΤΙΤ. Περὶ ἡμέρας ἀγαθῆς. 
Φίλωνος, éx τοῦ τελευταίου τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ (j- 
τημάτων. 

Ἐν νυχτὶ βουλή * τὸ γὰρ βουλευτήριον τῆς ψυχῆς 
ἐν νυχτὶ ἐρημεῖ τῶν ὄχλων τῶν αἰσθήσεων χαὶ τῶν 
αἰσθητῶν ἀπόλιπος. 

ΤΙΤ. Περὶ θανάτου. 
Τοῦ ἁγίου Μεθοδίου ἐχ τοῦ περὶ ἀναστάσεως. 


Ὃ δὲ θάνατος πρὸς ἐπιστροφὴν εὑρέθη, χαθάπερ 
καὶ τοῖς ἀρτιμαθέσι γραμμάτων παιδίοις πρὸς ἐπ- 
ανόρθωσιν αἱ πληγαί" οὐδὲν γὰρ ἄλλο θάνατος ἣ διά- 
κρισις xa! διαχωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ τοῦ σώματος τί 
οὖν : παραίτιος ὁ Θεὸς θανάτου λέξεται; μὴ γένοιτο" 
ἐπεὶ μὴ δὲ οἱ διδάσχαλοι προχαθηγουμένως τοῦ ἀλ- 
γύνεσθαι ταῖς πληγαῖς τοὺς παῖδας αἴτιοι " χαλὸν ὁ 
θάνατος, εἰ, χαθάπερ φησὶν, πρὸς ἐπιστροφὴν δίχην 
κληγῶν εὑρεθῇ, οὐχ ὁ τῆς ἁμαρτίας, ὦ σοφώτατοι, 
ἀλλ᾽ ὁ τῆς διαζεύξεως τῆς σαρχὸ: χαὶ τοῦ χωρισμοῦ. 
— καὶ τὰ ἑξῆς εἰς τὸν περὶ αὐτεξουσίου. 

TIT. Περὶ 0.uCouérov καὶ φωτιζόγτων. 


Τοῦ μακαρίου Διονυσίου, ἐκ τῆς πρὸς Ἀφροδί- 
: σιον ἐπιστοιῖῆς. 

Οὐ σχολεῖ τῇ χατοδύνῳ ψυχῇ τὸ τοῦ χολάζοντος 
ἀχλογίζεσθαι φρόνημα" οὐδὲ δύναται χλυδωνιζομένη 
xai συγχεχυμένη τὴν ἀτάραχον xal γαληνιῶσαν τοῦ 
χρείττονος kvopdv διάνοιαν. 

TIT. Περὶ ἰσότητος. 


Τοῦ μακαρίου KupiAAov, ἐκ τοῦ ιβ' cov χατὰ 'Iov- 
Juavov. 


Οὐχ ἁπλῶς ὁ ἀγωνοθέτης τοῖς ἐθέλουσι τῶν ἀθλη- 
«ῶν τὰς ἐξαιρέτους χαρίζεται τιμὰς, ἀναλόγως δὲ 
μᾶλλον ταῖς τῶν ἀθλούντων εὐδοχιμήσεσι διανέμει 
«ὰ γέρα. 

'Ex τοῦ αὐτοῦ. 

Τὸ νέμειν ἶσα τοῖς ἀνίσοις, τῆς μεγίστης ἐστὶν 
ἀδιχίας. 

Τοῦ ἁγίου Μεθοδίου, ἐκ τοῦ περὶ ἀγαστάσεως. 

Τῷ ixástt προσώπιυ τὰ ἀχόλουθα περὶ τοῦ παν- 
«ὃς τηρεῖν ἀναγχαῖον. 

Φίλωνος, ἐκ τῶν περὶ τοῦ ἱεροῦ. 

Μεταδοτέον οὐ πᾶσι πάντων, ἀλλὰ τῶν Eqappo- 
ζόντων τοῖς ληψομένοις * εἰ δὲ μὴ, τὸ χάλλιστον xal 
λυσιτελέστατον τῶν ἐν τῷ βίῳ τάξις ἀναιρεθήσεται 
ὑπὸ τῆς βλαδερωτάτης παρενημερηθεῖσα συγχύ- 
σεως. 

'Ex τοῦ αὐτοῦ. 

Τὰ ὅμοια τοῖς ἀναξίοις ἀπονέμειν, ἄνισον" τὸ δὲ 

ἄνισον πηγὴ χαχῶν. 


et injustum, quod nuunulli ἀδιάφορον vocant : 
peccatum enim nunquam opus justiti:x: esse potest. 


TIT. De fortuna secunda. 
E Philonis questionibus in Genesin. 


Mutabiles vitam valde mutabilem agentes et 
quotidie immutationibus expositi, neminem ante 
mortem ad beatitudinem pervenire censemus. 

TIT. De lono die. 


E Philonis libro ultimo quaestionum in Exodum. 


Per noctem fit, meditatio: facultas enim anima 
deliberativa nocte libera est sensuum sensibusque 


B perceptorum tumultibus. 


TIT. De morte. 
E sancti Methodit tractatu de resurrectionc. 


Mors ad conversionem inventa est, sicut verbera 
ad correctionem puerorum recens ad scholam 
accedentium. Mors enim nil aliud est, nisi separa- 
tio et sejunctio animx a corpore. Quid igitur? 
Deusne causa mortis dicetur ? Minime ; sicut nec 
praeceptores primaria causa sunt quod verbera 
pueros dolore afficiant. Imo bonum quid erit mors, 
siquidem, uti dietum est, ad conversionem, ver- 
berum instar, inventa est, non mors peccati, o 
boni, sed qua a corpore nos sejungit ac separat. 
— Reliqua vide in libro de libero arbitrio. 


TIT. De afflictis et illuminantibus. 
E beati Dionysii epistola ad Aphrodisium. 


Anima mosta mentem punientis comprchendere 
nequit, sicut perturbata et confusa quietam tran- 
quillamque melioris intentionem concipere haud 
valet. 


TIT. De paritate. 
E beati Cyrilli libro duodecimo adversus Julianum. 


Certaminum praeses non omnino uti athlete 
voluerint, honores concedit eximios , sed potius 
secundum pugnantium virtutem przmia distribuit. 


Ex eodem. 
Imparibus paria distribuere , summa injustitia 
est. 
E sancti Methodii tractatu de resurrectione. 


Cuique persona convenientia omnino conservare 
necessarium. 


E Philonis libro de sancto. 

Non omnibus communicandum est de omnibus, 
sed prout quisque- μὰ accipiendum aptus erit : 
alias optimum atque utilissimum in vita, id est ordo, 
ab improba confusione suppressus , delebitur. 


Ex eodem. 
Similia dissimilibus distribuere, iniquitas esi : 
iniquitas autem fons malorum. 


2083 
TIT. De vestimentis. 
E beati Cyrilli libro quinto decimo adversus Julianum. 


Pulchris vestibus uti , nonnisi juvenibus compe- 
tit, et sola opinione jucundum quid habet, et ocu- 
lis fucum facit. 

TIT. De corde. 
E Philonis libro ultimo questionum in Exodum. 


Cor ut partem principalem accepit Scriptura 
sacra. 


TIT. De melioribus. 
Ez Philonis libro primo quaestionum in Genesin. 


Subjici melioribus utilissimum est. 


TIT. De periculo. 
Post locum biblicum de Achis Davidem dimittente. 


Scholion. Animadverte etiam reges multa preter 
sententiam facere cogi in periculo. 


TIT. De tempore opportuno. 
E beati Cyrilli libro duodecimo adversus Julianum. 


Rebus peragendis 
deesse, optimum et sapiens mihi videtur. 


TIT. De adulatoribus. 


APPENDIX.— LEONTII ET JOANNIS 


tempore opportuno haud 


4084 


TIT. Περὶ ἱματίων. 


Τοῦ μακαρίου KvplAlov, ἐκ τοῦ ιδ' «όγου τῶν 
κατὰ 'lovAiavov, 


Τὸ εὐϊματεῖν μεϊραχιῶδές ἔστι μόνον, xal Ev μόνῃ 
δοχήσει τὸ ἐδὺ ἔχει, xal τοὺς ὀφθαλμοὺς διαπαίζει. 


TIT. Περὶ καρδίας. 


Φίλωνος, ἐκ τοῦ τε.ευταίου τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητη- 
μάτων. 


Τὴν χαρδίαν ἀντὶ τοῦ ἡγεμονιχοῦ καρείληφεν ἡ 
Γραφή. 
TIT. Περὶ κρειττόνων. 


Φίλωνος, ἐχ τοῦ πρώτου τῶν ἐν τῇ Γενέσει ζητη- 
μάτων. 


Τὸ ὑποτάττεσθαι τοῖς χρείττοσιν ὀφελιμώτατον. 


ΤΙΤ. Πεῤὶ κινδύνου. 


Σχόλ. Σημείωσαι ὅτι xai βασιλεῖς πολλὰ παρὰ 
γνώμην ποιεῖν ἀναγχάζξηνται διὰ τὸν χίνδυνον. 


ΤΙΤ. Περὶ καιροῦ. 


Τοῦ μακαρίου KvplAAov, ἐκ τοῦ (8' τῶν κατὰ "lov- 
| Auavov. 


“Ἄριστον xal σοφὸν slval μοι δοχεῖ τοῦ χαιροῦ τοῦ 
προσήχοντος μὴ ἀφαμαρτάνειν πράγμασιν. 


TIT. Περὶ xoAdxow. 


Ad locum Jeremie XXXVIII, 22, "Avüpez εἰρηνιχοί. 


Scholion. Viros pacificos vocat pscudoprophetas, 
quia adulationibus populum decipiebant. 


E Cyrilli libro decimo sexto adversus Julianum. 

Qui hominibus placet , ab iis przemii loco laudi- 
bus celebrabitur , a Deo autem nihil prorsus acci- 
pict. : 


E Theotimi Scythe libro adversus idola. 

Os blandiens, et suavis loquela delectationem 
prestat et laudem in vanam gloriam pravis homi- 
nibus mentem corruptam habentibus. 

Ex Philonis quarta quastionum in Genesin. 

Absconditur per amorem rei false et contem- 
ptibilis.quod est sincerum ct magis zstimabile. 


TIT. De luctu. 


E Cassiani abbatis libro de octo argumentis. 


ExyoAÀ. Εἰρηνιχοὺς ἄνδρας τοὺς ψευδοπροφήτας 
χαλεῖ, τοὺς χολαχείαις ἑξαπατήσαντας τὸν λαόν. 


Kvpl.AJAov, &x τοῦ ic! Aóyov τῶν κατὰ Ἰουλιανοῦ. 

'O τοῖς ἀνθρώποις ἀρέασχῳν, τοὺς παρ᾽ αὐτῶν 
ἐπαίνους ἔχοιεν ἂν εἰχότως εἰς ἀντιμιαθίας δύνα - 
μιν" λέψεταί γε μὴν τῶν παρὰ θεοῦ τὰ σύμπαν 


Θεοτίμευ Σχυθίας, éx τοῦ κατὰ εἰδώλων. 
τομύλον μὲν στόμα xai φράσις εὑεπῆς, τέρψιν 
καρέχει χαὶ ἔπαινον πρὸς χενοδοξίαν ἀθλίοις ἀνθρώ- 
T's ἔχουσι τὸν νοῦν χατεφθαρμένον. 
Φίώλωγος, ἐκ τοῦ δ' τῶν ἐν Γεγέσει üjrnydcor. ^ 
Συγχρύπτεται διὰ φιλίαν νόθου πράγματος xal 
ἀδοχίμου τὸ γνήσιον xal δοχιμώτατον. 
TIT. Περὶ λύπης. 


Tcv d66a Κασιαγοῦ, ἐκ τοῦ περὶ τῶν ὀκτὼ .10γι- 
σμῶγ. 


Lovus exstat in Maurina sancti Athanasii editione tom. III, p. 585, 584, nempe a verbis πέμπτος ἡμῖν 
ἀγών. Est tamen lacuna in przdicta editione, p. 584, quia folium unum codicis editoribug defuit. Nunc 


noster Leontius sic continuat orationem : 


llinc propgensum et docilem ad omne bonum opus D 


efficit hominem, mansuetum, humilem mitem, pa- 
tientein , in omne malum fortem, et adversitatem 
sufferentem , quando secundum Deum contingit ; 
ita ut ex hoc tandem fruetus sancti Spiritus cogno- 
scantur in homine, id est gaudium, pax, longani- 
n.itas, bonitas, fides, continentia. Nam c contrario 
luctu fructus. cognosciinus mali spiritus, qui sunt 
prostratio, impatientia, ira, odium, controversia, 
desperatio, orationis negligentia. Hunc luctum sie 
debemus vitare ut fornicationem, avaritiam, iram, 


Ὅθεν xoi πρόθυμον xai Ómixoov πρὶς πᾶσαν 
ἀγαθὴν ἐργασίαν παρασχευάζει τὸν ἄνθρωπον, τα- 
“πεινὸν πρᾶον, ἀνεξίχαχον, πρὸς πάντα πόνον ἀγα- 
θὸν χαὶ συντριθὴν ὑπομονητιχὸν, οἷα δὴ χατὰ Θεὸν 
τυγχάνουσα " ὡς ἐχ τούτου λοιπὸν τοὺς καρποὺς τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος γνωρίζεσθαι &x τοῦ ἀνθρώπου, τουϑ» 
ἐστι χαρᾶν, εἰρήνην, μαχροθυμίαν, ἀγαθότητα, 
πίστιν, ἐγχράτειαν" bx γὰρ τῆς ἐναντίας λύκης 
τοὺς χαρποὺς ἐπιγινώσχομεν τοῦ πονηροῦ πνεύμα- 
τὺς, οἵτινές εἰσιν ἀχηδία, ἀνυπομνησία, θυμὸς, μῖσος, 
ἀντιλογία, ἀπελπισμὸς, εὐχῆς ὀχνηρία " ἦν τινα à3- 


95 . 


RERUM SACRARUM LIBER JI. 


2056 


xwv οὕτως épsDopsv ἐχχλίνειν ὡς τὴν πορνείαν xal ἃ et. czeteras passiones. Curatur autem per oratio- 


φιλαργυρίαν καὶ τὸν θυμὸν, xal τὰ λοιπὰ τῶν παθῶν 
αὕτη δὲ θεραπεύεται διά τε προσευχῆς, χαὶ τῆς εἰς 
by ἐλπίδος, xai μελέτης τῶν θείων λογίων, καὶ τῆς 
μετὰ ἀνθρώπων εὐλαδῶν διαγωγῆς. 
TIT. Περὶ «λαλιᾶς. 

Φίλωνος, ἐκ τῶν ἐν τῷ Δευιτικῷ ζητημάτων. 

Μείζονα xal σπουδαιοτέραν τὴν ἐπιμέλειαν ποιοῦ 
εἰς τοὺς δι᾽ ἀρετὴν fj θεοτέδειαν πτωχεύσαντας f) 
πενομένους" ἀλλ᾽ ὡς εἰς τοὺς Ex νόσων fj συμπτω- 
μάτων ἀποροῦντας, παρὰ τοὺς ἐχ χαχοπραγίας ἣ 
ἀσωτίας πτωχεύσαντας. 

TIT. Περὶ μεθυστῶν. 


Φίλωνος, ix τοῦ α' τῶν ἐν l'erécei ζητημάτων. — 


Διττὸν τὸ μεθύειν" ἕν μὲν, τὸ ληρεῖν παρ᾽ οἶνον, 
ὅπερ ἐστὶ φαύλου ἴδιον ἁμάρτημα" ἕτερον δὲ, τὸ 
οἰνοῦσθαι, ὅπερ εἰς σοφὸν πίπτει. 


TIT. Περὶ τοῦ νήφειν, 


Τοῦ ἁγίου Μεθοδίου, ἐκ τοῦ περὶ αὐτεξουσίου. 
Asl γενναίως, ὥσπερ στρατιώτας ἀρίστους, ἄντι- 
παρατάττεσθαι τοῖς ἐχθροῖς " ἐχεῖνοι γὰρ ἐπεὶ δ᾽ ἂν 
ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν αἴσθωνται πολιορχούμενοι, τοξίας 
οὐδὲν φροντίσαντες xal τῶν ἄλλων αὐτῶν ἀχοντισμά- 
των, ὑπὲρ τοῦ σῶσαι τὴν πόλιν, πρηθύμως ἐπ᾽ αὐ- 
τοὺς ἵενται, μηδὲν ἐλλείποντε: σπουδῆς Eo; ἂν τὸ 
ατίφος αὑτῶν εἰς φυγὴν ἀνατρέψαντες, ἀπώσωντα! 
«ὧν ὅρων ἕξω ὁρᾷς γὰρ ὡς οἱ λογισμοὶ διὰ τὴν ἐνο:- 
χοῦσαν ἁμαρτίαν ἐν ἡμῖν ἔξωθεν ἐπισυνίστανται, 
καθάπερ ἣ χύνες λυσσῶντες f] ἄγριοι καὶ θρασεῖς 
λῃσταὶ, χαϑ᾽ ἡμῶν ἀεὶ παρορμώμενοι ὑπὸ τοῦ τυράν- 
vou xai ἄρχοντος τῆς ἀδιχίας, δοχιμάξοντος ἡμᾶς εἰ 
ἀνθίστασθαι αὐτοῖς ἀρχοῦμεν xai ἀντιπαρατάτσε- 
σθαι’ ἄγε οὖν μή ποτε ὑπενδοῦσα, ὦ ψυχὴ, ἁρπασθῇς 
πρὸς; αὐτὸν, χαὶ οὐχ ἕξομεν ὑπὲρ σοῦ δοῦναι λύτρα" 
«τί γὰρ ἀντιχατάλλαγμα δώσει, φησὶν, ἄνθρωπος τῆς 
φυχῆς αὐτοῦ; Καλὸν μὲν οὖν ἣν αὑτοὺς ἀντιπαρᾶ - 
κάασοντας ἡμῖν xai μαχομένους ἐπέχεσθαι" ἐπειδὴ 
-&& τοῦτο ἀδύνατον, xaX ὃ θέλομεν, οὐ δυνάμεθα" θὲ- 
λοξεεν δὲ μὴ ἔχειν τοὺς ἐξέλχοντας εἰς πάθη " Tv γὰρ 
ἂν ἱδρῶτι σωθῆναι" xat ὃ θέλομεν, τοῦτο οὗ γίνε- 
ται, ἀλλ᾽ ὃ μὴ θέλομεν δεῖ γὰρ ἡμᾶς δοχιμάζεσθαι, 
ὡς ἔφην, μὴ ἐνδίδωμεν τῷ πονηρῷ ἀλλὰ, « ἀναλα- 
ὀόντες τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ ὑπερασπίζουσαν xat 
προαγωνιζομένην ἡμῶν, ἐνδυσώμεθα τὸν θώραχὰ 
τῆς διχαιοσύνης " xal ὑποδησώμεθα τοὺς πόδας ἐν 
ἑτοιμασία τοῦ Εὐαγγελίου" ἐν πᾶσ! τε ἀναλαθόντες 
τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνησώμεθα πάντα τὰ 
βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σδέσαι" xat τὴν 
περιχεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου, xal τὴν μάχαιραν τοῦ 
πνεύματος, ἢ ἐστι ῥῆμα Θεοῦ, εἰς τὸ δύνασθαι στῆῇ- 
vat πρὸς τὴν μεθοδείαν τοῦ διαδόλου, » λογισμούς τε 
καθαιρεῖν χαὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον χατὰ τῆς 
γνώσεως τοῦ Θεοῦ. 

TIT. Περὶ ópgzarow xal χηρῶν. 
Φίλωνος, ἐχ τοῦ τελευταίου τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητη- 
μάτων. 

Οὐ δυναμένου δὲ τῶν ἄλλων, οὔτε ἄξῥενα οὔτε 


nem, in Deum spem, observationem divinorum 
praeceptorum, et cuin piis hominibus conversa- 
tionem. 


TIT. De locutione. 
E Philonis quastionibus in Leviticum. ] 
Majorem et alacriorem curam a:lhibe horum qui 
ob virtutem εἰ pietatem in Deum , mendicant et 
indigent; similiter autem horum qui morbis et in- 
fortuniis urgentur, pr:e illis qui flagitiis et comes- 
salionibus egentes facti sunt. 


TIT. De ebriosis. 
E Philonis prima quastionum in Genesin. 


p  Dupliciter dicitur ebrium esse : primo quidem, 


per viuum cavillari , quod est proprium nebulonis 
vitium ; secundo autem vino gravari, quod sapien- 
tibus accidit. 


TIT. De abstinentia. 


E S. Methodii libro de libero arbitrio. 

Oportet viriliter, tanquam fortes milites, contra 
bostes bellum agere. Hi enim, cum se norunt ab lio- 
stibus obsideri,sagittas et 4118 eorum jacula minime 
curantes, urbem ad salvandarmn, fortiter in illos ir- 
ruunt, non ardore deficientes donec illorum agmen 
in fugam convertentes, a conlinibus expulerint. 
Vides enim ut propter inhabitans peccatum in no- 
bis surgant cogitationes, tanquam canes rabiosi 
aut feri et audaces latrones, in nos semper exci- 
tati ab illorum tyranno οἱ principe injustitia , ten- 
tante nos an valeamus contra illos resistere et 
bellum agere. Ergo age, o anima, ne deficiens ag 
illum rapiaris ; et non habebimus unde te possi- 
mus redimere. « Quam enim commutationein, dicit 
Scriptura, dabit homo pro anima sua (Matth. xvi, 
26) ?» Bonuin quidem esset hos, ne nobis bellum 
gererent hostes et in nos irruerent, deiineri; cum 
vero hoc impossibile sit, et quod volumus non pos- 
simus , volumus autem non habere hostes qui ncs 
ad passiones rapiant, esset enim illud a sudore 
preservari ; et quod volumus, boc non accidit, sed 
quod non volumus; oporlet enim nos tentari, ut 
dixi , ne tradamur maligno. Sed « armaturam Dei 


p accipientes» protegentem nos et pugnantem nobis, 


« induaniur loricam justitia, et calcemus pedes in 
preparatione Evangelii ; in omnibus sumentes scu- 
tum fidei in quo possimus omnia tela nequissimi 
ignea exstinguere; οἱ galeam salutis et gladium 
spiritus, qui est Verbum Dei , ut possimus state 
adversus insidias diaboli (Eplies. vi, 113-17)» cogi- 
tationes destruere, et omnem altitudinem se extol- 
lentem contra scientiam Dei. 


TIT. De orphanis et viduis. 
Ex Philonis ultima questionum in Exodum. 


Neque in virum neque in feminam , injustitiage 


2081 


APPENDiX. — LEONTII ET JOANNIS 


2088 


exercere lex permittit. Specialem autem providen- A θήλειαν, ἀφίησιν ἀδιχεῖν ὁ νόμος’ ἐξαιρέτου δὲ πρη- 


tiam communicat viduis et orphanis , cum neces- 
sariis defensoribus et protectoribus priventur, vi- 
dux viris, orphani parentibus. 

TIT. De juramento. 


Post Hieremie locum de Sedecia. 


Scholion. Qui prophetz non credit, et a se datum 
temerarie juramentum servare nititur, captivus fit. 


Rursus ad Matthai de Herode locum. 
Schol. Melius fuisset Herodi juramentum quod 
dederat violare, quam prophetz οἱ sancti caput 
abscindere. 


vola; μεταδίδωσ! χήραις χα! ὀρφανοῖ;, ἐπειδὴ τοὺς 
ἀναγκαίους βοηθοὺς χαὶ χηδεμόνας ἀφαιροῦνται, 
χῆραι μὲν ἄνδρας, ὀμφανοὶ ὃὲ γονεῖς, 

TIT. Περὶ ópxov. 


Σχό.. Οὗτος ἀπειθήσας τῷ προφήτῃ xal τὸν ὑπ᾽ 
αὐτοῦ προπετῶ; δοθέντα ὄρχον φυλάξαι σπουδάσας, 
αἰχμάλωτος vlvsvat. - 


Σχόλ. ἽΛμεινον ἣν τῷ 'Hpusy τὸν ὕπ᾽ αὐτοῦ δο- 
θέντα ὄρχον παραθῆναι, ἣ τὸν προφήτην χαὶ ἅγιον 
χαρατομῦσαι. 


Denique ad locum Joannis de Domino Jesu, et Petro, cum huic lavandi essent pedes. 


Schol. Perleze in paralelo de ira tractatum mi- Β΄ 


rabilem beati Cyrilli. 
TIT. De praesumptione. 


Ex bcati Cyrilli undecimo coutra Juliunum sermone. 


Verum: dicere , ut de se przsumens et alta sen- 
tiens vir gloriosus, nihil proficit seciindum pro- 
phele vocem ; przssumptio enim progressus impe- 
dimentum est secundum communem et in ore mul- 
torum frequentem sermonem. 


Ex eodem. 
Presumptio progressus iinpedimentum ; qui enim 


ignorantiam fatetur, íacile ab alio detinebitur in 
rebus quas minime cognoscit ; qui autem scire 


przsumit , hunc insipientem et ignarum semper et € 


jn omnibus efficit sciendi prz:sumptio; non enim 
auscultatur decentiam sermones. 


Ex decimo octavo sermone contra Julianum. 


Sunt quidam, plurimi autem inter homines , qui 
de seipsis bonam opinionem non quidem proba- 
tam conservant. Putant enim se semper et in om- 
nibus sapientia dicere et indubia. Attamen sa- 
pientes el. solertes videri laudem sibi adjudicant, 
usquedum illis contradicat sermo eorum qui alia 
sentiunt, acriori opprobrio illos persequens. 


Ex Philonis prima sacrarum legum allegoria. 


Presumptio impurum inflat. 
TIT. De detractione. 
Ex Evagrio. 
Immerentem reprehendere, in Deum peccatum 
cst. 
E. S. Irenai regulis. 

Semper bene loquentes de dignis , nunquam au- 
tem male de indignis, obtinebimus et nos Dei glo- 
riam ct reguum. 

TIT. De labentibus. 

Schol. Animadverte nos, cum nostris malis eugi- 

tationibus non resistimus, in peccata labi. 


Σχόλ. Ἐπίσχεψαι ἐν τῷ περὶ ὀργῆς παραλλήλῳ 
ἀνάγνωσμα τοῦ μαχαρίου Ἀυρίλλου θαυμαστόν. 
ΤΙΤ. Περὶ οἰήσεως. 


Τοῦ μακαρίου KvpiAAov, ἐκ τοῦ ια' Aóqov τῶν 
κατὰ Ἰουλιανοῦ. 

᾿Αληθὲς εἰπεῖν ὡς ὁ κατοιόμενος xal watagpcvr- 
τὴς ἀνὴρ ἀλαζὼν, οὐδὲν, μὴ περάνῃ κατὰ τὴν τοῦ 
προφῆτου φωνήν οἴησις γὰρ προχοπῆῇῆς ἐχχυπὴ 
χατὰ τὸν χοινὸν xoi ἐν στόματι τῶν πολλῶν ὄντα λό- 
γόν. ᾿ 

Ἐκ τοῦ αὑτοῦ. 

Οἴησις προχοπῆς Exxon) * τὸν μὲν γὰρ ὁμολογοῦν- 
τα τὴν ἄγνοιαν, ῥᾷον ἄν τις ἐπιστήσειεν τοῖς οὔπω 
διαγνωσμένοις" τῷ γε μὴν ἐν δοχήσει τοῦ εἰδέναι 
xaY ἄσοφόν τε xai ἀμαθῆ πάντη τε xal πάντως ἀτ-- 
ολεῖ τὸ εἰδέναι δοχεῖν οὐ γάρ τοι προσίεται τοὺς τῶν 
διδασχόντων λόγους. 


'Ex tov ιη' κατὰ Ἰουλιανοῦ. 


Εἰσί τινες, πλεῖστοι Cb οὗτοι χατὰ τὸν βίον, οὗ τὸ 
σφίσιν αὑτοῖς εὖ ἔχειν ὑπειλημμένοι &á6asaviatus 
χρατύνουσιν * οἴονται δὲ ὅτι πάντῃ τε xal πάντως 
σοφὰ λαλοῦσι χαὶ ἀναμφίόλητα " πλὴν μέχρι τοσοῦ» 
του τὴν τοῦ δοχεῖν εἶναι σοφοὶ χαὶ ἀγχίνοοι χλέ- 
πτουσι δόξαν, ἄγρις ἂν αὑτοῖς ὁ πρὸς τῶν ἑτερογνω- 
μονούντων ὑπαντήσῃ λόγος, γοργοτέροις ἐλέγχοις 
ἀντανιστάμενος. 

Φίΐζωρος, ἐκ τοῦ a' τῆς γέμων ἱερῶν ἀ.1.ληνορίας. 


Οἴησις ἀχάθαρτον φυσᾷ. 
TIT. Περὶ ὀνειδισμοῦ. 
Εὐαγρίου. 
vet) τὸν ἀνεπίληπτον, εἰς θεὸν ἁμαρτία. 


Τοῦ ἁγίου Εἰρηναίου, ἐκ τῶν διατάξεων. 

Εὖ μὲν λέγοντες ἀεὶ τοὺς ἀξίους, χαχῶς δὲ οὐδέ- 
ποτε τοὺς ἀναξίους, τευξόμεθα χαὶ ἡμεῖς τῆς τοῦ 
Θεοῦ δόξης χαὶ βασιλείας. 

TIT. Περὶ πταιόγεωγ. 

Σχό,. Σημείωσαι ὅτι ἐχ τοῦ μὴ ἀντιλέγειν ἡμᾶς 
τοῖς πονηροῖς ἡμῶν λογισμοῖς, πταίσμασι περιπί- 
Sept. 


2099  . 
TIT. Περὶ πλήθους xal δήμου xóAsoc. 
'A0nvoóópov ἐκ tov περὶ 'ECpoicpov. 

Φύσει πᾶ" ἐστι πλῆθος ἀνθρώπων δύσαρχόν. τε xal 
δυσόνιον" xal μάλιστα τὸ μηδέπω τοῖς ἤθεσι τοῖς 
χαλοῖς προτυπωβὲν, ἣ νόμοις ὀρθοῖς εἰς ἀρίστην πο» 
λιτείαν ἐμδιδασθέν. 

Εὐαγρίου. Τοῖς ὄχλοις πειρώμενος ἀρέσχειν, τοῖς 
ὄχλοις ἔσο ὅμοιος. 

ΤΙΤ. Περὶ προαιρέσεως. 

Σχόλ. Στμείωσαι πῶς τὴν ἀγαθὴν προαίρεδιν 
ἀποδέχεται ὁ Θεός. --- Πρόσεχε ἀχριθῶς ὅτι xal ἐπ᾽ 
ἀγαθῷ καὶ χαχῷ τὰ τῆς διαθέσεως ἐξετάζεται χινή- 
ματα παρὰ τῷ θεῷ. 

Φίλωνος ἐκ τοῦ β' τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων, 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


Α 


TIT. De multitudine et populo urbis. 
Ex Athenodori tractatu de Hebraismo. 


Natura omnis hominum multitudo freni et Im- 
perii est impatiens; przasertim si non moribus 
bonis informata sit, aut recti» legibus in optimund 
gubernium introducta. 

Ex Evagrio. 'Turbz cüpiena probari, turpz similis 
sit. 

TIT. De intentione. 

Schol. Ánimadverte quomodo bonam intentio- 
nem accipiat Deus. Attende diligenter in bono e£ 
malo intentionis motus examinari apud Deum. 


E Philonis secunda questionum in Genesim: 


Τοὺς ἄρξαντας εἴτε τῶν ἀγαθῶν εἴτε xal movn- B — Qui inceperunt sive bona sive mala consilia, οὐ 


ρῶν βουλευμάτων, xal μάλιστα ὅτ᾽ ἂν ἐφαρμόσῃ τοῖς 
βουλεύμασι τὰ ἔργα, ἴσους ἡγητέον τοῖς χαὶ τελειώ- 
σασιν αὑτά" τὸ μὲν γὰρ μὴ φθάται πρὸς τὸ πέρας 
ἐλθεῖν, ἕτερα xaX πολλὰ αἴτια " ἡ δὲ γνώμη xal σπου- 
δὴ, τῶν προελομένων δυνάμει καὶ πρὸς τὸ πέρας. 
" — TIT. Περὶ παιδοποιίας. 
Φίλωνος ix τοῦ B' τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 
᾿Αγωνίαν xai στείρωσιν ἐν χατάραι; τάττων 
Μωῦστς, οὔ φησιν ἔσεσθαι παρὰ τοῖς τὰ δίχαια καὶ 
νόμιμα δρῶσιν" ἄθλον γὰρ τοῖς τὸ ἱερὸν Γράμμα τοῦ 
νόμου φυλάττουτι παρέχει τὸν ἀρχαιότερον νόμον 
ic ἀθανάτου qüssto;, ὃς ἐπὶ σπορᾷ xal γενέσει 
τέχνων ἐτέθη πρὺς τὴν τ ῦ γένους διαμονήν. 


TIT. Περὶ πρωτοτόχων. 
Φίλωνος ἐχ τοῦ δ' τῶν ἐν ᾿Εξύδῳ ζητημάτων. 
Τὸ μὲν πρωτότοχον πρὸς τὸ μητρῷον γένος, τί- 
xtct γὰρ γυνή " τὸ δὲ πρωτογενὲς πρὸς τὸ πατρῷον, 
εν ᾷ τὰρ ἄῤῥεν" τὸ 6E διανοῖγον πᾶσαν μῆτραν, 
ἕνα μὴ γενομένης πρωτοτόχου θυγατρὺς, εἶθ᾽ ὕστε- 
pov ἐπιγενομένου υἱοῦ, τὸν υἱὸν ἐν πρωτοτόχοις 
χαταριθμήσει τις, ὡς τῆς ἄῤῥενος ἄρχοντα γενεᾶς " 
ὁ γὰρ νόμος φησὶν, Οὐ διοίγνυσι τὴν μήτραν ὁ τοιοῦ» 
toc τὴν εὐθὺς ix παρθενίας. 
TIT. Περὶ ποιλέμου. 
Φίλωνος ἐκ τοῦ α' τῶν» ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 
Οὐχ ἧττον «f, χατὰ τῶν πολεμίων νίχης ἡ ὄψις 
-ἧς ἐχείνων διχφθορᾶς ἡδονὴν ἐργάζεται. 


ΤΙΤ. Περὶ συμμέτρου. 


presertim quando conveniunt consiliis opera, pare$ 
reputandi sunt illis qui ea perfecerunt. Etenim non 
ad terminum festinandi, alix sunt et plurima cau- 
s; intentio autem et voluntas propositis rebu£ 
vim addit ad terminum perveniendi. 


TIT. De filiorum procreatione: 
E Philonis secunda questionum in Genesim. 
Angustiam et sterilitatem in maledictionibus pree- 
scribens Moyses, non dicit fore in his qui secundunY 
justitiam et legem agunt. Mercedem enim his quí 
sacram legis litteram observant, praebet antiguio- 
rem immortalis nature legcm, qus in generationé 
el procreatione filiorum instituta est ad generis 


C DPerpetuitatem. 


TIT. De primogenitis. 
E Philonis quarta questionum in Exodum. 

Primus partus materni generis est, mulier enim 
parit; prima autem generatio paterni, generat enim 
vir. Quoad illud quod aperit uterum, ne, cum pri- 
mogenita est filia filiusque deinde nascitur, aliquis 
numeret filium in primogenitis, ut principiantem 
viri generationem, lex ita dicit, non aperit tolis 
ulerum primus a virginitate. 


TIT. De bello. | | 
E Philonis prima quaestionum in Exodum. 
Non minus quam de inimicis reportata victoria, 
illoruro destructionis spectaculum gaudium prz- 
slat. 
TIT. De mediocritaíe. 


Τοῦ ἁγίου Κυρίλιλου 'Adstarópelac ἐκ τοῦ τ E sancti Cyrilli Alexandrini decimo ottaéo sermone 


Aóyovu κατὰ JovAuvcv. 
ἘΠ τῷ μηδὲν ἄγαν εἶναι τὸ εὖ ἔχον, ἐν Ob τῷ m:- 
ριττῷ τὰς διαύδολάς. 
Κλήμεντος àx τοῦ α' στρώματος. 
Ὥς ζῶα λογιχὰ σφᾶ; αὐτοὺς ἀομοςτέον εὐχρατῶς, 
τὸ αὐστηρὸν τῆς σπουδῆς, τὸ ὑπέρτονον ἀνιέντας xal 
διαχέοντας ἐμμελῶς, xat οὐχ ἐχλύοντας ἐχμελῶς (24). 


Φίλωνος &x τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 
κΑξίον ἀποδέχεσθαι τὸ μηδενὸς ὀρέγεσθαι τῶν 


.. tontra Julianum. 
Si superfluum nihil habere est justum habere, su- 
perabundantia parit accusationes, 


E. Clementis stromate primo. 

Ut rationabilia animalia, nos ipsos ordinate com- 
ponere debemus, austeritatern et excessum tempe- 
rando et relaxando aceurate, nou autem negligeá- 
ter dissolvendo. 

E Philonis questionibus in Genesin. 
Nibil meretur attingere qui supra vires appetit 


(34; Loeus hic videtur incidere in Clementis libri | lacunam. 


PaTnor. Gn. LXXXNVI. 


06 


9211 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2032 


iu omnibus enim temperantiam servare, laude di- A ὑπὲρ δύναμιν" πᾶν γὰρ τὸ συμμετρίαν ἔχον, ἐπαι- 


gnum est. Necesse est igitur ingenuo plures edi- 
scere dociriias, pauciores vero inepio, ad tenen- 
dam in necessitatibus optimam aequalitatem; qua 
quidem xzqualitas est utilissima vite rationi. 


E Philonis prima questionum in Exodum. 
Supera;undantia et egestate gignitur inzequali- 
tas. hnqualitas autem, ut fabulosis magis utar 
nominibus, mater injustitiz:e. est, ut vicissim justi- 
ti» xqualitas. Superabundantiw el egestatis me- 
dium tenet quod suflicit, in quo sacra Scriptura 
coriplectitur superfluum nihil. 


Ex Philonis quaestionibus in Exodum. 
Mensur:z refert:e. oram supergrediuntur, ita ut 
fiat immoderata temperantia, parcimonia, imino- 
derata fortitudo, audacia. 


TIT. De sapientia mundana. 
E bcati Cyrilli Alexandrini decimo nono sermon 
contra Julianum. 

Magni apud eos qui foris sunt zstimantur elo- 
quenti dos et magnificentia elocutionis, parvi au- 
tem quz utilitatem ferunt. Cum enim natura Deum 
οἱ Creatorem non cognoscant , innumerabiles deos 
mundo inducunt. 


E Philonis prima questionum in Exodum. 
Ingenua mens plena indolis alacritate, ad multa 
etiam inutilia solet ferri. Sed in scientiis, qu:e non 
suat necessaria necessariis postponi debent. Ideo 
attinet ad vigilem anim:e custodem. ut bonum agri- 
colam nimis crescentia priecidere. 


TIT. De consuetudine. 
Ex Iraeneo. — Non facile est in errore conver- 
santem animam credere. 


TIT. De condescendentiía. 


Eustathii Antiochensis tractatu de 


braismo. 

Sccundum quamdam legitimam solertiam et dex- 
teritatem, in subditorum suorum persuasionein, et 
utilitatem publicam, in unoquoque mendacio, me- 
dicin:e instar, utuntur legislatores. 


E sancti 


E Philonis questionibus in Genesim. 

Nou omnibus omnia vera dicenda sunt : unde 
nunc quoque vir probus rem omnem traclat inver- 
tendo et immutando rerum nomina. Omnia autem 
vera patefacere, indicium est hominis minime pli- 
losophi et sapientis. Si enim hominum vita placet 
nullum admittens mendacium, justum esset in om- 
nibus οἱ omnibus vera dicere; cum autem comq- 
dia utrimque dominatur, et mendacium veritalis est 
vefum, arte multiplici viro sapienti opus est, per 
quam proficiet imitatus comoedos, qui alia dicentes, 
ala agunt, ut quos potuerint salvent. 


Er ejusdem serta quastionum in Genesim. 


Vt alias virfutes, ita fortitudinem vir probus 
d "pouens, si quando hanc decorem velzverit, tem- 


Ν᾿ 


Ηε- 


γετόν, ᾿Αναγχαῖον οὖν τῷ μὲν εὐφυεῖ πλείους εἶναι 
τὰς διδασχαλίας͵ ἐλάττους δὲ τῷ ἀφνεῖ, διὰ τὴν ἐν 
ταῖς ἀνάγχαις ἀρίστην ἰσότητα * χαὶ τοῦτό γέ ἐστ! 
τὸ βιωφελέστατον ἴσον. 

Φίλωνος ἐκ τοῦ α' τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 

Ὑπερθολαὶ χαὶ ἐλλείψεις ἀνισότητα ἐγέννησαν" 
ἀνισότης δὲ, ἵνα αὐτὸς μυθιχώτερον χρήσωμαι τοῖς 
ὀνόμασιν, μήτηρ ἀδιχίας ἐστὶν, ὡς ἔμπαλιν ἱπόττς 
διχαιοσύνης᾽ ὑπερδολῆς δὲ xal ἐλλείψεως pésov τὸ 
αὔταρχες᾽ ἐν ᾧ τὸ ἱερὸν Γράμμα περιέχεται, τὸ Μη- 
δὲν ἄγαν. 

Φίίιλωγος ἐκ τῶν ἐν Ἐξόδῳ ζητημάτων. 

Τὰ μέτρα πλεονάζοντα τὸν ὅρον ὑπερῦθαίνει, ὡς 
γίνεσθαι τὴν μὲν ἄμετρον φρόνησιν, πανουργίαν, τὴν 
δὲ σωφροσύνην, φειδωλίαν" τὴν δὲ ἀνδρίαν, θρασύ- 
τητα. 


TIT. Περὶ σοφίας κοσμικῆς. 
Τοῦ μακαρίου KvplAAov ᾿Α.λεξανγδρείας ἐκ τοῦ 
εθ' Aórov τοῦ κωτὰ Ἰουλιανοῦ. 

Πολὺ λίαν παρὰ τοῖς ἔξω χεῖται τὸ τῆς εὐστομία:; 
χρῆμα χαὶ τὸ λαμπρὸν τῆς λέξεως" ἕνι δὲ ὅμως τῶν 
ὁντσιφόρων οὐδέν. Τὸν γὰρ φύσει Θεὸν xa) Δημιουρ- 
γὸν οὐχ ἔγνωσαν, ἀναριθμήτους δὲ θεοὺς τῷ βέῳ xo 
μίζουσι. 

Φίλωνος éx τοῦ α' τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 

Ἡ εὐφνῖΐα πλεονάζουσα τῇ ῥύμῃ τῆς φορᾶς πρὸς 
πολλὰ δὴ τῶν ἀλυσιτελῶν εἴωθε χωρεῖν. Ἐν δὲ ταῖς 
διδασχαλίχις οὐχ ἐλάττω τὰ οὐχ ἀναγχαῖα τῶν ἀνα- 
γχαίων ἐστί. Διὸ προσήχει τὸν ἔφορον xal ψυχῆς 
ὑφηγητὴν, ὥσπερ γεωργὸν ἀγαθὸν, τὰ παραδλαστά- 
νοντα περιχόπτειν. 

TIT. Περὶ συνηθείας. 
Εἰρηναίου.--Οὐκ εὐχερὲς ὑπὸ πλάνης χατεχομένην 
πεῖσαι ψυχὴν. 
TIT. Περὶ τοῦ συμπεριφέρδσθαι. 
Τοῦ ἁγίου Εὐοταθίου ᾿Αγντιοχείας éx τοῦ περὶ 
"E6patcuov. 

Κατά τινα νομοθετιχὴν ἐπίνοιαν xal μεταχείρη- 
σιν εἰς πειθὼ τῶν προσταττομένων ὑπ᾽ αὐτῶν, xal 
τοῦ πολιτιχοῦ συμφέροντος, ἔν ἑκάστῳ ψεύδει χρῶν- 
ταν ἐν φαρμάχων εἴδει, οἱ νομοθέται δῆλον, 

Φίλωγος ἐκ τῶν ἐν Γ᾿ ενέσει ζητημάτων. 

Οὐ πάντα ἀληθῇ λεχτέον ἅπασιν ὅθεν xal νῦν Ó 
ἀστεῖος ὅλον οἰχονομεῖ τὸ πρᾶὅγμα μεταθέσει xal 
ἀπαλλαγῇ τῶν ὀνομάτων" τὸ δὲ, Πάντα ἀλήθευσον, 
ἀφιλοσόφου χαὶ ἰδιώτου παράγγελμα. El μὲν γὰρ ὁ 
τῶν ἀνθρώπων βίος εὐώδει μηδὲν παραδεχόμενος 
ψεῦδος, εἰχὸς ἣν ἐπὶ παντὶ πρὸς πάντας ἀληθεύειν" 
ἐπειδὴ ὃὲ ὑπόχρισις ὡς ἐν ἑκατέρῳ δνναστεύει, χαὶ 
τὸ ψεῦδος παραπέτασμα τῆς ἀληθείας ἐστὶ, τέχνης 
διϊ τῷ σοφῷ πολυτρόπου, χαθ᾽ ἣν ὠφελήσει μιμούμε- 
νὸς τοὺς ὑποχριτὰς, ot ἄλλα λέγοντες, ἕτερα δρῶσιν, 
6706 διασώσωσιν οὃς δύναντα!:. 


'Ex τοῦ ς' τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων. 
"Ὥσπερ τὰς ἄλλας ἀρετὰς ὁ ἀστεῖος, οὕτω: xA 
τὴν ἀνδρίαν χαθαρῶς ἐπιτετηδευχὼς ἐάν σὸν ταύ- 


2093 


RERUM SACRARUM LIDER If. 


2054 


«nv δπισχιάτῃ χάριν, χαιρῶν οἰχονομίχ χρῆται, μέ- A porum opportunitate utitur, manens quidem servia 


νων μὲν ἐν ὁμοίῳ xal τῆς ἐξ ἀρχῆς προθέσεως οὐχ 
ἀναχωρῶν, διὰ δὲ τῶν ἀδουλήτων συντυχίας ἐναλ- 
λάττων ὥσπερ ἐν θεάτρῳ μορφὴν ἑτέραν ὑπὲρ ὦφε- 
λείας τῶν ὁρώντων. Ἰατρὸς γὰρ τῶν χατὰ τὸν βίον 
πραγμάτων ὁ ἀστεῖος, ὃ; ἕνεκα τῶν χαιρῶν φρονί- 
pus ἐνεργεῖ τὰ ἀφροσύνης, χαὶ σωφρόνως: τὰς ἀχο- 
λασίας, χαὶ τὰς δειλίας ἀνδρείως, xaX διχαίως τὰς 
ἀδιχίας" καὶ γὰρ ἐρεῖ ποτε tà ψευδῇ οὐ ψευδόμενος, 
καὶ ὑδοίσει μὴ ὧν ὑδριστής. Λεγέτω χαὶ ὁ στρατ- 
τὸς ἢ τὰ πολεμοποιοῦντα εἰρήνην πραγματευόμενος, 
ἃ τὰ εἰρήνης πολεμεῖν διανοούμενος" ὑποδυέσθιυ xal 
βαΞιλεὺς ἰδιώτου σχῆμα, εἰ μὴ δύναιτο ἑτέρως τὸ 
συμφέρον τῇ τε ἀρχῇ καὶ τοῖς ὑπηχόοις Xa6elv: val 
ὁ δεσπότης δούλου, εἴνεχα τοῦ μηδὲν ἀγνοῖσαι πῶν 
κατὰ τὴν οἰχίαν δρωμένων. 


Φίλωνος àx τοῦ δ' τῶν νόμων ἱερῶν ἀ.11ηγορίας. 

Προσήχει τὸν πολιτιχὸν μὴ ἀπλῶς ὁμιλεῖν, ἀλλ᾽ 
ἔχειν διττὸν λόγον, τὸν μὲν ἀληθείας xa* τοῦ συμ- 
φέροντος, τὸν δὲ δόξης xai τοῦ ἡδέος. ᾿Ανάγχη γὰρ 
τῷ πολιτιχῷ μὴ ὅσα φρονεῖν συμφέροντα ἡγεῖται, 
xal λέγειν ἄντιχρυς, ἀλλ᾽ ἕνια ἀποχρύπτεσθαι, διὰ 
τὸ πολλάχις τὸν ἀχροατὴν ἀλλοτρίως διαχείμενον 
εἶναι πρὸς τὸ ἀχολάστευτον, χαὶ εὐθὺς τοῦ ἀληθοῦς 
ἀφηνιάζειν, ὡς μηδὲν ἔτι τῶν εἰς ἐπανόρθωσιν 
προσί:σθα'" ἀεὶ δέ γε τοῖς σοφοῖς ἐοιχέναι τῶν ἱχτρῶν, 
οἱ χαίειν τε xai τέμνειν T) χενοῦν μέλλοντες, ἢ v: 
τῶν οὐχ ἡδέων μὲν, λυσιτελῶν δὲ τοῖς χάμνουσι 
ποιεῖν, οὐ προλέγουσι τὰς θεραπείας, ἀλλ᾽ ἔστιν ὅτε 


xai πυνθανομένων ἀρνοῦνται" εἶτ᾽ ἐξαίφνης οὐδὲν C 


ἐλπισάντων τούτων, ἀλλὰ xal τἀναντία προσδοχη- 
σάντων, τὴν θεραπείαν μάλα εὐτόνως ἐπιφέρουσι, 
«b ψεύσασθαι μετὰ τοῦ συμφέροντος, χρεῖττον ἀλη- 
θείας ἀλυσιτελοὺς ὑπολαμύάνοντες. 


TIT. Περὶ σαρκικῶν ἀνθρώπων. 
Su.loroc ἐκ τοῦ C καὶ η' τῶν γόμων ἱερῶν ἀ.1- 
Anropíac. 

Ἐν fj μὲν ψυχῇ τὺ ἐχτὸς αἰσθητὺν ὡς μέγιστον 
ἀγαθῶν τετίμηται, ἐν ταύτῃ λόγος ἀστεῖος οὐχ εὑ- 
ρ'σχεται" εἰ δὲ ἐχπεριπατεῖ ὁ Θεὸς, τὸ ἐχτὸς αἰσθη- 
«ὸν ἀγαθὸν οὐχ ὑπείληπται. 


TIT. Περὶ συγγενῶν. 
Φίλωνος ἐκ τῶν ἐν Γεγέσει ζητημάτων. 


Φίλων χαὶ συγγενῶν ἔργον, ἐπελαφοίζειν τὰ πταί- 
σματα. . 


ΤΙΤ. Περὶ συμπαθείας. 

Φίίιλωνγος ἐκ τοῦ δ' τῶν ἐν Γενέσει ζητημάτων, 

Ὃ εὐλαθέστερος τρόπος οὐχ οὕτως ἐπὶ τοῖ; ἰδίοις 
ἀγαθοῖς γέγηθεν, ὡς ἐπὶ xol; τοῦ πέλας χαχοῖς 
ἀνιᾶται fj φοδεῖται" ἀνιᾶται μὲν ὅτ᾽ ἂν ἀνάξιος ὧν 
ἀτυχἧ, φοδεῖται 05 ὅτ᾽ ἂν ἐπιτηδείως χαχοπαθῇ. 

Σχέλ ᾿Ανάγνωθι ἐν τοῖς παραλλήλοις τὸν περὶ 
ἐλετμοσύνης παράλληλον, χαὶ τὸν περὶ τῶν πλησίον, 
xai εὐρέτης ἔχεῖότι vat, ἐστιν ἡ εὐσπλαγχνία va ἡ 
τυμπάθεια" δίελθε 2b χαὶ ἐνταῦθα bo τῷ v στοιχείῳ 
τὸν περὶ νυτηύντων τίτλον: 


lis sibi neque a prima volcntate deflettens, sed 
propter rerum molestarum occurrentias immutans, 
tanquam in theatro, in aliam formam, ad spectas 
torum utilitatem. Medicus enim est rerum ad vitam 
spectantium vir probus, qui pro temporibus pru- 
denter tractat stulta, sapienter lasciva, fortiter 
socordia, et juste injusta. Etenim dicet aliquando 
mendacia non menliens, insolentiaque non inso- 
Jens. Dicamus hunc esse exercitus ducem bellicis 
rebus pacem przparantem, οἱ pacificis bellum in- 
tendentem. Induat, ut rex, privati speciem, si 
nequit aliter utilitati suz& potestatis et subditoruni 
suorum consulere; et dominus cum sit, servi ha- 
bitum, ut nihil ignoret eorum qua in sua domó 


B aguntur. 


E Philonis quarta sacrarum legum allegoria. 


llominem politicum decet non conversari sim- 
pliciter, sed duplicem habere sermonem, unum 
veritatis et utilitatis, alterum apparentizx et jucun- 
ditatis. Necesse est enim homini politico non 
quanta pulat utilia esse, dici palam, sed aliqia 
occultari, quia sepius auditor ex adverso propter 
petulantiam stat, et inconsiderate veritati resistit, ita: 
ut nihil jam eorum quz ad melius tendunt, admit- 
tat, semper autem sapientes similes sint medicis, 
qui cum urere, secare aut haurire debeant, aut 
aliud quid injucundum sed utile zgrotis agere, non 
curationes suas ante patefaciunt, scd aliquoties vel 
interrogantibus regant. Deinde nihil omnino etiam 
sperantes, sed contraria providentes, curationem 
magno cum ardore adhibent, utile mendacium, in- 
utili veritati praeferentes. 


TIT. De carnalibus hominibus. 


E bhilonis septima εἰ octava sacrarum legum 

allegoria. 

In qua anima exterior delectatio ut maximum? 
bonum zstimatur, in illa ratio perfecta non inve- 
nitur. Sin autem Deus cireumit, exterior dclecia- 
tio bonum non reputatur. 


TIT. De cognatis. 
E Philonis quastionibus in Genesim. 


Amicorum et cognatorum opera alleviari adver- 
sitales. 


TIT. De sympathia. 
E l'hilonis quarta qugstionum in Genesim. 


Pia inagis indoles non tantum de propriis bonis 
gaudet, quautum de proximi malis dolet et metuit. 
Dolet quando immeritu« patitur, metuit quando 
bonus adversa experitur. 

Schol. Lege in parallelis parallela de eleemosyna, 
el de proximo, et invenies ibi pulchrum esse alie- 
na sentire ct compati; lic etiam perlege in v οἷδε 
mento tituluin de zgrotantibus. 


£095 
TIT. De tyrannis. 


E Philonis tertia sacrarum legum allegoria. 
Rex odiosa res tyranno ; alter enim pro legibas, 
alter contra leges gubernat. 


TIT. De artificibus. 
E Dionysii tractatu. primo de natura: 

His qui artem quamcunque ignorant et diutius 
morantur, quia operi non assueti nec laboribus exer- 
citati sunt, difficilem se przbet operatio. Progre- 
dientes autem, et multo magis jam perfecti facile 
que suscipiunt aptantes gaudent. 

E Philonis sepiima et octava sacrarum legum 
allegoria. 

Stulti admodum sunt qui ad perfectionem cujus- 
eunque scienti: attigisse arbitrantur. Si quis eniin 
propius esse credit, longius a termino distat; 
cum nullus hominum perfectus sit in nulla scien- 
tia, sed lantum indigeat, quantum tener omnino 
puer cum mox discere incipit, :tate jam cane- 
scente et artis simul exercitatione. 

E Philonis quastionibus in Genesim. 

Impossibile est natur: hbumanz attingere scien- 
tiz perfectionem. Nihil enim homo scit in summo 
gradu, sed scire tantum arbitratur ; perfectio au- 
tem cognitionis est in solo Deo. 

TIT. De ordine et habitu. 


E beati Cyrilli decimo sexto sermone contra 
Julianum. 


APPENDIX. — LEONTII ET JOANNIS 


2096 
TIT. Περὶ τυράννων. 
Φίλωγος éx τοῦ Y τῆς γόμων ἱερῶν dAAnrop'ac. 

Βασιλεὺς ἐχθρὸν τυράννῳ, ὅτι ὁ μὲν νόμων, ὁ δὲ 
ἀνομίας ἐστὶν εἰσηγητής. 

TIT. Περὶ τεχνιτῶν. 
Διονυσίου ἐκ τοῦ. περὶ φύσεως a'. 

Toi; ἀμαθέσι ἧστινος οὖν τέχνης καὶ διατελεστέ- 
ροις διὰ τὸ τῆς πείρας ἄηθες χαὶ τὸ τῶν ἔργων ἀτρι- 
ὄὲς, χάματο: ἐγγίνεται ταῖς ἐπιχειρὴ 7ησιν, ΟἹ δὰ 
προχόπτοντες, χαὶ μᾶλλον ἔτι οἱ τέλειοι ῥᾳδίως ἃ 
μέτεισιν χατορθοῦντες γάννυνται. 

ΦίίἫλωνος ἐχ τοῦ ᾧ xal η' τῆς νόμων ἱερῶν ἀ.1- 
Anropíac. 
Πάνυ εὐήθεις οἱ πρὸς τὸ πέρας ἧστινος οὖν ἐπι» 


B τέμης ἀφιχέσθαι διενοήθησαν" τὸ γὰρ ἐγγὺς elvat 


δόξαν, μαχρὰν ἄγαν τοὺ τέλους ἀφέστηχεν ἐπεὶ 
τέλειος τῶν γεγονότων οὐδεὶς πρὸς οὐδὲν μάθημα, 
ἀλλὰ τοσοῦτον ἐνδεῖ, ὅσον χομιδῇ νήπίος παῖς ἄρτι 
τὸ μανθάνειν ἀρχόμενος, πρὸς πολιὸν ἤδη τὴν ἡλι- 
κίαν ἅμα χαὶ τέχνη: ὑφηγητήν. 
Φίλωνος ἐχ τῶν ἐν l'erécst ζητημάτων. 

᾿Αμήχανον ὑπὸ φύσεως ἀνθρωπίνης εὑρεθῆναι τῆς 
olacoüy ἐπιστήμης «ὃ τέλος. Οὐδὲν γὰρ ἄνθρωπος 
ἄχρως οἵδεν, ἀλλ’ οἴεται μόνον εἰδέναι" τὸ δὲ τέλος 
τῆς γνώσεως ἀνάχειται μόνῳ Θεῷ, 

TIT. Περὶ τάξεως καὶ καταστάσεως. 


Τοῦ μαχαρίου Κυρίλλου ἐκ τοῦ ις’ τῶν κατὰ 
Ἰουμιαγνοῦ. 


Est locus idem qui supra col. 2091 D. Sed tamen post οὐδὲν hac sequuntur. 
Mundanze enim virtutis decus non tam Deum CQ Eoavópia; γὰρ, τῆς ἐπὶ γῆ, φημὶ, τὸ ἀγαθὸν, οὐκ 


inspectorem invitat, quam eernentium oculos. 


E beati Dionysii Alexandrini ad Aphrodisium 
epistola. 


Turpe videtur his qui sanum propositum tenent 
ad vera nobiliaque pergendi, ab aliis laudari; 
illis autem qui non recte judicant, si quis illis adu- 
lari voluerit, ab optimis ad mala inclinantur per 
laudem. 


E Philonis prima questionum in Exodum. 

Sophista, cum aliam opinionem habet verbis non 
utitur concordantibus; explicat enim quasi anhe- 
Jans virtutis cujusque laudes, tanquam sermone 
Feu venatione auditores multos capiens ; vita au- 
iem illorum plena est omnibus peccatis. Mihi vi- 
detur hoc nihil a scenicis comedis differre, qui 
ezepius cum sint negligentes et insipientes, quidam 
etiam depravati et adulatores, in heroas transmu- 
tantur ; paulo post autein exuentibus vcstem, pro- 
prie ignobilitatis signa apparent. 

TIT. De injurioso. 

E Cyrilli duodecimo scrmone contra Julianum. 

hijuriosis uti. sermonibus si quis non gestiat, 
cvidens mihl videtur; hoc enim plebem olet si- 
᾿γὼ} el ir.via. 


Ex decimo sexto eorumdem. 
Jur; e et indecorum. ct his qui bene vivere cu- 


- αὐτὸν ἐπόπτην ἐποίησε μᾶλλον, ἀλλὰ τῶν ὀρώντων 


«οὺς ὀφθαλμούς. 
Tov μαχαρίου Διονυσίου .1Ἰεξαγδρείας ἐκ τῆς 
πρὸς ᾿Αφροδίσιον ἐπιστολῆς. - 
Τὸ μὲν &x τῶν ὄντων αἰσχρὸν ὑγιεῖ κρίσει πρὸς 
τὰ ἀληθὴ χαὶ σεμνὰ χωρεῖν ἔπαινος" τὸ δὲ τοῖς οὐχ 
ὀρθῶς ὑπειληφόσι βουλόμενον ἀρέσχειν ἀπὸ τῶν 
χρειττόνων ἐχχλίνειν πρὸς τὰ φαῦλα δι’ ἔπαινον, 


Φίλωνος ἐκ τοῦ α' τῶν ἐν Ἐξόδῳ ζητημάτων. 

Ὁ σοφιστιχὸς, γνώμης ὧν ἑτέρας, λόγοις οὐ avv- 
ἀδουσι χρῆται" διέξεισι μὲν γὰρ ἀπνενστεὶ τοὺς ἀρε- 
τῆς ἑχάστης ἐπαίνους, οἷα λόγῳ πολὺς ἐπὶ θήρᾳ τῶν 
ἀχουόντων᾽ ὁ δὲ βίο: ἐστὶν αὐτῶν πάντων ἀνάπλεως 


D ἁμαρτημάτων᾽ xal μοι δοχεῖ τῶν ἐπὶ σχηναῖς ὑπο- 


χριτῶν» διαφέρειν οὐδὲν, οἱ πολλάκις ἡμελημένοι xal 
ἄφρονες ἄνθρωποι διεφθαρμένοι, τινὲς δὲ καὶ θερα- 
πεύοντες, εἰς ἄρωας ἀσχοῦνται" μικρὸν δὲ ὕστερον 
ἀποθέμενοι τὴν σχευὴν, τὰ τῆς ἰδίας ἀδοξίας àva- 
φαίνουσι σημεῖα. 
ΤΙΤ. Περὶ ὑδριστοῦ. 
Rvpl.AAov £x τοῦ (B' τῶν χατὰ 'JovAiarcv. 

Τὸ μὲν xaxa; ἀγορεύειν οὐχ ἂν ἕλοιτό τις, εὔδη- 
A^» οἶμαι παντί" δημῶδες ὅμως τοῦτο xal ἀτγο- 
patov. 

'Ex toU tz' τῶν αὑτῶν. 
Πᾶν αἰσχρὸν xai ἀχαλλὲς, xal τοῖς εὖ βιοῦν ἢρη» 


2097 


RERUM SACRARUM LIBER II. 


2093 


μένοις ἀνάρμοστον 15, ὑδρίζειν ἐστὶ, xal οὐχ ἄν τις A rant minime conveniens est injurias jactare; et 


εἴη τοιοῦτος τῶν iv ἐφέσει σεμνότητος xal ἐπεει- 
χείας. 


TIT. Περὶ ὕπνου. 
Κιήμεντος ἐκ τοῦ d' στρώματος. 


Ὅσα περὶ ὕπνου λέγουσι, τὰ αὑτὰ χρὴ xal πεοὶ 


θανάτου ἑξακούειν' ἑχάτερος; γὰρ δηλοῖ τὴν ἀποστα- 
σίαν τῆς ψυχῆς, ὁ μὲν μᾶλλον, ὁ 65 ἧττον (25). 
TIT. Περὶ φθόγου. 


Tov μαχαρίου Κυρίλλου ἐκ τοῦ ιη' Aóyov τῶν 
xatà Ἰουλιανοῦ. 


Τοῖς οὐχ ἔχουσι βίον τὸν ἐπιειχῇ xal τεθαυμα- 
αμένον, coptixby, ὡς Eotxe, τὸ εὐδοχιμεῖν ἑτέρους εὐ- 
Qota xat ἀρ:ἧ. ἜἜγχλη μα γὰρ τῆς ἑχυτῶν φαυλότῃ- 
τος ποιοῦνται τὸ χρῆμα, xai ταὶς ἑτέρων εὐχλεία:ς 
ἐρηθισμένο!, τὴν τῆς; βασχανίας ὠδίνουσι φλόγα. 
Καίτοι μᾶλλον ἐχρῖν ζηλοῦντας ἐλέσθαι τὸ ἄμεινον, 
καὶ πάντα Gelyvag χάλων ἁμιλλᾶσθαι φιλεῖν τοῖς ὧδε 
λαμπροῖς, οὐ φιλοψυχίας ποιήσασθαι πρόφασιν, ἃ 
χατορθοῦν οὐ δεδύνηνται. 

Φίζλωνος ἐκ τοῦ c' τῶν ἐν Γεγέσβι ζητημάτων. 

Οἱ βασχανίᾳ χαὶ φθόνῳ ῥηγνύμενοι τῆς περὶ ἐτέ- 
ρους εὐπραγίας ὀλιγωροῦσι xal τῆς αὑτῶν ἐξ ἐχεί- 
νων ὠφελείας, ἄμεινον ἡγούμενοι βλάπτεσθαι μᾶλλον, 
3 ὑφ᾽ ὧν οὐχ ἐθέλουσιν εὐεργετεῖσθαι " ζημίαν γὰρ 
ὑπολαμβάνουσι xà; ὑπὸ τῶν βελτίστων προτεινομένας 
χάριτας. 

TIT. Περὶ φιιαυτίας. 
Τοῦ μαχαρίου Διογυσίου ἐκ τοῦ περὶ φύσεως. 


nunquam talis invenietur inter eos qui nobilia et. 
decora affectant. 


TIT. De somno. 
E Clementis primo stromate. 
Quz de somno dicuntur, eadem oportet de morte. 
audiri. Uterque enim exhibet anima separationem, 
bzc majorem, ille minorem. 


TIT. De invidia. 


E beati Cyrilli decimo octavo sermone coutra ὅι.- 
lianum. 


His qui vitam non sequuntur convenientem ct 
honorabilem, molestum est, ut videtur, si czteros 
cernapt facili et decora vita gaudere. Exprobrstio 
sua pravitatis hzc bona illis videntur ; et aliorum 
laude vulnerati , invidim flatinmam concipiunt. 
Melius certe esset si invidiosi meliora affectarent, 
et omnes vivo et pulchro ardore 2mularentur hos 
qui ita fulgent, nec socordie velo tegerent qux 
bene dirigere nequeunt. 


E Philonis sexta questionum in Genesim. 

Qui invidia et zelo excitantur, beneficentiam in 
aliis parvi faciunt, et quam ipsi ex illis ducero 
possunt utilitatem; potius zstimantes vulnerari, 
quam ab his, a quibus non volunt, curari. Damnum 
enim reputaut prestata ab optiinis beneficia. 


TIT. De amore proprio. 
E beati Dionysii tractatu de natura. 


Ἐπεὶ καὶ σύμθουλος ἀγαθὸς ὥφθη ξένοις ὁ πολλά- C — Cum vir bonus consiliarius visusest alienis sepius 


xig ἐν oixe(a βουλῇ σφαλὼν, τυφλώττει μέν τις ἐπὶ 
πολὺ περὶ τὰ αὐτῷ προσήχοντα διὰ φιλαυτίαν. ᾿Δπροϑ- 
*100; δὲ xal σχολαξζούσῃ τῇ διανοίᾳ τοῖς ἐχτὸς 
προϊὼν, ῥᾷον αὐτὸν εὐσύνοπτον ἔχε: καὶ καταφανῇ 
τὴν διάθεσιν" εἶτα ἐχείνοις συγχροτη θεὶς xat διαδο- 
ν:σθεὶς ἐντρεχεστέρως τε νοεῖν γενόμενος xal ἑαυτοῦ 
ots συνησθήσεται, εἴ γε: χαὶ τῆς ἐν τοῖς meptxet- 
μένοις ἀληθείας ὀξυδερχὴς ἐπιγνώμων γένοιτο. 
Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ Εὐαγγελιῶγν β'. 

Συμδοίνει πολλάκις καὶ τῶν σοφῶν τινας παρορᾷν 
τινα, τῆς ἰδίας διανοίας χρίσει, μᾶλλον δὲ οἧσει q:À- 
αὐτίας ῥέποντας. 

Τοῦ αὐτοῦ éx τοῦ κα' xezaJAa'ov. 

᾿Αλλὰ π:Ίπειστα! ὡς ἀπάντων χαλεπώτατον αὐτὸν 
Ὑινώσχειν χαὶ θεραπεύειν διὰ τὸ προσπεφυχέναι ἀν- 
θρώποις τὸ φίλαυτον, xai χλέπτειν τὴν τοῦ ἀληθοῦς 
χρίσιν Exáavou τῇ περὶ ἑαυτοῦ προσπαϑεΐ. 
Φίλωνος ἐκ τοῦ β' τῶν ἐν Π᾿ εγέσει ζητημάτων. 

Οἱ ἑαυτῶν μόνον ἕνεχα πάντα ποάττοντες, φιλαυ- 
«la τὸ μέγιπτου χαχὺν ἐπιτηδεύουσιν, ὃ ποιεῖ τὸ 
ἄπιχτον, x9 ἀχοινώνψητον, τὸ ἄφιλον, τὸ ἄδιχον, τὸ 
ἀσεδές" τὸν γὰρ ἄνθρωπον ἡ φύσις χατεσχεύασεν 
σὰν ὡς τὰ μονητιχὰ θηρία, ἀλλ᾽ ὡς τὰ ἀγελαῖα καὶ 
σέυνομα χοινωνικώτατον, fva μὴ ἑαυτῷ μόνῳ ζῇ, 
ἀλλὰ xaX πατρὶ xal ἀδελφοῖς χαὶ νυ αιχὶ xat τέχνοις 
χαὶ τοῖς ἄλλοις συγγενέτ', χαὶ πατρίδ: χαὶ ὁμοφύ- 


in propria voluntatecaptus, caecus quidem estquisquc 
multum circa re$ qus ad illum pertinent ob amorem 
proprium. Sine agitationé et cum lenta reflexione his 
qui sunt exterius occurrens, se facile visibilem, et 
claram suam intentionem przxebet. Deinde ab illis 
pressus et cruciatus , diligentius attendere discil 
et de scipso forte gaudebit, si veritatis αυ in 
circumjacentibus est acutior factus sit observator. 
Ex ejusdem secundo capite de Evangeliis. 

Contingit s»pius quosdam inter sapientes despi- 
cere aliquem, proprie reflexionis judicio, magis 
autem amoris proprii inspiratione ductus. 


Ex ejusdem capite uno et vicesimo. 


D Creditur omnium esse difficillimum seipsum no- 


scere et curare ob innatum hominibus amorem 
proprium, et latere cuique veri judicium ob nati- 
vam in seipsum inclinationem. 


E Philonis libro secundo quastionum in Genesim. 

Qui sui gratia omnia faciunt, ex amore proprio 
summum malum perpetrant, unde flt ut sc sepa- 
rent neque cum aliis communicent, amore careant, 
injuste improbeque agant. Natura enim hominem 
constituit, non ut solitaria animalia sed potius ul 
gregaria et communiter viventia, maxime socium, 
ul non sibi ipsi solummodo vivat, sed etiam patri, 
fratribus, uxori, infantibus cseterisque cognatis, 


(23) llic quequa locus. videtur pertinere ad lacunam libri 1. 


8039 S. EPHRAIMUS ANTIOCHENUS. 2100 


Vim patrie, contribulibus et omnibus hoiminibus, 4 λοῖς καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις, xai πολὺ πρότερον τῷ 


u;.le omnia autem Patri et Creatori, Πατρὶ καὶ Ποιητῇ. 

Ex Evagrio, V:€ amorem proprium qui omnia Εὐαγρίου. "11 ἀπὸ τῆς φιλαυτία: τῆς πάντα μι- 
elio habet ! σούσης ! 

TIT. De percussoribus. TIT. Περὶ φονέων. 
, Ex Philonis questionibus in legem. ᾿Φίλωγος ἐκ τῶν ἐν τῷ γόμῳ ζητημάτων. 

Quam dirum ultra fas pati, οἱ concessum quid Ὡς δεινὸν παρὰ τὸ δέον παθεῖν, xal ἁρπάζειν τι 

rapere, παραδοθέν. 
TIT. De oculo. TIT. Περὶ ὀφθαλμοῦ (26). 
E. Philonis libro primo questionum in Exodum. díluroc ἐχ τοῦ a' τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 
Visus a cxteris sensibus eo etiam differt, quod Ὅρασις παρὰ τὰς ἄλλας αἰσθήσει: xal ταύτῃ 


ceteri rebus sensu perceptis penetrantur, verbi διαφέρει, ὅτι αἱ μὲν ἄλλαι ταῖς αἰσθητοῖς ἐγχατα- 
causa, gustus permiscetur succis, olfactus editis va- μίγνυνται, οἷον ἡ γεῦσις ἀναχιρνᾶται τοῖς χυμοῖς, 
poribus, auditus sonis ad aures traditis : in visu χαὶ ἡ ὄσφρησις τοῖς ἐπαναδιδομένοις ἀτμοῖς, xat al 
autem simile quid locum non habet; ille enim ín p àxoat ταῖς φωναῖς ἐνδυομέναις εἰς τὰ ὦτα. Ἐπὶ δὲ 
profundum corporum non permeat, sed solum su- — τῆς ὁράσεως τὸ παραπλήσιον οὐ γίνεται " οὔτε γὰρ 
perficiem quatenus sese objicit, attingit, neque αὕτη διὰ τοῦ βάθους τῶν σωμάτων χωρεῖ, ψαύει δὲ 
corpora in visum transeunt. τῶν ἐπιφανειῶν μόνον χατὰ τὴν προσθολὴν, οὔτε τὰ 
σώματα εἰς τὴν ὄψιν εἰσδύεται. 


(26) Fragmentum hoc czterishujus tituli adden- — lonis, incipiens τὰ αὐτὰ χαθήχοντα, pertinet ad 
dum est p. 100, col. 2. Quod autem ibidem est Phi- — praecedentem titulum, Περὶ διαγνώσεως, etc. 








ANNO DOMINI DXLVI. 


SANCTUS EPHRAIMUS 


ANTIOGHENUS PATRIARCHA. 


NOTITIA. 


(Fasnic. Biblioth. Grec. ed. Harles, t. X, p. 750.) 


S, Ephraimi, junioris et diversi ab Ephraim monacho Syro, patriarch:ze Theopolitani (a) sive (b) An- 
üocheni (ante seculi sexti medium), qui licet Syrus et ipse, Grzce etiam plura scripsit, λόγοι διά- 
φηροι, scripta varia pro defendenda Chalcedonensis synodi doctrina contra Nestorium , Eutychem , Se- 
verum et Acephalos, jam pridem deperdita omnia. Ex his tria evolvisse se volumina Photius testatur , 
sed duorum tantum argumenta memorat. In primo continebatur. Epistola ad Zenobium , scholasticum 
Einesenum, secta Ácephalum, dicta Leonis Romani calumniantem, in qua Ephrzmvs Orientales negat 
peccasse, cum Ilymno Trisagio addiderunt verba, qui crucifixus est pro nobis, quoniam ad Christum illa 
retulere : peccasse autem Byzantinos , qui illa intellexerunt de SS. Trinitate. Memorat et singularem 
Collectionem canonum ecclesiasticorum (Syris illo tempore, ut videtur, usitatam), in qua canon secundus 
concilii secundi eecumenici, CPoli, 381, celebrati, fuit canon 166. In. codem primo volunine erant Il 
epistole Ephremi Ad Justinianum. imper. Ill. Ad. Anthimum "Trapezuntis episcopum de coadetnnancéo 
Estvche. 1V. Ad Domitianum (nescio, an ad illum Melitenes episcopum , ad quem Eulogius Ale apud 
Photium cod. 995 et 930, p. 459. V. Ad Syncleticum Tarsi metropolitam, contra Acephalos. M. Ad Anthi- 
minm iterum, et. Vll. Ad Brazem Persam. Vlll. Ad Monachus in Nestorii lievesin propensos. IX. Ad Culli- 


(a) llazp:iogns Θεουπόλεω: * Reines. Varr. lect.— legibus narrat. Vide Reincs. Varr. lect ,p. δ. οἱ 
.. SAT, add. cumdem., p. 152. quie notavi volum. V, pag. 93 (vo'. VEM, p. 251, 
' (0) Be episcopatu etiam intelligenda l'hotii verba, — nov. ed. ubi vid. notas. Add. Bayeri. Epistola. 
god. 229. "0; τῶν ἱερῶν τῆς Αντιηχείας θεσμῶν, ἴῃ Thesauro. cpistolico , Vacroz. tom. L1, p. 21. 
ἡγεῖτο, non, ut Scuottus : qui de sacris. Antiochiw [1[{411..).Ψ 


$10] NOTITIA. 9103 
rici deserlores, πρὺς τοὺς ἀποπίοστας ἸΚαλλινίχγυ, ubi verba : ὅτι τὰ παρὰ ταύτην (τὴν τοῦ Θεοῦ Ἔχχλη- 
o:av) σνναχτήρια ληστῶν ἐστι σπήλαια, reddenda sunt, et quod, qui extra eam (Ecclesiam Dei) conventus 
funt, sint spelunce iatronum,non, ut. vertit Schottus : et qui ad eam tabem conventus fiunt. X. Synodica 
actio de libellis quibusdam Eutychianis Syncletico Tarsi episcopo ejusque syncello, Stephano monacho 
oblatis. XI. Epistola ad Megam sive Magnum, episcopum Berrhoensem. XII. Ad Eunoium monachum. Xlll 
Sermones panegyrici octo. 4. 1n encxnia templi SS. prophetarum. 2. In natalem Jesu. 5. Ante jejunia, 
4 Catecheticus ad baptizandes, ei; τὴν χατήχτσιν τῶν νεοφωτίστων. 5. In. encznia templi Michaelis 
archangeli in Daphne. 6. In sanctam Quadragesimam. 7. In. unam Quadragesim:e nonam. 8. 1n sancta 
feria quarta ad baptizandos. 

Ejusdem S. Ephremi alterum volumen in quatuor libros divisum, quorum primo, tertio et quarto mna- 
ximam partem Cyrilli Alex. et synodi Chalcedonensis apologia adversus Nestorianorum , Eutychiano- 
rumque, speciatim monachorum Orientalium Severianorum ac Theopaschitarum calumnias; in secundo . 
continebatur dissertatio de quinque quiestionibus ab Anatolio scholastico propositis, 1. Utrum nunc 
etiam secundum carnem Christus nascatur? }} Cor. v, 16. M. Si Adamus compositze fuit substantie, 
quomodo conditus sit immortalis? lll. Unde constet Joannem evangelistam adhuc manere? Joan. xx, 
923.1V. Si Adam conditus fuit immortalis, quomodo ignoraverit, quid ex re ipsius esset? V. Quis 
sensus verborum Gen. 11, 92 : Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est ? Liber tertius dicatus fuit Domno 
et Joanni monachis in Cilicia secunda versantibus. Conf. Reines VV lect. p. 152 et 133, et Coteler. tom. 
II Monument. p. 651. Hic, ni fallor, Petri meminit Photius. V. eumdem Coteler. in, Coust, apost.,1om. ll, 
part. n, p. 416 b. 


Iudex scriptorum, quorum ex Ephremo Pliotius meminit ; numeri denotant paginas editionis Grece lHeschel 


Ambrosius, 425. Ὁ Μεδιολάνων, ἐν τῷ περὶ À — Cyrillus Hierosolymitanus, 422. 


ἐνανθρωπήσεως λόγῳ, 422, 425 , ὁ θαυμάσιος ὁμο- 
λονητής, 443. Ἐν τῷ λόγῳ, ὅς ἐπιγράφεται, Περὶ 
ἑρμηνείας τῆς πίστεως. Ibid. Contra Apolinarium, 
413, 495, 429. Ἐν τῷ λόγῳ, ὃν ἐπέγραψε, Γρατιανῷ 
τῷ βασιλεῖ, 425. 

Amphilochius, 405. Iconii, episc. 415, 414, 422, 
433. Epistola ad Seleucum, 425, 434. 

Antiochus Ptolenmaidis, 411. 

Apollinarius, 411, 415, 420, 495, 4206, 456. 

Arius, 528. 

Ariani, 415. 

Athanasius, 405, 421, 424, 425, 496, 127, 429, 
433. Epistola ad Epictetum, 412, Ad Julianum, 
inp. 431. Ad virgines, 425. Ad Maximum philoso- 
phum, 425. "Ex τοῦ xa:à ᾿Αρειανῶν, 420. Ἐν τῷ 
περὶ πίστεως λόγῳ, 424. Ἐχ διαφόρων λόγων, 420, 
425, 

Atticus CPolitanus in epistola ad Eupsychium, 
431. 

Baradatus. Infra in Simeone. Ejus cpistola ad 
Leonem imp. 4357. Ad Basilium Antiochenum 
episcopum, 457. Hunc Baradatum et Jacobum, mo- 
nachos catholicos, cum Jacobo Darad:eo , Severi, 
Antioch. seclatore confundit et Photii verba niale 
intelligit Baron. Ad a Chr. 555, docente Assemanno 
in Bibl. orientali , tom. 1, p. 19. 

Basilius Cxesariensis, 405, 425, 427. Ὁ ix τῦὺς 
Καππαδοχίας πᾶσαν φωτίσας τὴν οἰχουμένην, 44. 
'UXapnpb; τῆς Ἐχχλησίας χηρυξ, 454. 

Ἐν τῷ περὶ πίστεως, 410, 421. Περὶ εὐχαριστίας 
420. "Ev τῷ χατὰ Εὐνομίον λόγῳ, 450, 451. "Ev τῷ 
πρώτῳ χεφαλαίῳ, ibid. ᾿ 

Epistola ad Sozopolitanos, 420, 425. Ad Apolli- 
narium, 420. 

Cyriacus, episcopus Paplii, qui Patribus cccxviu 
in concilio Niceno interfuit , 125, 453. "Ev τῷ 
εἰς τὰ zog àv λόνῳ, 195 


Cyrillus Alex. 404, 406, 411, 412, 419, 421, 
451, 420. Ὁ νιχηφόρος, 429, 451. "Ev xai; ἀντιῤ- 
ῥήσεσι, 414. ᾿Απολογαὶ τοῦ tQ" ἀναθεματιτμοῦ, 420. 
Ἐν τῷ κατὰ Συνουσιαστῶν λόγῳ, 416 Ἐν τῇ ἕρμη- 
νείᾳφ τοὺ ἀποπομπαίου, 416, 420. "Ex τῶν θη πλυ- 
ρῶν, 490, 425, 424, 425, 429, 450, 424. 

Epistola prior ad Succensum , 411, 414, 425, 
450, 451. Posterior 410,. 420, 425, 425, 4206, 
439. Ad Eulogium presb. 4129, 425, 450. Ad regi- 
nas, 420. Ad orientales, 451, 499, 425. Ἕν τῷ κατὰ 
Νεστορίου, 425. 429, 459. Ad Nestorium, 415, 414. 
Epistola prima, 432, 4354, 420. Ad Acacium, episc. 
Scvthopolitanum, 416. Ad. Acacium M-litenes, 423, 
451. Ἐννάτῳ λόγῳ τῶν ὑπομνημάτων in Evangel. 


E αραπηΐς, 441, 412, 418, 421, 495, 451. Ἐκ τοῦ εἰς 


τὸν εὐαγγελιστὴν Ἰωάννην ὑποιλνήματος 8. 6λίου 8’, 
490, 450. Βιδλίου ζ', x, V, 420. In Leviticum, 452. 
In Epist. ad lHelirzos, 420, 425, 450. In Isaiam, 490. 
In. Mauhzeum, 451, 432, lib. », 429. In psalmum 
octavum, 420. In prophetam Malachiam, 424. Za- 
chariam, 450. Ἔν τῷ περὶ πίστεως, 429, 450. "Ex 
τὴοῦ περὶ ἀπαθείας λόγου, 430, lMzo* πάθους, 420. 
Ἐν τῷ κατὰ '᾿Αρείου λόγῳ, 4523. Περὶ ἐνανθρωπῇ- 
σεως, 420, 495, 430, 425. "Ev τῷ πεοὶ tig iv 
πνεύματι λατρείας ἑδδόμῳ, 451. Ἐννάτῳ βιθλίῳ, 
424, 452. "Ev τῷ τρίτῳ χεφαλαίῳ τῶν ἀναθεματι- 
σμῶν, 421. "Ex τῶν σχολίων, 420, 495, 427, 451, 
432. 


C Dionysius Areopagita, 420. 


Domni perversa. explicatio verborum Joannis I, 
14 : Et habitavit in nobis, rcjicitur, 421. 

S. Ephraim àv τῷ περὶ ἐνανθρωπήσεως xaX εἰς 
τὸν μαργαρίτην, 420. 

Epiphanius, 424. Ἐν τῷ περὶ αἱρέσεως πρώτῳ 
2:6)lo, 124. : | 

FErechthius, 425, 426. 

Eusebii Paiayhili Historia ccclesiustica, &XA8. 


8103 . 8. EPHRAIMI ANTIOCHENI 9104 
" EKustatbius Ὁ μέγας, ὁ τῆς ᾿Αντιοχέων ἱερεύς, Α — Manes, 417, 423. 


441. Marcion, 425, 456. 

' Eutyehes, 406, 407, 45, 449, 125, 426, 428, Nestorius, 404, 407, 415, 415, 492, 496, 498, 

A35, 430. mE 456. 

'' Flavianus, 419. Nestoriana hzeresis Paulo Samosateno suffragata, . 
Gregorius Neoczsariensis, 425. 4506. 


Gregorius Nyssenus, 404 , 405, 424, 425. Ejus - Paulus Emesenus, episc. 422. Παῦλος ὁ Ἐμέπης 
gatecheticus, 495. Ἔν διαφόροις λόγοι:, 424, contra ἐπίσχοπο:, χατενώπιον ὁμιλήσας Κυρίλλου. — Ita 
Apollinarium , 421 , 450. Liber m Contra Euno- legendus est ille locus, judice Cotelerio, toin. If, 
mium, 425. ΙΝ Monum., p. 651, quem conferes. 

Gregorius theologus Naz. 433, 434, 425, 405, Paulus Samosatensis , 426, 456. 

446, 420, 421, 424. Ἐν τῷ περὶ βαπτίσματος Petrus apostolus, ὁ χορυφαῖος, τὸ στόμα &mo- 
λόγῳ, 411. Ἐν τοῖς γενεθλίοις, homilia in natalem στόλων, 423. 
Jesu, 425. Ἐν τῷ περὶ Υἱοῦ δευτέρῳ λόγῳ, 425. Peiwas Alexandrinus, martyr, 492. 


Ad Cledonium epistola secunda, 425, 424. Proclus CPolitanus, 405, 415. Ἐν τῇ Τεσδαραχο- 

' Milarius ὁ ὁμολογητής, confessor, 493. στῇ, homilia in Quadragesimam , 492. Ἐν τῷ el; 
Ignatius ὁ θεοφόρος, 405. Kat μάρτυς, Σμυρναίοις τὸ γενέϑλιον λόγῳ, χαὶ ἐν ἄλλοις διαφόροις, 425. "Ev 

ἐπιστέλλων, 421. Πουλχεριαναῖς μετὰ τὸ γενέθλιον, 4350. 

᾿ ]sidori monachi, genere Alexandrini, Epistolz, Severianus ὁ Γαδάλων, ἐν τῷ δ΄ περὶ πίστεως 

406. λόγῳ, 495. "Ev τῷ περὶ ἑνώσεως, ibid. 

^ Jacobus (infra in Simeone) ; ejus epistola ad Ba- Severiani, ol ἀπὸ Σευήρου, 404, 405, 40, 4320, 

gilium Antiochenum, episc. 457. 422, 491. Ἢ τοῦ Σευήρου αἵρεσις, 410. 

' Joannis evangeliste πράξεις xot βίος, 418. Simeonis Stylite epistola, 437. Simcon , Bara- 


Joannes Chrysostomus, 405, 421 , 424, 425. Τὸ — datus et Jacobus a probitate et concordix studio 
κατὰ Ἰωάννην ἀναπτύσσων Εὐαγγέλιον. Ἐν ἑυνδεχάτῃ — laudantur, 408 et 419. 
ὁμιλίᾳ, 422. In priorem δά. Timotheum, 425. Ho- Synodus Niczna, πίστις ἣν ol «tn ἅγιοι Πατέρες 
milia 3 in Epist. ad Ephes., 424. Ὃ σοφὸς Ἰωάν- ἐξέθεντο, 428, 450. --- Chalcedonensis, 402, 406, 
ync , 430. Ἐν τῷ περὶ τῆς ἀναλήψεως λόγῳ, 459. 401, 419, 421, 425, 426, 427, 438, 432, 453, 455, 
julius Rom:e, episc. 404, 405, 425, 420, 427, 430, 451. — "A χατὰ Νεστορίου Κύριλλος ἐν 'Egé- 
450. "Ex τοῦ περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ἑνώσεως τοῦ 30- (C σῳ διεπράξατο, 428. Κατὰ τὴν ἱερὰν τρίτην σύνοδον 
poco; πρὸς τὴν θεότητα, 422, Ἐν τῇ πρὸς Δόχιον παρήγαγε μαρτυρίας χατὰ Νεστορίου, 4359. — 
ἐπιστολῇ, 424. Πρὸς τοὺς χατὰ τῆς θείχς τοῦ Λόγου — CPolitana, 404. Τὴν τῶν pv' σύνοδον οὐδ᾽ εἰ γέγογε, 
σαρκώσεως ἀγωνιζομένους, 427. Ἔν τῷ λόγῳ τῷ τῶν Αἰγυπτίων τινὲς εἰδέναι ἠθέλησαν, 456, 
κερὶ ὁμοουσίου, 4506. Ephesina λῃστριχή, 419. 

S. Leo, papa Romanus, 428, 405, 425, 424, 427, Theopaschita monachi quidam Orientales , 429. 
455, 455, 436. Epistola ad sanctum Flavianum Eorum epistola, quam Ephremius Antiochenus, 
CPol. 404, 428, Tomus, 455. — Ad Leonem imp.  confutavit, 4506. 

401, 405, 407, Valentinus, 495, 450. 

Macedonius, 428. 7 





c 
- 


^ - 


FRAGMENTA. 


MONITUM IN SEQUENS FRAGMENTUM. 
(Auc. Mai, Biblioth. nov. t. IV, 65.) 


Ephremii seculo sexto patriarcha: Antiocheni celebris est orthodoxia, quam pluribus scriptis suis 
contra hazreticos demonstravit. Cum in duobus Vaticanz bibliothecz codicibus dogmaticum fragmentum 
inihi se obtulisset ejus operis, a Photio olim cod. 228, latissime excerpti, ita tamen ut Vatic. hoc frag- 
fnentum apud Photium desideretur,edidi id olim Grace, nunc vero etiam Latine ad communem notitiam 
deferre volo, presertim quja de pontifice nostro Leone, cujus inclytam defendit epistolam, bene 
meretur. | 


$9 
Ephraemii archiepiscopi Antiochia ex ejus apologia Τοῦ ἁγίου ᾿Εφραῖμ ἀρχιεπισκόπου ᾿Αντιοχείας, 
- pro synodo Chalcedonensi et épistola sancti ἐξ ἧς ἐποιήσατο ἀποιλογίας ὑπὲρ τῆς ὃν Xa4- 
Leonis. ὔ κηδόνι συνόδου καὶ τόμου τοῦ ἁγίου Λέοντος. 


Dic nobis, sodes, ab omni importuna mentem Εἰπὲ δὲ ἡμῖν, ὦ τᾶν, πάσης τῆς ἀντιπαθείας 
defendens repugnantia, Fuitne tempus post fa- ἀχεραίας φυλάττων τὴν διάνοιαν, ἦν ποτε χαιρὸς 


2105 


FRAGMENTA. 


2100 


& r5 τῆς ἐνανθρωπήσεως ὅτε ὁ osaapxotvo; Λόγος, A etiam liunianationem, quo incarnatum Verbum Deus 


Θεὸς ὧν, οὐχ εἶχε τὴν ἰδίαν αὐτοῦ ἔμψυχον σάρχλ 
πελείαν; ἣ ἐπειδὴ ἐπέζευσεν ἐπάνω τῶν χυμάτων 
«τῆς θσλάσσῃης, οὐχ ἐφύλαττον οἱ πόδες τὸ ἰδίωμα 
τῆς ἀ θρωπίνης φύσεως ; ᾿Αλλ᾽, ὦ βέλτιοτε, ἐν τῇ 
ἀνθρωπίνη φύσει τὰ ὑπὲρ φύσιν ἔπραττε Χοιστὸς 
ὁ Θεὸς ἡμῶν, οὐχ ἀνηρη μένης ἣ ἀφανισθείστις τῆς 
ἀνθρωπίνης ἰδίας αὐτοῦ σαρχός" χἂν αὐτῆς ὃὲ vf; 
ἐνεργείας fj Ifa πείσῃ σε τὴν σάρκα ἐπὶ τῆς οἰχείας 
μεμενηχέναι φύσεως ὁμολογῆσαι" v) γὰρ πεζεύειν 
xaY ποσὶ βαδίζειν, εἰ μὴ xa13 ταντασίαν ἐγένετο, 
πρίδτλον ὅτι ποδῶν ἐστιν ἡ ἐνέρνεια τῆς fus 


el 
}ο 
ee 
ῳ 
^ 


ΩΣ 


9 
τὴν τοιαύτην πορείαν πάντες ctopatizfy τε χαὶ ala- 


θυτὴν λέγουτε" τὸ ἐπὶ τῆς θαλάσστς πεζεύειν, τοῦτο B 
τῖς θεότητος ὑπῆρχε διὰ σαρχὺς ἀνθρωπίνης ἐν- 


εργηύσης. Εἰ μὲν οὖν γυμνῇ τῇ σαοχὶ τὴν ἐνέργειαν 
ἐλέγομεν γίνεσθαι τοῦ γεγονότος, ἄπορος ἣν ὁ λο- 
γισιλός " χαθάπερ xxi εἰ μόνῃ τῇ θεότητι βαδίζειν 
ἀνετίθεμεν, πορείαν ὑποτιθέμενο:, xal πεζεύειν ὁμο- 
λογοῦντες. Νὺν ὃὲ σεσαρχωμένον Θεὸν Λόγον ἐνηρ- 
qn*fvat τὴν τοιαύτην ἐνέργειαν ὁμολογοῦντες, τὸ 
μὲν ἀχολούθως φαμὲν πρὸς τὴν tfj; σαρχὸς vevsvn- 
σθαι φύσιν τὰ δὲ διὰ τὴν τῇ΄ς θεότητος ὑπερφυᾶ q3- 
σιν" ὥστε xal ἐνταῦθα δύο ἐνεργείας, Οὐχ ἐπειδὴ ὃς 
εἶχε τὸ θεοπρεπὲς, μιυηνύοντος τοῦ Θεοῦ Αὖγου τὴν 
χαθ᾽ ὑπόστατιν ἕνωτιν, ἡ ἐνέργεια, παρὰ τοῦτο τολ- 
ετιτέην εἰπεῖν ὡς ἡ σὰρξ οὐχ ἀνελλιπὴς f» ἐν τοῖς 
οἰχείοις ἰδιώμασιν, ἀλλ᾽ ἐλλιπής τε χαὶ ἀτελὴς ὑπῦ,.9- 
χε, ταυτὸν δὲ εἰπεῖν, χείρων f| ἀνούσιος παντελῶς. 


Ἐραὶμ κοῦ ἁγιωτάτοι ἐπισχόπου ᾿Δετιοχείας 
τοῦ xutà Σεδήρου τρίτου «.16γον. 


exsistens, propriam animatam perfectan;ique car- 
nem non labuerit? An cum pedibus super maris 
undas ambulavit, baud servabant pedes human: 
natura proprietatem ? Atqui, o optime, in bumana 
nalura, ea qui supra naturam sunt faciebat 
Cliristus Deus noster, haud perempta vel destructa 
humana carne sua: namque ipsius operationis 
species confileri suadet, carnem in propria man- 
Sisse natura. Nam pcdestrem ambulare, pedibus 
ingredi, nisi kl pbhantastice fiat, manifeste de- 
monstrat pedum opcrationem nostr: esse natura. 
Quamobrem ipsa operationis species clamat, carnis 
in primitivo suo modu:o conservationem ; nemoque 
cst qui, ambulationem hujusmodi, corporalem 
sensibilemque non dicat. Super mare ambulatio, 
a divinitate fiebat per hunianam carnem operante. 
Certe si nos diceremus carne tantummodo factam 
illam operationem, incertum esset ratiocinium : 
sicuti etiam si uni divinitati ambulationem impu- 
tareinus, morém gradiendi illi tribuentes, et eam 
reapse pedibus incedere con(itertes. Nunc vero 
eum incarnatum Verbum hanc operationem  per- 
agere fateamur, quod secundarium est, a carnis 
natura effectum dicimus, cetera. vero ἃ superna- 
turali deitatis natura: ita ut hic quoque duas 
operationes spectcinus. Non ideo (amen quod 
operatio Deo digna esset, Deo Verbo suam hypos- 
taticam significante unionem, idcirco audendum 
est dicere carnem non fuisse proprietatibus suig 
undique perfectam, sed defectivam potius et xn- 
perfectam. Id enim dicere, malum fatuumque 
prorsus est. 


E. S. Ephrami episcopi Antiocheni tertio libro con- 
tra Severum. 


(Asc. Mar Serip. vet. VII. 201.) 


Ὥσπερ οὖν E» τῇ Oei a ςύτε: διάφηρα λέγομεν qu- 
σεως ἴδια, τουτέστι τὸ ἄχτιστον, τὸ ἄναρχον, τὸ 
ἀναλλοίωτον, τὸ ἀπερίγροαπτον, τὸ ἄτρεπτον xal τὰ 
τούτοις Σδελφά τὸ χαὶ σύμφωνα xa τῇ θτίᾳ οὐτίᾳ 
μόνῃ ἁρμόζοντα" οὕτω γοὶ iv τῇ ὑελητικῇ τοῦ Θεοῦ 
ξυνάμει πολλὰ Θεοῦ ἐν ταῖς θείαις Γρχφαῖς λέγονται 
εἶναι θελέύματα. Τὺν αὐτὸν 0i τρώπον xal ἐπὶ τῆς 
xaT εἰκόνα Θεοῦ γεγενημένης νόησον ψυχῆς" uia 
γὰρ χαὶ αὐτὴν νοερὰν χαὶ λογιχὴν ἔχΞ!ι τὴν ἐπιθυ- 
μητιχὴν οὐσιωδῶς δύναμιν ἣν εἴληφε πρὺς τὸ bue 
φύεσθαΐ τε xal πράττειν τὰ θεῖχ προστάγματα, Ἥτις 
δύναμις χατὰ φύσιν ἑστῶτα, οὔτε ἁμαρτία λέγεται 
οὔτε διχαιοσύνη, ἀλλ᾽ ἕξις ψυχῆς θελγτιχή, Ταύτης 
ποίνυν τῇ αὐτεξουσίῳ τῆς ψυχῆς δυνάμβι, θελημά- 
τῶν προδολαὶ γίνονται δύο, λέγω δὴ θεῖχοῦ τε xal 
πονηροῦ " xai ὅτε μὲν τὴν ῥοπὴν δῶμεν πρὺς τὴν 
ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, θεϊχὸν ὀνομάζεται ἡμῶν τὸ θέλη- 
p2, οὐ xa*' οὐσίαν ἀλλὰ χατὰ τὴν πρᾶξιν ὅταν δὲ 
τάλιν πρὸς τὴν ὑπαχοὴν τοῦ Πονγηροὺ χατασύφηται, 
τότε σαρχιχὸν εἰχότω: προξαγορεύετα: ἢέλῃ μα" οἷον, 
φέρς εἰπεῖν, τῆς φύσεως τῆς λογιχῖς ἡμῶν ἐστ' 0:- 


Quemadmodum in divina natura diversas dici- 
mus nature proprietates, verbi gratia, quod non 
creata sit. quod initio careat, quod non immultetcr, 
quod ineircuimseripta et immobilis sit, atque l.is 
similia quae soi divina esseati:e conveniunt, iia 
eiiam in divina volendi.facultate mult: in Seri- 


D ptura sacra Dei voluntates esse. dicantur. Eodee 


modo cogita etia: de anima ad imaginem Dei 
facta. Unam cnim camdemque intellectualem. ac 
rationalem babet essentialiter volendi facultateia 
quam accepit ad amplectenda οἱ exsequenda divira 
pr:ecepta. Hiec. facultas, quatenus. secundum  na- 
turam exsistit, teque peccatum necue justitia 
dicitur, sed aninxe babitus ad. volendura aptus. 
Jam ex hac animx facultate, quz. libero gaudet 
arbitrio, dux voluntatis enascun!ur species, d:- 
vina nimirum et mala. Quod si ad Dei prieceptum 
inc'inamus, divina appellatur voluntas nastra, n^n 
secundum essentiam, sed secundum actui: ui 
vero ad obedient'am mali abripilur, tuti. carna':3 
merito vocatur. voiuntas. Exempli caisa, natur.e 


210] 


S. EPHRAIMI ANTIOCHENI 


208 


nostrae intellectualis voluntas fert ut. vitat diliga- A λῆσις τὸ ἀγαπᾷν τὴν Qufj' capxoch δὲ πάλιν βού- 


mus, carnalis autem voluntas, ut cum affectu di- 
ligamus, divina denique voluntas, ut vitam con- 
temnamus eique renuntiemus. 


Ejusdem, de o:atione in hoc Apostoli Verbum : 
« Omnia expertus absque solo peccato. » 


Exinde Patres unanimi voce, venerantur perfe- 
ctum Christum sicut in divinitate, sic el in huma- 


nitate; quippe consubstantialem nobis omni modo ' 


prater solum peccatum. Et sicut una erat et indi- 
visa Sinaitidis rubi substantia onini ex parte igne 
circumdata, neque arbusti cespite virtus ignis ob- 
scurarelur, neque ipsa vis flamma quidquam arbu- 
810 noceret, ita igitur in unica persona Christi ma- 
nifeste divinam humanamque proprietatem intel- 
ligo. Et post alia... Quapropter similitudo et proto- 
twpus Filii Dei in puerorum camino przfigurata 
sunt. Quemadmodum enim humana horum puero- 
rum nàtura prope tota conjuncta cum virtute el 
natura flamme, corporis robore cum motu et 
deambulatione sese habebat, et spiritali voluntate 
psallebat, neque ullis nocebat ignis corporis aut 
anine proprietatibus, sed perfectus erat Azarias 
in igne et in humanitate, ita nobis de Emmanuel 
repulandum est divinitatis ejus ignem sicut quem- 
dam vitz? spiritum cum anima el corpore conjun- 
cto, ea quidem sanctificavit, non autem quidquam 
imminuit secundum essentiam anime et cor- 
poris. - 


Sancti Ephraimi in margaritam. 


(Mar... loc. 


Perfectam habet duplicem naturam Christus, ne 
utramque amittat ; nec semideus apparuit in terra, 
neque semihomo ascendit in colos. Sed objicient 
forte veritatis impugnatores, quod Cyrillus in epi- 
stola ad Nestorium dixerit, non esse duplicem unum 
et unicum Christum, itemque in secundo tomo 
conira Nestorium, affirmaverit non esse duplicem. 
Qui vere talia effutiunt, nonne manifeste convin- 
cuntur, sanctos Patres inter se et cum aliis ideo 
conferre, ut dissensionem ex concordibus extor- 
queant, illamque iis inferentes quibus Christus pa- 
cem suam reliquit, ita diabolum imitari, dum 
viros maxime consentientes quasi sibi adversantes 
calumniantur, ipsumque Cyrillum secum pugnan- 
tem traducere sataguut? Nos vero non sic, non sic 
qiisqnis recte sapit; imo vero, juxta Gregorium οἱ 
reliquas Patres cuan Cyrillo dicimus, Christum du- 
|iicei quidem esse secundum naturam, juxta vero 
camdem (Cyrilli seitentiam, non. duplicem. esse 
quoad characteristicam  hivpostasim, siquidem ct 
Sancti Ephroimi ex. Oratione in margtritam coutra 

Marcionem. 
Quas vides et attrectas, sint. tibi testimonium, 


λησις τὸ ἐμπαθῶς ζῇν" θεϊχὸν δὲ Oc. μα, τὸ κατα- 
φρονεῖν χαὶ ἀρνεῖσθαι τὴν ζωήν. 


Τοῦ αὑτοῦ, ἐκ τοῦ εἰς τὸ ἀποστολικὸν ῥητὸν 
όγου τὸ φάσχογ" « Πεπειρασμέγον δὲ κατὰ 
πάντα δίχα μόνης τῆς ἁμαρτίας. » 

Ἐντεῦθεν δὲ ὁρμώμενος ὁ τῶν Πατέρων χορὸς, τέ- 
λειον τὸν Χριστὸν πρεσόξύει ὥσπερ ἐν θεότητι, οὔ - 
τω χαὶ ἐν ἀνθρωπότητι - ὁμοούσιον ἡμῖν ὄντα χατὰ 
πάντα τρόπον, δίχα μόνης τῆς ἁμαρτίας" χαὶ ὥσπερ 
μία ἣν καὶ ἀδιαίρετος ἡ τῆς Σιναΐτιδος βάτου ὑπό- 
στασις πάντοθεν ἀδλαζῶς περιειλημμένη τῷ πυρὶ, 
μῆτε τῆς τοῦ φυτοῦ πόας ἀμαυρούσης τὴν ἐνέργειαν 
τοῦ πυρὸς, μηδ᾽ abge ἐνεργείας τῆς φλογὸς λυμαι- 


Β νομένης τῷ φυτῷ, οὕτω δὴ ἐν τῷ ἑνιχῷ προσώπῳ 


Χριστοῦ ἀμαχεί μοι νόει τὴν θείαν xat &ávüptoxivny 
ἰδιότητα, Καὶ μεθ᾽ ἕτερα" Διὰ τοῦτο ὁμοίωμα xol 
προτύπωμα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἐν τῇ χαμίνῳ τῶν 
παίδων προεξεικονίσθη. “Ὥσπερ γὰρ fj τῶν παίδων 
ἐχείνων ἀνθρωπίνη φύσις σχεδὸν συγχεκραμένη ὅλη 
τῇ ἐνεργείᾳ καὶ φύσει τῆς φλογὸς τῇ τοῦ σώμάτος 
χινητιχῶς xai μεταστατιχῶς περιεπάτει ἐνεργεί, 
χαὶ τῇ θελήσει τῇ νοερᾷ ἐξετέλει τὴν ὑμνῳδίαν, xal 
οὐδὲν ἐμίανε τὸ πῦρ τῶν σωματιχῶν ἣ ψυχιχῶν 
αὑτῶν ἰδιωμάτων, ἀλλὰ τέλειος ἣν ᾿Αζαρίας ἐν πυρό- 
τὴτι χαὶ ἐν ἀνθρωπότητι - οὕτω xal ἐπὶ τοῦ Ἐμ- 
μανουὴλ νοντέον τὸ τῆς θεότητος αὐτοῦ πῦρ ὥσπερ 
τινὰ πνοὴν ζωῆς συγχεχραμένον τῇ ψυχῇ χαὶ τῷ σώ- 
ματι, ἡγίασε μὲν ταῦτα, οὐ μὴν ἐμείωσέ τι τῶν 
xav' οὐσίαν τῆς ψυχῆς τοῦ σώματος. 
Τοῦ ἁγίου 'Egputp (1) εἰς τὸν μαργαρίτην. 

cit., 17). 


Τελείαν ἔχει τὴν διπλῖν φύσιν ὁ Χριστὺς, ἵνα μὴ 
ἀπολέσαι τὰς δύο" οὔτε ἡυίθεος ὥφθη ἐπὶ γῆς, οὔτε 
ἡμιάνθρωπος ἀνέδη εἰς οὐρανούς. ᾿Αλλ᾽ ἴσως ἐροῦσιν 
οἱ τῆ: ἀληθείας ἐχθροὶ, ὡς Κύριλλο; ἐν τῇ πρὸς Ne- 
στόριον ἐπιστολῇ φησιν, ὅτιπερ οὐχ ἔστι διπλοῦς ὁ 
εἷς xal μόνος Χριστός " ὁμοίω; χαὶ ἐν δευτέρῳ τόμῳ 
κατὰ Νεστορίου φγῃ σὶν, ὅτι οὗ διπλοῦς ἣν. "Apa οἱ ταῦ- 
τὰ λέγοντες, οὗ φανερῶς συγχρίνουσι τοὺς Πατέρας 
ἑαντοῖς τε χαὶ ἀλλύλοι;, καὶ μάχτν ἐξ ὁμοδόξων συν- 


D «στῶσ!, καὶ οἷς ὁ Χριστὸς τὴν ἑαυτοῦ εἰρήνην xat- 


ἔλιπε, τούτοις εἰσφρίσαντες διάδολον μιμοῦνται, τοὺς 
ὁμόφρονας ὡς ἐναντίους διασύροντες, xai αὐτὸν δὲ 
Κύριλλον ἑαυτῷ δεῖξαι μαχόμενον ἐπειγόμενοι; "ARA 
οὐχ οὕτως ἡμεῖς, οὐδ᾽ ὅστις οὖν εὖ φρονῶν " ἀλλὰ xal 
χατὰ Γρηγόσιον χαὶ τοὺς λοιποὺς Πατέρας σὺν Ku- 
pi φαμὲν, ὅτιπερ διπλοὺς χατὰ τὴν οὐσίαν’ xai 
πάλιν χατὰ τὸν αὐτὸν Ἰκυρίλλον σχοπὸν, ὡς οὐ δι- 
πλυὺς τῇ χαραχτηιστιχῇ ὑποστάσει εἷς γὰρ ἔμεινε 
χαὶ ἐνανθρωπήπτας ὁ Θεὸς Λόγος. 


post incarnationem unus permansit Deus Verbum. 


Τοῦ ὁσίου '"Ezpati, ἐκ τοῦ .lóyov τοῦ &lq τὸν 
μαργαρίτην", κατὰ Μαρκίωνος. 
"A βλέπεις χαὶ Ψελαφᾶς, γενέσθω σοι μαρτυρία 


(1) Sine dubio hic est. [Πρ] ἢ. Antiochenus, de quo Muratorius in adn. ad epistolam spuriam 


Julii PP. 


2109 


FRAGMENTA. 


2110 


ἡ φύσις, ἣν εἰπεῖν οὐχ ἐπίστασαι, ὅτι υἱὸς ἄνευ A Datura scilicel quam nescis explicare , quod filius 


σπορᾶς γίνεται, xal δύο ὑπεναντία οὐπτιωδῶς 010- 

vór3av, τῆς ὑποστάσεω; δειχνυμένης ἐπὶ ἐχάστης 

φύσεως. (Ανο. Mai ,Spicileg. t. X, 94.) 

Tov μεγάλον. Ἐφραῖμ, éx τοῦ εἰς τὸν μαργαρίτην 
JAórov. 

Tov δύω φύσεων μετέχει ὁ μαργαρίτης ὁ πο) ύ- 
«κιμος, ἵνα δείξῃ Χριστὸν, ὅτι, Λόγος ὧν Θεοῦ, ix 
Μαρία: ἄνθρωπος γεγέννηται. Οὐ μεριχὴν ἔσε τὴν 
φύσιν, ἐπεὶ οὐδ᾽ ἕτερον ἂν ζῶον ἐτύγχανε" Ex τελείου 
τέλειος. ἐξ ἀνθρώπου ἄνθρωπος, ix Θεοῦ Θεὺς, 
£x Παρθένου Χριστός. (Auc. ΜΑΙ, Spicileg., X, 58 ) 
"Egpalu τοῦ Σύρου, ἐκ τοῦ εἰς τὸν μαργαρίτην». 

"Exi6Aspow τῷ μαργαρίτῃ, καὶ βλέπεις τὰς δύο 
φύσεις συνέχοντα" φαιδρότατός ἔστι διὰ τὴν θεότητα, 
λευχὸς διὰ τὴν πρόληψιν. (AN. ΜαΑινδογίρι. Vet. , VII, 
4391.) — 

Tov ἁγίου Ἐφραιμίου dpyiezioxózov ᾿Αντιοχείας, 


éx τοῦ γ' χεφαλαίου τοῦ περὶ coU γραμματικοῦ 
"Iodrrovu καὶ τῆς συνόδου. 


Αὐτάρχης ἐστὶν fj ἀλήθεια τοὺς πειρωμένους δια- 
φελογεικεῖν, πρὸς ἑαυτὴν μεθιστᾶν" ὅπως ἂν διαῤῥή- 
δὴν γνωρίζοιτο, ὡς ἀήττητον ὅπλον xal παντάπατιν 
ἄμαχον χαθέστηχεν. [S. 90ΑΝ. θάμαβο. ed. Lequin. 
1. Hl, p. 754.] 

Tov ἁγίου Ἐφραῖμ, éx τοῦ εἰς τὸν Kdiv. 

Μὴ ἀπιστήσῃς, αἱρετιχὲ, ὅτι ἔστι χρίσις ψυχῶν 

xa: δωμάτων, ἐπειδὴ ἔχεις τεχμήριυον. Σόδομα ζῇ, 


χαὶ νεχρά ἔστι" ζῇ χρινομένη, χαὶ τέθνηχε xazrp- . 
Ynuévm. Βλέπει; τὸ πῦρ, xai οὐχ ὁςἃς αὑτό" σμύ- ( 


χεται, χαὶ οὐ χαπνίζεται " φθείρεται, χαὶ οὐ φθεί- 
ρεται- μειοῦται, xal τέθηλεν᾽" ἔχε: ὑπόστασιν, xal 
εἰς οὐδὲν ἔστι χρήύσιμον. Ὧ τῆς Θεοῦ σοφίας! ὅτι 
ἐλέγχων σιωπᾷ, xai διδάσχων οὐ πάρεστι, xal 
ἀπεελῶν οὐ φαίνεται. Ὃ τῆς ἐνεργείας τῆς θεότητος! 
ὅτε ἔδωχε τὴν ἀπόφασιν ἐν τοῖς μὴ πάσχουσιν, ἡνί- 
ξιτο ἐν τῇ γῇ τῶν Σοδόμων τὴν μέλλουσαν ἀπέ- 
ραντον χόλασιν, (va προαναστομώτῃ τῶν χαχῶν 
τὴν μοχθηρίαν, ὅτι μετάνοια τοῖς ἀποδλήτοις οὐ δί- 
ὅοται. “Ὥσπερ γὰρ ἡ γῆ Σοδόμων ἔχει πᾶταν ὑπό- 
στάσιν, ἐνεργεῖν δὲ οὐ δύναται᾽ οὕτω xa οἱ ἀσεδεῖς 
«τε χρένουται, τῆς προαιρέσεως μὲν καὶ τοῦ λογιχοῦ 
ἔχοντες τὴν ὑπόστατιν, ἐστερημένοι δὲ τῆς πρά- 
ξιως διὰ τὴν κόλασιν Εἰ τοίνυν ἐν ἀψύχῳ γῇ χρατεῖ 
διηνεχῶς ἡ ἀπόφασι:;, πόσῳ μᾶλλον ἐν λογιχοῖς 
ἀνθρώποις! Ἔχεις πρὸ ὀφθαλμῶν τὸ πῦρ τὸ φλέγον, 
xai μὴ χαταφλέγον- ἔχεις xai τὸ πρύσχαιρον αἰώνιον, 
χαὶ τὸ θνητὸν ἀθάνατον. Φοδηθῶμεν τὸ μέλλον, ix 
τὴν ὑποδειγμάτων τὰ δεινὰ μανθάνοντες. [ Loc. cit., 


p. 155.] 


sine semine nascitur, el duo contraria secundum 
substantiam conspirarunt ostensa bypostasi iq una- 
quaque natura. 


Magni Ephraimi ex homilia in margatitam. 


Duarum naturarum est particeps margarita ma- 
gni zstimationis, ut ostendat Christum, quod cum 
esset Verbum Dei, ex Maria ortum est. Non habuit 
naturau ex parte, quia nec aliud anima] erat. Ex 
perfecto perfectus ; ex homine liomo; ex Deo Deus; 
ex Virgine Christus. 

Ephraimi Syri e sermone in. margaritam. 

Considera margaritam et videbis quod duas na- 
turas retineat ; splendidissimus est propter divini- 
tateui, albus propter incarnationem. 


S. Ephrarmii archiepiscopi Antiocheni, ez tertio capite 
de Joanne grummatico et synodo. 


Sat vitium veritas habet, ut ad se illos trans- 
ferat, qui adversum se vitiligare aggrediuntur : uti 
perspicue cognoscatur, quod velut armatura insu- 
perabilis et prorsus inexpugnabilis exsistat. 


Sancti Eplhrem, ex sermone in Cain. 

Ne dubites, o lizretice, quin judicium futurum 
sil animarum et corporum; cum ejus indicium 
habeas. Sodoma vivit, εἰ mortua cst. Judicata 
vivit, et desolata periit. Ignem aspicis, nec illud 
vides. Latet, nec fumum prodit: corrumpitur et 
non corrumpitur: et minuitur et erumpit: con- 
sistentiam babet, nec cuiquam utile est. O Dei 
sapientiam, qui redarguendo tacet, docendo mi- 
nime praesens est, nec comminando se conspicuum 
praebet! O vim et efficaciam divinitatis, qua 'sen- 
tentiam ferens in ea qux nihi] perpetiuntur, in 
terra Sodomorum figuram dedit futuri nec. finem 
babituri supplicii ; uti vitiorum improbitatem 
prius retunderet: quoniam in iis qui mores non 
mutant, nullus est peenitentiz locus. Velut. enim 
terra Sodomorum subsistit, nihil autem valet ope- 
rari, sic impii tunc judicandi sunt, voluntatis | 
quidem et rationis facultate pollentes, omni vero 


D actione spoliati propter supplicii vim. Quod si 


igitur in tellure inanimata: condemnatio perseverat, 
quanto magis in hominibus ratione praxkiitis? 
Mabes ante oculos ignem  urentenm, nec devoran- 
lem : habes teiporarium zlernum , ct mortale 
immortale. Futurum  extimescamus, iristia. gra- 
viaque ex exemplis comperientes. 


Plura de sancto Ephraim ac ejus operibus leges in Dibliotheca PhoLi, cod, 933, quam edituri sumus 








ANNO DOMINI DI.. 


PAULUS - SILENTIARIDUS. 


NOTITIA. 


Ι. 
(ΡΆβκιο., Βιθ οί. Grac.,^d. Harles. VII, 581.) 


Paulus, Cyri fil. Flori Nepos (a), nobilitate generis opibusque, et dignitate (siquidem Justiniani imp. 
Bilentiariorum, sive secretariorum primicerius fuit), illustris (b), nec minus Ingenii ac doctrine laude 
prazstans , templum S. Sophix, hoc est Christo (ε), qui Dei Patris sapientia est, a Justiniano, imp. post 
Theodoram (d! , conjugem, jam exstinctam , enczeniis secundis anno imperii sui xxxvi, 24 dec. (e) 
Christi 562, CPoli dedicatum, pulcherrima ἐχφράτει, versibus hexametris (Proeemium iambicis versibus 
154 constat), ita descripsit, ut oculis propemodum subjecerit, idque per postremos duos enczeniorum (f, 
vies przsentibus imperatore et Eutychio, patriarcha, in tomo patriarchali przlegit, ex quo ipso etiam 
poemate constat, eum fuisse Christianum. Citatur subinde hzec templi Sophize descriptio a Salmasio ad 
Plinium et Hist. Augustam : is enim ἃ. 1607, e codice Palatino descripserat. Habuit etiam apographum 
ex eodem codice Claudius Maltretus, qui edere promisit praef. ad Procopium. At Philiberius de la Mare, 
senator Divionensis, Salmasianum Canzio transmisit, neque potuit in meliores manus incidere eximium 
istud antiquitatis monumentum. Ilie enim vir doctissimus Grzeca recensuit atque ex ingenio castigavit, 
ac majoribus lacunis exceptis supplevit, versionenique Latinam perspicuam , et eruditissimum de tem- 
plo Sophiz: commentarium adjunxit. Paris.4670, fol. ad calcem Jo. Cinnami (rec. in corpore Hist. Byzant. 
, ed. Venetze, tom. XT). Ms. Vaticanum (9), laudat Lambecius Notis ad Codinum, eumdem, ut opinor, co- 
dicem innuens, qui e Palatina bihl. in Vaticanam est translatus. Sophizx templum plures descripserunt e 
veteribus, ut Procopius, lib. 1 De /Etificiis, Codinus et anonymi Grzci, a Combefisio, Lambecio et Ban- 
durio editi, e recentioribus prxter Cangium illo, quem dixi, ad Paulum Commentario, et libro CPo'eos 
christiane, Grelotius in Itinere CPolitano, Gallice edito Paris. 1681, 4, e quo plura repetit Bandurius, 
tom. If, imperii orientalis, pag. 745 seq. 

Testatur Agathias (/i) plura alia poemata a Paulo elaborata, pulcherrimum tamen esse , quod in So- 


(a) Agathias, lib. v, p. 455, ubi de templo S. So- A 162 seq. item Hamherg. Zuverl. Nachr. part. mt, 
hix : Εἰ δέ τις ἐθέλοι πόῤῥω που τυχὸν τῆς mó- . 407 seq. Sazii Onoin. 1, pag. 50, et quae scripsi 
εως ἀπῳχισμένος, ἔπε:τα γινώσχειν σαφῶς ἅπαντα, — (in Introd. in. Hist. L. Gr. n, p. 429 seq. Pauli $i 

χαθάπερ παρὼν xai θεώμενος, ἀναλενέσθω τὰ lent. epigramm. sunt. quoque in Anthol. Gr. ed. 
Παύλῳ Κύρου τοῦ Φλώρου ἐν ἐξαχέτροις πεπονὴη- Jacobs, tom. HI, p. 41-73. De noniine et officio Si- 
ἔνα, ὃς δὴ τὰ πρῶτα τελῶν ἐν τοῖς τῆς Apol τὸν — lentiariorum , V. Fabrott. in. Glossario Cedreni et 
bari σιγῆς ἐπιστάταις, γένους τε χοσμούμενος —Villoison, Anecd. Gr. part. n , p. 29, not. 1. Han. 
65r , χαὶ πλοῦτου ἄφθονον Ex προγόνων διαδεξά- (c) Procopius in Vundalicis, p. 195, diserte testa. 
ενος, ὅμως παιδεία γε αὑτῷ καὶ λόγων ἄσχηστ'ς tur, templum αξγάλου Χριστοῦ τοῦ θεοῦ apud By- 
ἱμεσκούδάστο, χαὶ ἐπὶ τοϊσὸς μᾶλλον τῦὔχει xal — zantinos vocari templum Σοφίας, ταύτην δὴ μάλι- 
ἐσεμνύνετο. Versus ex hae eephrasi Pauli ΘΠοη1[- στὰ τῷ ξῷ πρέπειν τὴν ἐπωνυμίαν ἡγουμένους. 
rii laudat. Suidas in "E2avo;. Ceterum falli cos, (d) Paulus Silentiarius prom. v. 59 seq. 
qui nostrum, Paulum Cyrum Florum zppellant, ut (e) De tempore dedicate post priori templi confla- 
preter Vuleanium, Vossiumque Deijuüesius, pag. — grationem a Justiniano :edis Sophi:e et de. duplici- 
Á11, Var. lect. Cangio ct IIa clio pridem anirad- — bus ejus encirniis, quorum posteriora in. anntin 
versum. lidem verisimiliter. conjiciunt, partem. quintum post Tuilam , anno 52. Justiniani co.Jap- 
Pauli fuisse Cyrum, poete poetam, cujus Esigram-— sam, incidunt, videndus Cangits in. Coinn entario 
mala quedam. in Authologia leguntur. At τ aJ Pauli ἔχφοασιν, p. 123. Hanckius, lib. De Byz. 
rum hujus Cyri patrem, Pacli avuin, gre mihi ἰδέ, scriptoribus, cap. 6, pag. 1€5 seq. et Bandu- 
persuaserim, illum esse Florum ἀπὸ ὑπάτων sive p rius, p. 776, ad Antiquit«tes CPolitanas. 


consulem codicillarem , qui eodem  Justin'ano (f^ Durarunt encienia iila per dies xv facto Initio 
imperante ciaruit, et cujus in Novellis atque co-— ab xxiv Decembris. . 
dice mentio : paulo enim antiquior Florus quie- (g) Ex cod. uti videtur, Palatinz bibl. Claudii 
rendus, Salinasii manu descriptus codex est in bibl. publ. 


(b) Confer supra in vol. IV, p. 452 et p. 487 scq. Paris. n. 1777. — Inter codd. Mendozze fuisse.dici- 
ibique Lessingii Geschichte aur Litterutur, etc. lau-.— tur. Theoph. dBlistoria. V. Inianr.. cat. codd. gr. 
datam: a cujus tamen. opinionibus et conjecturis — Matrit. p. 277. llant. 
aliquoties fecit discessionem censor in Philoiog. (h) Agathias loco laudato : Καὶ τοίνυν πεποίηταί 
Diblioth. tom. H, part. 1(Gottinge 1775, 8), pag. οἱ χαὶ ἄλλα ὡς πλεῖστα ποιήματα μνήμης τε ἄξια xa 


2113 PAULUS SILENTIARIUS. — NOTITIA. “ 2114 


pbiam composuit. Ex illis sunt Epigrammata Grx»ca complura, que in Anthologia Maximi Planuda 16- 
guntur, ut dixi lib. ii, cap. 28 (32, p. 452, imprimis, p. 487 seq., vol. IV), ubi etiain habes de carmine 
In Thermas Pythias, de quo jam addere liceat, quod idem prodiit Venetiis cum Metaplirasi Latina Claudii 
Ancantheri, a. 1586, et quod in. cod. ms. Mediceo scamn. 55, num. 7, cujus apographum fuit inter 
libros Gudianos, inscriptio carminis auctorem innuit non Paulum nostrum, qui imperitante Justiniano, 
vixit, sed alterum, longe juniorem, Paulum Silentiarium, clarum temporibus Constantii. Porphyroge- 
niti (i). Παύλου Σι:λεντιαρίου εἰς τὰ ἐν Πυθίοις Θερμὰ, ἡμίαμδα, δίμετρα πρὸς τὸν βασιλέα τὸν ἱξωνσταντῖ- 
γον τὸν Πορφυρονέννητον. Incipit ibidem : 

ΠΒούλε. μαθεῖν, Αὔγουστε 

Κωνσταυτῖνε χράτιστε, 

Θερμῶν ἄτεχνον ῥεῦμα,, εἰς. 


II. 
(Fapnic., Biblioth. Grec.,ed. Harles. IV, 487.) 


r'aulus (a) Silentiarius, Agathiz :equalis, vid. Anthol. p. 605 edit. Wechel. et Suidam in ᾿Αγαθίας (5), 
sub Justiniano. imp. clarus, cujus plurima cpizrammata referuntur. Sed ct in Appendice, ab Aldo a. 
1529, adjuncta, comparent ejusdem ἡμίαμθα δίμετρα χαταληχτιχὰ in Thermas Pythias , ita vero scripta 
in cod. ms. qualem et ipse possideo unum, una cum Grzecis Scholiis (diversis ab iis, qu:e Vulcanius edi- 
dit). et ab Aldo excusa, ut bini versiculi juxta in una serie legendi (c! positi sint : sed in posterioribus 
editionibus perperam singuli ad imum pagin:x pergendo desuper lecti conjunctique sunt et totum poe- 
pia inde sic perturbatum, ut nullus exsculpi possit. sensus, quamobrem a Grotio ctiam sine interpreta- 
tione est omissum. Vide Jo. Clerici (c) BiM. selectam, tom. VM, p. 209 seq. Huetium, Devita sua, p. 145. 
Federicus vero Morellus ordini genuino restitutum poema edidit separatim eodemque carminis genere 
reddidit Paris, 1598, 8, folio, ut consuevit facere, fugitivo (cum aliis, in bibl. Leidensi, vid. Catal. 
bibl. pag. 46, n. 115). Ante Morellum Bonaventura Vulcanius idem Silentiarii poemation nitori suo 
restitutum Grzce subjecerat Gregorii Cyprii encomio maris (d), Lugd. Datav. 1551, 8, lHlenricoque Ste- 
phano inscripserat his verbis : Mitto tibi pro musa tua. principum  monitrice ἀντίζωυρον Pauli Sileritiarii 
carmen, quod in Anthologia epigrammatum Gr:ecorum pessime ab aliquo typographie tue ἐπισχόπῳ ha- 
bitum (neque enim adeo crassum ἀμάρτη λα in religiosam tuam diligentiam cadere potest) a me restitutum 
et brevibus aliquot notis Grecis Emanuclis nisi fallor Chrysolora illustratum tto nomini inscripsi. In Bib]. 
Askew, p. 151, est l'aul. Silentiar. in TAerm. Pyth. a Vulcanio Lugd. Batav. 1525, 8). Ex libro Aristotelis 
De smirabilibus materiam poematis sui in Thermas repetiisse Paulum, notavit Huctius in lluctianis, pag. 
508, cujus erudite observationes ad hoc carmen leguntur post ejus notas in Anthologiam , p. 50-78, UI- 
trajecti, 1700, 19. Fasnic.— Paulum Silentiarium Latinos poetas habuisse ante oculos. Iuiman. Cotilicb 
BHuschke ostendit. in Epistola critica in Propertium, Amstel. 1792, 8, p. 59 et 40. — De Pauli, Epigr. in 
Homerum vid. Iriart Catal. mss. gr. Matrit.,p. 96. — Supra ad ὃ 6, haud longe ab initio apographi olim 
Cudiani, nunc Guelferbytani, ct Lessingian:z dissertationis de illo codice atque Pauli Silentiari: poemate 
erudite feci mentionem ; Fabricius vero de ordine versuum in exemplo Aldino , indeque in posteriori- 
bus editt. orta confusione, a Vulcanio autem correcta ea, quie scitu essent necessaria, jam exposuit. Qua- 
propter ego hic primum quosdam codices et editt. memorabo. Quo facio ea, quc Lessingius docte acu- 
teque et copiose scripserat, paucis comprehendam. —  Bandinius in Catalogo codd. Gr. mss. in bibl. 
Laurentio-Florentina codd. aliquot Pauli describit. Tom. 1I, pag. 256. in cod. 7, plut. δῦ, n. 15, sunt 
Sententie el Epigrammata externorum sapientum ex iis, qui collecta sunt a Maximo Plarude. Inter li:ec 
epigrammata, p. 255, inseruntur Pauli Siientiarii , ἢ. e. secretariorum primicerii, iu thermas L'ythias 


ἑκαίνου. Aoxst μοι δὲ τὰ ἐπὶ νεὼ εἰρημένα μείζονός — iste; mirum, quod in cod. medic. scamn. 55, n. 7. 
τε πόνου xal ἐπιστήμης ἀνάπλεα χαθεστάναι, ὅδῳ (Vid. Bandin. Cat. ms. tom. I, p 956; el de codd. 
xai 4 ὑπόθεσις θαυμασιωτέρα. Ejusdem Agathiw — postea), cujus apographum exstitit in bihl. Gu- 
Epigramma ad Paulum Silentiarium, una cum al- diana, inscriptio Carminis in therinas ita se hahet z 
tero, quo Paulus ei respondet, legitur in Anthologia Παύλου Σιλεντιαρίου εἰς τὰ ἐν Πυδίοις θερμὰ 

igramm. Grecorum , lib. vii, p. 605, 604, edit. ἡμίαμθα δίμετρα πρὸς τὸν βασιλέα τὸν Κωνοταντῖ- 
Wechel. ex quibus constat, amicos ac familiares νὸν τὸν Πορφυρογέννητον. Incipit ibidem : Βούλει 
inter sc fuisse. Meminit hujus Pauli etiam Sui- μαθεῖν, Abyouczs, Κωνσταντῖνε χράτιστε, Θερμῶν 
das in ᾿Λγαθίας. Συνήχμασε xai Πχύλῳ τῷ Σιλεν- ἄτεχνον. An igitur dicemus, duos diversis tenipori- 


τιαρίῳ. bus fuisse Paulos Silentiarios, dignitate ei facultate 
(i Sed errasse Fabricium, cod. Gudiani insceri- — carmina scribendi claros? Fasmic. — ἃ diserte 
ptione, deceptum, animadverterunt Lessing, |. c. scribit infra. vol. VI, p. 280. HanL. 
ei censor, ἰὼ Dibl. philol. vol. 1, part. n, p. 168. (c) Qui tamen male tradit, Huetium primum ani- 
HanL. madvertisse versuum confusionem. HaRL. 
(a) Tl'e dignitate et officio Silentiariorum in (d) Vel potius scribendum est , Vulcanium , edi- 
Aula CPolitana vide utrumque Cangii Glossa- — tioni su:e Aristotelis De mundo, subjecisse lanquam 
fium. Appendicem, et Silent, carm. et Greg. Cyprit Ew 


(b) Quoniam vcro Agathiz :equalis fuit Paulus — eomiura. Vid. vol, IM, p. 547. lHlasus 


2:15 PAULUS SILENTIARIUS. : $116 


semi-iambi ad imperatorem Constantinum Porpliyrogenitum cum Scholiis marginalibus et Glossis inter- 
Enearibus 'forte Manuelis Moschopuli, uti Bandin. in indice suspicatur), et incertam falsamve Fabricli 
probat sententiam, hunc Paulum esse juniorem et longe diversum a nostro Paulo Silentiario , qui sub 
Jus:iniano imperatore floruit. — lidem semi-iambi, cum Glossis interlin. et Scholiis ad calcem, in cod. 
94 plui 57 (p. 590, n. 14). — tum in cod. 98, plut. 58, n. 2 (p. 464). — Denique iu cod. 15, plut. 74, 
n. 45 (IIl, p. 110). — In codice Leidensi, olim Bonav. Vulcanii, n. 2, cum Scholiis , teste Catal. pag. 
513. — In bibl. Parisiensi Regia quinque carminis illius sunt coJices, scil. 1498, 1510, 2562, 2596, cu 
addita dicuntur Scholia, adhuc inedita, 2759. — In bibl. Vindobonensi cum Man. Moschopuli Scholiis, 
teste Nesselio. , 

Coinparet illud carmen cum ejus Epigrammatibus in Anthologia Planudea ab Aldo et reliquis 
edita : multa Epigranmata sunt. in. Anthologia Cephale , a Reiskio vulgata; item ex Anthologia in 
] perio orientali, a Dandurio edito, part. i1, edit. Venet. p. 117, 119, 122, 150. — Brunck. Anal. in, p. 
71-102, inseruit Lxxxii epigr. in. his n. 74, carmen εἰς τὰ ἐν Πυθίοις Θερμὰ, versibus in ordinem suum 
reiluctis, atque in Lection. p. 245 seq. critice tractavit : cujus carminis ordinem , putat p. 249, primum 
ridicule perversum esse, ut omnes versus non geminis in eadem pagina colummis distribueren- 
tur, scd continua exprimerentur serie, in edit. Ascensiana, a. 1531 quam imitati suut. IH. Steph. et 
Wecheli heredes : atque « typographi, ait, Itali, qui post Ascensium et Frobenium Ant/ologiam edide- 
runt, Aldo meliorem, quem sequerentur, ducem non quzsiverunt ; proinde carmen hoc in Nicolinorum 
editione Veneta a. 1550, et ea, qux anno post subsecuta est, filiorum Aldi , legentibus res facile proce. 
dit. » Enimvero ridiculam illam versuum confusionem ex edit. Juntina 1519, in Badianam s. Ascensia- 
nam aliasque manasse, monet Lessing, l. c. p. 140. Idem docet, Claudium Ancantherum, in versione 
Latina, inscripta, : Pauli Silentiarii Hemiambia, Dimetra catalectica in Thermas Pythias, Latine facta, epico 
carmine (versibus 170) , Venet. 1586. 8. (Vid. Pinelli Catal. tom. Il, n. 4520.) Exemplum Aldinum, 
adeoque rectum versuum ordinem esse sccutum. Contulit tamen ms. cujus ipsi copiam fecerat so- 
dalitas canonicorum Lateran. D. Joannis cognomento Viridarii. (Vid. Lessing, p. 1601. Tum disserit de 
Stephani negligentia, et quae Áncantherus, Huetius, Vulcanius, Fabricius, Bandinius prestiterint aut 
modo bene, modo male adnotarint. Posth:ee I. Gr. contextus, in ordinem suum reductus atque ex cod. 
Guelferb. et sagacitate Lessingii correctior, Il. Scholia Grzeca , ΠῚ. Adnotationes Lessingii. Has excipit 
docta inquisitio, ubinam illa ἐν Πυθίοις €epuá fuerint, et num Paulus quidam junior auctor poematis 
haberi possit ? Docet igitur ex Procopio De JEdif. Justin. lib. v, cap. 5, p. 98, edit. Maltret. thermas 
istas. ἐν Πυθίοις in Bithynia a Justiniano vario modo amplificatas et palatio aliisque rebus utilibus orna- 
tas fuisse ; auctorem igitur poermatis in istas thermas meliore jure videri Paulum Silentiarium, qui sub 
Justiniano vixit, quam juniorém quemdam. Acute autem sentit et fuse demonstrat, codicis Florent. in- 
scriptionem : Πρὸς τὸν βασιλέα Κύριον Κωνσταντῖνον τὸν llopoupoyévvnzov et verba in initio carminis 
Αὔγουστε Κωνοταντῖνε χράτιστε a reliquis abesse codicibus nec carere fraudis et falsitatis suspicione. 
Denique probabile et pene certum illi videtur, thermas cum ruderibus et reliquiis spatiosi zdilicii apud 
jocum quenidam, qui hodie dicitur Eskicher. (Vid. Paul. Lucas Voyage fait par l'ordre du Roi, tom. f, 
pag. 105, Amstel. 1714), esse thermas, quas Paul. Silentiar. carmine celebravit (Hanr.) 








CAROLI DU FRESNE DOMINI DU CANGE 


PIRJEFATIO. 


Cum affecta jam esset οἱ ad umbilicum perducta. voluminis istius (a) editio, opportune pervenit 
in manus meas templi S. Sophig ἔχφρασις, a Paulo Silentiario carmine heroico et pereleganti exarata, 
quam quidem, licet ad historiam Comnenicam minus pertinere illa videatur, commentatiunculis istis 
interserere haud alienum putavi. Nam przterquam quod. scriptoribus qui res Byzantinas illustrarunt 
Paulus acecensetur, proindeque ex eorum classe est qui regios typos exspectant, tum maxime rem 16» 
ctoribus jucundam perinde ac utilem facturum me sum confisus, si eximium istud poema, Cpoleos, 
cujus Sophiana zedes precipuum olim fuit estque hodie ornamentum, Bondelmontiang descri- 
puoni (b) adjungerem. Hanc autem celeberrimi templi ἔχφρασιν, curante clarissimo viro An- 
tonio de Vyon D. d'Herouval, in camera computorum Parisieusi auditore, ad me transmisit ex 
sua depromptam bibliotheca et magni Salmasii manu ex Palatina anno 1607 descriptam vir 
amplissimus Philiberlus de /a Mare, senator Divionensis, ob singularem  eruditionemí perinde 
ac vite. integritatem notissimus, ac presertim litteratis omnibus, quibus pronuper ejusdem Salmasii 


(. Quo Cin na.nus continetur cum. Ducanzii in. nam notis historicis et philologicis 
ον Nieephoruin. Dryennium Annamque — Conmie- (P) V. Nicephorus Bryennius,p. 176-189. 


2117 DUCANGII PR.EFATIO. Pid 


opusculorum posthumorumeditionis spem injecit, qui hujusce elegantis poematis excerptae aliquot antea 
in Plinianis ezercitationibus et suis ad Historiam Augustam notis publicaverat; ct sane lieet. quanta 
fuerit Pauli Silentiarii in eo scribendi genere facultas ex aliis, quze jam lucem aspexerant, opusculis 
plus satis Ronstet, tum illud przsertim quod regiis nunc tvpis excusum prodit, precipsam mereri lau- 
dem videtur ac commendationem, quod przter carminum elegantiam accuratam. augustissimi templi 
descriptionem vixque oculatoribus bactenus intelleciam nohis repraesentet (c). Nam commentarii quos 
zvi inferioris Grieculi de hac zde scripsere. sublest:: adeo sunt fidei, nulloque non modo digesti, 
ordine, sed etiam vocabulis barbaris aspersi, ut divinand: rei potius quam  percipiend:w locum prze- 
beant. Unde mirum videri non debet, si qui de Grecorum templis atque adeo de Sophiano eorumque 
partibus scripsere, tantum in ter se dissideant vel certe omnino non conveniant, cum non res solum 
sed ne vix verba quidem ipsa percipiant. Sed ecce tantis in tenebris facem porrigit Paulus Silentiarius, 
utinam tot Jacunis non deturpatus ; cujus tanto major pr:estantiorque videri debet auctoritas, quo accu- 
ratiori calamo universam celeberrimi templi a Justiniano sua tempestate excitati structuram, describit. 
Floruit enim eo imperante non poetica duntaxat et eratoria laude :etate sua longe clarissimus. sed et 
natalium splendore opibusque et honorihus conspicuus. Paulo parentem füisse Cyrum docet hujus 
carminis titulus, qui quidem non alius mihi videtur ab eo qui à75 ὑπάτων seu. consul cozicillaris ex- 
stitit, cujus bina habentur epigrammata in Ánt/tologia Gr.l, iv. c. 95 οἱ 27, alterum in domum a Maxi- 
mino Cpoli exstructam, alterum in statuam Pindari; adeo ut Paulum a parente suam in ποιητιχὴν pro-- 
pensionem bausisse par sit credere. Meminit etiam Procopius I. u, Vandalicorum Cyri cujusdam, qui 
forte idem fuerit cum consulari. At quod Agathias de Paulo scribens hzc subdit. ἀναλεγέσθω τὰ Πχύλῳ 
Κύρου τοῦ Φλώρου ἐν ἐξαμέτοοις πεποντ μένα, sic digerendum videtur, ut Paulus Cyri, Cyrus vero Flori 
filius fuerit ; idque addidit Agathias, ut Cyrum istum ab aliis qui eodem tunc florebant nomine distin- 
gueret. Flori autem cujusdam consulis codicillaris mentio non semel occurrit sub Justiniano, ut con- 
stat ex Novel. 19, 92, 154 et ex leg. 3 cod. de Quadrienn. prescript. hac loquendi etiam formula usus 
videtur Justinus Martyr. Apolog. 9 uhi se ipse Ἰουστῖνον Ποίτχου τοῦ Daxysíou vocat, idest filium Prisci, 
Bacchii nepotem, quod advertit etiam lIenricus Valesius ad Eusebinm. Utcunque sit, constat prorsus 
ballucinatos Vulcanium Agathi:e interpretem et Vossiurh, l. n, De veterum. poetarum. temporibus et lib. 
De historicis Grecis, qui in unum virum h:ec tria nomina congessere Paulumque Cyrum Florum appel- 
lavere. Pauli epigrammata aliquot in Grecam Anthologiam contulit jam. olim Maximus Planudes illius 
consarcinator, una cum elegantissima ode, quam in Pythia Therma conscripsit, qu:e exstat preterea in 
bibliotheca regis Chvistianissimi, cum scholiis seu μετὰ ἐξηγήσεως, codd. 995, 1911, 1554 et 1441. Hanc 
autem publicarunt denuo et Latinis numeris donarunt Claudius Archanterus a. 1586 Venetiis et Fede- 
ricus Morellus a. 1598 Parisiis editam. Sed prze cxteris Sopliianz :edis descriptionem tanta cum accu- 
ratione aggressus est Paulus, ut universam illius structuram singulasque partes, quisquis hanc legerit, 
statim quodammodo oculis perinde ac animo comprehendat, seu ut Agathiz verbis utar, χαθάπερ παρὼν 
xaX θεώμενος. Ea est enim ἐχφράσεως vis ac natura ut rem ipsam quam describit ob oculos ponat et 
repraesentet ; unde recte in Gluss. Grac. Lat. ἐχφράζω, exprimo; ἔχφρασι: erprimatio: exprimere enim 
Latinis est ad vivum effingere. Quamobrem definitur ἔχφρατις ab Hesychio λόγος ἐναργής, ab Aphthonio 
vero λόγος διηγηματιχὸς, ὑπ᾽ ὄψιν ἄγων ἐναργῶς τὸ δηλούμενον, cujusmodi estarcis Alexandrinz apud 
eumdem descriptio. Atque in eo, utest apud istius scriptoris scholiastem, διαφέρει ἡ ἔχφρασις διηγῆ- 
ματος, ὅτι τὸ μὲν Ψιλὴν ἔχει τοῦ πράγματος ἔχθεσιν, ἡ δὲ πειρᾶται θεατὰς ἐργάξεσθαι μιχοοῦ τοὺς 
ἀχούοντας. xal τὸ μὲν χαθόλου ἐξετάξει " ἡ δὲ τὰ χατὰ μέρος. Verum accurata quantumlibet sit que 
nunc prodit xdis Sophians elucubrata ἃ Paulo Silentiarío ἔχφρασις, vix tamen ea qua obscuro satis 
carmine vocibusque haud passim obviis aspersa involvit, adeo perspicua sunt ut diligenti examine vcl 
cerle expositione non indigeant. Nam cum partes ipsas templi vocabulorum poeticorum circumlocu- 
tionibus, graphice lieet, describat, partium ipsarum nomina, quod przestitit etiam Pro^opius, omisit, 
ita ut legenti rem magis divinandi quam animo percipiendi locum przebuerit. Quapropt?r haud ingra- 
tum lectori fore mihi persuasi, si Sophianz zdis, atque adeo data occasione cxterorum apud Graecos 
templorum, descriptionem aggrederer, eamque ex Byzantinis presertim scriptoribus, alieuot etiam ex 
nostris recentioribus adornatam vice Commentarii in Paulum Silentiarium eidem scriptori subnectereni, 
Quod sane Lutetiz: Parisiorum, a libris fere imparatus, serius quam pro tanta rei mole par erat, sum 
aggressus, cum ut jam attigi, pene confecta voluminis editione elegans istud poema ad me pervenisset. 
Proinde haud xgre mihi condonaturos viros doctos confilo, & i commentatiuncula ista mea non ad un- 
guem expolita videatur, cum in prxsens mihi id potissimum consilii fuerit, ut notarum instar esse! ad 
scriptorem haud omnino communis ac triti saporis, quanquam mihine hanc provinciam arrogarem dubi- 
tandum fuit, cum istius publicandi poematis spem fecisset in przfatione ad Procopiuin vir. omnino 
magnus Claudius Maliretus, Soc. Jesu presbyter et collegii Montalbani rector, qui qua pollet in Grecis 
perinde ac Latinis litteris eruditione; longe felicius ea fuisset defunctus; etsi, uti me per litteras mo- 
nuit, quod penes eum est Pauli Silentiarii apographum, descriptum perinde sit cx manuscripto Pa!sti.:0, 
proindeque, ut Salmasianum, lacunis scateat deformatumque sit. 


(c) Cf. Agathias,p. 296 ima ed. Donn. 


0029 S. EPHRAIMUS ANTIOCHENUS. 2100 


Vin patrie, eontribulibus et omnibus hominibus, 4 Xo; καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις, xal πολὺ πρότερον τῷ 


uite omnia autem Patri et Creatori. Πατρὶ xo Ποιητῇ. 

Ex Evagrio, V:€ amorem proprium qui omnia Εὐαγρίου. "D ἀπὸ τῆς φιλαυτία; τῆς πάντα μι- 
elio habet ! σούσης ! 

TIT. De percussoribus. TIT. Περὶ φονέων. 
, Ex Philonis quastionibus in legem. Φίλωνος ἐκ τῶν ἐν τῷ τόμῳ ζητημάτων. 

Quam dirum ultra fas pati, οἱ concessum quid Ὡς δεινὸν παρὰ τὸ δέον παθεῖν, xal ἁρπάζειν τι 

rapere, παραδοῦθέν. 
TIT. De oculo. TIT. Περὶ ὀφθαλμοῦ (26). 
E. Philonis libro primo questionum in Exodum. Φίλωνος ἐκ τοῦ a' τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ ζητημάτων. 
Visus a cxteris sensibus eo etiam differt, quod Ὅρασις παρὰ τὰς ἄλλας αἰσθήσει; xal ταύτῃ 


ceteri rebus sensu perceptis penetrantur, verbi διαφέρει, ὅτι αἱ μὲν ἄλλαι ταῖς αἰσθητοῖς ἐγκατα- 
causa, gustus permiscetur suceis, olfaclus editis vàa- μίγνυνται, οἷον ἡ γεῦσις ἀναχιρνᾶται τοῖς χυμοῖς, 
poribus, auditus sonis ad aures traditis : in visu χαὶ 1 ὄσφρησις τοῖς ἐπαναδιδομένοις ἀτμοῖς, xaY al 
autem simile quid locum non habet ; ille enim ín B &xoa ταῖς φωναϊΐς ἐνδυομέναις εἷς τὰ ὦτα. Ἐπὶ δὲ 
profundum corporum non permeat, sed solum Su- τῆς ὁράσεως τὸ παραπλήσιον o5 γίνεται " οὔτε γὰρ 
perficiem quatenus sese objicit, attingit, neque αὕτη διὰ τοῦ βάθους τῶν σωμάτων χωρεῖ, ψαύει δὲ 
corpora in visum transeunt, τῶν ἐπιφανειῶν μόνον xazk τὴν προσδολὴν, οὔτε τὰ 
σώματα εἰς τὴν ὄψιν εἰσδύεται. 


(26) Fragmentum hoc czterishujus tituli adden- — lonis, incipiens τὰ αὐτὰ καθήκοντα, pertinet ad 
dum est p. 100, col. 2. Quod autem ibidem est Phi- — praecedentem titulum, Περὶ διαγνώσεως, etc. 








ANNO DOMINI DXLVI. 


SANCTUS EPHRAIMUS 


ANTIOCHENUS PATRIARCHA. 


NOTITIA. 


(Fasnic. Biblioth. Grec. ed. Harles, t. X, p. 750.) 


S, Ephraimi, junioris et diversi ab Ephraim monacho Syro, patriarch:z Theopolitani (a) sive (b) An- 
tiocheni (ante seculi sexti medium), qui licet Syrus et ipse, Grzce etiam plura scripsit, λόγοι διά- 
φόροι, scripta varia pro defendenda Chalcedonensis synodi doctrina contra Nestorium, Eutychem , Se- 
yerum el Acephalos, jam pridem deperdita omnia. Ex his tria evolvisse se volumina Photius testatur , 
sed duorum tantum argumenta memorat. In primo continebatur. Epistola ad Zenobium , scholasticum 
E:inesenum, secta Ácephalum, dicta Leonis Romani calumniantem, in qua Ephrzmvus Orientales negat 
peccasse, cum I]ymno Trisagio addiderunt verba, qui crucifixus est pro nobis, quoniam ad Christum illa 
retulere : peccasse autem Dyzantinos, qui illa intellexerunt de SS. Trinitate. Memorat et singularem 
Collectionem canonum ecclesiasticorum (Syris illo tempore, ut videtur, usitatam) , in qua canon secundus 
concilii secundi ecumenici, CPoli, 381, celebrati, fuit canon 166. In eodem primo volumine erant ll 
epistola Ephiremi Ad Justinianum. imper. ΠῚ. Ad Anthimum "Trapezuntis episcopum de coademnandco 
Entyche. 1V. Ad Domitianum (nescio, an ad illum Melitenes episcopum , ad quem Eulogius Aley apud 
Photium cod. 925 et 950, p. 459. V. Ad Syncleticum Tarsi metropolitam, contra Acephalos. Vl. Ad Anthi- 
miim. iterum, et. Vll. Ad Brazem Persam. 711. Ad Monachos m Nestorii lizvesin propeusos. IX. Ad Culli- 


(0) ᾿Ἰατρ'ἄρχης Θεουπόλεω: * Reines. Varr. lect.— legibus narrat. Vide Beincs. Varr. lect ,p. ὅ 1. οἱ 
p. 947, add. eumdem, p. 152. ᾿ qu: nolavi volum. V, pag. 5 (o'. VIM, p. 251, 
* (b) De episcopatu etiam intelligenda Photii verba, — nov. ed. ubi vid. notas. Add. Baveri Epistola. 
god. 239. "0; τῶν ἱερῶν τῆς Αντιηγείας θετμῶν, — in Thesauro cpistolico , Lacroz. tom. l , p. 21. 
ἡγεῖτο, non, ut Seiottus : qui de sacris. Antiochie ΠΝ... 


Y 


910] NOTITIA. 91m 
rici desertores, &p^z τοὺς ἀπυπσχίστας Ἰζαλλινίχου, ubi verba : ὅτι τὰ παρὰ ταύτην (τὴν τοῦ Θεοῦ '"Exzis- 
cíav) συναχτήρια ληστῶν ἐστι σπήλαια, reddenda sunt, et quod, qui extra eam (Ecclesiam Dei) conventus 
fiunt, sint spelunca? iatronum,non, ut. vertit Schottus : et qui ad eam tabem conventus fiunt. X.. Sytodica 
actio de libellis quibusdam Eutychianis Syncletico Tarsi episcopo ejusque syncello, Stephano monacho 
oblatis. Xl. Epistola ad Megam sive Magnum, episcopum Berrhoensem. XII. Ad Eunoium monachum. XII 
Sermones panegyrici octo. 4. In encxnia templi SS. prophetarum. 2. In natalem Jesu. 5. Ante jejunia, 
4 Catecheticus ad baptizandos, εἰς τὴν χατήέχησιν τῶν νεοφωτίστων. 5. In. encznia templi Michaelis 
archangeli in. Daphne. 6. In. sanctam Quadragesimam. 7. In. vnam Quadragesimie nonam. 8. Ἐν) sancta 
feria quarta ad baptizandos. 

Ejusdem S. Ephrzmi alterum volumen in quatuor libros divisum, quorum primo, tertio et quarto tna- 
ximam partem Cyrilli Alex. et. synodi Chalcedonensis apologia adversus Nestorianorum , Eutychiano- 
rumque, speciatim monachorum Orientalium Severianorum ae Theopaschitarum calumnias; in secundo . 
continebatur dissertatio de quinque quiestionibus ab Anatolio scholastico propositis, [. Utrum nunc 
etiam secundum carnem Christus nascatur? ll Cor. v, 16. Hl. Si Adamus compositze fuit substantie, 
quomodo conditus sit immortalis? lll. Unde constet Joannem evangelistam adhuc manere? Joan. xv, 
933. 1V. Si Adam conditus fuit immortalis, quomodo ignoraverit, quid ex re ipsius esset? V. Quis 
sensus verborum Gen. i, 92: Ecce Adam quasi unus ex nobis (actus est ? Liber tcrtius dicatus fuit Domno 
οἱ Joanni monachis in Cilicia secunda versantibus. Conf. Reines VV lect. p. 152 et 4155, et Coteler. tom. 
]I Monument. p. 651. Hic, ni fallor, Petri metninit Photius. V. cumdem Coteler. in| Coust. apost.,tom. 10, 
part. n, p. 416 ὁ. 


Index scriptorum, quorum ex Ephremo Pliotius meminit ; numeri denotant paginas editionis Grece Haschel: 


Ambrosius, 425. Ὃ Μεδιολάνων, ἐν τῷ περὶ ἃ — Cyrillus Hierosolyuiitanus, 422. 


ἐνανθρωπήσεως λόγῳ, 422, 425 , ὁ θαυμάσιος ὁμο- 
λογητής, 415. Ἐν τῷ λόγῳ, ὃς ἐπιγράφεται, Περὶ 
ἑρμηνείας τῆς πίοτεως. Ibid. Contra Apolinarium, 
413, 423, 429. Ἐν τῷ λόγῳ, ὃν ἐπέγραψε, Γρατιανῷ 
τῷ βασιλεῖ, 425. 

Amphilochius, 405. Iconii, episc. 415, 414, 422, 
435. Epistola ad Seleucuim, 425, 434. 

Antiochus Ptolemaidis, 411. 

Apollinarius, AM, 415, 420, 425, 426, 456. 

Arius, 598. 

Ariani, 415. 

Athanasius, 405, 421, 494, 425, 496, 127, 429, 
433. Epistola ad Epictetum, 415. Ad Julianum, 
imp. 427. Ad virgines, 423. Ad Maximum philoso- 
phum, 423. "Ex τοῦ χατὰ ᾿Αρειανῶν, 420. Ἐν τῷ 
περὶ πίστεως λόγῳ, 424. Ἐχ διαφόρων λόγων, 420, 
423. 

Atticus CPolitanus in epistola ad Eupsychium, 
431. 

Baradatus. Infra in Simeone. Ejus epistola ad 
Leonem imp. 457. Ad Basilium Antiochenum 
episcopuin, 457. llune Baradatum et Jacobum, nio- 
nachos catholicos, cum Jacobo Barad:o , Severi, 
Autioch. sectatore confundit et Photii verba niale 
intelligit Baron. Ad a Chr. 555, docente Assemanuo 
in Bibl. orientali , tom. I, p. 19. 

Basilius C:sariensis, 405, 425, 427. Ὁ ix τῆς 
Καππαδοχίας πᾶσαν φωτίσας τὴν οἰχουμένην, 41}. 
Ὁλαμπρὸς τῆς Ἐχχλησία: χύρυξ, 454. 

Ἐν τῷ περὶ πίστεως, 416, 421. Περὶ εὐχαριστίας 
420. Ἐν τῷ χατὰ Εὐνομίου λόγῳ, 450, 451. "Ev τῷ 
πρώτῳ χεφαλκπίῳ, ibid. ᾿ 

Epistola ad Sozopolitanos, 420, 426. Ad Apolli- 
narium, 420. 

Cyriacus, episcopus Paphi, qui Patribus cccxvin 
in concilio Niceno. interfuit , 125, 455... Ev τῷ 
εἰς τὰ O:oz dva λόνῳ, ἰοὺ 


Cyrillus Alex. 404, 406, 411, 412, 419, 421, 
4351, 426. Ὁ νιχηφόρος, 429, 451. "Ev ταῖς: ἀντιῤ- 
ῥήσεσι, 414. ᾿Απολογαὶ τοῦ ιβ' ἀναθεματιτμοῦ, 420. 
Ἐν τῷ χατὰ Συνουσιαστῶν λόγῳ, 416. "Ev τῇ ἑρμη- 
vía τοῦ ἀποπομπαίονυ, 410, 420. "Ex τῶν Orsa»- 
ρῶν, 490, 435, 424, 425, 429, 450. 4534. 

Epistola prior ad Succensum , 411, 414, 425, 
450, 431. Posterior 410,. 490, 423, 425, 620, 
433. Ad Eulogium presb. 412, 425, 450. Ad regi- 
nas, 420. Ad orientales, 451, 499, 495. Ἔν τῷ κατὰ 
Νεστορίον, 425, 429, 452. Ad Nestorium, 415, 414. 
Epistola prima, 452, 454, 420. Ad Acacium,cpisc. 
Scythopolitanum, 416. Ad. Acacium M-litenes, 425, 
451. Ἐννάτῳ λόγῳ τῶν ὑπομνημάτων in. Evangel. 
Joannis, 411, 412, 418, 421, 425, 451. Ἐχ τοῦ εἰς 
τὸν εὐαγγελιστὴν Ἰωάννην ὑποιλνήματος 8. δλίου 8’, 
420, 450. Βιδλίου ζ', v', V, 490. In Leviticum, 452. 
In Epist. ad Helrzos, 490, 495, 450. 1n Isaiam, 490. 
In. Mauhxum, 451, 432, lib. 1, 429. In. psalmum 
octavum, 430. In prophetam Malachiam, 424. Za- 
chariam, 430. "Ev τῷ περὶ πίστεως, 429, 450. "Ex 
τοῦ περὶ ἀπαθείας λόγου, 430, LIso: πάθους, 420. 
Ἐν τῷ χατὰ ᾿Αφείου λόγῳ, 4593, Περὶ ἐνανθρι"πῇ- 
σεως, 420, 495, 450, 455. Ἔν τῷ περὶ τῆς iv 
πνεύματι λατρείας ἑδδόμῳ, 451. Ἐννάτῳ βιδλίῳ, 
424, 452. Ἕν τῷ τρίτῳ κεφαλαίῳ τῶν ἀναθεματι- 
σμῶν, 1327. "Ex τῶν σχολίων, 420, 495, 427, 451, 
432. 


C Dionysius Areopagita, 420. 


Domni perversa. explicatio verborum Joannis 1, 
14 : Et habitavit in nobis, rcjicitur, 421. 

S. Ephraim ἐν τῷ περὶ ἐνανθρωπήσεως xai εἰς 
τὸν μαργαρίτην, 430. 

Epiphanius, 424. "Ev τῷ περὶ αἱσέσεως πρώτῳ 
Q:6»lp, 324. 

Erechthius, 425, 496. 

Eusebii Paiaphili Historia ccelesiastica , ANS. 


*9]23 PAULI SILENTIARIT 2124 


Τούτων «ιἰεχθέντων ἐν τῷ xadlatío, διηρέθη ἡ A Σφαλερὸν ὑπῖοχεν ἐπαποδύεσθχι πάλαις 
ἀχρόασ (6: καὶ ἐβέχθη τὰ JAoizáà ἐν τῳ ἐπισ £0- ἝΝ αἷς τὸ νιχᾶν παραχεχινδυνευμένον. 
πείῳ, ἐπὶ Εὐτυχίου τοῦ ἀγεωτάζτου πατριάρχου . ' eL lr - 
προεχθέντων τῶν ὑποκειμένων iápCor (1). ᾿ Ἐπεὶ δὲ πάντες ἴσμεν ὡς οὐχ ἄν ποτε 


Λόγος φανείη συντρέχων ταῖς πράξεσιν 


Ἥχομεν ἐς ὑμᾶς, ἄνδρες, ἐχ τῆς ἑστίας ᾿ 410 Ταῖς τοῦ βασιλέως, ἔστι δ᾽ αὖ τῶν πράξεων» 
Τῆς τοῦ βασιλέως ἐς βασιλέως ἑστίαν Τὸ παμμέγιστον ἡ χτίσις τοῦ σοῦ νεὼ, - 
Ἰοὺ παμμεγίστου, τοῦ νοητοῦ τῶν ὅλων, Οὐ χρὴ δεδοιχότας ἐπὶ προδιεγνωσμένοις 
Δι᾿ ὃν τὸ 'νιχᾷν συμφυὲς τῷ δεσπότῃ. Μένειν ἀτόλμους, ἀλλὰ τὴν ποοθυμίαν 
85 Ἐχεΐ μὲν ἡμῖν τῶν γερῶν ὁ προστάτης Κινεῖν ἅπασαν, ὡς ἔχει τις ἐσχύος. 
Καθεὶς ἑαυτὸν εἰς θέατρον ἐχ λόγων 110 "Ἔχει τι γρηστὸν ἀνδρὸς ἡ παῤῥησία. 
Τὸν νοῦν παρέσχεν εὐμενῶς, ἐνταῦθα δὲ Εἰ μὴ γὰρ εὐτόλμως τε xal φρονῶν μέγα 
'Opiv πάρεστι τῶν ἱερῶν τὸν προστάτην" ^ Ἐδημιούργει τὸν νεὼν ὁ δεσπότης, 
Ἔστω δὲ χαὐτὸς εὐμενής. Τούτων γε μὲν Πάσης ὑπερδὰς ἐλπίδος θεωρίαν, 
90 Μηδεὶς ἀχούσας λοιδορείσθω τοῖς λόγοις" Οὐχ ἂν προῆλθεν εἰς τοσαύτην f) πόλις 
Εἴποι γὰρ εἰκὸς ἄν τις" « Ὦ τὰν, ὡς πάνυ 120 Εὐθυμίαν τε χαὶ τρυφὴν εὐδαίμονα. 
Ληρεῖς περιττά. Τοῦτον αἰτεῖς εὐμενῇ D Τί οὖν &netxbc πρόσφορον παῤῥησίαν 
Λόγοις γενέσθαι, τῶν ἀναθῶν τὴν οἰχίαν, Τὰ νῦν φανῆναι xa λόγων ἀξημίων ""; 
Τὸν πᾶσαν εὑμένειαν ἠμφιεσμένον ; Ἃ γὰρ ἂν παραδράμωτστιν ἡσθενηχότες, 
95 Τουτὶ πέπονθας ὅπερ ἂν εἰχότως πάθοι, Ἔξεστι ταῦτα προσλαθεῖν τοῖς ὄμμασιν. 
ἘΠ τις δέο:το λιπαρῶν ἐγχείμενος 125 Κρίνει δὲ τούτους οὐ κυαμοτρὼξ 'Atzx:, 
Τὸν ἥλιον μὲν ἀνατέλλειν ἐν ἡμέρχ, 'AXX ἄνδρες εὐσεδεῖς τε xal συγγνώμονες, 
Τὸ φῶς: δὲ λάμπειν, τοὺς λόγους δ᾽ " εἶναι λόγου:. » Οἷς xaX τὸ Θεῖον xat βασιλεὺς ἐφήδετα', 
Ἐγὼ δὲ ταῦτα τοῦτον εἶναι τὸν τρόπον Οἱ τὰς πόλεις τάττοντες, οἱ τὰς ἡνίας 
100 Οὐχ 53v ἀποφαίην' πρὸς δὲ τὸν σχοπὸν βλέπων, "Ὅλων ἔχοντες καὶ λόγων χαὶ πραγμάτων. 
Ὃς παμμέγιστος οὐχ ἔχων θ᾽ ὑπερθολὴν, 150 "Ap' οὖν ἐπ᾽ αὐτοὺ; χρὴ βαδίζειν τοὺς στίχους 
Δέδοιχα τὴν ἀγωνίαν. Θαῤῥεϊν δ᾽ ὅμως Ἐχδημαγωγηθέντας εἰς παῤῥησίαν : 
"EE ὧν ἐδεδίειν "56 πρότερον αὖθις ἄρχομαι. Χρὴ τοῦτο πράττειν, αὐτὸς ἀντιφθένξομαι, 
El μὲν γὰρ ἑλπὶς fjv τις εὐσθενεῖ λόγῳ Ὥσπερ τις ἠχὼ τῶν ἐμῶν φανεὶς λόγων. 
405 Συνεξισοῦσϑαι τῷ νεῷ τῷ παγχάλῳ, Οὐχοῦν ἐπάνειμι πρὸς βασιλέα τὸν. μέγαν. 


His in palatio recitatis, divulsus est auditorum consessus. Cetera vero recitata sunt in domo patriarchali, 
coram Eutychio sanctissimo patriarcha, cum subjecti iambi prius recitati fuissent. 

Ad vos aceedimus, o viri, ex imperatoris palatio ad palatium imperatoris ter maximi, qui omnia mente 
complectitur, per quem imperatori tot victorias consequi datur. lllic quidem dignitatum praeses in theatro 
recitationum sedens benigne nos audivit: hic vero videre est sacrorum przsidem. Sit et ille benevolus. 
Ceterum ex auditoribus nemo orationem nostram carpat. Dicet enim forsan aliquis : « Ileus tu, bone vir, 
quam omnino vana et inutilia deblateras! hunc sermonibus tuis propitium cupis, qui totius bonitatis 
est domicilium et omni humanitate instructus. ld certe tibi accidit, quod ei videretur accidisse, qui 

:enixius et cum precibus efflagitarel ut sol per diem exoriretur luxque luceret, aut ut sermenes sint ser- 
mones. » Ego vero ejusce rei eamdem esse rationem non omnino negaverim. At institutum intuens, quod 
maximum est et quo nihil animo concipi potest exoellentlus, vereor in arenam descendere. lllud ipsum 
tamen quod metum primo incussit, audaciam rursum ingerit. Si enim spes quxdam affulgeret 
nos beata dicendi copia templi pulchritudinem assequi et zequiparari scribendo, res esset sane lubrica, 
certamen aggredi in quo vincere periculosum esset. Cum vero satis intelligamus omnes nullam unquam 
orationem factis imperatoris respondere posse, id vero quod est in factis ipsis maximum, esse templi 
:edificationem, par non est profecto ut conceptus de rebus jam ante animo provisis timor audendi 
nobis animum adimat; sed potius, quantum est in unoquoque virium, omnem in nobis alacritatem 
vxcitemus. Habet in se boni aliquid hominis audacia : nisi enim intrepido prorsus οἱ elato animo tem- 
plum excitasset. imperator, totius in re spei cogitationem excedens, non ad tantam pervenisset urbs 
alacritatem et felicitatem. Quid igitur prztter decorum videri debet, si utilis modo innocuz orationis 
libertas erumpat? quz:ecunque enim prz imbecillitate przetermiserit, ea licebit oculis usurpare. Judicium 
porro de illa proferunt non fabarum comestor Atheniensis, sed viri pii et ::qui, quibus et Deus et 
imperator obleetantur, qui urbes regunt omniumque et rerum et orationum habenas inoderantur. 
Morum igitur demereri gratiam et ad hoe adire carmina mea oportet ; idque confidenter agendum est. 
Ego vero ipse quaái verborum meorum echo resonabo. Redeo igitur ad magnum imperatorem. 


VARLE LECTIONES. 
δτε G. !* ἐδεδείην codex : correxit Hermannus. !! ἀζημίαν G. 


NOTAE. 
(1) Vide epistolam Bernardi Bruschi ad Cozzam Cottium de more veterum recitandi , Veronz editam. 


Duc. 


2125 | DESCRIPTIO S. SOPHLE. 9196 
EKéPAZIZ ΤῊΣ METAAHZ EKKAHZIAX. — A Ὄφρα τεοῖ; àbu, ca λόφον χλίνεις λεπάδνοις 
435 Σήμερον οὐ σαχέων με φέρει χτύπος, οὐδ᾽ ἐπὶ νίκην 100 Καὶ θέμιδος πτήξειε τεῆς ζυγόν" ἀλλὰ xat αὐτὸς 


Ἕσπερον ht Δίόυσσαν ἐπείγομαι, οὐδὲ τροπαίοις Τετριγὼς ὑπέροπλα μέλας φθόνος ὥχλασε τόξῳ ""ὕ 
᾿Αμφὶ τυραννοφόνοις χαναχήποδα ῥυθμὸν "3" ἀράσσω" ᾿Αστυόχου βασιλῖιος, ἐπατσυτέροις 65 βελέμνοις 
Μηδοφόνων ἀδόητα μένοι κλέα σήμερον ἔργων. Ῥωγαλέος δούπησε, πεσὼν δ᾽ t6á0uve "8 χονίην. 
Εἰρήνη πολύολθε, τιθηνήτειρα πολήων, Καὶ σὺ 65 πρεσθυγένεθλε Λατινιὰ; ἔργεο ' Ῥώμη !*. 
440 Ἣν πλέον εὐπήληχος ἄναξ ἡγχάσσατο νίχης, 165 Σύνθροον 1." ἀείδουσα μέλος νεοθηλέϊ Ῥώμῃ; 
Δεῦρο, πολισσούχοισιν ἐπαυχήσαντες ἀέθλοις, "Epyso χαγχαλόωσα, τεὴν ὅτι !* παῖδα δοχεύεις 
Παντὸς ὑπερχύδαντος ὑπέρτερον οἶχον ἀγῶνος Μητρὸς ὑπερτέλλουσαν, ἐπεὶ χάρις fs τοχήων. 
Εὐιέρο:ς ὕμνοισιν ἀείσομεν, ᾧ ὑπὸ μούνῳ "Avépse οἷσι μέμηλε θεουδέα θεσμὰ γεραίρειν, 


Πᾶν χλέος ὑψορόφοιο χατώχλσσε θέσχελον ἔργου !*. Δεῦρό μοι ἀχλυόεσσαν ἀποῤῥίψαντες ἀνίην 
445. ᾿Αλλὰ σύ μοι βασιλῆα φερέσδιον, ὄμπνιά 170 Χιονέους ἔσσασθε γεγηθότες ἄψεσι πέπλους. 
[Ῥώμη !*, — Aáxpu δὲ πενταέτηρον ἀποψήσαντες ὁπωπῆς 


Στέψον ἀχηρασίοισι χύδην καταειμένον ὕμνοις, Μέλψομεν εὐφήμοις ὑπὸ χείλεσιν εὔποδας ὕμνους. 
Οὐχ ὅτι σὸν ζυγόδεσμον ἐφήέρμοσεν ἔθνεσι γαίης, Οὐρανίων ὥϊξεν ἐπὶ χθονὶ χλῆθρα πυλάων 

Οὐχ ὅτι σῶν ἑτάνυσσεν ὑπέρδια μέτρα θοώχων D Αὐσονίων σχηπτοῦχος, ὅλαις δ᾽ ἐπέτασσε) ἑορταὶς 
Τέλσα παρ᾽ ἐσχατόωντα χατ᾽ ὠχεαν!τίδας ἀχτὰς, 115 Εὐφροσύνην εὐρεῖαν, ὅλας ἤμθλυνε μερίμνας. 
150 ᾿Αλλ᾽ ὅτι σὸν περὶ πῆχυν ἀπείρονα νηὸν ἐγείρας Ἑξότε γὰρ δούπησεν ἐρισθενὲς ἔργον ἀνάχτων, 
Θυμόριάδος ποίν,σε φαεινοτέρην σε τεχούσῃς. Κῆδος ἔην ἀλίαστον ἀνὰ πτόλιν. "Dat μύθῳ, 
Εἴξατέ μοι, Ρώμης Καπετωλίδες, εἴξατε, φῆμαι" ^ λαθι τολμήεντι, μεγασθενὲς fipave γαίης. 

Ἰόσσον ἐμὸς βασιλεὺς ὑπερήλατο θάμθος ἐχεῖνο Ἰλήχοις ἐπέεσσι vat εἰ τεὸν οὗας ὀρίνω 

Ὁππόσον εἰδώλοιο Θεὸς μέγας ἐστὶν ἀρείων. 180 Βαιὸν ὅσον * μεγάλων γὰρ ἐπερχομένη χάρις 
155 "Ἔνθεν ἐγὼν ἐθέλω σε μελιφθόγγοισ! χορείαις, [ἔργων 
Χρυσοχίτων αἴθουσα !*, τεὸν σχηπτοῦχον ἀείδειν. Ληθαίοις ἐκάλυψε χατηφέα χέντρα ῥεέθροις. 

Καὶ γὰρ ἄναξ οὗ μοῦνον ἐν ἕντεσι χεῖρα χορύσσων Καὶ φάος ἡελίοιο φαάντερόν ἐστιν ὁδίτῃ 


Ῥινοτόρῳ δούλωσεν ἀπείρονα Báp6apov αἰχμῇ !*, Χειμερίην μετὰ νύχτα, χαὶ ἱμερόεσσα γαλήνη 


DESCRIPTIO MAGN/E ECCLESLE. 

Non clypeorum hodie me fragor impellit, aut ad occidentales vel Libycas celebrandas victorias feror , 
neque decantandis trop:is, qui de czsis tyrannis relata sunt, ferocem animum fatigabo. lllaudata 
maneat hodie partarum de Medis victoriarum gloria. Beata pax, urbium nutrix, quam princeps galeatae 
longe pr:fert victorizxe, huc age, urbis bono impensos przdicemus labores, et glorioso omni prestan- 
tiorem certaine αὐ ὁ πὴ sacris hymnis celebremus, pre qua unica quidquid est excelsi operis admiran- 
dum fatiscit. 

Tu vero, alma Roma, auctorem salutis tu: principem corona, sinceris laudibus abunde cumulatum, 
non quod jugum tuum populis omnibus imposuit, aut quod immensos solii tui fines vltra remotiores 
terminos Oceanique littora longe dilatarit, sed quod in recessu tuo immane templum excitans matre 
tua Tiberina longe te fecit illustriorem. Facessite nunc tandem decora omnia, quzcunque de Roinano 
Capitolio fama przdicat : tantum enim meus imperator superavit istud miraculum, quantum idolo Deus 
maximus prestantior est. Volo igitur ut tu dulcisonis carminibus, o fornix auro refulgens, imperatorem 
tuum pradices. Ille quippe non in bellis solum manum vibrans infinitos barbaros victoriosis armis 
subegit, ut iadoinitam illorum superbiam frenis tuis submitteret et legum tuarum jugum illi vererentur ; 
sed et nigra vehementius frendens invidia imperatoris urbi imperantis armis prostrata succubuit, crc- 
brisque sagittis elisa fragorem edidit, casuque suo sub pulverem alte condita est. Tu vero veri, antiqua 
et Latina Roma, et concors carmen cane nov? Romz, et gaude quod natam vides, adhuc puellam, matre 
multo przstantiorem, quandoquidem ea est parentum gratia. 

At vos quibus sacrarum legum honor curz est, huc adeste, et, caliginosa deposita tristitia, niveis 
palliis letabundi membra induite : detersis vero quinque annorum ab oculis lacrymis, ore bene auspicato 
praestantes hymnos concinamus. Coelestium portarum claustra reseravit in lerra Romanorum imperator : 
totis festis ampla gaudia indixit, omnes mentis zegritudines leniil. Ex quo enim cum fragore corruit exi- 
mium imperatorum opus, immensus passim per urbem planctus exortus est. Da veniam audaci ora- 
tioni, da veniam, potentissime terrarum princeps : verba audi :equo animo, si tantisper aures tuas pulso. 
Nam superveniens ingentium operum gratia. Lethzeis fluminibus meroris stimulos omnes demersit. 
Suavius est iter agentibus post hibernam noctem solis lumen, et jucunda serenitas in mari erran- 


VARUE LECTIONES. 


1 ὀυθμόν G vel μῦθον * codex θυμόν" vp. ἀράξω codex. 13 ἔργον codex, ou super ov scripto 1" Bu- 
ζαντ à; Ῥώμη in Anthol. Gr. iv. 24, p. 299, 500. etc. Roma Cpolitana in quibusdam codd. Prisciani post 
lib. δ et 9 et apud Senat. de Orthogr- c. 12. ἑῴα Ῥώμη Themistio orat. 15. Duc. 5 &v0005a codex. 
18 αἰχμὴν codex. "7 τόξῳ G, τόξων N. o super o scripto. —'9 £63puvs malit ἃ. 5 Itoma vetus 1l. 5 C, de 
Oper. publ., 1. 6 C. de Sacros. Eccl. etc., antiqua Corippo l. 4, παλαιὰ xal τριπέμπελος Ρώμη Const. 
Manass. Dic. !** σύνθρονον codex : correxit ἃ, 39 Ec. codex. 


2197 


"Av8nas ἀλιπλάγχτους μετὰ χύματα μᾶλλον ?! iaivec A Οὐδ 


485 "Do0t τολμήεντι, μεγασθενὲς, ἴλαθι μύθῳ. 


Ἤδη μὲν σθεναροῖσιν ἐπεμδεθαυΐα θεμεΐλοις 
Σφαίρης ἡμιτόμοιο χατήριπε θέσχελος ἄντυξ, 
Μυστιπόλου δ᾽ ἐτίναξεν ἐδέθλια πάντα μελάθρου " 
Πάντα δ᾽ ὑπεσχίρτηοεν ἐν ἄστεϊ βάθρα θεμείλων, 
400 Γαῖα δ᾽ ὑπεστενάχιζεν ἐπὶ χρόνον, ἢερίαις δὲ 
ἈΓσγομένη νεφέλῃσιν ὁμιχλήεσσα χονίη 
Οὐρανίης ἀμάρυγμα μεσημδρινὸν ἔσχεπεν αἴθρης. 
Χριστὲ μάγαρ, σὺ δὲ σεῖο κατ᾽ ἕνδια χεῖρα τανύσσας 
Αἴμασιν 0) μεθέηχας ὑπ᾽ ἀνδροφόνοισι μεῖναι 
195 Σὴν χθόνα Τελχῖνας χαχοεργξας" οὐδὲ γὰρ ἔτλης 
"Quuaczog ἀχράντοιο βολῇ πανδερχέϊ λεύσσειν 
Alua χυθὲν τεμένεσσιν ἀναιμάκτοιο θυηλῆς. 

Οὐδὲ μὲν εὐρύστερνος ὑπώχλασς μέχρι: θεμείλων 
Νυὸς, ἀριστώδινος ἐελμένος ἄμμασι τέχνης * 

200 ᾿Αλλὰ μιῆς ἁψῖδο; ἀπωλίσθησε χεραίη 
'Αντολιχῇ, σφσίρης τε λάχος κονίῃσιν ἐμέχθη. 

ἯΙν δὲ τὸ μὲν δαπέδοισι, τὸ δ᾽ εἰσέτι, θάμύος ἰδέσθαι, 
Qlànsp ἀστήρικτον ὁμίλεεν ἐχχρεμὲς αὔραις " 

Πᾶς ὃξ χατηφείῃ βεδολημένος ἔστενεν ἀνήρ. 

905 Mf, τις ἐμὴν σειρῆνα βάλοι νεμετήμονι μύθῳ 
'Axpa lv ἀμνήστοιο διαστείχουσαν ἀνίης " 
Ἡδύτερος μετὰ δάχρυ γέλως, μετὰ νοῦσον ὑγείη. 

Οὐχ οὕτως ἀχάχησεν ἀπ᾽ αἰθέρος ἐχχυμένη φλὸξ 
᾿Ανέρας, ὁππότε νῶτα χατέφλεγεν ἄχλοα γαίης, 
910 Mupía καρφομένων ὅτε χεύματα σίξεν ἀναύρων, 


PAULI SILENTIARIT 


2123 


.* ^9 


ὅτε χαρποτόχοιο xatà χθονὸς οὐρανὸς αἴθων 
Εὐρὺ χανὼν ὦϊξε πύλας δηλήμονος ὅμδρου 
Καὶ τραφερὸν ξύνωσε πέδον ῥοθίοισι θαλάσσης. 
Αὐτὰρ ἐμὸς σχηπτοῦχος ἀπότροπον ἄλγος ἀχούσα: 
219 Οὐχ ἐπιδὴν ἐκάλυψε νόου σέλα:, οὐδὲ χατηφὴς 
Ἡρεμέειν τέτληχεν ἀξργέος ἄμματιν ὄχνου, 
᾿Αλλὰ μινυνθαδέης ἀπεπείσατο χέντρον ἀνίης, 
Πρὸς δὲ πόνους ϊξε παλινδωμήτορας οἴχου. 
Τῷ δὲ παρεστηχυΐα σαχέσπαλο; ἕννεπΞ Ῥώμη. 
220 « Παγχρατὲς, óX6:ópotps, Δίκης ἕδος, ἕρμα πο- 
ἰλήων, 
δέ τίς ἐστι μεγαί- 
[ens ** 
Ὅττι σέθεν ζώοντος, ὅτ᾽ ἐγγύθεν ἐστὶν ἀρωγὴ *? 


ὝἭΡρπασε βασχανίη με, χάρις 


Β Στήθεσιν ἡμετέροισι περιῤῥαγὲς ἕλχος ἀνίσχει. 


᾿Αλλὰ, μάκαρ, (δύνασαι γὰρ ἐφ᾽ ἕλχεῖ φάρμαγα 
[1ásaztv 

225 Χεῖρα τεὴν προτίταινε, ῥυηφενέος τροφὸν ** £).60v. 

Πάντα χκυδερνητῆρι τεῷ διέπουσα χαλινῷ 

Ὑμετέροις ὑπέθηχα τροπαιοφόροισι θριάμθοις. 

Ἤρεμέει xaX Μῆδος ἄναξ χαὶ Κελτὶς ὁμοχλὴ, 

Καὶ ξίφος ἡμετέροις φιλοτήσιον ὥπασε θώχοις 

230 Ἰνδὸς ἀνὴρ, ἐλέφαντας ἄγων χαὶ μάργαρα πόντου. 

Ναρχηξὼν γόνυ δοῦλον ἐμοῖς ἔχλινε τροπαίοις. 

Εἰς ἐμὲ φορτὶς ἅπασα φερέσθιον ἐλπίδα τείνει, - 

Κύχλιον εἰσορόωσα δρόμον διδυμάονος ἄρχτου, 

Ὡς xev ἐμοῖς τεχέεσσιν ἐπίῤῥυτον ὅλδον ὁφέξω"» 


tibus post tempestates animum exhilarat. Da veniam, fortissime princeps, da veniam audaci orationi. 

Jam conciderat admirabilis ille fornix hemisphzrii, fundamentis nisus firmissimis, zedisque patriar- 
chalis solum oine concusserat : subsiliebant urbe tota ima fundamentoruin, et ad tempus terra inge- 
miscebat : obscuris mistus nubibus caliginosus pulvis meridianum coelestis lucis splendorem occuluerat. 
At tu, bone Cliriste, manum tuam super templum extendens, terram tibi consecratam humana czede a 
sceleratis ac maleflcis pollui non es passus. Quippe non potes oculis tuis immaculatis intueri in templis 
fusuin sanguinem, in quibus incruentam sacrificium peragitur. At neque tota zdis inclytz amplitudo a 
fundamentis procubuit, artis egregie vinculis constricta: sed unius arcus vertex orientalis corruit, 
parsque una sph:zerz pulveribus est commista. Erat porro pars altera solo jacens, altera ad hanc usque 
diem, quod visu erat admirabile, minime sustentata et quasi pendula adhuc in aere morabatur. Omnes 
moerore perculsi gemebant. Verum nemo Mus:e. nosuze verbis mordacibus succenseat, quod in oblivione 
dceletas sese effundat calamitates. Gratior est post lacrymas risus, postque morbum sanitas. Non.sic ab 
aere demissum fulgur perculit homines, .cum imnmensos arescentlum torrentium cursus repressit ; vel si 
quando ccelum ardens in frugiferam terram ]ate dehiscens largos et nocuos imbres effudit et siecos agros 
marinis immiscuit fluctibus. 

At, meus imperator, comperta tam acerba calamitate. non diu preterea occuluit mentis aciem, neque 
adduci potuit ul quantuinvis moestitia oppressus inerlis ignavize vinculis detineretur ac quiesceret : sed 
brevissimi doloris stimulum excussit, et ad rezdificand:e zedis labores sese accinxit. Astans vero belii- 
cosa Roma eum sic est allocuta : « Potentissime, fortunate, Justitie sedes, urbium columen, nescio qux» 
me subit indignalio (ct suam habet quamdam indignatio voluptatem) quod, vivente te, dum pr:zesens adest 
auxilium, Roma pulchritudinem amiserit, et pectoribus nostris undique disruptum ulcus exoritur. Sed 
tu, 0 fortunate (potes enim ulceri medicamentum adhibere), manum tuam porrige affluentis beatitatis 
nutricem. Omnia tuis gubernans auspiciis tuis inclytis triumphis subjeci. Quiescit Medorum rex et 
Gallorum vociferatio. lpse Indus cum suis elephantis ad tuum solium gladium et margaritas maris 

Vitro attulit. Meis tropzeis servilia flexit genua Carthago. Naves omnes oncrariz' geminze ursz cursum 
respicientes ad me tendunt tanquam ad spei sux metam, spoi qux affert commoda, sic ut affluentem 


VARLE LECTIONES. 


δ᾽ μᾶλλον margo codicis : ipse θυμόν. — *! Μεγαίρης G, μεγαίρειν codex, c super v posito, ὅτε (v. 932) 
a Salmasio vel Ducaugio addita. ** post v. 222 N in margine, litteris quadratis : Ὅττι σέθεν ξώοντυς 
ἐπέ, ρας «30051 ὁώμης, Eum versum Ducangius et Grafius receperunt, ** στροφόν cndex, 


$129 . 
235 'Euzopoinv δ' ἀνάγοντες ἐπικπνείουοιν ἀῆται. 

- Ταῦτα τεοῖς χαμάτοισιν ἐφέσπεται " ἀλλ᾽ ἐπὶ πάσης 
᾿Αγλαΐξης θημῶνι πεσεῖν ὑπὸ χεύματα Λήθης 
Μήποτέ μοι, σχηπτοῦχε, τὸ θέσχελον ἔργον ἐάσῃς. 
εὐ γὰρ, ἄναξ, εἰ xal σε χαταπτήσσουσι χλιθέντα 
240A 9aovlor,*5- "βεσμοῖσιν ἀπείρονος ἔθνεα γαίης, 
Εἰ xai πᾶσαν ἔδειμας ἐμοὶ πόλιν, οὔποτε δήεις 
Xup60Aov ὑμετέροιο φαάντερον ἄλλο θοώχου "7. » 
"D; φαμένη χαρίεντα λιλαΐετο χείλεα πῆξαι 

[1οσσὶν ἀμαχτορέοισιν. Ὃ δ᾽ ἵλαον ἠθάδι 'Ρώμῃ 

215 Δεξιτερὴν ὥρεξεν, ὑποχλάζουσαν ἐγείρων. 
"Hxa δὲ μειδήσας, ἵνα μυρίον ἄλγος ἐλάσσῃ, 
Εὐφροσύνης πλήθοντας ἀχηδέος ἔχφατο μύθους" 

ε« Ῥίψον ἄχος, βασίλεια πόλις, μὴ θυμὸν ὁρίνῃς " 
Ὡς βέλος οὐ νίχησε τεὸν σάχος, οὐδέ τις ἄλλη 


2530 "AxAovov ἐστυφέλιξε τεὴν φρένα βάρδαρος αἰχμὴ, Β 


ληδὲ βαρυτλήτοισιν ὑποχλάζοιο ** μερίμναις. 
Τέτλαθι, παμθδασίλεια πόλις, μὴ θυμὸν ἀμύξῃς " 
Aat γὰρ ἐμοῖς χαμάτοισιν ἀοιδοτέρην σε τελέσσω, 
Δύτις ἀναστήσας χορυφὴν εὐάντυγα νηοῦ. » 

200 Ὡς φάμενος τεμένεστιν ἐπείγετο, χαὶ τάχα 

[υύθου 

Ἐείτονος ἔργον ἔην ταχινώτερον * ὀρνύμενος γὰρ, 
Ὡς θέμις, οὐχ ἀνέμιμνς συνέμπορον ἀσπιδιώτην, 
Χρύσεον ἀγνάμπτοιο χατ᾽ αὐχένος ὅρμον ἑλόντα, 
Οὐ xpuatjv ** τινα ῥάδδον ἀεὶ προχέλευθδον ἀνάχτων, 
960 Οὐ στρατὸν ἠνορέῃσι χεχασμένον εὔποδος fj 6n, 


ὈΕΒΟΒΙΡΤΙΟ S. SOPHIE. 


2132 
XóvOpo;ov εὐόπλοι μελαγχρήπιδα χελεύθον. 
Ἐξαπίνης δ᾽ ἑχάτερθε συνέῤῥεον ἄλλοθεν ἄλλοι 
Προφθαμένου βασιλῆος * ἐπεχτύπεον δὲ βοεῖαι 
"Av6piov. στεινομένων, χανάχιζε δὲ συμμιγὲς ἠχώ. 
2603 ᾿Αλλ' ὅτε δὴ χατὰ νηὸν ἐδύσατο χαὶ βάσιν ἔγνω 
δώματος ἀστυφέλιχτον, ὅλην ἔτρεψε μενοινὴν 
Ἑς χορυφὴν περέμετρον, ἐπευφήμησε δὲ τέχνην 
Καὶ νόσν ᾿Ανθεμέοιο, χεχασμένον ἔμφρονι βουλῇ. 
Κεῖνος ἀνὴρ τὰ πρῶτα θεμείλια πήξατο νηοῦ, 
210 Εὐχαμάτων βουλῇσιν ὑποδρήσσων βασιλήων, 
Δεινὸς ἀνὴρ χαὶ χέντρον ἑλεῖν χαὶ σχῆμα χαράξαι, 
Ὃς τοίχοις ἐνέηχε τόσον σθένος ὅσσον ἐρίζειν 
Δαίμονος ** ἀντιδίοιο βαρυτλήτοισιν ἐρωλῖς. 
Οὐ γὰρ ἀποτμηγέντος ἐριχνήμοιο καρήνου 
210 "Ὥχλασεν, ἀλλ᾽ ἀδόνητον ἐῦχρήπιδι θεμείλῳ 
Ἴχνος ἐπεστήριξεν, ἐπὶ προτέροισι δὲ τοίχοις 
Ἰθυντὴρ μεγάλοιο παρ᾽ Αὐσονίοισι θούχου ?! 
Αὗτις ἀμωμήτοιο χάριν δωμήσατο χόρσης. 

᾿Αλλὰ τίς ἂν μέλψειεν ὅπως ὑψαύχενι xóspup 
280 Νηὸν ἀνεζώγρησε; τίς ἄρχιός ἐστι χαράξαι 
λίητιν ἀριστώδινα πολυσχήπτρου βασιλῆος - 
Κεῖνα μὲν, ὦ σχηπτοῦχε, μεμηλότα τέχτονι τέχνῃ 
Λείψομεν, εὐχαμάτων δὲ τεῶν ἐπὶ τέρματα μόχϑω, 
Ἴξομαι, ἀρτιτέλεστον ἰδὼν σέδας, ᾧ ἔπι πάτης 
285 θεῖο: ἔρως ἀχτῖνας ἀνεπτοίησεν ὀπωπῇ ς. 
Πᾶς βροτὸς ἀγλαόμορφον ἐς οὐρανὸν ὄμμα τανύσσας 
Οὐχ ἐπιδὴν τέτληκεν ἀναγναμφθέντι τραχήλῳ 


opum copiam liberis meis impertiam ; ipsique advehendis mercibus aspirant venti. Hxc tuos comi- 
tantur labores. Verum cum omni pulchritudinis thesauro ne.Lethx»is fluminibus, o imperator, tam 
divinum opus obrui patiaris. Licet enim, o princeps, revercantur te immensi orbis gentes, qux: Romanis 
legibus colla subinittunt, etiamsi totam urbem mihi struxeris, nunquam reperies illustrius throni tui 
monumentum. » llzc locuta pedibus imperatoris grata oscula figere annixa est. At ille faventem porrexit 
familiari Ron dexteram, et procumbentem erexit. Suaviter vero subridens, ut infinitum doiorem 
pelleret, bc verba sincera lxtiti: plena effatus est: « Depone dolorem, urbs regia, nec vexes ani- 
mum : ui nullum jaculum clypeum tuum lHzsit, nee qu:evis alia Barbarorum vis immotam mentem tuam 
hactenus concussit, ita ne succumbas acerbis licet calamitatibus. Perfer, urbium princeps, nec animum 
vellices : etenim Jaboribus meis longe te effleiam celebriorem, rursum erigens templi verticem preclaris 
Íornicibus adornatum.» 

Hzc fatus, ad templum progreditur, οἱ dicto eltius operi manum. admovet. Festinans enim, uti par 
erat, non exspeclavit clypeatos custodes, donec aureum superbe cervici torquem aptassent, non aureas 
illag secures qux imperatores semper przcedunt, non exercitum illum ex strenua et alacri juventute 
eonflatum, nigris insignem caligis, qui principem per vias comitari solet armatus. Derepente undique 
confluxere alii aliunde, prieunte imperatore. Fragorem edidere confertorum virorum clypei, confusum 
sonum ecbo reddebat. At cum templum subiit et ima zdis firma àgnovit, omnem curam convertit ad 
rotundum fastigium. Laudavit vero artem et prudenti instructam consilio mentem Anthemii. Vir ille 
primum jecerat templi fundamenta, laboriosoram imperatorum obsecutus mandatis, vir adinodum in- 
dustzius in eligendo centro et in formis zdificiorum delincandis ; qui muris tantum tribuit firmitatis 
quantum satis erat, ut cum contrarii et obnitentis dzumonis intulerando impetu contendere possent. 
Nequc cniin procubuerunt, excelso vertice avulso: sed concussam imam partem firmissimo fundamento 
sustentavit magui Romanorum imperii rector, et super muris prioribus rursum przestantissimi verticis 
decorem exstruxit. 

Sed quis enarret ut ambitioso ornatu templum instauraverit ? quis par est exprimendz verbis magnp- 
rum operum effectrici potentissimi principis prudentis? Sed his, o princeps, qu: arte architectonica 
accurata sunt, rclictis, ad laboriosorum operum tuorum terminum veniam, confectum nuper miraculum 
intuens, super quo divinus amor oculorum omnium radios exterruit. Quisquis in. calum *plendeas 


VAWILE LECTIONES. 
δ: αὐσονίης codex ot; super v scripto. 57 θοιύχων codex ou super ων posito. "" ὑποχλάτποιο codex. 


& super σ΄ scripto. — *? χρυσῆς codex. Rhomplieas, de quibus dixi ad Alexiadis p. 13. Duc. *^ Demon 
conirarius dicitur in epist. S. Daruabo οἱ aliquot. Glosaariis. Duc. 5" θοώχοις margo. 


2131 PAULI SILENTIARII 2132 
Κύχλιον ἀστροχίτωνος ἰδεῖν λειμῶνα χορείης, A Ἑσσομένης ἀνέμιμνε θερειγενὲς ἔργον ἁμάλλης, 
᾿Αλλὰ χαὶ ἐς χλοάουσαν ἀπήγαγεν ὄμμα χολώνην, Ἠέλιος δὲ νότοιο παρὰ πτερὸν ἡνία πάλλων 

290 Καὶ ῥόον ἀνθεμόεντος ἰδεῖν ἐπόθησεν ἀναύρου Αἰγὸς ἐς ἰχθυόεντος **' ἀθαλπέας ἤλασε 3» μοίρας, 


Καὶ στάχυν ἡδώοντα χαὶ εὐδένδρου σχέπας ὕλης "Ἄρτι κατηφήσαντα λιπὼν ἀφετῆρα βελέμνων. 
Πώεά τε σχαίροντα χαὶ ἀμφιέλιχτον ἐλαίην, 520 Ἤλυθε δ᾽ ἠριγένεια σεδάσμιος, οἰγομένη δὲ 
ΓΛμπελον εὐθαλέεσσιν ἐπιχλινθεῖσαν ὁράμνοις, "Αμόροτος ἀρτιδόμοιο πύλη μυχήσατο νηοῦ, 
Καὶ χαροποῦ γλαυχῶπιν ὑπὲρ πόντοιο γαλήνην Λαὸν ἔσω χαλέουσα xal fjpavov, εὖτε χελαινὴ 
295 Ξαινομένην πλωτῆρος ἁλιδρέχτοισιν ἐρετμοῖς. Νὺξ μινύθει καὶ πᾶσιν ἀέξεται ἡμάτιον φῶς, 
Ei δέ τις ἐν τεμένεσσι θεουδέσιν ἴχνος ἐρείσει, Ὡς ἐτεὸν μινύθει, μεγάλου νηοῖο φανέντος, 
Οὐχ ἐθέλει παλίνορσην ἄγειν πόδα, θελγομένοις δὲ 95 Νὺξ ἀχέων, χαὶ πάντας ἐπέδραμε χάρματος αἴγλη. 
. Ὄμμασιν ἕνθα καὶ ἔνθα πολύστροφον αὐχένα πάλλει 33, Tener Got, σχη ππτρῦχε μεγασθενὲς, ἔπρεπε Ῥώμῃ, 
Πᾶς κόρος εὐπήληχος ἐλήλαται ἔχτοθεν οἴχου. "Ἔπρεπεν ἀμδροσίοιο Θεοῦ προχέλενθον ἑορτῆς 
900 Τοῖον ἀειφρούρητος ἀμεμφέα νηὸν ἐγείρει Ὑβετέροις λαοῖσι θύρην νηοῖο πετάσσαε. 
Κοέρανος ἀθανάτοιο Θεοῦ χραισμήτορι βουλῇ. Ἔπρεπεν ἑξείης μετὰ θέσχελον ἦμαρ ἐκεῖνο 


Σοῖς γὰρ, ἄναξ, καμάτοισιν ἐφέλχεαι ἵλαον εἶναι 990 Ζωοτόχου Χριστοῖο γενέθλιον ἥμαρ ἰχέσθαι. 
Χριστὸν ὑπερχύδαντα διαμπερές. Οὐ γὰρ ἐρεῖσαι D Καὶ δὴ νὺξ τετέλεστο προηγέτις εὔποδος ἑοῦς 
"Ὄσσαν ἐριχνήμιδα χατ' Οὐλύμποιο χαρήνων Εὐφρυσύην χαλέουσα, Θεοῦ δ᾽ ὑπεδέξατο χτιρνξ 
305" Ἥθελες, οὐκ "Ὅ:σης ὑπὲρ αὐχένα Πήλιον ἕλκειν, "Αμάροτος ἀγρύπνοιο λαῶν ** χελάδη λα χορείης 
᾿Αμθατὸν ἀνδρομέοισιν ὑπ᾽ ἴχνεσιν αἰθέρα τεύχων" Θθεσπεσίοις τεμένεσσι νέοις, ὅθι μ"οτίδι φωνῇ 


"AXX' ὁσίοις μόχθοισιν ὑπέρτερον ἐλπίδος ξργον 929 Πανννχίους Χριστοῖο βιαρχέος ἀνέρες ὕμνους 

Ἐξανύσα: ὁρέων μὲν ἀπεμδάδος οὔτι χατίζεις, ᾿Ασπασίως ἐδόησαν ἀσιγήτοισιν ἀοιδαΐς. 

Ὥς xsv ἀναΐξειας ἐς οὐρανὸν, εὐσεδίης δὲ "AX" ὅτε δὴ σχιόεσσαν ἀναστείλασα χαλύπτρην 

510 ᾿ιθυπόροις πτερύγεσσι πρὸς αἰθέρα δῖον ἐλαύνεις. Οὐρανίας ῥοδόπηχυς ὑπέδραμεν ἄντυγας αἴγλη, 
᾿Αλλὰ τί δηθύνω λαθιχηδέος ἦμαρ ἑορτῆς Δὴ τότε λαὺς ἅπας συνεγείρετο V, πᾶς τε θυώχων 

Ὑμνῆσαι ; τί δὲ μῦθον ἑλίσσομεν ἔχταθι νηοῦ ; 940 ᾿Αρχὸς, ὑποδρήσσων σθεναροῦ βασιλῆος ἐφετμαῖς 

Ἴομεν, ἐν τεμένεσσι ** Θεὸν δ᾽ ὑμνήσατε, μύσται, Καὶ Χριστῷ βασιλῆϊ χαρίσια δῶρα χομίζων, 

Ἱχέσιον 8) χαλέοντες ἐμῶν χραισμήτορα μύθων. Ἱχεσίοις στομάτεσσι θεουδέας ἥπυεν ὕμνους, 


915 "Apt: μὲν ἀμδλυνθεῖσα γένυν μετὰ βότρυας ἄρπη "Αργυφον εὐχαμάτοις ὑπὸ χείρεσι χηρὸν ἀνάπτων. 


oculos sustulit, non jam potest rotundum chorez astris distinct: pratum inflexa cervice intueri, sed et 
in virentem collem oculos statim deflectit, et floridi torrentis cupit videre latices atque pubescentem 
spicam et consite arboribus 511 γώ opacum, pecora etiam saltitantia et circumvolubilem olivam, vitem 
viridibus innixam ramis, czruleamque in mari tranquillitatem nautz remis humidis percussam. Si quis 
vero in divinum hoc templum pedem inferat, ex eo recedere amplius renuit : sed huc et illuc, oculis 
oblectatis, caput attollit et circumfert. Omnis extra :edem egregie fastigiatam pellitur satietas. Sic nempe, 
opitulante Dei immortalis consilio, illustre templum excitat imperator. Tuis quippe, o princeps, laboribus 
ascribendum, quod in omnibus propitius sit -gloriosus Christus. Neque enim Olympi verticibus excel- 
sam Ossam aut Ossae cacuminibus Pelion imponere aggressus es, aerem humanis pedibus scansilem 
efficiens. Sed confecto sacris laboribus tuis opere, guod spem omnem de ipso conceptam superat, jam 
montibus non eges, quibus tanquam-grádibus celum conscendas, sed pietatis alis recta tendenafbus 1 in 
divinum illud domicilium inveheris. 

Sed cur moramur letum festi diem celebrare? curve orationem 4 templo abducimus? eamus. Deum 
in templo laudate, sacerdotes, meorum adjutorem carminum suppliciter invocantes. — 

Nuper falx obtusa acie post uvan exspectabat zestivum opus futuri manipuli: sol vero versus austrum 
habenas quatiens ad frigidas capri marini plagas properabat, relicto nuper subtristi sagittario. Venerat 
autem veneranda aurora, et aperta recens exstructi templi porta immortalis sonitum dederat, populum 
et imperatorem invitans ut ingrederentur, quando nigra nox minuitur et omnibus diei lux augetur. 
, Quam vere, cum magnum apparet templum, nox dolorum decrescit, et cunctos invasit ketitize lux. Te 
decebat, imperator potentissime, et te quoque, Roma, fores immortalis festivitatis pr:evias populis ve- 
stris pandere. Decebat post divinum istum diem deinceps vitze parentis Christi natalem advenire. Et jam 
exacta eral pr»via nox coelestis aurorz lztitiam vocans, et Dei praeco immortalis, vigilantis chori con- 
centum in magnifica nova 8.46 exceperat, ubi sacra voce benefici Christi laudes tota nocte homines per- 
petuis carminibus lzti decantaverant. At ubi velo reducto celestes fornices subiit rosea lux, tum populus 
omnis coiit, omnesque palatii proceres, fortissimi imperatoris precepto, et Christo regi gratulatoria 
ferentes munera, ore supplici divinos hymnos cecinere, candidum cereum prz manibus ferentes. Se- 


VARUE LECTIONES, 


δ πάλλειν codex. 532 Melius j jungi ἴομεν ἂν τεμένεσσι monet Hermannus. δ᾽ ἱκέσιοι G — ?** ἰχθυόεν- 


τας Codex osuper a scripto. δ᾽ ἤλασε G ; vulgo ἦλας. 85 λαῶν] Tp. πέλων οἱ yp. τελῶν margo codicis, 
τελεῖν G..— 5) συναγεέρετο G. 


3133 DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


213& 
Ἕσπετο δ᾽ ἀρητὴρ, ἱερῆς δ᾽ ἐξῆρχε χορείης, 


A 510 Ἐς βάσιν εὐθύγραμμος, ὕπερθε δὲ χύχλιος ἄντυξ, 


345 ᾿Αρητὴρ πολύυμνος, ὃν ἄξιον εὕρετο νηοῦ 
Αὐσονίων σχηπτοῦχος * ὅλης δ᾽ ἐστείνετο 'Ρώμης 
᾿Ατραπὸς εὐρυάγνια. Μολὼν δ᾽ ἐπὶ θέσπιδας αὐλὰς 
Δῆμος ἅπας ἐσέδωσε ** χαρέσιον, οὐρανίας δὲ 
᾿Αχράντους ἐδόχησεν ἐς ἄντυγας ἴχνια θέσθαι. 
330 Οἴξατέ μοι χληΐδα, θεουδέες, οἴξατε, μύσται, 
Οἴξατε δ᾽ ἡμετέροισιν 8) ἀνάχτορα θέσχελα μύθοις, 
Εὐχωλὴν δ᾽ ἑπέεσσι χομίσσατε" χαὶ γὰρ ἀνάγχη 
᾿Απτομένοις BaX6lboc ἐς ὑμέας ὄμμα τανύσσαι. 
Τρισσὰ " μὲν ἀντολιχῶν ἀναπέπταται ἔνδια χύχλων 
00 Ἡμιτόμων" ὑψοῦ δὲ μετ᾽ ὄρθιον αὐχένα τοίχων 
Σταίρης τετρατόμοιο λάχος τὸ τέταρτον ἀνέρπει, 
Οἷον ὑπὲρ τριλόφοιο χαρήατος, ὑψόθι νώτων, 
Σχῆμα πολυγλήνοισι ταὼς πτερύγεσσιν ἐγείρει. 
Κόγχας ταῦτα χάρηνα σοφοὶ τεχνήμονε μύθῳ 
560 ᾿Ανέρες ηὐδάξαντο᾽" τὸ δ᾽ ἀτρεχὲς, εἴτ᾽ ἀπὸ χόγχου 
Εἰναλίου καλέουσι δαήμονες εἴτ᾽ ἀπὸ τέχνης, 
Λύὐτοί που δεδάασι, Μέση δ᾽ ἐξζώσατο θιύχους 
Μυστιπόλους xat βάθρα περίδρομα" xai τὰ μὲν αὖ- 
[τῶν *! 
Ὑστατίην ὑπὸ πέζαν ἀολλίζουσα συνέλχει 
965 ἙἘγγύτερον περὶ χέντρον ἐπὶ χθονός" ὅσσα δ᾽ ἀνί- 
[qxe* 
Ὑφόθεν, εὑρύνουσι διάστασιν ἄχρι θοώχων 
᾿Αργυρέων χατὰ βαιὸν, ἀεξομένοισι δὲ χύχλοις 
Αἰὲν ἐπεμύαίνουσαν ἐπειλίσσουσι χεραίην. 
Τὴν 6b μετεχδέχεται χρατεροῖς ἀραρυῖα θεμείλοις 


Σχήμασιν οὐ σφαίρης ἐναλίγχιος ἀλλὰ χυλίνδρου 
Ἄνδιχα τεμνομένοιο. Δύο δ᾽ ἐς χίονας ἄλλας 
Κόγχας ἀμφοτέρωθι προδάλλεται ἐς δύσιν ἕρπειν, 
Οἷάπερ ἐχτανύουσα περιγναμφθέντας ἀγοστοὺς, 
910 Λαὸν ὅπως πολύυμνον Éolc ἀγχάσσεται οἴχοις.. 
Καὶ τὰς μὲν χρυσέοισιν ἐλαφρίζουσι χαρήνοις - 
Στιχτοὶ πορφυρέοισιν ἀποστίλδοντες ἀώτοις 
Κίονες, ἡμιτμήγι περισταδὸν ἄντυγι, χύχλου "5 
ἼΛχθος ἀερτάζοντες "5 ὑπέρδιον, οὖς ποτε Θήδης 
980 Νειλῴης ἐλόχευσαν ἐῦχνήμιδες ἐρίπναι. 
Κίοσι μὲν δο!οἵσιν ἀείρεται ἔνθα χαὶ ἔνθα. 
᾿Αμφοτέρης ἁψῖδος ἐδέθλια - τριχθαδίας δὲ 
Ἡμιτελεῖς ἁψῖδας ὀλίζονας ἴχνεσι χόγχης 
"Ἄνδρες ὑπειλίξαντο δαήμονες, ὧν ὑπὸ πέξζαν 


Β 985 Κίονες ἱδρύσαντο χαρήατα δέσμια χαλχῷ, 


Γλυπτὰ, χρυσεότευχτα, παραπλάζοντα μερίμνας. 
Εἰσὶ δὲ πορφυρέαις ἐπὶ xlost χίονες ἄλλαε; 

᾿Αγλαὰ θΘεσσαλιχῆς χλοερώπιδος ἄνθεα πέτρης. 
"Ev0a τεῦ θηλυτέρων ὑπεριυζα xaÀk νοήσεις "5" 
390 Σχημ...ολον "5 φορέουσιν, ὃ νειόθεν ἔστιν ἰδέσθαι"- 
ἝΣξ δ᾽ ὑπὸ Θεσσαλιχῇσι χαὶ οὐ δύο" χίοσι λάμπε'. 
Ἔστι δὲ θαμθῆσαι νόον ἀνέρος, ὅς ποτε δοιαῖς 
Πέξατο θαρσαλέως ἐπὶ χίοσι τρισσάχι δοιὰς, 

Οὐδὲ βάσιν κενεοῖο κατ᾽ h£poz Éxpsse πῆξα!. 

595 llávza δὲ Θεσσαλιχοῖο μεταίχμια χίονος ἀνὴρ 
Λαϊνέοις ἔφραξεν ἐρείσμασιν, ἔνθα χλιθεῖσαι 
᾿Εργοπόνους ἀγχῶνας ἐπηρείσαντο γυναῖχες. 


quebatur sacerdos, et sacro choro praeerat laudandus pontifex, quem Romano templo dignum censuit 
imperator. Totius yorro Romz via quamlibet lata angusta erat. Pergens vero populus ad divinas :xdes 
gratalationem publicam celebravit, sibique visus est in coelestes illos fornices pedem figere. 

Pandite mihi, divini sacerdotes, pandite fores; aperite meis sermonibus divina penetralia ; carmi- 
nibus decus afferte : necesse quippe est ut qui valvas tangunt, ad vos oculos attollant. 

Triplex ad orientem in semicirculi speciem compositum patet domicilium : superne autem in supe- 
riori murorum crepidine spharz quarta pars assurgit, eam referens figuram quam supra caput tribus 
cristis insigne in expanso tergo pennis oculatis excitat pavo. Conchas hos vertices, artis architectonicae 
vocabulo, vocant viri intelligentes: quod autem certum est, nomen illud sivea conchz marin: figura 
indidere periti, sive ab arte utcunque didicere. Media concha sedes sacerdotales complectitur et sub- 
scllia in orbem circumducta; et quidem aliqua ex ipsis sub extremum marginem colligens humi . 
proxime circa centrum centrabit. Qusecunque autem superne assurgunt, spatium suum usque ad sedes . 
argenteas sensim extendunt, et excrescentibus circulis semper impositum apicem circumvolvunt. Hane 
excipit concameratio validis incumbens fundamentis, in ima quidem parte in rectas ducta lineas, su- 
perne vero in orbem composita, neque tamen circuli omnino sed cylindri bifariam divisi figurze simi- 
lis. Duas vero conchas alias versus columnas utrinque protendit ad occidentem progredientes, veluti. 
ulnas suas extendens, ut. populum canentem in auis zdibus complectatur. Et has quidem sustentant - 
aureis capitellis variegatz:. et purpureis splendentes floribus column:, circumstantes dimidiam testu- 
dinem, arcus immensum pondus sustinentes, quas Niliacarum quodam Thebarum montes excelsi pe- 
perere. Utringque igitur ima utriusque fornicis binis columnis attelluntur ; dimidiatos vero arcus duos 
minores sub conchz vestigiis et parte inlima sinuarunt periti artifices; quorum sub imam erepidinein 
tollunt columnz fastigia xre revincta ac aurata, tanta cum elegantia ut eorum aspectu curz omnes 
depellantur. Porphyreticis hisce columnis incumbunt alix, viridis Thessalici lapidis flores splendidi. Hic 
vero przeclaras feminarum superiores porticus licet intueri, qua tholi formam pr:zeferunt, quod quidem ab 
imo intueri licet. Ex» sub sex Thessalicis columnis, non vero sub duabus fulgent. Hic autemartificis inge- 
nium licet demirari, qui duabus columnis duas alias imposuit, neque carum basim vacuo in aere defi- 
gere perhorruit. Αἱ quidquid inter Thessalicas columnas interjacet, lapideis pluteis commüniit artifex, 
quibus innixx mulieres laboriosos cubitos subfulciunt. 


VAIUZE LECTIONES. 


3 ἐβόησε G, yp. ἐσεξόησε margo. 
αὑτῆς codex. 53 χύχλους codex. 


δ᾽ ὑμετέροισιν Ν. "᾽ ἀρχὴ τῆς ἐχφράσεω;ς τοῦ ναοῦ margo, — *' τὸ μὲν 
σχῆυα δ᾽ ἴσον G. 


*! ἀερτάζοντας codex. . M σχῆμα θόλου margo Ducangiaue, 
M δ᾽,,... ἐσσαλιχέιτι x2292 δύο N. 


2135 PAULI SILENTIARII 2156 
Οὕτως ἀντολιχὰς μὲν ἐπ᾽ ἄντυγας ὄμμα τανύσσας A ᾽Αργυρέοις στίλθοντας ἀπείρεσι .........ς "5 


Θάμόος ἀειδίνητον ἐσόψεαι. ᾿Αλλ᾽ ἐπὶ πάσαις ᾿Αλλὰ δύσις πυλεῶνα μέγαν πολ......«χει 9*, 

400 Ἐχφύεται πολύχυχλον ὑπὲρ σχέπας οἷά τις ἄλλη Οὐχ ἕνα" τριχθαδίους γὰρ ἔχει κατὰ ve... G0 pou δ᾽ 
᾿Αψὶς ἡερόφοιτος ἀνευρύνουσα χεραίην 425 Μηχεδανὸς δ᾽ ἐπὶ volet πύλαις παραπέπταται *! 
"Heplnv θεῖσαν ....σει δ᾽ ἄχρι χαρήνου " . αὐλὼν, 
"Axot** βαθυχνήμοιο xat ὁ γόος, ἧς κατὰ νῶτον Δεχνύμενος προσιόντας ὑπ᾽ εὑρ..οἱσι θυρέτροις **, 


Πυθμένας ἐῤῥίξωσε μέσου χόρυς ἄμόροτος οἴχου. Μῆχος ἔχων ὅσον εὗρος ἀνάχτορα θέσχελα νηοῦ. 
405 Ὡς ἡ μὲν βαθύχολπος ἀνέσσυται ἢέρι χόγχη, Χῶρος ὅδε Γραιχοῖσι φατίζεται ἀνδράσι νάρθηξ. 


ὙΨόθεν ἀντέλλουσα μία, τρισσοῖσι δὲ χόλποις Ἐνθάδε τις κατὰ νύχτα διαμπερὲς ἦχος ἀνέρπων 
Νέρθεν ἐπεμόεθδανϊα, διατμηγεῖσα δὲ νώτοις 450 Εὐχέλαδος Χριστοῖο βιαρχέος οὔατα θέλγει, 
Πένταχα μοιρηθέντα δοχήϊα φωτὸς ἀνοίγει, ὋὉππόθι τιμήεντα θεουδέος ὄργια Δαυὶδ 


Λεπταλέαις ὑάλοις κεχαλυμμένα, τῶν διὰ μέσσης ᾿Αντιπόροις ἰαχῇσιν ἀείδεται ἀνδράσι μύστῃς ὁ", 
410 Φαιδρὸν ἀπαστράπτουσα φαεσφόρος" ἔρχεταιῆς. Δαυὶδ zprüvóoto, τὸν ἧνεσε θέσχελος ὀμφὴ, 


Διαιρεθείσης πάιν τῆς ἀκροάσεως προελέχθησαν Φωτὸς ἀγαχλήεντος, ὅθεν πολύυμνος ἀποῤῥὼξ 


οἱ ὑποχείμεγοι ἰάμδοι """, 433 Γαστέρι δεξαμένη τὸν ἀμήτορα παῖδα Θεοῖο 
Εἰ μὲν πρὸ; ἄλλο θέατρον ὑμᾶς συγχαλεῖν b Χριστὸν ἀνεδλάστησεν ἀπειρογάμοισι ** λοχείαις, 
Συχνῶς ἐπεχείρουν, ἄλογον δ᾽ ἄν τις εἰχότως δΙητρῴοις δ᾽ ὑπέθηχε τὸν ἄσπορον υἱέα θεσμοῖς. 
Ἡγήσατο τοῦτο' νῦν γε μὴν εὖ οἶδ᾽ ὅτι Ἑπτὰ δ᾽ ἀνενρύνας ἱεροὺς πυλεῶνας ἀνοίγει, 
Πρὸς τὸν νεὼν δραμόντες αὖθις τὸν μέγαν Λαὺν ἔσω χαλέοντας ὁμιλαδόν" ἀλλ᾽ ὁ 'μὲν αὑτῶν 
A15 Ἐρᾶτε πάντες τῆς ἀχοῆς "" ὡς τῆς θέας. 410 Ἑνστρέφεται νάρθηχος ἐπὶ στεινοῖο μετώπων 
Οὐχοῦν τὸ λοιπὸν προσχαταθήσω " τοῦ χρέους. Ἐ-ς νότον, ὅς δὲ βορῆος ἐπὶ πτερά" τῶν γε μὲν ἄλλων 
Πάντα καὶ ἑσπερίην" τις ἐπὶ χλίσιν ἴσα νοήσει Νηοχόρος παλάμῃσι μεμυχότα θαιρὸν ἀνοίγει 
Σχήμασιν ἠῴοις, ὀλίγων ἅτερ. Οὐ γὰρ ἐχείνῃ δ᾽ Ἑ σπέριον περὶ τοῖχον, ὃς ὕστατός ἐστι μελάθρου. 
Μεσσάτιον χατὰ χῶρον ἕλιξ περιδέδρομεν "δ ἄντυξ Πή φέρομαι; τίς μῦθον ἀνήρπατεο πλαγχτὸν ἀήτης 
420 Οἱάπερ ἀντολικοῖς ἐπὶ“τέρμασιν .......ς 55 445 Οἷάπερ ἐν πελάγεσσι; μέσον παραδέδρομε νηοῦ 
"ἴδμονες ἀρητῆρες ἑνίδρυσαν .........."" Χῶρον ὑπερχύδαντα. Πάλιν νόστησον, ἀοιδὴ, 


Sic dum versus orientales fornices oculos attollis, perpetuum intueris miraculum. Sed et prseter 
"hos omnes emergit super multis constantem arcubus testudinem veluti quidam alius fornix excelsior, 
qui verticem aerium explicat et dilatat. Assurgit autem usque ad caput immensi istius fornicis, cujus in 
. tergo fundamenta fixit mediz zdis. vertex. Igitur concha in aerem ampla attollitur, superne quidem 
una exoriens, trinis vero recessibus inferne innixa, dorsis autetu dispertita quinquefariam separata ac 
divisa lucis receptacula aperit, levioribus vitris operta, per quorum medium belle coruscaas ingreditur 
aurora. 


Divulio rursum anditoriti consessu in modum pféf[uütionis recitati sunt subjecti iambi. 

Si ad aliad theatrum sxpe vos convocare aggrederer, illud fortassis quispiam nugas merito existi- 
maret. Nunc autem ad magnum templum rursum concurrentibus vobis non dubito quin gratum sit 
optatumque &pectaculum. Quod igitup reliquum est debiti, pergam exsolvere. 

Quidquid sacrati templi ad occidentem patet, eadem qüa pars otientalis forma est, si pauca excipias. 
Neque enim in occidentali medium obtinet inflexus fornix, üt in orientalibus spatiis, ubi drgento splen- 
dentes sedes suas docti sacerdolés poustiérurit, sed eecidens ingens aperit. vestibulum multordin hoti- 
num capax,non singulare ac unicum: triplex enim est sub vedis extrema. Pr:eter hec vestibula longum 
est rectumque spatium, accedentes exeipiens stb amplis foribus, tantumque habens longitudinis quan- 
tum sacrum templum latum est. Locus hie a Grecis hominibus narthex appellatur. Hic suavis per 
noctem concentus perpetuo exsurgens benefici Christi aures demulcet, ubi sacri prophete Davidis 
hymni alternis cantibus a sacerdotibus concinuntür, Davidis, inquam, mansueti, quem divina vox 
laudavit, viri inclyti, eujus celeberrima propago Christam Dei absque matre filium alvo excipiens partu 
nuptiarum experti genuit, maternisque legibus filium sine semine natum subjecit. Qui locus pandit et 
aperit septem sacras portas, populum intus invitantes catervatim. Quarum una ad angusti nartheeis 
. frontem versus austrum convertitur, alia versus septeritrionalem alam: cieterarüm autem qux ád mu- 
rum occidentalem, qui templi postremus est, prostant, resonantem cardinem manu aperit edituus. 

Sed quo feror? queve medio veluti in pelago vagantem et errabundam orationem abduxit precellu? 


YARLE LECTIONES, 


ML, εἴσαν.....σει δ᾽ ἄχρι xap.... N, ἡερίην θεῖσαν τύπον "Ipiboz ἄχρι χαρήνου ἃ. 55 neque ἄχρι neque 
o apparet in N; pro o γόος margo Ducaug. et G ἄντυγος" νῶτον codex v super v finali scripto ** »&eo- 
φόρος margo Ducang..... og N.  *** uy τῆς ἀχροάσεως el mox fap6or add. margo Ducang. "5 ἄλογον 
G, ov codex. *'' ἧς ἀχοῆς add. G. ὅδ" προχατ οἱ yp add. Ducang. δ᾽ &omspl... τισ et ia... ἦσει N : ef. 
v. 586. ** χείν add. 6G. ** δέδρομεν add. Salmasius. **«4] ἦχι θοώχου: ἃ. 57 ἐνίδρυσάν τινι χόσμῳ 6. 
*5 ἀπειρεσίοισι μετάλλοις ὦ. 99? πολύανδοον ἀνοίγει Ducangius, πολυδαίδαλον ἴσχει G..— *9 τέλσα μεὶλά- 
ἤρου Ducangius. *! πύλαις παρχπέπτ.. αὐλὼν N, πύλας παραμείθεται αὐλὼν G.  ** codicis eos 

iebuhrius ductus refert a quibus proxime absit eópuyópotot. 5) μύσταις 6, ** quo pacto Deipara 
dicatur innupta, vide S. August. serm. 18 De sanct, et cp. 5 ad Diac. Dvc. 


3117 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2138 


C€ápfo; ὅπῃ πανάπιστον ἰδεῖν, πανάπιστον ἀκοῦσαι. A ᾿Αρμονίσις δ᾽ ἔνέηχε πλάχας μαλαχοῖο μολίθδου, 


Εἰσὶ γὰρ ἀντολιχούς τε χαὶ ἑσπερίους μετὰ χύχλους, 
K2xAoug ἡμιτελεῖς, μετὰ χίονα δίξζυγα Θήδης, 

450 Εὐπαγέες τοῖχοι πέσυρες, γυμνοὶ μὲν ὁρᾶσθα: 
Πρόσθεν, ἐπὶ πλευρᾶς δὲ xat ἀῤῥαγέας περὶ νώτους “5 
"Awvi...** σφιγχθέντες ἐρείσμασιν, εὐχαμάτοις δὲ 
Τέτραχα " μοιρηθέντες ἐφεδρήσσουτι θεμείλοις, 
Πέτραις ἀῤῥαγέεσιν ἀρηρότες, ὧν διὰ μέσσου 

A395 Ὑῆγμα πυριφλέχτοιο λίθου προχοΐ τι χεράσσας 
᾿Αρμονέην ξύνωσεν ἀνὴρ δωμήτορι τέχνῃ. 

Τοῖς ἔπι μυριόμετρος ἐπιγναμφθεῖσα χεραίη, 
αξάπερ εὐχύχλοιο πολύχροος ἴριδος ἄντυξ, 

"Il μὲν ἐπὶ ζεφύρου τρέπεται πτερὸν, ὁ δὲ ϑορῇος 
4600 Ἐς χλίσιν, ἡ δὲ νότοιο, χαὶ ὄρθιος ἔγρεται ἄλλη 
Εὖρον ἐπὶ φλογόεντα. Βάσιν δ᾽ ἀτίνακτον ἑχάττη 
Γείτοσιν ἀμφοτέρωθεν ὁμοῦ συνέμιξε χεραίαις, 
Ξυνοῦ πηγνυμένην ἐπὶ τέρμονος " ὀρνυμένη δὲ 
"Hepíatg χατὰ βαιὸν ἐῦγνάμπτοισι χελεύθοις 

465 Τῆς πρὶν ὁμογνήτοιο διίσταται. ᾿Αλλὰ χαὶ αὐτῶν 
᾿Αψίδων τὸ μεταξὺ χαλοῖς ἀναπίμπλαται ἔργοις. 
Ἔνθα γὰρ ἀλλήλων ἀπονεύμεναι "δ ἤθεσι τέχνης, 
'Hépa. γυμνὸν ἔδειξαν, ἀνέσσυται ἶσα ** τριγώνῳ, 
Τοῖχο; ἐπιχλινθεὶς, ὅσον ...ον 79, ἄχρι συνάψτ, 

410 Πήχεας ...τέρω ..θε..«ξυγος 11 ἄντυγι χύχλου. 
Τέτραχα δ᾽ ἑρπύζων ἀνατείνεται, ὄφρα φανείη 

Ἐν στε....7" χύχλοιο περίδρομος ὑψόθι νώτου. 
Μέσσα μὲν ἁψγίδων, ὅσα χύχλιον ἄντυγα τεύχει, 
Ὁπταλέαις πλίνθοισιν ἀρηρότα δύτατο τέχνῃ, 

4158 "Axpa ὃὲ πετραίο!ο75 χεράατα πῦῆξε δόμοιο" 


Ὅφρα χε μὴ λαΐῖγγες ἐπ᾽ ἀλλήλῃσι δεθεῖσαι 
Καὶ στυφελὰ στυφελοῖσιν ἐπ᾽ ἄχθεσιν ἄχθεα θεῖσαι 
Νῶτα διαθρύψωσι" μεσοδμήτῳ δὲ μολίδδῳ 
480 Ἡρέμα πιληθεῖσα βάσις μαλθάσσετο πέτρου. 
Λαϊνέη δ᾽ ὅλα νῶτα κατεσφήχωσέ τις ἄντυξ, 
Πάντοθεν εὐδίνητος, ὅπῃ καὶ ῥίζα χαθέρπει 
Σφαίρης ἡμιτόμοιο χαὶ ἄντυγές εἶσιν, ἑλιγμῷ 
Τοῦ πυμάτου χύχλοιο, τὸν ἁψίδων χατὰ νῶτα 5 
485 ᾿Ανέρες ἐστεφάνωσαν. Ὑπὸ προθδλῆτι δὲ χόσμῳ 
Ἐχχρεμέες λαΐγγες ἐτορνώσαντο 15 πορείη" 
Στεινὴν, τερμιόεσσαν * ὅπῃ καὶ φωσφόρος ἀνὴρ 
ΚἌτρομος ἀμφιθέων ἱεροὺς λαμπτῆρας ἀνάπτει. 
Ἑγρομένη δ᾽ ἐφύπερθεν ἐς ἄπλετον ἠέρα vi. S 
490 Πάντοθε μὲν σφαιρηδὸν ἑλίσσεται, οἷα δὲ φαι 
ἱδρὸς 
Οὐρανὸς ἀμφιδέθηχε δόμου σχέπας " ἀχροτάτης δὲ 
σταυρὸν ὑπὲρ χορυφῆς ἐρυσίπτολιν ἔγραφε τέχνη. 
Ἔστι δ᾽ ἰδεῖν μέγα θάμδος, ὅπως; χατὰ βαιὸν ἰοῦσα 
Εὐρυτέρη μὲν ἕνερθεν, ὕπερθε δὲ μεῖον ἀνέρπει. 
495 Οὐ '* μὴν ὀξυχάρηνο; ἀνέσσυται, ἀλλ᾽ ἄρα μᾶλ- 
λον 
Ὡς; πόλος δερίφοιτος * Ex' εὐχαμάτοισι δὲ νώτοις 
᾿Αψίδων ἐπέπηξε Baot ... ... 
θι δινηθεῖσαν ávepmx ου 
υν παλάμῃσιν ον 
500 Qa χτε 
ἀγλαΐην 
δι᾽ ἀλλὴ 


οιμο 


Przclaram templi partem mediam praeteriit. Eo igitur rursum, musa, regredere, ubimiraculum estet incre- 
dibile visu etauditu incredibile. Exstantenim post orientales et occidentalesarcus, arcus dimidios, post 
duas Thebanas columnas bene compacti muri quatuor, qui anteriori parte carent ornatu, sed ad latera 
el versus infracta terga fulcimentis constricti validis ceteroquin fundamentis quadrifariam divisi insi- 
stunt, durislapidibus aptati ; quarum per medium artifex pulverem lapidis igne cocti aqua temperatum 
immittens, earum juncturam arte architectonica commisit. Super muros istos immensus orbis inflexus, 
veluti multicolor rotundze Iridis arcus, alius quidem ad occasum patet, alius δὰ aquilonem, alius ad 
austrum vergit; alius vero rectus stat ad eurum urentem. Immotam porro basim quilibet vicinis arcu- 
bus utrinque simul commiíiscet communi in termino compactam. Sensim vero in aerem exsurgens ab 
eo cui antea cohzrcbat sejungitur. Sed quod inter ipsos arcus interjacet, eximiis adornatum est operi- 
bus. Ubi enim a se inviccm artis jndustria deflexi nudum aerem ostenderent, illie murus assurgit in 
trianguli formam inclinatus, donec curvaturas inter se connectat. altera quadruplicis circuli curvatura. 
Molem vero sustinens usque attoliitur, dum suo flexu rotunda zdificii dorsa circuire cernatur. Media 
quidem, quz fornicem terctem conficiunt, coctislateribus eompacta devinxit ars architectonica, sum- 
mos vero zdis vertices lapidibus compegit. In ipsas autem juncturas mollioris plumbi tabulas immisit, 
ne lapides invicem connexi, et valida validis ponderibus immissa pondera addentes, terga. comminue- 
rent. Infuso vero in medium plumbo sensim humectata basim lapidem emollivit. Lapidea vero coronis, 
uudique rotunda, dorsum omne ambit, quo et hemisphzrii basis et arcuum curvature | pertinent, ex- 
tremi conversione circuli, quem summis fornicibus artifices circumdederunt. Sub prominenti auteni 
ornatu pensiles lapides semitam faciunt angustam ac definitam, ubi is qui defert lumina, intrepidus 
circumiens, sacras lucernas accendit. Excitatus autem desuper in infinitum aere: apex ubique quidem 
in circuli speciem volvitur, et veluti pulchrum coelum :edis tectum ambit. Supra summum vero verti- 
cem crucem urbis liberatricem ars descripsit. Rem certe videre licet mirandam, ut sensim procedens, 
inferno latior, superne minus extenditur. At supra dorsum affabre factum. . . . 


VARLE LECTIONES. 

55 ἀῤῥαγέο: περὶ νώτου ὦ *5 ἀντιπόροις Ducangius. “7 τέτραχα ἃ, τέτραχι Ducangius, τῖτρ codex. 
€ ἀπονεύμεναι llermannus : vulgo ἀπονεύμενα. 5) δ᾽ [gx Ν. 19 αἴσιον G. reliquia litterarum a Niebuh- 
rio depict propius ad ápxtov ducunt. "! ἀμφοτέρωθεν ὁμόζυγος ἃ. 7* àv στεφάνῳ ἃ. 7" πετραίοιο lller- 
mannus, πετραίοισι codex. Τ᾽ νώτου codex. ἴδ ἐτορνώταντο margo Ducang. ἐστερνώσαντο codex. 7" (er- 
sum 495 om. Ducangiana. 


2129 


α πιστὸ — UV χρυσοῖο 
| ἀλλὰ μέση αν τυξ 
505 σχαφεος τὸν οὐ χε Et 
ἔνδοθι χύχλον 
ψηφίδ ὄφρα σαώσῃ 
εἰφρουρ 


χόσμοιο σαωτὴρ 
Σφαίρης δ᾽ ἡμιτομ πυθμένα πεντά 
510 Εὐφαέων ἁψῖδας ἐτεχνήσαντο θυρέτρων, 
ὋὉππόθεν ἁδροχόμοιο σέλας πορθμεύεται touc. 
Θάμθος ἔχω τίνα μῆτιν ἐπήραρεν εὑρέϊ νηῷ 
Ἡμέτερος σχ»πτοῦχος, ὅπως δωμήτορι μόχθῳ 
οΑνέρες εὐτέχνοισιν ὑποδρήσσοντες ἐδέθλοις, 
515 Πλίνθοις ὀπταλέῃσιν ἀνεστήσαντο δεθείσας 
"Ἄντυγας ἁψίδων τε xal εὑρυπόρου σχέπας οἴχου. 
Καὶ "7.18 γὰρ ἀνὴρ πολύμητις, ἀνειμένος ἴδμονι τέχνῃ, 
Εῤξύλου ὑψορόφοιο 13 τέγος τεχνήσατο νηοῦ. 
Οὐδὲ γὰρ ** οὐ Φοίνισσαν ὑπὲρ Λιδάνοιο χολώνην, 
540 Οὐδὲ μὲν ᾿Αλπείων σχοπέλων ἀνὰ δάσχιον 
[ὕλην, 
᾿Ασσύριος δρυτόμος τις ἀνὴρ ἣ Κελτὸς ἀράσσων 
Δενδροχόμοις βουπλῇγας ἐν ἄλσεσιν, οὔ τινα πεύ- 


PAULI SILENTIARII 
A 530 Εὐπήληξ βαθύχολπος ἀείρεται. " 


2119 
Il τάχα φαίης 
Οὐρανὸν ἐς πολύχυχλον ἁλώμευον ὅμ.κἃ τιταίνειν. 
᾽Αλλ᾽ ἐπι...... xal ἕσπερον οὐχὶ “2 νοήσεις 
᾿Αψίδων ὑπένερθεν, ὅλος δ᾽ ἀναπέπταται ἀήρ" 
Ἐς δὲ νότον χελάδοντα χαὶ ἐς χλίσιν ἄδροχον ἄρχτῳ 
δδὸ Τοῖχος ἐρισθενέτης ἀνατείνεται ἄχρι γενείου 
ἤΑντυγος εὐτροχάλοιο, λέλαμπε δὲ τετράχι δοιαἷς 
Πλησιφαὴς θυρίδεσσιν. ᾿Ερήρεισται δ᾽ ὅγε τοῖχος 
Νειόθι λαϊνέοισιν ἐπ᾽ 53 ἴχνεσιν " ἕξ γὰρ ὑπ᾽ αὑτῷ 
Κίονες αἱ...... € t... Ao&ovt: σμαράγδῳ ** 
540 ᾿Αχαμάτων ξυνοχῆρας ἀνεστήσαντο τενόντων, 
"Ev0a γυναιχείων ἀναφαίνεται ἔνδια θώχων. 


Τοὺς δὲ χαμαιπαγέες πίσυρες ...... ἥνοῖς 58 
Κίονες ὀχμάζουσιν 99* ὑπ᾽ ἀστυφέλιχτον ἀνάγχην 
Χρυσόχομοι ya píssaot xatt.........90, 


545 Θεσσαλίδος πέτρης ἁἀμαρύγματα * μέστα δὲ νηοῦ 
"Ἔνδια χαλλιχόροιο διαχρίνουσιν ἐδέθλων 

Γείτονος αἰθούσης περιμήχεος. Οὔ ποτε τοίους 
Κίονας ἐτμήξαντο Μολοσσίδος ἔνδοθι γαίης, 
ὙφΦιλόφους, χαρίεντας v .. αλσεσι ...9", 

ὅ50 "AvOsct δαιδαλέοισι τεθηλότας. ᾿Αλλὰ καὶ αὐτῆς 


ἴχην, 

Οὐχ ἐλάτην ἐνόησεν ἑπαρχέας δ' οἶχον Epiat * 
Οὐδὲ μὲν οὗ κυπάρισσον Ὀροντίδος ἄλσεα Δάφνης, 
595 Οὐ Πατάρων εὔδενδρος ἀνηέξησεν ἐρίπνη, 

"Ht; ἀπειρεσίοιο τέγος νηοΐο πυχάσσει. 
Καὶ γὰρ ἄναξ πολύυμνος, ἃ μὴ φύσις εὗρε χαλύψαι 
Δέυδρεσ: μηχεδανοῖσ:, λίθων ἐκαλύψατο χύχλοις. 
Οὕτω τετρχαπόροισιν ἐφ᾽ ἁψίδεσσι χαλύπτρη 


Αἰθούσης χατὰ μέσσον ἐρεΐσατο ......ouq ** 
Κίονας ᾿Ανθέμιος πολυμήχανος ... δὲ δ᾽ σὺν αὑτῷ 
Πάνσοφον Ἰσιόδωρος ἔχων νόον " ἀμφότεροι γὰρ 
Καλλιπόνων βουλῇσιν ὑποδρήέσσοντες ἀνάχτων 
539 Νηὸν ἐδωρήσαντο πελώριον * ἀλλ᾽ ἑνὶ μέτροις 
Μέχεος ἐγγυτέρων μὲν ὀλίζονες, ἐχ δὲ τιθήνης 
Τῆς αὑτῆς χλοεροῖσιν ἀποστίλθουτιν ἀώτοις. 

᾿Αλλὰ γὰρ οὐ στοιχηδὸν ἐπισχερὼ εὔποδας οὗτος 


Φ e. e e. e e e e e e. . * e . . . * . ΓῚ . . e 


Jucentium fenestrarum arcus fabricarunt , per quas auricomz lumen aurore immittitur. 
Audacia fretus quoddam immenso templo utile consilium commentus est imperator, quo pacto qui 
:edificandis artificiosis edibus operam dederunt artifices, coctis lateribus colligatas curvaturas arcuum 
ct amplz:: domus tectum excitarint, et fornicum et ampli aedis tectum. MD LZ S 
sed cum sublimis templi tectum molitus est, non super Phoenicium Libani montem, non ad Alpinarum 
rupiuin umbrosa nemora mittitur aub Assyrius lignator aut Gallus, densis in silvis boum stimulos 
abitaus. Non aliquam piceam aut abietem zedi tegenda: censuit idoneam: sed neque cupressum Oron- 
tidis Daphnes saltus, non arboribus abundans Patarorum mons produxere, qux immensi templi fastigidm 
tegeret. Eteniin. inclytus imperator, qua arboribus tegere renuit natura, magnis lapidum circulis tezit. 
113. supra quatuor arcus testudo erigitur excelsa et ampla, quo dum pervenit vagabundus oculus, eum 
coestes in orbes defixum diceres. Ceterum ad orientem et occideutem sub arcubus totus patet aer : ad 
austrum vero resonantem et ad partes nunquam madid:x urs validus exsurgit paries usque ad mentum 
seu partem inferiorem immensi areus. Octo vero coruscat columnis. . 9; 
inferne autem. suffultus est hic paries lapideis basibus. Sex enim columna, virenti smaragdo similes, 
siipra eas indefessorum nervorum commissuras excitarunt, ubi matronalium | aularum apparent domi- 
cil.a. Aulas istas humi defixze quatuor auricomz columnz, eximii Thessalici lapidis fulgores, capitellis 
suis solide fuJciunt: media vero rotundi templi domicilia distinguunt acseparant a sede ingentis por- 
ticus, quie vicina. est. Nunquam tales columnas intra Molossix seu Epiri fines, adeo excelsas gratas et 
variegatis distinctas floribus in nemoribus quisquam excidit. Sed et circa medium ipsius portieus. . . 
. columnas statuit Anthemius architectus industrius (erat autem cum illo scientia perinde ac pru- 
dentia prz ditus Isidorus: uterque enim pulchros imperantium labores principum parentes mandatis, 
admirabile templum exstruxere), sed in longitudinis modo ac metlisura proximis quidem minores : babent 
vero eadem ex origine ut virentibus floribus refulgeant. 


AL enim non jllz: ordinatim, uno eodceinque versu, bases firmissimas 5010 fixerunt, sed terrx insident 


VATRUJE LECTIONES. 


71:55 χαὶ] οὐ Ο. 15 ὑψορόφοιο Ducangius, ὀρόφοιο codex. 59 οὐδὲ γὰρ] ὡς πάλαι ἃ 5" ἔπαρχευν N, ἐπαρε 
χίας Hermannus, ἐπαρχέαχ Ducang. " ἐπί τ᾿ ἄντ τολέην χαὶ ἐφ᾽ ἕσπερον οὔτι 6. "0x Ν. αἰγὰ εντὲς 
ἴσον P erocn μαράγδῳ G. "ὁ γλαφυρηῖστι χαρήνοις ὦ, φορέουτι χαρῆνοι; margo Ducang. ""' ὀχμάξζουσιν 


6. ὀχλίξουσιν N. 86 xavnop:Qie; μάλα πάσαις G. e ἐν εὐάλσεσσιν ὄρεστιν ὦ. 5" .30áxt δισσοὺς G. 
δέ’ 


9141 


Πυθμένας ἐῤῥίξζωσαν, ἐφεδρήσσουσι δὲ val 
960 ᾿Αντίοι ἀλλήλοισι δύω δυσίν. Ὧν χατὰ χόησῃς 
Τετραπόροις σειρῇσιν ἐπειλιχθεῖσα xspaln 
Notov ὑπεστήριξε γυναιχείοισιν ἐδέθλοις 5, 

Ἐγγύθι δ᾽ ἔστι πύλη βορεώτιδος ἐς χλίσιν αὕρης, 
Λαὸν ἀπιθύνουσα πρὸς ἀχράαντα λόξτρα͵ 

965 ᾿Ανδρομέου βιότοιο χαθάρσια, τῶν ἄπο λυγρὴ 
Σμῶδιξ ὠλεσίθυμος: ἐλαύνεται ἀππλαχιάων. 

Τέτρασι δ᾽ ἑξείης ἐπὶ κίοσιν, ἔνθα χαὶ ἔνθα, 
᾿Αθροῖς, θΘεσσαλιχοῖσι, πρὸς ἀμφιλύχην τε χαὶ δῶ, 
Αἰθούσης χατὰ μῆχος ἐλίσσεται ἔργα χυλίνδοων 
510 Ἡμιτόμοις ἀτάλαντα *', διοδ μήτους "" περὶ τοῖ- 

ἴχους, 
Τρητὰ διαστείχουσιν ἀνειμένα " πρὸς μὲν ἀήτην 
'ApxsQov ξυνοχῆας ἀναχλίνουσι θυρέτρων 
Δ'ζυγέων, νότιον δὲ ποτὶ πτερὸν, ἄντα 9* πυλάων, 
Εὐτύχτους χενεῶνας ἑειδομένου ; τινὶ παστῷ, 
$15 Πρὸς δὲ φάος xaX νύχτα πάλιν δύο χίονας ἄλλους 
Αἰμονίους δοιούς τε περιχλύστου Προχονήπου, 
Στήμονας **, ὑψιλόφους, πυλέων ἄγχιστα παγέντας. 
᾿Αλλ᾽ ἐπὶ μὴ φαέθοντα πύλη μία, vob; δὲ χελαινῆῇς 
Νυυχτὸς ἕδος δισσὴν ἐπὶ διχλίδα λαὸς ὁδεύει, 

580 Δήεις καὶ νοτίην βορεώτιδι πᾶταν ὁμοίην 
Μηχεδανὴν αἴθουσαν, ἔχει δέ τι χαὶ πλέον fjbz- 
Τεΐχει γάρ τινι χῶρον ἀποχρινθέντα "5 φυλάσσει 
Αὐσονίων βασιλτϊ θξοστέπτοις ἐν ἑορταῖς. 


DESCRIPTIO S. SOPHI.E. 


2142 


Α 585 Μυστ' πόλος βίδλο:σιν δὴν ἐπέτασσεν ἀχουΐ ν΄. 


σα δὲ τοῖς ὑπένερθε χαὶ ὑψόθι πάντα νοήσει 
Θηλυτέρην αἴθουσαν ἐς ἀμφοτέρα: τις ἀνελθών " 
H γὰρ ὑπερτέλλουσα πρὸς ἕσπερον οὐχέτι δοιαΐς 
Ἴπη ταῖς ἑτέρῃσιν, ὑπὲρ νάρθηχος ἰοῦσα **. 

590 ᾿Αλλὰ χαὶ ἁἀμδροσίοιο πρὸς ἑσπέριον πόδα voi 
Τέτρασιν αἰθούτῃσ! περίδρομον ὄψεαι αὐλὴν, 
Ὧν μία μὲν νάρθηκι συνάπτεται", αἴ γε μὲν ἄλλαι 
Πεπταμέναι τελέθουσι πολυσχ'δέεσσι χελεύθοις. 
ΜΙ χεδανῇς δ᾽ ἐρίτιμον ἐς ὀμφαλὸν ἵσταται αὐλῖς 
595 Εὐρυτάτη φιάλη τις, Ἰχσσίδος "5 Exzopo; ἄχρης, 


. Ἔνθα ῥόος χελαδὼν ἀναπάλλεται δέρι πέμπειν ** 
᾿Ὀλκὸν ἀνχθρώσχοντα Bir) γαλχήρεος αὐλοῦ, 


ὍὉλχὺν ὅλων παθέων ἐλατέριον, ὁππότε λαὸς 

Μηνὶ χρυσοχίτων!:, Θεοῦ χατὰ μύστιν ἑορτὴν, 

600 Ἑννυχίοις ἄχραντον ἀφύσσεται ἄγγεσιν ὕδωρ * 
Ὅλχὸν ἀπαγγέλλοντα Θεοῦ μένος * οὐ γὰρ ἐχείνοις 
Οὕὔποτε πυθομένοισιν ἐπέχραεν ὕδασιν εὑρὼς, 

Ei xoi πουλυέττρον ἐπὶ χρόνον ἔχτοθι vm Yrs 
Κάλπιδος ἐν γυάλοισιν ἑελμένα δώμασι ' μίμνοι, 
Οθῦ Λαότορον * δ᾽ ἀνὰ τοῖχον ἐΐγραφα δαίδαλα τέχνης 
ἸΙάντοθεν ἀστράπτουσιν. ᾿Αλιστεφέος Ἰροχονήσου 
Ταῦτα φάραγξ ἐλέχευσε. Πολυτμήτων δὲ μετάλλων 
᾿Αρμονίη γραφίδεσσιν ἱσάζεται * ἐν γὺρ ἐχείνη 
Τετρατόμοις λάεσσι χαὶ ὀχτατόμοιτ' νοΐσεις 

610 Ζευγνυμένας χατὰ κόσμον ὁμοῦ φλέβας" ἀγλαΐην δὲ 


Ἔνθα δ᾽ ἐμὸς σχηπτοῦχος ἐφήμενος 1040: Ovx Ζωοτύπων λάϊγγες ἐμιμήσαντο δεθεῖσαι. 


binz binis opposite. Quarum in fastigio arcus quadrifidis implicatus vinculis dorsum matronalibus do- 
miciliis subfulcit, plebem recta ducens ad incontaminata lavacra, vitae humana expiatoria, a quibus per- 
niciosus et noxius peccatorum livor depellitur. 


Ab utraque deinceps parte super quatuor przeclaras columnas Thessalicas, occasum ortumque versus, 
secundum porticus longitudinem, volvuntur architecturz? opera, dimidiatis cylindris similia, elegantia, 
circum parietes divina arte fabricatos diffusa. Sed ad septentrionem bifidarum portarum cardines, 
versus vero meridionalem plagam, e regione portarum, sinus affabre exstructos ccenaculis similes susten- 
tant. Ad orientem vero el occidentem rursum duas alias columnas Thessalicas, et. duas perinde ex 
inclyta Proconneso advectas, qu:e fulcimenti editioris instar juxta portas compacta sunt. Ceterum ad 
orientem unica patet porta: ad septentrionem vero per duplicem portam populus :edem ingreditur. 


Invenies pariter ad meridiem longam porticum septentrionali omnino similem. Habet vero ilta quiJ- 
dam amplius : muro enim quodam seclusum locum servat Romanorum imperatori, ad solemnia et a 
Deo coronata festa ; ubi meus princeps, solito in throno sedens, sacris Libris suum przbet auditum. 


In omnibus porro, tam superne quam inferne, porticus feminarum similes animadvertet quisquis 
utramque ingredietur. Neque enim illa qua ad occidentem assurgit et supra nartliecem progreditur, dua- 
bus aliis similis est. 


Sed et ad occidentalem divin: 5.185. pedem atrium quatuor. porticibus circumdatum licet intueri, 
quarum quidem una nartheci conjungitur, ali: vero semitis multifidis aperte sunt. In eximio longi atrii 
umbilico stat ampla phiala quzedam, ex eleganti jaspide excisa, ubi immurmurans fons undas suas gestit 
in aerem emittere, vi quadam ex zrea fistula resilientem, undas morborum omnium expultrices, cum 
plebs mense aurata veste induto, in mystico Dei festo, noctu immaculatam aquam vasculis haurit, un- 
das Dei virtutem przdicantes : nunquam enim aquas istas putredo mucorve invasit, quamvis multos 
annos extra fontem domi maneant in situle. concavis asservate. In lapideo muro d:edalea undique co- 
ruscant artis opera maritima Proconnesi: hac enim peperit Proconnesus. Sectorum vero multas in 
partes lapidum compago penicillorum ductus adzquat : in illa enim tessellis quadrifidis vel octifidis cum 
venustate simul junctas venas videas. Expressorum vero animalium pulchritudinem imitantur connexi 


VARLE LECTIONES. 


À &àvdlavta G..— 5 διατμήτους G, pp. διολήντους N.. 3) à ὦ. δὴ ἀν 
9! ἀποχρινηέντα (6G, ἀποχριθέντα codex. δ" ἐοῦσα G. 5 ναρθηχοστυνάπτεται N. 
* πέμπων G.! πώμασι Ο. * λαοτόρον codex. fortasse voluit λαοτόρου vel γαςτόμονυ G. 


** vers. 565 om. Ducangiana. 
μονας [ἥρμοσαν G. 
*5 ἰασπίδος Ducang. 


9119 


PAULI SILENTIARII 


2144 


Πολλὰς δ᾽ ἔνθα xal ἔνθα περὶ πλευράς τε χαὶ ἄχρας A "Exyuzov, ἧ x: τύχῃσιν, ἀλώ μενον ἔνθα xaX ἔνθα * 


Λντυγας ἁμδροσίοιο χατόψεαι ἔχτοθι νηοῦ 
Αὐλὰς ἀσχεπέας " τόδε γὰρ τεχνήμονι χόσμῳ 

615 Ἠνύσθη περὶ σεμνὸν ἀνάχτορον, ὄφρα φανείη 
Φέγγεσιν εὐγλήνοισι περίῤῥυτον ἢριγενείης. 

Καὶ τίς ἐριγδούποισι χανὼν στομάτεσσιν ὃ ᾽Ομήρου 
Μαρμαρέους λειμῶνας ἀονμοθέντας ἀείσει 
Ἡλιδάτου νηοῖο χραταιπαγέας περὶ τοίχους 
020 Καὶ πέδον εὑρυθέμειλον ; ἐπεὶ χαὶ χλωρὰ Καρύστου 
Νῶτα μεταλλευτῆῇρι χάλυψ ἐχάραξεν ὀδόντι, 

Καὶ Φρύγα δαιδαλέοιο διέθρισεν αὐχένα πέτρου, 

Τὸν μὲν ἰδεῖν ῥοδόεντα, μεμιγμένον ἢέρι λευχῷ, 
Τὸν δ' ἅμα πορφυρέοισι χαὶ ἀργυφέοισιν ἀώτοις 
625 'A6pbv ἀπαστράπτοντα. Πολὺς δ᾽ εὐπήχεϊ Νείλῳ 
Φορτίδα πιλήσας ποταμήϊδα * Adag ἀνίσχων 
Πορφύρεος, λεπτοῖσι πεπασιένος ἀστράτι, λάμπει. 
Καὶ χλοερὸν λάϊγγος ἴδοις ἁἀμάρυγμα Λαχαίνης, 
Μάρμαρά τε στράπτοντα πολυπλάγχτοισιν ἑλιγμοῖς, 
630 “Ὅσσα φάραγξ βαθύκολπος Ἰασσίδος εὗρε κολώνης, 
Αἰμαλέῳ λευχῷ τε πελιδνωθέντι χελεύθους 
Λοξοτενεῖς φαίνουσα, χαὶ ὁππόσα Λύδιος ἀγχὼν 
Ὠχρὸν ἐρευθήεντι μεμιγμένον ἄνθος ἑλίσσων * 
"Osca Λίόυς φαέθων, χρυσέῳ σελαγίσματι θάλπων, 
055 Χρυσοφανῇ χροχόεντα λίθων ἀμαρύγματα τεύχει 
᾿Αμφὶ βαθυπρήωνα ῥάχιν Μαυρουσίδος ἄχρης * 
Ὅσσα τε Κελτὶς ἀνεῖχε βαθυχρύσταλλος ἐρίπνη 
Χρωτὶ μέλαν στίλθοντι πολὺ γλάγος ἀμφιθαλοῦσα 


610 "Ὄσσα τ᾽ ὄνυξ ἀνέηχε διαυγάζοντι μετάλλῳ, 
Ὠχριόων ἐρίτιμα, καὶ ᾿Ατραχὶς ὁππόσα λευροῖς 
Χθὼν πεδίοις ἐλόχευσε χαὶ οὐχ ὑψαύχενι Boon, 
Πῇ μὲν ἅλις χλοάοντα xat οὐ μάλα τῆλε μαράγδου, 
Πῇ δὲ βαθυνομένου χλοεροῦ χνυανώπιδι μορφῇ. 
645 "Hv δέ τι xal χιόνεσσιν ἀλίγκιον, ἄγχι μελαίνης 
Μαρμαρυγῆς, μιχτὴ δὲ χάρις συνεγείρετο " πέτρον. 
Πρὶν δὲ πολυτμήτοιο σέλσς Ψψηφῖίδος ἱχέσθαι, 
Λεπτὰς Aaotópo; παλάμῃ λάϊγγας ὑφαίνων 
Μαρμαρέας, ἔγραψε μετὰ πλάχας ἐς μέσα τοίχων 
650 Σύνδετον εὐχάρποισι χέρα: βεθδριθὸς ὁπύραεις 
Καὶ ταλάρους xat φύλλα, xaz' ἀχρεμόνων δὲ χαράσσει 
Ἑζομένην ὄρνιθα. Μετ᾿ εὐχεράους δὲ χελεύθου 
Κλήμασι χρυσοχόμοισι περίδρομο:; ἄμπελος ἕρπει, 
Δεσμὸν ἐλιξοπόρον * σχολιοῖς πλέξασα χορύμθοις * 
6055 ᾿Πρέμα δὲ προνένευχεν, ὅσον χαὶ γείτονα πέτρην 
Βαιὸν ἐπισχιάειν ἑλιχώδεϊ πλέγματι χαίτης 
Αἰθούσης . γάδε πάντα χαλοὺς περινείσσεται οἴχους. 
᾿Αλλὰ χαὶ ὑψιλόφοις ἐπὶ χίοσιν, ἔνδοθι " πέζης 
Λαϊνέης, προθλῆτος ἕλιξ πολύχεστος ἀχάνθης 
660 'Yyoà διερπύζων ἀνελίσσετο, δεσμὸς ἀλήτης, 
Χρύσεος, ἱμερόεις, ἀχίδα τρηχεῖαν ἑλίσσων " 
Μάρμαρα δ᾽ ὀμφαλόεντα περιστέφει εἴχε * χλαδίσχοις 
Πορφυρέοις !9, στίλδοντα χάριν θελξίφρονα πέτρη. 
Πᾶν δὲ πέδον στορέσασα Προχοννήσοιο χολώνη, 
665 ᾿Ασπασίως ὑπέθηχε Biapxét νῶτον ἀνάσσῃ " 


invicem lapilli. Multa porro hic et illic, ad latera et δά extremos divini templi fornices, videas atria 
discooperia seu impluvia: id quippe artificioso ornatu confectum est circa venerandum templum, ut 
claris aurorz radiis illuminaretur. 

Verum quis sonoris Homeri carminibus plenus marmorea prata circum validos excelsi templi muros 
ct amplum pavimentum simul collecta decantabit? Ubi et virentia Carysti terga lapidario dente ferrum 
sculpsit, et Phrygiam variegati marmoris cervicem incidit, illam quidein aspectu roseum colorem albo 
ere permistum referentem, hanc vero purpureo simul ac argenteo flore suaviter coruscantem. Multi 
vero, qui ingentis Nili naves fluviatiles suo presserunt pondere, surgentes lapides porphyretici, tenuibus 
astris distincti, fulgent. Ilic etiam videas virentem Laconici lapidis nitorem et marmora diversis spiris" 
fulgurantia, et qux» profunda montis Jassidis seu Cariz parturiit vallis, obliquis ex sanguineo alboque 
livido semitulis distincta; et quzecunque Lydius anfractus pallidum ru benti commistum florem volvens; 
quoscunque Libycus sol, aureo deimulcens radio, crocei simul οἱ aurei coloris lapidum fulgores giguit 
versus Maurusidis montis radicos; et quodcunque fert mons Celticus crystallis abundans ootore nigri- 
canti marmor, sed lacteis venis passim effusis nulloque ordine huc et illuc vagantibus distinctum ; quid- 
quid nitenti metallo pretiosum immisit virens onyx ; quodcunque Atracina terra planis in campis, non 
vero in excelsis montibus genuit, alibi quidem subviride nec a smaragdi colore longe diversum, alibi 
auleu ad viridis saturi czeruleam formam accedens. Inest et quidpi: un nivibus simile, nigro adjunctum 
fulgori : denique commistus decor in unum coit. 

At priusquam in multas partes dissectarum tessellarum splendor accederet, lapidarius manu sua 
tenues lapillos marmoreos contexens, veluti in tabellis, mediis in parietibus descripsit cornu vinculis 
illigatum, uberi fructuum varietate oneratum, una cum calathis et foliis ; avem vero in ramis sedentem 
expressit. Post pr:eelaros istos meatus palmitibus auricomis innixa circumserpil vitiis, tortuosum nectens 
obliquis corymbis vinculum: sensim vero propendet, donec vicinum lapidem volubili fulgentium fron- 
dium textu tantisper obumbret. Hzc vero omnia eximiis zedibus circumposila sunt. 

Sed etin sublimibus columnis, intra basim lapideam, spinz prominentis multiplex circumvolutio mol- 
liter proserpens, vinculum vagabundum, aureum, suave, cuspidem asperam volvens, circumagitur: 
rolunda vero marmora circumcingil, ramulis utique purpurcis splendentia, lapidis suavem decorem. 


VARUE LECTIONES. 


3 vp. σελίδεσσιν margo. * ποταμήτιδα aute Graefium..— 5 συνεγεέρεται codex. * ἐλιξοπόρην ante Grz- 
lium." αἰθηύσσης codex, more suo, ct περινξίσεται, malit. Ο. περινείσσετο τοίχους. ^" ἔχτοθι apud G. 
εὖτε veluti Hermannus, xa G, mox N λαδίτκω. 10 πυρποφόροις G, collato v. 661 χρύσεος. 


9115 DESCRIPT!O S. SOPTILE. 9119 ^ 
Ἡρέμα ὃὲ φρίστουτα διέπρεπε Βοσπορὶς αἴγλη A ᾿ξυτέρους χύχλοιο χάλυψ χοιλήνατο δίσχους, 


᾿Ακροχελαινιήωντος ἐπ᾿ ἀργέννοιο μετάλλου. "Qv μέσον ἀχράντοιο Θεοῦ δείχηλα χαράξας "", 
Χρυσεολολλήτους δὲ τέγος ψηφῖδας ξέργει "Acnopz δυσαμένου ϑροτέης ἰνδάλματα μορφῆς, 
"Qv ἄπο μαρμαίρουσα χύδην χρυσόῤῥυτος ἀχτὶς 695 Hr μὲν ἐὐπτερύγων στρατὸν ἔξεσεν ἀγγελιάων, 
010 ᾿Ανδρομέοι; ἄτλητος ἐπεσχίρτησε προσώποις Αὐχενίων ξυνοχῆα χαταχλίνοντα τενόντων 
$a!r τις Φαέθοντα μεσημόρινὸν εἴαρος ὥρῃ !! . (θὺ γὰρ ἰδεῖν τέτληχς Θεοῦ σέδας, οὐδὲ καλύ πτρῃ 
Εἰσοράαν, ὅτε πᾶταν ἐπεχρύσωτεν ἐρίπνην. ᾿Ανδρομέῃ κρυφθέντος, ἐπεὶ Θεός ἐστιν ὁμοίως, 
Καὶ yàp ἑμὸς σχηπτοῦχος, ὅλης χθονὸς εἰς ἕν Ἑτπσάμενος χαὶ σάρκα λυτήριον ἀμπλαχιάων), 
[ἰούσης, 100 Πῆ δὲ Θεοῦ χήρυχας ὀδοὺς ἤσχησε σιδῆρου 
Βάρδαρον Αὐσόνιόν s πολύτροπον bA6oy ἀγείρας, Τοὺς προτέρους, πρὶν σάρχα λαθεῖν Θεὸν, ὧν 
675 Λάϊζνον οὐχ ἔχρινεν ἐπαρχέα xóouov ἐδέθλο!ς [ἀπὸ φωνῆς 
᾿Αμδροσίου νηοῖο θεουδέος, ᾧ ἕν: πάτης Ἑσσομένου 13 Χριστοῖο διέπτατο θέσπις ἀοιδή. 
ἙἘλπίδος εὐφροσύνην ὑπεραυχέα θήκατο Ῥώμη; Οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ αὑτῶν παρχδέδρομεν εἴδεα τέχνη, 
᾿Αλλὰ xoY ἀργυρέοιο χύδην οὐ φείσατο χόσμου. Οἷς χύρτος νεπόδων τε τὸ δίχτυον, οἵτε χα"ληλὰ '" 
Ἔνθάδε Havyaíoto ῥάχις xax Σουνιὰς ἄχρη 105 Ἔργα βίου προλιπόντες ἁλιτρονόου: τε μερίμνας 
680 ᾿λργυρέας ὥϊξαν ὅλας X£6ac- ἐνθάδε πολλοὶ 18} Οὐρανίου βασιλῆος ἐρωμάρτησαν ἐφετμῇ, 
Ἡμετέρων θημῶνες: ἀνωΐχθησαν ἀνάχτων. ᾿Ανέρας ἀγρεύοντες, ἀπ᾽ ἰχθυδόλοιό τε τέχνης 
Καὶ γὰρ 630v μεγάλοιο πρὸς ὄδρθριον ἄντνυγα νηοῦ ^ Zur; ἀθανάτοιο χαλὴν τανύσαντο σαγήνην. 
Χῶρον àXatpáxzotsty ἀπεχοίναντο θυηλαΐς, Λλλοθι δὲ Χριστοῖο χατέγραφε μητέρα τέχνη, 
Οὐχ ἐλέφας, οὗ τμῆμα λίθων f| χαλχὸὺς ὁρίξει, 110 Φέγγεος ἀενάοιο δ δοχήϊον, ἧς ποτε γαστὴρ 
685 ᾿Αλλ᾽ ὅλον ἐθρίγχωσαν ὑπ᾽ ἀργυρέοισι μετάλ- Γαστέρο: ἐργατίνην ἁγίοις ἐθοέψατο χόλποις. 
Dos. Ἐς δὲ μέσας ἱεροῦ πλάχας ἔἕρχεος, al περὶ 
Οὐδὲ μὲν οὐδὲ μόνοις ἐπὶ τείχεσιν, ὁππόσα μύστην ἰφῶτας 
"Ανδρὰ πολυγλώσσοιο διαχρίνουσιν ὄμίλου, Εὐιτέρους τεύχγυσι μεταίχμ'α, γράμμα yapásost 
Γυμνὰς ἀργυρέας ἔδαλε πλάκας, ἀλλὰ xal αὐτοὺς Ἧ γλυφὶς ἕν πολύμυθον * ἀολλίζει γὰρ ἀνάστης 
Κίονας ἀργυρέοισιν ὅλους ἐχάλυψε μετάλλοις, 715 Οὔνομα καὶ βασιλτος" ἴσον γε μὲν ὀμφαλοέσσῃ 
690 Τηλεδόλοις σελάεσσι λελαμπότας, ἑξάχι δοιούς ᾿Δσπίδι μεσσατίοισι τύπον χοιλήνατο χώροις 
Οἷς ἔπι, χαλλιπόνοιο γερὺς τεχνήμονι ῥυθμῷ, Σταυρὸν ἀπαγγέλλουσα. Διὰ τρισσῶν δὲ θυρέτρων 


Mons autem Proconnes! totum pavimentum sternens, bencficze imperatrici (urbi) dorsum amanter sup- 
posuit. Sed et subfremens renitet Bosporicus splendor candidi lapidis subnigricantis. 

Testudo autem auro devinctos lapillos complectitur, a quibus cffuse rutilans aurifluus radius in ho- 
minum oculos intolerabilis insilit. Dicat quis meridianum verni temporis solem, cum universos deau- 
ravit montes, sese intueri. Meus namque imperator, toto in unum coeunte orbe omnimodas barbarorum 
et Latinorum congerens divitias, lapideum ornatum ad immortalis et divini templi structuram idon: um 
non censsit, m quo unico supremam spem suam omnem et ketitiam Roma posuerat : sed et argent^o 
subministrando abundanter ornamento non pepercit. Hic et Pangsxi scopuli et Sunium promontorium 
omnes suas argenteas aperuerunt venas: hic multi principum nostrorum thesauri aperti sunt. Nam 
quidquid loci versus orientalem magni templi fotnicem incruentis secreverunt sacrificiis, id non ebur 
aut lapidum fragmentum vel :es diriniit, sed totum argenteis obsepserunt metallis. Neque tamen solis in 
muris, qui viros sacerdotali dignitate ornatos a verboso coetu (seu cantoribus) separant, meras argenteas 
tabellas posuit: sed et ipsas duodecim columnas totas argenteis convestivit metallis, longe jaculantibus; 
radiis coruscantes ; supra quas, laborios:e mauus artificiosa proportione, acutiores circuli orbes ferrum 
excavavit. In quorum medio immaculati Dei, qui humanz sine semine form figuram induit, imaginem 
deseripsit : alibi alatorum angelorum colla ac pronas cervices submittentium sculpsit exercitam. Neque 
cnim potuit Dei gloriam intueri, etiam humano tecti. operimento, cum perinde sit Deus, postquam car4 
nem peccatorum redemptricem induit. Alibi Dei przcones ferreus stylus impressit, priores scilicet ante- 
quam Deus carnem assumeret, a quorum orc venturi Christi prodiit oraculum. Sed neque eorum prze- 
termisit efligies, quibus sagena ars fuit et piscium rete, quique, communibus vit:e relictis officiis scele- 
ratisque curis, celestis regis seculi sunt mandata, viros expiscantes : expiscatoria vero arte eximiam 
vits immortalis sagenam explicarunt. Alibi vero ars descripsit Matrem Christi, splendoris zterni vas, 
cujus quondam venter ventris opificem in sacro aluit sinu. 

In mediis autem sacri septi tabulis, qua» sacerdotes circumstant eosque separant, litteram describit 
sculptura unicam, sed qux plura verba complectitur: colligit enim imperatricis et imperatoris nomina. 
Azqualem vero orbiculari clypeo figuram mediis in locis sculpsit, crucem in ea exprimens. Tribus autem 


YARI/E LECTIONES. 


" ὥρης codex, ὥραις δ. wenn C. 15 ὁσσομέγου codex. 1" χαμηλὰ G, θαμληνὰ codex, εἰ super 
Ὦ scripto. φέγγος ἀεννάο!ιο 


2141 
"Epxoz ὅλον μύστῃσιν ἀνοίγεται * ἐν γὰρ ἑχάστῃ 
Πλευρῇ βαιὰ θύρετρα διέτμαγξν ἐργοπόνος χείρ. 


120 Χρυσείης δ᾽ ἐφύπερθε παναχράντοιο τραπέζης 


Λσπ:τος εὑρυχέλευθον ἐς ἢέρα πύργος ἀνέστη, 

Τετραπόροις ἁψῖσιν ἐπ᾽ ἀργυρέῃτι βεθηχώς. 

Κίοσι δ᾽ ἀργυρέῃτιν ἀείρεται, ὧν ἐπὶ χόρσης 
᾿Αργυρέους ἴδρυσε πόδας τετράζυγος ἀφίς. 

795 'Ὑφόθι 0᾽ ἁΨίδων ἀνατείνεται οἷά τε χώνου 

Εϊχελου '*, àXY οὐ πάμπαν ὅμοιον" οὐ γὰρ ἐλίσσει 

Νειόθεν εὐχύχλοιο περίτροχον ἄντυγα πέζης, 

᾽λλλά τις ὀχτάπλευρος ἔφυ βάσις, ἐχ δὲ χελεύθου 

Εὐρυτέρης χατὰ βαιὸν E, ὀξυχόρυμθον 3 ἀνέρπει, 

750 ᾿Οχτὼ δ᾽ ἀργυρέας τανύει πλάχας " ἁρμονίης δὲ 

Ζευγνυμένης δολιχὴ ῥάχις ἵσταται" αἱ δὲ τριγώνοις 

Εἰδόμεναι μίσγουσι πόρους ὀχτάξυγος οἴμου, 

Eig; ἕν ἀγειρημένυυς χηρυφῆς σημήϊον ἄχρης, 
Ὁππόδι χαὶ χρητῆρος ὑπήραρεν εἰχόνα τέχνῃ. 

750 Χείλεά τε χρητῆρος ὑποχλασθέντα πετήλων !* 

Εἶδος ἐμλορφώταντο. Μέσῳ δ᾽ ἐνεθῆχατο χώρῳ 

"Apyupso» στίλθοντα πόλου τύπον * ὑψόθι δ᾽ αὑτοῦ 
ταυρὺς ὑπερτέλλων ἀναφαίνεται" ἵλαος εἴη. 

᾿Αψίδων δ᾽ ἐφύπερθεν ἕλιξ πολύχεστος ἀχάνθης 

140 Πέξαν ἐφερπύζει !? νέατον περὶ πυθμένα χώνου" 

"OpÜozevst; δ᾽ ἀχτῖνας, ἴσας εὐώδεϊ χαρπῷ 

"Uyyvne χαλλιχόμοιο, διαχριδὸν ὑψόθ: φαίνει 

Λαμπομένας σελάεσσιν, ὑπερτέλλουσι δὲ πέ- 

ίζης "5. 
portis totum septum sacerdotibus patet: 
artificis. 


PAULI SILENTIARIT 


2143 
'Oxnó0. δ᾽ ἀλλήλοισιν ἀρηρύτα πείρατα πέζης 

145 ἹΑρμονίην τεύχουσιν, ἐνιδρύταντο παγέντας 

᾿Αργυρέους χρητῆρας. Ἐπὶ χρητῖρι δ᾽ ἑχάστῳ 

Πυρσοφόρους atíoavco, λιπαυγέα δείχελα !! χηροῦ, 

Κόσμον ἀπαγγέλλοντα xal οὐ φάος . ἀργυρέοις γὰρ 

Πάντοθι τορνωθέντα περιστίλθουσ! μετάλλοις 

120 Φαιδρὰ λεαινομένοιτιν" ἀπυρσεύτῳ δ᾽ ἀμαρυγῇ 

'Aprupíry ἀχτῖνα καὶ οὐ φλόγα χηρὸς ἰάλλει. 

Κίοσι δὲ χρυσέχις ἱερῆς πάγχρυσα τραπέζης 

Νῶτα κατηρείσαντο, χατὰ χρυσέων δὲ θεμείλων 

Ἵσταται, ἀφνειῶν δὲ λίθων ποιχίλλετα: αἴγλῃ. 

155 I φέρομαι; πῇ μῦθος ἰὼν ἀχάλινος ὀδεύει; 

Ἴσχεο τολμήεσσα μεμυχότι χείλεϊ φωνὴ, 

Mr Est γυμνώσειας ἃ μὴ ὑέμις ὄμμασι λαῶν ᾽". 

Μυστιπόλοι δ᾽, ὑπὸ χερσὶν ὅσοις τόδε θεσμὰ κχελεύε:, 


Β Σιδονίης φοίνιχι βεδαμμένον ἄνθεϊ χόχλου 


760 Φάρος ἐφαπλώσαντες ἐρέψατε νῶτα τραπέζης, 
Τέτρασι δ' ἀργυρέῃσιν ἐπὶ πλευρῇσι χαλύπτρας 
ὉὈρθοτενεῖς πετάσαντες ἀπείρονι δείξατε δήμῳ 
Χρυσὸν ἅλις χαὶ φαιδρὰ σοφῇ: δα:δάλματα τέχνης" 
Ὧν μία μὲν ποίχιλλε σέθας Χριδιοῖο προσώπου. 
765 Τοῦτο δὲ χαλλιπόνο!ο φυτεύσατο χεέρεσι τέχνης 
Οὐ γλυφὶς, οὐ ῥαφίδων τις ἐλαυνομένη διὰ πέπλων, 
᾽λλὰ μεταλλάσσουσα πολύχροα νήματα πήνη, 
Νέματα ποικιλόμορφα, τὰ "3 βάρδαρος fipost μύρμηξ. 
Χρυσοφαὲς δ᾽ ἀμάρυγμα βολαῖς ῥοδοπήχεος touc 
410 Διπλοῖ; ** ἀντήστραψε θεοχράντων ἐπὶ γυίων, 


in singulis cnim lateribus parvulas portas aperuit manus 


At supra incontaminatam mensam vastum in aerem immensa turris exsurgit : quadrifidis vero ar- 
genteis arcubus incumbens argenteis perinde columnis attollitur, in quarum vertice argenteos pedes 
statuit arcus quadruplex. Supra arcus protenditur veluti coni figura, non tamen ei omnino similis: 
neque enim in imo terelem rotundz marginis curvaturam circumvolvit, sed enascitur qusdam octo 
lateribus constans basis, quae ex latiore ambitu sensim in acutum fastigium sese sursum exporrigit. Octo 
vero tabulas argenteas expandit ; et qua ille invicem cohzrent, longior spina enascitur: hs trigonis 
similes octijugis semitze meatus miscent, in unum coeuntes summi apicis signum , ubi et crateris effigiem 
ars eduxit: incurvata porro crateris labra folii speciem formarunt. Medio autem in loco fulgentem ex 
argento celi imaginem imposuit. Supra celum crux supereminens conspicitur : propitia sit. Αἱ supra 
arcus multiplex spin circumvolutio circa pedem serpit, versus nltimam coni partem, recta in radios 
fragranti frondosse pyri silvestris fructui similes; quos multifariam superne fulgoribus coruscgntes 
exhibet : reipsa vero emergunt supra bosim. ' 

Qua vero parte invicem juncti- basis fines connectuntur, ex argento compactos erhteras . statuere : in 
singulis vero crateribus candelabra posuere, seu potius adumbrata cereorum simulacra, ornatum tan- 
tum, non vero lumen porrigentia. Ubique enim rotundata argenteis fulgent metallis pulchre lzvigatis ac 
politis: ignis autem experte fulgore argenteum radium, non flammam cereus, emittit. Columnis porro 
aureis sacri? mens:? ex auro omnino conflata terga sustentantur, aureisque perinde fundamentis incumbit 
illa, et pretiosorum lapidum fulgore variegatur. 

Sed quo feror? quove nullis cohibita frenis tendit oratio? gradum siste, vox temeraria, et labia com- 
prime, neque detegas quz oculis intueri non Jicet. Sacerdotes, quorum manibus id per leges concessum 
est, velum Phoniceo conchz Sidoniz flore tinctum expandentes, mens: terga contegite : in quatuor 
vero argeuteis lateribus tegminis directe explicantes, numeros: plebi ostendite auri copiam et elegantia 
exquisite artis opera; quorum quidem unum Christi vultus imaginem opere variegato expressit. Illam 
vero non operose artis manibus produxit scalprum aut acus trans vela immissa, sed fusus multorum 
colorum fila subinde immutans, fila diverse formze, quz barbara exaravit formica. Ad rosea vero au- 
rore radios vestis levior, qua divina membra operit, aureo fulgore contra fulgurat, et Tyria tunica ex 


ΝΑΙ A LECTIONES. 
"6 δείχελον G, collato v. 747. "7 ὁξ φυχύρυμθον IIermannus, ὀξὺ χόρυμθον vulgo. 
codex. !? yp. πέταν ἐφερπύζει margo, πέζα διερπύζει ipse codex. 
Graeüum. 5 λαῶν Hermannus, λάων margo, λάαν codex 
sialis [ογα886 mutare in μους G. 


18 πετήλων G, πετήλω 
* τραπέζης G. 5 δ' εἴχελα .ante 
Ὁ τὰ Hermannus, ἃ codex. Ceterum μύρμῃξ 
ν᾽ διπλοῖς margo, ἁπλοῖς codex. 


9119 ' DESCRIPTIO S. SOPHLE. 2150 


Καὶ Tup!n πόρφυρε χιτὼν ἁλιανθέϊ χόχλῳ, A Οὐοανίου Χριστοΐῖο" χάρις δ᾽ ἐπιλείδεται ἔργοις. 
Δεξιὸν εὐτύχτοις ὑπὸ νήμασιν μον ἐρέπτων. Ἐν δ᾽ ἑτέροις πέπλοισι συναπτυμένους βασιλῆας 
Ἀεῖθε v3o ἀμπεχόνη: μὲν ἀπωλίσθησε καλύπτρτ, ΓΑλλοθι μὲν παλάμαις Μαρίης θεοχύμονος εὕροις, 
Καλὰ δ᾽ ἀνερπύζονσα. διὰ πλευρῆς ὑπὲρ ὥμον Λλλλοθι δὲ Χριστοῖο Θεοῦ χερί " πάντα δὲ πήνης 
TiS ᾿Αγχέχυται λαιοῖο᾽ γεγύμνωται δὲ χαλύπτρης 805 Νήμασι χρυσοπόρων vs μίτων ποιχέλλεται αἴγλη. 
Πτχυς xai θέναρ ἄχρον. ΓἝοιχε δὲ δάχτυλα τείνειν Πάντα μὲν ἀγλαΐῃ καταειμένα, πάντα νοΐσε!:ς 
Διξιτερῆῇς, ἅτε μῦθον ἀειξζώοντα πιφαύσχων, Ὄμμασι θάμθος ἄγοντα " φχεσφορίην δὲ λιγαίνειν 
Λαιῇ βέδλον ἔχων ζαθέων ἐπιίστορα μύθων, Ἑσπερίην οὐ μῦθος ἐπάρχιος. Ἦ τάχα φαίης 
Βίδλον ἀπαγγέλλουσαν ὅσα χραισμήτορι βουλῇ Ἐννύχιον Φαέθοντα χαταυγάξειν σέδας οἴχου. 


780 Αὐτὸς ἄναξ ἐτέλεσσεν, ἐπὶ χθονὶ ταρσὸν ἐρείδων. 810 Καὶ γὰρ ἐμῶν πολύμητις ἐπιφροσύνη βασιλήων 
Πᾶσα δ᾽ ἀπαστράπτει χρυσέη στολί: " ἐν γὰρ ἐχείνῃ ᾿ΔΛντιπόροις ἑλίχεσσι πολυγνάμπτοισι δεθείτας 


Τρητὸς λεπταλέος περὶ νήματα χρυσὸς ἑλιχθεὶς, Πλεχτὰς χαλχελάτους δολιχὰς ἐτανύσσατο σειρὰς 
Σχήμασιν f| σωλῆνος ὁμοίιος fj τινος αὐλοῦ, Λαΐνέης προύλῆτος ἀπ᾽ ἄντυγος, ἧς ἐπὶ νώτῳ 
Δέσμιος ἑμερόεντος ἐρείδεται ὑψόθι πέπλου, Νηὸς ἀερσιχάρηνος ἐρείσατο ταρσὰ χαλύπτρης. 

1835 Ὀξυτέραις ῥαφίδεσσι δεθεὶς καὶ νήμασι Σηρῶν. — 815 Αἱ δὲ χατειδόμεναι περιμήχεο; ἔχποθεν "ὃ οἴμου 
Ἱστάμενοι δ᾽ ἐχάτερθε δύω χήρυχε θεοῖο, B ᾿Αθρόαι ἀΐσσουσι χατὰ χθόνα" πρὶν δ᾽ ἀφιχέσθαι 
[1αῦλος, ὅλης σοφίης θεοδέγμονος ἔμπλεος ἀνὴρ, Ἐς πέδον, ὑψιχέλευθον ἀνεχρούσαντο πορξίην, 

Ka* c0cvaph; χλῃδοῦχος ἐπουρανίων πυλεώνων, Καὶ χορὸν ἐχτελέουσιν ὁμόγνιον. "Ex δέ νυ σειρῆῇς 
Αἰθερίοις δεσμοῖσιν ἐπιχθονίοις τε χελεύων * ᾿Αργυρέους στεφανηδὸν ἀπ᾽ hépo; ἥψατο δίσχους 


190 Ὅς μὲν ἐλαφρίζει καθαρῆῇς ἐγχύμονα ῥήτρης 820 Ἐχχρεμέας περὶ τέλσα μέσου τροχάοντα μελά- 
Βίδλον, ὁ δὲ σταυροῖο τύπον χρυσέης ἐπὶ ῥάδδον. Οἱ δὲ καθερπύζοντες ἀφ᾽ ὑψιπόροιο χελαύθου [θρου. 


“Ἄμφω δὲ στολίδεσσιν ὑπ᾽ ἀργυφέησι πυχάζει ᾿Ανδρομέων χυχληδὸν ὑπερτέλλουσι5 χαρήνων. 
Πήνη ποιχιλόεργος" ἐπ᾽ ἀμόροσίων ὃὲ χαρήνων Τοὺς μὲν ἀνὴρ πολύϊδρις ὅλους ἐτόρησε σιδήρῳ, 
Νηὸς ἐχολπώθη χρύσεος, τριέλιχτον ἐγείρων "ὥὌφρα xcv ἐξ ὑάλοιο πνριχμήτοιο ταθέντα ς 

195 ᾿Αγλαῖΐην ájióo;: ἐφεδρήσσει δὲ βεδηχὼς 825 Οὐριάχους δέξαιντο, καὶ Exxpspb; ἀνδράσιν εἴη 
Τέτρασι χρυσείοις ἐπὶ χίοτι. Χείλεσ' δ᾽ ἄκροις Φέγγεος ἐννυχίοιο δοχήϊον. Οὐδ᾽ ἑνὶ δίσχοις 
Χουσοδέτου πέπλοιο χατέγραφεν ἄσπετα τέχνη ΛΙούνοις φέγγος ἔλαμπε φιλέννυχον " ἀλλ᾽ ἐνὶ χύχλῳ 
“ἔργα πολισσούχων ἐριούνιλ παμθασιλήων. Καὶ μεγάλου σταυροῖο τύπον πολύωπα νοΐσεις, 

Πη μὲν νουσαλέων τις ἀχέστορας ὄψεται οἴχους, Γείτονα μὲν δίσχοιο, πολυτρήτοισι δὲ νώτο'ς 


800 Lir, δὲ δόμους ἱξρούς" ἑτέρωθι δὲ θαύματα λάμπει 850 "Αγγος ἐλαφοίζοντα σελασφόρον. Εὐπελάων δὲ 


concha marini coloris purpurascit, dextrum exserens humerum, sub bene (extis staminibus. lllic enim 
vestimenti tegumentum excidit, sed per latus sinistrum humerum sursum serpens belle diffunditur. Teg- 
mine pariter nudantur cubitus et extrema manus : videtur autem dextre digitos protendere, vcluti si 
sermonem immortalem annuntiaret, sinistra librum tenens sacros Sermones narrantem, librum pandentem 
quacunque utili consilio rex ipse ( Cliristus) peregit, dum in terris ageret. Tota fulgurat vestis aurea : 
in illa quippe affabre elaboratum et in tenuia fila diductum aurum, circum stamina involutum, (fistula: 
4ul tibiz cujuspiam figurze simile, supra suave pallium revinctum h:eret, acutioribus tibulis et serico filo 
alligatum. Ab utraque parte stant Dei pra:cones : Paulus, vir divina omni scientia plenus; et celestium 
portarum validus claviger, coelestibus et terrestribus imperans vinculis. Ille quidem librum sacram Sceri- 
pturam continentem, hic vero crucis figuram tenet aurco infixam baculo. Utrumque autem candidis sub 
vestimentis. tela variegati operis contegit. Supra divina capita aurei templi figura eurvatur, sinuosam 
excitans arcas pulchritudinem : stat vero;aureis quatuor columnis innixa. [n auro texti vestimenti ex- 
tremis marginibus descripsit ars ingentia et salutaria patronorum urbis imperatorum opera. Alibi 
quidem zgrorum sanatrices domus quis inspiciat, alibi edes sacras, alibi denique fulgent Christi mira - 
cula : inest vero operibus gratia. In aliis autem vestimentis alibi quidem deiparze Mariz manibus, albi 
Christi Dei manu conjunctos principes invenias. Omnia denique fusi stamine aureorumque liciorum 
splendore variegontur. ᾿ 
Omnia quidem splendore tecta, omnia cernes admirationem oculis inducentia. Vespertinis luminibus 
describendis par nulla est oratio. Certe dixeris nocturnum solem venerandas zdes illuminare. Impera- 
torum enim meorum sagax prudentia contrariis et oppositis voluminibus nexiles :ereas longasque catenas 
expandit a prominenti coronide lapidea, in cujus dorso excelsum templum ima tecti fundavit. Lla: vero 
per longam viam defluentes confertim feruntur ad terram : sed priusquam sint ad terram allapsz, iter 
remetiuntur, et socium cliorum conficiunt. Ex catena autem discos argenteos in moduni coronz suspen- 
508, qua extrema medii templi partes procurrunt, appendit. Hi vero ab excelsa via proserpentes supra 
humana capita circulatim pendent. Hos quidem.vir multiscius totos ferro perforavit, ut corfectas ex 
vitro igne elaborato cuspides exciperent, et vas nocturni luminis supra homines penderet. Neque in discis 
unis nocturnum splendet lumen, scd eodem in circulo majoris etiam crucis figuram passim perforatam 


VARLE, LECTIONES. 
85 ἔχπροθεν ante Hermannum. ?*. περιτέλλουσι N. 


2151 
Κύχλιος ἐκ φαέων χορὸς ἴσταται. "H τάχα φαίης 
Ἐγγύθεν ἀρχτούροιο δραχοντείων τε γενείων, 
Οὐρανίου στεφάνοιο, λελαμπότα τείρεα λεύσσειν. 
Οὕτω μὲν κατὰ νηὸν ἑλίσσεται ἐσπερίη φλὸξ, 
855 Φαιδρὸν ἀπαστράπτουσα μέσῳ δ᾽ ἑνὶ μείονι χύ- 
Δευτατίου στεφάνοιο σελασφόρον ἄντυγα δήεις. [xo 
Με:σοπαγὲς δ᾽ ἐπὶ κέντρον ἀπ᾿ ἠέρος ἄλλος ὀρούσας 
Δίαχος ἐῦς σελάγιζε" φυγὰς δ᾽ ἀπελαύνεται ὄρφνη. 
᾿Ἐγγύθι δ' αἰθούσης, παρὰ κίονας, ἔνθα καὶ ἔνθα 
840 Μουνοφανῆ λαμπτῆρα διαχριδὸν ἄλλον ἀπ᾽ ἄλλου 
Ἑξείης ἀνέθηχαν" ὅλον δ᾽ ἐπὶ μῆκος ὀδεύτι 
Τηλεπόρου vnoto* χύτος δ᾽ ὑπέθηχκαν ἑχάστῳ 


PAULI SILENTIARLUI 9159 


A ᾿Ιθρυπόροις χανόνεσσιν ἐρευθομένοισι δεθεῖσα. 


᾿Αλλὰ τὰ μὲν περὶ πέζαν, ὅπῃ χαὶ πυθμένα; ἁδραὶ 
860 Κίονες ἱδρύσαντο, τὰ δ᾽ ὑψόθεν εἰσὶ χαρήνων 
Τοίχων μηχεδανῆσι παραστείχοντα χελεύθοις. 

Ναὶ μὴν οὐδ᾽ ἀσέλαστα "7 μάτην ἐλέλειπτο χαρήνου 
Ταρσὰ βαθυστέρνοιο ᾽δ περὶ προθδλῆτι δὲ πέτρῳ 
"Αζυγας εὐδίνητον ἐς ἄντυγα λαμπάδας ἅψας 
865 Χαλκείοις σταλίκεσσιν ἀνὴρ ἐνεδῆσατο μύστης. 
Ὡς δ᾽ ὅτε τιαρθενιχὴν τις ἐὴν βασιληΐδα χούρην 
᾿Αμφιέπων χαρίεντα xaz' αὐχένος ὄρμον ἑλίξει, 
Χρυσοδέτου στράπτοντα πυραυγέϊ λυχνίδος αἴγλῃ, 
Οὕτω ἐμὸς σχηπτοῦχος Exfjpacev ἄντυγι πάσῃ 


870 Φάεα χυχλοφόρητα, συνέμπορα πάντοθι πέζης᾽". 
Ἔστι χαὶ ἀργυρέαις ἐπὶ χίοσιν, ὑψόθι χόρστς, 
Στεινὴ πυρσοφόροισιν ἐπίδρομος οἷμος ὁδίταις, 
Πλησιφαῆς, φαιδροῖσιν ἀποστίλθουσα χορύμθοις-" 
Κκεῖνα γὰρ f| χώνοισιν ὀριτρεφέεσσιν ὁμοῖα 
875 Δένδρεά ct; χαλέσειεν f| ἁδροχόμοις χυπαρίσσοις. 
Εἰσὶ μὲν ὀξυχάρηνα, περιτροχάουσι δὲ χύχλοι 
Εὐούτεροι χατὰ βαιὸν, ἕως ἐπὶ λοίσθιον ἔλθῃς 
γΑυτυγος, ἣ περὶ πρέμνον ἑλίσσεται" ἔνθεν ἐχείνοις 
"AvOog ἀνεθλάστησε πυρισπόρον. "Ave δὲ ῥίζης 
880 ᾿Αργυρέους χρητῆρας ἴδοις ὑπένερθε παγέντας 
Δένδρεσι πυρσοχόμοισι. Μέσον γε μὲν ἄλσεος ἁδροῦ 
'Ap6poolou σταυροῖο τύπος φαεσίμόδροτον αἴθει 
Φέγγος, ξὐγλήνοισι πεπαρμένον ἄμμασι ἥλων. 
Μυρία δ᾽ αἱολόμορφον ἀνάχτορον ἑντὸς ἐέργει 


᾿Λργύρεον, πλάστιγγι πανείχελον, ᾧ ἐνὶ μέσσω 
Εὐφαέος χρητῆρες ἐφεδρήσσουσιν &Xaiov. 

845 Οὐ μὴν ἰσοτενῆς τις ὅλοις μία πέζα χαθέρπει, 
Πουλλὰ δ' ἄναντα κάταντα σὺν ἀγλαΐῃσι νοήσεις 
Nfjupa κυμαίνοντα " πολυστρέπτου δ᾽ ἀπὸ σειρῆς 
Ἡερίαις βαθμηδὸν ἑπαστράπτουσι χελεύθοις. 
Οὕτω χαὶ διχόρυμδον ὑὰς σελάγισμα φαείνει, 

$50 Ἡ μιτόμου ταύροιο χαταγραφθεῖσα μετώποις. 
᾿Αλλὰ xol ἀργυρέας τις ἴδοι νέας * ἐμπορίης δὲ 
Φόρτον ἀερτάξζουσι φαεσφόρον " ἐχγρεμέες δὲ 
Εὐφαέος πλώουσι κατ᾽ ἠέρος ἀντὶ θαλάσσης, 

Οὐδὲ νότον τρομέουσι xat ὀψεδύοντα βοώτην. 

$855 Ἐς δὲ βαθὺ χρηπῖδος ἐδέθλιον ἁδρὰ νοΐδπεις 
Δούρατα, διχραίροιο μέσον τροχάοντα σιδήρου, 
Ὧν ἔπι νηοπόλοιο φάλαγξ διανείσσεται αἴγλης, 


intuebere, disco propinquam, variegatis vero dorsis vas luciferum ferentem. Ita rotundus quidem es 
collucentibus luminibus chorus conficitur. Certe urs aut draconis capitis vel caelestis corons fulgentia 
astra te inueri propius dicas. 

Sic igitur per templum vespertina flamma mire fulgurans circumvolvitur. In medio vero minori se- ^ 
cunde coron2 circulo ambitum lumina perinde ferentem invenies : at versus medium centrum elegans 
alter ab aere emergens discus lumen emittit : sic nox ubique depellitur. 

Juxta porticus, ad columnas, hic οἱ illic Jucernas unico instructas lumine, ab se invicem disjunctas 
deinceps suspenderunt; qux per totam ample ἐθ6 15 longitudinem procurrunt. Unictrique autem argen- 
teum supposuere alveum, lanci omnino siniilem ; cujus in medio lucentis olei crateres imsident. Neque 
tamen uniusmodi et zqualis procedit omnium ordo : multa enim sursum ac deorsum licet intueri eum 
decore ac ornatu suaviter fluctuantia, qu:e ex multis implicata nexibus catena in aereis viis gradatim 
fulgurant. lta biceps lumen ostendit in dimidii Tauri fronte descripta Hyas. Sed et argenteas naves 
videas, qu:& oneris mercisque loco jumen vehunt : pensiles autem lucido in aere veluti in mari flaitent 
Jucern2, ubi nee austrum nec sero occidentem Bootam verentur. In imo vero solo videre est elegantia 
tigna, bicornis ferri medium transcurrentia, quorum ad lumen sacerdotum cohors rectis regulis rabri- 
cantibus astrieta procedit. Atque alia quidem in solo sunt, ubi venustze column: bases suas posuere : 
alia vero supra murorum vertices longis procurrunt viis, ne expertia quidem illa lucis. 

Et certe frustra neglect: fuissent ampli fastigii partes ima. At circa exstantes goronidis lapides, sin- 
gulares in tereti fornice appendens lucernas reis paxillis vir mysteriorum peritus alligavit. Quemad- 
inodum cum quis regiam suam puellam cum studio adornans collo elegans aptat monile, quod ignei la- 
cernule auro devinctz fulgoris instar coruscat, iia meus imperator in omnibus fornicibus hrmina 
circulis defixa per totam zedis marginem currentia eduxit. 

Est preterea super argenteas columnas, supra verticem, semita angusta, per quam viri cereos defe- 
rentes vadunt, plena perinde luminibus et venustis corymbis refulgens. llla enim aut montanis piceis 
vel teneris cupressis similes arbores quispiam appellaverit. In acutum quippe verticem desinunt : cir- 
cumcurrunt vero circuli sensim effecti latiores, donec ad ultimum venias ambitum, qui circa stipitem 
volvitur, unde flos emergit ignem ubique spargens ; at loco radicis argenteos crateras videre est, arbo- 
ribus lumina ferentibus suppositos. In venusta istius silvze medio immortalis crucis figura ferens jueem 
mortalibus jubar accendit, venustis distinctum clavoruia nodis. 

Infinita porro alia diversis exornatum modis templum intus lumina complectitur, in sublimi nexilibus 


VARLE LECTIONES. 


" ἀσέλαστα" μάτην 9 ἐλέλειπτο ante ὁ. 58 aut 802 χαλύπτρης aut 865 βαθυστεφάνοιο malit Ὁ. 
δ πέζῃ vel adeo πέτρῃ α. 


2153 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2154 


885 "A 2a πκολυγνάμπτοισι μετάῤσια φάεα σειραῖς" A Νῆα χατιθύνῃσι ῥοώδεος ἀντία δίνης 


Καὶ τὰ μὲν αἰθούσῃσιν ἀναίθεται, ἄλλα δὲ μέσσῳ, 
"Αλλα δὲ πρὸς Φαέθοντα xat Ἕσπερον, ἄλλα χαρήνοις 
"Exyvtov ἀστράπτοντα πυρὸς φλόγα" νὺξ ὃὲ φαεινὴ 
Ἡμάτιον γελόωσα ῥοδόσφυρός ἔστι χαὶ αὐτή. 

890 Kai τις ἀνὴρ στεφάνοιο χοροστασίης τε δοχεύων 
Δένδρεα φεγγήεντα λιπαλγέα θυμὸν ἰαίνει" 

Ὅς δὲ πυρισπείρητον ἐπαχτρίδα, θέλγεται ἄλλος 
Εἰσορόων λαμπτῆρα μονάμπυχα, σύμδολον ἄλλος 
Οὐρανίου Χριστηῖο νόον λαθιχηδέα δ" τέρπει. 

895 Ὡς δ᾽ ὅταν ἀννεφέλοιο 9v ἡέρος ἄνδρες ὀξῖται 
᾿Αστέρας ἄλλοθεν ἄλλον ἀναθρώσχοντας ἰδόντες, 
"U; μὲν ἀποσχοπέει γλυκὺν Ἕσπερον, ὃς δ᾽ ἐπὶ Ταύρῳ 
uv ἀποπλάζει, γάννται δέ τις ἀμφὶ βοώτην, 
"Αλλος ἐπ᾽ Ὠρίωνα χαὶ ἄδροχον ὀλχὸν ᾿Αμάξης 


900 “Ὄμμα φέρει, πολλοῖς δὲ πεπασμένος ἀστράσιν B 


[αἰθὴρ 
᾿ἸΑτραπιτοὺς ὥϊξεν, ἔπεισε δὲ νύχτα γελάσσαι" 
Οὕτω κχαλλιχόροιο χατ᾽ Evbva. θέλγεται οἴχου 
᾿ἸΑγλαΐης ἀχτῖνι φεραυγέος, ἀλλ᾽... 3"..... 

Πᾶς μὲν &ügpocüvrc ἀναπτετ. εὖ. o; αι. ! 

905 Ψυχαίην ἐλάσασα μελαγχρήδεμνον ὁμίχλην. 

Πάντας ἐπαυγάζει σέλα: ἱερὸν, εὖτε xai αὐτὸς 

Ναυτίλος οἰήχεσσι θαλασσοπόροισι χελεύων, 

Εἴτε λιπὼν ἄξείνα μεμηνότος οἴδματα Πόντον 

Πλαγχτοὺς ἀντιπόρων σχοπιῶν ἀγχῶνας ἑλίσσει **, 

910 Ἑννύχιον μέγα 3" τάρδος ἔχων γναμπτῇσι χε- 
[λεύθοις, 

Εἴτε μετ᾿ Alyalova παρ' Ἑλλησπόντιον ὕδωρ 


Δεχγνύμενος προτόνοισι Λιδυστίδος ὄγκον ἀέλλης" 
Οὐχ Ἑλίχην, οὐχ ἡδὺ φάος Kuvocouplóoc ἄρχτου 
915 Εἰσορόων οἴηχε φερέσδιον ὀλχάδα πάλλει, 
᾿Αλλὰ τεοῦ νηοῖο θεουδέα λαμπάδα λεύσσων, 
Φορτίδος εὐτόλμοιο προηγέτιν, οὐχ ὑπὸ μούνοις 
Φίγγεσιν ἐννυχίυισι (τὸ γάρ καὶ ΠΠρωτέος ἀχταὶ 
Ἐν Φαρίῃ τεύχουσι Λιδυστίδος ἐς πόδα γαίης), 
920 ᾿Αλλὰ xai εὐδώροισι Θεοῦ ζώοντος ἀρωγαΐϊς. 
Μίμνε μοι, ὦ σχηπτοῦχε, πολυχρονίους ἐπὶ χύ- 
ίχλους, 
Ἐς φάος ἑσπέριόν τε χαὶ ὄρθριον " εἰς σὲ γὰρ ἠὼς 
᾿Αμπαύειν, πολύυμνε, xal ἕσπερος οἷδε μερίμνας. 
Σοὶ λιμένες γλαυχῶπιν ἀποχρίνουσι γαλήνην 
925 Πᾶσαν ἐς ἀγχιάλοιο πόλιν χθονός ἐχχύμενον 
[δὲ 
Κῦμα περιστέλλοντες ὑπ᾽ εὐχόλποισιν ἀγοστοῖς 
Νηρέος ἀφριόωσαν ὑποσσαίνου τιν ὀλοχλήν. 
Καὶ ποταμῶν ὑπόειξε ῥόῳ βρυχώμενον ὕδωρ, 
Οὐχέτι δ᾽ ἀρπαχτῆρα μιαίνεται ὁλκὸν ὁδίταις 33. 
950 Τὸν πρὶν ἀνικήτοισιν ἀγηνορέοντα ῥεέθροις 
Μύγδονα Σαγγάρι:όν ** τις ἰδὼν Βιθυνίδι γαίῃ, 
Νῶτα λιθοτμήτοισι διαξωσθέντα γεφύραις, 
Κρέγυον ἡμετέρων ἐπέων οὐ ῥυθμὸν ἐλέγξει. 
Ταῦτά σοι, ὁὀλδιόμοιρε, μάχαρ, δηναιὸν ἀέξει 
955 Ζωοφόρου λυχάδαντος ἐπεμδάδα" ταῦτα θρι- 
| [4p ots 
Ἑσπερίοις Λιδυκοῖς τε xal ἤφοισι vepatpet 
Σὸν κράτος ὠχεανοῖο περαίτερα " ταῦτα τυράννων 


catenis suspensa; quorum quidem alia in porticibus accensa lucem prabent, alia in media zde, alia ad 
orientem et occidentem, alia denique in verticibus ignis flammam effundunt, prorsus ut nox lucida, 
diei instar ridens, ipsa quoque rosea sit. Alius quidem ardentes coronz ac chorez istius arbores intuens 
morentem animum exhilarat, alius autem igne inspersum rete inspiciens demulcetur, alius unico fulgens 
luminecandelabrum, alius ccelestis Christi signum intuens mentem oblectat.Quemadmodum cum innubi aere 
exsilientesstellas aliunde aliam viatores intuentur; alius quidem suavem Vesperum respicit, alius versus Tau- 
rum animo vagatur, quidam Boota oblectatur, alius ad Orionem et siccam Currus semitam oculos expandit, 
multis vero inspersum astris ccelum vias aperuit, et noctem ridere suasit : sicintra eximize edis domicilia 
collucentium ubique luminum radiis omnes non modo demulcentur, sed et eorum aspectu, depulso mentis 
nebulo, lziitia replentur. Omnibus sacrum affulget Jumen; quandoquidem et nauta ipse, qui gubernaculis in 
mari imperat, sive furiosis relictis irati Ponti fluctibus vagabundos invicem concurrentium scopulorum 
anfractus inter nocturnos tremores per flexuosas vias circumflectit; sive emenso Egzo mari in Helles- 
pontiacum navem dirigit contra fluentes vortices, Libycz procellz tumorem rudentibus excipiens, nou 
Elicen, non suave Cynosarz lumen intuens salutiferam suam navem clavo impellit, sed divinam templi 
tui respiciens lacem, audacis onerariz ducem, non nocturnis duntaxat luminibus (hoc enim faciunt ct 
Protei littora in Pharo, ad extremos Libycz terre fines) sed et beneflca Dei vivi ope. 

Víve, o imperator, ad multos annos, et lucem Occidenti pariter Orientique affunde : in te quippe curas 
suas deponere novit aurora et vesper, olaudate princeps. Tibi czeruleam in omnibus maritimz terrz 
urbibus portus serenitatem reservant, et effusi maris fluctus sinuosis sub anfractibus comprimentes spu- 
mantem illius mitigant fragorem. Cessere etiam aqu: fluminum, fluctibus suis mugientes; nec amplius 
rapaces cursus viatoribus inficiunt. Quisquis enim videt Sangarium Mygdonium in Bithynim finibus, 
invictis prius insolescentem fluentis, lapideo ponte nunc revinctum, assentationis nostrorum carminum 
numeros non arguet. | | 

Hzc tibi, o fortunate et beate princeps, longevas vítalium annorum 'accessiones adjungunt ; hxc 
triumphis oceidentalibus Libycisque et orientalibus imperium tuum munerant, Hac tyrannorum, qui 


YARIAE LECTIONES. 


3 M λαθικηδέϊ codex, νόα λαθιχηδέα margo. 8' ἄλλοθεν ἄλλο: G. ?* πᾶσι — ἀναπέπταται εὕὔδιος 
αἴγλη G. 35 Petras Cyaneas et Symplegadas intelligit, de quibus Gyllius de Bosporo Thracio 9 21. Duc. 
* μέγα Ὁ, μετὰ codex. — ?* ὁδίταις codex, ἢ super av scripto. ν᾽ de ponte Sangario imposito v. Procop. 
Dc edif. v, 5, Theoph. p. 195, Agathiam in Anthol. p. 5830 cd. t. Stephan. et Notas ad Alexiadem p. 280, 

vc. 


PaTAoL. Gn. LXXXVI. ες 6t 


2155 

Πολλάχις αὐτοφόνοιο χερὺς δηλήμονι τόλμῃ 

Αὐχένας ἐπρήνιξε, πρὶν ἔντεσι χεῖρας ἑλίξεις ?'. 

940 Τῶν δὲ χατηλοίησε χαρήατα πρίν σε πυθέσῆαι 

Φῆμιν ἀπαγγέλλουσαν ἃ μὴ θέμις. Εἴποτε γὰρ oo: 

Βαιὸν ἑλινύσασα δίχη παρὰ ποσσὶ χομίσσῃ ** 

᾿Αντιθίων τινὰ φῶτα, κατευνάζεις μὲν ἀέλλας 

Εῤθὺς ἀναγκχαίοιο χόλου, στρεπτὴν δὲ γαλήνην 

945 Εὐθὺς ἄγεις, xaX δεσμὸς ὁ χάλχεος, ὁ xot ἐέρ- 
[rov 

᾿Δνέρα ποιναίοισιν ἐν ἄμμασιν, εὐθὺς ἀνοίγει 

Αὐχενίην χληΐδα * οὐ δ᾽ ἵλαον ὄμμα τανύσσας 

Τὸν πρὶν ἐριδμαίνοντα, σέθεν ζυγόδεσμον ἀράξας, 

᾿Δντὶ φόνου ζωστῆρας ἐς αἰγλήεντας ἀέξεις. 

950 Κερδαίνεις δ᾽ ὅσα τύμδο; ἀμείλιχος εἶχε χαλύ- 


. [jas 


l'ufa τεοῦ θεράποντος" ἀφ᾽ ** ὑμετέρης δὲ γαλήνης P 


Νιχηθεὶς, τρισέδαστε, πολὺ πλέον di σιδήρῳ 

El; σὲ μεταστρεφθεῖσαν ὅλην φρένα δέσμιος ἕλχε:, 

Ἐχ δὲ φόδου πρὸς ἔρωτα τεὸν xal πίστιν átza.; 

955 Ὑμετέροις ἐθέλοντα λόφον δούλωσςε λεπάδνοις " 

Οἶσθα γὰρ ὅσσον ἔρως χρατερώτερός ἐστιν ἀνάγ- 

ἰχης, 

Οἵσθα xal ὡς νομίοισιν ἐν ἄνθεσι πολλάχι ταῦρος 

Πειθόμενος σύριγγι χαλαύροπος ἦχον ἀλύσχει. 
“Ἔνθεν ἀεὶ καμάτοιο τεοῦ προχέλευθος ἀνέστη 

960 Χριστὸς ἄναξ, βουλὰς δὲ χυδερνητῆρι χαλινῷ 

Σεῖο χατιθύνει κρατερόφρονας, εἴτ᾽ ἐπὶ χάρμην 

Φάτγανα γυμνῶσαι τελέθει χρέος εἴτε χαλύψαι" 

Ὅς c: καὶ ἀρητῆρα Ocoubéa δῶκεν ἑλέσθαι 

'Prübio; χραναὴν ἀρετῆς τετράζυγος οἶμον 


PAULI SILENTIARII . 


2156 


A 965 Πᾶδαν ἐπιτροχάοντα, τὸν ᾿γαθέοισι θοώχοις 


Ῥώμης οὐρανίη τις ἐφήρμοσεν ἔνθεος ὀμφή. 
᾿Αλλὰ τροπαιοφόρων τε καὶ εὐπολέμων σέθεν ὕμ- 
| [vov 
Ray ἀποχλίναντες ἐπιτρέψωμεν ἀοιδὴν 
Σεμνὸν ἐς ἀρητῆρα᾽ τεὸς δέ τίς ἐστι xax αὐτὸς 
970 Ὕμνος, &va&: νίχη γὰρ ἀμοιδαδὸν ἄλλοθεν 
[ἄλλη, 
Εὐπτολέμοις χαμάτοισι χαὶ ἀστυόχοις ἐπὶ μόχθοις, 
Ὑμετέροις στέφος ἀδρὸν ἐπεστήριξε χαρήνοις. 
Καὶ γὰρ ὅτε, σχηπτοῦχς, νόου βιοδώτορι βουλῇ 
Ὑμετέροις τεμένεσσι μέγαν χληρώσαο μύστην, 
975 Εὐθὺς ἀλιτρόνοοιο χατήριπε δαίμονος ὁρμὴ, 
Εὐθὺς ὅλων παθέων χαλεπὴν ἐτρέψαο χάρμην, 
Εὐθὺς ἐπ' ἀστυόχοις χαμάτοις ἀνεδήσαο νίχην. 
᾿Αλλά μοι ἱμερόεσσαν ὑποστήριξον ἀχουὴν 
Καὶ σὺ, πάτερ πολύυμνε, θεουδέος ἡγέτα νηοῦ. 
980 Σῇ μὲν ὑπὸ σφρηγῖδι φυλάσσεται εὖχος ἀνά- 
[χτῶν, 
Σεῖο δ᾽ ὑπ᾽ εὐχωλῇσι χατάπτερος ἔθνεα νίχη 
Κοιρανίης ὑπέθηχε πολισσούχοισι λεπάδνοις. 
Καὶ τὰ μὲν ἀντιτύποισιν ἐπαυχήσαντα βοείαις 
"Evyoc ἄγει βαπτιλῆος ὑπ᾽ ἴχνεσιν, ἄλλα δὲ Ῥώμῃ 
985 Μυρία Bap6apóquvaz συνήλυθον ἔθνεα γαίης, 
Ὑμετέρης ἀΐοντα σέδας, τρίλλιστε, γαλήνης. - 
Χθιζὰ μελαγγυίοισιν ὑπ᾽ ἀνδράτιν ἔνθεον αὐλὴν 
Στεινομένην ἐνόησα * cef; 8 ἀπὸ θέσπιδος αὐδῆς * 
Θελγόμενοι ψυχὴν τε χαὶ αὐχένα πρότρονί βουλῇ 
990 Οὐρανίοις ἔχλιναν ἐπιχθονίφις τε θοώχοις, 
Τλήμονες, οἵ μὴ χεῖρα τεὴν δέξαντο χαρήνοις, 


pessima audacia sibi manus intulere, priusquam arma capesseres, cervices sepius preecipitaruat : horum 
etiam attrivere capita, priusquam nefandos ausus tibi fama nuntiaret. Si quando enim paululum cun- 
etata justitia infensum tibi hominem aliquem ad pedes tuos adduxit, necessarie iracundim procellas 
confestim sedas, et reducem continuo refers serenitatem ; vinculumque zreum, quod ponali prius nexu 
eonstringebat hominem cervicem statim relaxat. Tu vero propitium aperiens oculum eum, qui tuus 
prius hostis erat, auges bonoribus et cingulo donas, effractis vinculis quibus hominis neci destinati col- 
Jum alligabatur. Et quz famuli tui membra immitis tumulus contegere debuit, lucrifacis ; vinctusque tua 
magis serenitate, o ter auguste, quam ferro superatus animum ad te totum converlit, eumque ex metu 
in tui ipsius amorem et fiduciam transferens, tuis libens verticem frenis subjecit. Nosti enim quanto 
sit amor vi ac necessitate potentior : nosti ut in pascuis perszpe taurus fistula persuasus pedi (fragorem 
evilat. - 

Inde semper laborum tuorum przcursor tibi fit Christus, ac sublimia tua consilia gubernatrice manu 
dirigit, sive ad bella enses nudare sive recondere necesse sit; qui divinum pontificem tibi dedit 
eligere , qui asperam quadrifidze virtutis viam omnem nullo labore percurrit; quem sacris Rome thronis 
divinum quoddam orsculuin praefecit. 

Sed ab inviclis et bellicosis tuis laudibus paululum digressi nostra carmina in venerandum 
pontificem convertamus. Tua enim perinde laus est illa, o imperator : victoria quippe modo hinc modo 
inde parta,|tum ob bellicosos tum ob impensos urbis presidio labores, suavem coronam vicissim 
capiti tuo imposuit. Etenim, o imperaton, quando benefico mentis consilio templis tuis magnum ponti- 
ficem ascivisti, scelesti demonis concidit impetus, confestim prava passionum omnium bella effu- 
gasti , confestim in civilibus laboribus adeptus es victoriam. 

Sed et tu benevolum mihi auditum przebe, o laudate pater, divini przses templi. Sub tuo suffragio 
servatur gloria principum, et tuis sub precibus regiis imperii frenis gentes submisit alata victoria. 
Et alie quidem qu: repercutientibus scutis insolescebant, imperatoris ad pedes armorum vi adducun- 
tur: alie vero infnit» orbis:gentes barbare Romam conveniunt tus, inclyte pontifex , serenitatis 
splendorem audientes. Vidi enim nuper sacram zdem pra nigrieantibus viris loci angustia labo- 
rare. li vero divine τ domus aspectu illecti, animos cervicesque cclesü pariter ac terrestri δα Ὁ 


VARLE LECTIONES. 


3 ἕλιξας ἃ. * xopísosr, G, χομίσσο: codex, ?** ὑφ᾽ ὦ. " αὐλῆς anteGraeüium. - 


2151 

Χεῖρα δυσαντήτων ἐλατήριον ἀμπλαχιάων, 

Χεῖρα λιποχτεάνοισιν ἑπαρχέα, χεῖρα τιθήνην 

Ὁρφανιχῶν, πάσης vs χατευνήτειραν ἀνάγχης. 

995 Καὶ γὰρ ἀπ᾽ ὠδίνων σε σαοφροσύνη τε xai ai- 
ἰδὼς 

Ἐλπίδος οὐρανίης ἱεραῖς ξύνωσε πορείαις. 

Διτὰ δέ σοὶ καὶ δόρπα xal ὀμφήεσσα μενοινὴ, 

Διτὰ 64$ σοι βλεφάρων ἀμαρύγματα, λιτὰ δὲ ταρ- 
[cov 

"Drita σῶν, χαὶ λιτὸν ἔπος σέο χείλεα πάλλει. 

1000 Οὐ μὲν ἐπισχυνίοιο χατηφιόωσαν ὁμίχ)ην 

᾿Αμφιέπει:, Χριστῷ δὲ γεγηθότα θυμὸν ἀέξεις, 

ἽὝἭπιον εὐάντητον ἄγων σέλας * ἐν δὲ προσώποις 

Μειλίχιον μείδημα παρήϊα σεμνὰ χαράσσει. 

Ταῦτα δὲ xpnüvóoto φέρεις σημήϊα θυμοῦ - 


DESCRIPTIO S. SOPHL£E. 


2198 


A Αὐτίχα γὰρ χαθαροῖο νόου θημῶνα πετάσσας 


Λυδὸν ἐριχρύσοιο παρέδρα""ες ὅλδον ἀναύρηυ, 
Ἔχχυτον ἐχ παλάμης ποταμήῤῥυτον "' ὅλθον óní- 
| ov. 
Πάντα μὲν ὠγυγίων τε xol ὁπλοτέρων χλέα μόχ- 
[θων 
1015 Ἐξεδάης, πᾶσαν δὲ ποσὶν χαθαροῖσιν ὁδεύεις 
᾿Ατραπιτὸν λειμῶνι θεουδέϊ" σὰς δὲ μερίμνας 
᾿ουνόῳ πλάστιγγι κανὼν σταθμήσατο μύστης. 
Ἔνθεν ὑπ᾽ ἀχράντοισι νόον μελεδήμασι θέλγων 
"(vtov οὐ τέτληχας ἰδεῖν σέδας, οὐδὲ xapt,vo:; 
1020 'Eunopinv ἱεροῖσιν ἐφήέρμοσας, οὐδὲ βεθδύήλοις 
᾿Ανδράσιν οἶμον ἔδειξας ἀνέμδατον. Ei δὲ σε δώ- 
[pots 
Πρηῦς ὑποσσαίνων τις ὀΐσσεται εἰς χάριν ἕλχειν, 


10035 ᾿Εσσὶ γὰρ εὐθίχτοισιν ἀνέμδατος ἴχνεσιν ὁρ- B Βριθὺς ὁμοχλητῆρι χαλέψαο τόν γε χαλινῷ, 


ἰγῆς 
Ἑδρήσσων ἀτίναχτος ἐπ᾽ ἀφλοίσδοιο γαλήνης. 
Πάντα μὲν ὑλαίων ἀπεσείσαο πήματα μόχθων, 
Ἐὐσεθδίης δ᾽ ὀχετηγὸν ἐνηέα θυμὸν ἀνοίγων 


Ὅστον ἀποσμῆξαι χραδίης νέφος. ὅσσον ἐλέγξα: 


1025 Χρυσὸν ἀτιμηθέντα, χαὶ ἀφραίνοντα διδάξαι 
Ὡς καθαρὸν χαθαροΐσι θέμις τεμένεσσι θαμίζειν. 
᾿Αλλὰ μένοις χαὶ σχἧπτρον ἐμοῦ βασιλῆος ἀέξω" 


Συμκαθὲς ἀνδρομέοισιν ἐπ᾽ ἄλγεσιν ὄμμα τιταίνεις. 
1010 Οὐδὲ λιπερνήτης τελέθει βροτὸς ὃν σὺ νοήσεις " 


Zai;, μάκαρ, εὐχωλῇσι" μένοις δ᾽ ἁλιγείτονι Ῥώμῃ 
Πᾶταν ἁμαρτινόου βιότου σμώδιγγα χαθαΐρων. 


libentes submiserunt, infelices qui manui tux capita non subjecerc, manui inauspicatorum crimi- 
num expultrici, manui pauperibus bona eroganti , manui orphanorum nutrici, omnis denique sospitrici 
necessitatis. Etenim ab incunabulis modestia perinde ac pudor te sacris ccelestis spei semitis ad- 
junxit. Simplices tibi sunt dapes et divina mens : simplices tibi sunt et oculorum fulgores, simplicia 
pedum tuorum vestigia, simplex denique qu: ore tuo manat oratio. Nunquam tetricam supercilii nubem 
affectas : in Christo vero conceptani animi auges lztitiam, lene facileque przbens jubar ; suavis in vultu 
risus venerandas signat genas. Hxc placidi animi defers argumenta : sensibilibus quippe ire vestigiis 
es impervius, et inconcussus stas in tranquilla serenitate. Omnes quidem terrestrium laborum mo- 
lestias abegisti : ut pietatis vero canalem mitem animum tuum explicans, super liumanos dolores con- 
dolescentem animum expandis. Neque mortalis, quem tu quidem videris, fit pauper : confestim enim 
aperto sincere mentis thesauro Lydias aurei fluentis divitias pretergrederis, effusas de manibus fluvii 
instar opes erogans. Omnem quidem veterum et recentiorum laborum gloriam didicisti, et quamcunque 
semitam puris inambulas pedibus divino in prato. Tuas vero cogitationes ad rectam legem sacra exa- 
minat regula. Hinc puris meditationibus mentem demulcens venalem non sustinuisti videre honorem, 
neque sacris verticibus mercaturam aptasti, nec profanis viris inaccessam viam ostendisti. Si autem per 
assentationem gratiam tuam muneribus demereri 86 posse quis putaverit , hunc statim minaci freno 
corripis, donec mentis nebulum depuleris, ostenderisque aurum te despicere, el iusanjentem docueris 
purum et immaculatam pura templa frequenter adire debere. 

Sed vive, et mei imperatoris, tuis precibus, o bcate, sceptrum adaugens; vive maritime Romo, om: 
nes peccatricis vitze livores detergens. 


VARUE LECTIONES. 
€ ποταμοῤῥυδὸν G. 


4150 


DU CANGII 





CAROLI DU FRESNE DOMINI DU CANGE 
DESCRIPTIO ECCLESUE S. SOPHLE 


CONSTANTINOPOLITANJE 


ATQUE ADEO CAETERARUM /EDIUM SACRARUM EX VARIIS SCRIPTORIBUS, 


SEU 


IN PAULUM SILENTIARIUM 


UBERIOR COMMENTARIUS. 


SYLLABUS 
DESCRIPTIONIS DIS SOPILIANE. 


4. Magna ecclesia Constantiniana. — 2. Magna 
ecclesia Constantiana. — ὅ. Magna ecclesia 
Theodosiana. — 4. Magiia ecclesia Justinianea. 
5. Prima encenia. — 6. Secunda encenia. — 
7. Architecti. — 8. Impensz. — 9. Materia. — 
10. Marmora. — 141. Musivum. — 12. Amplitudo. 
— 45. Longitudo. — 14. Latitudo. — 15. Alti- 
tudo. — 16. Porticus exteriores ad meridiem 
et septentrionem. — 17. Porticus occidentales. 
— 15. Narthex. — 19. Pyramides. — 20. Atrium. 
— 91. Garsonostasium. — 922. Phiala. — 25. Au- 
gusteum, — 24. Statua Justiniani. — 25. Porte 
occidentales. — 260. Porta orientalis. — 27. Porte 
septentrionales. — 928. Pile quatuor majores. 
— 99. Trigoni. — ὅθ. Arcus orientales. — 
31. Arcus septentrionalis οἱ meridionalis. — 


'tam, ad ecclesie Christiane 


À vicesimo, templum Deo omnipotenti, cui totum se 


commendarat, exstruxit, illudque τῇ ᾿Αγίᾳ Σοφίᾳ 
seu divine Sapientix dicavit, id est Christo: 
Filium namque Dei, ut ait Rupertus De divin. offic. 
x, 15, dicimus veram et incommulabilem sapientiam, 
per quam universam condidit creaturam. Byzantini 
autem omisso ᾿Αγίας vocabulo Σοφίαν edem istam 
nude postmodum appellarunt. Istius conditorem 
agnoscunt Constantinum Theophanes, Cedrenus, 
Glycas, Paulus Diacon. nm, Nicephorus Collittus, 
vit, 49, et quotquot fere Constantini res attigere 
scriptores, At Codinus non de novo excitasse 
Magnam ecclesiam, sed zxdem paganorum prius 
exsistentem, idolis et deorum simulacris purga- 
usum immutasse 


33. Hlemispharium. — 55. Tholus seu trulla vel D Constantinum perperam scripsit, com disertis 


wrullus. — 34. Altitudo centri. — 35. Casus 
trulle seu bemisphzrii. — ὅθ. Muri obnitentes 

ilis. -- 37. Porticus inferiores templi. — 

8. Porticus superiores seu Catechumena. — 
39. Aule. — 40. Sedes imperatricis. — 44. Co- 
chlez. — 42. Sedes imperatoris. — 45. Coronz. 
— AM. Pavimentum. — 45. Testudo. — 46. Te- 
ctum. — 47. Fenestre. «— 48. Lampades et can- 
dele. — 49. Bema. — 50. Concha. — 51. Ab- 
sida. — 59. Fenestre conche. — 55. Mensa 
sancta. — 54. Gradus mense sancte. — 55. Co- 
lumnsa mense sancte. — 56. Mare. — 57. Ci- 
borium. — 58. Crateres ciborii. — 59, Lilia 
ciborii. — 60. Sphera seu malum ciborii. — 
01. Crux ciborii. — 62. Turris. — 65. 
64. Columba. —- 65. Vela ciborii. — 66. Syn- 
thronus. — 67. Prothesis. — 68. Diaconicum 
bematis. — 69. Quatuor conchz. — 70. Cancellus 
hematis. — 71. Portze sancte. — 72. Velothyra. 
15. Solea. — 74. Ambo. — 75. Gradus ambonis. 
-— 16. Puteus sacer. — 77. Naó;. — 78. Umbi- 
licus. — 79. Cancelli ναοῦ seu chori. — 80. Porte 
canceilorum ναοῦ. — 81. Prouaus. — 82. Ba- 
ptisterium. — 85. Fons baptisterii. — 81. Dia- 
conicum exterius. — 85. Secretarium. — 
86. Metatorium. — 87. Vestiarium. — 88. Salu- 
tatorium. — 89. Sceuopliylacium. 


1. Exzdificato et moenibus longe ambplificato 
Byzantio, veterique urbis appellatione in suum 
nomen transfusa, Constantinus Magnus recens 
Christianam religionem amplexus, anno imperii 


Pyxis. — 


verbis tradat Cedrenus a fundamentis Sophianam 
edificasse v&dem, illiusque condende Euphrate 
cuidam ab eo curam demandatam. /Edis Constan- 
tinianz forma fuit dromica, id est quadrata, sed 
oblongior. Jta enim δρομικόν accipiendum censent 
plerique e doctioribus, etsi Allatius repugnet; 
unde recte Theodosius Zygomalas (apud Crusium, 
p. 201) δρομιχκόν, quod est δίχην νάρθηχος, et πᾶν 
δρομιχὸν νάρθηχα dixit appellari. Ejusmodi autem 
est narthecis seu ferule figura, ut infra osténde- 
mus. Denique δρομιχόν dictum videtur a stadiis 
eursoriis, qu: in majorem longitudinem quam Ja- 
titudinem porriguntur. Magne igitur ecclesise 
Constantiniane formam fuisse dromicam testatur 
Codinus in Descr. S. Sophie. Addit anonymus auctior 
descriptionis ejusdem zdis, a Combefisio editus, 
ὁμοίαν fuisse τοῦ áylou ᾿Ανδρονίχου καὶ τοῦ ἁγίου 
᾿Αχαχίον, quo loco apposite ᾿Αγαθονίχου pro 'Av- 
6povixou, reponit Combefisius: nulla enim sancti 
Andronici edes occurrit exstructa Cpoli, Agathonici 
vero a Constantino condita legitur apud Cedre- 
num, Nicephorum, vit, 49, Suidam verb. Βηρίντ, 
et Codinum in Orig. Lambecianis, p. 51 et 58, qui 
perinde διομικὴν fuisse scribunt, et quam denique 
in augustiorem formam excitotam refert. Proco- 


-.. msc 


2161 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2162 


pius, De edif. 1, 5. Acaciani autem templi mentio A τῶν τῶν ὑπάτων ἐξεώσθη Ἰωάννης ἑπίσκοπα, 


est in veteri urbis Descriptione, ubi in 10 regione 


statuitur, loco Heptascalo nuneupato, ut est apud 


Socratem, n, 38 et vi, 23, Nicephorum ur, 38 et 
ix, 42, Cedrenum, Sgnazar. eic. 

2. Verum cum nimium angusta visa esset Con- 
stantiniana sedes nec satis capax, vel quod, ut 
alii volunt, concidisset, forte ex terre motibus, 
Constantius Constantini fllius ad eam amplitudi- 
nem, qua postmodum conspecta est, perduxit. 
Socrates, m, 16 : Κατὰ δὲ τὸν χαιρὸν τοῦτον γαὶ ὁ 
βασιλεὺς τὴν μεγάλην ἐχχλησίαν ἔχτισεν, ἥτις Σο- 
φία μὲν προσαγορεύεται, συνῆπται δὲ τῇ ἐπωνύμῳ 
Εἰρήνῃ, ἣν ὁ πατὴρ τοῦ βασιλέως μιχρὰν οὗ ταν τὸ 
πρότερον εἰς χάλλος χαὶ μέγεθος ηὔξησε, χαὶ νῦν 
εἰσιν εἰς ἕνα περίδολον ἄμφω ὁρώμεναι, μιᾶς τὴν 
ἐπωνυμίαν ἔχουσαι. Theophanes : "Hv δὲ ἡ ἐγχαι- 
νισθεῖσα ἐκχλησία σφαιροειδὴς, ἕξ ἔτεσι χτισθεΐῖσα, 
ὑπὸ μὲν Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου θεμελιωθεΐσα, 
ὑπὸ δὲ Κωνσταντίου πληρωθεῖσα χαὶ ἐγχαινιοθεῖσα. 
Socrati οἱ Theopbani consentiunt Philostorgius ui, ὅ, 
auctor Vita sancti Pauli patr. Cpol. apud Photium, 
Lonaras in Justiniano, Nicephorus Call. 1x, 9, et 
aliquot alii, qui Magnam ecclesiam Constantio 
ascribunt. Confecta zde Constantius magno apparatu 
ilius encznia celebravit, Eudoxio sacras preces 
faciente, tricesimo quarto post anno quam funda- 
menta jecisset, 15 Febr. anni Chr. 360, Constantio 
ipso x et Juliano Caesare n1 coss. Idatius in Fastis : 


ΚΠ, χαὶ αἰφνιδίῳ ἐχάη ἡ μεγάλη ἐχχλησία σὺν τῷ. 
σενάτῳ ἀπὸ χρατούντων αὐτῆς τῶν λεγομένων Eu- 
λοχερχητῶν, ἡμέρᾳ δευτέρᾳ ὥρᾳ ς΄. Erant autem 
Xylocercetz, ut hoc obiter moneam, Joannis 56- 
ctatores, quique partibus illius favebant impensius 
contra quosdam episcopos, qui coacla synodo 
episcopatum Cpolitanum ei abrogaverant. Sed cum 
ecclesia sua depulso Joanne conventus separatim 
agere primo coepissent in Constantini balneis, 
postea extra urbem ín Eu)oxépx seu in Circo 
ligneo, quem Constantinus μήπω τὴν πόλιν συνο:- 
χίσας εἰς ἱπποδρόμου θέαν ἐχάθηρε, ξύλοις πέεριτε:- 
χίσας, ut ait Sozomenus, eos egere. Perstitit autem 
Xylocercetarum secta seu Joannitarum, uti appel- 
lantur przeterea a Socrate, vr, 16 et vir, 25, usque 
ad tempora Procli episcopi CP., qui tandem eos a: 
concordiam reduxit Theodosio xvi consule, ut 
produnt idem Socrates, vri, 44, Theodoretus, v, 
94, et Theophanes a. 50 Theodosii Junioris. Sed 
non desunt qui a nemine ignem, sed divinitus im- 
missum tradunt, quod velle videtur Marcellinus, 
ut el historia conciliabuli excitati contra Joannem 
Chrysostomum : Ka0' ἣν ὃὲ ἡμέραν ὁ τῶν πιστῶν 
ἥλιος ἀπ᾽ αὐτῶν ἔδυ ἐξοριζόμενος, πῦρ θεῖον ἀπὸ 
μέσου τοῦ θρόνου, ἐν ᾧ καθήμενος ταῖς ἱεραῖς διδα - 
χαῖς τοὺς ἀχούοντα: ἐπύρσενεν, ἐξ οὐδεμιᾶς ἄνθρω - 
πίνης αἰτίας ἀναφθὲν, xai εἰς ὕψος διὰ τῶν ἀλύσεων 
ὄφεως τρόπον ἔρψαν, ἐπὶ νώτου ἐχτετίναδετο, τοῦ 


His coss. dedicatum est Cpoli Dominicum die 15 kal. (, ἐπισχοπείου τὴν ὕλην χαταλυμαινόμενον. Ἐντεῦθεν. 


Mart. Cedrenus anno 22 Constantii : Οὗτος ὁ Εὐδό- 
ξιος ἐνεξαίνισε τὸ δεύτερον τὸν vabv τῆς ᾿Αγίας 
Σοφίας, διὰ τὸ μετὰ τὸν πρῶτον ἀπαρτισμὸν αὐτοῦ 
καὶ τὸν ἐγχαινισμὸν τὸν δι᾽ Εὐσεδίου πάλιν πεσεῖν 
καὶ αὖθις οἰκοδομηθῆναι διὰ τοῦ αὐτοῦ Κωνσταν- 
τίου. lstorum enceniorum meminere preterea 
auctor Vite S. Athanasii apud Photium, Socrates 
u, 42, Sozomenus, iv, 25, et. Chronicon Alexan- 
érinum hoc anno : ex quibus colligitur jacta fuisse 
prima Magna ecclesiz: fundamenta anno Christi 
$26, quo Constantius solus imperare coepit. 

$. Arcadio autem postmodum imperante, cum 
exorta esset seditio in majore ecclesia de expel- 
lendo Joanne Chrysostomo, injecto ab iis qui partes 


ἄνεμος ἀπηλιώτης ἐπιπνεύσας σφοδρῶς, xai ἀπὸ 
τῆς ἐχχλησίας ἐπὶ τὸν βασιλιχὸν οἶχον τῆς συγχλή- 
του γερουσίας, ἐπὶ μεσημδρίαν χείμενον, διενεγχὼν 
τὸ πῦρ, εἰς τέλος χατελυμήνατο αὐτόν. 'Ev τρισὶ 
τοίνυν ὥραις τῆς ἡμέρας ἔργων πολυχρονίων κατα- 
σχευὴ xai χάλλος ἀνέχφραστον ἐξηφανίσθη. Neque. 
tamen tota conflagravit eo ineendio Magna ecclesia, 
sed presertim ea pars que bema complectitur. 
Cedrenus : Ἐν δὲ τῇ ἐξορίᾳ αὐτοῦ τὴν ἐχχλησίαν ὁ 
λαὸς τῆς πόλεως ἐνέπρησεν, ὡς δὲ ἄλλοι φασὶν, ὅτι 
πὺρ ἐξελθὸν ἐχ τοῦ θυσιαστηρίου πάντα χατέχαυσε. 
ld omnino prodit Georgius Alexandrinus in Víta 
Chrysostomi apud Photium, scribens eam potissi - 
mum partem' incendio absumptam quz circa ame 


illius amplexabantur igne statim illa conflagravit a. D bonem erat: Kol τὸ πῦρ ἀναφθὲν τῆς ἐχχλησία: 


Chr. 401. Marcellinus Comes : Ecclesiam Cpolita- 
nam [lamma ignis, qua de B.Joannis throao quon- 
dam episcopi nata fuit. subito conflagravil, vicinam- 
que ecclesie urbis faciem serpens nihilominus exussil., 
Socrates, vi, 16: Τινὲς 6E τῶν Ἰωαννιτῶν xat! aó- 
thv τὴν ἡμέραν τὴν ἐχχλησίαν ἐνέπρησαν, ubi 
addit incendium istud accidisse 90 Junii, Hono- 
rio vi et Aristzeneto coss. Theophanes vero perpe- 
ram incendium Magna ecclesiz in annum. duode- 
cimum Arcadii conjicit, cum fuerit decimus. At 
quos Joannitas vocant Socrates et idem Theopha- 
nes a. 12 Theodosii Junioris, qui. ignem in :»dem 
iurnisere, Xy'ocercetas appellat Chronicon Alexan- 
érinum, horamque istius cladis annotat : Ἐςπὶ τού- 


τοῦ ἅμδωνος πολλὰ τῶν πέριξ χατενεμήσατο. Addit 
anonymus QCombefisii τὴν στέγην τῆς Exo. 
σίας pariter conflagrasse : sed errat, cum id sub 
Theodosio M. a. 6, cuin seeunda synodus habiia 
est Cpolket cedente Gregorio Nectarius substitutus 
est patriarcha, accidisse subdit. Denique Magna 
ecclesia rursum conflagravit Honorio imperante, 
Aetio πὶ et Symmacho coss., ut auctor est Mar- 
cellinus Comes : templum regie urbis igne crematum: 
cujus quidem incendii meminit ipse Honorius it 
Rescripto, quod exstat post epistolam $1 Inno- 
cenlii PP. restaurata postmodum a Theodosio 
Juniore, dedicata est ab Attico patriarcha CP. a. 7 
cjusdem Theodosii, indict. 15, Honorio x «t 


2163 


DU CANOGII 


2161 


Theodosio vr coss. Chronicon Alexandrinum : À nifestum esse mendum tam in anno mundi quam 


Τῷ αὐτῷ ἔτει ἐπετελέσθη τὰ ἐγκαίνια τῆς μεγάλης 
ἐχχλησίας ἹΚωνσταντινουπόλεως μηνὶ Γορπιέῳ πρὸ 
ς’ ἰδῶν Ὁχτωδρίων, ἡμέρᾳ Κυριαχῇ. Stetit porro 
Magna ecclesia usque ad a. 530, quo in seditione 
quam Vicloriatorum vocant, maxima urbis pars 
incendio consumpta est ; atque inter alia zdificia 
qu: eo deleta sunt, Magna ecclesia cum stupendis 
ct adinirandis coluinnis, quas usque ad 4257 fuisse, 
n:sscio an vere, scribit Codinus, igne consumpta 
procubuit a. 5 Justiniani, indict. 10, post coss. 
Lampadii et Orestis a. 2, mensis Januarii 15, ut 
est in Chronico Alexandrino; unaque cum ea illius 
tabularia et privilegiorum chartas ac redituum 
interiisse preterea auclor est Cedrenus. Quzrit 
Gyllius (Descript. CP. n, 5) eone loco fuerit Magna 
ecclesia Constantiniana, que postea zx:dem Sophia- 
nam exstruxit Justinianus. Dubitandi occasionem 
niovet auctor Descriptionis urbis, qui in 2 regione 
ecclesian Magnam et ecclesiam Antiquam, Augu- 
steum vero forum, quod edis Sophianze propyl:eum 
quodammodo fuit, in 4 regione statuit. Verum his 
reponit Gyliias, Zonaram et alios tradere Justinia- 
num adem multo majorem a fundamentis exci- 
tasse, et domos. proximas emisse ad eatn augendam, 
ut ct Augustazum forum, licet diversis in rcgioni- 
bus ponantur. Censet denique templum Antiquum, 
quod hodie intra regium septum includitur et par- 
vam Sophiam vocant, eam esse ecclesiam quam 
urbis Descriptio Antiquam appellat ; et nonnulli e 
Cpolitanis Grzcis esse ::dem S. lrenes, quam Con-- 
stantinus juxta Sophianam excilarat, persuasum 
habent. 

4. Absumpta igitur in seditione Victoriatorum 
majore ecclesia Constantiniana seu Constantiana, 
Justinianus imperator composita civitate et punitis 
seditionis auctoribus, novam et longe ampliorem 
cepit eodem anno exzdiflcare. Marcellinus Comes : 
Ecclesia tunc incensa. mox capit ab eodem Augusto 
renovari. Agathias lib. v: Τοῦτον δὲ πρότερον ἐμ- 
πρησθέντα ὑπὸ τοῦ δήμου σφόδρα περιφανῆ xai θαυ- 
μάσιον ἡλίχον éx βάθρων αὑτῶν xal χρηπίδων ἀν- 
ε᾽ομήσατο, μεγέθους τε ὑπερδολῇ καὶ σχήματος εὖ- 
πρεπείᾳ — xai ποιχιλίᾳ μετάλλων ἐπιχοσμήσας. 


Paulus Warnefridus, De gest. Langob. τ, 25, de D 


justiniano: Exstruxit quoque idem princeps intra 
urbem Cpolim Christo Domino, qui est Sapientia Dei, 
ueimplum, quod Graco vocabulo ᾿Αγίαν Σοφίαν, id 
est, Sanctam Sapientiam, nominant ; cujus opus adeo 
cuncta. edificia excellit, ut in totis terrarum spatiis 
I. uic simile non possit inveniri. Nec absimilia habet 
Manuel Chrysoloras de zdis elegantia : θἷμαι xal 
οὐδὲν τῶν χειροχμήτων τούτων ἔργων παρ᾽ ἀνθρώ- 
ποῖς ὅμοιον οὐδ᾽ ἐγγὺς γενέσθα:. Cedrenus diem 
eaypti operis 25 Februarii fuisse observat : Ἐν τῷ 
τη ἔτει ἀπὸ χτίσεως χόσμου, ἱνδιχτιῶνος ιε΄, τῆς 
xY' τοῦ Φεδρουαρίον μηνὸς, ὥρᾷ πρώτῃ τῆς ἡμέ- 
ρᾶ:, τὴν τῆς μεγάλης ἐχχλησίας ἀνοιχοδομὴν ἤρξατο 
ποιεῖ, Ἰουστινιανός, Sed in hoc Cedreni loco ma- 


C 


in indictione, satis superque probavimus in notis 
ad Bondelmontium p. 185, ubi etiam ostendimus 
confectum fuisse totum vedis Sophianz opus intra 
quinque annos, menses 11, dies 10, ut habent Theo- 
phanes et idem Cedrenus. Quippe conflagravit 
Magna ecclesia priu seditionis die, qu: in quin- 
tum usque protracta est, a quo ad dedicationem, 
qui facta est 26 decembris anno Chr. 657, post 
consulatum Belisarii n, Justiniani xi, ind. 15, in- 
tersunt tot anni etj dies quot a Theophane et Ce- 
dreno computantur. Unde evidenter patet prorsus 
hallucinari Grzculos et scriptores aliquot inferioris 
cvi, qui templum Sophianum intra 17 annos 
confectum tradidere, uti eo pariter loco docui- 
mus. 

5. Euczniia porro S. Sophiz co quo diximus die 
celebrata scribit Marcellinus Comes ad eumdem 
annum : Ecclesia major Cpoli ab imperatore Justi- 
niano singulariter in mundo constructa dedicatur 
die v1 kal. Januarias. Theophanes: Τούτῳ τῷ ἔτει 
μηνὶ Δεχεμθρίῳ χζ’ ἰνδιχτιῶνος πρώτης γέγονε τὰ 
πρότερα ἐγχαΐνια τῆς μεγάλης ἐχχλησίας * καὶ ἐξῆλ- 
θεν ἡ λιτὴ ἀπὸ τῆς ἁγίας ᾿Αναστασίας, καθημένου 
Μηνᾶ πατριάρχου ἐν τῷ βασιλιχῷ ὀχήματι, καὶ τοῦ 
βασιλέως συλλιτεύοντος τῷ λαῷ. Ex quibus emen- 
dandus videlur Codinus, qui peractum opus 232 
ejusdem mensis refert, nisi inter confectum tem- 
plum et illius encznia interfuisse qvatuor dies 
voluerit. Dedicationis apparatum et celebritatem 
pluribus commemorant idem Godinus et Anonymus, 
qui tradunt Justinianum solemni pompa e palatio 
per Augustzeum una cum patriarcba in ecclesiam a 
se exstructam pervenisse, atque in hsec verba pro- 
rupisse, Νενίχηχά σε, Σολομών. 


6. Àt cum non multo post confectum opus sdís 
Sophianze (rulla concidisset, facta rursum nova 
encenia. Concidit autem pars orientalis trulle, ex 
continuis terrx: motibus perrupta, a. 29 Justiniani, 
unaque e£ sacram mensam et ciborium et ambo- 
nem contrivit. Sed cum eam statim de novo in- 
staurasset Justinianus, trullamque longe quam antea 
editiorem eduxisset, sedem iterum ab Eutychio 
patriarcha  dedicari curavit, ut ait Zonaras, xat 
χαθιερωθῆναι παρὰ Εὐτυχίου τοῦ πατριάρχου 
τὸ δεύτερον. Facta autem ista πο anno post 
trulle casum quinto: eo enim referendi versus 
Pauli Silentiarii part. 1, v. 57: 

áxpu δὲ πενταέτηρον ἀποψήσαντες ὁπωπῆς, 
Μεέλήσαεν Mn uo ὑπὸ γέιλεσιν "0 obac ὄμνους. 
Diem et annum distinctius annotat Chronicon Alezan- 
drinum, Justiniani scilicet a. 326, indict. 19, de- 
cembr. 24: Τούτῳ τῷ ἔτει Ac" τῆς Ἰουστινιανοῦ 
βασιλείας, μηνὶ ᾿Απελλέῳ, κατὰ Ῥωμαίους Δεχεμ- 
δρίῳ, xb ἡμέρα πρώτῃ, τῆς ιβ΄ ἱνδιχτιῶνος, ἧ τῶν 
ἐγχαινίων τῆς; ἁγίας τοῦ Θεοῦ μεγάλης ἐχχλησίας 
ΚΠ τὸ δεύτερον ἀπετελέσθη ἑορτή. Die etiam qui 
Christi Natalitia precedit, celebrata ea encsenia 
innuit idem Silentiarius, part. 1, v. 106: 


- - 


2165 
Ἕπρεπεν ἑξείης μετὰ θέσχελον ἦμαρ ἐχεῖνο 
Ζωοτόχου Χριστοῖο γενέθλιον fap ἱκέσθαι. 

Ex quibus emendandus codex Theophanis editus, 

qui 20 decembris die peracta encznia habet. Horum 

vero czeremoniam sic describit idem Theophanes: 

'H δὲ παννυχὶς τῶν αὐτῶν ἐγχαινίων γέγονεν εἰς 

τὺν ἅγιον Πλάτωνα, χαὶ ἐξῆλθεν ἐχεῖθεν ὁ πατριάρ- 

Yr: ΚΠ Εὐτύχιος μετὰ τῆς λιτῆς, συμπαρόντος καὶ 

τοῦ βασιλέως, χαθεζόμενος ἐν τῷ ὀχήματι χαὶ φορῶν 

^b ἀποστολιχὸν σχῆμα xal χρατῶν τὸ ἅγιον Εὐαγγέ- 
λιον, πάντων τῶν λαῶν ψαλλόντων τὸ Αρατε πύλας, 
ἄρχον-ες, ὑμῶν. Jam vero quod add:t Anonymus 
seu Codinus, encziniorum celebritatem ad ipsa us- 
que Theoplianiorum festa productam, siquidem de 
secundis enczniis egit, id videtur pariter dixisse 

Silentiarius in Procmio v. 74: 

Ἐπεὶ γὰρ ἦγες τὴν ἑορτὴν, ὡς ἔδει, 

"Ana; ὁ δῆμος, εὐθὺς ἡ γερουσία, 

Οἱ τὸν μέσον ζηλοῦντες ἀσφαλῆ βίον, 

Τὰς τῆς ἑορτῆς ἡμέρας ἐπεξάγειν 

“Ἤτουν" παρεῖχες. Ἐξέδραμον, ἥτουν πάλιν, 
Ἰϊάλιν παρεῖχες. Τοῦτο δὲ δρῶν πολλάχις 
Ἐπεξέτεινας τὴν ἑορτὴν πλουσίως. 

7. Tam elegantis stupendique templi architecti 
memorantur potissimum duo, inter tot quos ex 
universo pene orbe coegerat Justinianus, Anthe- 
mius scilicet Trallianus, et Isidorus Milesius, uter- 
que artis mechanic peritissimus. De Anthemio sic 
Paulus Silentiarius, part. 1, v. 154 : 

ἕπευ σε δὲ τέχνην 

Καὶ νόον ᾿Ανθεμίοιο πα κα νον ἕ MM βουλῇ. 

Κ :ἵνος ἀνὴρ τὰ πρῶτα θεμείλια πῆξατο νηοῦ, 

Εὐχαμάτων βουλῇσιν ὑποδρήσσων βασιλέων, 

cui succinit Procopius, de /Edif. 1, 1 : Τοὺς τεχνί- 

τὰς ix πάσης γῆς ἤγειρεν ἅπαντας" ᾿Ανθέμιος δὲ 
Τραλλιανὸς ἐπὶ σοφίᾳ τῇ χαλουμένῃ μηχανιχῇ λο- 
γιώτατος, οὗ τῶν κατ᾽ αὐτὸν μόνην ἀπάντων, ἀλλὰ 
χαὶ τῶν αὐτοῦ προγεγενημένων πολλῷ, τῇ βασιλέως 
ὑπούργει σπουδῇ, τοῖς τεχταινομένοις τὰ ἔργα ῥυθ- 
μέζων, τῶν τὰ γενησομένων προδιασχευάξων ἱνδάλ- 
ματα. De Anthemio etiam pluribus agit Agathias, 
lib. v, et ut non modo in :do condenda praecipuus 
habitus sit, sed ct ut in arte quam mechanicam 
vocant excelluerit, ita ut et terrze motus naturales 
et fulgura ipsa arte imitaretur. Unde forte eidem 

Silentiario, parte n, v. 255 ᾿Ανθέμιος πολυμήχανος 

dicitur. Neque alius est ab co qui ἃ Codino pat- 

στωρ μηχανιχός appellatur. De Isidoro vero idem 

Procopius sic ait: Καὶ μηχανοποιὸς σὺν αὑτῷ ἕτε- 

ρος, Ἰσίδωρος ὄνομα, Μιλήσιος τὸ γένος, ἔμφρων τε 

ἄλλως xal πρέπων Ἰουστινιανῷ ὑπουργεῖν βασιλεῖ. 

Et Paulus Silentiarius, part. n, v. 156: 

ἣν δὲ σὺν αὐτῷ 
Πάνσοφος Ἰσίδωρος ἔχων vóov,etc. 
Utriusque preterea meminit idem Procopius, De 

AEdif. 1, 5, ut Codinus cujusdam Ignatii, inter tot 

magistros architectos, quibus üsus est Justinianus 

in condenda zde, quos centenarium explesse nu- 
merum idem tradit, de quo multa nugatur. 

8. In. ea autem :diflcanda, nulla sumptuum 


DESCRIPTIO 5. SOPHLE., 
A habita ratione, ἀφροντιστήσας χρημάτων  kzxáv- 


2166 


των, inquit Procopius, tantam pecuniarum vim 
expendit, ut cum iis demum. egeret, tributis et 
vectigalibus subditos non vexarit modo, sed sti- 
pendia etiam professoribus publicis constituta 
prefecti urbis monitu sustulerit, ut auctor est 
Zonaras; ex quo. τῶν ἐν ταῖς πόλεσι διδασχαλείων 
ἐσχολαχότων, ignorantia et rusticitas in iis succes- 
serit. Nescio an is quem ἔπαρχον vocat hoc loco 
Zonaras, sit ille strategius qui Codino et Anonymo 
φύλαξ τῶν βασιλιχῶν χρημάτων et Justiniani frater 
adoptivus, ἀδελφοποίητος, fuisse et templi impen- 
sas fecisse dicitur. In illius porro atriorumque ac 
aedium circumjacenüium structuram, prater sacra 
vasa ac reliquos ornatus, et quz& ex universo orbe 
liberaliter erogata sunt, expensas octogies centenas, 
seu ut habent alie editionea, ter millies bisque 


centies centenas libras, iidem tradunt. 


9. JEdis parietes et camerz coctis lateribus con- 
structi sunt, inquit Gyllius. Ita etiam Paulus Silen- 
tiarius, part. uv, v. 58: 


Μέσσα μὲν &t... ὅσα χύχλιον ἄντυγα τεύχει, 
Ὁπταλέαις πλίνθοιτιν ἀοηρόια δήσατο τέχνη. 
Idem v. 97 : 

....0.0ὸ ὅπως δωμήτορι μόχθῳ 
᾿Ανέρες εὐτέχνοισιν ὑποδρήσσαντες ἐδέθλοις, 
Πλίνθοις ὀπταλέοισιν ἀνεστήσαντο δεθείσας ctc. 


Et Agathias lib. v : Ἤρεψε δὲ αὐτὸν (τὸν ναλν) ἐκ 
πλίνθου ὀπτῆς χαὶ τιτάνου, πολλαχοὺ xai σιδήρῳ 
συνδήσας. Parietum interior pars, subdit idem Gyl- 
lius, crustis marmoreis vestita excellentibus et variis 
fulgurat, et permiscet cum »ummas natura tires, 
tum mentes spectantium. 

10. Columnis preterea marmoreis ingentibus ac 
mole sua stupendis, aliisque minoris altitudinis ac 
molis ubique sustentatur ac exornatur, tam cle- 
ganti et grata colorum varietate, ut Procopius ín 
li:ec verba prorumpat : Τίς τῶν χιόνων xal λέθων 
διαριθμήσαιτο τὴν εὐπρέπειαν, οἷς «b ἱερὸν xexa- 
λώπισται ; λειμῶνί τις ἂν ἐντετυχένα! δόξειεν ὡραΐμ 
τὸ ἄνθος * θαυμάσειε γὰρ εἰκότως τῶν μὲν τὸ ἄλουρ. 
40v, τῶν δὲ τὸ χλοάζον, καὶ οἷς τὸ φοινικοῦν ἐπ- 
ανθεῖ, xai ὧν τὸ λευχὸν ἀπαστράπτει, ἔτι μέντοι xal 
οὗ: ταῖς ἐναντιωτάταις ποιχίλλει ypolatc, ὥσπερ τις 


Ὁ ζωγράφος, ἡ φύτις. Istam etiam marmorum varie- 


tatem pluribus variisque in locis commendat 
Paulus Silentiarius, et marmorum ipsorum genera 
ac colores recenset, part. n, v. 200 et seqq. Im- 
primis vero «Egyptium seu Thebaicum purpureum 
stelulis interstinctum laudat, part. r, v. 216; 
part. n, v. 208; dc quo preter Plinium xxxvi, 7 
et 8, Statius in Epithalam. Stelle et Violantille : 


....Pupesque nilent, queis purpura sepe 
Orbibus et Tyrii moderator livet aheni : 


et in Balneo Etrusci : 


Sola nitet flavis Nomadum decisa metallis 
Purpura.... 


Marmor istud AZgyptium Romanum vocant scri. 
ptores ejusce svi, ut ex Cedreno in Constanuno 


2161 


DU CANGII 


2168 


Μ΄. et Porphyrogenneta in Basilio n. 55, et scripto- A consumptos renovavit Romanus Argyrus. Scylitzes : 


ribus de templo S. Sophiz statim initio colligere 
est. Phrygium colore variegatum ac roseum albo 
czruleo permistum referens recenset part. 11, 
v. 205, de quo idem Statius, ut et de Libyco, in 
Epithalam. Sielle et Violantille : d 

Hic Libyus Phrygiusque silex ; 
et in Balneo Etrusci : 

. S0la cavo Phrygie quam Synados antro 

[se cruentavit maculis lucentibus Attis. 
Laconicum virens, v. 911, cujus etiam meminit 
Procopius, De JEdif., 1, 10, et idem Statius : 

Hic dura Laconum 

Saxa virent..... 
Carium, obliquis ex sangnineo alboque livido se- 
initulis distinctum, v. 215. Lydium, virenti palli- 
doque colore commistum, v. 915. Proeconnesium, 
v. 217; cujus etiam meminit Anonymus sub finem. 
Libycum, ccerulei simul et crocei coloris, v. 217. 
Celiicum | nigrum, candidis venis ipterstinctum, 
v. 2920. Bosporicum album, in extremis oris nigri- 
cans, v. 949. Thessalicum part. 1, v. 255; part. ut, 
v. 929,951. Molossium, pact. 11, v. 132, etc. Ex tot 
i;situr marmoris speciebus exstant infinite, qua 
*Sophlianam zdeim | suffulciunt et adornant, colum- 
ie, quas inter presertim commendantur a scripto- 
ribus octo porphyreticze seu JEgypti:ze, paris altitu- 
dinis et molis, quas a muliere vidua, Marcia 
nomine, Roma trausmissas, οἱ a Solis delubro ab 


Aureliano olim exstructo abstractas, auctor est 


apud Codinum Plutarchus Justiniani protosecreta- 
rius. llas ad quatuor conchas, intra bematis can- 
cellos, stare suo loco osteudemus. Octo preterea 
prasini scu viridis coloris, stupendz pariter ma- 
gni'udinis ac eximii decoris, Epheso a Constantino 
pretore transmissas, czeteras partim Cyzico partim 
Troade vel ex Cycladibus atque etiam Athenis ad- 
vectas refert idem Codinus. Theuetus Cosmogr., 
xix, 1, de columnis templi Sopbiani : Le dedans 
esi beau, et s'y voit grand nombre de colonnes et pi- 
lizrs longs et massifs, et de pierre de marbre, iaspe 
e£ porphyre, fort Li. R diaprez, et cecy est au long da 
cgur, qui encore est debout. Sur chacun de ces pi- 
ters on voit une pierre large et grande de marbre 
g:i&, rouge, ou serpentin, Quand à l'estage d'en haut, 
l:s colonnes y sont moindres en. proportion, mais 
plus. vichement  extoffées. Do. de Saligniaco in 
Hiner.: Elle est ornée de plusieurs hautes et grosses 
colonnes bien rares, scgavoir huit de porphyre, seize 
"e serpentin, el quatre de marbre blanc : el par 
εἰ 5845, d'une belle galerie puvée de marbre transpa- 
ent, et de plusieurs pelites colonnes de marbre et de 
serpentin. Atque harum quidem columnarum capi- 
teila rea argento et auro exornantur. Silentiarius, 
part. 1, v. 252 : 


Cy) ὑπὸ πέζαν 
Κίονες ἱδρύσαντο χαρέατα δέσμια χαλχῷ, 
, Γλεύχια χρυσεότευχτα, παραπλάζοντα μερίμνας. 


0 (05 quidem ornatus temporis injuria ac vetustate 


Κατελάμπρυνε δὲ xal tà xiovóxpava τῆς μεγάλης 
ἐχχλησίας xal τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχον τῶν DAayep- 
νῶν ἀργυρῷ χαὶ χρυσῷ. 

41. Sed preter hanc. marmoris jucundam gra- 
tamque varietatem, musivo ubique fere exornatur. 
Camere enim, inquit Gyllius, calculis et tessellis 
vitreis inauratis fulgent, etiam ad oculos barba- 
rorum, in quibus expressx varie cernuntur ima- 
gines et figure, ita ut tabellarum vicem expleant. 
Paulus Silentiarius, part. it, v. 250 : 

Πρὶν δὲ πολυτιΐτοιο σέλας ψηφῖδος ἱχέσθαι, 
Λεπτὰς λαότορος παλάμη λάϊγγας ὑφαίνων 
Μαρμαρέα: ἔγραψε μετὰ πλάχας, ἐς μέσα τοίχων, 
Σύνδετον εὐχάρποισι χέρας βεδριθὸς ὁπώραις 
Καὶ ταλάρους χαὶ φύλλα, etc. 
et quo describit loco porticus atrium ambientes, 
v. 190 : 

o ἢολυτμήτων δὲ μετάλλων 
᾿Αρμονίῃ γραφίδεσσιν ἰσάξεται " ἐν γὰρ ἐχείνῃ 

ετρατόμοις λάεσσι καὶ ὀχτατόμοισι νοήσεις 

Ζευγνυμένας χατὰ χόσμον ὁμοῦ φλέδας " ἀγλαΐην δὲ 
Ζωοτύπων λάϊγγες ἐμιμήσαντο δέθεῖσαι. 
Manuel Chrysoloras : Οὐ τοὺς χίονας, οὐ τὰς ψη- 
φΐδας, οὐ τὰς τῶν τοίχων μαρμαρώσεις, οὐ τὴν Os- 
λον, οὐ τὸν ἐν αὐτῇ χαλχὸν, οὐ τὸν μόλιδδον, οὗ τὸν 
σίδηρον, οὐ τὴν σάπφειρον, οὐ τὸν χρυσὸν, οὐ τὴν 
ὕελον αὖθις τὴν ἐν ταῖς Ψψηφῖσιν, οὐχ ἄχλο ὁτιοῦν 
μέρος ἀχριθῶς δυναίμεθα καταλέξαι. Musivi etiam 
materiam expressit Anonymus, dum ait Justinianum 
testudines tum zedis tum porticuum ἐξ ὑελένου χρυ» 
σοῦ deaurasse, cujusmodi musivum deauratum vocat 
Anastasius in Gregorio, 1v, p. 160, μωσίον χρυ» 
σὸν Anonymus de locis SS. p. 81, ypvsavytl; ψηφῖ- 
δας Sophronius in Encomio SS. Cyri et Joannis, 
χρυσᾶς ψηφῖδας Theophanes Cerameus hom. 55, 
vitreos lapides fulvo auro supertectos Vita S. Lau- 
rentii episcopi Sipontini, n. 11. Quale vero fuerit. 
cxmentum quo tota xedis compages seu potius la- 
pides aut lateres continentur, et ex quibus com- 
stiterit speciebus, describit idem Anonymus Com- 
befisianus, p. 949, tametsi plerisque in locis 
οὐ τίτανος, ὄνπερ ἄσδεστον ὀνομάζουσιν, οὖχ ἄσφαλ- 
τος, ἀλλὰ μόλιδδος ἐς τέλμα χυθεὶς χαὶ μεταξὺ παν- 
ταχόσε χωρήσας, lapides invicem connectat ac con- 


D stringat. Quod etiam attigit Silentiarius ; qui 


praterea addit Justinianum in compingenda vel te-- 
genda :xde lignis uti neutiquam voluisse, sed mar- 
moreis longioribus tabulis totam texisse, v. 110 
et seqq. ne, inquit Agathias, incendiis rursuta pa- 
teret : Ξύλοις τΞ ἤχιστα χρησάμενος, ὡς àv μὴ εὑ- 
χουλώτατα πυρπολοῖτο. 

12. Immensam zedis Justinianz amplitudinem non 
semel commendant scriptores atque imprimis Joan- 
nes Cantacuzenus, 1, 4 : Τὸν νεὼν τῆς Σοφίας τοῦ 
Θεοῦ μεγέθει μέγιστον ὄντα τῶν ὑπὸ τὸν ἥλιον ἁπάν- 
των. Et iv, 4 : Ὁ γὰρ τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας χάλλει τε 
xai μεγέθει τοὺς &navtayoU νιχῶν. Manuel Chryso- 
loras : Τίνος γὰρ λόγου ὕψος ἣ μέγεθος ἐξισώσεται 
τῷ ἐκείνῳ ὕγει f) μεγέθει; Guillelmus ἐς Dalden- 


N 


9169 


mundus creatus est, non fuit tale aedificium comple- 
tum, quod huic poterit in nobilitate et magnitudine 
ceteris comparari. Sed licet magnitudine et mole 
sua czeterag Lotius orbis zedes sacras excedat, tam 
apta tamen constat concinnitate οἱ proportione ut 
nec longitudine aut latitudine immodica sit. Pro- 
copius : Εὖρός τε ἀὐτῆς xai pf,xo; οὕτως ἐν ἐπιτη- 
δείῳ ἀποτετόρνευται, (316 χαὶ περιμήχης χαὶ ὅλως 
εὑρεΐα οὐχ ἀπὸ τρόπου εἰρήσεται. Sed ita. confecta 
est uL non omnino quadrata sit, et longitudo la- 
titudinem paululum excedat : Ἐν τετραπλεύρῳ μὲν 
YXp τὸ τέμενός ἔστιν, οὐ χατὰ πολὺ δὲ φαίνεται 
πρηέχον τοῦ εὔρους τὸ μῆχος, quod de xde S. Mi- 
chaelis CP. dixit idem Procopius, 1, 5, seu potius, 
quod de ede S. Anthimi scripsit, c. 6, longitudo 
tantum superet latitudinem quantum im latere 
orientali porrigitur bema : Τοσοῦτον δὲ προέχει μό- 
vov τοῦ εὔρους τὸ μῆχος, ἐς ὅσον δὴ χῶρον τὸν ἀδέ- 
δηλον, ἐν ᾧ τὰ ὄργια τὰ ἄῤῥητα τελεῖσθαι θέμις, 
χατὰ τὴν «πλευρὰν fj πρὸς ἀνίσχοντα ἥλιον τέτρα- 
πται, διήχειν ξυμδαίνει. Unde colligitur eam fuisse 
apud Grzcos templorum formam ac figuram. 

45. Evagrius. rv, 30, illius longitudinem a concha, 
ubi incruentum sacrificium litatur, ad portam con- 
chze adversam esse pedum 190 scribit : Ἔστι μὲν 
οὖν τὸ μῆχος àx τῆς χαταντιχρὺ θύρας τῆς ἱερᾶς 
χόγχης. ἔνθα τὰ τῆς ἀναιμάχτου χαλλιερεῖται θυσίας, 
μέχρις αὐτῆς, ποδῶν pL'. Ab Evagrio paululum 
discrepat Gyllius. Longitudinem, inquit ille, ab 
oriente ad occasum ipse meliri ausus non sum, sed 
metiendem. curavi per hominem Turcum, qui mihi 
retulit longitudinem templi esse ducentorum et qua- 
ἀγαγικία pedum. Bondelnontius de longitudine 
templi agens ait per ecclesiam esse de angulo ad 
angulum 120 brachia, quia, inquit, desuper rotunda 
et in pleno quadrangulata recedit. Quibus verbis 
innuit longitadinem, se mensum esse non ab imo 
conchse, sed qua illa xdi conjungitur. 

14. Latitudinem ἃ meridie ad septentrionem 
centum et quindecim pedurn esse ait idem Evagrius. 
At Gyllius, ex Turci relatione, ducentorum et tre- 
decim pedum esse scribit. 

15. Altitudinem vero tantam esse .prodit Proco- 
pius, ut non modo cztera urbis zedificia superex- 
cellat, sed et ex supremo adis vertiee urbs tota 
despiciatur : Ἐπῆρται γὰρ ἐς ὕψος οὐράνιον, ὅσον 
καὶ ὥσπερ τῶν ἄλλων οἰχοδομημάτων ἀποσαλεύουσα 
ἐπινένευχεν, ὑπερχειμένη τῇ ἄλλῃ πόλει, χοσμοῦσα 
μὲν αὐτὴν. ὅτι αὐτῆς ἐστιν, ὡραϊξομένη δὲ, ὅτι αὖ- 
«ἧς οὖσα καὶ ἐπεμδαίνουσα τοσοῦτον ἀνέχει, ὥστε 
δὴ ἐνθένδε d, πόλις ἐκ περιωπῆς ἀποσχοπεῖται. 
l'orro altitudinem a summa curvatura arcuum us- 
que ad pavimentum centum quadraginta duorum 
pedum esse ait idem Gyllius : nam de ea.silet Eva- 
gríus, qui altitadinem tantum a centro hemispherii 
refert, de qua agemus infra. Bondelmontius vero a 
testudine zdis ad pavimentum altitudinem esse ait 
44 brachiorum. 


DESCRIPTIO S. SOPHLUE. 
zcel ih. Itinerario : Credo quod sub coelo, postquam A 


3170 

16. Totam zdis structuram ambiunt exteriores 
porticus columnis marmoreis sustentatz musivoque 
opere exornate, de quibus nescio an verba ista 
Procopii capienda sint, an vero de interioribus 
porticibus: Tí; àv — τάς τε παμπληθεῖς διηγεῖτο 
στοὰς xal τὰς περιστύλους αὐλὰς, αἷς ὁ νεὼς περι- - 
6Ξ: ὄληται ; ad meridiem enim et septentrionem ha- 
buit porticus exteriores, ut et ad occidentem, de 
quibus mox acturi sumus. Nam ad orientem vix 
crediderim exstitisse, quidquid dicat Gyllius, qui 
ait verisimile esse istam cecidisse aliquo terra 
motu, ipsiusque in locum excitatam fuisse molem 
iHam qua hodie exstat lapide quadrato constructa, 
velut crepido clivosa objecta ad fulciendanm partem 
sedis orientalem. Quippe, etsi z:edes sacrae majores 
porticibus cireumcingi solerent, ad orientem tamen 
nullz excitabantur, forte ob bematis et sacrosancti 
altaris reverentiam, quod ad partem templi orien- 
talem semper erat, ne eo coeuntium tumultu ac 
obloquentis plebis garrulitate sacra facientium sa- 
cerdotum turbaretur attentio. Id enim satis prodit 
Procopius, De /Edif. 1, 8, ubi ait templum S. Mi- 
chaelia in Anaplo ubique porticibus exterioribus 
cingi pr::lerquam ad orientem : Στοὰ τὸν νεὼν πε- 
ριθάλλει ἐγχύχλιος εἰς τὰ mph; ἕω διαλιποῦσα pó- 
νον. Similia tradit de ἠα Deiparz Hierosolym.i- 
tana, v, 6: Αἵ (στοαὶ) περιβάλλουτι τὸ ἱερὺν ὅλον 
πλὴν τῆς πρὸς Eo tespapuí£vn; πλευρᾶς. 


17. At δὰ occidentem teinpli valvze, inquit Gyl- 


C lius, loco vestibuli duas porticus habent, inferiorem, 


qua aditur templum plano pede, superiorem, qua 
gynzconindes aula! adeuntur, ambas tam longas 
quam templum latum, largas viginti octo pedes. 
Paulus Silentiarius, part. u, v. 9, marmore grandi 
constructas ait : 

Μηχεδανὸς δ᾽ ἐπὶ τοῖσι πυλα..... αὐλὸν, 

Δεχνύμενος προσιόντας ὑπευρ... θυρέτροι-:, 

Μῆχος ἔχων ὅσον εὗρος ἀνάχτορα θέσχελα νηοῦ. 

De his binis porticibus occidentalibus ita praterea 
Evagtius: Εἰσὶ δὲ πρὸς δνόμενον ἥλιον ἐχπρεπεῖς 
ἕτεραι στοαὶ δύο, καὶ πάντοθεν ὑπαίθριοι αὐλαὶ, εἰς 
κάλλος ἐξησχημέναι. Subdit deinde Gyllius por- 
ticum superiorem supra porticum inferiorem sitam 
esse inter pilas sustinentes quartam partem sphzere 


D occidentalem et fenestras. Nam a parte interiori. 


octo pilis, ab exteriori totidem sustinetur; inter 
quas fenestra, tam inferiores quam superiores il- 
lucent, cincte columnis quadratis. Inter hanc por- 
ticum et aulas feminarum nihil interest nisi pilae 
sustinentes porticus cameram interiorem : pavi- 
mentum enim porticus :quale est aularuimn pavi- 
mento. Quz quidem superioris porticus descriptio 
cum Procopiana quadrat, in qua columnas in 
hemicycli figuram perinde excitatas observare est : 
Τοῦ δὲ δὴ ἑῴου χαταντιχρὺ τὰς εἰσόδους ἔχων ἐγή- 
γερται τεῖχος, χαὶ αὐτοῦ ἑχατέρωθεν οἵ τε χίονες 
χαὶ τὰ αὑτῶν ὕπερθεν ὁμοιώτατα τοῖς δεδηλωμένοις 
iy ἡμιχύχλ)ῳ ἐστήχασι. Porticus porro inferior, 
addit idem Gyllius, duplex est: iuterior clauditur 


911 


DU CANGII 


4113 


utrinque muris marmorum jucundissima varielate À divinas Scripturas, inquit ille, audiebant, qua sci- 


vestitis, tegitur cameris figuratis ornamento tessel - 
lato calculorum inauratorum. Atque ita tribus 
porticibus exornatur zdis Sophianz vestibulum, 
duabus inferioribus et una superiori ; quo respexit 
Silentiarius, part. 1, v. 7, dum ait triplices esse 
porticus occidentales : 

᾿Αλλὰ δύσις πυλεῶνα μέγαν ......χει, 

Οὐχ ἕνα" τριχθαδίους γὰρ ἔχει χατὰ τέλσα μελάϑρου. 
Sed prima qux occurrit ex inferioribus porticibus, 
pertinuisse videtur ad porticus atrii, de quibus 
infra, quod τετράστυλον fuisse constat; ex quo 
necesse est harum unam templi vestibulo aflixam 
fuisse. De portlicuum istarum portis seu aditibus 


sic prosequitur idem Gyllius : Ez hujus porticus p 


latere. orientali novem portis patel aditus in tem- 
plum : ex latere occidentali quinque portis cneis 
duplicibus patet exitus ex interiori porticu in. exte- 
riorem porticum, ez qua proditur in aream, ubi pe- 
rennes saliunt aquG. De novem portis, per quas 
templum aditur, agetur infra : at eas per quas ab 
interiori porticu in exteriorem proditur, attigit 
eliam Silentiarius, n part., v. 22, nec quinque 
duntaxat, sed septem recenset, in iis binos illos in 
porticum aditus complexus, qui ad meridiem et ad 
septentrionem aperiuntur. 

Ἕπτὰ δ᾽ ἀνευρύνας ἱεροὺς πυλεῶνας ἀνοίγει, 

Λαὺν ἔσω χαλέοντας ὁμιλαδόν. ᾿Αλλ᾽ ὁ μὲν αὑτῶν 
Ἐντρέφεται νάρθηχος ἐπὶ στεινοῖο μετώπων 

Ἐς νότον, ὃς δὲ βορῆος ἐπὶ πτερά. 

18. Porticus istas occidentales, quz elegantis ac 
magnifici vestibuli vicem przbent zdi Sophians, 
νάρθηχος seu ferul& nomine xvo suo donatas tra- 
dit idem Silentiarius, part. 11, v. 15: 

Χῶρος ὅδε Γραιχοῖσι φατίζεται ἀνδράσι νάρθηξ. 

Nec alia appellatione donantur ejusmodi porticus 
in z:dium sacrarum vestibulis excitata a Procopio 
De adif. 1, 4, ubi de templo SS. Sergii et Bacchi : 
Ἔστι δὲ αὐτοῖς μία μὲν ἡ ἐπὶ τῶν προθύρων στοὰ, 
ἐπὶ τοῦ νάρθηχος τῷ περιμήχης εἶναι ὠνομασμένη. 
Et v, 6, de templo Deipare Hierosolymitano : Στοά 
τι; ἐχδέχεται ἐντεῦθεν ἑτέρα, ἐπὶ τοῦ νάρθηχος 
ὠνομασμένη, οἶμαι, τῷ μὴ εὐρύνεσθαι, ubi Proco- 
pius vocabuli seu appellationis rationem insinuat, 
sicque dictas istiusmodi porticus ante templorum 
vestibula, quod in majorem longitudinem quam 
latitudinem porrigerentur, atque ita ferula speciem 
quodammodo referrent, quz: oblongior est quam 
latior, ut obiter attigimus in notis ad Alexiadem: 
quippe πᾶν δρομιχόν, inquit Zvgomalas , νάρθηξ 
λέγεται. Unde non omnino hallucinatos illos evidens 
est qui narthecem ecclesie porticum fuisse scri- 
psere, ut vult Allatius Goarum innuens , quando- 
quidem id disertis verbis tradunt Silentiarius et 
Procopius ; quibus favet Codinus, in Originib. Lam- 
bccianis, p. 45 : Καὶ τοῦ ἵππου αὑτῆς ἐχεῖσε ὁλι- 


c9f3avvo; ἔμπροσθεν τοῦ νάρθηχος τοῦ ναοῦ, el 


Theorianus in legatione , νάρθηχα, in quo peni- 
ἐμ 0 85. stabant, ἔξω τῇς ἐχχλησίας statuens , ubi 


licet in 2:de sacra aut recitabantur aut decanta- 
bantur ; unde ἀχροώμενοι passim in narthece extra 
ecclesiam dicuntur constitisse, apud Gregorium 
Thaumat. can. 2, Zonaram ad can. 1 concilii Ni- 
cni r, Balsamonem ad can. 14 ejusdem concilii : 
Ἐν βασιλιχοῖς πυλῶσι, seu regiis ac przcipuis por- 
ticibus vel foribus, apud Alexium Aristenum, 
quemadmodum nuncupantur ab Anastasio non se- 
incl, ut infra indicamus. Neque aliam forte ob ra- 
tionem dixit. Silentiarius, v. 15 in narthece voces 
sonoras Davidis psalmos concinentium alternis 
cantibus sacerdotum (in nao scilicet) exaudiri ac 
aures Dei mulcere : 
'Ev0á8c τις χατὰ νύχτα διάμπερες ἦχος ἀνέρπων 
Εὐχέλαδος Χριστοῖο βιαρχέος οὔατα θέλγει * 
ubi per χατὰ νύχτα videtur innuisse preces vesper- 
tinas, de quibus Paulinus, Nat. 7 : 
ern tunc ergo solutis 

Cotibus a templo Domini, postquam deta fessis 

Corporibus requies, sumpta dape, cepimus hymnis 

Exzsultare Deo et psalmis producere noctem. 
At cur porticum, quam nude ac simplicer vápünxa 
vocat Silentiarius, ἐπὶ τοῦ νάρθηχος appellet Pro- 
copius, nulla mihi alia suboritur conjectura, quam 
quod familiarem Byzantinorum civium loquendi 
morem expresserit, qui quod nude marthez dici 
debuerat, ad narthecem vel in narthece efferebant, 
ἀχροωμένους forte innuentes, qui in eo consiste- 


C bant aut qui ad eum relegabantur ; quemadmodum 


posteriores Greci urbem Cpolitanam non πόλιν sed 
στὰν πόλιν appellabant, uti alibi observatum est. 
Neque enim omnino arridet eoram sententia. qui 
ἐπί pro ἀπό perperam substitutum censent. Qua- 
tuor porro in zde Sophiana nartheces statuit Co- 
dinus : ᾿Απὸ τοῦ βήματος μέχρι τῶν τεσσάρων vap- 
θήχων, ut et Anonymus : Καὶ τῶν τεσσάρων vap- 
0fixov χατεχρύσωσε tX ὄροφα ἐξ ὑελίνου ypusou 
λαμπρότατα. Sed jure addubitari potest an hoc loco 
quatuor aliquas porticus exteriores innuerit,. binas 
scilicet ad occidentem et duas alias ed septentrio- 
nem et meridiem. Quod quidem indicare videtur 
idem Anonymus, scribens Justinianum, statuisse 
(an vere, alii viderint) ut quisquis pro delictorum 
modo arceretur a sacris, in his quatuor rartheci- 
bus staret; quo quidem loco φίνας nartheces vocat, 
incomperta mihi ratione , nisi forte quod ad templi 
fines haberentur porticus iste exteriores. Certe 
tertium nartliecem ejusdem zxdis Sophians obser- 
vare est in sexta synodo, act. 18, ubi διχύμδαλον 
ἐν τρίτῳ νάρθηχι μεγάλης ἐχχλησίας statuitur, 
nullo alio indicio; qui quidem tertius nartbex 
priina fortassis fuerit e tribus porticibus , quas ad 
occidentem zdis Sophianze stetisse scribit Paulus 
Silentiarius, quzeque ἐξώτατος νάρθηξ videtur nun- 
eupari apud eumdem Anonymum, p. 248. Nam 
auctor est Goarus etiamnum Graecis ἐξωνάρθηχας 
exteriores porticus, ut interiores ἐσωνάρθηκχας dici. 
Porro διχύμόαλον, ni fallor, locus est constans 


2173 


DESCRIPTiO S. SOPHLE. 


2174 


dusbus trullis, χυμδαλιχῶς seu in modum cym- A atrii porticus pertinuisse, si non et tertia fuit, 


bali, quemadmodum fuit major zdis trulla, ex- 
structis. lla τριχύμθδαλον τοῦ τζυχανιστηρίου me- 
morat alicubi Codinus in Originibus. Jure igitur 
Alatius hec verba de narthece infert : Narthex 
vero ertra ecclesiam forte an antiquis temporibus 
fuerit, non disputo. Nam ut nartheces , quod ex 
praedictis satis patet, olim extra ecclesiam seu po- 
tius extra ecclesi? septa fuere, etsi forte, ut pro- 
nai, sacri. haberentur, ita vicissim pro certo haberi 
debet posterioribus sxculis nartbecem eam adis 
sacr: partem, quam bodie navim vocamus, appel- 
latam, ut patet ex Euchologio et ceteris Grecorum 
ritualibus libris et aliquot inferioris xtatis scri- 
ptoribus, quos laudat idem Allatius, in Dissert. de 
recentiorum Grecorum templis, p. 110 et sequenti- 
bus. His favere videtur Lericon ms. ex bibliotheca 
Begia, cod. 2062, ut et auctor Etymologici : Νάρ- 
Ong ἀπὸ τοῦ νέρθεν ἤγουν χάτωθεν τοῦ ἄμβωνος 
χεῖτϑαι. Hinc enim evincitur narthecem in eccle- 
sia exstitisse, si quidem infra ambonem exstitit ; 
itque inde factum existimo, quod cum in plerisque 
templis ac aedibus sacris deessent capaciores por- 
ticus et nartheces ad earum vestibula , qui ex ca- 
nonum praecepto in iis consistere tenebantur, intra 
ipsius ecclesie claustra postmodum admissi sint, 
ita tamen ut a reliqua fidelium plebe discerneren- 
tur, eaque obirent munia qus in narthece oliin, 
in primo sedium sacrarum atque adeo pronai vel 
navis ingressu. Unde recte nartheces dixit Symeon 
Thessal. Opuscol. conira haereses, sua nimirum 
zlate, τῶν ναῶν ἀρχά; nuncupatos. Vide Theopha- 
nem, p. 907. 

19. Quz porro ad orientem exstant pyramides 
ad sedis angulos exteriores, excitavit Andronicus 
Pal:eologus senior, quo partes templi orientalem et 

septentrionalem ruinam ac casum minitantes ful- 
ciret. Id pluribus narrat Nicephorus Gregoras, 
Histor. lib. vi : "Hxouce γὰρ παρὰ τῶν δοχίμων 
οἰχοδόμων ὡς τῷ μαχρῷ χρόνῳ χαμόντα συνίζησιν 
«ὰ δύο αὐτοῦ ἐπεπόνθεσαν μέρη, τότε πρὸς ἄρχτους 
ὀὁρὼν xoX ἔτι ποὸς τὰς ἀνατολὰς τετραμμένον, ἃ δὴ 
πτῶτιν ἀπειλοῦσι ταχεῖαν, εἰ μὴ συνεπιλάθοιτό τις" 
ὅθεν χιλιάδας νομισμάτων οὐχ ὀλίγας τοῖς οἰχοδόμοις 
ὁ βασιλεὺς δεδωχὼς ix τῶν τῇς δεσποίνης χρημάτων 
τὰς ὁρωμένα: ταύτας Ex βαθέων τῶν θεμελίων ἀν- 
ἐγειρε πυραμίδας, δι᾿ ὧν χράτιστα τὸν ἀπειλούμενον 
ἔστησε χίνδυνον. 

20. Àute templi Sophiani vestibulum, proindeque 
ante occidentales porticus, prostat quadrata ingens 
area : placet enim illius descriptionem hoc loco 
exsequi , priusquam templum ipsum subeamus, 
cum vestibuli praecipuum sit ornamentum. Aream 
istam seu atrium quatuor porticibus circumdatum 
αὐλῆς nomine donat Silentiarius, part. u, v. 174 : 
Τέτρασιν αἰθούσῃσι περίδρομον ὄψεα! αὐλὴν, 

2v μία μὲν νάρθηχι συνάπτεται, αἴ γε μὲν ἄλλαι 
ἢςπταμέναι τελέθουσι πολυσχιδέεεσι χελεύθοις * 


ubi observandum exteriorem vestibuli porticum ad 


C Μεσαύλιον enim τῆς 


quod jam monuimus : alioquin atrium Sophianum 
tribus tantum constitisset porticibus, non vero 
quatuor, proindeque non τετράστυλον fuisset vel 
quadriporticus , sed triporticus, uti ejusmodi atria 
dicuntur Anastasio in S. Hilaro PP : nympheum et 
triporticum ante oratorium S. Crucis, etc. Eusebius, 
De vita Constantini, mi, 54, de atrio templi Hiero- 
solyniitani : Μαχροῖς περιδρόμοις στοῶν Éx τριπλεύ- 
pou περιεχόμενον. Et Sidonius, epist. 2, 10: 

Huic est porticus applicata triplez , 

Fulmentis Aquitanicis superba, 

Ad cujus specimen remotiora 

Claudunt atria porticus secunda. 
Eadem porro αὐλῆς appellatione donantur ejusmodi 
arez seu impluvia ante ades sacras a Procopio, 
De aif. », 1 et 8; v, 6. Αἴθρια dicuntur Eusebio, 
De vita Constant., 1, 54 et 58, et Hist. x, 4, quia 
εἰς τὴν τοῦ οὐρανοῦ χάτοψιν λαμπρὸν καὶ ταῖς τοῦ 
φωτὸς ἀχτῖσιν ἀνειαένον ἀέρα prebent, ut idem 
scriptor loquitur. linpluvia Paulinus, Nat. x , ea 
atria appellat : 


Istic porticibus late cireumdata longis 

Vestibula impluvio tectis reserantur aperto, 

Et simul astra oculis, ingressibus atria pandunt. 
Semitz vero iste multiplices, de quibus Silentia- 
rius, portis elcgantibus claudebantur, quas θύρας 
μεσαύλους vocat non uno loco idem Procopius, 
αὐγίους πύλας Eusebius, Devita Const. 1n, 58. 
μεγάλης ἐχχλησίας dicitur 
Theophani et Cedreno atrium, quod αὐλῇ caeteris 
scriptoribus. Gloss. Lat. Gr.atrium, μεσαύλιον. 
Paulinus, Nat. x, de variis ejusmodi atriorum adi- 
tibus : 

Basilicis hac juncta tribus patet area cunctis, 

Diversosque aditus ex uno pandit ad omnes, 


Atque itidem gremio diversos excipit uno 
A tribus egressos, medio spatiosa pavito. 


Procopius igitur, r, 4, de τὰς SS. Sergii et Bacchi: 
Ἐπὶ χοινῆς ὃὲ προπύλαια πάντα, fj, τε αὐλὴ xal 
μέσαυλοι θύραι, et v, 6, de templo Hierosolymi- 
tano : θύραι μέσαυλοι ἱεροπρεπεῖς οὕτως ὥστε 
μηνύουσι τοῖς ἔσω ἰοῦσιν ὁποίῳ ποτὲ θεάματι ἐντυ- 
χεῖν μέλλουσι. Mox. subiit: Προπύλαια δὲ τὸ ἐνθένδε ᾿ 


D θαυμάσια ofa, χαί τις ἐπὶ χιόνων δυοῖν ἐ παιρομένη 


&[Ag ἐς ἄφατον ὕψος. Ex quibus patct aliud esse 
αὐλὴν aliud προπύλαιον" aula enim dicitur atrium 
impluvium porticibus cireumdatum , propyl:eum 
vero frons ac vestibulum templi fuit, quod προτε- 
μένισμα vocat Zonaras, in can. 66, Trullanum, ut et 
Agathias, lib. v, et Photius in descriptione novae 
ecclesie a Basilio Macedone exstructx in palatio, 
ubi istius edis προπυλαίων elegantiam describit, 
ut zdis Tyrensis Eusebius x , 4. Gloss. Gr. ms. ex 
bibl. Reg. προτεμενίσματα προπύλαια. Vel etiam 
propyleum fuit ille forsitan arcus seu excelsus 
fornix, de quo Procopius loco proxime laudato, 
quem arcus nomine donat Leo Ostiensis , ui. 27 : 
Vestibulum autem ecclesie superne quidem fecit mu- 


2175 


DU CANGII 


2116 


givo- pulcherrimo cum arcubus decorari; et infra : A erant, προδόμους appellat Lexicon Gr. ms. ex biblio 


Arcus ejusdem vestibuli deforis musivo nihilominus 
vestiens. Sic non semel Anastasius. Ita porro &yi^a 
interpretatur Zonaras in canon. 46 concil. Car- 
. thag. : Τὸ γὰρ πρὸ τῆς ἀψίδος πρὸ τοῦ TporuXalou 
ἐστίν. Unde cum in synodo iri Carthaginensi can. 95 
cavetar, αἱ iis, quorum crimina publica sunt, ante 
absidem manus imponatur, id videtur intelligendum 
de abside narthecis, ubi consistebant poenitentes, non 
vero de absida seu concha altaris, de qua agemus in 
sequentibus ; quem quidem canonem laudant Capi- 
tuluria Caroli Magni, lib. v, c. 55, et Hincmaris 
Remensis, De gestis habitis pro divortio Thietber- 
σα; quibus adjungenda aunt qua habet Chrode- 
gangus Metensis episcopus in Regula canon. c. 30. 
Quod vero absis his scriptoribus dicitur , arcum 
vocat Paulinus, epist. 12: 

Alma domus triplici patet ingredientibus arcu ; 
infra : 

Tergeminis geminae patuerunt arcubus aule. 


Quatuor denique porticibus ambiri atrium Sophia- 


num scribit Silentiarius, quemadmodum zedis Tyri 
atrium Eusebius, Hist. x, ὁ : Τὰ τῶν πρώτων 
εἰσόδων τέτταρσι μὲν πέριξ ἐγχαρσίοις χατεχόσμησε 
στοαῖς, εἰς τετράγωνον περιφράξας τὸν τόπον χίοσιν 
πανταχόθεν ἐπαιρομέναις. Latinis, uti mox innai, 
ejusmodi impluvia, quatuor porticibus cincta, 
atria dicuntur. Gloss. Gr. Lat. τετραστῶων atrium, 
Grxci vero τετράστυλα ea vocant, quadriporlicus 
Anastasius Biblioth. in S. Symmaeho PP. : Et can- 
tharum B. Petri cum quadriporticu marmoribus or- 
navit. ldem in Dono : Hic atrium B. Petri apostoli 
superius, quod est ante ecclesiam, in quadriporticum 
snagnis marmoribus stravit. Occurrit apud eumdem 
in Leone 1. p. 191 , 159, 142, et in Itinerario 
Mierosol. darum vero porticuum intercolumnia ut 
plurimum cancellis ac pluteis munita erant , qui- 
bus incumbere licebat et in atrium prospicere. 
Paulinus : 

Sed circamjectis in porticibus spatiari 

Copia larga subest , interpositisque columnas 

Gancellis fessos incumbere, et inde fluentes 

Aspectare jocos, pedibusque madentia siccis 


Cernere nec calcare sola, et certamine blando 
Mirari placido salientes murmure fontes. 


Romani vero ejusmodi atria paradisos vocabant, p 


ut auctor est Leo Ost. ii, 27, : Fecit οἱ atrium 
ante ecclesiam, quod nos Romana consuetudine pa- 
radisum vocomus. Anastasius in S. Paulo PP: 
Fecit autem in atio ante turrem S. Marie ad gra- 
dus, quod vocatur paradisus , oraculum. Paulus 
Warnefridus, de Gest. Langob. v, 51 : Donus papa 
Tomane Ecclesie locum. qui paradisus dicitur, ante 
busilicam B. Petri apostoli candidis et magnis mar- 
soribus stravit, [tà passim vocem hanc usurpant 
scriptores, a Greco παράδεισος desamptam, quz 
Ilesychio dicitur τόπος ἐν ᾧ περίπατοι, id est locus 
porticibus, in quibus deambulationes Gunt, scptus, 
vel certe quivis alius deambulationi aptus. Porti- 
cus vero qui ante. palatia. sive nobilium des 


castris exercitus. Papias : 


theca Regia : Πρόδομος fj πρὸ τῆς οἰχέας στοὰ, ἣν 
καὶ “Ὅμηρος αἴθουσαν χαλεΐ. 

91. Idem atrium sequiore Grecia γαρσονοστάσιον 
eliam dictum fuisse auctor est Theophanes , p. 203, 
et ex eo Cedrenus, p. 587 : Καὶ ἐχαύθη τὸ μεσαύλιον 
τῆς μεγάλης ἐχχλησίας τὸ λεγόμενον γαρσονοστάσιον. 
lfanc autem garsonostasii appellationem hausisse 
videntur Graci a voce Latinobarbara, garcio, nostris 
gargon : nos diceremus la place des gargons , quia 
in eo atrio seu impluvio inorari solebant vel ma- 
gnatum famuli, seu pedissequi, vel e plcebecula 
pueri, dum ibi vel illi dominos egressuros exspe- 
clant vel hi ludo magis quam sacris intenti commo- 
rantur. Qui vero apud nos garciones proprie di- 
cantur, docent grammatici inferioris s&evi. Willel- 
mus Brito in Vocabulario ms. : Lixa, mercenarius, 
garcio , qui sequitur curiam, el. portat aquam in 
Garcio, qui circa culinas 
papando incedit. Hac notione vocem hanc usurpat 
sanctus Bernardus, De vita et moribus relig. c. 10 : 
Nunc ergo tante mullitudini gjarcionum ac jumen- 
torum cur nobiscum non ferimus necessaria, Varie 
autem scripta reperitur : garcio enim effertur in 
Chronico Reichersperg. a. 1105, gjarcio apud Pe- 
trum Blesensem , epist. 102, guarsio in Vita Gar- 
neri przposili S. Stephani Divion. p. 150, denique 
garzo apud Pilichdor(lium contra Valdenses c. 13. 
De vocis etymo nugatur Ludovicus d'Orléans ad iu 
Annal. Taciti, qui ab evertendo gjargones quasi 
targones diclos scripsit, quia, inquit, juventus, 
que mobilitate viget, omnia evertit subitis eruptioni- 
bus. Neque, opinor, felicius vocis originem atigil 
Justus Lipsius , qui garciones appellatos vult quasi 
garriones ἃ garritu ; ut et Christophorus Besoldus 
in Discursu de natura populorum, qui a Graeco 
γράσων, fatuus, per metathesin litterze unius de- 
ducit. Qui vero nostris garciones , garciferi vocan- 
tur in LL. Burgorum Scotic. c. 66 apud Lamber- 
tum Ardensem et aliquot alios scriptores.  . 

44. [n medio istius arez seu atrii Sopbianae 
zdis phialam statuit Justinianus. Sic labrum seu 
fontem appellabant, ubi perennes aquz saliebant, 
e quibus plebs lavaretur; quia, inquit Eusebius, 
list. eccl. x, 4, non licebat ἀνάγνοις xaX ἀνίπτοις 
ποσὶ τῶν ἔνδον ἐπιδαίνειν ἁγίων. Fons autem iste 
φιάλη μεσιαύλου τῆς ἐχχλησίας, interdum λουτὴρ 
μεσιαύλου dicitur in Euchologio p. 449 et 465. Sic 
porro describitur a Paulo Silentiario part. i1, v. 177: 

Μηκχεδανῆς δ᾽ ἐρίτιμον Ec ὀμφαλὸν ἴσταται αὐλῆς 
Εὐρυτἄτη φιάλη τις, ἰάσπιδο: ἔχτομος ἄχρης, 
Ἔνθα ῥόος χελάδων ἀναπάλλετα: ἡέρι πέμπειν 
Ὁλχὸὺν ὅλον παθέων ἐλατήριον, elc. 


Erat igitur Sophiana phiala confecta ex jaspide: 
ita vero adornata ut porticibus ambiretur, in qui- 
bus erant fontes alii seu putei, qui aquarb populis 
vdem ingressuris ad lavationem suppeditabant. 
Anonymus : Ἐποίησε δὲ εἰς τὴν φιάλην γυρόθεν 
στοὰς φρεατιχὰς δώδεχα, χαὶ λέοντας λιθίνους ἐρεύ- 


2171 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2178 


γεσθσι ὕδωρ εἰς ἀπόνιψιν τοῦ χοινοῦ λαοῦ. Quod A Atque hz fontium aquas quotannis in pervigilio 


vcro per ora leonum marmoreorum aqu: emitte- 
rentur, λεοντάριον locus videtur appellatus ex iis 
quz habet idem scriptor. In phiala Sophiana cruces 
passim marmoribus inscriptas evincit libellus ac- 
cusationis in Arsenium patr. CP. apud Pachyme- 
rem, iv, 5; accusabaitur enim τὸ προσχεῖσθαι τοῖς 
Σουλτὰν εὐμενῶς, Oz; xal σφιν ἐφεῖναι τῷ λούτρῳ 
«ἧς ἐχχλησία; συχνάχις ἐλλούεσθαι, τιμίων y2p2- 
χτέρω" σταυροῦ ix:lse τοῖς μαρμάροις ἐγχεχχραγμέ- 
νων, ᾿Αγαρηνοῖς οὔτι xal ἀμνήτοις. Binas ejusmodi 
phialas in atrio Novz ecclesie ex /Egyptio ac Romano 
et ex Sangario marmore exstruxit pariter Basilius 
Macedo, quas eleg»nter des:ribit in illius Vita Con- 
stantinus, ex fllio nepos, c. 55. Porro ante zedium 
sacrarum vestibula balnea et lavacra putlica collo- 
cata docet in primis Eusebius loco laudato, in 
descriptione zedis Tyrensis, et Paulinus epist. 12 
et 51, ut et Natali 9 ct 10; apud quem -cantharus 
appellatur, fastigiatoque interdum solidu ere tholo 
tectus describitur, ut ct apud Anastasium Bibl. in 
Anastasio Il] PP. et in sancto Syimnmaclio. Sunt 
cnim canthari apud Ulpianum (leg. 41, $ 2, D. de 
legat. 1) aquarum receptacula, unde aqu: erum- 
punt. Eadem igitur notione phialam appellarunt 
Grseci, quod nympliarum Anastasius in S. Hilaro PP. 
idem Paulinus, Nat. x : 
Interior variis ornatibus area ridet, 
Leta super tectis, οἱ aperta luce serenis 
Frontibus, atque infra niveis redimita columnis ; 
Cujus in exposito pralucens cantharus exstat, 
Quem cancellato tegit &rea culmine turris. 
Cetera disposi is stant vasa sub aere nudo 
Fouticulis, grato varie quibus ordine fixis 


Dissidet artis opus, concordat vena metalli, 
Unaque diverso fluit ore capacius unda. 


Meminit idem Constantinus c. 59 phiakle seu bal- 
nei Venetz factionis, et alterius phiale Prasinz fa- 
ctionis, et lib. De admin. imp. c. 51, loci φιάλας 
dicti, in quo judicia inter remiges exercebarntur ; 
unde illius judex przfectus phiale vocitabatur, 
illius forte quam Theopbanes, p. 307, et Cedrenus, 
p. 42, a Rhinotmelo excitatam fuisse scribunt εἰς 
τὸ τελεῖσθαι ἐχεῖ σαξοδέξιμον. lujus etiam mentio 
est apud Leonem Grammaticum in Theophilo, et 


sacrorum Theophaniorum, interdum in ipso festo 
die, consecrabantur et benedicebantur; quarum 
benedictionis ordo babetur in Euchologio: unde 
νόσων ἀπελαστιχαὶ, δα: μόνων φυγαδευτικαί spud 
Clementem in Constit. apost., ἰαματιχὸν ψυχῶν xal 
σωμάτων, alibi &papzv μάτων λυτήριον, etc. in eo- 
dem Euchologio dicuntur. Harum loco successere, 
presertim apud Latinos, quz in templorum valvis 
exponi solent lustrales undz, uti qui de ritibus 
ecclesiasticis scripsere pridem docuerunt. Enimvero 
quod Silentiarius de perpetuo aquarum Sophians 
phiale miraculo subdit, ei ut in pervigilio sacri 
festi, mense quem χρυσοχίτωνα vocal, ex vasculis 
haustz et a plebe Christiana domum asportatz in- 
corrupt nulloque corriperentur mucore vel pu- 
trediue, praeclare omnino refertur a S. Joanne 
Chrysostomo, Orat. de baptismo Christi, qui festum 
istud sacrum Epiphaniorum diem, proinde mensem 
γρυσοχίτωνα Januarium fuisse coarguit. Huic au- 
tem mensi fortassis id epitheti tribuit Silentiarius 
ob rogas magistratuum, aut xenia et strenas quibus 
donabantur, ipsique adeo principes ; vcl certe quia 
eo mense magistratum inibanl consules, et ypu- 
σοχίτωνες in publicum procedebant. Dicitur enim 
Januarius μὴν ὑπάτων, mensis consulum, in Anthol, 
l. 1, p. 124. De quorum processibus agunt Novella 
Justiniani 105, Claudianus, Marcellinus Comes, 
Corippus, Chronicon Alexand. ei alii. Sic autem 
Chrysostomus : Ταύτῃ γὰρ τῇ ἡμέρᾳ, xa0' ἣν 
ἐθαπτίσατο, xal τὴν τῶν ὑδάτων ἡγίατε φύσιν. Διά 
τοι τοῦτο xal μεσονυχτίῳ χατὰ τὴν Eopthv ταύτην 
ἅπαντες ὑδρευσάμενοι οἴχαδε τὰ νάματα ἀποτίθενται 
χαὶ εἰς ἐνιαυτὸν ὁλόχληρον φυλάττουσιν, ἅτε δὴ 
σήμερον ἀγιασθέντων τῶν ὑδάτων. Καὶ τὸ σημεῖον 
γίνεται ἐναργὲς, οὐ διαφθειρομένης ὑδάτων ἐχείνων 
φύσεως τῷ μήχει τοῦ χρόνου, ἀλλ᾽ εἰς ἐνιαυτὸν 
ὁλόχλῃηρον xai δύο χαὶ τρία πολλάχις ἔτη τοῦ σήμερον 
ἀντληθέντος ἀχεραίου χαὶ νεαροῦ μένοντος, χαὶ μετὰ 
τοσοῦτον τὸν χρόνον τοῖς ἄρτι τῶν πηγῶν ἐξαπαρ- 
θεῖσιν ὕδασιν ἀμιλλωμένου. Exstat porro etiamnum 
hodie phiala ista Sophiana, ubi, ut ait Gvllius, pe- 
rennes saliunt aqua, ad quas ex area. descenditur 
multis gradibus. 


Gregorium in Vita S. Basilii Junioris, n. 58. At y) — 95. Aulz ipsz et atria zedium sacrarum sua habe- 


phiala proprie dicitur totum illud zdificium quo 
cingebatur et tegebatur cantharus ipse seu aqua- 
rum receptaculum, quod τὸ ἕμύαδον xa τὸν πυθμένα 
τῆς φιάλης vocat idem Constantinus, ἐμδάτην 
Theophanes et Euchologium, in quo et χολυμόεῖον 
nuncupatur. In simili labro scriptum olim versum 
hunc retrogradum, qui habetur in Anthologia, apud 
Gruterum et alios, aiunt, νίψον ἀνομήματα, μὴ póvav 
ὄψιν. Quippe fideles priusquam zdem sacram in- 
grederentur, aquis istis, quze a sacerdote benedice- 
bantur, facies et manus lavabant. Ilinc Paulinus 
ad Severum: 


Sancta nitens f.mulis interluit atria lymphis 
Cantharus, iutrantumque manus lavat amue ministro. 


bant προαύλια. Pra czleris vero atrium Sophianze 
zdis porrectiori et amplo foro, porticibus perinde 
cincto et magnificis zdiflciis exornato, obversaba- 
tur, quod Αὐγουσταῖον, Αὐγουσταιὼν et Αὐγουστεὼν 
promiscue appellatur a scriptoribus. Erat autem, 
ut innui, forum majus, cui Zonaras προαυλίου in- 
terdum appellationem tribuit, ut et Nicephorus 
Gregoras. Proaulam dixit Ordericus Vitalis, l. u, 
p. 412. Gloss. Saxon. JElfrici : Proaula, id est, do- 
mus coram aula, selde. ᾿Αγοράν non semel vocat 
Procopius, De edif. 1, 2, ubi describitur. Huic 
complura indiflcata erant palatia ac domus insi- 
gnes et zdes aliquot. sacre; atque imprimis ma- 
gnum palatium vicinum fuisse testatur Procopius, 


2179 


DU CANGII 


2180 


cujus triclinium, quod Augusueum spectabat, Α bius, t1, 46, Sozomenus, 11, 1, Sulpicius Severus 


τρίχλινον τοῦ Αὐγουστεῶνος dicitur apud Theopha- 
nem variis in locis; in quo corona donatas aliquot 
Augustas refert, ut et Theopliylactus Simocatta, 1, 1. 
Incertum porro an triclinium istud an vero ipsum 
Augusteum forum intelligat Chronicon Alexandri- 
num, dum ait anno 2 Leonis M., Augustzum ἃ 
Theodosio urbis przfecto &x πλαγίων τῆς μεγάλης 
ἐχχλησίας exstructum fuisse vel certe instauratum. 
Augusteo perinde inzdificatum erat, ut auctor est 
:Nicetas in Alexio Manuelis filio, Alexii templum 
seu monasterium, illud, opinor, quod ab Alexio 
patriarcha. CP. qui Monomacho imperante vixit, 
nomen sortitum est, uti Zonaras et Scylitzes com- 
memorant; diversum a S. Alexii zde, in cujus ca- 
techumeniis celebratas aliquot synodos legimus apud 
Allatium, ]l. n De concord. utr. eccl. c. 11 et 12. 
Augusteum praterea spectabant triclinia patriar- 
che, qua θωμαΐτην et Mázpova nuncupabant, ut 
habent Codinus, De Offic. c. 17, n. 8, et idem Ni- 
cetas in Alexio Manuelis filio. In Thomaite exstitisse 
bibliothecam patriarchz scribit Scylitzes in Theo- 
philo. Sed precipue, ut dixi, Augustum obver- 
sabatur zdi Sophianz, vel certe illius atrio, adeo ut 
precipuum templi atrium haberetur el diceretur. 
Zonaras enim de statua Justiniani, quz stetit in 
AugusLzo, scribens, ait illam stetisse ἐν τῷ προαυλίῳ 
- ποῦ μεγάλου ναοῦ. Hinc aule seu potius αὐλαίας 
vocabulo, quod idem sonat ac atrium, sepe donatur 


a scriptoribus Byzantinis, a Niceta presertim in € 


Alexio Manuelis filio, n. 6; et Pachymere, l. ix. 
Suidas in Justiniano αὐλήν diserte vocat, quo loco 
interpres ipseque Gyllius perperam domum aut 
palatium vertunt, cum atrium esset et locus 
περίστυλος seu porticibus undique septus portisque 
clausus, quod testatur idem Nicetas loco citato 
&cribens πύλας τοῦ ΛΑὐγουστεῶνοης effractas fuisse 
in seditione quadam; ut et Codinus in Originibus, 
dum ait Justinianum, confecta zde Sophiana, a 
palatio ἕως τῆς πύλης τοῦ Δὐγουστεῶνος curru ve- 
clum processisse; ubi perperam στύλης reponit 
Meursius. Tradit denique idem Codinus (De of. 
c. 11, n. 10), vestibula Magnz ecclesi: in Augu- 
sio exstitisse. Augusteum autem zdificatum 
primo et ita appellatum volunt a Constantino Magno 
ob matrem Helenam, cui Auguste titulum conces- 
serat cujusque statuam co in foro posuit: ita 
Hesychius Milesius et Chronicon Alexandrinum. 
Suidas in loco patente, nuncupato Dapline, stetisse 
statuam illam refert, indeque appellatum locum 
Augusteum. Ex quibus percipitur stetisse in ea 
Augustei parle qua spectabat regionem tertiam. 
Nam zdem S. Stephani, quam in Daphne statuit 
Theophanes, in palatio idem scriptor et Chronicon 
Alexandrinum, p. 878, alii in Sigmate excitatam 
volunt, ut habet Gyllius, 1, 15; ex quibus evidens 
est Daphnen et Sigma vicina fuisse. In eo porro 
consentiunt scriptores, ita appellatum Augustzeum 
propter matrem llelenam, quam, ut scribunt Euse- 


Hist. 1. u, veteres nummi ac inscriptiones testantur, 
Augustam appellavit. Neque enim audiendi Suidas, 
Codinus cxterique dubiz fidei scriptores, tradentes 
ita forum istud appellatum quasi γουστεῖον ἤγουν 
ἐψοπώλιον, quia forle inaudierant gustum cupedias 
appellari Latinis, quz: vox occurrit apud Apicium 
De re culinaria, w, 5. In. Augustzo preterea statua 
argentea Theodosii Magni columnz imposita stetit, 
ut auctor est Maicellinus Comes : Columna haud 
longe ab ecclesia constituta est, que argenteam 
Theodosii Magni statuam ferens hactenus contempla - 
tor ; eo nempe loco ubi postmodum Justinianus, hac 
diruta, suam excitavit, uti Zonaras refert, qui 
statuam istam argenteam Septem millia librarum 


B pependisse et ab Arcadio filio erectam prodit. 


21. Exeitata igitur zde Sophiana dirutaque 
Theodosiana statua, loco ipsius suam equestrem 
imposuit Justinianus, ex tegulis reis inauratis 
combustae Chalces conflatam , anno imperii 17. 
Theophanes : Τῷ αὐτῷ ἔτει ἐπληρώθη ὃ yalxoug 
χίων ὁ μέγας πλησίον τοῦ παλατίου, ὁ λεγόμενος 
Αὐγουστεὺς xal ἀνηνέχθη dj στήλη τοῦ βασιλέως 
Ἰουστινιανοῦ ἔφιππος. Fuit autem χαλχῇ vestibu- 
lum magni palatii ac triclinium, per quod in illud 
ibatur, sic appellatum, quod zreis tegulis tectum 
esset. Illud Anastasius imperator, JEtherio archi- 
tecto peritissimo usus , a fundamentis exeitaverat 
et in admirandam altitudinem eduxerat, ut docet 
epigramma, quod habetur in Anthologia Gr. iv, 23. 
Nominis rationem firmat Cedrenus, scribens ita 
appellatum διὰ τὸ ἐκ yaXxov χεράμων χεχρυσωμέ- 
νων ἐστεγάσθαι. Cum porro in seditione Victoria- 
torum, ut est in Cr. Alexandrino, conflagrasset, 
illud rursum instauravit et in priorem altitudinem 
eduxit Justinianus, quemadmodum refert Proco- 
pius, a quo novum istud triclinium describitur, De 
edif. *, 10. Statuam vero Justinianeam , qux» im- 
mense molis et altitudinis exstitit, describunt plu- 
ribus idem Procopius, 1, 2, et ex eo Pachymeres in 
ἐχφράσει Αὐγουσταιῶνος, quam legi in ms. biblio- 
thece Regie, Nicephorus Gregoras, 1, vit, qui 
illius dimensiones exaravit, Nicephorus Callistus in 
Procemio Hist. p. 16, Joannes Tzetzes, chil. 8, 
n. 184, Codinus, Gulielmus de Baldenzeel in Hode- 
porico, p. 105, Bondelmontius in Descript. CP., et 
Gyllius, n, 17. Ex predictis porro scriptoribus 
Grecis liquet statuze ipsi, perinde ac foro, Αὐγου- 
σταιῶνος nomen inditurm fuisse. 

95 Tot igitur preclara vestibula et atria, tot in- 
signes ac marmore: porticus zdi ipsi partim ob- 
versantes, partim adjunctz, satis declarant quantum 
edes ipsa intus contineat elegantie ac decoris, et, 
ut verbis utar Procopii de Hierosolymitano Dei- 
pare templo scribentis, μηνύουσι τοῖς ἔσω ἰοῦσιν 
ὁποίῳ θεάματι ἐντυχεῖν μέλλουσι, ut vero Eusebii, 
De vita Const. 1n, 38, τοῖς τὴν ἐχτὸς πορείαν ποιου- 
μένοι; χαταπληχτιχὴν παρεῖχον τὴν τῶν ἔνδον ὁρω- 
μένην θέαν, quibus quzdam consentanea halet 


2131 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2182 


Hist. x, 4. Cum ergo nemo sit, cui his perspeclis Α el infra v. 161 : 


aut perlectis nescio quod animo non oboriator 
tam grande miraculum ocnlis usurpandi deside- 
rium, tum ut hujus liber pateat aditus, porte 
sedis aperiendz sunt. Plures autem prostant eliam- 
num, pluresque exstitere olim, in quatuor templi 
lateribus, si quibusdam neotericis fides. Ab occi- 
dente enim, qua maximus aditus illius est, novem 
portis illud initur, ut auctor est Gyllius. Harum 
numerum non expressit Silentiarius : sed cum di- 
xisset vestibulum seu porticum occidentalem habere 
septem portas, e quibus una ad meridiem, altera 
ad septentrionem prostat, addit czeterarum qua: muro 
orientali, qui zdis postremus est, adjacent, clau- 
sos cardines aperire zdituum ; quia fortassis ez 
erant porte quz zdituorum curz incumbebant seu 
ostiariorum. Nam ut est apud Isidorum Juniorem in 
Epist. ad Luitfredum , ad ostiarium pertinent claves 
ecclesie, ut claudat et aperiat templum Dei, et om- 
nia qug sunt intus extraque custodiat, fideles recipiat, 
infideles excommunicatos rejiciat. Unde πυλωροί di- 
cuntur in epistola αὐ: S. Ignatio tribuitur, et alia 
S Cornelii PP., quz exstat apud Eusebium, Hist. 
eccl. vi, 55, θυρωροί in concilio Laodic. can. 54 et 
Epiphanio in Exposit. fidei catholice , nisi per vo- 
cem veoxópos intelligatur subdiaconus, cui coate- 
chumenos et poenitentes in ecclesiam introducere 
et ex ea educere incumbebat , ex eodem concilio 
Laodiceno, ut canones 22 et 23 interpretantur Zo- 
naras et Balsamon , quemadmodum diaconi sacris 
bematis foribus przerant auctore Dionysio, De ec- 
clesiast. hierarchia , c. 5. lta igitur Silentiarius, 
part. i, v. 25 : 
τῶν Ys μὲν ἄλλων 

Νηοχόρος παλάμῃσι μεμυχότα θαιρὺν ἀνοίγει 

Ἑ σπέριον περὶ τοῖχον, ὃς ὕστατός ἔστι μελάθρου. 
Porro pluribus portis patuisse aedium sacrarum 
aditus innuit etiam Paulinus, Nat. 1x : 


en n . Gaudetqque piis sua menia vinci 
Cotibus, atque amplas populis rumpestibus aulas 
Laxari densas numerosa per ostia turbas. 


Addit Gyllius maximum Sophbiani templi aditum ab 
occasu esse plano pede : nec enim, ut Pantheum 
Romanum , gradibus ut olim ascendi aut ut nunc 
descendi. 

46. Ab oriente unica aperitur porta , qua, inquit 
idem Gyllius, quinque gradibus descensus patet in 
edem. Silentiarius, part. n, v. 161 : 

᾿Αλλ᾽ ἐπὶ μὲν Φαέθοντα πύλη μία, 
Τῆς ἑῴας istius πύλης meminit auctor Historiz de 
miraculis in sacro ecclesie puteo edito. Per hanc 
denique Sultanum tufcicum templum ingredi aiunt, 
ex qua in proximam aulam secedit, ad latus bema- 
tis meridionale exstantem, ubi consistit, cum sa- 
cris profanis interest. 

21. Denique ad septentrionem duplicem portam 
statuit Silentiarius part. n, v. 154 : 

2n. TI y V 
᾿Αρχτῷον εὐνοχη doch radar θυρέτρων 
Διζυγέων * 


n 


e 


eet m mon Πρὸς δὲ χελαινῇς 
Νυχτὸς ἕδος δισσὴν ἐπὶ διχλίδα λαὸς ὁδεύει. 
At vero ad meridiem nullas portas fuisse observat, 
sed e regione scptentrionalium sinus affabre con- 
fectos aulis similes fuisse innuit, v. 156 : 
TD Νότιον δὲ ποτὶ πτερὸν ἄντα πυλάιυν 
Εὐτύχτους χενεῶνας ἐειδομένους τινὶ παστῷ. 

28. ΞΖ ἄδιν ipsam ingredientis primo sese offe- 
runt aspectui quatuor pilae majores, paulo ullra 
mediam templi partem, versus orientem, quibus 
tota illius moles vel certe immensi hemispherii 
pondus incumbit. Sic autem appellantur ejusmodi 
fulcimenta ex lapidum congerie in altum educta. 
Paulinus : 


Quaque prius pilis stetit, h&c modo fulta columnis 
Vilia mutato sprevit cementa melallo. 


Idem alio loco : 


Nam steterant vasto deformibus agmine pilis : 

Nunc meliore datis eadem vice fulia columnis, 

Et spatii cepere et luminis incrementa. 
Αἱ pilas istas πεσσοὺ: vocant Procopius οἱ Euse- 
bius, De vita Constantini, n, 356, πιντοὺ; vero 
Theophanes, Cedrenus et Codinus de S. Sophia. 
Lexic. Gr. ms. bibliothecze Regiz sign. 2062 : Πιν- 
σὺς ὁ τοῦ tolyov, nempe fulcimentum. Suidz πι- 
col dicuntur, mocoi Harmenopulo, l. n, tit. 4, $ 40 
et 96, et Nicephoro Callisto in Procmio, p. 18. 
lis autem vocabulis innuuntur grandiores et vali- 
diores pile, quz graviora zdificiorum onera ful- 
ciunt ac sustentant; unde vox παραπίσσια efficia, 
de qua postea. Sed de nominis origine parum con- 
stat, nisi a Graco πεσσός, quod idem sonat ac χύ- 
θος, deducatur. Pilze enim iste figura ubique qua- 
drata, et in. modum cubi vel certe ex lapidibus 
quadratis confectz, exsurgunt. Cum igitur latis ac 
pregrandibus constent lapidibus et certam quo- 
dammodo lapidum congeriem efficiant, ideo λόφοι 
seu aggeres appellantur a Procopio, qui pilas istas 
sic describit : Κατὰ δὲ τοῦ νεὼ μέσα λόφοι χειρο-- 
ποίητοι ἐπανεστήχασι τέσσαρες, οὗς χαλοῦσι πεσ- 
σοὺς, δύο μὲν πρὸς βοῤῥᾶν, δύο δὲ πρὸς ἄνεμον νό- 
tov, ἀντίο: τε χαὶ ἴσοι ἀλλήλοις, χίονας ἐν μέσῳ 
ἑχάτεροι χατὰ τέσσαρας μάλιστα ἔχοντες. Πεποίη"- 
ται δὲ λόφοι λίθοις εὐμεγέθεσι σύνθετοι, λογάδην 
συνειλεγμένοις, ἐς ἀλλήλους τε πρὸς τῶν λιθολόγων 
ἐπισταμένως ἐναρμοσθεῖσιν, ἐς ὕψος μέγα ἱχνοῦν - 
ται" εἰχάσαις ἂν αὐτοὺς εἶναι σχοπέλους ὀρῶν ἀπο- 
τόμους. Et infra describens quemadmodum invicem 
injecto et fuso plumbo lapides coh:ereant : Οἱ λόφοι, 
ὧνπερ ἐπεμνήσθην ἀρτίως, οὐ κατὰ ταὐτὰ ταῖς ἄλλαις 
οἰχοδομίαις πεποίηνται, ἀλλὰ τρόπῳ τοιῷδε. Λίθων 
ἐπιδολὴ ἐν τετραγώνῳ διαπεπόνηται, σχληρῶν μὲν 
φύσιν, ἐργασίαν δὲ λείων, ἐχτομὴν δὲ, εἰ μὲν τὰ 
προὔχοντα ποιεῖσθαι τῶν τοῦ λόφου πλευρῶν μέλ- 
λοιεν, ἐγγωνίων, εἰ δὲ τὴν μεταξὺ χεχλήρωνται χὺ- 
pav, ἐν τετραπλεύρῳ γεγενημένων. lta preterea 
describuntur pile ist» ἃ Silentiario , part. 1] 
v. 09: 


2183 


DU CANGIT 


2184 


Ἔστι γὰρ ἀντολικούς τε xai ἐσπερίους μετὰ χύ- Α πρὸς ἀνίσχοντά τε xal δύοντά ποὺ τὸν ἥλιον. Pau'us 


[x20v;, 


Κύχλους ἡμιτελεῖς, μετὰ xlova δίζυγα θήδης, 

Εὐπαγέες τοῖχοι πίσυρες, γυμνοὶ μὲν ὁρᾶσθαι , 

Πρόσθεν, ἐπὶ πλευρὰς δὲ χαὶ ἀῤῥαγέας "e νώ- 
τους 


᾿Αντιπόροις σφιγχθέντες ἐρείσμασιν, εὐχαμάτων 
ὃ 
Té-paja μοιρηθέντες ἐφεδρήσσουσι θεμείλοις, 
Πέτραις ἀῤῥαγέεσσιν ἀρηρότες, etc. 
Pilas, in,uit Procopius, coagmentat non calx, quam 
vivam et inexstinctam vocant, non bitumen, sed 
plumbum lacunis infusum, ἀλλὰ μόλυδδος ἐς τέλμα 
χυθεὶς xal μεταξὺ πανταχόσε χωρήσας, τῶν cvs λί- 
θων τῇ ἀρμονίᾳ ἐντετηχὼ; xai συνδέων ἀλλήλοις 
αὐτοὺς. Quod et attigit Silentiarius, part. n, v. 60. 
At, v. 99, videtur innuere immissam in pilas cal- 
cem arena mistam : 
. .Ὧν διὰ μέσσου 


Ῥήγμα πυριφλέχτοιο λίθου προχοῇσι χεράσσας, 
'Àouovlnv ξύνωσεν ἀνὴρ δωμήτορι τέχνῃ" 


cui concinit Anonymus, scribens ἔμπλασιν πάντων 
τῶν πινσῶν factam esse μετὰ ἐλαίου xai ἀσθέ- 
vtov, additque ferreís preterea vectibus invicem 
:onnexos esse lapides, ne convellerentur ac. dissi- 
Jirent. Quod vero tradit Procopius singulas pilas 
habere duas columnas in sui medio, sic a Gvllio 
describitur : Ád eorum (arcuum) imam curvaturam 
extreme partes ultra pilas projecte in sphere quar- 
tam partem recedentes, qua nituntur quatuor. arcu- 
bus , qui sustentantur duabus pilis minoribus et dua- 


bus majoribus. Quatuor enim pile majores non solum C 


suslinent. qvatuor arcus majores, sed etiam earum 
singule duos arcus minores, unum pergentem in lon- 
gitudinem, alterum in latitudinem, quibus templum 
longe porrigitur et late dilatatur 

29. In altum proinde eductz quatuor majores pi- 
le quatuor majores arcus sustentant, qui in qua- 
drum connexi interjectum opus in trianguli for- 
mam in quatuor lateribus efficiunt, cujus ima pars 
presse intercepta arcuum coitu acutum facit angu- 
lum infimum, ac superior sese explicans hemisphze- 
rio terminatur, ceterosque angulos ibi efficit. Ita 
Procopius; quod et attigit Silentiarius, part. m, 
v. ὅδ: 


eS. ᾿Ανέσσυται δ᾽ ἶσα τριγώνῳ 
Τοῖχος ἐπιχλινθείς ....... ως 


li his triangulis visuntur etiamnum hodie quatuor 
evangelistae opere inusivo depicti. 

90. Quatuor igitur arcus majores in ordinem 
quadrum dispositi pilis istis quatuor majoribus in- 
cumbunt , fulcientes hemisphzrium. Procopius : 
Ἐπὶ τούτοις Óà ἀψῖδες τέσσαρες ἐν τετραπλεύρῳ 
ἀνέχουσιν, ita ut earum capita bina coeant pilarum- 
que fastigiis innitamtur, curvature vero in altitu- 
dinem immensam educantur : Τὰ δὲ δὴ ἄλλα 
ἐπηρμένα εἰς ἀπέραντον ὕψος fjopnsat. Ac duo qui- 
dein arcus, qui ad orientem et ad occidentem por- 
riguntur, vacuo in aere erecti stant : Toy δὲ ági- 
ζων al μὲν δύο. xatà χενοῦ τοῦ ἀέρος ἐπανεστήχατ' 


Silentiarius, part. ri, v. 116 : 


'AXXC En... xai ἔσπερ 
᾿Αψίδων ὑπένερθεν ὅλος περιπέπταται αἰθήρ. 
Evagrius : Αἱ δὲ ψαλίδες χεναὶ ἐξ ἐδάφους μέχρι τῆς 
χαλύπτρας τῆς ὀροψῆς ἐπαίρονται, Cum ergo nihil 
substructum habeant, sed aperti et vacui a paricti- 
bus sint, templum longe capacius efficitur, οὐδενὸς; 
ἐμποδὼν τῷ θαύματι τοῦ τηλιχούτου μεγέθους vevo- 
μένου, ait idem scriptor. Sic enim ab oriente et oc- 
cidente quarta pars spharz applicatur hem:spha- 
rio, uL intus unà el eadem corcameratio esse videa- 
tur : foris vero separata apparet , ornatus efficiens 
hemisphzerium supra duas quartas splire partes. 
Horum arcuum alterum, occidentalem scilicet, mi- 
sere distractum ac jamjam ruinam minilantem re- 
novavit Basilius Macedo , et in eo Deipare et apo- 
stolorum Petri et Pauli imagines depingi curavit, αἱ 
auctor est Constantinus in illius Vita, c. 54 : Τὴν 
πρὸς; δύσιν ἁψῖδα τὴν μεγάλην τε xal μετέωρον, 
ἱχανῶς διαῤῥαγεῖταν xal πιῶσιν οὐχ εἰς μαχρὰν 
ἀπειλοῦσαν, αὐτὸς ἐμπεερίᾳ τεχνιτῶν περισφίγξας χαὶ 
ἀνανεωσάμενος ἀσφαλῆ xai μόνιμον ἀπειργόσατο. 

$1. Arcus alii duo, septentrionalis scilicet et 
meridianus , suppositum babent parietem cum co- 
lumellis. Procopius : Αἱ δὲ λειπόμεναι (τῶν ἀψί:. 
δων) οἰχοδομίαν τινὰ xal χίονας μιχροὺς χομιδῇ 
ἕνερθεν ἔχουσιν. Paulus Silentiarius, part. ui, v. 118 
de iisde:n areubus : 


Ἐς δὲ νότον χελάδοντα xai ἐς χλίσιν ἀδρόχου ἄρ- 
Τοῖχος ἐρισθενέτης ἀνατείνεται ἄχρι γενείου [ruo 
"Αγτυγος. 

Parietem hunc sic describit Gyllius : Quorum qui- 
dem (arcuum) duo, septentrionalis et meridianus, 
curvaluram suam imam substructam habent tenui 
pariete (enestellis vitreis pleno, sustentato columna- 
rum duplici ordine, inferiore et superiore. Inferior 
habet octo columnas ad solum nitentes, superior sez 
sustinentes parietem subtilem εἰ subjectum ime ar- 
cus curvature. Duplicem istum columnarum ordi- 
nem et numerum descripsit pariter Silentiarius, ac 
primo inferiorem, part. n, v. 120: . 


Λέλαμπε δὲ τέτραχι δοιαῖς * 


et mox (nain hoc loco codex ms. lacunis scatet) de 
superiori columnarum ordine : ! 

ron nn "CES γὰρ ἐπ᾽ αὖτ... 

Κίονες αἱ. ἐς, χλοάοντι σμαράγδῳ 

᾿Αχαμάτων ξυνοχήῆας ἀνεστήσαντο τενόντων, 

Ἔνθα γυναικείων ἀναφαίνεται ἔνδια θώχων. 
Neque aliter Evagrius : Ἐν δεξιῷ δὲ xal χατὰ τὸ 
εὐώνυμον χίονες αὐτοῖς περιτετάχαται ἐκ Θετταλοῦ 
λίθου πεποιημένοι, ὑπερῷά τε μετεωρίζουσιν ἑτέρ:ες 
παραπλησίοις χίοσι, προχύπτειν τοῖς βουλομένοις 
διδόντες εἰς τὰ τελούμενα. Sunt igitur istae colum- 
na ex marmore Thessalico, quod et indicat Silen- 
liarius, v. 129: Ν 

Θεσσαλίδος πέτρης ἀμαρύγματα. 

Atque in hunc, qui etiamnum perstat, modum pa 


2185 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


3186 


rietes istos excitavit Isidorus Junior, Isidori, qui A σὰν vero περιμήχη porticus, qua intra quatuof 


una cum Anthemio x:dem Sophianam primum xdi- 
ficaverat, ex fratre aut sorore nepos. Nam tum 
anno 32 Justiniani hemisphzerii pars orientalis et 
terre motu collapsa esset, ex eo quod integrum 
remanserat, defectum, qui tante ruin prebuerat 
occasionem , agnoscens, arcum orientalem et occi- 
dentalem suo, ut erant, loco reliquit, septentrio- 
nalis vero et meridiani curvaturze substructum pa- 
rietem introrsum porrexit, pauloque latiorem effe- 
cil, «& congrua cum esleris proportione ovalem 
quodammodo figuram efficeret, Agathias : Ἰσίδω- 
ρος δὲ ὁ νέος xal ol ἄλλοι μηχανοποιοὶ τὸ ποότερον 
ἐν ἑχυτοῖς ἀναθεωρήσαντες σχῆμα, xa τῷ σωζο- 
μένῳ τὸ πεπονθὸς ὁποῖόν τε ἣν χαὶ ἐς ὅ τι δή που 
ἡμάρτητο ἐπιφρασάμενοι, τὴν μὲν ἑῴαν τε χαὶ ἐσ- 
περία. ἁψῖδα, οὕτω μένει" χατὰ χώραν ἀφῆκαν, τῆς 
δὲ ἀρχτῴας τε χαὶ νοτίας τὴν ἐπὶ τοῦ χυρτώματος 
οἰκοδομίαν πρὸς τὰ ἔνδον προτείναντες, xal εὑρυτέ- 
ραν ἠρέμα ποιησάμενοι, ὡς μᾶλλον ἀρμοδιώτατα 
ταῖς ἄλλαις συννενευχέναι xal ὁμολογεῖν τὴν laó- 
πλευρὸν ἁρμονίαν, περιστεῖλαι ταύτῃ δεδύνηνται τὴν 
τοῦ χενώματος ἀμετρίαν, χαὶ ὑποχλέψαι βραχύ τι 
τῆς ἐχτάσεω; μέρος, ὁπόσον éxepóumxeg ἀπετελεῖτο 
σχῆμα. οὕτω τε ἐπ᾿ αὐτῷ ἔδρασαν πάλιν τὸν ἐν μέσῳ 
ὑπερανέχοντα, εἴτε χύχλον, εἴτε ἡ μισφαίριον, εἴτε ὁτῳ- 
δηοῦν ὀνόματι παρ᾽ αὐτοῖ: ἐπιχεχλη μένον. Sed au- 
diendus imprimis Gyllius, qui totam hanc zedis par» 
tem graphice describit : Latitudo, inquit, dilatatur 
xitra pilas arcubus et columnis εἰ parietibus, ex 
«troque latere, septentrionali scilicet et meridionali, 
sex velut aulas capiens, tres inferiores et totidem su- 
periores , vario marmore vestitas, concameratas , 
calculis inauratis et. figuratis ornatas. Ita enim ex 
singulis pilis duplices arcus nascuntur in templi lati- 
tudinem porrecti, ut eorum alterum. conquiescal in 
muro extrinsecus obnilente majoribus pilis, a quibus 
quatuor arcus in utrumque parietis latus emittuntur, 
due quidem inferiorum aularum concamerationem 
sustinentes, reliqui duo superiorum totidem aularum 
tesiudines. quarum latera singularum partim adni- 
(untur ad arcus partim ad. columnas. Unde fit. ut 
pars «dis interior et media illa ingens vacua, si sola 
consideretur comprehensa intra pilas et columnas, sil 


forma ovata, si vero tam intra quam eztra pilas per- ]) 


spiciatur, sit quadrata. lta enim ex utroque latere 
velut αἰ appensa sunt tres aula inferiores et toti- 
dem superiores, ut ab imo pavimento procedat qua- 
drata usque ad curvaturam superiorum aularum , 
deinde intra octo pilas in ovatam formam contraha- 
tur wsque ad curvaturam quatuor arcuum. susti- 
nentium. hemispherium. llas aulas et in ovalem 
formam contractam mediam zdis partem nescio an 
intelligat Silentiarius, part. ir, v. 129 : 
ες Maa δὲ νηὼ 

ἜἜνδια χαλλιχόροιο διαχρίνουσιν ἔδεθλα 

Γείτονος αἰθούσης περιμήχεος. 
Nom per ναὸν χαλλιχόρον mediam zdis partem | in 
chori scu in ovalem formam contractam, per αἴθου- 

PaiRoL. Gn. LXXXVI. 


pilas interius curvantur et a meridie et septens 
ttione eam cingunt, videtur intellexisse ; cujus: 
modi ναοῦ seu chori edis Blanchernian2 fuit figu- 
ra, ut auctor est Procopius, De /Edif. 1, 5, ubi dé 
columnis $dis : Kat τὰ μὲν ἄλλα τοῦ νεὼ μέῤῆ 
xa*' εὐθὺ ἑστᾶσιν οἱ κίονες, κατὰ δὲ μέσα ὑποστέλλον: 
«at εἴσω. Sed de aulis agetur infra. | 

92. Quatuor majoribüs arcubus, qui quatuor md- 
joribus pilis, quads struetiles columnas vocat Ulpis: 
nus, innituntur, incumbit ingens hemisphzrium 
(rullum aut trullam vulgo vocant) seu sedificiutii 
rotundum ac teres, quod in imtnensam altitudi- 
nem educitur. Procopius : Ὕπερθεν δὲ αὑτῶν (τῶν 
&yibuv) χυχλοτερὴς οἰχοδομία ἐν στρογγύλῳ ἐπῇ;- 


B *2:. Hujus parietem, qui in orbem fertur süstinet« 


que testitudidem orbiculatam, ex lateribus tenui- 
bus spongiosis ac candidis, quos ex Rhodo insula 
advehi curaverat Justinianus, confectum esse ail 
Codinus, iisque levibus adeo ut eorum quinque la- 
leris unius pondüs ex aliis exsequarent; cX quo; 
inquit, in vulgus fama sparsa sit trüllam templi 
Sophiani esse hederaceam, ὅτι ὁ τροῦλος χισσάρινόῴς 
ἐστιν. Quo loco Allatius legendum censet χυπαρίδε 
σινος, tanquam si hemispherium confectum fuerit 
ex nunquam putrescenti ligno : nam certe. cupres- 
sinis tabulis tegi solitas z:edes sacras auctor est.Led 
Ost. 1, 90. Verum alii, ut Lambecius et Combefisins; 
legunt ὅτι χισηρίου ἐστὶν ὁ τροῦλος, id est pumi« 
cea trulla. Parietes vero isti latericii opere musivd 
interius ubique exornantur. Anonymus : Εἶθ᾽ οὕτως 
ἐμουσίωσεν αὐτήν. Quadraginta fenestris, teste Gyl- 
lio, lucem admittit idem paries, ὅθεν ἀεὶ διαγελᾷ 
πρῶτον ἡμέρα, &àit. Procopius. Unde cum pars illa 
hemisphzerii tota luminibus seu potius fenestris 
colluceat, τὸ ἔμφωτον dicitur Evagrio, qui ejus.]Ja- 
litudinem seu diametrum esse pedum 75 scribit : 
Τὸ δὲ πλάτος τοῦ ἐμφώτου αὐτοῦ ποδῶν 6c. Quad 
vero hemispherium quatuor arcuhgs insistit, seu 
in ima sui parte, major coronis totum illius circui- 
tum interiorem ambit ae circumdat. Silentarius; 
part. n, v. 67 : 
Ὅπῃ xat ῥίξα χαθέρπεϊι . 
Σφαίρης ἡμιτόμοιο, καὶ ἄντυγές εἰσιν, ἑλιγμῷ 


Τοῦ πυμάτου χύχλοιο, τὸν ἀψίδων κατὰ νῶτα 
᾿Ανέρες ἐστεφάνωσαν. 


Mox addit ut prominentes ejusdem coronidis lapi- 
des viam angustam, cancellis, ut par est credere, 
ferreis munitam, porrigant, qua κανδηλάπτης Seu 
χηροφόρος, qui luminaria accendit in hemisphario 
pendentia, progredi solet : 

Ὑπὸ προδλῆτι δὲ χόσμῳ 
Ἐχχρεμέες λάϊγγες ἐστερνώσαντο πορείέην 
Στεινὴν, τερμιόεσσαν, ὅπη χαὶ φωσφόρος ἀνὴρ 
ΓΛτρομος ἀμφιθέων ἱεροὺς λαμπτῆρας ἀνάπτει. 

55. Muro bhemisphzrii testudo orbiculata, im 
sphaerae modum compacta incumbit. Hanc vulgo 06; 
λον vocant Grzci scriptores. Est autem θόλος, ut est 
apud Hesyrhium, στρογγυλοειδὴς οἶχος, seu ut "5ὶ 

6) 


L] 


9181 


DU CANGII 


2188 


e. Y . . . . » . 
apud Isidorum ct Papiam, eminens. rotunditas et [a- A Alque hzc quidem testudo ita parieti tereti iinpo- 


stigium templi. Ugutioni proprie quidem tolus est 
velut scutum breve, quod in medio lecti est, in. quo 
trabes coeunt. Cujusquidem vocis meminit Vitruvius, 
iv, 7, tametsi de significatione inter se dissentiant 
iliius interpretes. Tholo fastigiatum dixit Paulinus: 
el vetus epigramma in Asclepiodotum Anthol. 
Gr. ww, 48: Κοῖλον ἔρεισμα θόλου eleganter appel- 
lavit parietes in orbem interius circumductos, qui 
testudinem sphzricam seu tholum sustinent. Ab 
ejusmodi tholis dicrum θολωτόν magni palatii tri- 
-&linium, ab Anastasio Dicoro exstructum, ut refert 
Zonaras ; quod idem esse constat cur trullo, in quo 
habita sexta syrtodus, ἐν τῷ σεχρέτῳ τοῦ θείου παλα- 
τίου τῷ λεγομένῳ τρούλλῳ, ut habent Acta ejusdem 
synodi ; quod quidem triclinium a Macario Ancyrano 
dicitur fuisse οἶχος περιφανὴς ἐν xaAQ τῶν βασιλέων 
ΚΠ παλατίῳ κείμενος. Dasilica nuncupatur ab Ana- 
stasio bibl. in Agathone PP. p. 54, οἱ palatium in 
Leone Il, p. 56. [ta ab eadem figura domum quam- 
dam in urbis conspectu τρούλλου nomine donatam 
scribit Leo Grammaticus p. 455. Tradit Procopius 
hemispharii testudinem eatenus de industria 
sursum tenuari ac deficere ut per ipsius aperturas 
lux intret affatim : Καὶ διαλείπει τὸ οἰκοδόμημα χατὰ 
βραχὺ, ἐξεπίτηδες παρειμένον τοσοῦτον ὅσον τοὺς 
χώρους, οὗ δὴ τὸ διῃρημένον τῆς οἰχοδομίας ξυμ- 
6alvet εἶναι, φέγγους διαρχῶς ἀγωγοὺς εἶναι, Rein 
mirandam, inquit Silentiarius, intueri licet, ut in- 


ni.ur, ut propter illius tenuitatem non (irm: inniti 
fabric: sed aurea catena de ccelo peudere videatur. 
Procopius : Τούτου δὲ τοῦ xux^otepou; παμμεγέθη: 
ἐπανεστηχυΐά τις σφαιροειδὴς θόλος ποιεῖτα: αὐτὸ 
διαφερόντως εὐπρόσωπον. Δοχεὶ δὲ οὐχ ἐπὶ στεῤῥᾶς 
τῆς οἰχοδομίας διὰ τὸ παρειμένον ἑστάναι, ἀλλὰ τῇ 
χρυσῇ σειρᾷ τῇ ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ ἐξημμένον χαλύπτειν 
τὸν χῶρον. Eadem propemodum habet de hemisphae- 
rio adis SS. apostolorum De «dif. 1, 4. In inte- 
riore tholi seu, ut vocant, trulle centro ac testu- 
dine Justinianus opere musivo Christum in Iride 
sedentem, orbem judicantis effigie, describi curavit, 
ut αὐτόπται testantur ; quemadmodum in Nova ec- 
clesia a se in palatio excitatze tholi testudine Chri- 
sti el angelorum ei adininistrantium effigies Basi- 
lius Macedo, ut auctor est Photius in illius descri- 
plione. In suprema vero, et qux exira eminet, 
Sophiani tholi parte positam fuisse crucem seu 
Σιγνόχριστον tradit Silentiarius, part. n, v. 78 : 
᾿Αχροτάτης δὲ 
Σταυρὺν ὑπὲρ χορυφῦς ἐρυσίπτολιν ἔγραζφε τέχνῃ. 
94. Immensam hemisphzrii ac stupendam altitw- 
dinem praedicat his verbis Evagrius : Θόλος ἐστὶν 
ὁ τῶν ἀναχτόρων νηὸς, τέτταρσι μετεωφιζομένη 
ψαλίσιν, ἐς τοσοῦτον ὕψος ἐπαιρομένη ὡς ἕνερθς μὲν 
τοῖς ἀτενίζουσι δυσέφιχτον εἶναι τοῦ ἡμισφαιρίον 
ἀποπεράτωσιν, ὕπερθε δὲ τοὺς γινομένους μτδαμῇ 
πειρᾶσθαι, εἰ χαὶ μάλα τολμητῆς τις εἴη, ὑποχύπτειν 


terne latior sensim deficiat, et in orbem veluli c&- ΓΟ xot ἐς τὸν πυθμένα τὰς ὄψεις παραπέμπειν. Eam 


lum convolvatur testudo, part. un, v. 78 : 


“Ἔστι δ᾽ ἰδεῖν μέγα θάμδος, ὅπως κατὰ βαιὸν ἰοῦσα 
Εὐρυτέρη μὲν ἔνερθεν, ὕπερθε δὲ μεῖον ἀνέρπει, 
Ὡς πόλος ἡερόφοιτος. 

Ita etiam Agathias, ubi de hemisphazrio : Καὶ γέγο- 
νεν ἐντεῦθεν εἰχότως ἰθύτερος μὲν xaX εὐεπίστροφος 
xal πανταχόθεν τῇ γραμμῇ ἐξισάζων, στενώτερος δὲ 
καὶ ὀξυτενὴς χαὶ οἷος οὐχ οὕτω λίαν ἐχπλήττειν τοὺς 
θεωμένους ὡς πάλαι, πολλῷ δὲ ὅμως πλέον ἐν τῷ 
ἀσφαλεῖ βεθδηχέναι. lla autem sensim tenuatur et 
deficit testudo, ut cymbali figuram effingat el χυμ- 
δαλιχῶς circinala sit, uL est apud anomyium : sic 
enim secundo exstructam prodil, ne rursum cade- 
ret, ἵνα μὴ πάλιν ταχέως πέσοι. θυ quidem ci- 
4erarum trullarum vel tholorum forma etiam fuit, 
wt nempe inferne latiores sensim in sphaeram de- 
sinerent atque adeo ovi formam referrent; unde 
“ἡμυτά vel ὠοτά dicta sunt. ejusinodi zdifieia, ul il- 
.]ud quod ὠωτόν appellat loles, p. 172, seu ὥατον, 
uti praefert editio Regia, et in palatio exstitisse nar- 
rat; quod illud idem est quod antea θολωτόν et 
ποοῦλλον Moon Cum igitur sphere speciem 
quodammedo ' Miberet, ideo σφαίρας nomine do- 
natur a Zonara non semel, οἱ aliis : nam et trul- 
lam instar sphazerz ubique sinuari dixit Silentiarius, 
v. "4 : 


Ἔνρομένη δ᾽ ἑφύπερθεν ἐς ἄπλετον ἡ ἐρα πήληξ 
ΠΠὰ “τοϑι μὲν conl ἑλίσσεται, οἷα δὲ φαιδρὸς 
θυρανὸς àp olli ai: δόμου oxénag. ᾿ 


eM 
b" . 





autem altitudinem a pavimento ad centrum lremi- 
spherii seu tholi mediam testudinem esse pedum 
180 tradit idem scriptor : Τὸ δὲ βάθο; ἀπὸ τοῦ 
xívtpbu τοῦ ἡμισφαιρίου μέχρις ἐδάφους ποδὼν pr. 
Neque dissentit Joannes Gravius Anglus, ipse αὑτό- 
πτῆς, in Praefatione ad Tabulas geographicas Nas- 
sir-Eddini Perse, scribens accepisse se a Turcis 
Ulug Beigum, przeter alia instrumenta mathematica 
exaclissima, qux paraverat, quadrantem stupenda 
molis construxisse, cujus radius altitudinem sum- 
mi fornicis templi S. Sophie adzequaret : Quee. etsi, 
inquit, dictu incredibilia (nam testudo hemispherrii 
crntum octoginta pedes Romanos superat) illi tamen 
Persas fide dignos hec eadem narrantes sepius au- 


D divisse contenderunt. Ad eam porro altitudinem 


eductug potissimum tholus, cum post illius casum 
denuo instauratus est. 

595. Anno quippe Justiniani Z2, cum crebris terree 
motibus concussum hemisphzrium rimas ageret, 
tandem pars illius orientalis concidit, et ciborium 
et sacram mensam una cum ambone contrivit. Àn- 
num, mensem et diem casus trullze describit Theo- 
phanes : Τούτῳ τῷ ἔτει, μηνὶ Mato C, ἡμέρᾳ v, 
ὥρᾳ πέμπτῃ, φιλοχαλουμένου τοῦ τρούλλου τῆς Με- 
γάλης ἐχχλησίας (ἣν γὰρ διεῤῥηγμένος &x τῶν vevo- 
μένων σεισμῶν, ἐργαζομένων τῶν Ἰσαύρων) ἔπεσεν 
τὸ ἀνατολιχὸν μέρος τῆς προῦποστολῇς τοῦ ἀγίου θυ» 
σιαστηρίου, χαὶ συνέτριψεν τὸ χιδώριον καὶ τὴν ἁγίαν 
ξράπεζαν xal τὸν ἄμέωνα, Ad hunc hemispbzerii 


$159 


DESCRIPTIO S. SOPHLE 


4.90) 


easum spectant ctiam versus Pauli Silentiarii , A liqui duo superiorum totidem aularum testudines ; 


part. i, v. 52: 

Ἤδη μὲν σθεναροῖσιν ἐπεμδαυῖα θεμείλοις 

Σταίρης ἡ λιτόμοιο κατήριπε θέσχέλος ἅ τυξ, οἷο,, 
et v. 141: 

O5 vào ἀποτμηγέντος ἐριχνέ poto xzprivou 

*DxAao:v. 

Collapsum igitur vel certe labefactatum hemisphz- 
rium non modo de novo instáuravit Justipianus, 
sed etiam in majorem altitudinem extulit, Isidoro 
juniore Milesio usus architecto, Isidori, qui 2dem 
Sophianam primum exsiruxerat, nepole, cujus me- 
minit Procopius, De edif. n, 2; obierat enim An- 
themius. Agathias : Τύτε δὲ αὐτὸν ὑπὸ τοῦ χλόνου τὸ 
μεδαχίτατον μέρος τῆς ὁοοτῦς χαὶ ἅπαντα ὑπερθάλ- 
λὴὸν ἀποθδεδ)ληχότα ἐπεσχεύασέ τε αὖθις ὁ βασιλεὺς 
βεδιιότερον χαὶ ἐπὶ μεῖζον ὕψος ἐξῆρε. Quam qui- 
dem majorem altitudinem 95 pedum esse tradunt 
fcriptores omnes. Theophanes : Βασιλεὺς ἔγειρεν 
ἔλλους πινσοὺς xal ἐδέξατο τὸν τροῦλλον, χαὶ οὕτως 
ἐχτίσθν, ὑψωθεὶς πλέον εἴχοσι πόδας εἰ: ἀνάδασιν 
ἐπάνω τοῦ πρώτου χτίσματος. Zonaras : Ὅθεν λέγεται 
χαὶ τὸν τροῦλον προστάξει τῶν βασιλέων χαθαιρεθῆναι 
xai αὖθις ἀνεγερθῆναι ἐπὶ πόξας εἴχοτι χαὶ πέντε 
μετεωρότερον, χαὶ χαθιερωθῦνα: παρὰ Εὐτυχίον τοῦ 
πατριάρχου τὺ δεύτερον. Ex quibus apparet qus 
fides adhibenda sit nugacibus ac imperitis evi ex- 
Iren Greculis, scribentibus ulnis dunia*at quin- 
áccim a priori alitudine excisis hemispharium rur- 
tum 2dificatum, in quibus est Glycas : ᾿λνεγείρε- 
ται αὖθις, πεδεινὸς δὲ λειπόμενος πρὸς τὸ πρῴην 
ὀργυ!ῶν ιε΄, Eadem habent Anonymus et Codinus. 
Cum igitur Evagrius hemispherii altitudinem a 
pavimento ad illius ceutrum pedum 180, Gvllius 


vero al/itadinem ἃ summa curvatura arcuum us-, 


que ad pavimentum 142 pedum esse tradant, vi- 
detur confici bemispharii ipsius altitudinem esse 
$8 pedum. Nam Turcus, perquem xdem Sophianam 
metiri curavit Gyllius, hemispharium non mensus 
est ; qui sirecle mensus esset illius altitudinem, eam 
80 altitudine quam tradit Evagrius parum discrepare 
comperisset, ut GylJius quidem existimat; quanquam 
hoc longe altivs esse par est credere, si latitudini 
altitudo respondeat (Cum denique anno mundi juxta 
Grecos 6194, indicliono 15, mense Octobri ex 
terrz motu suceussa pleraque urbis templa ac :zdi- 
Ecia corruissent, ipsiusque hemisph:erii Sophiani 
[ars, hanc imperator Basilius Bulgaroctonus rur- 
sum ínstauravit, δαπανήσας εἰς μόνας τὰς μηχανὰς 
τοῦ ἀνόδου, δι᾽ ὧν οἱ τεχνῖται ἱστάμενοι xal τὰς ὅλας 
ἀναγομένας δεχόμενοι ᾧχοδόμουν τὸ πεπτωχὸς, χρυ- 
6lou xsvtnváp:a δέχα. 114 Scylitzes et Glycas. 

$6. Ex singulis porro pilis, uti supra ex Gvllio 

Stendimus, duplices arcus nascuntur in templi 
latitudinem porrecti, ita ut eorum alterum cornu 
conquiescat in muro extrinsecus obnitente majo- 
ribus pilis, a quibus quatuor arcus in utrumque 
parietis latus emittuntur, duo quidem inferiorum 
trium sóülarum coneamcerationein sustinentes, re- 


quarum látera sihgularuni pártim adhituntur ad 
àreus, parlim ad parietes, partim ad columhas. 
Quippe cum ex crebris terr: motibus ve] póndere 
hemispbarrii pile majores quatuór laborarent, ex- 
Siructi sunt muri quatuor longi plus viginti pedes; 
lati plus octo, in altitudinem majorum pilarui 
assurgentes, quibus vice ἐρεισμάτων utrumqué 
latus zedi$ pertinen$ ad septentrionem et 4d meri- 
diem przfuleitur ac prsmunitur. Ejusmodi pild- 
tum seü pessorum vel pissorum fulcimenta παρα- 
πίστια vocant libri Basilicon ad leg. 14 cod. De 
opcrib. publ. tanquam πεσσοὺς adjunctos ad muros 
ipsos fulciendos ; quo loco frustra Cujacits in Pd- 
ratilis 1202713512 legendum censet. Ea fulcimentd 
ut et quatuor, qu£ iis adnituntur, cochlbas, Ju- 
stiniano as-ribit Cedrenus : 'Ezoinct& δὲ xoY τοὺς 
ἔξυ» τοῦ v205 xazívavtt τῶν ἔσω πινσῶν τέσσαρας 
Χοχλίας, οὺς ἀπὸ γῆς φυτεύσας μέψρι τοῦ τρού- 
)oo ἀνεδίδασεν, ἔρξισμα τούτους τῶν ἀψίδων γὰχτὸ 
ἐργαπάμενος, 

$7. In ipsa :de Sophiana ad meridiem et septeri- 
trionem bin: procurrunt porticus duplices, infe- 
riores scilicet et superiores, secundum ipsius lon- 
gitudinem, columnis marmoreis prxgrandibus &í» 
stentat:e, qux zdis latitudini nihil officlüht. Pro2 
copius : Στοαί τέ εἶσιν ἐχατέρωθι δύο, οἰχοδομίαν 
μὲν τοῦ νεὼ οὐδεμίαν διειργόμεναι, ἀλλχ xal μεῖς 
ζον αὐτοῦ ποιοῦσαι τοῦ εὔρους τὸ μέτρον, xaX τῷ 
μήχει μέχρι ἐς τὸ πέρας ξυνεξιχνούμεναι, τὸ δέ vi 
ὕψος καταδ:ἐστερὰι. Cameratze atque auro decorat 
sunt, alteraque precantibus viris assignata, inferio? 
nempe, altéta, quz et superior, feminis, nihil ha- 
bent disparile, nihil diversum : Καὶ αὐταῖς fj τε 
ὁροφὴ θόλος χαὶ ὁ γρυσὸς ἐγχαλλώτρσμα. Ταύταιν 
δξ ταῖν στοαΐῖν ἁτέρα μὲν τοὺς ἄνδρα; ἐὐχομένους 
διακεχλήρωται, γυναιξὶ δὲ ταὐτὸ ποτουμέναις ἡ ἄλλὴ 
ἀνεῖται, οίς., porticuum Istarüm inferiorum pluteos 
(ita enim appellat Vitruvius, v, 4, superiotum ab 
inferioribus columnis intersepta) sustentant non 
modo quz recto ordine dispositze sunt. column: 
marmore2 , sed eiiam quatuer alis validiores viri- 
dis coloris, czeteris tamen vicinis altitudine inferio- 
res, gynzconitides seu superiores porticus, aique 


D adeo inferiorum testudines, in ipso sui medio, 


binz ab utroque latere fulciunt. Paulus Silentia- 
rius, part. it, v. 155 : 


Αἰθούσης χατὰ μέσσον ἐρείσατο... ylouz 
Klova; ᾿Ανθέμιος πολυμήχανος --- 

---- ἀλλ᾽ ἐνὶ μέτροις 
ἉΓἠχεὸς ἐγγυτέρων μὲν ὀλίξονες" &x δὲ τιθήνης 
Τῆς αὐτῆς χλοεροῖσιν ἀποστίλθουσιν ἀώτοις, 
᾿Αἡ)λὰ γὰρ οὗ στοιχηδὸν ἐπισχερὼ εὔποδας οὗτοι 
Πυθμένας ἐῤῥίζωσαν, ἐφεδρήσσουσι δὲ γαίῃ 
᾿Αντίοι ἀλλήλοισιν δύω δυσὶν, ὧν χατὰ xópat; 
Τετραπόροις σειρῇσιν ἐπιλιχθεῖσα κεραίη 
Νῶτον ὑπεστέριξε γυναιχείοισιν ἐδέθλοις. 


Ejusmodi columnas mole sua ceteris majores, quie 
non tam ad ornatum excitantur quam ad fulcien- 
das superiores pórticus, πεσσούς ctiam appellare 
videtur Euséblus De Vita. Cónstantini, 1n, 36, y 


2191 


bus enim interioribus verba faciens al δ᾽ ἄνω τῶν 
ἔσωθεν ὑπὸ πεσσυῖς ἀνηγείροντο. 

58. Porticus superiores, feminis precantibus 
.addirtze, ut plurimum catechumeniorum vel cate- 
chumenorum nomine donantur a scriptoribus, non 
quod in iis unquam catechumeni consliterint, sed 
quod divinos, qui a sacerdotibus et cantoribus 
coneinebantur, hymnos ibi auditu exciperent mu- 
lieres; unde χατηχούμενα loca Dei verbo officiisque 
ecclesiasticis audiendis superne exstructa recte viri 
docti interpretantur. Leo, Nov. Lxxin : Ἐν τοῖς τῶν 
ixxXrouoy ὑπερῴοις, ἅπερ ὁ πολὺς ἄνθρωπος χατη- 
χούμενα χαλεῖν ἔγνω. Hinc ascendere in catechu- 
mena apud Constantinum Porphyrog. De adm. imp. 
c. 99 extremo. Anastasius Bibl. in Collectaneis : 
Et ascenderunt ad eum in catechumenium ecclesie 
ipsius monasterii. Cantacuzenus, 1, 41 et ex eo Co- 
dinus, Deoff. c. 17, n. 45 : "Avstaty εἰς τὰ λεγό- 
μενα χατηχούμενα. Nicetas in Alexio, l. i, n. 2 : 
Παρὰ τῶν ἐπάνωθεν τοῦ χατηχουμενίου ἱσταμένων, 
ubi perperam Wolfius χατηχουμένιον locum ubi 
catechumeni instiluuntur vertit; quo in errore ver- 
satur etiain Meursius. Nam etsi Simeon Thessalo- 
nicensis opusc, contra Hxreses τὰ χατηχουμένεια 
τῶν χατηχουμένων οἶχον inlerpretatur, id intelli- 
gendum est de statione catechumenorum in ec- 
clesia vel certe in narthece. Ὑπερῷα nude non 
semel appellantur superiores istz* porticus Soplia- 


nz. Evagrius : Στοαὶ δὲ τῶν λελεγμένων ὑπερῴων (c 


ἕνερθε χίοσι χαὶ ψαλίσι μιχραῖς τοσοῦτον ἔργον ἀπο- 
περᾶτοῦνται. δίς ὑπερῷα τοῦ μεγάλου ναοῦ dicuntur 
Nicetze Paphlagoni in Vita Ignatii patr. CP., ὑπερῷα 
“ἧς γυναιχωνίτιδο; Procopio, ἕμδολοι τῶν γυναι- 
κωνίτων Codino. Paulus Sileniiarius de iisdem 
part. 1, v. 256 : ' 

Ἐνθάδε θηλυτέρων ὑπερώϊα χαλὰ νϑήσεις. 


οἱ part. n, v.125 : 
“Ἔνθα γυναιχείων ἀναφαίνεται ἔνδια θώύχων. 


Catechumeni Sopbiani meminit preterea Tgnatius 
Diacon. in Vita Nicephori patr. CP., n. 69, illudque 
τὸν τοῦ μεγίστου νεὼ περίπυστον χατηχούμενον 
vocat. Át sequior Grzcia utramque porticum infe. 
riorem et superiorem catechumenorum nomine 
donavit, ut advertere cst ex Anonymo, De locis 
Hierosol. c. 4 et Codino in Descr. S. Sophie , qui 
inferiores τὰ πρῶτα χατηχούμενα, superiores δεύ- 
τερα κατηχούμενα nuncupat, uli supra a nobis 
observatum. Utraque, inferior scilicet et superior, 
ut est in Itinerario D. Saligniaco. Superiores vero 
ji tholi modum camerate sunt. Silentiarius, 
part. 1, v. 251 : 
Σχῆμα θόλου φορέουσιν, ὃ νειόθεν ἔστιν ἰδέσθαι. 


lta enim restituenda lacuna ex Procopio, ubi agit 
de supericribus porticibus : Καὶ αὑταῖς ἡ ὁροφὴ 
θόλος, In modum scyphi testudinatas habet Ano- 
nymus : "'Aveye[pavteg δὲ τὰς ἀψῖδας τῶν ὑπερῴων, 
τῶν t€ δεξιῶν xal τῶν εὐωνύμων, xai ταύτας 


DU CANGII 
descriptione templi -Hierosolymitani : de portici- A σχεπάσσντες 


| 9102 
σχυφιχὰς ἀψῖδας. Ubi σχν φικὰς idem 
valet ἃς χυμθαλιχὰς, scyphi aut cymbali instar. 
Superiorum istarum  porticuum intercolumnia 
pluteis muniuntur marmoreis, altis quatuor pedes, 
quibus incumbentes vident interiorem zxdis partem, 
tam infernam quam supernam. Paulus Silentiarius, 
part. i, v. 265 : 

Πάντα δὲ θεσσαλιχοῖο μεταίχμια x'ovoz ἀνὴρ 

Λαϊνέοις ἔφραξεν ἐρείσματιν, ἔνθα χλιθεῖσαι 

Ἐξργοπόνους ἀγχῶνας ἐπηρείσαντο γυναῖχες. 
His consentanea habet Evagrius, de lateribus me- 
ridionali et septenirionali τοῦ ναοῦ scribens : 
ὑπερῷά τε μετεωρίζουσιν ἑτέροις παραπλησίοις 
κίοσι, προχύπτειν τοῖς βουλομένοις διδόντες ἐς τὰ 
τελούμενα. De similibus plateis interpositis sie 


b Paulinus, dum agit dc porticibus atrii ; 


Sed circumjectis in porticibus spatiari — 

Copia larga subest, interpositisque columnas 

Cancellis fessos incumbere. 
Quod vero ait Evagrins, pluteis incumbentibus 
mulieribüs divina sacrificia intueri licuisse, id in- 
telligendum est de loco sacrificii ac bemate : nam 
dum illud peragebatur, velum statim ad interco- 
lumnia subducebatur, neque iis capita aut oculos 
ad illa inspicienda promittere sub anathematis 
pena fas erat. Id omnino colligere est ex Vita 
S. Basilii, qux»e Amphilochio tribuitur, qui ritus 
illins auctor fuisse videtur. Nam eum mulierculam 
impudice sibi subministranti diacono annuentem, 
dum de catechumeniis in altare prospiceret, ad- 
vertisset, vela in catechumeniis appendi precepit : 
Βῆλα παραχρῆμα ἐχέλευσε χρεμασθῆναι, διαστει- 
λάμενος ταὶς γυναιξὶν ὡς εἴ τις ἔξω τῶν βήλων ὀφθῇ 
διαχύπτουσα τῆς θείας λειτουργίας γινομένης, 
ἐξωθεῖσθαι τῆς ἐχχλησίας xa ἀκοινώνητον μέ- 
νειν. In catechumeniis, ac dextra eorum potissimum 
parte, coactas synodos non semel legimus. Octavam 
enim synodum ἐν τοῖς δεξιοῖς μέρεσι τῶν χατηχου- 
μενείων τοῦ περιωνύμου ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ 
δοφίας celebratam fuisse auetor est Nicetas Pa- 
phlago in Vita Ignatii patriarche CP. exstat. spud 
Leunclavium in Synopsi Basil, decretum &ynodi, 
προχαθημένου τοῦ ἁγιωτάτου Ἰωάννου πατριάρχου 
ἐν τοῖς δεξιοῖς μέρεσι τῶν κατηχουμενείων, συνεδρια- 


D ζόντων αὐτῷ πανιερωτάτων μητροπολιτῶν. Eam- 


dem inscriptionem pra/fert Michaelis Cerularii pa- 
triarchz de projecto pittacio decretum , apud Alla- 
tium, dissert. 2, De lib. eccl. Grec. In cateelhiume- 
niis denique Sophianis quandoque coactam plebem 
narrat Paulus Diaconus , Histor. misc. |. XxX1, nec 
mirum, cum ampla admodum tum latitudine tum 
longitudine essent, uti mox ex aularum ad. alas 
ναοῦ exsistentium descriptione colligere est. Porro 
magnam porticum, quz una cum bemate et tecti 
parte ex terre motu corruerat, anno antequam 
Joahnes Cantacuzenus Byzantium cepisset, instau- 
ravit primum Anna imperatrix , Andronici Palzo- 
logi vidua; eui postmodum operi ipse Cantacuze- 
nus ac denique Joannes Paleologus imperatores 


3193 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2194 


oxtremam inanum imposuere. Rem pluribus narrat A cundam a pariete cxleriori vergente ad septentrio- 


ldem Cantacuzenus, ἵν, 4. 

99. Neque tameu recta linea procedunt ir. inte- 
riore zde porticus. Nam inter quatuor majores 
pilas ab utroque latere, ad meridiem οἱ ad septen- 
trionem, ita velut al:e appensz sunt jres aul: in- 
feriores et totidem superiores, ut ab imo pavimento 
pars illa zedis interior οἱ media, ingens et vacua, 
procedat quadrata usque ad curvaturam superio- 
rum aularum, deinde intra octo pilas in ovatam 
formam contrahatur, usque ad curvatüram qua. 
tuor arcuum sustinentium hemispharium. Unde fit 
uL si pars illa consideretur comprehensa intra pilas 
et cólumnas, sit forma ovata; si vero tam intra 
quam extra pilas perspiciatur, sit quadrata. Aulas 
istas cubicula vocant scriptores, quorum usum de- 
scribit Paulinus, epist. 12, ubi de templo S. Felicis 
Nolano : Cubicula intra porticus quaterna longis ba- 
silice lateribus inserta, secretis orantium vel in lege 
Domini meditantium, preterea memoriis religioso- 
rum ac familiarium accommodatos ad pacis &terne 
requiem locos praebent. Anastasius in Sergio PP : 
llic tectum εἰ cubicula universa in circuitu basilic 
D. Pauli apostoli — studiosius renovavit ac reparavit. 
Ejusmodi cubieulorum non semel alibi meminit, a 
quibus capellarum nostrarum, uli nunc appellantur, 
origo videtur desumpta. Οἰχίσχοι dicuntur S. Nilo 
aid Olympiodorum przfectum in Descriptione tem- 
pli 3b eodem Olympiodoro exstructi : "Ev δὲ τῷ 
κοινῷ οἴχῳ πολλοῖς xaX διαφόροις οἰχίσχοις διειλημ- 
μένῳ ἀρχεῖσθαι ἔχαστον οἰχίσχον πεπηγμένῳ τιμίῳ 
σταυρῷ, elc. Forma aularum seu cellarum , quas 
dixi (verbis utor Gyllii) cingere utrumque latus, 
talis est. Ex tribus lateribus δ] quadrate sunt ; 
cx quarto latere quod intuetur interiorem zdis par- 
tem, figuram templi sequitur, quod obrotundam 
ellicit pilarum et columnarum dispositio. Sustinetur 
arcubus et columnis concameratio aularum, qua- 
rum describam duntaxat tres, quibus cognitis cz- 
terz: omnes simili forma esse cognoscentur. Inci- 
piam a tribus superioribus sitis in latere templi 
septentrionali, quarum prima est in angulo Intuenti 
septentrionem et orientem. Ejus duo latera exte- 
riora surgunt a muro et desinunt in arcum. In la- 
terum medio columne tres sunt quadratz loco pa- 
rielis, nempe fenestrarum parastades, quarum sca- 
pus habet perimetrum quinque pedum et unius 
dodrantis. Supra easdem cminent'aliz'tres quadra- 
t»2:hze omnes sunt marmoris alibi in colorem 
glaucum vergentis. Latus pertinens ad interiorem 
zdis partem habet sex columnas virides, subjectas 
arcui sustinenti quartam partem sphzer: orientalis, 
quarum imus scapus ambitum habet septem pedum 
et octo digitorum. Earum intercolumnia, diastyli 
dsspositione distincta, lata septem pedes et unde- 
cim digitos, pluteis muniuntur marmoreis, altis 
qvatuor pedes, quibus incumbentes vident inte- 
riorem zdis partem, tam infernam quam super- 
nem. Lotus interjectum inter primam aulam ct 50- 


B 


C 


D 


nem, usque ad pilam magnam sustinentem arcuin 
hemisph:rii, largum est quadraginta quatuor pe- 
des, quorum partem possident pile, partem arcus 
surgens a tergo pile sustinens hemisphzrium ; quo 
toto patente, lato juxta pavimentum viginti pedes, 
transitur a prima aula ad secundam aulam. Reli- 
quam lateris inter primam et secundam aulam in- 
termedii partem, latam viginti quatuor pedes. 
occupant pile arcus et murus surgens velut ala 
usque ad concamerationem hemisplierii. Secun- 
die aul: concameratio extrema sustinetur arcubus 
et parietibus : media vero nititur quatuor columnis 
albis ad glaucum colorem accedentibus, quarum 
scapus in ambitu complectitur septem pedes. Se- 
cuuda sive media aula quadrata est, cujus duo 
latera sustinentur partim inuris partim arcubus, 
quorum alterum cornu nascitur ἃ tergo duarum 
magnarum pilarum sustinentium magnum hemi- 
sphzrium, alterum sustinetur pilis orientibus eu 
interiori parte murorum alarium fulcientium pilas 
majores. Ilujus secundz sive media aulz latus ex- 
terius loco parietis habet octo columnas quadratas, 
quarum perimeter est sex pedum. In earum medio 
est magna pila : inter columnas eas parastadum 
vicem prestantes sunt fenestre. Praeterea supra 
casdem columnas exsistunt pile parastadum vicem 
praebentes superioribus fenestris, quee tam supe- 
riores quam inferiores, numero sedecim, aulam 
hanc mediam illustrant; cujus latus vergens iu 
latus interius sex viridibus columnis ornatur. la- 
rum intercolumnia habent pluteos similes pluteis 
prima aule. Camera media sustinetur columnis 
colorem medium inter album et glaucum prz se 
ferentibus, in quadratum ordinem dispositis, qua- 
rum dus stant non longe a latere exteriori, reliquae 
dus parum absunt ab interiori latere ornato sex 
columnis. Ex hac media aula exitus patet in ter- 
tiam, per areum tam late pateniem quam alterum, 
per quein aditus est a prima aula in secundam. 
Tertia aula similis est primx aule longitudine, 
fenestris, parastadibus, columnis ; quibus quatuor 
suslinetur ejus camera, et latus interius sex viridi- 
bus. Jam vero inter pilas duas, quibus sustinetur 
quarla pars sphare occidentalis, exstant quatuor 
culumnz virides, eedemque binz inter se conjun- 
cix :inter has intercedunt sex columelle virides 
lonicz. Hactenus Gyllius. 

40. [n istarum aularum superiorum una impera- 
trix consistere solebat, cum divinis officiis intererat. 
Id diserte tradit Evagrius, ubi de columnis Thes- 
salicis, quz ad septentrionem et meridiem utrum- 
que arcum septentrionalem et meridianum sufful- 
ciunt : Ἐν δεξιῷ δὲ xal χατὰ τὸ εὐώνυμον xlove; 
αὐτοῖς περιτετάχαται Ex Θετταλοῦ λίθου πεποιημέ- 
vot "ὑπερῷα δὲ μετεωρίζουσιν ἑτέροις παραπλησίο:ς 
xíost, προχύπτειν tol; βουλομένοις διδόντες ἐς τὰ 
τελούμενα, ὅθεν χαὶ ἡ βασιλὶ; παροῦσα ταῖς ἑορταῖ; 
τῷ ἱερουργίᾳ τῶν μυστηρίων ἐφίσταται. 


£105 
- M. In hanc 
sistit quatuor cochleis, quas dixi ad fnlciendas qua- 
[80Γ majores pilas una cum muro opposuisse Justi- 
pianum, cum collapsum hemispharium denuo in- 
gtauràvit. Κοχλίας Cedrenus appellat loco supra 
descripto, n. 56, sed non satis proprie, inquit Gyl- 
lius, cum magis in anfracluum normalium quam 
cochlearum modum gradus surgant : quinque enim 
ab anfractibus ab imo ascenditur, non exasperatis 
in gradus, sed in mollem clivum substructis ex 
amplis mensis marmoreis. Horum quinque anfra- 
ctum singuli alti undeviginti pedes et sesquipe- 
dem, lati quinque pedes; ex quibus patet pavi- 
ynentum superiorum porticuum seu γυναιχων!ετίδων 
a pavimento et solo :xdis ad altitudinem pedem 97 
et sesquipedis eductum, proindeque reliquam «dis 
altitudinem ad summam curvaturam arcuum 45 
pedum et sesquipedis fuisse, siquidem, ut observat 
Gyllius, tota templi altitudo a pavimento ad illam 
curvaturam est 142 pedum. Anfractibus istis suc- 
cedunt alii anfractus usque-ad templi teclum, non 
clivis molliti, sed in gradus fracti. Per hos igitur 
anfractus et cochleas adeuntur auke οἱ porticus 
superiores et summ:e templi partes. Totam hanc 
graduum sericm λαδύρινθον ἀνάζοντα εἰς τὰ ὑπερῷα 
τῆς ἸΕχχλησίας, vocat Scylitzes, p. 805. Mewninil 
preterea Paules Diaconus, 1. xxui Historic Miscelle 
àsecnsus in catechumenia per /Eneam portam : 
Processit autem et imperatriz. Eirene, cum praces- 
eissent imperatores, sceptris obsequentibus per scho- 
las antelatis; et. ascendentibus per aenea porte. as- 
censum in catechumenia ecclesie, non exiens in. pla- 
team. Emboli, etc. Ubi platea Emboli videtur csse 
inferior porticus. 

43. In inferiore porticu meridionali exstitit zedi- 
cuia vel aula, in qua imperator, cum sacrorum li- 
brorum lectionem auditu excipiebat, consistere s0- 
lebat. Ait. enim Silentiarius stare ad meridiem 
porticum marmorcam, septentrionali omnino simi- 
lem : sed illam habere quiddam amplius : muro 
enim seclusum locum servarc, ubi imperatores sa- 
crorum librorum lectionem auditu excipiunt. Sic 
Ille part. it, v, 161: 


Ἔχει δέ τι πλέον $6: 
Τείχει γάρ τινι χῶρον ἀποχριθέντα φυλάσσει 
Αὐσονίων βχσιλῃϊ, θεοστέπτοις ἐν ἑορταϊς, 
Ἔνθα δ’ ἐμὸς σχη πτοῦχος ἐφήμενος ἐθάδι θώχῳ 
ΔΙυστιπόλοις βίθλοισιν ἑὴν ἐπέτασσεν ἀχουήν. 


» quibus videtur posse colligi zediculam seu au- 
ani istam muris septam eam esse, qux etiamnum 
sial ad latus meridionale bematis, in qua summus 
Turcorum Sultanus consistit, dum sacra profana in 
sacro olim templo peraguntur, et ad quam per por- 
tam orientalem ex Saraio accedit. Atque inde do- 
cemur quid velit Codinus, De offic. c. 19, n. 4, dum 
ait imperatorem in ecclesiam Soplianam proce- 
dere, ibique sancti Basilii precationes seu illius 
librorum lectionem auditu excipere, juxta diaco- 
nicum ; ᾿Απέρχετα: εἰς τὴν ᾿Αγίαν Σοφίαν βασιλεὺς, 
͵ 


DU CANGII 


superam adis partem ascensus ex- 4 xai &xojst rap! αὑτοῦ τὰς τοῦ μεγάλου Βασιλείου 


2)0 ὃ 


εὐχὰς, πλησίον τοῦ διαχόνιχοῦ. Nam hic sumitur 
diaconicum pro conchula bematis, quz ad sinistram 
Seu ad latus meridionale majoris conch:e erat, ut 
infra probamus, atque adeo quie loco huic muro 
secluso proxima erat, in quo imperator consistere 
solebat, cum sacrorum librorum lectioni auditum 
suum praobebat. Incertum porro an alius eidem 
addictus esset locus in ecclesia, dum sacrosancte 
liturgize intererat, proindeque an eo loci assignata 
olim fuerit Theodosio imperatori a sancto Ambro- 
sio Mediolanensi episcopo in ecclesia sedes. Nam 
cum aliquando Mediolani Theodosius, more utique 
recepto, sacrarium ingressus post. donorum obla- 
tionem in eo consedisset, id :gre tulit Ambrosius; 


D consideransque eam consuetudinem vel ex assea- 


tatione vel ex ordinis inscitia esse natam, impera- 
tori in ecclesia locum assirnavit ante sacrarii can- 
cellos, ita ut populum imperator, imperatorem 
ordine sedis sacerdotes antecederent : Τόπον εἶναι 
τοῦ βασιλέως ἐν ἐχχληίᾳ τέταχε τὸν mph τῶν δρυ» 
φάκτων τοῦ ἱερατείου, ὥστε τοῦ μὲν λαοῦ τὸν xpa- 
τοῦντα τὴν προεδρίαν ἔχειν, αὐτοῦ δὲ τοὺς ἱερέας 
πρηχαθῆσθαι. Verba sunt Sosomeni, vii, 24, quibus 
consona habet Theodoritus, v, 17. Addit Theopha- 
nes ab eo tempore morem hunc invaluisse, ui dein- 
ceps imperatores extra bema cum reliqua plebe 
consisterent : "Ofev χαὶ μέχρι τοῦ νῦν χαλως ixpá- 
τηὴσεν τὸ ἔθος, ἔξω τοῦ θυσιαστηρίου τοὺς βασιλεῖς 


ς ἴοτασῆαι μετὰ τοῦ λαοῦ. Et Nicephorus Callistus, 
Ἃ. 5 . . 8 
xit, 41, ubi eamdeni rem recitat, sua. etiamnum 


slate id obtinere scribit, nempe ut imperator ad 
bematis cancellos sedeat. Αἱ si secundum Sozo- 
menum assignata fuit sedes imperatoris πρὸ τῶν 
δρυφάκτων τοῦ ἱερατείου, ante cancellos bemetis, 
non potuit consistere scu ἵστασθαι μετὰ τοῦ λαοῦ, 
quandoquidem populus in pronao cousistebat, ei 
inter cancellos beinatis et pronaum seg martbecem 
ναός, vel chorus clericis et cantoribus addictus, in- 
tercedebat, ut ex ipso Silentiario et aliis abunde con- 
&tat, Quodsi ante bematis cancellos constitit, eam 
sedem in solea stetisse necesse est, atque adeo im- 
peratorem non populum duntaxat sed etiam cleri- 
cos et cantores, quos populum canentem vocat Si- 


D lentiarius, prz:cessisse. Alque inde forte quidam 


sole namen inditum existimarunt, quod eo loci 
imperator in ecclesia solium suum haberet. Ut sese 
res habeat, banc sancti Ambrosii Constitutionem 
tanta cum animi devotione ac submissione exce- 
pere imperatores, ut Theodosius Junior et Valenti- 
nianus, in eo decreto quod exstat post concilium Ephe- 
Sinum, in hzc. verba prorumpant : Ad sacra. altaria 
munerum tantum offerendorum causa accedimus; δὲ 
cum circumseptum sacrorum adytorum ingressi sume, 
stalim egredimur, nec. quidquam ez propinqua diri- 
nilate nobis arrogamus. Nam etsi in concilio Laodi- 
ceno, can. 19, solis sacerdotibus, τοῖς ἱερατιχοῖς, 
εἰσιέναι εἰς τὸ θυσιχστήριον καὶ xowtovslv liceret, ia 
tamen mos invaluerat ut advta ingredi ad offerenda 


21:7 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2198 


dors imperatori liceret, ut colligitur ex synodo A ad 19 a. Mauricii. Addit przterea Cedrenus coro- 


Trullana can. 69, κατά τινα παλαιὰν παράδοσιν, in- 
quit Balsamon, quod ab ipso sancti Ambrosii avo 
obtinuisse par est credere. 

45. Jam vero quod ait Silentiarius illic sedere 
imperatorem θεοστέπτοις ἐν ἑορταῖς, id intelligen-. 
dum est de solemnioribus festivitatibus, in quibus 
ad majorem ecclesiam procedebat, quas numero 
duodecim fuisse videtur iuunuere Codinus, in Orig.; 
p. 91, ed. Meursiane, cum in czteris, in palatii 
sacris zdibus, divinis interesse officiis soleret. Ea 
autem festa majora θεοστέπτους ἑορτάς vocavit, 
quod in iis imperator corona redimitus sacris inter- 
esset. Theophanes de Justino imperatore : Ταῦτα 
μαθὼν μεγάλως ἤλγησε τὴν ψυχὴν, ὥστε xaV τῇ 
ἑορτῇ προξλθὼν ἐν τῇ ᾿Εχχλησίᾳ οὐ χατεδέξατο φο- 
ῥέσαι τὸ στέμμα f| τὴν χλαμύδα. Similia habet ἃ 51 
Justiniani : Ὃ δὲ βασιλεὺς οὐχ ἐφόρεσεν τὸ στέμμα 
ἐπὶ ἡμέρας μ', ἀλλὰ xal τῇ ἁγίᾳ Χριστοῦ γεννήσει 
τωρὶς αὑτοῦ προῆλθεν ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ. Apud Fran- 
cos nostros eun olim obtinuisse morem ut reges in 
majoribus anni festivitatibus in ecclesia coronati 
divinis officiis interessent, pluribus probavimus ad 
Joinvillam, dissertat. 5, atque inde eas festivitates 
curias coronatas aut dies corone appellatas fuisse, 
seu ἑορτὰς θεοστέπτους. Nam ut apud Latinos, 
Francos nimirum Germanos, Anglos et alios, in 
l;isce occasionibus inter ipsa sacra misse solemnia 
regum capitibus corona imponebatur ab archiepi- 


scopis aut episcopis, ut ex Anselino episcopo C 


iw epist. ad Ernddlphum priorem, Eadmero l. iv 
Hütor. Novorum, p. 105, lvone Carnot. epist. 606, 
67 et 84; et Baldrico, Chron. Camerac. "1, 55, 
colligitur, ita apud Byzantinos a patriarcha in zede 
Sophiana, ὅτε δημοτελὴς xoi μεγάλη ἐτύγχανε Δε- 
σποτικὴ ἑορτὴ, coronabantur imperatores aliqua ex 
iis corollis 4088 supra sacram mensain pendebant, 
qua peracta solemnitate in suum remittebatur ]o- 
eum, ut pluribus narrat Constantinus Porphyrogen- 
neia lib. De admin. imper. c. 15; cujus ritus origi- 
nem Constantino Magno aseribit, Neque extra istas 
ceremonias, ex illius edicto, fas eral imperatori 
coronam sibi imponere vel certe inde auferre , 
adeo ut Leonem Copronyii filium miserabilem vi- 


nam Heraclii, que 70 libris est zstimata, a fllio 
Heracleona in edem Soph:anam illatam, ubi ali: 
preterea appense erant corolle, ut idem Nicetas 
tradit in Alexio, l. πὶ, n. 6, ex quibus perspi- 
cuum fit coronas a principibus et magnatibus 
templis olim oblatas et supra sacram mensam 
appensas; quem morem e Latinis attigere prater 
Anastasium Domnizo, De Vita Mathildis comitisse, 
1, 2, auctor Relationis de thesauro Canusina eccle- 
sie, Leo Ostiens. Chron. Casin. m, c. ult., Petrus 
Diaconus ejusdem Chronici, wv, 90, et epistola 545 
ex iis quze habentur t. IV, Historie Francorum. Ap- 
pendebantur autem ut plurimum corolle istz: ad 


-ciboria; unde supra sacram mensam illas pepen- 


disse passim legimus. Anastasius in Leone IV papa : 
Nam et super ciborium obtulit coronas quatuor ct 
calices sedecim ex auro mundissimo. Hariulfus, 
Chron Centul. 1 : Super illa tria altaria habentur 
tria ciboria ex argento et auro parata, in quibus 
tres dependent corone, singule per singula ex aura 
gemmisque parat? , cum aureis cruciculis aliisque 
diversis ernamentis. Et Chronicon Trudon. 1. 1 : In 
medio ciborio pendentem coronam «ream  argente 
paratam. Ejusmodi coronas altari imininentes spa- 
noclistas seu. ἐπανωχλείστους et regna non semcl 
vocat Anastasius, p. 152, 159, 154, 146, 150, 174. 
Porro Paulinus, epist. ad Sever. conchz appara- 
tum describens coronas pariter in ea statuit : 

Crucem corona lucido cingit globo, 

Cui corona sunt corona apostoli, 

Quorum figura est in columbarum choro. 
Verum an priores imperatores in templo coronati 
sacris interfuerint, dubium facere videntur verba 
hxc Theodosii et Valentiniani. in Constitutiono 
quam modo laudavimus : Dei templum  ingressuri 
foris arma relinquimus, et ipsum etiam diadema de- 
ponimus ; et quo submissioris imperii speciem prefe- 
rimus, eo magis imperii nobis majestas promittitur. 
Sane etsi sedem sacram. coronati ingrederentur 
posteriores Augusti, cum tamen ad regias portas 
accesserant, coronas deponebant. Leo Grammaticus 
in Michaele : Μέχρι δὲ τῶν βασιλικῶν πυλῶν ἐλθὼν 
ὁ βασιλεὺς οὐχ ἀπέθετο τὸ στέφος, χαθὼς ἔθος ἐστὶ 


ke exitum ex ejusmodi statuti transgressione incur- D τοῖς βασιλεῦσιν, ἀλλὰ μετ᾽ αὐτοῦ εἰσῆλθεν μέχρι τῶν 


risse tradant idem Porphyrogenneta, Theophanes, 
Cedrenus, Glycas, Sigebertus et alii. Inter has au- 
tem corollas, qux:  sacrzx: mense imuminebant, prz 
celeris et operis elegantia et lapillorum pretio 
conspicua fuit illa quam a Constantino Maguo de- 
dicatam fuisse, prater Porphyrogennetam, refert 
N:cetas in Andronico Comneno, |. n, n. 1!, quan- 
quam id controversum video. Quippe plerique e 
scriptoribus Byzantinis Sophiam ex Justino Augu- 
sto viduam, et Constantinam Tiberii filiam, Mau. 
ricii Augusti conjugem, ipsi Mauricio magni pretii 
coronam obtulisse narrant, quam iile in Ecclesiam 
perlatam Deo consecravit. [ta Theophanes, Zona- 
f3$, Cedrenus, Anastasius et Paulus Diaconus 


ἁγίων θυρῶν. Hxc de corollis adnotasse intererat, 
cum et ad zdem Sophianam quodammodo perti- 
neant: nunc reliquam descriptionem proscquamur. 
44. Templi paviraentum pretiosis variique gene- 
ris marmoribus, tum porphyreticis subvirentibus 
tum reliquis roseo colore variegatis ac perpolitis, 
stratum conspicitur. Ánonymus : Τὸ δὲ ἔδαφος τοῦ 
ναοῦ χατεχόσμησε διὰ πολυτελῶν xat ποιχίλων μαρμά- 
pov, διά τε καὶ Ῥωμαίων πηγανησίων xai τῶν 
λοιπῶν ῥοδοποικίλων, χαὶ otifuca; αὐτά. His con- 
cinit Silentiarius, part. n, v. 248. 
49. Testudo vero opere imusivo ubique exorna- 
tur, ut ait idem Silentiarius, part. m, v. 251: 
Χρωσεοχολλήτους δὲ τέγος Ψηφῖίδα; ἐέργει, 


4199 

- "Qv ἄπο βαρμαίρουσι χύδην χρυσπόῤῥντος ἀχτὶς 
᾿Ανδρομέοισιν ἄτλητος ἐπεσχίρτησε προσώποις" 

sed et auro puro, ut vult Procopius : Χρυσῷ γὰρ 
&x(65f)«p. χατείληπται ἡ ὁροφὴ πᾶσα, χεραννῦσα 
κὃν χόμπον τῷ χάλλει. Νιχᾷ μέντοι ἡ £x τῶν λίθων 
αὐγὴ ἀναστράπτουσα" vel potius tessellis vitreis 
jnauratis, ut Anonymus : Κατεχρύσωσε τὰ ὄροφα 
ἐξ ὀελίνου χρυσοῦ λαμπρότατα. 

46, Quod ad tectum spectat, tradit idem Silentia- 
yius, part. 11, v. 108 in operienda 2de neutiquam 
lignis usum Justinianum, sed totam longis mar- 
goreis tabulis texisse 

Καὶ γὰρ ἄναξ πολύυμνος, € μὴ φύσις εὗρε χαλύψαι 
Δένδρεσι μηχεδανοῖσι, λίθων ἐκαλύψατο χύχλοις" 
(juo respexit Agathias, scribens Justinianum nequa- 
guam ligna adhibuisse, ne incendiis, ut prius cedes 
pbitoxia esset : Ὡς ἂν μὴ εὐκολώτατα πυρπολοῖτο, 
47. Adis interiora, inquit Gyllius, fulgent. claris- 
sina luce ob multitudinem luminum. Summus murus 
qai in orbem fertur inter quatuor summos arcus. et 
hemispharium, quadraginta fenestris lucem intromit- 
pit ; muruli arcubus subjecti illuminantur viginti sex 
fenestris, aul intermedic triginta duabus : in. sin- 
gulis extremis: aulis orientatibus lucent plus viginti. 
Pratereo duas occidentales et quatuor inferiores au- 
[as, tum duás partes sphaera, tum sacram adis par- 
(em solis sacerdotibus olim patentem. Sileo superio- 
rem porticum, etiam in. medium templum clarum. 
lumen emitientem; quarum omnium. lumina nume- 
rare omisi ob multitudinem. Atque eo spectant ista αὶ 
Procopii : Φωτὶ δὲ xat ἡλίου μαρμαρυγαῖς ὑπερῳφνῶς 
πλήθει, Φαίης ἂν οὖχ ἔξωθεν χαταλάμπεσθαι ἡλίῳ 
τὸν χῶρον, ἀλλὰ τὴν αἴγλην ἐν αὐτῷ φύεσθαι" xos- 
αὐτῇ τις φωτὸς πεέριγυσία εἰς τοῦτο τὸ ἱερὸν περιχέ- 
χνται. | 

48. Verum etsi tot fenestris lucem excipiat zedes 

Sophiana, majori ferme ex lucernis lampadibus ac 
luminibus passim ad fornices et c:xeteras templi par- 
tes appensis, quibusdam etiam ἀχοιμήτοις seu per- 
petuo lucentibus, vel interdiu vel de nocte, in 
diurnis ac vespertinis officiis, quodammodo colluce- 
bat ; ubique enim micabant corone , candelabra 
resplendebant, ut verbis utar scriptoris Vitze S. De- 
siderij episcopi Calurcensis, c. 9; et ut ait Silen- 


A 


fjarius, part. i, v.. 442, appensz erant tum. ad D 


columnas et parietes, tum etiam a testudine per 
calenas pendebant, tanto numero ut in aere tan- 
quam in mari fluitare lampades viderentur : 

20. o, on n. n5 n s. Ἐχκχρεμέες δὲ 

Εὐφαέος πλώουσι κατ᾽ t£poc ἀντὶ θαλάσσης. 
neque aliter hanc lychnorum passiin ín zedibus sa- 
cris pendentium multitudinem expressit Theopha- 
nes Cerameus, hom. 55, ubide zde S. Petri 
exstructa in palatio Cpolitano a Basilio Macedone : 
Huxvai δὲ λαμπτῆρες πρὸς ἑαυτοὺς ὡς εἰπεῖν ἁμιλ- 
λώμενοι τὸν ναὸν δᾳδουχοῦσι τῇ ὁχοιμήτῳ λυχνοχαΐᾳ, 
*13 tal; ἡμέραι: τὰς νύχτας φωτίζοντες. Paulinus, 
Nat. 9 : 

Ecce vides quantus splendor, velut ede renata 


DU CANGII 


22C0 
. HRideat : iusculptum camera crispante lacunar 
In ligno mentitur ebur, tectoque superne 
Pendentes lychni spiris retinentur ahenis, 
E? medio iu vacuo laxis vaga lumina nu:ant 
Funibus; undantes flammas levis aura fatigat. 
À laquearibus enim pendebant lychnuchi orbicula- 
res etin modum coron: efficti circuli complüres, 
gradatim sibi ipsis impositi, ita ut infimus inajoi 
esset medio el medius supremo, singulique Jlampa- 
dibus vitreis adornati, cujusmodi eleganter descri- 
buntura Paulino, Natali vn. Hos luminosos circu- 
los, quibus substrati erant disci argentei, eleganter 
descripsit idem Silentiarius, v. 406 : ' ' 


ee om o9 om om on n Ἐχ δέ νυ σείρης 
᾿Αργυρέους στεφανηδὸν &v' ἢέρος ἥψατο οίσχους 


" Ἐχχρεμέας περὶ τέλσα μέσου τρυχάοντα μελάθρου,Εἴο. 


"Atque istos quidem circulos coronas interdum vo- 


cant :vi medii scriptores Latini, ut auctor Vilze 
S. Desiderii loco proxime laudato, Anastasius Bibl. 
in S. Silvestro et Sixto ]lI PP, Flodoardus Hist. 
Remens. in, 5 et 1v, 15; Ratbertus, De casibus 
S. Galli, c. 9; Iso magister De miraculis S. Galli, 
c. 8; Udalricus, in Consuet. Cluniac. 1, 11; Petrus 
Venerab. in Statut. Clun. c. 53; Egidius Aurec 
vallis, c. 535, Vita B. Joannis Gorziensis abbat. c. 
10, n. 90, etc. Sanctus Bernardus rotas appellans 
das potius censuit, lib. De vita et moribus clerico» 
rum, c. 11: Ponuntur. in. ecclesia gemmate , non 
corona, sed rote, circumsepte lampadibus, sed ncn 
minus fulgentes insertis lapidibus. Sed presertim 
instructas ejusmodi lampadibus coronas phara ap- 
pellant alii. Leo Ost. Chron. Casin. m, δὲ : Fecit 
et pharum, coronam scilicet maximam argenteam 
cum — sez et triginta lampadibus ex ea pendenti- 
bus. Ita promiscue apud Valafridum Strabonem, 
De mirac. S. Galli, n, 55; Bedam, De rat. tempor. 
c. 94, in Hist. translat. S. Sebastiani, n. 94. in 
Vita Gudile virg. n. 48. Preterca apud Anastasium 

non semel, apud quem in S. Silvestro phara can- 

fhara dicuntur ez potissimum coronze, quie, lam- 

padibus et discis instractie erant , quas Wétabóya. 

ἀγγεῖα vocat Ducas, c. 29. Denique alios lychnu- 
chos in modum crucis effictos appendit Justinianus. 
Silentiarius, v. 417 : 


Καὶ μεγάλου σττυρηΐο τύπον πολύωπα νοήσεις, 
Γείτονα μὲν δίσχοιο, πολυτρήτοισι δὲ νώτοις 
Λγγος ἐλαφρίζξοντα σελαστόρον. 


Hunc porro ritum cruces luminibus exornandi 
cetate sancti Chrysostomi, cujus auctor perhibetur, 
obtinuisse narrant Socrates et Nicephorus Call. et 
in processibus publicis ecclesiasticis prelatas : 
Σταυροὶ ἀργύρεοι χηρῶν &x' αὐτοῖς ἀνημμένων προ- 
ἡγοῦντο. Nec desunt qui crucem supra ambonem 
stantem lucernis lampadibus ac luminibus perinde 
fulgurasse ex Codino observant : Εἶχε δὲ καὶ συχνὰ 
λυχνιτάρια xal μαργαριτάρια ἀπίδοτα. Sed οἱ ἀρυὰ 
Latinos hunc invaluisse ritum docet Anastasius in 
sancto Adriano PP : Feci! et pharum majorem in 
eadem B. Petri ecclesia. in typum crucis, qui pendet 


820] 


DESCR!PTIO S. SOPHL.E, 


2702 


ante presbyterium, habentem candelzs 1510, et. con- A centium lumen progredi in templuin sacerdotum 


stituit ut quatuor vicibus in anno ipse pharus accen- 
datur. In Leone ΠῚ : Fecit. crucem anaglypham | in- 
tersutilem, ez auro mundissimo, pendentein. in per- 
gula ante altare cum candelis duodecim pens. (lib. 
15.) Fjusmodi eliam eruees luminosas intellexit 
Silentiarius, v. 481, dum ait alium mentem oble- 
clare iutuendo a3p6oXov oíópavto0. Xpiazoio. Sunt 
enim ez lucerna: quas signa Christi appeliat. Ana- 
stasius in Leone III : Fecit in busilica B. Petri apo- 
stoli — gabathas fundatas signochristas , que pen 
dent in quadriporticu, in pharo ereo in medio 
basilice, numero 48. Et in. Gregorio 1V : Signum 


cohortem, rectis regulis rubricantibus illigatam; 
quibus verbis clerum designavit, qui ecclesiasticis 
canonibus ac regulis subjacet ; unde ἐν «tp χανόνι 
vel &x τοῦ xavóvo; et sub canone ecclesiastico cousti- 
tuti dicuntur quicunque ex clero sunt, in conciliis, 


. locis indicatis in notis ad Alexiadem, p. 420 Ap- 


Christi pendentem. in. catenulis tibus. - Signum - 


Christi habet historiam in modum leonis incapillatam 
cum diversis operibus purissimis aureis, pendentibus 
in cutenulis quatuor el uncino uno. Narrat Chronicon 
Alezandrinum, yp. 116, Arcadio imperante terrze 
motu τὸ σιγνόχριστον soo. Καπετωλίου cecidisse; 
quo loco signum Christi nihil aliud est quam crucis 
signum, quod in tecti vertice Capitolii Cpolitani 
erecium erat, σημεῖον nempe, quod τοῦ Yioo τοῦ 
ἀνθρώπου dicitur apud Matthzeum, uti locum hunc 
interpretantur S. Chrysostomus homil. 77 in xxiv 
Math. , Theophylactus,  Euthymius, Origenes, 
Ephrzmus, De secundo Domini adventu, et alii. Vita 
S. Tillomis monachi, c. 30, t. ll Actorum SS. ordinis 
S. Benedicti : Cum super vulnus plenum vermibus 
Christi signum deprimeret, repente mortui sunt ver- 
mes. Sed et signum Dei in Vita S. Walerici, c. 21, 
el signum. Domini appellatur a Paulino epist. 12 : 
Vel hoc de signo Domini super ingressum picto, hac 
specie quam versus indicat : 
Cerne coronatam domiui super atria Christi 
Stare crucem. 

Alios denique lychnuchos in modum retis appensos 
observat Silentiarius v. 480 : 

Ὃς δὲ πυρισπείρττον ἐπαχτρίδα θέλγεται, ἄλλος 

Kis^péo λαμπτῆρα μονάμπυχα. 
Ε)ωαβιθοάϊ sunt quos describit Anastasius in Leone 
ΠῚ, PP : Fecit vero, ubl supra, ante ingressum prasc- 
pii pharum in modum retis cum canistro, — necnon 
et alium pharum majorem in modum retis cum cani- 
stris 90, pendentem sub trabem majorem. In Leone 
IV : Fecit autem ad. illuminationem ipsius basilica 
rete ahenum cum canistris argenteis decem εἰ septem. 
Εἰ in Benedicto lll : In basilica B. | Pauli apostoli 
idem antistes —  pulcherrimi decoris rete, factum 
miro opere, totum ex gemmis alvaberis et bullis au- 
reis — offerens pendere jussit. Atque hi quidem 
lychnuchi ad fornices et ad parietes appeusi erant : 
at a pavimento exsurgebant veluti qu:edam trabes 
seu arbores (sic enim appellantur a Silentiario, 
v. 463, 44, 479) plenz luminibus, quibus inferior 
pars templi illuminaretur, v. 445 : 

'E; δὲ βαθὺ χρηπῖδος ἐδέθλιον ἁδρὰ vof,os:; 

Δούρατα διχραίρο!ο μέπον τροχάηντα σιδήρου, 

Ὧν ἐπὶ νηοπόλοιο φάλαγξ διανείτξεται αἴγλης 

"100 zx6pzt; κανόνεσσιν ἐρευθομένοισι δεθεῖσα. 
ΑΙ porro Silentiarius ad ejusmodi arborum coliu- 


D 


pellantur autem xavóveg ἐρευθόμενο!ι seu regule ru- 
bricate, quod earum capita ac tituli minio ut plu- 
rimum exararentur. Unde apud Latinos passim 
rubrica sumitur pro quavis regula : est enifn ru- 
bricu in Glossar. Grzsco-Lat. Διὰ μίλτου ἐπιγραφή. 
Glossar. Medicum ex biblioth. Reg. cod. 1186: 
Rubrica, titulus factus de rubeo. Prudentius , 1. n 
Contra Symmachum ς | 
n. Dicant cur condita sit lex 
Bis sex in tabulis, aut cur rubrica minetur, 
Qua prolibet peccare reos. 

Vita S. Deicoli abbat. Lutrensis n. 99 : Dedit as- 
tem Dominus per merita servi sui eidem loco talem 
profectum, ut multi nobilium — monachicam disci- 
plinam eligerent εἰ monasterium satis dilarent , ipsi 
quoque sacra subjacerent rubrice. Historiainventio- 
nis corp. S. Celsi : Discussis sane inibi multis quae 
synodica postulat rubrica. lta leges rubricas vocat 
Sidonius libro viu, epistola 6. Verum, ue quid dis- 
simulem, nescio an non aliud voluerit hisce versi- 
bus Silentiarius, intellexeritque eas trabes quz in 
sacris adibus candelabris ac lucernis instructae 
crant, cujusmodi belle describuntur a Leone 
Ost. ui, 31 : Trabem quoque. nihilominus fusilem ez 
ere cum candelabris numero 50, in quibus utique 
totidem cerei per festivitates procipuas penerentur, 
lampadibus subter in eris uncis ez eadem trabe ὅθ᾽ 
dependentibus. Que videlicet. eree trabes, reis 
mque brachiis ac. manibussustentate, trabi linee, 
quam pulcherrime sculpi et auro colorumque [ucis 
interim fecerat. Desiderius exornari, commissa est. 
Nam pr:eterquam quod φάλαγγας vocant Greci pa- 
riter ac Latini fustes. teretes, ibi: etiam cerea bra- 
chia vidéntur esse quod δίχραιρον σίδηρον vocat 
Silentiarius. Sed cum non omnino in promptu sit 
divinare ex illius versibus qualis fuerit istius ποὸ- 
λυχανδήλου forma, siquidem de candelabro locutus 
sit, oculatioribus eos accuratius examinandos re- 


 linquimus. Jam vero Silentiarius, v. 462, arbores 


istas πυρσοχόμους ita adornatas depingit, ut in 
imo latiores circulos sensim in acutos, instar pice.e 
aut cupressi, desinentes sustinuisse dicat. Ejus- 
modi autem candelabra multis instructa luminikus 
a terra surgentia, ut et coronas in aere pendentes, 
quas κύχλους vocat Symeon Thessal. lib. De templo, 
πολυχάνδηλα appellant Sevlitzes in Micliaele Cala- 
phate, p. 557, Theophanes et ex eo Anastasius in 
Hist. Eccl. et Paulus Diac. |. xvi, Hist. Miscellie 
in Heraclio, Leo Grammaticus, p. 449 et 481, idem 
Anastasius in Leone 1Il, PP., p. 155, denique Codi- 
nus et Anonymus in Descripl. edis Sophiane. Cum 
igitur tot lampadibus ac luminibus ubique illa col. 


2203 


DU CsNOGII 


294 


luceret, etiam ante Justinianum, earum suinptibus A consimilia hahent Anastasius in. ejusdem Leonis 


non semel provisum est ab imperatoribus, ut col- 
ligitur ex leg. 19, cod. de operib. publ., sed prz 
c:leris Dasilius Macedo. Ἑνδείᾳ ἐλαίου ἤδη σχεδὸν 
ἀποσθεπθέντων τῶν λύχνων τῶν ἱερῶν, μεγίστου 
χτήματος ἐπιδόσει, ὃ προσχγορξεύεται Μάντεα, τούτοις 
&5 φῶ; διαμένειν προεπενοήσατο ἄσθεστον, verba 
sunt Constantini Porphyrogenacte in avi vita c. 
$4, quibus consona habet Cedrenus, p. 587. To- 
tam denique hanc in «de Sophiana collucentium 
ubique luminum seriem et multitudinem observat 
eiiam Benjaminus Tudelensis in Itinerario, his ver- 
bis : In medio autem templo columna sunt aurec et 
argentee, candelabra maxima et laterne, lampades 
et alia ex auro et «argento, plura quam dinumerare 
quispiam possil. 

49. Exacta et confecta ex scriptoribus vedis So- 
phianz fabrice descriptione, partes illius inte- 
riores singulatim, eadem qua priora methodo, no- 
bis restant enucleaudz. In tres autem potissimum 
apud Graecos, ut et apud Latinos, templum divi- 
ditur, βῆμα scilicel, ναῦν, et cam in qua fideles 
consistunt. Symeon Thessal. de templo: Ὃ θεῖος 
ἅπα: vabg τριαδιχῶ: θεωρεῖται, ταῖς πρὸ τοῦ ναοῦ 
φῆμι χαὶ τῷ ναῷ καὶ τῷ βήματι. Locum templi 
sanctissimum, et in quo sacra mysteria peraguntur, 
τὸ ἱερώτατον φωρίον χαὶ τοῖς ἀποῤῥήτοις διαχ:χρι- 
μένων, uli appellatur ab Agathia, l. v, varie iidem 
Grieci vocaut : interdum enim ἄδυτα, interduin 
ἱερατεῖον aut θυτιαστέριον, sed communi ac magis 
rccepto apud illos vocabulo βῆμα nuncupant, totum 
nempe locum illum qui cancellis a nao disparatur. 
Cumque in bema solis sacerdotibus jus esset intro- 
cundi vel in eo sedendi, iude qui ei inserviebant, 
dicti οἱ ἀπὺ τοῦ Bfuavo; Gregorio Nanzianzeno, 
orat. 19, et eorum ordo τάξις τοῦ βήλατο; ab. eo- 
dem appellatus, orat. in S. Basilium; quod et 
de diaconorum  prxcipuis intelligi debet, quos 
λειτουογῶν ἐχχρίτους͵ Dionysius vocat, qui epi- 
&copo astabant sacra facienti. Atque ut a. Gr:ecis 


C 


ἱερατεῖον, ita a Latinis presbyterium dicitur, quod - 


in eo soli consistant presbyteri. Est enim presby- 
terium apud sanctum Cyprianum epist. 35, 46 et 
49, et iu epistola Bonifacii PP., qua» habetur in 
* collectione Romana IHlolstenii, presbyterorum con- 
sessus et conventus, qui συνέδριον τοῦ πρεσδυτερίου 
dicitur Dasilio epist. 519 ad Innocent. De presby- 
terio ita synodus Romana sub Eugenio II, PP., c. 
93 : Sacerdotum | aliorunque clericorum | ecclesiis 
servientium honores a laicorum discrete apparere 
convenit. Quamobrem nulli laicorum liccat in. eo 
loro ubi sacerdotes reliquive clerici consistunt, quod 
presbyterum nuncupatur, quando missa celcbratur, 
consistere, ut libere ac honorifice possint sacra o[ficia 
ezercere. Priedictis hic addit synodus Romana 
sub Leone IV, PP.,c. 55 : Nec iuter sacros cancel- 
los ordinibus debitos, nisi permiltente episcopo, at- 
tentent accederc seculares. Ubi presbyterium sacros 
cancellos promiscue appe lari perspicue patct. lis 


D 


Vita, p. 177, et Gelasius I papa, epist. 9, atque hac 
nolione presbyterium passim usurpant Anastasius 
in Vitis ponificum, ordo Romanus, Cxsarius Eys- 
terbach. ct alii quos suo loco referemus. Sed et 
senalorium videtur appellari in. eodem ordine Ro- 


mano non semel, voce Latina, quz: idem quod πρΞ- 


σθυτέριον sonat : ubi ad senatorium dicitur descen- 
dere pontifex, ut suscipiat oblationes principum, vel 
ut communicet eos qui in. senatorio sunt. Descendit 
nempc ab altari, uhi sacra peragit, in presbyterium, 


ut principum et fidelium oblationes suscipiat, vel ' 


ut communicet eos qui sunt in presbyterio, nempe 
sacerdotes, clericos, atque adeo populum ipsum, 
quod diserte ibi dicitur. Nam licet ex concilio To- 
letano ix canon. 18, sacerdos et. levita ante altare 
communicent, in choro clerus, extra chorum populus, 
certum est hac in re varios fuisse ecclesiarum 
ritus : quippe olim laicis et feminis ad communi- 
candum patuere sancta sanctorum, ut est in con- 
cilio Turonensi i1, et Capit. Caroli Magni, vtt, 905. 
Sed ut verum fatear, nescio an his locis, in ordine 
Romano, senatorium idem sit omnino quod presby- 
terium. Dubitandi causam movet, quod in eo locus 
principum ruisse dicitur : Pontifex autem sustenta- 
tus linc inde dextra laevaque a primicerio notariorum 
descendit ad senatorium, quod est locus principum, 
ut suscipiat oblationes eorum. Et infra : Pontifes 
descendit ad senatorium, — et. suscipit oblationes 
principum per ordines arcuum. Siquidem enim se» 
natorium locus fuit in quo consistebant principes 
seu magnates, dum sacrz intererant liturg Φ, idem 
ille forie fuerit cum solea, de qua agemus, seu pa» 
viinento editiori ante cancellos bematis. ita appel- 
latus, quod i'i senatores seu principes consisterent, 
Nam observatum supra ad sacros cancellos assi- 
gnatam fuisse imperatoribus in ecclesia sedem ab 
Ambrosio. Senatores autem appellatos, magnates 
apud scriptores Christianos vetesea; ^hotum est. 
Proinde in senatorio pontifex non modo suscipie- 
bat oblationes principum, sed ct populum ibidem 
communicabat. idein ordo Romanus : Mox πὶ pon- 
tifex ceperit communicare populum in senatorio, etc. 
Quo cere loco, nempe ante altaris cancellos, etiam- 
num in zdibus sacris fideles sacram Eucharistiam 
accipiunt. Denique presbylerium alibi usurpat pro 
loco in quo presbyteri consistunt : Presbyteri in 
presbylerio omnes permanent inclinati. Videat igitur 
lector utram harum conjecturarum probet. Brnua 
autem hanc :edis sacre partem appellarunt veteres 
ab ipso altari, cui id nominis indiderunt, quod, ut 
ait. Germanus patriarcha Cpolitanus , θρόνος sit, ἐν 
ᾧπερ ὁ παμιθασπιλεὺς Χριστὸς προχάθηται μετὰ τῶν 
αὑτοῦ ἀποστόλων. Nam et βῆμα pro tribunali non 
semel usurpari observaverunt viri docti. Alii a 
gradibus, quibus ad illud ascenditur, alii denique 
ab altaris gradibus, quod cditius fuisse infra osten- 
demus, dictum censent. Ν et bema, vl auctor 
est Augustinus, Contra Epist. Mazetis, c. 8, ct Con 


3:05 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2206 


tra Faustum, xvin, 4, Manichzi diem festum voca- A Τρισσὰ uiv ἀντολιχῶν ἀνα πέππαται ἔνδια χύχλων 


rün: quo Mancs occisus est, quod quinque gradibus 
instructo tribunali, et pretiosis linteis adornato, 
illum celebrarent ; quod quidem festum a Catharis 
sui temporis Malisola appellatum fuisse scribit Ek- 
bertus Schonaviensis. serm. 1 contra Catharos. Cum 
igitur przcipua veneratione colenda habcretur sa- 
cra ha:c sedis pars, in ea exornanda sumptibus non 
pepercit Justinianus : totam enim argento obduxit. 
Auonyinus : Τὸ δὲ Quciaott,o:ov ἐξ ἀργύρον λαμπρο- 
tàtou* στήθεα xai χίονας εὐμεγέθεις, ἀργυρᾶ πάντα 
πεποίηχεν, σὺν» τοῖς πυλῶτιν αὑτῶν πάντα ἀργυρὰ 
χρυσέμδατα. Tantam autem argenti vim immisit in 
totum bema, ut ad librarum quadraginta millia 
impendisse tradat Procopius : Ὃ γὰρ τοῦ ἱεροῦ τὰ 
μάλιστα χῶρος ἁδέδτλως xai πόνος ἱερεῦσι βατὺς, 
ὄνπερ χαλοῦσιν θυτιαττήσιον, λιτρῶν ἀργύρου μὺ- 
ριάδας ἐπιφέρεται τέτταρλ:. 

50. Bematis pars przecipua fuit concha : sed quid 
potissimum fuerit coneha, inter eruditos omnino 
uon constat. Salmasius ad Plinium multus est in 
ea disquirenda; qui etsi probabilia dixerit, rem 
tamen non adeo accurate explicuit ut perspicua 
sit. Goarus in Eucliologio concliam cum ciborio 
perperam confundit, cum ciborium in couclia fuerit, 
non ipsamet concha. Verum uon admodum arduum 
erit concham reperire ei qui templorum Grzcaüi- 
corum figuram  inspexerit attentioribus oculis, 
quorum ichnographias aliquot nobis exhibuit iden 
Goarus, p. 15, 26, 27. Videre est enim in ea parle, 
in qua stat vel statuitur altare, recessus aliquot in 
modum hemicylindri, superne, ut par est credere, 
in conchz speciem clausi. Dixi zliquot recessus : 
quandoque enim unicus conspicitur, interdum tri- 
nus, ut mox indicabimus, Est igitur conclia τοῦ 
θυσιαστερίου pars : unde Germano patr. CP. in Hist. 
Eccl. dicitur χόγχη τοῦ 003143172109, id est concha 
bematis, scu. partis illius templi in qua sacra per- 
aguntur. Concham Sophiame :edis cleganter ac 
graphice descripsit Procopius. Ab humo, inquil, 
exstat zedificium, non recta. productum linca, sed 
laxa sensim obliquitate flexum, receditque in mc- 
dio, ac figura semitereti, quam artis periti semi- 
cylinlrum vocant, ad perpendiculum surgit; in 
quartam vero sphxrzs partem desinit operis hujusce 
culmen. Sed praestat Grace loquentem — audire : 
Oixotop(a τις ix γῆς ἀνέχει. οὐκ ἐπ᾿ εὐθείας memou- 
Ἡμένη, ἀλλ᾽ ἐχ τῶν πλαγίων ὑπεσταλμένη χατὰ 
βραχὺ, xal κατὰ μέσα ὑπογωροῦσα, ἐπὶ σχῖ μά τε 
χατὰ ἥμισυ τὸ στρογγύλον ἰοῦτα, ὅπερ οἱ περὶ τὰ 
ποιαῦτα σοφοὶ ἡμιχύλινδοον ὀνοιλάζουσιν, ἐς ὕψος 
ἀπότομον ἐπανέστηχεν, Ἢ δὲ τοῦ ἔργου τούτον 
ὑπερδολὴ ἃ; σφαίρας τεταρτημόριον ἀποχέχριται. 
Deiude addit ut intra conch:e recessum  pavimen- 
tum columnis prematur semicirculari forma dispo- 
sitis, ita ut sibi invicem tanquam in choro quodam - 
modo assurgant. Neque minori elegantia ac con- 
cinnitate couche Sophianz et structuram et for- 
mam expressi! Paulus Silentiarius, part. 1, v. 221 : 


Ἡ μιτόμων. ὑψοῦ δὲ μετ᾽ ὄρθιον αὐχένα τοίχων 
Σοαἵρης τετρατόλλοιο λά ος τὸ τέταρτον ἀνέρπει. 
Concha igitur semicylindri seu. χύχλου ἡ λιτόμου, 
ad perpendiculum elflicti, formam referebat, quo- 
usque superne clauderetur in quartam sphars 
partem, ἐς σφαίρας τεταρτημόριον, inquit. Proco- 
pius. Quis quidem sphxre pars quarta, interius 
unique sinuata, a concha marinas figura, quain 
effingebat, nomen est sortita, ut. auctor est Silen- 
liarius v. 939 ; 

Κύγχας ταῦτα χάρηνα σοφοὶ τεχνήμονι μύθῳ 
Ανέφες ᾿νδάξαυντυν" τὸ ὃ᾽ ἀτρεχὲς, εἶτ᾽ ἀπὸ χόγχου 
Εἰνχαλίου χαλέουπσι 62f 40v; εἴτ᾽ ἀπὸ τέχνης, 

Αὐτοί πὸν 6102a5t, 


D Ita porro eflicta erat concha Sophiana, ut etsi 


unica superne appareret. trinos iamen recessus 
operiret ac proinde triplicem concham efficeret. 
Silentiarius, part. 1, v. 272: 

Ὡ-: ἡ ub» βαθύχολπος ἀνέσσυται ᾿έοι χύγχη, 
ὙψΨόθ:ν ἀντέλλουσα μία, τοιασοῖσι δὲ χόλποις 
Νέρθεν ἐπεμύόεδαυϊλ" 

ct versu jam laudato : 


Τρισσὰ μὲν ἀντολιχῶν ἀναπέπταται Evbua. τοίχων 
᾿Πμιτόμων, etc.; 
ubi satis ostendit inferne, seu sub conch:e voluta- 
lione, tres conclias contineri, qux: unica splizerze 
quarta parte continentur ac conteguntür. Trinos 
istos recessus belle descripsit Paulinus Nat. x : 

Est ctiam interiore sinu majoris in aula 

Jusita cella procul, quasi filta culminis ejus, 

Stell:to spatiosa sinu; trinoque recessu 

l'ispositis sinuata locis. 
Et epist. 19, ad Severum : Prospectus vero basilicee, 
nom ut usilalior mos est, sed ad domini mei beati 
Felicis basilicam pertinet, memoriam ejus aspiciens : 
tamen cum duabus leva. dextraque conchulis intra 
&paliosum sui ambitum apsis sinuala laxctur, una 
eurum immolanti hostias jubilationiG antistiti patet. 
altera post sacerdotem capaci sinu receptat. ovantes. 
Triplivem igitur recessum habuit concha sub ea- 
dem concameratione, majorem et medium, in quo 
erat sacra mensa et sacerdotum sedes seu syntliro- 
nus, duos przterea alios minores, alterum ad dex- 


D tram 860 septentrionem, quem prothesim vocabant, 


alterum ad sinistram seu meridiem, diaconicuim 
appellatum, uti mox ostendemus. Quemadinodum 
autem et quare triplex conclia eflicta fuerit, sic 
narrant postremi a:vi Grx:culi. Tradunt quippe ar- 
chitectos sacruio. bemna, seu potius τὸ ἅγιον 0vz:a- 

v£p:ov, hoc est eam bematis partem in qua altare 
statui solet, :diflcaturos de lumine in illud immit- 
tendo invicem deliberasse, ac primum quidem 
unicam coneham, quam μύαχα μονοχάλαμον vocant, 
vel unius tenoris, per quam lux admitteretur, con- 
ficere statuisse : procepisse vero iniperatovein 
(ita enim Codinus) duplicem xdilicari : verum ΓΟ - 
eiitisse architectos, quod locus ille nullis exterio- 
ribus suffuitus esset lapideis fulcimentis, ac. pro- 


2201 


DU CANGH 


9904 


inde incumbenti oneri ferendo haud par essct. À nitate admirationem, simul dubize compagis spe- 


Cumque incerti quid agerent versarent. animum, 
linperatore presertim non sibi constante, dicente- 
que interdum unicum arcum, interdum duos, μίαν 
ἀψῖδα, ἄλλοτε δὲ δύο, fieri debere, tandem angelum 
imperatoris habitu architectorum magistro appa- 
ruisse, precepisseque ut τρίφωτος μύαξ scu triplex 
concha fieret, οἱ διὰ τριῶν στοῶν, per triplicem 
porticum (ita superiorem conchax concamera:ionem 
appellare videntur Graculi), sacrum bema vel ip- 
sum altare illuminaretur, in nomine Patris et Filii 
et Spiritus sancti ; atque ita triplicem concham 
confectam esse. Quasi vero antequam operi manum 
admovissent architecti, totius :rdis non fuisset 
delineata forma ac figura ; quod diserte de Sophia- 
na tradit Procopius, ubi de Anthemio architecto : 
hunc enim condendz «dis figuram delincasse ac 
designasse scribit : Τῶν γενησομένων προδιασχευά- 
ζων ἰνδάλματα. lta passim nugas suas imperitis 
venditant nugigeruli ac recentiores Grzci. Enim 
vero ab hac tripiici concha trichoram apsidem  di- 
ctam vult Salmasius apud Paulinum : Reliquiis 
apostolorum et martyrum intra apsidem trichoram 
sub altari sacratis. Sic enim legendum contendit 
pro trichera sub altaria, cui subscribo lubens, 
cum unicum fuerit altare in apside seu absida, 
atque adeo in tota :zede sacra, quod et infra satis 
indicat. Nam constat trichoru dicta fuisse ea tricli- 
nia αυ tribus cameris conchis aut partibus con- 
stabant, cujusmodi fuit illud dc quo Spartianus in 
vita Pescennii : Domus ejus hodie visitur in campo 
Jovis, que appellatur Pescennii, in qua simulacrum 
ejus in trichoro constituit. Neque cnim arridet cjus- 
dem Salmasii conjectura, qui trichorum fastigium 
domus interpretatus est. Nam hoc loco trichorum 
est iriclinium istius domus, tribus, ut dixi, came- 
ris constans, cujusmodi sunt in antiquis monastc- 
riis refectoria, qux inde trichora et trichoria appel- 
lantur. Gloss.-Saxon. /Elfrici : Tricorum vel Tricli- 
nium, Gereordhus, i. domüs refectionis; qua notione 
tricorium seu trichorium usurpat Ordericus Vitalis, 
1. 'it et. vt p. 493 et 605. At Joannes de Janua tri- 
chorium domum trina convivantium sessione ordi— 
natam esse ait, quemadmodum solent monachi in 
suis refectoriis considere, V'gutioni vero dicitur 
trichorium locus juxta ignem causa prandii, habens 
cameras vel tres absidas. Octachorum occurrit in 
inscriptione ad 1on!em S. Thecle, Mediolani a 
sancto Ambrosio exarata, apud Gruter. 1666, ἃ. 
lta porro concha Sopliiana efficta est, ut ultra pilas, 
el qua parte parietes ad latera bematis desinunt, 
sinuari incipiat in formam hemicylindri, seu ubi 
procurrere cessant porticus in interiore de; 
quod Paulinus.de teniplo. Sancti Felicis agens sic 
descripsit : Totum vero extra concham basilice spa- 
tium allo et lacunato culmine geminis utrinque por- 
ticibus dilatatur. Addit Procopius conclie Sophian:e 
nminere nescio quam structuram μηνοειδῇ seu 
bicornis luns instar sinuatam quie simul concin- 


cie timorem parit, ut quz? neque videatur pendere 
tuto, et quamvis firmissime nitatur, periculum ta- 
men ostentet ibi versantibus. "Yzsp0év cz prvost- 


δὲς τι αὐτῇ ἕτερον τοῖς προσεχέσι τῆς οἰχοδομίας 


ἐπῖρται, τῇ μὲν εὐπρεπείᾳ θαυμάσιον, τῷ ὃὲ σφα- 
λερῷ τῆς συνθέστως δοχοῦν τι φοδερὸν εἶναι ὅλως. 
Δοχεῖ γάρ πὴ οὐχ ἐν βεθαίῳ ἐπτηωρῆσθαι, ἀλλ᾽ ἐπι- 
χινδύνως τοῖς ἐνθάδε οὖσι μετεωρίζεσθαι" xal τοι 
διαφερόντως ἐν τῷ βεθαίῳ τῆς ἀσφαλείας ἐστῆρι- 
xsat. Id etiam attigit Gyllius, scribens exstare tem- 
pli extremitates, ultra octo pilus projectas, in sphe- 
ra quartam partem recedentes, ex supera parte quid- 
dam lune curvate in cornua simile pra se ceren- 
tes. Denique supra hoc lunatum zdificium assurgit 


B fornix alius excelsior usque ad caput immensi istius 


fornicis, cujus tergo incumhit mediz zdis vertex, 
uti babet Silentiarius, v. 266. Intra conchz reces- 
sum utrinque, ait idem Procopius, columnz a 
pavimento assurgunt, non recto quidem ordine, 
sed intus semicirculari forma dispositas, ita ut sibi 
invicem tanquam in choro assurgentes lunato zdi- 
ficio subsint : Τούτων ὃὲ δὴ ἐφ᾽ ἑκάτερα xlove; ἐπ᾿ 
ἐδάφους εἰσὶν, οὐδὲ αὐτοὶ xav' εὐθὺ ἑστῶτες, ἀλλ᾽ 
εἴσω χατὰ σχῆμα τὸ ἡμίχυχλον ὥτπερ ἐν χώρῳ 
ἀλλήλοις ὑπεξανιστάμενοι" xal αὑτῶν ὑπεράνωθεν 
οἰκοδόμημα μηνοειδὲς ἀποχρέπαται. Hanc concha- 
rum partem columnis adornatam τὸ χιονῶδες vide- 
tur appellare Pachymeres, 1, 19. Conchz praeterea 
appellatione non semel donant scriptores bapti- 
sterium Lateranensis ecclesizx, quam concham para- 
gonicam, interdum porphyream | Constantini vocat 
Joannes Hocsemius in Engelherto a Marca episcopo 
Leod, c. 35. concham porphyreticam msgnum Chro- 
nicon Belgicum, p. 160, in qua, ait idem Hocse- 
mius, intravit. Constantinus paganus, et ibi lotus 
fuit ; de quo Constantini baptisterio agunt prete- 
rea Theophanes, a. 18 Constantini , et Anastasius, 
in Vit. PP. p. 14, 95, 8 ; ab ejusmodi peri stru- 
cturze forma dictum fuit «plxoyyov, triclinium in 
palatio Cpolitano, cujus mentio est. in Chronico 
Alexandrino, p. 754, et apud Leonem Grammati- 
cum, p. 4539 et 497 ; ut et aliud in eodem palatio 
triclinium ἐπτάχηγχον nuncupatum a septem con- 


D chis, quibus constabat, in quo habita legitur col- 


latio Catholicorum cum Severianis, Justiniano im- 
perante, qu: habetur in couciiiorum codice ; quod 
videtur idem esse cum eo quod Hepta nude dicitur 
apud Liberatum diaconum, c. 9. Observandum 
denique ἱερὰν xó;ynv appellari ab Evagrio ipsum 
bema cancellis sujs clausum. Ait enim Sophianz 
aedis longitudinem a porta templi concha obversa 
ad ipsam concham, ἔνθα τὰ τῆς ἀναϊμάχτου xa- 
λιξρεῖται θυσίας, pedum esse 170. totius vero tem- 
pli longitudinem esse pedum 9260. Unde confici 
videtur longitudinem bematis fuisse pedum 70, 
reliquam fuisse in nao et pronao, vel si mavis, 
narthece. ᾿ 

$1 Jam vero majorem concham, qua Grecis 


9209 . 


DESCRIPTIO S. SOPHIE. 


921t 


scriptoribus nude χόγχη dicitur, Latini inferioris A S. Martini, n, 47; Anastasium in. yi it. PP. p. 13, 


statis passim absidum appellavere. Diserte eni 
Paulinus epist. 12 absidam cum concha confundit. 
Nec δαὶ Valafridus Strabo, lib. De reb. cccles. 
c 6, dum ait absidam esse exedram separatam a 
templo εἰ Grece cyclon vocari : χύχλον enim ναὶ 
certe χύχλιον appellatam esse concham ἃ Grzcis 
docemur ex Anonynio : ᾿Αναδύων δὲ εἰσπορεύεσθαι 
ἐν τῷ ἱλύματι (f. εἰλήματι) τῷ χαλουμένῳ χυχλίῳ, 
ὅπερ ἐστιν ὑποχάτω βαθμίδων, τοῦτο Δγια ἁγίων 
προσηγόρευσεν. Neque alia appellatüone quam 
ἀψίδος concham ecclesia S. Soplhiie Nic:enz donavit 
Gregorius C:esariensis, Orat. in Nicanos Patres, ut 
conclam Novz ecclesie in palatio a Basilio Maec- 
done excitate Photius in illius descriptione, hisce 


17, 22, 1350, 1,0, 166 ed. Reg. ; Walterium Aure- 
lian. episcop. in Capitul. c. 4; S. Althelmum, De 
laude virginit. apud Canisium, p. 836; Petrum 
Diacon. Chr. Casin. w, 5; Petrum Damian. 1l. ui, 
epist. 8; Candidum Monach. apud Browerum in 
Annal. Fuld. p. 146; auctorem Chronici Fontane(l. 
c. 14 ct 16, et aliquot alios. Sed ut plurimum 
absidam dici ἃ scriptoribus ipsam concham vel 
ipsam sacram mensam seu altare constat: verbi 
gratia, cum in absidis repositas sar^torum reli- 
quias scribunt, quas sub altaribus et intra. altaria 
recondi solitas notum est, ut. sanctus Augustinus, 
serm. 29, De diversis, c. 3; Gregorius Turon, 
Ilist. x, οὶ, De mirac. 1, 65; Anastasius in Gre- 


verbis: Ἡ à: ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου ἀνεγειρομένη B gorio IV PP.. p. 166; Paulinus, epist. 12, àd Seve- 


ἁψὶς τῇ μορφῇ τῆς παρθένου περιαστράπτεται, 
AKdium quippe sacrarum conche in fornicis vel 
arcus scu ἀψῖδος speciem superne eflinguntur. Est 
enim ày*, in Gloss. Gr. Lat. forfez, arcus, fornix. 
Et apud Alfricum in Gloss. Saxon. absida dicitur 
esse sinewealt cleofa, id est rotunda concameratie 
vel porticus. Hinc sanctus Ilieronymus, l. m, in 
Epist. ad Ephesios dixit: In summo celi fornice, et 
ut ipso verbo ulcer, apside. Verum si res stricte ac- 
cipiatur, aliud fuit concha, aliud absida. Nam absida 
proprie est ipse semicirculus, ἡμίχυχλος, qui ab 
inferiori θυσιαστηρίου parte in altum assurgit et in 
apsidem seu arcum aut semicirculum sinuatur : 
concba vero ipsius apsidis pars interior in conchze 
speciem camerata curvata el sinuala. Unde recte 
Paulinus apsidem a camera, interiori scilicet, 
distinguit : Apsidem solo et parietibus marmoratam 
camera musiwo illusa clarificat. Et Cassianus, 
Collat. xxiv, e. 6: Velut si quis apsidis cameram volens 
in sublime concludere. Apsidem porro et absidem 
dici vulgo idem annotat Paulinus. Siquando autem 
plura essent alteria in templo aut :xde sacra, 
unumquodque absidam suam habebat. Leo Ost. ii, 
48: Unicuique altari sua absida. Precipua vero 
mediana et major. eidem scriptori dicitur eodem 
eap., ut et 1, 19: [n basilica absida media, ad quam 
per octo gradus ascenditur. Ubi observandum par- 
tem istam templi sacralam editiorem esse, et ad 
cam per plures gradus perveniri: unde βήπατος 
nomen illi inditum mon insulse opinantur viri 
docti, quidquid alii reclament. Qu: quidem sen- 
tentia firmari praterea polest ex Evodio Usaleusi, 
De mirac. S. Stephani, n, 4: Ipsaque ctiam per se 
gradus absidg conscendens universis eminus conspi- 
cienda astabat. In. confesso tamen esse debet, in 
plerisque scriptorum locis in quibus absidarum fit 


menlio, id vocabuli pro toto bemate, id est ea 


templi parte ubi τὰ "Aya τῶν ἁγίων peragebantur, 
usurpari ; quemadmodum xóyyn» usurpant Graci. 
Panegyricus Berengarii, ]. v: 
Talibus are adeunt gestis apsida sacrate 
Lumina terrarum. 


Ha passim apud Gregorium Turon. De mirac. 


Ὁ babet in eamdem senteutiàmn 


rum ; Evodius Usalensis, De mirac. S. Steph. 1,55 
Rodulfus presbyter in Vita Rabani Mauri, n. 27; 
auctor Ghronici Fontanell. c. 9; Andr. Silvius, 
in Chr. Marcian. etc. Cum igitur absida nihil aliud 
sit quam fornix seu arcus, non mirum si in celeris 
vdificiis, etiam profanis, vocem hanc usurpeut 
scriptores, ul Anastasius, in Vitis Pontificum Rom. 
p. 127, 129, 162: Leo Ost. ni, 41, et Petrus Diac. 
De viris illustr. Casin. c. A$. Denique exedram vocat 
absidam seu concham Valafridus Strabo, loco supra 
laudato, quia, ut auctor est Eusebius, in fist. cccl., 
edificia templis adjuncta et ab iis quodammodo 
separata ἐξέδρας appellabant. Ejusmodi enim erant 
conchz, quae etsi aedium sacrarum non modo pars 
sed eliam sacratior essent, extra ipsas tamen pro- 
currebant et ab iis quodammodo secludebantur : 
Exedra, inquit, est absidu quedam separata modicum 
a templo vel palatio, et dicta inde quod extra lereat: 
quasi vocis istius etymon a Graecis non esset arces- 
sendum. Per exedram igitur absida seu concha in- 
lelligi videtur apud sanctum Augustinum in Gestis 
cuni Emcrito Donatistarum episcopo : Cum Deuterius 
episcopus metropolitanus Cesaricnsis una cum — 
episcopis in exedram processisset, — scilicel ecclesia 
majoris Cesarie, etc. 

53. Sed nondum plane sum assecutus cur Isidorus, 
Orig. v, 8, absidam dictam scribat eo quod. lumine 
receplo per arcum resplendeat; a quo hausit que 
idem Valafridus 
Strabo : Absida, inquit, Grace, Latine lucida dicitur, 
quia lumen acceptum per arcum iutromittit. Neque 
enim commune aliquid hahet absida cum lumine; 
nisi forte eam conchx partem superiorem, per 
quam lux intromittitur, absidam diciam proprio 
vocabulo censuerint, qua ipsa scilicet concha 
apsis cireinatur et in concli? speciem interius si- 
nuatur et effingitur. Observat enim Silentiarius 
superiorem concha partem in dorsa dispertitam, 
quinquefariam separata ac divisa lucis receptacula, 
levioribus vitris operta, continere. Iia Ille, part, 1, 
v. 915, ubi de concha: 


..... Διατμηγεῖσα ok. νἰύτοις 
Πένταχα μοιρηθέντα δοχήϊα φωτὸς ἀνοίγει 


2211 
Λεπταλέοις ὑάλοις χεχαλυμμένα, τῶν διὰ μέσσῃς 
Φαιδοὺν ἀπαστράπτουσα qQaeoqópo; ἔρχεται Tog. 
De fenestris absidarum agit Anastasius in Leone 1} 
PP: Simul et fenestras de absidu ex vitro diversis 
coloribus conclusit atque decoravit. Et Paulinus, 
Nat. 9: 

S. Et aperta per arcus 
Lucida frons bifores erfunderet intima largo 


Lumine. conspicui ad faciem conversa sepulcri, 
Quo tegitur posito sopitus corpore Martyr. 


Porro vitrearum fenestrarum, qux vitro in tenues 
laminas fuso obduct: erant, meminisse Hierony- 
mum pridem observarunt. viri docti. Leo Ost., im, 
99 et 32: Fenestras — plumbo simul ac vitro cem- 
pactis tabulis ferroque connexis inclusit. larum 
usum serius ad Britannos transiisse tradit Beda, 
lib. s, De Wiremuthensi monasterio, scu in Vita 
S. Denedicti Biscopi, c. 5. 

553. In media ac majori concha crat ἁγία τρά- 
πεζὰ seu sancta mensa. Epiphanius Hagiopolita, 
De locis SS: Πρὸς ἀνατολὴν δὲ τῶν χιόνων ὡς ἀπὸ 
διαστήματος ὀλίγου ἐστὶ xóyym, καὶ ἵσταται τράπεζα, 
ἔνθα λειτουργεῖ ὁ πατριάρχης. Sic autem appella- 
bant Greci altare praecipuum, super quo τὰ ἅγια 
fiebant seu Christi corpus conficiebatur: Latini 
sanctam mensam vocant. Nicolaus I papa, epist. 2: 
Altare sanctum in quo Deo omnipotenti sacrificiorum 
vola persclvimus, lapis est naturaliter communis, — 
quia vero sacratum est Dei adjutorio et benedictio- 
nem suscepit mensa efficitur. Amalarius Fortunatus, 
De eccles. offic. 11, 21, ita dictam censet, quod sit 
mensa Domini, in qua convivabalur cum discipulis. 
Cui succinit. Germanus patriarcha CP.: Ἢ ἁγία 
τράπεζά ἐστιν ἀντὶ τῆς τραπέζη: τοῦ Χριστοῦ σὺν 
τοῖς μύσταις. Ail przeterea sacram mensám sepul- 
crum Christi reprzsentare : Ἢ ἁγία τράποζά ἔστιν 
ἀντὶ τοῦ τόπου τῆς ta 9s Ev T| ἐτέθη ὁ Χριστὸς, ἐν f] 
πρόχειται ὁ ἀληθινὸς χαὶ οὐράνιος ἄρτος, qj μυστιχὴ 
xai ἀναΐματο; θυσία. Εἰ certe mensam veteribus 
dici sepulcrum, vcl quod posteriores tumbam ap- 
pellavere, docet vetus inscriptio, qux» exstat Me- 
diolani in monasterio S. Ainbrosii : MM. Minicie 
Rufine, que virit. annis 22 mense uno diebus 94, 
Minicia Domicia sorori posuit mensam contra votum. 
Alia Drixi: ad S, Faustinurm : Attio Proculo Lectori, 
(ilio dulcissimo, qui vixit ann. 18 m. 8, Fabia 11 
contra votum mensam posuit b. m. Denique mensae 
" nomine priscis Christianis videtur nuncupatus 
locus in quo sancti martyres quodammodo immo- 
labantur, dum vitam pro Christo effundebant, quem- 
admodum Christus ipse in sacra mensa a sacer- 
dotibus in sacrosanctis missarum liturgiis quotidie 
immolatur. Qua quidem significatione Carthagine 
menáa Cypriani appellabatur locus ubi martyrium 
consummatit S. Cyprianus, et ubi postmodum in 
memoriam mensa erecla est, non, inquit sanctus 
Augustinus, serm. 115 De diversis, c. 2, quia ibi 
est unquam Cyprianus cpulatus, sed quia ibi est im- 
πιοίαί 8. Exstant sermones aliquot ejnsdem Augu- 


DU CANGIÍ 
A stini ad hanc mensam habiti, cujus idem przeterea 


9212 


meminit Enarrut. in psaln. xxxvm ei Lxxx e! 
serm. 2957 de tempore. Narrat Sozomenus, rt, ἢ, 
et ex co Nicephorus Call. xiv, 2, Puleberiam Au- 
gustam, Theodosii junioris sororem, sacram meh- 
sam majori Ecclesi: Cpolitàn:e seu ::di Sophianz 
Constantiana: auro. et Japidibus pretiosis insignem 
et divitem obtulisse, et inscriptionem in rei me- 
moriam posuisse : Ἔχ χρυσοῦ xal λίθων τιμ' ων 
θαυμάσιόν τι χρῆμα, θεαμάτων χάλλιστον, ὑπὲρ τῆς 
ἰδίας παρθενίος καὶ τῆς τοῦ ἀδελφοῦ ἡγεμονίας, l&- 
pX» ἀνέθετο τράπεξαν ἐν τῇ ἐχχλησίχ ΚΙΙ., χαὶ ἐπὶ 
τοῦ μετώπου τῆς τραπέζης, ὡς ἂν πᾶτιν ἔχδηλα f, 
τάδε ἐπέγραψεν. Neque minori maguificentia aut 
parciori sumptu sacram aliam mensam in nova 
ὅδ ὁ Sophiana erexit Justinianus, ut qus tota auro 
et lapidum preticsorum fulgore coruscabat. 5.16 πο 
tiarius, p. tt, v. 357: 


᾿Αφνειῶν δὲ λίθων ποιχίλλεται αἴγλῇῃ. 


Sed et mirabili et inusitato opere et inaudita ha- 
ctenus materia confecta erat. Constabat enim, si 
scriptoribus Gracis fides, auro argento crystallo 
ceterisque metallis pretiosioribus. praeterea mar- 
garitis et omnis generis lapillis comminutis simul- 
que permistis, conflatis et liquefactis. Codinus : 
Τὴν τε ἁγίαν τράπεζαν, προσχαλεσάμενος τεχνίτας, 
ἐδουλεύπατο βαλεῖν γρυσὸν xal ἀργυρὸν, λίθους τε 
τιμίου: Ex πάντων, μαρῤγαρίτας, χαλχὸν, σἰξηοόν, 


C μόλυδδον, ὕελον χαὶ πᾶσαν ὕλην τετριμμένην, xal 


χανταμίξαντες ἀμφότερα xol χωνεύσαντες ἔχωδαν 
ἀξβάχιον. Eadem iisdem pene verbis habet Anony. 
mus, hz:cque subdit : Tí; γὰρ θεάσηται τὸ εἶδος τῇς 
ἁγίας τραπέζης, xal οὐχ ἐχπλαγείη ; ἣ τίς δυνήδεται 
χκατανηΐῖσαι ταύτην διὰ τὸ πολλὰς χροιὰς χαὶ στὰ - 
πυνότητα: ἐναλλάσσειν, ὡς τὸ ταύτης εἶδος ὁρᾶσθαι 
ποτὲ μὲν χρυσίξον, tv ἄλλῳ δὲ τόπῳ ἀργυρίζον, εἰς 
ἄλλο δὲ μέρος σαπφειρίξον ἑξαστράπτον͵ xal ἁπλῶς 
εἰπεῖν ἀποστέλλειν οὔ’ χροιὰς κατὰ τὰ; φύσεις τῶν. 
λίθων καὶ μαργαριτῶν xal πάντων τῶν μετάλλων. 
Nec dissentit Nicetas in Murtzuphlo, c. S; qui de sa- 
cry mensa Jusiünianez materia h3&.scribit : Ἡ μὲν 
θυωρὸς τράπεξα, τὸ &x πασῶν τιμίων ὑλῶν σύνθεμα 
συντετηγ μένων πυρὶ xal πέριχωρησασῶν ἀλλέλα!ις 


Ὁ εἰς ἑνὸς ποιχιλοχρόου χάλλους ὑπερδολὴν ἐξαισίου 


τῷ ὄντι xal ὁξιαγάστου παρ᾽ ἔθνεσιν ἅπασι, etc. 
Pra ccteris vero sacram hanc mensam graphice 
descripsit Cedrenus, et inscriptionem, quain in 
orbe posuit Justinianus, exhibuit : Τότε ποιεῖ xot 
τὴν ἁγίαν τράπεζαν ἔργον ἀμίμητον. "Aró τε γὰρ 
χρυσοῦ xai ἀργύρου xaY λίθου παντοίον xa ξύμευ 
xal μετάλλον xal εἴδους ἄλλου, ὅσα τε γῇ, φέρει 
xai θάλασσα xai πᾶς ὁ χόσμος, ix πάντων συνάξας 
τὰ μὲν χρείττονα xàY τιμιώτερα πλείονα, τὰ δὲ ἐλάττω 
ἐνδεέστερα, τὰ τηχτὰ τήξας τὰ ξηρὰ ἐπέδαλεν, καὶ 
οὕτως εἰς τύπον ἐπιχέας ἀνεπλήέρωπεν αὐτὴν, ὅθεν 
xai ποιχίλῃ φαινομένη θάμθος παρέχει τοῖς εἰς αὐτὴν 
ἀτενίζουσιν, ἐπιγράψας γύροθεν' Ταῦτα τὰ σὰ ἐκ 
τῶν σῶν προσφέρομεν, οἱ δοῦλοί Gov, Χρ:οτὲ, ἴα» 


9313 


. DESCRIPTIO S. SOPHIE. 


22.1 


στινιανὸς xal Θεοδώρα, ἃ εὐμενῶς πρόσοεξαι. Yib A θεὶς τὴν ὀργὴν τοῦ βασιλέως τῷ θυσιασττρίῳ Σερ- 


xai Λόγε τοῦ θεοῦ ὁ σαρχωθεὶς χαὶ σταυριυθεὶς ὑπὲρ 
ἡμῶν, καὶ ἡμᾶς ἐν τῇ ὀρθοδόξῳ πίστει σου διατί, ργ,- 
δον, χαὶ τὴν πρλιτείαν, ἣν ἡμῖν ἐπίστευσας, εἰς τὴν 
ἰδίαν aou δόξαν αὔξησον xai φύλαξον πρεσδείαις τῆς 
ἀνίας Θεοτόκου xal ᾿λειπαρθένου Μαρίας. Denique 
eacr Sophiane mensz materiam electrinain quo- 


dammodo fuisse docent Glossaria mss, qu: asser-. 


vantur in bibliotheca Regia, codd. 950, 1688 et 
9062 : Ἤλεχτρον χάλχωμα xaÜapbw, ἣ ἀλλότυπον 
χρυσίον μεμιγμένον ὑέλῳ χαὶ λίθοις, οἵας ἣν χατα- 
σκευῖς ἡ τῆς ἁγίας Σοφίας τράπεζα. Neque sacra 
duntaxat zdis Sophianz imensa,ex liquatis vel 
eontusis pretiosis ejusmodi materiis constitit, sed 
etiam ea quam in Nova a se condita in palatio ec- 
clesia statuit Basilius Macedo, ut auclor est in 
illius vita Constantinus Porphyrogenneta c. δ: 
Καὶ αὐταὶ αἱ ἱεραὶ τράπεζαι ἐξ ἀργύρου πάντα πε- 
ρικεχυμένον ἔχοντος τὸν χρυσὸν χαὶ λίθοις τιμίοις 
ix μαργαριτῶν ἣἡμς:εἐσμένοις πολυτελῶν τὴν σύμ- 
κηξιν xal σύστασιν ἔχουσιν. Et Photius in de- 
scriptione cjusdem templi mensam illius sacram seu 
θείαν τράπεζαν χουσοῦ τι θαυμασιώτερον σύνθημα 
vocat. Sed sacra hzc mensa primum ἃ Justiniano 
confecta casu trullze, qui anno $2 ejusdem Justi- 
niani accidit, contrita et comininuta est, ut Cedre- 
nus,Zonaras et alii tradunt. Unde conjicere est 
aliam ejusdem materi: et operis coufectam ab ipso 
Justiniano, qui eamdem quam in priori inscr. ptio- 
nem posuit, siquidem in secunda sacr mens in- 
scriptione Theodore mentio facta sit qui& ante 
casum trulke obierat. Mensam hanc postmodum 
direptam et in partes confraciam a Francis, qui 
Cpolim expugnarunt anno 1204, tradit Nicetas loco 
citato: Ἡ μὲν οὖν θνωρὸς τράπεζα---χατετεμαχί- 
σθη χαὶ διεμερίσθη τοῖς αχυλευταῖς, ὥσπερ xal πλοὺ- 
τος ἅπα: ὁ ἱερὸς τοσοῦτος τὸ πλῆθος xat τὴν ἀγλαῖαν 
ἀπέραντος. 

54. Sacra porro mensa Sophiana aitius educta 
erat, et ad eam gradibus aliquot perveniebatur. 
Codinus ex bibl. Regia : Ἐποίησεν Ἰουστινιανὸς 
ὀλόχρυσον, xal τὴν σχάλαν ἐν χύχλῳ, ὅπου ἵστανται 
οἱ ἱερεῖς el; τὸ ἀσπάζεσθαι τὴν ἱερὰν τράπεξαν, Ubi 
Goarus observat σχάλας Graecis hodiernis gradus 
appellari. llinc Symeon de Templo : 
μένον δὲ xal λαμπρότατον (Üuctaoti)otov) ὡς θρόνος 
Θεοῦ. 

55. Neque gradibus duntaxat excelsior erat sacra 
mensa Justinianea, sed et aureis columnis innixa 
et sustentata, fundamento perinde aurco iucum- 
bebat. Silentiarius, part. 11, v. 955: 

Κίοσι δὲ χρυσέαις ἱερὴς πάγχρυσα τραπέζης 

Νῶτα χατηρείσαντο, χατὰ χρυσέων τε θεμείλων 
Ἵσταται, ἀφνειὧν τε λίθων ποιχέλλεται αἴγλῃ. 
Anonymus: Ὑποχάτωθεν δὲ ταύτης ἔσττσε χίονας 
xal αὐτοὺς ὀλοχρύσου: μετὰ λίθων πολυτελῶν, Has 
altarium columnas ut plurimum amplexari solcbant 
qui confugiebant in zdes sacras veluti ad asylum. 
Theophanes de papa Vigilio, p. 191: 'O δὲ co6n- 


Ylou τοῦ μάρτυρος μονῆς τῶν Ὁρμίσδου προπέφν.. 
γεν, χκἀχεῖθεν ἑλκόμενος χατέσχεν τοὺς βαστάξοντας 
τὸ θυσιαστήριον κίονας, χαὶ τούτους χατέστρεψευ, 
βαρὺς ὧν xal μέγας τῷ σώματι. Vigilius ipse in 
Epist. encyclica : Cum a sancto ejus altare tracti 
ped.bus traheremur, columnas tenuimus, et super nos 
eliam ipsa mensa ceciderat,nisi clericorum nostrorum 
fuisset manibus  sustentata. Epistola clericorum 
Italie, t. I, Concil. de eodem Vigilio: Quo viso 
sanclus papa columnas altaris complerus est. Theo- 
phanes, p. 318 : Εὖρεν τὸν Τιθέριον χρατοῦντα τῇ 
prd χειρὶ τὸ χιονάχιον τῆς ἁγίας τραπίζης τοῦ θυ- 
σιαστηρίου τῆς ἁγίας Θεομήτορος. Et Gregoras : 
Οἱ 6$ ἢγχαλίζοντο τήν τε θείαν τράπεζαν xal τὸν ὑπὸ 
ταύτην στυλίσχον. Ubi unica columna altare interdum 
sustentatum videtur indicare Gregoras ; nequc abs 
re, cum observare liceat, ex Euchologio potissimum, 
apud Graecos altaria, ut plurimum lapidea, quandoque 
quatuor in angulis columnis, szepc etiam unica ae 
media innixa, ita ut omnia sub iis aperta omnibua 
sint atque obvia ; aliquando solida basi, vel lapidea 
vel latericia vel exmenticia, suffulta. Vide Aimoi- 
num, Histor. Frauc. n, 352 et Anastasium in 
Leonc lt, p. 126. 

56. Addit denique Anonymus, ut et Codinus, 
sacre mensi Sophianz mare lapillis et multo auro 
fuisse exornatum : Tfj» τε θάλασσαν τῆ: ἁγίας «pa- 
πέζτς ἐξ ἀτιμήτων Uo πεποίηχεν, xal χατεχρύ- 
σωτὲν αὐτήν, Meminit etiam istius sacre mense 
loci Euchologium Gr. p. 499, ubi de officio magni 
et angelici. habitus : 'Ag' ἑσπέρας εἰσφέοονται τὰ 
ἱμάτια τοῦ μέλλοντος λαθεῖν τὸ ἅγιον σχῆμα iv τῷ 
ἁγίῳ θυσιαστηρίῳ, χαὶ ἀποτίθενται ἐν τῷ θαλασσι- 
δίῳ τῆς ἁγίας τραπέζης. Ubi Goarus θάλασσαν et 
θαλαπσίδιον cavum mensa recessum interpretatur, 
appositeque ita dictum observat ad instar θαλάσ- 
en; seu aquarum receptaculi, quod circa altaria 
ad abluendas viciimas apud Judaos exstrui solebat, 
ut est HI Reg. xvin et ]I Paralip. 1v, 6; de quo 
Villalpandus, t. If, part. i, c. δέ, Paulinus, 
Nat. ix: ^ 


Namque tenes etiam magna Salomonis in ede 
Quam fueril decori siccum mare, quod sapiens rex 


Ka: ἐπηρ- D Ere fudit solido et tauris suspendit alenis. 


Videtur autem pars illa sacrae mense θεμείδων 
vocabulo designari a Silentiario, seu fundamento- 
rum, qux aurea perinde fuisse scribit : 

ee. χατὰ χρυσέων τε θεμείλων 

Ἵστατα'. 

51. Sacre mensz imminebat ciborium : ita autem 
appellabant umbraculum quoddam altius eductum, 
quo universa mensa sacra tegebatur. De nominis 
ratione non omnino constat. Notum est ex Átbenzo 
ei Hesychio χιθώριον esse apud /Egyptios genus 
poculi. Porphyrio ad illud Horatii, 1. 1t, od. 7: 


Oblivioso levia Massico ciboria exple : 


ciborium ait esse poculi genus, in modum (ollortm 


2915 


DU CANGII 


2?16 


colocasiorum factum. Ex quibus videtur ciborium A Νειόθεν εὐχύχλοιο περίτροχον ἄντυγα πέζης. 


ita appellatum fuisse, quod superne clauderetur 
in modum ejusmodi poculorum quorum opercula 
in formam acutiorem desinunt : nam ea fuit cibo- 
riorum ferma. Alii a x(6oz vel χιδωτὸς deducunt, 
qua voces Grzcis arcam sonant ; et ita Germanus 
ciborium non semel vocat. Αἱ czeteri χιδωρίου voce 
ut plurimum utuntur. Chronicon Alezandr., p. 892: 
Τὰ χιζώρια καὶ ἄλλα χειμήλια &qet)ovzo. Ki6ouptoy 
habet etiam Theophanes ἃ. 52 Justiniani. Quatuor 
potissimum columnis, quz ad sacre mense, uti 
vocant, cornua exsurgebant a pavimento, totum 
ciborji opus insistebat; ita ut, inquit Germanus 


patriarcha CP., quod intra eum ambitum includi-, 


tur sacrum spatium et ciborio desuper veluti caelo 
operitur et contegitur, illud sit de quo propheta 
dixit, operatus est salutem in medio terre Deus. 
Οἱ ἅγιοι Πατέρες ὡς οὐρανὸν μὲν τὸ ἐπάνωθεν τῆς 
ἁγίας τραπέζης ὁρόφιον ἀπαρτίζουσιν, ὡς ὅλην δὲ 
γῆν ὁρίζονται τὸ ὑπὸ τεσσάρων χιόνων τοῦ εἰρημένου 
χιδωρίου συγχλειόμενον f) περιγραφόμενον ἱερὸν Eba- 
φος, ἐν ᾧ πλτιρυῦται χαὶ ὁ προφητιχὸς λόγος ὁ λέγων" 
« Εἰργάσατο σωτηρίαν ἐν μέσῳ τῆς γῆς ὁ Θεός. » 
Pulchre autem et eleganter describitur ciborium 
Sophianum a Silentiario, part. u, v. 505: 
Χουσείης δ᾽ ἐφύπερθε παναχράντοιο τραπέζης 
"Aentto; εὑρυχέλευθον £z; tipa πύῤγος ἀνέστη, 
Τετραπόροις ἁγῖσιν ἐπ᾽ ἀργυρέῃσι βεθηχώς. 

Κίοσι δ᾽ ἀργυρέοισιν ἀείρεται, ὧν ἐπὶ χόρσης 
᾿Αργυρέους ἵδρυσε πόδας τετράζυγος &yl;. 


Quatuor igitur columnis, iisque argenteis et ingen- C 


tibus, quibus ex eodem metallo quatuor inniteban- 
tur arcus, totum incumbebat ciborii opus. Arcuum 
autem ciborii non semel meminit Anastasius, in 
Leone III: Fecit et in circuitu altaris, ubi supra, 
alia vela alba holoserica rosata, que pendent in arcu 
de ciborio, numero quatuor. De columnis vero cibo- 
rii argenteis egit Anonymus: [ἔστησε ób xíovag 
εὐμεγέθεις, αὐτοὺς ἀργυροχρύσους, σὺν τοῦ χιδωρίου 
καὶ τῶν χρίνων, Anastasius in S. Gregorio I PP. : 
Bic [ecit B. Petro: apostolo ciborium' cum columnis 
suis quatuor ex argento puro. ldem in Leone Ill: 
Fecit in basilica B. Pauli apostoli ciborium cum co- 
lumnis suis mira magnitudinis et pulchritudinis, 
decoratum ex argento purissimo, etc. Ibidem : Fecit 
in basilica B. Petri apostoli super altare majus cibo- 
rium cum columnis suis qualuor ex argento purissimo 
deaurato, cum diversis mirc magnitudinis mirifice 
decoratum, quod pensat libras 2104. Ciborium ipsum, 
quod ἀργνρηέγχαυστον fuisse perinde prodit idem 
anonymus, cujusmodi passim describuntur ciboria 
apud eumdem Anastasium, in immensum veluti 
turris attollebatur, qux sensim in acutum verticem 
desinebat, pini fere ad instar, nisi quod in ima sui 
parte octilatera seu in oeto latera divisa erat, quae 
sursum sese, efferentia trigonj supera parte lon- 
gioris singula speciem efficiebant. Sed prestat ipsum 
audire Silentiarium: 


ὙΨόθι δ᾽ ἁψίδων ἀνατείνεται οἵά τε χώνου 
Εἴκελον, ἀλλ᾽ οὐ πάμπαν ὁμοίιον' οὐ γὰρ ἑλίστει 


᾽Αλλά τις ὀχτάπλευρος ἔφυ βάσις, ἐχ δὲ χελεύθο: 
Εὐρυτέρης κατὰ βαιὸν ἐς ὀξὺ χόρυμβον ἀνέρπει. 
Ὀρχτὼ δ᾽ ἀργυρέας τανύει πλάχας, ἁρμονίης δὲ 
Ζευγυυμένης δολιχὴ ῥάχις ἵσταται, al 6$ τοιγώνοις 
Εἰδόμεναι μίσγουσι πόρους ὀχτάξυγος οἴμου 

Εἰς ἕν ἀγειρομένους χορυφῇς ar μήϊον ἄχργς. 

Ita autem saerx: mense imminebat ciborium, ut 
totam illam veluti ccelum contegeret, inquit Ger- 
manus patriarcha CP. : Καὶ ὡς οὐρανὸν μὲν τὸ 
ἐπάνωθεν τῆς ἁγίας τραπέζης ὁρόφιον ἀπαρτίξουσιν. 
Photius, in Descript. Νουα ecclesie : Καὶ αὐτὸς ὁ 
χωνοειδὴς xai τῇ θείᾳ τραπέξᾳ ἐπιχείμενος σὺν τοῖς 
ὑπερείδουσι σπτυλίσχοις καὶ ὑπορόφοις ὄροφος, Neque 
aliter describitur ciborium a Paulino, 1. ut, epigr. 2: 


Divinum veneranda tegunt altaria fedus 


B  Compositisque sacra cum cruce martyribus. 


Ubi alludit ad arcam testamenti, cujus ad instar ci- 
borium adinvenere Christiani, ut quemadmodum 
divinas tabulas et veteris legis foedera inciudebat 
et operiebat arca, ita nova legis sacramenta ac 
mysteria illud contegeret et includeret ; quod et 
observatur a Germano patriarcha ΟΡ, ubi de cibofio: 
Ἔστι δὲ xol xazà τὴν χιβωτὸν τῆς διαθήχης Κυρίου, 
ἐν f] λέγεται Ἅγια ἁγίων, καὶ ἁγίασμα αὑτοῦ, ἐν f 
προσέταξεν ὁ Θεὸς γενέσθαι δύο χερουβὶμ ἑκατέρωθεν 
τορνευτά. Atque inde ciboria supra altaria posita 
legimus. Anastasius in S. Symmacho PP. : Ubi et 
super altare ciborium argenteum fecit, pensans libras 
190. In Leone lll, p 152 : Fecit... . super aliare 
mujus ciborium ex argento purissimo, pens. libras 2192, 
Infra ; Ubi et obtulit ciborium super altare c«m co- 
lumnis suis. Ibidem : Ciborium vero quod exinde abs- 
tulit, posuit super altare. Chronicon S. Trudonis, 
1, 1: Altare — auro argentoque imaginatum, cum 
ciborio desuper. Leo Ost. 1, 20 : Super altare autem 
S. Benedicti argenteum  ciborium posuit, illudgue 
auro et smaltis simul exornans. Denique Flodoar- 
dus, Hist. ftem. 1v, 19 : Ciborium quoque saper αἵ» 
tare S. Marie argento aggressus est operire. Cum 
igitur ciborium totum altare operire£.aiqwe quo- 
dammodo innaineret, idco χαλύπυραξ vocabulo do- 
natur Sophianum a Silentiario, part. u, v. 344, 
ubi de velis agit, quz ad quatuor ciborii latera 
appendebautur: 


D Τέτρασι δ᾽ ἀργυρέαις ἐπὶ πλευρῇσι χαλύπτρα 


᾿ωρθοτενεῖς xexasavtes,elc. 
» 


Certe a Theodoro Studita ciborium edis S. Joannis 
Baptiste, carmine quod. εἷς τὸ χιβύριον τοῦ ἁγίου 
Προδρόμου conscriysit, χαλύπτρας nomine indigi- 
tatur: 

Θείας τραπέξης συγχαλύπτραν με βλέπων 
Xepoupixhv νόμιζε ταξιαρχίαν" | 

Χριστὸν γὰρ ἕνδον μυσταγωγεῖσθαι νόει, 

Τὸν τῶν ἄνιυ τε δεσπότην xal τῶν χάτω, 


Neque aliis ferme verbis ciborium designavit Sy- 


meon Thessalonicensis, libro De Templo, illud vo- 
cans τὴν ἐπουράνιον περὶ τὸν Θεὸν axr,vhv, ἔνθα οἱ 
τῶν ἀγγέλων δῆμοι καὶ τῶν ἁγίων ἣ οχατάπαυσις. 
Ex quibus tandem docemur cur ciborium tegimen 


2217 


DESCRIPTIO S. SOPHIE. 


221g 


et umbraculum appelletur in ordine Romano, ubi A et argento decoratum. Anselmus, in Episcopis Leod, 


in illius consecratione divine instar arce, si non 
effictum, certe inventum et adumbratum perinde 
ciborium, disertis verbis innuitur. Sic autem illa 
concipitur : Omnipotens sempiterne Deus, qui fideli 
famulo tuo Moysi precepisti ut duos Cherubim super 
arcam testamenti collocaret, quam extensis ad alter- 
utrum alis protegerent, versis vultibus ἐπ propitia- 
torium, quesumus ineffabiliter clementiam tuam, in 
quo tegimen venerandi altaris tui, in quo ipse uni- 
genitus Filius tuus, Dominus noster Jesus Christus, 
qui est propitiatio pro peccatis nostris, fidelium ma- 
nibus jugiter immolatur, et sub. quo sanctorum tuo- 
rum corpora, qua veraciter (uerunt arca testamenti 
tui, receptacula scilicet Spiritus Sancti, per eumdem 
consubstantialem tibi Filium, qui factus est nobis a te 
sanctificatio et redemptio in viriute ejusdem spiritus 
veritatis, universa antiqui hostis falsitate cum satel- 
litibus suis depulsa, cum ipsis ornamentis ad ipsum 
umbraculum pertinentibus vel ab illo dependentibus 
aut eidem suppositis, (ua sancta benedictione per- 
fundere et consecrare, atque ad tuitionem pignorum 
sanctorum ac roboranda sive multiplicanda vota 
fidelium tuorum diutino tempore conservare digneris, 
annuente eodem Domino Jesu Christo, etc. Praefatio 
autem ad consecrationem praefatio ciborii, id est 
umbraculi altaris, inscribitur. Ex hac igitur oratione 
ad consecrationem ciborii, patet non modo altare, 
sed et sanctorum corpora illud operuisse, quia re- 
condita erant sub ipso altari. Gregorius Tur. lib. 
De mirac. mart. c. 28, de S. Petri tumulo agens: 
Sepultus est in templo quod vocabatur antiquitus Va- 
ticanum, quatuor ordines columnarum valde mira- 
bilium, numero nonaginta δέχ, habens. Habet etiam 


quatuor in. altari, preter illas qua ciborium sepul- - 


 €ri sustentant. Hoc enim sepulcrum sub altari collo- 
catum. valde rerum habetur. Atque inde fortasse 
accidit ut zediculas vel tabernacula, in quibus. ea 
recondi solent, quando non reconduntur sub altari, 


ciboria plerumque appellent scriptores. Anastasius: 


in Honorio PP : Ornavit autem sepulcrum ejus (S. 
Agnetis) ex argento, — posuit et desuper ciborium 
reum deauratum mire magnitudinis. Hugo Flavi- 
niacensis in Chr. Virdun. p. 166 : Propitiatorium 
sane eanctorum exornant corpora, quorum meritis 
floret Ecclesia ; et in medio quidem alto satis et pro- 
minenti ciborio sanctus requiescit Vitonus, redimitus 
(rontem auro purissimo et gemmis pretiosissimis, qui- 
bus concluditur majestas Dei incircumscripta et in- 
comprehensibilis, habens ad dexteram B. Petri et ad 
levam ejusdem B. Vitoni auro prominentes imagines 
opere factas celatorio, quas ambiunt columuw ez auro 
purissimo, cum basibus argenteis, arte [usili el ana- 
9lypho producte. Ipsum quoque ciborium Dominice 
resurrectionis, apparitionis et admirabilis ascensionis 
opere cmlalorio protensis adornatur insigniis, habens 
ante se altare sacratum in honore S. Pulcronii et 
omnium martyrum, habens et épsum suum ciborium 
quo continetur ejusdem B. Pulcronii (corpus) auro 


l'ATROL. GR. LXXXVL 


c. ὅθ : In uno collocati sunt feretro, quod. feretrum 
in ciborio juxta corpus B. Lamberti usque in hodier- 
num diem collocatum est cum aliis sanctorum pigno- 
ribus. Sane etiamnum in ciboriis seu, ut vocamus 
tabernaculis, ad latera ipsius ciborii sacram py. 
xidem asservantis, reponi solent sanctorum feretra, 
Observanda porro "vox majestas apud Hugonem 
Flaviniacensem, qua circulos luminosos, qui vulgo 
capita sanctorum ambiunt, atque adco ipsas sancto- 
rum imagines, designant plerique e scriptoribus, 
in primis Albericus a. 1904, auctor Vit. abbatum S. 
Albani, p. 92, Anonymus De miracul. S. Fidis, c. 8, 
et aliquot alii. Certe veterum  ciboriorum usum 
quodammodo videntur revocasse qui dis magni- 


B fice, quam nuper Lutetiz Parisiorum excitavit Anna 


Austria Franciz regina, regis nostri invictissimi 
parens, quamque Vallem Gratíe vulgo appellant, 
structurz prafuerunt. Nam ad latera altaris assur- 
gunt sex columne marmore: excelsiores, quibus 
incumbunt arcus aurci, variis sübinde ornamentis 
ac angelorum statuis decorati, qui universum altare 
contegunt ac obumbrant. Porro cum ciborium ad 
mediam templi vel conchze altitudinem educeretur, 
inde forte Papias ciborium altiorem medietatem est 
interpretatus. 

98. Subdit PaulusSilentiarius, qua invicem junctí 

super(lciei ciborii margines connectuntur, crateres 
statutos (scyphi dicuntur Exod. xxv) in quibus ad- 
umbrata erant ex argento cereorum simulacra. 
Ὅππόθι δ᾽ ἀλλήλαισιν ἀρηρότα πείρατα πέζης 
'Δρμονίην τεύχουσιν, ἐνιδούσαντο παγέντας 
“Ἀργυρέους χρητῆρας " ἐπὶ χρητῆρι δ᾽ ἑχάστω 
Πυρσοφόρηγυς στήσαντο, λιπαυγέα δ᾽ εἴχελα χηροῦ 
Κόσμον ἀπαγγέλλουσα, xat οὐ φάος, etc. 
Ejusmodi crateres ἀθβογίθυπίαι ab Eusebio, De vita 
Constantini, wm, 51, et ab Anastasio in Leone Itl, 
cujus liec sunt : Fecit super ciborium de altari ma- 
jori B. Petri apostoli canthara majora quatuor ex 
argento purissimo, habentia iu medio.cereos ex ar- 
gento deauratos, pens. libras 140. Idem in Leone 
IV : Necnon et super columnas. ipsius ciborii propter 
amplam pulchritudinem ex argento purissimo fecis 
cophinos numero quatuor, pensantes libras 49, ct 
p. 194 cereorum deargentatorum, qui. stabant. ín 
presbytrerio, meminit. 

99. Alterius vero form:e fuit crater ille, qui de- 
scribitur ab eodem Silentiario, et eo loco positus 
dicitur ubi ciborii partes extrem: et superiores 
invicem committuntur, part. it, v. 545: 

'Appovins δὲ 
Ζευγνυμένης δολιχὴ ῥάχις: ἴσταται " αἱ δὲ τριγώνοις 
ΕἸἰδόμεναι μίσγουσε πόρους ὀχτάζυγος οἴμου 
Εἰς ἕν ἀγειβομένους, χορυφῆς σημήῆϊον ἄχρης, 
Ὁππόθι xai χρητῆρος ὑπήραρεν εἰχόνα « χνη. 


Χείλεα δὲ χρητήρος ὑποχλασθέντα πετήλου 
Εἶδος ἐμορφώσαντο. . 

Nam hoc loco per craterem in folia dispertitum 
lilia intellexit, quz? in suprema ciborii parte "no 
cum sphaera slatuisse Justinianum tradunt qui! de 
de Sophiana scripsere. Anonymus: ᾿Επάνω δὲ 
τοῦ χιδωρίον ἔστησε σφαῖραν ὁλόχρυσον, ἔχονσαν 


ἊΝ 


* 


* 
3 


g219 


DU CANGII 


9220 


σταθμὸν λίτρας pur, χαὶ xplva ypuod στήσαντα λί. A verbum σχετιχῶς, seu. affectivam sacrarum. imagi- 


«pae ς΄, xai ἐπάνω αὐτῶν σταυρὸν χρύσεον μετὰ 
λίθων καὶ πολυτελῶν xal δυσπορίστων, ὅς τις σταυ- 
phe εἶλχε καὶ σταθμὸν λιτρῶν ο΄. Kplvov autem no- 
men indidere Graci crateri isti, quod ita Epistylia 
vocent architecti, quia.in formam foliorum lilii 
dissecantur. Ita lilium usurpant etiam Latini. Leo 
Ost. ui, 98 : Columnas bases ac lilia, necnon et di- 
versorum colorum marmora abundanter. coémit. 
Anastasius in Leone III : Et diversis columnis tam 
porphyreticis quam albis εἰ sculptis cum basibus 
et liliis simul postibus decoravit. Et infra : Hic 
acer antistes super ipsas columnas lilios poni fecit, 
et super ipsos lilios ex metallis marmoreis platonias 
posuit, diversisque picturis mire magnitudinis opus 


decoravit. Et in Leone IV : Fecit ciborium et colum- B 


uas ac lilia exaurata ex argento purissimo. Adde S. 
«Gregorium, 1, 1, epist. 66. 

60. Ciborii igitur parti extrem: imposita erant 
Ailia aurea, seu crateris labra in liliorum speciem 
efücta erant, ex quibus sphaera seu, ut Codino 
nuncupatur, μῆλον enascebatur, cui crux lapidum 
fulgore coruscaiis insistebat. Ea porro erat ciborio- 
rumforma, ut quein imo latiora in acutum desinunt," 
pomi figuram eflicerent. Auctor Chronici Fontanelt. 
c. 45, describens ciborium quod reliquias sancti 
Gcorgii continebat : Est. forme quadrate, ex qua- 
tuor videlicet angulis ab imo assurgens, et ita omne 
opus paulatim. minuendo in latitudine in summo 
angustum redditur, ut pyramidem in altitudinereddat, 
uniuscujusque mali parvi conclusione solidetur. Quod 
vero sphiéram vocat Anonymus et malum Codinus, 
nihil aliud est quam polus apud Silentiarium, qui 
predictis hzc addit : 

Μέσῳ δ᾽ ἐνεθήχατο χώρῳ 
᾿Αργύρεον στίλδοντα πόλου τύπον" 
seu sphaeram ac ornatum tantum, seu cceli figuram 
repraesentare per sphaeram voluerit Justinianus : 
nam eclum per ipsum bema, τὸν οὐρανὸν μὲν διὰ 
τοῦ ἱεροῦ βήματος, designari, et τὸ θυσιαστήριον ὡς 
ἄλλον οὐρανὸν nos habere, ait Symeon Thessaloni- 
censis lib. De templo. Unde Chrysostomus, homil. 
$ ad Ephes. scribit, cum vela bematis diducuntur 
et aperiuntur, tunc ccelum jpsum quodammodo 


aperiri : Ὅταν ἴδῃς ἀνελχόμενα τὰ ἀμφίθυρα, τότε D 


νόμισον διαστέλλεσθαι τὸν οὐρανὸν ἄνωθεν xax χατιέ- 
vat τοὺς ἀγγέλους. 

61. Addit deinde Silentiariussupra polumstetisse 
crucem, quod idem est ac supra sphaeram aut 
malum. 

ὙΨόθι δ᾽ αὐτοῦ 
Στανρὸς ὑπερτέλλων ἀναφαίνεται. 
Per cruces ciboriis superimpositas vel Christum in 
cruce pendentein repraesentari solitum, constat ex 
jis quse a Nicolao I. PP. traduntur epist. 2 : Quid 
fidei nostr& contradicit, quod in centro camere, super 
altare, ejus figuram, quod Verbum caro factum est, 
anime nostra a[fectando desiderant. Ubi vox affe- 
staudo idem est quod adorando : expressit quippe 


num adorationem, ut loquitur Anastasius Bibliothe- 
carius in Hist. cccles. ; quam σχετιχὴν appellari ἃ 
Graecis scriptoribus in notis ad Alexiadem pluribus 
probavimus, quxque in sententiis SS. Patrum, De 
adorat. imag. sic definitur : Ἔστι δὲ xaY σχετιχὴ 
xai ἀσπαστιχὴ προσχύνησις Ex φιλιχῆς διαθέσεως 
xai εὐγνώμονος οἰχείωσιν χαὶ εὔνοιαν ἐγαπημένοις 
ἐπαγγελλομένη. Per vocem autem desiderant vide- 
tur innuere sanctus pontifex Christianos et fideles, 
dum Jesum intuentur in cruce pendentem super 
altare in ciborio, sacratissimum illius corpus, quod 
in eo et sub cruce asservatur, expetere, et offe- 
ctuosis desideriis illius perceptionem exoptare. Ver- 
bum enim desiderare hac ut plurimum notione 
usurpant sancti Patres, ubi de sacrosanctis sacra- 
mentis ac praesertim de Eucharistie sacraniento 
agunt, ut Tertullianus ad uxorem, v, 4 et 6, san- 
ctus Ambrosius De fratre suo οἱ De sacrament. 1. 
iv, sanctus Eligius, homil. 8, et sanctus Zeno 
Veron. invitat. vij, ad Fontem. unde in Gloss. 
Lat. Gr. desiderata exponitur λειτουργία, τελετή, 
id est sacrosanctum missz officium, in quo corpus 
Christi et divinz Eucharistie sacramentum confiei- 
tur, utipridem observarunt Jos. Scaliger in Épisto- 
lis, p. 195, Casaubonus Exercit. 16 ad Annal. Ba- 
ron c. 45, Lacerda, in Advers. c. 156, n. 15, et alil. 
Centrum denique apud Nicolaum nihil aliud est 
quam conche altaris pars superior, quz in con- 


c ch» similitudinem curvatur ac sinuatur, et quam 


stellis coruscantem, veluti ccelum reprgsentantem, 
describit Paulinus Nat. x: 

Est etiam interiore sinu majoris in aule 

Insita cella procul, quasi βία culminis ejus, 

Stellato spattosa tholo. | 
Nam concbam et bema colum reprssentare dixit 
Symeon Thessal., ut supra cbservatum est. Quod . 
vero de cruce ciborio inposita diximus, firmatur 
praeterea ex Anastasio in Leone IV : Sacram de- 
super construxit altare, et ciborium eum ersce, etc. 
Et ex eodem Paulino, l. τι, epigr 9, ubl totum ci- 
borii apparatum et ornatum describit : 

Divinum veneranda tegunt altaria feedus, | 

Compositisque sacra cum cruce martyribus 

Cuncta salutiferi coeunt insignia Christi, 

Crux, corpus, sanguis martyris, ipse Deus. 
Quedam his consentanea habet epist. 12, ad Se- 
verum : “ 

Pleno coruscat Trinitas mgsterio : 

Stat Christus agno, voz Patris celo tonat , 

Et per columbam Spiritus sanctus ffuit. 

Crucem corona lucido cingit globo ; 

Cui corone sunt corona apostoli, 

Quorum figura est in columbarum choro. 

Vide eumdem infra p. 155 et Honerium Augv- 
stodunensem 1, 135. 

62. Ciborium πύργου seu turris nomine donator 
a Silentiario part. 1, v. 203 : 

Χρυσείης δ᾽ ἐφύπερθε παναχράντοιο τραπέζης 

Λσπετος εὑρυχέλενθον ἐς tipa πύργος ἀνέστη. 
Neque aliter vocatur ἃ .Germano patriarcha CP. : 


- 


5233 
Eadem verba habet Ratherius Veronensis in Syno- 
dica ad presbyteros, nisi quod pro pyxis habet buzi- 
da ; qua postrema voce utitur etiara Paulus Diaco- 


: nus in Vita S. Gregorii M. PP. c. 19. Ex autem 
Τ Dyxides in quibus sacra Eucharistia ad intirmos de- 
| fertur, ex ebore seu eburnec esse jubentur, propter 


casum, in Statutis synodalibus Odonis episcopi Pa- 
risiensis c. 5, n. 5, et c. ult. n. 35, quod videtur 
intelligendum non de precipua pyxide quz a co- 
lumba pendebat, sed de minore , in quam ex ma- 
jori sacra Eucharistia ad infirmos deferenda refun- 
debatur. | 

64. Jam vero quod corpus Dominicum sub cruce 
vel sub crucis figura reponi solitum fuisse in cibo- 
rio diximus, firmatur ex concilio Turonensi II, can. 
9, quo statuitur ut corpus Domini in altari non in 
imaginario ordine, sed sub crucis titulo. componatur ; 
id est, non in ipso ciborio vel, uti appellamus, taber- 
naculo, quod imaginarius ordo dicitur, seu in aureo 
argentove elaborato variisque figuris ac imaginibus 
adernato opere. Unde conficitur sácrosanctam Eu- 
charistiam ad viaticum, non in ipso ciborio sed extra 
ciburium asservatam in pyxide, pependisse sub 
cruce, quod etiamnum in plerisque nostratibus, prz- 
sertim cathedralibus ecclesiis observatur. Pendebat 
autem sacra pyxis ex columba , qua Spiritum san- 
ctum apud Christianos adumbrari constat. Ejus- 
modi vero aurearum et argentearum columbarum 


altaribus seu sacris mensis et ipsis etiam baptiste- C 


riorum fontibus imminentium meminit synodus v 
Cpolitana, act. 5, in qua continentur expostu- 
lationes cleri adversus Severum , qui colum- 
bas altaris et baptisterii abstulerat : Τὰς. γὰρ εἰς 
τύπον τοῦ ἁγίου Πνεύματος χρυσᾶς τε. xal ἀργυρᾶς 
κρεμαμένας ὑπεράνω τῶν θείων χολυμόνθρῶν xat 
θυσιαστηρίων μετὰ τῶν ἐσφετερίσατο, λέγων οὐ χρῆῇ- 
ναι ἐν εἴδει περιστερᾶς ὀνομάζεσθαι τὸ vtov 
Πνεῦμα. Quse quidem verba habentur etiam in vit 
synodo, act. 5. Verum etsi columbas altaribus im- 
pendisse ex hoc loco non omnino constet, is ta- 
men ecclesiarum usus e caeteris scriptoribus, Lati- 
mis potissimum, colligitur, pr:ssertim ex Paulino, 
epist. 12, ad Severum, ubi totum altaris appara- 
1um describit : 


Et per columbam Syiritus sanctus fluit. 


Preterea ex testamento Perpetui episcopi, cujus 
meminimus , in quo donat et legat Amaluiio 
presbytero capsulam unam communem de serico ; 
item peristerium et columbam argenteam ad reposi- 
torium. Quo loco peristerium synonymum videtur 
cum columba : est enim Gracis περιστέριον, ut et 
περιστερίδιον, parvula seu minor.columba ; nisi 
loculus fuerit , in quo ipsa continebatur columba. 
"Scio περιστέρια quedam χοσμάρια dici apud Hesy- 
chium. Hunc praeterea morem astruit Udalricus, 
Consuet. Cluniac. 1i, 50 : Predictam autem pyzidem 
- diaconus cum columba jugiter pendente super 


DU CANGIL 


vyxis cum corpore Domini ad viaticum pro infirmis. A altare — abstrahit. Et 1, 9 : Ipse autem hostie , 


2221 


cum fuerint consecrate, mutantur quatuor cum illis 
qua in pyxide et aurea columba super altare pen- 
dente jugiter servantur , maxime propler infirmos , 
ut quidquid de eis eveniat, viaticum sit in promptu. 
Meminit denique Anastasius in Hilario et sancto 
Innocentio PP. ejusmodi columbarum altaribus 
impendentium. Ex quibus eum invaluisse in Ec- 
clesia orientali et occidentali morem abunde col- 
ligitur, proindeque admodum vero esse simile co- 
lumbam suam et pyxidem habuisse ciborium So- 
phianum. | 

65. Verum cum a sacris adytis arceantur pro- 
fani, solisque illa sacerdotibus pervia sint , gradum 
referenti liceat cum ipso Silentiario , part. 11, v. 
958 in hzc verba prorumpere : 

II φέρομαι! v, μῦθος ἰὼν ἀχάλινος ὁδεύει ; 

"loy&o, τολμήεσσα μεμυχότι χείλεϊ φωνὴ, 

Μηδ᾽-ἔτι γυμνώσειας ἃ μὴ θέμις ὄμμασι λαᾶν 

Μυστιπόλοι δ᾽ ὑπὸ χερσὶν ὅσοις τόδε θέσμα χελεύει, 

Σιδονίης Φοίνιχι βεδαμμένον ἄνθεϊ χόχλου 

Φᾶρος ἐφαπλώσαντες ἐρέψατε νῶτα τραπέζης, 

Τέτρασι δ᾽ ἀργυρέῃσιν ἐπὶ πλευρῇσι χαλύπτρας 

"Op8ó0ev εἰσπετάδαντες, ἀπείρονι δείξατε δήμῳ 

Χρυσὸν ἅλις, etc. - . 
Solis , inquam , sacerdotibus patent et altaria et 
quaecunque intra sacra vela continentur seu sancta 
sanctorum. Dicuntur enim ἅγια ἁγίων «à ἐντὸς τοῦ 
χαταπετάσματος, ut est in Lexico ms. Regio cod. 
2062. Nam ut ait Cyrillus Alexandr. De Adorat. 5, 
πρεσθυπέροις πεπίστευται τὸ θυσιαστήριον χαὶ τὰ 
ἔσω τοῦ καταπετάσματος, οἷς ἂν πρέπειν λέγεσθαι, 
xai φυλάξουσι τὴν ἱερατείαν αὐτῶν. Quis quidein 
verba de velis, qux» ad quatuor eiborii eolumnas 
expandebantur, intelligi debere censuerim , de 
quibus agit hoc loco Silentiarius, quz: τέτρασι &p- 
γυρέῃσιν ἐπὶ πλευρῇσε χαλύπτρας 868 in quatuor 
ciborii lateribus explicari solebant, ut totus sacro- 
rum adytorum locus, in quo Sancta sanctorum 
conficiuntur, undique oécluderetur, ne profano 
vulgo plebive pateret, quippe, ut ait Gregoras, 
Hist. x, Οἱ τῶν βασιλέων θάλαμοι, καὶ ϑεζαα ἀνθρώ- 
ποις ἱερά τε χαὶ τίμια, ὑπὸ παραπετάσμασιν ἄλλα 
ἄλλοις χαλύπτονται, ἵνα μήτε δήμοις ἀνοσίοις προ- 
χείμενα χιόδηλεύηται μήτε περιφρονῆται διὰ τὸ tT; 


D καταλήψεως πρόχειρόν τε xal ἄπονον. De sacris 


altaribus id prodit Symeon Thessal. libro De 
Templo : ᾿Αμφίοις δὲ περιχεχαλυμμένον ἑατὶ καὶ 
χεχοσμημένον (τὸ θυσιαστήοιον) ὅτι xa τὰ ἐν αὑτῷ 


᾿δυσθεώρητα xal οὐ πᾶσι ληπτά. Etalibi : Καὶ διὰ 


τὸ μὲν τοῦ ἐν θυσιαστηρίῳ χαταπετάσματος τὴν 
ἐπουράνιον περὶ τὸν Θεὸν ἐκτυποῖ σχηνὴν, ἔνθα τῶν 
ἀγγέλων fj ἀνάπαυσις. Et mox ad quatuor altaris 
latera expandi vela ista satis. prodit : Τέσσαρα δὲ 
μέρη ὑφάσματος ταῖς τέσσαρσιν ἔχει γωνίαις fj ἁγία 
τράπεζα, εἴς. Anastasius Bibl. in Pascbali PP. : 
Fecit etiam in circuitu altaris vela rubea serica qua- 
tuor cum gammadiis. Idem in Leone Ill : Fecit et in 
circuitu altaris — alia vela alba holoserica rosata, 
que pendent in arcu de ciborio, numero quatuor. 


2225 


PP. : Contulit — vela serica de blattin Byzantea 
quatuor in circuitu altaris majoris. Atque inde vela 


18t& τετράδηλα appellant Graeci recentiores, Ana- 


stasius in Vit. PP. tetravila et tetravela p. 62, 127, 
150, 151, 159, 140, 142, 141, 115. Ea autem erant 
ut plurimum purpurei" coloris, auro etiam inter- 
dum et Phrygio opere distincta et variis imagini- 
bus adornata, cujusmodi describuntur a Silentiario, 
ab Anastasio, et a Paulo Diac. I , xxiv Hist. mi- 
scelle in Michaele. Nec scio an per Majoris eccle- 
six ἐνδύτην, quam ad summum pontificem Roma- 
num misit Michael Paleologus, rosei coloris auro 
illusam et unionibus insertis coruscantem , 4etra- 
velum intellexerit Pachymeres, v, 17, an vero ta- 
petem qui sacr: mense insternitur, quem ἐνδύτην 
«ἧς ἁγίας τραπέζης vocat Ducas, c. 29, quod velle 
videntur viri docti : tametsi potior videatur sen- 
tentia, ἐνδύτας hoc loco sumi pro quibusvis ec- 
clesi: velis seu auleis; qua notione ἱερὰς &v- 
᾿δύτας dixit Joannes Damasc. in Synodica ad Theo- 
philum imp. VII Synodus, act. 7: Ἐνδύτας 1 
ἕτερα βῆλα ἣ ἕτερον ἀφιερούμενον, et B. Dorotheus 
in Prefat. Doctr. ait ἐν τῇ θείᾳ ἐνδύτῃ τῆς μεγάλης 
ἐχχλησίας depictam fuisse. S. Barsanuphii imagi- 
nem. Ita Maximianus archiepiscopus Ravennas , 
apud Hieron. Rubeum, donasse legitur ecclesi: 
euz endothyn bissinam pretiosissimum omnem Christi 
Dei historiam continentem, eL aliam ex auro endothyn 
ín qua auro lextili picte erant omnium qui illum 
pracesserant archiepiscoporum imagines. Ubi endo- 
thyn idem est quod ἐνδύτην. Vestes vulgo dicuntur 
ejusmodi ecclesiarum aulea Anastasio passim et 
ceteris scriptoribus Latinis. /Edis Sophianz porro 
ornamentorum, uti vocant opulentiam si commen- 
dat Sugerius , lib. de administr. sua : Admiranda 
siquidem εἴ fere incredibilia a viris veridicis quam 
pluribus et αὖ episcopo Laudunensi Hugone in cele- 
bratione missa de S. Sophie ernamentorum praroga- 
Tiea, necnon et aliarum ecclesiarum audieramus. 
66. Sed priusquam e bemate excedamus atque 
adeo ex concha, prastat σύνθρονον, qui in ea exsti- 
tit, describere. Mediam enim conebam utrinque 
ambibant sacerdotum et ecclesi:€ ministrorum 88- 
era facientium subsellia, atque in iis patriarchz se- 
des et thronus excelsior, ita ut in proximum cen- 
trum coirent. Silentiarius, part. 1, v. 929 : 
Μέση δ᾽ ἐζώσατο θώχους 
Μυστιπόλους xai βάθρα περίδρομα, καὶ ^ μετ᾽ αὑτὴν 
᾿Ὑστατίην ὑπὸ πέζαν ἀολλίζουσα συνέλχει 
Ἑγγύτερον περὶ χέντρον ἐπὶ χθογός. 
Anonymus septem sedibus tantum, nescio an vere, 
constitisse hzc sulisellia refert gin quibus sacer- 
dotes patriarchz sacra facienti ministrantes cum 
eo sedere consueverant : Τὰς δὲ βάσεις tà; ἑπτὰ 
τῶν ἱερέων, Ev αἷς χαθέζονται, σὺν τοῦ ἀρχιερέως 
θρόνου καὶ τῶν τεσσάρων χιόνων χατεχρύσωσε, στή- 
σας εἰς τὰ ἑχάτερα μέρη. Hanc porro subselliorum 
in concha seriem σύνθρονον Greci appellant. Theo- 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 
Adde p. 142 et 165. Guillelmus Bibl. in. Stephano Vl A phanes, p. 371 


2226 
: Τοῦ πατριάρχου Νιχήτον dv τῷ 
συνθρόνῳ χαθεζομένου xat ὁρῶντος. Scylitzes in 
Constantíno : Ἐγένετο δὲ χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς 
Πεντηχοστῆς ταραχὴ διὰ τὴν χαθέδραν ἐν τῇ λει- 
τουργίᾳ, μὴ χαταδεξαμένων τῶν μητροπολιτῶν προ- 
καθίσαι τοὺς συγχέλλους ἐν τῷ συνθρόνῳ. Memine- 
runt etiam συνθρόνον hac notione Euchologium 
Gr., ubi de episcopi ordinatione , Pachymeres, vu, 
91, Symeon Thessal. et alii. Et recte id nominis 
inditum, quod una' eademque esset subselliorum 
omnium compages, quas conche recessum ambi- 
bant, ita ut in iis omnes ecclesie€ ministri una 
et simul sederent. Eusebius, Hist. eccl. x, 4 : ᾿Αλλὰ 
xai ὧδε xal τὸν νεὼν ἐπιτελέσας, θρόνοις τε τοῖς 
ἀνωτάτω εἰς τὴν τῶν προέδρων τιμὴν χαὶ προσέτι 


B βάθροις ἐν τάξει τοῖς χαθόλου χατὰ τὸ πρέπον xo- 


C 


σμῆσας. Et Constantinus Porphyrog. in Basilio , 
c. 59 : Οἵ τε ἑντὸς (τοῦ θυσιαστηρίου) θάχοι xa! oi 
πρὸ τούτων βαθμίδες χαὶ αὐταὶ αἱ ἱεραὶ τράπεζαι ἐξ 
ἀργύρου πάντα περιχεχυμένον ἔχουσι τὸν χρυσόν. À 
loco igitur in quo consistebat synthronus , nempe 
concha quam etiam absidam vocant scriptores 
aliquot Latini, ipse ministrorum ecclesie in 
concha consessus absida pariter dictus legitur, vel 
certe sedes ipsa episcopalis aut patriarchalis. Quip- 
pe in veteri Glossario absida sedes episcoporum esse 
dicitur, ut et apud Papiam, apud quem hc ha- 
bentur: exedra absida, id est locus subselliorum. 
Neque alia videtur significatione usurpasse sanctus 
Augustinus epist. 225 : Ad nostra subsellia relicta 
turba redieram — dicebam ego quibus poteram, 
qui ad nos in absidam honoratiores ascenderant. 
Idem epist. 205 : In futuro Christi judicio neque 
abside gradale nec cathedre velate adhibebuntur 
ad defensionem. Ex quibus perspicuum fit cur 


synodus Sardicensis can. 10 dixerit, εἰς τὴν ἁψῖδα 


τἧς ἐπισχοπῖς διαδῆναι, pro ad episcopalem di- 
gnitatem vel thronum pervenire , cüm in. absidis 
seu conchis in exceleioribus sumbselliis ac grada- 
tis sederent episcopi. Ea autem non pretiosis dun- 
taxat velis et auleis tegebantur, ut est apud 
eumdem Augustinum, sed czteris etiam aliorum 
ecclesix* ministrorum sedibus excelsiora erant, uti 
innuit loco citato Eusebius, et cautum legitur in 


D synodo Carthag. 4 can. 55, ut episcopus in ecclesia 


€t in consessu presbyterorum sublimior sedeat. Tluuc 
morem in ecclesiis Christianorum observatum at- 
tigere praeterea. Urbanus I in epist. c. 4; sanctas 
Ambrosius libro De dignitate sacerd. c. 6; sanctus 
Augustinus in psalm. cxxvi; Ámalarius, De reb. 
eccl. m, 10; et Honorius Augustod. 1, 15 et 15. Pra- 
sertim vero cathedra episcopalis seu patriarchalis 
θρόνου voce donatur passim apud scriptores Byzau- 
tinos. Anonymus, De locis Hierosol. c. 5$, Hieroso- 
lymitanz sancti Sepulcri ecclesise bema describens, 
Exzt εἶναι ὁ θρόνος τοῦ πατριάρχου. Atque inde fa. 
ctum est ut a throno, dignitatis summo fastigie, 
ecclesia compellarentur, et throni dicerentur, qui- 
bus patriarche et episcopi presidebant, quemad- 


3271 


DU CANGII 


2228 


moduin Latinis sedes appellari consueverunt. Jain À mam referat. Ea est enim minorum conchularuim 


vero cum conchz: mediz recessus imus subsclliis 


ab utraque parte et undique cingeretur, throni. 


patriarcharum et episcoporum , quos μυστιπόλους 
θώχους seu sacerdotales sedes: vocat Silentiarius, 
ad dexteram altaris partem videntur exstitisse. Scy- 
litzes in Stratiotico de patriarcha : Κατελθόντα yàp 
Excel vov εὐθέως ol ἀνάπται τοῦ πλήθους παρειληφότες, 
xa θρόνον ἐνεγκόντες, ἐπὶ τοῦ δεξιοῦ μέρους χαθί- 
ζουσι τοῦ ἁγίον βήματος. Id etiam indicat ordo Ro- 
manus : Tandem episcopus osculatur evangelium et 
altare, ei pergit ad dextram altaris ad sedem suam. 
ld observare est preterea ex Marcellino Comite, 
dum farrat Joannem Romanum pontificem, cum 
anno 595: Cpolim pervenisset, miro honore a Justi- 
niano imperatore exceptum fuisse, et dertrum de- 
ziro ecclesim insedisse solio, |diemque Domini nostri 
resurrectionis plena voce Romanis precibus celebrasse. 
Quibus. verbis innuit Marcellinus Joannem in con- 
sessu patriarcham CP. przcessisse, sedisseque ad 
illius dextram. At Goarus in medio et intimo con- 
cha recessu patriarchicum thronum statuit, quem 
circumstant hinc inde episcoporum vel qui sacris 
intersunt sacerdotum subsellia. Addit praterea su- 
pra eum thronum Christum, solere effingi, manibus 
in mensam appositam in crucis formam decussatis, 
dextra panem sacrum, sinistra crucem apprehen- 
dentem : hinc inde vero, et a lateribus, supra epi- 
sroporum et sacerdotum sedilia, duodecim aposto- 
lorum effigies delineatas, ut etiam hodie in sancti 
Pauli et: Salvatoris basilicis Roma conspiciuntur. 
Unde planum fit eo respexisse Germanum patriar- 
cham. CP. , cum dixit βῆμα esse θρόνον ἐν ᾧπερ ὁ 
παμθασιλεὺς Χριστὸς προχάθηται μετὰ τῶν αὐτοῦ 
ἀποστόλων, ut et Symeonem Thessalon. libro De 
Templo : Καθίσας τῷ συνθρόνῳ, τὸν Χριστὸν Expu- 
μούμενος, συγχαθέδρους ἔχει χαὶ τοὺς συνεπισχόπους 
xa ἱερεῖς μιμουμένους τοὺς ἀποστόλους. Et libro De 
sacramentis : Ἡ ἄνω χαθέδρα τὴν ὑπερουράνιον 
δείχνυσι- χαθέδραν τοῦ Ἰησοῦ, αἱ ὑπ᾽ αὐτὴν δὲ βαθ- 
μίδες τὴν ἐχάστον τῶν ἱεραρχῶν xal ἱερέων τάξιν τε 
χαὶ ἀνάθασιν, ἔνθα δὴ xal οὐ θέμις τινὰ ἕτερον χα- 
θίσαι, οὐδὲ τῶν διαχόνων αὐτῶν. Eadem habet aliis 
verbis libro de Templo : Διὰ τοῦ ἱεροῦ συνθρόνου 


figura, quz cum majori longe strictiores a terra as- 
surgant, cylindri- semisecti formam effingunt, do- 
nec superne sinuentur; quam etiam figuram ma- 
jori conchz tribuit Procopius, licet potiori jure 
minoribus illa conveniat. Mox addit Silentiarins 
concham, orientalem nempe, binas alias conchas 
utrinque protendere, versus occidentem progre- 
dientes, tanquam si ulnas suas extenderet, quo 
clerum ac cantores excipiat. De minoribus igitur 
conchulis-ita Silentiarius : 
Τὴν 

Ἐς βάσιν εὐθύγραμμος, incole δὲ δώκλιρε, ote. 
Σχή ἰχήμασιν οὐ σφαίρης ἐναλίγκιος, ἀλλὰ Apos 

ιχα τεμνομένοιο. 

Harum conchularum alteram, quam ad dextram — 
statuit Symeon Thessalonicensis, πρόθεσιν Greci 
appellant, quasi dicas propositionem aut propositio- 
nis mensam, ἃ ceremonia quz in ea peragitur no- 
men habentem. In ea namque, ait Allatius, sacer- 
dos ante missam, et una cum eo ministrantes, res 
omnes ad sacrum complendum necessarias, utpa- 
nem, vinum et alia, preparant, quibus finitis sece- 
dunt ad sacram mensam, ubi sacra liturgia inchoa- 
tur. Pachymeri 1, 19, χόγχη τῆς προθέσεως dicitur. 
Utramque autem conchulam secretarium — vocat 
Paulinus, priorisque seu prothesis, usum sic de- 
scribit : 

Hic locus est veneranda penus qua conditur, εἰ qua 

Promitur alma sacri pompa ministerii. 

Et epist. 42, ad Severum, loco supra laudato, de 
binis istis conchulis verba faciens, Una earum, in- 
quit, immolanti hostias jubilationis patet. Ubi pro 
patet legendum parat censuerim : quippe in hae 
conchula hostias non immolat antistes, sed in media 
et majori eoncha : prothesis vero hostias jubilatio- 
nis immolanti seu potius immolaturo antistiti parat 
vel przeparat. Cum enim in utraque conchula, que 
ad sacram liturgiam peragendam sunt, 
atque adeo in prothesi hostia et |n diaco- 
nico vestes et libri et vasa ac ministeria ecclesia- 
etica parentur, inde bine iste conchule paratoria 
nuncupantur in ordine Romano : calicem autem sub- 
diaconus accipit sequens et dat acolyto, et ille revo- 






τὸν εἰς οὐρανοὺς ix διξιῶν τοῦ Πατρὸς σαρχωθέντα D cat in paratorium, nempe in prothesim, ubi calices 


Λόγον χαθήμενον, διὰ δὲ τῶν ἀναδαθμῶν τὴν ἑκάστου 
τῶν ἱερωμένων ἀνθρώπων xal τῶν ἀγγέλων τάξιν 
τε xai àvàá6aat. 

67. Dixi binos recessus seu potius duas conchu. 
Jas majori, ubi stabat sacra mensa adjunctas fuisse, 
alteram ad dextram et septentrionem, alteram ad 
sinistram et ad meridiem altaris. Concbhulas ma- 
jori adjunctas describit, ni fallor, Silentiarius, : part. 
v. 226. Nam cum dixisset mediam ac majorem con- 
cham sacerdotum subsellia in orbem circumdueta 
continere, addit eam excipere (ad utrumque nempe 
Jatus) fornicem alium, validis innixum fundamentis, 
in ima quidem parte in rectas ductum lineas, su- 
pere vero ita sinuatum ut cylindri semisecti for- 


et cztera vasa ad sacrificii usum reponebantur, 
quod ex sacris liturgiis abunde probari potest. 

68. Alteram conchulam, qua ad sinistram seu 
ad meridiem altaris statuitur a Thessalonicensi , 
paratorium perinde voeat idem ordo Romanus: 
Reponitur liber in paratorio quodum sive in secretario. 
Conchulas enim majori adjunctas secretaria appel- 
lasse Paulinum supra observatum est. Proinde idem 
est paratorium quod secretarium. Repositos autem 
fuisse libros ecclesiasticos in hac conchula docet 
idem Paulinus, dum illius usum sic describit : 


δὲ quem sancta tenel meditandi in lei voluntas, 
Hic poterit residens sacris intendere 


In ea enim conchula sacre lectiones flebant, sa- 


4229. 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


erique Libri finita liturgia publice przlegebantur. A ceret, qua bematis pars Inde ἱςρατεῖον proprie di- 


1d, ni fallor, satis innuit ipse Paulinus: nam cum 
dixisset unam earum concharum immolanti hostias 
jubilationis antistiti parare, hec subdit : Altera post 
sacrificium capaci sinu receptat orantes, ita enim le- 
gendum contenderim , cum edita nihil aut prave 
sonent, altera post sacerdotem capaci sinu receptat 
evantes ; peracto enim sacrificio eo secedebant sa- 
cerdotes et diaconi, et sacrorum Librorum lectioni 
operam dabant. Certe in ea conchula factas ejusmodi 
lectiones docet satis superque Codinus libro De 
offic. c. 15, n. 4, dum ait imperatorem in zdem 
Sophianam secedere ibique magni Basilii precatio- 
nes a patriarcha praelectas exaudire πλησίον τοῦ 
διακονιχοῦ, hoc est juxta conchulam. αὐ: διαχονιχὸν 
vocabatar. Nam haud procul exstitisse sedem im- 
peratoris, cum sacrorum Librorum lectionem auditu 
excipiebat, supra probavimus ex Silentiario. Diaco- 
nicum igitur hsec conchula appellata eit, quod es- 
set quodammodo appendix majoris diaconici seu 
eecretarii, in quo et ecclesiasticz:e vestes el sacra, 
uti appellantur passim, ministeria asservabantur, 
cx quo quae ad sacram liturgiam peragendam ne- 
cessaria erant promebantur et in hanc conchulam 
deferebantur, quas inde diaconicum appellata est. 
Nam in ea vestes sacras induebant et sacerdos sacra 
facturus et diaconi illi ministraturi. Unde cum 
sceuophylacii appellatione donaretur perinde ma- 
jus diaconicum, inde etiam diaconicum minus seu 


cia diaconis permissa esset, ut. qui ad utramque 
conchulam, prothesim scilicet et. diaconicum, pro 
officii ratione peragendi et in ils consistendi necesse 
haberent. Nam Symeon Thessalonicensis, libro De 
templo, ait nulli licerein sacro synthrono sedere pre- 
terquam sacerdotibus, ac ne ipsis quidem diaconis, 
quibus alius attributus est locus, ὃς ἀχουλούθως 
ὠνόμασται διαχονιχόν, ἔνθα xai χαθῆσθαι τούτοι; 
οὐκ ἀχώλυτον, diaconicum nempe, locus sic dictus, 
in quo considere eis licitum $i. Huic quidem sen- 
tentiz nescio an faveat Lexicon Gr. ms. quod ex-. 
slat in bibl. Reg. cod. 2062, ubi παραπέτασμα τὸ 
διαχονιχὸν, τὸ παραχάλυμμα esse dicitut : videtur 
enim διαχονιχὸν appellari. velum altaris, quasi to- 
tum bematis spatium, quod extra vela altaris patet. 
diaconicum sit, et quia in eoet consistere et pro- 
gredi pro functionis suz ratione, non autem sa- 
crarium ingredi illis liceret, quemadmodum sub- 
diaconis eadem bematis spatia; cum subdiaconi 
et lectores in solea extra bematis cancellos consi- 
Bterent, ut docet idem Thessalonicensis. Atque inde 
colligitur quid statuat canon 21 synodi Laodicenz, 
dum ait non licere subdiaconis intra bematis can- 
cellos consistere : οὗ δεῖ ὑπηρέτας χώραν ἔχειν ἐν 
τῷ διαχονιχῷ : id enim solis diaconis licebat. [ts 
porro bunc canonem capiendum par esi c'ederc, 
etsi Balsamon et Zonaras diaconicum de munere 
diaconi interpretati sint. Priori sane sententig favet 


conchala diaconi sceuophylacium interdum voca- C Isidorus Mercator, qui Ó6taxov:xbv. secretarium ver- 


tur; adeo ut que in liturgiis sancti Marci et san- 
cti Jacobi àv διαχονιχῷ peragi preces, exacto sacri- 
ficio, dicuntur, es in liturgia Chrysostomi ἐν σχευο- 
φυλαχίῳ Üeri scribantur. Metatorii denique ap- 
pellationem habuit eadem concliula, quemadmodum 
majus diaconieum, ut infra probamus, ubi nomi- 
nis rationem expendimus : nam diserte Eucholo- 
gium p. 625 διαχονικὸν et μετατώριον confundit ; 
quo loco non est major sacristia, uti velle videtur 
Goares, sed eouchula bematis ita appellata, ex qua 
patriarcha post cantatas tertiam et sextam odas ad 
altare procedit, ἐξέρχεται εἰς τὸ ἅγιον θυσιαστήριον 
ἂχ τοῦ μέρους δεξιοῦ. Nec obstat. quod ad dextram 
altaris diaconicum statuat, quod ad sinistram re- 


tit : Secretarium, inquit, quod Greci diaconicum 
tocant; qua totidem verbis habentur in concilio 
Agatherisi can. 66; ila ut per secretarium conchu- 
lam intellexerit, quam Graci díaconicum nuncupant, 
que a diaconis in ea ministrantibus nomen sumpsit, 
ui observavimus. Nam vix est simile vero diaco- 
nicum pro exedra extra »sdem ita nuncupata sumi 
debere, cum in ea quibusvis ecclesi» ministris con- 
sistere fas esset, ct ex ea, clerici omnes ad altare 
procederent. Jam vero quod in eoncilio Arelatensi H 
sub Siricio PP. can. 15 diaconi sedere inter presby- 
tleros in secretario vetantur, id videtur intelligi aut 
de majori diaconico, secretario vel vestiario, in quod 
sacerdotes vel antistites de rebus ecclesiasticis de- 


ponit Thessalonicensis, cum, ut ait idem Goarus, D liberaturi secedebant , et, ut verbis utar Sulpieii 


dextrum vel sinistrum latus pro respicientium ad 
ortum vel occasum mutatione scriptoribus dicatur; 
adeo ut ipse Goarus prothesim ad sinistram, dia- 
conicum vero ad dextram statuat, contra quam 
Thessalonicensis. Metatorium pariter ad dextrum 
latus vel edis vel altaris ponit Cedrenus in Leone 
philesopho : neque enim omnino constat an de 
exedra diaconico ac metatorio dicta, an vero de 
conchula iisdem nominibus locutus sit: locum 
damus infra n. 86. Sed et non desunt qui totum 
bematis extra altaris vela atque adeo extra majorem 
concham spatium diaconicum appellatum volunt, 
quod, cum intra vela seu παραπετάσματα, de qui- 
bus mox agemus, solis sacerdotibus consistere li- 


Severi, cum vel salutationibus vacantes vel audicndis 
negotialionibus occupati in eo considebant ; vel pa- 
tius de minori diaconico, id est. conchula, quam 
διαχονιχὸν vocant Graci. In hoc enim diaconico 
quando sacerdotes sacra facturi in eo sacras vestes 
induunt aut alia qua ad sacram liturgiam spectant 
exsequuntur, cum iis, ob reverentiam quam sacet- 
dotali characteri debent, sedere prohibentur. 

69. Ad utrumque bematis latus quatuor preterea 
exsurgunt alie concha, binz scilicet in utroque 
muri seu parietis latere, quas versus occidentem 
progredi ait Silentiarius. Sustentatur autem illarum 
unaqu:zque binis columnis porphyreticis Jgvpuis, 
quas Romanas vocant, et a. muliere vidua, Marcia 


2231 


DU CANGU 


2232 


nomine, Roma ad Justinianum transmissas scripsit À στήθεα τὰ &topltovea τὸ Bra ἀπὸ τοῦ λοιποῦ ναοῦ 


Plutarchus ejusdem Justiniani proto-secretarius . 
Kx quibus tandem docemur qus sint quatuor 1118 
conchae zdis Sophiane, quarum meminit Codinus : 
Τῶν δὲ πινσῶν ὑψωθέντων, χαὶ τῶν μεγάλων χιόνων 
σταθέντων, ἔμελλον μετ᾽ αὐτῶν xal τοὺς Ῥωμαίους 
χίονας στῆσαι * ἀλλ᾽ οὐχ ἐποίουν, ἀλλ᾽ ἔστησαν αὐτοὺς 
sl; τέσσαρας χόγχας. Sed de quatuor istis conchis 
audiendus Silentiarius, part. 1, v. 229 : 


. Δύο δ᾽ ἑς χίονας ἄλλας 
Κόγχας ἀμφοτέρωθι προδάλλεται ἐς δύσιν ἕρπειν, 
Οἷά περ ἐχτανύουσα περιγναμφθέντας ἀγοστοὺς, 
Λαὸν ὅπως πολύυμνον ἑοῖς ἀγχάσσεται οἴχοις. 

Kal τὰς μὲν χρυσέοισιν ἐλαφρίζουσι χαρήνοις 
* Στιχτοὶ πορφυρέοισιν ἀποστίλδοντες ἀώτοις 
Κίονες, ἡμιτμῆγι περισταδὸν ἄντυγι χύχλου 
"Ayfoc ἀερτάζξοντες ὑπέρθὄιον, οὖς ποτε Θήδης 
Νειλαίης ἐλόχευσαν ἐῦχνήμιδες ἐρίπναι, etc. 


Ad hoc igitur quatuor ista conchz confectz sunt, 
ut populum canentem,.Aabv πολύυμνον, exciperent, 
hoc est, ut interpretor, clericós et cantores, qui 
dum missarum peragebatur liturgia, sacerdoti in 
altari sacra facienti vel concinebant vel responde- 
bant. In choro enim ac ναῷ catere preces ac, ut 
vocant, horz ecclesiastice decantabantur. Mox. ad- 
dit ut binis porphyreticis columnis sex alix Thes- 
salicze superponantur, qua gynzecei seu porticuum 
superiorum pars ultima assurgit, quae ita disposilze 
sunt ut ter bina" iis incumbant, proindeque duz, 


que in medio consistunt, vacuo in' aere stare ac - 


nullo fundamento fulciri videantur. Meminit rur- 
sum Silentiarius, part. i7, v. 24 columnarum ista- 
rum porphyreticarum /Egyptiacarum. 

70. Bema, seu sacram hanc et solis sacerdotibus 
᾿ addictam zedis partem, a nao vel choro separat tabu- 
Jatum, columnis, cancellis, hyperthyris etimaginibus 
adornatum, ne quibuslibet ad eam aditus pateat, 
διὰ τὸ μηδένα εἰσιέναι ἐν αὐτῷ ἁπλῶς xal ὡς ἔτυχεν, 
inquit Germanus patriarcha CP. Theophanes Ce- 
ram. homil. 55 de xde sancti Petri in palatio : Τὸ 
δὲ τῆς ἀῤῥήτου τελετῆς χωρίον, μαρμάρων θώραξ 
τοῖς ἱερεῦσιν περιχλείει τὸν χῶρον, ἐφ᾽ ὧν ἔστιν 
ἐπαναπαύεσθαί τε xoi μετὰ. ἀσφαλείας ἑστάναι xal 
τέρπειν τῇ θέᾳ τὴν ὄψιν * χώλυμα δὲ τοῦτο τῶν, εἴ 
τις προπετὴς xal ἀνίερο; εἴσω τῶν ἀδύτων ὑπερ- 


ὀῆναι qiXovetxet; Tabulatum istud ἱερὰς χιγχλίδας D 


seu sacros cancellos vocant Nicephorus Callistus, 
Joannes Cantacuzenus et alii passim. Porphyrogen- 
neta in Basilio o. 55 : Καὶ al τῶν ἐχτὸς διείργουσαι 
τὰ θυσιαστήρια χιγχλίδες xal τὰ ἐν αὐταῖς περί- 
στυλα xai τὰ ἄνωθεν οἷον ὑπέρθυρα. Κάγχελος τοῦ 
lspatelou dicitur Cyrillo Seythopolitano in sancti 
Euthymii; χάγχελος τοῦ θυσιχστηρίου in synodo 
Chalcedon. act, 1 et apud auctorem vitze S. Sabz; 
Epxoc apud Silentiarium, δρύφαχτα seu δρύφαχτοι 
apud Sozomenum, vii, 27. Gloss. Gr. ms. Regium 
cod. 1675 : Δρύφακτοι τὰ διαφράγματα ἣ τὰ περι- 
τειχίσματα, τοῦτ᾽ ἔστιν ξύλινοι χάγχελλοι. Alio loco 
. ξρυφάκιους νεοχαγχέλους seu zdis sacra cancellos 
vecat. Denique cancelli isti dicuntur χιόνια fro: 


Germano patriarche CP., qui praterea observat 
eos ut plurimum fuisse sre fusiles; cujusmodi 
fuere cancelli apud Leonem Ost. Chr. Casin. in, 
95 : Fecit itaque et cancellos fusiles ex ere ante al- 
tare, scilicet inter chorum et adytum statuendos. Can- 
cellos lapideos habet c. seq., argenteos vero Ána- 
sStasius in sancto Sylvestro et aliis locis, ut et Cy- 
prianus in Vita sancti Casarii Arelat. quales exsti- 
tere cancelli bematis in ede Sophiana, quorum ea 
fuit elegantia ut non eboris aut marmoris vel zris 
quidquam in iis esset, sed tabulatum omne, seu 
quidquid bema a nao separat, totum argento obdu- 
etum fuerit. Silentiarius, patt. m, v. 265: 
o πρὸς ὄρθριον ἄντυγα νηοῦ 

ΧΟρὸν ἀναιμάκενισιν ἀπεκρίναντο Üumlalo, 

Οὐχ ἐλέφας, οὗ τίμημα λίθων f| χαλχὸς ὁρίζει, 

᾿Αλλ᾽ ὅλον ἐθρίγχωσεν ὑπ᾽ ἀργυρέοισι μετάλλοις. 
Ex quibus etiam percipitur cancellos bematis So- 
phiani exstitisse sub arcu orientali, qui hemisphze- 
rium sustinet. Ea autem bematis tabulata non unicis 
cancellis vel tabulis, quas πλάχας vocat Silentiarius, 
constabant, sed in iis duodecim prsesertim columnz 
argento perinde vestit: assurgebant, quz ita dis- 
posite erant ut binz? simul cohsererent. Idem 8i- 
lentiarius, part. ir, v. 269: 

Οὐδὲ μὲν οὐ μούνοις ἐπὶ τείχεσιν, ὁππόσα μύστην 

"Ανδρα πολυγλώσσοιο διαχρίνουσιν ὁμίλου, 

Γυμνὰς ἀργυρέας ἔθαλε πλάχας,,᾿ ἀλλὰ καὶ αὑτοὺς 


Κίονας ἀργυρέοισιν ὅλους ἐχάλυψε μετάλλοις 
Τηλεδόλοις σελάεσσι λελαμπότας ἐξάσι δοιούς. 


Jis adjuncte erant varie tabelle orbiculares, in 
quibus opere sculptorio depict erant imagines 
Christi, angelorum, prophetarum, apostolorum, et 
Deipare. In medio vero, in tabula perinde tereti, 
depicta erant eodem opere sculptorio monogram- 
mata Justiniani et Theodorz, una cum crucis Ggura. 
Silentiarius, v. 295: 

Ἐς δὲ μέσας ἱεροῦ πλάκας ἔρχεος, af περὶ φῶτα; 

Εὐτέρους τεύχουσι μεταίχμια, φάμα ᾿ 

ἩἯἩ γλυφὶς ἕν πολύμνθον. ᾿Αολλ 

Οὔνομα xai βασιλῆος " ἴσον γε μὲν 


᾿Ασπίδι μεσσατίοισι τύπον χοιλάνατο χώροις 
Σταυρὸν ἀπαγγέλλουσα. 


De monogrammate dixi δὰ Annz Alexiadem. 

74. À nao in bema aditus patebat per tres portas, 
qu» in cancellis aperiebantur, mediam ingentem 
vel majorem, alias minoris magnitudinis ad utrum- 
que latus, et, ut Paulini verbis utar, Natali 10, 

Trinaque cancellis currentibus ostia pandunt. 
Idem Silentiarius v. 3500: 

Διὰ τρισσῶν δὲ θυρέτρων 

"Epxoz ὅλον μύστῃσιν ἀνοίγεται" ἐν γὰρ ἑχάστῃ 

Πλευρῇ θύρετρα διέτμαγεν ἐργοπόνος χείο. 
Ejusmodi bematis portas ἁγίας θύρας scriptores. 
Graci passim vocant, ἅγια θυρία Pachymeres 4, 25 
et alii. Refert auctor narrationis de rebus Arme: 
niz, editus a Combefisio, ab Arinenis, qui syuodc 
Cpolitanz, quam quintam vocant, consenserant, 
harum alteram Armeniorum portam de eorum uo- 


2253 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2331 


mine nuncupatam fuisse: Τῷ ὀνόματι αὐτῶγ ἐχά- A ἱεραῖς χιγχλίσι xal ταῖς χαλουμέναις σωλίαις πρὸ 


λεσαν ἁγίας πύλας τῆς ἁγίας Σοφίας, fite μόχρι 
σήμερον χαλεῖται τῶν ᾿Αρμενίων πύλη. 

79. Ῥογία: vero sancte, cum cancellate essent, 
velis ut plurimum obducebantur, ne quz perage- 
bantur sacra in altaribus a quibusvis conspiceren- 
tur. Dicuntur autem ejusmodi fores clatrate et 
cancellatse χαγχελοθυρίδες Anonymo : vela vero θεῖα 
παραπετάσματα S. Dionysio in Epist. ad Demophi- 
lum, ἀμφίθυρα  Chrysostomo, serm. 5 in Epist. ad 
Ephesios, Theophylacto Simocatte, v, 14, et Eva- 
grio, vi; 20, quasi ἄμφια θυρῶν. Greci posteriores 
βηλόθυρα, barbaro vocabulo, fores istas appellave- 
runt, quo utuntur scholiastes Aristophanis, ad 
Ranas , et Codinus De Offic. Unde βημόθυρον cffi- 


ctum in Euchologio et apud Malaxum, etsi quasi B 


βήματος θυρίον dicta videatur posterior hzc vox. 
At Guillelmus Biblioth. in Stephano VI, hanc vo- 
cem usurpare videtur pro quovis velo, etiam altaris: 
Fecit etiam in eadem basilica —belothera quatuor, ex 
quibus unum auro teztum. EL infra : Contulit — ve- 
lothera serica tria in circuitu altaris. De velothyris 
sic Paulinus, Nat. v1: 


Ast alii pretiosa ferunt donaria, meque 


Officii sumptu superent, qui pulchra tegendis 
Vela ferant foribus etc. 
Et Epiphanius epist. ad Joannem Hierosolymitanum: 
Inveni ibi velum pendens in foribus ecclesie. Deni- 
que in concilio Narbonensi a. 589, can. 15, ju- 


τοῦ θείου θυσιαστηρίον ἱδρυμένων ; ubi soleas nu- 
mero multitudinis efferunt scriptores isti, cum 
solea non zdi duntaxat Sophian:x propria fuerit, 
sed z:des omnes sacra suas soleas haberent, Idque 
satis preterea colligitur ex Leone Grammatico, 
p. 450 et 451, ubi meminit solearum zdium Bla- 
chernensis et S. Mocii. At quz pars illa sit templi, 
ambigunt doctiores nec inter se consentiunt ; pre 
celeris vero doctissimam et luculentam ea de re 
dissertationem instituit Leo Allatius, 1.1 Συμμίχτων, 
ubi discussis scriptorum sententiis suam ipse stabi- 
livit, dixitque soleam esse basim, fulcimenta ac 
partes inferiores tabulati cancellati, quz solidz 
fleri solent ; ex quo, inquit, factum postea ut spa- 
tium illud quod ante ipsam soleam effundebatur, 
solea dici coeperit. Cui quidem sententiz favere 
videtur Lexicon Gr. ms. in bibl. Reg. cod. 2062 : 
Κιγχλὶς τὸ τοῦ δικαστηρίον χάγχελον 1| ἡ σωλέα, seu 
ut habet aliud Lexicon, quod inscribitur Στέφανος 
λέξεων, cod. 1688, ἣ ἡ τοῦ ἱεροῦ σωλαΐα, ita ut 
unum videatur esse cancellus et solea. Verum etsi 
certum sit soleam appellatum spatium illud quod 
cancellis bematis obversabatur, non ideo tamen : 
ἃ solo isto seu basi cancellorum nomen sumpsit, 
sed potius a solo vel pavimento editiori, quod hoc 
loco altius eminebat. Unde recte Menardus ad 
librum Sacrament. Gregorii et Goarus ad Eucholo- 
gium non uno loco soleam dixerunt esse pavimen- 


niores clerici jubentur senioribus vela ad ostiu sub- C tum eminentius ecclesi: , quod est ante fores 


levare. Sed antequam ex bematis cancellis exce- 
damus, observandum inde totam hanc dis sacre 
partem cancellis clausam vulgo apud nostros can- 
cellum appellari, le chancel. Hugo Plagon in versione 
Gallica W. Tyrii ms. : Li patriarche prit le califfre, 
et l'enmena el cuer et el. chanciel, pour bien voir 
apertement le sacrement. 

79. Ex bemate per tabulati portas egredientibus 
primum occurrit solea. Symeon Thessalon. Dial. 
de sacramentis : Γίνεται εἴσοδος εἰς τὸν σολέαν Ex 
«οὔ βήματος. Euchiologium in ordinatione diaconi : 
Ἐξελθόντες δύο διάχονοι &x τοῦ ἁγίου βήματος λαμ- 
6&vovcat τὸν μέλλοντα χειροτονεῖσθαι διάχονον, 
ἑστῶτα ἐν τῇ σολέᾳ. Proxima enim sacris cancellis 
fuit solea, ut ex Cantacuzeno, 1, 41 colligitur, 
scribente, imperatorem διερχόμενον τὸν σολέαν 
εὑρίσχειν τὸν πατριάρχην εἰς τὰ ἅγια θυρία, et 
Codino innuente soleam inter ambonem et bema 
exstitisse, dum ait imperatorem ex ambone descen- 
dere, non ex ea parte quz ὡραίας πύλας, sed ex 
altera qua πρὸς τὸν σολέαν et τὸ ἅγιον βῆμα re- 
spicit. Unde evidens est soleam sacris cancellis 
proximam fuisse atque ipsi bemati, cum et solea et 
cancelli bema ipsum a nao dividerent. Id enim 
videtur scribere Theodorus Studita: Οἵ τε θεῖοι 
χίονες xaY ol σόλιοι χαλούμενοι, ἃ τὸ σεθάσμιον 
διατειχίζουσι θυσιαστηρίου. Tta etiam Nicephorus 
patriarcha CP. Antirrhetíco n, c. 45, ubi soleam cuin 
cancellis jungit: Τί οὖν εἴποιεν περὶ τῶν ἐν ταῖς 


sacrarii, inter chorum et sacrarium, in quo est 
altare, cujusmodi describi videtur a Leone Ostiens. 
μι, 97: Sed illud precipue quod secus altare est et 
in choro, gradibus illis quibus ad idem altare ascen- 
ditur, crustis pretiosorum marmorum decenti varie- 
tate distinxit, Id sane evincunt non modo simile 
pavimentum aliquanto editius, quod in nostratibus 
ecclesiis perinde his locis conspicitur, sed etiam 
voces Grecobarbare, ὁ σολέας, σολεῖος, f) σολέα, ὁ 
σολέας et ἡ σωλία, quibus υἱαμίαῦ passim scri- 
ptores Byzantini, qui eas indubie hauserant vel a 
Latinis sequioris zvi vel ab Italis, quibuscum sem- 
per magnum babuere commercium. Quippe apud 
Italos quidquid supra pavimentum tantisper eminet, 


D soglia, ut apud Francos seuil, seu solium dicitur: 


unde primum porte gradum seu domus limen le 
seuil de la porte nuncupamus, primam nempe et 
inferiórem trabem, cui totum aedificium ligneum 
insistit, οἱ quam transcendere tenetur qui domunr 
vult ingredi; qux: quidem trabs seule vocatur in 
consuetudine municipali Aurelianensi art. $577, et 
Nivernensi cap. 26 art. 8 et 11, soulier in eadem 
Nivernensi cap. 10, ut Florentinis sogliare; sol in 
Remensi art. 958, soline in Ambianensi art. 198. 
Sed. et apud Graecos recentiores σωλείαν dium» 
quarumvis fuisse partem docet Lexicon Gr. ms. 
mox laudatum : Σολία, χώρα" σωλεία ὃς dj τοῦ οἶχον, 
nempe φλιὰ seu limen : est enim academicis Cru. 
scanis soglia pietra o scalone, dove posano gli stipttit 


2235 


DU CANGII 


2936 


del uscio. Itaque, si bene auguror, solea idem erit A papa, p, 117 : pari modo et in ipsius apostoli com 


ἃς limen, et solem idem quod limina; qua ultima 
voce utuntur passim scriptores, dum de :xdibus 
sacris loquuntur, aut de iis qui ad ipsos sacras 
sedes voti causa proficiscuntur. Paulinus, Nat. 9 : 

Verum utinam sanis agerent hec gaudia votis, 

Nec sua liminibus miscerent pocula sanctis. 
Et infra: 

Cede sacratis 

Liminibus serpens. 
Hinc familiaris loquendi formula, ad limina sancto- 
rum proficisci, aut ea visitare, cum de iis qui ad 
eorum sepulcra seu memorias peregrinationes in- 
Stituunt verba faciunt scriptores. Nam cum san- 
ctorum reliquie ac corpora intra absidas vel 
bemata in Confessionibus, id est sub altaribus, 
recondita essent, fideles in liminibus seu in soleis 
bematis consistebant, ibique preces suas ac vota 
exsolvebant. Nicolaus I papa epist. 8: Tanta homi- 
num millia protectioni atque intercessioni B. aposto- 
lorum principis Petri ex omnibus finibus terre pro- 
perantium sese quolidie conterunt, et usque in finem 
vita suc apud ejus limina semet mansura proponunt. 
]ta passim apud Victorem IIl, lib. im Dialog., Leon. 
Ostiens. m, 49, Petr. Diacon. Chr. Casin. 1v, 92, et 
alios; quibus in locis vox limina pro ipsa zde 
Sacra sumitur, id est pars pro toto. Quanquam non 
desunt qui limina pro ipsa prima zdis porticu 
atque adeo ipsis foribus intelligi debere conten- 


dunt, in quibus subsistebant peregrinantes, cum C 


€0 prosequerentur cultu ipsos martyres, ut et 
ipsam sdem iis sacram subire vererentur. Pau- 
linus, Nat. 6: 

Ille autem qui tanti muneris alto 


Causa (uit Domino, mediis in liminibus stans, 
Flensque iterum, sed letitia, modo debita Sancto 


Veta refert. 
Sed et interdum ipsos postes osculabantur: unde 
apud Chrysostomum hom. 3 in Epist. ad Corinthios, 
πρόθυρα τοῦ ναοῦ φιλεῖν, Araterem l. n Hístor. 
sacre, et Paulinum Ναί. vi, oscula figere postibus; 
Prudentium, Hymn. 9 et 11, apostolorum et mar- 
tyrum exosculari limina; denique apud Gregorium 
'Turonensem De Mirac. sancti Martini, iv, 14, limina 
S. Martini osculari. Paulinus loco laudato : 

Sternitur ante fores, et postibus oscula figit, 

£t lacrymis rigat omne solum, pro limine sancto 

Fusus humi. 
Nam quemadmodum qui excommunicantur et ab 
ecclesi:e ingressü arcentur, dicuntur a liminibus 
ecclesie separari apud Leon. Ostiens. im, 45, Petr. 
Diac. lib. 1v, 39, 57, 88, 94, 109, et alios passim, 
ita peregrinantes humilitatis majorisque veneratio- 
nis gratia, ac peenitentium instar, in ipsis limini- 
bus subsistebant, ut qui se ipsam zdem subire 
indignos censerent. Utcunque se res habeat, illud 
etiam a vero haud procul est, ipsos peregripantes 
vota sua exsolvisse in bematis liminibus seu soleis, 
Qua liminaria dicuntur Anastasio in sancto Adriano 


fessionis liminari inferiori, lib. xxv Liminare etiam 
eadem notione vocat Petrus Diaconus, iv, 95, quod 
idem Anastasius, p. 152, 156, 175, 171 vestibulum 
altaris et confessionis; cujus quidem vestibuli in- 
gressus meminit preterea p. 125, 134, 140, 141, 
415. Sed quod Grecis solea, nostris limen et limi- 
nare dictum est, rugam videtur nuncupare ordo 
Romanus, enarrans ut pontifex finita sacra liturgia 
in secretarium redit, ubi hec subdit : Tunc septem 
cereostata praecedunt. pontificem, et subdiaconus re- 
gionarius cum turibulo ad secretarium : — post eos 
bajuli, post eos cereostatarii, post quos acolythi qui 
rugam conservant, post eos extra presbyterium cru- 
ces portantes, deinde mansionarii juniores ; et intrat 
in secretarium. Neque alia significatione accipienda 
hzc vox apud Anastasium Bibl. in Vitis Pontificum, 
ubi passim occurrit, quidquid reclamet Cesar Bul- 
lingerus. In Stephano IV ; Fecit et regulares argen- 
leos super rugas, per quas ingrediuntur ad altare. 
In sancto Adriano: In eadem basilica ab introitu 
de rugas usque ad confessionem vestivit de argente 
purissimo. In Leone IlI : Necnon et altare majus sub 
absida construfit, cujus faciem atque con[essionem 
seu rugas ad decorem ipsius altaris investivit ex. ar- 
gento mundissimo. ln Paschali : Sacram confessio- 
nem ejus interius exteriusque cum. rugulis suis ποδὶ» 
lissime construxit. Et p. 150 : Confessionem denique 
ejus cum rugulis suis inlerius exteriusque vallantem 
pulcherrime compsit atque decoravit. Alibi vero non 
semel rugas istas in ingressu presbyterii, id est 
bematis, fuisse ostendit. In sancto Paulo: Fecit au- 
lem et rugas in ecclesia B. Petri apostoli in presbg- 
terio ingredientes, quas utraque parte dextra leva- 
que investivit argento purissimo. Alio loco: Fecit 
eliam imagines sex ex laminis argenteis investites, 

ex quibus tres posuit. super rugas que eunt ín in- 

troitu ecclesie presbyteri. Rursum : Fecit simu! et 

rugas argenteas in ingressu presbyteri pensantes, etc. 

Cum igitur, ut habet ordo Rometuy fcolythi fu- 

gam servarent, neque iis fas esset sacrarium in- 
gredi, satis evincitur rugam extra sacrarium atque 
adeo ei proximam fuisse. Ruga vero idem sonat 
quod nosiris rue scu platea: sic enim usurpatur 


D hec vox apud Willelmum Tyrium, xu, 25, et in 


Bulla Alexandri papz a. 1165. In M. Pastorali Ec- 
clesiz; Parisiensis, 1. xix, charta 17: Usque ad lo- ' 
cum qui vocatur Tudella, in ruga ejusdem S. Ger- 
mani. Ita Papias pariter rugam videtur accipere : 
rug&, romae, similule. Ubi legendum ruma ; Gra- 
cam enim vocem expressit ῥύμη. Gloss. S. Bene- 
dicli, ruga ῥύμη. Nam et hoc loco ruga forte 
accipitur pro platea : ῥύμη enim Grecis non modo 
rugam frontis sonat, sed et plateam. Hesychius : 
"Attooba αἱ ῥύμαι, ἀγνιαὶ, δίοδοι. Lexicon Gresec. 
ms. in bibliotheca Regia cod. 950 : ἄμφοβδος ῥήμη" 
ἄμφοδον δίοδον, ῥήμην. Quibus locis legendum 
ῥύμη et ῥύμην. Sed et a ῥύμη vocem Gallicam rue 
deducit Il. Stephanus. Recte autem ruqam, semi- 


2231 


DESCRIPTIO S. SOPHLE. 


2238 


tulam vertit Papias, seu parvam semitam, cujus- A etiam vocant, ex quo pretiosissima olim facta pa- 


modi sunt sulci quos in fronte senum efficiunt 
rug ; unde indubie rugas appellarunt nostri quas- 
vis plateas strictiores, quod rugarum quz in fronte 
senum contrahuntur formam referant. Sed et 
observo partem illam templi plateam ei viam 
appellari in charta a. 13557 in eodem M. Pastorali 
Ecclesiz Paris. p. 567: Item ordinamus et pronun- 
tiamus, quod si in platea, in(íra gradus per quos 
ascenditur ad magnum altare, licet sit seu dicatur 
capitium , aliqui cerei in candelabris ponantur. in 
parte inferiori super tumbis defunctorum, ctc. lnfra : 
de jurisdictione autem Ecclesie Parisiensis, — ordi- 
namus quod a primo inferiori graduum, per quos 
ascenditur ad magnum altare, et. circumcirca ma- 


gnum et parvum altaria, intra tamen. clausuram B 


que ibi est, et non extra, tola jurisdictio est et erit 
episcopi : in vig autem juxta ipsos gradus, per quam 
itur de uno ostio ferreo ad aliud ostium de trans- 
verso, erit. praventio inter episcopum el capitu- 
(um, etc. Sed ut ad soleam revertar, pars illa tem- 
pli vulgari ac recepto loquendi modo fpa ἀνα- 
γνωστῶν dicta est, id est, in qua consistebant 
lectores. Cum eniin in bema sacrum, czteris ec- 
clesia partibus editius, solis sacerdotibus ac 
diaconis ministrantibus aditus pateret, subdiaconi 
ac lectores exira cancellos in solea perinde editiori 
stabant , unde eorum bema appellata est, ad instar 
bematis sacri, in quo consistebant sacerdotes. ld 


adsiruit Symeon Thessalonicensis : Ὑποδιαχόνους (. 


xai ἀναγνώστας καθῆσθαι χρὴ ἔξωθεν τοῦ βήματος 
πρὸς τὸν σολέαν, ὃς δὴ καὶ βῆμα χαλεῖται ἀναγνω- 
στῶν. (uanquam non desunt qui soleam lectorum 
bema esse appellatam censent, quod ea amboni 
quodammodo subjaceret, cui id appellationis tribuit 
diserte Sozomenus, iz,: Εἰχάζω αὐτὴν χεῖσθαι περὶ 
τὸν ἅμδωνα, βῆμα δὲ τοῦτο τῶν ἀναγνωστῶν. Et 
Ἰ. vi ait sanctum Chrysostomum orationem ha- 
buisse ed populum ἐπὶ τοῦ βήματος τῶν ἀγαγνω- 
στῶν χαθεζόμενον. Neque aliter Socrates, ]. vi, ubi 
scribit eumdem ex ambone ut plurimum ad popu- 
lum perorasse, ὅθεν εἰώθει xai πρότερον ὁμιλεῖν. In 
concilio Lsodiceno, can. 15 dicuntur canonici 
psaltp ἐπὶ τὸν ἅμδωνα ἀναβαίνειν ; et in libro Sa- 


vimenta auctor est Plinius, xxxvi, 7 et 8. Gloss. 
Lat. ms. in bibl. Reg. cod. 1015: Onychinum genus 
metalli, onyx genus marmoris. Lucanus de aula 
Ptolemzi ct Cleopatra, in qua Julius Cesar post | 
pugnam Pharsalicam regio apparatu exceptus est, 
lib. x: 
Totaque effusus in aula 
Calcabatur onyx. 


Et Martialis, l. 12 epigr. 50 : 


Calcatusque tuo sub pede lucet onyx. 


Sed et Paulus Silentiarius inter marmora varia la- 
pidesque opulentos, quibus z:des Sophiana passim 
coruscabat, onychem recenset, part. u, v. 225: 


"Osca δ᾽ ὄνυξ ἀνέηχε διαυγάζοντι μετάλλῳ 
Ὠχριόων ἐἑρίτιμα. . 


Ut et Statius : 


Hic Libyus Phrygiusque silez, hic dura Laconum 
Sazu virent, hic flexus onyx et concolor alto 
Vena mari. 

Et alibi : e 
Moret onyx longe, queriturque exclusus ophites. 


Cum autem sacri cancelli ad extremas pilarum seu 
pinsorum partes, qux» bemati ad orientem proximz 
erant, ipsum clauderent, spatium illud quod im- 
plebat latitudinem earum pilarum soleam , ut opi- 
nor, con(iciebat , donec amboni conjungeretur qui 
intra alteram pilarum extremitatem ad orientem 
perinde excitatus fuit. Nam qua interiorem templi 
partem respiciunt, Jatiores sunt pila. 

14. Sophianum ambonem ad' orientem el versus . 
mediam adis partem statuit Silentiarius in illius 
descriptione : 

Ἔστι τις εὐρυπόροιο κατ᾽ ἔνδια μέσσα μελάθρου 


"Αδρὸς ἰδεῖν xal μᾶλλον ἐς ἀντολίην τε νενευχὼς 
Πύργος, ἀχηρασίοισιν ἀπόχριτος ἤθεσι βίδλων. 


Ad orientem et e conspectu bematis statuitur pa- 
riter ambo aGermano patriarcha CP. : Ὁ &y6ov 
πρὸ τῆς θύρας τοῦ βήματος ἴσταται, utet a Symeone 
Thessalon. libro, De templo : Ὃ μὲν πρὸ τοῦ 
βήματος ὅμδων, etc. Alio loco: Τοῦ ἱερωτάτου βή- 
ματος χατὰ ἀνατολὰς ὁρισθέντος, xai τοῦ ἅμδωνος 


cramentorum sancli Gregorii: ascendit lector in D ἀντιχρὺ τεθέντος, εἰ τόπος ἐστί. Ita autem excita- 


ambónem, pronuntigns, etc. lta denique sanctus 
Cyprianus, ep. 54 lectorem ait super. pulpitum, id 
est super tribunal ecclesip, impositum legisse pre- 
cepta et Evangelium Domini. Soleam Sophianam, 
ut et ambonem, ex onychite lapide, ἐξ ὀνυχίτου 
λίθου, confecisse Justinianum tradunt, qui utrum- 
que casu trulle confractum narrant, in quibus est 
Cedrenus. Anonymus multo pretiosiorem describit : 
Τόν τε ἅμδωνα μετὰ τῆς σολέας ἐποίησε μετὰ σαρ- 
δονύχων, ἐντιθέμενος xol πολυτέμους λίθους, σὺν 
χιόνων ὁλοχρύσων xat χρύων καὶ ἀσπίδων καὶ σαπφεί- 
ρων. Nec vetat solum seu pavimentum, quod pedi- 
bus teritur, onychite lapide constratum fuisse, 


€um onyx marmoris species sit, quod alabastritem: 


tus erat ambo, ut pars una soleam et bema, altera: 
ναὸν et portas ὡραίας spectaret, inter bema vero et 
ambonem solea intercederet : id diserte colligitur 
ex locis proxime laudatis, ubi de solea egimus. 
Pars vero ambonis, qus bema respicit, dextra 
nuncupari videtur Nicetze Paphlagoni in Vita Ignatii 
patriarche CP., quo loco narrat somnium Barde 
Czsaris : Καὶ ὅτε πλησίον fjusv τοῦ ἄμδωνος, ὥφθη- 
σαν ὥσπερ χουδιχουλάριοι δύο ἀπότομοι χαὶ ἐμ- 
6piüsl; , ὧν ὁ μὲν δέσμιον τὸν βασιλέα λαδὼν xat 
ἐπὶ τὰ δεξιὰ χατασύρων ἑξωθεῖτο τῆς σολέας, xata - 
χρίνων ὡς ὑπεύθυνον, etc. Cedrenus idem som- 
nium enarrans : Ὀΐτινες ὁδηγοῦντες αὐτὸν ἄγουσι 
πρὸς τὰς χιγχλίδας τοῦ θυσιαστηρίου. Alteram au- 


2259 


DU CANGII 


9540 


tem ambonis partem, qus scilicel ναὸν et πρόναον Α ἐστεμμένος. Ex quibus confieitur preterea ambo- 


seu narthecem spectabat, ὀπίσθιον μέρος τοῦ ἄμ- 
6wvoc vocat Alexius Aristenus in can. 21 Ancyr. 
Atque inde ὀπισθάμδωνος εὐχὴ appellata est a Grie- 
«isea oratio qu: peracta sacra liturgia a sacerdote 
sacra faciente in ambone ad populum recitatur, 
ἐχῳωνουμένη παρὰ τοῦ ἱερέως ἕξω τοῦ βήματος, ut 
est in liturgia S. Jo. Chrysostomi; qus» quidem 
oratio compendium quoddam est omnium oratio- 
num quae in sacrario dicuntur, et ab ipsomet sa- 
cerdote profertur, ut populus tandem intelligat quis 
earum precationum, quz in adytis bactenus facte 
sunt, scopus fuerit et finis, ut diserlis verbis indi- 
cat Germanus patriarcha. CP.; cujusmodi ferme 
fuit Oratio ad complendum, seu missz Collecta ul- 


tima, de qua passim qui de ritibus Ecclesi: scripse- D 


runt. Hánc igitur orationem recitaturus sacerdos 
bemate egreditur, ambonemque conscendit ab 
orientali aditu, et ad populum convertitur ad oc- 
cidentem, quas pars est ambonis postica et sinistra, 
respectu bematis. Unde cum Balsamon in can. 12 
concilii .Niczeni 1 transfugas a fide ait debere τρία 
μὲν ἔτη ἔξωθεν τῆς ἐχχλησίας ἵστασθαι ὄπισθεν τοῦ 
ἅμόωνος xaX ἐξέρχεσθα: μετὰ τῶν χατηχουμένων, 
hzc ita capienda sunt, ut ii intra ecclesi? seu 
templi septa esse intelligantur, quemadmodum ca- 
lechumeni : quippe sicut ii ante lectum Evange- 
lium zdem sacram subeunt sacrasque lectiones et 
homilias auditu excipiunt, ita isti ὄπισθεν τοῦ ἄμ- 
6 voc περὶ τὰ χατώτερα δὴ τοῦ ναοῦ consistunt, ut 
ait Symeon Thessalonicensis, id est, qua parte 
ambo bemati posticus et sinister conspicitur, cum 
czeteris fidelibus, in statione tamen sibi ad inferio- 
rem zdis partem assignata , et quz nartheci con- 
jungitur, in ecclesia stant, finitaque catechume- 
norum missa cum iis excedunt, et in nartheces seu 
porticus sese recipiunt. Atque hic est genuinus 
verborum Balsamonis sensus, quz doctissimos vi- 
ros frustra sollicitarunt. 

75. Ad ambonis superiora conscendenda duplex 
patuit aditus seu gradus vel scala aut cochlea, ab 
oriente scilicet et occidente, ut in cxteris amboni- 
bus. Ugutio Pisanus ms. : Ambo pulpitum , ubi ex 
ambabus parlibus sunt gradus; qui quidem gradus 


nem exslitisse inter ὡραίας πύλας, per quasa nao 
seu choro in pronaum et narthecem exitus pate» 
bat, et soleam, qux extra bema erat, uti indicavi- 
mus ; quibus consentiunt scriptores de ede So- 
phiana, dum aiunt Justinianum confecto templo 
illud ingressum, et a Regiis portis seu βασιλικαῖς, 
quz exdem sunt cum Speciosis, ad ambonem pro- 
cessisse, et in hec verba exclamasse, Νενέχηχά σε, 
Σολομών. lta porro confecti erant bini isli ascensus, 
ut sibi invicem adversi in unum coirent, et locam 
teretem seu circulum efficerent. Silentiarius : 
Εἰσὶ γὰρ ἀλλήλοισιν ἐναντίαι, ἀμφότεραι δὲ 
Eig ἕνα χῶρον ἄγουσιν ἴσον περιήγεῖ χύχλῳ. 

Unde colligi videtur ambonem media in zede exsti- 
tisse, neque, ut hodie majora ecclesiarum pulpita, 
utramque pilam attigisse. Atque id evineit vox 
“πύργος, qua ambo donatur a Silenflario, qux cum 
minime pulpitis hodiernis conveniat , videtur ille 
potius habuisse quid simile cum iis cathedris ex- 
celsioribus, ex quibus concionatores orationem 
habent ad populum, quae in quibusdam ecclesiis 
hac etiam in parte statuuntur. Proinde exstitit 
ambo ante portam sacram majorem, etsi ab ea ali- 
quanto longius distaret, quod disertis verbis decla- 
rat Germanus patriarcha CP., scribens τὸν ἄμδωνα 

πρὸ τῆς θύρας τοῦ βήματος ἴστασθαι. Tanta porro 
elegantia ac tam immenso sumptu ambonem primo 
excitarat Justinianus, ut totum una cum solea ex 
onychite lapide confecerit, ut ex Cedreno indica- 
vimus. Addunt scriptores de &de Sophiana saphiris, 
crystallo et lapillis aliis pretiosioribus , atque adeo 
columnis aureis, ambonem adornasse, et in utro- 
que , ambone scilicet et solea, ad millies centenas 
libras impendisse ejus tributi quod olim Constan- 
tinus M. Sarbaro Persarum regi indixerat : its βα- 

gantur nuperi Greci. Αἱ cum ambo iste, quem 

πολύολθον et πολυθαύμαστον fuisse scribunt Glycas 

et Codinus, casu hemisphzrii, qui a. 88 Jastiniant 

accidit, una cum solea cont t , slium 

rursum excitavit Justinianus , sed elegantia ac de- 

core longe priori imparem, si qua fides iisdem 
scriptoribus : Τὸν δὲ ἄμβωνα xal τὸν coMav μὴ 
δυνάμενοι ποιῆσαι τοιοῦτον πολυέξοδον xal πολύ - 


seu adilus gradus ascensionis et descensionis dicun- D ttov, ἐποίησαν αὐτὸν οὐδαμινὸν διὰ λίθων καὶ 


tur Anastasio bibl. iu Silvestro PP, p. 17. Paulus 
Silentiarius : 
ἡὈρθάδιος βάθροις, διδυμάονος ἄμθατος οἴμοις, 
Dv μία μὲν ποτὶ νύχτα τιταίνεται, ἡ δὲ πρὸς to. 
Duplicis istius ascensus meminit etiam Cantacuze- 
nius, 1, 41; et ex eo Codinus, De offic. c. 17, quo- 
Tum alterum statuit respicientem portas ὡραίας, 
alterum σολέαν et bema : Κατέρχεται ὁ βασιλεὺς 
toU ἄμθδωνος, οὐκ ix τοῦ μέρους μέντοι οὗπερ 
ἀνῆλθε, ἤγουν τοῦ πρὸ, τὰς ὡραίας πύλας ὁρῶντος, 
ἀλλ᾽ ix τοῦ ἑτέρου τοῦ πρὸς τὸν σωλέαν xal τὸ ἅγιον 
βῆμα. Ascensus ad orientem meminit Leo Gramma- 
ticus, p. 466 : Εἰσῆλθεν μέχρι τῶν ἁγίων θυρῶν, 
4&4! ἀντιστραφεὶς ἀνέδη τρεῖς βαθμοὺς τοῦ ἄμδωνος 


χιόνων ἀργυρενδύτων μετὰ περιφερῶν ἀργνρῶν, 
μετὰ τῆς σολέας" τροῦλον δὲ τοῦ ἅμδωνος οὐχ 
ἠθέλησε ποιῆσαι, ὡς εἶπον, διὰ τὴν πολλὴν ἔξοδον. 
Ut sese res habeat, constat ex Silentiario ambo- 
nem excitatum post casum trulle totum ex mar- 
more confectum fuisse : 

Πᾶν δὲ τὸ χαλλιθέμειλον ἕδος πετραῖον Exelvo, 

Ἔνθα σοφῶν ἀνάγουσι θεηγόρα δίνεα βίδλων. 
Addit denique Codinus amboni superimpositam 
fuisse crucem, qux centum librarum auri fuit. 

76. Bemati et amboni proximum fuisse locum 
ubi exstitit puteus sacer, evincunt que de eo scri- 
bit Anonymus, edis scilicet Sophianz partem il- 
lam in qua erant ἅγιον φρέαρ xaY τὸ θνσιαστήριον 


2211 


DESCRIPTIO S. SOPILE., 


2212 


ὅλον xa ὁ τόπος τοῦ ἄμ'ωνος, domum fuisse A feriores et totidem superiores, ut ab imo pavimenutc 


cujusdam Antiochi eunuchi. Appellationis rationem 
mox prodit, dictumque ἀπὸ τοῦ στομιδίου τοῦ 
φρέατος, cui "insidens Christus cum Samaritana 
collocutus est, quod a Samaria advectum hoc loco 
positum est : τούτου γὰρ χάριν ἐκλήθη ἄγιον φρέαρ. 
"Auctor narrationis miraculi ἐν τῶ ἁγίῳ φρέατι 
τῆς μεγάλης ἐχχλησίας editi, quem Combefisio viro 
eruditissimo, ut plurima alia, debemus, ad portam 
templi orientalem puteum istum sacrum exstitisse 
innuit : Ἐν τούτῳ δὴ τῷ σεπτῷ, φημὶ, xoY περι- 
ωὠνύμῳ ναῷ εἰχών τις Ex χρωμάτων Χριστοῦ τοῦ 
ἀληϑινοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐπὶ τινος πίναχος ἀναγεγραμ- 
μένη χατὰ τὴν ἑῴαν πύλην, ἐν f, ἡ ἁγία ἐπιστομὶς 
τοῦ φρέατος ἐχείνου τῆς Σαμαρείτιδος, χαθ᾽ fjv fj 
ἀληθινὴ πηγὴ, ὁ τῆς γνώσεως ποταμὸς, ἡ μηχέτι 
διψῆν εἰποῦσα πόσις, Χριστὸς οἱἰχονομιχῶς τῇ 
Σαμαρείτιδι χαθωμίλησεν. Ἐπὶ τούτῳ ἡ τῆς σεπτῆς 
εἰχόνος ἀναχειμένη ἐτιμᾶτο γραφὴ, προσχυνουμένη 
καὶ σεδομένη πιστῶς. Sacri istius putei meminit 
praeterea Nicetas Paphlago in Vita Ignatii patriar- 
chz, p, 712, ed. Concil. 1618, ut et βήλου xpspa- 
μένου εἰς τὸ ἅγιον φρέαρ Constantinus Porphyro- 
genneta. Áddit idem Anonymus Hierichunte alla- 
tas tubas zreas ad sanctum puteum posilas, et ad 
earum similitudinem quas tum angeli tenebant, 
cum lerichuntis muri corruere, eíüictas. Refert 
denique Codinus (quod silet Anonymus) sellam 
S. Constantini (imperatoris nempe) stetisse ὕπερθεν 
τοῦ φρέατος ἁγίου, ἐπάνω τῶν σαλπίγγων. 
71. À bemate in secundam et mediam templi 
partem novis cancellis obstraciam pervenimus, 
quam Graci ναόν peculiari ac proprio vocabulo 
vocant, in qua non fideles omnes, uti vult Allatius, 
sed soli clerici ac cantores consistebant. Cum vero 
parsilla templi in teretem vel certe ovalem for- 
mam contraherctur, inde χορόν eam interdum 
appellarunt Greci, chorum Latini. Ebrardus Be- 
tbuniensis in Grzcismo : 
Est hic turba chorus ; qui ventat in aére, chorus; 
Cancelus est chorus, etc., 
ubi tamen chorum perperam cum cancello con- 
[udit, quia forte apud Latinos inferioris aetatis pars 
illa templi, in qua exstant altare et chorus, iisdem 


procedat quadrata, deinde intra octo pilas in ovatam 
formam contrahatur, usque ad curvaturam quatuor 
arcuum sustinentium. hemispherium. Sedebant au- 
tem clerici et cantores ab utraque parte ἐν ocact- 
δίοις, ut est in Euchologio. 

18. Naóv et chorum Sophianum conficiebat to- 
tum illud spatium, quod intra quatuor pilas ma- 
jores continetur, cujus umbilicus, cui nempe cen- 
trum copule seu trulie ad perpendiculum immi- 
net, videtur appellari ὀμφαλὸς seu τὸ μέσον τοῦ 
ναοῦ apud Marcum, De dubiis typicis, c. 96, ueaóp.-- 
qao; Gregorio Cesariensi orat. in Niczenos Patres, 
et μεσόναος apud Balsamonem in 74 can. Trullan. 

19. Per alios vero cancellos dividebatur pars 
illa templi sacerdotibus, clericis, et cantoribus 
addicta ab ea in qua fideles coinsistebant, inferiore 
nempe, et quze ad narthecem vergit. Leo Ost. ΠΙ, 
27 : Frontem etiam chori, quem in medio fere basi- 
lice statuit , quatuor magnis marmorum tabulis — 
sepsit. Ubi vero pars illa media 2dis Sophianz ab 
inferiore separabatur, ut in bematis cancellis, ita 
in ea exsurgebant column: marmorex. Tradit 
quippe Gyllius inter pilas duas , quibus sustinctur 
quarta pars sphar:« occidentalis , quatuor exstare 
columnas virides, easdemque binas inter se com- 
junetas, et sex columellas virides Ionicas, qua: 
inter eas intercedunt. 

. 80. Ut porro cancelli bematis tribus aperiebantur 


C portis, ita cancelli v200 , media scilicet majori et 


duabus minoribus ad latera. Media ὡραία πύλη 
dicitur Codino, De Off. c. 17 et 18 (nos diceremus 
la belle porte) , βασιλιχὴ in Typico et Euchologio 
non semel et apud Codinum et Anonymum ; prz- 
terea apud Leonem Grammat. p. 460 et Marcum 
Hieromonachum , De dubiis typ. 96, qui βασιλικὰς 
πύλας a sanctis, qux bematis erant, omnino dis- 
tinguunt. Regias vocant Latini xvi medii portas 
edificiorum primarias, ut Regula magistri, c. 50, 
85, 95, et. Chronicon Novalicense, c. 44. Versus in 
Vita S. Theodardi confessoris apud Catellum : 


Composuitque solum devotus carmine claro, 
rexit regias undique mirificas. 


Ita apud Anastasium in Honorio PP. : Investivit re- 


septa cancellis, chorus vulgo dicitur. Sic autem D σίας januas in ingressu ecclesi& majores, que ap- 


eam edis partem nuncupatam vult Isidorus, De 
eccl. Offic., 1, 5 : A choris psallentium ; est enim 
Suide χορὸς σύστημα τῶν ἐν ἐχχλησίαις ἀδόντων. 
Inde nostris chorus dicitur pars illa que a cancel- 
lis versus altare dividitur, et choris tantum psallen- 
lium. clericorum patet , ut ait concilium Turon. ui, 
can. 4. Eam porro zdis Sophiang partem intra 
pilas οἱ columnas comprehensam forma esse ovata, 
supra ex Gyllio observavimug. Pars enim «dis in- 
teríor, inquit ille, e media illa ingens vacua, si 
sola consideretur comprehensa intra pilas et colum- 
nas, est forma ovata , si vero. tuta tam intra quam 
extra pilas perspiciatur, est quadrata. lia enim ex 
&iroque latere velut ale appensg sunt tres aula in- 


pellantur mediang , ex argento. In Conone : Qui 
missi (uerant de exercitu ad custodiendas regias ba- 
silice, clausas observabant. In Leone iu, regie ma- 
jores, p. 151, 155, 154, 145. 

81. Tandem pervenimus ad tertiam eamque ulti- 
mam sacra zdis partem, in qua πολύγλωσσος ὄὅμι- 
λος, uL loquitur Silentiarius, seu fidelium turba ex 
variis gentibus linguisque conflata consistebat. De 
illius propria appellatione vix inter se consentiunt 
scriptores : Allatius enim narthecis nomine doneri 
contendit, eujus hac in re sentenliam supra ac- 
curato satis examine discussimus. Alii πρόναον 
appellatam volunt, ut, que ante ναὸν seu chorum 
ingredientibus. occurrat; atque id videtur innuere 


3215 


DU CANOGII 


2211 


Codinus, De off. c. 11: Ἑχτὸς τῶν ὡραίων λεγο- A cere, quod eo in loco preconis verbi Dei munus 


μένων πυλῶν, ἤτοι ἐν προνάῳ. Nam etsi Goarus 
hzc verba de vestibulo vel narthece capienda cen- 
seat, longe tamen errant, inquit idem Allatius., 
Goarum indicans, qui pronaos porticus esse volunt. 
Nec obstat Balsamon, in can. 74 Synod. Trullanz 
ubi ait πάντα τόπον τῷ Κυρίῳ ἀνατεθειμένον χυρια- 
xbv λέγεσθαι, χἂᾶν μὴ ἐχχλησία ἐστὶν, ἀλλὰ πρόναος 
τυχὸν ἣ ἕτερόν τι ἱερόν, quippe, ut infert idem 
Allatius, ecclesix: vocabulo ναὸς proprie intelligi- 
tur. Eodemque sensu percipiendum esse censet 
alium Balsamonis locum ad can. 2 Dionysii 
Alexandr., in quo πρόναον a proaulio distinguit, 
esseque scribit τόπον δευτέρας μετανοίας, τὸν τῶν 
ἀχροωμένων λεγόμενον. Neque tamen plana illa fit 
ex iis locis Allatii sententia : quippe cum ex eodem 
scriptore ad can. 14 concilii Niczni , et in Epist. 
Gregorii Nysseni ad Letoium , ἔξωθεν τοῦ ναοῦ ste- 
tisse audientes dicantur, ubi alii ἔξω τῆς ἐχχλησίας 
: habent , in nao vero seu choro solos clericos et 
exira naum fideles constitisse diserte Silentiarius 
prodat, non plane video quomodo ναὸς sit illa pars 
tertia zdis sacrz. Deinde Balsamon ait προνάους 
corum fuisse quibus non licebat ἐχχλησιάζειν seu 
ecclesiam ingredi, ut audientibus; quod intelli- 
gendum est de tempore quo sacra peragebantur 
mysteria; nam ante Evangelium ecclesiam ingre- 
diebantur ad sacras Scripturas οἱ homilias audien- 
das ; unde ἀχροώμενοι dicti : post Evangelium au- 


impleat curio ; sed vix in hanc sententiam pedibus 
lerim. | 

82. Confecta edis Sophiane ex Silentiario aliis- 
que auctoribus descriptione, superest ut de przeci- 
puis illius exedris (sic enim sacrarum sedium ape 
pendices appellari auctor est Eusebius, Hist. Eccl. 
x, 4) aliquid dicamus. Harum duz potissimum ce- 
lebriores habitae sunt, ut czeteras omittam, si quz 
exslitere, baptisterium οἱ diaconicum. A baptiste- 
rio ordiemur, quo nomine appellant Christiani lo- 
cum baptismi officio dicatum. Illud ferme seorsim 
a templis exstrui solitum docet Eusebius loco proxi- 
me citato, czterique, quos passim laudant Brisso- 
nius ad Leg. Dominico, cod. Theod. De spectaculis ; 
Steph. Durantus, De ritib. Eccl. 1,19; Brouverus 
ad Fortupat. 1. 1, poem. 15; Josephus Vicecomes 
el alii. Neque tantum extra sedem sacram exstitit 
baptisterium, sed etiam versus infimam illius par- 
tem, seu haud longe a porticibus occidentalibus 
vel narthece, quo statui videtur loco baptisterium 
Sophianum a Codino scribente τὸ ἐπίπεδον τοῦ ναοῦ 
xai τὸν λουτῆρα xai τοὺς νάρθηχας xai τὰ πέριξ 
αὐτῶν fuisse domum Damiani patricii, sive hoc 
loco narthex dicatur pars inferior templi, seu por- 
ticus vestibuli. Pavlus Silentiarius, part. 1, v. 148, 
illud fuisse indicat versus porticus inferiores quse 
intra &edem sunt, quo ferme loco hinc inde validio- 
ribus columnis marmoreis catechumena sufful- 


tem ex ea excedebant et in narthece consistebant, ( ciuntur. 


dum sacra con(íiciebantur mysteria, τῶν φριχτῶν 
ἐχτελουμένων μυστηρίων, ut habet Symeon Thessal. 
libro Contra hereses. Proinde incertum relinquitur 
an apud Nicetam in Man. 1. 11, εἴσοδος τοῦ προνάου 
sit ipse zdis sacr,an vero vestibuli ingressus. 
"Quod enim Balsamon προνάους a proauliis distin- 
guit, fleri potest ut προαυλίων voce intellexerit 
ureas, qua ante zedes sacras prostant : certe con- 
stat olim προνάους ejusmodi atria appellata; qua 
.-motione pronaon matris deum et pronaon sdis 
Martis habemus apud Gruter. 27 ,2 : 172, 5; 914, 
4. Ita etiam vox hzc usurpatur a Vitruvio iv, 4; et 
a Perdicca Ephesio , De Thematibus Hierosol. 


Καὶ δένδρον εὐσχιόφυλλον ἑστὼς ἐν τῷ προνάῳ. 


ÀL qui πρόναον tertiam esse templi partem conten- 
-dunt in quibus est Genebrardus, existimant inde 
"Gallicam vocem prone deducendam, eam scilicet 
orationem quam ex officii instituto babet curio ad 
plebem in ista inferiore zedis parte et extra chorum, 
inter missz solemnia, qua pronum dicitur in con- 
iliis Provinc. Senonensi, a. 1525, Carnotensi 1526, 
'Catalaunensi 1557 etc., prone in Consuet. Parisiensi, 
art. 90, Blesensi, art. 3, et Dunenasi, art. 58, ita ut 
«uodammodo hac oratione seu allocutione ad po- 
pulum curio fungi dicatur officio doctoris audien- 
lium, uti est apud sanctum Cyprianum, epist. 94, 
v lectore agentem. Scio Salmasium libro De pri- 
malu pape vocem hanc a Latino praeconium, dedu- 


e. 2 2 5. . Ἐφεδρήσσουσι bb γαίῃ 
“Αντίοι ἀλλήλοισι δύω δυσὶν * ὧν χατὰ χόρσης 
Τετραπόροις σειρῇσιν ἐπειλιχθεῖσα χεραίη 
Νῶτον ὑπεστέριξε γυναικείηισιν ἐδάθλοις, 

Λαὸν ἀπιθύνουσα πρὸς ἀχράαντα λόετρα 
᾿Ανδρομέου βιότοιο χαθάρσια, etc. 

Porro tanta amplitudine fuit baptisterinm Sophkis- 

num, utiniis acta concilia legamus in synodo 

Chalced. act. 4 et apud Cedrenum in Rhinotmeto et 

Paulum Diac. 1. 1v. Hist. Misc. plebem Cpolitanam 

tumultuantem eo se recepisse, -Ütle.mon mirum, 

si μέγα φωτιστήριον dicatur apud suetorem Chro- 
nici Alexandrini in Basilisco, et μέγας φωτιστῆρ 
apud eundem Cedrenum in Leone TIsauro. 

85. In baptisterio erat fons seu aquarum reoepta- 


D culum, Gracis χολυμδήθρα, interdum δεξαμενή 


nuncupatum , ín quod ünmittebantur baptizandi. 
Qui quidem fons tantz erat apud Cpolitanos vene- 
rationis, ut qui ad z:dem Sophianam asyli jus ba- 
bentem, ut omnes ferme :xdes sacre, confugiebant, 
ad baptisterium inde contenderent, sacrosque istos 
fontes prehensarent. Procopius , in Hist. arcana : 
Ὅπερ ἵνα μὴ γένηται δείσασαι, εἰς τὸ τῆς Σοφίας 
ἱερὸν φεύγουσιν, ἔς τε τὸν θεῖον λουτρῶνα ἐλθοῦσαι 
«ἧς ἐνταῦθα χολυμδήϑρας ἀπρὶξ εἴχοντο. Alio loco : 
"Ec τῆς Σοφίας τὸ ἱερὸν xov ἐς αὐτήν που τὴν 
θείαν δεξαμενὴν ἐξαπιναίως .ἐχάθισεν, ἥνπερ μάλι- 
στα πάντων νενομίχασιν Χριστιανοὶ σέδειν, ubi im- 
perite omnino Suidas, qui locum hunc exscripsit, 
δεξαμενὴν τράπεζαν τὰ θεῖα δεχομένην interpreta- 


2345 


DESCRIPTIO 8. SOPHLE. 


2216 


tus cst, cum nihil aliud sit quam fons baptisterii, À retici procul dubio noverint omia sibi loca hujus 


qui ab eodem Procopio et Theophane a. 2 Theo- 
dosii junioris et a. 7 Zenonis χολυμδήθρα, ab aliis 
ὑπονόμος, a Gregorio M. cloaca, ab Anastasio in 
Hist. Eccl. natatorium vocitatur. Κολυμδήθραν dixit 
etiam Theodorus Lector Eccl.1 : Καὶ τοῦτον ἐν 
τῇ χολυμδήθρξ σφαγῆναι παρεσχεύασεν ; ut et 
Cedrenus ia Leone de Copronymo : Καὶ γὰρ ἀφό- 
δευσεν ἐν τῇ ἀγίᾳ χολυμδήθρᾳ, ubi Paulus Diaco- 


nus, l. χχι Hist. Misc. habet. ἐπ sancto lavacro. In. 


hos autem sacros fontes ex aquxductibus influe- 
bant perennes aquz, ut colligitur ex Anastasio, De 
vitis PP. p. 117, 154, 165, et ex tractatu De capite 
S. Joannis B. qui habetur in aliquot codicibus 
sancli Cypriani. Baptisterium Sophianunm praterea 


turbis adimenda esse, sive sub ecclesiarum nomine 
leneantur, sive qu& diaconica appellantur vel ctiam 
decauica. Quo loco censet Cujacius diaconicum idem 
esse quod decanicum, carcerem nempe ecclesiasti- 
cum, in quo detinebantur rei clerici; qua notione 
accipitur decanicum apud Julianum antecessorem, 
constit. 75 : Exsecutor autem litium constitutus in 
decanicis ecclesiarum recludatur, competentes ponas 
luiturus; que totidem verbis exstant lib. x, Capit, 
Caroli M. c. 225, ubi Novella Justiniani 97 habet 
ἐν τοῖς χαλουμένοις δεχανιχοῖς. Decaniei preterea, 
vel potius διχανινοῦ, occurrit mentio in supplica- 
tione Basilii diaconi in concilio Ephesino, part. t * 
Κἀκεῖθεν τυπτόμενοι παρὰ τοῦ ὄχλου τῶν δεχανῶν 


jus habuisse asyli, perinde ac ipsam zedem, testa- B ἀπηγόμεθα ἐν τῷ δικανιχῷ,, χἀκεῖ γυμνοὺς ἡμᾶς 


tur Chronicon Alezandrinum, p. 192 : Λαδὼν Ba- 
σιλίσχος τὴν γυναῖχα αὑτοῦ xal τὰ τέχνα ἔφυγεν εἰς 
τὴν Μεγάλην ἐχχλησίαν, εἰς τὸ μέγα φωτιστήριον. 

84. Altera que ecclesie Sophians adjuncta fuit 
exedra, διαχονιχόν appellata est. Ést autem diaco- 
nicum Graecis scriptoribus, quod alii eeclesix se- 
cretarium vocant, ποὺ vulgo sacristiam dicimus. 
Quas quidem vox occurrit non semel apud scripto- 
res, non modo pro exedra ita appellata, sed et in- 
terdum pro conchula bematis, in qua repouebantur 
vestes sacerdotales ad saeram liturgiam necessarigz, 
de qua egimus supra, ut apud Philostorgium, vii, 
9, Cyrillum in Vita Euthymii, c. 18 et 19 ; aucto- 
rem Vite S. Auxentii archymandrite,, c. 1, n. 3, 
in Euchologio, Typico Sabe, Passione SS. Patrum 
Sabaitarum, etc. Videtur autem ita appellatum aut 
quod diaconorum primitus fuerit in ea sedes et 
consessus, vel potius quod bxc exedra eorum cura 
potissimum commissa fuerit. In ea enim non modo 
qui ad ecclesim vasa et sacerdotales vestes spe- 
etant, priusquam sacra perageretur liturgia seu 
divinum ac ecclesiasticum officium, munia obibant 
diaconi , sed et considebant pro muneris sui ratione. 
Àn vero diacomicum ecclesie idem fuerit cum eo 
carcere qui perinde díaconici nomen habuit, video 
controverti, etsi probabile sit" eandem exedram 
fuisse. Nam cum nefas ducerent prisci ecclesiae 
pontifices reos clericos una cum reis secularibus 


δεσμίους ὡς καὶ ὑπευϑύνους τῇ τιμωρίᾳ ἐστύλισαν, 
ἐχρεδάτισαν xal ἑπτέρνισαν. Et infra : Θλιδόμενοι 
ἐν τῷ διχανιχῷ λιμώττοντες, ubi interpres ξιχανικόν 
tribunal ecclesiasticum vertit, sed perperam, ut opi- 
nor : nam etsi re vera postmodum hac appellationa 
donari potuerit, hoc tamen loco δικανιχοῦ vocabulo 
diserte carcer intelligitur, si non ecclesiasticus, 
certe is qui decanorum, id est lictorum, cura 
commissus erat. Nisi quis malit decanicum in hac 
Epistola accipi debere pro loco in quo stationem 
suam habebant decani seu ῥαδξοῦχοι, uti appellan- ' 
tur a Cedreno p. 170; de quibus passim agunt scri- 
ptores. At si decanicum idem fuit cum diaconico, 
probabile est decanicum et dicanicum corrupte 
postmodum dictum quod diaconicum appellari de- 
buerat. Nec scio an etiam dicanicum a voce δίχῃ 
nuncupatum sibi persuaserint posteriores 6rzci, 
quod in diaconicis judicia sua exercerent pontifices, 
quod indicant Gesta de nomine Acacii, hisce ver- 
bis : Dicens Petrum olim in diaconio esse damnatum, 
nunc etiam Christiana societate semotum : nam 
diaconium et diaconicum idem esse satis declarant 
supra allata Gregorii lI verba. 

85. Cum igitur diaconicanon modo carceris vicem 
interdum presstarent, sed etiam tribunalis ecclesia- 
stici, inde factum opinor ut ista» exedra secretaria 
appellarentur : nam proprie sunt judicum secretaria, 
uti est in concilio Milevitano 11, can. 16, magnum se- 


eodem carcere detineri, seu quod suam in eos p cretum judicis, unde secretarium nominatur, xit san- 


auctoritatem et jurisdictionem servare ac tueri, vel 
quod vero similius est, cum clericis suis mitius 
agere vellent quam solent ordinarii judices, illos 
in ecclesiarum secretariis sceuophylaciis aut cate- 
chumeniis detinebant , quousque per penitentiam 
115 impositam, quam ἐπιτίμιον vocant, peraclamque 
sua expiassent delicta ac crimina. Ita Gregorius n 
PP. in epist. 2 ad Leonem Isaurum in viti Synodo : 
Pontifices, ubi quis peccarit, — eum tanquam in 
£arcerem, in secretaria sacrorumque vasorum eraria 
conjiciunt, in. ecclesie diaconia et in catechumena 
ablegant. Hinc non semel legimus in Diaconica vice 
earceris conjectos clericoe delinquentes : eo enim 
spectat lex 50 cod. Theod. de Weret. : Cuuicti hee- 


ctus Augustinus in c. xxxiv Ezechiel. e. 5. Idque 
ex eo fluxisse arbitror, quod in diaconicis syrrodi et 
concilia persepe cogerentur, atque iis in consessi- 
bus clericorum causx examinarentur; unde postea 
pontificum, qui synodis intererant, sessiones secreta- 
ria passim legimus dictas, apud Anastasium in S. 
Agatho p. 54 et 55, in Synodo Lateran. sub Martino 
PP. a. 649, in concilio Rom. a. 745 sub Zacharia 
PP. Act. 1 et 2, Czsaraugustano sub Damaso PP.,- 
Carthaginensi m et 1v et v, Milevitano 11, Carthagi- 
nensi vt, Africanis cap. 1 et 52, Arelat. ui, Hieroso- 
lymitano sub Agapeto PP., Hispalensi ii, c. 1, etc. 

86. Neque unicum diaconico Sophiano nomen 
fuit : nam et μιτατώριον dicebatur, si quidem μὲ. 


2211 


DU CANGII 


2218 


σατώριον idem est quod μιτατώριον,᾽ quod quidem À post orationes matutinales vel missarum officia ejus 


opinantur viri docti. Id colligitur ex his Euchologii 
verbis : Μετὰ «b ψάλλειν τὴν τριθέχτην χατέρχεται 
ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης ἐν τῷ μεσατωρίῳ ἤγουν τῷ 
διαχονιχῷ, χαὶ ἐξέρχεται εἰς τὸ ἅγιον θυσιαστήριον 
&x τοῦ μέρους δεξιοῦ. Quemadmodum igitur mesa- 
&orium ad dextram statuit Euchologium (zdisne an 
vero altaris, incertum), ita mitatorium Cedrenus 
in Leone philosopho, ita ut unum idemque esse 
par sit credere, proindeque mendum subesse in 
Euchologio. Sic autem Cedrenus : Διὰ ταύτην οὖν 
τὴν αἰτία") ὁ πατριάρχης εἰς τὴν ἐχχλησίαν cloép- 
χεσθαι ἐχώλυε τὸν βασιλέα, ὅθεν διὰ τοῦ δεξιοῦ μέρους 


διήρχετο εἰς τὸ μιτατώριον. Et infra: Ὅπερ γρά- 


ψαντες xaX σφραγίσαντες Ev τῷ μιτατωρίῳ ἔῤῥιψαν, 


«οὗ δὲ βασιλέως δημοσίαν πρόοδον ἐν τῇ Μεγάλῃ ἐχ-- Β 


κλησίᾳ ποιησαμένου, χὰν τῷ μιτατωρίῳ εἰσελθόντος, 
καὶ ἐν ᾧ ηὔχετο τόπῳ. Meminit ργαίογοα μιτατω- 
píou Theodorus Lector, Ecl. 9, Lexicon. Gr. ms. 
bibliothecze Regize sign. 2062, et Codinus, qui illud 
excitatum refert a Justiniano, "Iva, inquit, ἐχεῖσε 
παραμένῃ μετὰ τῶν ἀρχόντων αὑτοῦ, xal πολλάχις 
ἐσίτει. Quse quidem ultima verba Goarum impulere 
ut in notis ad Cedrenum et Euchologium scripserit 
μετατώριον dictum quasi μινσατώριον, fuisseque 
cubiculum ad latus altaris, in quo fessis a labore 
cantoribus mensa frugalis, panis scilícet et vini, 
apponebatur, proindeque locum fuisse mensis 
instruendis idoneum; à qua sententia haud omnino 
abhorret Allatius. Verum cum diaconicum seu se- 
.cretarium Sophianum amplum fuerit triclinium , 
neque unico duntaxat sed variis constiterit cubicu- 
lis, multo probabilius videtur hancce inde surtitum 
appellationem, quod revera domus esset ecclesie, 
hoc est zditui et νεωκόρον, in qua eliam impera- 
tor, si liberet, antequam sacra peragerentur officia, 
vel iis finitis et exactis, moraretur. Nam ut meta- 
tum Latini scriptores edem et domicilium vocarunt, 
ut constat ex Gregorio Turon. Hist. v, 7, 19 et 40; 
vu, 6 et 24, vui, 9 et 44, x1, 6, x, 2 et δ, De mirac. 
3, 4ἀὲ n, 21 et 24; De mirucul. S. dart. τι, 41 ; iv, 
91 : ut exteros przteream alio ἃ me, si Deus fa- 
verit, recensendos loco, et metari dixerunt pro 
divertere, ut Paulinus Nat. 1x et x, ita μιτάτον 
eadem significatione usurpant Greci recentiores, 
ut habetur in Glossis Basil. Sanctus Athanasius, sive 
quisquis est auctor narrationis de imagine Bery- 
tensi : Ἐπεξήτῃησε μιτάτον μεῖζον ὁ Χριστιανὸς ὡς 
χρήζειν. Alios ad id firmandum laudat scriptores 
Meursius. Ob hanc igitur causam triclinium istud 
excitasse itaque appellasse Justinianum ait Anony- 
mus, ut in eo quiesceret . Ἐχάλεσε 6$ — xa μιτα- 
κώριον, ὅπερ ἐχεῖσε ἀνήγειρε, χοιτῶνα ὡραῖον 
διάχρυσον, ἵνα εἰσπορευομένου αὐτοῦ ἐν τῷ ναῷ 
ἐχεῖσε χαθεύδῃ. Ubi χαθεύδειν est. non tam somno 
recreari quam quiescere ac morari. Ejusmodi autem 
fun et in eum finem exstructa exedra. ecclesiz ad- 
juncta,cujus meminit Anastasius in Gregorio IV : 
Fecit. etium. juxta. acoliti pro quiele pontificis , ubi 


valeant. membra soporari, hospitium parvum, sed 
honeste constructum, | et -picturis. decoravit. eximiis. 
Ita metatorium seu diaconicum amplum triclinium 
fuit, in quo et imperator diversari, siquando a pu- 
blicis curis vellet secedere et pietati vacare, et dia- 
coni considere, et synodi peragi, clerici delin- 
quentes includi, sacra ecclesie vasa, ministeria et 
vestes asservari, atque adeo ipse zdituus, vel 
qui termpli conservandi curam habebat, habitare 
poterant, Adituos istos, quod iis juxta :edes sacras 
mansio essét, παραμοναρίους vocant synodus CP. 
sub Menna, Aci. 6; vi synod. Act. 7, can. 5; et 
Petrus Diaconus Casinensis in ftelat. de corpore 
sancli Benedicti, n. 2, προσμοναρίους definitiones 
concilii Chalcedon. can. 2, Leo Grammatic. in Mi- 
chaele Balbo, p. 459, et Balsamon ad Marci Patr. 
resp. 28. Προσμοναρίους etiam habuere gentiles, si 
qua Menologio fides ad 17 Novembris. Qus quidem 
vox habetur etiam in Italia sacra Ughelli, t. vir, p. 
491 et 4295. At qui paramonarius dicitur Diacono 
Casinensi, mansionarius nuncupatur Leoni Ost. ni, 
26. Notum autem ex Gregorio M. Dial. m, 24 et 
25, mansionarios et custodes promiscue appellari, 
quibus seilicet custodiendz ecclesi: incumbebat 
cura; unde excubilores nuncupantur mansionarii 
ab Aldrevaldo, 1.1, De mirac. sancti Benedicti. Ti 
enim rion modo ecclesiam sed et reliquias et phy- 
laceteria servabant, ut colligitur ex eodem Leone 
Ost. i1, 94. Unde martyrarii dicti in concilio Aure- 
llan. n, can. 15 apud Gregor. Tur. De mirac. 11, 
46; et Hist. 1v, 11; custodes martyrum apud Ana- 
stasium in sancto Silvestro p. 13 et in Synodo 
Rom. sub eodem Silvestro ean. 115 custodes super 
sepulcra apostolorum apud eumdem Anastasium in 
S. Leone I, p. 27; custodes loculorum in Vita S. Ze- 
simi, episcopi Syracusani, n. 6, ubi eosdem esse 

cum ostiariis evidenter ostenditur. Sed et penes eos. 
fuisse ecclesie claves docet Petrus Disc. Chr. 

Casin. 1v, 56 : habitabant 4 ' onarii in 

domo ecclesie contigua, a qua nomen dignitati 


isti mansit. Auctor Miracul. S. Mauri abbatis, c. 10 : 


Clericus quidam nomine Manfredus, qui ob custo- 
diam in contigua basilice ipsius domuncula dormire 


Ὁ erat solitus; ubi dormire idem est quod χαθεύδειν, 


id est morari, habitare, ut monuimus. Inde primi 
mansionarii dignitas inagna in Ecclesia Romana, 
qui custos Dominicalis vestiarii dicitur in Ordine 
Romano et c:eterorum ecclesi: vasorum, cum alii 
inferioris ordinis mansionarii juniores dicerentur. 
Unde haud procul a vero aberraret ille qui νεωχόρον, 
cui Sophianse ecclesix* claves commisss leguntur 
apud Silentiarium, παρα μονάριον interpretaretur. 
87. Sed et non omnino improbanda videtur Wolf- 


gangi Musculi divinatio, qui μιτατώριον apud Theo- 


dorum Lectorem mutatorium vert. Nam cum 
μιτατώριον idem sit quod diaconicum, rursum vero 
diaconicum idem quod vestiarium , vestiarium de- 
nique idem quod ἀλλαξιμάριον apud Codinum, De 


ox 


DESCRIPTIO S. SOPHIE. 


2250 


off c. 2, locus scilicet seu cubiculum unde vestes A munionem cum eo habendam , el prandeant cum eo, 


multandz promuntur, nil vetat μιτατώριον vocem 
pro μουτατώριον usurpasse Gracos existimare. 
Quippe apud Latinos zvi inferioris scriptores mu- 
tatorium, si non locum unde promuntur vestes mu- 
αὶ tanda, cerle vestes ipsas 408 alternis mutantur ap- 
' pellari constat ; que quidem ἐξημοιδὰ ἱμάτια dicun- 
* tur Homero Odyss. u ; vicaria indumenta, Cassiano 
1v, 10 ; mutanda, in Regula magistri, c. 81; mutato- 
ria aliis, uti monuimus in notis ad Alexiadem; 
denique ἀλλαξίματα apud auctorem De offic. eccl. 
CP. a Medonio editum ; ἀλλαγαί apud Codinum; 
unde ἀλλάσσειν apud eumdem et Marcum Hie- 
romon. De dub. typ. c. 45. Avitus Vienn. l. m 
Poem. 


. Serica bis coctis mutabat tegmina Mattis. 


Secrelarium autem ecclesie vesliarium. appellari 
notius est quam ut firmati necesse sil. 

88. A variis proinde officiis varias sortita est ap- 
pellationes hzc exedra : nam et ἃ salutationibus 
ἀσπαστικὸς olxo; etiam dicitur Theodoreto v, 17; 
salutatorium Gregorio Turon. lIlJist. u, 21; vi, 11; 
vi, 27; Messiano presbvt. De vita S. Cesarii Arelat. 
p. 252 ; Aimoino, Hit. ni, 47; auctori Hist. miscellg 
Ἰ. xin, p. 579 ed. Canisil, et Orderico Vitali, l. n, 
p. 412. Est autem salutatorium apud Papiam locus 
in quo ad salutandum advenientes excipiebantur ; et 
in Glossario /Elfrici salutatorium dicitur esse greting- 
hus,id est, domus salutationis, uti definitur ab Ugu- 
tione. Sic porro appellatum volunt diaconicum , 
quod in eo episcopi sacra facturi, antequam ad 
bema seu ad altare procederent, fidelium saluta- 
tiones exciperent, seu illorum se orationibus com- 
mendare, seu de negotiis, ecclesiasticis praesertim, 
cum iis agere vellent. Id potissimum colligitur ex 
Gregorio M. ]. iv, epist. 54 et 98, in quibus przeci- 
pitur episcopis aut archiepiscopis, dimissis jam filiis 
ecclesig a salstajorio ad sacra missarum solemnia 
celebranda, cum pallio procedere; et Sulpicio Se- 
vero Dial. de vita S. Martini, n, 1, ubi disertis 
verbis dicuntur presbyteri in secretario sedere , vel 
salutationibus vacantes vel audiendis negotiationibus 
occupati ; quo tunc tempore vetantur diaconi in se- 
crelario cuin presbyteris sedere in concil. Arelat. rm, 
uti supra observatum est. Certe pontificem sacra 
facturum, antequam ad altare procederet, a diaco- 
nis salulari observare est ex Ordine Romano: 
μῆς vero ecclesiam. introigrit pontifex, non. ascendit 
continuo ad altare, sed prius intrat in secretarium : 
— ubi cum intraverit, sedet in sella sua, et diaconi 
salutato pontifice egrediuntur de seerctario; tametsi 
hzc verba de salutatione acelpi posse non diffiteor, 
quam exhibent diaconi priusquam e secretario 
excedant. Nec scio an etiam in ealutatorio saluta- 
reutur episcopi a presbyteris dicecesanis. In. con- 
cilio quippe Niceno Arab. o. 55, precipitur ut 
Chorepiscopus bis per annum congreget presbyteros 


B 


Ὁ 


ad salutandum opiscopum et tradendum se ci et com- - 


PaTROL. GR. LXXX VI. 


fiatque hoc primum in exitu anni, secundo vere in 
festo Resurrectionis D. N. Jesu Christi. Incertum pa- 
riter an ad has salutationes fidelium referri de- 
beat canon 12 concilii Ticinensis suh Leone IV PP., 
quo prohibentur paenitentes racare sacutationibus, 
ita ut iis interdictum fuerit sacerdotes in secreta- 
rio salutare, quod fidelibus licebat. vel certe domi 
salutatores admittere. Quemadmodam autém epi- 
scopi in secretariis salutationibus vacabant, ita et 
abbatissze. Quippe in Regula S. C:esarii c. 56, et 
Reg. S. Donati, c. 57, hzc verba habentur : Obser- 
vandum est ne abbatissa ad salutationes in salutato- 
rium sine digno honore suo, hoc est sine duabus aut 
tribus sororibus, procedat; et c. A0 : Si abbatissa, ut 
assolet, cum salutatoribus occupata fuerit. Et in Re- 
capitulatione Regule S. Cresarii, c. 8, et. Regula 
S. Aureliani episc. c. 4 precipitur ut quecunque ad 
conversionem venerit, regula ei in salutatorio lega- 
tur. Denique in concilio Matiseon. 1, can. 2 vetan- 
tur viri intra salutatorium aut oratorium monasterii 
virginum intrare, quibus consentanea habentur in 
Regula S. Aureliani, c. 14 : quibus in locis saluta- 
torium idem est quod secretarium et diaconicum. ' 

89. Jam vero cum in ecclesiarum secretariis ac 
diaconicis asservarentur saera vasa, seu, uti vocant 
vulgo scriptores, ministeria, inde factum ut quod 
aliis diaconicum et secretarium est, interdum et 
spe σχευοφυλάχιον appelletur, quod esstitisse ut 
plurimum in interiere diaconici parte estendit 
Passio SS. Patrum Sabaitarum : Οὗπερ ἀποτεμό- 
μενοί τι ol πρώην πατέρες διαχονιχὸν πεποιήχασιν, 
ἐσώτερον δὲ τοῦ διαχονιχοῦ χειμηλιαρχεῖον, ἧτοι 
σχευοφυλάχιον. Hinc ejusmodi diaconica promiscue 
dicuntur secretaria ac sacrorum vasorum craria in 
laudata Gregorii II PP. epistola ; atque ita usurpari 
passim observare est. Cur vero in diaconico repo- 
nerentur sacra ecclesie ministeria, ratio illa po- 
tissimum est quod ea cura diaconorum ac sollici- 
tudini incumberent. Isidorus, De eccl. offic. n, 9 : 
Custodes sacrarii Levit sunt : ipsis enim jussum est 
custodire tabernaculum et omnia vasa templi; quod 
etiam habetur apud Cyrillum Alexandr. lib. 1n De 
adorat. Inde illis ea manu contingere , non autem 
subdiaconis, licebat ; et ut ait concilium Laodice- 
num, can. 21, Οὐ δεῖ ἔχειν ὑπηρέτας χώραν tv τῷ 
διαχονιχῷ καὶ ἅπτεσθαι δεσποτιχῶν σχευῶν. Quz 
quidem ita vertit concilium Agathense, can. 68 : 
Non oportet insacratos ministros licentiam habere 
in secretarlum, quod Gresi diaconicum appellan!, 
ingredi et contingerevasa Dominica, sive ea verba 
intelligenda sint de majort diaconico, sive de mi- 
nori, id est conchula bematis ita nuncupata, ut 
supra monuimus. Verum quod ad vasorum sacro- 
rum curam primitus diaconis collatam attinet, id 
postmodum immutatum : eorum enim illa in δ 
Sophiana data est magno sceuophylaci, de qua 
dignitate ecclesiastica passim viri decii egere, cui, 
ut par €st credere, suberant diaconi. Porro sceuo- 


71 


2251 PAULI SILENTIARTII 2252 


phiylacii Sophiani meminit Anonymus : "Eccc δὲ ὁ 4 conchula ista diaconicum appellata est, quod in ea 
τόπος τῶν οἰχημάτων αυτῆς, ὃν δέδωχεν εἰς τὴν Me-— allata ex majore diaconico sacra vasa atque adeo 
. γάλτν ἐχχλησίαν, τὸ σχευοφυλάχιον ὅλυν, σὺν τῷ — vestes sacerdotales ad liturgiam sacram peragen- 
. vaip τοῦ ἁγίου Πέτρου. Sed quo potissimum loco — dam necessarie reponerentur. Planum enim esse 
exstiterit diaconicum olim, seu in «de Sophiana reor ex preallatis diaconicum exedram fuisse sedi 
seu in cxteris majoribus ecclesiis, vel quae sceuo- — sacr: adjunctam , proinde a bemate seclusam et 
phylacii vestiarii, secretarii, et aliis nominibus — remotam, quod et indicat idem Symeon, dum scribit 
dongtur vulgo exedra :edi sacre adjuncta, non episcopum consecrandum a diaconico ad bema pro- 
adeo promptum est assequi. Allatius, uti supra cedere per templi dextram et soleam, διὰ τοῦ δεξιοῦ 
diximus, diaconicum rem prorsus diversam a se- μέρους τοῦ ναοῦ xaX τοῦ σωλέως, deducentibus eun 
cretario facit, contenditque esse concham illam — sacerdotibus et diacono praeeunte; ubi per dextram 
qua θυσιαστηρίου conchz, zx:dem ad sinistram in- τοῦ ναοῦ Ipsum ναόν seu chorum intelligi observant 
euntibus, adjungitur, ubi σχευοφυλαχίου et διαχο- — viri docti. A diaconico igitur, quod extra aedem 
νιχοῦ τράπεζα statuitur, quemadmodum nuncupa- exstitit, per soleam transeundum fuit sacerdoti ad 
tur ἃ Symeone Thessalonicensi, Verum etsi in  bema pergenti (nec mirum, cum bematis fores 
confesso siteam conchulam diaconicum appellatam B 801: obversarentur), proinde per eam sedis partem, 
fuisse, non ideo tameu sequitur exedram , quam — qux bema a ναῷ propriesumpto disparabat. Átque 
vulgo sacristiam vocamus , diaconici appellationem — hzc sunt quz de zede Sophiana sparsim apud scri- 
non habuisse : nam , uti supra observatum est, — ptores per temporis angustiam observare licuit. 





| TOY AYTOY 
EK9PAXIXE TOY AMBONOZ 


ΛΕΧΘΕΙ͂ΣΑ IAIAZONTOZ 
META THN IIPOTHN ΠΑΡΟΔΟΝ ΤῊΝ METAAHN EN TQ IJATPIAPXEIQ. 


EJUSDEM 
DESCRIPTIO AMBONIS 


RECITATA PRIVATIM 
POST PRIUS MAGNUM CARMEN IN DOMO PATRIARCHALI. 


Ἔχεις ἅπασαν, ὦ βασιλεῦ, τὴν ἐλπίδα, C Τὸν νοῦν προσέχοντες !, ἀλλὰ τοῦ νεὼ χάριν 
Προσθεὶς τὸ λεῖπον τῷ νεῷ τῷ παγχάλῳ. ,10 Θέατρον ἔσται xal πανήγυρις πάλιν. 
Οὐχοῦν, ἄριστοι, προσφόρως xaX νῦν ἐγὼ Εὖ γ᾽, ὦ θέατρον ! τρὶς γὰρ ἤδη συγκαλῶν 
"Ho τὸ λεῖπον προστιθεὶς τῷ βιδλίῳ * Καὶ τῶν συνήθων ἐξαναστήσας πόνων, 

5 Καλὺν γὰρ ἂν εἴη τοὺς λόγους τῷ δεσπότῃ OUT σχυθρωπὸν εἶδον ὑμῶν οὐδένα, 
Συνδημιουργεῖν τὸν νεὼν τὸν τοῦ λόγου. Οὐχ ἀσχολίαν τιθέντα προὐργιαιτέραν. 

Εὖ γ᾽, ὦ θέατρον, εὖ γε τῆς προθυμίας 1ὅ Ἔστιν γὰρ οὐδὲν μιχρὸν, οὐδ᾽ * εἰ μιχρὸν f, 
T£ εἰς τὸ χρεῖττον | οὐ γὰρ οἶμαι νῦν ἐμοὶ Τῶν τοῦ μεγίστου βασιλέως χαὶ τοῦ γεὼ, 


Omnium, o imperator, spem implesti , adjiciens quod deerat tam magnifico templo. Ergo, viri illu- 
stres, opportune nunc ego venio, libro adjecturus quod deerat ; pulchrum enim esset meum sermonein 
una cum imperatore templum instruere, sermonis istius argumentum. Quale theatrum! Quam plenum 
ardore audiendi meliora! Nam non hic mihi puto vos animum praestare, sed ob templum illud thea- 
trum fit atque concursus vester. Quale theatrum! tertio enim jam vos convocaus et solitos interrumpens 
'abores, nullum conspicio inter vos zgre ferentem, neque negotiis vacare potius habentem. Nihil enim 
parvum est, siquidem nihil parvum sit, in his qua pertinent ad maximum et templi quoque hujus 


VARLE LECTIONES. 
- Ἀ προσέχει τις malit G. * ubi primum ponit, codex, g:xo»v οὐδέν, ubi iterum (iterat autem extemplo), 
οὐδὲν yaxpóv. 


9353 DESCRIPTIO AMBONIS. ) 9254 


Too πᾶσιν ἡμῖν ἐμποιήσαντος χάριν ! M Α Δεῦρο, χοροὺς σιτιήσασθε, xat εὐαγέεσσιν ἀοιδαῖς 
Τρυφῆς τε μαχρᾶς εὐσεδεῖς πανηγύρεις ἡ Σύνθροον ἡμετέρῃσι μέλος πλέξασθε χορείαις ! 

Ὅ; πᾶσι σεμνὴν ἐμόαλὼν εὐθυμίαν, Ὑμέτερος γὰρ χῶρος ἀείδεται, ὁππόθι πολλὴ 

40 Πᾶσαν χεχίνηχε λογιχὴν ἀηδόνα, Θεσπεσίαις βίδλοισιν ἀχήρατος ἔγρεται ἐχώ. 
Ὥσπερ φανέντος Eapoc, ἐξῳχηχότος 90 “Ἔστι τις εὐρυπόροιο “χατ᾽ ἔνδια μέσσα pe?á- 
Χειμῶνος, ἤδη πᾶς τότε χλάδος τρέφει [θἐον 
Εὔφωνον ἠχοῦς ποιχίλης μελῳδίαν. ᾿Αδρὸς ἰδεῖν χαὶ μᾶλλον ἐς ἀντολίην τι νενευχὼς 
Πέφυχε τοίνυν μιχρὸν οὐδὲν τοῦ νεώ * Πύργος, ἀχηρασίοισιν ἀπόχριτος ἤθεσι βίδλων 

95 Ἔστι γὰρ ἀληθῶς παμφόρου τρυφῆς θέα. Ὀρθάδιος βάθροις *, διδυμάοσιν ἀμδατὸς οἴμοις, 
Οὐχοῦν πρόσειμι τῷ σεδασμίῳ τόπῳ, "Qv μία μὲν ποτὶ νύχτα τιταίνεται, ἡ δὲ πρὸς to. 
Ὃν ὁ βασιλεὺς ἔναγχος ἐξειργασμένος 55 Εἰσὶ γὰρ ἀλλήλῃσιν ἑναντία:, ἀμφότεραι δὲ 
Κάλλιστον εἶναι ytoplóv τοῖς βιδλέοις Εἰς ἕνα χῶρον ἄγουσιν ἴσον περιηγέϊ .χύχλῳ. 

Τῶν μυσταγωγῶν ἱερούργηχεν λόγων. Ἐνθάδε γὰρ χύχλῳ μὲν ἐοιχότα χῶρον ἑλίσσει 

30 " Ὑμνοπόλει Χριστοῖο θεουδέες, ὧν ὑπὸ φωνῆς Λᾶας είς ᾽ “οὐ μὴν περιηγέϊ πάντοσε τόρνῳ 
Πνεύματος ἀχράντοιο μετ᾽ ἀνέρας ἤλυθεν ὀμφὴν "Ico; ἔφυ, βαιὸν δὲ συνέρχεται, εἰσόχε πέτρου 
᾿Ανδρομέην Χριστοῖο δ'αγγέλλουσα λοχείην *. Βου ΓΑντυγα μηχύνειε. Πρὸς Ἑ σπερίτν ὃὲ xal ἠῶ 
'Hó' ὁπόσοι μετὰ τύμδον ἀκήρατον ἔθνεσι γαίης ἘἘχπροθέων χύχλοιο λίθου μηχύνεται αὐχὴν, 
Σύμέολα χηρύσσοντες ἀνεγρομένοιο θεοῖο, Ἐμδεθδαὼς βαθμοῖσιν. Ὑπ’᾿ ἀργυρέοις δὲ μετάλλοις 
55 Πᾶσαν ἑφαιδρύνασθε χατηφέος ἄντνγα χόσμου, ἌΛχρις ἐπὶ ζωστῆρα χαλοὺς ἱδρύσατο τοίχους 
TugAby ἀμειδήτοιο νέφος σχεδάσαντες ὀμίχλης " Θεῖος ἄναξ, χεράεσσιν ἐοικότας. Οὐ γὰρ ἑλίσσει 

Ut ξίφος, οὗ μάστιγα βιοφθόρον, οἵ τε χαμίνους 65 "Apyupov ἐν λάϊγγι περίδρομον, ἀλλ᾽ ἐνὶ μέσσῳ 
᾿Ασπασίως ἕτλητε, χαὶ οὐχ ἐχλίνατε χωφοῖς * . Κύχλον ἀναπτύξασα πανόλδιον ἀργυρέη πλὰξ 
Αὐχένας εἰδώλοισι, βάσιν δ᾽ ἐστήσατε θυμοῦ Ἰοῖχον ἀπιθύνει " δύο 6' ἄρχια *. χύχλα πετάσσας 
40 “Ἔμπεδον ἀχράντοιο Θεοῦ περὶ μάρτυρι τιμῇ " "Dp; ἀνὴρ ἑκάτερθε πόρους βαθμῖδος ἀνοίγει. 

Οἷς πλέον ἠελίοιο μόρου ζείδωρος ἀνάγχη Οὐδὲ μὲν ἀφράχτοις ἱερῶν ἐπὶ χείλεσι βαθμῶν 
Ἑλπίσιν ἀφράστοισιν ἐφήνδανεν * οὕς ποτε λύθροις [70 Táp6oc ἔχει χατιόντας, ἐπήραρε δ᾽ ἔρχεα τέχνη 
Λουσαμένους ἰδίοισι βιαρχέος ἀντὶ λοετροῦ Λάϊνα παμφανόωντα * τόσον δ᾽ ὑπερέσχεθε βάθρων 
Χριστὸς ἄναξ ἔστεψε, xat αἰμαλέοισι ῥεέθροις Ὅσσον ἀπιθύνειν βροτέην χέρα. Ταῦτα μεμαρπὼς 


45 Ῥυχαίης ἐκάθηρεν ὅλην σμώδιγγα χαλύπτρης * Μόχθον ἐλαφρίζει τις ἐς ὄρθιον οἶμον ἀνέρπων. 


principem, qui omnem nobis affert letitiam, gaudiique summi pios concursus; qui in omnibus nira- 
bilem inspirans ardorem, quamcunque excitavit rationabilem lusciuiam ; ut ,vere redeunte, hiemeque 
fugiente, jam omnis ramus tunc alit suavem diversorum sonorum melodiam. Nihil igitur parvum 
exstat in hoc templo ; prebet enim vere universe letitia conspectum. Ergo adsum in augusto loco, 
quem modo edifieatum imperator pulcherrimam esse sedem libris mysticorum sermonum sacravit. 

Cane divinos Christi apostolos, quorum ab ore Spiritus immaculati ad homines vox pervenit huma- 
num Christi nuntians ortum ; aut qui juxta tumulum inviolatum signa gentibus terre divulgantes con- 
surrecli Dei, omnem illuminastis tenebrosi mundi orbem , ccam tristis nubem caliginis amovendo ; 
qui gladium, qui flagellum crudele, qui ignes letanter sustinuistis, neque submisistis inanibus colla 
simulacris, fundamentum autem vestri animi posuistis in Dei immaculati laude per martyrium, quibus 
potior luce, mortis necessitas, inenarrabilium gaudiorum ferax visa est; quos tandem sanguine lavatos 
proprio vivificanti seu balneo, rex Christus coronavit, et rivis sanguineis: spiritualis mundavit omnem 
livorem indumenti ; hic choros ducite, et puris carminibus consonantem melodiam nostris jungite 
choreis! Vestra enim sedes canitur, qua parte frequenter propheticis in libris sanctus excitatur 
SoDIIS. 

Est quzdam spatiosi in medio templi, magnifica visu et magis ad orientem conversa turris, sanctis 
destinata librorum usibus, fundamentis erecta, ad quam duobus gradibus conscenditur; quorum unus 
ad occasum, alter ad orientem extenditur. Sunt enim invicem oppositi ; uterque autem in unum locum 


- coit circulo eireumducto parem intus circulo similem aream efficit lapis unus; qui quidem non omni 


ex parte circumducto circulo qualis est, sed paululum illi comitatur, quantum petrz rotunditas so 
extendit. Versus occidentem et orientem circuli orbem superans lapidis summitas extenditur gradibus 
innixa. Àrgenteo metallo cinguli instar pulcliras exornavit parietes cornibus similes princeps divinus ; 
non enim extendit argentum in lapide circumductum, sed in med:o cireulum efliciens eximium argentea 
tabula parietem amplectitur. Duos autem congruentes arcus aperiens peritus vir utrumque in latus 
aditum graduum patefacit. Ne ingredientes in apertis graduum sacrorum oris timor apprehendat, arte 
marmorea instruxit septa splendentia ; tantum autem superextolluntur gradibus quantuin necesse est 


ΝΑΙ LECTIONES. 
ὃ χαράν (ἃ. * ὀρχὴ τῆς ἐχφράσεως τοῦ ἄμδωνος margo. * 7p. χωφοῖς margo, χούφοις codex ipse. 5 ζρ- 


0:0; codex, ὀρθάδιος apud Ducangium Descript. S. Sophie $ 75. 7 ἑείς ὦ, ἑῆς codex, qui hunc verguin 
eLipsum bis ponit. * ἀπ᾽ ἰθύνεισι διχρχέα codex : correxit G. 


9255 PAULI SILENTIARII 
A. ᾿Αρτιγενεῖ περὶ λεπτὰ xepáaza φέγγος ἐλίσσει. 


Λοξοτενεῖ" δ' ἐχάτερθεν ἐφιδρυθέντα χελεύθῳ, 

73 Βχθμοῖς μεσσατίοις συναέξεται δ᾽ ἀπολήγει. 

Ναὶ μὴν οὐδ’ ὅγς λᾶας ἐτώσιος * οὐδὲ γὰρ αὕτως 

"Avptov ἡλιθάτου χορυφῆς τμήξαντο χολῴνην, 

᾿ Mrxzsüavrg τανύμετρον ἀπιθυντῆρα χελεύθον " 

Ἄλλα καὶ εὐτέχνοισιν ὅλος φαιξρύνεται ἔργοι:, 

80 Καὶ φύσιν αἱολόμορφον ἔχων ποικίλλεται σΐγλῃ᾽δ. 

Τοῦ μὲν ἐπὶ τροχάουσι διαμπερὲς οἷά τε δῖναι, 

Πῆ μὲν ἴσαι κύχλοισιν ἁτέρμοσι, πῇ δέ γε χύχλων 

Batyy ἀποπλαγχθέντας ὑπεχτανύουσιν ἑλιγμούς. 

Ἔστι δὲ πῇ μὲν ἔρευθος ἰδεῖν χεχρασμένον ὥχρῳ, 

8ῦ Πῆ δὲ χαλὸν βροτέοισι σέλας στονύχεσσιν !! 
[ὁμοῖον. 

“Δλλοθι ὁρμηθεῖσα !* πρὸς ἀργεννὸν σέλας αἴγλη, 

Ἡρέμα μιμνάζουσα !*, χάριν μιμήσατο πύξου 


225 


"Ayy( δὲ πετραίης Ἱερὴ πόλις !* ἐστὶν Eplxvre. 

ἥμτις ἐὸν περίπυστον ἐφήρμοσεν οὔνομα πέτρῳ. 
105 Πᾶν δὲ τὸ καλλιθέμειλον E80; πετραΐον ἐχεΐνο, 

Ἕνθα cog" ἀνάγουσι θεηγόρα δήνεα βίδλων, 

Ὀχτὼ δα!δαλέοισιν ἐφήρμοσε χίοσι τέχνη, 

ὯΩν δύο πρὸς Βορέην, δύο 5' ἐς Νότον εἰσὶν ἀήτην, 

Καὶ δύο πρὸς Φαέθοντα, δύο πρὸς ἐδέθλια νυχτὸς, 

110 Ὥς xsv ἀνοχλίζοιτο, γένοιτο δὲ νειόθι πέτρης 

Οἷάπερ ἄλλη μέλαθρον, ὄπη σοφίης ὑποφῆται 

"aov ἀγλαόπαιδα προεντύνουσιν ἀοιδήν. 

Ἔστι δὲ τοῖς μὲν ἕνερθε τέγος, τοῖς δ᾽ ὑψόθεν οὖδας. 

Καὶ τὸ μὲν ἐχταδίοισιν ἴσον πεδίοισι νοήσεις, 

4150 ᾿Αχλινὲς ἀμφὶ πέδιλα βροτῶν " τὸ δ᾽ ἕνερθε λα- 


ἰχήπας " 


ἮΣ μελισσήεντος ἐπήρατον εἰχόνα κηροῦ, 

“Ὃν καθαραῖς προχοῇσι βροτοὶ νίζοντες ἐρέπναις 
40 Πολλάκι τερσαίνουσιν ὑπ᾽ ἠελιώτιδας αὐγὰς, 
“Ὃς δὲ μεταΐσπσει μὲν ἐς ἄργυφον. Εἰσέτι δ᾽ οὕπω 
Τρέψεν ὅλην χροιὴν, ἔτι λείψανα χρύτεα φαίνων 
Toto; καὶ δολιχῶν ἑτέων χεχρωσμένος ὁλχοῖς 
Χροιὴν ἀργνφέην ἐλέφας ἐπὶ μῆλον ἐλαύνει. 

95 II? δὲ πελιδνωθεῖσαν ἔχει χάριν’ οὐδὲ γὰρ αὕτως 
Ala φύτις προλέλοιπε πελιδνήεσσαν ἀλᾶσθαι 
Χοοιὴν, ἀλλ᾽ ἐπέμιξεν ἐΐγραφα δαίδαλα πέτρῃ. 
᾿'Λργεννὴ δ᾽ ἐπὶ τοῖσι πολύτροπος ἄνθεος αὐγὴ 
᾿Αμφιθέξι" πῇ μὲν γὰρ ἐπέρχεται εὑρέϊ χώψῳ 
400 ᾿Αχροδαφὴς χροχέοιο !* πελιδνήεντος ἀώτῳ, 
Πὴ δ᾽ ὑπολεπτυνθεῖσα φαείνεται, οἷά τε !* μήνῃ 


B Λαοτόμος χοίληνεν, ὑπερτέλλει δὲ χαρήνων 
Εὐτέρων χυρτωθὲν ἄνω τεχνήμονι χόσμῳ, 
Οἷα χραταιρίνοιο !* χεχυφότα νῶτα χελώνης, 
Ἥτις ὑπὲρ πήληχος ἀνορθωθεῖσα βοείη, 
120 Πύῤῥιχος !? εὑδίνητον ὅθ᾽ ἄλμασιν ἀνέρα πάλλει. 
'Üxptózv δὲ μέτωπον ὅλης λάϊγγος ἐχείνης 
Πάντοθεν ἀργυρέοισι διεζώσαντο μετάλλοις, 
Ὁππόθι δαιδαλοεργὸς ἀνὴρ, γλωχῖνι σιδῆρου 
Δένδρεα ποιχιλόμορφλ καὶ ἄνθεα χαλὰ χαράσσων, 
125 'λόρὰ πολυπτόρθων ἐνεθήχατο φύλλα χορύμ- 

[δων, 
IIo: δ᾽ ὁμῶς βάθροις τε καὶ οὔδεϊ χίοσί τ᾿ αὑτοῖς 
Ἴδρις ἀνὴρ, ἀδόνητα θεμείλια πάντα φυλάσσων, 

Àaivéng ὑπένερθε βάσιν χρηπῖδος ἐγείρει "5, 


ad hominis manum sustinendam. lxc qui prehenderit, labore levabitur asperam scandens viam. Obii. 
quum utraque parte septa directa in iter, gradibus mediis aguirtur et desinunt. Non quidem istud mar- 
mor inutile est ; non enim solum contigit ut asperum abrupte altitudinis ascensum dividant lengum in 
iter septa se extendentia ; sed totus iste lapis artificioso opere fulget, et versicolorem speciem habens 
variato micat splendore. In hoc gyros efliciunt continuatos quasi undas, hic circulis interminatis similes, 
illic orbium signatos circuitus paululum producentes. Hic rubrum cernitur flavo mistum , illic eximirs 
splendor hominum unguibus similis. Alias accedens ad candorem nitor, suavi colore gratiam imitsbé- 

tir buxi, aut venustam apifere cerz speciem, quam puris lavantes vasis rupibus iteratis vicibeg deter- 

gunt et ad solis radios siecant, quaeque ad albuu accedit. Non jam totum mutavit colorem, aureis adhuc 

fragmentis similis. Hacc autem longorum annorum colorata decursu album colorem eboris instar ela- 

borati induit. Híc autem. marmor lividam przbet speciem ; non enim forte divina sclithit-datura livi- 

dum cólorem disperdi, sed artificiose pinyeudo lapidi miscuit. Candida super his et varia. fiorum 

gratia circumfulget ; hic enim circumdat spatiosam aream flos liventis coloris croci, illie pallidior 
videtur, qualis lunz recentis tenuia circum cornua lux apparet. Juxia saxosam rupem est urbs Hiera 
que suura nomen perclarum àccommodavit petra. 

Totam hanc pulchre exstructam marmoream «edem, ubi sapientium proclamantur divina praecepta 
librorum, octo sumptuosis ars ornavit columnis, quarum duzx ad aquilonem , duz ad austri ventum, duo 
ad solis ortum, du: ad noctis limina, ut non vacillet, sed fiat juxta lapidem quasi tectum aliud, quo 
sapientize praecones gratam εἰ doctiloquam elevant vocem. Est autem his qui infra stant tectum, his 
qui supra planities. Quodque spatiose eomparaveris arez, firmum est sub bominum pedibus; partem 
autem inferiorem opifex cavavit et super capita sacra incurvavit artificio egregio; qualia sunt prz- 
dur: curvata terga testudinis qu:e gale: bovinum corium operit, cum Pyrrbica saltationem gyrantem 
motibus agitat. Summa autem frons totius lapidis istius ex omni parte protegitur argenteo metallo, 
ubi peritus artifex ferrea cuspide multiformes arbores pulchrosque flores incudens, venustos frondo- 
sorum corymborum nexus disposuit. Omnibus autem gradibus, arezx et columnis solers architectus, 


VARUE LECTIONES, 


* λοξοτευνεῖ G. )oz0tevr, codex. — !? post v. 80 vv. 195— ponit C. Hn στονύχεσσιν Ilermannus, τ΄ ὀνύχεσσιν 
codex. "3 ἄλλοθι δ᾽ ὁρμηθεῖσα G. ᾿" μηλίξουτα G. 1) χρησσοῖο vel χέρχοιο ἃ. !* οἷα δὲ codex, ἴσα ὃὲ G. 
86 πόλις Ἱερὰ τὴς Φρυγίας, ἐν T] τιμᾶται ὁ μὲ yas ἀπόστολο; Φίλιππος niargo. Ἷ λαχήνας G. 38 rp, 


X31 αἱρινοῖο margo. '* πυῤῥιχὸν G. 45. vp. ἔο:ίσξι margo, 


2257 
᾿Ανδρομέου ποδὸς ὕψος ὑπερτέλλουσαν ἀρούρης, 
150 "Ὄφρα δ᾽ ἀνευρύνωσι θεμείλια χεῖνα μελάθρον, 
Ἡμιτόμους ἐχάτερθε μέσην περὶ γαστέρα χύχλους 
λΛάεσιν ἀμφεδάλοντο, περιτμηγέντι δὲ χώρῳ 
Κίονας ἐστήσαντο διασταδὸν, ἥμισυ χύχλου 
᾿Αμφιπεριστέψαντα:. “Ὅλη δ᾽ εὐρύνετο γαστὴρ 

153 Τέτρασιν ὁλόίστοις ὑπὸ χίοσιν, ἔνθα xat ἔνθα, 
Ἔς Νότον ἐς Βορέην τε. Τὸ δὲ σπέος εἴχελον οἴχῳ 
᾿Αμφιέλιξ ἐχάτερθεν ὑφ᾽ ξρχεῖ λᾶας ἐέργει. 

Τοὺς μὲν ἀνὰ Φρύγα χῶρον ἐς ἔνδια Muy5^vo; ἄχρης 
Λαοτόμοι σθεναρῇσιν ἀνεστήσαντο μαχέλλαις, 

140 Κίονας ἱμερόεντας * ἰδὼν δέ τις ἄνθεα πέτρης, 
Ἐξενέποι χρίνα λευχὰ ῥόδων καλύχεσσι μιγῆναι 
Καὶ μαλαχοῖς πετάλοισι μινυνθαδίης ἀνεμώνης, 

Πῆ μὲν ἅλις ῥοδόεντα xal ἡρέμα λενχὰ μετάλλῳ, 


Πὴ δ᾽ ἅλις ἀργινόεντα καὶ ἡρέμα πυρσὰ φανέντα " Β 


145 Πῇ δὲ μίγα σχίζουσι διὰ φλέδας ἵνες ἀραιαὶ 

Τῇ καὶ τῇ κατὰ βαιόν ἐν ἀλλήλαις δὲ χυθεῖσαι 
Εἴχελα πορφύρουσι Λαχωνίδος αἵματι xóyAov. 
Πρῶτα μὲν ἀμφιέλισσαν ὑπὸ χρηπῖδα βαλόντες, 
Δαιδαλέην, χαμπτοῖσιν ἀποστίλδουσαν ἑλιγμοῖς, 

430 Λαϊνέους στήσαντο πεπηγότας ὑψόθι βωμοὺς, 
Βοσπορίης τμηγέντας ἀπ᾽ εὐλάϊγγος ἐρίπνης. 
Λευχὰ δ᾽ ἀπαστράπτουσι, χαὶ εἰ σποράδεσσι χελεύ- 


DESCRIPTIO AMBONIS. 
Α "Opa xev ἀστυφέλικτον ἀρηγότι νειόθε xlov 


Ἴχνος ἐφιδρύσειε βαλὼν περιηγέϊ βωμῷ. 

᾿Αγλαΐη δ᾽ ἐγέλασσεν ὅλου κατ᾽ ἐδέθλια νηοῦ, 

460 Κίονος ἱδρυθέντος ἐϊξέστῳ ἐπὶ " βωμῷ, 

Οἷον ὅτ᾽ ἠελίοιο νέον περάτης ἀνιόντος 

Λευχὸν ἐρευθομένῃσι νέφος ποιχίλλεται αὐγαῖς, 

Οὕὔτω μὲν π'σύρεστσι περισταδὸν ἥλισν χύχλου 

Κίοσιν ἀμφεθδάλοντο " τὸ δ᾽ ἥμισυ χίοσιν ἄλλαις 

105 Τέτρασι χυχλώύσαντες, ἑτορνώσαντο χιτῶνα 

Λάϊνον ἱμερόεντα πέοιξ εὐεργέος ἄντοου. 

Κίοτι δ᾽ ἐν πισύοεσσι μεταίχμια τοιστὰ δοχεύων, 

Καὶ τάδε τοῖς Ἱερῖ;ς πόλιος θρίγχωσε μετάλλοις 

Λαοτόρος πολύϊδρις ὑπὲρ χρη πῖδης ἐδέθλων 

470 χιὼν ἐπιγναμφθέντα, χαλὸν 7*7X λᾶαν ἑλίσ- 

(30v: 

Ἔπρεπε γὰρ val πέτρον ἐ-: lzphv οὔνομα νεύειν 

Καλὸν ἀχηρασίοιο πέδον στέψοντα 35 μελάθρου. 

᾿Υστατίῳ δ᾽ ἐνέθν χε θύρην εὐπτγέα χώρῳ, 

Ἡρέμα γυρωθεῖσαν, ὅθεν κατ᾽ ἐδέθλ:ον ἄντρου 

475 Εὐτέροις βίδλοισιν ἀνειμένος ἔρχεται ἀνήρ. 

Σχήματα δὲ σπήλυγγος ὁμοίια πάντα νοήσεις, 

"E: *s Νότον Γαράμαντα χαὶ εἰς ᾿Αριμασπὸν àf- 
B [την 9 

Kíoct xaX χρηπῖδι xal Epxet. Tot; δὲ θυρέτροις 


ἰθοῖς. Οὐχ ἕνα χῶρον ἔθεντο δαήμονες, ἀλλὰ τὸ μέν που 
180 ἙἭ σπέριον, τὸ δ᾽ ἔπηξαν ἑώϊον " ἑσπέριον μὲν 
Πρὸ: Βορέην, νοτίη δὲ πυλὶς Φαέθοντα δοχεύει. 
"Epxea δ᾽ οὐχ ἰσόμετρα πεπηγόσι χίοσιν ἔστη, 


᾿Αλλὰ τὰ μὲν χαρίεντος ὑπερτέλλουσιν ἐδέθλου 


Σχίδναται ἀργινόεντ: περὶ χροῖ χυανέη φλέψ. 
Δισσάχι μὲν πισύρεσσιν ὑπὸ πλευρῇσιν ἐχάστιν 
155 Βωμῷ λαοτύπος χάριν ἔξεσεν, αὐχένα δ᾽ αὑτοῖς 
Κυχλοτερῆ γλνφάνοισι χάλυψ ἔσφιγξε vopsins, 


fundamentorum firmitati consuleus, basem lopidez 801025 exstruxit, pedis humani mensuram superan- 
tem. Ut autem dilatarentur fundamenta illa tecti, semicirculos infra circa ventrem medium lapidibus 
cireamjeeit; in spatio autem circumjacenti columnas ex intervallis disposuit, semicirculum circum- 
dantes : totus autem porrigitur venter sub quatuor magnificis columnis, hinc et inde, austrum versus et 
aquilonem. Cavitas domui similis infra rotund: septo lapides defendit. 188 vero conspicuas columnas 
Phrygiam supra aream , arcisque Mygdonix per medium, opifices validis exstruxerunt septis. Si quis 
autem flores peirze inseulptos intuetur, dicet candida lilia rosarum calicibus sociata esse, et mollibus 
petalis brevi cadentis anemones; hic metallum vivo rosarum colore, et suavi candore pictum, illic 
virum candorem, suavemque ruborem explicans. Alias his et illis rare admistze serpunt per venas 
tenues viejz : utrisque floribus perfuse purpureum dant colorem, Laconidis tests sanguini similem. 
Cum primum ciretimductam soleam statuere, arte elaboratam , curvis splendentem orbibus, lapideas 
posuerunt superne devinctas bases, ex Bosporea extractas saxosa rupe. Álbo splendore micant, οἱ 
albentem saper colorem variii erroribus spargitur cxrulea vena. Duo e quatuor lateribus cujusque 
basis opifex ornans polivit, summitatemque illarum circularem cazlato opere cbalybs circumdedit , ut 
inconcussa hzreat sede firmz infra basi innixa cojumna. Ornatibus totius templi juxta ridet columna. 
politse basi tnsidens, qualis, cum sol in horizonte primum assurgit, alba nubes roseis variatur splendo- 
ribus, ita quatuor cireum columnis semicirculus circumjicitur. Quatuor autem alias columnas semi- 
circulo complectentes, incurvaverunt opifices splendidum e marmore tegumentum bene elaborata 
cavitatis, In quatuor columnis tria disponens intervalla, hzc ex lapidibus urbis flier coronavit 
sapiens artifex, super soleze basem leviter incurvata pulchrumque circumflectens lapidem ; decebat 
enim sacro gaudere nomine petram pulchrum solum ornantem inviolati templi. Extreino portain beue 
compactam addidit spatio, leviter incurvatam, qua per cavitatis limen vir sacris assurgens libris ingre- * 
ditur. Speciem autem cavitatis eamdem omnem intelliges , ad austrum Garamantis et ad ventum Ari-? 
maspi, in columnis, solea et septis. Portis vero non unum locum destinaverunt architecti, sed unam ! 
versus occidentem et alteram versus orientem disposuerunt. Occidentalis quidem porta ad aquilonem, 
orientalis autem ad austrum videtur spectare. Sepla non paris mensurz constructis columnis assurgunt 
sed hzc elegans superant limen, quantum necesse est ad occultandum homines in cavitatis latebris ; 


VARLE LECTIONES. 


*' bis ponit codex. 33 στέψαντα codex : correxit ἃ. 35 in margine quoque ponit codex. 


2259 


"Ussc» ἀποχρύπτειν ὑπὸ χεύθεσιν ἀνέρας ἄντρου * 
185 Οἱ δὲ βαθυγλύπτοισι χαρήασι χίονες ὀχτὼ 
Ἕχεος ἐξανέχουσι, χαὶ εἰ βάτιν ἔμπεδον ἀμφὶς ** 
Ἴσοτενη κρηπῖδι μιῇ στήσαντο δομαίῃ. 
Χρυσεοχολλήτοις δὲ περιστίλδουσι χαρήνοις, 
Ὅλόδ:α μαρμαίροντες, ἴσα χρυσαυγέϊ δίσκῳ 
190 Ἠελίου, προδλῆῇτας ὀϊστεύοντος ἐρίπνας. 
Ἴάντα δ' ὑπερτέλλοντα χαρήχτα κυχλάδι χόσμμῳ 
Δουρατέη στεφάνωσε περίδρομος ὑψόθεν ἄντυξ, 
Ὥς χεν ἐπιζεύξειε μιῇ στροφάλιγγι δεθέντας 
Κίονας, cl xai ἕκαστος ἀπόχρ'τός ἐστιν ἐχάστου. 
105 "Hg ἔπι πυρσοχόρυμθα πεπηγότα δένδρεα δήεις, 
᾿Αργυρέων στράπτοντα χύδην πυρὸς "ὃ ἄνθος ὁράμνων. 
Οὐ μὴν f χε ὠχῇσιν ἀπόπλανος ἔδραμεν ὅρπηξ, 
"AX ἀνέχει χατὰ χόσμον, ἴσο; πολυάντυγι χώνῳ, 
Βεῤριθὼς σελάεσσιν. 'Am' εὑρυπόροιο 65 χύχλου 
200 Αἱὲν ὑποχλέπτων ἐπὶ λοίσθιον ὀξὺς ἀνέρπει. 
Ἔνθα δὲ τερμιόεντα χαλὸν ζωστῆρα νοήσεις, 
Πάντοθι σαπφείροιο καταχρωσθέντα χονΐῃ 
Καὶ χρυσέοις χισσοῖο περιστεφθέντα πετήλοις 
Πρὸς δὲ δόμον Ζεφύροιο χαὶ ἐς πτερὸν Αἴθοπος Εὔρου 
2905 Δοιοὺς ἑγχατέπηξαν ἐπ᾽ ἄντυγος, ἔνθα xat ἔνθα, 
Σταυροὺ; ἀργυρέους, ὅτι μυρία φάεα πυρσῶν 
ἼΛμμασιν ἀχροέλικτος ὀιλιλαδὸν ἧλος ἐέργει, 
Γῦρον ἐῦγνάμπτοιο χαλαύροπος εἶδος ἑλίσσων. 
T6252 μὲν ἀμφιχέλευθος ἔχων φαιδρύνεται ἄμδων" 
210 Τόνδε γὰρ οὕτω χῶρον ἐφήμισαν ἀμδατὸν οἵμαις 
Θεσπεσίαις, ὅτι λαὸς ἐπίσχοπον ὄμμα τιταΐνει, 
Elsatuv ἄχραντα θεουδέος ὄργια μύθου. 


PAULI SILENTIARII 


Α Τμῆμα λίθων, λεπτὰς 0k xav! ἀργεννοῖο χυθείσας 


915 Ἷνας ἐσαθρήσει τις" ἴσον δ᾽ ἁλιανθέϊ χόχλῳω 

Νήδυμα πορφύρουσιν. Ὑπ᾿ ἀτρίπτοισι δὲ πέτροις 

᾿Ανδροδόχων ἀχμῆτα ῥάχιν τρηχύνατο βάθρων 

Λαοτόρος, στήριγμα ποδῶν ἀμετάτροπον ἴσχων, 

Μὴ τις ὀλισθήσαντα χαταιδάτις οἶμος ὁδίτην 

420 Ὑψόθεν ἁρπάξασα xaz' οὔδεος ἄστατον ἄξῃ. 

Οὕτω μὲν χατὰ χόσμον ἐπασσυτέρῃσι πορείαις 

Λᾶας ἐπαμύόαϊίνων 5 ὑποχάζεται ἄλλος ἀπ᾽ ἄλλου, 

Ὅσσον ἀναθρώσχων τις ἀμοιδαδὸν ἴχνος ἐρείσει. 

Ὡς δὲ θαλασσαίο:σιν ἐν οἴδμασι νῆσος ἀνίσχει, 

925 Διαιδαλέη σταχύεσσι xal ἀμπελόεντι χορύμδῳ 

Καὶ θαλερῷ λειμῶνι xat εὐδένδροισιν ἐρέπναις" 

Τὴν δὲ παραπλῴοντες ἐπολδίζουσιν ὁδῖται, 

"Ἄλγεα βουχολέοντες ἀλιχμήτοιο μερέμνης " 

Οὕτω ἀπειρεσίοιο χατ᾽ ἔνδια μέσσα μελάθρου 

950 Λάεσι πυογωθεὶς ἀναφαίνεται ὄρθιος ἅμθων, 

Δαιδαλέος λειμῶνι λίθων χαὶ χάλλεϊ τέχνης. 

Ναὶ μὴν οὐδ᾽ ὅγε πάμπαν ἀπόχριτος ἐς μέσον ἔστη 

Χῶρον, ἁλιζώνοισιν ὁμοίιος ἤθεσι νήσων " 

'AXÀ' ἄρα μᾶλλον ἔοιχεν ἁλιῤῥοθίῳ τινὶ γαίῃ, 

250 Ἣν πολιοῦ προθλῆῇτα " δι᾽ οἴδματος ἰσθμὸς ἐλαύ- 
γει 

Μεσσατίοις πελάγεσσι, μιῆς δ᾽ ἀπὸ δέσμιον ἀρχῆς 

Ὀχμάξων ἀνέκοψεν ἀληθέα νῆσον ὁρᾶσθαι" 

Ἧ δὲ θαλασσαίοισιν ἐἑπιπροθέουσα ῥεέθροις 

Ἴσθμιον ἀγχιάλοιο χαθήέψατο πεῖσμα κολώνης. 

240 Τοῖος ἰδεῖν ὅδε χῶρος" ἀφ᾽ ὑστατίου γὰρ ὀρούσας 

᾿Αντολιχοῦ βαθμοῖο πολὺς διανίσσεται αὐλὼν, 


υὐδὲ μὲν οὐδὲ βάθροισιν ἐτώσιον ἔνθεσαν αὕτως Οὐ Εἰσόχεν ἀργυρέην περὶ δικλίδα ταρσὸν ἐρείσῃ, 


octo columnz profunde insculptis sepli verticibus dominantur, οἱ in firma basi zquali solea uricaque 
exstructione collocat sunt. Capitibus fulgent auro devinctis, splendido ornatu, qualis aureus solis 
discus effulget promontoria illuminans. Omnia autem eminentia capita, circulari ornatu, lancestas 
cuspides gerente orbe superne coronantur, qui uno circuitu conjungit devinctas cóülumnas , etsi una ab 
aiia dividatur. Hoc super orbe rubentes frondibus innexis vides, arbores, argenteis ramis igneos flores 
sparsim porrigentes. Neque ibi forte errabundus currit ramus, sed dirigitur ad leporem, similis orbi- 

culari pino, et fulgore refertus. Ex latiori orbe semper ad ultimum sensim arctior orbis assurgit. Ibi 

oram limitans pulchrum cingulum videbis, omni ex parte saphiri pulvere coloratum , et aureis hederae 

coronatum feliis. Versus autem domos zephiri et rapidum /Ethiopis Eurum duplicem im ei 

ruut, hinc et inde, argenteam trabem, e qua tedarum mille luces loris multiplici nesmfliplifütus clavus 

profert, curvam inflexi pedi pastoralis speciem habens. 

Talibus duplici itinere patens splendet ambo ; hunc enim sic dixerunt locum sermonibus aptum sacris 
unde populus propitiam lucem recipit, quoties auscultatur inviolata divini verbi mysteria. 

Non gradibus collocatos inconsulto excisos lapides, tenuesque albo immistas violas aliquis conspexerit ; 
similem enim floridze conchze zdis ventrem purpura ornant. Planis in lapidibus utilium hominibus 
graduum levem convexitatem apicibus nolavit opifex, firmum pedibus vestigium przparans, ne lubricum 
descendens per iter viator, ex alto impulsus id liminis extrema przceps agatur. Sic cum decore ambabus 
in viis lapides unus ab alio recedunt, in quantum ascendentis vestigia alterne nitantur. Ut autem maris 
inter fluctus insula surgit, conspicua spicis vitisque corymbis, et viridantibus pratis et arbore opertis 
rupibus ; hanc circumnavigantes mirantur viatores, doloresque maris laborum solantur: sic immensi 
per media atria »dificii lapidibus exstructus videtur altus ambo, conspicuus florido marmoris labore et 
artis pulchritudine. Nec ce:te hic stat medio in spatio omnino divisus, mari circumdatarum insularum 
more ; sed potius similis videtur cuidam maritimze terrze, cui mediis undis eminenti albos inter fluctus 
jisthius insequitur, quamque extremitate una vinctam firmiter delinel ver:ze insulze speciem baben'eimn ; 
li:jec autem marinis iminista vorticibus isthmi vinculo adlizeret maris littore producti. Talis cerniturambo ; 
utimo enim orientis ex paite fun'amento assurgens late agitur per zdes, usquedum circa duplicem 


VARLE LECTIONES. 


* ἀμφὶς α, ἄμφω codex. — I yp. πάρος margo. δὲ ἐπαμταίνων G, ἐπεμβαίνων codex. 5 προθλῆτι cedex 


2361 
Μηχεδανῇ χρηπῆδι θυηπόλον ἔρχος ἀράσσων, 
Τοίχοις δ᾽ ἀμφοτέρωθε ** διείργεται. Οὐ μὲν ἐχείνοις 
945 Ἕρχεσιν ὑψιτενεῖς ἔδαληον πλάχας, ἀλλ᾽ ὅσον 
᾿ ἀνδρὸς 
Ὀμφάλιον ζωστῆρα παρισταμένοιο χαράξαι, 
Ἔνθεν ὑποτροπάδην χρυσέην εὐάγγελος ἀνὴρ 
Βίδλον ἀερτάζων διανίσσεται. ᾿Ιεμένης δὲ 
Ἠληθύος, ἀχράντοιο Θεοῦ χατὰ μύστιδα τιμὴν, 
450 Χείλεα χαὶ παλάμαις ἱερὴν περὶ βίδλον ἐρεῖσαι, 
Κύματα κινυμένων περιάγνυται ἄσπετα δήμων. 
Kat ῥ' ὁ μὲν ἀμφιπλῆγι τιταίνεται εἴχελος ἰσθμῷ 
Χῶρος, ἀπιθύνων πρὸς ἀνάχτορα σεμνὰ τραπέζης 
“Ανδρα χαταθρώσχοντα βαθυχρήμνου περιωπῆς " 
955 Θεσσαλιχῇ δ᾽ ἐχάτερθεν ὅλην χλοερώπιδι πέτρῃ 
᾿Ατραπὸν ἐφράξαντο. Πολὺς δ᾽ ὑπὸ λάεσι λειμὼν 
Ὅμμασιν ἱμερόεσσαν ἄγει χάριν. ᾿Αμφὶ δ᾽ ἐχάστῃ 
Θεσσαλιχῇ λάϊγγι παρίσταται οἷά τις ἄλλος 
Κίων ἰσοτενὴς, περιηγέσιν οὗ 3 τι χυλίνδροις 
260 Εἰδόμενος" φαίη τις ἀνὴρ γραμμῇσι μεμηλὼς 
Σχῆμα χύδου μεθέπειν περ! μήχεος οὐχ ἰσοπλεύρους 39 
Κίονας. ᾿Αρμονίην δὲ Μολοσοίδος ἐνθάδε πέτρης 
Λαοτόροι ζεύξαντες, ἀμοιδαδὸν ἄλλον ἐν ἄλλῳ 
Πέτρον ἐνεσφήχωσαν. ᾿Απὸ Φρυγίης δὲ χολώνης 
265 Λαοτύπος xai τούσδε λίθους ἐτμήξατο τέχτων. 
ἜΝνθα δὲ βουχολέοντα μεληδόνας ὄμματα βάλλων, 
Πῇ μὲν ἴδοις καλὴν ὀφιώδεα σύρματα πέτρην 
᾿Αμφικπεριπλάζουσαν, ἐθγνάμπτοις δὲ πορείαις 
Νήδυμα χυμαΐένουσι. Παρ᾽ ἀλλήλας δὲ χαθεΐσας 3: 
410 Πυρσὴν ἀργυφέην τε καὶ ἀμφοτέρων τινὰ μέσσην 


DESCRIPTIO AMBONIS. 
Α Χροιὴν, ἀμδολάδην τις ἀμοιδαδὸν ὀλχὸς ἑλίσσων 


᾿Αγχύλον ἐρπυστῇρι ᾽ δρόμῳ σπείρημα χυλίνδει. 

Πὴ δὲ σεληνήεντα χαὶ ἀστερόεντα νοήσεις 

Γραμμαῖς ἀλλοπρόσαλλα φύσει σφρηγίσματα 3 πέ- 
τρης. 


975 ᾿Αλλὰ xai ἐχταδίοις ἐπὶ χείλεσιν ἔρχεος ἄλλην, - 


Τῆς αὐτῆς yeyautav ἐῦπρήωνος ἐρίπνης, 
Μηχεδανὴν λάϊγγα χαθήρμοσαν, ὄφρα xsv εἴη 
Νειόθι᾽ μὲν χρηπῖδος ἐνιδρυνθεῖσα θεμεΐλοις 
Πέτρης Θεσσαλιχῇς βάσις ἔμπεδος, ὑψόθι δ᾽ ἄλλῳ 
980 ΓἌμματι πετρήεντι χατάσχετος. ᾿Αλλὰ xat αὐτὰς 
Πλευρὰς τετρατόμοις ὑπὸ χίοσι δεσμὸς ἐέργων, 
Ἄτροπον ἀστυφέλικτος 5 ἐπ᾽ οὔδεϊ πυθμένα πήσσει, 
Ὡς δ᾽ ὅτε τις Τυρίοιο πολύχροος ὑψόθι πέπλου 
Νήματα χρυσοέλιχτα περίδρομα πάντοθι βάλλων, 
485 li?) μὲν ὅλην περὶ πέζαν ἀρηρότα χότμον ἑλίσσει, 
Πῆ 6& χαλὸν πέπλοιο περὶ στόμα, πῆ δέ γε χειρῶν 
᾿Αμφοτέρων ἔστεψε διήλυσιν᾽ ἀγλαΐη δὲ 
llávvotev εὐλείμων ἑαρόχροα νήματα πέπλου 
᾿Αμφὶς ἔχει, χρυσέον δὲ μίτου σέλας ἄλλον ἐπ Gi 
990 "Ολθον ἐπανθίζων περὶ κάλλεϊ χάλλος ἐγείρει" 
Οὕτω ποιχιλοεργὸς ἀνὴρ, χλοεροῖσι μετάλλοις 
Μαρμαρυγὴν ἱεροῖο βαλὼν χρνσαυγέα πέτρον, - 
᾿Αμφοτέροις ἀμάρνγμα φαάντερον εὗρεν ἀνάψα. 
᾿Αντολιχὸν δ᾽ ἐπὶ τέρμα, παρ᾽ Épxea σεμνὰ τραπέζης, 
295 ᾿Ισθμὸν ἀποτμήξαντο διήλυσιν, ὄφρα χελεύθου 
᾿ρχυτέρην τεύξωσι παρερχομένοισιν ὁδίταις. 

Toia μὲν ἀγλαόδωρος ἐμὸς σχηπτοῦχος ἐγείρει 
Ἔργα Θεῷ βασιλῆϊ, Πολυστέπτοις δ᾽ ἐπὶ δώροις 


ex argento portam basem obfirmet; porrectaque solea sacerdotale septum annectens, a parietibus utrin- 
que separatur. Non his quidem septis directas in altum tabulas imposuerunt, sed quantum stantis hominis 
uwbilicus attingit. Inde revertens aureum accipit librum evangelicus vir atque transgreditur. Congregatz 
autem mulütudinis ad religiosum inviolati Dei cultum, ut labiis et manibus sanctum per librum auxilium 
przbeat fluctus eireum immensos populi intus commoti agitur. Locus quidem extenditur similis isthmo 
dirigens ad augustam summitatem spatiosze areze virum caute ingredientem. Thessalica petra flavescenti 
superne totam víam instauraverunt. Variusque lapidi insculptus floftum hortus gratum oculis aspectum 
praebet. Juxta unamquamque Thessalicam petram collocatur quasi alia columna :equali statura, rotundis 
vero cylindris non similis ; videtur opifcx lineis indicans longi superficiem cubi columnas produxisse 
.ateribus inzquales, Hic venuste Molossicam petram alteri eociantes arehitecti, alterne unam cum altera 
,unxerunt. Phrygils aütem e montibus hos lapides artifex excidit. Intus gratos divulsi per partem lapides 
aspectus prabent, hic videris pulchrum lapidem serpentium lapsus mentientem, sinuosis flexibus suaviter 
undantes. Invicem consocians rubrum candido, mediumque amboruim, carneum colorem interruptim 
alternisque vicibus seriem incurvam flectens, nexus in se implicatos et serpentes convolvit; Illic lunam 
et stellas putaveris vere pingi variis lapidis ludis. Parte alia in longis septi oris, ex eadem rupe praecipiti 


excisum ingentem lapidein adaptarunt, ut sit inferiori parte 501 685 fundamentis innixa e Thessalica petra. 


firma basis, superne alia lapidis commissura devincta ; sed ipsa latera quadrangularibus in columnis vin- 


. eulum coarctans firmiter inconcussos earum pedes in limine figit. Cum autem varius color Tyrii veli fila 


a- 


auro texta undique producta expandit, hic circa omnem fimbriawm grata venustate placet, illic pulehrum 
ad os veli, illic manuum ambarum intervallum jungit ; jucundus autem omni ex parte florum hortus a 
vere pictam veli telam operit, aureique staminis fulgor alternatim radiis et floribus splendens pulchriorem 
semper alio conspectum przbet. Sic variati operis artifex flavis inetallis aureum | sancti 'apidis jungen 
nitorem ambobus splendidiorem fulgorem novit incendere. Ad ascensus summitatem, juxta splendida 
septa arez, in faucibus intervallum diviserunt, ut promptiorem pararent aditum ascendentibus. 

Talia egregius meus imperator zdificat opera Deo regi. Magnificis super donis sp:enderem suz in 


VARJE LECTIONES. 


** ἀμφοτέρωθι (6. 9? περιηγέσι 0 οὔ ἃ. 35 ἰσοπλεύρου ὦ. *' calecia; G..—  áyxulov uv) ἔρπε- 
στῆραί(-ρι) codex. 3 σφραγίσματα codex : correxit ὦ. 3 νηόθι codex. ** ἀστυφέλιχτον G. 


“--" "Ὁ 


2263 PAULI SILENTIARII 2364 


Καὶ σέλας ἀστυόχοιο kr ἀνέθηχε γαλήνης Χριστῷ παμόασιλῃϊ. Σὺ 8' Qaec ἵλαος εἴης, 
500 Νηὸν ὑπὲρ πολύυμνον, ὅπως θεοδέγμονι βυυλλ Παμφαὲς ἀχράντου Τριάδος σέδας] "“Αστεῖ Ῥώμης 
Ἔμπνοον ἱδρύσειε γέρα: χοσμήτορι χόσμου, Καὶ ναέταις xai ἄναχτι xai ἱμεροδερχέϊ νηῷ. 


imperio integritatis addidit celebri templo, ut divino consilio consonum prazpararet donum mundi rectori, 
Christo universorum Regi. Tu vero propitium sis, splendens inviolatz Triadisnumen ! urbi Romse, et 
civibus, et principi, et egregio templo. 





ΕΙΣ TA EN IIYOIOIZ OEPMA. 


IN THERMAS PYTHICAS. 


(Bauxck, Analecta lI, 94.) 


Βούλει μαθεῖν, ἄνθρωπε, Κάτω μένειν οὐχ ἴσχον, Ἐν δ᾽ αὖ γε Πιθηχούσαις, 
Θερμῶν ἄτεχνον ῥεῦμα, "Avo τρέχειν τῷ πλήθει. Καὶ Λικάρᾳ τῇ νήσῳ 
Πῶς xai πόθεν νοσοῦσι ᾿Αφεγγές ἔστιν ἄσϑμα 
Qavby, πρόχειται πᾶσιν Ποῖον δέχῃ; τὸ πρῶτον ; Ὃ νυχτίπερ παμφᾶαῖνον 
᾿Ανάργυρον δώρημα, ᾿Αλλ᾽ οὐ δέδεγμαι τοῦτο " Πέμπει λίϑονς θειώδεις, 
Καὶ προσφιλὲς γάνυ:μα: Τῷ δευτέρῳ σύμφημι. Πολυψόφους, βροντώδεις, 
Ἕγοωγς τοῦτο δείξω, Ὀδμὴ γάρ ἐστιν, οἶδας, "Qyet τὸ πᾶν δηλοῦντας. 
᾿Εγὼ φέρων διδάξω Μυδῶσα, δυσπνοοῦσα, "Ἔστι δὲ μικρὰ ταῦτά 
Ὅσον σοφοὶ νοοῦσιν, Τρανόν τε μαρτυροῦσα. Πρὸς ἄλλα χρείττω μείζω. 
Ὅσον φύσις παιδεύει, IInyh τελεῖ γὰρ λήθην" 
Καὶ πεῖρα συνδιχάζει. Οὕτω προῆλθε πᾶσι *AX)n μέθην ποιεῖ δέ" 
Πρόσχες " φράσων γὰρ fixa, T6 θερμόδλυστον ῥεῖθρον, κΑλλη δ᾽ ἔλαιὸν βλύζει" 
Ἱπποχράτης ἄψυχος, “Ἄλλη γάλα προτείνει" 
Ἕνερθε γῆς σήραγγας Τέχνης ἄνευ Γαληνὸς, Καί που τροχάζει νᾶμα 
Elva: στενὰς νοοῦσιν * Πίστις δὲ τούτου, νῆσος Πτηνῶν ἄχος νοσούντων" 
"Yóoupo ἐχεῖθεν ἔνθεν Τὸ πῦρ ἄνω φυσῶσα Kal «ou ποθοῦσιν οἶνον 
᾿Αντιτρέχον πιλεῖσθαι" Πολλῷ βρέμον σὺν ἤχῳ, Μίσητρόν ἐστιν ὕδωρ 
Πιλούμενον δὲ, θέρμην Πολλῇ τε σὺν χινήσει. Καί που μέσον θαλάσσης 
Οὐ τὴν τυχοῦσαν πάσχειν. Οἷδεν φέρειν τοιαῦτα Π’δαξ ἀναῤῥοιδδεῖται - 
Τιτανία Μηδίας, Καὶ χασμάτων ἐκπνεΐται 
“Ἄλλοι λέγουσι τοῦτο" Καὶ Περσιχὴ ιττάχη, Προλεχτιχόν που πνεῦμά. 
Μέταλλά που θειώδη Καὶ Λυδία πλουτοῦσα “Ασφαλτον ἄλλη vi) δὲ 
It; ἐν μυχοῖς ὑπάρχειν" Μεταλλόχρυσον γαῖαν. Πῶς ἐξάγει; τί τοῦτο; 
Τὸ γειτονοῦν οὖν νᾶμα Ἡρακχλέων στηλῶν δὲ ὯὮ θαυμάτων τὸ θαῦμά" 
Θέρμης τυχὸν βιαίας, Πόῤῥω πέφυκε πλεῖστα. Πηγὴ ψόγῳ θολοῦται, 


Visne eOgagscere, o homo, scaturiginem thermarum haud artificiosam, αυοιοὰθ e£ aade- agrotis 
manifesto datur omnibus donum grataitum mistumque utile dulci ? Equidem hoc osteriein aliue docebo, 
quatenus harum rerum periti intelligunt, et natura monstrat, et usus confirmat. Attenda&, Quass0: 
explicabo. 

In visceribus terrx cavernas opinantur esse angustas, ubi aqua hinc inde sibi occurrens comprimatur, 
et compressa magnam calorem illum accipiat. 

Alii metalla sulphurea in terrze recessibus exsistere dicunt, aquas autem vicinas necessario calefactas 
intus remanere haud posse, sed magno impetu sursum ferri. 

Quid putas verum? Num prius ? Αἱ ego, repudiata opinione priori, posteriorem amplector. Atque enim 
ill, uti scis, mucidum quid et male olens habent, unde huic sententie fides accrescit. 

Sic prodiit omnibus fons calide scaturiens, Mippocrates sine vita, Galenus sine arte. Confirmat hec 
insula qua ignem maguo eum fragore et motu sursum efflat. Et similia profert Titania Mediz, et Pittace 
Persidis, et Lydia auri metallis abundans. Plutima autem hujusmodi exsistunt ulira columnas Hercuhs. 
Preeterca in Pithecusa et Lipata insula obscura est caverna, quis noctu late splendens, magno cum 
strepitu ac fragore touitrali cjaculatur lapides sulphureos, fulgorem undique effundentes. jam haec 
exigua sunt ad alia meliora wajoraque. Est enim fons qui oblivionem iagerit, alius ebrietatem praebet, 
»tius oleum, alius lac scaturit. Est porro fons, zgrotis avibus sanitatem reddens, et alius. hominibus 
vinolentis vini fastidium ingerens. Sunt foutes in medio mari ebullientes, et sunt terrz recessus ex quibus 
spiritus propheticus exhalatur. Alia autem terra quomodo bitumen emittit? Quid vero? O miraculum 
miraculorum ! Fons detrectatione turbidus. Jaudibus limpidus redditur. Alium alii occultas insidias in 


Αἰνουμένη δὲ λάμπει. 
“Ἄλλοι λέγουσιν ἄλλην 
ἹΚρυπτοὺς δόλους ἐλέγχειν" 
"Αλλὴν καθαρτιχὴν δὲ 
Χυμῶν μόνων θρυλλοῦσιν" 


IN THERMAS PYTHICAS. 


“Ανιχμός ἐστι πᾶσα" 
Ilpoyet θέρους δὲ νᾶμα. 
“Ἄλλην ἀχούεις πάντως 
Ὕδωρ φέρειν νιτρῶδες, 
Ὡς ῥυμμάτων μὴ δεῖσθαι 


Δέλτοι φέρουσιν ἄλλην 
Ὥρᾳ θέρους βαθείᾳ 
Πὺρ ἐξ ὁπῆς ἀνίσχειν 
Χειμῶνος ὕδωρ ῥεῖν δέ, 
Δίθους ἔχει δὲ ῥεῖθρον 


“ἈΛλλην δέμας χρατύνειν Λελουμένους ἐκεῖθι. ἽἍπτοντα: ὡσεὶ δᾷδας, 
Χαῦνον διιστοροῦσιν. Θερμὰ rpoyst δὲ λίμνη, Οὖὗς ῥιπίδι ψυχάζων, 

Ὕδωρ πιχρὸν τελεῖ δὲ "De μὴ πίνεσθαι ζώοις " ὃν φλογμὸν ἐχπραῦνεις " 
Φῶς ἡλίων καυσῶδες, Ὄζει γὰρ ὥς τι πῦον, Εἰ δ' αἷμα ῥαίνων σπείσεις, 
Ὃ νὺξ γλυκαίνειν οἷδεν Ἢ σῆψις ἄλλης ὕλης. Τὸ πῦρ κλέον τυφοῦται. 


Εἰς ἠδύληπτον ἔλξιν. 
“Ολδος 5b πηγῆς ἐστι 
Φύσιν χάτω τὴν χούφῃν, 
᾿ “Ὅλχὴν δὲ τὴν βαρεῖαν 
"Avo φέρων ὡς ἄχνην. 
"A)Xog δὲ foU; μικρός σοι, 
Ὃς σωμάτων τὰς θλάσεις, 
στῶν τε τὰς χατάξεις 
Σφίγγει, στρέφει, πιαίνει. 


Θέλεις προσοίσω πλείω ; 
"Une βαλὼν εἰ vina 
"Ort uy εἰς ἄγγος, 
Et "cu αἰθριάζοις, 
ἹΚρυσταλλόπηχτον s0pot;. 
“Ἔστιν, λέγουσιν, ἄλλο, 
Ἐξ οὗ πιεῖν προχύψας, 
Δῦνον βλέπεις, σὲ φεῦγον, 


Ἐχεῖ λέγουσιν εἶναι 
Πολλὰς φυτῶν αἰγείρους 
"λεχτρον ἐξαγούσας, 
Τὸ χρυσόμορφον εἶδος. 
Πίπτει δὲ τοῦτο πρῶτον 
Ὡς δάχρυον γλοιώδες " 
Ἔπειτα δὴ πετροῦται. 
"D τοῦ ξένου μετάλλου ! 


Δεῦρο, φράσω καὶ τἄλλα. 
Φέρει τόπος τις λίμνην 
Μιχρὰν λίαν, χυκλιώδη, 
Πρὸς fjv θέλων λουθῆναι, 
Πεπλησμένην εὑρήσεις. 
Ἕως δὲ πεντήχοντα 
Λελουμένους καθαίρει - 

Εἰ δ᾽ αὖ τις αὐτῇ πλείους 
"Av6pa; φέρει λουθῆναι, 


"Aline ὁπῆς ὠθεῖται 
Ὕδωρ τε xaX πῦρ μίγνδην, 
Καὶ τὴν φίλεχθρον μέξιν. 
Τετραχτύος πιστοῦται. 
Οὕτω φύσεις ἀπείρους 
Ὁ Δεσπότης ἀπάντων 
Κτίζων, ἄγων, ἰθύνων, 
Κιρνῶν, πλέκων, ὡς οἷδε, 
Πρὸς θαῦμα χαὶ λατρείαν 
Φύσεις σαφῶς ἐγείρει. 
Τοῦτον χάλει θεόν σου, 
Τοῦτον φρεσὶ φαντάζου, 
Μηδὲν τυπῶν πρὸς εἶδος, 
Εἰ μὴ θέλεις γε πταίειν. 
“Αγνωστόν ἐστι πνεῦμα, 
“Αὐὀῤητόν ἐστι πρᾶγμα, 


Γ ἧς μητρὸ; ὡς ἐν χόλποις. Ἔξω τρέχουσα ῥίπτει “Αληχτόν ἐστι θαῦμα, 
4 t 


v Uc, ὦ θαῦμα, Τοὺς ἀχρίτως τρυφῶντας. ᾿Αναρχοφωτόμυνστον, 
Ὃς, εἰ δεδέξεταί τι, | ᾿Αῤῥητολεπτόπνευστον, 
Alfov τελεῖ τὸ πρᾶγμα Πέτρας χαπνὸς δ᾽ ἐξέρπει Κόσμους φέρον xaX βίους 
Ἐν ἡμέραις οὐ πλείσταις. Κρύπτων ἔσω τὸ χαῖον, Ἐν πανσόφῳ χωρίῳ, 
Ἄλλην ζέγουσι χρήνην Ὅπερ σαφῶς ἀνάψεις, Ἐν ἐνδίχῳ προνοίᾳ. 
Βραχὺ βρύουσαν ὕδωρ, Ἔλαιον εἴπερ στάξεις 


“Αλλη δέ τις βραχεῖα OX 
Ilop ἐξέθαλψε πέτρα, Οὕτω τὰ μὲν χατεῖδον, E 

El; ἣν ἔλαιον ῥαίνων, Τὰ δ' αὖ βίδλοι βοῶσιν, | 
Πάντως σδέσέις τὸ φαῖνον. Τὰ δ᾽ αὖ συνῆξε πεῖρα " 


Ἥτις παρόντος ὄχλου 
1]λείω δίδωσι ῥεῖθρα. 
“Ἄλλην δέ που πιατοῦνται, 


Ἵ! χείματος καρόντος 


Jucem protrabhere dicunt, alium nonnisi bumores purgare, alium aiunt corpori molli robur restituere. 
Ἐπὶ aqua quam solis ardor amaram reddit, nox autem in dulcem potum convertit. Sunt multi fontes 
quoruu natura in imo levis, sursum emergens gravis est. Denique est fons exiguus qui corporum con- 
tusiones ossiusaque fracteras contrahit, sanat, confortat. | 


Visne plura adéam? hquam aiunt esse quam, ubi in vas infuderis atque noctu aeri exposueris, eon- 
gelatam reperias Aliam, quando ad eam hauriendam te demiseris, refugere ct in sinus terrz alma 
recedere narrant. Potto, quod valde mirum, fons est, qui quamcunque rem injeceris, paucis diebus in 
lapidem transmutat. Alium fontem, qui exiguam emittit aquse copiam, ubi magna hominum turba adest, 
largius seatusire tradunt. Alium esse ferunt, qui hiemis tempore prorsus aridus sit, estate autem latices 
profundat. Alium squam nilrosam emittere audimus, ita ut ea loti aliis purificationibus baud egeant. 
Est lacus aquam calidam emittens, animalibus haud bibendam ; olet enim pus vel saniem cujuscunque 
orporis. Illic aiunt esee multas populos nigras electrum producentes aureo colore ; decidit antem illud 
acrymarum viscosarum instar, εἰ postea velut lapis indurescit. O novum metallum! 


Age, jam alia narrabimus. Alicubi est lacus perquam parvus, rotundus, quem repletum invenies, quando 
lavatum accesseris. Purgat autem usque ad quinquayinta lotos. Si vero plures lavari voluerint, ripas 
transgrediens ejicit illos qui temere tali voluptati indulgent. 


Fumus e petra surgit occultans in se urendi materiam, quam oleo infuso illico accendes : aia autem 
petra parva ignem continet, cui quando oleum instillaveris, oimnnino splendorem exstingues. Aliam 
media zstate ignem per foramen emittere, hieme autem xquam scaturire tradunt. Fons quidam profert 
lapides tzedarum instar urentes, quos ubi follibus incitaveris, flamma imuiuuitur; ubi autein sanguinem 
superfuderis, incendii vis accrescit. | 

Ex alia fissura nmistim procumpit aqua et ignis, ita ut quadruplici ratione mistio opposita appareat. 
Sic Creator omnium naturas infiuitas creans, ducens, dirigens, temperans, componens, ut adinirationem 
excitent nobisque serviant omnino voluit. Hunc appella Deui tuum, hunc mente recole, ad nullam 
speciem efformans, nisi in errorem incidere velis. Hic est spiritus tacomprehensibilis, res ineffabilis, 
miraculum indeterminatai, luce zerna coruscans, infanda spiritualitate excellens, sapientisaima cura 
ac justa providentia mundum vitasque ferens. 


Bic alia ipse vidi, alia libri docent, alia experientia docuit. et visibilia invisibilibus, yatxa vosque Sew 


9961 S. EUTYCHIUS PATRIARCHA.CP. 9968 


Ka πίστις ἐστὶ πάντως . Τούτων σχοπῶν τὸ θαῦμα,  Ποθῶν δὲ καὶ ζητήσεις" 
Τὰ δῆλα τῶν ἀδήλων, ᾿ς Οἶδα, πλέον ποθήσεις Ζητῶν δὲ xal θεώσεις 
Τὰ μικρὰ τῶν μεγίστων. « Τὴν τρισσόφωτον φαῦσιν" Μετουσίᾳ τὸ χρεῖττον. 


astruunt, Hxc miracula considerans, certissime luminis tripliciter splendentis desiderio majori capieris, 
captus autem desiderio quzres, et quzrens intueberis, melioris compos factus. 





Οὐ τὸ ζῇν χαρίεσσαν ἔχει φύσιν, ἀλλὰ «b ῥίψας Non ut vivas, ketitiam tibi affert, sed ut curas 
Φροντίδας ἐχ στέρνων τὰς πολιοχροτάφους. canitiem addentes ex animo depellas. Rem fami- 

Πλοῦτον ἔχειν ἐθέλω τὸν ἐπάρκιον " ἡ δὲ περισσὴ liarem desidero sufficientem : superflua autem aurí - 
Θυμὸν ἀεὶ χατέδει χρυσομανὴς μελέτη. eupido ac studium animam devorant. Haud raro ' 

Ἔνθεν ἐν ἀνθρώποισιν ἀρείονα πολλάχι δήεις inter mortales paupertatem divitiis, mortem vite 
Καὶ πενίην πλούτου, xal βιότου θάνατον. praestare constat. Hoc ubi perspexeris, animze vias 

Ταῦτα σὺ γιγνώσχων xpablnc ἴθυνε χελεύθους, recta dirige, respiciens ad unum flnem, sapien- 
Εἰς μίαν εἰσορόων ἐλπίδα, τὴν σοφίην. tiam. 





ANNO DOMINI DLXXXII. 


SANCTUS EUTYCHIUS 


CONSTANTINOPOLITANUS PATRIARCHA. 


NOTITIA. 


Ang. Mai, Scriptor. Vet. Collect. 1X, xvi.) 


apap 


- 


Eutychii quidem Constantinopolitani et sancti Gregorii papee costanei preclara sunt quee 
damus fragmenta; qua quia diversas hereses arguunt, vix jam dubito quin sint ex jis ku- 
tychii sermonibus, quos contra omnes heereses eum scripsisse ait Eustratius in ejus Vita f. 87 
apud Bollandianos t. I Aprilis, die 6. Namque in primo Fragmento Quartadecimanis contra- 
dicit, qui Pascha Judaico tempore celebrandum censebant. Rursus, contra Aquarios sive Hy- 
droparastatas invehitur, nempe eos qui aquam tantummodo ad sacrificium adhi nt, inuü&- 
liter; quia, ut recte inquit Eutychius, semet sanguine et corpore Domini exeludebant. Docet 
autem-offerendum esse vinum aqua mistum, secundum Domini traditionem, dicto schi - 
smaticos Armenos percutit, qui merum pertinaciter offerunt, falsis nixi suorum 
traditionibus, que certe cum illa Domini Jesu comparari non queunt. In secundo a 
arguitur consuetudo, que apud schismaticos sive Grecos sive Armenos suffi 
ad Eucharistiam materia, sed nondum consecratae, venerationem ; de quo abusu breviter ego 
in adnotatione, sed copiose Arcudius in Concordia, lib. 11, 19 seq. Verum enimvero illud 
insignius est, quod magni Athanasii palmarem auctoritatem Eutychius recitat ex illius sermone 
ad baptizatos (qui titulus inter editos Athanasii sermones non conspicitur) de.Christi corpore 
et sanguine per transsubstantiationem panis vinique in eucharistico mysterio preesentibus. Sic 
enim ait : « Videbit (baptizatus) levitas panem calicemque vini ferentes, mensamque appa- 
rantes. Et ante quidem quam supplicationes precesque fiant, panis simpliciter calixque est: 
verumtamen ubi magne mirificeque preces peracte fuerim, tunc panis quidem fit corpus, : 
calix autem sanguis Domini nostri Jesu Christi. » Et iterum : « Veniamus ad mysteriorum 
confectionem : hie est panis, et hic est calix; qui sane uterque, nondum peractis precibus 
et supplicationibus, suam simpliciter naturam retinent : sed tamen statim ac rnagnee preces 
sancteque supplicationes in ecelum conscenderint, descendit Verbum in panem et calicem, 
ejusdemque corpus conficitur. » Tertium Eutychii Fragmentum in Classicorum Auctorum 
tomo decimo edidi, p. 488-493, de tribus a Domino Jesu circa tempus paschale celebratis 
conviviis; quorum postremum deseribens Eutychius, egregium rursus mysterio euchartstico 
dat testimonium his verbis : « Mystice se ipsum immolavit, quo tempore suas in manus, post 
comam, panem aceipiens, gratias egit, ostendit ac fregit, se ipsum typo commiscens. Simililer 
et calicem ex genimine vitis temperans et gratias agens, Deoque Patri ostendens, dixit: Acci- 
ite, manducate; accipite, bibite; hoc est corpus meum, et: hic est sanguis meus. Totum 
laque cuncti sanctum corpus pretiosumque sanguinem recipiunt, etiamsi partem tantur- 
modo typorum recipiant. Dividitur enim indivisibiliter inter omnes, propter commistionem.» 





9209 NOTITIA. | 9910 


Rem deinde declarat Eutychius sigilli exemplo, cujus omnes impressiones ab uno sunt eoque 
immutabili. Item ab exemplo vocis, 41 una eademque et individua tum in clamante est, 
tum in aere, tum etiam in omnium audientium auribus. Tum sic concludit : « Nemo igitur 
ambigat, quin incorruptihile post mysticum sacrificium et post sanctam resurrectionem, im- 
mortale, sanctum et vivificum corpus cum sanguine Domini, typis conclusum per sacrificii 
operam, nemo, inquam, ambigat quin &que ac predicta rerum exempla, vim suam iisdem 
pie imprimat, totumque in omnibus reapse sit. In ipso enim Dominico corpore universa 
inhabitat plenitudo deitatis Verbi Dei corporaliter, id est substantialiter. Panis autem vene- 


randi fractio, mortem significat : quare et Pascha desideratum dictum fuit, ceu salutis, im- . 


mortalitatis, perfectzeque scientia auspex. Atque ut illo tempore a ccena cum canticis 
exierunt in montem Olearum, sic nos post sancti corporis et sanguinis participationem gratias 
agimus, et in proprias quisque domos revertimur. » Hac mehercule pretiose doctrine 
fragmenta sitim nostram desideriumque augent detegendi aliquando, si Deus faverit, largiores 
Eutychii fontes, illos videlicet sermones multus, quos Eustratius ab eo scriptos fuisse com- 
memoravit. | 








DIE SANCTO EUTYCHTIO 
PATRIARCHA CONSTANTINOPOLITANO 
(BortaNp. Act. Sanct. t. I, April., pag. 518. ) 


4. Floruit sexto Christi seculo sanctissimus Ec- A cali D. Cum totam illam hebdomadam 2grotasset, 


-lesize Constantinopolitanz patriarcha  Eutychius, 
natus sanno 512, uti ex reliquo vitx: decursu et 
»nnis inea peractis septuaginta, clare demonstra- 
tur. Creatus est presbyter cum triginta esset an- 
norum, circa annum Christi 542, Habitu dein mo- 
aastico apud Ámasenos assumpto, vixit. primum 
monachus, dein archimandrita usque ad annum 
552, quo sanctus Menas patriarcha Constantinopo- 
titanus mortuus est 95 Augusti : cui sanctus Euty- 
chius, jaro ante ot metropolil:? Amaseni apocrisia- 
rius Constantinopolim profectus, eo ipso die, 
quo Menz cadaver, ut. Theophanes scribit, in sa- 
cris adytis adhuc expositum jacebat, suffectus est 
patriarcha; et anno sequenti 555, prefuit cum 
aliis patriarchis concilio cecumenico Constantino- 
poli habito. Cam prasclaris virtutibus patriarchatum 
an. 15 regeret,et Justiniani imperatoris errores for- 
titer oppugnaret, anno 565, indictione 15, abductus 
est 22 Januarii, primum ad duo consequenter mo- 
n2steria, deinad Principem insulam, inde Amaseam 
relegatus, et Joannes Scholasticus in ejus locum 
subrogatus est 15 Aprilis; quo postmodum, 31 
Augusti, indictione 10, anno 577, exstPncto, cum 
duodecim annis et quinque mensibus Eutychius 
exsul in monasterio Amaseno vixisset, plurimis 
miraculis clarus, revocatus est a Justino impera- 
torect Tiberio Cxsare ad Ecclesiam. suam Con- 
tantinopolitanam, quam tertia Octobris die Domi- 


nica ingressus, sacrificium miss peregit, et per C 


sex horas sacram Eucharistiam distribuit. Vixit 
postinodum quatuor annos et sex menses, acri 
febre correptus anno 582, ipso die festo Paschatis, 
quo sacrificium miss:e obtulerat, et sacra commu- 
nione suos refecerat. Conveniebat Pascha in diem 
29 Martii, cyclo luna 15, $9035, littera. Domini: 


mente firma Deum oravit usque ad septimam ho- 
ram Dominice secundo-primz post Pascha, que 
in diem 5 Aprilis incidebat. Cumque omnibus be- 
nedixisset, tandem circa nonam aut decimam 
noctis horam, qux: jam spectabat ad feriam 2 οἱ 
diem 6 Aprilis, in Dei manus spiritu commendato, 
ex hac vita discessit. Ilx»c in Vita: cui consentit 
Theophanes ita scribens ad annum Tiberii quartum 
et ultiinum : « Hoc anno, die sexto Aprilis, indi- 
ctione decima quinta, Eutychius patriarcha diem 
extremum clausit. » Predixerat autem Tiberio 
imperatori, cum ab eo in ultimo morbo invisere- 
tur, celerem ipsi mortem instare: idque verum 
fuisse eventus docuit. Nam quatuor post mensi- 


B bus e vita decessit imperator. lta infra in Vita le- 


gitur. Quse etiam in Chronieo Constantinopolitano, 
passim dicto Alexandrino,sicconfirmantur : «Quarto 
imperii anno zger Tiberius, quinto Augusti, 
45 indictione creatus est C:sar Mauritius Tiberius, 
et 15. Augusti coronatus Augustus, data illi in 
uxorem Constantina filia, 14 Augusti moritur Tibe- 
rius. » Elapsi tunc erant ab obitu sancti. Eutychii 
solum menses quatuor οἱ dies octo. Eadem con- 
firmat Theophanes. 

2. Sed quid melius ca nobis potuit in dicare, 
quam Eustratius presbyter , seriplor. Vite sancti 
Eutychii, qui familiaris hujus domesticus vixit, et 
cum eo in exsilium profectus atque reversus Con- 
stantinopolim, nunquam ab ejus latere decessit, 
annosque, menses, dies et horas accurate obser- 
vayit: ut mirum sit aliter a. Baronio annos ejus, 
imo eL annos Tiberii potuisse ordinari, et collocati 
utriusque obitum ad annum Christi 586, cum pr:e- 
cipuam partem Vite s:nrti. Eutychii, ab. Eustratio 


preshyt-ri scripte in suos nales vansferret. et. ΝΣ 


qzii 


.S. EUTYCHI! PATRIARCILE CP. 


2272 


n. 7, ita scriberet: « Quod ad obitum Eutychii A veneranda sanctorum Andres, Titwothei οἱ Lucae 


pertinet, idem tradit Eustratius, ipsum die Pascha- 
tis post. officium vespertinum acri febre corre- 
ptum, sicque depastis eo igne visceribus , post 
septem dies, nempe sequenti Dominica, migrasse 
x hac vila. » Ast signato a Baronio anno 586, 
^ascha incidit in 17 diem Aprilis, et Dominica se- 
uens in 24 diem Aprilis, et sic dies ejus natalis 
on esset assignandus 6 Aprilis, sed 25  ejusdein 
iensis. Preterea anno 586 erat indictio quarta. 
& contra Theophaues bis indicat indictionem de- 
mam quintam ad obitum tam sancti Eutychii 6 
prilis. vita functi , quam Tiberii imperatoris 14 
ugusti mortui, cum, inquit, annos tres, menses 
ecem, et dies octo imperasset. Regnavit post Ti- 
2rium Mauritius a 14 Augusti auni 582, per inte- 
vos annos vigiuti usque ad annum 602, occisus 
1 Novembris, feria 5, indictione 6, queni annum, 
iensem et diein. cxdis ejus affirmat; sed imperio 
us tribuit solui annos 16, contra omnium scri- 
?lorum consensum. Annos ejus imperii viginti 
*curatissime digestos enumerant, Simocatta, in 
istoria Mauritii imperatoris libris octo conscripta, 
Theophanes, auctor Chronici przceitati, et alii. 

9. Imperante Mauritio scripsit Eustratius presby- 
tor Vitam S. Eutychii, cum elapsi essent anni 
duodeviginti, ex quo exsul apad Amasenos imperium 
ejus ptxdixisset : eodemque imperatore przsente, 
in solemnissima panegyri eamdem recitavit, quem- 


admodum apparet ex Epilogo, ubi quem impri- Ὁ 


mis appellat divinum ac sacrum eaput, non alius 
intelligendus quam ipse imperator. Recitavit au- 
tem, quantuim ex subducta temporum ratione con- 
jicimus, et ex ipsius rei congruentia, in auniversa- 
ria justorum funebrium conclusione anno 585, 
cum ante annos oclodecim (acta pradietio ad 
annum 565, qui fuit exsilii primus, commodissime 
referatur. Exstabat ea Vita Grace in bibliotheca 
Veneta, unde acceptam Lipomanus habuit, ex eoque 
Surius, Latine redditau a Peire Francisco Zino. 
Nos alterum ejus exemplar ex bibliotheca Vati- 
cana macti, cum videremus interprelem, veluti 
tam prolixze orationis conspectu altonitum, segniori 
animo minusque attento ad translationem facien- 
dam accessisse, οἱ locis quam plurimis impegisse, 
necessarium duximus novam ex Grzco versionem 
adornare. Aliam Vitam sancti Eutychii nacti sumus 
ex codice serenissinye Christinz reginz: Sueci:e, 
qvi fuerat Pauli [hamnusii et. amicorum : in quo 
solum erant Vite sanctorum quorum reliquiz sunt 
Venetiis in monasterio S. Georgii Majoris. llane 
autem Vitam Fabianus Cretensis monachus Con- 
gregationis Casinensis, alias saucia» Justing, ex 
Greco in Latinum traduxerat. Iu. hac. Vita, cujus 
aliud ecgraphum manu Ferdinandi Ughelli tran- 
scriptum ab ipsomet Roma accepimus, Eustachius 
loco Eutychii appellatur et pauca hzec sub fineia de 
translato corpore habentur : «Sepultus estsanctissi- 
mus Eustachius sub altare sanctorum, ubi etiam 


reliquis repositz;e sunt. Anno vero Domini mil- 
lesimo ducentesimo quadragesimo sexto, duce au- 
tem Venetorum inclyto Andrea Dandujo, Roma 
autem Innocentio IV pontifice maximo, imperatore 
vero Federico secundo, sanctissimum ejus corpus 
Venetias delatum est, et in fano D. Georgii, co- 
gnomento Majoris, honorifice in altari reconditum 
die vicesima secunda mensis Aprilis, ubi diuturna 
hymnorum laudumque precatione a monacbis de- 
votissime colitur. » Hxc ibi. Conveniunt in annum 
1246, pontificatus Innocenui IV, et fere impe- 
rium Federici ll, contra quem Henricus, landgra- 
vius Thuringie et Hassie, anno pra:cedenti desi- 
gnatus fuerat imperator, abrogato per concilium 


B generale Lugdunense imperio Federici. Sed major 


difficultas est in Andrea Dandulo, qui szculo se 
quenti, et anno 1356 dux Venetorum creatus 
traditur ab hujus reipublice scriptoribus. Bellinus 
de Padua inscripsit suo Martyrologio secundum 
morem curie Romane plerosque sanctos quorum 
reliquie Venetiis servantur in dicto monasterio 
S. Georgii Majoris, et ad memoratum 22diem Aprilig 
ista babet : «Item in monasterio S. Georgii Majoris 
Venetiarum translatio sancti Eustachii patriarchze 
Constantinopolitani anno Domini 4216. » Bellinum 
sequuntur Maurolycus, Felicius, Molanus, Canisius, 
Galesinius οἱ Ferrarius. Consentit ms. Florenti- 
num in bibliotheca senatoris Strozzi asservatum. 
Idem Bellinus ad diem 19 Februarii iterum refert 
memoriam sancti Eustachii patriarche Keclesiz 
Constantinopolitanze. Sequuntur iterum omnes ante 
citati auctores, ex quibus Canisius addit, fusius de 
eo agi 15 Julii, forsan ratus illum esse sanctum 
Eustathium archiepiscopum Antiochenum, qui eo 
die colitur. Piura diximus ad diem 19 Februarii 
inter pretermissos et in alios dies rejectos, quz 
ibi videri possunt. Ceterum qua in citata Vita 
saneti Eutychii per. Fabianum Cretensem babentur, 
nolumus profetre, quia est compendium alterius 
Vit? non sine variis mendis confectum. 

4. Solemnissimo officio celebrant Greci (estum 
sancti Eutychii ad diem 6 Aprilis, in Menzis excu- 
sis el manu exaratis, qualia Roma, Florentis, 


D Mediolani, Taurini, Parisiis et Diviene reperimus: 


ut plane mirum sit a Sirleti Menologio exclusum 
esse : nam et in. Ephemeride metriea, ei in Ra- 
lendarii Moscovitici tabulis solus hic nominatur. 
In ms. Menologio Basilii imperatoris istud habetur 
elogium : « Die sexta Aprilis, memoria sancti Pa- 
tris nostri Eutychii, archiepiscopi Constantinopo- 
litani. Sanctus Pater noster Eutychius fuit sub 
imperio magni Justiniaui, e regione Phrygia exor- 
Lus. Praeclare autem educatus ab Hesycbio pre- 
sbytero et thaumaturgo, ejus avo, ac in sacra Scri- 
ptura, studio et nieditatione assidua versatus, ab 
episcopo Auiase:c susceptus est, ac primum mo- 
nachus, deinde presbyter initiatus, tranquillam eglt 
vitam in monasterio S. Melitii. Qminto deinde eon- 


L4 


2213 


VITA. 


4914 


cilio congregato a Justiniano, cum episcopus Ama- A fortunatum seu bona fortuna utentem significat : 


sec eo tempore infirma valetudine detineretur, 
missus est vice illius Eutychius, qui in concilio 
inter 3lios ita excelluit, ut de eo Menas patriar- 
cha dixerit : Hic erit meus successor. Et ita post 
mortem illjus electus est patriarcha. Cum vero 
postea in odium imperatoris incidisset, exsul re- 
legatus. est. Post mortem vero Justiniani suam 
recepit sedem a Justino et Tiberio. Cum autem 
mulia patrasset. miracula et impetum magna mor- 
taiilat;s precibus cohibuisset, et Tiberii mortem 
pra dixisset, sicul etiam anle, ejus regnum, ex hac 
vita decessit, sepultus in ecclesia SS. Apostolo- 
rum. » Eadem habentur in Anthologio novo, quod 
Arcudins Clementi VIII pontiflci inscripsit. Lon- 


Εὐτύχιον θανέντα τιμῶν τοῖς λόγοις, 
"Epav:sàv εὐτυχέστατον χρίνω. 


Morientem Eutychium sermonibus laudans, 
lpsum me judwo fortunatissimum. 


5. Joannes Molanus in Auctario Usuardi ad diem 
6 Aprilis ejus memoriam celebrat, et in prima 
editione hoc ejus exstat elogium : « Constantinopoli 
natalis magni et beati Patris nostri Eutychii, pa- 
triarchze Constantinopolitani, cujus vita et mira- 
cuJa conscripta suut ab Fustratio humili presby- 
tero. » Eumdem celebrat Ferrarius in Catalogo 
generali ; ct Baronius, relato ejus obitu ad annum 
586, num. 7, asserit, non inmerito eum ἃ Grzcis ut 


giora vite elogia continentur in Menzis, in quibus B sanctum coli, auniversariaque die ejusdem natale 


sub finem ista verba leguntur :Τελεῖται δὲ ἡ αὐτοῦ 
σύναξις ἐν τῇ ἀγιωτάτῃ Μεγάλῃ ἐχχλησίχ᾽ Celebra- 
iur dies festus ejus in sanctissima Magna ecclesia. 
Laudatur in odis zelus ejus in orthodoxa fide pro- 
ougnanda et heresi deprimenda; et ob varia ab 
eo patrata miracula, Thaumaturgus appellatur in 
ipsa dictarum Odarum Acrostichide hac : 
Τὸν θαματουργὸν Εὐτύχιον 0aupáco. 
Mirabor Eutychium mirorum effectorem. 

Ante »logium vero jam recitatum hoc praemittitur 
distichon, cum allusione ad nomen Eutychii, quod 





celebrari. Addi his possunt Bellinus et sex alii 
martyrologi, licet hi sub nomine sancti. Eustachii 
eum celebrent, 12 Aprilis et Σ9 Februarii, ut su- 
pra monuimus: quod iteralo facit Ferrarius ad 
diem 11 Maii his verbis : « Venetiis translatio cor- 
poris sancti Eutychii episcopi Constantinopolitani.» 
[n notis allegatur Kalendarium ecclesi: S. Geor- 
gii Majoris, in qua corpus asservatur, quod e By- 
zantio Venetias in dictam ecclesiam anno Domini 
1916 translatum, ut monumenta mss. cenobii S. 
Georgii habent.» 





TOY METAAOY ΚΑΙ TPIZMAKAPIXZTOY EYTYXIOY 


JIATPIAPXOY KONZTANTINOYIIOAEQE 


BIOX KAI IIOAITEIA 


ΙΣΥΤΓΡΑΦΕΙ͂Σ ΠΑΡ᾽ EYZTPATIOY ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ͂ ΤΑΠΕΙΝΟΥ AYTOY MAGHTOY. 


MAGNI ET BEATISSIMI EUTYCHII 
PATRIARCHJE CONSTANTINOPOLITANI, 


VITA 


ET CONVERSATIO 


SCBIPTA AB EUSTRATIO PRESBYTERO HUMILI EJUS DISCIPULO. 


ἱ (Ex codice ms. Vaticano 1660, interprete D. P edidere Botraspuw!, t. 1 Aprll., Latin. p. 550; Groec. 
in App. p. εἰχ. 


PROLOGUS. 
à'. Θερμὸς ὁ ζῆλος εἰς τὴν παροῦσαν ὑπόγεσιν, (1 


ἀλλὰ νωθρὸς ὁ λόγος εἰς τὴν τοιαύτην ἐξέγη- 
σιν" διάπυρον τὸ πρόθυμον εἰς τὴν προχειμένην 
ἐγχείρησιν, ἀλλ᾽ ἡ γλῶσσα χατεψυγμένη, ναρχῶσά 
τε χαὶ μογιλάλος, λογογραφεῖν ἀνδρὸς μεγάλου θαυ- 
ματουργίας καὶ πολιτείαν ἀρίστην μὴ δυναμένη : 


1. Magnum nobis argumentum propositum est, 
sed facultas tenuis ad explicandum sufficit: ardet 
animus, sed lingua friget, nec enarrare potest res 
admirandas et optime institutam magni viri vitam. 
Cogitatio ampla est, scd dictio angusta : multa ad 
Davidicz turris zdificationem materia sugqe wx 


2215 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2776 


'sed architectus adest inexpertus ac rudis. Verum- Α πλατεῖα f| ἔννοια, ἀλλ᾽ dj φράσις otevf) “ δαψιλεῖς 


tamen pr:cbet Doininus, quia Deas omnipotens, sa- 
pientiam insipientibus, et suggerit evangelizantibus 
verbum virtute multa ; idemque digito suo, id est 
Spiritu sancto,aurcs surdorum aperit: et linguam, 
vix aut ne vix quidem mobilem ad loquendum, 
diserta reddit is qui potest ex lapidibus suscitare 
filios Abrahz. Scio etiau quod, cum dives in omni- 
bus sit, ita suscipiat obolos duos, ut etiam auro ct 
topazio eos przferat : nam uec calicem quidem 
aque frigide, tantum in nomine discipuli datum 
aspernaturum se promisit. Quid igitur absterrere 
nos debet ab hoc munere. suscipiendo? An quod 
ea nobis desit orationis copia, qua divinum virum 
possimus pro dignitate laudare? Minime vero. Nec 
enini, quia totum quod terrain inter ac caelum est 
spatium nequimus oculis emetiri, inquit magnus 
Basilius, propterea nolumus illud, quantum possu- 
mus, intueri. Itaque nec ego, quamvis orationis 
inopia laborem, et argumentum difficile propositum 
sit, amplectar otium ignavum atque iners; neque 
115 assimilabor, qui propter tiinorem atque impe- 
ritiam rei nauticz, solo maris aspectu sic terren- 
tur, ut nec experimenti quidem causa litlori pro- 
pinquas undas attingere audeant. Potius auxilio 
viri beatissimi fretus, conabor pro viribus satis- 
facere studio populorum: quos scio hoc solum 
desiderare, quod apud me pauperem reperietur, 
'nonautem quantum isti viro debetur. | 


2. Sane non suscipiebatur a Deo solus, is qui 
vitulos pretiosos et oves offercbat ad sacrificium, 
scd similam δὲ turturem quoque οἱ columbam, 
parva quidem et vilia, pura tamen munuscula 
offerens laudabatur: zstimatur enim. unusquisque 
ex eo quod liabet, non quo caret. Quapropter illo 
confisus: qui dixit: «Qui quzrit invenit, et. pul- 
santi aperietur ' ; » licet non ignorem imperitiam 
meam, explicabo tamen magni hujus viri gesta 
preclara ; vel potius peritioribus dabo occasioneimn 
laudandi eum, qui omni laude superior est, quique 
ipse sibi est laus maxima. Siquidem ut sapiens 
ail, « Argentum ignitum est lingua justi, et labia re- 
ctorum stillant gratias *:» ex ejus enim veraci- 


bus sermonibus ingens splendor refulget. Sicut D 


igitur illustratur sol propria, non aliena luce; ita 
nec magnum orbis lumen doctorque Eutychius 
aliorum eget laudibus, ut. ostendatur fuisse per- 
fectus: neque opus est imponere ei coronam glo- 
rice aliunde acceptam ; quia sicut juxta prophetam 
David: « Omnis gloria fili: regis ab intus circum- 
data varietate ?,» ita divinum illud ac sacrum 
caput omnibus virtutuin generibus adornatum est ; 
idemque velut sublimis quaedam facula , perpetuo 
splendet omnibus in hoc vitz? pelago. naviganti- 
. bus, ad quam respicientes in securissimum ac 
tranquillum portum deducantur quieturi, 


! Luc. xi, 10. * Prov. x, 90. 


! Psal. xtiv, 14,1. 


αἱ ὕλαι πρὸς οἰχοδομὴν τοῦ πύργου Aavtà, ἀλλ᾽ &ao- 
qo; ἀρχιτέχτων ἐγὼ χαὶ οἰχοδόμος ἄπειρος. ΠΙαντο- 
δύναμος δὲ Κύριος ὁ Θεὸς, ὁ ἀσόφους σοφίζων χαὶ 
διδοὺς Dt ματα τοῖς εὐαγγελιζομένοι: δυνάμει πολλῇ, 
ἀνοίγων μὲν ὦτα χωφῶν τῷ ἑαυτοῦ δαχτύλῳ,, 'τουτ- 
ἐστι» τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, τρανῶν δὲ γλῶσσαν δυσχί- 
vr,xov, ἣ μᾶλλον εἰπεῖν ἀχίνητον, ὁ χαὶ Ex λίθων δυ- 
υάμενος ἐγεῖραι τέχνα τῷ "A6paág. Οἶδα πλούσιόν 
τινα, χαὶ δύο προσδεχόμενον ὁδολοὺς ὑπὲρ ypugiov 
χαὶ ποπάζιον, τὸν μτδὲ ποτήριον ὕδατος Ψυχροῦ, 
διδόμενον μόνον εἰς ὄνομα μαθητοῦ, ἀποστρεφόμενον 
πώποτε, Τί οὖν ; ὀχνήσωμεν πρὸς τὸν προχείμενον 
σχοπὸν, ἐπειδὴ μὴ ἕνεστιν ἡμῖν δύναμις τοῦ κατ᾽ 
ἀξίαν λέγειν περὶ τοῦ O£lou ἀνδρός ; οὐδαμῶς" οὔτε 
γὰρ, ἐπειδὴ τὸν μεταξὺ οὐρανοῦ τε χαὶ γῆς τόπον 
διαύτιναι τοῖς ὀφθαλμοῖς ὅλον ἀδυνατοῦμεν, ὥς φησιν 
ὁ μέγας Βασίλειος, ἤδη xat ὅσον δυνάμεθα χαθορᾶν 
παραιτούμεθα. Οὔτε μὴν, ἐπειδὴ λίαν ὑψηλὸς ὁ λό- 
Yos ἐμοὶ, καὶ δυσέφιχτος dj ἐγχείρησις, τὴν ἀργὴν 
χαὶ ἄπραχτον σιωπὴν ἀγαπήσωμεν, ὥσπερ οἱ δειλοὶ 
xai ἀπειροθάλαττοι, οἵ πρὸς μόνην τὴν ὄψιν τῆς 
θαλάττης ἀπαγορεύοντες, oDvs πείρας ἕνεχεν μιχρᾶς 
τοὺς αἰγιαλοὺς περιπλέειν ἀνέχονται. Αὐτῷ δὲ τῷ 
τρισμαχαρίστῳ πιστεύσαντες τὴν ἐγχείρησιν, κατὰ 
δύναμιν τῇ τῶν λαῶν εὐφροσύνῃ παρασχεῖν πειρα- 
θῶ εν τὸ σπουδαζόμενον. Ἐπίσταμαι γὰρ ὅτι τοσοῦ- 
τον ἀγαπηθήσεται, οὐχ ὅσον ἐχείνῳ τῷ μεγάλῳ xol 
θεσπεσίῳ ὀφείλεται, ἀλλ᾽ ὅσον παρ᾽ ἐμοὶ εὑρεθήσε- 
και τῷ πένητ'. 

β΄. Οὐ γὰρ ἐχεῖνος μόνος ἀπόδεχτος fiv καρὰ Θεῷ, 
ὁ μόσχους πολυτίμους xal moó6ata ὡσαύτως ti; 
θυσίαν προσφέρων, ἀλλ᾽ 6 χαὶ σεμίδαλιν τρυγόνα τε 
xal περιπτερὰν, τὰ μιχρὰ καὶ ὀλίγου ἄξια, χαθαρὰ 
δὲ ὅμως προσάγων ἐπαινετός " χαθὸ γὰρ ἔχει τις, 
εὐπρόσδεχτος, οὐ χαθὸ οὐχ ἔχει, γέγραπται. Θαῤῥῶ 
οὖν κἀγὼ εἰς τὺν εἰπόντα, ὡς « 'O ζητῶν süplaxst 
xai τῷ χρούοντι ἀνοιγήσεζαι * » xal εἰ τὰ μάλιστα 
σαφῶς ἐπίσταμαι τὴν ἑαυτοῦ ἰδιωτείαν, ἀλλ᾽ ὅμως 
τολμῶ βραχεῖαν ἐξήγηοιν τῶγιχανορθωμάτων ποιή- 
σασθαι τοῦ μεγάλου ἀνδρός * μᾶλλον δὲ παρέχω ἀφορ- 
μὴν τοῖς ἐπιθυμοῦσι χαὶ δυναμένοις ἐγχωμιᾶσαι τὸν 
τολυπόθητον xai ἐγχωμίων ἀνώτερον, αὑτὸν ἑαυτῷ 
εἰς ἔπαινον ἑπαρχοῦντα, χατὰ τὸν λέγοντα Σοφὸν, . 
« "Apyupoc πεπυρωμένος γλῶσσα δικαίου, καὶ χεί-. 
àn ἀνδρῶν διχαίων ἀποστάζει χάριτας " ν τοιαύτη! 
γὰρ ἡ διὰ τῶν ἀληθῶν αὐτῶν λόγων ἀπαστράπτουσα᾽ 
λαμπηδών. Οὔτε οὖν ἥλιος ἐξ ἄλλου φωτὸς xatav- 
γαζόμενος λαμπρότερος δείχνυται, ἀλλ᾽ οἴχοθεν 
ἔχει τὸ φῶς " οὐδ' αὖ πάλιν ὁ μέγας φωστὴρ καὶ 
διδάσχαλος τῆς οἰχουμένης Εὐτύχιος, ἀλλοτρίους 
ἐπαίνους ἐρανιζόμενος, τέλειος ἀναδείκνυται, ὃ στέ- 
φανον δόξης αὐτῷ ἕξωθεν περιτίθεμεν, ἀλλὰ, χα- 
θὼς ὁ προφήτης Δαυΐδ φησιν, « Πᾶσα ἡ δόξα τῆ; 
θυγατρὸς τοῦ βασιλέως ἔσωθεν πεποιχιλμένη"} 
οὕτω χἀχείνη ἡ θεία τε καὶ ἱερὰ χεφαλὴ καὶ τὰ πάν- 
τὰ ἐμοὶ σεθασμία, πᾶσαν τὴν ἀρετὴν ἐγχολπῶωσᾶ- 


ἘΣΤῚ 


VITA. 


2218 


pivr, πυρσὺς ὑψηλὸς ἵσταται ἀεὶ φαίνων τοῖς πλέουσι τοῦδς τοῦ βίον τὴν θάλασσαν, ὡς xai tob; εἰς 
αὑτὴν ἀποδλέποντας, sio ἀχείμαστον χαὶ εὔδιον ἐπαναπαύειν λιμένα. 
Y' Οὗτος οὖν ὁ μέγας ἄνθρωπος xai τοῦ Θεοῦ 0:- A ὅ. Mic igitur vir omnino maximus ac Dei servus, 


ράπων. ἀρχιερεὶς ὅσιος, οὐκ ἀπ' ἀνθρώπων οὐδὲ 6v 
ἀνηρώπων., ἀλλὰ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ γενόμενος. δεύ- 
τερος Ἰὼδ ἐν ὑπομονῇ, ἄμεμπτος, θεοσεύης, ἀληῦι- 
γος ἀνεδείχθη πρεπόντως. ᾿λλλ᾽ ἐπειδὴ τοῦ πολυ- 
ἀθλου Ἰὼδ ὁ λόγος ἀπεμνημόνευσεν, εὔλογόν ἔστιν 
kx τῆς xav' αὐτὸν ἱστορίας xaX νῦν ἀπάρξασθαι τῶν 
γνωρισμάτων τοῦ ἀειμνήστου ἀρχιερέως, xat διὰ 
τὴν πολυπάθειαν xat διὰ τὸ χαρτεριχὸν τῆς ὑπομο- 
vie. Καὶ ὁ μὲν πρῶτος Ἰὼδ ἄνθρωπος ἦν ἐν χώρᾳ 
τῇ Αὐσίτιδι (a), πλούσιος ἐν χτήνεσε xa χρῆ- 
μασιν " τῷ δὲ πλοῦτος ἦν ἀχτημοτύνη, καὶ χαύχημα 
τὸ μηδὲν ἔχειν. Κἀχεῖνος μὲν ὑπὲρ ἑπτὰ σαρχιχῶν 
«ἔχνων τὴν kx μόσχων καὶ τράγων θυσίαν προσέφε- 
pev τῷ Θεῷ καὶ Δεσπότῃ * οὗτος δὲ οὐ μόνον ὑπὲρ 


pontifex sanctus, non ab hominibus, nec per ho- 
mines, sed per Jesum Christum constitutus, ju- 
stus, pius, verus, ab omni reprehensione alienus, 
Jobo similis demonstratus est per patientiam.Quo- 
niam autem beati Job mentio incidit, operz pretium 
erit ex ejus historia memorandi hujus pontificis 
preconia exaggerare, tum propter multa quz ipsi 
contigerunt adversa, tum propter fortitudinem 
animi qua talia pertulit. Ac primum quidem vir 
fuit Job in terra llus, gtegibus, armentis, et pecu- 
nia dives : Eutychii autem diviti in eo sitze quod 
nihil haberet, possideret nihil. llle pro filiis se- 
ptem offerebat sac:ificium Deo, ex vitulis et hircis; 
hic non pro septem, sed pro decies mille, imo pro 


ἑπιὰ τέχνων, ἀλλ᾽ ὑπὲρ μυριάδων ἣ μᾶλλον εἰπεῖν B populis innumerabilibus, incruentam immolabat 


ἀναριθμήτων λαῶν τὴν ἀναίμαχτον θυσίαν προσέφε- 
psv ἀεὶ τῷ Θεῷ ἀμερίστως μεριζομένην. Ἐπειδὴ 
καὶ χώρας xai τόπου xat γένους ἀξιωμάτων ἡ κατὰ 
τὸν Ἰὼδ ἱστορία μνήμην ἐποιήσατο, ἴδωμεν xal τοῦ 
θαυμαστοῦ τούτου ἀνδρὸς χώραν τε καὶ τόπον, χαὶ 
τὶν ix προγόνων συγγένειαν ^ χαὶ γνῶμεν, ὡς ἄνω- 
θεν xal ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων ἐκ πιστῶν xal ὀρθοδόξων 
Πατέρων xaX προπατέρων fjv γεγεννημένος xai ἀνα- 
τεθραμμένος * χαταμάθωμεν τὴν ῥίζαν, ἐξ ἧς ὁ 
χλάδος, χαὶ ἐκ τοῦ χαρποῦ τὸ δένδρον ἐπιγνωσώμε- 
θα’ ἐχ γὰρ χαρποῦ διχαιοσύνης φύεται δένδρον 
ζωῆς. Ἐχ ποίας οὖν χώρας ἣ τόπον, xai ἐκ loq 
ὀίζης ὁ μέγας οὗτος ἐξέφυ χαρπὸς, 1| μᾶλλον εἰπεῖν 
$ πνευματικὴ ἄμπελος, εὐθαλής τε xat εὐθηνοῦσα 
τοῖς τοῦ ἀνεκιλήπτου βίου χλάδοις, καὶ ταῖς ἀγαπη- 
τικαῖς Du διαπλεκομένη πρὸς τὸ ὁμόφυλον ; Καὶ 
χομῶσα μὲν ἀντὶ φύλλων τῇ εὐσχημοσύνῃ τῶν τρό- 
πων, ἦδύν τε xai πέπειρον τὸν τῆς ἀρετῆς βότρυν 
, ἐχθρέψασα χαλῶς, τὸν τὴν καρδίαν εὐφραίνοντα οἷ- 
νὸν ἐγεώργησεν ἐπεὶ καὶ γέγονεν, γῆ δεχομένη τὸν 
σπόρον, χαὶ πλεονάζουσα τὸν χαρπὸν ἕν τριάχοντα 
xo ἕν ἑξήχοντα, καὶ ὃν ἐχα τόν" ὃν χαὶ παρέσχεν εἰς 
ἀπόλαυσιν τοῖς τὴν ἕξιν τελειοτέροις, καὶ τὰ αἰσθη- 
«ἦρια γεγυμνασμένα πρὸς διάχρισιν ἔχουσι χαλοῦ τε 
καὶ καχοῦ (b): ἀναγχαΐον.. .. τοὺς ἀγνοοῦντας. 


victimam, quas sine partitione quotidie distribui- 
tur. Quia vero Jobi historia etiam commemorat di- 
gnitatem et loci et generis, age, hujus quoque ad- 
mirandi herois patriam et parentes consideremus. 
Videbimus autem eum e Christianis et orthodoxis 
parentibus atque avis genitum, eta prima infantia 
educatum : scrutemur radicem, cujus est ramus, 
et aceboreimn cognoscamus ex fructu : nam ex arbore 
justitie, fructus vitze oritur. Necessarium crit igi- 
tur intelligere (si qui tamen sint qui ignorent) qua 
ex regione et loco, sive qua ex radice ortus sit ma- 
gnus hic fructus ; potius dixeris vitis florida , 
perennis vitze rainis abundans; charitatis pampinis 
circeumvoluta; morum pulchritudine, tanquam 
copia foliorum, exuberans; atque abunde ferens 
suaves et maturos virtutum botros, unde emanavit 
vinum corda hominum Lletificans; factus etiam 
velut terra, semen suscipiens fructumque muliti- 
plicans, alibi quidem trigesimum, alibi sexagesi- 
mum aut centesimum : quem quidem fructum ipse 
edidit, fruendum perfectioribus et sensum baben- 
tibus, excitatorem ad bonum a malo discernen- 
dum. 


CAPUT PRIMUM. 


- Sancli Eutychii patria : parentes, educatio, studia. 


δ. Οὗτος οὖν ὁ μέγας ἀνὴρ ὡρμᾶτο μὲν ix τῆς D — 4. Oriundus erat vir hic magnus ex regione Phry- 


τῶν Φῥυγῶν χώρας, τόπου δὲ ὑπῆρχεν ftot χωρίου, 
Θείοο κώμης, οὕτω προσαγορευομένου θείας χώμης, 
ἐξ ἧς ὁ ἅγιος * ἰχανὴ οὖν τῇ χώμῃ εἰς εὐφημίαν ἡ 
αὐτὴ προσηγορία " τί γὰρ εὑρεθήσεται τοῦδε τοῦ 


gum, natus in villa Theii (1) id est Divini, sic 
enim appellatur divina villa, unde sanctus prodiit: 
cui proinde vel ad laudem sufficeret tam przclara 
appellatio. Quid namque tali nomine illustrius po- 


VARLE LECTIONES ET NOTE. 


(2) lta LXX, in. terra. Ausitide; Aquila vero el 
Vulgata nostra ἐν γῇ Oo. 

(b) Qux sequuntur verba defectuosa sunt, pos- 
senique ex Veneto ms. suppleri, quod feci ejus 
versionem secutus: sic tamen, ut quod hic in pro- 
lixa periodo ultimum erat, in. ejusdem principio 
ipso posuerim, majoris claritatis ergo. 


(4) Interpreti Zino Divinus pagus, juxta notionem 
vocis θεῖος. Fabianus Cretensis in alia Vita ait 
Tbio quondam pernobili pago exortum, claruisse 
Justiniani magni temporibus, scilicet patriarcham; 
naius est autem sub Anastasio imperatore circa 
annum 512. 


2279 


S. EUTYCHII PATRIARCHA CP. 


test inveniri? quo et habitatores ex Deo nacta, et Α ὀνόματος ἐντιμότερον ; ἐχ Θεοῦ συνοικιαθεῖσα,, xa 


divinum virum protulisse significatur, aut potius 
ipsain nuncupationem prophetico quodam spiritu 
propter ipsum suscepisse: qui etiain dignam ei 
contulit retributionem, muro, ipsam inexpugnabili 
cireumdans, quando in ea templum gloriosorum 
quadraginta martyrum excitavit, multipliciter ef- 
ficiens, ut divinum quoddam refugium esset ad 
plufimarum animarum salutem , eorum potissi- 
mum quisolitariam atque angelicam vitam inibi 
amplecterentur. Porro cum in ea regione multa 
zizania ab inimico humani generis sala excrescc- 
rent, haretic: inquam pravitatis germina ; pa- 
rentes hujus sancti apparuerunt splendidiores 
astris, verba vitze habentes, οἱ omnem veneneta- 
rum bestiarum virtutem conculcantes: accepta 8 
Patre luminum potestate ambulandi super aspides 
et scorpiones et omnem potentiam inimici. 

δ. Quis eamdem cum ipso patriam nactus, avum 
hujus przstantis viri ipsique cognominem igno- 
rat? Eutychium, inquam, et intec sacerdotes prze- 
(ulgentem, et gratiam ejiciendi daemones morbos- 
que curandi nactum a Deo, quem vel intueri for- 
widabant vexati ab impuris spiritibus, non valen- 
tes sufferre promicantem ex ejus vultu gratiam, 
quin statim corruerent eaque facerent, quae consue- 
vere immundo spiritui traditi, per Dci providentiam 
in interitum carnis, ut spiritus salvus flat in hor- 
vendo judicii die: quibus sic laborantibus clemens 


et misericors Deus, non sincns eos, qui tentatione C 


probantur, vexari supra id quod possunt, cum ten- 
talionis proventu medelam afferebat, per viri san- 
cti manus ipsis impositas. Ex hac sacerdotali 
radice pullulavit filia, nomine Synesia, reapte huic 
eus appellationi respondens, utpote vere effecta 
prudentis mater: qux: cum recte. educata adole- 
visset, opportuno tempore conjuncta est in Do- 
mino cum viro simillimo moribus ac sensu, ut 
ea qu: paulo post deducemus, ostendunt. 


θεῖον ἄνδρα προαγαγοῦσα, ἣ μᾶλλον εἰπεῖν, διὰ τὸν 
ἄνδρα xai τὴν χλῆτιν ταύτην προφητιχῷ (c) πνεύ- 
ματι προλαδοῦσα * ὅστις θεσπέσιος ἀνὴρ ἀξίως αὖ 
τὴν ἄνταμε ψάμενος, τεῖχος αὐτῇ περιλαδὼν ἀῤῥαγὶὲς. 
ναὸν ἀνέστησεν ἐν αὐτῇ τῶν ᾿Αγίων καὶ Καλλινέγων 
Μαρτύρων τῶν τεσσαράχοντα, πολυτρήπως τὸ θεῖον 
θεραπεύσας χαταφύγιον, xal σωτηρίαν Ψυχῶν μὲν 
ὑπάρχοντα πολλῶν, ἐξαιρέτω; δὲ τῶν βουλομένων 
τὸν ἀγγελιχὺν xaX μονήρη βίον ἀσπάσασθαι. Πολλῶν 
οὖν ὄντων ἐν τῇ αὐτῇ χώρᾳ τῶν ἐχφνέντων, Ex τοῦ 
πολεμίου τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, ζιζανίων, λέγω 
δὴ τὴν τῶν αἱρετιχῶν (4) λύμην, ὥφθησαν οὗ τοῦ 
μεγάλον γεννήτορες φωστήρων ὑπέρλαμπροι, λόγον 
ζωῆς ἐπέχοντες, χαὶ πᾶσαν τὴν τῶν ἰοδόλων θηρίων za- 
ταπατήσαντε: δύναμιν, τὴν ἐξουσίαν λαθόντες ἄνωθεν 
παρὰ τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων πατεῖν ἐπάνω ὄφεων 
χαὶ σχορπίων, xal ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ Ἐχθροῦ. 
ε΄. Τίς γὰρ τῶν τὴν αὐτοῦ πατρίδα χληρωσαμέ- 
νων δγνόησεν τὸν προπάτορα xal ὁμώνυμον τοῦ 
γενναίου ἀνδρὸς, Εὐτύχιον τὸν μέγαν, τὸν xai ἐν 
ἱερεῦσι διαλάμποντα, xal χάριν λαθόντα παρὰ Θεοῦ 
δαίμονας ἐχθδάλλειν, xaX νόσους θεραπεύειν ; ὃν ἔφριτ- 
tov xai ἐξ αὐτῖς τῆς θέας οἱ ἐνοχλούμενοι ὑπὸ 
πνευμάτων ἀχαθάρτων, χαὶ μὴ δυνάμενοι φέρειν 
τὴν ἀπαστράπτουσαν χάριν τοῦ προσώπου αὐτοῦ, 
παραχρῖμα κατέπιπτον, ἐχεῖνα ποιοῦντες, ἅπερ 
ἔθος ἐστὶ ποιεῖν τοὺς παραδιδομένους τοῖς ἀχαθάρ- 
τοι; πνεύμασι, xa vá τινα Θεοῦ οἰχονομίαν, εἰς ὄλεθρον 
τῆς σαρχὸς ἵνα τὸ πνεῦμα σωθῇ ἐν τῇ φοδερᾷ ἡμέρᾳ 
τῆς χρίσεως * ἀλλ᾽ ὁ φιλάνθρωπος xal ἐλεήμων 
Θεὸς, ὁ μὴ ὑπὲρ δύναμιν συγχωρῶν πειρασθῖναι 
τοὺς ἐν πειρασμῷ γεγονότας, σὺν τῇ ἐχδάσει τοῦ 
πειρασμοῦ, xai τὴν ἴατιν sol; χάμνουσι παρεῖχεν 
διὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ ὁσίου ἀνδρός. Ἐχ 
τοιαύτης τοίνυν ἱερατιχὴς ῥίζης θυγάτηρ ἐδλάστη- 
δεν τοὔνομα Συνεσία, φερωνύμωξ; ὄντω; xal ὅπερ 
ἐγένετο προχλτθεῖσα " συνέσεως γὰρ ἀληϑῶς γέγονε 
μήτηρ. Δὕτη τοίνυν χαλῶς τραφεῖσά τε xol αὐξη- 


θεῖσα, χαιρῷ τῷ δέοντι ἀρμήζεται παρὰ Κυρίου ἀνδρὶ ὁμοτρόπῳ καὶ ὁμογνώμωνι; ὡς μικρὸν ὕστερον 


«& περὶ αὐτοῦ διαληψόμεθα. 

6. Hxc concepit ac genuit filium primogenitum, 
Eutychium magnum patriarchain : antequam eniin 
fingeret servum suum in utero Deus, novit eum, 
et antequam esiret de vulva, sanctificavit, atque 
hoc ei nomen imposuit * quos enim prasscivit Deus, 
hos et vocavit; quos aulem vocavit, hos et san- 
cli fcavit *. Be31a sane qus gestavit illum, et tanti 
Patri mater. fuit : nihi] utique minor Anna, quia 
plus quam Samuel hic. Illa obstringebatur Domino 
consecrare filium quem peperisset; nam Deo sup- 
plicans : 8i dederis, inquit, mihi semen virile, 
consecrabo ipsum in conspectu tuo omnibus die- 
bus vit:e ejus : ast majus quiddam hzc fecit, quod 

* Roin. viu, 99. 


ς΄. Συλλαδοῦσα τοίνυν, γεννᾷ νἱὸν πρωτότοχονν 
Εὐτύχιον τὸν μέγαν πατριάρχην" πρὸ τοῦ γὰρ πλᾶ- 
σαι τὸν ἑαυτοῦ θεράποντα Θεὸς ἐν χοιλίᾳ ἐπίστατο, 
xai πρὸ τοῦ ἐξελθεῖν αὐτὸν ἐκ μήτρας ἡγίασεν, xal 
ἐχάλεσεν τὸ ὄνομα τοῦτο, ὅτι οὗς πρυέγνω, τούτους 
xai ἐχάλεσεν, οὗς δὲ ἐχάλεσεν, τούτους xat ἐδόξασεν. 
Μαχαρία tj βαστάσασα, ὅτι τοιούτου Πατρὸς γέγονεν 
μήτηρ, οὐκ ἔλαττον τῆς “Αννης ὀφθεῖσα, «αθ᾽ ὅτι 
xai πλέον Σαμουὴλ ὧδε. Ἡ μὲν γὰρ ὑπέσχετο λαμ- 
θάνουσα διδόναι Θεῷ τὸν ἀξ αὐτῆς τικτόμδνον νυἱόν' 
εἶπεν γὰρ ἀνθομολογουμένη τῷ Kuplp, ὅτι "Edv 
δοίης μοι σπέρμα ἀνδρὸς, δώσω αὐτὸν δοτὸν ἑνω- 
πιόν σου πάσας τὰς ἡμέρας αὑτοῦ * αὕτη δὲ τὸ μεῖζεν 


VARI LECTIONES ET NOTE. 


e) Ecgraphum nestrum προφητιχῶς. 
(à Videtur respicere ad h:eresim Καταφρύγας 
de qua vide 7 Februarii ad Vitam S. Apollinaris : 


antiquam illam quidem, sed tamen identldem re 


pullulantem. 


2231 


VITA. 


2783 


miRolt.xsv, λαθοῦσα ἔδωχεν Θεῷ xa^, μὴ ὑποσχομένη A nullius voti. obstricta necessitate fllium suum ob- 


τὸν ἑαυτῆ: xapróv. 'AXX ἡ μὲν τὸν Σαμουὴλ εἰς 
φῶς προάγουσα μήτηρ, δι᾽ ἑνὸς ἔθνου; τοῦ Ἰσραὴλ 
ἱερέα χαὶ προφήτην τῆς ὅ)ης οἰχουμένης ἐτεχνώ- 
σατο, δι᾽ εὐχῆς αὐτῇ γενόμενον " τοῦ δὲ νῦν ἐπαι- 
νουμένου Πατρὸς fj μήτηρ αὐτόθεν οἰχουμένης (e) 
ἀρχιερέλ xai Πατέρα Πατέρων ἔτεχεν ἁγιοπρ:πος, 
xai ἀξίως τῆς ὀπτασία: ἀνίθρεῴεν, Τοῦτο γὰρ ἐδή- 
109 καὶ τὸ περιλάημψαν αὐτὴν φῶς, ἔτι βαστάξουταν 
ἐν κοιλίᾳ τὸ βρέφο:. Διηγήσατο γὰρ, ὅτι Ἐν μιᾷ 
νυκτὶ, ἀναχειμένης poo ἐν τῇ χλίνη, φῶς μέγα πε- 
ριΐλλυ έν με xai τὴν χλίνην ἐφ᾽ ἣν ἀ εχείμην, ὥστε 
ταραχθῆναί με οὐ μιχρῶς Ex: τῷ ξένῳ τῇ; 62ástos, 
χαὶ διαλογίζεσθα: ἐπὶ πολὺ, λέγουσαν, Τί ἂν 0:20: 
εἶναι τὸ φανέν ; Προεμήννεν δὲ, ὡς οἶμλι, τοῦτο, ὅτ’ 
ὁ ἐξ αὐτῆς ἀνατέλλων φωσφόρο; ἀστὴρ, ὃ μᾶλλον 
εἰπεῖ), δίχαιος ἐχλάμπων ὑπὲρ τὸν ἔλιον ἑπταπὶά- 
6:09, φωτίσειεν πολλοὺς χαθεζομένους ἐν ávvolz, χαὶ 
χοιμωμένους ἐν ῥᾳθυμέχ, ὡς χαὶ τὸ πέρας ἔδειξεν τὴν 
τῶν προμτνυθέντων ἀλήθειαν. 
€. Τί δὲ χαὶ περὶ τοῦ αὐτῆς συζύγου καὶ πατρὸς 
τοῦ μεγάλου Πατρὸς τῶν Πατέρων εἴπωμεν ; "Aoa 
παραδράμωμεν τὰς τοῦ ἀνδρὸς ἀριστείας: χαὶ ἀν- 
δραγαθίας, f, καὶ περὶ αὐτοῦ τινα βραχυλογήτωμεν; 
Τίς ὡς ᾿Αλέξανδρος (τοῦτο γὰρ ὄνομα τῷ ἀνδρὶ), οὕτω 
γδνναῖος, οὕτω τιμώμενος παρὰ βχτιλεῖ τε χαὶ ἄρ- 
/9»31; z2pà γὰρ τῷ αἰωνίῳ Βασιλεῖ xal Θεῷ δῆλχ 
τὰ τῆς τιμῆς, ἐχ τοῦ ἀνατείλαντος ἐξ αὐτοῦ xap- 
ποῦ 5; xal ἐν πολέμοις ἀήττητος, χεὶρ fjv δεξιὰ τοῦ 
τηνιχαῦτα στρατηγοῦ (Βελισάριος δὲ οὗτος Tv, ὃν 
γαὶ ἐν πλείονι τιλῇ τε καὶ δόξῃ εἶχεν, τοὺ; ἐν ἀγ- 
δραγαθίαις διαπρέψαντας ἅπαντας ὑπερβαλλέμενον 
τὰ χράτος), τῇ τοῦ σχολαρίου τοτιμημένις στρα- 
τιᾷ. Πολλῆς οὖν δόξτ: παρά τε βασιλέω:, παρά τε 
τῶν ἐν ὑπεροχῇ γενόμενος ἔμπλεο:, ὁ χαὶ τοῦ Xot- 
στοῦ στρατιώτης, παρ᾽ οὐδενὸς αὐτῶν οὐδὲν τοῖ- 
οὐτον τετίμητο, οἷον τὸ γενέσθα: αὐτὸν πατέρα τοῖ- 
οὐτου ἀνδρό;. "Ex τοιούτων τοίνυν προπατόρων val 
πατέρων, πιστῶν τε χαὶ ὀρθοδόξων χαὶ θαυματουρ- 
γῶν, τὴν κατὰ eápxa γέννη τιν ἐσχηχὼς ὁ θαυμάσιος 
εὗτος καὶ μέγας Ἐῤτύχιος, ἐγαλαχτοτροφήθη καὶ 
ἀνετράφη ὑπ᾽ αὐτῶν, μείνας παρ᾽ αὑτοῖς τὴν zon- 
τοῦ ἡλιχίαν. “ 
τ΄. Kaaby δέ ἐστιν μηξξ τὴν τῆς ἀνατροφῆς αὐτοῦ 
τόπον παραδραμεῖν ἀνεξέταστον, πῶς χαὶ αὐτὸς 
ἑαυτοῦ μέλλειν ἔσεσθαι τὴν μεγάλην χαὶ πανευδαΐ- 
μονα τῶν Λυγούστων πόλιν προηγόρευσεν, Elpi- 
σχομεν γὰρ xai Παῦλον, τὸν θεῖον ἀπόστολον, μυῇ - 
μὴν ποιησάμενον τῆς ἐχυτοῦ γεννύ σ:ώς τε χαὶ ἀνα- 
τροφῆς. εἰπόντα γεγεννξαθα: αὐτὸν ἐν Ταρσῷ τῖς 
Κιλικίας, ἀνατεραμμένῳ, 65 παρὰ τοὺς πόδας Γα- 


(e) Phrasis h:ec Grecorum superbiam sapit. ccu- 
menici titulura patriarchis Constantinopolitanis af- 
fectantium : quapropter prudenter Zinus (quem in 
hoc sequi placuit) vertit totius Orientis, quamvis 


hoc quoque nimium videatur, nec citra vestrictio- . 


,.(3) Frequens. scholariorum mentio in Historiis et 
Vitis Graecis, erautque veluti praetorii milites. Zi. 


PATROL. Gn, LXXXVI 


tulit Deo. Illa precibus impetratum, unius gentis 
sacerdotem et prophetam orbis universi, Samuelem 
in lucem edidit : hzc, illius quem laudamus mater, 
ultro datum totius Orientis pontificem et Patrem 
Patrum sancte peperit, et congrue ei quam habue- 
rat visioni educavit. Hoc enim manifestabat lux 
qu:e ipsam circumfulsit, cum in utero fetum ge- 
stabat. Narrabat siquidem de seipsa, inquiens : 
Cum nocte quadam jacerem in lecto, magna lux 
me lectumque in quo jaccbam circumfulsit, adeo 
ut non leviter conturharer ob spectaculi novi- 
tatem, multumque cogilarem dicens : Quid. vult 
hoc sibi quod video? Portendebat autem, ut ego. 
arbitror, orituram ex ea stellam matutinam, imo 
justum. virum septies lucidiorem sole; qui sicut 
exitus docuit, prasagiorum veritatem confirmans, 
illaminaret multos sedentes in ignorantia, et in 
desidia jacentes excitaret. 


7. Quid: autem de marito hujus atque genitore 
magni hujus Patrum Patris dicemus? Pra-clarane 
illius facta prz:eteribimus silentio, an de eo quoque 
pauca quidam breviter attingemus? Quis Φαὰθ 
generosus ut Alexander? hoc enim ei nomen erat; 
quis imperatori atque principibus tam charus, tam 
honoratus? hujus, inquam, seculi potestatibus ; 
eterno enim. imperatori Deo quam gratus fuerit, 
filii ab eo geniti declarant honores. Ejus, qui tunc 
exercitibus precrat, invicta erat in bellis dextera 
(Belisarium — intelligo, quem etiam ipse faciebat 
plurimi, et magno habebat in honore, ut inter 
strenuos ac fortes viros praestantem quam qui 
maxime); scholarii militia honoratus (5). Quamvis 
autem οἱ apud imperatorem et apud principes 
magnam 'gloriam obtineret Christi ctiam miles ; 
nu'la tamen re magis venerabilis fuit, quam quo1 
talis filii pater esset. His ergo majoribus atque 
parentibus, hominibus vere Christianis et ortho- 
doxis et mirabilium effecioribus ortus magnus hic 
aique mirabilis Eutychius; apud eosdem educatus 
nutritusque primam transegit zelatulam. 


8. Expelit autem non praterire silentio ipsum 


D edueationis Jocum; quomodo scilicet hic quoque, 


ipsius futuram magnam et felicem civitatem Au- 
gustorum suo nomine przsignaret, quando et Pau- 
Jum comperimus nativitatis οἱ educalionis sum 
memiuisse, dicentem se ex Tarso Cilicie oriun- 
dum, ad pedes Gamalielis enutritum fuisse. Quse - 
nam igitur magnum Eutyclhium enutrierit terra 


nem admittendum propter Antiochenum et Ale- 
xandrinum patriarchas, ztate quidem οἱ dignitate 
Constantinopolitanis priores, hoc tamen multo in- 
fcriores auctoritate et potentia. 


nus, quia vim vocis non satis intelligebat, hune. 
Alexandri titulum dissimulavit. : 


ὭΣ 


2:33 


S..EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


9081 


videanius. Áugustopolis (4) hzc fuit, in qua et A μαλιήλ. Τίς οὖν ἡ ἀναθρεψαμένη xai τὸν μέγαν 


sanctum baptisma suscepit, ipse per illud multos 
filios regeneraturus, et mundo superiori provisurus. 
Mirandum est autem quod eum tunc avus suus 
edocuit, Narrabat siquidem vir optimus, quod cuim 
ab illo 3d sacrum lavacrum duceretur, didicerit ab 
codem, quod quia ibi esset baptizatus, deberet 
illuc seinper venire, et genua flectere, et sic orare: 
Tonam mihi mentem largire, Domine, et fac ut 
sodales meos in addiscendis litteris superem. Qux 
quidem institutio a Spiritu sancto profecta est, 
. ut. meminisset certoque sciret se sanctum Eccle- 
size catholica atque apostolicz baptisma suscepisse. 
Enutritus igitur apud avum in sanctissima ejus 
ecclesia juxta Augustopolim, ubi ille presbyter erat 
et sacre gaza custos, didicit in prima ztatula 
litteras, moresque composuit, incessum et habitum 
sitque hilarem vultus modestiam formans, eaque 
omnia plene percipiens, qux» ad virtutis perfectio- 
nem attinent. 


B 


Εὐτύχιον, ἴδωμεν. Αὐγουστόπολις οὕτω χαλουμένη, 
ἐν fi καὶ τὸ ἅγιον χαὶ σωτήριον βάπτισμα ἐδαπτίσθη 
ὁ πολλοὺς διὰ αὐτοῦ ἀναγεννήσας υἱοὺς, χαὶ τῷ ἄνω 
χόσμιυ δημιουργῆσας. Καὶ τὸ δὴ θαυμαστὸν, ὅπερ 
ποιεῖν αὐτὸν ἐδίδαξεν ὁ πάππος. Διηγεῖτο γὰρ ὁ παν- 
ἄριστος, ὅτι ᾿Ανέφερέν με εἰς τὴν ἁγίαν xoAup.68- 
θραν, xal ἕλεγέν pot, ὅτι Ὧδε ἐδαπτίσθτς, xai 
μέλλεις ὧδε ἀεὶ ἔρχεσθαι, καὶ χλίνειν τὰ γόνατα, xat 
προσεύχεσθαι, xaX λέγειν, Κύριε. ἀγαθὸν νοῦν yópt- 
σαΐ μοι, ἵνα μάθω τὰ γράμματα, -αἱ νιχῶ τοὺς ἐταί- 
ρους μου. Καὶ αὕτη δὲ ἐχ θείας ἐπιπνοίας ἡ εἰσήγη- 
σις γέγονεν, ὡς πληροφορεῖσθαι αὑτὸν μετὰ ταῦτα, 
ὅτι τῆς χαθολιχῆς χαὶ ἀποστολιχῆς Ἐχχλησίας 
ἐδαπτίσθη τὸ ἅγιον βάπτισμα. ᾿Ανατραφέντος γοῦν 
αὐτοῦ παρὰ τῷ μεγάλῳ πάππῳ, καὶ ἐν τῇ κατ᾿ αὐτὸν 
ἀγιωτάτῃ ἐχχλησίᾳ τῇ χατὰ Αὐγουστόπολιν (αὑτῆς ᾿ 
γὰρ ἣν ἐχεῖνος πρεσδύτερος xat φύλαξ τῶν ἱερῶν xat- 
μηλίων), καὶ αὐξηθέντος αὐτοῦ τὴν πρώτην ἡλιχίαν, 
στοιχειοῦται παρ᾽ αὐτοῦ τὴν τῶν γραμμάτων παράδο-- 


σιν, πλέον δὲ τυύτων τὸ ἦθος, τὴν χίνῃσιν τοῦ βαδίσματος, τὸν στολισμὸν, τὸν τρόπον τῆς Ψυχῆς, τὸ ἱλαρὸν τοῦ 
προσώπου, καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, πάντων τῶν εἰς ἀπαρτισμὸν τελειότητος ἔμπλεος γέγονεν. 


9. Quandoquidem autem oportuit etiam puerum 
agere aliquid, congruum censeo nec pueriles il- 
lius ludos inenarratos transire. ΠῚ vero quales? 
Dicam breviter. Domus, in qua manebat ipse cum 
suo prememorsto avo, usque in hodiernum diem 


Ramorum appellatur : et hanc appellationem obti- - 


nuit quia fratres in ea commorantes cognomina- 
bantur Clonades (ὃ), id est Rami : duodecim enim 
erant avi fratres, omnes proceri, unde οἱ nominis 
sumpta ratio : magn: enim arboris magnos etiam 
ramos esse constat. In bac igitur domo pueris 
multis congregatis die quadam. ea qua pueris 
conveniunt actitabantur. Quas autem illa? Ut prin- 
cipum ac sacerdotum nomina mutuo darent ac- 
ciperentque : quidam etiam nomina sva manu 
propria scribebant in pariete, cum eo quam quisque 
eligebat dignitate. Ast magnus hic vir divinitus in- 
Spirates, cum suuni quoque nomen ibidem seri- 
psisset, affisit ei titulum patriarche : etin ho- 
diernum usque diem isto in loco pucrilibus manus 
illius litteris efformata videntur hec verba : 
Eutychius patriarcha. Quis id non admiretur ? Lusit 
quidem cum lsmaele 1saac, sed tacita fuit pa- 
triarchalis dignilas, quamvis partriarchz fiiius el 
quidem unigenitus ess^t, atque ex co tribuum 
multitudinem pronisisset Abrahamo Deus, futu- 
rumque patrem multarum gentium : visus est etiain 
aliquando Athanasius (6). magnus ille Alexandri- 


(f) Nihil dubito quin per apocopen, ex usu 
vulti, τῶν KAóva. ponatur pro τῶν Κλονάδων, 


(4) Augustopolis, urbs episcopalis in Phrygia 
salutari sub Synnada metropoli. lilius episcopus 
Joannes subscripsit concilio Ephesiuo : quod autem 
luec suo nomine presignarit patriarcham ΟΡ. 
futurum. Eutychium non observavit Zinus, quia 
non vidit Augustorum civitatem dici Constantino- 
polim. ipsam. 


(5) (rece τῶν Κλόνχ προσαγορεύεται ubi 


C 


0'. Ἐπειδὴ δὲ xal ἐν παισὶν &ixb; fv αὐτόν τινα 
διαπράξασθαι, ἄξιον ἡγοῦμαι χαὶ τὰ τηνικαῦτα αὐτοῦ 
παίγνια μὴ παραδραμεῖν ἀνεξέταστα. Ποῖα δὲ ταῦτα; 
Λέξω διὰ βραχέων * "Ev d οἴχῳ χατέμενεν αὐτός τε 
χαὶ ὁ τούτου προλεχθεὶς πάππος, μέχρι τῆς σήμερον 
τῶν Κλόνα (f) προσαγορεύεται" ταύτην δὲ τὴν ἐπ- 
ὠνυμίαν εἴληφεν ὁ αὑτὸς οἶχος, διὰ τὸ Ἀλονάδας ἐπ- 
ὠνομάζεσθαι τοὺ; ἀδελφούς. Δώδεχα γὰρ ἦσαν ἀδελφοὶ 
τοῦ πάππου xal ὑπερήλιχες ὄντες, ὅθεν xai K2o- 
νάδες fjxouov* δένδρων γὰρ μεγάλων δηλονότι χαὶ ol 
χλάδο: μεγάλοι. "Ev τούτῳ οὖν τῷ οἴκῳ ἐν μιᾷ τῶν 
ἡ μερῶν, πολλῶν παίδων συνεληλυθότων, εἰχότως τὰ 
τῆς παιδιᾶς παρ᾽ αὐτῶν ἐπετελεῖτο. Τί δὲ ἦν (9); 'Ap- 
χόντων χαὶ ἱερέων προδολαὶ, óm' ἀλλήλων xal 
ἀλλήλοις τῶν παίδων προδαλλομένων * τινὲς δὲ καὶ τὰ 
ἑαυτῶν ὀνόματα ἰδιοχείρως ἐν τῷ τοίχῳ χατέγρα- 
ψαν, μεθ᾽ ἧς ἤθελεν ἀξίας ἕκαστος. Οὗτος; μέντοι ó 
μέγας ἀνὴρ, θεόθεν ἐμπνευσθεὶς, τὸ ἑαυτοῦ γράψας 
ὄνομα, τὴν τοῦ πατριάρχον φροεχάρᾶξεν ἀξίαν" 
pégpt γὰρ τῆς σήμερον ἐν ἐχείνῳ τῷ χωρίῳ διὰ 
χειρὸς τοῖς παιδιχοῖς αὐτοῦ γράμμασιν ἐντετύπωτα:ι 
ῥήμασι τούτοις, Κὐτύχιος πατριάρχης. Τίς οὐκ ἂν 
θαυμάσειεν ἐπὶ τούτοις πᾶτιν; Ἕπαιξεν μὲν καὶ 
Ἰσαὰκ μετὰ τοῦ "agat, ἀλλὰ παρεσιωπήθη τὸ τῆς 
πατριαρίας ἀξίωμα, καὶ μὴν υἱὸς πατριάρχου καὶ 
μονογενῆς, xal ἐξ αὐτοῦ τὸ πλῖίθος τῶν φυλῶν, xai 
πατέρα πολλῶν ἐθνῶν τὸν "A6paàp. ἐπηγγείλατο 
γενέσθα: Θεός. Καὶ ᾿Αθανάσιος δὲ, ὁ μέγας τῇ; Αλε- 


(σ) Ecgraphum nostrum, ἡ δὲ ἦν, quod per in- 
terrogationen hanc corrigendum credidi, 15 δέ ἣν: 


K2óva vulgari Phrygum solccismo ponitur pro 
Κλονάδων. Zinus, ratus accus.tivum singularem 
esse a xàov, ramus, vertit, Clona, id est Ramum 
appellant : relique deinde periedi sensum con-: 
turbat ac mutilat. 

. (6) Colitur sanctus Athanasius 2 Maii, sed hunc 
ejus lusum exposuimus 26 Februarii in Vita S. 
Alexandri episcopi Alexandrini, $ 2. 


| 9783 


VITA. 


3286 


: ξαυδρέων πόλεως ἐπίσχοτος, ὁμοίαν παιδιὰν μετὰ A norum episcopus, similem lusum cum suis οὐ:- 


τῶν συνηλιχιωτῶν πεποιηχὼς φαίνεται, χαθὼς oi 
πὰ περὶ αὐτοῦ γράψαντες ἀπήγγειλαν, ἀλλ᾽ οὐδὲ ob- 
τος τοιοῦτό τι γέγραφεν ἣ εἶπεν π:ρὶ ἑαυτοῦ. Μόνος 
ὃ) ὁ μέγας Εὐτύχιος, ὁ ἐκ σπαργάνων Σαμουὴλ χαὶ 
βλέπων τὰ ἔμπροσθεν, θείῳ Πνεύματι χινηθεὶς, προ- 
εἰλένυσεν τὴν μέλλουσαν αὐτῷ δοθήσεσθαι πατριαρ- 
«ακὴν ἀξίλν τε xal χάριν παρὰ τοῦ Πατρὸς τῶν φώ- 
των « Πᾶσα γὰρ δόσις ἀγαθὴ, καὶ πᾶν δώρημα 
κἔλειον ἄνωθέν ἐστιν, » καθώς φησιν ὁ θεῖος Ἰά- 
xtobo;. 

J. Δωδεχαέτης οὖν γεγονὼς παρὰ τῷ μεγάλῳ 
κάππῳ, τοῦ καιροῦ λοιπὸν καλοῦντος; αὐτὸν ἐξελθεῖν 
«ἧς ἐνεγχαμένης, ἵνα πληρωθῇ τὰ τῷ Θεῷ npoopt- 
σϑέντα ix' αὐτῷ, ὡς μὲν ᾿Αδραὰμ οὐχἤχουσεν, ε"Ἐξελ- 
θε ix τῆς γῆς σου xal ἐχ τῆς συγγενείας σου» (οὐ γάρ 
«t πεναντίον ἔπραττον Θεῷ οἱ τούτου πατέρες, χαθὼς 
Θάῤῥα tv Χαῤῥᾶν)" ὡς δὲ Ἰαχὼδ μετ᾽ εὐλογίας ὑπὸ 
τοῦ Ἰσαὺχ χαὶ τς Ῥεδέχχας, ἐξεπέμφθη εἰς τὴν 
θχσιλίδα τῶν πόλεων, ὑπό τε τῶν ἰδίων γονέων xal 
ποῦ προλεχθέντος πάππου προφάσει μὲν παιδεύσεως 
τῆς ἔξω παιδείας, μεῖζον δὲ τοῦ ἔργου τὸ πάρεργον 
ἐμπορευσάμενος, ὡς δειχθήσεται. Ὥσπερ γὰρ ὁ Ἴα- 
χὼδ χαταλαδὼν thv Μεσοποταμίαν, τὰς τοῦ Λάδαν 
θυγατέρας, Λίαν τέ φημι χαὶ Ῥαχὴλ, ἔλαδεν ἑαυτῷ 
vuvalxag , ὅττις Λάδαν τύπον φέρει τοῦ χόσμου, 
«μοίω; δὲ καὶ al τούτου θυγατέρες τῆς ἐξ Ἷου- 
δίων xaX ἐξ ἐθνῶν Ἐχχλνσίας τύπος εἰσίν" οὕτως 
xai τὸν νέον Ἰαχὼδ xaX μέγαν πατριάρχην Εὐτύ- 


χιον ἡρμόσατο τῇ ἐξ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν Ἐχ- C 


χλησίᾳ, συστάσει μιχρὸν ὕστερον, ὁ ἐπὶ πάντων 
Θεὺς τῆς οἰχουμένης ὅλης (Δ) ποιήτας αὑτὸν ἀρχιερέα. 
Μετελθὼν δὲ πᾶσαν παίδευτιν, ὡς μίαν χαὶ μόνην, 
tv θαυμάζουσιν οἱ πολλοὶ xal τοῦ χόσμου τούτου σο- 
co, ὀλίνα τὰ ἐξ αὐτῆς el; ἀχοὴν ἐπιδειξάμενος (i), 
πάντων τῶν ὀμηλίχων ἐν ταῖς ἐπιδείξεσιν χαὶ ἐν ἄλ- 
λοις στεφάνοι: (k) ὑψηλότερος, ἐπὶ τὴν ἀληθῆ xai 
ὄντως οὖσαν φιλοσοφίαν ὅλον ἑαυτὸν μετήγαγεν, μη- 
δὲν τῆς παλαιᾶς ἐχείνης xax ἀχανθίνη:, ἕτι γε μὴν 
ἐξώδους Αἰγυπτιαχῇς ζύμης, διδαχῆς τε λέγω xai 
παιδεύσεως, ἐπισυράμενος (τοιαύτη γὰρ εἰς τὸ Θεῖον 
^ph) παρὰ τῶν ἀσόφων φιλοσόφων, ἣ μόνον ὅσον 
εἶχεν ῥοδινὸν xaX εὐχάριστον δρεψάμενος, χατὰ τὸν 
εἰπόντα ταλῶς, « Καὶ ῥόδον δρέπον, xat ἀχάνθας 
φεῦγε. » 

ια΄. Μαθὼν οὖν καὶ πεισθεὶς, ὡς ἡ τοῦδε τοῦ χό- 
ὅσμου σοφία, χατὰ τὸν θεῖον ᾿Απόστολον, οὐχ ἔστιν 
ἄνωθεν χατερχομένη, ἀλλ᾽ ἐπίγειος, ψυχιχὴ, δαι- 
μονιώδης, μὴ παρέχουσα καρπὸν πνευματιχὸν τοῖς 
ἑπερειδομένοις αὐτῇ ἡ δὲ ἄνωθεν σοφία πρῶτον 
pi» ἀγνὴ ἔστιν, ἔπειτα εἰρηνιχὴ, ἐπιειχὴς, εὐπει- 


5 Jac. 1, 17." Gen. xn, 1..." Jac. in, 15. 

(Δ) Ecce hie rursum non simpliciter τῆς oixov- 
μένης, sed οἰχουμένης ὅλης. totius universi, patriar- 
Cha appellatur Eutychius: et tamen Zinus, quem 
rursum $equifiur, noue Rome titulo duntaxat 
utitur : an in. ms. Veneto legitur τῆς νέας Ῥώμης, 
pro quibus verbislibrarius Greculus in ms. Vati- 
cano scripserat prxmnotata et Romane Sedi inja- 


taneis instituisse, quemadmodum narrant ii qui 
Vitam ejus conscripserunt : sed neque hic tale 
quid scripsit aut dixit de seipso. Solus vero Eu- 
tychius, tanquam alter Samuel, ab infantia futura 
prospiciens, divino Spiritu motus, patriarchaleni 
dignitatem sibi conferendam przsignavit, et. gra- 
tiam quam esset a Patre luminum accepturus : 
« Omne enim datum optimum et omne donum per- 
fectum desursum est, 4 quemadmodum divinus 
Jacobus loquitur *. 

10. Cum igitur duodecim jam esset annorum, 
eumque extra avi domum jàm tempus vocaret 
alio, ut implerentur in eo quz» a Domino fue- 
rant prxífinita : non audivit quemadmodum Abra. 
ham : « Exi de terra tua. et de cognatione tua *, ; 
(neque enim parentes et propinqui ejus Deo adver- 
sabantur, sicut Tharas in Haran), sed quemadmo- 
duin Jacob, ab Isaac et Rebecca benedictus, ad 
urbiuin reginam missus est a parentibus et avo, 
quem diximus, disciplinarum szcularium perci- 
piendarum causa, sed occasione tali grandius ibi - 
dem facturus opere pretium, quemadmodum ap- 
parebit. Nam ut Jacob in Mesopotamiam profectus, 
Liam et Rachelem filias Laban uxores accepit (qui 
sane Laban mundi figuram gerit, et filia ejus - 
Ecclesiam ex Judzxis gentibusque conflatam, signi- 
flcant) : sic etiam Deum novum Jacob magnumque 
patriareham Eutychium, ordinatione paalo post 
secuta, constituit nov: ltoma pontificem, jungers 
ei Ecclesiam ex utroque populo collectam. Verum 
cum disciplinas, quarum singulas et vulgus et 
sapientes admirantur, omnes ipse velut. unicam 
percurrisset; pauca ex singulis auditu percipiens ; 
et in declamationibus atque exercitationibus aliis 
wquales suos superasset ; ad eam, qu: vera et sola 
est sapientia, se totum contulit ; nihil ab insipien- 
libus illis philosophis trahens ex vetere illa et 
spinosa, JEgvptiacique fermenti graveolentiam 
spargente disciplina atque doctrina (sie enim erat 
erga res divinas affectus), sed id solum qnod in els 
bonur ac religioni consentaneum erat decerpens, 
juxta proverbium quo dicitur : « Rosam carpe, οἱ 
spinas cave. » 


11. Didiceratenimsibique persuascerat, sapientiam 
hujus mundi, ut loquitur Apostolus ", non descen- 
dere desursum, sed esse terrenam, animalem 36 
diabolicam, nec ullum spiritualem fructum se 
complectentibus afferre : eam vero, quz desursum 
est sapientiam, esse castam, pacificam, modestam, 


* 


riosa verba. 

ιἢ Ita corrigo quod in ostro ecgrapho est εἰς αὖ- 
τὴν ἐπιδειξάμενος quod videbatur bunum sensum 
non facere. 


(k) Ita rursum corrigo, pro eo quod scriptum 
erat occ avec, 


- 


2231 


S. EUTYCHII PATBRIARCILE CP. 


* 


2238 


suasibilem, plenam misericordia et fructibus bono- A 05:, μεστὴ ἐλέγυς χαὶ χαρτιῶν ἀγαθῶν, ἀπόλλυσιν δι.» 


rum operum, quibus sectatores ejus perfruuntur. 
llanc summo complexus studio hic vir Dei magnus, 
cepit consilium bonum, quod non auferetur ab 
eo, sed quo ipse servaretur : sicenim ait Sapiens: 
«Bonum consilium custodiet te, et prudentia ser- 
vabit te *. » Ipsum autem per Spiritus sancti effi- 
caciam statim exsecultus est, gratiain non differens, 
neque dicens: Cras veniam atque perficiam, sed 
cum dixisset, Volo, statim consecutus est effe- 
ctus. Erat autem admirabilis istius consilii auctor 
Deus: «quia omne datum optimum, et omne donum 
perfectum desursum est, descendeus a Patre lumi- 
uum ?. » Verum de quo illud consilium fuit? hoc 
scilicet , ut terrx terrena cuncta. relinqueret, ct 


pounivm; τοῖς χτωμένοις αὐτὴν "[ταὐτην] ἀσπασάμε- 
νος σὺν πολλῷ τῷ πόθῳ (D), καὶ περιπτνξάμενο; αὐτὴν 
ὁ μέγα; οὗτος ἀνὴρ xaX τοῦ sot ἄνθρωπος, ἐθουλεύ- 
σατο ἑαυτῷ χαλὴν βουλὴν, zt; οὐχ ἀφαιρεθήσεται ἃ π΄ 
αὑτοῦ, ἀλλὰ φυλάξει αὐτὸν, κατὰ τὸν εἰπόντα σοφόν" 
« Βουλὴ χαλὴ φυλάξει oc * ἕννοια δὲ ὁσία τηρήσει σε. » 
Καὶ τῷ νοήματι τὸ ἔργον ἐπηχολούθησεν, διὰ τῆς τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος τελειώσεως. Οὐχ ἀνεθάλετο οὖν τὴν 
χάριν, οὐχ εἶπεν, Ἐπανελθὼν αὔριον ποιήσω τὸ βουλευ- 


θέν" ἀλλ᾽ εἶπεν, Θέ)ω (m), χαὶ τὸ ἔργον συνέδραμεν,᾿ 


ἐπειδὴ χαὶ Θεὸς ἣν ὁ θαυμαστὸς σὐμθου)ος" «Πᾶσα γὰρ 
δόσις ἀγαθὴ xa πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἔστι xa- 
ταθαῖνον ἀπὸ τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων.» Τίς δὲ χαὶ ποία 
ἡ βουλὴ ; Τὸ, χαταλεῖψα! τῇ γῇ τὰ γήϊνα, καὶ πᾶν 


omnem ZEgyptiacam affectionem sub sabulo sepe- B Αἰγυπτιαχὸν θέλημα θάψαι ὑπὸὺ τὴν ἄμμον, προτ- 


' liens ad montem virlutum, id est ad chorum an- 
gelicum monachorum contenderet , quemadmo- 
dum mox latius explicabimus. 


δραμεῖν τε τῷ ὄρει τῶν ἀρετῶν, λόγω δὴ τῷ τῶν 
μοναχῶν ἀγγελιχῷ χορῷ, περὶ οὗ μικρὸν ὕστερον 
λέξομεν. 


CAPUT II. 


Graduum cceclesiasticorum suscepiio : vita monastica. 


12. Postquam monastici habitus suscipiendi 
propositum sic, ut diximus, constituisset ; ac su- 
pra petram qu: Christus est aedificatus, firmum ac 
stabile videretur habere fundameutum ; Deo sic 
agente, oblata est occasio quadam, qua consi- 
lium istud paulisper impediret. Nam sicut iter 
agentes, ipsoque in itinere mutuo colloquentes, 
si repentino aliquo percellautur tonitru, per mo- 
dicum tempus intermittunt et. iter et sermonem ; 
jllo autem cessante, utrumque resumunt: sicomni- 
no contigit huic admirabili viro. Dum enim solitariz 
vite ineunda quam maxime versal cogitationes, 
oblata est pontificalis dignitas Amaszorum (7),epi- 
scopo aliisque nonnullis summo studio contenden- 
tibus, ut Lazichenorum (8) susciperet episcopatum. 
Horum voluntate precibusque coactus, cum ita 
Deum velle existimaret, cessit nccessilati, seque 
velut. agnum innocentem tradidit Metropolit:e 
Amaseno, tunc in urbe Regia commoranti. 

16. Et primum quidem suscepit spiritalem gra- 
tian lectoris, quam per se Dominus ipse initiavit, 
quando accepto libro legit, et complicatum mini- 
stro. reddidit. Notandum vero est quod capillos 
suos primuni deposuit, non in obscuro aliquo Joco ; 
sed in zede sacra, eaque, ob causam plenam reve- 


? Prov. vt, 11. ?Jac. 1, 17. 


(1) Vtem hanc vocem substitui, loco πλήθει, quie 
(m) Scriptum erat θελήσω, volam. 


(7) Est ÀAmasea. metropolis Helenoponti, etiam- 
num celebris, de qva plenior agendi occasio 926 
Aprilis ad Vitam S. Basilci , ibidem | episcopi et 
imartyris. Nonnulla etiam de ea diximus ὅ Martii, 
ad Vitam SS. Eutropii, Cleonici ct Basilisci mar- 
ivrum. 

(8) Vix alibi nota. est urps hzc Lazichenorum, 
infra n. 16. Lazichorum ac deinde Lazichi episco- 
patus : suspicor eamdem esse quie in autiquis 


ιβ΄. Ὡς; οὖν ταῦτα ἣν αὐτῷ μεμελετημένα, καὶ ἐπὶ 
τῆς πέτρας, ἥτις ἐστὶν ὁ Χριοτὸς, ᾧχοδομήθη χα- 
λῶς, καὶ ἔμεινεν ἄσειστος χαὶ ἀῤῥαγὴς ὁ θεμέλιος 
οὗτος γίνεταί τις ἐχ Θεοῦ πρόφασις, χωλύουσα 
πρὸς μιχρὸν τὴν ἐγχείρησιν, χαθάπερ ἐπὶ τῶν ὁδευόν - 
toy xai πρὸς ἀλλήλους διαλεγομένων ἐξαίφνης 
βροντὴ γενομένη, ἵστησι τοῦ πρόσω xai τῆς διαλέ- 
ξεως τοὺς ὀὁδεύοντας, πραῦνθείσης δὲ ταύτης πάλιν 
ἔχονται" τὸν αὐτὸν τουτονὶ τρόπον χαὶ ὁ θεσπέσιος 
ἀνὴρ ὑπέμεινεν " ἐν (p γὰρ τὰ τοῦ μονήρους ioo 
διελογίζετο, προετυπώθη αὐτῷ τὸ τῇ; ἀρχιερωσύνης 
ἀξίωμα, Καὶ δὴ γίνεταί τι; αὑτῷ περίστασις ἀπό 1s 
τοῦ τηνιχαῦτα ὁσιωτάτου ἐπισχόπον τῆς ᾿Αμασέων 
μητροπόλεω;, ἀπό vs ἄλλων τινῶν, ἐπὶ τὸ γενέσθαι 
αὐτὸν ἐπίσχοπον tn; τῶν Λαζιχηνῶν πόλεω;- 
Εἴξας οὖν zal: ἐπενεχϑείσαις αὑτῷ ἀνάγχαις, χοὶ 
λογισάμενος θείαν ταύτην εἶναι βουλὴν, δίδωσιν 
ἑαυτὸν ὡς ἀρνίον ἄγαχον τῷ τῆς; ᾿λψαϑέων ἀρχιερεῖ, 
τηνιχαῦτα διάγοντι ἐν αὐτῇ τῇ βαϑιλευσύσῃ πόλει. 

ιγ΄. Καὶ πρῶτον μὲν ἀξιοῦται τῆς τοῦ ἀναγνώ- 
στου πνευματιχῆς χάριτος, fjv xat ὁ Κύριος ἡμῶν 


Ὁ χαὶ Θεὸς ἡγίασεν " λαδὼν γὰρ τὸ βιδλίον, ἀνέγνω, 


xai πτύξας ἀπέδωχεν τῷ ὑπηρέτῃ. "Agtov δὲ xoi 
τοῦτο ἐπισημήνασθαι, πῶς οὐχ ἁπλῶ;,ἣ ὡς ἔτυχεν, 
ἢ ἐν ἀσήμῳ τόπῳ τὴν πρώτην ἀπέθετο τρίχα " ἀλλ᾽ 


signifieat multitudinem. 


Notitiis episcopatuum, post Geographiam sacram 
Caroli ἃ S. Paulo editis, vocatur Zalichus et Z4li- 
chin (per metathesim scilicet zvi posterioris) 
sive Leontopo!'is, una ex quatuor episcopatibus 
Amaseno metropolit:e subjectis. Est quidem et 
Lazicha provincia, antiquis dicta Colchis,-ad eum- 
dem Euxinum Pontum, sed longius dissita, et que 
proprium habebat Metropolitem, Phasidis dictum: 
ut de ca h:c cogitare non. liceat. 


Pd 


233) 


ViT.V 


9290 


ἐν οἴχῳ ἁγίῳ χαὶ μετά τινος z prev, xax σεραταίας À rentix ac religionis, delecta. Audiamus igitur qvis 


προφάπεως, Τίς οὖν αὕτη, καὶ τίς ὁ τόπο; ὁ ἅγιος ; 
&xov[c]:* Πάντες ἴσμεν τὸν οἶχον τῆς ἁγίας xoi ἐνδό- 
ἔου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχου καὶ ἀεὶ Παρθένου 
Mapía;, τὸν ἐν τοῖς Οὐδριχίου ἐν τῷ Στρατηγίῳ. Ἐν 
«οὕτω σχολάζων ἐχ μιχρᾶ: ἡλιχίας ὁ μέγας οὗτος 
ἀνὴρ, ἐν αὐτῷ καὶ τὰς εὐχὰς νυχτὸς xai ἡμέρας 
gh, Θεὸν ἀναπέμπων οὐ διελίμπανεν, ἀξιούμενος 
χαὶ τῆς μεταλήψεως τοῦ ἁγίου σώματος χαὶ τοῦ τι- 
μίου αἵματος Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν. Elxózo; οὖν 
ἐπιθυμίαν ἔσχεν, χαιροῦ χαλέσαντος, Ev αὑτῷ xal 
«τὰς πνευματιχὰς τῆς ἱερωσύνης λαθεῖν χάριτας. 
γρντως ἄλλη Σιὼν ἐδείχθτς ἁγία τῆς μητρὸς τοῦ 
Χριστοῦ Ἐχχλησία, ὅτι x2 ἐν σοὶ χατεπέμφθη τὸ 
ἅγιον Πνεῦμα ἐπὶ τὸν θεῖον χαὶ ἀποστολιχὸν ἄνδρα" 


xal σὺ δὲ, ἄνθρωπε τοῦ Gzo0, ἐπιθυμίᾳ ἐπεθύμη- D 


σας ἣν ἐπίθησα: χάριν, ἧς ἐραστὴ: τοῦ χάλλους ix 
πολλῶν τῶν χρόνων ἐγένου, f» iv αὑτῷ τῷ ἁγιά- 
δ'ιατι λαθεῖν ἐζήτεις. 
ιδ΄, Τί οὖν γένεται ; Παρῆν ἕτοιμος ὁ ἀποθρίξαι 
ἐπιτετοαῦ μένος; τὴν τιίαν ἐχείνου χεφαλήν * ἐξήτουν 
ἰδιάζοντα τόπον " εὑρίσχεται ὁ ἄξιος τῷ ἀξίῳ. 
Τίς δὲ οὗτος ; Τὸ ἅγιον βαπτιστήριον * εἰτφέρεται 
εἰς αὐτὸ, καὶ μὴ εὑρόντες ἐφ᾽ ᾧ καθεσθῆναι ἐχρῆν, 
προμηθείᾳ τοῦ χρείττονος, εὑρέθη εἰς τὸ χρη πίδω- 
μα (π) τῆς σεπτῆς ἐφεζόμενος χολυμθήθρας καὶ 
ἀδουλήτως αὑτοῦ τε xal τοῦ χείουτο;, θείᾳ δὲ 
ὅμως βουλῇ, αἱ τρίχες πᾶσσι εἰς τὴν χολυμδέθραν 
ἐχπεπτώχασιν. θαύματος ἄξια τὰ συμθάντα τῷ με- 
γᾶμμ ἀνδρί. Ἢ γὰρ ἤδη αὐτὸν ἀναγεννή τασα τιμία 
χολυμδήθρα, χεῖρα ἀπλώσασα τρόπον τινὰ, πάλιν 
μῆττρ γέγονεν δεξαμένη τὰς τρίχας αὐτοῦ. Καὶ 
προτύπωσις, ὡς οἶμα!,, τοῦτο γέγονεν τοῦ μέλλοντο; 
ἀναγενυᾶσθαι δι᾿ αὐτοῦ τε xal τῇς ἁγίας σεπτῆς xo- 
λυμδέθρας, tv ταύτῃ βασιλευούσῃ πόλει, ἀναριθμέτου 
λαοῦ * οὐ γὰρ δύνατχί τις ἄττοα, f| ψάμμον θαλάσ- 
σηξν ἢ χεραλῆῇς; τρίχας, ἀριθμῷ καθυποδάλ- 
λειν" οὕτως οὐδὲ τοὺς τεχθέντας δι᾽ ὕδατος xal Πυεύ- 
ματος xol προσαχθέντα: τῷ Θεῷ, βασίλειον ἱερά- 
τευμα, ἔθνος ἅνιον, διὰ τοῦ ὁσίου ἀνδρὸς, ἰτχύσειεν 
ἄν τις ἀνθρώπων ἐξαριθμήσασθαι. Οὐδὲ τὸ ἕτε- 
θοὴν (o), ὅπερ ἐπεσημήνατο, φημὶ δὲ τὴν εἰς τὴν 
ἀγίαν χηλυμθήθραν τῶν τριχῶν ἔμπτωσιν, ἄξιον 
παραδραμεῖν ἀνεξέταστον * πᾶσι γὰρ τοῖς συμθεδη- 
χόσι αὐτῷ μετὰ ἀχριδείας ἐπέσχηπτεν ὡς ix Θεοῦ 
1ὰ συμδαίυοντα δεχόμενος, xat παρεφύλαττεν μετὰ 
πολλῆς ἐπιμελείας, Ὧ; οὖν ἐν τούτοις ταῦτα ἦν, 
ὥρισεν παρ᾽ ἑχυτῷ ἐξ ἐχείνης τῆς ὥρα: μηκέτι 
λούσασθαι αὐτὸν, ἢ βρέξαι τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ ὕδατι 
"χοινῷ * ὄνπερ ὄριν δεξάμενο: ἐφύλαττεν, χαὶ φυλά- 
!* Psal. 1xxv, 19. 


(7) Κρηπίδωμα, fundamentum a χρηπιδόω, fundo. 


locus ille fuerit. Notum est omnibus gloriose Do- 
minz nostre Dei genitricis semperque virginis 
Mariz templum, Urbicii (9) dietum et in Strategio 
situm. In loc a prima ztate magnus hic vir dic 
noctuque divinis vacabat precationibus, in codem- 
que sancli corporis ac pretiosi sanguinis Christi 
Dei nostri cominunione primum dignatus. fuit: 
quapropter etiam congruum duxit et in eodem, 
cum id jam tempus requireret, spiritales clericatus 
acciperet gratias. Vere altera Sion declarata es, 
sancta Christi matris Ecclesia : quoniam in te mis- 
sus est Spiritus sanctus super divinum hunc et 
apostolicum virum : et tu, vir Dei, haud vano dc- 
siderio desiderasti gratiam quam adamabas, cujus 
pulchritudinem jam diu concupieras, quamque in 
ipso sanctuario accipere expetebas. 


44. Quid igitur actum est ? Paratus erat qui pre- 
tiosum illius caput tonderet : quzrcbatur secretus 
a turba locus, et. dignus digno repertus est, Ec- 
quis autem? Sanctum baptisterium : illuc concesse- 
runt. Cumque non invenirent ubi considerent, Dei 
providentia factum est ut in almi lavacri basi consi- 
deret Eutych:us: et contra ipsius atque tondentis 
voluntatem, divino tamen consilio, accidit, ut in 
sacrum fontem omnes ejus capilli deciderint. Ad- 
miratione tunt digna profecto omnia qua magno 
huic viro contigerunt. Qui enim ipsum tanquam 
mater regeneraverat fons sacer ; veluti manum ex- 
plicans rursum ejus mater effecta 685, dum ipsius 
quoque capillos excepit. Quod autem factum est, 
mea quidem sententia, significabat innumeram 
hominum multitudinem per ipsum in s2cro bujus 
augusta civitatis fonte regenerandam. Nam sícut 
nemo potest coeli stellas aut arenam maris, aut 
capillos capitis dinumerare, ita nemo poterit nu- 
mero comprehendere regale sacerdotium ac gen. 
tem sanctam, quam per aquam οἱ Spiritum rege- 
neratam vir sanctus obtulit Deo. Neque vero alte- 
rum quod indicavi, capillorum, inquam, in sacrum 
fontem illapsus, silentio przitereundum est: ipse 
enim cuncta sibi obvenientia suscipiebat tanquam 


D ordinata a Deo, et observabat diligenter. Cum igi- 


tur in iis etiam ista essent, decrevit nunquam se 
abluere nec aqua communi irrigare caput quod:et. 
reipsa prestitit, usque ad vitze finem illotus per- 
severaus; in eoque observans mandatum divinum. 
« Vovete et reddite Domino Deo vestro !*; » el: 


(o) Alterum dicitur, cum respectu ad sessionem super basi foutis. 


. (9) Georgius Codinus De originibus CP. videtur 
isla de hoc templo habere. « Templum Sanct 
Deipar.e, cognomina*um Urbicii, :edificavit alius 
quidam Urb'cius ἐν magister. militum Orientis, 
centuin et. octoginta. annis post. conditam Con- 
stanuinopolim. » Ergo circa annum 510, temporc 
Anastasii irrperatoris. Grace ἐν τοῖς Οὐρδιχίου, 


Zinus verterat in. Urbicii regione in imperatoris 
campo. Sed :des, non regionem, Urbicii dictas 
arbitramur, ut cutn dicitur ἐν ταῖς "Pougtavate ; et 
las ades feisse iu Strategio, id est foro Przto- 
riano, quod Petrus Gillius in. topographia CP. 
atiribuit 9 Regioni. 


2231 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP 


2232 


« Bonum est viro, cum portaveril jugum ab ado- A ξας ἐπλήρωσεν, μείνας ἐν ἀλουσίᾳ μέχρι βίου ζωῆς 


Ἰςβρθιιίᾷ sua ''.) 
« Εὔξασθε, xal ἀπόδοτε Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν" 
αὐτοῦ." 

45. Et bzec quidem circa primos ordines per- 
acta sunt: quid autem postea? Cum diaconi jugum 
paulo post subiisset, alter apparuit Stepbanus, 
potens verbo et opere, vitaque et moribus multos 
docens ac instruens quomodo oporteat perficere 
divinum ministerium et conversari in domo lio- 
mini, quz esl ecclesia Dei viventis. Ip. hoc diaco- 
natus gradu ex prascripto divinorum canonu:n 
mansit aliquantulo tempore : deinde, ut de pluri- 
bus mereretur bene, provectus est ad cathedram 
presbyterorum. Considerate autem quo modo, 
ordine et ratione illi cuncta cesserint. Nihil citra 
a'tatem, perfecta oinnia, omnia plena fuerunt divi- 
na gratia. Ordinis autem ratio cum in rebus uni- 
versis, tum in gradibus religionis optima est. Cum 
triginta esset annorum (10), presbyter creatus est; 
etiam quoad zetatem corporis, mensuram perfectam 
attingens. Hanc zetatem Christus super omnia Deus 
videtur  honorasse, qui cum iriginta esset anno- 
rum baptizatus est, per conjunctionem personae 
me et mea omnia sumens, ut ego qua illius sunt 
acciperem. Cum igitur in presbyterorum sede con- 
sideret, eumque, ut David canit, exaltarent inec- 
clesia populorum, et in cathedra seniorum lauda- 
rent !*; gradum etiam illum suo decoravit exem- 


plo: nee enim simul satus atque editus fuit, quem- C 


admoduin de gigantibus fingunt fabulz; aut ut re- 
pentini quidam, tanquam die uno formati ex Into, 
populorum praesides ; non, inquam, repente ad eum 
gradum venit, quia ipse nonerat qui gradum pro- 
sequeretur, sed gradus illum secutus est, sicut ait 
Scriptura : « Misericordia tua, Domine, subseque- 
tur ipe !?. ; 

16. Sic ergo ex diviba lege perfectis omnibus, 
eum jam sacerdotali ordine ac statu esset honora- 
tus, et in spem venisset Lazichena sedis, prohibi- 
tus est ad eam procurationem accedere : consilium 
enim mutavit Deus, qui meliora semper ac prz- 
stantjora servis suis procurat. « Neque enim eo- 
gitationes mez cogitationes vestra, » inquit Dominus 
per prophetam 5; homoquippe in faciem respicit, 
Deus autem intuetur cor. Postquam igitur dissipa- 
tum est. illud studium et Lazichenz urbis episco- 
patus devenit ad alium; recurrit iterum optimus 
hic ad primum quod ab initio adamaverat, con- 
silium : negotiatur incorruptas divitias, οἱ pruden- 
tem patrem familias imitatur, qui proferens de 
thesauris suis nova et vetera, pretiosam emit mar- 
garitlam et superlucratus est. Sic enim etiam vir 
admirabilis blandas vitz voluptates sensuique blan- 
dientes pulcbre cominutavit, dans temporalia ut 
accjperet zlerna. Apostolorum quoque exemplo, 


! Thren. i1, 97. 3, Psal. cvi. 23. 
(10) Circa annum Christi 542. 


» xai, « 


? Psal], xxii, 6. 


αὐτοῦ, τηρήσας τὴν λέγουσαν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, 
᾿λγαθὸν ἀνδρὶ ὅταν ἄρῃ ζυγὸν Ex νεότητο; 


ιε΄. Καὶ τὰ μὲν περὶ τοῦ πρώτου βαθμοῦ τοιαῦτα. 
Τί δὲ λοιπόν ; Μετ᾿ ὀλίγον xaX Στέφανος ἄλλος ἀναδεί- 
χκνυται. Ὑπεισελθὼν τῷ τῆς διαχονίας ζυγῷ, δυνατὲς 
ἐν ἔργῳ χαὶ λόγῳ, πολλοὺς ῥυθμέσαι τῷ ἕαυτοῦ ple 
t. xal τρόπῳ, διδάξαι τε πῶς δεῖ τὴν θείαν λειτουρ- 
γίαν ἐχτελεῖν, χαὶ ἐν οἴχῳ Θευῦ ἀναστρέφεσθαι, ἥτις 
ἐστὶν ἐχκλτσία τοῦ Θεοῦ ζῶντος. Ἐνδιατρίψας οὖν 
χρόνον μιχρὸν &v τῷ βαθμῷ τῆς διαχονίας χατὰ τοὺς 
θείου; κανόνας, ἵνα εὐεργετῆσῃ πλείονας, ἀνάγεται 
χαὶ εἰς τὴν τῶν πρεσδυτέρων καθέδραν, ἀπολαύεε 
καὶ τῆς τιμῆς. Καὶ σχοπεῖτε, πῶς πάντα εἱρμῷ καὶ 
τάξει προδαίνει τὰ πυευματιχὰ χαρίσματα ἐπ' αὐτῷ, 
οὐ παρὰ χαιρὺν ἡλιχία:, οὐχ ἐλλειπές τι ἔχων, πάντα 
πεπληρωμένα θείας χάριτος. Λογιζόμεθα οὖν ὅτε 
τάξις τίς ἐστιν ἀρίστη χαὶ ἀχολουθία, εἴπερ ἐν ἄλλῳ 
τινὶ, xai μᾶλλον ἐν τοῖς τῆς θεοσεδείας βαθμοῖς. 
Τριαχονταέτης γὰρ ὧν, χειροτυνεῖται πρεφθύτερος, 
εἰς μέτρον τέλειον φθάσας, καὶ χατὰ τὴν σωματιχὰν 
ἡλικίαν. Ταύτην φαίνεται τιμήσας τὴν ἡλικίαν Χρι- 
στὸς ὁ ἐπὶ πάντων Θεὺς, βαπτισθεὶς τριαχονταέτῃης, 
ὅλον ἐμὲ φέρων μετὰ τῶν ἐμῶν, ἵνα ἐγὼ μεταλάδω 
τῶν ἐκείνου διὰ τὴν χαθ᾽ ὑπόστασιν ἕνωσιν. Ὧ; οὖν 
ἀνέθη, καὶ εἰς τὴν τῶν πρεσδυτέρων καθέδραν, κατὰ 
τὸ Δαυϊτιχὸν λόγιον" « Ὑψωσάτωσαν αὐτὸν ἐν ἐχχλη- 
σίᾳ λαῶν, xat ἐν καθέδρᾳ πρεσθυτέρων αἰνεσάτωσαν 
αὐτόν" » φαιδρύνει χαὶ τοῦτον τῷ ἑαυτοῦ ὑποδείγματι, 
οὐχ ὁμοῦ ασπαρεὶς xal ἀναδοθεὶς, ὡς ὁ μῦθος ποιεῖ 
«oue γίγαντας, ἣ ὥσπερ οἱ αὐθημερινοὶ πλαττόμενοι 
πέλινοι τοῦ λαοῦ προστάται, οὐ σχεδιάσας οὐδὲ 
διώξας τὸν βαθμὸν, ἀλλ᾽ ὑπ’ αὐτοῦ διωχθεὶς, κατὰ 
τὸ, « Ἔλεός σου, Κύριε, χαταδιώξει με.» 


ἰς΄. Πάντα οὖν χατὰ τὸν θεῖον ὄρον xal νόμον τε- 
λέσας, xai ἀξιωθεὶς τῆς ἱερατιχῆς τάξεώς τε. xal 
στάσεως, ἤδη καὶ ἐν ἐλπίδι γεγονὼς ῆξ“Δαζίχων 
προεδρίας, εἴργεται τῆς τοιαύτης φροντίδος ytta.- 
σχευάζει γὰρ τὴν βουλὴν ὁ ἀεὶ τὰ χρείττονα χαὶ ὑζη- 
λότερα βουλευόμενος ὑπὲρ τῶν ἑαυτοῦ θεραπόντων 
Θεός. «Οὐ γὰρ ὡς αἱ βουλαὶ ὑμῶν ἡ βουλὴ μον, » διὰ 


Ὁ τοῦ προφήτου λέγει Κύριος, ὅτι ἄνθρωπος ὁρᾷ εἰς πρόσ- 


toov, θεὸς δὲ εἰς χαρδίαν. Ἐπεὶ οὖν διεσχευάσθῃη 
τὸ σπούδασμα χαὶ εἰς ἕτερον μετῆλθεν ἡ τοῦ Λατέχονυ 
ἐπισχοπὴ, ἀνατρέχει πάλιν ὁ πανάριστος οὗτος εἰς 
ἣν ἐξ ἀρχῆς ἐπόθει βουλήν τε καὶ πρᾶξιν, πραγμα- 
τεύεται χαλῶς τὸν ἄσυλον πλοῦτον, μιμεῖται τὸν ἔμ- 
πειρον οἰχοδεσπότην, ὅστις ἐχδαλὼν ix τῶν αὑτοῦ 
θησαυρῶν πάντα παλαιά τε xal νέα, και ἀποδόμενο: 
μαργαρίτην, ὑπερεπλούτησεν " οὕτω θαυμάσιος, τὰ 
τοῦ βίου τερπνὰ χαὶ τὴν αἴσθησιν ὑποσαίνοντα χαλῶς 
ἀντηλλάξατο, δοὺς τὰ πρόσχαιρα xai λαδὼν τὰ αἱώ- 
νια, διὰ τὸ ὑπερδάλλον μέγεθος τῆς γνώαεω; τοῦ 


!* Isa. Lv, 8. 


2293 


VITA. 


2394 


Θεοῦ. Miuslzaxt τοὺς ἁγίου: ἀποστόλους, οἴτινες Α qui relictis omnibus secuti sunt Christum, propter 


ἀφέντες ἅπαντα, ἢχολούθησαν τῷ Χριστῷ " δίδωσιν 
ἑχυτὸν ὅλον ἐπὶ τὸν μονήρη Blov* ἀμφιέννυται τὴν 
μοναχιχὴν ἐσθῆτα, λόγῳ τε καὶ ἔργῳ καὶ σχήματι τὴν 
φιλοσοφίαν ταύτην κτηνάμενος ἔτι Ex χοιλίας μητρὸς 
αὐτοῦ * μιμεῖται μικροῦ δεῖν Ἠλίαν τὸν Θεσθίτην, 
xai Ἰωάννην τὸν Βαπτιστὴν, ot τὴν ὁδὸν τῆς ἀσχή- 
σεως ὑποδειχνύντες τοῖς βουλομένοις ταύτην ἀσπά- 
σασθαι, πρῶτοι τὴν ἔρημον ᾧχησαν. Ὁ δὲ μέγας 
Εὐτύχιος, οὐ τὴν ἔρημον, οὐ τὸν Κάρμηλον ᾧχησεν" 
ἀλλὰ τὴν τῶν 'Apastoy χαταλαμθάνει μητρόπολιν, 
ixeise πληρυσὼν αὑτοῦ τὴν ἐπιθυμίαν. Διάχειται 
τὰρ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει μοναστήριον εὐαγὲς, πάλαι 
συστὰν ὑπὸ τῶν ἁγιωτάτων ἐπισχόπων Μελετίου χαὶ 
Οὐρανίου χαὶ Σελεύχου, μεγάλων χαὶ θεοφόρων ἀν- 


excellentem cognitionis magnitudinem, solitarim 
vite totum se tradidit οἱ monachi vestem induit. 
Amplectens autem re atque habitu ac sermone 
philosophiam illam, quam ex utero matris ad- 
amaverat, imitatusest Eliam Thesbitem atque Joan- ἡ 
nem Baptistam, qui exercitationis viam imitati 
volentibus ostendentes, solitudinem primi colue- 
runt. Quanquam magnus Eutychius non desertum, 
non Carmelum habitavit; sed Amasicorum metrc- 
polim elegit, ubi desiderio suo faceret satis. In hac 
enim civitate sanctum est menasterium, quod san- 
cüissimi quondam episcopi Meletius, Uranius (14) 
et Seleucus zdificandum curarunt : quorum quidem 
Meletius et Selencus, cum sanctissimam Amasseo- 


δρῶν᾽ xal ol μὲν δύο, Μελέτιος, φημὶ, xat Σέλευχος, B rum rexissent Ecclesiam, in ea sancte dorinierunt, 


τὴν ᾿Αμασέων ποιμάναντες ἁγιωτάτην Ἐχχλητσίαν, 
ἐν αὐτῇ ὁσίως χεχοίμηνται, χαὶ τὰς θαυματουργίας 
τῶν ἰάσεων ἐπιτελοῦσιν ἐχεῖσε μέχρι τῆς σήμερον. 
tQ. Φέρεται δὲ xal θαῦμα παράδοξον τοῦ μεγάλου 
Σελεύχου, ὅπερ ἔτι ὄντος ἐν σαρχ' εἰργάσατο bv αὐτοῦ 
ὁ Θεός. Λιμοὺ γὰρ βαρυτάτου καταλαδόντος τηνιχαῦ- 
τα τὴν χώραν, χίνδυνος ἣν οὐ μιχρός" χαὶ δὴ τοῦ 
σίτου παντελῶς ἐχφορτθέντο; ix. τοῦ ὁρείου, ὅπερ 
épstov xaX μέχρι τῆς σήμερον" μὴ φέρων (p) δὲ τὴν 
αἰτούντων ἐξ ἐνδείας ἐπίτασιν ὁ τηνιχάδε ὀρειάριος, 
ἀπελθὼν πρὸς τὸν ὅσιον Σέλευχον, τὰς χλεῖς αὐτῷ 
προσέῤῥιψεν τοῦ Ópslou, λέγων, ὅτι Ἐν τῷ Ópelt 
σΐτος οὐχ ἔστιν, xal τὴν ὄχλησιν οὐ φέρω τοῦ λαοῦ. 
Λαδὼν οὖν τὰς χλεῖς ὁ ἅγιος, ἔθηχεν αὐτὰς ἐν τῇ 
ἑαυτοῦ στρωμνῇ,, xax δι᾽ ὅλης τῆ; νυκτὸς ἀπαύστω; 
πλρεχάλει τὸν Θεὸν, συνήθως δεῖξαι τὰ θαυμάσια 
αὐτοῦ, ὅπως θρέψῃ τὸν λαὸν αὐτοῦ. Πρωΐας δὲ γενο- 
μένης, χατὰ τὸ σύνηθες εἰσελθόντων πρὸς τὸν ὅσιον 
τῶν εὐλαδεστάτων χληριχῶν, λέγει τῷ ὁρειαρίῳ, 
Λάδε τὰς χλεῖς͵ ἀδελφὲ, xal ἄπελθε, ποίησον τὴν 
χρείαν τῶν δεομένων. Ὁ δὲ πάλιν μεθ᾽ ὄρχων διισχυ- 
ρίζετο μὴ ἔχειν τὸ σύνολον τὸ ὁρεῖον σῖτον. Ἐπι- 
μένοντο; δὲ αὐτοῦ τῇ ἀπιστίᾳ, λέγει τοῖς χληρι- 
xolg ὁ μέγας, « Εὐλογητὸς Κύριος, ἀπέλθετε μετ᾽ 
αὐτοῦ, γνῶτε εἰ ἀληθεύει. » Τῶν δὲ λαδόντων τοῦ 
ἁγίου τὴν εὐχὴν, χαὶ ἀπελθόντων, xal βουληθέντων 
ἀνοῖξαι τὴν θύραν, μόλις ἠδυνήθησαν ἐντὸς αὐτῆς 
γενέσθαι, Ex τῆς πληγύος τοῦ σίτου. Φέρεται δὲ xal 


et in hodiernum usque dicm miracula et curatio- 
nes operaniur : quin et de magno Seleuco narratur 
signum, quod per eum adhuc viventem fecit Deus. 

47. Fames aliquando gravissima occupaverat re- 
gionem, nee mediocre periculum imminebat. Cum 
enim ex horreo, quod adhuc superest, totum fru- 
mentum esset exportatum, custos, flagitentium 
importuuitatem non ferens, accessit ad sanctum 
Seleucum, et horrei claves reddidit : Non est, 
inquiens, frumentum in horreo, et efflagitantis 
populi multitudinem nequeo sustinere. Accepit 
claves vir sanctus easque in lectulo suo posvit, 
non desistens Deum per totam noclem orare, ut 
ex more ostenderet admirabilem potentiam suam, 
quo populum posset alere ac sustentare. Postridie 
mane conveniunt de more ad sanctum episcopum 
religiosissimi clerici : tum ad custodem borrei 
Seleucus : Accipe, inquit, claves, frater, et subvenit 
pauperum necessitati. At ille rursus jurejurando 
affirmavit, in horreo nihil esse frumenti. Eum 
ergo in sua infidelitate persistere videns vir ma- 
gnus, eonversus ad clericos : Benedietus, inquit, 
Dominus : abite cum illo, et cognoscite utrum vera 
dicat nec ne. Cum autem abiissent, et vellent ape- 
rire ostium, vix potuerunt introire pre frumenti 
multitudine. Descriptio autem exportati frumenti 
usque ad hunc diem circumfertur his verbis : « Et 
ex oratione sancti Seleuci decem myriades. » Atque 


χαταγραφὴ τῆς ἐξόδου τοῦ σίτου μέχρι τῆς σήμερον ἢ hiec de beato Seleuco. Sepulcrum vero Uranii, ejus 


οὕτως" « Καὶ ἀπὸ τῆς προσευχῆς τοῦ ἀγίου Σελεύχου 
μυριάδες δέχα » Τὰ μὲν δὴ περὶ τοῦ μεγάλου Σελεύ- 
xou τοιαῦτα, Οὐὑρανίου δὲ τὸν ἐν Ἰδώροι; θρόνον 
διαχοσμήσαντος, χαχεῖσε τελειιυθέντος, μέχρι τῆς 
δεῦρο ἰάτεις ὁ τάφος αὐτοῦ ἐπιτελεῖ, Καὶ τοῦτο 
δηλοῦται ἐχ τῶν ἐχάστης ἡμέρας ἀναχειμένων ἀσθε- 


qui lbororum (12) cathedram éxornavit. ibique 
conditus. est, usque in prassens operatur sanilates: 
el hoc manifestatur per infirmos, qui diebus sin- 
gulis in ea zde in qua requiescit sanctus, decum- 
bunt : quorum singuli non pro sua quique dignitate, 
sed prout advenire contigerit, ingrediuntur, acce- 


(p) Perturbatus ecgraphi sensus sic erat: μὴ φέρων ἐχ τούτων. 


(14) Nomina horum episcoporum necdum repe- 
rimus in ullis Fastis sacris. 

(12) Iberorum legit Zinus: et sic in subscriptio- 
nibus coucilii Constantiuopolitani 1, solus cx He- 
lenepolitana. provincia legitur subscripsisse Pan- 
»ophius sive Pantophilus : in antiquis Notitiis 
pr.laudatis. Ἰδιρῶν, "I60pz, Ἰδόρνων legitur. 


Iboriam urbem vocant geographi recentiores sub 
Metropoli Amasena. Non igitur hic cogitandum de 
lberia, nunc Georgia dicia, Persidique vicina : 
et qui infra, n. 61, majori ex parte Iberes, "I6poc, 
Amassam confugisse dicuntur, ex hac urbe vene- 
runt. 


9235 


S. EUTYCHII PATRIARCHLE CP. 


9265 


düntque ad sepulturam sancti et a morbis liberati, A νῶν, ἐν ᾧ οἴκῳ xexoíumtat ὁ ὅσιος, οὐ xav! ἀξίαν, 


eurrunt sani, glorificantes Doininur. 


18. Monasticum igitur habitum magnus Euty- 
chius induit in hoc magno monasterio, quod ipse 
postea tum zedificiis, tum cultu divino, tun pro- 
ventuum ad hac necessariorum incrementis am- 
plificavit. Cumque succinctos haberet lumbos in 
veritate, et sancti Spirilus armaturam suscepisset, 
provinciam admisit totius monachalis ordinis ine1 
metropoli gubernandi, ex eoque munere catholicus 
seu generalis appellabatur. Hac autem dignitate 
nibil elatus, non cogitavit magna in corde suo 
aut oculos sustulit in sublime; sed omnem ca- 
.ducx ac miserz hujus vitze splendorem ut inauem 
aspernabatur : quippe qui non ignoraret hominis 
gloriam esse sicut florem feni : ideoque licet 
maximus esset ac primus omnium, ita se gerc- 
hat ac si fuisset unus e multis : sic enim Dominus 
precipit : « Qui vult inter vos primus esse, sit 
omnium ultimas et minister !* ; » quia plane mc- 
moriter retinebat hane Sapientis sententiam : 
« Rectorem te posuerunt ? noli extolli : esto in 
illis quasi unus ex ipsis **. » Porro cum temporis 
non exigui, decem vide'icet annorum spatio, de- 
gens eodem monasterio eique. prossidens, fecissel 
omnia et docuisset, multosque suis cohortationi- 
bus οἱ doctrina lucratus esset Deo, observans il- 
lud evaugelicum : « Qui fecerit et docuerit, hic 
magnus vocabitur in regno coelorum "! ; » et illud: 
« Melius est nomen bonum quam divitize mult» !*; » 
meruit illa verba audire : « Euge, serve bone et 
fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa 
te constituam '*; » itaque illustris effectus cst, 
ut qui instar ardentis sed absconditz sub modio 
lampadis erat, electus sit qui supra candelabrum 
positus fideles omnes illustraret, et omnibus in- 
notesceret, sicut civitas supra montem posita. Sed 
quomodo gesta sunt haec? Factum est Dei provi- 
dentia, ut in negotio quodam, ad omnes Christia- 
nos pertinente, inagis hujus viri requireretur opera: 


ἀλλ᾽ ὡς ἔχαστος ἔτυχεν εἰσελθών, προσεγγίξζοντος τῷ 
τάφῳ τοῦ ὁσίου, τῆς νόσου ἀπαλλαττόμενοι τρίχου- 
σιν ὑγιεῖς, δοξάζοντες τὸν Θεόν. 

η΄. Ἐν τούτῳ τοίνυν τῷ μεγάλῳ μοναπτηρίῳ 
(ὅπερ el; ὕστερον πολυτρόπως ὕγωτεν χα! ἐπλάτυ- 
νεν ἕν τε εὐχτηρίοις οἴχοις, Ev τε λειτουργίᾳ Octa, 
xal προσεπιτούτοι; προσόδων προσθήχαις) ὁ μέγας 
Εὐτύχιος ἡμφιάσατο τὸ μοναδιχὴὰν σχῖμα. Περιξω- 
σάμενος γοῦν τὴν ὁσφὺν ἐν ἀληθείᾳ, χαὶ ἐνδυσά- 
μενος τὴν πανοπλίαν τοῦ ἀγίου Πνεύματο:, ἀναδέχε- 
και τὴν φροντίδα, ἔτοι ἡγουμενίαν, ὅλου τοῦ ὑπὸ 
τὴν μητρόπολιν μοναχιχοῦ συστήματος, ὅθεν xal 


D χαθολιχὸὺς ὠνομάξετο, μηδὲν Ex τῆς ἀξίας ἐπαρθεὶς, 


μὴ λογισάμενος τὸ ὑψηλὸν ἐν χαρξίᾳ, ἣ μετεωρισμὸν 
ἰδεῖν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ mücav γὰρ τοῦ βίου 
πρόσχαιρον περιφάνειαν εἰς; οὐδὲν θέμενο;, ἤδη πε- 
ριἐφρόνησεν, ὅτι πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρ- 
του. Γίνεται οὖν, ὡς εἷς τῶν πάντων, ὁ μείζων καὶ 
ὁ πρῶτος πάντων, καθώς φησιν ὁ Κύριος, « Ὃ θέλων 
ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶτος, ἔστω πάντων Ésyatog, καὶ 
πάντων διάχονος. » Τὸ γὰρ, « Ἡγούμενόν σὲ xat- 
ἐστησαν, γίνου ὡς εἷς ἐξ αὐτῶν, » ἀκριδῶς fiv αὐτῷ 
μεμελετημένον. Ὡς δὲ πάντα γαλῶς ἐποίησεν, xai 
ἐδίδαξεν χρόνον οὐχ ὀλίγον, δεχαετίαν διάγων ἐν τῇ 
αὐτῇ μονῇ, καὶ ἡγησάμενος αὑτῆς, καὶ πολλοὺς προσ- 
evévxag τῷ Θεῷ διὰ τῆς ἑαυτοῦ νουθεσίας τε καὶ 
διδασχαλίας, χατὰ τὸ θεῖον λόγιον, « Ὃ ποιήσας 
xaX διδάξας, οὗτο; μέγας χληθήσεται ἐν τῇ “βασιλείᾳ 
τῶν οὐρανῶν’ » xat, « Κρεῖσσον ὄνομα καλὸν ὑπὲρ 
π)οῦτον πολύν * » ἡξιώθη xal αὐτὸς ἀχοῦσαι τὸ, 
« Εὖνε, δοῦλε ἀγαθὲ xaY πιστὲ, ἐπὶ ὀλίγα ἧς πιστὸς, 
ἐπὶ πολλῶν σε χατσστήσω ^ » ἐμφανῆς τε γέγονε 
τοσοῦτον, ὡς χαὶ ἐξαιρεθῆναι αὑτὸν, ὑπὸ τὸν μόδιον 
ὄντα͵ χατὰ 55v χαιόμενον χαὶ χρυπτόμενον χύχνον, 
τεθῆναί τε ἐπὶ τὴν λυχνίαν, εἰς τὸ φωτισθῆναι πάν- 
τας ὑπ' αὐτοῦ τοὺς τὴν οἰχουμένην οἰχοῦντας κι- 
στοὺς, φανερωθῆνα! τε αὐτὸν ὡς τὴν ὑπεράνω ὄρους 

χειμένην πόλιν. Πῶς οὖν ἔδε; ταῦτα προθῆναι ; 

Θεοῦ προνοίᾳ γίνεταί τις πρόφασις, οἰχρομενικὴ. 

γρήζουσα μεγάλου ἀνδρὸ;, ἥτις, ἃς οἶμαι, δι᾽ αὖ - 

τὸν xoi μόνον γέγονεν, f καὶ δι αὐτοῦ μόνου 


quod quidem ipsius solius causa motuin fuisse exi- ἢ) τῆς δεούσης διορθώσεως ἔτυχεν ὠδηγηϑήσεσθαι" ἣ δὲ 


£timo, quia per ipsum solum contigit initium dari con- 
gruz correctioni, Negotium antem fuit hujusmodi. 


πρόφασί: ἔστιν αὕτη. 


" CAPUT LII. 


Üccasio profectionis Constantinopolitane ; electio ad patriarchatum. 


10. Scitis omnes quotquot adestis discendi 
seiendique studiosi, sanctum concilium quintum 
in Regia urbe fuisse celebratum, regnante divo Ju- 
stiniano imperatore, qui Christiane religionis 
studiosissimus fuit, et diligentissimus in congre- 
gandis sanctissimis episcopis adversus tria Capitu- 
la, id est Theodoreti scripta, contra duodecim ca- 


Δ Marc. x, 45. '* Eccli, xxxi, 1. 


" Matth. v, 19. 


ιθ΄, ἼΠστε πάντες, οἱ σπουδαῖοι xai φιλομαθεῖς, 
τὴν συγγροτηθεῖσαν ἐν ταύτῃ τῇ βασιλευούσῃ πόλει 
πέμπτην ἁγίαν σύνοδον ἐπὶ τοῦ τῆς θείας λέξεως 
Ἰουστινιανοῦ, οὗ τὸν ζῆλον τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως 
οὐχ ἀγνοεῖτε οἱ ἐπιστάμενοι τὴν σπουδὴν, καὶ μεθ᾿ 
ὅσης προθυμίας καὶ ἐπιτάσεως τὴν συνέλευσιν 
κῶν τηνιχαῦτα ἁγιωτάτων ἐπισχόπων ἐποιεῖτο, 


5 Prov, xxm, 1. !* Matth. xxv, 91. 


229] 


VITA. 


2203 


ἐπὶ ἐξετάσει xol χαταχρίσει τῶν τριῶν χεφαλαίων, A pita sancli Cyrilli ; eL epistolam scriptam ad Ma. 


τουτέστιν, τῶν συγγραμμάτων Θεοδωρήτου χατὰ 
τῶν δώδεχα Κεφαλαίων τοῦ ἐν ἁγίοις Κυρίλλου, χαὶ 
περὶ εἧς ἐπιντολῖς τῆς λεγομένυης δα πρὸς 
Μάριν γεγράφθαι τὸν Πέρτην, χαὶ περὶ Θεοδώρου 
τοῦ Μοψηυεστίας, xai τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ βλασφη μηθέν- 
των Ἰουδαϊχωῶν ληρημάτων, τῶν χαὶ ἐξετασθέν- 
πων ἀχοιθῶς xai διχαίως, xal ἀποδοχιμασθέντων 
ὑπ᾽ αὐτῆ: τῆς ἁγίας οἰχουμενιχῖς συνόδου, 
xai εὐλόγως χαταχριθέντων. Ὡς οὖν ix πάσης πό- 
λεως ol ἀγιώτατοι ἐπίσχοποι μετεστέλλουτο, εἷς 5: 
τῶν πάντων χαὶ ὁ τῆς ᾿Αμασέων μητροπολίττς ὧν, 
ὁ:εἴλων εἰς τὴν Dasisióx τῶν πόλεων παρα ενέτθχι 
ταύτης ἕνεκα τῆς: ζητήσεως, xal ἀδυνάτως ἔχων 


τοῦπο πρᾶξαι δι᾽ ἀσθένειαν οώματος, μᾶλλον δὲ τὸ 


rim Persam, quz Hx dicebatur ; ac Theodori epi- 
scopi Mopsuesteni Judaicas nugas et maledicta, qu:e 
diligenter explorata, et juste improbata, merito - 
que damnata fuerunt. ab ipso sancto cecumenico 
concilio. Cum igitur omnes episcopi sanctissinii 
convocarentur, accersebatur etiam metropolita 
Amasmorum, ut ad. hanc urbium reginam pradi- 
clarum quiestionum causa se conferret. Verum im- 
pediebatur is infirma corporis valetudine, Deo sic 
disponente, ut latens. sancti bujus viri thesaurus 
fleret. manifestus. ltaque metrojolites primum per 
alios probos ac venerandos viros nisus est ci per- 
suadere, ut regnatricem civitatem adiret ; deinde 
ipsemet illum hortatus est, ut sibi velit obsequi, 


πᾶν ὠχονομεῖτο διὰ τὸν ὅτιον ἄνδρα, ἴνα ὁ χεχουμ- D ac vice sua prolicisci alacriter ad concilium, utpote 


μένος θητχυρὸς φανερωθῇ, τί γίνεται; Προσέρχεται 
αὐτῷ ὁδσιώτατος ἐπίτχοπος:, πρῶτον μὲν OV ἑτέρων 
γνησίων xai αἰδεσίλων πειθόντων Πατέρων χαταλα- 
€£:i» αὐτὸν τὴν βασιλεύουταν πόλιν, ἔπειτα δὲ χαὶ 


δι᾿ ἐχυτοὺῦ παραχαλῶν, ὥὧττε ὑπαχοῦται χαὶ δοῦναι 


divinorum dogmatum Scripturarumque peritissimus. 
Cessit cohortationibus vir sanctus : tam enim erat 
ad obtemperandum promptius, ubi lucrum salutis 
sperabatur, quam tardus ad obsequendunm, sicubi 
detrimentum aut damnum anima propositum erat. 


προθύμως ἑαυτὸν ἀντ᾽ αὐτοῦ παραγενέσθαι εἰς τὴν σύνηδην, διὰ τὸ xnl πολλὴν αὐτὸν ἔχειν γνῶσιν τῶν 
θείων δογμάτων τε xa Γραφῶν. Εἴξας οὖν ταῖς παραχλέσετιν, ὑπήχηυσεν ὁ ταχὺς εἰς ὑπιχοὴν ἕνθα 
σωττρίας χέρδο; ἣν, βραδὺς δὲ εἰς ὑπαχοὴν ἔνθα ζημία χαὶ βλάδος προὔχειτο Ψυχῆς. 


x'. Ἐπειδὴ οὖν τὴν ἀοχὴν ἐδυσχέραινεν, ὡς Μω- 
95; ὁ μέγας πάλαι ποτὲ τὴν εἰς Αἴγυπτον πορείαν 
ποιήπασθαι τῆς ἐλευθερίας ἕνεχα τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ, 
θεωρεῖ καὶ οὗτος ὁ νέος Μωσῆς, χἂν μὴ βάτον χαιομέ- 
v), ἀλλὰ 126..0v τινὰ, ὡς ὁ μέγας 'A6paiy, χλίθανον 
καιόμενον * ἀχούει xat φωνῆς, οὐ τῇ; λεγούσης, €Mij 
πρυπεγγίσης ὧδε, » ἣ τὸ, « Αὔτον τὸ ὑπέδημα ix 


τῶν ξοδῶν σου, » ὅπερ δηλοῖ τὸ ἀποθέσθαι τὰ γεώδη C 


χαὶ σαρχιχὰ φρονήματα “ἀλλ᾽ ὁμοίας ἀχούε: φωνῆς, 
« "A6paXg, xav ἐμαυτοῦ ὥμοσα, ἡέγει Kot, ἢ 
μὴν εὐλογῶ» εὐλογήσω σε, xai πληθύνων πληθυνῶ 
σε, xai ἔσται τὸ σπέρμα σου ὡς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρα- 
γυῦ * » τοιοῦτοι γὰρ xal τοσοῦτοι οἱ οὐχ ἐξ αἱ λάτων, 
οὔτε bx θελήματος; ἀνδρὸς, οὔτε £x θ:λήματος σχλρχὺς, 
ἀλλ᾽ ἐξ ὕδατο; χαὶ Πνεύματος, χαὶ τῶν ἄλλων 
ἀπάτων πνευματιχῶν χαρισμάτων τεχθέντες αὐτῷ 
vini. 
xa'. Τίς δὲ ἡ ὅρασις fjv εἶδεν, xaY φωνὴ fj» ἤχου- 
σεν, ἐξαγγεῖ᾽αι χαλόν. Πάλιν Ἰωσὴφ, πάλιν Δανιὴλ 
γίνεται vio; ὁ μέγας οὗτος ἀνήρ. ᾿θεώρουν γὰρ, 
φησὶν, ἐν ὁράμχτι τῆς νυχτὸς ἀστράγαλον χειρὸς Às- 


σποτιχῆ ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ, χαὶ τὸ ὑπερ- p 


χείμενον ὄρος τοῦ εὐαγοῦς αὐτοῦ μοναστηρίου 
{ξττιν γὰρ αὑτὸ ὄρος λίαν ὑψηλὸν xat μετέωρον, ἐν ᾧ 
γαὶ εὐχτήριος οἶχος τοῦ ἁγίου μάρτυρος Θαλλελαίου 
ἐπῴχιστδι), χαὶ ἤχουον φωνῆς λεγούσης μο:, χαὶ τὸν 
ἀστράγαλον τῆς χειρὸς δεικνύντα μοι τὴν χορυφὴν 
τοῦ ὄρους, ὅτι Ἐχεῖ γίνῃ ἐπίσχοπος. Ποῖον ἄρα τὸ 
ὅρος, εἰχάσειεν ἄν τις, ἐχεῖνο, πλὴν τῆς βασιλίδος 
πὧν πόλεων (ὡς ἡ ἔχδασις ξδειξεν) τῇς πολυτρόπως 


89 Exod. n, ὅ. ?! Gen. xxii, 16, 11. 

(15) Thalalzus martyr est, Edess:e in Syria, sub 
Numeriano imperatore passus 20 Maii. Habuit 
εἰ} ecclesiam. in. Bithynia, dc qua egunus in 


20. Cum tamen initio rem zxgre ferret, sicut 
olim Moyses cum inittebatur in Z£gyvptum ad libe- 
randos filios. Israel,. vidit ctiam novus hic Moyses, 
si non τα συ το ardentem, ast clibanum flagrantem 
sicul Abraham, audivitque vocem, non quz dice- 
ret:« Ne appropinques huc,» aut: « Solve cal- 
ceamentum de pcdibus tuis *9 (quibus praxcipitur, 
ut deponantur cogitationes terren: atque carnales), 
sed verba similia his: « Abraham, Abraham, per 
memetipsum juravi, dicit Dominus, benedicens be- 
nedicam tibi, et multiplicans multiplicabo te, ct 
crit semen tuum sicut astra celi*! : » tot. enim 
talesque sunt filii, qui non ex sanguinibus, neque 
ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri; sed 
ex aqua et Spiritu aliisque spiritualibus gratiis ei 
nati sunt. 


21. Quz autem, visio illa fuerit. quam vidit, et 
vox quam audivit, operz. pretium fuerit. comme- 
morarc : rursum enim Joseph, rursum novus Da- 
niel magnus hic vir apparuit, Videbam, inquit, in 
visione noctis digitum manus Domini in (irme 
meito coli, et montem, huic sancto. monasterio 
imminentem (est autem mons ille valde sublimis 
in quo sancti martyris Thalalzi (15) edem con- 
structam videmus), οἱ digitus monstrabat mihi ver- 
ticem montis, et vox audiebatur diceus : llic eris 
episcopus. Quis per montem illum aliud significari 
credidisset, quam urbium reginain, sicut et decla- 
ravit eventus ? Est enim ipsa vertex atque fastigium 


Vita S. Auxentii 4 Febr. nim. $1. Apud Lipomanum 
ct Surium minus integre Thalzus legitur. 


- “᾿ 


279) 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2300 


vere civitatum seu montium reliquorum, de quibus Α ὄντως οὔτης τῶν λοιπῶν ὀρέων τε xal πόλεων xopu- 


David ait : « Rigans montes desuperioribus suis *:» 
e . . . 

ram sive virtules angelicas sive montes ipsos et 

civitates intelligas, utroque modo apparet veritas. 


99. Cum igitur hane visionem habuisset, Deum 
qui illam ostenderat, deprecabatur, ut sacrum illud 
munus οἱ reddend:? pro unoquoque rationis peri- 
culum transferret a se, ac potius sibi concederet 
in futura vita perfrui bonis illis que [απ pro- 
missa sunt, atque audire: « Esto super decem ci- 
vitates. » Sed Deus, qui nubes ducit ab extremis 
terrz, quique a gregibus ovium vocavit David, et 
unxit eum prophetam ac regem ; elegit quoque mi- 
tem hunc virum, et ea qua dixi occasione perduxit 


φῇς; περὶ ὧν xal ὁ θεῖος Aavtó λέγει, « Ἠοτίξων 
ὄρη ἐχ τῶν ὑπερῴων αὐτοῦ" » eise γὰρ τὰς ἀγγελι- 
χὰς δυνάμεις, εἴτε τὰ αἰσθητὰ ὅρη τε χαὶ πόλει; 
ἐννοήσειέν τις, ἀμφοτέρωθεν ἔχει τὸ ἀληθές. 

x9'. Ὡς οὖν τὴν ὀπτοσίαν εἶδεν ταύτην, παρεχά- 
λε; τὸν δείξαντα Θεὸ, παραγαγεῖν μὲν τὴν λειτουρ- 
ylav ταύτην ἀπ᾽ αὐτοῦ, xai τὸν ὑπὲρ ἑνὸς ἑχάστου 
ἐπικείμενον κίνδυνον, δοθῆναι δὲ αὑτῷ μᾶλλον ἐν τῇ 
μελλούσῃ ζωῇ ἐν ἀπολαύσει γενέσθαι τῶν ἐπηγγελ- 
μένων τοῖς διχαίοις ἀγαθῶν, xa &xoucat, « Γίνου 
ἐπάνω δέχα πόλεων. » ᾿Αλλ᾽ ὁ ἀνάγων νεφέλας ἐξ 
ἐσχάτων τῆς γῆς, xal ἀναλαδὼν ix τῶν ποιμνίων 
τῶν προδάτιυν τὸν Δαυῖδ, χρίσας τε προφήτην xal 
βασιλέα Θεὺς, αὐτὸς χαὶ τὸν πρᾶον ἄνδρα τοῦτον 


in urbium amplissimam. Mansit autem apud pa- B ἐχλεξάμενος, ἄγει εἰς τὴν μεγίστην τῶν πόλεων, ἧς 


triarcham, qui Menas (14) appellabatur, eratque 
vir sanctissimus ac divinus: qui angelicam agens 
vitam atque futura prospiciens, hortatus magnum 
Eutychium est, ne discederet a se ; et sancto clero 
δυὸ illum ostendens dixit : Hic monachus erit 
successor meus. Confestim vero missus al im- 
peratorem Eutychius, cum apud eum de rebus 
propositis disputaretur, apparuit omni humana 
divinaque disciplina instructissimus ; congressique 
cum eo heretici, non ad utilitatem, sed ad sim- 
pliciorum eversionem soliti altercari , haudqua- 
quam potuerunt resistere sapientia: el spiritui quo 
loquebatur. Cumque negarent aliqui, anathemati 
subjiciendos eos, qui post mortem deprehenderen- 
tur fuisse h:eretici, ipse divinarum Scripturarum 
testimonio demonstravit sic esse punieudos : nam 
ct rex Josias, sicut de eo prophetatum fuerat, eo- 
rum ossa qui vitulis immolarant, post mortem ef- 
fodit atque combussit: idem igitur etiam servan- 
dum in hzreticis est, ut post obitum quoque pu- 
niantur. 


25. Imperator et qui astabant. mirati, deinceps 
eum magnopere coluerunt observaruntque. Sic 
autem liberius intra regiam versante Eutychio, 
apul Deum et homines magis declarat sunt di- 
vitiz eruditionis ejus. Amabat autem eum impe- 
rator, imoimperatorum ac regum omnium Dominus; 
cui cum ante ortum nostrum nota sint oinnia 
(quos enim prxscivit et predestinavit, hos et voca- 
vit et glorificavit), magnum quoque Eutychium 
vocavit ad dignitatem pontificalem. Ftenim post 
dies paucos sanctus Dei servus Menas, regi: urbis 
patriarcha, de quo jam fecimus mentionem, in se- 
nectute bona, et plenus dierum cum Dei gratia 
transactorum, migravit ad vitam angelorum atque 
sanctorum Patrum : cujus mortis nuntio ad Chri- 
Piianissimum imperatorem perlato, multi certatim 
conabantur studio incredibili corrumpere promissis 


*! Psal. ciu, 13. 


(14) Colitur 
Ctionc. 15, an. 559. 


προεῖπον aizíag Évexev, xaX γίνεται παρὰ τῷ τηνι- 
χαῦτα ἁγιωτάτῳ πατριάρχτ. Μηνᾶς δὲ οὗτος ἦν, ὁ 
θεῖος καὶ λόγιος, ἀγγελιχός τε καὶ προορατιχὸς; ἀνὴρ, 
ὃς καὶ τὸ μέλλον ἔσεσθαι προϊδὼν, προετρέπετο τὸν 
Εὐτύχιον μὴ ἀναχωρεῖν αὐτοῦ, τῷ τε εὐαγεῖ χλήρῳ 
ὑποδεικνύων αὑτὸν ἔλεγεν, ὅτι Οὗτος ὁ μοναχὸς γί» 
vital μου διάδοχο;. Αὐτίκα οὖν ἀναπέμπει αὑτὸν 
πρὸς τὸν βασιλέα, χαὶ χινοῦνται παρ᾽ αὑτῷ οἱ λόγοι 
περὶ ἧς παραγέγονεν ὑποθέσεως " χαὶ φανεὶς ἔτοι- 
μος ἐκ πάσης παιδεύσεως, θείας τε xol τῆς ἔξιυ, 
συναίρει λόγους μετὰ τῶν εἰωθότων αἱρετιχῶν εἰς 
οὐδὲν χρήσιμον λογομαχεῖν ἐπὶ χαταστροφῇ τῶν 
ἀπλουστέρων, οἵτινες οὐχ ἴσχνον ἀντιστῆναι τῇ σο- 
φίᾳ xai τῷ πνεύματι, ᾧ ἐλάλει. Λεγόντων γάρ τι- 
νων μὴ δεῖν ἀναθεματίζεσθαι τοὺς μετὰ θάνατον 
φωραθέντας αἱρετιχοὺ;, αὑτὸς Ex τῶν θείων Γραφῶν 
ἔπειθεν, ὅτι δεῖ ἀναθεματίζεσθαι τούτους, λέγων Ort 
Ἰωσίας ὁ βασιλεὺς, προφητείας wot προμηνυσά- 
σης, τὰ ὀστᾶ τῶν ἐπιθυσάντων εἰς τὰς δαμάλεις με- 
τὰ θάνατον ἀνασχάψας χατέχανσεν * παραπλησίως 
οὖν δεῖ xal τοῖς αἱρετιχοῖς χεχρῆσϑαι, καὶ μετὰ 

θάνατον αὐτοὺς ἀναθεματίξειν, 

χγ΄. θαυμάσας οὖν ὁ βασιλεὺς xa! πάντες ol παρ- 

ἐστηχότες, πολλῆς ἀποδοχῆς αὐτὸν καὶ ττμῇς ἡξίω- 

cav. Ἐξ αὐτῆς οὖν ἕν μείζο δδαίᾳ σχολάζων 

ἣν ἐν ταῖς βχσιλιχαΐῖ; αὐλαῖς, καὶ πλέον ὁ τῆς γνώ- 
σεως αὐτοῦ πλοῦτος ἐξεφαίνετο παρὰ θεῷ καὶ ἀνθρω- 
ποις. Εἶχεν γὰρ αὐτὸν ὁ τῶν σχήπερων Κύριος ἐν τῇ 


D ἑαυτοῦ καρδίᾳ, μᾶλλον δὲ ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόν- 


τω", ὁ εἰδὼς τὰ πάντα πρὶν γενέσεως ἡμῶν, ὅτι οὖς 
προέγνω xal προώρισεν, τούτους xal kxáltoev xal 
ἐδόξασεν" χαλεῖ 6b καὶ τὸν μέγαν Εὐτύχιον εἰς τὸ 
μέτρον τῆς ἀρχιερωσύνης, σὺν τιμῇ τε καὶ δόξῃ 
πολλῇ. Οὐ μετὰ πολλὰς γὰρ ἡμέρας, xal ὁ προλε- 
χθεὶς ὅσιος χαὶ τοῦ Θεοῦ θεράπων Μηνᾶς, τὸν θρόνον 
διέπων τῆς βασιλευούσης πόλεως, ἐν γήρᾳ πίονι, 
πλήρης καὶ τῶν κατὰ Θεὸν ἡμερῶν ὑπάρχων, τοῦ 
ἀνθρωπίνου βίου ὑπεξελθὼν, τὴν μετ᾽ ἀγγέλων καὶ 
τῶν ἁγίων Πατέρων ἢσπάσατο διαγωγήν. Ὅτε οὖν ᾿ 


S. Menas patriarcha 25 Augusti, etiam Martyrol. Rom. ascriptus, mortuus ἱπάϊ- 


2301 


YITA. 


2393 


ἐγνώσθη τῷ τῆστοτάτῳ βασιλεῖ τοῦ ὁσίου ἀνδρὸς ἡ A οἱ muneribus amicos imperatoris, ut hominibus 


κοίμηστις, ἀγὼν ἄφατος xai σπουδὴ ἄμετρος: τοῖς 
τολλοῖς ἣν εἰς τὸ προδάλλεσθαι τοὺς μὴ ἀξίους τῆς 


ἀρχιερωτύνης, ὑποσχέπεσι xal δωροδοχίαις βουλο- * 


μένοι; πεῖσαι τοὺς δυνάστας τοῦ βασιλέως, εἰ Con; 
ἐπιτύχωσι τῶν ἐλπιζομένων. ᾿Αλλ᾽ ὁ πάντα ποιῶν 
xii μετασχευάζων Θεὸς, ἐτάζων δὲ χαρδίας χαὶ νε- 
φροὺς, xal ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ x2pblav βασιλέως κατ- 
χων μετὰ τῶν περάτων τῆς γῆς, χλίνε: xal τὴν 
τοῦ γαληνοτάτου βασιλέως χαρδίαν εἰς τὸν ἄξιον ἄν- 


indignis deferretur pontificatus. Sed qui omnia 
facit et mutat, quique corda scrutatur el renes 
Deus, cor regis cum finibus terre in manu sta 
continens, serenissimi imperatoris animum incli- 
navit ad hunc dignissimum virum. Quare uni ex 
honoratioribus referendariis (Petrus hic appella- 
batur) confestim mandavit, ut quzreret, teneret 
et congruenti cum honore custodiret magnum Eutv- 
chium, uti et fecit. 


δοα, καὶ μετὰ πολλοῦ τοῦ τάχους ἐπιτρέπει: τινὶ τῶν &vsluov. ῥεφερενδαρίων (q)( Πέτρος δὲ οὗτο; fv) 
ἀναζητῆσαι χαὶ συλλαδεῖν τὸν μέγαν Εὐτύχιον, φυλάξαι τε μετὰ τῆς πρεπούσης τιλῆς ὅπερ xol 


γέγονεν. 


x5». ᾿Αλλὰ ἀχούσατε καὶ οἵαν ὁπτασίαν φυλαττόμε. p. 24. Sed audite visionem, quam is dum custo- 


vos; εἶδεν" ἔλεγεν γὰρ ὁ μέγας, ὅτι Τῇ νυχτὶ ἐχεί- 
γῇ ὑπενόουν οἶχον μέγαν διάφωτον slvat, xal χλί- 
νὴν εὐπρεπῶς ἐστρωμένην, ἐφ᾽ ἣν ἀνέχειτο γυνὴ 
ὀνόματι Σοφία, fj καὶ προσχαλεοαμένῃη με, ὑπεδεί- 
χνυέν μοι κόσμια. Εἶτα μετὰ τοῦτο ἐθεώρουν τὸ πα- 
ρακχείμενον ἡλιαχὸν τῷ οἴχῳ, ὅτι χιόνος ἣν πεπλη- 
ρωένον, xat παιδίον ἱστάμενον ἐν τῷ ἡλιαχῷ, ὀνό- 
ματι Σωτήριχος͵, ὅπερ καὶ ἤμελλεν Ex. τοῦ ἡλιαχοῦ 
πίπτειν. Φθάσας δὲ ἀνειλόμην αὐτὸ Ex τῆς χιόνος xal 
τοῦ μὴ πεσεῖν. Τί δὲ ἄρα τοῦτο ἐσήμαινεν, ἣ τὴν 
χαλιεργίαν τῶν πραγμάτων τῆς ἀγιωτάτης Ἐχχλη- 
σίας ; τοῦτο γὰρ τὰ χόσμια " ὁμοίως δὲ χαὶ τὸ ἐν 
χιόνι τὸ καιδίον εἶναι, τὸ ἐν χειμασίᾳ τὰ δογματιχὰ 
ὑπάρχειν. 'Εχάτερα δὲ τῆς 650037; ἔτυχε διορθώσεως 


διὰ τῆς ἐπιστασίας χαὶ χυδερνήσεως τοῦ ὁσίου ἀν- C 


δρός. Ὅτε οὖν προέδη τὰ τῆς παραφυλαχῆς, θαῤῥεῖ 
«ij» βουλὴν, ἣν ἐξ ἀρχῆς ἔσχεν περὶ αὑτοῦ ὁ φιλό- 
χριστος βασιλεὺς, τῷ τε εὐαγεῖ χλήρῳ χαὶ τῇ ἱερᾷ 
συγχλῆτῳ, καὶ κληροφοφήσας, ὦ; xat θείαν ὁπτασίαν 
εἶδεν περὶ αὐτοῦ, κοιμηθεὶς ἐν τῷ οἴχῳ τοῦ ἁγίου Πέ- 
τερον τοῦ xopugalou τῶν ἀποστόλων ἐν τῷ ᾿Αθύρχ᾽ καὶ 
τὰρ ἦν Eyovkxsl πρόχενσον' ἑωρα χέναι γὰρ ἔφασχεν 
τὸν χορυφαῖον τῶν ἀποστόλων χαθ᾽ ὕπαρ, ὑποδει- 
χνύντα αὐτῷ τὸν μέγαν Ἐὐτύχιον, xal λέγοντα, ὅτι 
Τοῦτον ποίησον ἐπίσχοπον γενέσθαι. Μεθ᾿ ὄρχων 
οὖν πολλῶν διισχυῤίζετο ταῦτα οὕτως ἔχειν. Θεωρή- 
cavtsc οὖν τὴν ἔνστασιν τοῦ βασιλέω:, χαὶόσην σπου- 
δὴν μετά τινος θείας ἐλλάμψεως ἐπεδείχνυτο, πάντες 
ὁμογυμαδὸν, κοινῇ γνώμῃ. χοινῇ ψήφῳ, μιᾷ φωνῇ!, 
πρὸ τοῦ χαιροῦ, τὸ "A&toc, ὅξ ος;, ἔχραζον. 


diretur, aspexit : Videbar, ioquit magnus ille vir, 
grandem quamdam przclaramque domum intueri, 
ac lectum stratum splendide, in quo jaccbat mu- 
lier, Sophia nomine : quas cum vocasset me, sua- 
que mihi monstravisset ornamenta, vidi mox so- 
larium domui adjacens repletum esse nivibus, ct 
puerum in solario stantem Sotericum nomine, qui 
nisi ego praeveniens a nive eductum preservas- 
sem a lapsu, casurus de solario videbatur. lloc 
autem viso quid signiflcabatur aliud, quam pul- 
cherrima Ecclesie sanctissim:e opera, per illum 
ornatum designata ? Per puerum autem periclitain.- 
tem in nive, indicabantur doctrine salutaris do- 
ginata. Utraque certe necessariam rectitudinem 
obtinuerunt, sancto viro przesidente ac gubernante. 
Qua vero facta sunt. priusquam jussus esset custo- 
diri, confirmaverunt consilium, quod ab initio de 
ipso conceperat Christi studiosissimus imperator, 
lam apud sanctissimum clerum quam apud sacrum 
senatum. llis quippe suadere volens ille, tanquam 
qui de ipso divinam visionem habuisset dormiens 
in z2:de sancti Petri apostolorum coryphai qua est 
in Athyra (15) (ibi enini processum habebat), vi- 
disse se dixit principem apostolici senatus in somno 
monstrantem sibi magnum Eutychium, dicentem- 
que Hunc cura episcopum fleri. Qus cum ille 
sub jurejurando confirmaret ita vidisse, videntes 
illi instantiam imperatoris, quantumque przferret 
studium, cum divina quadam illustratione con- 


D junctum, unanimiter omnes, communi mente, sen- 


tentia ae voce (16), ante tempus clamaverunt : Dignus, dignus. 


(4) Alias ῥ:ιφερενδάριος scribitur, de quo officio 
multa Meursius in Gracobarbaris, ostendens fuisse 
non tantum inter ecclesiasticos (inter quos Refe- 
rendarii primum sexto, deinde quarto loco cense- 
bantur), sed etiam inter aulicos ministros : et hunc 


(19) Grece ἐν τῷ 'A05pa, quo videtur sign.fi- 
cari, non. urbs Athyra pluraliter dicta, ad 24 p. 
m. distans Constantinopoli; sed fluvius AtAyras, ab. 
urbe ista nomen mutuansjuxta quem fuerit templum, 
in quo πρόχενσασον egerat imperator; quod Zinus, 
qui nomen loci ante dissimularat, volens exprimere, 
vert.t habere senatum. Agit de ea voce pluribus 
Meursius iu Grzco-barbaris, ostenditque πρόκεν- 
cov diei processum, sicut σούχενσος successus et 
ἀντιχέντωρ anticessor : et omuino videtur pro- 
cessus dici ea omnis functio, ad quam imperator 


ipsum quidem, de quo agitur, Justinianum con- 
stituisse, ut solum essent quatuordecim : qui etiam 
appellabantur honoris ergo περίδλεπτο!, spectabiles. 

orum munus erat agere partes internuntiorum 
pro imperatore apud viros principes. 


procedit extra palatium. maxime .i ejus causa 
alibi pernoctet, ati hic factum. Sic in Fastis, quos 
Siculos vulgo jam nominant, Lco imperator dicitur 
ahiisse Peram atque in 2e S. Mauantis Processum 
)erinenses Sex fecisse, dum sese urbi non fidit. 
iffert autem πρόχενσος a προσελεύσει, quia hzc 
solius fere religionis causa instituebatur, impe- 
ratore ante vesperam in palatium redeunte, qua: 
supplicatio aut prozessio vertitur : utrobique autem 
comitabantur officia oinnia cum suis insigniis. 
(16) Theophanes uec ita exponit: « EoNow 


3103 


[to peractis, cum jam tempus esset ut sacrarum 
manuum impositione et iniliatione consecraretur 
Pater ac magister omnium, adducitur ad sanctum 
altare, multos ad illud sacerdotes atque pontifices 
postea adducturus : consecratur precantium ma- 
nibus divinisque et venerandis orationihus οἱ san- 
eto impletur Spiritu, qui sanctificatus ipse prz- 
sentes omnes pontifices sanctificabat : ovis erran- 
tis (17) typum super humeros tollit : ascendit 
sublimem thronum, in eoque considet, ac pastorum 
principem Christum in cocum revertentein, qui 
ct ipse pronuntiavit colligatoriam illam ac con- 
juncetivam seu polius conservativam vocem, imi- 
tatus est, omni populo dicens : Pax omnibus, 
quam vicissim eidem omnes apprecati sunt. Enun 
vero praeclare divinus David de ipso antca excla- 
mavit : « Quain imagnineata suut opera tua, Domine! 
omnia in sapientia fecisti * : » nam qus circa 
divinum lunc virum sunt acta, plena suut. sapien- 
tia, el fideles omnes Letitia afficiunt. 

96. Porro dignum in primis est, annorum ipsius 
cognoscere numerum, ul quam perfec:us plenus- 
que concurrerit, possit intelligi : par enim erat 
ut in perfecto viro perfecta essent omnia. Con- 
secratus es! igitur patriarcha anno ztatis sux qua- 
 dragesimo, qui numerus divinis Scripturis ut my- 
sticus  perfectusque reperitur. Nam Isaac, Abraha: 
ex Sara unigenitus filius, virgo permanens usque 
dum annorum quadraginta adeptus esset zetatem, 
tunc. demum Rebeccam accepit uxorem **, Christi 
mysterium et Ecclesie ex gentibus congregandz 
figuram exprimens. Quid autem Moyses **, magnus 
Dei servus? nonne cum annum quadragesimum 
altig t, fratres suos invisit 1n "Egypto, ct videns 
γριά quemdain Judico injurium, eo interfecto, 
agxilium tulit injuriam patienti? Nonne aliis qua- 
draginta annis expletis in Madian, factus est di- 
gnus divina illa visione, quam vidit in monte Sina, 
quod rubus arderet igne, sed non combureretur 
audivitque vocem dicentem sibi : Videns vidi affli- 
ctionem populi mci in /Egypto et gemitum corum 
audivi, et descendi ut eruerem ipsos : veni et 
mittam te in Egyptum? Quid hoc significat? nisi 
ipsum ordinari Éfaerorum przsuiem et liberatorem 
filiorum Israel. Jam vero quomodo divinas leges, 
Dei digito tabulis inscriptas accepit? nonne post- 
quam jejunasset quadraginta diebus et quadraginta 
noctibus, in quibuset Novi Testamenli nysteria 
didicit? Ac merito quidem Moyses huuc numerum 


*3 Psal]. xci, θ. ** Gen. xxv, 20. 


tempore, indictione 15, Menas c iscopus CP. de- 
functus est, in cujus locum suffeciis apocrisiarius 
Amase:ze, presbyter et monasterii ipsius. Amaseze 
monachus, Eutychius, eo ipso die quo Menz cada- 
ver in sacris adytis adhuc expositum jacebat. » 
(V?) S. Isidorus Pelusioa hunc typum lib. 1, 
epist. 136, ad llerminum Comitem iia explicat : 
* I4 amiculum, quod sacerdos humeris gestat, ex 


S. EUTYCIIII PATRIARCILE CP. 
25. Cunctis antem rite et ex canonum prascri- À 


*5 Act. vil, 94. 


χε, Ὅτε οὖν πάντα χατὰ τάξιν xol χατὰ τοὺς 
θείους χανόνας προέθαινον, ἔφθασεν ὁ χχιρὸς τῆς τῶν 
ἀρχιερατικῶν χειρῶν ἐπιθέσεως ἧτοι τελειώσεως, 
ἐπὶ τὸν ἑαυτῶν Πατέρα xaX διδάσχαλην, προσφέρεται 
τῷ ἁγίῳ θυσιαστηοίῳ, ὁ μέλλων αὐτῷ προπάγειν 
πολλοὺς ἱερεῖς τε χαὶ ἀρχιερεῖς " τελειοῦται διὰ τῇς 
αὐτοῦ χε!οός τε χαὶ εὐχῆς, χαὶ τῶν θεοποραδότων 
σεπτῶν Λογίων " χρίεται τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, μᾶλλον 
ὃὲ ἁγιασθεὶς ἀνθαγιάξε' τοὺς συμπαρόντας ἀρχ- 
tepet,* αἴρει ἐπὶ τοῦ ὥμου τὸν τύπον τοῦ πεπλανη- 
μένου προθάτου " ἀνέοχεται εἰς τὴν ὑψηλὴν κχκαθ- 
ἐδραν" ἐνιδρύεται τῷ θρόνῳ μιμεῖται τὸν ἀρχιποΐ- 
μενα Χριστὸν εἰς οὐρανοὺς ἀνερόμενον * φθέγγετα: 
ον συναπτιχὴν χαὶ συνδετιχὴν, ταυτὸν 
ὃὲ εἰπεῖν συνττηρητιγὴν φωνὴν, λέγων παντὶ τῷ λαῷ, 
Εἰρήνη πᾶσιν, ἣν καὶ ὑπὸ πάντων ἀντέλαδεν, Καλῶς 
γὰο ὁ θεῖος Δαυΐδ προανεφώνησεν περὶ αὑτοῦ τὸ, 
ς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα 509, Koptz | πάντα £v sn-. 
φίᾳ ἐποίησας" » πάντα γὰρ τὰ γεγενημέν εἰς a- 
κὺν, πάτης θείας σοφίας ἐστὶν ἀνάπλεα, χαὶ πάντας 
ἀνθρώπους πιστοὺς εὐφραίνειν ξυνάμενα. 
x2. Καλὴν ὃὲ γνῶναι ἡμᾶς χαὶ τὸν ἀριθμὼν τῶν 
ἐτῶν τοῦ ἀνδρὸς, πῶς xai οὗτος τέλειος xal πλτιοέ- 
στατος συνέδραμεν. Τεσσαραχονταέτης γὰρ ὧν χει- 
ροτονεῖται πατριάρχης * ἔπρεπε γὰρ τῷ τελείῳ πάντα 
τέλεια ἔχειν. Εὑρίσχομεν γὰρ xal τὸν ὁριθμὸν τοῦ-. 
τὸν πολλαχῶς τιμώμενον, ὡς μυστιχὸν χαὶ τέλειον 
παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ. Καὶ πρῶτος Ἰσαᾶὰχ, ὁ μονογε- 
νὴς υἱὸς τοῦ "A6paàu, τεσσαραχονταέτης γενόμενος, 


C τὴν Ῥεθέχχαν ἠγάγετο, ἐν παρθενίᾳ τὸν χρόνον ἐκεῖ- 


νον διαγαγὼν, ὅστις τύπον φέρει τοῦ χατὰ Χριστὸν 
μυστηρίου, xal τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἐχχλησίας, Τί δὲ xai 
Μωσῆς, ὁ μέγας xai θεράπων Θεοῦ ; οὐχὶ τεσσαρά- 
χουτὰ χρόνων γενόμενος ἐπεσχέψατο τοὺς ἀδελφοὺς 
αὐτοῦ ἐν Αἰγύπτῳ; ὃς ἰδὼν τὸν ἀδιχούμενον, ἡμύ- 
νατὸ xoY ἐποίησεν ἐχδίχησιν τῷ χαταπονουμένῳ sa- 

κάξας τὴν Λἰγύπτιον " πληρωθέντων δὲ αὐτῷ πάλιν 

ἐτῶν τεσυαράχουντα ἐν τῇ Μαδιὰμ, ἀξιοῦται τῆς θεο- 
φανείας ἐκείνης, ἣν εἶδεν ἐν ὄρει Σινᾷ, ὅτι ἡ βάτος 

ἐχαΐετο πυρὶ χχὶ οὐ χατεχαίετο, ἤκουσεν δὲ χαὶ quvr 

λεγούσης, Ou? εἶδον τὴν χάχωϑιν τοῦ λαοῦ μου τοῦ 
ἐν Αἰγύπτῳ, καὶ τοῦ στεναγμοῦ αὑτῶν ἔχουσα, xot 
χατέθην τοῦ ἐξελέσθαι αὐτοὺς, δεῦρο, ἀποστεΐλω σε 
εἰς Αἴγυπτον. Τὶ τοῦτο δηλαΐξ ; Οὐχὶ τὸ χειροτονῃ- 


D θῆναι αὐτὸν ἀρχ'ερέα καὶ λυτρωτὴν τῶν υἱῶν "Ic- 


paf; Πῶς 65 xai τὰ θεῖα Αύγια ἐδέξατο, δαχτύλῳ 
Θεοῦ γεγραμμένα ἐν ταῖς πλαξίν ; οὐχὶ τεσσαράχοντα 
ἡμέρα; χαὶ νύχτας νηστεύπας, bv αἷς ἐδιδάχθη xol 
τὰ τῆς Καινῆς Διαθήύχτς μυστέρια ; Καὶ Μωσῆς μὲν 
εἰχότως τοῦ διπλοῦ ἔχρῃσεν ἀριθμοῦ, νόμος ὧν xal 


Jana et lino contextum, ovis illius, quam Domine 
aberrantem  qu:esivit, — inventamque — humert 
suis sustulit, pellem designat. Episcopus enim, qu 
Chris:i typum gerit, ipsius munere fungitur; a 
ipso etiam babitu omnibus ostendit, sc boni illius 
ac magni Pastoris imitatorem esse, qui gregu 
infirmitates sibi ferendas proposuit. » 


9305 


VITA. 


2206 


ὑτὸ νόμον * ἀτελὴς γὰρ ὁ νόμος, οὖχ οὕτως δὲ οἱ τῆς A duplivavit, lex enim erat, etid quod sub lege est " 


χάοιτος ὑπτρέται. Tí δὲ χαὶ ὁ τῶν πάντων Σωτῆο 
) αἱ λυτρωτὴς Χριστὸς Ἰησοῦς, ὁ τοῦ νόμου vr put: ; 
εὐχὶ xal αὐτὸς φαίνεται τιμήσας τὸν ἀριθμὸν τοῦτον ; 
τεσσαράχουτα γὰρ ἡυέρας xai νύχτας ντστεύσας, 
πάντα πειρασμὸν χαὶ πᾶσαν προσδολὴν τοῦ Ἐχθρυῦ 
δεξάμενος, ἔδωχεν ἐξουσίαν τῷ ἀνθρωπίνῳ φυράματι 
πατεῖν ἐπάνωδφεων χαὶ σχορπίων, χαὶ ἐπὶ xdsav 62 

ναμιῖν τοῦ Ἐχθροῦ. Μετὰ δὲ τὴν ἀνάστατιν αὐχὶ διΔ- 
φόρως συναλιζόμενος τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις xal μα- 
θτταῖς, τῇ τεσσαραχοστῇ ἡμέρᾳ, εὐλογήσας αὐτοὺς 
διέστη ἀπ᾽ αὐτῶν, xal ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανὸν, 
εἰμένην χαταλελοιπὼς αὐτοῖς, xal δι᾿ αὑτῶν τῇ Eav- 
ποῦ Ἐχχλησίᾳ, ἣν περιεποιήσατο τῷ ἰδίῳ αἵματι ; 
Καὶ ταῦτα μὲν ἐχ πολλῶν ὀλίγα παρεθέμτν, δεῖξαι 
βουλόμενος ὅτι πάντα τὰ εἰς τὸν ὅσιον ἄνδρα γε- 
τονότα, μετά τινος θείας χάριτος xaX θεωρίας προΐ ο- 
χετο. 


i 
L3 


B 


lex autem imperfecta. est ; non item rministri gra- 
tic. Quid denique omnium Salvator et liberator 
Christus legisque  impletor? nunquid non ctiam 
ipse hunc numerum honoravit, quando quadra- 
p nta diebus et noctibus jejunans, omnemque ten- 
tationem eL insultuim. [nimici. excipiens, humano 
figmento potestatem dedit calcandi super aspidem 
e. scorpionem universamque virtutem inimici ? 
l'ost resurrectionem vero suam nunquid non : ite- 
rum diversimode versatus cum apostolis ac disci- 
pulis suis per dies quadraginta, benedictione daia 
sublatus est ab cis, et ferebatur in celum rc- 
linquens iis pacem, eli per ipsos Ecclesi:€ su, 
quam proprio sanguine acquisierat? Et hac ex 
multis pauca proposui , volens ostendere omuia 
qua circa sanctum hunc virum peracta sunt, divina 
quadam gratia. sic fuisse ordinata ut essent cpu- 
sideratione dignissima. 


CAPUT IV. 
Concilium v OEcumenicum, oppugnati heretici, Justinianus impzrutor αὖ iis seductus. 


xy. Τίς ἔξ λοιπὸν γίνεται, ὅτε τὰ τῆς yetpozo- 
vla; προέδη, xaX ἐνεδύπατο τὴν ἐξ ὕψους δύναμιν; 
ἐχάθισέν τῷὸἥἙ χαὶ ἐπ᾽ αὐτὸν παραπλησίως, ὡς ἐφ᾽ 
ἕνα τῶν ἁγίων ἀποστόλων, ὁ διὰ τῶν πυρίνων γλωσ- 
σῶν δουθεὶ; αὑτοῖς ἁγιασμὸς, χαὶ πλησθεὶς Πνεύ.α- 
πος ἁγίου ἤρξατο λαλεῖν, χαθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου 
ἀποςθέγγεσθαι, ἸΙρεπόντως ἄν τι; ἁρμότεις τῷδε 
τῷ τόπῳ τὸ χωρίον ὅλης τῆς Γραφῖς ταύτης « "H- 
σαν δὲ ἐν Ἱερουσαλὴμ ἄνδρες εὐλαύξῖϊ; ἀπὸ παντὸς 
ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν. ν To ὄντι γὰρ ἀπὸ 
παντὸς ἔθνους συνήχθησαν οἱ εὐλαδέστατοι ἐπίσχο- 
ποι, ἐν τῇ νέξ Ἱερουσαλὴμ Κων σταντινουπόλει,, ἕν- 
εχεν ἧς προεῖπον αἰτίας τῶν τριῶν χεφχλαίων. Ὡς 
οὖν συνῆλθεν τὸ πλῆθος, καὶ ouv: 90r, ἔχουου αὐτοῦ 
λαλοῦντος ἑτέρᾳ γλιύστῃ πρὺς 
τῶν αἱρετιχῶν γλώτσας (ἐτρα γάρ iz) ἡ ὀρθὰ 
λαλοῦσα πρὸς τὴν διεστραμμένα ςθ:γγομένην, τῇ 
ἰδίᾳ διαλέχτῳ), τουτέστιν, τῇ ὀρθῇ ὁμολογίᾳ τῆς zt! 
Gttt); αὑτοῦ, χατὰ τῶν λαλούντων ἀδιχίαν ἐν ὑπερ- 
τφανεῖί xatà τοῦ ὑψίστου Θεοῦ ὅθεν χἀὶ χαθεῖλεν 
αὑτοὺς εἰς τέλος ἡ πυοωθεῖσχ γλῶττα τοῦ ὁσίηυ 
ἀνδοὺς, συνεργίᾳ τοῦ ἁγίου Πνξύμάτ'ς xal τῶν συι- 
παρόντων ἁγιωτάτων ἐπισχόπων, ὡς; Μωτῆς Li 
νος, μετὰ τοῦ Ἰσρχηλίτου γενόμενος χαὶ πατάξας 
τὸν Αἰγύπτιον. Σχότος γὰρ xal βδέλυγμα τοῖς ἀλη- 


ι 
m 


τὰς ἀλλουλώστους 


- 


27. Verum quis deinceps fuit cum essel cunsc- 
cratus divinamque illam accepisse& dignitatcin? 
Quaiis per ignitas linguas super apostolos descendit 
"sanctitas, talis et super ipsum requievit et. Spiritu 
83ncto plenus (18) loqui caepit, quemadmodumipse 
Spiritus dabat eloqui ei. Merito posset hic aliquis 
totum illum Scripture locum accommodare : 
« Erant autem in Jerusalem viri religiosi, ex omni 
gente qux sub coelo est ?*. » Vereenim ex omni 
gente religiosissimi episcopi (19) in nova Jerusalem 
Constantinopoli congregati erant, propter illa tr.2, 
que antea cemmemoravi, Cap:tula. Cum | igitur 
convenisset multitudo, audiverunt ipsuin attoniti 
loquentem alia lingua adversus diversas lhiretico- 
rum linguas:aiia enim lingua est loquens recta, 
ab ea quie propria dialecto loquitur distorta, id 
est manentium jn veraz fidei confessione, contra 
linguam corum qui in superbia sua loquuntur ini- 
quitatem adversus Altissimum. Itaque ignita. viri 


p lingua sustulit cos in finem, Spiritus sancti auxilio 


el sanctlissin;s cpiscopis adjuvantibus; ut cum 
Moysesopem [sraelit;e tuiit /Egyptiunique percussit. 
Hareticorum enim dogmata a veris lsraelitis 2esti- 
mantur tencbrosa et exsecranda; ideoque et dam- 
nata sepeliuntur sub sabulo. 


6:voi; Ἰσρληλίταις τὰ τῶν αἱρετιχῶν δόγματα, ὅθεν xai εἰς τὴν ἄλμον θάπτονται βαρέως ὑπ᾽ χὐτῶν 


χαταδιχαϊόμενα. 
xr/. Τὰ γὰρ χινηθέντα χαὶ πραχθέντα xai περα- 
τ ωθέντα ἐν τῇ μεγάλῃ πέμπτη συνόξι», πάντες ἔστε 
36 Act. n, 5. 
(18) Primo misit ad Vigilium Papam ftomanum, 


fidei sue professionem, qua admittit 4 concilia gc-, 


neralia, et amplectitur epistolas przsulum Romane 
sedis apostolicze,tam aliorum, quam Leonis beatz 
suemoriz de recta fide scriptas:et petit przsidente 
Vigilio tria Capitula in concilio proponi. Respondit 


28. Qu:e porro in magno illo quinto concilio mo- 
ta, acta, et definita sint, scitis, viri doctissimi, ut 


Vigilius 6 Januarii post consulatum Basilii ann: 
12 Chri-ti 555. 


(19) Episcopi 165 in concilio cecumenico v, 
congregati in confessione prima ad diem 4 Maii, 
ejusdem anni. 


-- ^ 


2231 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


* 


2288 


suasibilem, plenam misericordia et (ructibus bono- A 05:, μεστὴ ἐλέογυς xa χαρτιῶν ἀγαθῶν, ἀπόλχυσιν 5o- 


rum operum, quibus sectatores ejus perfruuntur. 
llanc summo complexus studio hie vir Dei magnus, 
cepit consilium bonum, quod non auferetur ab 
60, sed quo ipse servaretur : sic enim ait Sapiens: 
«Bonum consilium custodiet te, ct prudentia ser- 
vabit te ?. » Ipsum autem per Spiritus sancti effi- 
caciam statim exsecutus est, gratiam non differens, 
neque dicens: Cras veniam atque perficiam, sed 
cum dixisset, Volo, statim consecutus est effe- 
etus. Erat autem admirabilis istius consilii auclor 
Deus: «quia omne datum optimum, et omne donum 
perfectum desursum est, descendens a Patre lumi- 
uum *. » Verum de quo illud consilium fuit? hoc 
scilicel , ut terrx: terrena cuncta relinqueret, οἱ 


ρουμένης τοῖς χτωμένοις αὐτὴν "[ταὐτηὴν] ἡσπασάμε- 
νος σὺν πολλῷ τῷ πόθῳ (D), καὶ περιπτνυξάμενο; αὑτὴν 
ὁ μέγα; οὗτος ἀνὴρ χαὶ τοῦ Geox ἄνθρωπος, ξθουλεύ- 
σατο ἑαυτῷ χαλὴν βουλὴν, ἔτι: οὐχ ἀφαιρεθήσεται ἁ rv 
αὐτοῦ, ἀλλὰ φυλάξΞι αὐτὸν, κατὰ τὸν εἰπόντα σοφόν" 
« Βουλὴ καλὴ φυλάξει o ἔννοια δὲ ὁσία τηοἦσει σε. » 
Καὶ τῷ νοήματι τὸ ἔργον ἐπηχολούθησεν, ξιὰ τῇς τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος τελειώσεως. Οὐχ ἀνεδάλετο οὖν τὴν 
χάριν, οὐχ εἶπεν, Ἐπανελθὼν αὔριον ποιήσω τὸ βουλευ- 
θέν" ἀλλ᾽ εἶπεν, O0 (m), καὶ τὸ ἔργον συνέδραμεν," 
ἐπειδὴ χαὶ Θεὸς ἣν ὁ θαυμαστὸς σύμθουλος" «Πᾶσα γὰρ 
δόσις ἀγαθὴ χαὶ πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστι χα- 
ταθαΐνον ἀπὸ τοῦ Πατρὸς τῶν ςώτων.» Τίς δὲ καὶ ποία 
ἡ βουλή ; Tb, χαταλεῖψα: τῇ γῇ τὰ γήϊνα, χαὶ πᾶν 


omnei 4Egyptiacam affectionem sub sabulo sepe- B Αἰγυπτιαχὸν θέλημα θάψαι ὑπὸ τὴν ἄμμον, προτ- 


' liens ad montem virtutum, id est ad chorum an- 
gelicum monachorum contenderet, quemadmo- 
dum mox latius explicabimus. 


δραμεῖν τε τῷ Ops: τῶν ἀρετῶν, λέγω δὴ τῷ τῶν 
μοναχῶν ἀγγελιχῷ χορῷ, πεοὶ οὗ μικρὸν ὕστερον 
λέξομεν. 


CAPUT II. 


Gra.uum ceclesiasticorum suscepto : vita monastica. 


12. Postquam monastici habitus suscipiendi 
propositum sic, ut diximus, constituisset; ac su- 
pra petram qu:e Christus est :edificatus, firmum ac 
stabile videretur habere fundamentum ; Deo sic 
agente, oblata es€ occasio quzdam, qua consi- 
lium istud paulisper impediret. Nam sicut iter 
agentes, ipsoque in itinere mutuo colloquentes, 
si repentino aliquo percellantur tonitru, per mo- 
dicum tempus intermittunt et. iter et sermonem ; 
illo autem cessante, utrumque resumunt: sicomni- 
no contigit huic admirabili viro. Dum enim solitariz 
vite ineunda: quam maxime versat cogitationes, 
oblata est pontificalis dignitas Amaszorum (7),epi- 
scopo aliisque nonnullis summo studio contenden- 
libus, ut Lazichenorum (8) susciperet episcopatum. 
llorum voluntate precibusque coactus, cum ita 
Deum velle existimaret, cessit necessitati, seque 
velut agnum innocentem (tradidit Metropolit:e 
Amascno, tunc in urbe Regia commoranti. 

15. Et primum quidem suscepit spiritalein gra- 
tiam lectoris, quam per se Dominus ipse initiavil, 


ιβ'. Ὡς οὖν ταῦτα ἣν αὐτῷ μεμελετημένα, xat ἐπὶ 
τῆς πέτρας, ftt; ἐστὶν ὁ Χριοτὸς, ᾧχοδομήθη χα- 
λῶς, καὶ ἔμεινεν ἄσειστος xaX ἀῤῥαγὴς ὁ θεμέλιος 
οὗτος" γίνεταί τις Ex. Θεοῦ πρόφασις, χωλύουσα 
πρὸς μικρὸν τὴν ἐγχείρησιν, χαθάπερ ἐπὶ τῶν ὁδευόν- 
των xai πρὸ: ἀλλήλους διαλεγομένων ἐξαίφνης 
βροντὴ γενομένη, ἴστησι τοῦ πρόσω καὶ τῆς διαλέ- 
ξεως τοὺς ὁδεύοντας, πραῦνθείσης δὲ ταύτης πάλιν 
ἔχονται" τὸν αὐτὸν τουτονὶ τρόπον χαὶ ὁ θεσπέσιος 
ἀνὴρ ὑπέμεινεν " ἐν (p γὰρ τὰ τοῦ μονήρους βίου 
διελογίζετο, προετυπώθη αὐτῷ τὸ τῇ; ἀοχιερωσύνης 
ἀξίωμα. Καὶ δὴ γίνεταί τις αὐτῷ περίστατις ἀπό τε 
^09 τηνιχαῦτα ὁσιωτάτου ἐπισχόπου τῆς ᾿Αμασέων 
μητροπόλεω:, ἀπό τε ἄλλων τινῶν, ἐπὶ τὸ γενέσθαι 
αὐτὸν ἐπίσχοπον τῆς τῶν Λαξιχηνῶν πόλεω;. 
Εἴξας οὖν ταῖς: ἐπενεχϑείσαις αὐτῷ ἀνάγχαις, x.l 
λογισάμενος θείαν ταύτην εἶναι βουλὴν, δίδωσιν 
ἑαυτὸν ὡς ἀρνίον ἄγαχον τῷ τῆ; ᾿Αμασέων ἀρχιερεῖ, 
τηνιχαῦτα διάγοντι ἐν αὐτῇ τῇ βασιλευσύσῃ πό)ει. 

ιγ΄. Κα! πρῶτον μὲν ἀξιοῦται τῆς τοῦ ἀναγνώ- 
3:00 πνευματιχῆς χάριτος, ἣν χαὶ ὁ Κύριος ἡμῶν 


quando accepto libro legit, et complicatum mini- Ὁ χαὶ Θεὸς ἡγίασεν * λαδὼν γὰρ τὰ βιδλίον, ἀνέγνουν, 


stro. reddidit. Notandum vero est quod capillos 
suos primum deposuit, non in obscuro aliquo loco ; 
sed in zede sacra, eaque, ob causain plenam reve- 


" Prov. i, 11]. ?Jac. v, 17. 


(1) «tem hanc vocem substitui, loco πλήθει, quie 
(m) Scriptum erat θελήσω, volam. 


(7) Est Amasea. metrepolis IIelenoponti, etiam- 
num celebris, de qva plenior agendi occasio 926 
Aprilis ad Vitam S. Basilei , ibidem episcopi et 
imartyris. Nonnulla etiam de ea diximus 3 Martii, 
ad Vitam. SS. Eutropii, Cleonici ct Basilisci mar- 
yrum. 

(8) Vix alibi nota est urps hzc Lazichenorum, 
infra n. 16. Lazichorum ac deinde Lazichi episco- 
patus : suspicor eamdem esse que in autiquis 


xal πτύξας ἀπέδωχεν τῷ ὑπηρέτῃ. "AQuov δὲ xol 
τοῦτο ἐπισημήνασθαι, πῶς οὐχ ἀπλῶ:, T ὡς ἔτυχεν, 
ἢ ἐν ἀσήμῳ τόπῳ τὴν πρώτην ἀπέθετο τρίχα " ἀλλ᾽ 


significat multitudinem. 


Notitiis episcopatuum, post Geographiam sacram 
Caroli a S. Paulo editis, vocatur Zalichus οἱ Z:li- 
chin (per me'athesim scilicet zevi posterioris) ' 
sive Leonlopo!is, una ex quatuor episcopatibus 
Amaseno metropolit:e subjectis. Est quidem εἰ 
Lazicha provincia, antiquis dicta Colchís,-ad eum- 
dem Euxinum Pontum, sed longius dissita, et qu:e 
proprium habebat Metropolitem, Phasidis dictum: 
ul de ca h:c cogitare non. liceat. 


2239 


ViT.V 


9290 


ἐν οἴχῳ ἁγίῳ χαὶ μετά τινος φτριχτῆς χαὶ σερατμίας Α renti: ac religionis, delecta. Audiamus igitur qvig 


προφάτεως. Τίς οὖν αὔτη, καὶ τίς ὁ τόπο; ὁ ἅγιος ; 
&xoj[c]:* Πάντες ἴσμεν τὸν οἶχον τῆς ἀγίας καὶ ἐνδό- 
Eoo Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχου χαὶ ἀεὶ Παρθένον 
Mapía;, τὸν ἐν τοῖς Οὐδριχίου ἐν τῷ Στρατηγίῳ. Ἐν 
τούτω σχολάζων bx μιχρᾶ; ἡλιχίας ὁ μέγας οὗτος 
ἀνὶρ, ἐν αὑτῷ xal τὰς εὐχὰς νυχτὸς xai ἡμέρας 
᾿πρὶς Θεὸν ἀναπέμπων οὐ διελέμπανεν, ἀξιούμενος 
xai τῆς μεταλήψεως τοῦ ἁγίου σώματος χαὶ τοῦ τι- 
pios αἴματος Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν. Εἰχότω; οὖν 
πιθυμίαν ἔσχε), x2i1po39 χαλέσαντος, ἐν αὑτῷ xal 
tX; πνευματιχὰς τῆς ἱερωσύνης λαθεῖν χάριτας. 
"θρυτως ἄλλη Σιὼν ἐδείχθης ἁγία τῆς μητρὸς τοῦ 
Χοιστοῦ Ἐχχλησία, ὅτι χαὶ ἐν σοὶ χατεπέμφθη τὸ 
ἅγιον Πνεῦμα ἐπὶ τὸν θεῖον χαὶ ἀποστολιχὸν ἄνδρα" 
xal σὺ δὲ, ἄνθρωπε τοῦ Θεγῦ, ἐπιθυμί ἐπεθύμη- 
cag ἣν ἐπήθησας χάριν, ἧς ἐραστὴ: τοῦ χάλλους Ex 
πολλῶν τῶν χρόνων ἐγένου, ἣν ἐν αὑτῷ τῷ ἁγιά- 
Sua λαθεῖν ἐζήτεις. 
t9. Τί οὖν γίνεται ; Παρῆν ἕτοιμος ὁ ἀποθρίξαι 
ἐπιτετοαῦυ μένος τὴν τιμίαν ἐχείνου χεφαλὴν " ἐζήτουν 
ἰδιάζοντα τόπον " εὑρίσχεται ὁ ἄξιος τῷ ἀξίῳ. 
Τίς δὲ οὗτος ; Τὸ ἅγιον βαπτιστήριον * εἰτφέρετα! 
εἰς αὐτὸ, καὶ μὴ εὑρόντες ἐφ᾽ ᾧ καθεσθῆναι ἐχρῆν, 
προμηθεΐ τοῦ χρείττονος, εὑρέθη εἰς τὸ χρηπίδω- 
μα (π) τῆς σεπτῆς ἐφεζόμενος χολυμδέθρας " xa 
ἀδουλήίτω; αὑτοῦ τε xal τοῦ χείουτος, θείᾳ δὲ 
ὅμως βουλῇ, αἱ τρίχες πᾶσοι εἰς τὴν χολυμδήθραν 
ἐχπεπτώχασιν. θαύματος ἄξια τὰ συμθδάντα τῷ με- 
γῶμῳ ἀνδρέ. Ἢ γὰρ ἤδη αὐτὸν ἀναγεννέ saca τιμία 
χολυμθήθρα, χεῖρα ἀπλώσασα τρόπον τινὰ, πάλιν 
μῆττο γέγονεν δεξχμένη τὰς τρίχας αὐτοῦ. Καὶ 
προτύπωσις, ὡς οἶμα!, τοῦτο γέγονεν τοῦ μέλλοντο; 
ἀναγενυᾶσθαι δι᾽ αὑτοῦ τε xal τῇς ἁγίας σεπτῆς xo- 
λυμδήθρης, tv ταύτῃ βασιλευούσῃ πόλει, ἀναριθμέτου 
λαοῦ * οὐ γὰρ δύνατχλί τις ἄττρα, ἢ ψάμμον θαλάσ- 
σηξ, ἣ κχεραλῖς τρίχας, ἀριθμῷ καθυποδάλ- 
Àztv * οὕτως οὐδὲ τοὺς τεχθέντας δι᾽ ὕδατος xat Πνεύ- 
ματος xal προσαχθέντας τῷ Θεῷ, βασίλειον ἱερά- 
τευμα, ἔθνος ἅνιον, διὰ τοῦ ὁπτίου ἀνδρὸς, ἰσχύσειεν 
à» τις ἀνθρώπων ἐξαριθμήσασθαι. Οὐδὲ τὸ ἕτε- 
ρον (o), ὅπερ ἐπεσημήνατο, φημὶ δὲ τὴν εἰς τὴν 
ἁγίαν χολυμθήθραν τῶν τριχῶν ἔμπτωσιν, ἄξιον 
παραδραμεῖν ἀνεξέταστον * πᾶσι γὰρ τοῖς συμθδεθη- 
χόσι αὐτῷ μετὰ ἀχριδείας ἐπέσχηπτεν ὡς Ex Θεοῦ 
ιὰ συμδαΐνουτα δεχόμενος, xat παρεφύλαττεν μετὰ 
πολλῆς ἐπιμελείας, Ὦ; οὖν ἐν τούτοις ταῦτα ἦν, 
(optsev παρ᾽ ἑχυτῷ ἐξ ἐχείνης τῆς ὥρα: μηχέτι 
λούσασθαι αὐτὸν, 7| βρέξαι τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ ὕδατι 
“Χοινῷ * ὄνπερ ὄριν δεξάμενος ἐφύλαττεν, χχὶ φυλά- 
'* Psal 1xxv, 19. 


(») Κρηπίδωμα, fundamentum a χρηπιδόω, fundo. 


locus ille fuerit. Notum est omnibus glorios:e Do- 
min: nostri Dei genitricis semperque virginis 
Mariz templum, Urbicii (9) dietum et in Strategio 
situm. In hoc a prima 2ztate magnus hic vir dic 
noctuque divinis vacabat precationibus, in codem- 
que sancli corporis ac pretiosi sanguinis Christi 
Dei nostri cominunione primum dignatus fuit: 
quapropter etiam congruum duxit et in eodem, 
cum id jam tempus requireret, spiritales clericatus 
acciperet gratias. Vere altera Sion declarata es, 
sancta Christi matris Ecclesia: quoniam in te mis- 
sus est Spiritus sanctus super divinum hunc et 
apostolicum virum : et tu, vir Dei, haud vano de- 
siderio desiderasti gratiam quam adamabas, cujvs 
pulchritudinem jam diu concupieras, quamque in 
ipso sanctuario accipere expetebas. 


44. Quid igitur actum est? Paratus erat qui pre- 
tiosum illius caput tonderet : quzrcbatur secretus 
a turba locus, et. dignus digno repertus est. Ec- 
quis autem? Sanctum baptisterium : illuc concesse- 
runt. Cumque non invenirent ubi considerent, Dei 
providentia factum est ut in almi lavacri basi consi- 
deret Eutych:us: et contra ipsius atque tondentis 
voluntatem, divino tamen consilio, accidit, ut in 
sacrum fontem omnes ejus capilli deciderint. Ad- 
miratione sunt digna profecto omnia qua niagno 


(c huic viro contigerunt. Qui enim ipsum tanquam 


mater regeneraverat fons sacer ; veluti manum ex- 
plicans rursum ejus mater effecta est, dum ipsius 
quoque capillos excepit. Quod autem factum est, 
mea quidem sententia, significabat innumeram 
hominum multitudinem per ipsum in sacro hujus 
augustze civitatis fonte regenerandam. Nam sícut 
nemo polest coli stellas aut arenam maris, aut 
capillos capitis dinumerare, ita nemo poterit nu- 
mero comprehendere regale sacerdotium ac gen. 
tem sanctam, quam per aquam et Spiritum rege- 
neratam vir sanctus obtulit Deo. Neque vero alte- 
rum quod indicavi, capillorum, inquam, in sacrum 
fontem illapsus, silentio praetereundum est: ipse 
enim cuncta sibi obvenientia suscipiebat tanquam 


D ordinata a Deo, et observabat diligenter. Cum igi- 


tur in dis etiam ista essent, decrevit nunquam 90 
abluere nec aqua communi irrigare caput quod-et 
reipsa prestitit, usque ad vite finem illotus per- 
severaus ; in eoque observans mandatum divinum. 
« Vovete et reddite Domino Deo vestro !* ; ». et : 


(o) Alterum dicitur, cum respectu ad sessionem super basi foutis. 


. (9) Georgius Codinus De originibus CP. videtur 
ἐπ de hoc templo habere. « Templum Sanct: 
Deipar.r, cognomina*um Urbicii, :edifcavit alius 
quidam Urb'cius «v magister. militum Orientis, 
centum et. octoginta. annis post. conditam Con- 
staninopoliim. » Ergo circa annum 510, tempore 
Anastasti imperatoris. Grace ἐν τοῖς O3 pfiviss. 


Zinus verterat in. Urbicii regione in imperatoris 
campo. Sed des, non regionem, Urbicii dictas 
arbitramur, ut cuim dicitur £v ταῖς Ῥουφιαναὶς ; et 
lasazdes fvisse in Strategio, id est foro Przto- 
rano, quod Petrus Gillius iu. topographia CP. 
attribuit 9 Regioni. 


2291 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP 


2292 


« Bonum est viro, cum portaverit jugum. ab ado- A £a; ἐπλήρωσεν, μείνας ἐν ἀλουσίᾳ μέχρι βίου ζωῆς 


Icscentia sua "".» 
t Εὔξασθε, xai ἀπόδοτε Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν" 
αὑτοῦ.» 

45. τς quidem circa primos ordines per- 
acta sunt : quid autem postea? Cum diaconi jugum 
pàulo post subiisset, alter apparuit Stephanus, 
potens verbo et opere, vitaque et moribus multos 
docens ac instruens quomodo oporteat perficere 
divinum ministerium et conversari in domo lo- 
mini, qua est ecclesia Dei viventis. Ip. hoc diaco- 
natus gradu ex praseripto divinorum canonuin 
mansit aliquantulo tempore : deinde, ut de pluri- 
bus mereretur bene, provectus est ad cathedram 
presbyterorum. Considerate autem quo modo, 
ordine et ratione illi cuncta cesserint. Nihil citra 
a'tatem, perfecta omnia, omnia plena fuerunt divi- 
na gratia. Ordinis autem ratio cum in rebus uni- 
versis, tum in gradibus religionis optima est. Cum 
triginta esset annorum (10), presbyter creatus est; 
eliam quoad ztatem corporis, mensuram perfectam 
attingens. Hanc zetatem Christus super omnia Deus 
videtur  honorasse, qui cum triginta esset anno- 
rum baptizatus est, per conjunctionem personae 
me et mea omnia sumens, ut ego qua illius sunt 
acciperem. Cum igitur in presbyterorum sede con- 
sideret, eumque, ut David canit, exaltarent inec- 
clesia populorum, et in cathedra seniorum lauda- 
rent !*; gradum etiam illum suo decoravit exem- 


plo: nec enim simul satus atque editus fuit, quem- C 


adinodum de gigantibus fingunt fabulz; aut ut re- 
pentini quidam, tanquam die uno formati ex lnto, 
populorum praesides ; non, inquam, repente ad eum 
gradum venit, quia ipse nonerat qui gradum pro- 
sequeretur, sed gradus illum secutus est, sicut ait 
Scriptura : « Misericordia tua, Domine, subseque- 
tur ipe 1.» 

16. Sic ergo ex divita lege perfectis omnibus, 
cum jam sacerdotali ordine ac statu esset honora- 
tus, et in spem venisset Lazichena sedis, prohibi- 
tus est ad eam procurationem accedere : consilium 
enim mutavit Deus, qui meliora semper ac prz- 
stantiora servis stis procurat. « Neque enim eo- 
gitationes mez cogitationes vestra, » inquit Dominus 
per prophetam '*; homo quippe in faciem respicit, 
Deus autem intuetur cor. Postquam igitur dissipa- 
wm est. illud studium et Lazichenz urbis episco- 
patus devenit ad alium; recurrit iterum optimus 
hic ad primum quod ab initio adamaverat, cou- 
silium : negotiatur incorruptas divitias, et pruden- 
tem patrem familias imitatur, qui proferens de 
thesauris suis nova et vetera, pretiosam emit mar- 
garitam et superlucratus est. Sic enim etiam vir 
admirabilis blandas vitz voluptates sensuique blan- 
dientes pulchre comunutavit, dans temporalia ut 
accjperet sierna. Apostolorum quoque exemplo, 


! Thren. μι, 97. 13 Ps2l. cvi. 323. 
(10) Circa annum Christi 542. 


18 Psa], xxu, 6, 


αὐτοῦ, τηρήσας τὴν λέγουσαν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ, 
χαὶ, « ᾿Αγαθὸν ἀνδρὶ ὅταν ἄρῃ ζυγὸν Ex νεότητο; 


ιε΄. Καὶ τὰ μὲν περὶ τοῦ πρώτου βαθμοῦ τοιαῦτα. 
Τί δὲ λοιπόν ; Μετ᾿ ὀλέγον χαὶ Στέφανος ἄλλος ἀναδεῖ- 
χνυται. Ὑπεισελθὼν τῷ τῆς διαχονίας ζυγῷ, δυνατὲς 
ἐν ἔργῳ χαὶ λόγῳ, πολλοὺς ῥυθμέσαι τῷ ἑαυτοῦ βές» 
^. xal τρόπῳ, διδάξαι τε πὼς δεῖ τὴν θείαν λειτουρ- 
γίαν ἐχτελεῖν, χαὶ ἐν οἴχῳ Θευῦ ἀναστρέφεσθαι, ftu; 
ἐστὶν ἐχχλτσία τοῦ Θεοῦ ζῶντος. Ἑνδιατρίψας οὖν 
χρόνον μιχρὸν ἐν τῷ βαθμῷ τῆς διαχονίας χατὰ τοὺς 
θείου; κανόνας, ἵνα εὐεργετήσῃ πλείονας, ἀνάγεται 
xai εἰς τὴν τῶν πρεσδυτέρων χαθέδραν, ἀπολαύει 
xa τῆς τιμῆς. Καὶ σχοπεῖτε, πῶς πάντα εἱρμῷ καὶ 
τάξει προδαΐνει τὰ πνευματικὰ χαρίσματα ἐπ᾽ αὑτῷ, 
οὐ παρὰ χαιρὺν ἡλιχία:;, οὐχ ἐλλειπές τι ἔχων, πάντα 
πεπληρωμένα θείας χάριτος. Λογιζόμεθα οὖν ὅτε 
τάξις τίς ἐστιν ἀρίστη χαὶ ἀχολουθέα, εἴπερ ἐν ἄλλῳ 
τινὶ, xal μᾶλλον ἐν τοῖς τῆς θεοσεδείας βαθμοῖς. 
Τριαχονταέτης γὰρ ὧν, χειροτυνεῖται πρεφδύτερος, 
εἰς μέτρον τέλειον φθάσας, xal κατὰ τὴν σωματιχὲν 
ἡλικίαν. Ταύτην φαίνεται τιμήσας τὴν ἡλιχίαν Χρι- 
στὸς ὁ ἐπὶ πάντων Bebe, βαπτισθεὶς τριαχονταέτῃης, 
ὅλον ἐμὲ φέρων μετὰ τῶν ἐμῶν, ἵνα ἐγὼ μεταλάδω 
τῶν ἐχείνου διὰ τὴν χαθ᾽ ὑπόστασιν ἕνωσιν. Ὧ; οὖν 
ἀνέθη, xaX εἰς τὴν τῶν πρεσδυτέρων χαθέδραν, κατὰ 
τὸ Δαυϊτιχὸν λόγιον" « ὙΨωσάτωσαν αὐτὸν ἕν ἐχχλη- 
σίᾳ λαῶν, καὶ ἐν χαθέδρᾳ πρεσδυτέρων αἰνεσάτωσαν 
αὑτόν’ » φαιδρύνει xal τοῦτον τῷ ἑαυτοῦ ὑποδείγματι, 
οὐχ ὁμοῦ σπαρεὶς xoi ἀναδοθεὶς, ὡς ὁ μῦθος moult 
«οὺς γίγαντας, ἣ ὥσπερ οἱ αὐθημερινοὶ πλαττόμενοι 
πήλινοι τοῦ λαοῦ προστάται, οὐ σχεδιάσας οὐδὲ 
διώξας τὸν βαθμὸν, ἀλλ᾽ ὑπ’ αὑτοῦ διωχθεὶς, κατὰ 
τὸ, « Ἔλεός σου, Κύριε, χαταδιώξει με.» 


ις΄. Πάντα οὖν χατὰ τὸν θεῖον ὄρον xal νόμον *t- 
λέσας, xai ἀξιωθεὶς τῆς ἱερατιχῇς τάξεώς τε xal 
στάσεως, ἤδη xat ἐν ἐλπίδι γεγονὼς δῆς “Λαζίχων 
προεδρίας, εἴργεται τῆς τοιαύτης φροντίδος " μετα- 
σχευάξει γὰρ τὴν βουλὴν ὁ ἀεὶ τὰ κρείττονα xaX ὑγη- 
λότερα βουλευόμενος ὑπὲρ τῶν ἑαυτοῦ θεραπόντων 
Θεός. «Οὐ γὰρ ὡς αἱ βουλαὶ ὑμῶν ἡ βουλή μον, » διὰ 


D τοῦ προφήτου λέγει Κύριος, ὅτι ἄνθρωπος ὁρᾷ εἰς πρόσ- 


ωπον, θεὸς δὲ εἰς χαρδίαν. Ἐπεὶ οὖν διεσχενάσθῃη 
τὸ σπούδασμα xal εἰς ἕτερον μετῆλθεν dj τοῦ Λαϊζέχου 
ἐπισχοπὴ, ἀνατρέχει πάλιν ὁ πανάριστος οὗτος εἰς 
ἣν ἐξ ἀρχῆς ἐπόθει βουλήν τε χαὶ πρᾶξιν, πραγμαᾶ- 
τεύεται καλῶς τὸν ἄσυλον πλοῦτον, μιμεῖται τὸν ἔμ- 
πειρον οἰχοδεσπότην, ὅστις ἐχδαλὼν ix τῶν αὑτοῦ 
θησαυρῶν πάντα παλαιά τε xol νέα, xat ἀποδόμενος 
μαργαρίτην, ὑπερεπλούτησεν - οὕτω θαυμάσιος, τὰ 
τοῦ βίου τερπνὰ xal τὴν αἴσθησιν ὑποσαένοντα καλῶς 
ἀντηλλάξατο, δοὺς τὰ πρόσχαιρα καὶ λαδὼν τὰ alu- 
νια, διὰ τὸ ὑπερδάλλον μέγεθος τῆς γνώαδως το’ } 


1 Isa. 1v, 8. 


2293 


VITA. 


2394 


Θεοῦ. Μιμεῖται τοὺς Avlo9; ἀποττόλους, οἴτινες À qui relictis omnibus secuti sunt Christum, propter 


ἀφέντες ἅπαντα, ἠχολούθησαν τῷ Χριστῷ " δίδωσιν 
ἑχυτὸν ὅλον ἐπὶ τὸν μονήρη Blov* ἀμφιέννυται τὴν 
μοναχιχὴν ἐσθῆτα, λόγῳ τε καὶ ἔργῳ χαὶ σχήματι τὴν 
φιλοσοφίαν ταύτην κτηνάμενος ἔτι ἐχ χοιλίας μητοὺς 
αὐτοῦ " μιμεῖται μικροῦ δεῖν Ἠλίαν τὸν Θεσδίτην, 
xai Ἰωάννην τὸν Βαπτιστὴν, οἵ τὴν ὁδὸν τῆς ἀσχή- 
σεως ὑποδειχνύντες τοῖς βουλομένοις ταύτην ἀσπά- 
σασθαι, πρῶτοι τὴν ἔρημον ᾧχησαν. Ὁ δὲ μέγας 
Εὐτύχιος, οὐ τὴν ἔρημον, οὐ τὸν Κάρμηλον (pxnotv* 
ἀλλὰ τὴν τῶν ᾿λμασέων χαταλαμθάνει μητρόπολιν, 
ἐχεῖσε πληρύσων αὑτοῦ τὴν ἐπιθυμίαν. Διάχειται 
τὰρ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει μοναστήριον εὐαγὲς, πάλαι 
συστὰν ὑπὸ τῶν ἁγιωτάτων ἐπισχόπων Μελετίου χαὶ 
Οὐρανίου χαὶ Σελεύχου, μεγάλων χαὶ θεοφόρων ἀν- 


excellentem cognitionis magnitudinem, solitariz 
vite totum se tradidit el monachi vestem induit. 
Amplectens autem re atque habitu ac sermone 
philosophiam illam, quam ex utero matris ad- 
amaverat, imitatusest Eliam Thesbitem atque Joan- : 
nem Baptistam, qui exercitationis viam imitati 
volentibus ostendentes, solitudinem primi colue- 
runt. Quanquam magnus Eutychius non desertum, 
non Carmelum habitavit; sed Amasxorum metrc- 
polim elegit, ubi desiderio suo faceret satis. In hac 
enim civitate sanctum est menasterium, quod san- 
clissimi quondam episeopi Meletius, Uranius (11) 
et Seleucus zdificandum curarunt : quorum quidem 
Meletius et Selencus, cum sanctissimam Amaseo- 


Bpiov καὶ οἱ μὲν δύο, Μελέτιος, φημὶ, καὶ Σέλευκος, B rum rexissent Ecclesiam, in ea sancte dormierunt, 


τὴν ᾿Αμασέων ποιμάναντες ἁγιωτάτην Ἐχχλησίαν, 
ἐν αὐτῇ ὁσίως χεχοίμηνται, xaX τὰς θαυματουργίας 
τῶν ἰάσεων ἐπιτελοῦσιν ἐχεῖσε μέχρι τῆς σήμερον. 
tQ". Φέρεται δὲ χαὶ θαῦμα παράδοξον τοῦ μεγάλου 
Σελεύχου, ὅπερ ἔτι ὄντος ἐν capx: εἰργάσατο δι᾽ αὐτοῦ 
ὁ Θεός. Λιμοὺ γὰρ βαρυτάτου καταλαδόντος τηνιχαῦ- 
τα τὴν χώραν, χίνδυνος ἦν οὐ μιχρός χαὶ δὴ τοῦ 
σίτου παντελῶς ἐχφορηθέντο: ἐχ τοῦ ὁρείου, ὅπερ 
δρεῖον καὶ μέχρι τῆς σήμερον' μὴ φέρων (p) δὲ τὴν 
αἰτούντων ἐξ ἐνδείας ἐπίτασιν ὁ τηγιχάδε ὀρειάριος, 
ἀπελθὼν πρὸς τὸν ὅσιον Σέλευχον, τὰς χλεῖς αὐτῷ 
προσέῤῥιψεν τοῦ Ópslou, λέγων, ὅτι Ἐν τῷ ὁὀρείῳ 
σΐτος οὐχ ἔστιν, xal τὴν ὄχλησιν οὐ φέρω τοῦ λαοῦ. 
Aa6üv οὖν τὰς χλεῖς ὁ ἅγιος, ἔθηχεν αὐτὰς ἐν τῇ 
ἑαυτοῦ στρωμνῇ,, καὶ δι᾽ ὅλης τῆ; νυκτὸς ἀπαύστω; 
κπαιρεχάλει τὸν θεὸν, συνήθως δεῖξαι τὰ θαυμάσια 
αὐτοῦ, ὅπως θρέψῃ τὸν λαὺν αὐτοῦ. Πρωΐας ὃὲ γενο- 
μένης, κατὰ τὸ σύνηθες εἰσελθόντων πρὸς τὸν ὅσιον 
τῶν εὐλαδεστάτων χληριχῶν, λέγει τῷ ὀρειαρίῳ, 
Λάδε τὰς χλεῖς͵ ἀδελφὲ, xal ἄπελθε, ποίησον τὴν 
χρείαν τῶν δεομένων. Ὁ δὲ πάλιν μεθ᾽ ὄρχων διισχυ- 
ρίζετο μὴ ἔχειν τὸ σύνολον τὸ ὁρεῖον σἴτον. Ἐπι- 
μένοντο; δὲ αὑτοῦ τῇ ἀπιστίᾳ, λέγει τοῖς χληρι- 
χοῖς ὁ μέγας, « Εὐλογητὸς Κύριος, ἀπέλθετε μετ᾽ 
αὐτοῦ, γνῶτε εἰ ἀληθεύει. » Τῶν δὲ λαδόντων τοῦ 
ἁγίου τὴν εὐχὴν, xal ἀπελθόντων, καὶ βουληθέντων 
ἀνοῖξαι τὴν θύραν, μόλις ἠδυνήθησαν ἐντὸς αὐτῆς 
γενέσθαι, Ex τῆς πληγύος τοῦ σίτου. Φέρεται δὲ xol 


et in hodiernum usque dicm πΐγδοια οἱ curatio- 
nes operantur : quin et de magno Seleuco narratur 
signum, quod per eum adhuc viventem fecit Deus. 

47. Fames aliquando gravissima occupaverat re- 
gionem, nee mediocre periculum imminebat. Cum 
enim ex horreo, quod adhuc superest, totum fru- 
mentum esset exportatum, custos, flagitentium 
importunitatem non ferens, accessil ad sanctum 
Seleucum, et horrei claves reddidit : Non est, 
inquiens, frumentum in horreo, et efflagitantis 
populi multitudinem nequeo sustinere. Accepit 
claves vir sanctus easque in lectulo suo posuit, 
non desistens Deum per totam noclem orare, ut 
ex more ostenderet adinirabilem potentiam suam, 
quo populum posset alere ac sustentare. Postridie 
mane conveniunt de more ad sanctum episcopum 
religiosissimi clerici : tum ad custodem borrei 
Seleucus : Accipe, inquit, claves, frater, et subvenit 
pauperum necessitati. At ille rursus jurejurando 
affirmavit, in horreo nihil esse frumenti. Eum 
ergo in sua infidelitate persistere videns vir ma- 
gnus, conversus ad clericos : Benedietus, inquit, 
Dominus : abite cum illo, et cognoscite utrum vera 
dicat nec ne. Cum autem abiissent, et vcllent ape- 
rire ostium, vix potuerunt introire pre frumenti 
multitudine. Descriptio autem exportati frumenti 
usque ad hunc diem circumfertur his verbis : « Et 
ex oratione sancti Seleuci decem myriades. » Atque 


χαταγραφὴ τῆς ἐξόδου τοῦ σίτου μέχρι τῆς σήμερον p) hiec de beato Seleuco. Sepulcrum vero Uranii, ejus 


οὕτως" « Καὶ ἀπὸ τῆς προσευχῆς τοῦ ἁγίου Σελεύχου 
μυριάδες δέχα ν Τὰ μὲν δὴ περὶ τοῦ μεγάλου Σελεύ- 
xou τοιαῦτα, Οὐρανίου δὲ τὸν ἐν Ἰδώροις θρόνον 
διαχησμήσαντος, χαχεῖσε τελειιυθέντος, μέχρι τῆς 
διῦρο ἰάτεις ὁ τάφος αὐτοῦ ἐπιτελεῖ, Καὶ τοῦτο 
δηλοῦται ἐκ τῶν ἐχάστης ἡμέρας ἀναχειμένων ἀσθε- 


qui lbororum (12) cathedram exornavit ibique 
conditus. est, usque in prassens operatur sanitates: 
el hoc manifestatur per infirmos, qui diebus sin- 
gulis in ea zde in qua requiescit sanctus, decum- 
bunt : quorum singuli non pro sua quique dignitate, 
sed prout advenire contigerit, ingrediuntur, acce- 


(p) Perturbatus ecgraphi sensus sic erat: μὴ φέρων Ex τούτων. 


(14) Nomina horum episcoporum necdum repe- 
rimus in ullis Fastis sacris. 

(12) Iberorum legit Zinus: et sic in subscriptio- 
nibus coucilii Constantinopolitani 1, solus cx  He- 
leuepolitana provincia legitur subscripsisse Pan- 
»ophtus sive Pantophilus : in antiquis Notitiis 
pr.laudatis. Ἰδιρῶν, "I60pz, Ἰθόρνων legitur. 


Iboriam urbem vocant geographi recentiores sub 
Metropoli Amasena. Non igitur hic cogitandum de 
Iberia, nunc Georgia dicia, Persidique vicina : 
el qui infra, n. 61, inajori ex parte Iberes, ἱόρος, 
Amaseam confugisse dicuntur, ex hac urbe vene- 
runt. 


9235 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


2290) 


dántque ad sepulturam sancti et a morbis liberati, A νῶν, ἐν ᾧ οἴκῳ χεκοίμηται ὁ ὅσιος, οὐ xav! ἀξίαν, 


eurrunt sani, glorificantes Doininurn. 


18. Monasticum igitur habitum magnus Euty- 
cbius induit in hoc magno monasterio, quod ipse 
postea tum edificiis, tum cultu divino, tum pro- 
venturum ad liec necessariorum incrementis am- 
plificavit. Cumque succinctos haberet lumbos in 
veritate, et sancti Spirilus armaturam suscepisset, 
| provinciam admisit totius monachalis ordinis ine1 
metropoli gubernandi, ex eoque munere catholicus 
seu generalis appellabatur. Hac autem dignitate 
nibil elatus, non cogitavit magna in corde suo 
aut oculos sustulit in sublime ; sed omnem ca- 
duc: ac miserz hujus vitae splendorem ut inauem 
.aspernabatur : quippe qui non ignoraret hominis 
gloriam esse sicut florem feni : ideoque licet 
maximus essel ac primus omnium, ita se gere- 
hat ac si fuisset unus e multis : sic enim Dominus 
precipit : « Qui vult inter vos primus esse, sit 
omnium ultimas et minister !5* ; » quia plane mc- 
moriter retinebat hanc Sapientis sententiam : 
« Rectorem te posuerunt ? noli extolli : esto in 
illis quasi unus ex ipsis '*. » Porro cum temporis 
non exigui, decem vide'icet annorum spatio, de- 
gens eodem monasterio eique. przsidens, fecisset 
omnia et docuisset, multosque suis cohortationi- 


B 


bus et doctrina lucratus esset Deo, observans il- C 


lud evangelicum : « Qui fecerit et docuerit, hic 
magnus vocabitur in regno eclorum "' ; » et illud: 
« Melius est nomen bonum quam diviti: mult» '5; » 
meruit illa verba audire : « Euge, serve bone et 
fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa 
te constituam '*; » itaque illustris effectus cst, 
ut qui instar ardentis sed absconditz sub modio 
lampadis erat, electus sit qui supra candelabrum 
positus fideles omnes illustraret, et omnibus in- 
notesceret, sicut civitas supra montem posita. Sed 
quomodo gesta suut haec? Factum est Dei provi- 
dentia, ut in negotio quodam, ad omnes Christia- 
nos pertinente, inagis hujus viri requireretur opera : 
quod quidem ipsius solius causa motuin fuisse exi- 
£iimo, quia per ipsum solum contigit initium dari con- 
gruz correctioni, Negotium autem fuit hujusmodi. 


D 


ἀλλ᾽ ὡς ἕχαστος ἔτυχεν εἰσελθὼν, προσεγγίξζοντος τῷ 
τάφῳ τοῦ ὁσίου, τῇς νόσου ἀπαλλαττόμενοι τρ’χου- 
σιν ὑγιεῖς, δοξάζοντες τὸν Θεόν. 

η΄. Ἐν τούτῳ τοίνυν τῷ μεγάλῳ μοναστηρίῳ 
(ὅπερ εἰς ὕστερον πολυτρόπως ὕψωτεν χα! ἐπλάτυ- 
νεν ἕν τε εὐχτηρίοις οἴχοις, Év τε λειτουργία Octa, 
xai προσεπιτούτοις προσόδων προσθήῆχαις) ὁ μέγας 
Εὐτύχιος ἡμφιάσατο τὸ μοναδιχὴὰν σχῆμα. Περιζω- 
σάμενος γοῦν τὴν ὀσφὺν ἐν ἀληθείᾳ, χαὶ ἐνδυσά- 
μενος τὴν πανοπλίαν τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ἀναδέχε- 
ται τὴν φροντίδα, ἤτοι ἡγουμενίαν, ὅλου τοῦ ὑπὸ 
τὴν μητρόπολιν μοναχιχοῦ συστήματος, ὅθεν xat 
χαθολιχὸς ὠνομάξετο, μηδὲν Ex τῆς ἀξίας ἐπαρθεὶς, 
μὴ λογισάμενος τὸ ὑψηλὸν ἐν χαρξίᾳ, ἢ μετεωρισμὸν 
ἰδεῖν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ : πᾶσαν γὰρ τοῦ βίου 
πρόσχαιρον περιφάνειαν εἰς οὐδὲν θέμενος, ἤδη πε- 
ριἐφρόντησεν, ὅτι πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρ- 
του. Γίνεται οὖν, ὡς εἷς τῶν πάντων, ὁ μείζων xat 
ὁ πρῶτος πάντων, χαθώς φῆσιν ὁ Κύριος, « 'O θέλων 
ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶτος, ἕπτω πάντων ξτχατος, καὶ 
πάντων διάχονος. » Τὸ γὰρ, « ᾿Ηγούμενόν σὲ xat- 
ἐστησαν, γίνου ὡς εἷς ἐξ αὐτῶν, » ἀχριδῶς Tiv αὐτῷ 
μεμελετημένον. Ὡς δὲ πάντα γαλῶς ἐποίησεν, xav 
ἐδίδαξεν χρόνον οὐχ ὀλίγον, δεχαετίαν διάγων ἐν τῇ 
αὐτῇ μονῇ, καὶ ἡγησάμενος αὐτῆς, καὶ πολλοὺς προσ- 
evévxag τῷ Θεῷ διὰ τῆς ἑαυτοῦ νουθεσίας τε xal 
διδασχαλίας, χατὰ τὸ θεῖον λόγιον, « Ὃ ποιήσας 
xaX διδάξας, οὗτο; μέγας χληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ 
τῶν οὐρανῶν" » xal, « Κρεῖσσον ὄνομα χαλὸν ὑπὲρ 
T)oUtoy πολύν“ » ἠξιώθη xal αὑτὸς ἀχοῦσαι τὸ, 
« Ebye, δοῦλε ἀγαθὲ xal πιστὲ, ἐπὶ ὀλίγα ἧς πιστὸς, 
ἐπὶ πολλῶν σε χατσστήσω᾽ ν ἐμφανής τε γέγονε 
τοσοῦτον, ὡς χαὶ ἐξαιρεθῆναι αὑτὸν, ὑπὸ τὸν μόδιον 
ὄντα. χατὰ xbv χαιόμενον χαὶ χρυπτόμενον χύχνον, 
τεθῆναί τε ἐπὶ τὴν λυχνίαν, εἰς τὸ φωτισθῆναι πάν- 
τας ὑπ' αὑτοῦ τοὺς τὴν οἰχουμένην οἰχοῦντας πι- 

τοὺς, φανερωθῆναί τε αὐτὸν ὡς; τὴν ὑπεράνω ὄρους 

χειμένην πόλιν. Πῶς οὖν ἔδε; ταῦτα προβῆναι; 
Θεοῦ προνοίᾳ γίνεταί τις πρόφασις οἰχρυμενιχὴ. 
χρήζουσα μεγάλου ἀνδρὸ;, Ἧτις, ὡς οἶμαι, δι᾽ αὖ - 
τὸν xal μόνον γέγονεν, fj καὶ bv αὐτοῦ μόνου 
«ἧς δεούσης διορθώσεως ἔτυχεν ὡδηγηθήσεσθαι" ἡ δὲ 
πρόφασί: ἔστιν αὕτη. 


CAPUT I. 


Occasio profectionis Constantinopolitane ; electio ad patriarchatum. 


10. Scitis omnes quotquot adestis discendi 
Sseiendique studíosi, sanctum concilium quintum 
in Regia urbe fuisse celebratum, regnante divo Ju- 
stiniano imperatore, qui Christiane religionis 
studiosissimas fuit, et diligentissimus in congre- 
gandis sanctissimis episcopis adversus tria Capitu- 
la, id est Theodoreti scripta, contra duodecim ca- 


5^ Marc. x, 45. 15 Eccli. xxxit,. 1. 


" Matth. v, 19. 


ιθ΄, Ἵστε πάντες, ol. σπουδαῖοι xai φιλομαθεῖς, 
τὴν συγγροτηθεῖσαν ἐν ταύτῃ τῇ βασιλενούσῃ πόλει 
πέμπτην ἁγίαν σύνοδον ἐπὶ τοῦ τῆς θείας λήξεως 
Ἰουστινιανοῦ, οὗ τὸν ζῆλον τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως 
οὐκ ἀγνοεῖτε οἱ ἐπιστάμενοι τὴν σπουδὴν, χαὶ μεθ᾽ 
ὅσης προθυμίας χαὶ ἐπιτάσεως τὴν συνέλευσιν 
«QV τηνιχαῦτα ἁγιωτάτων ἐπισχόπων ἐποιεῖτο, 


8 Prov, xs, 1. ?* Matth. xxv, 21. 


2291 VITA. 9293 
ἐπὶ ἐξετάσει χαὶ χαταχρίσει τῶν τριῶν χεφαλαίων, A pita sancti Cyrilli ; et epistolam scriptam ad Ma. 
τουτέστιν, τῶν συγγραμμάτων Θεοδωρήτου χατὰ — rim Persam, quz Hz dicebatur ; ac Theodori epi-- 
τῶν δώδεχα Κεφαλαίων τοῦ ἐν ἁγίοις Κυρίλλου, χαὶ — scopi Mopsuesteni Judaicas nugas et maledicta, quie 
περὶ «ἧς ἐπιντολῖς τῆς λεγομένης "IÓa πρὸς — diligenter explorata, et juste improbata, merito- 
Μάριν γεγράφθαι τὸν Πέρσην, xai περὶ Θεοδώρου — que damnata fuerunt. ab ipso sanclo «cumenico 
τοῦ Μοψηνεστίας, xal τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ BlacgnunÜüiv- — concilio. Cum igitur omnes episcopi sanctissinii 
τῶν Ἰουδαϊχωῶν ληρημάτων, τῶν xai ἐξετασθέν- — convocarentur, accersebatur etiam metropolita 
των ἀχριδῶς xxi διχαίως, xal ἀποδοχιμασθέντων — Amascorum, ut ad. hanc urbium reginam praedi- 
ὑπ᾽ αὐτῆς τῆς ἁγίας οἰχουμενιχῖς συνόδου, — clarum quistionum causa se conferret. Verum im- 
xal εὐλόγως χαταχριθέντων, Ὡς οὖν ix πάσης πό-  pediebaturis infizma corporis valetudine, Deo sic 
λεως ol ἁγιώτατοι ἐπίσχοποι μετεστέλλοντο, εἷς 6$ — disponente, ut latens. sancti hujus viri thesaurus 
τῶν» πάντων χαὶ ὁ τῆς ᾿Αμασέιον μητροπολίτης ἦν, ΠΟΙΟῚ manifestus. ltaque metropolites primum per 
6;87 wy εἰς τὴν βατιλίῦχ τῶν πόλεων maipaytvésÜ0xc — alios probos ac venerandos viros nisus est ci per- 
ταύτης ἕνεκα τῆς ζητήσεως, xal ἀδυνάτως ἔχων — suadere, ut regnatricem civitatem adiret ; deinde 
τοῦτο πρᾶται δι᾽ ἀσθένειαν σώματος, μᾶλλον δὲ τὸ ipsemet illum hortatus est, ut sibi vclit obsequi, 
πᾶν ὠχονομεῖτο διὰ τὸν ὅτιον ἄνδρα, (va ὁ χεχουμ- D ac vice sua prolicisci alacriter ad concilium, utpote 
μένος θητχυρὸς φανερωθῇ, τί γίνεται; Προσέρχεται — divinorum dogmatum Scripturarumque peritissimus. 
αὑτῷ ὁὁσ'ώτατος ἐπίτχοπο;, πρῶτον μὲν δι᾿ ἑτέρων — Cessit cohortationibus vir saucius : tam enim erat 
γνησίων καὶ αἰόεσίλων πειθόντων lIxzípov χαταλα- — ad obtemperandum promptus, ubi lucrum salutis 
C:lv αὐτὸν τὴν βασιλεύγυσαν πόλιν, ἔπειτα Ob xai — sperabatur, quam tardus ad obscquendum, sicubi 
δι᾿ ἐχυτοῦ παραχαλῶν, ὦττε ὑπαχοῦσχι xai δοῦναι. detrimertum aut damnum anima propositum erat. 
προθύμως ἑαυτὸν ἀντ᾽ αὐτοῦ παραγενέσθαι sl; τὴν σύνοζον, διὰ τὸ xal πολλὴν αὐτὸν ἔχειν γνῶσιν τῶν 
θείων δογμάτων τε xal Γραφῶν. Εἴξας οὖν ταῖς παραχλήσετιν, ὑπήχουσεν ὁ ταχὺς εἰς ὑπιχοὴν ἔνθα 
σωττρίας χέρδο; ἣν», ϑραδὺς δὲ εἰς ὑπαχοὴν ἔνθα ζημίχ xaX βλάϑος προῦχξιτο Ψυχῆς. 

x'. Ἐπειδὴ οὖν τὴν ἀοχὴν ἐδυτχέραινεν, ὡς Mo- 20. Cum tamen initio rem zgre ferret, sicut 
95; ὁ μέγας πάλαι ποτὶ τὴν εἰς Αἴγυπτον πορείαν — olim Moyses cum mnittebatur in Zgvptum ad lic- 
ποιήπασθαι τῆς ἐλευθερίας ἕνεχα τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ, — randos filios Israel, vidit ctiam novus hic Moyses, 
θεωρεῖ xal οὗτος ὁ vio; Μωσῆ, x3» μὴ βάτον xatouf- — si non rubum ardentem, ast clibanum flagrantem 
vri, ἀλλὰ 26:09 τινὰ, ὡς ὁ μέγας ι'Λθραὰμ, χλίόχνον — sicut Abraham, audivitque vocem, non qux dice- 
καιόμενον * ἀχούει xal φωνῇς, οὐ τῆς λεγούσης, «Δ — ret: « Νὰ appropinques huc,» aut: « Solve cal- 
πρυπεγγίσης ὧδε, » ἣ τὸ, « Αὗτον τὸ ὑπέδημα ἐχ ceamentum de pedibus tuis ** (quibus pr:cipitur, 
τῶν Ἐοδῶν σον, » ὅπερ δηλοῖ τὸ ἀποθέσῆαι τὰ γεώδη C ut deponantur cogilaliones terrenze atque carnales), 
xai σαρχιχὰ φρονήματα * ἀλλ᾽ ὁμοίας ἀχούε: φωνῖῆς, — sed verba similia his: « Abraham, Abraham, per 

« "A6paXa, xav ἐμαυτοῦ ὥμοσα, γέγει Κύριος, ἢ memetipsum juravi, dicit Dominus, benedicens be- 
μὴν εὐλογῶ» εὐλογήσω o: , χαὶ πληθύνων πληθυνῶ — medicam tibi, et. multiplicans multiplicabo te, ct 
σε, xal ἔσται τὸ σπέρμα σου ὡς τὰ d3:02 τοῦ 0200- — crit semen tuum sicut astra cceeli*! : » τοὶ enim 
νοῦ * » τοιοῦτοι γὰρ xat τοσοῦτοι οἱ οὐχ ἐξ αἱ λάτων, — talesque sunt filii, qui non ex sanguinibus, neque - 
οὔτε bx θελήματο; ἀνδρὸς, οὔτε ἐκ θ:λήματος σχρχὺς, — ex voluntate carnis, neque ex. voluntate viri; sed 
ἀλλ᾽ ἐξ 06210; xal Πνεύματος, xai τῶν ἄλλων — exaqua οἱ Spiritu aliisque spiritualibus gratiis ei 
ἀπάντων πνευματιχῶν χαρισμάτων τεχθέντες αὐτῷ — nati sunt. 

viot. 

xa'. Τίς δὲ ἡ ὄρασ'ις ἣν εἶδεν, xal φωνὴ ἣν fi«oo- 21. Quz autem, visio illa fuerit quam vidit, et 
σεν, k&avvet-at χαλόν. Πάλιν Ἰωσὴφ, πάλιν Δανιλ — vox quam audivit, opere pretium fueril. comme- 
γίνεται vio;, ὁ μέγας οὗτος ἀνήρ. ᾿Ιθεώρουν γὰρ, —morarc: rursum enim Joseph, rursum novus [a- 
φησὶν, ἐν ὁράμχτι τῆς νυχτὸς ἀστράγαλον χειρὸς As- — niel magnus hic. vir apparuit. Videbam, inquit, in 
σποτιχῆς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ, xal τὸ ὑπερ- p visione noctis digitum mauus Domini in firma 
χιΐμενον ὄρος τοῦ εὐαγοῦς αὐτοῦ μοναστηρίου mento coli, et montem, huic sancto. monasterio 
{(ξττιν γὰρ αὐτὸ ὄρος λίαν ὑψηλὸν xat μετέωρον, iv p. — imminentem (est autem mons ille valde sublimis 
73i εὐχτύριος οἶχος τοῦ ἀγίου μάρτυρο; Θαλλελαίον — in quo sancti martyris Thalal:ei (15) zedem con- 
ἐπῴχισται), xal ἤχουον φωνῆς λεγούσης μοι, xa τὸν — structam videmus), et digitus monstrabat mihi ver- 
ἀστράγαλον τῆς χειρὸς δεικνύντα pot τὴν χορυφὴν — Licem montis, el vox audiebatur dicens : llic eris 
τοῦ ὄρους, ὅτι Ἐχεῖ γίνῃ ἐπίσχοπος. Ποῖον ἄρα τὸ — episcopus. Quis per montem illum aliud significari 
ὅρος, εἰχάσειεν ἄν τις, ἐχεῖνο, πλὴν τῆς βασιλίδος credidisset, quam urbium reginam, sicut et decla- 
τῶν πόλεων (ὡς ἡ ἔχδασι; ξδειξεν) τῆς πολυτρόπως ravit eventus ? Est enim ipsa vertex atque fastigium 


* Exod. in, 5. *! Gen. xxii, 16, 47. 


(13) Thalalzus martyr est, Edesse iu Syria, sub — Vita S. Auxentii 4 Febr. num. 91. Apud Lipomanum 
Numeriano imperatore passus 20 Maii. Mabuit οἱ Surium minus integre Tbalzus legitur. 
eti ecclesiam in Bithynia, dc qua egünus in 


279) 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2300 


vere civitatum seu montium reliquorum, de quibus A ὄντως οὔτης τῶν λοιπῶν ὀρέων τε xal πόλεων xogu- 


David ait : « Rigans montes desuperioribus suis "* :» 

ram sive virtutes angelicas sive montes ipsos et 

civitates intelligas, utroque modo apparet veritas. 
N 


99. Cum igitur hanc visionem habuisset, Deum 
qui illam ostenderat, deprecabatur, ut sacrum illud 
munus ct reddend: pro unoquoque rationis peri- 
culum transferret a se, ac potius sibi concederet 
in futura vita perfrui bonis illis quie justite pro- 
míssa sunt, atque audire: « Esto super decem ci- 
vitales. » Sed Deus, qui nubes ducit ab extremis 
terr:?, quique a gregibus ovium vocavit David, et 
unxit eum prophetam ac regem ; elegit quoque mi- 
tem hunc virum, et ea qua dixi occasione perduxit 


φῇς; περὶ ὧν xal ὁ θεῖος Δαυῖδ λέγει, « Ἠοτίζων 
ὄρη ἐχ τῶν ὑπερῴων αὐτοῦ" ν εἴτε γὰρ τὰς ἀγγελι- 
κὰς δυνάμεις, εἴτε τὰ αἰσθητὰ ὄρη τε xo πόλεις 
ἐννοήσειέν τις, ἀμφοτέρωθεν ἔχει τὸ ἀληθές, 

xQ'. Ὡς οὖν τὴν ὀπτοσίαν εἶδεν ταύτην, παρεχά- 
λε: τὸν δείξαντα Θεὸ», παραγαγεῖν μὲν τὴν λειτουρ- 
γίαν ταύτην ἀπ᾽ αὐτοῦ, xat τὸν ὑπὲρ ἑνὸς ἐχάστου 
ἐπικείμενον κίνδυνον, δοθῆναι δὲ αὐτῷ μᾶλλον ἐν τῇ 
μελλούσῃ ζωῇ ἐν ἀπολαύσει γενέσθαι τῶν ἐπηγγελ- 
μένων τοῖς διχαίοις ἀγαθῶν, καὶ ἀχοῦσαι, « Γίνου 
ἐπάνω δέχα πόλεων. » ᾿Αλλ᾽ 6 ἀνάγων νεφέλας ἐξ 
ἐσχάτων τῆς γῆς, καὶ ἀναλαδὼν ἐχ τῶν ποιμνίων 
τῶν προδάτων τὸν Δαυΐδ, χρίσας τε προφήτην καὶ 
βασιλέα Θεὺς, αὐτὸς χαὶ τὸν πρᾶον ἄνδρα τοῦτον 


in urbium amplissimam. Mansit autem apud pa- B ἐχλεξάμενος, ἄγει εἰς τὴν μεγίστην τῶν πόλεων, ἧς 


triarcham, qui Menas (14) appellabatur, eratque 
vir sanctissimus ac divinus: qui angelicam agens 
vitam atque futura prospiciens, hortatus magnum 
Eutychium est, ne discederet a se ; et sancto clero 
δυὸ illum ostendens dixit : Hic monachus erit 
wuccessor meus. Confestim vero missus al im- 
peratorem Eutychius, cum apud eum de rebus 
propositis disputaretur, apparuit omni humana 
divinaque disciplina instructissimus ; congressique 
cum eo h:eretici, non ad utilitatem, sed ad siin- 
pliciorum eversionem soliti altercari , haudqua- 
quam potuerunt resistere sapientia: el spiritui quo 
loquebatur. Cumque negarent aliqui, anathemati 
subjiciendos eos, qui post mortem deprehenderen- 
tur fuisse h:eretici, ipse divinarum Scripturarum 
testimonio demonstravit sic esse puniendos : nam 
et rex Josias, sicut de eo prophetatum fuerat, eo- 
rum ossa qui vitulis immolarant, post mortem ef- 
fodit atque combussit: idem igitur etiam servan- 
dum in hzreticis est, ut post obitum quoque pu- 
niantur. 


25. Imperator et qui astabant mirati, deinceps 
eum magnopere coluerunt observaruntque. Sic 
autem liberius intra regiam versante Eutychio, 
apul Deum et homines magis declarate sunt di- 
vitiz eruditionis ejus. Amabat autem eum impe- 
rator, imoimperatorum ac regum omnium Dominus; 
cui cum ontc ortum nostrum nola sint oinnia 
(quos enim przscivit et predestinavit, hos et voca- 
vit et. glorificavit), magnum quoque Eutychium 
vocavit ad dignitatem pontificalem, Ftenim post 
dies paucos sanctus Dei servus Menas, regi: urbis 
patriarcha, de quo jam fecimus mentionem, in se- 
nectute bona, et plenus dierum eum Dei gratia 
fransactorum, migravit ad vitam angelorum atque 
sanctorum Patrum : cujus mortis nuntio ad Chri- 
Piianissimum imperatorem perlato, multi certatim 
conabantur studio incredibili corrumpere promissis 


*! Psal. ciu, 15. 


D 


προεῖπον αἰτίας ἕνεχεν, χαὶ γίνεται παρὰ τῷ τὴνι- 
χαῦτα ἁγιωτάτῳ πατριάρχτ. Μηνᾶς δὲ οὗτος ἦν, € 
θεῖος χαὶ λόγιος, ἀγγελιχός τε xal προορατιχὸς ἀνὴρ, 
ὃς καὶ τὸ μέλλον ἔσεσθαι προϊδὼν, προετρέπετο τὸν 
Εὐτύχιον μὴ ἀναχωρεῖν αὐτοῦ, τῷ τε εὐαγεῖ χλήρῳ 
ὑποδειχνύων αὑτὸν ἔλεγεν, ὅτι Οὗτος ὁ μοναχὸς γί» 
νεταί μου διάδοχο;. Αὐτίκα οὖν ἀναπέμπει αὐτὸν 
πρὸς τὸν βασιλέα, καὶ χινοῦνται παρ᾽ αὑτῷ οἱ λόγοι 
περὶ ἧς παραγέγονεν ὑποθέσεως " xal φανεὶς Exot- 
μος ἐκ πάσης παιδεύσεως, θείας τε xol τῆς ἕξι, 
συναΐίρει λόγους μετὰ τῶν εἰωθότων αἱρετιχῶν εἰς 
οὐδὲν χρήσιμον λογομαχεῖν ἐπὶ χαταστροφῇ τῶν 
ἀπλουστέρων, οἴτινες οὐχ ἴσχυον ἀντιστῆναι τῇ σο- 
φίᾳ xa τῷ πνεύματι, ᾧ ἐλάλει. Λεγόντων γάρ τι- 
νων μὴ δεῖν ἀναθεματίζεσθαι τοὺς μετὰ θάνατον 
φωραθέντας αἱρετιχοὺς, αὐτὸς ἐχ τῶν θείων Γραφῶν 
ἔπειθεν, ὅτι δεῖ ἀναθεματίζεσθαι τούτους, λέγων ὅτι 
Ἰωσίας ὁ βασιλεὺς, προφητείας τῷ προμηνυσά- 
σης, τὰ ὁστᾶ τῶν ἐπιθυσάντων εἰς τὰς δαμάλεις με- 
τὰ θάνατον ἀνασχάψας χατέχαυσεν * παραπλησίως 
οὖν δεῖ xal τοῖς αἱρετιχοῖς χεχρῆσθϑαι, xat μετὰ 
θάνατον αὐτοὺς ἀναθεματίξειν, 

xy. θαυμάσας οὖν ὁ βασιλεὺς καὶ πάντες οἱ παρ- 
εἐστηχότες, πολ λῆς ἀποδοχῆς αὐτὸν καὶ τιμῆς ἠξίω- 
σάν. Ἐξ αὐτῆς οὖν ἐν μείζον isla σχολάζων 
ἣν ἐν ταῖς βασιλικαῖς αὐλαῖς, καὶ πλέον ὁ τὴς γνώ- 
σεως αὐτοῦ πλοῦτος ἐξεφαίνετο παρὰ θεῷ χαὶ ἀνθρω- 
ποις. Εἶχεν γὰρ αὐτὸν ὁ τῶν σχέπερων Κύριος Ev τῇ 
ἑαυτοῦ χαρδίᾳ, μᾶλλον 8b ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόν» 
των", ὁ εἰδὼς τὰ πάντα πρὶν γενέσεως ἡμῶν, ὅτι οὃς 
προέγνω xal προώρισεν, τούτους xal “ἐχάλεσεν xal 
ἐδόξασεν" χαλεῖ δὲ χαὶ τὸν μέγαν Εὐτύχιον εἰς τὸ 
μέτρον τῆς ἀρχιερωσύνης, σὺν τιμῇ τε καὶ δόξῃ 
πολλῇ. Οὐ μετὰ πολλὰς γὰρ ἡμέρας, xal ὁ προλε- 
χθεὶς ὅσιος χαὶ τοῦ θεοῦ θεράπων Μηνᾶς, τὸν θρόνον 
διέπων τῆς βασιλευούσης πόλεως, ἐν γήρᾳ πίονι, 
πλήρης καὶ τῶν χατὰ Θεὸν ἡμερῶν ὑπάρχων, τοῦ 
ἀνθρωπίνου βίου ὑπεξελθὼν, τὴν μετ᾽ ἀγγέλων καὶ 
τῶν ἀγίων Πατέρων ἡσπάδατο διαγωγήν. "Ovz οὖν ᾿" 


(14; Colitur. S. Menas patriarcha 25 Augusti, etiam Martyrol. Rom. ascriptus, mortuus iudi- 


Ctionc 15, an. 552. 


2301 


YITA. 


3393 


ἐγνώσθη τῷ τὐστοτάτῳ βασιλεῖ τοῦ ὁσίου ἀνδροὺς fj A οἱ muneribus amicos imperatoris, ut hominibus 


κοίμησις, ἀγὼν ἄφατος xal σπουδὴ ἄμετρος τοῖς 
7.9)Àol; ἦν εἰς τὸ προδάλλεσθαι τοὺς μὴ ἀξίους τῆς 


ἀοχιερωτύνης, ὑπησχέπεσι xal δωροδοχίαις βουλο- * 


μένοι; πεῖσαι τοὺς δυνάστας τοῦ βασιλέως, εἰ Co; 
ἐπιτύχωσι τῶν ἐλπιζομένων. ᾿Αλλ᾽ ὁ πάντα ποιῶν 
xil μετασχευάζων Θεὸς, ἐτάζων δὲ χαρδίας xal ve. 
φροὺς, xal ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ x2pblav βασιλέως χατ- 
ἔζων μετὰ τῶν περάτων τῆς γῆς, χλίνε: xal τὴν 
τοῦ γαληνοτάτου βασιλέως καρδίαν εἰς τὸν ἄξιον ἄν - 


indignis deferretur pontificatus. Sed qui omnia 
facit et mutat, quique corda scrutatur et renes 
Deus, cor regis cum finibus terre in manu sua 
coPlinens, serenissimi imperatoris animum incli- 
navit ad hunc dignissimum virum. Quare uni ex 
honoratioribus referendariis (Petrus hic appella- 
batur) confestim mandavit, ut quzreret, teneret 
et congruenti cum honore custodiret magnum Euty- 
chium, uti et fecit. 


δοα, καὶ μετὰ πολλοῦ τοῦ τάχους ἐπιτρέπει τινὶ τῶν ἐντέλων ῥεφερενδαρίων (4) ( Πέτρας δὲ οὗτο; fv) 
ἀνα ητῆσαι xal συλλαδεῖν τὸν μέγαν Εὐτύχιον, φυλάξαι τε μετὰ τῆς πρεπούσης τιμῆς " ὅπερ xol 


γέγονεν. 


x5». ᾿Αλλὰ ἀχούσατε χκαὶ οἵαν ὁπτασίαν φυλαττόμε. 954. Sed audite visionem, quam is dum custo- 


vos; εἶδεν" ἔλεγεν γὰρ ὁ μέγας, ὅτι Τῇ νυχτὶ ἐχεί- 
γῇ ὑπενόουν οἶχον μέγαν διάφωτον εἶναι, χαὶ χλί- 
νὴν εὐπρεπῶς ἐστρωμένην, ἐφ᾽ ἣν ἀνέχειτο γυνὴ 
ὀνόματι Σοφία, fj καὶ προσχαλεοαμένῃη με, ὑπεδεί- 
χυυέν μοι χόσμια. Εἶτα μετὰ τοῦτο ἐθεώρουν τὸ πα- 
ραχείμενον ἡλιαχὸν τῷ οἴχῳ, ὅτι χιόνος ἦν πεπλη- 
ρωμένον, xat παιδίον ἱστάμενον ἐν τῷ ἡλιαχῷ, ὀνό- 
ματι Σωτήριχος, ὅπερ χαὶ ἤμελλεν ἐχ τοῦ ἡλιαχοῦ 
πίπτειν. Φθάσας δὲ ἀνειλόμην αὐτὸ Ex τῆς χιόνος xal 
τοῦ μὴ πεσεῖν. Τί δὲ ἄρα τοῦτο ἐσήμαινεν, ἣ τὴν 
χαλιεργίαν τῶν πραγμάτων τῆς ἁγιωτάτης Ἐχχλη- 
σίας ; τοῦτο γὰρ τὰ χόσμια " ὁμοίως δὲ χαὶ τὸ ἐν 
χιόνι τὸ καιδίον εἶναι, τὸ ἐν χειμασίᾳ τὰ δογματιχὰ 
ὑπάρχειν. 'Εχάτερα δὲ τῆς δεούτης ἔτυχε διορθώσεως 


διὰ τῆς ἐπιστασίας χαὶ χυδερνήσεως τοῦ ὁσίου ἀν- C 


Cp^c. Ὅτε οὖν προέδη τὰ τῆς παραφυλαχῆς, θαῤῥεῖ 
τὴ» βουλὴν, ἣν ἐξ ἀρχῆς ἔσχεν περὶ αὑτοῦ ὁ φιλό- 
χριστὸς βασιλεὺς, τῷ τε εὐαγεῖ χλήύοῳ χαὶ τῇ ἱερᾷ 
συγχλῆτῳ, καὶ κληροφορῆσας, ὦ; xaX θείαν ὁπτασίαν 
εἶδεν περὶ αὐτοῦ, κοιμηθεὶς ἐν τῷ οἴχῳ τοῦ ἁγίου Πέ- 
τερον tou xopugaloo τῶν ἀποστόλων ἐν τῷ ᾿Αθύρχ᾽ xat 
γὰρ ἦν ἔχων χεΐ πρόχεναον' ἑωρα χέναι γὰρ ἔφασχεν 
τὸν χορυφαῖον τῶν ἀποστόλων χαθ᾽ ὕπαρ, ὑποδει- 
χνῦντα αὐτῷ τὸν μέγαν Ἐὐτύχιον, χαὶ λέγοντα, ὅτι 
Τοῦτον ποέησον ἐπίσχοπον γενέσθαι. Μεθ ὄρχων 
οὖν πολλὼν διισχοῤίζετο ταῦτα οὕτως ἔχειν. Θεωρή- 
carts, οὖν τὴν ἔνστασιν τοῦ βασιλέως, χαὶ ὅσην σπου- 
δὴν μετά τινος θείας ἐλλάμψεως ἐπεδείχνυτο, πάντες 
ὁμοδυμαδὸν, χοινῇ γνώμῃ. xoi, ψήψῳ, μιᾷ φωνῇ!, 
πρὸ τοῦ καιροῦ, τὸ "A&toc, ὅξ ος, ἔχραζον. 
tentia ac voce (16), ante tempus clamaverunt 


(4) Alias ῥ,ιφερενδάριος scribitur, de quo officio 
multa Meursius in Grecobarbaris, ostendens fuisse 
non tantum inter ecclesiasticos (inter quos Refe- 
rendarii primum sexto, deinde quarto loco cense- 
bantur), sed etiam inter aulicos ministros : et hunc 


(15) Grace ἐν τῷ ᾿Αθύρα, quo videtur sign.i- 
cari, non. urbs Athyra pluraliter dicta, ad 24 p 


m. distans Constantinopoli; sed fluvius AtÁyras, ab. 


urbe ista nomen mutuansjuxta quem fuerit templum, 
in quo πρόχενσον egerat imperator; quod Zinus, 
qui nomen loci ante dissimularat, volens exprimerc, 
vert.t habere sematum. Agit de ea voce pluribus 
Meursius in Grzco-barbaris, ostenditque πρόκεν- 
cov dici processum, sicut σούχενσος successus el 
ἀντιχένσωρ  anticessor : et. omnino videlur pro- 
cessus dici ea. omnis functio, ad quam imperator 


diretur, aspexit : Videbar, inquit magnus ille vir, 
grandem quamdam przclaramque domum intueri, 
ac lectum stratum splendide, in quo jaccbat mu- 
lier, Sophia nomine : quz cum vocassel me, sua- 
que mili monstravisset ornamenta, vidi mox so- 
larium domui adjacens repletum esse nivibus, εἴ 
puerum in solario stantem Sotericum nomine, qui 
nisi ego preveniens a nive eductum przservas- 
sem a lapsu, casurus de solario videbatur. [loc 
autem viso quid significabatur aliud, quam pul- 
cherrima Ecclesi: sanciissim:e opera, per illum 
ornatum designata ? Per puerum autem periclita.- 
tem in nive, indicabantur doctrinz: salutaris do- 
gmata. Utraque certe necessariam rectitudinem 
obtinuerunt, sancto viro przsidente ac gubernante. 
Quz vero facta sunt. priusquam jussus esset custo-- 
diri, confirmaverunt consilium, quod ab initio de 
ipso conceperat Christi studiosissimus imperator, 
Lam apud sanctissimum clerum quam apud sacrum 
senatuin. lis quippe suadere volens ille, tanquam 
qui de ipso divinam visionem habuisset dormiens 
in aede sancti Petri apostolorum coryphai quz est 
in Athyra (15) (ibi enim processum habebat), vi- 
disse se dixit principem apostolici senatus in somno 
monstrantem sibi magnum Eutychium, dicentem- 
que Hunc cura episcopum fleri. Qux cum ille 
sub jurejurando confirmaret ita vidisse, videntes. 
illi instantiam imperatoris, quantumque przferret 
studium, cum divina quadam illustratione con- 


D junctum, unanimiter omnes, communi mente, sen- 
: Dignus, dignus. 


ipsum quidem, de quo agitur, Justinianum con- 
stituisse, ut solum essent quatuordecim : qui etiam 
appellabantur honoris ergo περίδλεπτο!, spectabiles. 
Eorum munus erat agere partes internuntiorum 
pro imperatore apud viros principes. 


procedit extra palatium. maxime .i ejus causa 
alibi pernoctet, «ti liic faetum. Sic in Fastis, quos 
Siculos vulgo jam nominant, Lco imperator dicitur 
abiisse Peram atque in ze S. Mamantis Processum 
ΘΓ inensces sex fecisse, dum sese urbi non fidit. 
iffert aulem πρόχενσος a προδελεύσει, quia hiec 
solius fere religionis causa instituebatur, impe- 
ratore ante vesperam in palatium redeunte, qua 
supplicatio aut processio vertitur : utrobique autem 
comitabantur officia omnia cum suis. insigniis. 
(16) Theophanes uic ita exponit : « Eodem 


4103 


[to peractis, cum jam tempus esset ut sacrarum 
manuum impositione οἱ iniliatione consecrarctur 
Pater ac magister omnium, adducitur ad sanctum 
altare, multos ad illud sacerdotes atque pontifices 
postea adducturus : consecralur precantium ma- 
nibus divinisque et venerandis orationihus et san- 
elo impletur Spiritu, qui sanctificatus ipse pre- 
sentes omnes pontifices sanctificabat : ovis erran- 
tis (17) typum super humeros tollit : ascendit 
sublimem thronum, in eoqur considet, ac pastorum 
principem Christum in οὐ revertentein, qui 
ct ipse pronuntiavit colligatoriam illamm ae con- 
junetivam seu potius conservativam vocem, imi- 
tatus est, omni populo dicens : Pax omuibus, 
quam vicissim cidem omnes apprecati sunt. Enun 
vero praeclare divinus David de ipso antca excla- 
mavit : « Qnam magninesta suut opera tua, Domine! 
omnia in sapientia fecisti * : » nam qui circa 
divinum lLunc virum sunt acta, plena sunt sapien- 
tia, et fideles omnes Lxtitia afficiunt. 

26. Porro dignum in primis est, annorum ipsius 
cognoscere numerum, ul quam perfectus plenus- 
.que concurrerit, possit intelligi : par enim erat 
ut in perfecto viro perfecta essent omnia. Con- 
secratus es! igilur patriarcha anno 2eiatis sux qua- 
 dragesimo, qui numerus divinis Scripturis ut my- 
sticus perfectusque reperitur. Nam Isaac, Abrahae 
ex Sara unigenitus filius, virgo permanens usque 
dum annorum quadraginta adeptus esset zetatem, 
iunc. demum Rebeccam accepit uxorem **, Christi 
mysterium et Ecclesie ex gentibus congregandze 
figuram exprimens. Quid autem Moyses *5, magnus 
Dei servus? nonne cum annum quadragesimum 
attigt, fratres suos invisit 1n "Egypto, ct videns 
Avptium quemdain Judzo injurium, eo interfecto, 
auxilium tulit injuriam patienti? Nonne aliis qua- 
draginta annis expletis in Madian, factus est di- 
gnus divina illa visione, quam vidit in monte Sina, 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 
25. Cunctis autem rite et ex canonum praescri- À 


2304 

xi^ οὖν πάντα χατὰ τάξιν χαὶ χατὰ τοὺς 
θείους κανόνας mpo£6a:vov, ἔφθασεν ὁ χαιρὸς τῆς τῶν 
ἀρχιερατιχῶν χειρῶν ἐπιθέσεως ἧτοι τελειώσεως, 
ἐπὶ τὸν ἑαυτῶν Πατέρα xaX διδάσχαλον, προσφέρεται 
τῷ ἁγίῳ θυσιαστηρίῳ, ὁ μέλλων αὐτῷ προτάγειν 
πολλοὺς ἱερεῖς τε χαὶ ἀρχιερεῖς " τελειοῦται διὰ τὶς 
αὐτοῦ χειρός τε χαὶ εὐχῆς, χαὶ τῶν θεοποραδότων 
σεπτῶν Λογίων * χρίεται τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, μᾶλλον 
65 ἁγιασθεὶς ἀνθαγιάζε' τοὺς συμπαρόντας ἀρχ- 
ἱερεῖ." αἴρει ἐπὶ τοῦ ὥμου τὸν τύπον τοῦ πεπλανῆ- 
μένου προδάτου ἀνέοχεται εἰς τὴν ὑψηλὴν χκαθ- 
ἐδραν" ἐνιδρύεται τῷ θρόνῳ" μιμεῖται τὸν ἀρχιποῖ- 
μένα Χριστὸν εἰς οὐρανοὺς ἀνερ,όμενον * φθέγγεται 
χαὶ αὐτὸς τὴν συνχπτιχὴν xal συνδετιχῆν, ταυτὸν 


-— 
2-1 


6E εἰπεῖν ouvtt pr ziv tv φωνὴν, λέγων παντὶ τῷ λαῷ, 


D Εἰρήνη πᾶσιν, ἣν καὶ ὑπὸ πάντων ἀντέλαδεν, Καλῶς 


e 


quod rubus arderet igne, sed non combureretur: 


audivitque vocem dicentem sibi : Videns vidi affli- 
ctionem populi mci in /Egypto et gemitum eorum 
audivi, et descendi ul eruerem ipsos : veni et 
mittam te in Egyptum? Quid hoc significat ? nisi 
ipsum ordinari faerorum przsuiem et liberatorem 
filiorum Israel. Jam vero quomodo divinas leges, 
Dei digito tabulis inseriptas accepit? nonne post- 
quam jejunasset quadraginta diebus et quadraginta 
noctibus, in quibuseet Novi Testamenti mysteria 
didirit? Ac merito quidem Moyses hunc numerum 


135 Psal. xci, 6... 3 Gen. xxv, 20. 


tempore, indictione 15, Menas ej iscopus CP. de- 
functus cst, in cujus loeum suffecuis apocrisiarius 
Amases, presbyter el monasterii ipsius. Amasez 
monachus, Eutychius, eo ipso die quo Menz cada- 
ver in sacris adytis adhuc expositum jacebat. » 
(i7) S. Isidorus Pelusioa hunc typum lib. t, 
epist. 156, ad. llerminum Conitem i!a explicat : 
« Id amiculum, quod sacerdos humeris gestat, cx 


γὰρ ὁ θεῖος Δαυϊδ προχνερώνησεν περὶ αὑτοῦ τὸ, 
« Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σοὺ, Κύρις 1 πάντα ἐν so-. 
cia ἐποίγσας" ) πάντα γὰρ τὰ γεγενημένα εἰς a3- 
τὸν, πάπτης θείας σοφίας ἐστὶν ἀνάπλεα, χαὶ πάντας 
ἀνθρώπους πιστοὺς εὐφραίνειν ξυνάμενα. 

xz2'. Καλὸν ὃς γνῶναι ἡμᾶς χαὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν 
ἐτῶν τοῦ ἀνδρὸς, πῶς xal οὗτος τέλειος xal πληρέ- 
στατος συνέδραμεν. Τεσσαραχονταέτης γὰρ ὧν χει- 
ροτονεῖται πατριάρχης * ἔπρεπε γὰρ τῷ τελείῳ πάντα 
τέλεια ἔχειν. Εὐοίσκομεν γὰρ χαὶ τὸν ὁριθμὸν τοῦ-. 
τὸν πολλαχῶς τιμώμενον, ὡς μυστιχὸν χαὶ τέλειον 
παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ. Καὶ πρῶτος Ἰσαὰκ, ὁ μονογε- 
νὴς υἱὸς τοῦ ᾿Αδραὰμ, τεσσαραχονταέτης γενόμενυς, 
τὴν Ῥεδέχκαν ἢγάγετο, ἐν παρθενίᾳ τὸν χρόνον ἐχεῖ- 
νον διαγαγὼν, ὅστις τύπον φέρει τοῦ χατὰ Χριστὸν 
μυστηρίου, xal τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἐχχλησίας. Τί δὲ xai 
Must, ὁ μέγας καὶ θεράπων θεοῦ ; οὐχὶ τεσσαρά- 
xovt& χρόνων γενόμενος ἐπεσχέψατο τοὺς ἀδελφοὺς 
αὐτοῦ ἐν Αἰγύπτῳ; ὃς ἰδὼν τὸν ἀδιχούμενον, ἡμύ- 
vato χαὶ ἐποίησεν ἐχδίχησιν τῷ xata πονουμένῳ πα- 
τάξας τὸν Αἰγύπτιον " πληρωθέντων δὲ αὐτῷ πάλιν 
ἐτῶν τεσοαράχουτα ἐν τῇ Μαδιὰμ, ἀξιοῦται τῆς θεο- 
φανείας ἐκείνης, ἣν εἶδεν ἐν ὄρει Xu. ὅτι fj βάτος 
ἐκαίετο πυρὶ χλὶ οὐ χατεχαίετο,ἤἥπουσεν δὲ χαὶ quvr 
λεγούσης, Ἰζὼ" εἶδον τὴν χάχωπσιν τοῦ λαοῦ pou τοῦ 
ἐν Αἰγύπτῳ, καὶ τοῦ. στεναγμοῦ αὑτῶν fxouoa, xol 
χατέθην τοῦ ἐξελέσθαι αὐτοὺς, δεῦρο, ἀποστείλω σε 
εἰς Αἴγυπτον. Τί τοῦτο δηλοῖ ; Οὐχὶ τὸ χειροτονη- 


D θῆναι αὐτὸν ἀρχιερέα xal λυτρωτὴν τῶν υἱῶν 'Ic- 


*5 Act, vit, 94. 


ραὴλ; Πῶς δὲ xai τὰ θεῖα Αύγια ἐδέξατο, δαχτύλῳ 
Θεοῦ γεγραμμένα ἐν ταῖς πλαξίν ; οὐχὶ τεσσαράχοντα 
ἡμέρα: χαὶ νύχτας νηστεύπσπας, bv αἷς ἐδιδάχθη xol 
τὰ τῆς Καινῆς Διαθήύχτς μυστήρια ; Καὶ Μωσῆς μὲν 


εἰκότως τοῦ διπλοῦ fyonsev ἀριθμοῦ, νόμος ὧν xal 


Jana et lino contextum, ovis illius, quam Dominses 
aberrantem  quiesivit, — inventamque — humert 
suis sustulit, pellem designat. Episcopus enim, qui 
Chris:i typum gerit, ipsius munere fungitur; atque 
ipso etiam habitu omnibus ostendit, se boni illius 
ac magni Pastoris imitatorem esse, qui gregis 
infirmitates sibi ferendas proposuit. » 


9305 


VITA. 


2206 


ὑτὸ νόμον" ávs)tz γὰρ ὁ νόμος, οὐχ οὕτως δὲ οἱ τῆς A duplieavit, lex enim crat, et id quod sub lege est " 


χάοιτος ὑπτρέται. 1i δὲ xol ὁ τῶν πάντων Xeno 
3 αἱ λυτρωτὴς Χριστὸς Ἰησοῦς, ὁ του νόμου πληρωτῆ:; 
εὐχὶ καὶ αὐτὸς φαίνεται τιμήσας τὸν ἀριθμὸν τοῦτον ; 
τεσσαράχοντα γὰρ ἡυέοας xal νύχτας νηστεύσας, 
πάντα πειρασμὸν xal πᾶσαν προσδολὴν τοῦ Ἐχθρυὺ 
δεξάμενος, ἔδωχεν ἐξουσίαν τῷ ἀνθρωπίνῳ φυράματι 
πατεῖν ἐπάνωδφεων χαὶ σχορπίων, καὶ ἐπὶ πᾶσαν δύ 
ναμιν τοῦ Ἐχθροῦ. Μετὰ 05 τὴν ἀνάστατιν αὐχὶ διχ- 
φόρως συναλιζόμενος τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις xal μα- 
θγταῖς, τῇ τεσσαραχοστῇ ἡμέρᾳ, εὐλονήσας αὐτοὺς 
διέστη ἀπ᾽ αὐτῶν, xal ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανὸν, 
εἰμήνην καταλελοιπὼς αὐτοῖς, xai δι᾽ αὐτῶν τῇ ἑαυ- 
τοῦ Ἐχχλησίᾳ, ἣν περιεποιήσατο τῷ ἰδίῳ αἵματι: 
Καὶ ταῦτα μὲν ix πολλῶν ὀλίγα παρεθέμην, δεῖξαι 
βουλόμενος ὅτι πάντα τὰ εἰς τὸν ὅσιον ἄνδρα γε- 
γονότα, μετά τινος θείας χάριτος xai θεωρίας προΐ o- 
χετο. 


B 


lex autem imperfecta est ; non item rninistri gra- 
Lie. Quid denique omnium Salvator et liberator 
Christus legisque  impletor? nunquid non etiam 
ipse hunc numerum honoravit, quando quadra- 
pnta diebus οἱ noctibus jejunans, omnemque ten- 
tat;onem et insulium [nimici excipiens, humano 
figmento potestatem dedit calcandi super aspidem 
e. scorpionem universamque virtutem inimici ? 
l'ost resurrectionem vero suam nunquid non  ite- 
rum diversimode versatus cum apostolis ac disci- 
pulis suis per dies quadraginta, benedictione daia 
sublatus est ab eis, et ferebatur in caelum rc- 
linquens iis pacem, et per ipsos Ecclesi: sui, 
quam proprio sanguine acquisierat? Et haec ex 
multis pauca proposui , volens ostendere omuia 
qua circa sanctum hunc virum peracta sunt, divina 
quadam gratia sie fuisse ordinata ut essent cpn- 
sideratione dignissima. 


CAPUT IY. 


Concilium v OEcumenicum, oppugnati heretici, Justinianus impzrator ab. iis seductus. 


xe. Τίς δὲ λοιπὸν γίνεται, ὅτε τὰ τῆς χειροτο- 
vía; προέδη, χαὶ ἐνεδύσατο τὴν ἐξ ὕψους δύναμιν ; 
ἐχάθισέν τε xal ἐπ᾽ αὐτὸν παραπλησίω;, ὡς ἐφ᾽ 
ἕνα τῶν ἁγίων ἀποστόλων, ὁ διὰ τῶν πυρίνων γλωσ- 
σῶν δοθεὶ; αὐτοῖς ἁγιασμὸς, καὶ πλησθεὶς Πνεύμα- 
πος ἁγίου ἤρξατο λαλεῖν, χαθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου 
ἀποςθέγγεσθαι. ᾿Ιοεπόντως ἄν τι; ἀρμότεις τῷδε 
τῷ τόπῳ τὸ χωρίον ὅλης τῆς Γραφῆς ταύττς « Ἧ- 
σαν δὲ ἐν Ἱερουσαλὴμ ἄνδρες εὐλαύεϊῖ; &mh παντὸς 
ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν: ν Τῷ ὄντι γὰο ἀπὸ 
παντὸς ἔθνους συνήχθησαν οἱ εὐλαδέστατοι ἐπίσχο- 
ποι, tv τῇ vía. Ἱερουσαλὴμ Κωνσταντινουπόλει,, £v- 
εχεν ἧς προεῖπον αἰτίας τῶν τριῶν χεφαλαίων. Ὡς 
οὖν συνῆλθεν τὸ πλῆθος, xol συνε χύῦυ, ἔχουου αὐτοῦ 
λαλοῦντος; ἑτέρᾳ γλώττῃ πρὺς τὰς ἀλλογζλώσσους 
τῶν αἱρετιχῶν γλώσσας (ἑτέρα γάρ ἔστι, ἡ ἐρθὰ 
λαλοῦσχ πρὸς τὴν διεστραμμένα φθεγγομένην, τῇ 
ἰδίᾳ διαλέχτῳ), τουτέστιν, τῇ ὀρθῇ ὁμολογίᾳ τῆς πί- 
στεως αὑτοῦ, χατὰ τῶν λαλούντων ἀδιχίαν ἐν ὑπερ- 
TQavsia χατὰ τοῦ ὑψίστου Θεοῦ" ζθεν χἀὶ χαθεῖλεν 
αὑτοὺς εἰς τέλος i| πυρωθεῖσχ γλῶττα τοῦ ὁσίου 
ἀνδρὺς, συνεργίᾳ τοῦ ἁγίου Πνεύμλλτος χαὶ τῶν συ".- 
7:305vzt)y ἁγιωτάτων ἐπισχόπων, ὡς; Mus; ἐκεῖ- 
voz, μετὰ τοῦ Ἰσρχηλίτου γενόμενος χαὶ πατάξας 
τὸν Αἰγύπτιον. Σχότο; γὰρ xal βδέλυγμα τοῖς ἄλη- 


27. Verum quis deinceps fuit cum essel cunsc- 
cratus divinamque illam accepisse& dignitatein? 
Quaiis per ignitas linguas super apostolos descendit 
"sanctitas, talis et super ipsum requievit et Spirit 
sancto plenus (18) loqui cepit, quemadmodumipse 
Spiritus dabat eloqui ei. Mcrito posset hic aliquis 
totum illum Seripture locum accommodare : 
« Erant autem in Jerusalem viri religiosi, ex omni 
gente qux sub coelo est 35. » Vereenim ex omni 
gente rcligiosissimi episcopi (19) in nova Jerusalem 
Constantinopoli congregati erant, propter illa tr.2, 
qu» antea cemmemoravi, Cap.tula. Cum igitur 
convenisset multitudo, audiverunt ipsum attoniti 
loquentem alia lingua adversus diversas hiretico- 
rum linguas: aiia enim lingua est loquens recta, 
ab ca qux propria dialecto joquitur distorla, id 
est manentium in verae ἢ οὶ confessione, contra 
linguam corum qui in superbia sua loquuntur ini- 
quitatem adversus Alssimum. l:aque ignita viri 


p lingua sustulit cos in finem, Spiritus sancti auxilio 


οἱ sanclissituis cpiscopis adiuvantibus ; ut cum 
Moysesopem Iszaelit:e tulit JEgyptiunique percussit. 
Hareticorum enim dogmata a veris lsraelitis zesti* 
mantur (encbrosa et exsccranda; ideoque et dam- 
nata sepeliuntur sub sabulo. 


θινοῖς Ἰσραηλίταις τὰ τῶν αἱρετιχῶν δόγματα, ὅθεν xaX εἰς τὴν ἄλμον θάπτουται βαρέως ὑπ᾽ αὑτῶν 


χαταδιχαζόμενα. 
xv. Τὰ γὰρ χινηθέντα χαὶ πραχθέντα χαὶ περα- 
-τέντα ἐν τῇ μεγάλῃ minim συνόξ, πάντες ἔστε 
34 Act, qj, 5. 
(18) Primo misit ad Vigilium Papam- Romanum, 


fidei sue professionem, qua admittit 4 concilia ρο-, 


neralia, et amplectitur epistolas presulum Romane 
sedis apostolice, tam aliorum, quam Leonis beatz 
imemorizx de recta fide scriptas:et petit przsidente 
Vigilio tria Capitula in concilio proponi. Respondit 


?8. Qu: porro in magno illo quinto concilio mo- 
ta, acta, et definita sint, scitis, viri doctissimi, ut 


Vigilius 6 Januarii post consulatum Basilii ann: 
19 Christi 555. 


(19) Episcopi 165 in concilio ccumenico v, 
congregati in confessione prima ad diem 4 Maii, 
ejusdem anni. 


2307 


σ΄ S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


2508 


necesse non sil de iis aliquid dici a nobis; et scire A οἱ ἀχριδεῖς ἐπιστήμονες, xaX o5 ypt, “ἦν λέγειν τι 


€1 facile possint, si qui ignorent. Huc vero congruit 
id quod dictum est a Davide : « Sacerdotes tui in- 
duantur justitia et sancti tui exsultent *". » Item- 
que illud, quod ab Apostolo dictum est: « induite 
armaturam Spiritus sancti, quo possitis omnia 
tela inimici ignita exstinguere "*. » Indutus igitur 
lorica justitize, οἱ calcctus pedes in preparatione 
Evangelii pacis; in omnibus sumens scutum fidei, 
et galeam salutis, et gladium spiritus, quod est 
Verbum Dei ?*; spinas amputavit, et vias asperas 
p:anas reddidit ; ejectisque lapidibus, id est male- 
dicis etdetestandis hareticorum sermonibus, ex 
vera fidei via, sanctissimis Ecclesiis pacem reddi- 
dit; medium mageriz solvens, per expositionem et 


περὶ αὐτῶν, ἢ xal οἱ ἀγνοοῦντες τοῖς τηνικαῦτα 
πραχθεῖσιν μαθήσεσθε τὴν ἀχρίδειαν. ᾿Αρμόσαι ὃ 
δεῖ ἐνταῦθα χαὶ τὸ ὑπὸ τοῦ ἁγίου Δανῖδ εἰρημένον, 
€ Οἱ ἱερεῖς τον ἐνδύσονται δ'χαιοσύνην, χαὶ οἱ ὅσιοί 
σου ἀγαλλιάσονται * » xal τὸ ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου 
Παύλου πάλιν, « Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ 
Πνεύματος, ἐν ᾧ δυνήσεσθς πάντα τὰ βέλη τοῦ Πο- 
vnpó) τὰ πεπυρωμένα σδέσαι. » Ὡς οὖν ἐνδυσάμε- 
νος τὸν θώραχα τῆς δ'χαιόσύνης, χαὶ ὑποδησάμενος 
τοὺς πόδας bv ἑτοιμασίᾳ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς εἰρή- 
νης, ἐν πᾶσιν ἀναλαδὼν τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, 
ἐδέξατο χαὶ τὴν περιχεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου, 
xai τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, b ἐστιν ῥήμα 
Θεοῦ, ἐξέτεμέν τε τὰς ἀχάνθας, χαὶ τὰς τραχεῖς 


probationem sanctorum dogmatum. Res autem ad- B ὁδοὺς λείας πεποίηχεν, διαῤῥίψας τοὺς λίθους, φη- 


mirabilis et animo illius digna accidit, qualis ut 
puto imo scio certissime, nec evenit hactenus, 
nec eventura est in posterum. Cum enim multa 
saneta concilia diversis locis atque temporibus 
sint celebrata, ex quo conetituta est Christiana 
religio; nemo tamen ineminit unquam, nisi hujus 
magni viri tempore, quatuor patriarchas conve- 
nisse. Itaque cunctis dubitationibus et controver- 
siis, non per. violentam coactionem , neque per 
studia partium, sed per efficaciam demonstrationum 
suasionumque dissolutis, pax summa et magna 
tranquillitas in Dei Ecclesia est subsecuta. 


' pi δὴ τοὺς βλασφημούντων αἱρετιχῶν λόγονς., 


ix τῆς ὀρθῇ: ὁδοῦ τῆς ἀληθινῆς πίστεως, χαὶ “ἢ 
μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας, εἰρηνεύσας τε 
τὰς ἁγιωτάτα; τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησίας, διὰ τῆς 
τῶν ὀρθῶν δογμάτων ὑφηγήσεξω; xa ὁμόολο- 
γία:. Γέγονέν τε πρᾶγμαᾳ θαυμαστὸν, xoa τῆς 
ἔχείνου Ψυχῆς ἄξιον, ὅπερ, ὡς οἶμαι, μᾶλλον δὲ 
οἷδα σαφῶς, ὅτι οὐδέπω γεγένηται, ἣ γενήσετα:. 
ολλῶν γὰρ διαιφρόρων συγχροτηθεισῶν ἐν διαφόροις 
xatpol; xal τόποις ἁγίων συνόδων, ἐξότε τὰ Χρι- 
στιανῶν συνέστη, οὐδεὶς μέμνηται ὅτι τέσσαρες 
ὁμοῦ πατριάρχαι συνελθόντες ἐχχλησίαξαν, εἰ μὴ 


ἐπὶ τοῦ μεγάλου καὶ θείου ἀνδρὸς Εὐτυχίου. Πασῶν γὰρ τῶν ἀμφισδητήσεων, οὗ βίᾳ, οὐκ ἀνάγχῃ, οὐχ 
ἀντιπαθῶς, οὐ προσπαθῶς, ἀλλὰ ἀποδειχτιχῶς xal πιθανῶς διαλυθεισῶν, εἰρήνη τις βαθεῖα xal μεγά- 


Àn γαλήνη τῇ τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησίᾳ γεγένηται. 


29. Quatuor autem patri«rehze hi fuerunt: Vi- C x0. OL γὰρ τέσσαρες πατριάρχαι, 6 τε τῆς πρε- 


gilius veteris (20), et hinc Eutychius πονα Rom:e, 
Apollinarius (21) :magna Alexandri», Domninus 
Theopoleos (22) : qui tanquam in corpus unum ex 
quatuor elementis conflati, unanimes idemque 
sentieules, manus inter se conjunxerunt, ut istud 
Psalmi oraculum testatur : «Flumina plaudent 
manibus in id ipsum, montes exsultabunt ** ; » et 
quod ἃ Zacharia dictum est: « In die illa erit tu- 
multus Domini magnus in eis, et apprehendet vir 
manum proximi sui, et conseretur manus ejus 
super manum proximi sui, sed et Judas pugnabit 
adversus Jerusalem, οἱ congregabitur robur om- 
nium gentium in circuitu ν᾽.» Magnam igitur quam- 
dam eamque quadruplicem quodammodo et auream 
catenam conficientes, in templum Dei, hoc est in 
magnam ecclesiam sunt ingressi; οἱ divinum in- 
eruentumque sacrificium simul obtulerunt, imi- 
*» ibid. 


*' Psal. cxxxi, 9. 15 Ephes. vi, 11. 


(20) Vigilius Papa a Justiniano imper. accitus, 
aderat Constantinopoli : sed licet a 20.tam patriar- 
chis quam melropolitis, et dein ἃ preripuis aula 
imperatoriz ministris arcesserc:ur, non voluit 
tamen interesse concilio, sed cum scriptum suum, 
Constitutum dictum 14 Maii publicaseet, fuit in 
exsilium missus, ac postea die 8 Decembris appro- 
pavit omnia in dicto concilio conclusa. 

- (31) Apollinarius, pulso Zoilo, intrusus fuerat in 


σδυτέρας Ῥώμης Βιγίλιος, καὶ ὁ τῆς νέας Ῥώμης 
Κωνσταντινουπόλεως Εὐτύχιος οὗτος ὃ μέγας, καὶ ὁ 
τῆς μεγαλοπόλεως ᾿Αλεξανδῥείας ᾿Απολινάριος, καὶ 
Δομνῖνος 6 θεουπόλεως͵ ἑνωθέντες ἀλλήλοις, τρόπον 
τινὰ ὡς τὸ ἐχ τεσσάρων στοιχείων σῶμα, σύμφνχοι 
xaX ἕν γενόμενοι, £v φρονοῦντες, ἀλλήλων τὰς χεὶ- 
ρα: συμπλέξαντες. χατὰ τὸ Ψαλμιχὸν λόγιον τὸ 
φάσκον, « Ποταμοὶ χροτήσουσιν χειρὶ δαὶ τὸ αὐτὸ, 
τὰ ὄρη ἀγαλλιάσονται * ν᾽ τὸ Ob τοῦ Ζαχαρίου 
λεχθὲν, «Ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἔκστασις Kuploo 
ἐπ᾽ αὐτοὺς “μεγάλη, xax ἐπιλήψεται ἕκαστος τῆς yet- 
phi; τοῦ πλησίον αὐτοῦ, xat συμπλαχήσεται d) χεὶρ 
αὐτοῦ πρὸς χεῖρα τοῦ πλησίον αὐτοῦ, χαὶ Ἰούδας 
παρατάξεται ἐν Ἱερουσαλὴμ, xai συνάξει τὴν ἰσχὺν 


D πάντων τῶν λαῶν χύχλωϑεν. » Τοιαύτη τις ὄντω; 


ἀποτελεσθεῖσα χρυσῇ χαὶ μεγάλη σειρὰ τετραχτὺς, 
εἰσελθόντες εἰς τὸν ναὸν τοῦ θεοῦ, τὴν ἁγιωτάτην 


({-|,0. 35 Psal. xcvi, 8. 3: Zachar. xxiv, 15, 14. 


sedem Alexandrinam ; sed cum Zoilo mortuo pro- 
fessionem fidei obtulisset Vigilio Papze, in lcgit 
mum episcopum receptus est el sedit ad anno 
circiter 569, . 

(39) Domnus aliis, cujus sedi anni [4 tribum 
tur ἃ 54£ ad 560. Antiochia autem dicta TAeopolis. 
po-tqvam ingenti terremotu collapsa, a Justiniano 
imperatore anno 599 restaurata fuit: qua dere 
consule £vagrium et Theophanem. 


2009 


VITA. 


2310 


φημὶ μεγάλην "Exxinslav, τὴν θείαν λειτουργίαν A tati Christum, Dominum príncipemque pastoruin, 


xai τὴν ἀναίμαχτον θυσίαν ἐξετέλεσταν, ἅπαξ xol 
ἐϑὖνον ἀχολουθήσαντες τῷ Δεσπότῃ χαὶ ἀρχιποίμενι 
Χριστῷ * ὃς μιᾷ προσφορᾷ τετελείωχς τοὺς πάντας, 
ἅπαξ πεπονθὼς ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων * τὸ γὰρ 


qui unica oblatione sanctificavit universos," semel 
passus in fine s:culorum ; ne dicam quod sacer- 
dos semel in anno Sancia sanctorum ingrediens, 
figuralem et umbraticam exprimebat latriam. 


τοῦ ἱερέω; πάρειμι, ὃς ἄπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ el; τὰ Ἅγια τῶν ἁγίων εἰσερχόμενος τὴν τοπιχὴν ἐπετέλει 


χαὶ σχιώδη λατρείαν. 
X. Οὗτοι δὲ οἱ νοητοὶ τέσσαρες ποταμοὶ, τὰς ἐπι- 


τρίψεις ἄραντες τῶν λογιχῶν ὀρέων, χατὰ τὸ, ε ᾿Αροῦ- 


ew οἱ ποταμοὶ ἐπιτρίψεις αὐτῶν » (onDo; γάρ τις 
xai ῥύπος ἐστὶν αἱ τῶν αἱρετιχῶν δογματοποιίαι 
τοῖς πιατοῖς)" ἃς xat ἐξέῤῥιψαν » ἀπὸ φωνῶν ὑδάτων 
«ολλῶν, » τουτέστιν ἀπὸ Γραφιχῶν χαὶ Πατριχῶν 
μαρτυριῶν, ἀγαλλίασίν τε χαὶ εὐτροσύνην παρ- 
ἐσχεν τοῖς ἁγίοις ὄρεσι, λέγω δὴ ταῖς τοῦ Χριστοῦ 
Ἐχχλιίαις. Τίς οἶδεν, τί; ἤχουσε) τοιαῦτα, 


90. Quatuor hi spirituales fluvii tollentes contri- 
tiones intelleetualium montium, juxta illud: 
« Elevaverunt flumina fluctus suos *!* ; » ejecerunt 
opiniones hzreticorum, quz apud fideles maculs: 
quzedam et sordes sunt : « À vocibus aquarum imul- 
tarum ?*, » id est Scripturarum et Patrum testi- 
moniis ; ltitianique et gaudium sanctis montibus, 
id est Christi Ecclesiis, pepererunt. Quis vidit, 
quis audivit res hujusmodi? Pulcliri sane et admo- 


.Kaàe μὲν, xai λίαν χαλοὶ ol ἐχ τοῦ παραδείσου B dum pulchri sunt fluvii, qui egrediuntur de para- 


τέσσαρες ἐξερχόμενοι ποταμοὶ, ἀξιεπαινετώτεροι δὲ 
x3 οἱ τέσσαρες οὗτοι οἱ εἰς τὸν παράδεισον εἰσελ- 
θόντες" παράδειτο; γὰρ dj τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησία, εἰς ἣν 
χατεφντεύθησαν͵ εἰς ὄρος χληρονομία:, εἰς ἕτοιμον 
χκατοιχητήριον ὃ χατειργάτατο Κύριος, ἁγίασμα ὃ 
ἡτοίμασαν αἱ χεῖρες αὑτοῦ, Κύριος βασιλεύων τὸν 
αἰῶνα χαὶ ἐπ᾽ αἰῶνα xaX ἔτι. Τῆς ἐνώσεως τοίνυν 
ix τῆς συμφωνίας τούτων γεγενημένης, ἄρματα 
Φαρχὼ χαὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἔῤῥιψεν εἰς θάλασ- 
σαν, καταποντίσας ποὺς ἐπιλέχτους τριστάτας τῶν 
alpéctov , τὴν τῶν τριῶν χεφαλαίων δυππέ- 
δειαν, 6 χραταιὸς χαὶ δυνατὸς ἐν πυλέμῳ Κύριος ὁ 
Θθ:ὸς ἡμῶν " πρόδηλον ὡς τοῦ νέου Μωῦπτέως τὴν 
χεῖρα ἐχτείναντος, xai τῇ ῥάθδδῳ, τουτέστιν τῷ 


diso: muito tamen magis laudandi sunt quatuor 
hi, qui in. paradisum ingressi sunt. Paradisus enim 
est Ecclesia Dei, in qua plantati sumus in montem 
hzreditatis, in habitaculum paratum, quod Domi- 
nus sanctificavit, quod paraverunt manus ejus, qui 
regnat in seculum et ultra. Horum igitur consensu 
et conjunctione Dominus Deus noster, fortis et 
potens in bello, currus Pharaonis et exercitunr 
projecit in mare, delectos hzreseon fautores (23) 
et trium Capitulorum impietatem demergens ; novo 
mimirum Moyse manum tollente, οἱ virga, id est 
cruce, filios contumaci:x in aqua maris suffocante: 
filii autem Israel ambulavetunt per siccum in me- 
dio ejus. 


σταυρῷ, ἐμπνίξαντος υἱοὺς τοὺς τῆς ἀπειθείας εἰς τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, ol δὲ υἱοὶ "Ispah) ἐπορεύ- 


θτισαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης. 
λα΄ Ὅτε οὖν γέγονεν μία ποίμνν, xa* εἷς ποιμὴν 
οἱ τέσσαρες ποιμένες, τῇ ὁμοφροσύνῃ xal τῇ ὀρθο- 
δοξί, καὶ πᾶσα εὐταξία χατερυτεύθτ εἰς τοὺ; ἱἐε- 
pst; Κυρίου καὶ εἰς τὸν λαὸν αὐτοῦ, ἀπελύθη ἔχα- 
στος τῶν ἱερέων χαὶ ἀρχιερίων εἰς τὴν ἰδίαν πό- 
λιν, καὶ πρὸς; τὸν λαὸν αὑτοῦ μετὰ χαρᾶς μεγάλης. 
᾿Αλλὰ τότε μὲν ἐπὶ πολὺν χρόνον ἔσχον εἰρήνην αἱ 
πανταχόσε ποῦ Θεοῦ Ἐκχκλησίαι, πορευόμεναι καὶ 
οἰχοδομούμεναι τῷ φόδῳ Κυρίου, xai τῇ παρα- 
χλήσει τοῦ ἁγίου Πνεύματω; ἐπληθύνοντο " ὑπελεῖί- 
φθη δὲ μόνο; οὗτο; ὁ χατὰ πάντα νέος Ἰαχὼδ χαὶ μέ- 
γα; πατριάρχης Εὐτύχιος, ὡς ἐχεῖνο; πάλαι πο- 
Ὁ πρὸς τῇ διαδάσει τοῦ Ἰαχὼδ (r) χειμάῤῥου 
παλαίων, οὐ πρὸς ἄνθρωπον τοιοῦτον ἦν τις ἡ πάλη 


91. Cum igitur pastores quatuor, per concordiam 
rectumque sensum, (acti essent unum ovile et unus 
pastor, et omnis disciplinzte moderatio super sa- 
cerdotes Domini et populum ejus conquievisset: 
discesserunt cum magno gaudio ad suas singuli 
civitates et populos; ac diu quidem tune omnes 
ecclesie Dei in pace versate sunt (ambulabant 
enim et zdificabantur in timore Dbe:, ^t sancii 
Spiritus consolatione replebantuty. relictis autem 
Constantinopoli est. solus, novus hic omnibus in 
rebus Jacob et magnus patriarcha Eutychius; et 
sicut ille quondam ad vadum torrentis Jacob lucta- 
tus est ; non cum homine, cum quali lucta isiius 
fuit (si quidem is homo ille erat qui bene- 


(^ γὰρ ἄνθρωπος ἐχεῖνος ἣν, ὃς xaX ηὐλόγησεν τὸν D dixit Jacob et mutavit nomen cjus in Israelem, di- 


12266 λέγων. «Ὅτι ἐνίσχυσας μετὰ Θεοῦ παλαϊΐσαι"»), 
ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχὰς, πρὸς τὸς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς 
χοσμοχράτορας, τούς τε ὁρατοὺς χαὶ νοητούς. Μόνος 
γὰρ ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν τὸν πόλεμον ἢγω- 


?  irid. 4. 


JU) Gen. xxxim, 25. Perperam scriptum erat 
laxe. Zinus, eumdem fortassis errorem inVenelto 
Ins. reperiens dissimulavit nomen loci, quod porro 


(235) Theophanes addit: « Concilium habitum 
adversus dementem Origenem, Didymum oculorum 
Jumine privatum, Evagrium, eorumque deliria 


*? Psal xci, 3. 


xitque : « Quia cum Deo potuisti luciari), sed ad- 
versus principeset potestates, adversus mundi recto- 
res tam visibiles quam invisibiles. Solus enim pro 
Christo Deo nostro bellum suscepit, solus subiit 


sequepatur, ἣ ὁ ἄνθρωπος visum est egere corre- 
clione, qualem vides adhibitam, indicatur enim hic 
quod vir,qui cum Jacob luctabatur, fuerit Dei Filius, 


in gentilium mentem declinantia, et inafper 
adversus'Acephalorum capita. » De his infra. num. 
26, agitur. 


251 S. EUTYCIIII PATRIARCHA CP. 2512 
Ecclesiarum sollicitudinem et usque ad sanguinem A νίσατο, μόνος τὴν μέριμναν τῶν "Ez, τιῶν ἀν:ϑέξα- 
restitit , nocte ac die pugnans adversus hostes τὸ, ἀντιχαθιστάμενο; μέχρις αἴματο; νυχτὸς xa 
veritatis : quia graves et Abarici (34) lupi non desi- ἡμέρας πρὸς τοὺς τῆς ἀληθείας ἐχθρούς. Μὴ φειδό- 
nebant Dei gregem oppugnare, mala cogitantes el μενοι γὰρ οἱ βαρεῖς xa* ᾿Αδαριχοὶ λύχοι τοῦ λογιχοῦ 
loquentes perversa captivasque ducentes animas ποιμνίου, ὄλην τὴν ἡμέραν οὐ διέλιπον πολεμοῦντες 


simpliciorum. καὶ χαχῶν ἐφευρέσεις ποιούμενοι, λαλοῦντε; διεστραμ- 
| μένα, xa αἰχμαλωτίζοντες ψυχὰς ἀπλουστέρων. 
32. Dei igitur servus gregem, a Principe pasto- λβ΄. Χρόνον γοῦν οὐ μέτριον ἐχθρέψας xax αὐτὸς 


rum sibi creditum, super aquam refectionis οἱ in ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων τὸ ἐμπιστευθὲν αὐτῷ ποίμνιον, 
loco pascu:ze collocavit, quod firmum erat conser- παρὰ τοῦ ἀρχιποίμενος Χριστοῦ, ἐπὶ ὕδατος ἀνα- 
vans, quod fractum ailigans, quod debile con(ir- παύσεως χαὶ εἰς τόπον χλόης αὐτὸ χατασχηνώσας, 
mans, quod aberrabat reducens tanquam peritus τὸ ἰσχυρὸν φυλάξας, τὸ συντετριμμένον χαταδήσας, τὸ 
pastor, sermonibus et ratiouibus, idque per tem- ἠσθενηχὸς ἐνισχύσας, καὶ τὸ πεπλανημένον ἐπιστρέ- 
pus non modicum. Ardore diei et noctis frigore ψας λόγοις motpavtixt; ἐπιστήμης ἐμπείρου, ποιμέ- 
urebatur, sicut Jacob patriarcha, qui pro Lia et νος, ἔμενεν συγχαιόμενος τῷ χαύσωνι τῆς ἡμέρας 
Rachele servivit Laban, pascens pecora ejus an- Χχαὶ tf παγετῷ τῆς νυχτὸς, χατὰ τὸν πατριάρχην 
nis quatuordecim. Verum ille pro ovibus rationis B. "12x06, 0; ὑπὲρ Ata τε, or p, καὶ Payh ἐδούλευ εν 
expertibus ferebat labores quorum erai manifesta τῷ Λάῤαν, ποιμαίνων τὰ πρόθατα τέσσαρα xal δέχα 
merces (nam qua sublimioris speculationis sunt, ἔτη χρόνον. ᾿Αλλ᾽ ὁ μὲν ὑπὲρ ἀλόγων προθάτων tot- 
quod scilicet conjugium illud Jacobi cum duabus οὕύτους ὑπέμεινεν χόπους xal πόνους, ὧν xal ὁ μισθὲς 
sororibus figuram quamdam pr:e se ferebat Eecle- εὔδηλος (τὰ γὰρ τῆς ὑψηλοτέρας θεωρίας, ὅτι f; τοῦ 
sig ex Judzis et gentibus congregande, quam Ἰαχὼδ συζὺ ἰα πρὸς τὰς δύο ἀδελφὰς, τύπος ἦν τῆς 
Christus omnium Deus sibi despondit, aliam ora- ἐξ Ἰουδαίων καὶ ἐξ ἐθνῶν "ExxAncíag, ἃς ἐνυμφεύ- 
tionem requireret), magnus autem lic vir Dei σατο Χριστὸς ὁ ἐπὶ πάντων Θεὸς, ἕτερον ἂν ἔχοι λό- 
Eutychius, annorum numero, duodecim apostolis γον)" οὗτος δὲ ὁ μέγας Εὐτύχιος xal τοῦ Θεοῦ ἄνθρω- 
pari, gregem Christi pavit, quem ipse pastorum πος, τὸν ἰσάριθμην τῶν ἀποστόλων δωδεχαέτη χρό- 
l'rinceps, apostolorun principi Petro commendavit: νὸν ποιμάνας τὴν λογιχὴν ποίμνην τοῦ Χριστοῦ, fiv. 
« Si diligis et amas me, inquiens, pasce agnos meos, αὐτὸς ὁ ἀσχιποίμην παραδέδωχεν τῷ χορυφαίῳ τῶν 
pasce oves ineas : » has namque obsignatas cruce οἱ ἀποστόλων Πέτρῳ, λέγων" « El ἀγαπᾷς με xal φιλεῖς 
virtutibus varias, in unum ovile, id estin sanctam με, ποίμαινε τὰ πρόθατά μον, xal Bóaxs τὰ ἀρνία 
catholicam et apostolicam Ecclesiam, congregatas μὺν,» πάντα τὰ τῷ σταυρῷ σετημειωμένα xal ποιχίλα 
conservavit, alieno non servientes nec audientes: ' ταῖς ἀρεταῖς, εἰς μίαν μάνδραν χαὶ αὐλὴν μίαν, τὴ» 
oves enim propri: semper audiunt vocem veri pa-— ἁγίαν χαθολιχὴν xai ἀποστολιχὴν Ἐχκχλησίαν συν- 
storis. Ipse vero non fuit mercenarius, neque ut — afpoíca; ἐφύλαξεν, ἀλλοτρίῳ μὴ δουλεύσαντα f] ἀχού- 
fur, aut latro, aut peregrinus, aut alienus ovile σαντα πώποτε" τὰ yàp ἴδια mpobaza διὰ παντὲς ἀχούει 
ingressus est; sed divina lege et optimo ordine, τῆς φωνῆς τοῦ ἀληθινοῦ ποιμένος. Οὐ γὰρ μισθωτὸς 
cum disciplina et gratia congruente, conjuncta οι ἐγεγόνει ποιμὴν, ἣ 0; χλέπτης καὶ λῃστὴς, ἣ ξένος 
jii Ecclesia Dei, quam virginem castam Dominio χαὶ ἀλλότριος εἰς τὴν μάνδραν εἰσεπήδησεν, ἀλλὰ. 


. custodivit. θείῳ νόμῳ xal τάξει ἀρίστῃ, μετὰ «ἧς πρεπούσης 
εὐταξίας xal χάριτο;, ἡρμόσθη αὐτῷ ἡ ἕοῦ Θεοῦ "Exxiqola, ὃν χαὶ παρέστησεν παρθένον ἁγνὴν τῷ 
Κυρίῳ. το τ᾿ 

52 bis. Cieterum diu hoc ferre non potuit honesta- ko. "AXX οὐχ ἔνεγχεν ἐπὶ πολὺ 6 φθονερὸς χοὶ 


tis inimicus invidusque diabolus, qui insolens atque μιτόχαλος διάθολος, ὁ ἀλαζὼν xa ὑπερήφανος, ὁ λὲ- 
superbus dixit : « In fortitudine manus mex de- γων, « Τῇ ἰσχύϊ μον χαταλέψομαι τὴν olxoup vr,» 
traxi quasi potens in sublimi residentes, et invenit p) ὅλην ὡς νοσσιὰν, xat ὡς χαταλελειμμένα ὡὰ ἀρῶ, xal 
quasi nidum manus mca fortitudinem populorum; τῇ χειρί μου ἀφελῶ ὅρια ἐθνῶν, » βλέπων EbÜnvou- 
sicut. colliguntur ova quz derelicta. sunt, sic uni- μένην xai βρύουσαν τὴν ἄρουραν Χριστοῦ, xa τὸν 
versam terram ego congregavi **. » Cum enim σῖτον εὔσταχυν xat πολύχουν εἰς τὸ οὐράνιον ὕψος 
florentem ac plenum Christi agrum cerneret, fru-— ἀνατεινόμενον, τί ποιεῖ ὁ τῶν ζιζανίων σπορεὺς, xal 
mentumque maturum ac multiplex οἱ ad colum τοῦ γένου: ἡμῶν ἐχθρὸς, τί μηχανᾶται ὁ σοφὸς τοῦ 
usque pertingens; quid fecerit zizaniorum sator  xaxomoujsat, πῶς ἐμδάλλει τῷ σίτῳ τὴν ἐρυσίδην, 
el generis nostri hostis, quid machinatus sit sa- ἴδωμεν. Προφάσει δῆθεν θεοσεδείας xai τιμῆς 
piens ille ad faciendum malum, quomodo zizania (ἔστι που, ὥς φησιν ὁ ᾿Απόστολος, ζῆλον ἔχουσιν, 
in frumentum conjecerit, videamus. Spccie pie- ἀλλ᾽ οὐ xav' ἐπίγνωσιν) ὁ σῦς ἐκ δρυμοῦ καὶ μονιὸς 


ὃν ἴςῃ, x, 15,14. 


(24) Ita ecgraphum nostrum ᾿Αδαριχοί, quod —lesimperio erant, ut ab his potius quam illis tunc 
magis placet quam Arabici apud Zinum : quia —cognominari potuerint quacunque barbara cífe- 
bares non Arabes, iis temporibus maxime exitia- — raque. 


4.12 


VITA. 


9291- 


ἄγριος λυμαίνεται διὰ τῶν ἀπλουστέρων, ὡς ἐνόμισεν. A tatis. οἱ religionis (contingit namque, ut ait Apo- 


τὴν καλὴν ἄμπελον τὴν "Exxlrslav, xai προσάγε: 
μὲν ἀνέμου; x«i ζάλην τῇ ἐπὶ τὴν πέτραν χαλῶς 
οἰχοδομνθείσῃ, ἣ ᾿μᾶλλον εἰπεῖν αὐτῇ τῇ πέτρᾳ" δια- 
λύονται δὲ μετὰ βραχὺ χονιορτοῦ xat αὐτοῦ τοῦ ἀνέ- 
pou ταχύτερον. Τί δὲ ὁ Qno; ἤτοι stat, xat fj νομι- 
ζομένη θεοτέδεια, δι᾽ ὀλίγων ἀχούσωμεν. 


stolus **, quod aliqui zelum habeant, sed non se- 
cundum scientiam) aper ille de silva et singularis 
ferus, per simpliciores aliquos, pulchram Ecclesie 
vineam aggressus est devastare, immisitque ventos 
ct procellas in domum bene zdificatam, aut, ut 
verius dicam, in ipsam petram; quz tamen firma 


permansit, illis paulo post dissolutis pulvere ipsoque vento celerius. Verum, quisnam zclus hie 


fuerit aut quze species pietatis, explicemus paucis. 

λγ΄. Ἐπίστασθε Távte ; ol μεμνημένοι τὸ ζητητιχὸν 
«tuy θείων δογμάτων τοῦ ἐν εὑσεύεϊ τῇ λήξει Ἴουστι- 
νιανοῦ, πῶς νυχτὸς χαὶ ἡμέρας ὑπὲρ τὴν τῶν ἄλλων 
&závtuv φροντίδα ταύτην εἶχεν ἀεὶ, ὡς μίαν xal 
p^vnv, τοῦ μετὰ πάντων τῶν αἱμετιχῶν συζητεῖν xal 


95. Scitis omnes, qui pii imperatoris Justiniani 
studium circa divina dogmata cognovislis, quomodo 
in eam is potissimum curam incumberet, ut omnes 
hzreticorum rationes una cum ipsis improbaret 
atque everteret ; quas etiam superavit, uti et alia 


cuvalpttv λόγον, ὃν χατίσχυεν ὡς τὰ πολλὰ, δ'ὰ συλ- p multa, tum argumentis et demonstrationibus, tum 


λογισμῶν πειθανῶν καὶ ἀποδειχτιχών xay γραφιχῶν 
μαρτυριῶν τροπούμενος αὐτούς. Πόθεν δὲ οὐχ οἷδα, 
ἣ τίς ἣν ὁ εἰσηγησάμενος τὴν φευχτιχὴν ὄντως ἐχεί- 
γὴν χαὶ βδελυρὰν, ἣ μᾶλλον εἰπεῖν νοσοποιὸν δογμα- 
τοποιίαν, ὡρμήθη λέγειν, ὡς ἐν εὐλαδείας δῆθεν 
προσχήματι, ἄφθαρτον τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἴησυ; Χριστοῦ ἐξ αὐτῆς ἐνώσεως γεγενῖ,σθα:. Ἥτις 
6); γάγγραινα νομὶν λαδοῦσα, μιχροῦ δεῖν τὴν oixou- 
μένην ἄρδην ἀπώλεσεν, el μὴ προφθάσας ὁ ἐμὸς Φι- 
viiq Εὐτύχιο; ἔστη, χαὶ ἐξιλάσχτο, xal ἐχόπα- 
σεν ἡ ϑρχῦτι“. Τί; δὲ καὶ ὁ γεγονὼς ἐξιλασμὸς, 630v 
“ε τὸ ἐπ᾿ αὐτῷ, xai ἡ θριαμθευθεῖτα φθορά ; Αἱ 
διὰ τῶν ἀνίων ἀποστόλων προφητῶν τε χαὶ δ'δα- 
σχάλων μαρτυρίαι χαὶ ἀποδείξεις, πάμπολλα παρα- 


testimoniis Scripturarum illos confutans. Hic, nescio 
quo auctore et magistro, cepit sub specie relie 
gionis probate exsecrabilem ac detestandam et 
peruiciosam opinionem illam, qux Domini nostri 
Jesu Christi corpus, ob ipsius Divinitatis con- 
junctionem, incorruptibile fuisse asserebat: eaque 
opinio, ut cancer serpens atque depascens, totum 
prope orbem perdidisset, nisi noster Phinees an- 
levertens restitisset. Quz nam autem fuit placatio 
illa, quantum in ipso erat, et qux lues curata? 
Sanctorum apostolorum et prophetarum atque do- 
ctorum testimonia multa, et demonstrationes, qui- 
Lus usus est ille ad pestiferam illam luem op- 
primendam : perniciosa enim omnino est pcstis, 


χθεῖται παρ᾽ αὑτοῦ elg ἔλεγχον τῆς φρενοθδλαδείας C affirmare Domini nostri Jesu Christi corpus ante 


ταύτης" νότος γὰρ ὄντως xaX ἁμαρτίας φθορὰ, τὸ λέ- 
γεῖν ἄφθαρτον πρὸ τῆς ἀναστάσεως τὸ σῶμα τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τίς γὰρ οὕτως &vór- 
πος, 6 φάναι τολμῶν ἄφθαρτον τὸ σῶμα τοῦ Kup'o 
ἐξ αὑτῆς ἑνώσεως: El γὰρ τοῦτο ὃ, θήσεται, φαντ- 
σία, οὐκ ἀλήθεια, ἣ σάρχωσι: χαὶ Eva vt por ot; τοῦ 
8:09 Λόγον γέγονεν. Πῶς γὰρ τὸ ἄφθαρτον σῶμα 
ἔπαθεν, f| περιετμήθη, f| ἐσπαργανωῦν,, ἣ ἐγαλα- 
χτοτροφήθη ; Εἰ δὲ ταῦτα πιστεύομεν ὑπομεμεντχέναι 
τὴν ζωοποιὸν ἐχείνην σάρχα, ὁμολογ.ῦμεν δὲ xal τὼν 
σταυρὸν, καὶ τὰς διατρήσεις τῶν ἥλων, xaX τὴν τῆς 
»ὀγχῆς νυγμὴν τὸ ἄφθαρτον χώραν οὐχ ἔχει λέγεσθα:, 
μὲτιγε χατὰ τὸ ἀναμάρτητυν, xaX τὸ μὴ διαλυθῆναι 
“ ἅγιον αὐτοῦ σῶμα ἐν τῷ μνημείῳ. ᾿Αλλὰ τὰ μὲν 
περὶ τούτον φιλοπόνως xal ἀγωνιστιχῶς εἴρηται τῷ 
Ξξγάλῳ xal Θεοφόρω διδασκάλῳ ἐγγράφως, καὶ ξξ- 
ἐστι τοῖ; βουλομένοις xat ἀγνοοῦσιν ἐντυχεῖν πῷ ἔχτε- 


resurrectionem expers fuisse corruptionis : nam 
quis adeo stultus est, ut id asserat, quo concesso 
necessario consequatur, fictam et simulatam fuisse 
humane carnis assumptionem ? Quomodo enim 
incerruptibile corpus pati potuit, aut circumcidi, 
aut pannis involvi, aut lacte nutriri? Haec vero si - 
subiisse credimus illam vite largitricem carnem, 
crucemque et clavorum foramina et lanccze vulnus 
confitemur, non potest incorruptibilis dici, nisi 
hoc solo sensu, quod nulla unquam peccati ma- 
cula fuerit coinquinata, nec in sepulcro dissoluta. 
Scd h:c si persequi voluerimus essemus longiores, 
el sunt a magno Eutychio studiose et'acriter etiam 
scriptis disputata, ex quibus facile poterit veri- 
tatem intelligere, si quis eam ignorat. Potius vi- 
Gcamus quid secutum sit, postquam Patrum testi- 
monia proposuit. 


θέντι λόγῳ παρ᾽ αὐτοῦ, xai γνῶναι τὸ ἀληθές" o) γὰν pf νῦν μηχύνειν τὸν λόγον. Ἴδωμεν δὲ λοιπὸν 
τί, μετὰ τὸ παραθέσθαι αὐτὸν τὰς πατριχὰς μαρτυρία:, γέγονεν. 


λδ΄. Οὗτος μὲν ὁ μέγας ἀνῆρ, διαμαρτυρόμενο: τῷ 
βασιλεῖ διὰ πολλῶν λόγων μὴ εἶναι τὸ δόγμα τοῦτο 
τῆς χαθόλιχῖς Ἐχχλησία:, τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἔσω- 
σεν, ὥς φ]σιν Ἱεζεχιὴλ ὁ προφέτης, τὰ περὶ τοῦ 
6x07:09 διηγούμενο: * Οἱ δὲ τῶν χαχῶν ἐφευρέται ἐν 
ταῖς ἁμαρτίαι; αὑτῶν ἀπώλοντο " ἴσχυσαν γὰρ περι- 
γενέσθαι τοῦ βασιλέως, χαὶ πείσαντες ἐχοίλαναν τὴν 
πέτραν χατὰ τὴν ἐνδελεχοῦσαν ῥανίδα. 0185 ταῦτα εἰσ- 


85 Roin, x, 9. 36 Ezech. xxxii, 5. 
l'ATRaL. GR, LXXNXNVI. 


$4 Cum magnus hic vir oratione longa com- 
probasset imperatori, non esse id Ecclesiz catho- 
lice dogma ; animam ipse quidem suam liberavit, 
ut loquitur propheta Ezechiel 35, quz ad rem fa- 
cicbant exponens ; malorum vero inventores mortui 
sunt in sua iniquitate. Prevaluerunt enim circum- 
venientes imperatorem, eoque persuaso instar gut- 
tarum szpe cadentium petram excavarunt. Equidem 


$315 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


2316 


libens prztermitto nominare istius impize opinionis A ἡγούμενοι ἦταν ol τῶν μυσαρῶὼν δογμάτων ἀντι- 


magistros, insani Origenis (25), Evagrii, Didymique 
dogmata defendentes, ne malum malo rependere 
videar, et contumelia calumniam prosequi, con- 
traque propositum ac mores sancti Eutychii facere, 
qui ex beato nostri Salvatoris inandato factis ct 
verbis docuit, non esse malum reddendum pre 
malo, sed contra potius benedicendum ma'!edicen- 
tibus, et pro persequentibus esse orandum. Et vero 
cum videantur silenda potius quam przdicanda 
quie gesta tunc sunt, equum puto, ut quod hujus 
sancti exemplis faciendum didicimus, silentio digna 
silenter preetereamua. 


ποιούμενοι "fo:yivouz τοῦ λέρου, Εὐαγρίου τε xal 
Διδύμου. Τὰ; μὲν οὖν προσηγορίας αὑτῶν ἐχὼν 

περθδήσομαι, τῷ μὴ δόξαι χαχῷ τὸ χαχὸν ἀμείδε - 
σθαι, λοιδορίᾳ τὴν συχοφαντίαν, χαὶ παρὰ τὸν Exeit- 
voo τοῦ clou σχοπὸν χαὶ τρόπον moica:: ὃς 
ἐποίει τε χαὶ ἐδίδασχεν μὴ δεῖν ἀνταποδοῦνλι xaxhv 
ἀντὶ χαχοῦ, τοὐναντίον δὲ τοὺς καταρωμένους εὖλο» 
γεῖν χαὶ ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων προσεύχεσθαι, 
μετὰ τὴν μαχαρίαν τοῦ Σωτῆρος ἡ μῶν ἐντολήν" ἄλ- 
λως τε xat σιωπῆς ἄξια τὰ τότε γενι μενα xal μᾶλ- 
λον συγχρίσεως ἣ θριαμδεύσειυς " ἀλλ᾽ 3l χαὶ ὁ ἅγιος 
οὕτως ἐδίδασκεν, xal ἡμεῖς «αἷς ὑπυθήχκαις αὑτοῦ 
πειθόμενοι, σιγῇ τὰ σιγῆς ἄξια χαλύπτειν οἰόμεθα 
δεῖν. 


53. Interim pervigil oculus justitie divine, non B λε΄. Ὁ γοῦν τῆς δίχης ἀχοίμητος ὀφθαλμὸς obx 


permisit impunitam abire malitiam; sed omnino 
retexit ac patefecit calumniam : adeo ut ipsimet 
ore proprio conjurationem fassi, ultionis ztequitatem 
collaudarint. Erant autem qui hzc machinati sunt, 
non solum ex eorum numero qui apud impera£o- 
rem valebant plurimum, sed ctiam ex sacerdotihus 
insigniores οἱ magnarum Ecclesiarum przsules (si 
tamen sacerdotum nomine digni sunt, homines 
calumniatores et improbi), eosque omnes punivit 
justitia, obstruens labia loquentia iniquitatem ad- 
versus justum in superbia οἱ despectione. Isti igitur, 
uL dictum est, exsecrabilium et impiorum dogma- 
iym studio perverterunt imperatoris simplicitatem, 
el occasione vocis, incorruptibilis, inique, ut patet, 


εἴασεν ἀτιμώρητον τὴν xaxlav, τοὐναντίον μὲν οὖν 
μεγάλοι; ἑτασ οῖς χαὶ ποικέλοις ἤλεγξεν τὴν συκοφαν- 
τίαν, ὡς αὑτοὺς ἐκείνους οἰχείοις στόμασιν ἐξομολογεῖ- 
σθαι τὴν χατὰ τοῦ ἁγίου σχευὴν, καὶ τὸ δίχαιον ἃ» 
υμνεῖν τῆς ἐπεξελεύσεως. Ἦσαν δὲ πρωτουργοὶ τού- 
των o9 μόνον οἱ περὶ τὸν βασιλέα δυναστευόντων 
ἐξέχοντε:, ἀλλὰ χαὶ τῶν ἐν ἱερεῦσιν τελούντων ἐπί- 
σημοι, xal περιφανῶν Ἐχχλησιῶν ἄρχοντες, εἴπερ 
ἱερεῖ; δεῖ χαλεῖν τοὺ; τῆς χαχίας καὶ συχοφαντίας 
ἐξάρχοντας " πλὴν πάντας ἣ δίχη μετῆλθεν, ἄλαλα 
ποιήσασα τὰ χείλη, τὰ λαλήσαντα κατὰ τοῦ διχαίου 
ἀνομίαν ἐν ὑπερηφανίᾳ xal ἐξουδενώσει. Οὗτοι γὰρ 
οὖν, ὡς εἴρηται, διὰ τὴν τῶν ἀποδλήτων αὐτῶν xol 
μυσαρῶν δογμάτων προσπάθειαν, κατέδραμον «1; 


et contra divinos canones atque instituta ecclesia- C ἁπλότητος τοῦ βασιλέως, καὶ δραξάμενοι τῆς προ- 


stica fecerunt, quidquid contra beatum virum per- 
peirarunt : quos profecto non pertransiit judex, 
ne in hac quidem vita; sed multipliciter traducti 
in exemplum, tam ipsi quam omnes ipsis consen- 
tientes, descenderunt ad inferos cum dolore. 


φάσεως τοῦ ἀφθάρτον, πεποιήχασιν, ὡς δειχθήσεται, 
παρανόμως, χαὶ παρὰ τοὺς θείους κανόνας, χαὶ τὴν 
ἐχχλησιαστιχὴν εὐταξίαν, χατὰ τοῦ μαχαρίου χαὶ 
ὁσίου ἀνδρὸς, ὅπε; πεποιήχασιν " χἂν ὅτι μετῆλθεν 
αὑτοὺς ὁ δίχαιος χριτὴς xal ἐν τῷ νῦν βίῳ, xaX πα- 
ραδειγματισθέντες πολυτρόπως: αὑτοῖ «& καὶ πάντες 
οἱ σὺν αὑτοῖς χατῆλθον εἰς ἄδην μετ᾽ ὀδύνης. 


CAPUT V. . 
Post geminam captivitatem ablegatur sanctus Eutychius in insulam Principem, delude Amaseam. 


20. Cum eorum quos dix! perversorum studiis 
aucta esset morbi vis diuturna, et vulnus diffi- 
culter tractabile, imo immedicabile jam evasisset ; 
assumens imperator cbhariam, in qua continebatur 
blasphema illa opinio, quod Domini corpus ex con- 


ἃς΄. Ὡς οὖν ηὐξέθη ἡ χρονία τοῦ κακοῦ μελέτη 
διὰ τῆς τούτων σπουδῆς, καὶ τὸ τραῦμα δυσίατον fi 
μᾶλλον εἰπεῖν ἀνίατον γέγονεν * πῤοέλαδεν ὁ βασι- 
λεὺς ὃν ἑποίγσεν χάρτην, περιέχοντα τὴν βλάσςγ- 
μὸν ἐχείνην δογματοποιίαν, λέγων τὸ σῶμα τοῦ Κυ- 


junctione cum natura divina incorruptibile fuerit, p ρίου ἐξ αὐτῆς ἑνώσεως ἄφθαρτον. ᾿Αναγνοὺς δὲ πᾶσι 


eam divino magnoque pugili Eutychio pralegit, 
postulans ut suo ipsam suffragio sententiaque com- 
probaret. At ille, ut. eequum erat, primum co- 
hortationibus utens, negabat eam esse apostolo- 
rum doctrinam, neque quoad sensum aut verba 
assentiebatur, omnem cogitatum jactans in Doini- 
n*rn. Multum autem suadens atque cohortans, non 
potuit persuaderi ut faceret aliquid adversus Ec- 


(85) Ρυφείριιυϑ fuit Theodoru«, cognomine Alci- 
das, episcopus C:esareze in Cappadocia, de quo 


τὸν τοιοῦτον λόγον, tvávxatev τὸν θεοφόρον xal μέ- 
γαν ἀθλητὴν Εὐτύχιον δέξασθαι τὸν λόγον, καὶ σύμ- 
ψῆφον αὑτῷ τῆς βλασφημίας ταύτης γενέσθαι. Ὁ δὲ 


᾿ὡς ἔπρεπεν αὑτῷ παραχλητιχοῖς πρῶτον χρησάμε- 


νος λόγοις, μὴ εἶναι φάσγων τὴν διδασχα)ίαν ταύτην 
τῶν ἁγίων ἀποστόλων,οὔτε μέχρις ἑννοί ἢ ῥήματι; 
συνέθετο, πᾶσαν τὴν μέοιμναν ἐπιῤῥίψας ἐπὶ Κύριον, 
Ὡς οὖν πολλὰ παρακαλέσας χαὶ νουθετήσας οὐχ ἴσχυ:ξ 


legendus Evagrius, lib. wv. Hist. eccles., cap. 51 εἰ 
38, ubi h;ezesin. Justiniani ον θοῦ}. * 


93,7 


VITA. 


9218. 


πεῖσαι δρᾶσαί τι τῆς χαθολιχῆς Ἐχχλησίας ἣ τῶν A clesiam catholicam et recta dogmata : sed illu 


ἐρθῶν δογμάτων ὑπεναντίον, ἐπιφθεγξάμενος τὸ τοῦ 
"Αποστόλου λόγιον, « "Ot: οὐδὲν ὑπεστειλάμην τῶν 
συμφερόντων τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν, ν» ἔδωχεν 
Ezuthv προθύμως τοῦ λοιποῦ, πάντα ὑπομεῖνα: τὰ 
νομιζόμενα δεινὰ διὰ τὴν el; Χριστὸν πίστιν * « Πέ- 
πεισμαι γὰρ, ἔλεγεν, ὅτι ot «s θάνατος, οὔτε ζωὴ. οὔτε 
ἐνεστῶτα, οὔτε μέλλοντα, οὐ θλίψις, οὐ στενοχωρία, 
οὐ θυμὸς, οὗ γυμνότης, οὐ μάχαιρα, οὐχ ἐξορία yo 
piat με ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰη- 
σοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. »'Αρα μέχρι λόγων αὐτῷ ταῦτα 
ἦν εἰρημένα ἣ καὶ ἔργῳ πεπλήρωχεν ; Πρόδηλον πᾶσίν 
ἐστιν, ἔτι τοῖς λόγοις χαὶ τὸ ἔργον ἐπηχολούθησεν. 
AU. Μὴ βουληθέντος γὰρ αὐτοῦ δέξασθαι τὴν 
πλάνην τοῦ δόγματο:; τῶν ᾿Αφθαρτοδοχητῶν, αὐτίχα 
οἱ τῶν χαχῶν σοφισταὶ, οἱ πάντα ῥᾳδίως τολμῶντες, 
el τοιοῦτοι ἄρχοντες xaX πρὸς ἐνιαυτὸν ἱερεῖς, συν- 
αχϑέντες καὶ εἰσελθόντες εἰς τὸ ἀχροατήριον, ἐμε- 
λέτησαν χαὶ χενὰ μάταια χατὰ τοῦ Κυρίου χαὶ χατὰ 
τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ * χαὶ συναρπάσαντες τὸν βασιλέα, 
κείθουσιν ἔξω μὲν ποιῖΐσαι «οὐ θρόνου τὸν πάσαις 
ἀρεταῖς χεχοσμημένον ἄνδρα, ποιῆσαί τε ἄλλον 
ὀφείλοντα πρὸς τὸν σχοπὸν αὐτῶν διαγίνεσθαι, ὅπερ 
χαὶ γέγονεν. Συνάξεως YXp οὗτης τοῦ ἁγίου Τιμο- 
Φέου ἐν τοῖ; "Opuíoba, ἐν τῷ νέῳ παλατίῳ, καὶ 
φηίοῦντος τοῦ ὁσίου Εὐτυχίου τὴν θείαν λειτου- 
γίαν ἐπέδησαν εἰς τὸ εὐαγὶς ἐπισχοπεῖον, ὅτε στρατ- 
&yb; καὶ οἱ ὑπηρέται τοῦ στρατηγοῦ, φημὶ δὴ οἱ τοῦ 
ἀγρίον θηρὸς ὑπουργοὶ, συλλαμδάνοντες xaX cópsv- 


τις τοὺς τὴν ὑπηρεσίαν τοῦ ἁγίου àvüpig ὀφείλον- ( 


τα:, αὐτοῦ χαταμαρτυρῆσαι, ἵνα δείξωσιν μετ᾽ εὑλό- 
490 ὄτιδεν προφάσεως αὐτὸν Ex τῆς ἐπισχοπῆς ἐξεοῦν 
απ ἐξωθεῖν T]. Γνοὺς δὲ ὁ μέγας τὴν γεγονυῖαν ἔφοδον 
ἂν τῷ ἐπισχοκείῳ, xal ὅτι τῶν ἀνθρώπων αὑτοῦ τινες 
χα- ηνέχϑησαν ἐχεῖθεν βιαίως xat τῇ φυλαχῇ παρ- 
εδόθησαν, πληρώσας τὴν θείαν λειτουργίαν μετὰ τὴν 
διάδισιν τῆς ἀχράντου χοινωνίας, ἔμεινεν ἐν τῷ 
ἑερατείῳ * λεχθὲν γὰρ ἣν αὐτῷ παρά τίνων τὸ ἀχρι- 
δὲ; εἰδέναι δοχούντων. Ὡς εἰ τῶν ἱεγῶν ἔξω γένητοι 
περιδόλων, xal εἷς σῶμα χινδυνεύσειεν " ἑστάναι 
γἀρ τινα; χατὰ τὰ ᾿Αντιόχου, ὀφείλοντας αὐτὸν ἀν- 
ελεῖν μαχαίρᾳ. Ταῦτα μαθὼν ὃ μαχάριος. ἔστη ἐπί- 
πόοσθεν τοῦ θυσιασττρίηου μετὰ τὴν ἀπόλυσιν (s), 
φορῶν xal τὸ ὠμοφόριον, ὅπερ xat μεθ᾽ ἑαυτοῦ λα- 
Gv εἶχεν ἀεί" xal ἐχτεταμένας ἔχων τὰς χεῖρας, 
προσηύχετο μέχρις ὥρας τρίτης τῆς νυχτὸς, παρ- 
ἐχάλει τε τὸν Θεὸν ἀτάραχον τὴν Ἐχχλησίαν αὐτοῦ 
χαὶ τὰ ὀρθὰ δόγματα διαφυλάξαι. 
λη΄. Προσευχομένου δὲ ταῦτα αὐτοῦ, οἱ tr vixazsa 
συμπαρόντες αὑτῷ χληριχοί᾽ τε xai μοναχοὶ, προσ- 


?! Act. xx, 90. 35 Hom. vii, 98. ** Psal. ui, 1. 


. (s) Qm Missa Chrysostomi, juxta Euchologium 
Goar, duplexnotatur Apolysis seu Dimissio : aitera 
peracta communione, antequam sacris vestibus se 
exuit sacerdos ; altera cum ille, ordinario vestitu 


6) Dicti ab ἄφθαρτον, incorruptum, et δοχέω 

or, censeo : minus integre L:pomanus et Su- 
rius Aphthardocite. 

(37; Hic estJoannesScholasticus apecris'ariue ma- 


D 


Apostoli usurpans : « Quia nihil subtraxi utilium 
quominus annuntiarem vobis ?", » prompte se- 
ipsum tradidit ad omnia quz gravia putantur susti- 
nenda propter fldem in Christum : « Certus enim, 
sum, inquiens, quia neque mors neque vita, nec 
presentia, nec futura, nec tribulatio, nec angustia, 
nec fames, nec uuditas, nec gladius poterunt me 
separare a charitate Dei, quie est in Christo Jesu 
Domino nostro **. » Utrum vero duntaxat verbis 
ea dixerit, an etiam compleverit opere, palam est 
omnibus, quoniam verba subsecuta sunt facta. 


57. Nam cum nollet falsi dogmatis errorem sus- 
cipere et Aphthartodocetas (90) comprobare ; 
statim malorum inventores, omnia prompti audere, 
principes, inquam, et sacerdotes anni illius, con- 
gregati in auditorium et convenientes in unum, me- 
ditati sunt inania et vana adversus Dominum et δὰ. 
versus Christum ejus ** ; persuaseruntque impera - 
tori , ut virum virtutibus omnibus ornatum de sua 
scde expelleret, in eaque constitueret alium (21), qui 
studiis et opinionibus suis consentiret: quemad- 
modum et factum est. Festo namque sancti Ti - 
mothei (38) die, dum illud in novo palatio Hor- 
misd:e dicto celebraretur, et sanctus Eutychius 
divinam rem faceret ; tribunus militum et satellites 
tribuni, seu potius fer: immanis ministri, invase- 
runt patriarchium; comprehenderuntque et distra- 
xerunt viri sancti familiares, qui contra. illum tc- 
stificarentur, ut quoquomodo verosimile facerent, 
eum non sine causa fuisse a pontificatu deposituin. 
Ast vir magnus, cum intellexisset eorum invasio- 
nem in patriarchium, et quosdam e numero suo- 
rum illinc violénter abstractos carcerique inclusos 
esse, peracto sacrificio et sancta coromunione dis- 
tributa, in sacrario mansit : dictum enim ei erat 
a quibusdam, certo id se scire ratis, de vita quoque 
ipsum periclitari, si extra sacros ambiuis prodiis- 
set ; eo quod armati quidam collocati in palatiis, 
Antiochi dictis, tali consilio ipsum exspectarent 
foris. Hzc igitur intelligens vir beatus, ante altare 
constitit post dimissum populum, solitisque vesti- 
bus et super humerali (quod semper secum defe- 
rebat) indutus, extentis in oratione manibus, per- 
stitit usque horam tertiam noctis, Deum obsecrans, 
ut recta dogmata et Ecclesiam suam tranquillam 
conservaret. 

38. Finita oratione, monachi et sacerdotes qui 
aderant, hortati sunt eum ut cibum caperet ; quo 


resnmpto, rursum prodit ad populum: utrique 
respondet unicum nostrum Ite, missa est ; ibi ut c:e- 
tera omnia prolixiora sunt, sic et demissoriz preces, 


giie Antiochiz. 


(28) Die 22 Januarii, quo Grexi eum colunt, 
anno 965. 


2313 


S. EUTYCHII PATRIARCH;E CP. 


2529 


sumpto, cum paululum quievizset, adfuit cum gla- A ἐλιπάρουν αὐτὸν τροφῆς μεταλαύεῖν, ὃ δὴ καὶ γέ- 


diis εἰ fustibus multoque cum presidio militari, 
magua illa fera, /Etlierius, inquam, correptumque 
sanctu:m virum, nudum ct nihil habentem, in mo- 
nasterium Choracudim dictum deportavit. Quo in 
loco postquam diem unum moratus, et propter 
ejusdem monasterii paupertatem male tractatus 
esset, misericordia moti adversarii (nam hi quoque 
virtutem viri demirabantur) collocarunt. eum in 
monasterio llosiz. dicto, prope Chalcedonem : ne- 
que ultra quzrentes jurene an injuria esset depo 
situs, facta ordinatione illegitima, et episcoporum 
conventu post diem octavum convocato, virum 
sanctum, quem causa indicta ejecerant, in jus vo- 
carunt ut se purgaret, eo quod libelli adversus 
eum essent oblati consessui. Mi autem quid conti- 
nerent necesse est audire et ridere : utique qu«d 
dclicatiores aviculas comedisset (29), quod multis 
horis orasset genuflexus, et alia similia, ctiam his 
ridicula magis: Accersebatur igitur ut ab ejusmodi 
criminibus se purgarct. 

ποιῶν ηὔχετο, xal ὅμοια τούτοις χαταγελαστότερα. 
λογησί μενον. 

39. Verum ille episcopis et principibus, ex man- 
dato synodi, nuntium ferentibus : Ad quem, inquit, 
acceditis , et quem me vocatis? Responderunt veri- 
(ate. coacti: Ad. dominum et Patrem nostrum. 
Quibus ipse rursum: Quis est, inquit. dominus ac 
Pater. vester. llli vero tanquam ab occulta quadam 
virtute flagellati : Venimus, inquiunt, ad dominum 


Eutychium, patriarcham nostrum. Patriarcha, in- Ὀ 


quit ille, per Dei gratiam sum, neque hanc digni- 
latem hominum quispiam a me aufecct, Quis au- 
tem ille, quem meo loco constituistis? Ad lizc ob- 
tumescentes illi, reverterunt confusi ad eos a qui- 
bus missi fuerant. Rursum vero idem consessus, 
omnia contra canones agens, secundam etl tertiam 
citationem, ex canonum scilicet prascripto, sancto 
faciendam curavit : quibus ille congrue semper 
respondit : Si judicium canonicum mihi indulgetur, 
detur mihi et clerus et ordo patriarchalis, tuuc 
veniam et respondebo, et ipsos accusatores meos 
accipiam testes. Quibus illi auditis, nihil rationi 
consonum facientes, sententiam contra sanctum tu- 
lerunt ipsis dignam ; quam vir beatus aulevertens, 


qovsv. Μιχρὸν ὃξ χαθευδήσας, αὐτὸς αὐτῷ ἐπέστη 
μετὰ μαχαιρῶν xal ξύλων ὁ μέγας θὴρ Δἰθέριος, 
μετὰ πολλῆς βοηθεία: στρατιωτικῆς, καὶ λαδὼν τὸν 
ὅτιον YupNbv xal μηδὲν ἔχηντα, ἀπήγαγεν el; - 

μοναστήριον τὸ Χωραχοῦδιν οὕτω λεγόμενον. Π|οιή- 
σαντος δὲ αὑτοῦ ἐχεῖσε μίαν ἡμέραν, διὰ τὸ ἐν πολ- 
AT πτωχείᾳ ὑπάρχειν τὸ αὐτὸ μοναστήριον (t) , συμ- 
παθήσαντε;: τῷ óslo (ἔπασι γὰρ θαυμάζειν ἀνδρὼς 
ἀρετὴν xal πολέμιοι), πάλιν μετέστησαν αὐτὸν ἐν τῷ 
μοναστηρίῳ τῆς ὁσίας (Ὁ) ἐν Χαλχηδόν:" xol μη“ 
δέπω ζητήσαντες τὰ περὶ αὐτοῦ, εἴτε ἄξιός ἔστιν ἔξω 
τοῦ φθόνου γενέσθαι, εἴτε χαὶ μὴ, ποιήσαντες ἄτακτον 
χειροτονίαν, μετὰ ὀγδότιν ἡμέραν συνέδριον ἐχ φατρίας 
συστησάμενοι ἐπισχόπων xai ἀρχόντων. ἐχάλουν τὴν 
ὅσιον, τὸν ἤδη παρ᾽ αὐτῶν πρὸ ζητήσεως ἐχθλτθέντα 
xai γαταχριθέντα, ὁφεΐλοντα ἀπολογήσασθαι, ὡς 
δῆθεν λιδσέλλων χατ᾽ αὐτοῦ ἐπιδοθέντων τῷ συνεδρίῳ. 
Τί δὲ περιεῖχον οἱ λίδελλοι ἀναγχαῖωον áxoUsat , 
χαὶ γελᾶσαι τρανῶς, Ὅτι συχοτόχυλα, φησὶν, ὀρνι- 


᾿θίων ἔφαγεν, xoi ὅτι πολλὰς ὥρας γοννχλ'σίας 


Διὰ οὖν τοὺς τοιούτους λιδέλλους ἐκάλουν αὑτὸν ἀπο- 


ις 


10'. 'O ὃὲ ἅγιος πρὸς τοὺς ἀποσταλέντας ἀπὸ τοῦ 
συνεδρίου ἐπισχόπους xai ἄρχοντας εἶπεν' Πρὸς τίνα 
ἤλθετε, καὶ ὡς τίνα με ὄντα χαλεῖτε ; Οἱ δὲ ὑπὺ τῆς 
ἀ)ηθείας ὠθούμενοι, ἔλεγον" Ὡς δεσπότην ἡμῶν καὶ 


Πατέρα ὁ δὲ πάλιν" Ὃ δεσπότης ὑμῶν, ὡς λέγετε 


xa Πατὴρ τίς ἔστιν ; Οἱ δὲ, ὥσπερ ἔχ τινων ἀοράτων 
δυνάμεων μαστιζόμενοι, ἔλεγον, Πρὸς τὸν πατριάρ- 
yn» ἡμῶν ἤλθομεν τὸν χῦριν Εὐτύχιον. Ὁ δὲ μέ- 
γᾶς πάλιν πρὸς αὐτούς" Ἐγὼ πατριάρχης εἰμὶ τῇ 
8:09 χάριτι, χαὶ οὐδεὶς ἀνθρώπων οἴρει τὴν ἀξ'αν 
ταύτην ἀπ᾽ ἐμοῦ * τίς ἐστιν ὃν ἐποιήσατε εἰς τὴν 
ἐμὸν τόπον ; Μὴ δυνηθέντες δὲ πρὸς ταῦτα ἀποχρ!- 
θῆναι, ὑπέστρεψαν ἡττηθέντες ποὸς τοὺ; ἀποστεί- 
λαντας αὐτούς. Τὸ δὲ αὐτὸ συνέδριον παρὰ xavóva; 
πάντας ποιῆσαν, πάλιν δευτέραν χαὶ τρίτην χλῇσιν 
ἀκανονίστως, ἵνα μὴ εἴπω χανονιχῶς, πρὸς τὸν ὅσιον 
ἐποιήσατο. Ὃ δὲ προσφόριυς πάλιν ἀπεκρίνατο, ὅτι 
Ei ὑπάρχει μοι κανονιχὸν δικαστήριον, δοθῇ μοι xal 
ὁ xAnoó; μου, xai dj τάξις ἡ πατριαῤχικῆ, xol ἔρχο- 
μαι καὶ ἀπολογοῦμαι, xaX τοῖς χατηγόροις uoo αὑτοῖς 
χέχρημα! εἰς μαρτυρίαν. Τούτων ἀχούσαντες τῶν 
ἀποχρίσεων, xol μηδὲν ποιήσαντες ἀκολουθία: 


subjecit omnescanonicis paenis donec resipiscerent, D ἐχόμενον, ψῖφον ἐξένεγκαν xav! αὐτοῦ τὴν αὐτοῖς 
πρέπουσαν " ὅθεν χαὶ mp» τῆς αὐτῶν ἐπ᾿ αὐτῷ γεγονυίας χαταχρίσεως πηολαδὼν ὁ μάχαριο;, τοὺς 
πῖντας ὑπέδαλιν γχανο ιχοῖς ἐπιτικλίοις, ἕως ἂν τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν γενόμενα διυρθώσωνται. 


(t) lta malim cum Zino legere, quam cuim ec- 
graplio nostro, τὸ αὐτοῦ μοναστήριον, ipsis mona- 
sterium. 

(1) Nihilo plus in suo Veneto ms. reperit Zinus : 
Suspicarer deesse nomen Luphemie, cujus erat 
celeberrimum Cbalcedone templum, adeoque et 
monasterium conjunctum : sed articulus τοῦ remo- 
ratur conjecturam, Imo iufra num. 40, ecgrophum 


(29) Primo loco ponit Zinus, quod unctus esset 
$ed deest in ecgrapho nostro: deinde dissimulavit 
συχητόχυλα ὁρυιθέων, quie quid sint, nobis incom- 
pertum fateniur; vertimus tamen non simpliciter 


nostrum habebat τῶν Noc!az, ut omnino apparcar 
inorasterium istud fuisse in sedibus seu palatiis, 
ob aliqua Hosia vel Nosia coguominatis, uti τὰ Ὁ ρ- 
μίσδια el τὰ ᾿Αντιόχου alisque huius generis plura 
Constantinopoli et alibi. Non ita quee nominantur 
à sanctis: nam horum nomina pro istis templi ; 
in recto usurpantur. 


aviculas uti ille, sed avicularum delicaciores ; quod ex 
Into nominisa c3xov, ficus, compositi, conjectemus 


. 9]iquod ficedularum genus intelligi. 


3021 


' 


| - 
ἐχείνου ἀθύρματα, xai ὁ τὴν βουλὴν "A μιτόφελος δια- 
σχεδάσας, συϊεύξας δὲ xal τοὺ: ἄξονας τῶν ἀρμάτων 
Φαραὼ, διεσχέδχσεν αὑτῶν τὴν βουλῆν, συξεύξζας 
αὐτοὺς μετ᾽ ἀλλήλων. KaY μὴ εὑρόντες εὔλογον πρό- 
φασιν χατὰ τοῦ διχαίου, ἵνα δόξιυυσι χανονιχῶ; ποι- 
εἶν ἅπερ πεποιήῆχασ: παρανόμως (οἱ αὐτο! γὰρ χαὶ 
κριταὶ χαὶ χατήγοροι ὑπῆρχον), πάλιν μετήγαγον 
αὐτὸν £x τῶν ᾿Οτίας εἰς τὴν νῆσον τὴν ἐπιλεγομένην 
Πρίγχιπον. Καταλαδὼ. οὖν ὁ μακάριος τὴν νῆσον, 
ἐν χειλῶν!, xa ἐν Σαδῥάτῳ, xal νυχτὶ βθαῆεΐχ, 
πρωΐας Ὑνολένης, πρὴ παντὸς ἄλλου πράγματο;, 
θεωρεῖ σταυρὺν ἐν τῷ τοίχῳ, ἔχοντα ἐπίγραμμα, 


VITA. 


᾿ . 2 - ^ ^ - p Ld -——. 9 . [LL . 4 . . . - 
Ὡ; ci πέρας ἐδέξατο τὰ ὑπὸ τοῦ συνεδρίου A 40. Finitis consessus illius ludis, is qui consi- 


« Χριστὸ; μεθ᾽ ἡλῶν, στῆτε, 0 Μεγάλω; δὲ yopo- 


ποιηθεὶς, ἔμτινεν εὐχαριστῶν xal δοξά ων Θεὸν, τὸν 
οὕτως αὐτὸν παραμυθεσάμενον. Διατρίψας δὲ ἐν 
αὐτῇ τῇ νήτῳ τρεῖς ἐδδομάδας, ὑπὸ στρατιωτῶν 


πολλῶν φυλαττόμενος ἀτάκτως, xal ὡς ὁ χαιρὸς 
ἐχεῖνο; ἀπήτει, πάλιν ἐχρίθη ὑπὸ τῶν οὕτως χρι- 


νάντων, χαταλα λθάνειν αὐτὸν τὴν τῶν ᾿Αμασέων μη- 
-ρόπολιν, xaX διάγειν ἐν τῷ ὑπ᾽ αὐτοῦ συττάντι μονα- 
στηρίῳ "ὅπερ χαὶ γέγονεν. ᾿Αλλὰ περὶ μὲν τῶν την"- 
χάδεγεγενη μένων χαὶ πραχθέντων ἀγράφως χαὶ ἐγγρά- 
qtue, πλατυτέρως εἰπεῖν παρητητάμην, ἵνα μὴ εἰς ἀπε- 
ράντους λόγους ἐμ πέσω * ἀρχεῖ γὰρ xol ὁ προφήτη; 
Ἐξεχιὴλ περὶ τούτων προειπὼν, ὡς ix προσώπου 
τοῦ Θεοῦ, ὅτι « Τῷ καιρῷ ἐχείνῳ (x) ἀποστρέψω 
τὸ πιόσωπόν μου ἀπ᾿ αὐτῶν, χαὶ μιχνοῦτι τὴν 


ὃ π'- 


Β 


lium Áchitophelis disjecerat,axesque curruum Pl'ha- 
raonis confrcgerat, dissipavit etiam illorum ma- 
chinamenta, ipsos inter se implicans. Interea licet 
occasionem honestam adversus justum non repe- 
rissent, ut tamen quz contra fas egerant rite vide- 
rentur egisse-(erant autem iidem et accusatores et 
judices), ipsum ex loco ubi erat in insulam Princi- 
pis dictam transtulerunt (50). Appulit ad eam vir 
beatus in hieme et Sabbato (51) ae nocte profunda: 
mane autem facio, priusquam aliud quidquam 
ageret, vidit crucem in pariete pictam cum loc 
elogio: « Christus nobiscum : state. » Quo aspectu 
vehementer recrcatus, egit gratias Deo, qui hane 
sibi consolationem attulisset. Deinde postquam in 
eainsula tres hebdomadas sub militari. custodia 
numerosa, sicut lempus illud poscebat, egisset. 
iterum ab eisdem judicibus decretum est ut Àma- . 
seorum metropolim peteret, maneretque in mo- 
nasterio quod olim ordinarat: prout factum est, 
Qu: vero illic adversus eum scripta actaque sunt, 
Qicere supersedco, ne longior sim : satis enim est 
quod apposite ad argumentum hoc dixit. Ezechicl 
ex persona Dei : «In illo tempore avertam | faciein 
meam ab eis, et contaminabunt episcopatum meun, 
el ingredientur in sancta mea. incustodita, οἱ fa- 
cient inquinationem magnam **. » Sed quie. deinde 
evenerint, videanus. 


σχοπήν μου, xal εἰσελεύσονται εἰς τὰ ἅγιά uoo ἀπχραφυλάχτως, χαὶ ποιήσουσι φυρμὸν μέγαν. » Ἴδωμεν δὲ τί 


μετὰ ταῦτα γέγονεν. 


μα’. Πάλιν Παῦλος ἀνεδείχθη ὁ τοῦ Θεοῦ πιστὴς 5 4]. Fidelis Dci servus Eutychius rursum Paulo 


4 


θεράπων Εὐτύχιος, πάλιν ἡ xar! αὐτὸν ἱστορίχ, τῇ 
Extivou τυγχάνει παραπλησία " τάδΞ γὰρ περὶ τοῦ 
Παύλου φησίν "Ὧ; δὲ ἐχρίθη τοῦ ἀποπλεῖν ἡμᾶς εἰς 
τὴν Ἰταλίαν, παρεδίδουν τὸν Παΐλον xal τινυς ὃ:-- 
σμιύτας ξχατοντάρχῳ τινὶ ὀνόματι Ἰουλίῳ, Τοῦτο 
xa: ἐπὶ τῷ ὁσίῳ γέγονεν" μετὰ γὰρ τὴν πολλὴν τῶν ἀχύ- 
piov. ἐχείνων χαὶ ἀλλοχότων πεπραγμένων σχα!ωριῶν, 
ἐχρίθη, τοῦ χαταλαύεῖν αὐτὸν, ὡς εἴρηται, τὴν τῶν 
᾿ΑμαΞξέων μητρόπολιν, διάγειν τε ἐν τῷ ἐχυτοῦ uo- 
νλστηρίῳ. "Apa πρὸς τοῦτο ἐδυσ έρανεν; ἄρα ἀντεῖ- 
vov 3 fj ἔνγοιά τις ἔλχόεν αὐτὸν, περὶ ἧ; εἶπεν ὁ Κύ- 
p; προῤῥήσεως, ὅτι « πᾶ; προφήτη; ἐν τῇ ἰδίᾳ 
πατρίδι ἄτιμός ἐττιν; » Οὐμενοῦν * ἀλλὰ προθύμως 
xal ἀγαλλόμενος πάντα χατεδέχετο᾽ ἔχαιρεν γὰρδτι 
χατηξιώθη ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ ἀτιμασυῆναι" 
Οὐ μόνον γὰρ τὸ εἰς αὐτὸν πιστεύειν, ἀλλὰ χαὶ τὸ 
ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχειν ἐσπούδαζεν, ὅτι xal ἡ πίστις 
χωρὶς τῶν ἔργων νεχρά ἔστιν. Ἠχολούθησεν χαὶ ἐν 
τούτῳ μετὰ πολλῇ; φαιδρότητος Χοιστῷ τῷ ἐπὶ 


** Ezech. vn, 92. 


(5) Locus hie in Vulgata nostra sic exprimitur: 
«Et avertam faciem meam ab eis, et violabunt ar- 


δι Act. xxvi, l. 


(50) Est. Principus, in Astaceno sinu Proponti- 
dis,in qua S. Theodorum Studitam a morte sepul- 
ture tradidimus 4 Febru. in Vita S. Nicolai Stu. 
dite, cap. 7. Et diximus Grzce legi πρὺς τῇ γείτονι 
llpvziztp, ad vicinam insulam Principum transla- 
tum. Inde ergo per Bitbyniam οἱ Galatiam ductus 


similis declaratur, rursum hujus historia ad ipsam 
quoque polest referri : sic enim de illo scriptum 
est : Ut autem judicatum est navigare eum in Ita- 
liam, et tradi Paulum cum reliquis custodiis cen- 
turioni nomine Julio *', sic et de sancto factum 
est, Nam postquam inulta temere essent. consul- 


Aata, tandem, ut diximus, decretum fuit; ut ad 


Amasmorum metropolim se conferret, eL in suo 
ipsius monasterio viveret. Ille autem quid? An 
oblocutus est quidpiam? aut suceurrit illi quod 
Dominus pridixerat, « Nemo propheta susceptus 
est in patria sua *? » Minime vero : sed. prom- 
pto animo subiit. omnia : gaudebat enim quod 
dignus habitus esset pro nomine Dei contamc- 


D iiam pati ** : dabatpae. operam, ut non solum in 


* [ uc. iv, 24. 


illum crederet, ged ctiam ut pro co pateretur. 
quoniam [fides sine operibus mortuacest**.Tinitatus 
est ctiam in. hac. re super omnia Dominum, qui 
dorsum tradidit flagellis, et genas alapis, et. fa- 


*3 Act, v, 41. δὴ Jac. 11, 26. 


canum meum, et introibunt in illud emissarii, δὲ 
conutaminabun? illud. » 


est Amasiam S. Eu! ychius. 

(51) Die SabbaU 51 Januarii littera Dominicali 
D. Zinus. verterat. in tempestate. diei Sabbati; sed 
clarum est alludi ad istud Mattlei xiv : Ne [fiat fu- 
ga vestra, in liieme vel Subbuto, Grece ἐν qat eru. 


9323 


S. EUTYCHII PATHIAHCIHAE CP. 


2524 


ciem suam non avertit a feeditate sputorum ; cujus Α πάντων Θεῷ, ὃς τὸν νῶτον αὐτοῦ ἔδωχεν εἰς μάστι- 


livore sanati sumus omnes : qui etiam dixit : « Si 
me persecuti fuerint et vos persequentur; si pa. 
trein familias Beelzebub vocaverunt, quanto magis 
domesticos ejus **1» Non intellexit et egit servus 
Dei, certus omnes potius acerbitates pati, quam 
fidem prodere; idque ut exemplo suo coníirma- 
rentur multi, stabilesque et immobiles in recta 
confessione permanerent. Quod et obtinuit : nam 
omnes patriarchae multique episcopi, przsertim 


orientales , recusarunt imperatorie opinioni sub- : 


scribere, eique tum per synodum tum per scripta 
restiterunt; in primis sanctissimus Theopolitanus 
patriarcha Anastasius (22), qui easdem quas magnus 
Eutychius, erumnasne dicam an coronas? tulit. 


γας;, xaX τὰς σιαγόνας εἰς ῥαπίσματα, τὸ O5 mpós- 
c0) αὐτοῦ οὐχ ἀπέστρεψεν ἀπὸ αἰσχύνης ἐμπτυ- 
σμάτων, οὗ τῷ μώλωπι πάντες ἰάθημεν᾽ ὃς xal ἔλεγεν" 
« Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν χαὶ ὑμᾶς διώξουσιν " εἰ τὸν οἶχο- 
δεσπότην Βεελζξεύδοὺλ, ἐκάλεσαν, πόσῳ μᾶλλον τοὺς 
υἰκχείους αὐτοῦ  ν Τοῦτο χαὶ ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων 
ἐπραγματεύσατο" ᾿νέτχετο vXp πάντα ὑπομεῖναι 
τὰ δεινὰ, ἢ προδοῦναι τὴν πίστιν, ὅπως τῷ ὑποδείγ- 
ματι τούτῳ πολλοὶ στηριχθῶσιν, ἀμεταχίνητοι χαὶ 
ἑδραῖοι μένοντες εἰς τὴν ὀρθὴν τῆς πίστεως ὁμολο- 
γίαν * ὃ δὴ χαὶ γέγονεν. Πάντες γὰρ οἱ πατριάρχαι, 
πολλοὶ δὲ xal τῶν ἐπισχόπων οὖχ ἡἢνέσχοντο, ἐξα:- 
ρέτως ol τῆς ᾿Ανατολῆς, χαθυπογράψαι εἰς ὃν ἐ- 
ποίησεν ὁ βασιλεὺς λόγον περὶ τοῦ ἀφθάρτου * ἀλλ᾽ 


ἔστησαν ἀνταγωνιζόμενοι συνοδιχῶς καὶ ἐγγράφως, καὶ μάλιστα ὁ Θεουπόλεω; ὁδιύτατο; πατριάρχης 
᾿Αναστάσιος, ὃς xal τῶν ἴσων μετέσχεν χινδύνων, f| μᾶλλον εἰπεῖν, στεφάνων, καθὼς xal ὁ μέγα: Εὐτύ- 


χιός, 


42. Cum igitur indicia causa damnatus esset ΒΒ μβ΄. Ὡς οὖν ἀχρίτως ἐχρίθη τὸ ὑπερόριον αὐτὸν 


exsilio, parataque ad deportationem omnia ; nos 
quoque persecutionem cum illo et exsilium pro 
Christo ferre decrevimus. Ille autem, hoc intel- 
lecto, osculátus in osculo sancto omnes ; ore qui- 
dem eos qui aderant in insula, ul Ephesios in 
littore Paulus, animo vero totam Ecclesiam sibi 
concreditam; eam commendavit Domino, a quo 
ipsam acceperat. lis porro qui nos ducerent tra- 
diti, in monasterium ipsius translati sumus ; in 
exsilium quidem, ut arbitrabantur qui nos eo mi- 
serant; ut! vero existimabat ipse, in salutem et 
multorum bonorum occasionem. Quz autem tunc 
in via gesta sunt, non minus molestie acerbi- 
tatisque quam miraculorum curationumque plena, 


volens prztereo, ut orationis longitudo vitetur. C 


Interim hzc et majora (35) monstrat via ipsa pu- 
blica, dum festum celebrat ejus reditus, quem 
illac vir magnus ac fortis habuit. 

45. Descendi igilur in Amaseam magnus pu- 
gnater Eutyehius, ut olim Abrabam et ejus nepos 
Jacob in JEzyptum, ambo patriarchz propter fa- 
mem : nam quod Salvator noster Jesus Christus 
in eamdem /Egyptum descendit, ut rem excellen- 
siorem, cum honore praterimus; propter nubem 
levem et propter casum manufactorum simula- 
crorum. Ást descensus hic muitis miraculis claruit; 
Dei enim earnem humanam induti przsentia quid 
mirum si prodigia operetur? Fateor : sed non ca- 
ruit miraculo etiam prior ille magnorum patriar- 
chorum descensus, ut facile declarat visio divinitus 
Pharaoni oblata propter Ábraliam et Saram, pro- 
pter quam eos cum honore dimisit : et Josephi 
manifestatio; et Jacobi atque filiorum ejus ad ipsum 
profectio. Sed forsitan illi quidem ejusmodi fruiti 


9 Matth. x, 25. 


(52) De sancto hoc patriarcha Anastasio agemus 
$1 Aprilis, quo colitur etiam S. Athanasius pre- 
sbyter, mona: hus Sinaita in Arabia, ab aliquibus 
a dicto patriarcha non distinclus: sed perperam, 
eji jstic ostenditur. . 


γενέσθαι, χαὶ τὰ τῆς ἐξορίας ηὐτρέπιστο" xal ἡμεῖς 
λοιπὸν ἦμεν αὐτῷ συνέχδημοι, χαλὸν εἶναι χρίναντες 
συμφεύγειν τῷ ὑπὲρ Χριστοῦ διωχομένῳ. Ὡς; οὖν 
οὕτως ἐκρίθη, ἀσπασάμενος τηνιχαῦτα ἐν τῇ νήσῳ 
σωματιχῶς τοὺς πλρόντας, ὡς τοὺς Ἑφεαίους ὁ 
Παῦλος παρὰ τὸν αἰγιαλὸν, νοητῶς δὲ πᾶσαν τὴν 
ἐμπιστευθεῖσαν αὐτῷ Ἐκχχλησίαν ἐν ἁγίῳ φιλήματι, 
παρέθετο αὑτὴν τῷ Κυρίῳ, παρ᾽ οὗ xal παρέλαδεν. 
Παραξοθέντες οὖν τοῖς ἄγουσιν, ἀπεχατέστημεν ἐν 
τῇ αὑτῇ μονῇ xat ὡς μὲν τοῖς πέμψασιν ἔδοξεν, 
ἑξορία τὸ γεγονὸς ἦν, αὐτὸς δὲ εἰς σωτηρίαν τὴν ὑπ᾿ 
αὐτῶν ἑξορίαν ἐδέξχτο,ὡς μεγάλων ἀγαθῶν πρόξενον. 
Ὅποϊα δὲ τοῦ xav' ἐχεῖνο χαιροῦ κατὰ τὴν λεωφόρον 
ἣν γεγενημένα, εἴτε λυπηρὰ καὶ θλιδερὰ, εἴτε θαυμα- 
τουργίας xat ἀσθενούντων ἰάσεων ἐχόμενα, διὰ τὸ μῖ,- 
xog τοῦ λόγου ἑχὼν ὑπερδήσομαι. Δείχνυσι δὲ ταῦτα 
xai μείζονα τούτων ἡ αὑτὴ λεωφόρος, ὅταν τὴν te- 
ἀνοδον ἑορτάζει τοῦ μεγάλου xal ἀθλοφόρου ἀνδρόξ᾽ 
By'. Κάτεισιν οὖν εἰς ᾿Αμάσειαν ὁ μέγας ἀγω- 
νιστὴς Εὐτύχιος, ὡς ᾿Αδραὰμ πάλαι ποτὶ χαὶ ὁ τού- 
του ἔχγονος "laxi6 εἰς Αἴγυπτον, ἄμφω δὲ πατριάρ- 
yet προφάσεως; ἕνεχα τοῦ λιμοῦ * τὴν γὰρ του Σω- 
τῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς αὐτὴν γεγονυῖαν χάθ- 
οδον, ὡς ὑπερέχουσαν ὑπερδαλλόντως τιμήσωμεν, 
χαὶ διὰ τὴν χούφην νεφέλην, καὶ διά τὴν πτῶσιν 
τῶν χειροποιήτων ἀγαλμάτων. ᾿Αλλ᾽ οὔτε αὕτη δίχα 
θαύματος ἦν. Θεοῦ γὰρ σεσαρχωμένον xal ἐνανθρω- 
πέσαντος παρουσίᾳ, τίς x&v ἤμελλεν παράδοξον 
θαῦμα ἐργάζεσθαι ; Οὐδ᾽ αὖ πάλιν ἢ τῶν μεγάλων 
πατριαρχῶν γιγονυῖα κάθοδος εἰς αὑτὴν ἄνευ θαύμα- 
τος ἣν, ὡς πείθει πάντας ἡμᾶς fj τε τοῦ Φαραὼ ὁπτα- 
σία, ἣν εἶδεν περὶ τοῦ ᾿Αδραὰμ καὶ τῆς Σάρας, ὡς 
δὲ xoi μετὰ τιμῆς ἐξέπιμψεν αὐτοὺς, fj τε τοῦ 
Ἰωσὴφ ἀνάδειξις, καὶ ἡ πρὸ; αὐτὸν ἄφιξις τοῦ Ἰαχὼδ 


(55) Zinus minus distincte (ut alia fere in(inita 
qua dissimulo) verterat : « Quanquam eadem majo: 
raque publice perspecta sunt, cum viri sancli 
revocatio celebrata est. » 


2525 


VITÀ. 


2326 


xa τῶν υἱῶν αὐτοῦ. ρα τοιούτων μὲν αὐτοὶ μετ- A sint miraculis, magnus autem Eutychius expers fuit. 


ἐσχον θαυμάτων, ὁ 6b μέγα; πατριάρχης Εὐτύχιος 
ἠπονώθη τῆς ἐχείνων θαυματοποιίας ; Οὐδαμῶς ἀλλὰ 
καὶ τοῦτο παρέσχεν αὑτῷ ὁ τεχνίτης χαὶ δημιουργὸς 
Θ:6ὁς:. Ἴδωμεν δὲ ποῖα xal τίνα ταῦτα, καὶ πολλῶν ὀλίγα 
μνημονεύσωμεν, ἅπερ χαὶ ἴδαιεν χαὶ ἠχούσαμεν, 
κιυὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάψησαν, χαὶ ἅπερ ξώραχα 
μαρτυρῶ. 'O γὰρ εἰπών " ε Ὃ πιστεύων εἰς ἐμὲ, τὰ 
ἔργα, & ἐγὼ ποιῶ, καὶ Exetvoz ποιήσει, xal mspio- 
σότερα τούτων ποιήσει"» xal, « Ἐὰν ἔχητε πίστιν 
ὡς χόχχον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, ΓἌρθητι, 
καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ γενήσεται οὕτως" » 
αὐτὸς δέδωχεν τῷ ἔχυτοῦ θεράποντι χαρίσματα 
ἔχμάτων, νόσου: θεραπεύειν, xai δαίμονας ἐχδάλ- 
λειν, 


istiusmodi gratie? Nequaquam : sed hanc etiam 
ei concessit rerum effector Deus : qu: qualia quan- 
taque fuerint, multis omissis, videamus : ipsi si- 
quidem ea perspeximus, et audivimue; et manus 
nosir2 conirectaverunt, et quz vidimus testamur. 
Qui enim dixit : «Qui cred.t in me, opera quz 
ego facio, et ipse faciet, et majora horum fa- 
ciet 5; » et : « Si habueritis fidem sicut granum 
sinapis, dicetis huic monti, tollere et mittere in 
mare, et flet ita "'; » ipse dedit servo suo gra- 
tiam sanitatum, ut morbos curaret et dx:moncs 
ejiceret.. 


CAPUT VI. 


Varía miracula a sancto Eutychio Amasec patrata. 


pb. Ἐπειδὴ xai συναμφοτέρων χρεία πρὸς τὰ; B 44. Curationibus efficiendis necessarium est ut 


ἰάσεις (y), xal τῆς τῶν θεραπευομένων πίστεως, χαὶ τῆς 
«οὔ θεραπεύοντος δυνάμεως * τοῦ γὰρ ἑνὸς ἐλλίποντος, 
οὐχ ἐνεργήσει τὸ ἕτερον, ὥσπερ τὸ ἔμπαλιν τῶν δύο 
συντρεχόντων ἑχάτερον ἐνεργεῖ. Φησὶ δὲ ὁ εὐαγγελι- 
στὴς περὶ τοῦ Κυρίου, ὅτι « Οὐχ ἡδύνατο ἐχεῖ ση- 
μεῖα ποιῆσαι, διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν" » δηλῶν, ὅτ: 
ὅσοι πιστῶς προσέτρεχον τῷ ἀνδρὶ, οὗτοι καὶ πλέον 
μετεῖχον τῆς χάριτος “ πάντα γὰρ δυνατὰ τῷ πι- 
στεύηντι προδήλως, ὡς xat τούτου ἐνδεδυλένου τὴν 
δοθεῖσαν αὐτῷ παρὰ τοῦ Ilatphc τῶν φώτων δυνα- 
p?xoUy δύναμιν. Ἄρξομαι δὲ ἐντεῦθεν " χἀμοὶ τὴν 
ἀκοὴν ὑποχλίνατε, ὅσοι spupdts τῶν τοιούτων δι- 
τγημάτων. TMbev οὖν ἄμεινον ἣ kx ποίου παραδόξου 
χρὴ ἄρξχαθαι χαρίσματος ; “Αξιον, ὡς οἶμαι, xiv 
εἰ προτερεύωσιν ἕτερα θαύματα, ἐνθένδ: ποιήσασθαι 
«ὴν διήγησιν. 

με΄, ᾿Ανδρόγυνον ἣν ἐν "Apacsia, Ex νομίμου γά- 
μου συνηρμοσμένον, τοῦτο διαφόρως παιδοποιῆσαν, 
ἀπετύγχανεν εἷς τὰ τιχτόμενα βρέφη * πρὸ τοῦ γὰρ 
σχεδὸν ix γαστρὸς αὑτὰ προε:λθεῖν, ἀνηρπάζοντο 
ἄωρα, πένθος ᾿ἀπαραμύθητον τοῖ; γονεῦσι παρ- 
ἔχοντα, καθότι τὰς μὲν ὀδύνας ὑπέμενον, τῆ; δὲ χαρᾶς 
οὐ μετεῖχον. Τί οὖν ποιοῦσιν; Βουλεύονται τὰ συμφέ- 
βοντὰ, χαταφεύγουσιν ἐπὶ τὸν Θεὺν δυνάμενον xal 
διὰ τῶν δούλων αὐτοῦ ζωοποιῇ τα! τοὺς νεχρούς * μι- 
μοῦντας τὴν ἐν Σαρεφθοίς χήραν, ἧς τὸν υἱὸν Ἠλίας 
ἀνέστησεν " μιμοῦνται τὴν Σγυναμίτιδα, ἥτις ξδρα- 
μὲν πρὸ; τὸν λισσαξον, τοῦ νεχροῦ αὐτῆς κειμέ- 
vou ἐν τῷ ὑπερῴῳ * ἔρχονται xaX αὐτοὶ πρὸς τὸν 


curandorum fides adsit et curantium virtus : ho- 
rum alterum si defuerit, nihil proderit alterum ; 
econtra vero utrumque, concurrente utroque, ope- 
ratur. Idco evangelista de Domino loquens : « Non 
poterat, inquit, istic multa signa facere, propter 
illorum: incredulitatem **. » Hinc etiaur qui cura 
fide ad virum hunc sanctum acecdebant, plus 
gratie accipiebant, cum omnia possibilia sint cre- 
denti; et ipse esset accinctus tradita sibi a Patre 
luminum gratia. Exordiar igitur a curationibus : 
vos qui ejusmodi narrationibus delectamini, at- 
tendite. Sed unde, aut a qua gratia sumendum 
inilium est? Suut quidom prastantiora miracula 
alia, ab hoc tamen incipiendum existimo. 


45. Erat in urbe &masea (54) par quoddam con- 
jugum, legitimis nuptiis eopulatum, qui cum filiis 
procreandis crebro darent operam, frustrabantur 
effectu ; infantibus, prius fere quam de vcntre 
exirent , immature morientibus , parentesquo- 
magno meerore afficientibus, quia dolores quidem 
sustinuerunt, goudio autem privati sunt. Quid igi- 
tur faciunt? Utile consilium capiunt : confugiunt 
ad Deum, qui mortuos etiam potest revocare in 
vitam per servos suos. Imitantur viduam Sarepta- 
nam, cujus filium Elias suscitavit : Sunamitidem 
imitantur, que cucurrit ad Eliseum, cum fllius 
ejus in coenaculo jaceret mortuus. Confugiunt et 


μαχάριον, παραχαλοῦντες εὐχὴν αὐτοῖς; χαρίσασγαι, D ipsi ad beatum virum : supplicant, precibus suis 


* Joan. xiv, 12. *' Matth. xvi,19. 


(y) In ecgrapho scribitur προστασίας εἷς. 


(54) Zinus vertit, « Androgynus erat legitima 
üxore copulatus : » in Graco clare est 'Avégóyovov 
non ᾿Αδρόγυνος, et extera consequen:ur in neu- 
tro ix νομίμου γάμου συνηρμοσμένον * 'ut appareat 


** Mattb. xii, 58. 


non geminum in una persona sexum, sed geti- 
nam personam significari unà matrimonio com- 
junctam. . 


2.21 


S. FUTYCHI PATRIARCILE CP. o3 


inpetret, ut infantes sibi nascantur vivaces. Hic A ὅπως ζήσειεν αὐτῶν τὰ τιχτόμενα παιδία. Εὐξλαενης 


pro illis precatus, ambos unxit oleo sancto, tum 
eo quod e pretiosa cruce, tum illo quod ex sancte 
purzeque Dei Genitricis semperque virginis Mariz 
Domin:znostrz imagine soletscaturire Sozopoli (55), 
dicens : In nomine Domini nostri Jesu Christi ; sic 
enim solebat facere cunctis zgrotantibus, qui ad 
se accedebant; quemadmodum et divus Jacobus 
praecepit : « Infirmatur, inquiens, aliquis ex vobis, 
inducat presbyteros Ecclesize, et orent super eum, 
.ungentes eum oleo in nomine Domini el oratio 
fidei salvabit infirmum; et si in peccalis s.l, re- 
mittentug οἱ **. » 


46. Cum igitur precandi finem fecisset, et tan- 
quam gratia quadam afflatus paulisper tacuisset, 
mox : Nomen, inquit, illi imponetis Pctri, et vi- 
vet: erat enim mulier gravida. Ego autem, qui 
aderam, respondi: Αἱ si feminam parie!, ecquod 
illinomen imponent? Minime, inquit ille, sed Pe- 
trum vocabunt, ei salvus erit. Quibus verbis gau- 
dentes, tanquam puerum nondum natum in ulnis 
gestarent, domum reversi sunt. Tempore vero iin- 
pleto, peperit filium, quemadmodum ante pradi- 
xerat et viderat servus Dei. Baptizandum ergo 
euim curaverunt parentes, et uominarunt Petrun : 
posteaque una cum ipso ad virum. sanctum acce- 
dentes, c: mplexi suni pedes ejus, et confessi sunt 
quanta sibi fecisset Deus, et quomodo sui misertus 


' esset. [mpositis autem puero manibus eidem «ir (C 


sanctus benedixit. Cumque crevisset is qui ex prz- 
scientia el prec.bus editus iu lucem fuerat, alter 
quoque natus est illis. Itaque venientes rursus 
ambos filios ad sanctum virum attulerunt, la..dan- 
tes|ue Deum rogaverunt, quo nomine postremus 
deberet appellari. Qui utrumque iutuitus, illud 
Salomonis venuste usurpavit: « Frater, inquiens, 


qui adjuvatur.a fratre, ranquan civitas fortis *?.»- 


Parentibus autem ipsorum dixit: Jeannem bunc 
appellabitis, quoniam in zde S. Joannis vestras 
preces Dominus exaudivit. Creveruntque pueri, 
et *ulgatum est hoc in Lota illa civitate, et omnes 
coltaudabant Deum. Sed rem al:'am admirabilem, 
Dei auxiiio a saucto viro factam, videamus. 


| pos ἐτέχθη αὐτοῖς υἱός - 


οὖν αὐτοῖς, ἔχρ'σεν ἀμφοτέρους τῷ ἁγίῳ ἐλαίῳ, τοῦ 
τε τιμίου σταυροῦ, τοῦ τε xf; ἁγίας ἀχράντου Δε τποί- 
vns ἡ λῶν Θεοτόχου χαὶ ἀεὶ πχοθένου Μαρίας, τοῦ 
βρύοντος Ex τῆς ἁγίας sixóvo; αὐτῆς τῆς οὔσης 
ἐν Σωζοπόλει, timi» οὕτως * Ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ * εἰώθεν γὰρ οὕτως 
ποιεῖν ἐφ᾽ ἑνὶ ἐχάστῳ τῶν ἐρχομένων ἀσθενῶν, χα- 
θὼς χαὶ ὁ θεῖος Ἰάχωθδος διετάξατο λέγων “ε ἸΑσθε- 
ysl τις ἐν ὑμῖν ; προσχαλεσάσθω τοὺς πρεπσδυτέρους; 
τῆς Ἐχχλησίας, xoi προσευξάσθωσαν ὑπὲρ αὑτοῦ, 
ἀλείψαντες αὐτὸν ἐλαίῳ, xaX ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως 
σώσει τὸν γάβνοντα "ἢ χἂν ἁμαρτίας ü πεποιγχὼς, 
ἀφεθήσεται αὑτῷ. 
μς΄. Πληρώσας οὖν τὴν εὐχὴν xai ἐνεὸς γενόμε- 
νος, ὡς Ex τινος θείας χάριτος ἐμπνευσθεὶς, λένει" 
Πέτρον καλέσετε τὸ τιχτόμενον βρέφος, καὶ ζήσεται" 
Tv γὰρ ἔγγυος (z) ἢ γυνὴ. Παρισταμένου δέ μου. xat 
πρὸς τὸ λεχθὲν τὴν ἐρώτησιν ποιησαμένου χαὶ εἰ- 
πόντος " Ei δὲ θῆλυ τὸ τιχτόμενον εἴη,τί ἄν ὀνομά- 
σαιεν αὐτό; ἀπεχρίψατο λέγων, Οὐχὶ, Πέτρον αὐτὸ 
ὀνομάσωσιν, χαὶ σώξεται. -Χαίροντες οὖν ἐπὶ τοῖς 
λεχθεῖσι, χαὶ τρόπον τινὰ ὡς; ἐπ᾽ ἀγχάλαις βαστά- 
ζοντες τὸ μήπω τεχθὲν παιδίον, ἀνεχώρησαν εἰς 
τὸν οἶχον αὐτῶν. Τοῦ χρόνου ὃὲ περαιωθέντος, ἐτέ- 
χθη αὐτοῖς υἱὸς, χαθὼ; προεῖδεν ὁ βλέπων τὰ ἔἕμπροσ- 
θεν χαὶ προεῖπεν ὁ τοῦ θεοῦ θεράπων. ᾿Αξιώσαν- 
τε; δὲ τὸ τεχθὲν τοῦ ἁγίου βαπτίσματος, ὠνόμασαν 
αὐτὸ Πέτρον. Ἑλθόντες δὲ μετὰ ταῦτα οἱ τονεῖς 
ποῦ παιδίου μετ᾽ αὑτοῦ Ttpb; τὸν ὅτιον, περιεπτύῦ:- 
σοντο τοὺς πόδας αὐτοῦ, ἐξομολογούμενοι ὅσα ἐποίη- 
6: μετ᾿ αὑτῶν ὁ Kopto;, xal ὅτι ἢλέησεν αὑτούς. 
Ἐπιθεὶς 53 τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐπ᾽ αὐτῷ ηδλόγηξεν 
αὑτόν. Μετὰ δὲ τὸ αὐξηθῆναι τὸν bx προγνιυσεως 
χαὶ εὐχῆς γεννηθέντα xat Πέτρον χληθέντα, χαὶ ἕτε- 
ἐλθόντες δὲ πάλιν͵ fvsyvav 
τοὺς δύο υἱοὶς πρὸς τὸν ὅσιον δοξάζοντες τὸν Θεόν. 
Παρεχάλουν δὲ τὸν θαυμάσιον εἰπεῖν τίνα χρεὼν 
ὀνομάσαι τὸν δεύτερον. Ἰδὼν δὲ τῆι ξυγωρίδα τῶν 
παίδων, τὸ Σολομώντειον χαριέντως ἐφθέγξατο εἰ- 
πών- « ᾿Αδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος ὡς Tte 
ὀχυρά * ν τοῖς δὲ γονεῦσιν αὐτῶν εἶπεν" Ἰωάννην τὸν 
εύτερον καλέσατε, διὰ τὸ ἐν τῷ οἴχῳ τοῦ ἁγίου Ἰωάν- 
vou ἐπαχοῦσαι Κύριον τὸν θεὸν τῆς δεήσεως ὑμῶν. 


Mó$50nsav δὲ τὰ πα!ιδία, χαὶ διδφημίσθτη τοῦτο ἐν ὅλῃ τῇ πόλει ἐχείνῃ, χαὶ ἅπαντες ἐδόξασαν τὸν Θεόν. 


Τίνα δὲ xal ἕτερα συνεργείᾳ Θεοῦ γέγονεν, ἴδωμεν. 
41. Presbyter quiam (26), e villa ad sanctissi- D μζ΄. Ποεσθύτερό; τις, χωρίον διαφέροντος τῆς 


mam majorem ecclesiam pertinente, filium habe- 
bat surdum et mutur, annorum circiter quatuor- 
deciin:; quem ad sanctum virum perducens sup- 
plicabat, ut ipsi a Deo opem impetraret. liaque 


cum pro illo preces fudisset, omnes cjus sensus 


9 Jac, v, 14. Ὁ" Prov. xviu, 19. 
(ij) Ms. ἔγηνος. "7 


(35) Duplex in patriarchatu CP. est urbs episco- 
palis Sosopolis, alia in Tbracia sub metropoli 

drianopoli, alia et magis celebris atque Amase:e 
vicinior iu Pisidia. 


ἁγιωτάτης μεγάλης Ἐχχλησίας, υἱὸν ἐσχτηχὼς xe- 
φὲν xal ἄλαλον ὡς; ἑτῶν δεχατεσσάρων, φέρει κοὐ» 
τον πρὸς τὸν ὅσιον, παραχαλῶν xai δεόμενος, 
ὅπως τύχτ, τῆς παρὰ τοῦ Θευῦ βοηθείας. Πο:ή- 
σας οὖν ἐπ᾿ αὐτοῦ τὴν εὐχὴν, χρίσας τε πά.:0 


| 


(56) Zinus senem vertit : nos ordinem, non vtatem 
significari putamus: cum conjugia Greco clero 
permissa sciamus. 


2529 


VITA. 


.9320 


τὰ αἰσθητήρια αὐτοῦ τῷ ἀγίῳ ἐλαίῳ, ἐχάλεσε τὸ A inunxit o,eo sancto, terque Nunechem (ram id 


ὄνομα τοῦ παιδὸς τρίτον Νουνεχῇ " τοῦτο γὰρ αὑτῷ 
ὄνομα fjv. Καὶ τὴν μὲν πρώτην ἡμέραν ἀσήυω: ἀπ- 
εχρίνατο * παραμείναντος δὲ αὐτοῦ τὰς τρεῖς fuf- 
ρα: χεχρισμένον ἐκ τοῦ ἁγίου ἐλαίου, ἐλύθη ὁ δε- 
σμὸς τῆς γλώσσης τοῦ παιδίου, xai ἣν ἀχούων xal 
“λαλῶν διὰ παντὸς, χαὶ αἰνῶν τὸν Θεόν. "Ovztva 
παῖδα ἠθέλησεν ὁ πατὴο χαταλεῖψαι ἐν τῷ vova- 
στηρίῳ, ἀλλ᾽ οὐ συνεῖδε τοῦτο γενέσθαι ὁ τοῦ Θεοῦ 


erat illi nomen) vocavit. Ac primo quidem die 
obscure respondit. Cum autem tres dies ibi man- 
sSisset, et oleo sanc'o inungeretur, so utum est 
vinculum linguxejus, et loquebatur et audielat 


' recte. Cumque vellet eum pater in monasterio γος 


linzuere, noluit Dei servus. Presbyter igitur, as- 
sump'o filio sano, domum reversus est magno cum 
gaudio. Audiamus et aliud insigne miraculum. | 


θεράπων. Τοῦτον οὖν ὑγιῆ παραλαδὼν ὁ πρεσδύττς, ἀπῆλθεν εἰς τὸν ἑαυτοῦ οἶχον μετὰ χαρᾶς μεγάλης. 


᾿Αχούσωμεν καὶ ἄλλου παραδόξου θαύματος. 

μη΄. Τινὲς τῶν τῆς αὐτῆς πόλεως πα'δίον ἔσχον, 
οὗ xal ὁ πατὴρ ἐν τῷ χλήρῳ τῆς αὐτῆς ἀγιωτάττς 
τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησίας ἐγχκατείλεχτο. Κύριλλος δὲ ἣν 
booa τῷ ἀνδρί. Τούτου τὸ πα'δίον πέντε χρόνων ὃν 
xai πρὸ: γενόμενον, ὅλαλον ἦν, ὡς ἐπὶ πολὺ δὲ xal 
ἄτρουφου, μήτε ζωῆς σχὲδὸν μετέχον μήτε θανάτου. 
Φέρουτιν οὖν αὐτὸ πρὸς τὸν ὅσιον, xal ποιήσας τὴν 
συνήδη εὐχὴν, μετέδωχεν αὑτῷ τῆς ἀχοΐντου χοινω- 
νία:" εὐλογήσας δὲ xal ἄρτον χοινὸν δίδιυχεν αὐτῷ, 
χαὶ ἀπέλυσεν. Ἐξ ἐχείνης οὖν τῇ: ἡμέρας διελύ- 
θη ὁδεσμὸς τῆς γλώσσης αὐτοῦ, xaY1Xà ξεν, ξφαγέν 
«ε xal Értev, γενόμενον ὑγιὲς διὰ τῆ: χάριτο; τοῦ 
Θεοῦ. Ἴξωμευ δὲ χαὶ ἄλλο παραπλήσιον τούτου μᾶλλον 
δὲ θαυμασιώτερον. 

μθ΄. Πολίχνη τίς ἐστιν, Ζῆλα προτχγορΞυολξνην 
ψειτνιάζει δὲ αὐτῇ τῇ μητροπόλει ᾿Αμασείας " τινὲς 
ἐχεῖθεν ὁρμώμενοι. ἤγαγον παιδίον πρὸς τὸν ὅτιον, 
λέγοντες αὐτὸ τεσσάρων ἐτῶν ὑπάρχειν, οὐδ:ινὸς 


με:αλαμδάνον ἄλλου μήτιγε τῆς μητρῴας γλῆς, C 


Τοιοῦτον δὲ fv, μιχροῦ δεῖν ὡς ἄσαρχον vai ἀπιὺ- 
φατον, μῆτε χροιὰν μήτε ὄγχον σαρχὺς ἔχον, 
ἀλλ᾽ ὡς ἄσταγυς ἀνεμόφθορος, ὃ; οὕπω ἀδρυνθεὶς 
ἀμυδρᾶν τινα τῶν χόχχων χαὶ τῶν ἀυνθερίχων ἐχτύ- 
πωσιν ἑδαυτῷ δείχνυσιν, οὕτω χἀχεῖνο τὸ νήπιον 
ἑφαένετο, ὥστε τοῖς βουλομένοις ζυνατὸν ἣν πάπας 
τὰς ταπεινὰ: αὐτοῦ πλευρὰς, χαὶ τὰς ἀομονία-, ἕτι 
γε μὴν xal τὰς ἀποτάτει; τῶν ν:ὑρων xal τῶν ὁστῶν 
ἀριθμῷ χαθυποδάλαι. Τί οὖν ; Ὡ;: εἶδεν αὐτὸ ὁ μέ- 
1ας ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ οὕτως ixtaxiv, πλέον δὲ 
«οὺς γεγευνηχότας συναισθέσει πολλῇ τηχομένους, 
ἐχτενῶς παραχαλέσας τὸν Ex τοῦ μὴ ὄντος αὐτὸ εἰς 
τὸ εἶναι παραγαγόντα Θεὸν, ἔχροισ:ν Ex τοῦ τιμίον 
ἐλαίου ὅλον τὸ σῶμα τοῦ παιδίου, μεταδοὺς αὐ- 
τῷ xal τῆς ἀχράντον χοινωνίας. Εὐλογήτας 6: 
xai ἄρτον χοινὸν δέδωχε «oi; γονεῦσι, παραγ- 
γεῦας αὐτὸν βοέχειν εἰς ἄχρατον, χαὶ οὕτω 
παρέχειν τῷ παιδί. Ποιήταντες ὃὲ τοῦτο, ἐπ- 
ἔτυχον τῆς ἐλπίξος * τῇ γὰρ ἑξῆς ἡμέρᾳ ἤγαγον αὐτὸ, 
xai πολλὴν διαφορὰν xal ἀνόξεσιν τῆς σαρχὸς cióo- 
μεν εἰς αὐτό" προσεδέξατο γὰρ xa μετρίαν τροφί,»" 
τῇ ὃς τρίτῃ, ἡμέρᾳ ἄλλο ἐξ ἄλλου ἴδομεν αὐτό" χατ- 
εἶχεν γὰρ ἄρτον ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, χαὶ ἐνώπιον 
ἡμῶν ἤσθιεν, κινῶν τούς ποτε νομιζου νους xai μὴ 
φαινομένους ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, xaX ἐμδλέπων εἰς 
ἵνα ἔχαστον τῶν παρισταμένων. Διηγοῦντο δὲ οἱ 
Ὁονεῖς, ὅτι ἐξ ἧς ὥρας ηὔξατο ὁ μέγας, ἀπέστη τοῦ 


48. Quidam alius ejusdem loci, qui inter ipsos 
sanctissimz:? Dei Ecclesix* clericos allectus erat, 
Cyrillus nemine, filium habebat quinque annorum 


p *! amp'ius, qui tamen πος loqui poterat, nec ali- 


mentum accipere. nec vivere omnino, nec etiam 
mori. Hunc cum ad virum sanctum perdunsissent, 
ille solitas preces adhibuit, et sanctam communio- 
nem impertivit: panem quoque communem bene- 
dicens dedit ci a!que dimisit. Ex illa autem die, 


.soluta est lingua ipsius et loquebatur, edebat et 


bibebat, re: epta per Dei gratiam sanitate. Audia- 
mus et aliud huie simile, imo vero admirabilius. 


49. Est oppidulum quoddam 7614 (57), ipsi me- 
tropoli Amase:se propinquum : hinc venientes qui- 
dam puerum quadrimum 2d sanctum virum addu- 
xerunt, nihil nisi paululum nutrimenti ex matri$ 
ubere cipientem. Erat autem carnis ac corporis 
propemodum expers; neque colorem ullum ἢ 106- 
bat: sed tanquam spica vento corrupta, qua non- 
dum confirmata exilem. quamdam atque. ivanem 
granorum Οἱ aris'arym speciem habet ; sic et pucr 
il'e vide'atur, ut quicunque vellet tenues ejus 
costas omnes nervosque et ossa posset numerare. 
lIuuc vir Dei magnus cum aspexis-et sic exsieca- 
tum, et parentes illius dolore tibescentes,  implo- 
(ans auxilium Dei, facientis esse, 40:1 non sunt, 
totuar pueri corpus inunxit oleo pretioso, et san- 
ciam communionem ei impertivit : panem quoque 
communem benedicens parentibus dedit, przecepit- 
que ut mero illum intingerent pucreque probe- 
rent. Quod illi cum fecissent, voti compotes facti 


D sunt. Post idie enim magnum in co carnis diseri- 


men aspeximus: accepit autem mediocre nutri- 
mentum et incrementum: tertia. vero die alium 
ex alio vidimus. Tenebat namque yanem in manu 
sua, et coram parentibus edebat; movebatque 
oculos suos, qui antea recouditi vix cerni .pote- 
rant, et singulos astautium | intuebatur. Dicebant 
preterea parentes ejus, ex qua hora pro illo vir 
sanctus orasset, ubera matris attingere uoluisse, 
sed oblato cil'o fuisse nutritum. Loti igitur cuim 
filio sano inoppidulum suum reverterunt. Hicsi quze- 
rat aliquis, cur puer non stalim acceperit inte- 
gram sanitatem , sciat. judicia Dei multam esse 


(37) Zela urbs episcopalis sub Amasea metropoli. Zinus legit Zala, ecgraphum nostrum n 


Antiquis Notitiis wrbs Zelorum. 


2731 


o. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2532 


abyssum. Videmus etiam Dominum nostrum, ar- A θηλάζειν, xal ἐτρέφετο τῇ προσφόρῳ τροφῇ &vev- 


cano quodam consilio, infirmos quosdam non statim 
curasse. Cum enim oculos czci inunxisset luto, Abi, 
inquit, in Siloam, et lava: et lotus vidit. Et cum 
alii manus imposuisset, rogavit, ecquid cerneret ; 
responditque ille: Video homines sicut arbores 
ambul«ntes. Ex quo patet sanitatem quibusdam 
paulatim fuisse concessam a Domino, eas ob causas, 
quas novit is, qui quid cuique utile sit cognoscit. 
Sed hxc hactenus. Aliud miraculum explicemus. 


δεῶς. Χαίροντες οὖν, ὑπέστρεφαν εἰς τὴν ἰδίαν mó- 
λιν, ἔχοντες τὸν παῖδα ὑγιῆ, Εἰ δέ τις διαλογίζοιτο 
6v ἣν αἰτίαν ἀπὸ μιᾶς ἐντεύξεως ὁλοχλήρως οὐχ 
ἰάθη, γινωσχέτω, ὅτι τὰ χρίματα Κυρίον ἄδυσσος 
T0))fj* εὑρίτχομεν Y3p ὅτι διά τινος οἰχονομίας, 
οὔτε αὑτὸς ὁ Κύριος χαὶ Θεὸς ἡμῶν ἀπὸ μιᾶς ἐθερά- 
πευσὲ τινας τῶν ἀσθενούντων * τῷ μὲν γὰρ ἐπιχρί- 
σας τὸν πηλὸν εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς εἶπεν. Ὕπλγε 
εἰς τὸν Σιλωχα, νίψαι, xaX νιψάμενος ἀνέδλεψεν" 


8) ὃξ τὰς χεῖρας ἐπιθεὶς ἡρώτα εἴ τι θεωρεζ, ὃς ἀπεχρίνατο λέγων" Θεωρῶ τοὺς ἀνθρώπους ὦ; δέν- 
ἕρα περιπατοῦντας. Πρόδηλον οὖν ὡς χατὰ μιχρόν τισιν τὴν ἴασιν παρεῖχεν, δι᾽ ἣν οἷδεν αὐτὸς αἰτίαν, 
τὸ συμφέρον ἑχάστῳ ἐπιστάμενος. ᾿Αλλὰ περὶ μὲν τούτου τοιαῦτα " τί δὲ καὶ ἄλλο γέγονεν, ἴδωμεν. 


50. Filius cujusdam opiíicis Amasez, repentino 
morbo cor:eptus, ad portas mortis appropinquave- 
rat. lunc pater ulnis impos tum ad monastcrium 
gestav:t, uL viro sancto illum offerret, quatenus 
ejus prec:bus recuperaret sanitatem. Distinebatur 
ille tunc negotiis aliis, venerant enim aliqui ut ab 
ipso instrueren'ur, et otium suscipiendi pueri eo 
tempore non habebat. Quamobrem, cum satis diu 
pater exspectasset,volebat discedere: Quid enim, 
inquiebat, ultra vexem beatum virum, cum puer 
moriatur? Considerans autem Deum posse etiam 
mortuos revocare ad vitam, paulisper moratus sum 
hominem, et videbamus puerum revera omnino 
defecisse maxima corporis parte. Ejus igitur motus 
magno periculo, sauetum virum accersivi : qui nul- 
la interjecta mora venit ad oratorium, et precibus 
adhibitis puero manus suas imposuit, unxitque 
oleo sancto ac domum dimisit. Postridie pater re- 
vertit, cum lacrymis Deo gratias agens pro salute 
filii sui. Interrogatus autem quomodo se haberet 
puer; respondit, Dei gratia et sancti viri preci- 
bus, omnino convaluisse. Tota enim, inquit, nocte 
lusit, et vigil laetatus est. Haud multo post vidi- 
mus puerum etiam nos, et collaudavimus Deum, 
qui mortuis quoque vitam restituit. Sed de hoc 
quoque salis dictum : ad aliud miraculum trans- 
eamus. 


51. Rustica quzedam mulier, cum septenni filio, 
quibusdam de causis in urbem venerat : ibi daemonis 


v. Παιδίον τινὸς τῶν ἐν ᾿Αμασίᾳ χειροτεχνῶν 
ἑξαίφνης νόσῳ περιπεσὸν, εἰς αὐτὰς ἔφθασεν τὰς 


B πύλας τοῦ θανάτου. Τοῦτο λαβὼν ὁ πατὴρ ἐν ἀγκά- 


λαις, ἦλθεν εἰς τὸ μοναστήριον, ὥστε προσαγαγεῖν 
αὑτὸ τῷ ὁσίῳ, ἵνα τύχῃ τῆς παρὰ Θεοῦ σωτηρίας. 
ὁ δὲ paxápto; περὶ ἄλλην διαχονίαν ἠσχολεῖτο : ἧσαν 
γάρ τινες ἐν συντυχίᾳ διδασχόμενοι παρ᾽ αὑτοῦ, καὶ 
καιρὸν τοῦ δέξασθαι τὸ παιδίον χατ᾿ αὐτὴν τὴν ὥραν 
οὐχ ἔσχεν. Ὡς οὖν ἱκανὴ παρεστάθη ὥρα, ἡδούλετο 
ἀναχωρῆσαι ὁ πατὴρ τοῦ παιδίον, λέγων, ὅτι Ἤδη 
θνήσχει τὸ παιδίον, τί χαὶ χοπῶμεν τὸν ὅσιον ; Ao- 
γισάμενος δὲ ὅτι xal ix νεχρῶν ἐγείρειν δυνατός ἔστιν 
ὁθεὸς, ἐπέσχον τὸν ἄνδρα μιχρὸν, ἐθεωροῦμεν δὲ τὸ 
παιδίον ὡς ἐπ᾽ ἀληθεία;, ὅτι τὸ πλεῖστον μέρος τοῦ 
σώματος αὐτοῦ ἦν ἀπομαρανθέν. Ὡς οὖν εἶδον τὴν 
ἀνάγχην, ἀνήγαγον τῷ μεγάλῳ περὶ τοῦ συμδάντος 
τῷ παιδίῳ χινδύνου. Ὃ δὲ μηδὲν μελλήσας, ἦλθεν 
εἰς τὸν εὐχτήριον οἶχον, xal προσευξάμενος ἐπέθηχεν 
τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐπὶ τὸ παιδίον, χρίσας δὲ χαὶ τῷ 
ἀγίῳ ἐλαίῳ, ἀφῆχεν ἀπελθεῖν εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ. 
Τῇ δὲ ἑξῆς ἡμέρᾳ ἐλθὼν ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου, ηὐχα- 
ρίστει τῷ Θεῷ μετὰ δαχρύων ὑπὲρ σωτηρίας τέ- 
χνου. Ἐρωτηθεὶς δὲ πῶ,, ἔχει τὸ παιδίον ἔλεγεν, ὅτι 
διὰ τῆς τοῦ Θεοῦ χάριτος καὶ τῶν εὐχῶν τοῦ &ylov 
ἀνδρὸς, ὁλοχλήρω: ὑγίανεν. Οὐ μετὰ πολὺ δὲ xol 
αὑτὸ ἴδομεν τὸ παιδίον, xol ἐδοξάσαμεν τὸν Θεὸν 
τὸν ζωοποιοῦντα τοὺς νεχρούς. ἀρκούντως xat 
περὶ τούτου εἴρηται" μεταδῶμεν δὴ ἐφ᾽ ἕτερον 
θαῦμα. ᾿ 

να΄. Γυνή τις ἀγροιχιχὴ, ἔχουσα υἱὸν ὡς; ἔτῶν. 
ἑπτὰ, εἰσήρχετο μετ᾽ αὐτοῦ εἰς τὴν πόλιν, διά τινας 


ἐπουΓΒῚ obstupuerunt repente pedes pueri, adeo ut Ὦ προφάσεις οἰχείας " ἐχ συναντήματος δὲ πονηροῦ 


iis insistere nullo modo valeret. Mater ergo tristis et 
lugens portavit filium ad virum sanctum, qui oleum 
sanctum cum precibus adhibuit pedibuspueri : finita 
autem precatione mater volensexperiri utrum stare 
posset puer, deposuit ipsum. Et ille quidem initio 
tremens, casurus esse videbatur ; verum ubi pau- 
latim fíduciam sumpsit (blandis enim vocibus animos 
οἱ faciebant qui aderant), stetit intrepidus, et ni- 
hil commotus est. Firmatis igitur repente plantis 
et talis ipsius, cum matre domuin est reversus, 
»aliens et laudans Deum. Nos quoque qui níi- 
raculum videramus, quomodo scilicet pedibus 
alienis ingressus in templum, propriis pedibus 
egrediebatur; colaudavimus Deum, qui nostris 


δαίμονος ἐξαίφνης ἐπλήγη τοὺς πόδας ὁ παῖς, xal 
στῆναι παντελῶς οὐχ ἠδύνατο, Βαστάσασα δὲ τὸν 
παῖδα ἡ μήτηρ, ἤγαγεν πρὸς τὸν ὅσιον, ὀδυρομένη 
καὶ χλαίουσα ἐπὶ τῇ συμδάτῃ θλίψει τῷ παιδίῳ. Ὁ 
δὲ ἐχτενῶς εὐξάμενος, ἤλειψεν τῷ ἁγίῳ ἐλαίῳ τοὺς 
πόδας τοῦ παιδός. Πληρωθείσης δὲ τῆς εὐχῆς, θέ- 
λουσα γνῶναι 3] μήτηρ εἰ ἄρα δύναται στῆναι τὸ μει- 
ράκιον εἰς τοὺς ἑαυτοῦ πόδας ἔστησεν αὐτὸ ἀναόδα- 
στάζουσα. Σταθὲν οὖν, τὴν μὲν ἀρχὴν ὑπότρομον 
γενόμενον, ἤμελλεν πίπτειν" ὡς δὲ κατὰ μιχρὸν 
ἐθάῤῥησεν (καὶ οἱ παρεστῶτες γὰρ διὰ λόγων xolaxtu- - 
τιχῶν ὑπεστήριξαν αὐτὸ), παντελῶς ἔμεινεν ἄσειστον 
χαὶ ἀχλόνητον. Ὡς οὖν παραχρῆμα ἐστερεώθησαν 
αὑτοῦ αἱ βάσεις xav τὰ σφυρὰ, ἔστη ὁ παῖς, xal π᾿ 


e 


23:7 


VITA. 


2331 


ριπατῶν ἀνεχώρησεν si; τὰ ἴδια μετὰ τῆς ἑαυτοῦ A temporibus talem gratiam servo suo esset largitus. 


μητρὸς, ἀλλόμενος, xa αἰνῶν τὸν Θεόν. Θεασάμε- 
vot δὲ τὸ “γεγονὸς θαῦμα, ὅπως τὸ δι’ ἑτέρων ποδῶν 


Audiamus et aliud miraculum magis veneraudum, 
siquidem morbus magis miserandus ac novus fuit. 


μειράχιον εἰδσελθὸν εἰς τὸ ἱερὸν, ἐξῆλθεν διὰ τῶν οἰχείων ποδῶν, ἐδοξάταλεν τὸν Θεὸν, τὸν δόντα τοιαύ- 
τὴν χάριν τῷ ἑαυτοῦ θεράποντι xai ἐν τοῖς ἡμετέροις χρόνοις. ᾿Αχούσωμεν δὴ xai ἄλλου θαύματος co 
δερωτάτου, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν ἑλεςινοῦ xaX ξένου νοσήματος. 


νβ΄. Μοναστήριον διάχειται γυναιχεῖην ἐν ταύτῃ 
τῇ πόλει ᾿Αμασείᾳ, τῶν Φλαδίας οὕτω 7posavo- 
ρευόμενον. Τινὲς οὖν τῶν γυναιχῶν ἐχείνου τοῦ μονα- 
ατηρίου χοράτξιον ἤγαγον, ὡς; ἐτῶν πέντε, πρὸς τὸν 
πιυνίριστον ἄνδρα, λέγουσαι, ὅτι τὴν ἄχραντον χοι- 
νωνίαν ob προσίεται παντελῶς, ἀλλ᾽ ὅταν. θέλῃ χοινω- 
γῆσαι, φόθῳ χαὶ τρόμῳ πολλῷ συνεχόμενον χράζει, 
xai μετάτινος ἀτδίας ἀποστρέφεται τὸ ἅγιον πόμα" 
xat δὴ Κυριαχῇς οὔσης ἡμέρας, xal τῆς διαδόσεως 


toU ἁγίου σώματος xal αἵματος τοῦ Χριστοῦ γινο- ' 


μένης, ἀπιστήσαντες vol; λεχθεῖσι, πρὸ τοῦ ποιῆσαι 
τὴν συνήθη εὐχὴν ἐπὶ τῷ χορασίῳ τὸν ὅσιον, εἶπα- 
psv προϑελθεῖν αὐτὸ κιὶ μεταλαδεῖν. "Apa δὲ xai 
«τῷ προσεγγίσαι τῇ ἀχράντῳ χοινιυνίᾳ τὸ χοράσιον, 
εὕρομεν ὅτι ἀληθῆ τὰ λεχθέντα ἦν - ὃ γὰρ μετὰ πολ- 
λοῦ χόπου εἷς τὸ στόμα δεξάμενον ἔτυχεν, τοῦτο με- ά 
τινο; ἐμέτου xal φωνῆς ἀγρίας ἔῤῥιψεν" ἐχτείνας δέ 
τις τὴν χεῖρα τῶν παρεστηχότων, ἔλαδεν αὐτὸ χαὶ τῷ 
πυρὶ παρέδωχεν. Φρίξαντες οὖν xal λυπηθέντες ἐπὶ 
τῷ γεγονότι, ἀπελύσαμεν τὸ χοράσιον μετὰ τῶν ἰδίων, 
παραγγείλαντες 7f] é&oc ἀγάγα! αὐτό. Ὡς οὖν ἦλθον 
ἐπὶ τὴν αὔριον, ἐποίησεν ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων τὴν συν- 
10» εὐχὴν ἐπὶ τῷ χορασίῳ, χρίσας ὅλα; τὰς αἰσθήσεις 
αὐτοῦ ix τοῦ τιμίου ἐλαίοϑ᾽ ὅτε δὲ προσήγγισεν τῷ 
στόματι, χράξαν φωνὴν ἀγρίαν xal μεγάλην, ἤμεσεν 
τολλὴν ἀκαθαρσίαν, μᾶλλον δὲ τὸ παρΞενοχλοῦν αὐτῷ 
ἀχάθαρτον «opa ἐξῆλθεν ἀπ᾽ αὐτοῦ. Μετὰ δὲ 
τοῦτο, ἐπιτρέψαντος τοῦ óelou, ἀπήγαγον αὑτὸ ἐπὶ 
τὸ μεταλαθεῖν τῆς ἀχράντου χοινωνία:, χαὶ διὰ τῆς 
402 Θεοῦ χάριτος ἀφόδως καὶ ἀδειμάντως μετέλαθδεν 
«οὐ τε ἁγίου σώματος xal τοῦ τιμίου αἵματος. Στενά- 
ξαν δὲ μέγα τὸ ἰαθὲν χοράσιον, μετὰ τὸ μεταλα- 
δεῖ, εἶπεν, Ἴδε ἀπάρτι τρώγω χωλῶθιν " τὴν γὰρ 
προσφορὰν ἧτοι τὸν οὔπω ἀγιαζόμενον ἄρτον, γω- 
λῶϑιν εἰώϑασιν χαλεῖν τὰ τῆς χώρας ἐκείνης παιδία. 


52. Adhzret Amasez civitati monasterium fo- 
minarum, Flavim nuncupatum, ex illis quxdam 
perduxerunt ad optimum virum puellam quasi an- 
nerum quinque (58), dicentes eam omnino non 
admittere sanctam communionern : sed. cum ilia 
accipienda est magno timore ac tremore corripi, 
exclamare, tristari, sanctum potum aversari. Cum- 
que dies Dominica esset, et sacrum Christi corpus 
ac sanguis distribueretur; nos dictis fidem nou 
habentes, priusquam vir sanctus super puella prc- 
ces solitas adhiberet; jussimus ut veniret ipsa et 
eomnmunicaret. Verum cum ad sacra mysteria ap- 
propinquare coepisset, deprehendimus vera esse 
4:8 dicebantur : quod enim magno cum labore in 
os accepit, cum vomitu agrestique clamore pro- 
jecit; astantium vero quidam porrecta manu ipsum 
accipiens, in ignem misil. Nos igitur moesti ac 
territi domum remisimus puellam hortantes, ut 
postridie reverteretur. Reverse autem consuetas 
orationes adbibens vir sanetus, omnes ejus sensus 
oleo benedicto unxit : cum vero ad os pervenis- 
set, illa vocem inconditam einittens, magnam ΟΥ̓ - 
muit feditatem, aut potius immundum spiritum, 


C qui eam affligebat. Postea ex mandato viri sancti 


abiit ut susciperet sacram communionem, el per 
Dei gratiam, sine ulla concussione aut formidine, 
sumpsit Doininicum corpus ac pretiosum ejus san- 
guinem. Suspirans autem vebementer puella, jam 
sana : Ecce, inquit , colothim (sic enim jllius regio- 
nis pueri oblatam, id est panem nondum sanctifi- 
catum appellant) deinceps percipiam. Et. omnes 
collaudaverunt Deum, qui res admiraudas el no:as. 
atque incredibiles, quarum non est numerus, etiara. 
per servos suos fa.it : « Mirabilis enim Deu 155. 
rael in sanctis suis δ". » 


Καὶ πάντες οὖν ἐδόξασαν τὸν ποιοῦντα θαυμάσιχ ἔνδοξά ts xal ἐξαίσια, ὧν οὐχ ἔστιν ἀριθμὸς, xat 
διὰ τῶν ἑαυτοῦ θεραπόντων" « Θαυμαστὸς γὰρ ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, ὁ Θεὸς Ἰσραήλ. » : 
Υγ΄. Νεώτερός τις τὴν τοῦ μουσάρου τέχνην ἐπιστά- ἢ δ. Juvenis quidam, operis musivi (59) faciendi 


μενος, εἰργάζετο ταύτην ἐν τῷ οἴχῳ Χρυσαφίου, τοῦ 
ἐν εὐλαδεῖ τῇ μνήμῃ, ἐν αὐτῇ τῇ πόλει ᾿Αματείᾳ. 
Τούτου δὲ καταφέροντος τὸ παλαιὸν μουτίον ἀπὸ τοῦ 
τοέχου, ἱστορίαν ἔχοντος τῆς ᾿Αφροδίτης (ἰδούλετο 
γὰρ ὁ μνημονευθεὶς ἀνὴρ ποιῆσαι τὸν αὐτὸν olxoy 
εὐχτήριον τοῦ ἀρχαγγέλγυ, διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐν 


*! Psal. txvit, 56. 


(58) AEtatem  dissimulavit Zinus, forsitan su- 
specium habens annorum numerum cum tamen 
paulo superius quadrimo puero data communio 

icatur. Scimus nos in Ecclesia Grzca etiam in- 
fantes solitos communicare : οἱ vero ex verbis 
puelle mpx afferendis apparet, ejus ztatis fuisse, 

u: inter oblatam necdum consecratam οἱ ipsam 

;ccharistiam nullum nosset discrimen. 


peritus, in domo Chrysapbii pie memori, in. 
ipsa Amasena civitate, exercebat artem suam. Au- 
ferente autem eo ex pariete musivum vetus, Vene- 
ris historiam expreasam reprzsentans (volebat enim 
vir ille ex domo sua archangeli oratorium facere, 
co quod essel in sublime educta, el ex inferiore 


($9) Artem pingendi vertit Zinus : quod Graece 
est τοῦ μουπάρου τέχνην, qui ad marmorariani 
polius pertinet : non enim penicillo res agitur et 
coloribus, sed lapillis quadratis coloris varii (μού- 
cag Thraces dicunt) ex quibu» componitur tabul*, 
opere Italis notissimo, quo magis miramur inter- 
pretem Italum hic haesisse. 


2325 


S. EUTYCHlI PATHIARCILE CP. 


2350 


oratorium sancte immaculat:eque Dominz nostra? À ἀνανωγαῖς, τὸ δὲ χατώγε!ον μέγαν ofxov εὐχτήριον 


Dei Genitricis et semper virginis Mariz, quod 
et factum est ) cum foedam impudicie Veneris ima- 
ginem exsculperet, diemon qui illi inhavrebat, sic 
invasit manum cjus, ut inflamuata tumesceret, et 
gravi affecta. carcinomate necessario. amputanda 
diceretur ab iis qui videbant. Eo periculo cognito 
utile juvenis consilium accipit, et ad virunxsan- 
ctum confugit, ut per ipsum a Deo auxilium im- 
petret. At ille cuim pro ipso orasset, unxit oleo 
sanctio dexteram ipsius, inflammatione ac carci- 
nomate laborantem : eoque per triduum facto, di- 
vino auxilio convaluit tanus, atque alteri similis 
reddita est. Ipse autem quo in loco noxai ac- 
ceperat, in eo, memorie οἱ grati animi causa, 
sancti viri depinxit effigiem, ut manus, qu: be- 
neficium curationis acceperat, suum sccundum 
Deum inedicum testaretur. Huic simile aliud quo- 
que factum est miraculum. 


τἧ; ἁγίας ἀχοΐντου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχου 
χαὶ ἀεὶ Παρθένου Mapía;) * 8 δὴ χαὶ vévousv: ὅτε οὖν 
ἐξιυρυξεν ὁ αὐτὸς μουσωτὴς τὸ θέμα (α) τῆς ἀχα- 


᾿θάρτονυ ᾿λτρηδίτης...., μᾶλλον ὁ παραμένων αὐτῇ 


δαΐμων, ἔπληξε τὴν χεῖρα τοῦ τεχνίτου * ἐφλέ- 
Ὑμᾶνεν γὰρ χαὶ χατεπύριϑεν ἡ χεὶρ αὐτοῦ. γέγονε 
δὲ καὶ τραῦμα φοδερὴν, ὥστε τὴν τοι αὐτην οἱ 
θεωροῦντες ἀνάγχην τῆς χειρὸς, ἔλεγον αὐτὴν ἀποτέ- 
pvzo0at Ὡς οὖν εἶδεν ἐχυτὸν ἐν πολλῇ περιστάσει, 
τὸ χρΞεῖττον ἐπιλεξάμενος, ἔρχεται πρὸ: τὸν ὅτ'ου, 
ὅπως τύχῃ βοηθεία: ἀπὸ τοῦ Θεοῦ δ'᾽ αὐτοῦ. Ὃ 7i 
ποιήσας ἐπ᾿ αὐτῷ τὴν εὐχὴν, ἔχρισεν τῷ yl; 
ἐλαίῳ τὴν δεξιὰν αὐτοῦ χεῖρα αὕτη γὰρ fs ἡ πὸ)τ- 
γεῖσα * πεποίγχεν δὲ τοῦτο ἐπὶ τριῖς ἡ μέρας, wm 
ἀπεχατέστη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ὑγιὴς ὡς ἢ ἄλλη διὰ 
πῆς τοῦ Θεοῦ βοηθεία:, Ἐν ᾧ δὲ οἴχῳ τὴν πληγὴν 
ἔλαύεν ὁ ἰαθεὶς, ἐν αὐτῷ ὑπὲρ εὐχαριπτίας xa* εἰς 
ὑπόμτησιν τοῦ γεγονότος θαύματος, ἔστησεν τὴν 


εἰχόνα τοῦ ἁγίου ἀνδρός " δι᾽ ἧς οὖν χειρὺς τῆς σωτηρίας ἔτυχε, διὰ ταύτης ἔγραψε τὸν ταύτης με- 
τὰ Θεὺν ἰατρόν. Παραπλήσιου δὲ τούτῳ γέγονέν τι xal ἕτερο». 


54. l'uerum ab impuro d:mone vexatum scul- 
ptor quidam ad beatum virum duxit : qui cum 
magno viro precanti astitissel ; astantium quidam, 
propterea quod puer parvulus esset, dixit sculptori: 
Altolle in ulnas puerum, ut sanctificationem ac- 
cipiat. Quo facto et absoluta precatione, ambo 
discesserunt. Postridie sculptor venit, lugens ac 


dolens, quod cruciatum manus sux ferre non pos- ( 


set. Cumque ex eo quareretur, quid lugeret, quid 
haberet? Postquam, inquit, puerum tenui, manus 
mea capit incredibili dolore torqueri : damon 
enim, relicto puero, mihi adhssit; et ille qui- 
dem curatus est, ego autem in discrimine versor. 
llis auditis subridens vir beatus, daemonem talia 
facientem contempsit, el pro misero illo precatus, 
liberavit eum ; nihil aliud faciendum przcipiens, 
nisi ut precationibus incumberet. At ille neglecto 
viri Dei mandato, tumoremque et ardorem manus 
timens, ad medicos confugit, ut impleret id quod 
seriptum est : « Qui delinquit iu conspectu ejus 
qui fecil eum, incidet in manus medici *! ; » erat 
enim manum suam perditurus. l:aque, cum omnia 
in medicos consumens et per balnea oberrans, 
nihil adjumenti perciperet, sed magis laboraret ; 
rursum accessit ad medicum qui argentum non re- 
quireret, sed gratis operam impertiretur. Qui nihil 
moratus aat. hzsitans, Deum misericordem obse- 
cravit ut liberaretur : quod ct obtinuit. llle autem 
precibus postea incumbens, quemadmodum san- 
ctus jusserat, a doloribus et inflammatione libe- 
ralus est, adeo ut Deum laudans artem suam 
solitam exerceret, Verum quando in eorum, qui 
a spiritibus immundis vexati liberatique sunt, 
mentionem incidimus ; de apostata quodam verba 


δὲ Eccli. xxxvii, 15. 


. (a) Ms. θεμήν" neutrum intelligimus : videtur 
autcm deinceps desiderari aliquid, cui spatium 


và. Λεπτουργός τις ἤνεγχεν πρὸς τὸν μαχάριον 
παιδίον, ὁπὸ ἀκαθάρτου πνεύματοξ ἐνσχλούμενον * 
ὡς οὖν παρίστατο τῷ μεγάλῳ ποιοῦντι τὴ» εὐχὴν 
διὰ τὸ εἶναι μιχρὸν τὸ παιδίον, λέγει τις τῶν παρ- 
ισταμένων τῷ λεπτουργῶ " Βάστασον, ἄνθρωπε, τὸ 
παιδίον ἵνα λάθτι τοῦ ἁγιάσματος, ὃ δὴ xaX πεποίη- 
xev. Πληρωθείστς δὲ τῇς εὐχῆς, ἀπελύθησαν ἀ᾽ις"- 
«spot. Τῇ ὃὲ ἑξῆς ἡμέρᾳ ἔρχεται ὁ λεπτουργῶς, 
χλαίων καὶ ὀδυρόμενος, μὴ φέρων τὰς ὀδύνας τῆς 
ἑχυτοῦ χειρός. Ἐρωτηθεὶς δὲ, Τί χλαίεις ; τέ ἔχεις ; 
ἔλεγεν, ὅτι "Ezóse τὸ παιδίον &6áotaca, τὰς ὀδύνας 
οὐ φέρω τῆς χειρός μου. Ὁ γὰρ δαίμων, ὁ ἑάπας 
τὸ παιδίον, ἐμοὶ ἔχολλήθη. χἀχεῖνο μὲν ἰάθη, ἐγὼ 
δὲ χινδυνεύω. Τούτων ἀχούσας ὁ μαχάριος, μιχρὸν 
ὑπομειδιάσας, τοῦ δαίμονος χατεγέλασεν τοιαῦτα 
πεποιηχότο: " ἐπευξάμενος δὲ τῷ ἀνθρώπι;», ἀπέλυ - 
σεν αὐτὸν, μηδὲν ἅλλο ποιῆσαι παραγγείλας, f τῇ 
εὐχῇ σχυλάται μόνον. Ὁ Ak, τὴς. δύθείσης αὐτῷ 
ἐντολῆς ἧττον φροντίσας, φουδιθεὶς “ὧν ὄγχον. 
xai τὴν πυράχτωσιν τῆς χειρὸς. ἔθαλεν ἑαυτὸν εἰς 
ἰατροὺς, ἵνα πληοηῇ τὸ εἰρημένον, ὅτε Ὃ ἀμαρ- 
τάνων εἰς τὸν ποιήσαντα αὐτὸν, ἐμπεσεῖται εἰς 
γεῖρας ἰατροῦ * » ἔμελλεν γὰρ ἀπσλέγειν τὴν χεῖρα 
αὑτοῦ. Προσδαπανήσας δὲ τὸν βίον αὑτοῦ εἰς ἰατροὺς, 
xaX εἰς θερμὰ πλανώμενος (b), καὶ μηδὲν ὠφεληθεὶς, 
ἀλλὰ μᾶλλον χειρόνως ἐσχηχὼς, ἦλθεν πάλιν εἰς τὸν 
ἀνάργυρον ἰατρὸν, τὸν δωρτὰν λαθόντα τὴν χάριν, 
δωεὰν δὲ χαὶ παρέχοντα τοῖς χρήτουσι ταύτης. Ὁ 
δὲ υτδὲν μελλήσας ἣ ἐπιπλήξας, ἐχτινῶς mapexi- 
λετε τὸν ἐλεήμονα Θεὸν ὅπως ἰαθῇ, Ovi p χαὶ γέγο- 
vev. Προσμείνας γὰρ τῇ εὐχῇ, ἀπηλλάγη καὶ τῶν 
ὀδυνῶν xal τῆς φλεγμονῆς, καὶ ἔπραττεν τὰ συνήθη, 
ἐργαζόμενος τὴν ἑαυτοῦ τέχνην, xai δυξάξων dn 
Θεόν. Ἐπειδὴ περιενοχλουμένων ὑπὸ πνευμάτον 


punctis signamus. 
(5) Idem. πλαζόμενος. 


8:51 


VITA. 


29 


ἀκαθάσιων μνήμη γέγονεν, πολλῶν ἰαθέντων, περὶ A faciamus, eo quod non mediocrem utilitatem ea 


ἑνὸς ἐπὶ τοῦ παρόντος τὴν ἐξέγησιν ποιΐσομα!:, 
διὰ τὸ μτυδὲ τὴν τυχοῦταν ὠφέλειαν παρέχειν τ ἴς; 
κατολιγωροῦσ:, χαὶ ἀθετεῖν βουλομένοις τὸ μουαχιχὸν 
σχτμα. 

νε΄. Νεώτερός τις περιέπεσεν 0, ἔμλον! ποντροτάτῳ 
καὶ χαλεπῷ " ὁπάχις δὲ ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐνοχλεῖτο, xpa- 
«ἴσαι τοῦτον οὐδεὶς ἴσχνεν, ἀλλὰ πάντα: γατισχύτν, 
τοὺς πάντας συνέτριδεν. Ὡς οὖν ἐν τούτοις fv ὁ 
ἄνθρωπος, φέρουσι» αὐτὸν πρὸς τὸν ὅσιον, τὸν διὰ 
«re τοῦ Θεοῦ συνεργείας ἐλατῇρα τούτου, καὶ τῶν 
τοιούτων ἀχαθάρτων πνευμάτων. Ὃ 065 τὸ ςοδερὸν 
χατὰ τῶν δειμόνων ὅπλον τὸν τίμιον σταυρὺν χαὶ 
τὸ ἐξ αὐτοῦ ἔλαιον, ἐντίθησι εἰς τὸ μέτωπον τοῦ 
δαιμονιζομένου. Ὃ δὲ τὸν τύπον τοῦ σταυροῦ ὡς 


res afferre potest, parvi facientibus ct reproban- 
tibus monasticum habitum. 


55. Juvenis quidam ab improbo et gravi da:mone 
ita vexabatur, ut quoties illum affligebat, a ne- 
mine posset contineri : omnes eliam supe- 
rabat, et conterebat omnes. Hunc miserum ad- 
duxerunt ad virum sanctum, gratiam ejusmodi 
spiritus pellendi nactum ἃ Deo, qui cum  pre- 
*iose crucis telum, dx:monibus formidabile, et 
oleum ejus adhibuisset fronti hominis vexati; ille 
signo erucis tanquam clavo ignito transfixus. cla- 
mare cepit et spumas effundere, furereque, et 


$10» πεπυρωμένον δεξάμενος, ἤρξατο χράξειν, ἀφρί B dentibus frendere, ut non ab uno sed a multis 


ζειν, galvss0a:, xai τοὺς ὀδόντας *ploetv , ὡς voui- 
ζεσθαι μὴ μόνον ἕνα δαίμονα ἔχειν, ἀλλὰ πολλοὺς 
δαίμονα; " ὡς ἐπ᾽ ἁληθεία; γὰρ λέγω, ὅτι πυλλῶν 
μοναχῶν χρατούντων αὐτὸν, πάντας ὑπερισχύσας 
συνέτριψεν. Ἰχανὰς δὲ (pa; βασανίσαντος αὐτὸν 
«οὔ δαίμονος, μόλις χατέστη γενόμενο; ὡς vex:b:, 
ὡ; λογίσασθαι ἡμᾶς ἔτι τελείως ἀπηλλάτη τοῦ δχί- 
μόνος " ἐλθὼν δὲ τὸ ἐπαύριον, τὰ χείρονα memolr,- 
xtv. ὯὩ: οὖν ἐπὶ πολὺ ἔμενεν ὁ δαίμων θλίδων τὸν 
ἄνθρωπον, ἐθαύμαζεν ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων, χαὶ δ'ε)ο- 
γίξετο λέγω" ἐν ἑαυτῷ - "Apa δι᾿ ἣν αἰτίαν οὐχ 
ἀναχωρεῖ ὁ δαίμων ἀπ᾿ αὑτοῦ ; xaX λέγει μοι, Ἐρώ- 
1700) τὸν πάσχοντα τίς ἐστιν, xai πόθεν αὐτῷ συν- 
£65 τοῦ χαλεποῦ δαΐμονος 1| συνάντησι:. Ὃτε οὖν 
χατέστη τοῦ ταπεινοῦ ἐχείνου ὁ λον! σὴς, ρώτησα 
αὐτὸν χατὰ λεπτὸν τὰ περὶ τὺς χαταττάσειυς Xl 
τὶς ix μικρᾶς ἡλικίας αὐτοῦ διαγωνγῆ;:. Καὶ διηγή- 
cato λέγων, ὅτι Ἐγὼ ix μιχρᾶ: ἡλιχίας εἰ; τὸ po- 
ναστῆριον εἰσῆλθον τοῦ ἀγίου Ἰωάννου εἰς ᾿Αχρόπο- 
λιν (οὕτω γὰρ προσαγορεύεται ὁ τόπος τῆς ἐν 'Agua- 
σείᾳ μονῇ), χαὶ μονάσας ἐν αὐτῷ χροόνον οὐχ ὀλίγον, 
ἀχηδιάσας τὴν ἄσχησιν, ἐξῖλθον i» τοῦ povaolr- 
pl», περιφρονήσας τοῦ μοναχιχοῦ σχήματος, ἀλλά- 


dxmonibus vexari videretur : οἱ licet multi ino- 
nachi euim tenerent, omnes superavit atque afflixit, 
diuque vexatus, tandem ut mortuus jacuit. Nos 
illum omnino liberatum arbitrabamur : sed postri- 
die rcversus pejora patiebatur. Cum igitur diu 
fuissct afflictus et vexatus a demone , mirabatur 
Dci servus, et secum meditabatur cur ab eo demon 
non recederet ; dixitque mibi ut miserum hominem 
interrogarem, quis esset, et unde ci tam improbi 
demonis incursus contigisset. Itaque cum misero 
illi constaret ratio, coepi eum minutim interrogare 
de cjus statu atque conversatione a prima pucri- 
tia. Ipse autem : Puer, inquit, ingressus in mona- 
sterium S. Joannis Acropolitani (Acropolis enim 
appellatur locus monasterii ejus quod est Auiasex), 
non parvo tempore ibi mansi; tandemque pix 
exercitationis pertzesus, spreto monachali habitu 
exivi e monasterio, et simul cum habitu vitam 
mutavi: nam et mulierem cognovi, et alia multa 
peccata commisi. ltaque nunc, ut videtis, sum in 
hoc statu, etab immundo spiritu misere teneor 
atque affligor. Vos mihi, si quid potestis, opitu- 
lamini. 


fa; μετὰ -ποὔ σχήματος xaX τὴν βίον μευ περιέπεσα γὰρ xax γυναιχὶ χαὶ πολλαῖς ἄλλοις ἁμαρτίαι: xa νῦν 
εἰμι χαθὼς ὁρᾶτέ με πάντες ὑπὸ τοῦ ἀχαθάρτου πνεύματος χατισχυόμενον xat τεταπεινωμένον * ἀλλ᾽ εἴ τι 


δύνασϑε, βοηθήτατέ μου τῇ ἀσθενείᾳ. 
νς΄. Μαθὼν δὲ ταῦτα xal ἐξ ἡμῶν ὁ μέγας (ἣ μᾶλ- 
λον δι᾽ αὐτοῦ ἐμάθομεν ἡμεῖ; " εἰ μὴ γὰρ ἑγίνω- 
σχὲν αὐτὸς, οὐκ ἂν ἐπέτρεπεν ἡμῖν ἐρωτῆσαι 
τὸν ἀσθενοῦντα περὶ τῆς καταστάσεως αὐτοῦ * τὸ δὲ 
πᾶ" ὠχονόμει ἵνα ἡμᾶς προσεχτιχιυτέρους: ποιήσαι 
τῷ ὑποδείγματι ix£fvou, xal σωφρονίσῃ τοὺ; χατ- 
ολεγωρουντας χαὶ ἀθετεῖν πειρωμένους τὸν μονήρη 
χαὶ ἀγγελιχὸν βίον), ἐδίδασχεν ὃὲ τὸ εἰρη μένον τῷ 
Ἰὼδ λέγων" ε Ἰδόντες τὸ ἐμὸν τραῦμα φοδήθητε,» 
xat tó: « Mh δὸς εἰς σάλον τὸν πήδα σου, xai οὐ 
νυστάξει ὁ φυλάσσων σε, » xal τό" ε Οὐδεὶς ἐπιδα- 
λὼν τὴν χεῖρα αὑτοῦ ἐπ᾽ ἄροτρον, καὶ στραφεὶς εἰς τὰ 
ὑπίσω, εὔθετό; ἔστιν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρα- 
νῶν. » Τούτοις δὲ xai πλείοσι παραπλνσίοις ypn3i- 
£O; λόγοις ἐπ᾽ ὠφελεῖ xal στερεώσει τῶν ἀχουΐν- 


5! Job. vi, 91, 5) Psal. cxx, Ὁ. Luc. is, 03. 


56. Hzc cum ex nobis didicisset vir sanctus, 
imo vero vir ab illo (nisi enim ipse cognovisset, 
non precepisset nobis ut. hominem vexatun de 
statu suo interrogaremus, intendens utique exem- 
plo tali confirmare nos, viteque monastic:ze e- an- 
gelic& contemptores et de eo dimittendo tertatos 
provocare ad poenitentiam) suggessit nobis illa 
verba Job: « Videntes plagam. meam timete **; » 
et : « Ne dederis in commotionem pedemtuum"*;» 
el: « Nemo mittens manum suam ad aratrum et 
respiciens retro, aptus est regno Dei **. » I*»c ille 
et multa alia his similia cffatus, ad conlirmatio- 
nem et utilitatem presentium monaclhorti» ; vexa- 
tum hominem ob ea que dixerat miseratus est, 
altumque suspirans et fbntiuenter oraus, ca Davi- 


2139 


S. EUTYCHII PATRTARCH.E CP. 


2310 


dis verba ex persona miseri illius pronuntiaviL: À τῶν μοναχῶν, συμπαθήσα; ἐπὶ τοῖς λεχθεῖσι παρὰ 


« Dixi: Confitebor adversus me injustitiam meam 
Domino, et tu remisisti impietatem peccati mei **.». 
Óta quidem vir sanctus ad hunc usque versum 
pronuntians psalmum : ron alienum est aulem, ut 
versum quoque sequentem adjiciamus , postquam 
enim 'dixit: « Et tu. remisisti iniquitatem peccati 
inci ; » sequitur hic versus : « Pro hacorabit ad te, » 
non quilibet, sed quis? «Omnis sanctus in tempore 
opportuno "' ; » opportunum vero tempusest, quando 
petuntur a Deo quz illi placent : « Petite enim, in- 
quit, et dabitur vobis; pulsate, etaperietur vobis *, » 
Cum igitur bomo vexatus confessus esset, pro 
ipso rursum consuetas preces Deo obtulit vir san- 
ctus, hbortatusque est ut in monasterium suum re- 
verteretur, babitumque reciperet, quem abjecerat 
et contumelia affecerat. Quod ille cum studiose 
fecisset, non est amplius a dzmone vexatus, sed 
in monasterio mansit prudenterque ac modeste se 
gessit. Quamobrem laudabant Deum qui ibi erant, 
atque dicebant: Hodie salus mundo huic facia 
est: quia frater hic noster mortuus erat, οἱ re- 
vixit ; perierat et inventus est. linpletum est etiam 
illud : « Multum valet oratio justi assidua **. » Au- 
divit etiam ab illo is qui curatus fuerat. « Ecce sa- 
nus factus es, noli amplius peccare. » Sed reliqua 
miracula jam persequamur (40). 


τοῦ πάσχοντος, μέγα στενάξας vat ἐχτενῶς εὐξάμε- 
νος, τὸ τοῦ Δαυῖδ λόγιον ἐφθέγξατο λέγων, ὡ; ix 
προσώπου τοῦ ἀσθενοῦς ; ε Εἶπα, ἐξαγορεύσω χα-" 
ἐμοῦ τὴν ἀνομίαν μου τῷ Κυρίῳ, xal σὺ ἀφῆχας 
τὴν ἀσέδειαν τῆς χαρδίας μου. » Καὶ ὁ μὲν ὅσιος 
μέχρι τοῦδε τοῦ στίχου τὸ ψαλμιχὸν ἐφθέγξατο λό- 
Y:0v" χαλὺν δὲ fjpd; συνάψαι προσφόρως xoi τὸν 
ἐφεξῆς στίχον" μετὰ γὰρ τὸ εἰπεῖν, « Καὶ σὺ ἀφςφ- 
fixae τὴν ἀσέδειαν τῆς χαρδίας uou,» πρόσχειται στί- 
yos ἐφεξῆς, « Ὑπὲρ ταύτης προσεύξεται πρὸς σὲ,» 


᾿οὗχ ὁ τυχὼν, ἀλλὰ τίς ; « Πᾶς ὅσιος ἐν χαιρῷ εὐθέ- 


τῳ * » χαιρὸς δὲ οὗτος εὔθετος, ἐν ᾧ τὰ; αἰτήσεις ὁ 
αἰτῶν Θεῷ ἀρεσχούσας αἰτεῖ. « Αἰτεῖτε γὰρ, xai 
δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε, χαὶ εὑρήσετε, χρούετε, καὶ 
ἀνοιγήσεται ὑμῖν.» Ὅτε γοῦν γέγονεν ἡ ἐξαγόρευσ:ς 
παρὰ τοῦ πάσχοντο:, ἐποίησεν ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν συνήθη 
πάλιν εὐχὴν ὁ μέγας τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος, ἐπιτρέψας 
εἰσελθεῖν αὐτὸν εἰς τὸ μοναστήριον, ἐν (p ἦν, ἀπολα- 
Osiv δὲ xal ὃ ἠθέτησεν χαὶ ἐνύθρισε σχῆμα. Ποιή- 
σας οὖν τὰ προσταχθέντα μετὰ πάσης σπουδῆς, ἐξ 
ἐχείνης τῆς ἡμέρας οὐχέτι ἐνοχλήέθη ὑπὸ τοῦ δαίμο- 
νος, ἀλλ᾽ ἔμεινεν ἐν τῷ μοναστηρίῳ μετὰ σώφρονος; 
λογισμοῦ xal τῆς προσηχούσης χαταστάσεως, δοξά- 
ζων τὸν Θεὸν͵ ὥστε λέγειν τοὺς ἐν αὑτῷ διαιτωμένους, 
Σήμερον σωτηρία γέγονε» τῷ χόσμῳ τούτῳ, ὅτι ὁ 
ἀδελφὸς ἡμῶν οὗτος νεχρὸς ἦν, καὶ ἀνέζησεν, ἀπ- 


ο᾽ ωλὼς, xaX εὑρέθη " πεπλήρωτα: χαὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος τὸ εἰρημένον * « Πολὺ ἰσχύει δέησις διχαίον ἕνερ- 
γουμένη * » "Ilxoucev δὲ παρ' αὑτοῦ χαὶ ὁ ἰαθεί- - « δε, ὑγιὴς γέγονας, μηχέτι ἁμάρτανε. » Καὶ ταῦτ 
μὲν, ὡς ἐνόμιζεν, ἱχανά. ᾿ 

51. Homo quidam eo laborans morbo, qui totum corpus depascitur, ad sanctum virum confugit, sup- 
plicans ut sibia Deo misericordiam impetraret. Qui miserum morbo prope consumptum aspiciens, non 
mediocriter commotus egt. Adhibita igitur oratione unxit oculos ejus et manus oleo sancto, preecipiene- 
4:10 ne vino omnino gustaret, dimisit. Ille verolibenter paruit, sciens qux ab bomihnibas effici nequeunt 
Deo esse facilia, et exemplo Naaman Syri domum suam reversus est. Cum autem anni spatium przter- 
iissel, rursum idem vir rediit, gratias agens Deo et laudans illum, quod morbus amplius non serpcret, 


sed cohiberetur atque deficeret. 


58. Alius quidam ad virum sanctum accessit di- C 


cens, se esse ex Polyando Comanorum (41), anno- 
que jam integro non vidisse lumen, idque ex causa 
hujusmodi. Ob controversiam 41:8 sibi cum quo- 
dam intercedebat in judicio jurare coactus, peje 


ravit tanquam perjurii nullum esset crimen : Deus 


autem, consulens saluti ejus, exczcavit eum. Quo 
Sffectus supplicio cum lucem non cerneret, et 
manu duceretur, venit ad virum Dei, et peccatum 
perjurii confessus, oculorum secutam czcitatem 
indicavit; recte judicans Deum sacerdotibus tri- 
buisse maxinmain potestatem per sanctos apostolos, 
quibus dixit ; « Quzecunque ligaveritis super terram 
erunt ligata etin coelis, eL quaecunque solveritis super 
terram erunt soluta et in casis **. » Proinde cui 


[4 


vn. Ἕτερός τις ἄνθρωπος ἦλθεν πρὸς «bv ὅσιον, 
λέγων ἑαυτὸν ἀπὸ Κομανῶν εἶναι τοῦ Πολνανδοῦ * 
οὗτος οἱπὶ ἐνιαυτὸν ὅλον οὐκ ἀνέδλεψεν " ἢ δὲ 
αἰτία τοῦ πληγῆναι τὰς ὄφεις αὐτφῦ, ἦν αὕτη - 
Πρᾶγμα μετά τινος ἐσχηχῶς καὶ δικαζόμενος, χατ- 
ἐχρίθη ὁμῶσαι" ὃς μηδὲν εἶναι λογισάμενος τὸ τῇς 
ἐπιορχίας ἀμάρττημα, τοῦτο πεποίτχεν. Θέλων bk ὁ 


Θεὸ; σῶσαι αὐτὸν, ἐπάγει σχότωσιν αὑτῷ τὴν τῶν 


ὀφθαλμῶν ἀδλεψίαν. Ὡς οὖν ἐταλαιπώρει χρόνον οὐκ 
ὀλίγον, μὴ βλέπων τὸ φῶς, ἀλλ᾽ ὑπὸ χειραγωγοὺς 
περιπατῶν, ἦλθε χαὶ πρὸς τὸν ἄνθρωπον τοῦ Θεοῦ, 


ἐξομολογούμενος τὸ τῆς ἐπιορχίας πλημμέλημα, δει- 


χνύων τε τὴν τῶν ὀφθαλμῶν ἀσθένειαν, ἐρθῶς λογι- 
σάμενος. ot: ἐξουσίαν ἔξωχεν ὁ Θεὸς τοῖς ἱερεῦσιν 


αὐτοῦ, διὰ τῶν ἁγίων ἀποστόλων, λέγων" « Ὃ ἐὰν 


vir admirabilis solvendi munus (suorum enim D δήτητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένον ἐν τοῖς obpa- 


86 Psal. xxxi, b... 57 ibid. 6. 

(40) Quod sequitur miraculum deest in ecgrapho 
nostro Vaticano. 

(41) Ab. urbe Cumano verterat Zinus, seu potius 
Cumana: hinc nihil pronius erat quam ut Cu- 
mana Pontica intelligeretur, ad eumdem cum Ama- 
sea lridem fluvium sita : sed Comanam Cappadocia 


** Matth. vit,7 ; Luc. xi, 9. 


δ jac. v, 16. ** Matth. xvin, 18. 


intelligere suadet expresse in Greco additem 
nomen Πολυάνδρου, quod corrigo et scribo [19- 
λυανδοῦ, nomen oppidi, haud procul a Comana 


Cappadocia siti jaxta Ptolomzum, Ortelio teste. 
qui interpretes 
scripsisse Padyandus. 


tolomaei arguit Jo-o Polyandxs, 


£41 


VITA, 


243 


-.ν Ἐπειδὲ ὁ αὐτὸς συναμφότερον ἐχέχτητο χά- A quisque peccatornm catenis obstringitur) atque 


ρισμα ὁ θαυμάτιος, τὸ τῆς ἰάσεώς φημι, xal τὸ λῦ- 
σαι τὸν δεδεμένον (σειραῖς γὰρ τῶν ἑαυτοῦ &pgap- 
τιῶν ἔχαστος σφίγγετιι), παρεχάλεσεν τὸν παυτοδύ- 
νάμον θεὸν συγχωρηθῆναι μὲν αὑτῷ τὸ τῆς ἑπιορ- 
κίας τόλμημα, δοθῆναι δὲ χαὶ τὴν τῶν ὀφθαλμῶν 
ἀνάδλεψιν. Ποιῆσα- τοΐνυν ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν εὐχὴν, ἔχρι- 
δεν αὐτοῦ τοὺς ὀρθαλμοὺς ix τοῦ ἁγίου EXalou ἐπὶ 


curandi haberet, Deum omnipotentem oravit, ut 
ipsi tum per;urii veniam, tum oculorum sanitatem 
concederet. Absoluta vero super illum precatione, 
unxit illum oleo sancto tribus diebus et liberavit. 
[ta factum est, ut qui alienis manibus el oculis 
ductus venerat propriis in suam civitatem reversus 
sit, Deum laudans. 


«ρεῖς ἡμέρας, xal ἀπέλυσεν, xa ὁ ὑπὸ χειραγωγοὺς ἐλθὼν, καὶ ὑπὸ ἀλλοτρίου φωτὸς ὁδηγούμενο;, δπὸ 
τῶν ἰδίων ὀφθαλμῶν φωταγωγούμενος ἀνεχώρησεν εἰς τὴν πόλιν αὐτοῦ, δοξάζων τὸν Θεόν. 


νθ΄. Καὶ τούτων μὲν ὀλίγων ἐχ πολλῶν ἐμνημο- 
νεύσαμεν, ὡς xal χατὰ πρόσωπον ἐγνωρίσαμεν ὁφ᾽ 
00; γεγόνασιν αἱ ἰάσεις. Πολὺ δὲ παῆθο; ἀνδρῶν τε 
"xai γυναιχῶδ χαὶ παιδίων γαθεχάστην ἡβέραν E- 
χοντες διάφορα χαὶ ποιχίλα πάθη, φανερά τε χαὶ 
ἀφανῆ, xol πάντες τοῦ ἐλέους Κυρίου ἐτύγχανον. 
“Ἔφερον γὰρ γυναῖχες ὑπομάζια παιδία, βοῶντα τὴν 
ἀτροφίαν, ὀδυρόμεναι καὶ αὐταὶ τὴν τοῦ γάλαχτος 
αὑτῶν ἐπιῤῥοὴν ξηρανθεῖσαν * χαὶ ἦν ἰδεῖν ἐλεεινὸν 
θέαμα, στεναγμόν τε χαὶ χλαυθμὸν διάφορον. Τὶ οὖν ; 
“Ἔπασχεν ὁ μέγας ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, βλέπων ὀδυ- 
ρόμενα τέχνα σὺν μητράσιν, τὰ μὲν θρηνοῦντα διὰ 
λιμὸν, τὰς δὲ πενθούσας τρόπον τινὰ τὴν ἀπαιδίαν 
σὺν αἰσθήσει πολλῇ τηχομένα:. "Apa οὖν ὁ οὕτως 
συμπαθὴς εἰς πάντας, ὁ οὕτως εὔσπλαγχνος, ὁ οὕτως 
ἐλεήμων, οὗ περισσότερον αὐτῶν ἔπασχεν τὴν ψυ-- 
χὴν ; Πάντως μὲν οὖν " ὅθεν xal ἐπετύγχανεν τῶν 
αἰτήσεων * ἔλεγεν γὰρ προσευχόμενος ὡς Μωσῆς 
ἐχεῖνος-ὖ μέγας" « Κύριε εἰ μὲν ἀφεῖς αὐτοῖς τὴν 
ἁμαρτίαν, ἄφες " εἰ δὲ μὴ, χἀμὲ ἐξάλειψον ἐχ τῆς 
βίόλου ἧς ἔγραψας. » Οὕτως ἀεὶ παραχαλῶν τὸν Θεὸν, 
ἔπειθεν χαταπέμπειν τὸ ἔλεος αὐτοῦ ἐπὶ τοὺς δεο’λέ- 
wouc τοῦ ἐλέους αὐτοῦ. 


€. Ἰαδδν οὖν ἔστιν, πολλὰς τούτῳ περιπετούσας 
«p κάϑει καὶ ἰαδϑείσας παραδραμόντας ἡμᾶς, μνη- 
μονεῦσαι pul; τυνειχὸ;, ἥτι; ἰαθεῖσα xai ἐπανελ- 
θοῦσα εἰς τὸ μοναστήριον, ἐξωμολογήσατο τὴν χάριν 
τοῦ Θεοῦ, λέγουσα, δι: Ξηρανθέντος τοῦ γάλαχτός 
μου, προσῆλθον τῷ ἁγίῳ ἀνδρὶ μετὰ τοῦ παιδίου " 
λαδούσης (c) δὲ μου παρ᾽ αὐτοῦ τῆς εὐχῆς χαὶ τοῦ 
ἁγίου ἑλαίσο, σὺν τῷ ἐξελθεῖν με τὸν πυλῶνα τοῦ 
μοναστηρίου, εὐθὺς χαὶ παραχρῆμα ἐξέδλυσαν ol 
μβασθοῖ μου, xai ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ἀδιαλείπτω; 
ξόρνον, ὡς xal ἄλλα παιδία τρέφεσθαι ἐξ αὐτῶν * 
τάντας δὲ τοὺς ἰδόντας τὸ πρὶν δοξάζειν τὸν Θεὸν, 
ὅτι κρώην ἐρανιζομένη ἀλλότριον γάλα, xat ἐξ οἰκίας 
εἰς οἰχίαν μεταύδαίνουσα, ἵνα θρέγη τὸ ἑαυτῆς ὑπο- 
μάξζιον, νῦν αὐτὸ ποιεῖν οὐ παύεται πάλιν, ὁμοῦ καὶ 
ἀντιδιδοῦσα ὅπερ ἔλαδεν͵ χαὶ τὴν αἰτίανἐξαγγέλλουσα, 
xal διηγουμένη͵ τὰ μεγαλεῖα τοδϑθεοῦ" αἱ γὰρ τοῦ Θεοῦ 
χάριτες τοιαῦται, ὅτι ὅπου ἐπλεόναζεν ἡ θλίψι; ὑπερ- 
βπερίσσευσεν ἡ χάρις. Μὴ μιχρὸν εἶναι δοχεΐ τοῦτό 
τισιν; οὐκ οἶμαί τινα τῶν εὐφρονούντων τοῦτο 
λογίζεσθαι, ἐχείνῳ δὲ μᾶλλον ἴσον εἶναι τῷ τῆς στείρας 
θαύματι" χἀχείνη γὰρ φύσεως ἔλαχεν τοῦ τίχτειν, ἀλλ᾽ 
ἠσθένησεν' ὁμοίως δὲ καὶ οἱ μασθοὶ φύσει τὴν τοῦ γά- 


*! Exod. xxxn, 21, 39. 


59. At bos quidem paucos e multis commemo- 
raviinus, qui curati sunt, et quos de facie novi- 
mus : magna enim quotidie virorum, feminarum 
ac puerorum multitudo ad eum confugiebat : qui 
cum variis morbis, tam manifestis quam occultis, 
laborarent, omnes Dei misericordiam conseque- 
bantur. Mulieres etiam veniebant cum pueris adhuc 
lactentibus : qui cum lugerent ac quererentur, 
quod nutrimento carerent suo; matresipse dole- 
bant, quod sibi fontes lactis exaruissent. Miseran- 
dum autem erat spectaculum, et suspiria ac ge- 
mitus et clamores varii. Quid ageret vir Dei ma- 
gnus, intuens maires simul ac fllios lugentes 
vociferantesque, bos quidem propter famem, illas 
vero quod se filiis orbari cernerent? Nonne ani- 
mum ejus vehementer commoveri erat necesse; 
presertim cum ess?t tam mitis, tam clemen«, tam 
misericors erga omnes? Commovebatur plane, ideo- 
que etiam impetrabat postulata : oràns enim dice- 
bat ea qua: Moyses ille magnus: « Domine , dimitte 
eis banc noxam, aut si non facis, dele nie de libro 
tuo quem scripsisti *. » Quibus verbisobsecrana 
Deum, efficiebat ut misereretur eorum qui miseri- 
cordizx ipsius indigebant. 

60. Operz pretium estautem utex mulieribus,idem 
patientibus ad eumque confugientibus et curatis, 
unam meimoremus, qu: sanata rediit ad monaste- 
rium, et gratiam Dei przdicavit his verbis: Lacte 
defecta ad sanctum virum accessi cum filio meo ; 
postquam vero ille, pro me precatus, oleum delis - 
set, e monasterii foribus egredienti ubera lac dede- 
runt, diuque tanta fluxerunt copia7ut alienos quoque 
pueros lactarem : omnes vero qui me antea noverant 
Jaudant Deum, quia prius quidem emendicabam 
lac alienum, e domo in domum transiens ,ut nutri- 


D rem infantulum meum, nunc autem non desino 


idem facere et simul iis a quibus acceperam red- 
dere, causam omnibus explicans, et enarrans Dei 
magnalia: talis enim est Dei gratia, ut ubi abwnda- 
vit afflictio, nunc superabundet gratia. Num par- 
vum boe esse aliquibus videtur? Non equidem 
existimo aliqucm sane mentis id cogitare: quin 
potius ipsum zquatorum ei miraculo quod sterili 
contigit. Nam quemadmedum illa naturam bhabe- 
bat gignendis liberisformatam, parere tamen non 
poterat : sie hujus ubera, lactis quidem fluxum lia- 
bere naturaliter debebant, sed is 4ruerat, ut per 


(c) Scriptum erat, λαλούστς δέ uou παρ᾽ αὐτοῦ τὴν εὐχῶν, duplici mendo. 


2519 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


9514 


servum Dei exuberaret. Veritatem autem dico in A λαχτος εἶχον Ex:pdokv, ἀλλ᾽ ἐσθένησαν, ἵνα gavs- 


Christo : multe mulieres tum hoc morbo, tum 
aliis pluribus occultis ac. gravibus laborantes, ve- 
niebant Dei et opem exorabant. Porro de hujusmodi 
curationibus, licet plurima dici possint, h:ec satis sint. 


ριυθῇ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ διὰ τοῦ ἰδίου αὐτοῦ ἀποτε- 
λεσθέντα θεράποντος. ᾿Αλήθειαν γὰρ λέγω ἐν Χρι- 
στῷ, ὅτι πολλαὶ γυναΐῖχες ἔχουσαι τὸ πάθος τοῦτο, 
ἄλλαι δὲ ἄλλα χρυπτὰ ποιχίλα xal δυσίατα πάθη, 


ἤρχοντο xal ἠξιοῦντο τῆς βοηθείας τοῦ Θεοῦ. Καὶ περὶ μὲν τῶν ἰάσεων iv τούτοις, χἂᾶν εἰ τὰ πλείονἁ 


παρελείψαμεν. 


-— 


CAPUT VII. 


Sanctus. Eutychius in. fame annonam servat indeficientem ; imperium quibusdam prenuntiat ; Amasenis 
valedicit, 


61. Nunc videamus et aliam gratiam, huic sancto 
viro concessam a Deo, qux quidem, ut ego censeo, 
non multum differt ab ea quam Elias propheta in 
Sareptis declaravit. Quanquam Thcsbites quidem, 
postquam famem secundum oris sui verbum in- 


Ga'. Ἴδωμεν δὲ καὶ ἄλλην χάγιν δοθεῖσαν τῷ ὁσίῳ 
παρὰ τοῦ Θεοῦ, ἥτις, ὡς οἶμαι, οὐ πολὺ διέστηχεν 
τῆς ἐπὶ Ἠλιοὺ τοῦ προφήτου, xai τῆς ἐν Σαράφθοις 
γεγονυίας θαυματουργίας. ᾿Αλλ᾽ ὁ μὲν Θεσδίτυς, ὡς 
διὰ τοῦ οἰχείου στόματος ἐπαγαγὼν τῷ λαῷ λιμὸν, 


duxit, a vidua, se suumque filium negligente, beni- p δῆλον ὅτι φιλοφρόνως αὐτὸν ἐξένισεν f) χήρα, τέκνων 


gne susceptus hospitio, hoc repeudit beneficium, 
ut neque in hydria deficeretfarina, neque oleum in 


Iccytho. H.c autem, «uasi secundus quidam Elias, 


famem ipse non iatulit, sed inultos laborantes suis 
precibus sustentavit, tali, quam exponere aggre- 
dior, occasione. linpiorum Persaruin (42) incursum 
in rempublicam nostram, quo novus Nabuchodo- 
nosor C5osr.es (45) Sebasten venit et. Melitenen, 
norunt 5» nes. Cum igitur in magnas angustias 
atque discrimen res essent. adducte, vicini fere 
omnes Nicopoli (44), Neoc:esarea (45), Comanis, 
Zela, 3liisque e civitatibus finitimis Ámaseam se con- 
ferebant, tanquaín in munitissippum locum, confisi 
non tam prassidio urbis quam viri saucli precibus; 
omucs en m lam indigen: quam advena. inquilini, 
qui magna ex parte erant lberes, οἱ hospites reliqui 
spes suas secundum Deum in ilio collocarant ; 
servabanturque pendentes ex ore ejus et verba 
ipsius audientes. Merito igitur in tali tumultu ad 
urbem cucurrit innumerabilis hominum multitudo; 
sed cum diu ibi commorata esset, consecuta est 
magna cibariorum penuria. ltaque omnibus ad 
sanctum ipsius monasterium, velut ad. tutissimum 
portum, confugientibus, ut simul cum corporibus 
animos pascerent, magnu- quotidie sumptus fiebat: 
et interim fames crescebat in dies, tum propter 
exercitus nostros, tuni propler Dei et reipublice 
adversarios; unle magna in mosstitia versabamur 
universi ; quia dum multitudini panis subininistra- 
tur, sie exinanite sunt arcze monasterii, in quibus 
far na conservabatur, ut nec unius quidem lebdo- 
inadze cibus in iis esset reliquus. 


63. Tunc horrei custodes, sanctissimi monachi, 
videntes farinaur minui et flagitantium multitudi- 
nem crescere, ad virum magnum accesserunt, illum 
Scriptur:ze locum usurpantes: « Transiens in Ma- 

(49) Anno 572, Persicum bellum renovatum esse 
tradit Theophaues. Causam belli exorti indicat 
Evagrius, lib. v, c. 7, quod Armeni a Persis afflicti 


sc subj»cissent imperio Romano. — 
(2) Sehaste et. Melitene, notissime metropoles 


ὑπεριδοῦσα xal ἐχυτῆς, ὃ; xal εὐξάμενος χάριν 
ταύτῃ ἀυτέδωχεν, τὸ μὴ ἐχλείπειν Ex τῆς ὑδρίας τὸ 
ἄλευρον, καὶ ἐκ τοῦ χαμψάχου τὸ ἔλαιον. Οὗτος; δὲ ὁ 
μετὰ Ἠλίαν δεύτερος, λιμὸν μὲν οὐχ ἐποίησεν, πολ- 
λοὺς δὲ λιμώττοντας προτευξάμενο; ἔθρεψεν. Τὴν δὲ 
αἰτίαν ἐρῶ * Πάντως ἴσμεν τὴν γενομένην ἐπιδρομὴν 
τῶν ἀθέων Περσῶν εἰς τὴν ἡμετέραν πολιτείαν, ὅτε 
ὁ νέο; Na6ovyobovóstop Xozgón; ἦλθεν ἐπὶ Σεδά- 

τειαν xal Μελιτινήν. Πολλῆς οὖν τηνικαῦτα θλίψεως 
xai ἀνάγχη: γεγονυίας, πάντες σχεδὸν οἱ πλησιό- 
χωροι, ot τε Νικόπολιν χαὶ Νεοχαισάρειαν, Κωμανά 
τε χαὶ Ζῆλαν, χαὶ τῶν ἄλλων ἐγγύθεν πόλεων, ὡς 
εἰς ὁκυρωτάτην πόλιν χατέφυγον τὴν ᾿Αμάσειαν, οὐ 
τοσοῦτον τῇ πόλει θαῤῥοῦντες, 030v ταῖς τοῦ ὁσίου &v- 


C δρὺς εὐχαῖς" πάντες γὰρ οἵ τε αὑτόχθονες, of c& ἐπείσ- 


αχτοι ἐθνιχοὶ (πλείονες δὲ τούτων Ἴδηρες ἦσαν), Ecc γε 
μὴν χαὶ οἱξενοπολῖται μετὰ Θεὸν εἰς αὐτὸν τὰς ἐλπίδα- 
ἔχοντες, τῷ στόματι αὐτοῦ χαὶ τοῖς ὑπ᾽ αὐτοῦ λενο- 
μένοις προσέχοντες ἐσώθησαν. Εἰχότως οὖν, τοιαύτη; 
ταραχῆς γενομένης, ἄπειρα πλήθη συνέδραμεν εἰς τὴν 
πόλιν, οἵτινες ἐπὶ πολὺν χρόνον iv αὐτῇ διάγοντες 
οὐ τὴν τυχοῦσαν τῶν σιτίων ἐποίουν στένωσιν. Οἱ 
πάντες τοίνυν, ὡς εἰς εὔδιον λιμένα κατέφυγον εἰς 
τὸ εὐαγὲς τοῦ ὁσίου μοναστάριονς «ρέφοντες μετὰ 
τῶν σωμάτων χαὶ πλέον τὰς ἑαυτῶν ψυχάς. Πολλῆς 
οὖν δαπάνης ἑχάστης ἡμέρας γινομένη, καὶ τῆς χὠ- 
ρας; λιμὲν ἄφατον ἐχούσης, ἔχ τε τῶν ἡμετέρων στρα- 
τοπέδων ἐχ τε τῶν τοῦ θεοῦ χαὶ τῆς ἡμετέρας πο- 


p λιτείας ἐχθρῶν, οἱ πάντες ἦμεν ἐν ἀνάγκῃ καὶ κα- 


τηζείᾳ πολλῇ, διὰ τὴν ἐπιχορηγουμένην τῷ πλήθει 
τῶν ἄρτων τροφὴν. Οὕτως γὰρ ἐξεχενώθῃη τὸ ἄλευ- 
ρον bx τῶν ἀγγείων τοῦ μοναστηρίου, ὡς μηδεμιᾶς 
ἑδδομάδος ὑπολειφθῆδφαι σχεδὸν ἐν αὐτοῖ; ἄλευρον. 
E9'. "Occ οὖν εἶδον οἱ τὴν διακονίαν ἐχπληροῦντες 
τοῦ χελλαρίου εὐλαδέστατος μοναχοὶ τὴν ἐλάττωσιν 
τοῦ ἀλεύρου, καὶ τὴν ἀπαραίτητον τῶν δεομένων δα- 


πάνην, προσῆλθον τῷ μεγάλῳ λέγοντες γραφιχὸν 
' Armeni:ze prim: et Armeni secunda. 


(44) Nicopolis urbs episcopalis sub Sebastens 
metropoli. . . 
(45, Neoczsarea, metropolis Ponti. Polemoniaci. 


P . Pd 
Zinus Cesarea, minus recte, 


2515 


VITA. 


2346 


λόγιον, € Διαδὰς εἰς Μαχεδονίαν (d) βοήθησον ἡ αἴν, » A cedoniam, adjuva uos *! : » quoniam farina jam de- 


ὅτι ἤδη τὸ ἄλευρον &x τῶν ἀγγείων ἐξέλιπεν, xal πᾶσα 
ἐλπὶς περιαιρεῖται τοῦ σώζεσθαι ἡμᾶς. 'O δὲ μηδὲν 
ἐνδοιάσας ἣ ὑπερθέμενος, θαῤῥῶν εἰς τοὺς πλουσίους 
οἰκτιρμοὺς τοῦ Θεοῦ, παρεγένετο εἰς τὸ χελλάριον, 
ἐν ᾧ ol σάρποι βραχὺ ἔχοντες ἄλευρον ἵσταντο * 
xai ποιήσας εὐχὴν, παρήγγειλεν τοῖς διαχόνοις λέ- 
γων, ὅτι Ὅσον παρέχετε τοῖς χρείαν ἔχουσιν, ὑπὲρ τὸ 
διπλάσιον χορηγεῖ Κύριος; ὁ Θεὸς ἡμῶν. Πιστεύω 
γὰρ ὅτι ὡς οὐχ ἐξέλιπεν ἐχ τῆς ὑδρίας ποτὲ τὸ 
ἄλευρον, οὐδὲ νῦν ἐχλείψει, xol εἰ ἔχλινεν Ex. τού- 
τοῦ εἰς τοῦτο, τουτέστιν ἀπὸ τοῦ γέμοντος εἰς τὸ χε-- 
νὸν, πλὴν ὁ τρυγίας αὐτοῦ οὐχ ἐχχενωθήσεται, φά- 
γονται δὲ πάντες, xal χορτασθήσονται, καὶ αἰνέσονσι 
Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν. Μετὰ πολλῆς οὖν χαρᾶς 
xai προθυμίας οἱ εὐλαδέστατοι μοναχοὶ τὸ προστα- 
χθὲν αὐτοῖς ἐπλήρουν, ἀνενδεῇ τὴν χορηγίαν τῶν 
ἄρτων παρέχοντες πᾶσι τοῖς ἐρχομένοι:. Ἐπὶ πο- 
λὺν οὖν χρόνον τοῦτο ποιοῦντες, πολὺν πεινῶντα 
λαὸν ἐχόρτασαν. Ἐχ τούτου δὲ πλέον ἐγνώσθη 
τὸ θαῦμα, ἐχ τοῦ μὴ δέξασθαι προσθήχην ἀλεύ- 
ρου πρὸς τὴν ἤδη τοῦ ἐνιαυτοῦ γεγονυῖαν eloxo- 
μιδὴν" οὐ μόνον δὲ τοῦτο, ἀλλὰ τοσαύτης ὑπερδα- 
πάνης γεγενημένης, καὶ μετὰ τὸ εἰσχομισθῆναι τὸν 
νέον ἄλευρον, ἐπὶ χρόνον ἱχανὸν τὸ παλαιὸν ἐπῆρχε - 
σεν, μᾶλλον δὲ διὰ παντὸς αὑτὸ ἐπαρκεῖ, χατὰ τὸ 
{εγραμμένον, « Φάγεσθε παλαιὰ ἐπὶ παλαιῶν, χαὶ 
παλαιὰ Ex προσώπον νέων ἐξοίσετε" » ἀμεταμέλητα 
γὰρ τοῦ Θεοῦ τὰ χαρίσματα, 
£y. Καὶ περὶ μὲν τῶν ὑπὸ τοῦ ἁγίου ἀνδρὸς θαυ- 
μάτων γεγονότων, πολλῶν ὄντων χαὶ μεγάλων, ἀρ- 
κούντως ἐξ αὐτῶν ὀλίγων ἐμνημουεύσαμεν, τὰ λοιπὰ 
τοῖς βουλομένοις περὶ αὐτοῦ ζητεῖν χαὶ γράφειν 
ὑψηλοτέρως παραχωρήσαντες. ΓΑξιον δὲ τὸ μηδὲ 
εἰς αὐτὸν γεγονὸς θαῦμα παραδραμεῖν ἀνεξέταστον. 
Ποῖον δὴ τοῦτο ἦν; Τὸ τῆς ἐπανόδου φημὶ, ἤτοι 
ἀποκαταστάσεως τῆς εἰς τὸν οἰχεῖον θρόνον, ὃν οὔτε 
ἀπολιπὼν παντάπασιν ἀπολέλοιπεν. Μείνας οὖν τὸν 
δωδεχαέΐτη xal πρὸς χρόνον ἐν τῷ ὑπ᾽ αὐτοῦ συστάν- 
«t μοναστηρίῳ, τάς τε προλεχθείσας θαυματουργίας 
ἄλλα τε πάμπολλα συνεργείᾳ Θεοῦ ἐπιτελέσαντος ἐν 
αὑτῷ ἔργα, κεφάλαιον ἐπὶ τοῖς λεγομένοις xal παρ᾽ 
αὑτοῦ πραχδεῖσι δείχνυσιν ὁ Θεὸς τὴν αὑτοῦ θαυ- 
ματουργίαν χαὶ εἰς αὐτόν. Οὐ γὰρ πρέσθδυς, οὐχ 
ἄγγελος, ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ Κύριος, ὁ διὰ λαίλαπος καὶ 
νεφῶν χρηματίσας τῷ Ἰὼδ, ὁ βραδὺς εἰς κόλασιν 
χαὶ ταχὺς el; ἀντίληψιν, ὁ μὴ παντελῶς ἀφιεὶς ῥά- 
ὄδον ἁμαρτωλῶν ἐπὶ τὸν χλῆρον διχαίων, ἵνα μὴ χα- 
κίαν δίχαιος μάθωσιν * ἐπὶ τέλει τῶν ἄθλων ἀναγο- 
ρεύει τὸν ἀθλητὴν, λαμπρῷ τῷ χηρύγματι λέγων" 
« Ζῶσαι ὥσπερ ἀνὴρ τὴν ὁσφύν σου, ἐρωτήσω δέ 
σε, σὺ δὲ ἀπόχριναι" οἴει δέ με ἄλλως σοι χεχρημα- 
τιχέναι, 7] ἵνα ἀναφανῇς δίχαιος ; ν Τοῦτο τῶν *02v- 


43 Act. xvi, 9. ** Psal. ἰχχῖν, 9, 


** Levit. xxvi, 10. 


fecit iu arcis, etspes victus nobis adimitur. At ille 
nulla interposita mora nihilque dubitans, sed ἢ- 
dens opulente misericordie Dei, ingressus in eum 
locum in quo erant arcz, jam propemodum farina 
vacua, post fusas ad Deum preces solatus est mi- 
nistros, Bono, inquiens, estote animo : quod enim 
egentibus impartitis, Dominus Deus noster resti- 
tuet duplicatum. Spero enim, quemadmodum olii 
ex hydria farina non defecit, ita nunc minime 46- 
futuram. Nam licet inclinaveritis ex boc in illud, 
ut est. in Psalmo dictum **, hoc est a pleno ad id 
quod est inane ; tamen fzx ejus non erit exinanita, 
sed edent omnes et saturabuntur, et laudabunt 
Dominum Deum nostrum. His verbis gaudio re- 


B pleti religiosissimi monachi alacriter exsequeban- 


tur mandata, panem sufficienter distribuentes 


o'nnibus accedentibus; eoque modo magnam populi 


turbam, fame laborantem, diu nutriverunt; tauto 
májori miraculo, quod cum farine in annum pa- 
rate nihil adderetur, et tantum quotidie consume- 
retur, tamen non solum non defecit, verum etiam 
postquam nova farina esset illata, farina vetus diu, 
imo semper salis fuit ; sicut scriptum est: « Come- 
detis vetustissima veterum, et vetera novis super- 
venientibus projicietis **; » sine penitentia enim 
sunt dona Dei. ' 


«4 


65. Ac de miraculis quidem, qus a sancto viro 
gesta sunt, salis sit retulisse hzec pauca, reliqua — 
dünittentes iis qui de ipso sublimius scrutari et 
scribere voluerint : non tamen erit alienum si 
quod in ipsomet factum est recenseamus. Ecquod 
autem jstud est? Illud nimirum, quod perti- 
net ad ejus reditum in propriam sedem, quam nun- 
quam omnino dereliquerat. Cum igitur duodecim 
annorum (46) spatio atque eoamplius in monaste- 
rio a se conétituto mansisset, et res admirabiles 
haetenus commemoratas atque alias multas Dej 
auxilio perfecisset, summa miraculorum ab eo 
gestorum ea fuit gratia, quam circa ipsum Deus 
ostendit. Non enim legatus, non angelus, sed ipse 
Deus, qui per nebulam et turbinem Job fueratal- 
Jocutus, qui tardus est ad vindictam et celer ad 
remunerationem, qui non relinquit omnino vir- 
gam peccatorum super sortem justorum, ut non 
discaut malitiam justi, in fine certaminum pugi- 
lem suum clare alloquitur: « Áccinge sicut vir 
lumbos tuos, interrogabo te, tu autem mihi respon- 
debis. Opinarisne me aliter tecum loqui, quam ut 
justus appareas **?» Hoc est vulnerum medica- 
inentum, ha:c certaminis corona, lhzec patienti 


* Job χι,, 2, 2. 


(d) Videntur hic Macedoniam nominare yro regionibus Europa trans Ponjum, in quibus procul δ 


hostium metu fruges tunc abundare credebantur. 


46) Ab anno 563 ad 577. 
ParRoL. Gg. LXXNXVI. 


οἵ 
ἀ»" 


?311 


S. EUTYCHII PATRIARCHJE CP. 


2348 


remuneratio, hoc pignus mercedis futurz: idem A μάτων τὸ φάρμαχον, οὗτος τῆς ἀγωνίας 6 atí;a- 


qui dolere facit, rursum recreat. 


64. Nemo putet eum sine tentationibus et af- 
flictionibus gravibusque periculis totum tempus 
transegisse in monasterio suo: non enim dceraut 
hostes visibiles et invisibiles, qui conjicerent eum 
in caminum tentationum,  perturbationumque 
flammam incenderent, et doloribus ejus adderent 
incrementum, ut illum Psalmi versum possel di- 
cere : « Super dolorem vulnerum meorum addide- 
runt ἐδ, » Omnes autem sanctum monasterium ita 
'vexabant, ut tederet nos etiam vivere, nisi angelus 
Doniini descendisset, et flammam ignis discussis- 


νος, αὕτη τῆς ὑπομονῆς dj ἀντίδοσις, χαὶ ἀῤῥαξὼν 
τῆς μελλούστς μισθαποδοσίας, ὅτι αὐτὸς ἀλγεῖν 
ποιεῖ, χαὶ πάλιν ἀποχαθίστησιν. 

£7. Μὴ γάρ τις ὑπολάδοι ὅτι ἐχτὸς πειρασμῶν, 
ἣ λίψεων, Tj χινδύνων χαλεπῶν διῆγεν ἐν τῷ ἑαυτοῦ 
μοναστηρίῳ τὸν ἅπαντα χρόνον * οὐ vp διέλιπον οἱ 
ἐμδάλλοντες αὑτὸν εἰς τὴν κάμινον τῶν πειρασμῶν, 
ὁρατοί τε χαὶ ἀόρατοι ἐχθροὶ, χαίοντες τὴν φλόγα 
τῶν παθημάτων, xai προσθήκας ἀλγηδόνων αὐτῷ 
παρέχοντες, χατὰ τὸ ψαλμιχὸν λόγιον, « Καὶ ἐπὶ τὸ 
ἄλγος τῶν τραυμάτων μου προσέθηκαν * » πολυτοό- 
πω; αὐτῶν τε xal δι᾽ αὑτῶν τὸ εὐαγὲς χαχώσαντες 
μοναστήριον, ὥστέ ἐξχπορηθῆναι ἡμᾶς χαὶ τοῦ ζῇν, 
εἰ μὴ ὁ ἄγγελος Κυρίου συγχατέθδη, καὶ ἐξετίναξε τὴν 


set, fecissetque medium fornacis quasi ventum B φλόγα τοῦ πυρὸς, καὶ ἐποίησε τὸ μέσον τῆς χαμίνου 


roris flantem. Quoniam igitur oporlebat aurum 
probatum e fornace eximi, ut splendidius videre- 
tur (taliter enim sunt sancti, qui lranseunt per 
tentationes, quorum sub persona dicit David: 
t Transivimus per ignem et aquam, et eduxisti nos 
in refrigerium €*' » ), etiam pugnatorem egregium 
eduxit in refrigerium Deus, qui tentationes dis- 
solvit: « Non te,*inquiens, deseram neque dere- 
linquam **: » quemadmodum et Apostolus ait: 
« Fidelis est autem Deus, qui non patielur vos ten- 
tari supra id quod potestis, sed faciet cum tenta- 
tione proventum **. » Verum qualis liberatio ejus, 
quis reditus fuerit, breviter videamus. 


ὡς πνεῦμα δρίσου διασυρίξζον. ᾿Επεὶ οὖν ἔδει λοιπὸν 
τὸν χιυυνευθέντα χρυσὸν ἐξαιρεθῆναι τῆς χωνείας, ἵνα 
φανῇ λαμπρότερος (τοιοῦτοι γὰρ οἱ διὰ πειρασμῶν 
διερχόμενοι ἅγιοι, ὧν καὶ τὸ πρόσωπον ἀναλαδὼν ὁ 
άλλων ἔλεγξν, « Διήλθομεν διὰ πυρὸς χαὶ ὕδατος, 
xai ἐξήγαγε; ἡμᾶς εἰς ἀναψυχὴν » ), ἐξάγει xal τὸν 
χαλὸν ἀθλητὴν εἰς ἀναψυχὴν ὁ τῶν πειρασμῶν χα- 
καλυτὴς Θεὸς, ὁ λέγων, « Οὐ μή σε ἀνήσω, οὐδ᾽ οὐ 
μὴ σε (e) ἐγχαταλίπω, » χαθὼς καὶ ὁ ᾿Απόστολός 
qnot, « Πιστὸς δέ ἐστιν ὁ Θεὸς, ὃς οὐχ ἑάπει ὑμᾶς 
πειρασθῆναι ὑπὲρ ὃ δύνασθε ὑπενεγχεῖν, ἀλλὰ ποιή- 
σει σὺν τῷ πειρασμῷ xat τὴν ἔχθασιν ἐχ τοῦ πειρα- 
σμοῦ. » Τίς δὲ καὶ ποία ἡ τούτου ἔχθασις, ἧτοι χαθ- 
αἰρεσις, ἀχούσωμεν δι᾽ ὀλίγων. 


65. Cum is, qui in sedem hujus generosi magni- C ξε΄. Μεταστὰς τοῦδε τοῦ βίου ὁ ὑπεσελθὼν εἰς τὸν 


que viri irrepserat, migrasset (47) ex hac vita 
(quem in locum, novit is qui id arcanis quibusdam 
de causis permisit fieri), pius populus pastorem 
doctoremque suum reposcens, ad imperatores Ju- 
stinum et Tiberium, imprimisque ad imperatorüm 
ac regum omnium verum imperatorem ac regeimn 
Deum nostrum exclamare cepit, ut sibi reddere- 
tur fidei custos, Trinitatis buccinator, recteque 
religionis defensor, quí omnia omnibus fiebat ut 
plures luerifaceret. Illi autem, quos nunc beata 
continet requies, cum eadem sentirent, suscipien- 
tes divinum populi fidelissimi studium et charita- 
tis ardorem, quoipsi quoque jam pridem erga san- 
ctum virum flagrabant, concesserunt quod rogaban- 
tur, quodque ipsimet optaverant. semper, tum 
inultis aliis de causis, tum ob eam praecipue, quod 
&os imperatores futuros prmdixerat. De quibus, 
quamvis a progressu cohiberi ideo nos oporteat, 
iamen cum tempus hoc exigat, pauca dicenda 
Sunt : ne illius periculum qui talentum defoderat, 
** Josue 


** psal. xvii, 97. 9 Psal. τχν, 12. 


(e) Scriptum erat, àvà xa ἐγχαταλείπω, sed 
fatet correctio ex verb.s Deuteronomii xxxi. 8, 
ubi de Deo dicitur in tertia persona, quod hic in 


(41) Mortuum esse 31 Augusti, indict. 10, anno 
DX, Joannem. episcopum CP. tradit Tlicoplianes. 


θρόνον τοῦ πολυάθλου xal μεγάλου ἀνδρὸς (Ev ᾧ τό- 
πῳ οἷδεν ὁ διά τινας ἀποῤῥήτους ἡμῖν αἰτίας συγ- 
χωρῶν τοιαῦτα γίνεσθαι Θεὸς), καὶ τοῦ. φιλοχρίστου 
λαοῦ ζητοῦντος τὸν ἑαυτῶν ποιμένα xal διδάσκαλον, 
καὶ τὰς ἐχθοήσεις ποιουμένον [πρὸς τοὺς] (f) βασι- 
λεῖς Ἰουστῖνον xal Τιξέριον, xal πρό γε πάντων 
τὸν Βασιλέα τῶν βασιλευόντων, xa Κύριον τῶν χυ- 

ρ'ευόντων Χριστὸν τὸν ἀλτιθινὸν Θεὸν ἡμῶν, ἀποῦδη- 

θῆναι αὐτοῖς τὸν φύλαχα τῆς πίστεως, τὸν χήρυχα 

τῆς Τριάδος, τὸν ὑπέρμαχον τἧς ὀρθοδοξίας, τὸν 

πάντα πᾶσιν γενόμενον ἵνα τοὺς πλείονας χερδίσῃ. 

Ταυτὰ παθόντες οἱ ἐν c03cÓ6at τῇ μνήμῃ, ἀποδεξάμε- 
νοι τὸν ἔνθεον ζῆλον, xal τὸ θερμὸν τῆς ἀγάπης τοῦ 
πιστοτάτου λαοῦ, ὃν ἔσχον xal. αὐτοὶ ἔχπαλαι πόθον 
εἰς τὸν ὅσιον ἄνδρα ἐφανέρωααν,. τῷ φιλοχρίστῳ 
λαῷ παρασχόντες τὴν χάριν * ἀεὶ γὰρ ἡδούλοντο 
γενέσθαι τοῦτο, διὰ πολλὰ μὲν, ἐξεραίτως δὲ διὰ 
τὸ προσειπεῖν αὐτὸν αὐτοῖς τὰ τῆς “βασιλείας πρὸ 
«ἧ: βασιλείας. Περὶ ὧν ἄξιόν ἐστιν, καιροῦ χαλέ- 
σαντος, δι᾽ ὀλίγων ἐξηγήσασθαι, xàv εἰ τοῦ πρόσιυ 


ὃ. 


b; Hebr. xt, ** [ Cor. x, 13. 


prima, οὐχ ἀνήσει σε, οὐδὲ μὴ σε ἐγχαταλίπῃ. 
à (f) Rursum. in. ecgrapho erratum, ποιουμένους 
απιλεῖς. 


De eo egimus 21 Februarii inter Protcrmissos, 
pag. 254. 


2319 


VITA. 


2350 


εἰργώμεθα * οὐ γὰρ θέμις τὴν τοῦ Θεοῦ χάριν λήγη A in nobis quoque loeum babeat. Qus igitur illis 


παραδραμεῖν, (va μὴ ὁ xlvBuvog τοῦ χώσαντος τὸ 
τάλαντον, λάδῃ xa0' ἡμῶν χώραν. Λέξω οὖν τὰ χα- 
τὰ πρόγνωσιν αὑτοῖς εἰρημένα. 
ἔς’. Πρὸ τριῶν ἣ χαὶ πρὸς χρόνων τῆς βασιλείας 
Ἰουστίνου, ἀπεχαλύφθη τῷ βλέποντι χαὶ μεγάλῳ 
ἀρχιερεῖ, ὅτι μέλλει βασιλεύειν. “Ὃς μηδὲν μελλή- 
σα:, θέλων αὐτὸν στηρίξαι εἰς τὸν φόδον τοῦ Θεοῦ, 
zal ἀσφαλέστερον ποιῆσαι τοῦ ἐπιμελεῖσθαι τῆς 
ἑΣαυτοῦ χατὰ Θεὸν ζωῆς, ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ προχένσου 
Φόντο: ἐν ταῖς Ἰουχουνδιαναΐῖς (g), ἔλαδεν τὸν Ἰουστῖ- 
vov ἐν ἰδιάζοντι τόπῳ ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων Εὐτύχιος, 
&v ᾧ χαὶ θυρὶς ἣν (τοῦτο γὰρ τὸ σημεῖον, ὡς πάλαι 
exoxb ὁ βουνὸς μάρτυς, παρελαμθάνετο) xal λέγει 
«xoti Λχουσον, χῦρ! ὁ χουροπαλάτης, εἰ χαὶ τα- 
ατεινὸς, δοῦλος xal ἱερεύς εἶμι τοῦ Θεοῦ * ἀπεχάλυ- 
«ψέν μοι ὅτι σοι μένει ἡ βασιλεία μετὰ τὴν χοίμησι"» 
τοῦ θείου σου * xal βλέπε μὴ ἀσχοληθῇς ὧδε χἀχεΐ, 
ἀλλὰ πρόσεχε σεαυτῷ, χαὶ γενοῦ ἄξιος εἰς τὸ ποιεῖν 
τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ. Τούτων ἀχούσας τῶν λόγων ὁ 
Ἰουστῖνος, ηὐχαρίστησεν τῷ Θεῷ, χαὶ εἶπεν τῷ ue- 
γάλῳ, Ὁ Θεὸς ἀξιώσει με χατὰ τὸ θέλημα αὑτοῦ πολι- 
τεύσασθαι, xai ὑπὸ σοῦ διοιχεῖσθοαι. Καὶ ταῦτὰ μὲν 
&v τούτοις. “Ὅταν δὲ ἦν ὁ μέγα: ἐν τῇ νήσῳ τῇ λε- 
γομένῃ Πριγχίππῳ, διηγήσατο ἡμῖν ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ 
λέγων, ὅτι "Ev ὁράματι τῆς νυχτὸς σπάθην μοι δέ- 
δωχέν τις, ἔχουσαν στηθάρια τῶν δύο Ἰουστίνου 
καὶ Σοφίας τῆς αὐτοῦ συζύγου " xal προσεγέλων 
μοι, xai τί ἄρᾳ φημαίνει τοῦτο; Καίτις τῶν πᾶρ- 


ἰισταμένων ἀποχριθεὶς εἶπεν, Τὴν τομὴν ἤτοι τὸ (C 


τέλος τῆς χατασχευῆς τοῦ πράγματος ἐθεώρησας. Ὁ 
δὲ εἶπεν, Οὐχ ἔσέιν οὕτως, ἀλλὰ αὐτοὶ βασιλεύσουσιν, 
χαὶ ἐχδιχοῦσίν με" βασιλιχὴν γὰρ ἀμφίασιν εἶδον 
αὐτοὺς φοροῦντας. Καὶδτι μὲν ἐδασίλευσαν, δῆλον" ὅτι 
δὲ χαὶ ἐξεδίχησαν αὐτόν" πολλοὺς γὰρ ἐπεξελ- 
Oziv (h) τῶν x21' αὐτοῦ γενομένων, ἐπὶ τῇ αὐτοῦ ἐχ- 
βολῇ, καὶ πάντες οἴδαμεν. ᾿λλλὰ περὶ τούτων τοιαῦτα 
χαὶ προεμηνύθη καὶ ἀπετελέσθη. Τί δὲ χαὶ περὶ 
Τιδερίου, τοῦ ἐν εὐσεῤεῖ τῇ μνήμη, προεῖπεν ὃ 
ὅσιος, ἴδωμεγ. ᾿ 
£C. Πρῶτον μὲν ὅτι αὐτὸν τὸν Τιδέριον, νοτάριον 
ὅντα, παρέθετο τῷ Ἰουστίνῳ πρὸ τῆς αὐτοῦ Baat- 
λείας. Λοιπὸν δὲ διάγοντος Τιδερίου ἐν τῷ Σιρμίῳ 
ἕνεχεν τοῦ ᾿Αὐαριχοῦ πολέμου, ἔγραψεν αὐτῷ ὁ 
θαυμάσιος προφάσεως ἀναχυψάφης" ἡ δὲ πρόφασις 
ὧν αὕτη τριδοῦνός τις τοῦ καθεζομένου ἀριθμοῦ 
ἐν ᾿Αμασείᾳ, θέλων διὰ συγχρότησιν xal προστασίαν 
οἰχειωθῆναι τῷ Τιδερίῳ, γράμματα λαδὼν ἀπὸ τοῦ 
ὁσίου, προθύμως ἀπῆλθεν πρὸς αὑτὸν εἰς τὸ Σίρ- 
tov. Καὶ ὁ μὲν σχοπὸς τῆς ὁρωμένης ἐπιστολῆς ἣν 
οὗτο: - εἶχε δὲ ἐν αὐτῇ καὶ τὴν πρόῤῥησιν τὴς βασι- 
λείας" περιείχετο γὰρ μετὰ τὸ προοίμιον τῆς ἐπίστο- 


(g) Jucundianz, teste Procopio cap. ult., locus 
extra urbem, augustissimo palatio per Justinianum 
exstructo ornatur. 


(48) Ergo circa ann. 565; mortuo enim Justi- 
niano an. 566, 14 Novembris, Justinus ex sorore 
: Vigilantia nepos, successit. 

449) Theophzres ad annum Justini 9, Christi 


pronuntiata fuerint, commemorabo. 


66. Annis circiter tribus ante. imperium Justi- 
ni (48), magno ct futura prospicienti pontiflci pa- 
tefactum fuit, ipsum imperaturum. Qui nulla in- 
terposita mora, ut eum in Dei timore confirmarct, 
faceretque eum sollicitius vitam ex pietate insti- 
tuere, cum in Jucundianis processus ageretur, 
quodam die, ipsum in secrejum  sevocawit, ubi 
erat fenestra (hoc enim signum assumebatur, uti 
lapidum cumulus olim testimonium fuit), et : Audi, 
inquit, domine curopalates, quamvis humilis ego, 
servus tainen et sacerdos Dei sum, cui ipse signi- 
fieavit, te post avunculum. tuum imperatorem fu- 
turum. Quare vide ne huc. illucdistraharis occu- 
pationibus ; sed attende tibi, et operam da, ut 
dignus evadas qui perficias Dei voluntatem. His 
auditis, gratias egit Deo Justinus, et viro magno 
in hunc modum respondit : Deus me dignum fa- 
eiat, ut voluntati ejus obtemperein, meque guber- 
nem et regam arbitrio tuo. Atque hac quidem sic 
acta sunt. Cum autem vir magnus esset in insula 
qus Prjncipis dicitur, quodain die colloquens uo- 
bis: In visione, inquit, noctis quidam mibi gledium 
dedit, continentem imagines Justini et Sophizx 
conjugis ejus, qui mihi arridebdht: quid autem 
hoc dicam significare? Quidam vero astantium 
respondens dixit : Decisionem sive finem ejus quod 
nunc struitur negotii vidisti. At ille: Ninirme, in- 
quit, sed hi ipsi regnabunt, et me vindicabunt; 
imperatorio enjm habitu indutos conspexi. Quod im- 
peraverint perspicuum est, et quod ipsum sint 


ulti: nam condemnavisse multos eorum qui in ejus 


ejectione contra ipsum fuerant, omnes novimus. 
Itaque hzec ab illo ut prznuntiata, sic et perfecta 
sunt. Quid porro de pie memoriz Tiberio predi: 
xerit, videamus, 


61. Primum quidem ipsum Tiberium, tunc nota- 
rium, apud Justinum, antequam esset imperator, 
collocavit : deinde cum apud Sirmium (49) Avaricj 
belli causa ageret, scripsit ad eum vir admirabi- 


D ἢὶς - scribendi autem occasionem hanc habuit : 


tribunus quidam militum Amase:xe commorantium, 
cupiens apud Tiberium inire gratiam, acceptis a 
sancto viro commendatitiis litteris, Sirmium ala- 
criter est profectus. Epistole vero argumentum 
erat hujusmodi, ut ipperji quoque prenuntiationem 
contineret ; post procdemium enim sequebantur hzc 
verba : Nunc quidem ip parte reipublice guberna- 


(Δ) [τὰ correxi, pro co quod scriptumerot, πελλοῖς 
τὰρ ἐπεξελθών. ᾿ 


974, ait Avares grassatos in provincias Danubio 
coulerminas (ubi est Sirmium situm), et Tiberium) 
excubitorum comitem adversus eos ab imperato 
mjssum, 


255i 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2352 


culum tibi conumisit Deus, mox autem illud con- ἃ λῆς οὕτως, Nov οὖν ἐν μέρει τοὺς olaxa; τῇ; ToÀ:- 


cedet in integro. Nemo nostrum id tunc animad- 
vertit: sed ubi Cesar (50) creatus est primum in- 
telleximus: epistolam enim accipiens asservavit, 
ut postea cognovimus. Ac de duorum quidem im- 
peratorum prezdictione satis diclum sit: quid au- 
tem et de przsenti Mauritio Christi studiosissimo 
| prznuntiarit, explicemus. 


68. Ante annos octodecim ct priusquam ille 
regnaret, cum viveret sanctus in monasterio, ita 
ferente rerum commulatarum vicissitudine; acei- 
dit ut ii omnes qui Ponti provinciam administra- 
bant, quaestores (21), inquam, et procuratores pe- 
cuni? publice, nec non ii quibus Moderatianz 
legionis commissa erat cura, venirent ex Arabis- 
so (52), unde eorum quidam oriundi erant, iique 
sflines et propinqui modo regnantis fidelissimi 
imperatoris. ΠῚ igitur omnes, ut decebat, venie- 
hant ad beatum, multam ex eo capturi utilitatem . 
Ut autem in colloquiis plerumque solct contingere, 
alii quidem ipsam laudabant provinciam, alii aliam 
regionem. Talia cum hinc inde moverentur, vir 
Dei magnus facete quidem, sic tamen ut appareret 
minime contemptim eum loqui, de ipsa Arabisso 
sermonem intulit, ejusque laudes exposuit. Et ille 
quidem nobis atque aliis indidem oriundis urba- 
nitatis atque societalis causa talia dicere videbatur: 
sed finis ostendit verborum eventum. Quznam au- 
tem et qualia sunt quz? de ea vir sanctus prophe- 
tavit? Quoties mentionem faciebat Arabissi, dice- 
bat gratiose, nobis omnibus et principibus qui 
inde erant oriundi audientibus : Magna est urbs ve- 
stra : ideoque de ipsa dicitur : « Ex Nazareth potest 
aliquid boni esse 197.» Non disit autem, Ego dico, 
nc se sublimem ostenderet, sed humilem: « Om- 
nis enim qui se exaltat humiliabitur, et qui se 
humiliat exaltabitur !!.» 


(9. Et h:ec quidem Amasez predicta sunt. Cum 
autem placuisset Deo, ut in suam sedem restitue- 
retur, biennio (55) ante obitum Tiberii imperato- 
ris, contigit ut ipse Tiberius in morbum incideret: 
et invisit eum Dei servus, atque convaluit: per 
visum enim intellexerat, eum tunc non esse mori- 
turum ; et multis quzrentibus desuccessore, si quid 
ci humanitus contigisset, dicebat vir magnus: 


* Josn. y, 40. "* Matth. xxui, 12. 


Ld 


(50) Tiberium adoptatum a Justino filium et 
Cxsareim renuntiatum, et paris honoris consortem 
effectum anno imperii 10, Christi 575, tradit Theo- 
phaues. 

(51) Greca τραχτευτά: φημι xai ἀνυτὰς τῶν 
δημοσίων fatemur per conjecturam a nobis La- 
tine reddita esse; sunt enim vocabula non pure 
Greca. Meursius in. Grzco- barbaris τραχτευτὰς 
tractatores vertit, quasi a tracto : "Avocat vero ducti 
videntur ab &v2o, expedio , conficio. Zinus omnia, 
quia sibi obscura, sic in pauca contraxit, sensu 
liaud leviter turbato: « Cuin ageret vir sanctus in 
nionasterio, in ea rerum perturbatione contigit, 


τείας ἐνεπέττευσέν σοι ὁ Θεὸς, παρέξει 0b xal «b τέ- 
λειον. ᾿Αλλὰ τότε μὲν οὐδεὶς ἐξ ἡμῶν ἐγίνωσχεν τί 
σημαίνει τὸ ῥῆμα" ὅτε δὲ γέγονεν Kaloap, τὸ «mvt- 
χάξε πάλιν ἐγνώσθη" χαὶ γὰρ τὴν ἐπιστολὴν ἐχείντν 
δεξάμενος ἐφύλαττεν, ὡ; ἔγνωμεν ὕστερον. Καὶ τὰ 
μὲν τῆς προῤῥήσεως τῶν δύο βασιλέων ἱἰχανῶς εἴς 
ρηται" τί δὲ xal περὶ τοῦ νυνὶ φιλοχρίστου Μαυρικίος 
προεῖπεν, μάθωμεν. 

ξη΄, Πρὸ δεχαοχτὼ χρόνων χαὶ πρὸ τῆς αὐτοῦ βα- 
σιλείας, διάγοντος τοῦ ὁσίου ἐν τῷ μοναστηρίῳ, 
καὶ τῶν πραγμάτων ὑπαλλαγῆς οὕτως μεταδληθεί- 
σης, συνέδη πάντας τοὺς τὴν ἐπαρχίαν τοῦ Πόντου 
διοικοῦντας, τραχτευτάς φημι xal ἀνυτὰς τῶν ὃδη.- 
μοπίων, Ext γε μὴν xal τὰ τῆς Μοδερατιανῇς τάξεως 
ἐμπεπιστευμένους, ὁρμᾶσθαι τοὺ; πάντας Ex τῆς ᾽᾿Αρα- 
διπσσηνῶν πόλεως, ἐξ ὧν τινες αὐτῶν χαὶ ἀγχιστεύον- 
τες ὑπῆρχον xal εἰσὶν τοῦ νῦν πιστοτάτου βασι» 
λέως. Εἰκότως οὖν οὗτοι πάντες ἤρχοντο πρὸς τὸν 
μαχάριον, τὰ μεγάλα εὑεργετηθησόμενοι. Καὶ οἷα 
ὀφείλει γίνεσθαι πολλάχις ἐν συντυχίαις, οἱ μὲν ἐπ- 
ἤνουν τήνδε τὴν ἐπαρχίαν, ἄλλοι ἄλλην χώραν. Τοι- 
οὕτων γοῦν διαφόρων λόγων χινουμένων, ὁ μέγας 


“ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, χαριεντιζόμενος, εἶπεν πρὸς 


αὐτοὺς, χαὶ ἵνα μὴ τις ὑπεροπτιχῶς αὐτὸν φθέγ- 
γεσθαι νομίσειεν, τοὺς: περὶ τῆς πόλεω; ᾿Αραδισσοῦ 
λόγους τε καὶ ἐπαίνου: διεξέστη. Καὶ ὡς μὲν ἡμῖν 
χαὶ τοῖς ἐξ αὐτῆς ὁρμωμένοις ἐδόχει, τὰ λεγόμενα πρὸς 
χάριν χαὶ συντυχίας ἕνεχα λέγεται, τὸ δὲ πέρας 


C ἔδειξεν τῶν ῥημάτων τὴν Éx6aatw. Ποῖα δὲ xai τίνα 


παρὰ τοῦ θείον ἀνδρὸς προφητευθέντα ἦν; Ὁσάχις 
μνήμην ἐποιεῖτο τῇς ᾿Αραθισσηνῶν πόλεως, οὕτως 
ἔλεγεν χαριέντως, ἀχουόντων πάντων ἡμῶν, xal τῶν 
ἔχεῖθεν ὁρμωμένων ἀρχόντων: Μεγάλη ἐστὶν ἡ 
πόλις ὑμῶν, διχ τοῦτο εἴρηται περὶ αὐτῆς, "Ex Να- 
ζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι ; καὶ οὐχ ἔλεγεν, ὅτι 
Ἐγὼ λέγω, διὰ τὸ μὴ δειχνύειν ἑαυτὸν ὑψηλὸν, ἀλλὰ 
ταπεινόν" « Πᾶς γὰρ ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, 
ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται, » 

ξθ΄’. Καὶ ταῦτα μὲν ἐν ᾿Αμασείᾳ προλεχθέντα. Ὅτε 
δὲ ηὐδόχησεν ὁ Θεὸς xai ἀπειαιέδστη εἰς τὸν ἕαντοῦ 
θρόνον, πρὸ δύο ἐτῶν τῆς τελευτῆς τοῦ ἐν εὐσεδεὶ 
τῇ μνήμῃ Τιδερίου, συνέδη ἀσθενείᾳ περιπεσεῖν τὸν 
αὐτὸν Τιδέριον, καὶ δὴ ἐπεσκέψατο αὐτὸν ὁ θεράπων 


D τοῦ Θεοῦ, καὶ καλῶς ἔσχεν" ἦν γὰρ καὶ ὄραμα θεα- 


σάμενος, ὅτι οὐχ ἀποθνήσχει νῦν. Πολλῶν οὖν τηνι- 
χαῦτα λαλούντων τε χαὶ λαλουμένων, ὅτι Ἐὰν συμδῇ 


ut omnes qui Ponti provineiam inco:eoant, veni- 
rent ad sanctum hunc virum, magnam ex illius 
sermone ulilitatem  percepturi. » Sed et reliqua 
pars hujus numeri tota contracta est. 

(33) Arabisus sive Árabyssus, Armeni» minoris 
urbs episcopalis sub Melitena metropoli. Cappado- 
ciz ascribit Evagrius, lib. v, cap. 19, ubi scribit 
Mauritium ibi nauim fuisse. 

(55) Ergo anno 580. Nam anno 583, indicet. 15, 
14 Augusti, in labem lapsus Tiberius, Maurititm 
generum renuntiavit imperatorem, et intro reia- 
tus exspiravit. Ita Theophanes. 


2b 


VITA. 


23994 


ἀνθρώπινόν τι τῷ βασιλεῖ, τίς ἄρα διωδέχεται τὴν A Non morietur; nominant bus autem diversos, ni- 


βασιλείαν ; λέγει ὁ μέγας’ Οὐχ ἀποθνήσχε:! ὁ Bast- 
λεύς. Διαφόρων τοίνυν ὀνομάτων ἀρχόντων μνήμης 
γεγονυίας, οὐδὲν ἀπεχρίνατοη ὁ μαχάριος " ὅτε δὲ τοῦ 
νῦν εὐσεδεστάτου ἐμνημονεύθη τὸ Μαυρίχιος ὄνομα, 
ἐν ἑαυτῷ γεγονὼς, τὰ ἤδη προεγνωσμένα αὐτῷ χαὶ 
“ππρολεχθέντα ἐφανέρωσεν, οὕτως εἰπὼν, "Ὄντως οὔτε 
ἔχεις ἄλλον, τὸ πιστὸν τοῦ πράγματος διὰ τοῦ ὄρχου 
βεδαιώσας. Τηνικαῦτα οὖν ἐπεμνήσῆημεν xaX τῶν ἐν 
᾿Αμασείψ λεχθέντων. M ηδεὶς δὲ ἀμφιδολίαν ἐχέτω περὶ 
τούτων" διὰ γὰρ τοῦτο πρόσιυπα, χαὶ χρόνους, χαὶ 
τόπους, καὶ προφάσεις εὐλόγους ἐγράψαμεν, ἵνα μή 
«τις ὑμᾶς λογίσηται πρὸς τὸ χεχαρισμένον τῷ ἀνδρὶ 
φθέγξασθαι" ὁ γὰρ χωρῶν χωρείτω, χαὶ ὁ ἀπιστῶν 


hil respondebat beatus ; ubi vero piissimum hunc 
imperatorem Mauritium nominavit aliquis, ipse se 
colligens, aperuit palam qui? ante cognoverat atque 
predixerat : Vere non habes alium, inquiens, id- 
que jurejurando affirmans. Tunc igitur et quz 
Amasez dicta fuerant meminimus; quare nemo de 
his dubitet : et ideo personas, tempora, loca et 
occasiones expressimus, ne quis nos putaret hzc 
in ejus gratiam confinxisse. Qui capit, capiat; et 
qui non vult credere, ne credat: quid enim mihi 
de his qui foris sunt'judicare? Sed eo revertamur 
unde digressi sumus, cum de viri sancti revocatione 
loquereimur. 


ἀπιστείτω" τί γάρ μοι xai τοὺς ἕξω χρίνειν ; ᾿Αλλ᾽ ἐπανέλθωμεν ὅθεν τὰ τῆς ἀποχαταστάσεως ἠρξάμεθα 


διηγεῖσθαι τοῦ ὁσίου ἀνδρός. 


ο΄. Ὧ; οὖν τὰς ἐχδοήσεις τοῦ φιλοχρίστου λαοῦ ΒΒ 10. Postquam igitur Christianissimi populi cla- 


ἐδέξαντο οἱ βασιλεῖς Ἰουστῖνος χαὶ Τιδέριος, εὐθὺς 
καὶ παραχρῆμα GU" πολλῷ τῷ τάχει xal χαρᾷ με- 
γάλῃ ἐστείλατο τοὺς γενναιοτάτους σχρίθωνας πρὸς 
τὸν ὅσιον, ἵνα xàv μὴ βουληθῇ ἐχουσίως ὑπαχοῦσαι, 
xaX μὴ βουλόμενον αὑτὸν ἀγάγωσιν εἰς τὴν βασιλίδα 
τῶν πόλεων. Ot καὶ παραγενόμενοι πρὸς αὐτὸν, ἀπ- 
ἐδωχαν αὐτῷ τὸ βασιλιχὸν γράμμα. Τοῦτο λαδὼν 
μετὰ χεῖρας, ἀναδλέψας «s mph; τὸν Θεὸν, xal σύν- 
δαχους γενόμενο:, ηὐχαρίστησεν χαὶ εἶπεν "ε Ἰδοὺ τὰ 
χεΐλη μου οὗ μὴ χωλύσω, ὅτι σὺ ἔγνως τοὺς διαλο- 
γισμούς μου ἀπὸ μαχρόθεγ᾽ τὴν τρίδον μου xaX τὴν 
σχοῖνόν μου σὺ ἐξιχνίασας, χαὶ πάσα: τὰς ὁδούς μου 
προεῖδες " ἐθαυμαστώθη καὶ ἐξ ἐμοῦ ἡ γνῶσίς cov, 
ἐχραταιώθη, οὐ μὴ δύνωμαι πρὸς αὐτὴν" « Τίς γὰρ 
ἔγνω νοῦν Κυρίου, 8j τί: σύμθουλος αὑτοῦ ἐγέυνξτο; » 
ὃ γὰρ 6 Θεὸς ὁ ἅγιος βεδούλεωται τίς διασχεδάσει ; 
Uh ἐρεῖ τὸ πλάσμα τῷ πλάταντ', Τί με οὕτως ἐ πϑίη - 
σας ; ᾿Αχῆχοα τὴν ἀχοήν σου, Kóp:z, χαὶ ἐφούήθην, 
κατενόησα τὰ ἔργα σου xa) ἐξέστην, ὅτι φοδεροὺς εἶ, 
xal τίς ἀντιστήσεταί σοι:ν Τοιούτοις χαὶ πλείοσιν 
εὐχαριστηρίοις χρησάμενος λόγοις, χαὶ ἐχτελέσας τὴν 
θείαν λειτουργίαν, εἰ: τὸ εὐαγὲς uovasthotow, χκαθ- 
εσθεὶς καὶ ἐν τῷ θρόνῳ (συνέφθασεν γὰρ καὶ ἧ ἡμέρα 
Kuptaxh, μεθ᾽ ἣν xai τὴν μνήμην τοῦ ζωοποιοῦ σταυ- 
ροῦ τῇ τεσσαρεσχαιδεχάτη τοῦ Σεπτ:Εμδρίου μηνὸς 
φαιδρῶς ἑορτάσαμεν), εὐλογήσας τὸ μοναστήριον χαὶ 
«οὺς ἐν αὐτῷ, ἔτι γε μὴν χαὶ πᾶταν τὴν πόλιν, xat 


mores exaudivissent Justinus οἱ Tiberius impe- 
ratores (54), magma statim cum celeritate et gaudio 
miserunt generosissimos scribones (55) ad sanctunr 
virum, ut. cum vel invitum ac recusantem redu- 
cerent ad regiam civitatem. Mi ad eum perve- 
nientes reddiderunt litteras imperatorum : quibus 
ille perlectis, suspiciens in celum et lacrymans, 
egit gratias Deo: Eece, inquiens, Domine, labia 
mca non prohibebo, quoniam tu intellexisti co- 
gitationes meas de lonze, semitam meam et fu- 
niculum meum investigasti, et omnes vias meas 
previdisti : mirabilis facta est scientia (ua ex me, 
confirmata est, et non potero ad eam, Quis novit 
mentem Domini, aut quis consiliarius ejus fuit ? 


C Quis d'ssipabit ea qua decrevit Aliissimus ? Num 


dicet figmentum ei quise finxit, Cur me fecisti sic ? 
Audivi auditionem tuam, et timni ; cogiravi. opira 
tua, et expavi ?*. » [lis et aliis verbis similibus 
multis cum gratias egisset, et in sancto monasteri » 
supra thronum residens, divinum sacrificium ob- 
tulisset (dies enim Dominica erat post quam etiani 
salutiferzs crucis ruemoriam (56) Septembris meu- 
sis die decima quarta splendide celebravimus), mo- 
nasterio et omnibus in eo habitantibus benedixit, 
universeque civitati; et omnes Deo commendans, 
iter suscepit, archiepiscopo ad usque regiam ci- 
vitalem comitante. 


παραϑέμενο; πάντας ὁμοῦ τῷ Θεῷ, ἀπήρξατο τῆς ὁδοῦ" συνείπετο δὲ αὐτῷ xoi ὁ τῇς αὐτῆς πόλεως ἀρ- 


χιεπίσχοπος μέχρι τῆς βασιλευούσης. 


οα΄. Καὶ ἦν ἰδεῖν ὄντως ξένον θέαμα xa πρέπον D — 71. Videre tunc licuit novum plane spectaculum 


τῇ θείᾳ ἐκείνη ψυχῇ, μεμιγμένα τὰ ἐναντία, λύπην 
xal χαρὰν, δάχρυα χαὶ εὐφροτύνην, τῶν μὲν τὸν ἀπ᾽ 
αὑτοῦ σωματιχὴν χωρισμὸν ὀδυρομένων, τῶν δὲ τὴν 
ἢ πάνοδον ἑορταζόντων οἱ ἐγατέρων δὲ ὀφθαλμοὶ 


οἱ divina illius anima dignum; mista scilicet in- 
ter se contraria, dolorem et gaudium, luctum et 
ketitiam. Cum euim alii quidem ob ejus disces- 
sum dolerent, alii propter ipsius revocationem 


7? Psil. xxxix, 10; exxxvim 23. 6; HE Cor, n, 16 ; Rom. ix, 20; Hlabac. i1, 2. 


(54) Imo Justinus imperator, et Tiberius tunc 
solum Casar, postea imperator. 

(55) Xzpi60va;, profectos. satellitii. imperatorii 
Latine dici auctor est. Suidas, ct conlfirinanl. loca 
allataa Meursio; et qui hie ipsis datur. titulus 
gen'rosissimi. Zinus vertit scribes ; sed diversus 


erat σχρίδα, idem seilicet. qui γραφεὺς, scriptor. 

(50) Est Griecis adhuc. festum Exaltationis san- 
che crucis a Constantino. Magno facte, et. iicide- 
vat. in. feriam tertiam: adeoque. dies. Donnn.ca 
yriecedens, quaj hie commemoratui , fuevat dic 12 
Septembris, littera Doininicali €. 


$555 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


2356 


Írtarentur, diversas eorum oculi effundebant la- A διάφορον δάχρυον προέφερον, τὸ μὲν λυπηρὸν» 


Cfymas, partim mororis, partim gaudii plenas; 
ifo vero ob nimiam exsultationem 1155 omnibus 
erumpebant. Lacrym? namque, ut sciunt. omnes, 
etiam ex ingenti precedente gaudio obóriuntur, 
qui cor non affliguni, si non procedant ex cón- 
torsione viscerum et animi labore. Übi enim pec- 
cátum non antecessi( conira id quod licebai; ncc 
dolores consequuntur. Peccaverat prineeps apo- 
$tolorum, ideo amare flevissc dicitur. Quod si 
desint pectata, fluentes lacrymz, non tam lacrymae 
quam Letilie rivuli appellandz sunt. Videmus 
utrumqüe fieri in vile; qux cum putaíur et cir- 
cumfoditur, lacrymaiur ut dolens; e contra vero 
cum luxuriat ei racemos undique pendentes habet, 
ketiti: atque hilaritatis lacrymas exhibet iis qui 
eam inciderint. IIoc igitur modo Dei servus omnes 
civitatis incolas lztitia afficiebat et gaudio; cumque 
illos Domino commendasset, vix tandem ab iis 
divelli potuit ac proficisei. 


B 


LIP 


τὸ δὲ yapomoibw, ἢ μᾶλλον ἐξ ἑχατέρου ἥμματος͵ 
δι᾽ ὑπερδάλλουσαν ἀγαλλίασιν, κατέῤῥει τοῦτο. K:- 
νοῦνται νὰρ, ὡ; οἴδαμεν, δάχρυα xoi χαρᾶς ἀφάτου 
προηγουμένης, ἅπερ οὐδὲ περιθλίθειν τὴν καρδίαν 
εἶδεν, εἰ μὴ ἐχ πάθους τῶν σπλάγχνων χαὶ πόνον 
Ψυχῆς ἀναπέμπεται. Ὅπου γὰρ ἁμαρτία μὴ προτε- 
ρεύξι κατὰ τὸ ἐνδεχόμενον, οὐδὲ ὀδύναι παρέποντα: 
(ὅθεν xai ὁ χορνφαῖος τῶν ἀποσπόλιυν ἁμαρτήσας, 
λέγεται χλαῦσαι πιχρῶς)" τούτων δὲ μὴ οὐσῶν, τὸ 
ἐξερχόμενον δάχρυον οὐχ ἄν τις εὐλόγως δάχρυον, 
ἀλλ᾽ εὑφροσύνης προσαγορεύσειεν βότρυν. Οὕτω γὰρ 
xai ἐπὶ τῆς ἀμπέλου γενόμενον εὐὑρίσχομεν, ὅτ᾽ ἂν 
τέμνηται xal περιχαθαίρηται, τότε χαὶ δαχρύει" 
ὥσπερ xal τὸ ἔμπαλιν, ὅταν κομάζῃ καὶ τοὺς βό- 
τρυας ἔχῃ περιχρεμαμένουξ, εὐφροσύνην χαρίξεται 
τοῖς ταύτην ἐργαζομένοις. Οὕτως οὖν xal ὁ τοῦ Θεοῦ 
θεράπων πάντας εὑφράνας, πάντας. χαροποιΐσας 
τοὺς ἐνοιχοῦντας τὴν πόλιν, παραθέμενος αὐτοὺς τῷ 
Κυρίῳ, μόλις ποτὲ ἀποσπασθεὶς ἀπ᾽ αὐτῶν τὴν τοῦ 
πρόσω πορξίαν ἐποιεῖτο, 


CAPUT VIII. 
Regressus Constantinopolim ad patriarchatum : praclarie corporis e. animi doteà. 


T2. Quis ea qux tunc admirabilia contigerunt, 
valeat explicare pro dignitate? qu: lingua suffi- 
ciat enarrare assiduos variosque occursus, alios 
ab zliis splendoré discrepantes, acclamationesque 
faustas omnium, una ac clara voce dicentium : 
t Benedictus qui venit in nomine Domini 18: » 


op. Τίς ἄρα διηγήσεται ἀξίως τὰ σύμπαντα vn? 
νικαῦτα θαυμάσια ; ποία γλῶσσα δυνήσεται mps- 
πόντως ἱστορῆσαι τὰς δυνεχεῖς xal διαφόρους ὕπαν- 
τήσεις, ἑτέρας ἑτέρων διαφερούσας φαιδρότητι, τὰς 
ξένας ἐχδοήσεις xal εὐφημίας ; συμφώνως δὲ πάν- 
των κχραζόντων, ε Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν 


εἴ : ε Glofia in etcelsis Dco, et in terra pax 1". » ὦ ὀνόματι Κυρίου * » καὶ, « Δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ, xal 


Sciebant quotquot ita clamabant dictam esse a 
Domino : « Qui vos recipit, me tecipit : et qui 
recipit justum in nomine justi, tnercedem justi 
accipiet '*. » Afferebant atitem infirmos juxta viam, 
ut vel umbra viri fortis eos attingeret; et hi pro 
ratione fidei sus auxilium accipiebant a Deo. Nam 
cum ab Euchaitis (57) discederet vir sanctus, 
niulier quzdam cum filio »grotante progrediens, 
impuléa est a multitudine et cecidit subtus jumen- 
i3, ita ut de ipsius deque filii vita, tanquam jam 
mortuorum, omnes desperarent :, 1058 tamen mansit 
incolumis, eL a puero discessit morbus quo te- 
nebatur. Atque ita totum nostrum iter perfeci- 
mus. 


15. Cum autem ad Nicomediensium metropo- 
lim pervenissemus, videbamur nobis venisse in 
alium mundum, et tanquam de somno enxcilali 
cogitabamus utrum vera essent αι fiebant ; sicut 


7 Matth. xxi, 9. 7* Luc. n, 14. 

(i) Βόρδων burdo, mulus, primum Latinis sc- 
quiori seculo, tum et Grzxcis usurpatum : dissimu- 
lavit Zinus, quia forte non satis intelligebat. Exem- 
pla auctorum utriusque lingux apud Meursium οἱ 
ulios vide. 


.. (51) Euchaitarum civitas, sub melropoli Áma- 
£corum, ctiam Theodoropolis dicta est, de qua Jate 


7$ Matth. x, 40, 


ἐπὶ γῆς εἰρήνη. » Ἐγίνωσχον γὰρ οἱ ταῦτα λέγοντες 
τὴν τοῦ Κυρίου φωνὴν τὴν λέγουσαν; ὅτι « Ὃ δεχό- 
μενος ὑμᾶς ἐμὲ δέχεται, καὶ ὁ δεχόμενος δίκαιον εἰς 
ὄνομα δικαίου μισθὸν δικαίου λήψεται. » Φέροντες 
δὲ xai ἀσθενεῖς, ἐτέθουν παρὰ τὴν ὁδὸν, ἵν᾽ ἡ σχιὰ 
τοῦ πολυάθλου ἀνδρὸς ἐπισχιάσῃ τινὶ αὐτῶν, οἵ xà- 
τὰ τὴν πίστιν αὐτῶν ἠξιοῦντο τῆς βοηθείας Κυρίου * 
γέγονε γὰρ χαὶ θάῦμα παράδοξον. Ἐξερχομένου 16) 
ὁσίου ἀπὸ Εὐχαϊτῶν, γυνή οἰς fiti παιδίου ἀσθε- 
νοῦς προσελθοῦσα, ὠθίσδη ὑπὸ τοῦ ὄχλον, χαὶ ἔπεσεν 
ὑποχάτω τῶν (i) βορδόνων, xaX πάντων ἀπογνόντων 
ὡς ἤδη τεθνηχυίας αὐτῆς καὶ τοῦ παιδίον, ἔμεινεν 
ἀδλαδὴς, ἀπηλλάγη δὲ καὶ [τὸ παιδίο"] τῆς συνεχού- 
epe αὐτὸ (k) νόσου. Οὕτως μὲν οὖν διηνύσαμεν 
πᾶσαν τὴν ὁδόν. 

ογ΄. Φθάσαντες δὲ τὴν τῶν Νικομηδέων μητρόπολιν, 
ὡς εἰς ἄλλον ἣμεν κόσμον καὶ λαὸν ἕτερον, πρὸς ὃν ἤδη 
παρεληλύθαμεν * xax, ἵν᾽ οὕτως εἴπω, ὡς ἐξ ὕπνου 
διεγερθέντες, ἐπέγνωμεν τοῦ πράγματος τὴν ἀλὴ- 


- . . . .: t 

(k) Sensu id. exigente supplevi vocem unam, e 

loco αὐτήν, scripsi αὐτό" alias corrigenda fuisset 

ars prior, et loco ἀσθενοῦς scribendum ἀσθενής, si 
ipsa mater advenerat infirma. 


egimus 7 Februarii, ad Vitam S. Theodori ducis, 
in ea nati. 


2151 


VITA. 


2353 


0:517 * χαὶ ὃ φησιν ἡ ἱστορία περὶ τοῦ xopugalou A de apostolorum principe narrat liistoria, qued post- 


τῶν ἀποστόλων, ὅτι πατάξας ὁ ἄγγελο: τὴν πλευ- 
piv τοῦ ΠΠέτροῦ, εἶπεν αὐτῷ, « Ζῶσαι, καὶ ὑπόδησαι 
τὰ σανδάλιά cou, xal ἀχολούθει μοι. Διελθόντεος δὲ 
μίαν καὶ δευτέραν ῥύμην, ἦλθον ἐπὶ τὴν πύλην τὴν 
σιδηρᾶν, ἥτις αὐτομάτιυς ἠνοίχθη αὐτοῖς - τούτων δὲ 
γενομένων, ἐδόχει ὁ Πέτρος ὅραμα βλέπειν. »Τοιοῦτό τι 
γέγονεν καὶ ἐπὶ τῷ μεγάλῳ Εὐτυχίῳ͵ Ἡνίχα γὰρ ἐφ- 
ὑάσαμεν τὴν Νιχομήδειαν, ἔγνωμεν ἀληθῶς ὅτι ἐξαπ- 
ἐπτειλεν ὁ Θεὸς τὸν ἄγγελον αὐτοῦ, xal ἐξείλετο τὸν 
ζηλωτὴν Πέτρου Bx χειρὸς πάντων τῶν ἐπιδουλενόν- 
των αὐτῷ. Οὐ μόνον γὰρ ὁ πιστὸς xol φιλόχριστος 
λαὸς, τὸ βασίλειον ἱεράτευμα, τὸ Eüvoz τὸ ἅγιον, τὰς 
πρεπούσας ἐχθοήσεις ἐποιεῖτο, xal τὰς εὐχαριστίας 
ἀνέπεμπεν τῷ Θεῷ, ἀλλ᾽ ἔτι μὴν xat ὁ τῶν ἀπίστων 
χαὶ ἔξω τῆς ἡμετέρας αὐλῆς δῆμος 'Ἑδραίων, μι- 
xou δεῖν τοὺ; παῖδας μιμούμενοι, τὸ « Εὐλογημένο; ὁ 
ἐρχόμενος ἐὲν ὀνόματι Κυρίου, » xat, Αὔξῃ (I) ἡ 
πίστις τῶν Χριστιαγῶν, ἔλεγον χράζοντες. 

ob. Μετὰ τοιαύτης τοίνυν τιμῆς ἐπάνεισιν, εἰς τὴν 
βασιλίδα τῶν πόλεων ἐχ τῆς χαλῇς ἐχδημίας, ὁ ἀγω- 
νιστῆς, ὡς πάλαι ποτὲ ὁ πολύαθλος χαὶ μέγας ᾿Αθα- 
γάσιος εἰς τὴν ᾿Αλεξάνδρου πόλιν" τοιαῦτα γὰρ ὁ θεῖος 
Γρηγόριος περὶ αὑτοῦ συγγράφεται " Πῶλο; μὲν ἣγεν 
τὸν ἄνδρα (m) (καὶ μή μοι τῆς ἀπονοίας μέμψησθε) [ὡς 
τὸν ἐμὸν Ἰησοῦν ὁ πῶλος ἐχεῖνος, εἴτ᾽ οὖν ἐξ ἐθνῶν λαὸς, 
ὃν εὖ ποιῶν ἐπιθαίνει, τῶν τῆς ἀνοίας δεσμῶν λυόμενον, 
eite. τι ἄλλο βούλεται παραδηλοῦν ὁ λόγος.] Κλάδοι 


δὲ αὐτὸν ὑποδέχονται χαὶ στρώσεις ἱματίων πολναν- C 


θῶν xat ποιχίλων [ προῤῥιπτουμένων τε xal ὑποῤ- 


ῥιπτουμένων, ἐνταῦθα μόνον ἀτιμασθέντος τοῦ ὑψη- - 


λοῦ χαὶ πολυτελοῦς καὶ τὸ ἴσον μὴ ἔχοντος " εἰχὼν 
χαὶ αὕτη τῆς ἐπιδημίας Χρ'στοῦ"] χαὶ οἱ προδοῶντες 
xdi προχορεύοντες, πλὴν ὅπου οὐ màlbtoy ὄμ'λος 
μόνον τὸ εὐφημούμενον ἦν, ἀλλὰ xal πᾶσα γλῶσσα, 
συμφώνως καὶ ἀντιθέτως νιχᾶν ἀλλήλους ἐπειγο- 
μένων. "Eo γὰρλέγειν χρότους παντοδαποὺς χαὶ θυ- 
μιαμάτων ἐχχαύσεις͵ ὡς πᾶσαν ὁρᾶσθαι χαπνιζομέ- 
vr,» xal φωτὶ χαταστραπτομένην τὴν πόλιν, xal δη- 
μοσίας ἑστιάσεις χαὶ οἰχιδίας, καὶ ὅσοις αἱ πόλεις τὸ 
φαιδρὸν ἐπισημαίνρυσιν, αὐτό τε μεθ᾽ ὑπερδολῆς 
ἐχείνῳ χαὶ παρὰ τὸ εἰχὸς ἐχαρίζετο. Τὸν αὐτὸν οὖν 
τρόξον χαὶ νῦν τὴν ἑαυτοῦ πόλιν ὁ θαυπάσιος χαὶ 
μέγας Εὐτύχιος, μετὰ τοιαύτη: χαταλαμθάνει τῆς 
πανηγύρεως, ὥστε πολλῶν πολλάχις xai πολλοὺς ἤδη 
Ὑξγενημένων ix τοῦ παντὸς χρόνου τιμῶν τε χαὶ 

ΣῈ Act.xii, 8-10. | 

(I) Eegraphum αὔξει, Zinus (tanquamssi legis- 
set αὐξήσει) vertitin futuro, crescet. Subjunctivum 


modum requirit. sensus: nec magnum fuisset a 
Judzis fidei Christiano — augmezatum  przesagiri ; 


(93) Gregorii Nazianzeni orationem de S. Atha- 


nasio illustrabimus die 9 Maii : interim exea hie in-- 


tegramus contextum , quem mss.. Gra:ca nobis 
exhibent truncatum, non Eustathii scriptoris vitio 
(hic enim integram si non periodum, tamen 
sententiam dedisset), sed prwcipitantis librarii, et 
disparata verba sic incongrue connectentis, Kal μὴ 
ἀπονοίας ufuynsüs, πῶλος μὲν ἣγεν τὸν ἄνδρα, χλά- 
δοι ók αὐτὸν ὑπεδέχοντο χαὶ στρυσπεῖ: ἱματίων 
πολυανθῶν, χαὶ οἱ προθοῶντες. [{Δ αὐἴοι omittun- 


quam angelus Petri latus tetigit, dixRque ei : « Ac- 
cingere el calcea te ealigas tuas, eb. sequere me. 
Transeuntes primam et seeundam custodiam, ve- 
nerunt ad portam ferream, quz ultro aperta est eis; 
Petrus autem existimabat se visum videre ?**.» 
Sic et magno Eutychio contigit. Et Nicomediam 
pervenientes vere cognovimus, quia misit Domi- 
nus angelum suum, et Petri imitatorem eripu:t 
de manu omnium qui ei insidias struxerant. Neque 
enim duntaxat fidelis et Christianus populus, ec- 
gale sacerdotium, gens sancta, edebat acclamatio- 
nes congruas el gratias agebat Deo : sed incredulum 
etiam et a grege nostro alienum vulgus llebrzorum 
propemodum pueros illos imitans, clamabat: « De- 


' nedictus qui venitin nomine Domini; » et : Crescat 


fides Christianorum. 


74. Igitur cum nihilo minori honore pugil noster 
regressus est in urbium reginam, a suo pr:eclaro 
exsilib, quam in Alexandriam magnus ijle multisque 
certaminibus notus Áthanasius, de quo sic scribit 
divinus Gregorius (58) : Pullus quidem eum ve- 
hebat et fere (quod quieso ne insipienter arguac 
dixisse), fere, inquam, sicut Jesum meum pullus 
ille, significans vel populum gentium quem a vin- 
culis ignoranti: solutum benefaciendo conciliavit 
alque conscendit, vel quidquid aliud sub.eo sym- 
bolo volueris intelligere : rami vero eum excipie- 
bant vestiumque variarum ac multiplicium ante 
et subtus jactarum prostrationes (cum in hoc solum 
inglorius appareret, qui summus et perfectissimus 


est neque parem habet. Sed et ingredientis Christi, 


imago quxdam erant), ante eum clamantes $a- 
lientesque, nisi quod non solum puerorum Lurba 


eum glorificabat, sed omnis lingua concorditerdiscors 


invicem se superare volentium : et hzc dicens 
publicos plausus praeterco, unguenta incensa, no-' 
etes pervigiles, totamque lumine collustratam ur- 
bem, et communes privatasque epulas, atque omne 
id quod in ostentationem lIztilize adhibent civitates, 
qui universa superabunde et pene. ultra modum 


D exhibita sunt. Ad. hunc ergo modum ctiam in ur- 


bem regressus est. magnus el admirabilis Euty- 
chius, cum caque celebritate, ut licet ab omni 


sed a congratulantibus iisdem prz letiti: excessu 


etiam optari, magnum revera erat. 


(m) Locus liic in mss. abbreviando corruptus in- 
tegre datur ex ipso Basilio. 


tur omnia quibus indicatur comparatio cum Chri 
Sto, et tamen hujus solius comparationis causa 
usurpantur a Dasilio, adeoque et ab Eustratio 
transcribuntur hzc verba, μὴ pot τῆς ἀπονοίας 
μέμψεησθε, ε quodquzso ne iusipienter me dixisse 
arguatis.» Ms. Venetum nihile perfectius in hac 
arte quam Vaticanum, Zinum hzc interpretantem 
inpulit, ut petitam ab auctore veniam converteret 
ad Athanasium sive Eutychium ita scribens: « Ne- 
que aliquis arrogantiam ci tribuat. » 


2359 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2260 


retro tempore multe muitorum honorificze exce- A ὑπαντήσεων, οὐχ ἄρχουσι μόνον δημοσίεις, ἀλλὰ 


ptiones factze sint, non solum principibus, sed etiam 
sacerdotibus et palatinis illustrioribus, nulla fre- 
quentior aut gloriosior fuisse memoretur, sed ipsa 
sola przecellat et superaverit omnes : adeo ut. illud 
magniloqui Isai: merito huic loco congruere dixe- 
ris. Et adducent fratres eorum (id est fideles Le- 
᾿ vit: et sacerdotes) donum Domino, et iu. lecticis 
mulorum eum umbraculis ad civitatem sanctam 
Jerusalem 15. Numquid enim non ita fuit? Imo vero 
Patrem ac pastorem οἱ magistrum suum fidelis po- 
pulus duxit in sanctam civitatem, novam Jerusalem 
atque urbium reginam. (juis dicendo posset assequi 
res adinirandas, mari terraque tunc gestas ? quo- 
modo scilicet constratus sit pontus, tergaque sua 
navibus subjiciens telluri factus fuerit similis, 
adeo ut sine iropedimento possent omnes super 
ipsum incedere, et nemo pre multitudine homi- 
num aqüam db humo discerneret, utraque autem 
. esset labium unum voxque divina et colestis om- 
hium, Domini et Creatoris sui gloriam celebran- 
tium; ' 


75. Atque hzc eo dicta sint, ut recordentur qui 
sciunt, et discant qui nesciunt. Quid porro, an 
extera pretermittemus ? Minime vero. Sed quznam 
ista ? Divino consilio factàm est, ut unde discessus 
principium fuit, inde etiam habuerit initium redi- 
tus. Cum enim dies festus sancti Timothei, in 


xa ἱερεῦσι xal τῶν οἰχείων τοῖς ἐπιφανεστάτοις, μη- 
δεμίαν ταύτης μνημονεύεσθαι πολνανθρωποτέραν 
xai λαμπροτέραν" ἀλλ᾽ αὕτη μόνη ὑπέοχειται xol 
ὑπερῆρεν ftácag. ᾿Αρμόσειεν δ᾽ ἄν τις εὐλόγως 
ἐνταῦθα xal τὸ ὑπὸ Ἰσαΐου τοῦ μεγαλοφώνόυ tlpn- 
μένον, ὅτι Προσάξουσιν (n) οἱ ἀδελφοὶ αὐτῶν, τουέ- 
ἐστιν οἱ πιστοὶ Λευῖται, xal ἱερεῖς ἐν λαμπῆναις 
ἡμιόνων μετὰ σχιαδίων εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν δῶρον 
p Κυρίῳ. Ἢ οὐχ οὕτως ; μᾶλλον δὲ xal ὑπὲρ τὸ 
πλέον τὸν ἑαυτῶν πατέρα, ποιμένα τε χαὶ διδά- 
σχαλον, ὁ πιστὸς λαὸς εἰσήγαγεν εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν, 
τὴν νέαν Ἱερουσαλὴμ καὶ βασιλίδα τῶν πόλεων. Πῶς 
ἄν τις χατὰ λόγον διηγήσεται τὰ τότε Ὑεγενὴ μένα 
θαυμάσια χατὰ γῆν τε xol θάλασσαν ; πῶς fj θά- 
λασσα χερσωθεῖσα τρόπον τινὰ χαὶ τὴν γείτονα γῆν 
μιμησαμένη, νῶτα ταῖς ὀλχάσι xai τοῖς πορθμίοις 
ἀχωλύτως ὑποθεῖσα, τοῖς ἀνθρώποις βαδίζειν παρ- 
εἰχετο ; Οὐδὲ γὰρ ἦν ὁ διαχρίνων τὴν ὑγρὰν ἀπὸ 
τῆς ξηρᾶς ix τοῦ πλήθους τῶν ἀνθρώπων " ἀλλ᾽ ἦν 
Υἦ τε πᾶτα χεῖλος ἕν, φωνὴ μία, θεία xc χαὶ οὐρα- 
vla, πάντων ὁμοῦ δυξαζόντων τὸν ἑαυτῶν Δεσπότην 
Χαὶ Δημιουργὸν Θεόν. 

ot', Ταῦτα μὲν τοῖς μὲν εἰδόσιν ὑπομνήματα, 
τοῖς ἀγνοοῦσιν δὲ διδασχαλία γίνεται. Τί οὖν; τὸ ἐφ-͵ 
εξῆς ; ἀνεξέταστον χαταλείψομεν ; Θύὑδαμῶς. Τί δὲ 
τοῦτό ἐστιν: Ὅπως ἔχ τινος οἰχονομίας, ὅθεν f. ἀρ- 
yh τῆς ἐχδημίας τοῦ θείου ἀνδρὸς, ἔχεζθεν καὶ 1 
ἀποχατάστασις γίνεται, Συνάξεως γὰρ οὔσης τοῦ 


palatio Hormisdz, ut arite diximus, celebraretur, C ἁγίου Τιμοθέου ἐν τοῖς Ὁρμιοδᾶ, καθὼς ἤδη mpo- 


illinc vir pius sublatus est sacrificium fáciens, et 
ca quz descripsimus toleravit: cum autem cur- 
sum soum explesset, tanquam sol, exsultavit ut 


gigás, currens viam suama summo cceli et occur- 


rens usque ad extremum ejus. Siquidem in iisdem 
Hormisd:x palatiis restitutus est tanquam sponsus 
procedens in thalamum suum, nec fuit qui se abs- 
conderet a calore ejus, eoque non frueretur. Om- 
nes namque fideles sanctitatis et. gratix: ejus par- 
ticipes exstiterunt per visum vel per tacium, 
multi etiam per salutationem et dulcem congres- 
sum; alii per auditum delectabantur, quia fama 
ejus rei paulo post per omnem terram est diva- 
gata, 


76.Nocte posthac in templo praedicto transacta, 
sumpsit superhumerale, quod ipse semper secum 
testabat; el cum sancto clero suo ad augustam 
edem sanctz et immaculate Domine nostre Dei 
Genitricis et semper virginis Marix in Dlachernis 
se contulit: nam illic erant imperatores Justinus 
οἱ Tiberius, qui sanctum virum hilari vultu et 
1agno cum honore excipientes, ac tempori tali 
congrua locuti, dimiserunt eum, quia dies Domi- 
nica erat, οἱ divinum sacrificium volebat peragere. 
Quis hic non opportune usurpet illa Psalini verba, 


** [sa. Lxvi, 90. 


(n) Isa. 1xvi, 90, ita. legitur, xal &Zoost τοὺς 
ἀδελφοὺς ἡμῶν Ex πάντων τῶν ἐθνῶν, δῶρον Κυρίῳ, 
μ΄ ἵππων χαὶ ἀρμάτων ἐν λυμπήναις ἡμιόνων Ft 


δεδήλωται, Exe. τὴν θείαν λειτουργίαν ποιῶν, χά- 
χέῖθεν ἐπαρθεὶς ὁ ὅσιος, ὑπέστη ἅπερ ὑπέμεινεν " 
πληρώσας δὲ τὸν δρόμον, ὥσπερ ὁ ἥλιος, ἢγαλλιάσα- 
τὸ δραμὼν ὡς γίγας ὁδὸν, ἀπ᾽ ἄχρου τοῦ οὐρανοῦ, 
xal τὸ χατάντημα αὐτοῦ ἕως ἄχρου αὐτοῦ * πάλιν 
γὰρ ἐν τοῖς Ὅρμισδᾶ ἀπεχατέστη ὡς νυμφίος εἰσ- 
πορευόμενος τὸν παστὸν αὐτοῦ, xal οὐχ ἣν ὁ ἀποχρυ- 
θεὶς, χαὶ μὴ ἀπολαύσας αὐτοῦ τῆς θέρμης. Ἕκαστο; 
γὰρ τῶν πιστῶν τοῦ ἁγιασμοῦ χαὶ τῆς χάριτος αὖ- 
τοῦ μετελάκθανον, εἴτε διὰ τῆς ἀράσεω:, εἴτε διὰ 
τῆς ἀφῆς, πολλοὶ δὲ χαὶ διὰ τοῦ μῆχοθεν ἀσπασμοῦ, 
χαὶ τῆς γλυχείας ἐντεύξεως αὐτοῦ ὠσφρείνοντο * ἄλ- 
λοι δὲ διὰ τῆς ἀχοῦς ἐγαλλιῶντο μέγάλως * εἰς πᾶσαν 
γὰρ τὴν γῆν ἐξῆλθεν μιχρὸν ὕστερον ἡ φήμη αὑτοῦ. 

ος΄. Διανυχτερεύσας τοίνυν ἐν τῷ αὑτῷ οἴχῳ.. χαὶ 
φορέσας ἕωθεν τὸ ὠμοφόριον, ὅπερ καὶ μεθ᾽ ἑαυτοῦ 
λαδὼν εἶχεν ἀεὶ, παρεγένετο μετὰ τοῦ εὐαγοῦς αὐτοῦ 
πλήρου εἰς τὸν πάνσεπτον οἶχον τῆς παναγίας ἀχράν- 
109 Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχον καὶ ἀεὶ παρθένου Ma- 
ρίας, τὸν τιμώμενον ἐν Βλαγέρναις " ἐχεῖ γὰρ διῆγον 
οἱ ἐν εὐσεθεῖ τῇ μνήμῃ Ἰουστῖνος καὶ Τιδέριος * ol 
χαὶ δεξάμενοι τὸν ὅσιον, μετὰ πολλῆς φαιδρότητος 
χαὶ τῆς πρεπούσης τιμῆς, τὰ πρόσφορα xal τῷ χαι- 
Qi πρέποντα συντετυχηχότες, ἀπέλυσαν αὐτὸν 
ὀφείλοντα τὴν θείαν ἐχτελέσαι λειτουργίαν s ἡ γὰρ 


adducent fratres vestros. ex omnibus gentibus, do- 
num Domino,cum. equis et curribus in lecticis mulo- 
rum, cie. 


2005 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


9364 


merale auferrem, id non feci: et ecce etiam in ἃ ἐφυλάχθη * τῶν γὰρ χληριχῶν λεγόντων, ὅπως ἑπάρω 


hac calamitate remansit mihi zona cum insignibus 
dignitatum. liec ille quidem dicebat maerens; 
tempus tamen poenitent:e non invenit, quamvis 
eum lacrymis quizreret eam. ἂς de his quidem 
salis: ad narralionem institutam revertamur. 


18. Postquam vir sanctus, ut dictuin est, con- 
gressus-cum imperatoribus, ab iisdem zgre divul- 
sus esset; videns populum, Christi suique pastoris 
studiosum, gratias Deo incessanter agere, precatus 
, est communem Dominum, ut ipse eorum vellet esse 
remuneralor : atquc ita cum universa fidelium 
turba ingressus est in ecclesiam, idque tanquam 


jn regnum Dei. non sine labore ; quia magna B 


premebat multitudo, qu: divinum templum occu- 
parat. Ascendit deinde in ambonem, sicut olim 
Moyses in montem Sinai ; ibique sublatis ad Deum 
manibus populi preces et supplieationes coelesti 
Deo ac Patri offerre, ejusque misericordiam ad 
plebem videbatur deducere; neque enim propter 
inultitudinem aliter fieri poterat. Tonitrua. autem 
et crescens buccinarum sonus, id est apte divino- 
ruin oraculorum lectiones, clarius et vehementius 
pronuntiat, cum timore el magna compinctione 
peragebantur. Denique divina caligo sanctum 
altare operuit: super quo eum incruentum sa- 
crificium obtulisset, ejus communionem distribuit 
tideli populo, ab hora tertia usque ad nonam: eo 


quod ipsam omnes vellent de manibus ejus ac- C 


cipere. 

19. Nam quotiescunque  distribuebat. commu- 
nionem, omnes ad eum, sicut in principio, absque 
salictàte. cor.currebant : quia intuitu ejus non po- 
terant saturari quicunque solebant recte sentire : 
sed quantum quis ei hierebat magis, tanto vehe- 
menlius attrahebatur, eodem erga illum affectus 
modo, quo erga magnetem lapidem Ííerrum, quod 
arcana quadam vi naturaliter trahitur : ita namque 
vir adinirabilis omnes sese aspicientes, amanter 
alliciebat. Erat enim toto habitu gratiosus, et animi 
ac corporis pulchritudine decorus; sublimis opere, 
sensu humilis, virtule venerandus, congressu be- 
nignus atque affabilis, mansuetus, misericors ; 
sermone dulcis, sed moribus dulcior; aspectu an- 
gelicus, sed animo magis. 

80. Nequeo omnes illius tum spirituales cum 
corporeas dotes explicare, membrorum omnium 
conformationem aptam, unde interior homo ple- 
ru:que dignoscitur; vultus hilaritatem et gratiam, 
de quo Salomon ait : « Cor gaudens (Deo scilicet) 
exhilarat faciem ** ; » oculos l;ztos et pupillas bene 
custoditas, tales enim aspiciunt recta ct annuunt 
justa; dentes. candidos, quia purus οἱ coelestis 
est justorum cibus, ignita labra, a quibus pura el 


5? Prov, xv, 13. 


τὸ ὠμκοφόριον ἀπ᾽ αὐτοῦ, τοῦτο οὗ πέπραχα, xai ἰδοὺ 
ἐν ποίᾳ εἰμὶ περιστάσει, xal τῆς ζώνη:, ἤτοι τῶν 
ἀξιωμάτων μον, ἀφαίρεσις οὐ γέγονεν. Κλαίων οὖν 
ταῦτα διηγεῖτο, ἀλλ᾽ οὐχ εὗρεν χαιρὸν μετανοίας. 
χαΐπερ μετὰ δαχρύων ταύτην ζητήσας. Καὶ ταῦτα 
μὲν περὶ τούτων * ἀλλ᾽ ἐπανέλθωμεν ἐπὶ τὰ προχεῖ- 
μενα. 

οη΄. Συντετυχηχὼς ὁ ὅσιος τοῖ; βασιλεῦσιν, ὡς εἴρη- 
ται, χαὶ μόλις ἀποσπασθεὶς, ἐξῆλθεν ἀπ᾿ αὐτῶν, βλέπων» 
χαίροντα τὸν φιλόχριστον χαὶ φιλοποέμενα λαὸν, χαὶ 
τὴν ἀδιάχοπον εὐχαριστίαν προσφέροντα τῷ θεῷ, πα- 
ρεχάλει αὐτὸν γενέσθαι αὐτοῖς ἀγαθὸν μισθαποξόττ,ν. 
Οὕτως οὖν σὺν παντὶ τῷ λαῷ τῷ πιστῷ εἰς τὴν ἁγίαν 
τοῦ θεοῦ Μεγάλτιν ἐχχλησίαν εἰσῆλθεν, οὐχ ἀμογττ 
μὲν [πλὴν ὡς εἰς βασιλείαν ΘεοῦΪ» ἠδυνήθη διὰ πολλῶν 
θλίψεων ἐντὸς: γενέσθαι τοῦ θείου ναοῦ" xaX ἀνελθὼν 
εἰς τὸν ἄμδωνα, ὡς πάλαι Μωσῆς, εἰς τὸ Σιναῖον 
6po;, τὰς χεῖρας mob; τὸν Θεὸν ἀνατείνας, ἐφαίνετο 
τῷ λαῷ, tX; μὲν εὐχὰς τοῦ λαοῦ καὶ ἰχεσίας ἀνα- 
πέμπων πρὸς τὸν ἐν οὐρανοῖς Πατέρα χαὶ Θεὸν, τὸ 


-δὲ ἔλεος αὐτοῦ αἰτῶν χαταπέμψαι ἐπὶ τὸν λαὸν αὖ- 


τοῦ (οὐδὲ γὰρ ἠδυνήθη διὰ τὸ πλῆθος ἄλλως ἐντὸς 
γενέσθαι τοῦ ἱερατείου)" αἱ δὲ βρονταὶ καὶ σάλπιγγες 
προδαίνουσαι, τουτέστιν, αἱ τῶν σεπτῶν Λογίων 
πρόσφοροι ἀναγνώσεις, ἰσχυρότεραι μετά τινος φό- 
ὅου καὶ πολλῆς χατανύξεως ἐπετελοῦντο. Τί δὲ λοι- 
πόν; Ὁ θεῖος γνόφος αὐτὸν ὑπεδέξατο, τὸ ἅγιον θυ- 
σιαστήριον, ἐν ᾧ χαὶ τὴν ἀναίμακτον ἐπιτελέσας θυ- 
cíav, μετέδωκεν ταύτην τῷ πιστῷ λαῷ. ἀρξάμενος 
ἀπὸ τρίτης ὥρας μέχρις ἐννάτης, διὰ τὸ πάντας ἐπι- 
θυμεῖν παρ᾽ αὐτοῦ μεταλαμδάνειν. 

οθ΄ 'Ocáxig γὰρ ἂν μετεδίδου, ὡς; ἂν πρώτοις, 
αὐτῷ ἀχορέστως πάντες προπέτρεχον" οὔτε γὰρ εἷ- 
χεν κόρον θεωρούμενος παρὰ τῶν ὀρθὰ φρονεῖν εἰω- 
θότων, ἀλλ᾽ ὅσον ἄν τις αὐτῷ προσεῖχεν, τοσοῦτον 
πλέον ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐπεσπᾶτο’ ταυτὸ πάσχων, οἷον ὁ 
ciónoo; πρὸς τὴν μαγνῆτιν λίθον, fiic ἀῤῥήτῳ φύ- 
σεως βίᾳ τοῦτον ἕλχουσα δείχνυται" ὁμοίως xal ó 
θαυμάσιος πάντας τοὺς θέλοντας ὁρᾷν αὐτὸν ἀγαπη- 
vix; εἶλχεν πρὸς ἑαυτόν. Οχὸς qÀp ἣν χεχαριτω- 
μένος ἐν στολῇ, ὡραῖος χάλλει ψυχιχῷ τε xaX σωμα- 
πιχῷ, ὑψηλὸς τοῖς ἔργοις, ταπεινὸς τῷ φρονήματ:, 
xat τὴν μὲν ἀρετὴν ἀπρόσιτος, τὴν συντυχίαν δὲ xax 


D λίαν εὐπρόσιτος, πρᾶος, ἀόργητος, συμπαθὴς, 060; 


τὸν λόνον, ἐδύτερος τὸν τρόπον, ἀγγξλιχὸς «ὁ εἶδος, 
ἀγγελιχώτερος τὴν διάνοιαν. » 

π΄. Οὐ γὰρ ἱχανός εἰμι κατ᾽ ἀξίαν διηγήσασθαι τὰ 
πάντα τοῦ ἀνδρὸς Ψυχιχά τε xol σωματιχὰ γνωρί- 
σματα, τὴν θέσιν, τὴν διάπλασιν τῶν μελῶν ὅλον τοῦ 
σώματος, ἐξ ὧν ὁ "ἐντὸς ἄνθρωπος ὡς τὰ πολλὰ yapa- 
χτηρίζεται" τὸ ἱλαρὸν, τὸ χαρίεν τοῦ προσώπον, περὶ 
οὗ xat Σολομὼν φησιν, « Καρδίας εὑφραινομένης, » 
δῆλον ὅτι τῆς χατὰ Θεὸν, « πρόσωπον θάλλε: * » τοὺς 
χαροποιοὺς ὀφθαλμοὺς, τὰς τούτου πεφυλαγμένας 
χόρας, τοιοῦτοι γὰρ οἱ βλέποντες ὀρθὰ χαὶ ἐννείοντες 


(05) Textus Graecus secundum LXX : Cordi lati [acies floret. 


$65 


VITA. 


2366 


διχαια * τοὺς λευχοὺς ὀδόντα; χαθαρὰ yàp xai οὗ- A ardentia verba gratixque stillabant ; contraetas et 


pavla τῶν διχαίων fi τροφή " τὰ πυρίζοντα χείλη, τὸ 
πυρῶδες xai χαθαρὸν τοῦ λέγου, χαὶ τὰς ἀπ᾽ αὐτῶν 
ἀποσταζούσας χάριτας, τὰ συνεσταλμένα xal ὄρθια 
ὦτα, ὡς πᾶσαν θείαν φωνὴν ὑποδεξάμενα" τὸν ὡς 
πύργον τοῦ Δαυϊδ ᾧχυδόμημένον τράχηλον, βαστά- 
ζοντα δυνατῶς τὸν Χριστὸν χαὶ πνευματιχὸν ζυγὸν 
τῆς θείας χάριτος, fc; ἦν ἡ μέριμνα πασῶν τῶν 
Ἐχχλη σιῶν * τὴν λελευχασμένην τρίχα τῆς τε ἱερᾶς 
κεφαλῆς, xai τῆς παραπλησίως ἐχούσης γενειάδος 
τοῦ ᾿Δαρὼν πώγωνος, σημαινούσης τὸ λαμπρὸν τοῦ 
βίου χαὶ τέλειον. Πρὸς τούτοις τὸ εὐῶδες τοῦ σώμα- 
. τος, ὡς τὸ μύρον τὸ χαταθαῖνον ἐπὶ τὴν ὥαν τοῦ ἀρχ- 
ἱερατιχοῦ ἐνδύματος " τὸ ἔμμετρον τῆς φαινομένης 
ἡλιχία::, ἐμφαῖνον τὴν χατὰ Χριστὸν τελείαν ἡλικίαν" 
τὰς εὐπαλάμους χεῖρας, δηλούσας τὸ πλάτος τῆς εὖ- 
προσδέχτου μεταδόσεως " τοὺς συμμέτρους δακχτύ- 
λους, ἐπιτηδείους ὄντα; συγγράφειν θεῖα λόγιά τε xal 


rectas aures, ad omnem divinam vocem susci- 
piendam idoneas; collum, ut Davidis turrem :difi- 
catum, atque ad ferendum Christi divinzeque chari- 
tatis spirituale jugum et Ecclesiarum sollicitudinem 
accommodatum ; niveam sacri capitis comam et 
barbam, Aaronice similem, qua vitx: splendor et 
perfectio significabatur ; adhxc corporis fragran4 
tiam, tanquam unguentum quod descendit in oram 
vestimenti sacerdotalis ; statis moderationem, 
quae eam secundum Christum perfectam ostende- 
bat; latas manus, amplissima liberalitatis indices ; 
congruos aptosque digitos ad sermones divinos et 
sana dogmata conscribenda ; rectos omnino ac 
firmos pedes, nec ad dexteram, nec ad sinistram 


B declinantes, sed incedentes per tritam et regiam 


viam, quam bos et asinus, jd est populus Chri- 
stianus ex Judzis et gentibus collectus; calcat. 


δόγματα τοὺς χατὰ πάντα ὀρθοὺς xai ἑδραίους πόδας, μὴ ἐχχλίνοντας δεξιὰ ἢ ἀριστερὰ, βαδίζοντα: δὲ 
τὴν τετριμμένην xa βασιλιχὴν ὁδὸν, fv βοῦς xal ὄνος πατεῖ, τουτέστιν, ὁ ἐξ Ἰουδαίων xal ἐξ ἐθνῶν 


“πιστὸς Àa6;.- 
πα΄. Τίς ὑπογράψειεν πρεπόντως τὸ εὔταχτον βάδι- 
044, τὸ εὐκένητον ὅλου τοῦ σώματος ; τοιαύτη γὰρ τῶν 
πραέων χαὶ τῶν ὡραίων ποδῶν ἡ χίνησις, τῶν εὐαγ- 
γελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐχγγελιζομένων τὰ ἀγαῦὰᾳ, 
ἐξ ὧν ἐνδείχνυται τῆς ἑαυτῶν ψυχῆς τὸ θεοειδὲς ἀχίνη- 
τον. lli, ἐπαινέσω τὴν ἐπανθήσασαν αὐτῷ τοῦ προσὼώ“- 
που ὠχρότητα, ὡς τῆ; ῥία: τὸ λέπυρον, f] τοῦ μήλου τὸ 
ἐρυθρὸν χαὶ εὐῶδες; τοιοῦτος γὰρ ὁ τῶν χατὰ ἀλήθειαν 
ἐγχρατῶν χαὶ κατεσχληρωχότων (p) βίος χρυπτὸς, τὸ 
γλυχὺ τῶν ποιχίλων χαὶ ἐδωδίλων χαρπῶν ἐχόντων 
ἐν ταῖς ἑαυτῶν πνευματιχαῖὶς ἀποθήχαις, πυρα- 
ζόντων δὲ xaX εὐωδια ξόντων (4), κατὰ τὸ εἰρημένον, 
Οἷς μὲν ὀσμὴ θανάτου εἰς θάνατον, οἷς δὲ ὀσμὴ ζωῆς 
εἰς ζωὴν, γινομένων πρὸς τὴν ἑχάστου προαίρεσιν. 
Tig οὐχ ἂν θαυμάσειεν τὸν ἔμιλονον xal σύντονον 
xài ἀδιάτμητον τῇ; διδχτχαλίας αὐτοῦ λόγον, ὅν 
νυχτὸς χαὶ ἡμέρας ἱξρουργῶν οὐ διελίμπανεν ; ὡς 
xai ἐπιτιμῆσαι γαληνῶς, χαθώς φησιν ὁ θεῖος Γρῆ- 
Ὑόριος περὶ τοῦ μΞἜεγάλου Βασιλείου, xat ἐπαινέσαι 
καιδευτιχῶς, χαὶ μηδ᾽ ἑτέρῳ τῇ ἀμετρίᾳ λυμήνα- 
ἐθαι, ἀλλὰ ποιῆσαι χαὶ τὴν ἐπιτίμησιν πχτριχῆν, 
καὶ τὸν ἔπαινον ἀρχ'χὸν, μήτε τὸ ἁπαλὸν ἔχλυτον, 
uite τὸ στυφὸν αὐστηρόν * ἀλλὰ τὸ μὲν ἐπιειχείᾳ, 
τὸ δὲ φρονήσει xai φιλοσοφίλ (r) , ἀμφότερα ἐλάχι- 
στα μὲν λόγου διόμενα διὰ τὸν τρόπον, ὅμως Ót 
ὀρχοῦντα πρὸς παιδαγωγίαν, ἐλάχιστα δὲ ῥάθδονυ διχ 


8:1 Cor. n, 45. 


(p) Scriptum erat χατεσχληχώς * apparebat unam 
Ut minimum syllabam desiderari, ut Grzeca esset 
vox : addidi etiam alteram, ut sensus subsisteret. 

(q) Hic quoque opus fuit correctione; sic enim 
legebatur πυράζοντα xat εὐωδιάξοντα, et mox in- 
fra, γινόμενον. 


(64) Ita sensus requirit, et ita Zinus vertit, credo 
quia in suo ms. sic legit: ecgraphum nostrum 
mendose, τῶν εὐαγγελιζομένων τῶν ἀγαθων τὴν 
εἰρήνην. 

(65) Scripsit quidem Nazianzenus prolixam sancti 
Basilii laudationem, illustrandam a nobis 14 Ju- 


81. Quis compositum ejus incessum et'pulchros 
totius corporis motus describat? sic enim ince- 
dunt modesti speciosique pedes evangelizantium 
pacem, evangelizantium bona (64), undc divinus 
perpetuusque motus animorum intelligitur, Quis 
pro dignitate laudabit pallorem, ita in ejus facie 
florescentem, ut mali punici cortex aut cujuspiam 
alterius pomi pallentis color solet cum suavi odore 
conjunctus? Talis profecto vere temperantiunm atque 
obduratorum est vita, eorum qui variorum atque 
optimorum fructuum dulcedinem continent in cellis 
spiritualibus, rutilantque et spirant aliis quidem, 
uli scriptum est*', odorem mortis in mortem, aliis 
aulem odorem vite in vitam, facti pro cujusque 
voluntate. Quis non admiretur doctrine ejus ἢτ- 
mum, stabilem atque constantem sermonem, quem 
nocte et die facere non desinebat, ut ( quemadmo- 
dum de insgno Basilio divus Gregorius ait (65) et 
mansuete reprehenderet et laudaret disciplinate, 
neque alterutro per immoderantiam noceret ; sed 
correctione uteretur paterna, laudatione magistrali ; 
neque dissolutus in lenibus, neque austerus in 


D gravibus; sed his discretionem, istis prudentiam 


adhiberet, utraque vero-in eo essent infima (66), 
si figuram dictionis attendas, sufficientia tamen ad 
instructionem ; et minimum quidem baberent de 


(r) Videtur Zinus in ms. Veneto hzc sic divisa, 
ac denique mutila invenisse, τὸ μὲν ἐπιειχίᾳ, τὸ 
δὲ φρονήσει, xai φιλοσηφίᾳ ἀμφότερχ᾽ sed si reli- 
qua addas, apparet conjungi debere in unum 
membrum φρονήσει xal φιλοσοφίᾳ, el tertium 
membrum facere, ἀμφότεροι ἐλάχιστα. 


nii : sed in ea non reperitur talis sententia, adeo 
ut oporteat hic menreria lapsum fuisse auctorem. 

(66) Quz sequuntur defuerint ms. Xeneto:siquidem 
Zinus ita vertit et finit hanc periodum : « ut neqve 
bonitas dissoluta, ncc gravitas aspcra; sed illa 
prudens, hzc modesta, utraque sapiens videretur. » 


2361 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2308 


virga, propter inodestiam sermonis; minus etiam A τὸν λόγον, ἔτι δὲ ἐλάττω τομῆς διὰ τὴν ῥά δον με- 


de sectione, propter ipsius virge moderatissimum 
usum. 

82. Quid vobis describam virum ? Jam ante Pau- 
lus eum exprimit, idque cum magnum illum pon- 
tiüicem celos penetrantem laudat. Illuc enim 
' usque audet oratio ascendere, siquidem Christos 
esse didici eos, qui secundum Christi precepta 
vivunt. Hic totus erat dulcis, totus amabilis : qui 
cum adhuc esset in terra spiritu sublatus terram 
reliquerat, et extra carnem ac mundum semper 
erat, vitamque agebat his visibilibus superiorem, 
divinas illas formas suscipiens, qux cum inferio- 
ribus et commutabilibus istis non commiscentur : 
qui purum Deitatis speculum semper fuit, lumini 


τρίως πλήττουσαν. 


πϑ', Ὑἰ ἂν ὑμῖν ἀναζωγραφοίην τὸν ἄνδρα ; Παῦ- 
λος προλαθὼν ἔγραψεν, τοῦτο μὲν, ἐν οἷς τὸν ἀρχ- 
ιερέα τὸν μέγαν, τὸν; διεληλυθότα τοὺς οὐρανοὺς, 
ἀνυμνεῖ * τολμήσει γάρ μοι χαὶ μέχρι τούτων ὁ 
λόγος, ἐπειδὴ Χριστοὺς (s) οἷδεν τοὺς ζῶντας 
χατὰ Χριστὸν, τὸν ὅλον γλυχατμὸν, τὸν ὅλον 
ἐπιθυμίαν ὑπάρχοντα, τὸν ἔτι ὑπὲρ γῆν ὄντα 
καταλιπόντα τὴν γῆν, χαὶ ὑπὸ τοῦ Πνεύματος 
ἄνιυ τεθειμένον, τὸν ἔξω σαρχὸς χαὶ χόσμον ἀεὶ γε- 
νόμενον, ζήσαντα ὑπὲρ τὰ ὁρώμενα, xai τὰς θείας 
ἐμφάσεις δεξάμενον, ἀμιγὴς τῶν χάτω χαραχτήρων 
χαὶ πλανωμένων, ὄντως ἔσοπτρον ἀχηλίδωτον Θεοῦ, 


lumen adjungens eliam debiliori obtutui perspi--D xal ὄντα χαὶ ἀεὶ γενόμενον, φωτὶ προσλαμδάνοντα 


cuum : qui versabatur cum angelis, cum archan- 
gcelis Dominum collaudabat, cum Deo sacerdotio 
fungebatur, et superiorem creabat mundum per 
sanetum baptisma aliaque munera spiritalia. Quis 
hzc et similia de divino viro pro dignitate recen- 
sebit? Quis orator, quis narrationum sacrarum 
scriptor ista, ut decet, persequetur? Utinam ades- 
set divus Gregorius, ut nunc etiam magnum Ba- 
silium laudaret! nam hujus sancti viri multe 
᾿ magnaque virtutes sunt, qux ad Basilii mensuram 
accedunt : sufficit autem discipulo, ait Dominus, 
Si sit sicut magister ejus. Deatus enimvero qui 
eas digne explicuerit : sed non ego, qui nec di- 
cendi facultate nec scientia valeo, idoneus sum ad 


randos. Veritus tamen ne similis deprehenderer 
servo talentum accipienti atque dcefodienti, in 
idemque cum illo periculum inciderem, illis ar- 
gumentum materiamque suggessi, qui res a Sancto 
gestas valebunt describere. 


φῶς χαὶ ἀμαυροτέρῳ τρανότερον, τὸν μετ᾽ ἀγγέλων 
σταθέντα xal μετὰ ἀρχαγγέλων δοξάζοντα, καὶ 
Θεῷ συνιερατεύσαντα, xal τὸν ἄνω χόσμον (t) δη- 
μιουργήσαντα διὰ τοῦ βαπτίσματος τοῦ ἁγίου xal 
τῶν ἄλλων ἁπάντων πνευματιχῶν χαρισμάτων, Τί: 
ταῦτα χαὶ παραπλήσια τούτοις περὶ τοῦ θεΐου ἀν- 
δρὸς ἀξίως διηγήσεται ; ποῖος ῥήτωρ ἣ συγγραφεὺς 
θείων διηγημάτων ; Εἴθε ἣν ὁ θεῖος Γρηγόριος, ἵνα 
χαὶ νῦν τὸν μέγαν Βασίλειον ἐπαινέσειεν * τοῦ μὲν 
γὰρ ὁσίου ἀνδρὸς ἀρεταὶ πολλαὶ χαὶ μεγάλαι, χαὶ 
εἷς μέτρον φθάνουσαι Βασιλείου τοῦ ἁγίου, διὰ τὸ 
εἰρηχέναι τὸν Κύριον, ὅτι ᾿Αρχετὸν τῷ μαθητῇ ἵνα 
γένηται ὡς ὁ διδάσχαλος αὑτοῦ. Ὃς δ᾽ ἂν ἀξίως ταύ- 


τὰς ἐξαγγελεῖ μαχαριστός " οὐδὲ γὰρ ἐγὼ οἷός τε 
viri divini actus, sicut scribi eos par est, enar- € 


γέγονα ἣ εἰμὶ, ὡς ἕνεστι συγγράψασθαι τὰς τοῦ 
θείου ἀνδρὸς ἀρετὰς, ἰδιώτης λόγῳ τε καὶ γνώσει 
τυγχάνων * φόδῳ δὲ χατεχόμενος, ἵνα μὴ δ᾽ τοῦ λα- 
θόντος τὸ δηνάριον xal τοῦτο χαταχώσαντος χίνδυ- 
νος ἐπέλθῃ μοι, ἀφορμὴν δέδωχα τοῖς τὰ ἐχείνου 
συγγράψασθαι χατορθώματα δυναμένοις. 


CAPUT IX. 
Miracula Constantinopoli patrata : doctrina propugnata. - 


85. Verum adhuc ad radicem montis heremus; 
necesse est autem wt exponamus qus vir eptimus 
gessit post reditum, rursum usurpando verba quz 
de magno Athanasio scripsit przxlaudatus Grego- 
rius. Num forsitan ipse quidem ita vixit sicut con- 


veniebat eos qui tanto populo essent prafuturi, D 


non autem docuit sicut vixit? aut non certavitsicut 
docuit? vel minus periclitatus est aliis qui pro do- 
etrina aliqua subiere certamen,aut cx ipso certamine 
minus laudis retulit? aut denique eorum quz sub 
imgressum gesta sunt splendorem obscuravit quid- 
piam postea actum? Nequaquam ; omnia sibi invi- 
cem congruebant, tanquain in cithara una eadem- 
que symphonia, vita, doctrina, certamina, pericula 


reditum consecuta. Simul] enim atque ad eccle-. 


(3) Kcgraphum nostrum γρηστούς, bonos, tiles : 
Sed ea vox mentem auctoris non explet. qui hunc 
loque:di modum accepit. ex. Nazianzeno de. Atha- 
nasio, Χριττοὺς οἶδ: χοαλεῖν Veo τοὺς ζῶντος χατὰ 


πγ'. ᾿Αλλ᾽ Est μὲν περὶ τὸν πόδα τοῦ ὄρους στρε- 
φόμεθα, ὥς φησιν dj παροιμία " -ποῖα δὲ xaX τίνα 
ἅπερ xai μετὰ τὴν ἐπάνοδον ζήσας ὁ πανάριατος 
ἐπραγματεύσατο, bv ὀλίγων ἀναγκαῖον μαθεῖν, ἐξ 
ὧν ὁ θεῖος Γρηγόριος πάλιν συνέγραψεν περὶ τοῦ 
μεγάλου ᾿Αθανασίου. "Ap' οὖν ἐδίω μὲν, ὥσπερ 
εἰκὸς τοὺς λαοῦ τοσούτου προστησομένους, ἐδίδαξε δὲ 
οὐχ ὡς βεδίωχεν, ἤγώνισται δὲ οὐχ ὡς ἐδίδαξεν, 
ἐκινδύνευσε δὲ τῶν ὑπὲρ τοῦ λόγου τινὸς ἢγωνισμέ- 
νων ἐλάττω, τετίμηται δὲ ὧν ἡγώνισται μεῖον, κατῇσ- 
χυνε δέ τι τῶν τῆς εἰσόδου μετὰ τὴν εἴσοδον ; οὐδαμῶς 
πάντα δὲ ἀλ) λων ἐχόμενα, ὥσπερ ἐν λύρᾳ μιᾷ xal τῆ: 
αὑτῆς ἁρμονίας, ὁ βίος, ὁ λόγος, οἱ ἀγῶνες, οἱ xlv- 
δυνοι, τὰ τῆς ἐπανόδου, τὰ μετὰ τὴν ἐπάνοδον " ὁμοῦ 
τε γὰρ τὴν Ἐχχλησίαν χαταλαμδάνει,- [οὐ πάσχει 


Χριστόν, 
(4) Bem, τῷ ἄνω χότμῳ, quod mendosum. vi- 
detur, 


2369 


VITA. 


2310 


«ταυτὸν τοῖς δι᾽ ἀμετρίαν ὀργῖις τυφλώττουσ: xal $ A sam pervenit (non ita affectus erat ut solent, qui 


«t ἂν παραπέσῃ τοῦτο πρῶτον περ:ωθοῦσι ἣ παίουσι, 
κἄντι τῶν φειδοῦς ἀξίων ἦν τύχοι, ᾿λλλὰ τοῦτον μά- 
λιστα εὑδοχιμήσεως αὐτῷ χαιῤὸν εἶναι νομίσας, 
ἐπειδὴ τὸ μὲν πάσχον χαχῶς ἀεὶ μετριώτερον, τὸ δὲ 
ἐν ἐξουσίχ τοῦ ἀντιδρᾷν ἀχρατέστερον (u), ] 
υὕτω πραέως xa ἠπίως τὰ τῶν λελυπηχότων μετα- 
χειρίξεται, ὡς μηδὲ αὐτοῖς ἐχείνοις, εἰ οἷόν τε 
τοῦτο εἰπεῖν, ἀηδῇ γενέσθαι τοῦ ἀνδρὸ; τὴν ἐπάν- 
οδον. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἄλλοι θαυμαξέτωσάν τε χαὶ ὑμ- 
νείτωπαν, οἷς σχολὴ τὰ μιχρὰ τῶν ἐχείνου θαυμάζειν, 
μιχρὰ δὲ ὅταν εἴπι», αὐτὸν ἑαυτῷ συγχρίνων λέγω, 
καὶ τὰ ἐχείνου τοῖς ἐχείνου παρεξετάξω * o9 γὰρ δε- 
δόξασται τῷ δεδοξασμένῳ, x1v T, λίαν ὑπέρλαμπρον, 
ἕνεχεν τῆς ὑπερδαλληύσης δόξης (03160 ἠχούσαμεν, 
ἐπεὶ καὶ ὀλίγα τῶν τούτου ἑτέροις αὑτάρχη πρὸς 
εὐδοχίμησιν. Τίνα οὖν ἅπερ xaX μετὰ τὴν ἐπάνοδον τοῦ 
νέου ᾿Αθανασίου εἰργάπατο ὁ Θεὺς δι᾽ αὑτοῦ, ἴδωμεν. 
* Apa μὴ τις μείωσις γέγονεν τῶν πνευματιχῶν χα- 
ρισμάτων, ἣ ἐλαττόνησαν αὗται Ex τῆς συμβάσης 
τῶν πραγμάτων συγχύσεως ; Οὐδαμῶς εἰχὸς γὰρ 
διενθυμεῖσθαι τοῦτό τινας. Τοὐναντίον μὲν οὖν xai 
προσθῆχαι τούτων γεγόνασιν, ὥξ φησι ὁ Κύριος, 
ὅτι « Καὶ μείζονα ποιήσετε τούτων, » ἐξὸν ἡμᾶς ἐχ 
πολλῶν γνῶναι ὀλίγα χαλὸν, ἃ τὴν συμμετρίαν τοῦ 
λόγου. 


immodica οἰποαιὶ iracundia, quidquid primum 
occurrerit protrudunt aut percutiunt, quantumvis 
dignum a quo manus abstineant, furore scilicet prz- 
dominante. Sed hoc potissimum tempussui probandi 
esse censuit ( fit cnim plerumque u£ adversa quis 
patiens moderatior sit, potestatem autem referenda 
injuria nactus insolentius se gerat), tam leniter 
tamque mansuete circa eos egit a quibus afflictus 
erat, ut ne illis ipsis quidem, ut sic loquar, insua- 
vis esset viri reditus. Verum hxc alii admirentur 
et laudent quibus otium est res etiam parvas ab eo 
gestas pravdicare : cum autem parvas dico, ipsum 
cum se ipso, resque ipsius inter se comparo ; non 
enim glorioso illi viro cedere ad gloriam potuit 
quidquam, quantumcunque illustre id esset, pro- 
pter superexcellentem illius gloriam, quoniam, 
sicut audivimus, etiam minima οἱ tenuia illius 
salis essent alteri non parum illustrando. Qus 
igitur per novum hunc Athanasium, post reversio- 
nem ejus fecerit Deus, videamus. Num fortc ex 
preterita conturbatione rerum aliquam spiritua- 
liura bonorum fecit jacturam aut gratía οἱ concessa 
divinitus, fuit aliqua ratione imminuta ? Nequa- 
quam, ut aliqui possent cogitare: sed e contra 
aucta cuimnulataque ei fuerunt ista, sicut. Dominus 


aii: « Et majora. illis facietis **; » αἱ ex iis quze pauca de multis commemorabimus, nosse licet. 


n5. Πάντες ὅποι τὴν ἐπάνοδον μέμνησθε τοῦ ὁσίου 
ἀνδρὸς, οὐχ ἀγνηεῖτε πάντως. τὴν οὖσαν τηνιχαῦτα 
μεγάλην ἀνθρωποθνησίαν, ἧτις πολὺν ἐπεχράτησεν 
γρόνον πρὸ τῆς αὐτοῦ παρουτίας, ὡς πᾶσαν ὁμοῦ 
ἡλικίαν ἀνάρπαστον ἐπαίρεσθαι, εἰ μὴ φθάσας ὁ 
ἐχλεχτὸς τοῦ Θεοῦ ἔστη, ὡ; πάλαι ποτὲ Φινεὲς, xal 
ἐξιλάϑατο, xat ἑχόπασεν ἡ θραῦτις. Τίς δὲ xai ποῖος 
ἐξλασμός: 'H γεγονυῖα Aid παρ᾽ αὐτοῦ τε xal 
τοῦ φιλοχρίστου λαοῦ ταύτης ἕνεχα τῆς προφάσεως, 
ἀπὸ τῆς ἁγιωτάτης Μεγάλης ἐχχλησία: ἕω; τοῦ οἵ- 
xou τῆς ἁγίας ἀχράντου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου 
χαὶ ἀεὶ παρθένου Μαρίας, τοῦ τιμωμένου ἐν Βλαχόρ- 
ναις, Ἡνίκα οὖν αἱ ixec'ac πρὸς τὸν ἐξ αὐτῆς xat 
Πνεύματος ἁγίου σαρχωθέντα xaX ἐνανθρωπήσαντα 
Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν ἀνεπέμφθησαν, ἐφείτατο 
«οὐ λαοῦ, στήσας τὸν ἔχοντα τὴν ἐομφαίαν ἄγγελον, 
γύπτοντα xaX μὴ φειδόλενον τὴς πόλεω;. Ἐμιμήῆσα- 
40 χαὶ ἐν τούτῳ τὸν προφήτην Δαυϊὸ ὁ θαυμάσιος, ὃς 
διὰ τὴν ἐξαρίθμησιν τοῦ λαοῦ φθορᾶς ἐπενεχθείσης, 
ἔλεγεν πρὺς τὺν Θεὸν, Ἐγὼ ὁ ποιμὴν ἥμαρτον, 
ἐγὼ ἀπολαύω, οὗτοι δὲ τί ἥμαρτον ; Ταῦτα προσευ- 
χόμενος ὁ Δαυϊδ καὶ εἰσαχουσθεὶς, εἶδεν τὸν ἄγγε- 
λον ἑστῶτα πρὸς τὴν ἅλω Ὁρνᾶ τοῦ Ἱεθουσαίου, ὃν 
' xai παραχαλέσας, μᾶλλον δὲ τὸν χοινὸν Δεσπότην, 
ἕπιισε μὴ ἐπιδάλαι τὴν χεῖρα ἐπὶ τὴν πόλιν "Is- 
ρηυταλὴμ, ὅθεν χαὶ θυσιαστήριον ἔστησεν ἐν a5- 
τῇ τῇ ὅλῳ, ταύτην ἀνταλλαξάμενο;, xai τοὺς βόὰς 


*! Joan, xiv, 13. ** J[ Reg. xxiv, 17. 
(*) Hunc quoque locum truncaverat librario- 


rum negligentia ; integrum exhibeo ex ipso Gre- 
gOrio, ex eodemque in principio restituo τοὺς 


$i. Non ignoratis, quotquot reditum cjus tenetis 
memoria, mortalitatem magnam οἱ diuturnam 


C fuisse antequam reverteretur, qu: oninem promi- 


scue sustulisset :etatem, nisi advenisset Dei electus 
Sicut alter Phinees, qui stetit et placavit, et ccssa- 
vit quassatio. Quomodo autem placatus est Dcus? 
Supplicatione illa, quam ipse cum populo Chri- 
siano instituit, a sanctissima Magna ecclesia 
usque ad :xdem sanct» et immaculate. Dominz 
nostre Dei Genitricis semperque virginis Marix in 
Blachernis. Dum euim sic rogaretur Christus Deus 
noster, quem ipsa incarnatum de Spirita sancto 
peperit, pepercit ille popalo, angelumque cohibuit, 
qui sine intermissione percutiebat civitatem. Iini- 
tatus est autem hac in re vir admirabilis prophe- 
tam David, qui, cum propter numerationem populi 
grassaretur pestis, dicebat ad Deum: Ego pastor 


D peccavi, dem ego ponas: isti quid meruerunt *?? 


Postquam vero viditangelum in area OrnanJebuszi, 
oravitque eum, imo vero communem Dominum 
in eo, neextenderct porro manum in Jerusalem,ex- 
auditus est : quamobremetfaltare constituit in ipsa 
arca, et Domino boves immolavit, et placato co mors 
sxvire desiit. Numquid autem magnus ac man- 
suetus Eutychius,afferens rationabile et incruentum 
sacrificiuin Deo, idem non effecit? Profecto, nisi 
populo salutem impetrasset, nun dimisisset extensas 


προστησοημένου ;, ubi in ecgrapho nostro erat τοῦ 
προττησο 12v02, et rursum pro ἀεὶ διηγεῖσθαι, sem- 
per narrari, tescripsi àróm γενέσθαι, 


2371 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


2:23 


manus. Ab co igitur die, quandiu beatus vir in A θυτίαν προσενέγχας τῷ θεῷ, κατέπαυσεν τὸν θυμὸν 


vivis fuit, Christus Deus noster colibuit a populo 
angelum percutientem. Atque hoc quidem ipsius 
opus fuit, quo communem omuibus salutem impe- 
Iravit: nunc aliud, quod per eumdem Dominus 
fecit, videamus. 


αὐτῆς τοίνυν τῆς ἡμέρας μέχρι τῇς τελειώσεως TOU 


χαὶ τὸν θάνχτον. Δρ᾽ οὖν οὐχ οὕτως ὁ μέγας, xat 
πρᾶος Εὐτύχιος πΞποίημεν, προσενέγχα; τὴν λογιχὴν 
xai ἀνσίμαχτον θυσίαν τῷ Θεῷ ; οὐδαμῶ; γὰρ ἄλλως 
ἐχτεταμένας ἔχων τὰς χεῖρας χαθῖχεν, εἰ δραξάμε- 
νος ἄνωθεν ἀντέλαθεν τὴν τοῦ λα)ῦ σωτηρίαν. Ἔξ 
ὁσίου, ἄπραχτον χατέστη εν τὸν ὀλοθρεύοντα ὁ ὑπ᾽ 


αὐτοῦ δυσωπούμενος Χριστὸς ὁ Θεὸ: ἡμῶν. Τοῦτο μὲν δὴ τὸ ἕν xal πρῶτον ἔργον τῆς αὐτοῦ ἐπανόδου, τὸ 
χοινὴν σωττρίαν ἅπασιν πρεσδεύσασθαι. Τί ὃὲ xax ἕτερον πεποίηχεν ὁ παντοδύναμος Θεὸς δι᾽ αὐτοῦ, ἴδωμεν. 


85. Pucr quidam ex nobilioribus, qui apud Ca- 
lopodium, primicerium Auguste, habitabat, imo 


ab ipso enutritus erat, adverso quodam casu, 
injuriam in oculo acceperat a tempore notabili, ac B 


demum sic periclitabatur, ut totum invertendum 
crederet, et nullus medicorum ei pessel succur- 
rere: quantum enim jlii medebantur magis, 
tanto gravius oculus offendebatur. Huc adductum 
cum esset malum, confugit ad medicum potentis- 
simum, qui sola oratione poterat noxam sanare: 
sicut et fecit: nam facla super ipsum oratione, 
jufirinum oculum unxit venerando- oleo; et conti- 
nuo apparuit sanus sicut alius. Videamus nunc 
Δ᾽ ἃ admirabile siguum. 

86. Cyrillo (67) Cinario multis annis uxor 60} - 
vixerat, quie aqua intercule laborans extremo 
versabatur in discrimine, adco ut etiam ipsa, post 
multas in medicos factas expensas, nibil utilitatis 
accipiens, salutem suam desperaret. llauc ac- 
cipiens vir suus, ex alio in alium suburbanum 
locum circumduceba!, sperans levamen aliquid ab 
geris bonitate. Contigit autem circa illud tempus 
eauctum degere jn Pyleatico (68). Quod ubi vir 
pius cognovit (erat enim illi notus), absque uila 
cunctatione uxorem ad eum duxit, supplicans, ut 
pro illa 4 morbo liberanda Deum oraret. Quam 
cum vidissemus, obstupuimus omnes tantam ponre 
derosi ventris molem: sanetus vero pro ea orans 
ungit eam oleo sancto atque dimisit. Post aliquoj 
porro dies, viro 52116}0 rgrsumin Pyleajico degeute, 
vir ille dengo adduxit uxorem, gralias agens 
Deo, illamque  osiendil omnibus, pondere et 
pressura priori Jlevatam : ita enim disparuerat mo- 
les ventris, itaque sana astabat, ut mnuuquam 
agrotasse videretur, Multi igitur quod factum erat 
miraculum intelligentes, glorificabant Deum ; quia 
plus quam annorum quadraginta erat mulier, jn 
qua istius sanalionjs signum contigerat, 

87. Vetum nme aliquibus videar ineredibilia 
narrare, congruum puto non ultra in bis pergere ; 
neque enim ultra Gades, ut ait divus Grcgorius, 
transeundum : sed et Gregorius Nyssenus, docens 
orationem non esse protrahendam ultra meusu- 
ram gratiarum, de propria sua sorore (68') sic 

(r) Addebatur vox μέρος, quam, ut minus nc- 


Cessariam neque Zino intellectam, omisi. 
(y) Gregorius, scilicel Nazianzenus, cujus vel 


(67) Zinus catulum Latine verterat ; forte scri- 
pium invenit Kuvagio. 


me! , Νεώτερός tt; τῶν εὐγενῶν παραμένων Καλοπο- 
δίῳ τῷ πριμιχῃρίῳ (x) Αὐγούστης, ἢ μᾶλλον ὑπ’ 
αὑτοῦ ἀνατραφεὶς, Ex τινος ἐναντίας προφάσεως τὸν 
ἕνα ὀφθαλμὸν ἀδικηθεὶς ἐπὶ πολὺν χρόνον, ἐσχάτως 
ἐχινδύνευεν ὥστε xal στέρεσθαι τούτου προσδοχᾷν 
αὐτὸν, μηδενὸς ἰατροῦ δυνηθέντος ὠφελῆσαι αὐτὸν, 
τοὐναντίον μὲν οὖν πλέον ᾿δίχουν τὸν ὀφθαλμὸν ἰα- 
τρεύοντε; τοῦ παιδός. Ὡς οὖν ἐν τούτοις ἦν τὰ ποῦ 
πάθους, χαταφεύγει πρὸς τὸν πανάρετον ἰατρὸν, τὸν 
Ex μόνης εὐχῆς δυνάμενον τὸ πάθος ἰᾶσθαι" ὅπερ xal 
γέγονεν. Ποιήσας γὰρ ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν συνήθη εὐχὴν, 
ἔχρισεν τῷ τιμίῳ ἐλαίῳ τὸν ἀσθενοῦντα ὀφθαλμὸν, 
χαὶ ἀπεχατέστη ὑγιὴς ὡς ὁ ἄλλος τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι. 
Ἴδωμεν δὲ χαὶ ἕτερον παράδοξον θαῦμα. 

πο’. Κυρίλλῳ τῷ Κιναρίῳ συνῴχει γυνὴ àx πολ- 
λῶν τῶν χρόνων" αὕτη περιπεσοῦσα πάθει τοῦ ὕδρω- 
πος ἐσχάτως ἐχινδύνευεν, ἢ καὶ πολλὰ εἰς ἰατροῖς 
δαπανήσασα, καὶ μηδὲν ὠφεληθεῖσα, τῆς σωτηρίας 


C ἀπέγνω τῆς ἑαντῆς. Ταύτην παραλαδὼν ὁ ἀνῇρ, 


ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τῶν προαστείων περιῆγεν, voe 
μείζων &x τῆς εὐαερίας ὠφεληθήσεσθαι αὐτήν. Συνέδη 
δὲ χατὰ τὸν χαιρὸν ἐχεῖνον διάγειν τὸν ὅσιον ἐν τῷ 
Πυλεατιχῷ. Γγοὺς δὲ τοῦτο ὁ φιλόχριστος ἀνὴρ, Ἦν 
γὰρ καὶ γνωστὸς τῷ μεγάλῳ, μηδὲν ὁπερθέμενος, 
φέρει τὴν γυναΐῖχα πρὸς τὸν ὅσιον, παραχαλῶν εὖ- 
χὴν αὐτῇ χαρίσασθαι ὅπως ἀπαλλαγῇ τῆς νόσου. "Hv. 
χαὶ θεασάμενοι πάντες, ἐξεπλάγημεν ἐπὶ τῷ ὄγχῳ 
χαὶ τῷ φόρτῳ τῆς χοιλίας αὐτῆ;. Εὐξάμενος δὲ αὖ- 
“τῇ καὶ χρίσας αὐτὴν τῷ ἁγίῳ ἐλαίῳ, ἀπέλυσεν. Me» 
τὰ δέ τινας ἡμέρας, διάγοντος τοῦ ὁσίου πάλιν ἐν τῷ 
ΠΙυλεατιχῷ, ἤγαγεν ὁ ἀνὴρ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα, χά- 
pisa; ὁμολογῶν τῷ Θεῷ, xax πᾶσιν ὑποδειχνύων a5- 
τὴν ἀπαλλαγεῖσαν τοῦ φόρτου καὶ τῆς ἀνάγχης ἐχεί- 


D νης * οὕτω γὰρ ἀφανὴς ὁ τῆς χοιλίας γέγονε) ὄγχος, 


χαὶ ἀπεχατέστη ὑγιὴς, ὡς μηδὲ φαίνεφθᾳί ποτε ὅτι 
εἶχεν ἀσθένειαν. Πολλοὶ οὖν ἐγνωχότε; τὸ γεγονὸ; 
θαῦμα, ἐδόξασαν τὸν Θεόν " ἐτῶν γὰρ ἣν ἣ γυνὴ πλείω 
τῶν «εσσαράχοντα, ἐφ᾽ ἣν ἐγεγόγει τὸ σημεῖον τοῦτο 
τῆς ἰάσεως. | 
πζ', ᾿Αλλ᾽ ἵνα μὴ δόξω τισὶν ἄπιστα λέγειν, ἀρχεῖν 
ἡγοῦμαι μὴ περαιτέρω περὶ τῶν τοιούτων διγή- 
σασϑαι" τὸ γὰρ ἐπέχεινα, ὥς φησιν (y) ὁ Πατὴρ, Γα- 
δ:ίρων οὐ περατέον. Λέγει δὲ xal ὁ τῆς Νυσσέων μέ- 
γας Γρηγόριος, περὶ τοῦ μὴ δεῖν παρὰ τὸ ὑπερδαῖΐνον 
μέτρον πῶν χαρισμάτων συγγραφὴν ποιήσασθαι, 
hic nomen excidit, vel de suo addidit Zinus; quem 


sequimur, quia ejus hoc est proverbium, orat. 20 
laudantis sanctum Basilium. 


(68) Idem Paleuticum legit. 
(08*). Haec est sancta Macrina virgo, qu:e colitpr 


2315 


S. EUTYCIII PATRIAHCILE CP. 16 


cüonis dissentiret (75); cum stulti homines non A δοξάζειν εἰς τὸν m: ph ἀναστάπεω: λό ον, μὴ εἰδότων 


intelligerent, nec quid affirmaret, nec de quibus 
loqueretur. Quid autem mirum, si puerilia sapien- 
tes sic de ipso sentiren! ; cum Dominus ac Deus 
noster in Dei digito cjiciens d:emonia, ea in prin- 
cipe daemoniorum ejicere putaretur? Numquid de 
divo Paulo, in Areopago loquente de Jesu et resur- 
rectione ejus, dictum est, Quid vult seminiverbius 
iste? Numquid non Basilius, virtutum fundamen- 
tum et Spiritus sancti propugnator, ab imperitis 
zstimatus est illius divinitatem non confiteri ἢ 
Quid ergo mirum, si de hoc quoque sacro capite, 
magno, inquam, divinoque viro Eutychio, qui fuit 
columna ac lumen Ecclesi», venerandisque Patri- 
bus peromnia similis, tale quidpiam suspicati 


τῶν δειλαίων μήτε περὶ ὧν ἔλεγεν, μῆτε περὶ ὧν 
διεθεθαιοῦτο. Καὶ τί θαυμαστὸν εἰ τοιαῦτα ἐφθέγ- 
ξαντο περὶ αὐτὸν οἱ νηπιόφρονες. Εἰ γὰρ ὁ Κύριος 
χαὶ Θεὸς ἡμῶν, ἐν δαχτύλῳ Θεοῦ ἐχύάλλων τὰ δαι- 
μόνια, ἤχουσεν ὅτι ἐν βεελζεύοὺλ ἐχθάλλει τὰ δαιμό- 
νια τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονίων " χαὶ ὁ θεῖο; ᾿Απόστο- 
λος, ἐν ᾿Αρείῳ πάγῳ τὰ περὶ Ἰησοῦ xal τῆς ἀναστά- 
σεως διαλεγόμενος, ἤἥχονεν, Τί ἂν θέλοι ὁ σπερμολό- 
γος οὗτος λέγειν ; Βασίλειος δὲ, ἢ βάσις τῶν ἀρετῶν, 
ὁ οὕτως ὑπερμαχήδας τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὑπενο- 
εἴἶτο παρὰ τῶν ἀτελῶν τὴν. διάνοιαν, μῇ ὁμολογεῖν 
Θεὸν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον" οὐδὲν ξένον εἰ χαὶ περὶ 
ποῦ μεγάλου xaY θεφόρου ἀνδρὺς Εὐτυχίου, τῆς τι- 
μίας καὶ ἱερᾶς χεφαλῆς, τοῦ στύλου χαὶ φωστῇρος 


sunt, qui modum resurrectionis future non ca- D «5; ᾿Εχχλησίας, τοῦ χατὰ πάντα ὁμοίου τοῖς τιμίοις 


piebant: absit enim ut unquam contrarium sense- 
rit rectis sancte Ecelesix et apostolicz dogmatibus. 


Πατράσιν, ὑπενοήθη τι τοιοῦτην παρὰ τῶν ληρεῖν 
εἰωθότων, χαὶ μὴ χωρούντων τὸν λόγον τῆς ἀναστά- 


σεως. Μὴ γένοιτο γὰρ αὐτὸν ὑπεναντία τῶν ὀρθῶν δογμάτων vij; ἁγίας χαὶ ἀποστολικῆς Ἐχχλησία: 
πεφροντικέναι ποτὲ, f| ἐν ἅπασιν αὑτοῦ τοῖς λόγοις. 


90. Plen: sunt orationes ejus sanctorum Patrum 
hac de re sententiis ; qualis est illa divini Gregorii : 
Si quis dicit Christum ita nunc deposuisse carnem, 
ut ab ea nudatam divinitatem et esse et venturam 
asserat, is adventus ejus gloriam ne videat. Qui 
igitur fieri potuit, ut qui hanc sententiam sermo- 
nibus suis inseruit, ab illiug sensu discreparit? 
Num forte aliter sentiebat ac loquebatur? Absit 
Si ci cor pravum nunquam adhzsit, multo minus 
gententia duplex. Didicerat qux sit animi et corpo- 
ris conjunctio, quantum quidem homini est possi- 
bile; et prout ejus ministerio animys fucrit usus, 
ita simul cum illo bonis immortalibus frui ; quod- 
que corpus, si afflictum atque in servitutem ree 
dactum fuerit, simu] cum anima evitet supplicia 
sempiterna : itaque utrunque simul aut condemne- 
tur aut coronetur. « Oportet enim ones astare ante 
tribunal Christi, ut recipiat unusquisque prout 
gessit jin suo corpore, sive bonum sive malum **:» 
quia utrumque in lac vita simul operatur, et ideo 
utrumque simul ante Christi tribunal comparebit. 
Justum autem cerit tribunal illud, neque ibi erit 
acceptio personarum, aut judicium media solum 
ex parte fiel: sed ut loquitur Ecclesiastes: « Cun- 
cta qux fiunt adducet Dominus in judicium pro 


μ΄. ᾿Ανάπλεο! τῶν ἁγίων Πατέρων εἰσὶν αἱ περὶ 
τούτου χρήσεις, καὶ μάλιστα τοῦ θείου Γρηγορίου f) 
λέγουσα, Εἴ τις ἀποτεθεῖσθαι λέγει νῦν τὴν σάρχα, 
χαὶ γυμνὴν τὴν θεότητα τοῦ προσλήμματος, xxi 
εἶναι χαὶ ἥξειν, μὴ ἴδοι τὴν δόξαν τῆς παρουσίας. 
Πῶς ὁ ταῦτα παραθέμενο: ἐν τοῖς ἑαυτοῦ λόγοις, 
τἀναντία τούτων ἐδόξαζεν ; Οὐ γὰρ ἄλλα μὲν ἔλεγεν, 
εἶχεν δὲ φρόνησιν ἑτέραν" μὴ γένοιτο. Εἰ χαρδία 
coxa pn οὐχ ἐχολλήθη αὐτῷ ποτε, πολλῷ πλέον οὐ διττὴ 
Y 1 χαταμαθὼν δὲ μᾶλλον τὴν Ex ψυχῆς τε xal aus 


C, μᾶτος σύνθεσιν, ὡς ἐφιχτὸν ἀνθρώπῳ, xal τὸ, ποίαν 


μὲν ἐργασίαν ἐπιδείχννται fj ψυχὴ [ἐν τῷ σώματι τῶν,] 
σὺν τῷ σώματι (2) τῶν ἀθανάτων ἀγαθῶν ἐν ἀπολαύσει 
γίνεται " πῶς δὲ τὸ σῶμα ὑποπιαζόμενον χαὶ δουλαγω- 
γούμενον ἐχφεύγει σὺν τῇ ψυχῇ τὰς αἰωνίους βασάνους, 
καὶ ὅτι τὸ συναμφότερον στεγανοῦται ἣ καταχρίνεται. 


. * Πάντας γὰρ δεῖ φανερωθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ βήματος 


«οὔ Χριστοῦ, ἵνα χομίσηται Exagtog, ἃ διὰ τοῦ σώ- 
ματος ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε φαῦλον "» δῆλον ὅτι 
ὡς τοῦ συναμφοτέρου ἐργαζομένου χατὰ τὸν τῇδε 
βίον, τὸ συναμφότερον xal ἔμπβοσθεν τοῦ βήματος: 
109 Χριστοῦ ἵσταται, Διὰ Ὑὰρ τοῦτο δίχαιον χαὶ 
ἀπροσμπόληπτον ἐχεῖνο τὸ βῆμα, χαθότι οὐχ ἐξ 
ἡμισείας ἣ ἀπὸ μέρους ἡ χρίσις γίνεται, ἀλλὰ χαθώς 
qnow ὁ ᾿Εκχλησιαστὴς, ὅτι σύμπαν τὸ ποίημα ὁ 


onmi abscondito, sive bonum, sive malum illud D Θεὸς ἄξει εἰς χρίσιν. Alxatoy οὖν κατὰ τοῦτο ἐχεῖνο’ 


sit **. » Quod quidem judicium ideo justum erit, 
quia post resurrectionem nec corpus sine anima, 
ncc anima sine corpore, cum quo vixit semper, 
reperietur; sed immortalitatis pulchritudine de- 
corabitur anima simul et corpus, 


* ][ Cor. v, 10. 55 Eccle. xu, 14. 


(2) Ita corrigo, quia non potui commoduin sensum vid 


γνυμένην ψυχὴν σὺν τῷ σώματι. 


(75) Propter controversiam quam habuit cum 
$^ncto. Gregorio Magno, tune Constantinopolim 
misso. sedis apostolicze apocrisiario. Eam explicat 
G7egorius lib. xiv Moralium in. Job, cap. 19, asse- 


τὸ χριτήριαν, ὅτι μετὰ τὴν ἀνάστασιν, οὔτε σῶμα 
χωρὶς τῆς ψυχῆς, οὔτε ἡ Ψυχὴ χωρὶς τοῦ σώματος, 
ὡς συνέζησεν, ἀεὶ εὑρεθήσεταί ποτε, δῆλον ὅτι τοῖς 
τῆς ἀφθαρσίας χαταχοσμούμενον κάλλεσιν. 


ere in hís verbis ecgraphi nostri, ἐπιδει»- 


ritque sanctum Eutychium, in ultimo morbo, pel- 
lem manus sus tenentem, dixisse: « Confiteor, 
quia omnes in hac carne resurgemus : » at « car» 
nem inpalpabilem futuram scripsisse arguitup, ) 


Yr DIM 


VITÀ 


$375 


CAPUT X. 


Morbus, obitus, sepultura sancti Eutychii. 


μα΄. Ταῦτα xai τὰ τούτων ὑψηλότερα φιλοδοφή- A 91. Ista et istis sublimiora cogitans οἱ docens, 


δας χαὶ διδάξας, ἐπόθει μὲν ἐχδημῆσαι Ex τοῦ σώ- 
ματος, ἐνδημῆσαι δὲ πρὸς τὸν Κύριον, xil ἐφθέγγετο 
τὸ τοῦ Δαυὶδ λόγιον τὸ φάσχον' ε« "Uv τρόπον ἐπιπο- 
θεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπι- 
ποθεῖ dj ψυχὴ μου πρὸς σὲ, ὁ θεὸς, » xal " « Πότε 
ἥξω xat ὀφθήσομαι τῷ πρ᾽σώπῳ τοῦ Θεοῦ. » Ἐθεώ- 
ρει δὲ χαὶ τὰ μέλλοντα δυμδήσεσϑαι δεινὰ τῇ μεγά- 
à ταύτῃ πόλει, διὰ τὰς ἁμαρτίας χαὶ τὰ ἐπιτηδεύ- 
ματα ἡμῶν τὰ μὴ ἀγαθὰ, xai παρεχάλει νυχτὸς xal 
ἡμέρας τὸν φιλάνθρωπον Θεὸν, πρῶτον μὲν μηδὲν 
ἐπαχθῆναι τῇ πόλει χαχὸν, ἀλλὰ παραγαγεῖν τὴν 
προσδοχωμέ:ν ἐπ᾽ αὐτὴν ἀπειλήν“ El δὲ παρ- 
αχούεις μον, ἔλεγεν πρὸς τὸν Θεὸν, Μετάστησόν με 
τοῦ βίου, ἵνα μὴ ἴδω τὴν χάχωσιν αὐτῆς. Ὅθεν χαὶ 
ἐπέτυχεν τῶν αἰτήσεων * θέλημα γὰρ τῶν φοδουμέ- 
νων αὐτὸν ποιεῖ ὁ Κύριος, xaX τῆς δεήσεως αὑτῶν 


discedere cupiebat a corpore, atque ad Dominum 
proficisci; usurpans identidem illa verba Davidis: 

« Quemadinodum desiderat cervus ad fontes aqua- 
rum, ita desiderat anima mea ad te, Deus 95; y ct, 
« Quando veniam et apparebo ante faciem tuam 571» 
Videbat etiam calamitates magnae huic civitati 


- obventuras, et instituta ac studia nostra non bona j 


ideoque die ac nocte precabatur clementem Deum, 
ut vel minas remitteret ac. civitati malum nullum 
inferret, vel sibi adimeret vitam ne ejus intueretur 
afflictionem. Et vero impetravit qu: fuerat preca- 
tus: voluntatem enim timentium se facit Dominus 
et orationes eorum exaudit, et salvos facit eos*! *. 
Exauditus est auiem eo modo quem indicat pro- 
pheta, dicens: « Adhuc loquente te. dicam : Ecce - 
adsum '*. » 


εἰσαχούει, xat σώζει αὐτούς. Ταῦτα δὲ αὐτοῦ προσευχομένου xai ἱχετεύοντος, εἰσηχούσθη παραντίχα 
κατὰ τὸ προφητιχὸν λόγιον" « Ἔτι λαλοῦντός σου, ἐρῶ, Ἰδοὺ, πάρειμι. » 


ιβ΄, Ἑνέστηχεν ὁ χαιρὸς, τὸ πλήρωμα τοῦ χρό- 
vou, ὁ στέφανος τοῦ ἐνιὰυτοῦ, μᾶλλον δὲ τῶν ἑνιαυ- 
τῶν ἡ χρηστότης, ἡ τῶν ἑορτῶν ἑορτὴ, καὶ παν» 
ἦγνρις τῶν πανηγύρεων, fj ἀπαρχὴ τῆς χαθολιχῆς 
ἀναστάσεως, Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἀνάστασις, 
καθ᾽ ἣν τὸν ἐπινίκιον ὕμνον οἱ ἐν οὐρανῷ τε καὶ ἐπὶ 
γῆς πλέον ἄδωμεν * περὶ ἧς καὶ ὁ θεῖος Δαυΐδ λέγει, 
€ Αὕτη ἡ ἡμέρα, ἣν ἐποίησεν ὃ Κύριος, ἀγαλλιασώ- 
μεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ * καὶ συστήσασθαι 
παραχελεύεται ἑορτὴν ἐν τοῖς πυχάζουσιν ἕως τῶν 
χεράτων τοῦ θυσιαότηρίον, » τουτέστι τῶν ἀγγελι- 
χῶν δυνάμεων, ὡς χαὶ τὸ σχισθὲν χαταπέτασμα 
δηλοῖ τὸ καραγυμνοῦσθαι τοῖς ἐπὶ γῆς τὰ οὐράνια, 
χαὶ δοξολογεῖν ὁμοφώνως, ἀλλ᾽ οὐχ ὁμοίως πᾶσαν 


quoque velum declarat, 


92. Instabat dies complementum temporis, anni 
corona, imo vero annorum bonitas, festivitas 
festivitatum, initium universalis resurrectionis , 
Christi Dei nostri resurrectio (74), cui triumphalem 
hymnum canunt celum et terra; de qua divinus 
David ait : « Hzxe dies, quam fecit Dominus, ezsul- 
temus et lztemur in ea: constituite diem solem- 
nem In condensis usque ad cornu altaris ** » (id est 
usque adangelicas Virtutes), quando, sicut scissum 
revelata sunt cclestia 
terrestribus, suumque Creatorem una eademque 
voce laudare ccepit omnis rationalis creatura, 
juxta illud : « Fiat voluntas taa sicut in ccelis et in 
terra 5.» Cum igitur diem hanc splendide cele- 


τὴν λογιχὴν χτίσιν τὸν ἑαυτῆς δημιουργὸν xai Δε- C, brasset, is qui de ea semper locutus fuerat, sicut 


cxótr,v, κατὰ τό" « Γενηθήτω τὸ θέλημά cou ὡς ἐν 
οὐρανῷ xai ἐπὶ τῆς γῆς. » Ταύτην οὖν τὴν ἁγίαν 
ἑορτὴν φαιδρῶς ἑορτάσας, ὁ ἀεὶ τὰ περὶ αὐτῆς ἐξ- 
ηγούμενος ὡς ἄλλος οὐδεὶς, τὴν ἁγιωτάτην μεγάλην 
«οὔ Θεοῦ Ἐχχλησίαν θυμιάσας, ποιήῆσες xal τὰ 
ἅγια βαπτίσματα, πάντας ἀσπασάμενος ἀρχιερεῖς 
χαὶ ἱερεῖς xal τὸν ἑαυτοῦ χλῆρον, ἔτι γε μὴν βα- 
σιλέα χαὶ σύγχλητον καὶ πάντα τὸν λαὸν Κυρίον, 
συνετάξατο 
τῆς ἑορτῆς ἀπειγόμενοι τοῦτο ποιεῖν αὐτὸν ἐνόμιζον * 


alius nemo; et sanctissimam magnam Ecclesiam 
suffitu lustrasset, et sancta baptismate fecisset, 
oàculatus est omnes episcopos οἱ sacerdotes, im- 
peratorem quoque et senatum atque universum 
populum Domini, omnibus se in spiritu commen- 
dans. Quamvis autem multis ignotum esset quid 
ageretur; et ex consuetudine diei festi ita fleri 
suspicarentur; solus ipse sciebat quid ageret. 


χατὰ τὸ νοούμενον πᾶσιν, χἂν ὅτι τοῖς πολλοῖς ἄγνωστον ἦν τὸ γινόμενον, καὶ τῇ συνηθείᾳ 
αὐτὸς γὰρ μόνος ἥδει τὸ γινόμενον. 


hr. CO πῶς ; ᾿Αδαχρυτὶ νῦν ταῦτα λέγειν οὐ δύ- D — 95. Sedo. quomodo? Non possim id nunc diceré 


vagat* χἀγὼ γὰρ ὁ ἐλεεινὸς ὑπὲρ τὴν συνήθειαν 
ἔτυχον ἀσπασάμενος τὸ ἀγγελιχὸν αὑτοῦ πρόσωπον 
ἐν αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ " δὶς γὰρ xat τρὶς τοῦτο πράξας ᾿ 
κόρον οὐχ εἶχον. ᾽'Ερωτηθεὶς δὲ παρ᾽ αὐτοῦ, Τί οὔ- 


τως πολλάχις τοῦτο ποιεῖς ; εἶπον αὐτῷ, Τὸ σήμερον 


μόνον ἔχω, xaX διὰ τοῦτο κατ᾽ ἐμαυτοῦ προεφή- 
τευσα (ὃ εἴθε μὴ ἐπέτυχον φθεγξάμενος) ὅτε μόνος 

t* Psal. xui, 2. *' ibid. 3. 57 Psal. οχυιν, 19. 
vt, 10. 


*5*[sa. Lvn1, 9 ; 1xv, 94. 


sine lacrymis. Etenim miser ego frequentius solito 
ipsa die exosculatus sum angelicam ejus faciem : 
cumque id bis ac tertio fecissem, satiari non potc- 
ram: interrogatus autem ab eocur ita s:epe id facc- 
rem, contra meipsum prophetavi (quod utinam non 
fuisset!) , dicens, quia hune solum diem habeo ; 
solus enim ante ipsum mortüus sum, solus relictus 


89 Psal.cxvil,24. ** Matth, 


(14) Auno 582, fuit Pascha die 29 Martii, littera Dominicali D. 


ParROX. Gà, LXXNVI. 


3319 


S. EUTYCHII PATRIARCH.E CP. 


238) 


orphanus, solus amisi pretiosam margaritam, solus A x^ αὐτοῦ νενέχρωμαι. μόνος ὀρφανὺς χατελείφθην, 


thesaurum jn agro abscondi, solus erravi tanquam 
ovis pastorem non habens, solus lugens et meerens 
obambulo totum diem. Paulo post autem omnes, qui 
bonorum ipsius participes exstiterunt, verba illa 
mecum pronuntiabunt, ut arbitror : Exstinctum 
est lumen oculorum nostrorum, erepta est nobis 
lux animarum, ereptum vitze subsidium, dissolutum 
'concordix signaculum, sublatum vinculum chari- 
tatis, imbecillium firmamentum confractum. Pro- 
pter te, Pater, nox etiam pro die splendebat, per 
tuam illustrem vitam illuminata, nunc dies etiam 
convertetur in tenebras. Sed non est indulgen- 
dum lamentis, przsertim ante tempus, ne illud ab 
eo audiamus : « Nolite flere super me *'.» 


94. Cum totum divini officii ordinem bonus pastor 
explesset, et universo fideli papulo sacrosanctum 
Domini corpus distribuisset, in sanctum episcopium 
reversus, refectionem modicam eum solitis fami- 
liaribus sumpsit hilariter. Post cibum autem bre- 
vemque quietem, cum Lychnici tempus instaret, 
deberetque adesse officio vespertino ; totum illius 
«Corpus invasit centractio quzedam : quamobrem ex 
religiosissimis ejus clericis quidam obsecrabant ut 
quiesceret. Sed nullis precibus induci potuit ut 
ad officium vespertinum non accederet. Sancto 
igitur Spiritu confirmatus in venerandam Dei 
Ecclesiam se contulit, ubi illum exspectabat popu- 
lus; quia omnes illum, semper quidem tunc tamen 
potissimum  optabant intueri, quando procedebat 
apostolicam indutus stolam. Inqua cum multiplices 
vespertinz liturgiz preces explevisset, sacrum al- 
tare osculatus, fidelium gregem commendavit Deo. 
Tunc ex altari visibili velut ad invisibile, de virtute 
in virtutem progrediens, clausis sensibus et procul 
2 populo preces peregit. Reversus deinde in epi- 
scopium, in lectulo suo decubuit, vehementique 
febri cirea inediam noctem correptus est; atque 
ita mansit dies septem eretionibus continuis in- 
cumbens, seque signo crucis muniens. 


μόνος τὸν πολυτίμητουν μαργαρίτην ἀπεδαλόμην, 
μόνος τὸν θησαυρὸν ἐν τῷ ἀγρῷ χατέχρυψα, μόνος 
πεπλάνημαι ὡς πρόδατον μὴ ἔχων ποιμένα, μόνος 
πευθῶν xaX σχυθρωπάζων πορεύομαι ὅλην τὴν ἧμέ- 
ραν" συμφθέγξοντά μοι μετ᾽ ὀλίγον, ὡς οἶμαι, ὅσοι τῶν 
ἐχείνου μετέσχον xaXov, χατὰ τὸ εἰρημένον τὶσὶν λέ- 
γοντες, Ἐσδέσθη τῶν ὀφθαλμῶν ἡ μῶν ὁ λύχνος, ἀπήρ- 
θη τὸ φῶς τῆς τῶν ψυχῶν ὁδηγίας, διελύθη τῆς Cuz 
ἡμῶν fj ἀσφάλεια, ἤρθη ἡ σφραγὶς τῆς ὀνομασίας, 
xaX διεσπάσθη 6 δεσμὸς τῆς ἀγάπης, συνετρίθῃ τὸ 
στήριγμα τῶν ἀσθενούντων * ἐπὶ σοῦ ἡμῖν, Πάτερ, 
χαὶ νὺξ ἀντὶ ἡμέρας ἦν, ἐν καθαρᾷ ζωῇ φωτιζομένη, 
νῦν δὲ xai dj ἡμέρα πρὸς ζόφον ἀποστραφήσεται. 
᾿Αλλ᾽ οὐ χρὴ τοῖς θρήνοις ἐπὶ πλέον ἐναπομένειν, 


B xa! μάλιστα mph τοῦ χαιροῦ, ἵνα μὴ ἀχούσωμεν 


παρ᾽ αὐτοῦ" « Μὴ χλαίετε ἐπ᾽ ἐμέ. » 

ἐ WS. Πληρώσας οὖν τὴν θείαν πᾶσαν λειτουργίαν ὃ 
ποιμὴν ὁ χαλὸς, μεταδοὺ: xaX τοῦ ἀχράντου xal ζωο- 
ποιοῦ σώματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
παντὶ τῷ πιστῷ λαῷ, ἀνελθὼν εἰς τὸ εὐαγὲς ἐπισχο- 
πεῖον, μετέλαθεν μετρίας τροφῆς, μετὰ τῶν συνήθως 
αὐτῷ συνεστιωμένων φαιδρῷ τῷ προσώπῳ. Μετὰ δὲ 
τὴν τροφὴν μικρὸν χαθευδήσας, ἐπειδὴ γέγονεν τοῦ 
AvuyvtxoU χαιρὸς, χαὶ δὴ ὀφείλογτος αὐτοῦ παραγε- 
νέσθαι εἰς τὴν ἑσπερινὴν λειτουργίαν, fpEaxó τις 
συστολὴ γίνεσθαι χαθ᾽ ὅλου τοῦ σώματος αὑτοῦ. Τι- 
νὲς δὲ τῶν εὐλαδεστάτων χληριχῶν παρεχάλουν αὖ- 
τὸν μιχρὸν ἀνεθῆναι. Πολλὰ δὲ δυσωπήσαντες, οὖχ 
ἴσχυσυν πεῖσαι μὴ κχατελθεῖν αὑτὸν εἰς τὴν ἔσπε- 
ρινὴν λειτουργίαν. Ἐνδυναμωθεὶς δὲ ὑπὸ τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος, παρεγένετο εἰς τὴν ἁγίαν τοῦ Θεοῦ ἐχ- 
χλησίαν" ἦν γὰρ καὶ ὁ λαὸς προσδοχῶν αὐτὸν, ὅτι 
πάντες ἐπεθύμουν βλέπειν αὐτὸν, ἀεὶ μὲν, ἐξαιρέτως 
δὲ τὴν ἀποστολιχὴν ἐνδεδυμένον στολήν " μεθ᾽ ἧς xat 
πληρώσας τὰς πολυτρόπους ἑσπερινὰς εὐχὰς, ἀσπα- 
σάμενός τε τὸ ἅγιον θυσιαστήριον, ἅμα δὲ καὶ συν 

ταξάμενος τὸ πιστὸν. ποΐμνιον τῷ Θεῷ, ἐξῆλθεν μὲν 
τοῦ ὁρωμένου θυσιαστηρίον, ἐξ αὐτῆς δὲ τρόπον τινὰ 
παρεπέμφθη τῷ νοερῷ θνσιαστηρίῳ, ix δυνάμεως 
εἰς δύναμιν, ἐν ᾧ τὰς εὐχὰς ἐπετέλει, μύων ἀεὶ τὰς 

αἰσθήσεις, ἐχδημῶν ὅλος ἐξιστάμενος. ᾿Ανελθὼν οὖν 


εἰς τὸ εὐαγὲς ἐπισχοπεῖον, ἀνεχλίθη εἰς τὴν ἑαυτοῦ χοίτην, xal περὶ τὸ μεσονύχτιον εἰσέδαλεν αὐτῷ 
σφοδρῶς 1j νόσος. "Ἔμεινεν δὲ οὕτως τὰς ἑπτὰ ἡμέρας, μηδὲν ἄλλο ποιῶν f| πράττων, εἰ μὴ μόνον εὖ- 


χόμενος, καὶ ἀδιαλείπτως χατασφραγιζόμενος. 


95. Interim ad religiosissimi imperatoris Tiberii D με΄, Ἐπεὶ τοίνυν ἐπετείνετο τὰ τῆς νόσου, f] μϑ8λ- 


aures pervenit, intendi vim morbi : qui eare valde 
perturbatus, intermissis omnibus civilibus curis, 
de illo unice sollicitus, misit prastantissimos me- 
dicos, qui curarent eum, a quo multi variique 
morbi curati fuerant. Et hi quidem plus ex do- 
etrina ejus perceperunt auxilii, quam ipsi contu- 
lerunt: siquidem nullum sibi passus est adhiberi 
medicamentum, dicens :« Praeceptum posuit, et non 
preteribit*'*: » medicum habeo alium, qui me suo 
arbitratu curabit. His auditis, imperator magno 
cum desiderio et tide invisit beatum virum, primo 


*?! Luc. xxm, 48, ?!* Psal. oxtvin, 6, 


λον εἰπεῖν τὰ κῆς μεταθέσεως αὐτοῦ, ἐγνώσθη xal 
τῷ εὐσεόεξ βασιλεῖ Ti6splp* ὃς καὶ μεγάλως τα- 
ραχθεὶς ἐπὶ τῷ συμδάντι, πάσας τὰς πολιτικὰς àmo- 
θέμενος φροντίδας, περὶ αὐτηῦ μόνου ἐφρόντιζεν, 
πέμψας xal τῶν lavpüv τοὺς πρώτους, ὀφείλοντας 
ἰατρεῦσαι τὸν πολλὰ xat διάφορα πάϑη ἰασάμενον" οἷ 
xai μᾶλλον ὠφελοῦντο διὰ τῆς αὑτοῦ διδαχῆς, εἴπερ 
οὐχ ἰάτρευον αὐτοῦ τὸ σῶμα * οὐ γὰρ ἢνέσχετό 
ἰατρικὸν προσαγάγαι τῷ σώματι, ἀλλ᾽ ἔλεγεν" c IIpéo- 
τάγμα ἔθετο, xal οὐ παρελεύσεται’ « ἔχω ἰατρὸν, 
xai ὡς ἂν αὐτῷ δοχοίη, θεραπεύει με. Ταῦτε 


$381 


VITA. 


2353 


μαθὼν ὁ βασιλεὺς, μετὰ πολλοῦ πόθου xai πίστεως À quidem ut abillo benedictionem acciperet ; deinde 


μεγάλης ἦλθεν πρὸς τὸν μαχάριον, πρῶτον μὲν εὐλογη- 
θῆναι ὑπ᾽ αὐτοῦ, ἔπειτα χαὶ πείθεσθαι παρ᾽ αὐτοῦ τὸν 
ὀφείλοντα μετ᾽ αὐτὸν γενέσθαι ποιμένα χαὶ τοῦ λαοῦ 
προστάτην. Ὃ δὲ τὸν βασιλέα ηὐλόγησεν, τὸ δὲ ἔτε- 
pov ἀπεσιώπησεν" οὐχ ὡς ἀγνοῶν, ἀλλὰ διά τινας 
αἰτίας οὐχ εἶπεν, ἃς αὑτὸς ἐγίνωσχεν διὰ τοῦ ἀπο- 
καλύψαντος αὐτῷ Θεοῦ. Διαλεχθεὶς οὖν τῷ βασιλεῖ 
τὰ πρέποντα καὶ τοῦ χαιροῦ ἐπιτήδεια, μετὰ χαρᾶς 
πολλῆς χαὶ ἱλαρῷ προσώπῳ εὐλογήσας, ἀπέλυσεν 
αὐτόν. Ὡς δὲ ἤχουσα παρά τινων τῶν τοῦ βασιλέως 
κοιτώνων, ὅτι εἶπεν τῷ βασιλεῖ χαὶ τὴν αὐτοῦ με- 
κάστασιν ἐν τάχει μέλλειν ἔσεσθα:, ὅπερ xal. γέγο- 
νεν * μετὰ γὰρ τέσσαρας μῆνας μετέστη τοῦ βίον 
Τιδέριος, ὁ φιλόχριστος βασιλεύς. 


ut intelligeret quis post illum pastor recturus 
esset populum. Ipse autem imperatori quidem 
benedixit, alterum vero reticuit propter causas 
quasdam, revelante Deo, sibi notas. Itaque rei: ac 
tempori congrua cum imperatore locutus, eumdem 
sua benedictione munitum dimisit, vultu lato 
atque hilari. Ego deinde ex quibusdam imperato- 
ris familiaribus accepi prznuntiatam ei a sancio 
viro esse mortem celeriter advenientem : quam 
predictionem comprobavit eventus: nam Christi 
amantissimus imperator quatuor post menses o 
vivis abiit (75). 


tc". Πᾶσαν οὖν τὴν ἑδδομάδα διαμείνας ἐν τῇ ἀσθε- B 96.Porro cum totam hebdomadam zegrotasset 


γείᾳ ὁ ἀπλοὺῦς τὸν τρόπον xal πολνειδὴς τὴν χυδέρ- 
γησιν, ὁ σοφὸς τὸν λόγον καὶ οοφώτερος τὴν διά- 
vouty; ὁ μέγας πατριάρχης, πάντας εὐλογῶν, πᾶσιν 
εὐχόμενος, ἐῤῥωμένος τὸν νοῦν μέχρις ἑδδόμης ὥρας 
τῆ; δευτεροπρώτης Κυριαχῆς (ἐχρὴν γὰρ τὴν E60ó- 
μὴν ἐνεργῆσαι τῆς καταπαυσίμου τὰ ἴδια) πάντας 
ἐὐλογήσας ὡς πάλαι ποτὲ Ἰαχὼδ τοὺς vuloU; αὐτου, 
ἑξάρας καὶ αὑτὸς ὁ νέος Ἰαχὼδ τοὺς πόδας αὐτοῦ, 
περὶ ἐννάτην ἣ δεκάτην ὥραν, εἰς χεῖρας τον θεοῦ τὸ 
πνεῦμα αὐτοῦ παρέθετο, ἐν γήρει καλῷ καταλύσας 
τὸν βίον, καὶ τοῖς ἄγουσιν αὐτὸν ἀγγέλοις οὐχ ἀει- 
δῶ: ἐναποψύξας, ὑπὸ τῆς οὐρανίας xal ἄνω χοροστα- 
δίας ὑπεδέχθη σὺν παῤῥησίᾳ πολλῇ. Πῶς δὲ τοῦτο 
πλέον ἔγνωμεν; Ἔχ τῶν συμδάντων τηνιχαυτα 
δύο θαυμάτων. Ἡνίκα γὰρ ἀπὸ τοῦ σώματος f ψυχὴ 
διεζεύχθη, συμφώνως πᾶς ὁ λαὸς ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ, 
τὸ μέγα Κύριε ἐλέησον ἔχραζον" Κυριάχου τε τότε 
πληρώσαντος τὴν τοῦ Λυχνιχοῦ λιτανείαν, καὶ εἰπόν- 
τος" Ἐλέησον ἡμᾶς ὁ Θεὸς, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σον * 
δεόμεθά σου, Κύριε, ἐππάχουσον xal ἐλέησον. Προτρα- 
πεὶς οὖν ὁ πιστὸς λαὸς ὑπὸ τοῦ Λειτουργοῦ, μετὰ 
κραυγῆς ἰσχυρᾶς πρὸς Θεὸν ἀνέπεμψεν τὴν τοῦ ποις 
μένο; τε xal διδασχάλου ἁγίαν ψυχὴν, οὕτως τοῦ 
χυδερνήτου Θεοῦ διοιχήσαντος. Τίς οὐχ ἂν θαυμά- 
σειεν τοῦτο: Πῶς δ᾽ αὖ πάλιν τὸ ἕτερον, ὅπως οὐδε- 
νὸς τῶν ἐπανορθούντων οἱ ὀφθαλμοὶ ἣ τὸ λοιπὸν σῶμα 
προσεδέοντο, καθάπερ ἐπὶ τοῦ χατὰ φύσιν γίνεται 
ὕπνου, τῶν ὀμμάτων τοῖς βλεφάροις εὐχόσμως δι- 
σλελιμμένων, τῶν δὲ χειλέων προσφυῶ; μεμυχότων, 
καὶ χειρῶν εὐπρεπῶς ἐπεζευγμένων τῷ στήθει’ 
£dcá τε ἡ τοῦ σώματος θέσις, αὐτομάτως χατὰ τὸ 
εὔσχημον ἁρμωσθεῖσα, οὐδὲ" τῆς τῶν χοσμούντων 
χειρὸς ἐπεδέετο. Θαυμάσαι τοίνυν ἄξιον, πῶς ἡ θεία 


(75) Addo et octo diebus ; nam Tiberium 14 
Augusti mortuum esse diximus. 0L 
Grace τῆς δευτεροπρώτης Κυριαχῆς, ea 
Latinis Dominica in Albis, sive prima post Pascha, 
Gra:cis Dominica nova f, νέα, etiam dicitur. Alla- 
tius in dissertatione de Dominicis et hebdomadi- 
bus recentiorum Grzcorum, addit Dominicam Tho- 
τοῦ vocari, ab Evangelio ; et abordine Dominicarum, 
quarum prima nunc censetur ipsa Dominica Pa- 
schalis,dici secundum,a qua deinceps sequentesferiz 
Domen accipiant, contra quam fieri ante Pascha 


Sanctus, simplex moribus, sed gubernandi scientia 
multiplex, sapiens in verbis, sed sapientior sensu ; 
magnus, inquam, patriarcha Eutychius, mente 
firma Deum precatus pto universis, usque ad se- 
püimam horam Dominice secundo—primz post 
Pascha (76) (conveniebat enim ut septima hora 
perageret ea quz» sunt quietze obdorinitioni pro- 
pria),post benedictionem cunctis datam, uL olim 
filiis suis dedit Jacob, novus ipse Jacob pedes . 
extendit: et circa nonam aut decimam horam in 
manus Domini commendavit spiritum suum, οἱ 
discedens ex hac vita in senectute bona, ab angelis 
ad codlestes choros est sublevatus. Quomodo au- 
tem id deinceps cognovimus? Utique ex duobus 
qui tunc contigere signis. Eodem siquidem tem- 
pore, quo illius anima sejungebatur a corpore, 
universus populus in ecclesia clamavit clara voce : 
Kyrie eleison; postquam scilicet. bebdomadarius 
lucernariam (77) precationem absolvens dixisset : 
«Miserere nostri,Domine, miserere nostri, secundum 
magnam misericordiam tuam: Domine, exaudi et 
miserere.» Tunc nempe conversus in eas quas 
diximus voces populus, magno cum clamore, pa- 
storis atque doctoris suf animam transmisit ad 
Deum, ipso ita rem moderante. Quis id non ad.. 
miretur? Quis non item illud, quod nec oculi nec 
reliqu:? corporis partes cujusquam opera compo- 
nenda fuerunt; cum illi quidem sub palpebris 


D suis, sicuti naturaliter dormientibus solent, decore 


conderentur ; labra autem conclusa et manus ante 
pectus complicate invenirentur, et totum corpua 
sponte sua tam convenientem situm accepisset, ut 
nullius manus illi fuerit admovenda ; sed appare- 


censuevit, quando ferie Grecis nominantur a se- 
quenti Dominica. Videtur hic δευτοροπρώτη dici 
secundo-prima, sicuti in Romano Breviario dies 
a festo 
secundo. 

(71) Greece Kuptaxóz, quasi Dominicalis, quod 
qualibet Dominica mutarentur clericorum seu 
presbyterorum vices dicendi praedicationem. Mob. 
domadarium tamen vertere malununus: qua voco, 


ad significandum cujus ez vices sunt, chorus Lati« 
nus utitur, 


S. Agnetis 21 Jamuarii vocatur Agnetis 


583 


e 
S. EUTYCHII PATRIARCH;E CP. 


2364 


τοὶ divinioris animz opus esse ipsam illam corporis A ἐχείνη ψυχὴ τὸ ἑαυτῆς σῶμα προετύπωσεν " ἀλλὰ, εἴ 


exstincti compositionem. Sed quid deinde conse- 
cütum sit videamus. 

97. Rursum 2epparuit similis Basilio, de quo 
magnus Gregorius ait: Cum jactaram sensisset 
civitas, orphanam se derelictam questa, moriendi 
necessitatem tanquam tyrannidem incusavit, et 
animam , velut si manibus aut precibus posset re- 
tineri, comprehendere concupivit. Omnibus autem 
ad funus paratis, sanclus ipse manibus sanctorum 
sublatus gestabatur, singulis vel oram vestimenti 
vel sacrum feretrum contingere gestientibus. Quid 
enim corpore illo purius aut sanctius? Aliis ad 
eos qui portabant appropinquare, aliis aspectu 
tantum, quasi ex eo quoque utilitas proveniret, 
frui cupientibus plenz erant platez, plenz porti- 
cus; omnes aedium fenestrae, ompia tectorum 
fastigia et culmina. Premebant 586 mutuo qui 
przibant, et qui sequebantur, quiprope erant et qui 
adventabant ; innumerabilis hominum promiscue 
elatis ac sexus multitudo, cum eaque quotquot 
apud imperatorem erant in gradu aliquo dignitatis, 
imprimis urbia prefectus, omnes superans in viri 
sancti funere honestando : adfuisset etiam impera- 
tor, nisi curandum sibi putasset, ne quisin populo 
tumultus mfhsceretur : adfuerunt autem omnes mili- 
tum et sacerdotum ordines atque infinitus cetus mo- 
nachorum. Certabant cum lamentis cantus Psalmo- 
rum, cedebat perturbationibus philosophia nostri 
cumexternis, externi cum nostris contendebant, utri 
inagis lugendo plus consolationis perciperent. Illud 
porro admirabile ac pene incredibile fuit, quod ex 
tot bominum millibus nemo ullum in periculum in- 
cidit, presertim cum multi deprimerentur ipso 
pondere super se stantium, visendi corporis causa 
(78). Czterum ut epitaphii more paucis absolvam, 
honorat ingressum ejus, egressum gloriosiorem 
honorando (Deus) (79), multas quidem excitans 
lacrymas, sed plures relinquens in animis omnium, 
majorem circa eum gloriam intuentium, 


λοιπὸν γέγονεν, ἴδωμεν. 


ζ΄. Πάλιν Βασίλειος δεύτερος ἀνεδείχθη" τάδε γὺρ 
ἱστορεῖ περὶ αὐτοῦ ὁ μέγας Γρηγόριος" Ὡς οὖν 
ἤσθετο τὴν ζημίαν ἡ πόλις, ὠδύρετο τὴν ὀρφανίαν, 
ἐπένθει τὴν ἑαυτῆς ἐγχατάληψιν, τῆς ἐχδημίας ὡς 
πυραννίδος χατεμέμψετο, xai τῆς ψυχῆς ἐπόθουν 
λαδέσθαι ὡς χαθεχτῆς τυγχανούσης f] χεῤσὶν ἣ 6ef.os- 
σιν. Ἐπεὶ οὖν πάντα ἡμῖντα ἐν τῇ κηδείᾳ νενομισμένα 
πεπλήρωτο, προεχομίζετο μὲν ὁ ἅγιος χερσὶν ὁσίων 
ὑψούμενος" σπουδὴ δὲ ἣν Exáatt τῷ μὲν χρασπέδου 
λαδέσθαι, τῷ δὲ τοῦ ἱεροφόραν σχίμποδος προσψαῦ- 
cat μόνον. Τί γὰρ ἐχείνου τοῦ σώματος ἱερώϊερόν τε 
χαὶ χαθαρώτερον ; Τῶν δὲ τών ἀγόντων ἐλθεῖν πλη- 
σίον, τῶν δὲ τῆς θέας ἀπολαῦσαι μόνης, ὥς τι χἀ- 
κείνης πεμπούσης ὄφελος, πλήρεις αἱ ἀγοραὶ, στοαὶ, 
διόροφα xax τριόροφα καὶ τὰ ὑπὲρ τούτων " ἐπέχεινα 
τῶν΄ ἐχεῖνον παραπεμπόντων, προηγουμένων, Exo- 
μένων, ἀλλήλοις ἐπεμδαινόντων, μυριάδες γένους 
παντὸς, ἡλιχία πᾶσα οἱ περὶ τὸν βασιλέα ἕνδοξοι 
πάντες, ἐξαιρέτως. δὲ ὁ τοῦ δήμου τὴν εὐταξίαν πε- 
πιστευμένος ἔπαρχος, ὃς πάντας ὑπερενίχησεν, 
τιμῆσας ὑπερθδαλλόντως τοῦ &ylou τὴν προπομπὴν, 
μιχροῦ δεῖν xal αὐτὸς παρῆν ὁ βασιλεὺς, ἀλλ᾽ ἐφύ- 
λαξεν πρεπόντως τοῦ λαυῦ τὸ ἀσύγχυτον * πᾶν γένος 
στρατιᾶς, πᾶσα τάξις ἱερατιχῇς λειτουργίας, μο- 
ναστῶν ἄπειρα πλήθη, ψαλμῳδία: θρήνοις ὑπερνιχώ - 
μεναι, xal τὸ φιλόσοφον τῷ πάθει χαταλνόμενον" 
ἀγὼν fjv τοῖς ἡμετέραεις πρὸς τοὺς ἐχτὸς, ἐχείνοις 
πρὸς ἡμᾶς, ὅστις πλέον ἀποκλανσάμενος πλειόνως 
μετασχεῖν τῆς ὠφελείας. Καὶ τὸ θαυμαστὸν καὶ πά- 
ράδοξον, οὐδὲ εἰς κίνδυνόν τις ἐχ μυριάδων τοσούτων 
περιέπεσεν, καὶ ταῦτά τινων χατενεχθέντων ἐν αὐτῷ 
τῷ βάρει τῶν ἐν αὐτοῖς ἐφεστώτων, θέας ἕνεχεν τοῦ 
ὁσίου σώματος. Καὶ ἵνα εἴπω τινὰ βραχὺν ἐπιτά- 
(tov, τιμᾷ τὰ τῶν εἰσοδίων (Θεὸς), τιμῶν τὴν ἔξοδον 
πολυτελεστέραν, πολλὰ μὲν χινῆσας δάχρνα psi- 
ζονα δὲ τῶν ὁρωμένων τὴν περὶ αὐτοῦ δόξαν ταῖς 
ἀπάντων διανοίαις ἐναποθέμενος. 


98. Inter hzc, vitatis :gre rapientium manibus, "« μη΄. Μόγις δὲ τὸ σῶμα διαφυγὼν τοὺς ἁρπάζοντας 


illatum est corpus in &dem sanctorumapostolorum, 
et juxta institutionem sanctorum Patrum ap- 
positus est patriarchis patriarcha, predicatoribus 
predicator, martyribus martyr, apostolis eorum 
seculus vestigia : cujus etiam corpus juxta eorpora 
eorumdem sanctorum apostolorum Andrez, Lucz, 
Timothei, secundum longitudinem ante altare ad 
basim ejus contumulatum, requiescit : hunc enim lo- 
cum ipse sibi vivus elegerat,ut corpus suum ne post 
obitum quidem longius a sancto altari recederet. 
Quia cum anima coelesti assisréret altariibique cum 
sanctis angelis et apostolis pro universo populo pre- 

(78) Zinus vertit, «Cup multe etiam feminz 
cccederent onus in. utero gestantes. » Sed Greca 
aliud prorsus indicant, quale scilicet in. magno 
visendi studio fleri solet, ut. aliorum humeris in- 
sistant alii. 

(79) Obscurissimus hoc loco, fateor, Graecus 
textus est, quemque vix demum addita voce 


εἰσηνέχθη εἰς τὸν οἶχον τῶν ἁγίων ἀποστόλων, πα- 
ραδόσει τῶν ἀγίων Πατέρων προσετέθη τοῖς πα- 
τριάρχαις ὡς Πατριάρχης, τοῖς χήρυξιν ἡ μεγάλη 
φωνὴ, ὁ μάρτυς τοῖς μάρτυσιν, τοῖς ἀποστόλοις ὁ 
χατ᾽ ἴχνος: αὐτῶν βαδίσας, οὗ xaX τὸ σῶμα πρὸς τὰ 
σώματα τῶν αὐτῶν ἁγίων ἀποστόλων ᾿Ανδρέου, 
Λουχᾶ, χαὶ Τιμοθέου, κατὰ τὸ μῆχος ἔμπροσθεν τοῦ 
ἀγίου θυσιαστηρίου, εἰς τὸ χρηπίδωμα, τὴν xatá- 
παυσιν ποιησάμενον ἀποτέθειται " καλῶς αὐτοῦ χαὶ 
τοῦτο ἐπιλεξαμένου τοῦ ὁσίου ἀνδρὸς ἐν ζωῇ, ἵνα xal 
μετὰ τὴν διάζευξιν, μὴ δὲ σωματιχῶς χωρισθῇ 
τοῦ ἁγίου θυσιαστηρίου" τῆς γὰρ ψυχῇς αὐτοῦ τῷ 
Deus ad sanitatem aliquam adducere licuit : Zinus 
jn aliam prorsus interpretationem ab. ἃ, ita scri- 
bens: t Átque ut aliquod epitapbium adjunyam, 
externis honoribus interior cumulatur. Multorum 


quidem lacrymas excitavit, sed ea major gloria 
fuit quod omnium animis defixus haerebat. » 


"em 


2256 


VITA. 


2586 


ἐν οὐρανοῖς παρισταμένης θυσιαστηρίῳ, xXxei μετὰ A ceseffunderel ; equum etiam erat ui quod illi con- 


τῶν ἁγίων ἀγγέλων xal ἀποστόλων τὰς ὑπὲρ 
παντὸς τοῦ λαοῦ προσφερούσας δεήσεις, ἐχρῆν xal 
τὸ ὀὁμέζυγον, καὶ ἑἐμοπόρευτον χαὶ συναχθῆσαν αὐτῇ 
σῶμα, χατὰ τὸν τῇδε βίον, μιδέποτε χεχωρίσθσι 
τοῦ ἐπὶ γῆς ἀχράντου θυσιαστηρίου, ἵνα καὶ αὐτὸ 
τρόπον τινὰ, μετὰ τοῦ προσευχομένου τοῦ λαοῦ ἱερέως 
xal τὰ δῶρα προσχομίζοντος Κυρίῳ τῷ Θεῷ, συνιχε- 
τεύξι τῷ ἱερεῖ ὑπὲρ τοῦ ἑαυτοῦ λαοῦ χαὶ πόλεως, ὅτι 
τῶν ἀγίων τὰ σώματα ἴσα δύνανται ταῖς ἁγίαις αὐτῶν 
ψυχαῖς " Τίμιος γὰρ ἐναντίον Κυρίου ὁ θάνατος τῶν 
ἁγίων αὑτοῦ, χαὶ ε« ὑπερασπιῶ τῆς πόλεω; ταύτης, 
εἶπεν ὁ Θεὸς, 8 ἐμξ, καὶ διὰ Δαυῖϊδ τὸν δοῦλόν μου. » 
Ἔχομεν οὖν ἰσχυρὰν παράχλησιν τοὺς ἁγίους, ὅτι 


junctum fuerat corpus, quodque simulineesserat cer- 
taveratque, ne quidem in terra sejungeretur unquam 
ab almo altari; sed cum sacerdote supplicante, 
Deoque hostiam divinam offerente, pro suo po- 
pulo et civitate quodammodo supphcaret. Nam ct 
corpora sanctorum parem hahent cum aaimis vir- 
tutem : quia « Pretiosa. in. conspectt. Domini 
mors sanctorum ejus **; » et: « Protegam civita- 
tem hanc, inquit. Dominus, propter me et propter 
David servum meuin ?*; » ideoque magna nobis 
consolationi sunt sancti, qui per (ldem vicerunt 
regna, adepti sunt repromissiones *', et post vite 

commutationem pollent virtute majori. 


διὰ πίστεως χατηγωνίσαντο βασιλείας, ἐπιτυχόντες δὲ τῶν ἐπαγγελιῶν, πλέον ἰσχύουσιν καὶ μετὰ τὴν τοὺδ: 


τοῦ βίου ἀπχλλαγὴν xai μετάστασιν. 


θ΄. Δεῦρο δῇ) οὖν συναγωνίσασθέ μοι χαὶ νῦν, περὶ Β 99. Agite nunc etiam magni BDosilii laudatores, 


τὸν λόγον χάμνοντι διὰ ταπείνωσιν λόγον, οἱ τοῦ μεγά- 
λου Βασιλίου ἐπαινέται, χαὶ τὰ πλείω μὲν πσρατρέχειν 
ἐθέλοντι, ἄλλο τε δὲ ὑπ᾽ ἄλλου χατεχομένῳ, χαὶ οὐχ 
ἔχοντι τὸ νιχῶν εὑρεῖν, ὥσπερ ἐν σώματι πανταχόθεν 
Tsty τε καὶ χαλῷ᾽ ἀεὶ γάρ μοι τὸ προσπεσὸν χάλλιον φαί- 
νεται, χαὶ τοῦτο συναρπάζει τὸν λόγον, Δεῦρο οὖν μοι 
διέλεσθε τὰ ἐχείνου χαλὰ, ὅσοι τῶν ἐχείνου ἐπαιμέται 
xal μάρτυρες, χαὶ ἀγῶνα χαλὸν ἀγωνίσασθς πρὸς 
ἀλλήλους, ἄνδρες ὁμοῦ xal γυναῖχες, νεανίσχοι xai 
παρθένοι, πρεσθύτεροι μετὰ νεωτέρων, ἱερεῖς xal 
λαὸς οἱ μοναδιχοὶ χαὶ μιγάδες, οἱ τῆς ἀπλότητος χαὶ 
«ἧς ἀχριδείας, ὅσοι τῆς θεωρίας καὶ ὅποι πράξεως" 
ὁ μὲν ἐπαινεῖτο τὸ ἐν νηστείαις, χαὶ προσευχαῖς οἷον 
ἀσώματόν τε xal ἄῦλον, ὁ δὲ τὸ ἐν ἀγρυπνίαις xal 
ψαλμῳδίαις εὔτονόν τ χαὶ ἀήττητον, ἄλλος τὸ ἐν 
προστασίᾳ τῶν δ-ομένων, ἄλλος τὴν πρὸς τὸ ὑπερ-. 
ἐχον ἀντιτυπίαν ἣ τὴν πρὸς τὸ ταπεινὸν συγχατάθα- 
σιν, ἄλλος τὸ ἀμνησίχαχον ὃ χαὶ μᾶλλον ἐχέκτητο, 
χατὰ τὸ ἀποστολιχὺν παράγγελμα τὸ qásxov « 'O 
ἥλιος μὴ ἐπιδυέτω τῷ παροργισιλῷ ὑμῶν. » 

ρ΄. Πᾶς οὖν ὁ ἐχείνου χορὸς περιστάντες με, ὅσοι 
τοῦ βήματος χαὶ ὅσοι τῶν χάτιυ, ὅσοι τῶν ἡμετέρων 
καὶ ὅσοι τῶν ἔξωθεν, τὴν εὐφημίαν μοι συνεργάσα- 


σθαι, ἄλλο: ἄλλο τι τῶν τοῦ νέου Βασιλείου χαλῶν 


διηγούμενοι χαὶ ζητοῦντες, οἱ τῶν θρόνων τὸν νομο- 


θέτην, οἱ τῆς πολιτείας τὸν πολίτην, οἱ τοῦ δήμου. 


τὴν εὐταξίαν, ol περὶ λόγους τὸν παιδευτὴν, αἱ παρ- 
δένοι τὸν νυμφαγωγὸν, αἱ ὑπὸ ζυγοῦ τὸν σωφρονι- 
στὴν, οἱ τῆς ἐρημίας τὸν πτερωτὴν, οἱ τῆς ἐπιμιξίας 
τὸν διχαστὴν, οἱ τῆς ἁπλότητος τὸν ὁδηγὸν, οἱ «ἧς 
θεωρίας τὸν θεολόγον, οἱ ἐν εὐθυμίᾳ τὸν χαλινὸν, οἱ 
ἐν συμφοραῖς τὴν παράκλησιν, τὴν βαχτηρίαν ἡ 
-τολιὰ, τὴν παιδαγωγίαν ἡ νεότης, ἡ πενία τὸν mo- 
ριστὴν, ἡ εὐπορία τὸν οἰχονόμον, δοχοῦσί μοι xal 
χῆραι τὸν προστάτην ἐπαινέσεσθαι, χαὶ ὁρτ οὶ τὸν 
πατέρα, καὶ πτωχοὶ τὸν φιλόπτωχον, xaY τὸν φιλόξε- 
νον οἱ ξένοι, χαὶ ἀδελφοὶ τὸν φ'λάδελφον, οἱ νοσοῦν- 


mihique sermonis inopia laboranti opitulamini. 
Egoquidem plura cupio przterire : sed aliud me post 
aliud trahit; et tanquam in corpore partibus om- 
nibus sque pulchro, quidquid occurrit, videtur 
pulchrius, et orationem ad se convertit. Agite 
igilur, egregias iliius dotes perscequimini, qui il- 
Jarum et laudatores et testes exsistitis. Przeclarum 
inler vos certamen suscipite, viri simul ac fe τ in:v, 
adolescentes οἱ virgines, senes et juvenes, sacer- 
dotes et populus, monachi et conobit, qui in 
contemplatione quique in actione versamini. Alius 
laudet studium ejus in jejuniis et precibus tam 
assiduum, velut si corporis expers fuisset ; alius 
vigiliarum et psalmodiarum constantiam ; alius 
asperam atque incredibilem duritiem victus, aut 
animi demissionenm ; alius oblivionem injuriarum in 
eo prz:cipue excellentem, juxta preceptum Αρο- 
stoli dicentis: « Sol non occidat super iracundiam 
vestram **. ) | 
, , 

100. Omnis igitur presentium chorus qui me 
circumstatis, quotquot ad superiorem et quotquot 
ad inferiorem templi partem pertinetis (80), quique 
ex nostrorum , quique ex nutuero externorum ad- 
estis, conficite mecum laudationem, et alius alias 
novi hujus Basilii virtutes celebrate. Qui presi- 
detis in judiciis, laudate legislatorem ; qui civita- 
tem regitis, civem ; qui estis de populo, popula- 
rem; qui eruditione delectamini, magistrum; qui 
solitudine gaudctis, illius amantem ; qui frequen- 
tia, judicem ; qui simplicitate, ducem; qui in 
secundis rebus versamini, moderatorem; qui in 
adversis, consolatorem; virgines , virginem; con- 
juges, castum ; senectus, baculum; juventus, di- 
sciplinam ; paupertas, largitorem ; custodom, opu- 
lentia. Videntur mihi quoque defensorem vidus; 
pupilli, patrem ; inopes, pauperum studiosum ; ho- 


** Psal. cxv, 15. *! 1V Reg. xix, 51. ?* Hebr. xi, 53. ?* Ephes. iv, 26. 


. (80) Griece ὅσου τοῦ βήματος, xat ὅποι τῶν χάτω, 
intelligiturque clerus, qui iriter sacra occupat lo- 
cum altaris (Iribunam seu chorum Latini dicunt), 
et populius, qui extra cancellos anteriorem et infe- 


riorem templi partem occupat: qux Zinus non in- 
telligens vertit: « Qui pulpitum attingitis, et qui 
estis inferius: » quasi cum respectu. ad oratorem 
ipsum, cx amhone verba facicntem. 


2381 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2388 


spitalem, hospites ; fraternitas, dilectorem fratrum; ἃ τες τὸν ἰατρὸν, ol ὑγιαίνοντες τὸν φύλακα τῆς 


vgrotantes, medicum cujusque morbi ac medici- 
nam; Sami conservalorem valetudinis; omnes 
denique efferre eum laudibus, qui omnia factus 
est omnibus, ut omnes aut plurimos lucraretur. 
Ego quidem sie amborum Patrum virtutes laudi- 
bus miscens, tenues sermonis epulas convivis de- 
licatis apposui, caules scilicet cum pastillis tan- 


quam apparatum deliciosum, nequaquam laudis 


futurus expers; quia quod honestum erat pr»- 
sumpsi ; vobis autem, qui tanto studio justa 
magno Eutychio persolvistis, nihil aliud consulue- 
rim, nisi ut ad illum cernere et vicissim ab eo 
conspicl existimetis : hzc enim coronis erit recte 
factorum ejus, in hoc virtutum viri thesaurus 
consistit. | 


ὑγείας, οἱ πάντες τὸν πάντα πᾶσι γινόμενον, ἵνα 
κερδάνῃ τοὺς πάντας ἣ πλείονας, ᾿Αλλ᾽ ἐγὼ μὲν ob- 
τως τῶν ἀμφοτέρων Πατέρων τὰς ἀρετὰς ἀναμίξας 
τοῖς ἐπαίνοις, τὴν πενιχρὰν τοῦ λόγου πανδοισίαν μετὰ 
προθυμίας παρέθηχα τοῖς δαιτυμόσιν zal τρυφιταῖς 
τὰ τοιαῦτα * ὡς ἄλλος μεθ᾽ ἀλεύρων τὰ λάχανα, τῆς 


᾿τοῦ προελέσθαι πάντως τὸ χαλὸν οὐχ ἀμοιρήσων τι- 


μῆς * ὑμῖν δὲ οὐχ ἄλλο τι συμθουλεύσα!μ: ἂν τοῖς 
τετελεσμένοις τὰ τοῦ μεγάλου Εὐτυχίου, ἣ πρὸ; αὐτὸν 
ἀεὶ βλέπειν χαὶ ὡς ὁρῶντος χαὶ ὁρωμένου τῷ πνεύ- 
ματι καταοτίζεσθαι * τοιαύτη γὰο καὶ τῶν αὑτοῦ 
κατορθωμάτων ἡ χορωνὶς, τοιοῦτος τοῦ θεοφόρον ἀνδρὸς 
τῶν ἀρετῶν ὁ θησαυρός. 


EPILOGUS. 


101. Restat ut qui me benigne audistis, tuque B 


imprimis divinum ac sacrun . caput, detis veniam 
paupertati mez;, Mosaicum illud de agni esu man- 
datum expendentes: « Decima die mensis primi 
tollat unusquisque agnum per domos et familias 
80 88: sin autem minor est numeras quam sufli- 
cere possil ad vescendum agnum, assumel vicinum 
suum qui conjunctus est domui sue *5.» Si ad 
unius agni esum multos convocandos precepit, 
quid ad pastoris alicujus et quidem talis pastoris 
lJaudationem fieri mandasset? Ego, sancte Pater, 
cum tuis encomiis przdicandjs par esse non pos- 
sem, legi oblemperans, non pauperes vicinos 
meos, sed quales ac pares tuos, eximios utique 
viros, conyocavi; non ut agnum unum edi con- 
spicerent, sed ut pastorem peregrinationis socium 
collaudarent. /Equum est sane ut transeuntes per 
viam et a viatico tenuiter instructi, id est elo- 
quentia et doctrina inopes, concinnzque et sonore 
compositionis elegantia, cant ad aquam vivam et 
bibant ex ipso fontis labro ac puteo: neque enim 
decet ad alienam, doctrinam, inquam, οἱ erudi- 
tionem, accedere. Itaque qux ex tuis recte factis 
potui assequi dicendo, Pater sancte, ea sitientibus 
prompte apposui ; quz autem vires meas  supe- 
rabant, neque sermone mo poterant compre- 
hendi, divina sapientibus viris ipsorumque sermo- 
nibus dereliqui, quorum Verba, sicut scriptum cst, 
sunt stimuli et. quasi clavi igniti ?*: «Da autem 
sapienli occasionein, et sapientior erit; doce justum, 


et festinabit suscipere *". » Apostolus vero: « Ve- D 


sira, inquit, abundantia illorum inopiam suppleat, 
ut et illorum abundantia vestre inopiz€ sit supple- 
mentum, ut fiat zqualitas 38.» Et : « Adimpleo ea 
qu: desunt passionum Christi in carne mea *?, 1 
Et iterum : «Quod mihi deerat suppleverunt 
fratres venientes ἃ Macedonia '.» Et vos igitur, 
yiri perfecti, qui viri hujus sancti divinique Patris 


» Exod. xui, », 4. 


"— 


ρα’. ᾿Αλλά μοι συγγνώμην διδόσθω παρά τε τῶν 
φιλοπόνως ἐντυγχανόντων τοῖς προχε’ μένοις, παρά 
τέ σὸν τῆς θείας καὶ σεδασμίας μοι χεφαλῆς, τὴν 
ἐμὴν ἐπιστάμενοι τοῦ λόγον πενίαν, καὶ τὸ Μωσαϊχὸν 
γινώσχοντες παράγγελμα περὶ τῆς βρώσεως τοῦ ἀρ-- 
νοῦ" λέγει γὰρ οὕτως" Τῇ δεκάτῃ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώ- 
του λαδέτωσαν ἑαυτοῖς πρόδατον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 
χατ᾽ οἴχους πατριῶν" ἐὰν δὲ ὀλιγοστοὶ ὥσιν, ὥστε μὴ 
ἱχανοῦσθαι εἰς πρόδατον, προσχαλεσάσθωσαν τοὺς 
γείτονας τοὺς πλησίον. Εἰ οὖν εἰς βρῶσιν ἑνὸς 
προδάτου νόμος συναγωγὴν ἐπέταξεν γενέσθαι 
πολλῶν, τί οὐ χἂν περὶ ποιμένος xai τοιούτου ποι- 
μένος πρὸς εὐφημίαν προστάξειεν γενέσθαι ; Πειθαρ- 
χἧσας τοίνυν χἀγὼ τῷ νόμῳ, μὴ ὧν ἱκανὸς συγγρά- 
ψασθαι τὰ σὰ χατορθώματα, ὅσια Πάτερ, συνεχά- 
λεσα εἰς δὐφημίαν τὴν σὴν, οὐ τοὺς ὁμοίους μου 
πένητας γείτονας, ἀλλὰ τοὺς σοὺς συζύγους, xa 
ὁμοδόξους, οὐχ ἵνα πρόδατον ἐδώδιμον θεάσοντας, ἀλλ᾽ 
ἵνα ποιμένα συνέχδημον ἐπαινέσωσιν. Καλὸν γὰρ 
tou; διϊόντας xai ὀλιγοστοὺς ἐν ἀργυρίῳ τυγχά- 
νοντας, τουτέστιν ἐν λόγῳ τε xal φινῶσει, xol περὶ 
τὴν εὔθετον xai εὔχροτον τῆς κχαλλιεξίας σύνθεσιν 
ἐνδεομένους, πορεύεσθαι ἐφ’ ὕδιυρ ζῶν, χαὶ πίνειν 
ἐξ ἰδίων ἀγγείων χαὶ φρεάτων πηγῆς * o0 γὰρ θεμι- 
τὸν βαδίζειν πρὸς ἀλλοτρίαν, φημὶ, διδαχὴν τε καὶ 
παίδευσιν. ᾿Αλλ’ ὅσα μοι εὐάγωγα τῶν σῶν ἀνδρα- 
γαθημάτων γεγόνασιν, ὅσιε, τοῖς διψῶσιν ἀπένειμα 
ταῦτα προθύμως " ὅσα δὲ δυσάντλητα ἣ δυσπόριαστα 
χαὶ τῷ ἐμῷ λόγῳ μὴ καταληφθέντα τοῖς σοφοῖς τὰ 
Octa. xaX τοῖς αὐτῶν λόγοις παρέπεμψα, ot τινες elaty 
χατὰ τὸ γεγραμμένον, Λόγοι σοφῶν ὡς τὰ βούχεν- 
«Qa xal ὡς Aot πεπυρωμένοι" « Δίδον δὲ σοφῷ ἀφορ- 
ἣν, xal σοφώτερος ἕσται, γνώριζε διχαίῳ xal προσ» 
θήσει τοῦ δέχεσθαι" » σὲ δὲ προσιάσοει xal ὁ θεῖος 
᾿Απόστολος" «Ὅτι τὸ ὑμῶν περίσσευμα εἰς τὸ ἐχείνων 
ὑστέρημα, xal τὸ ἐχείνων ὑστέρημα εἰς τὸ ὑμῶν πε- 
ρίσσευμα, ὅπως γένηται ἡ ἰσότης" » xal « Ὅτι τὰ 
ὑστερήματα τῶν θλίψεων τοῦ Χριστοῦ ἐν τῇ σαρχί 


** Eccle. xu, 11. 9?! Prov. ix, 9. 9* J[ Cor. vni, 14. *? Coloss. i, 24. ' 1I Cor. xi, 9. 


2389 


DE PASCHATE ET SS. EUCHARISTIA. — MONITUM. 


2390 


μου ἀναπληρῶν xoi πάλιν" « Τὸ γὰρ ὑστέρημά μον A ac magistri laudatores ac. veri estis filii, animi 


ἐλθόντες, ἀνεπλήρωσαν ol ἀδελφοί. » Καὶ ὑμεῖς οὖν, 
ὅσοι τέλειοι φιλοπάτορες τοῦ τελείου χαὶ θεοφόρου 
ἀνδρός τε χαὶ διδασχάλου ἐπαινέται χαὶ γνήσιοι mat- 
δες τυγχάνετε, τὴν μὲν ἐμὴν ἀποδέξασθε πρόθεσιν " 
τὸ δὲ λοιπὸν εἰς εὐφημίαν «ἣ μᾶλλον εἰπεῖν τὸ ὅλον 
ἀναπληρώσατε, ὅπως πληρωθῇ τὸ γεγραμμένον" 


studium atque propensionem boni consulite; et 
quod deest Jaudationi, supplete; imo vero totum 
hoc onus in vos suscipite, ut impleatur quod 
scriptum est : « Frater qui adjuvatur a fratre, quasi 
civitas firma, invalegcit autem sicut regnum clau- 
sum vecte *. » 


« ᾿Αδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος, ὡς πόλις ὀχυρὰ xo τετειχισμένη. Ἰσχύει δὲ ὥσπερ μεμοχλευμίνον 


ϑασίλειον. 5 

ρϑ'. Σὺ δὲ ἡμᾶς, ὦ τρισμαχάριε χαὶ ἅγιε Πάτερ, 
ἐποπτεύοις ἄνωθεν, χαὶ τὸν πάντα βίον διεξάγοις 
πρὸς τὸ λυσιτελέστατον " εἰ δὲ μετασταίημεν, δέξαις 
χάχεῖθεν ἡμᾶς χατὰ τὰς σὰς ἐπαγγελίας εἷς τοὺς 
᾿Δδραμιαίους χόλπους χαὶ ταῖς τῶν δικαίων σχηναῖς, 
ὡ; ἂν χαὶ ἐν αὐταὶς διδάξαι ἡμᾶς χαθαρόν τε xal 
“ελειότεῤον τὰ περὶ τῆς ἁγίας χαὶ ὁμοουσίου χαὶ συν- 
αἴδίου Τριάδος, ἧς νῦν μετρίως δεδέγμεθα τὰς ἐμφά- 
σεις ὑπὸ σοῦ, xal τῶν ὡς σὺ μαθόντες χαὶ σοφι- 
αθέντες. "Hv χαὶ παραχαλῶν ἀπαύστως, μὴ παύσῃ 
ὑπέρ τε ἡμῶν τῶν σῶν ἱχετῶν, χαὶ τοῦ σοῦ ποιμνίου 
τοῦδε, τοῦ πιστοτάτου χαὶ φιλοχρίστον λαοῦ, ὅπως 
ἐπιτύχωμεν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ 
τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα χαὶ mpoa- 


102. Tu vero, sanctissime ac beatissime Pater, 
de colo nos respice, et vitze nostrae cursum ad sa- 
lutem dirige, ut cum hinc recesserimus , recipias 
ROS in sinum Abrahz etin aterna justorum ta- 
bernacula, ubi purius atque períeetius videamus 
que abs te didicimus de $ancta et sempiterna 
ejusdem essentie Trinitate. Eamdem, Pater, de- 
precare pro nobis famulis tuis, proque grege tuo, 
hoc fidelissimo Christique amantissimo populo, ut 
bona consequamur zterna, in Christo Jesu Do- 
mino nostro ; cum quo Deo et Patri gloria sit et 


'adoratio, simul cum sancto bonoque et vite lar- 


gitore Spiritu, nunc et semper, etin secula sa- 
culorum. Ámen. 


κύνησις ἅμα τῷ ἁγίῳ xol ἀγαθῷ xai ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν xai àc, xa εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ- 
νων, ᾿Αμήν. 


* Prov. xvin, 19, 





ANG. MAI MONITUM 
Ju B DE EUTYCHII PATRIARCHJE SERMONE. 
(Biblioth. Nov. t. IV, p. 54.) 


Eutychii patriarche ConstantinopoMtani, medio szeculo sexto clari, sermonem de Paschate et de sacro» 
sancta Eucharistia, si non integrum certe bona sui parte superstitem, in Vaticano codice comperi. Etenim 
ex ejusdem Eutychii Vita ab Eustathio familiari ejus, presbytero,amantissime scripta, et ex Vaticano item 
codice a Bollandistis sub die 6 Aprilis Latine edita, satis constabat composuisse eum sermones conira 
quascunque hzreses, eosque ante obitum publicasse ; quorurp unus ei quidem haud infimi generis hic 
noster fait, quandoquidem in eo argumento versatur, cui pr: czteris Eutychius addictus fuit. Nam quod 
attinet ad 55, Eucbaristiam, docet nos biographus quam pie hic patriarcha et quam sepe Missarum 
solemnia publice celebraret, et Eucharistiam tante populi multitudini distribueret, ut aliquando sex 
horis in eo sanctissimo actu perseveraverit. Paschatis autem, id est Dominicze resurrectionis commemo- 
rationem, adeo studiose coluit, at vel supremo correptus morbo peragere liturgiam voluerit, atque a 
Deo impetraverit, ut tota Paschatis octava vitam retinens, ea demum desinente in terris solemnitate, ad 
celestem perpetuam ipse migraret. Idem quoque Diographus Eutychium circa illam controversiam de- 
fendit, quam cum magno nostro Gregorio [Moral. in Job. xw, 9] (a) Constantinopoli tunc degente habuit, 
Profecto de carnis resurrectione nunquam dubitavit Eutychius, imo illam suis scriptis asseruit : in co 
tamen a veritatis via aliquando aberrans divertit, eum illam in resurrectione impalpabilem fore judicavit : 
sed demum a Gregorio convietus, et morli proximus anze astantium oculos, pellem manus sue tenens, con- 
fiteor, inquit, quia omnes in hac carne resurgemus. Waque a Graecis memoria ejus religiosissime colitur ; 
neque dissentit Baronius qui ad an. 586, n. 7, affirmat « non immerito eum a Grecis ut sanetum coli, 
anniversariaque die ejus natale celebrari. » 

Sermonis hvjus reliquias, in segm-nus quatuor dispersas, aliis Patrum interpoaitis scriptis, in Nicetas 
τὰ Lucam catena naclus sum ; quas cum variis temporibus atque libris, prout se mihi obtulerunt, Grace 
olim ediderim, nunc constitii easdem connectere ; presertim quia feliciter agnovi cas alienis nunc ex- 
clusis. qu:e interposuerat Nicetas, belle inter se congruere, seriemque ferme continuam restituere ; quam 


(a) Vide Patrolog. Latine t. LXXV, col. 1077-1079. 


989] S. EUTYCHII PATRIARCHA CP. 3309 


rem dudum in Spicil. Rom. X, przf. monere me memini. Cerle hoc scriptum neque auctoris sui causa, 
neque ipsius argumenti, negligendum a me fuit. Namque Eutychius ab Ephrz:mio quem nos edidimusg 
chronographo, v. 9792, elegante iambo dicitur : Λόγων ἑταῖρος, ἀρετῆς τ᾽ αὖ ἐργάτης, Amicus litterarum, 
virtutis auctor,quod ejus coufirmat biographus dum ait Eutychium sermones eos edidisse, quos acta 
vita sua semper expresserat. Idem Eutychius concilio quinto ccumenico interfuit, in eoque pro fide 
orthodoxa graviter peroravit, et trium capitulorum aliarumque hzxreseon dainnationi subscripsit, quo 
tempore morabatur Constantinopoli etiam noster Vigilius papa. Tum et fortitudinis episcopalis specimen 
edídit, cum imperatori Justiniano in incorrupticolarum hzresii lapso invicte restitit, ejusque rei causa 
sedis quoque jacturam ac diuturnum exsilium perpessus est. Ipse vero sermo, ut nihil dicam de sapiente 


circa pascha doctrina, Christi corporalem in Eucharistia presentiam, citato etiam nobili Athanasii loco, 
testatur et praedicat. 








EUTYCHII PATRIARCHAE CONSTANTINOPOLITANI 
SERMO 


DE PASCHATE ET DE SACROSANCTA EUCHARIJSTIA, 


rn] 


4. Tres comperimus cenas a Domino circa Pa- A 


sehatis tempus diversis locis celebratas : unam 
Gethsemani, in qua fuit etiam puriflcatio die Sab- 
bati, incipiente jam prima die, id est Dominica : 
quare et nos tunc vigilias servamus. Altera cona 
fuit Bethaniz, qux inciditin diem hebdomadz se- 
eundam incipientem, prima jam expleta. Porro 
constat non fuisse hoc Pascha; quamobrem addit 
Matthzus : « Prima autem die Ázymorum interro- 
gaverunt discipuli : Ubinam vis tibi Pascha pare- 
mus "7 » Primam Azymorum fortasse illam appel- 
lans, qua est dies Dominica , ceu primam hebdo- 
madz in qua azyma fiebant, quam Joannes Pascha 
nominat, sextam ante Pascha dicens *. Ànte enim 
sex dies, inquit, Pasche venit Jesu Bethaniam. 
Nam sexta est, ante quartam decimam , illa qux 
prima est. Ceena vero hac die celebrata pertinet ad 
initum diei secunde, in qua veri agni electio 
fuit. Etenim illa verba ἢ, venisse scilicet horam 
ejus, qua ipsum oportebat mundo abire, quid 
aliud significant nisi jam delectum fuisse Domi- 
num, qui agnus secundum humanam naturam no- 
minstur, in qua passionem excipere potuit ? De- 
monstrantque delectum ad aliam pertinere jam 
vitam, juxta illud : « Bgo elegi vos, prapterea de 
mundo non estis *. » Quare et dies, ex qua id pa- 
watum fuit, Pascha appellatur, et sepultura juxta 
ipsius effatum *. Ut ergo lex impleretur que man- 
dabat, decima die mensis primi ovem deligi, et ad 


α΄. Τρία γε μὴν δεῖπνα τὸν Κύριον, κατὰ τὸν τοῦ 
Πάσχα χαιρὸν πεποιηχότα εὑρίσχομεν, τὰ καὶ τοῖς 
τόποις διάφορα" ἕν μὲν ἐν Γεθσημανῇ, ὃ καὶ τὸν ve- 
πτῆρα περιέχει χατὰ τὴν τοῦ Σαδδάτω ἡμέραν, τῆς 
Κυρ:αχῆς fjvot τῆς πρώτης ἐναρχομένης ἡμέρας" διὸ 
xai ἡμεῖς τηνικαῦτα ποιοῦμεν τὰ προφωτίσματα. 
Ἕτερον δὲ ἐν Βηθανίᾳ, ὅπερ ἔχει τὴν δευτέραν τῇ; 
ἑδδομάδος ἡμέραν ἐναρχομένην, χαὶ τὴν πρώτην πε- 
ραιουμένην " καὶ δῆλον ὅτι οὐχ ἔστιν αὐτὸ Πάσχα ([-3)}" 
διὸ ἐπάγει MaxOalo; ε Τῇ δὲ πρώτῃ τῶν ᾿Αζύμων 
ἠρώτων οἱ μαθηταί" Ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμέν aot τὰ 
Πάσχα; » πρώτην τῶν ᾿Αζύμων ἴσως τὴν Κυριαχὴν 
χαλῶν, ὡς πρώτην τῆς ἑδδομάδος, ἐν ἧ τὰ “Αζυμα 
ἐπετελεῖτο, ἣν Ἰωάννης Πάσχα καλεῖ, ἕκτην πρὸ 
τοῦ Πάσχα τιθείς" « Πρὸ ἕξ γὰρ, φησὶν, ἡμερῶν τοῦ 
Πάσχα, ἦλθεν Ἰησοῦς εἰς Βηθανίαν. » "Exvn γὰρ πρὸ 
τῆς τεσσαρεσχαιδεχάτης ἐστὶν ἡ πρώτη ἧς τὸ δεῖ- 
πνον εἶχεν ἐναρχομένην τὴν δευτέραν, xal τὴν ἐχλο- 
γὴν τοῦ ᾿Αμνοῦ τοῦ ἀληθινοῦ. Τὸ γὰρ ἐλθεῖν αὖτον 
τὴν ὥραν ἵνα μεταθῇ ix τοῦ κόσμων τούτου, τί ἔτε- 
fov δηλοῖ, ἣ τὸ ἐχλεγῆναι τὸν Κύριον, χατὰ τὸ ἀνθρώ- 
mtvoy* ὅπερ ᾿Αμνὸς ὀνομάζεται, διὰ τὸ δύνασθαι τὸ 
πάθος δέξασθαι. Καὶ δείκνυσιν ὅτι τὸ ἐχλεγὸν, ἑτέρας 
ίνεται ζωῆς, χατὰ τό « Ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς, διὸ 
οὐχ ἐστὲ kx τοῦ χόσμου. » Διὸ xa ἡ ἡμέρα, ἀφ᾽ ἧς 
«τοῦτο γέγονε, Πάσχα χαλεῖται καὶ ἐνταφιασμὴς, 
κατὰ τὴν αὐτοῦ φωνήν. Ἵνα οὖν τὸν νόμον πληρώσῃ 
τὸν λέγοντα, τῇ δεχάτῃ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου λαμ- 
6&vetv τὸ πρόδατον, τηρεῖν δὲ ἕως τῆς secca psoxat- 


quartam deciinam usque servari ὁ, ipse ceu simul ( δεχάτης, ὡς ἱερεὺς xal ἱερεῖον ἑαυτὸν ἐχλέγεται, xa 


sacerdos et victima a semetipso deligitur, et in 
quintam usque diem servatur : deinde mystice 
quarta decima die immolatur. 


! Mattb. xxvi, 17. 


(3) Argumentum hoc docte versat etiam Joannes 
Philoponus, Eutychii nostri zequalis in prolixa dis- 
putationo, quam videsis apud Gallandium Bibl. 


* Joan. xii, 1. 


8 Joan, xui, 1. 


διετηρήθη εἰς πέμπτην ἡμέραν, εἶτα θύεται μυστι- 
χῶς τῆς τεσσαρῤεσχαιδεχάτης ἐναρχομένης. ᾿ 


* Marc. xiv, 8. *Exod. xit, ὅ, 6. 


t. XII, p. 610 seqq. Et quidem id scriptum in cod. 
Vat. 579, inseribitur Cyrillo ; sed rectius in alio 
cod. Yat. 1672, Pilopono. 


* Joan. xv, 19. 


2323 


DE PASCHATE ET SS. EUCHARISTIA. 


M 


9396 


β΄. Ἐν τούτῳ τοίνυν τῷ δείπνῳ, τῆς πρώτης ἡμέ- A 2. In hac crgo prima Bethanie celebrata cena 


pa« τῷ ἐν Βηθανίᾳ, ἡ ἐχλογὴ γέγονε, χαὶ ἀπὸ τούτου 
ἡ διατήρησις " καὶ οἱ μαθηταί φασι" « Ποῦ θέλεις 
ἑτοιμάσωμεν; » Καὶ τὸ ψωμίον ἐμδάψας, δίδωσι τῷ 
προδότῃ, καὶ εἰσῆλθεν ἀπὸ τότε εἰς αὐτὸν ὁ Σατανᾶς, 
ἅπερ ἐστὶν ἡ ἐπιθυμία τοῦ παραδοῦναι τὸν Κύριον. 
Καὶ ἐξῆλθεν εὐθέως: τοῦτο πράξων, χαίτοι τοῦ Κυρίου 
προνοητιχῶς ἐν τῷ δείπνῳ τούτῳ εἰπόντος" « Εἷς 
ἐξ ὑμῶν παραδώσει με. » Καὶ ὅτι μετὰ δύο ἡ μέρας, 
τὸ Πάσχα γίνεται τὸ μυστιχὸν χαὶ ἐπιθυμητὸν, οὐ 
τὸ νομ' xóv. Τοῦτο γὰρ xat αὐτοὶ ἤδεσαν, καὶ περιττὴ 
ἡ πρόῤῥηπις. Μετὰ γὰρ τὴν τρίτην xal τὴν τετοάξα, 
«ὰς μέσας ὑπερδὰς ὁ Κύριο;, εἶπε « Μετὰ δύο ἡμέ- 
pae, » τοὐτέστι τὴν τρίτην xal τὴν τετράδα. Καὶ 
ταῦτα μὲν ἐν τῷ ἐν Βηθανίᾳ δείπνῳ, ἐν ᾧ χαὶ τὰ τῆς 


delectus victim: factus est, οἱ deinde ejus conser- 
yatio : tum et discipuli aiunt : Ubi vis paremus? 
el buccellam intinctam porrigit proditori, in quem 
exinde intravit Satanas, id est prodendi Domini 
cupiditas; qui illico id patraturus exiit : quanquam 
Dominus re provisa huic inter cenandum przdixe- 
rat: Unus vestrum me tradet : οἱ post. biduum 
pascha fiet, mysticum scilicet ac desiderabile , non 
illud legale; alterum hoc enin satis noverant di- 
scipuli, et supervacanea przedictio fuisset. Nam 
past tertiam et quartam, omissis interjectis Domi- 
nusait: « Post biduum, id est, post tertiam et 
quartam *. » Et hxc quidem in Bet(hanix* cona 
evenerunt*,in qua etiam testamentum Domini fuit. 


διαθήχης. Μεθ᾿ f» ὑπερδὰς 6 Ἰωάννης τὰ τοῦ τρίτου D. Post hanc, pretermissis Joannes rebus in tertia 


δείπνου τοῦ ἐν Σιὼν τοῦ xai μυστιχοῦ, ἐπὶ τὸν τόπον 
τῆς παραδόσεως ἔρχεται" τρίτον δὲ δεῖπνον, τοῦτο 
τὸ μυστιχὸν, περὶ οὗ φησι παρὰ τῷ Aouxd * ε Ἐπιθυ- 
μίᾳ ἐπεθύμησα τοῦτο Πάσχα φαγεῖν μεθ᾽ ὑμῶν πρὸ 
τοῦ με παθεῖν" » "Apa οὖν πρὸ τοῦ παθεῖν, Πάσχα 
ἔφαγε, υυστιχὸν δηλονότι: Πάτχα γὰρ ἄνευ πάθους, 
οὐχ ἂν χληθείη. Μυστιχῶς οὖν ἑαυτὸν ἔθυσεν, ὅτε 
ταὶς οἰχείαις χερσὶ μετὰ τὸ δειπνῆσαι λαδὼν τὸν ἄρ- 
τὸν, εὐχαριστήσας, ἀνέδειξε χαὶ ἔχλασεν, ἐμμίξας 
ἑαυτὸν τῷ ἀγτιτύπῳ (5). Ὁμοίως xal τὸ ποτήριον 
ἐχ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου κεράσας χαὶ εὐχαρι- 
στήσας, xal ἀναδείξας τῷ Θεῷ xal Πατρὶ εἶπε᾽" 
« Λάδετε, φάγετε" » χαὶ, « Λάπετε, πίετε" τοῦτό 
ἐστι τὸ σῶμά μον, xal, τοῦτό ἔστι τὸ αὖά 
μου.» Ὅλον οὖν ἅπας τὸ ἅγιον σῶμα χαὶ τὸ τίμιον 
αἷμα τοῦ Κυρίου δέχεται, χἂν εἰ μέρος τούτων δέ- 
Ensav μερίζεται γὰρ ἀμερίστως ἐν ἅπασι, διὰ τὴν 
ἔμμιξιν. Καθὼς xal σφραγὶς μία, πάντα τὰ ἔχτυ- 
κώματα αὐτῆς xat μορφώματα τοῖς μεταλαμθάνουσι 
μεταδίδωσι" xa pla μένει, χαὶ μετὰ τὴν μετάδοσιν 
οὐχ ἐλαττουμένη, οὐδὲ ἀλλοιουμένη πρὸς τὰ μετ- 
ἐχοντα, xiv f] τῷ ἀριθμῷ πλείονα, Ἢ ὡς xal μία 
φωνὴ ὑπότινο; προαχθεῖσα, xal εἰς ἀέρα χυϑεῖσα, xol 
ἐν τῷ ταύτην προΞμένῳ πᾶσα μένει" χαὶ ἐν τῷ ἀέρι 
γενομένη, πᾶσα ταῖς ἀχοαῖς πάντων ἐναπετέθη, οὐ - 
δενὸς πλέον ἣ ἔλαττον τοῦ ἑτέρου τῶν ἀχουσάντων 
εἰσδεχομένον, ἀλλὰ ὅλη ἐστὶν ἀδιαίρετος χαὶ ὁλόχλη- 
ρος παρὰ πᾶσι, χἂν μύριοι τὸν ἀριθμὸν ἣ πλείους 


coena actis , illa, inquam, in Sione celebrata et my- 
stica, ad locum proditionis devenit. Hxc est, in- 
quam,"mystica illa, de qua apud Lucam dicit Do- 
minus : « Desiderio desideravi hoc Pascha man- 
ducare vobiscum antequam patiar *. » Igitur ante 
passionem Pascha manducavit, mysticum scilicet : 
nam Pascha absque passione non fuisset appella- 
tum. Mystice ergo seipsum immolavit , cum suis 
manibus postquam conaveral panem accipiens , 
gralias agens, ostendit ac fregit, antitypo semet- 
ipsum immiscens. Similiter et genimen vitis tem- 
perans, gratiasque agens, ostendensque Deo Patri, 
dixit: « Accipite, manducate; accipite, bibite : 
hoc est corpus meum, et hic est sanguis meus Ἶ9.» 
Totum itaque sanctum corpus, pretiosumque Do- 
mini sanguinem unusquisque sumit, etiamsi partem 
specierum harum tantummodo sumpserit : dividi- 
ur enim indivise in omnibus, quia intus ipse im« 
mistus est. Sicut etiam sigillum unum cuncta 
ectypa et formas accipientibus impertitur, et 
tamen unum sigillum manet post diribitionem haud 
deminutum neque immutatum erga participantes , 
etiamsi hi plures numero sint. Vel ctiam sicut 
una vox ab aliquo emissa, et in aerem effusa, nihilo- 
minus in emittente tota manet : et quanquam in 
aere ipsa sit, tota ad omnium aures advolat, nemihe 
plus vel minus excipiente, sed tota et indivisa est 
et integra apud omnes, ctsi forte innumeri sint qui 


ὦσιν οἱ ἀχούσαντες, χαίτοι σῶμᾳ ὑπάρχουσα * D audiunt; corpus licet ea sit; nihi] enim est aliud 


οὐδὲν γὰρ ἕτερόν ἐστι φωνὴ, ἢ πεπληγμένος ἀήρ. 

Υ΄. Μηδεὶς οὖν ἀμφιδολίαν ἐχέτω τὸ ἄφθαρτον μετὰ 
τὴν μυστιχὴν ἱερρφυργέαν, καὶ τὴν ἁγίαν ἀνάστασιν, 
καὶ ἄθανατον, χαὶ ἅγιον, χαὶ ζωοποιὸν σῶμα χαὶ 
αἷμα τοῦ Κυρίου, τοῖς ἀντιτύποις ἐντιθέμενον διὰ τῶν 
ἑερουργιῶν, ἔλαττον τῶν προειρημένων παραδειγμά.- 
τῶν τὰς οἰχείας- ἐναπομόργνυσθαι δυνάμεις, ἀλλ᾽ 
ὅλον ἐν ὅλοις εὑρίσχεσθαι. Ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ Κυριαχῷ, 


* Matth. xxvi, 9. * Joan. xii, 2... * Luc. xxii, 18. 


(3) De antitypis (id est figuris seu, ut loquimur, 
accidentibus) doctissime more suo disserit contra 
Creyghtonum Allatius Exerc. XXV, p. 486-520, 
quem legere. pretium operz^ erit. Sanctus Cyril- 
lus apud n^s initio Commentari? in Lucam, assum- 


vox nisi pulsus aer, 

9. Nemo ergo suspicetur , post mysticum sacri- 
ficium sanctamque resurrectionem, incorruptibile, 
immortale, sanctum atque vivificum corpus ac 
sanguinem Domini, in antitypis per sacram opera- 
tionem collocatum, minus quam przdicta exempla 
suas expromere vires, sed utrumque totum in 
cunctis antitypis exstare putet. In ipso enim Do- 


'* Matth. xxvi, 96-98. 


ptam a Verbo carnem dicit pata. {ηλαφηρὴν, 
ἀντίτυπον, visibilem, tangibilem, solidam. Talia 
reapse sunt accidentia, quz: Christi corpus in Eu- 
Charistia velant, ideoque apte appellantur ἀντί- 
“πα, 


2535 


S. EUTYCHII PATRIARCILE CP. 


2396 


minico corpore plenitudo habitat divinitatis Verbi À σώματι κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος τοῦ 


Dei corporaliter, id est substantialiter. Fractio 
quidem venerandi panis necem significat : quare 
- et Pascha desiderabile appellatum fuit, ceu quod 
salutem, immortalitatem, perfectamque Dei notitiam 
nobis suppeditat. Et sicuti tunc postepulas hymno 
dicto exierunt in montem Olearum, sic et nos post 
sanctis corporis sanguinisque sumptionem, gratias 
agimus , et unusquisque in ' propriam domum re- 
vertimur. Idcirco post sanctarum rerum participa. 
tionem , in quinta magna feria , vinum et oleum 
gustari ab illis qui tribus antea diebus non gusta- 
verunt, haud est Taudabile : propterea quod ille 
dixerit : « Non bibam amodo de genimine vitis, 
donec ipse vobiscum novum bibam in regno Pa- 
tris mei !!, » id est in sancta resurrectione. Unde 
et in canonibus edicitur, ne hac die jejunium sol- 
vamus, atque ita przteritas simul dies pessumde- 
mus. Hzc est ergo tertia coena, nempe illa in 
Sione peracta. Quare post mysticum Pascha a Do- 
mino in urbe Sione actum , incipiente jam quarta 
decima die, illud quod a Judzis die crastina, cui 
nomen Parasceve , expleta jam quaria decima fit, 
jam non est Pascha. Nam legalia fiuem acceperunt, 
unde jam reprobantur. : 
JV. Sed neque manipuli oblatio, quam sexta de- 
cima die faciebant, hunc videlicet pro totius hu- 
mani generis salute offerentes '* , nunc jam usu- 
venit: a qua quidem die sexta decima, hebdoma- 


B 


darum ordiebatur numerus 15, ad Pentecosten pro- C 


grediens. Namque hac sexta decima incipiente, 
qua et Dominica dicitur, quzxque prima erat sub- 
sequentis bebdomadz , Dominus noster a mortuis 
resurgens, seipsum loco manipuli Deo Patri obtulit 
pro totius humani generis salute, Haud ergo fit 
deinceps manipuli oblatio postquam Dominus ma- 
nipuli loco semetipse Patri Deo obtulit: neque 
item numerantur jam hebdomade, neque legalis 
Pentecoste, sed alia potius quz perfectam scientiam 
per sancti Spiritus adventum revelat, quam nos 
ceu plenam Spiritus sancti presentiam solemniter 
celebramus : neque nunc manet tubarum et ta- 
bernaculorum solemnitas, qu: typus resurrectionis 
fuerat, postquam vera Domini nostri resurrectio 


Λόγου xaX Θεοῦ σωματιχῶς, ὅπερ ἐστὶν οὐσιωδῶς. 
Ἡ χλάσις γε μὴν τοῦ ἄρτου τοῦ τιμίου, τὴν σφαγὴν 
δηλοῖ" διὸ καὶ Ἰ]άσχα ἐπιθυμητὸν ἐχλήθη, ὡς σωτη- 
ρίας καὶ ἀφθαρσίας καὶ γνώσεως τελείας πρόξενον. 
Καὶ ὥσπερ τότε μετὰ τὸ φαγεῖν ὑμνήσαντες ἐξῆγθον 
εἰς τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν * οὕτως xai ἡμεῖς μετὰ τὸ 
μεταλαθεῖν τοῦ ἁγίου σώματος xal αἵματος, εὐχα- 
ῥ'στοῦμεν, xal ἕξιμεν ἔχαστος εἰς τὸν ἴδιον οἶχον Exav- 
ἐρχόμενοι, Οὐχοῦν μετὰ τὴν τῶν ἁγίων μετάληψιν, 
ἐν τῇ Πέμπτῃ τῇ μεγάλῃ μεταλαμόάνειν οἴνου xat 
ἐλαίου τοὺς ἐν ταῖς προτέραις τρισὶν ἡμέραις μὴ μετ- 
εἰληφότας, οὐ χαλόν’ διὰ τὸν εἰπόντα " ε 'Απάρτι οὐ μὴ 
πίω ἐκ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου, ἕως αὐτὸς πίω 
μεθ᾽ ὑμῶν χαινὸν ἐν τῇ βασιλεία τοῦ Πατρός μου, » 
τοὐτέστιν ἐν τῇ ἀναστάσει τῇ ἁγίᾳ. Ὅθεν χαὶ ἐν τοῖς 
χανόσιν εἴρηται, μὴ λύειν ταύτην, χαὶ τὰς προτέρας 


᾿ἀπολλύειν. Τοῦτο οὖν ἔστι τὸ τρίτον δεῖπνον, τὸ ἐν τῇ 


Σιὼν ἐπιτελεσθέν, "Ὥστε μετὰ τὸ μυστιχὸν Πάσχα, 
τὸ ὑπὸ τοῦ Κυρίου γενόμενον ἐν τῇ Σιὼν, ἐναρχο- 
μένης τῆς τεσσαρεσχαιδεχάτης, τὸ ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων 
ἐπὶ τὴν αὔριον, ἥτις ἦν παρασχευὴ, περαιουμένης 
tfjg τεσσαρεσχαιδεχάτης ἐπιτελεσθὲν, οὐχέτι Πάσχα. 
Τὰ νομιχὰ γὰρ πεπλήρωται" διὸ xol xazaxplvov- 
ται. ᾿ 

δ΄, ᾿Αλλ᾽ οὔτε fj τοῦ δράγματος προσαγωγὴ, fv 
ἐπετέλουν ἐν τῇ ἐξχαιδεχάτῃ, τοῦτο προσφέροντες 
ὑπὲρ σωτηρίας ὅλου τοῦ ἀνθρωπίνου φυράματος, κατὰ 
τὴν τοῦ νόμου ἐντολὴν, ἔτι χώραν ἔχει" ἀφ᾽ ἧς ἐξ- 
χαιδεχάτης xat ἡ τῶν ἑδδομάδων ἀπαρίθμησις ἐγί- 
veto, τὴν Πεντηχοστὴν ἐπιφέρουσα. Ταύτης và 
ἐναρχομένης τῆς ἐξχαιδεχάτης τῆς xal Κυριαχῆς, 
ἥτις καὶ πρώτη τῆς ἐπιούσης ἑθδομάδος ἐδείχνυτο, 
ὁ Κύριος ἡμῶν ἐχ νεχρῶν ἀναστὰς, ἑαυτὸν ἀντὶ τοῦ 
δράγματος προσήνεγχε τῷ Θεῷ, xaX Πατρὶ, ὑπὲρ 
σωτηρίας ὅλου τοῦ ἀνθρωπίνου φυράματος. (4) Οὐ- 
χέτι τοίνυν δράγματος προσαγωγὴ, ἑαυτὸν τοῦ Ku- 
plou προσαγαγόντος, ἀντὶ τοῦ δράγματος, τῷ θεῷ 
χαὶ Πατρί’ οὐδὲ ἐξαριθμήσεις ἑόδομάδων xal πεν- 
«nxocth νοϊμιχὴ, ἀλλ᾽ ἑτέρα τελείαν ἐπίγνωσιν διὰ 
«1; τοῦ Πνεύματος παρουσίας ὑποφαίνουσα ἦν ἡμεῖς 
ὡς τελείαν παρουσίαν τοῦ ἁγίου νεύματος ἑορτάζο- 
pev. Οὐχέτι σαλπίγγων xol σχηνῶν ἑορτὴ, τύπον 
τῆς ἀναστάσεως ἔχουσα, τῆς ἀληθεινῇῆς ἀναστάσΞξως 


nobis apparuit. Neque tribus anni temporibus ty- ἢ) τοῦ Κυρίου ἡμῶν φανερωθείσης. Οὐχέτε τρεῖς xat- 


picum festum jam agunt homines; tota enim ho- 
dierna vita continuum festum est. Atque ut sum- 
matim dicam, cuneta legis significationes expletze 
sunt, quia plenitudo legis Christus est : unde et 
Christi Ecclesia sanctam ejus resurrectionem ce- 
lebrat, qu: sexta decima die incipiente contigit. 
Neque jam cum Judzis festum agit, sextam deci- 
mam luna observans. Sicut autem a mortuis 
resurgens, seque pro nobis Patri offerens, manipuli 
typo finem imposuit; sic agni loco, quarta decima 

*! Matth. 13v1, 29... !* Levit. xxin, 10, 15 ibid. 15. 


(4) Hic interponebatur in codice Cyrilli locus, 
£hius. 


ροὺς ἑορτάσουσι τοῦ ἐνιαυτοῦ, τυπικῶς * ἅπας yàp 
ὁ βίος σήμερον ἑορτὴ μία καθέστηκεν. Καὶ ἁπλῶς, 
πᾶσαι αἱ διὰ τοῦ νόμου ἐμφάσεις πεπλήρωνται " ὅτι 
πλήρωμα νόμου Χριστός" ὅθεν xal ἡ τοῦ Χριστοῦ 
Ἐχχλησία τὴν ἁγίαν ἀνάστασιν αὐτοῦ ἑορτάζει, ἧτις 
ἐναρχομένης τῆς ἐξχαιδεχάτης ἐγένετο. Καὶ οὐχέτι 
Ἰουδαίοις συνεορτάζει τὴν τεσσαρεσχαιδεχάτην τῇς 
σελήνης διώχουσα. “Ὥσπερ μέντοι ix. νεχρῶν ἐγη- 
γερμένος, καὶ ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν «i Πατρὶ προσ- 
αγαγὼν, ἐπλήρωσε τὸν τύπον τοῦ δράγματος, οὕνως 


alibi a nobis editus; deinde prósequitur  Euty- 


2391 


DE PASCHATE ET SS. EUCHARISTIA. 


2393 


ἀντὶ τοῦ ἀμνοῦ, τῆς τεσσαρεσχα!ιδιχάτης ivapyou- A incipiente die, semet mystice et in antecessum 


νης. ἑαυτὸν θύσας μυστιχῶς xal προληπτιχῶς, καὶ 
ἐμμίξας τῷ ἀντιτύπῳ φαίνεται. Τὸ οὖν μυστιχὸν, 
ἀπαρχὴ καὶ ἀῤῥαθών ἔστι τοῦ πραγματιχοῦ" τὸ δὲ 
πραγματιχὸν, τὸ τέλειον, χατὰ τό: « Οὐ μὴ φτάζω 
αὐτὸ ἕως οὗ πληρωθῇ ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ " » 
ὅπερ ἔσχεν fj ἁγία αὐτοῦ ἀνάστασις * τοῦτο γάρ ἔστιν 
ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ" διότι οὐχέτι δύναται ἀποθα- 
νεῖν͵ ἅπαξ ἀποθανών. 

ε΄. "Usi δὲ οὕτως ἐστὶν, ἰδοὺ μυστιχῶς καὶ ἡμεῖς 
ἀποθγήσχομεν ἐν τῷ βαπτίσματι τῷ ἁγίῳ " ἐν μαρ- 
τυρίῳ δὲ μετὰ τοῦτο, ἣ χαὶ ἄνευ μαρτυρίον, πρα- 
γματιχῶς. Καὶ οὐχ ἠλλοτρίωται ὁ μυστιχὸς ἡμῶν 
θάνατος, τοῦ πραγματιχοῦ, χἂν εἰ τελειοῦται ἐν τῷ 
᾿ πραγματιχῷ. Καὶ ἑτέραν γὰρ παρὰ τὴν πρώτην ἐν 


τῷ μυστιχῷ χτώμεθα ζωὴν, ἀπαρχὴν τινα τῆς ἀνα- B 


στάπειυυς, xaX ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, xal υἱοθεσίαν xal 
ἁγιασμὸν, χαὶ συγχληρονόμοι Χριστοῦ γινόμεθα. 
Οὐχ ἀπέῤῥη χ]ται τοΐνυν τὰ μυστιχὰ τῶν πραγμα- 
τιχῶν, XÀv εἰ ἐν τοῖς πραγματιχοῖς τελειοῦται. Ἡ 
οὖν Ἐχχλησία, χαὶ τῆς τεσσαρεσχαιδεχάτης ἐπιτελεῖ 
«tv μνήμην, ἐν τῇ μεγάλῃ Πέμπτῃ, καθὼς τότε γέγο- 
νεν ὑπὸ τοῦ Κυρίου τὸ Πάσχα τὸ μυστικὸν, ὅτε ἑαυτὸν 
ἔθυσε τῆς τεσσαρεσχαιδεχάτης ἐναρχομένη:. Κἂν οὖν 
ἐν τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ τὴς ἑδδομάδος τοῦ Πάσχα τῇ «at 
Κυριαχῇ, xàv ἐν τῇ θατέρᾳ, xàv ἐν τῇ τρίτῃ, xàv ἐν 
τῇ τετάρτῃ ἐμπέσῃ ἡ τεσσαρεσχαιδεχάτη (ζητεῖται γὰρ 
τοῦτο), τῇ πέμπτῃ ἡ Exx)nola ἐπιτελεῖ τὴν ἑορτὴν 
τοῦ Πάσχα τοῦ μυστιχοῦ * xa0' ἣν χαὶ ὁ Κύριος ἑαυτὸν 
μυστιχῶς ἔθυσε τότε. Τὴν 6b τελείαν xal πληρωμα- 
τιχὴν τῆς μυστιχῆς ἑορτῆς, χατὰ τὴν ἁγίαν ἀνάστα- 
σιν ἐπιτελεῖ, ἧτις ἐναρχομένης τῆς ἐξχαιδεχάτης, 
«ἧς xaX Κυριαχῆς τότε φθχσάπσης, γεγένηται. 

ς᾽, Διὸ καὶ ol ἐν Νιχχίᾳ Πατέρες, τινῶν τῆς 'Ex- 
λησίας τοῦτο μὴ ποιούντων, ὥρισαν πάντας ἅμα κατὰ 
τὴν τότε ἐν τῇ σωτηριώδει ἀναστάσει φθάσασαν ἐξ- 
χαιδεχάτην τὴν χαὶ Κυριακὴν ἑορτάζειν, ὡς τὸ τέ- 
λειον χαὶ πραγματιχὸν ἔχουσαν, χατὰ τὴν τοῦ Kuploo 
φωνήν. Καὶ τοῦτο τῇ ᾿Αλεξαυδρέων γράφουσιν 'Ex- 
κλησίᾳ λέγοντες" « Εὐαγγελιζόμεθα ὑμᾶς xai περὶ 
τῆς συμφωνίας τοῦ ἁγιωτάτου Πάσχα, ὅτι ὑμετέραις 
εὐχαῖς χατωρθώθη καὶ τοῦτο τὸ μέρος * ὥστε πάντας 
τοὺς τῆς Ἑῴας ἀδελφοὺς μετὰ τῶν Ἰουδαίων τὸ 
πρότερον ποιοῦντας, σύμφωνα Ῥωμαίοις xai ὑμῖν 


inmolans, atque antitypis insertus apparet. Ergo 
res mystica, inchoatio est et arrha rei pragmaticz : 
res vero pragmatica complementum  nanciscitur, 
juxta illud dietum : Non coumedam illud, donec 
adimpleatur in regno Patris mei !* ; quod reapse 
per sanctam ejus resurrectionem accidit : tale 
enim est regnum Dei. Quamobren: haud jam am- 


plius mori potest, postquam semel vest inortuus. 


9. Quia vero res ita se habet, ecce et nos my- 
Slice morimur in sanctio. baptismate : deinde in 
martyrio, vel ctiam sine martyrio per. operum 
praxim : neque differt mors nostra mystica ab illa 
pragmatica. Namque et aliam, preter primam, 
mystici generis habemus vitam, inchoationem vel. ἡ 
uli resurrectionis, peceatorum remissionem, ado- 
ptionem in fllios, et sanctificationem, ita ut coliz- 
redes Christi efficiamur. Haud ergo excluduntur a 
mysticis res pragmatice, imo ille in his perfi- 
ciuntur. Ecclesia igitur quartz: decim: quoque 
diei commemorationem facit in magna feria quinta; 
sicuti tunc mysticum a Domino pascha peractum 
fuit, cum semet immolavit quarta decima incipiente 
die. Sive ergo in primam paschalis hebdomad: 
diem, id est Dominicam, sive in secundam aut 
etiam quartam feriam inciderit dies quarta decima 
(id enim requiritur), quinta in feria celebrat Ec- 
clesia Pasch:e mystici lestum : qua feria Dominus 
quoque seipsum mystice immolavit. Perfectionem 
vero mystici festi ac plenitudinem in sancta rcsur- 
reciione consummat, quz incipiente sexta decima 
die, et Dominica jam intrante, contigit. 

6. Quare etiam Niczni Patres nonnullis Ecclesiis 
secus agentibus praceperunt, ut omnes simul, 
prout tunc erat, in Servatoris resurrectione, sexta 
decima die incepta, quz: et Dominica erat, solem- 
nitatem agerent, ceu perfectum jam peractamque 
finem consecutam, juxta Domini effatum !^. Ale- 
xandrinorum autem Ecclesie iia scripserunt di- 
centes : « Nuntiamus vobis de facta circa sanctissi- 
mum Pascha concordia, quia vestrarum precum 
merito hec quoque para recte fuit. constituta; ut 
cuncti orientales fratres, qui antea cum Judzis 


xai πᾶσιν ἡμῖν τοῖς ἐξ ἀρχῆς φυλάσσουσι τὸ Πάσχα p Pascha celebrabant, abbinc consona Romanis vobis- 


£x τοῦ δεῦρο μεθ᾽ ἡμῶν ἄγειν. ». Τελείας οὖν àvatá- 
σεως γεγενημένης, ἀτελῶς τινες ἑορτάζοντες, ταύτην 
οὐχ ἐρυθριῶσιν. Ὥσπερ xal οἱ τὸ ὕδωρ μόνον πα- 
ριστῶντες τῷ ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου χανῷ, ἀντὶ τοῦ 
χερασθέντος μετὰ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου, χατὰ 
τὴν τοῦ Κυρίου παράδοσιν, λελήθασιν, ἑαυτοὺς χω- 
ρίζοντες τοῦ Κυριαχοῦ αἵματός τε xal σώματος" 
πληροῦται γὰρ τὸ ἕτερον ὑπὸ τοῦ ἑτέρου. Ὁ οὖν μὴ 
ἔχων τὸ ἕν, οὐδὲ τὸ ἕν ὃ δοχεῖ ἔχειν, ἔχει. Δείκνυνται 
δὲ οἱ τοιοῦτοι ἀλλότριοι τῆς ἁγίας Χριστοῦ Ἐχ- 
κλησίας. Ἡμεῖς δὲ χαὶ τὴν τῆς τεσσαρεσχαιδεχάτης 
ἑορτὴν ἐπιτελοῦμεν χατὰ τὴν πέμπτην ἡμέραν τῆς 


* Luc, vxm, 16. 15 ibid. 57. 


que et nobis omnibus, qui ab initio sic Pascha 
observavimus, nobiscum facturi sint. » Atqui hoc 
decreto peremptorijo edito, nonnullos adhuc non 
pudet imperfectam agere solemnitatem. ]to illi 
etiam se gerunt, qui solam aquam adhibent posito 
guper altari vasculo, cum de vitis genimine 
miscere deberent, secundum Domini traditionem : 
quo facto ignoranter semel a Dominico corpore ac 
sanguine separant. Namque unum altero completur. 
Qui ergo alterutro caret, is ne illud quidem, quod 
86 putat habere, babet. Sunt antem hi ἃ sancta 
Christi Ecclesia. manifeste alieni, Nos vcro quartas 


25399 


S. EUTYCIHILI PATuIARCILE CP. 


2100 


etiam decim: diei festum agimus, quiata magnae A ἑβδομάδος τῆς ἀενάλη!, χαθὼς ὑπὸ τοῦ ἰκυσίου ma- 


hebdomada feria, sicut a Domino traditum fuit, 
etiamsi forte id festum in priores dies ineurrisset. 
Et sauctam resurrectionem, quze sexta decima die, 
degente in lerris Servatore, accidit, celebramus 
die Dominica, post vernum zquinoctium. Tum et 
aquam, ita tamen ut genimine vilis non careat, 
offerimus, cum cea scilicet misto juxta Domini 
traditionem. 

7. Porro quod bibimus, id salutarem doctrinam 
significat, quam bibit nobiseum Servator, nostra 
semper participans post resurrectionem : atque 
hoc regnum celorum dicitur. Novum autem est, 
quod alicui nuper proponitur ad cognoscendum: 
gaudentque erudiens simul atque eruditus ob 
discentium docentiumque salutem ; quod Gregorio 
quoque theologo haud secus videtur. Calix quidem 
quem mandavit Dominus discipulis ut inter se 
dividerent, ccenz erat, non communionis mysterio- 
rum. Mox pergit dicere Lucas, Dominum ipsum 
distribuisse apostolis panem et calicem. Quod si 
eliam super cena calice gratias egit, nil mirum 
est; et nos enim gratias agimus tum super profana 
comestione, tum super mystica. Ceeteroqui diversa 
est gratiarum actio a benedictione : namque et mos 
agendi gratias in sumendo cibo ex Evangelii quo- 
dam loco ad nos manavit'*, Benedixit nimirum 
Dominus quinque panibus, atque ita turbis disci- 
pulorum ministerio distribuit. Rursusque dictum 
€st : « Post. cenam hymno dicto in montem Olea- 
rum exierunt'?, ; 


8. Quamobrem stulte agunt, qui cum panis 


*5 Luc. ix, 16. 17 Matth. xxvi, 30. 


(b) Hic interjacebant in codice Chrysostomus 
atque Severus. Deinde rursus Eutychius noster. 

(d) Nempe hoc fit Luc. xxi, 17. Sed mox versi- 
bus 19 et 20 conficitur ac distribuitur sacrosancta 
Eucharistia, 

(7) Sequebantur hic in codice Chrysostomus, Cy- 
rillus, Severus, Theodoretus. Tum f. 281, a. rur- 
sus noster Eutvchius. 

(8) Sequitur hic preclara et authentica Eutychii 
patriarehz doctrina, adversus Grzcos presertim 
Armeniosque schismaticos, qui panem nondum 
consecratum supplicatione ducta per templum, cum 
adorationibus et canticis ad altare ante Missam 
celebrandam deferunt. De qua Orientalium consue- 
tudine (jam ab Eni temporibus , ut videmus, 
grassante) Romana Ecclesia non semel questa est, 
cavens nimirum periculum falsi cultus et adhuc in- 
debiti, quidquid contra dicat in Apologia neoteri- 
cus schismaticus Gabriel Philadelphiensis. Hac de 
re prolixe Arcudius, Concord. lib. 11, cap. 19. Sed 
oge, quia in his abusivis retibus coarguendis ver- 
samur, et quia in Armeniorum canonibus apud 
nos, Script. vet. t. X, part. it, p. 271, memoratur 
tanquam ex Macario [lierosolymitano oleum mor- 
tuorum, jsque inungendi mortuos sacro oleo non 
Armenios solum schismaticos aliosque aliquot orien- 
tales, verum etiam alicubi Graecos, teste Goario 
Euchol. gr. p. 551, occupavit, placet recitare, Grzece 
saltem brevitatis causa, ex codice Vat. Ottob. 418. 
p. 177, et rursus p. 567, Nicephori patriarch:z Con- 
stantinopolitani fragmentum , quo is ritus diserte 
ünprobatur atque exploditur. (Est autem hic Nice- 
phorus If, de cujus tractatibus cum Armeniis, dixi- 
mus in Spicil, iom. 1. X, ante Photii. Epistolas.) 


p23$80z31, xXv εἰ ἐν ταῖς προτέραις ἡμέραις ἐμ πέτῃη 
αὕτη καὶ τὴν ἁγίαν ἀνάστασιν τὴν γενομένην τῇ 
ἐξχαιδεχάτῃ χατὰ τὸν σωτήριον χα! ρῦν, ξἑορτάξομεν 
ἐν Kogtaxi, μετὰ τροπὴν τοῦ ἡλίου ἐαρινὴν" xal τὸ 
ὕδωρ, μόνον οὐχ ἄνευ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου 
παριστῶμεν, ἀλλὰ μετὰ τούτου χιρνῶντες χατὰ τὴν 
τοῦ Κυρίου παράδοσιν (5). 


ζ΄. T6 γὰρ πιεῖν, τὴν σωτηριώδη διδασχαλίαν δη- 
λοῖ, ἣν πίνει μεθ᾽ ἡμῶν ὁ Σωτὴρ, χοινούμενος, ἀεὶ 
τὰ ἡμέτερα, μετὰ τὴν ἀνάστασιν, ἧτις οὐρανῶν εἴ- 
ρηται βασιλεία παρ᾽ αὐτοῦ. Katvyby δέ ἐστι τὸ ἄρτι 
προστιθέμενον εἰς γνῶσίν τινι. Εὐφραΐνεται δὲ xo 
ὁ διδάσχων χαὶ ὁ διδασχόμενος ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ τῶν 
ἀχουόντων χαὶ μανθανόντων, 6 χαὶ Γρηγορίῳ τῷ 
Θεολόγῳ δοχεΐ. Τοῦτο μέντοι τὸ ποτήριον, ὃ ἐχέλευσεν 
αὑτοῖς εἰς ἀλλήλους διαμερίσαι, τοῦ δείπνου fjv, οὐ τῶν 
χοινωνικῶν μυστηρίων (6). Ἐφεξῆς οὖν προϊὼν ὁ Λου- 
χᾶς, φησὶν, ὅτι καὶ τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ ποτηρίου αὐτὸς 
μετέδωχε τοῖς ἀποστόλοις. Εἰ δὲ xal ἐπὶ τῷ ποτη- 
ρίῳ τοῦ δείπνου ηὐχαρίστησεν, o0. θαυμαστόν * καὶ 
ἡμεῖς γὰρ εὐχαριστοῦμεν, xat ἐπὶ τῆς χοινῇς Eactá- 
σεως, xal ἐπὶ τῆς μυστιχῇς " διάφορος δὲ ὅμως f 
εὐχαριστία xaX ἡ εὐλογία. Τὸ δὲ xaX ἐπὶ τῇ βρώσει 
εὐχαριστεῖν, ἐκ τοῦ Εὐαγγελίου ἡμῖν παραδέδοται "5. 
Εὐλόγησε γοῦν τοὺς πέντε ἄρτους, χαὶ οὕτως τοῖς 
ὄχλοις ἔδωχε διὰ τῶν μαθητῶν. Καὶ πάλιν μετὰ τὸ 
δεῖπνον εἴρηται, ὅτι ὑμνήσαντες, ἐξῆλθον εἰς τὰ 


C ὅρος τῶν Ἐλαιῶν (7). 


η΄. Ὥστε ματαιάζουσιν (8) οἱ τὸν τῆς προθέσεως 


Νικηφόρου πατριάρχου Κωνσταντιγουπόιδως 
περὶ τῶν «1εγόντων ὅτι χρὴ καὶ μετὰ τὸν 0dra- 
τον εὐχέλαιον ποιεῖν' &v νεχρῷ. 


Οὐχ olóx ποίαν ἀδελτηρίαν xai ἀτασθαλίαν με- 
στὴν περιπίπτουσί τινες ἱερεῖς ἐν πολλοῖς τόποις, ὡς 
ἔμαθον παρὰ τῶν εἰδότων * λέγουσι γὰρ, ὅτι μετὰ τὸ 
θανεῖν πολλοὺς, ποιοῦσι τούτοις εὐχέλαιον, καὶ συν- 
αλείφουσι τὸ τεθνηχὸς σῶμα. Ὧ γνῶσις νενοθευμέ- 
νη, xai ὀφθαλμοὶ παντελῶς οὐχ ὁρῶντες Καὶ Ὑὰρ 
τοῦτο fj ἁγία κα! οἰχουμενιχὴ σύνοδος ἣ πρώτη Evo- 
μοθέτησεν, ἐπὶ ζῶντας νοσοῦντας ψυχῇ xax σώματι, 
τὴν ἀφορμὴν λαθδόντας ὁπὸ τὸ τοῦ Αποστόλου e 
τόν * λέγει δέ " ε« ᾿Ασθενεῖ τις ἐν ὑμῖν ; προσχαλεσ 
σθω τοὺς πρεσθυτέρου: tfe Ἐχχλησίας͵ xaY προσ- 
ευξάσθωσαν ἐπ᾽ αὐτὸν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυ- 
ρίου * xai ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσει τὸν χάμνοντα, 
xai ἐγερεῖ αὑτὸν ὁ Κύριος * χἂν ἁμαρτίας Tj πεποιη- 
χὼς, ἀφεθήσεται αὐτῷ. » Ὁρᾷς τὸ nua; γνῶθι 
τὸν τρόπον, χαὶ μὴ ἀνοήτως τὸ πρᾶγμα ποιῶν. 
Ὁμοίως δὲ χαὶ ὁ Πατὴρ ἡμῶν, ᾿Αρσένιον λέγω τὸν 
πατριάρχην τῆς χαλλιπόλεως Κωνσταντίνου. τὴν 
ἀχολουθίαν ταύτην ἐνομοθέτησε γίνεσθαι δι᾽ ἑπτὰ ἴε- 
ρέων, x&v ἐπίσχοποι ὦσι, χἂν μετροπολῖται " διὸ xal 
ἐν ἴσῳ τὰς εὐχὰς αὑτὸς ὁ ῥηθεὶς πεποιηχώς. Καὶ Ó 
τὸν νοῦν τῶν πεποιημένων εὐχῶν, γνῶθι ὁ μὴ εἰδώς. 
Καὶ πάλιν πρὸς τούτοις ἐρῶ * φησὶ γὰρ ὁ ἡμέτερᾷ 
Κύριος * «Ὅπου εἰσὶ δύο ἣ τρεῖς ἐν τῷ ἐμῷ ὀνόμαπ, 
ἐχεῖ xay ἐγώ εἰμι. ν Καὶ πάλιν αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν 
xai Θεὸς bv τῷ κατὰ Λουχᾶν ἁγίῳ Εὐαγγελίῳ λέγει 
περὶ τοῦ ἐμπεσόντος εἰς τοὺς λῃστὰς χαὶ τραυματι- 
σθέντο:, ἐπιχέων ἔλαιον xoY οἶνον. Καὶ ταῦτα ἐπὶ 
ζώντων νενολοθέτηνται, οὐχὶ ἐπὶ τεθνεώτων. Sy δὲ ὁ 
τοῦτο τολμήτας οἷον ποιεῖν, οὐχ οἷδα ποίας ἀνε ἃ: 


2101 


EPISTOLA AD VIGILIUM PAPAM. 


2102 


ἄρτον, χαὶ sb χερασθὲν ἀρτίως ποτήριον, τῷ ἁγίῳ A oblationis, el calix recenter temperatus, ad san- 


θυσιαστηρέ» προπάγειν μελλούσης τῆς λειτουργιχῆς 
τάξεως, ὕμνον τινὰ Ψαλμικὸν λέγειν παραδεδωχέτες 
τῷ λαῷ, τῷ γινομένῳ πράγματι πρόσφορον, ὡς νο- 
μίζουσι, βασιλέα δόξης προσφέρειν ἢ καὶ προσαγο- 
ρεύειν τὰ εἰσφερόμενα χαὶ μηδέπω τελειωθέντα, διὰ 
τῆς ἀρχιερατιχῆς ἐπιχλήσεως xat τῶν ἐν αὐτοῖς ἀνα- 
λάμποντος ἁγιασμοῦ. Εἰ μὴ τι ἕτερον βούλοιτο αὐτοῖς 
τὸ ὑμνούμενον * χαίτοι λέγοντος τοῦ μεγάλου ᾿Αθα- 
γασίον ἐν τῷ εἰς τοὺς βαπτιζομένους λόγῳ (9), 
τοιαῦτα * εὌψει τοὺς Λευῖτας φέροντας ἄρτους, xal 
ποτήριον οἴνου, καὶ τιθέντας ἐπὶ τὴν τράπεζαν xal 
ὅσον οὔπω ἱκεσίαι χαὶ δεήσεις γίνονται, ψιλός ἐστιν 
ὁ ἄρτος χαὶ τὸ ποτήριον. Ἐξ π᾿ ἂν δὲ ἐπιτελ: σθῶσιν ai 
μεγόλαι xal θαυμασταὶ εὐχαὶ, τότε γίνεται ὁ ἄρτος, 
σῶμα * xa τὸ ποτήριον, αἷμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰη- 
σοῦ Χριστοῦ. » Καὶ πάλιν (10)- « Ἔλθωμεν ἐπὶ τὴν 
τελείωσιν τῶν μυστηρίων οὗτος ὁ ἄρτος xal τοῦτο 
τὸ ποτήριον, ὅσον οὕπω εὐχαὶ χαὶ ἱχεσίαι γεγόνασι, 
ψιλά εἶσιν * ἐπὰν δὲ αἱ μεγάλαι εὐχαὶ, xal αἱ 
ἅγιαι ἱχεσίαι ἀναπεμφθῶσι, χαταθαίνει ὁ λόγος εἰς 
τὸν ἄρτον χαὶ τὸ ποτήριον, χαὶ γίνεται αὐτοῦ σῶ- 


μα (11). » 


στου γνώμης νενοσηχύς., Διὸ λέγω * μηδεὶς τολμήσει 
τοῦτο ποιεῖν, x3l ὡς παραθάτης τῶν λαληθέντων 
κριθήσεται. Εἰ δέ γε τοῦτο φύσεις μοι, ὅτι ἐλέημο- 
σύνης ἔργον τῷ τεθνηχότι γίνεται. εἰ τοῦτο ποιήσεις, 
μὴ γένοιτο. Καὶ yàp fj ἐλεημοσύνη, xai αἱ μνῆμαι 
«ὧν Χριστιανῶν, ad γένονται ἀεὶ map! ἡμῶν, πνευ- 
τιχὸν τὸν χαρπὸν ἐπιδέχονται αἱ ψυχαὶ παρὰ τῷ 
sp " σὺ δὲ τὸ τεθνηχὺς σῶμα ἐπισφραγίζων xai 
λέγων * τῷ πνεύματί σου σχήνωτον ἐπὶ τὸν δοῦλόν 
σου, Uto); τὸν ὑπόλοιπον χρόνον ἐν τοῖς διχα:ὠμασί 
δου πορεύηται ᾿ xal πάλιν * ᾿Εξέγειρον αὑτὸν ἀπὸ 
xAlvrc ὀδυνηρᾶς, xat ἀπὸ στρωμνῆς χαχώσεως:. Ὅταν 
ταῦτα ἐπιφωνεῖς, οὗ γινώσχεις τὸν νοῦν τοῦ πρά- 
Ὑματος, Τοίνυν τῷ λόγῳ τὸ τέλος δῶμεν, xat τοῦ Σο- 
λομῶντος ῥητοῦ μνήμην ποιήσωμεν ὅτ' Τῷ ἔχοντι 
σύνεσιν, αὐτάρχης xai εἷς ὁ λόγο; πρὸς ἀχοὴν εὑ- 
θεῖαν καὶ συνετωτάτην ὑπάρχει. 


(9) Non exstat sab hoc titulo serrao Athanasii in- 


editionibus. 

(10) In codice ulla interpretatione est. xai πάλιν 
ἤλθομεν. Videbatur tamen prorsus interpungen- 
um. 


ctum altare pompa liturgica ac processu defcrendi 
sunt, psalmicum hymnum rei agenda ut putant 
accominodatum populo ad canendum tradentes, 
regem glori: se deferre'aiunt, nominatimque etiam 
ea quz deferuntur sic appellant. quanquam non- 
dum per pontificalem invocationem splendentem- 
que in ipsis sanctificationem consecrata. Nisi forte 
alius nescio quis illorum hymnologie sensus inest. 
Atqui magnus Athanasius in suo ad nuper bapti- 
zatos sermone hic ait: « Videbis Levitas panes 
vinique calicem ferentes, menszeque imponentes. 
Et quandiu quidem preces et invocationes nondum 
sunt peracte, nihil aliud nisi panis calixque est. 
"Verumenimvero postquam peracte fuerint magna 
mirzque preces, tunc panis fit corpus; calix autem, 
Domini nostri Jesu Christi sanguis. » Et rursus : 
« Veniamus ad mysteriorum perfectionem. Hic 
panis et hic calix ante supplicationes et preces nihil 
ultra naturam propriam habent : verumtamen ubi 
magna preces sancteque invocationes editx€ fue« 
rint, descendit Verbum in panem et calicem, et 
corpus ejus conficilur. » 


(11) Sic adamussim etiam S. Greg. Nyssenus orat. 
in baptismuin Christi t. I, p. 602. Ὃ ἄρτος πάλιν 
ἐστὶ τέως χοινός * ἀλλ᾽ ὅταν αὐτὸν τὸ μυστήριον ie- 
ρουργήσῃ, σῶμα Χριστοῦ λέγεταί τε χαὶ γίνεται “ 


C panis item, panis est initio communis ; sed ubi eum 


mistica aclio sacrificio adh.buerit, corpus Christi et 
fi! et dicitur. Unam vero hc tinter alia innumc- 
ra) testimonia ab Orientali Ecclesia, qux de Eucia- 
risti» dogmate, proui illud tenent €atiolici, nun- 
quam dubitavit, utinam, inquam, Occidentales illa 
secte recipiant, quarum infelices antesignani tanto 
crimine se impiarunt, ut amabili huic pr:e ezteris 
sublimique mysterio fideu: derogaverint! Profecto 
nos baptizatis loquimur. Hi ergo Augustinum quo- 
que,serimm. 227, audiant : Qui baptizuti est's, debe- 
lis »cire quid accepistis, quid accepturi estis , quid 
quotidie accipere debeatis. Punis ille. quem videtis in 
altari, sanclificatus pe verbum Dci, corpus est. Chiri- 
sti. Caliz, imo quod habet calix sanctificutum per 
verbum Dei, sanguis est Christi. Qui tales tamque 
Bauctos ac veleres magistros habent, cur v. gr. 
Claudium Calvinianum ministrum audire malunt? 





EJUSDEM 


EPISTOLA AD VIGILIUM PAPAM. 


rj 
(Maxst, Concil. ΙΧ, p. 186.) 


Τῷ τὰ πάντα ἁγιωτάτῳ xal μακαριωτάτῳ κυρίῳ 
dósAgo καὶ συλλειτουργῷ Βιγιλίῳ, Εὐτύχιος. 

Ἰδόντες ὁπόσων ἀγαθῶν αἰτία ἐστὶν dj τοῦ Θεοῦ 
εἰρήνη, φρουροῦσα τὰς »apblac καὶ τὰ νοήματα τῶν 
κίστων, xal συνάγουσα οεὐτοὺς εἰς τὸ By xai τὸ αὐτὸ 
φρονεῖν, ἐν τῇ περὶ 733 c. ὀρθῆς πίστεως ὁμολογίᾳ, 


Sanctissimo et beatissimo domino εἰ consacerdoti 
Vigilio Eutychius. 

. Scientes quantorum bonorum causa est pax Dei, 

custodiens corda et sensus fidelium, et colligens 

eos ut unum idemque sapiant in recta fidei can- 

fessione, et ad perficienda divina mandata, et pro- 


2403 


S. EUTYCHII EPIST. AD VIGILIUM PAPAM. 


2401 


pitium Dcum faciens in his quz recta sunt concor- A xal τῇ τῶν θείων ἐντολῶν xatorDoa:t, καὶ τὺν Θεὸν 


danübus : ideo festinantes unitatem conservare ad 
apostolicam sedem vesirz beatitudinis manifestum 
factus, quod nos semper et servavimus et serva- 
mus lidem ab initio traditam a magno Deo et Sal- 
vatore nostro Jesu Christo sanctis apostolis, et ab 
illis in omni mundo pr:xdicatam, et sanctis Patribus 
explanatam, et maxime ab his qui in sanctisquatuor 
synodis congregati sunt, quos per omnia et in om- 
nibus amplectimur οἱ suscipimus, id est, trecentos 
decein et octo sanctos Patres qui Niczeze congregati 
sunt, et sanctum symbolum sive mathema fidei ex- 
posuerunt, et Arianam impietatem anathematizave- 
funt, et eos qui similia (1) eis sapuerunt vel sa- 
piunt. Suscipimüs autem et centum quinquaginta 


ebpsvf, χαθιστῶσα τοῖς εἰς τὰ ὀρθὰ ὁμονοοῦσι * διὰ 
τοῦτο σπουδάζοντες τὴν ἕνωσιν φυλάξαι, mph; τὴν 
χαθολιχὴν χαθέδραν τῆς ὑμετέρας μακαριότητος, 
φανερὸν ποιοῦμεν, ὅτι ἀεὶ ἐμεῖς ἐφυλάξαμεν, καὶ 
φυλάττομεν τὴν πίστιν, τῆς ἐξαρχῆς παραδοθεῖσαν 
ὑπὸ τοῦ μεγάλου θεοῦ, καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις, xal παρ᾽ ἐχείνων 
ἐν παντὶ τῷ κόσμῳ χηρυχθεῖσαν, καὶ ὑπὸ τῶν ἁγίων 


. Πατέρων σαφηνισθεῖσαν, χαὶ μάλιστα ὑπὸ τῶν ἐν 


ταῖς ἁγίαις τέτταρσι συνόδοις συνελθόντων, οἷς 
διαπαντὸς, χαὶ ἐν πᾶσιν ἀχολουθοῦμεν, xat δεχόμε - 
θα, τουτέστι τοὺς τριαχοσίους δέχα καὶ ὀχτὼ ἁγίους 
Πατέρας τοὺς ἐν Νιχαίᾳ συνελθόντας, χαὶ τὸ ἅγιον 
σύμθολον, fioc μάθημα τῆς πίστεως ἐχθεμένους, καὶ 


sanctos Patres Constantinopoli congregatos, qui idem B τὴν ᾿Αρείου μανίαν ἀναθεματίσαντας, xal τοὺς 


sanctum mathema explanaverunt, et de deitate san- 
cti Spiritus dilucidaverunt, et h»resim Macedonia- 
nam, sanctum Spiritum impugnantem, et impium 
Apollinarium condemnaverunt, cum his qui similia 
illis sapuerunt vel sapiunt. Suscipimus antem et 
sanctos ducentos Patres in Ephesina prima synodo 
congregatos, qui per omnia secuti sunt idem 58}. 
ctum symbolum sive mathema, et condemnaverunt 
Nestorium impium, et impia ejus dogmata, et eos 
qui similia ei aliquando sapuerunt vel sapiunt. Ad 
hac autem suscipimus et sexcentos triginta sanctos 
Patres Chalcedone congregatos, qui etiam ipsi per 
omnia consenserunt przdictis tribus synodis (2;, et 
secuti sunt predictum symbolum. sive mathema a 
trecentis decem et octo sanctis Patribus expositum, 
et a centum quinquaginta sanctis Patribus explana- 
tum, et anatbematizaverunt eos qui aliud preter 
predictum symbolum ypraesumunt docere, aut 
exponere, aut tradere sanctis Ecclesiis Dei (35). Con- 
demnaverunt autem et anaihematizaverunt οἱ 
Eutychem, et Nestorium, et impia eorum dogmata, 
et eos qui similia eis sapuerunt vel sapiunt. His 
ita se babentibus, certum facimus : quod omnia 
qua a przdictis sanctis quatuor (4) synodis judicata 
ct definita sunt, et servavlmus, et servamus : quia 
elsi per diversa tempora pradictze sanct:e quatuor 
synodi fact» sunt, tamen unam camdemque con- 
fessionem fidei servaverunt, οἱ przedicaverunt. 


«αὐτὴν φρονήσαντας, ἢ φρονοῦντας. Δεχόμεθα δὲ 
xai τοὺς ἑκατὸν &ylooz Πατέρας τοὺς ἐν ωνσταντι- 
νουπόλει συνελθόντας, οἵτινες τὸ αὐτὸ ἅγιον pátin- 
pa ἐσαφήνισαν, καὶ τὰ περὶ τῆς θεότητος τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος ἐτράνωσαν, xai τὴν αἵρεσιν Μαχεδονίου 
τοῦ πνευματομάχου, καὶ τὸν ἀσεδῇ ᾿Λπολινάριον 
χατέχριναν, μετὰ τῶν τὰ αὐτὰ ἐχείνοις φρονηδάν- 
των, ἣ φρονούντων. Δεχόμεθα δὲ χαὶ τοὺς διαχοσίους 
ἁγίους Πατέρας τοὺς ἐν τῇ κατ' Ἔφεσον πρώτῃ 
συνόδι» ἀθροισθέντας, οἴτινες διὰ πάντων ἠχολούθη- 
σαν τῷ αὐτῷ ἁγίῳ συμόόλῳ, ἧτοι μαθήματι, xez- 
ἐχριναν δὲ Νεστόριον τὸν ἀσεδῆ, καὶ τὰ μυσαρὰ αὐτοῦ 
δόγματα, καὶ τοὺς τὰ ὅμοια αὐτῷ ὁτεδήποτε qpost)- 
ὄάντας, ἣ φρονοῦντας. Ἡρὸς τούτοις δεχόμεθα xo 
τοὺς ἐξαχοσίους τριάχοντα ἁγίους Πατέρας τοὺς ἐν 
Χαλχηδόνι συνελθόντας, οἴτινες χαὶ αὐτοὶ διὰ πάν- 
ξων συνήνεσαν ταῖς προῤῥηθείσαις ἁγίαις τρισὶ συν- 
όδοις, χαὶ ἠχολούθησαν τῷ προῤῥηθέντι συμδόλῳ, 
fio: μαθήματι, τῷ παρὰ τῶν ἁγίων Πατέρων ἐκτε- 
θέντι, xal ἀπὸ τῶν ἑχατὸν πεντήχοντα ἁγίων Ha- 
τέρων σαφηνισθέντι * χαὶ ἀνεθεμάτισαν τοὺς ἕτερον 

παρὰ τὸ εἰρημένον σύμθολον τολμῶντας διδάσχειν, 
ἣ ἐχτίθεσθαι, χαὶ παραδιδόναι ταῖς ἁγίαις τοῦ Θεοῦ 
Ἐχχλησίαις * χατέχριναν δὲ; xa! ἀνεθεμάτισαν καὶ 
Εὐτυχῆ, xai Νεστόριον, χαὶ τὰ ἀσεδῆ αὐτῶν δόγ- 
μᾶτα, χαὶ τοὺς τὰ ὅμοια αὐτοῖς φρονήσαντας, ἣ 
φρονοῦντας. Τούτων οὕτως ἐχόντων, δῆλον ποιοῦμεν, 
ὅτι πάντα τὰ ἀπὸ τῶν προειρημένων ἁγίων τεσσά- 


Suscipimus autem et amplectimur et epistolas prae- D ev συνόδων χριθέντα τε, καὶ ὁρισθέντα, καὶ ἐφυ- 


sulum Roman: sedis apostolice (D), tam aliorum, 
quam Leonis sanct» memoriz de recia fide scrip- 
tas, ct de quatuor sanctis conciliis, vcl uno eorum. 
Cum igitur predicta ouminia et servavimus et serva- 
mus, et si in his (6) nobis ipsis invicem consentimus, 
necessarium est conferri de tribus capitulis, unde 
quibusdam quiestio nata est. Et ideo petimus, prz- 
sidente nobis vestra beatitudine, sub tranquillitate 
et sacerdotali mansuetudine propositis sanctis 
Evangeliis, communi tractatu eadem capitula in 


Paris., predictis tribus synodis. 


g Bellovac., qui insimilia ei. 
Veteres libri, Dei Ecclesiis, 


λάξαμεν, xaX φυλάττομεν * ἐπειδὴ χἂν κατὰ διαφό- 
ρους χρόνους αἱ εἰρημέναι ἅγιαι τέσσαρες σύνοδοι 
ἐγένοντο, ὅμιυς μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ὁμολογίαν τῆς 
πίστεως ἐφύλαξαν, xal ἐχήρυξαν. Δεχόμεθα δὲ xol 
κεριπιυσσόμεθα xal τὰς ἐπιστολὰς τῶν προέδρων 
τῆς ἐν ᾿Ρώμῃ ἀποστολιχῆῇς χαθέδρας, τῶν τε ἄλλων, 
xai Λέοντος τοῦ ἐν ἁγίοις, τὰς περὶ τῆς ὀρθῆς πί- 
στεως γεγραμμένας, περὶ τῶν ἁγίων τεσσάρων σὺν" 
ὁδων, ἣ μιᾶς ἐξ αὐτῶν. Ὁπότε τοίνυν τὰ προειρη“ 
μένα πάντα xal ἐφυλάξαμεν, καὶ φυλάττομεν, wel 


(4) Vox quatuor non habetur in libro Bellovecensi. 
(9) Paris., sedis et apostolice. 
(6) Bellovac., e! ipsis nobis his. 


9105 


EVAGRIUS SCHOLASTICUS. — NOTITIA. 


92106 


ἂν τούτοι; συμφωνοῦμεν, ἀλλήλοις, ávayxatóv ἔστι A medio proponenda, qu:ri et conservari(7), et finem 


διαντιόληθῆναι περὶ τῶν τριῶν χεφαλαίων, περὶ ὧν 
τισι ζήτησις ἀνεφύη. Koi διὰ τοῦτο αἰτοῦμεν προχα- 
θημένης ἡμῶν τῆς ὑμετέρας μαχαριότητος, ἀταράχως 
καὶ μετὰ ἱερατιχῆς πραότητος, τῶν ἁγίων προχειμένων 
Εὐαγγελίων, τὸ αὐτὰ κεφάλαια ἐν μέσῳ προτιθέμενα 
κοινῷ τραχτάτῳ ζητηθῆναι, xal ἀντιόληθῆναι, xal πέ- 
ρας ἐπιτεθῆναι τῇ ζητήσει Θεῷ ἀρέσχον, xal σύμφω- 
voy τοῖς παρὰ τῶν &ylov τεσσάρων συνόδων ὀρισθεῖ- 
σιν" ἐπειδὴ εἰς αὔξησιν τῆς εἰρήνης, καὶ εἰς ὁμόνοιαν 


quastioni imponi Deo placitum (8), et convenien- 
tem his quae a sanctis quatuor conciliis deflnita 
sunt : quoniam ad augmentum pacis et concordiam 
Ecclesiarum pertinet, ut omni de medio dissensione 
sublata, qux a predictis quatuor sanctis conciliis 
definita sunt, inconcussa serventur, sanctarum 
synodorum reverentia in omnibus custodita. His 
autem et subscripsi incolumis in Domino. Ora pro 
nobis, sanctissime et beatissime frater. 


τῶν Ἐχχλησιῶν συντείνει, τὸ πάσης διχονοίας ix μέσου ἀναιρουμένης, tà ὑπὸ τῶν δγίων τεσσάρων 
συνόδων ὁρισθέντα, ἀσάλευτα τηρηθῆναι, τοῦ σεδάσματος τῶν ἁγίων συνόδων ἐν ἅπασι φυλαττομένον. 


Τούτοις δὲ χαὶ ὑπεσημηνάμεθα. 
xai μαχαριώτατε ἀδελφέ. 


Καὶ ὑπογραφήῆ. Ἐῤῥωμένος ἐν Κυρίῳ ὑπερεύχον ἡμῶν, ἁγιώτατε 


"Evà Εὐτύχιος ἐλέει Θεοῦ ἐπίσχοπος Κωνσταντι- B. Ego Eutychius misericordia Dei episcopus Con- 


νουπόλεως νέας Ῥώμης πᾶσι τοῖς προγεγραμμένοις 
ὑπέγραψα. 

Ὁ αὑτὸς «1(66..1ος ἐγένετο xal παρὰ 'AzoAia- 
ρίου τοῦ ὁσιωτάτου ἀρχιδπισκόπου τῆς ᾿ΑἼ1εξαν- 
δρέων μεγαλοπόλεως, καὶ Δομγνίγου toU ἐσιωτά- 
tov ἀρχιεπισκόπου τῆς Θεουποιλιτῶν, καὶ τῶν 
ὕπ᾽ αὐτοὺς θεοφιδωεστάτων ἐπισχόπωγν, τῶν καὶ 
ἐνδημούντων ταύτῃ τῇ βασιλίδι πόλει, πρὸς τὸν 
ὁσιώτατον Βιγίλιον. 


stantinopolis nove Rom» omnibus suprasciiptis 
subscripsi. - 

Idem libellus scriptus est et ab Apollinario san- 
clissimo archiepiscopo magne civitatis Alexandrie, 
et a Domnino sanctissimo archiepiscopo Theopoleos, 
et a Deo amantissimie episcopis qui sub ipsis sunt, 
qui et presentes erant in hac regia civitate, ad eum. 
dem sanclissimum Vigilium. 


(7) Paris., confiteri. Bellovac. et editiones omnes ante Labbeanam, conferri. 


(8) Paris., placitam. 





ANNO DOMINI DXCIII. 


EVAGRIUS SCHOLASTICUS. 


NOTITIA. 


(Fapnic. Biblioth. Grec. edit. Harles. VII, 492.) 


Evagrius, Epiphaniensis (a), Syrus, scholasticus (b) et ipse, sive (perinde ut Socrates et Sozomenus), 
causarum in foro patronus (c), Antiochiz vixit, atque Gregorio episcopo Antiocheno (d), clarus fuit, a 


(a) Evagrius, 1, 24 : Τὴν ἡμετέραν ἐπισχοπῶν C viri docti ex eo, quod lib. vi, cap. 8, refert, to- 


Ἐπιφάνειαν, ἣ τὸν 'Opévtr» σύνοιχον ἔχει. Hine 
apud Nicephorum pro Εὐάγριος ὁ ἐπιφανὴς, Vale- 
sius legit ὁ ᾿Ἐπιφανεύς. Fama. Conf. "Hamberger, 
Zuverlüss. Nachricht. tom. III, p. 439 seq.; Saxii 
Onom. nni, p. 65 sceq.,el quos illi duumviri laudant 
viros doctos; atque Henr. Vales. in Prefat. ad 
scriptor. H. E. de patria, vita, scriptis, stylo fide- 
que Evagrii, quem, in Adnotat. ad illius Historiam, 
lib. iv, cap. 29, ex ipsius testimonio demonstravit, 
- natum esse ἃ. Chr. 556 vel 537. ldemque (Ὁ. 1. 
Vossium De historicis Gr.,p. 498, de Evagrio,corri- 
git, HAnL.. ] 

(b) Photius cod. 29: ᾿Ανεγνώσθη Εὐαγρίου Eyola- 
στιχοῦ, ἀπὸ Ἑπάρχων, πόλεως δὲ ᾿Επιφανους rg 
κατὰ τὴν χοίλην Συρίαν, ἐχκχλησιαστιχὴ ἱστορία ἐν 
τόμοι: E 

(c) Antiochim vixisse ex pluribus Evagrii locis 
recie Valesius observat; quod vero ex primariis 
Antiochise civibus hunc scriptorem fuisse eoHigunt 


tam civitatem diem nuptiarum ejus feriatum 118» 
buisse, eique fausta apprecatam esse, hoe. in Va. 
lesii quidem versione reperio, 8: 4  Grxca aiivm 
puto habere sensum | Ait. nempe Evagrius, nuptias 
se celebrasse cum virgine sponsa die »«cvilunii, 
quo Lota. civitas feriabatur. non certe propter Eva- 
gri nuptias, sed ob solemne novilunii tenipus. 
Epou χατὰ τὴν ἕνην xaY νέαν ἡμέραν τοῦ ὑπερδε- 
ρεταίου μηνὸς κόρην παρθένον νυμφεύοντος, xat τῆς 
πόλεως ξορταζούσης xai δὴ μοτελὴ πανήγυριν ἀγού“ 
ens περί τε τὴν πομπὴν xal παστάδα. lgitur. πα- 
στὰς non de thalamo nuptiali neque πομπὴ de 
nupiiali pompa intelligi debet, sed de epulis et 
pompa quibss novilunium celebrare mos erat. 

(d) Evagr. lib. vr, cap. 7 et ult. , ubi propter re- 
lationes, nomine Gregorii, episcopi Antiocheni , 
scriptas ,ab imperatoribus duplici dignitate auctum 
se Leslatur. 


2:01 EVAGRIUS SCHOLASTICUS. 2108 


';l'iberio Constantino, imp. etiam auctus quxstura, et a Mauricio Tiberio Codicillos bonorariz przete- 
eturs (e) consecutus. Scripsit in eadem, ut credibile est, Antiochensi urbe, et sexagenario propior 
absolvit (f) Historie ecclesiastice libros sex a teinporibus, in quibus Socrates οἱ Theodorifus desierant; 
sive ab Ephesina synodo, qua damnatus est,a. C. 451, Nestorius, ad annum usque Mauricii imp: 
duodecimum (g), qui annus coepit ann. C. 595; die 15 Augusti. Citat subinde Historias, quibus usus 
est, rhetorum, Prisci, Eustathii, Epipbaniensis, Zachariz, Procopii ct Joannis, qui in Justini Senioris 
anno septimo Historiam suam clausit (vide IV, 5); nec non Zosimi (^). À fabulosis narrationibus non 
nimis alienum esse Evagrium, scribit Casaubonus, exerc. 15, 51, ad Baron. pag. 258. mM 

De editionibus et Latinis interpretibus, Musculo, Christophorsono et Valesio [ et Reading ], Galli- 
cóque Cousino, videri possunt, quz jam in Theodorito dixi, cujus Historie Evagrius subjungitur. 
Tantum addam quod Valesius ad Graca emendanda prster Regium codicem, quem Rob. Stephanus 
expressit, usus est variis lect. ms. optimi Florentini, in bibl. Laurentiana, in quo Socrates etiam 
continetur : et codice altero, non valde vetusto quidem, sed minime tamen contemnendo Dionysii Telleri, 
3rchiepiscopi Rhemensis. Fasn. Florenti, in bibl. Medic. sunt Evagrii H. E. libri v1, in cod. 5, 
n. 2, plut. 69, cum Scholiis, ad marginem positis; et in cod. 95, n. 1, plut. 70. — Tria, ex ἢ. E. 
excerpta, n. cap. 24 libri v, et cap. 36 libri 1v; et Descrip!io templi Sophiz, lib. 1v, cap. 51, in cod. 5, 
n. 8 et 17, plut. 70. V. Bandin. Cat. codd. Gr. 11, p. 625, 628, 661 et 662, qui etiam, tom. I, p. 52, 
291, 99 et 254, notat Evagrium citari in Catena in Jobum, in Parabolas Salomonis, in Exposition. 
sacrorum przcept. et in Florileg. sentent.,nisi is alius censendus sit Evagrius, n. Ponticus. — Venetiis 
in bibl. Marciana, cod. 3557 Evagrii H. E. libri sex (Cat. codd. Gr. pag. 156). — In bibl. Leidens. 
sunt Bonavent. Vulcanii Emendatt. mss. in Eusebium, Evagrium, Sozomenum, Theodoretum, etc. 
(Cat. bibl. Leid. p. 545, n. 20). — In bibli. Escorial. duo codd. in quorum altero sunt Vllibri H. E. 
in altero capita varia (teste Pliiero in Itiner. etc.,pag. 167). — Inter Mendozs codd. auctore lriarto in 
Cat. codd. Gr. Matrit. p. 277. — Paris. in biblioth. publ. codd. 1444 et 1446. — Secundum Catal. 
codd. Angli», etc., in cod. Barocc. 142 Evagrii ἢ. E. — In Christ, Frid. Roessleri Biblioth. der 
Kirchenvater. part. vi, pag. 211. — 478. Libri Vl Evagrii in compendium veluti redacti, Germanice 
versi doctisque illustrati sunt animadversionibus. Han. 

Scripsisse preterea se Evagrius lib. vi, cap. ult. testatur alterum volumen, ἕτερον τεῦχος, in quo 
᾿ἀναφοραὶ, ἐπιστολαὶ, ψηφίσματα, λόγοι τε xaX διαλέξεις"  Relationes (Gregorii , episcopi Antiocheni , 
nomine scripte) Epistole, Decreta, Orationes et Disputationes, aliaque. In. hoc opere puto etiam 
exslitisse Gratulationem (ejusdem forsan Gregorii scriptam nomine), ad Mauricium Tiberium dé 
nato Theodosio filio. 


e) Evagr. lib. vt, cap. ült. 

) Lib. iv, cap. 29, ait Evagrius, se ista scri- 
bere Anno zetatis 8085 58. Idem libro itn, cap. 35, 
refert se seribere auno Ántiochenoruin 641. lis si 
detrahas annos 48, quibus xra Antiochena Chri- 
stianam przvertit, babes ann. C. 595. Coepit enim 
&ra Àntiochena a confirmata illis a Julio Caesare 
autonomia mense Octobri anno V. C. 704. Vide 
ient. Noris, De epochis Syro-Macedonum, pag. 

9. 
(9) Confer Valesium in Evagrii Vita, et Henricum 


Noris, Diss. de quinta syhodo, ὃ ὅ. 

(Δ) Alios historicos complures laudat v: c. ult: 
Characem, Theopompum, Ephoram, Dionysium 
Halic., Polybium Megapolitanum, Appianum , Dio- 
dorum Sic., Dionem Cassium, Herodianum, Nico- 
stratum Trapezuntium, sophistam, Dexippum, Eu- 
sebinm, qui, ab Octaviani, Trajani et Marci rebus 
exorsus, Historiam ad imp. Cari obitum produxit ; 
Arrianum, &sinium Quadratum, Joannem civem ac 
cognatum suum, et Agaihiam. 





HENRICI VALESII PR/EFATIO 
IN HISTORIAM ECCLESIASTICAM EVAGRII SCHOLASTICI. 


Evagrius Scholasticus Syrus faüit genere, perinde ac Theodoretus : ortus ex urbe Epiphaniz, quae 
civas fuit Syrie secunde, ut ipse in titulo operis sui prodidit. Itaque miror Gerardum Vossium, qui 
in libro De historicis Grecis, pag. 498, Evagrium Antiochensem esse scribit. Atque Evagrius ipse, tum 
in titulo Historie, tum in lib. m, cap. 34, diserte testatur sé domo Epiphaniensem fuisse. Illic enim 
de Cosma episcopo Epipbaniz loquens ita scribit : « Comas, episcopus nostrze Epiphaniz, quam Orontes 
fluvius alluit, » etc. Sed et Photius, in Bibliotheca, cap. 29, Evagrium oriundum fuisse dicit Epiphania; 
urbe Syriz Coles. Mirum tamen est Eyagrium nostrum non Épiphaniensem, sed ἐπιφανῇ, id est, illustrem, 
duobus in locis appellari a Nicephoro Callisto. Nam in cap. 1, lib. 1, Nicephori ita scribitur . "O γε μὴ 
Εὐάγριος ὁ ἐπιφανὴς, etc. Et in lib. xvi, cap. 531, locum Evagrii adducens Nicephorus, est lib. nt. cap. 54, 
cujus paulo ante mentionem feci, ita scribit ; Οἷα δὲ xal Εὐάγριος ὁ ἐπιφανὴς περὶ Levfipou ἰστόρησεν, 


2199 . HENR. VALESII PR/EFATIO. 2110 


Sed utrobique érratum esse censeo ab antiquariis, qui Ἐπιφανὴς scripserunt pro 'Ertgavso:. Certe 
Nicephorus ex ipsius Evagrii verbis qux illic adducit, et συ superius a nobis prolata sunt, perspicue 
discere poterat Evagrium Epiphaniensem fuisse. Porro natus est Evagrius principatu Justiniani, anno 
natalis Dominici 536, vel 557, ut ex ipsius Evagrii testimonio demonstravi Annot. ad cep. 29 lib. itv. 
Anno Christi 540 ludimagistro traditus est ἃ parentibus, ut Htteras disceret. Quo quidem tempore cum 


Thomas Apamensium episcopus finitimis urbibus denuntiasset, se vivificum crucis lignum quod Apamiae . 


servabatur, certo die ostensurum esse, deductus est Evagrius a parentibus in eam urbem, et miraculum 


illud quod tum in Ecclesia factum est, oculis suis spectavit, ut testetur in lib. 1v, cap. 26. ld aptem . 
contigit anno Christi 540, cum Persz in Syriam irruptione facta Antiochiam incendissent : quod factum - 


est Justino Juniore consule, ut Marcellinus Comes, et' Marius in Chronico tradiderunt. Biennio post 
cum lues inguinaria in Oriente grassari coepisset, Evagrius adhuc sub ludimagistro litteras discen$, ea 
pestilentia correptus est, ut ipse testatur in cap. 29 lib. iv. Relictis deinde grammaticorum scholis, 
rhetoricze operam dedit. Cumque magnos in hac arte progressus fecisset, advocatorum humero ascriptus 
est, Unde etiam cognomentum retulit Scholastici : que vox causidicum signiflcat, ut docet Macarius 
in hom. 15, his verbis : Ὁ θέλων μαθεῖν γράμματα, ἀπέρχεται χαὶ μανθάνει τὰ σημεῖα" xal ὅταν γέ- 


νηται ἐχεῖ πρῶτος, ἀπέρχεται εἰς τὴν σχολὴν τῶν Ῥωμαϊχῶν, xai ἔστιν ὅλων ἔσχατος. Πάλιν ἐχεῖ ὅταν. 


γένηται πρῶτος, ἀπέρχεται πρὸς τὴν σχολὴν τῶν γραμμάτων, καὶ ἔστι πάλιν ἐχεῖ ὅλων ἔσχατος, ἀρχάριος. 
Εἶτα ὅταν γένηται σχολαστιχὸς, ὅλων τῶν διχολόγων ἀρχάριος xal ἔσχατός ἐστι. Πάλιν ὅταν ἐχεῖ γένηται 
πρῶτος, τότε γίνεται ἡγεμών. Καὶ ὅταν γένηται ἄρχων, λαμδάνει ἑαυτῷ βοηθὸν τὸν συγχάθεδρον, id est, 
ut interpretor : Οκὶ negotia forensia vult discere, abit primum et discit notas. Et postquam ibi primus eva- 
serit, vadit ad scholam Romanorum, ei est omnium postremtus. Deinde cum hic primus exstiterit, pergit. ad 
scholam pragmalicorum ; et hic rursus fit omnium postremus, novitius. Postea cum factus (uerit scholasti- 
cus, omnium causidicorum postremus est. et novitius. Deinde cum ibi primus evaserit, tum fit praeses; et 
postquam fuerit praeses seu rector provincie, adjutorem sibi assumit consiliarium sive assessorem. In Grzeco 
textu Macarii emendavi ὁ θέλων μαθεῖν πράγματα, non ut vulgo legitut γράμματα. Porro qua in urbe 
Evagrius causidiciuam exercuerit, incertum est. Suspicor tamen eum Antiochize causas egisse : qua in 
urbe tria erant fora seu tribunalia, ac totidem advocatorum scholz, ut ex Libanio observavi in meis 
ad Evagrium Adnotationibus, lib. 1, c. 18. Certe Epiphanixz, quar ejus patriam fuisse supra docuimus, 
advocatus esse non poluit, cum ea civitas forum judiciarium non haberet, sed causas suas Ápamiam 


deferret, quia in civitate consularis Syrie Secundz jus dicebat. Verum ut Antiochie potius quam . 


Apamiz advocatum fuisse credam Evagrium, liec. potissimum ratio facit, quod in ea urbe plurimum 
versaius est, et uxorem ibi duxit, filiosque ex ea sustulit. Filiam quoque ca in urbe nuptui dedit, ut 
testatur ipse in libro quarto, capite tricesimo nono. Qua cum pestilenti morbo exstincta fuisset una 
cum filio, anno imperatoris Mauricii decimo, Evagrius conjuge ac liberis suis orbatus ad secundas nuptias 


- 


transiliit, et virginem puellam matrimonii jure in eadem urbe sibi sociavit, uti refert in lib. vr, cap. 8. 


Übi etiam testatur universam urbem ea de causa ferias egisse, ac publicam festivitatem, tum in pompa, 
ium circa thalamum celebrasse. Ex quo obiter apparet, quanta ejus fuerit auctoritas Antiochiz. Praeterea 
Historiam suam scripsit Antiochi:, ut colligitur ex cap. 20 lib. 1. Ubi loquens de profectione Hierosoly- 
mitana Eudocis regine, ait eam venisse Antiochiam : χρόνοις ὕστερον ἐπὶ τὴν ἁγίαν ἐπειγομένη πόλιν, 
ἐνταῦθά τε γίνεται, id est, que diu postea ad sanctam pergens civitatem, huc venit (Antiochiam scilicet). 
Dcgebat igitur Antiochize tum cum ista scriberet Evagrius. Ilinc est quod Evagrius opera et zedificia 
publica urbis Antiochi:e tam studiose recenset, ut videre est in lib. 1, cap. 18, et lib. 1.1, cap. 28. Quibus 
in locis non obscure indicat, se, duin ista scriberet, Antiochi:ze vixisse. Hiuc etiam est, quod terr: motus 


quibus Antiochia subinde concussa est, tanta cura ac diligentia commemorat : et quod in temporum - 


notatione aunis Antiochenorum perpetuo utitur. Denique istud etiam colligitur ex cap. 7, lib. vr, ubi 
scribit Gregorium patriarcham Antiochenum, eum apud Joannem comitem Orientis accusatus fuisset 
incesti a quodam argentario, ad imperatorem et ad synodum provocasse. Cumque Constantinopolim 
pergeret, coram imperatore ac synodo causam suam prosecuturus, Evagrium secum deduxisse, velut 
assessorcm et consiliarium, ot ejus consilio uteretur. Quibus verbis Évoagrius satis aperte significat 
se advocatum el jurisperitum fuisse. Ex horum enim corpore assessores sumi solebant a magistra- 
tibus, tam civilibus, quam militaribus. Non solum autem in hoc criminali negotio, verum etiam aliis 
in causis Gregorius consiliarium habuit Evagrium. Nam cum esset patriarcha Orientalis Ecclesi:e, et 
innumerabiles quotidie causas disceptare eum oporteret, omnino a-sessore aliquo opus habuit, qui juris 
et legum formulas ipsi suggereret. Certe verba Evagrii prorsus significant id quod dixi. Ait enim : Περὶ 


τούτων οὖν ἐμοῦ παρεδρεύοντηος καὶ παρόντος γε αὐτῷ χατὰ τὴν βασιλέως γέγονε, τὴν ἀπολογίαν ὑφέξων. : 


Verum hac de re studiosi pro arbitrio suo judicabunt. Mihi sufficit conjecturam meam lectorihus pro- 
posuisse. Caterum idem Gregorius non solum in judiciis, sed etiam in scribendis epistolis et in rela- 
tionibus quas ad imperatorem subinde mittebat, in concionibus item et orationihus, ingenio utebatur 
E*agrii, quemadmodum testatur Evagrius in fine operis sui. Quod quidem volumen cum Evagrius non 
sine consensu Gregorii patriarchze in lucem edidisset principatu Tiberii Constantini, quzstoria dignitate 
ab eodem imperatore donatus est. Nec multo post cum orationem composuisset de laudibus Mauricii 


ParROoL GR, LNXXXVI, ᾿ "0 


aiti EVAGRIUS SCHOLASTICUS 2112 


Augusti ob natalem Theedosii nobilissimi pueri, codicillos prafecturze ab eodem Mauricio accepit, ut 
ipse in Epilogo Historie sus testatur. Verba Evagrii sie interpretatus est Christo borsonus : « Pro quibus 
duos honoris gradus conseculi sumus : quisesturam a Tiberio Constantino, et munus tabularum servan- 
darum. in quibus przfeetorum nomina inscribebantur, a Mauricio Tiberio. » Quz quidem prava inter- 
pretatio imposuit Gerardo Vossio et Philippo Labbeo. Nam Vossius quidem in libro De historicis Gracis, 
Christophorsoni vestigiis insistens, ita dicit : « Pro duobus autem hisce libris ait gemino sc honore 
esse affeetum. Nam a Tiberio Constantino quastura fuisse ornatum : sed a Mauricio consecutum esse, 
ut Tabulis publicis praeesset. » Philippus autem Labbeus in Dissertatione de scriptoribus ecclesiasticis, 
versionem Christophorsoni sic interpolavit : « Seque duos honoris gradus ait consecutum : ei primum 
a Tiberio Constantino ad quzsturam evectum ; tum a Mauricio munus sdeptum servandarum Tabu- 
larem, in quibus non tam nomina, quam ipsa przfectorum aeta inscribebantur. » Quanto melius 
Musculus, «ui Evagrii loeum ita vertit : e Quarum etiam gratia duas dignitates sumus consecuti : 
Tiberio Constantino quzstoratum largiente, Mauricie vero Tiberio litteras hyparchicas mittente.» Codi- 
cillos praefecturae voluit dicere, quos Latini etiam litteras appellant, ut jam pridem observavi in Ádno- 
taüonibus ad Ammianum Marecllinum. Hinc est quod Evagrius in titulo Historiarum suarum, se ἀπὸ 
ixápyov appellat, eo quod codicillis honorarize prefecturz ab imperatore donatus fuisset. Edidit postea 
idem Evagrius sex libros Historie ecclesiastice, exorsus ab iis temporibus in quibus Theodoritus ac 
Socratés desicrant, id est ab Ephesina synodo in qua damnatus ac depositus est Nestorius, ab anno 
scilicet Christi 451, eamque ad duodecimum Mauricii imperatoris annum perduxit, qui fuit annus 
natslis. Dominici 594. Certe in lib. ni, cap. 55, de Severo Antiochense episcopo loquens, quo tem- 
pore ista scribebat, annum Antiochenorum fuisse dicit 641. Cum igitur sra Antiochenorum octo et 
quadraginta annis notalem Christi antevertat, deductis ex hoc numero annis 48, remanet annus Christi 
594. Idem etiam conficitur ex cap. 29, lib. iv, ubi scribit Evagrius, dum ista litteris mandaret, luem 
illam inguinariam qux totum orbem pervasitavit, annis jam duobus et quinquaginta grassatam esse. 
Grassari autem coeperat hzec lues biennio post captam a Petsis Antiochiam, hoc est anno Christi 542, 
Cui annorum numero si duos et quinquaginta annos adjeceris, fiet annus Christi 594. Caeteruni laudanda 
est in primis Evagrii diligentia, qui cum Historiam Ecclesiasticam scribere aggressus esset, quzecunque 
ad id argumentum spéctabant, ex optimis scriptoribus collegit, puta ex Prisco, Joanne, Zacbaria, 
Eustatliio, et Procopie rhetoribus. Stylus quoque ejus nun improbandus est. Habet enim elegantiam 
εἰ venustatem, uL testatur etiam Photius. Sed quod praecipue in Evagrio laudandum est, ex Grecis 
ecclesiastieze Historie scriptoribus, solus hic recte fidei doctrinam integram atqne illibatam servavit, 
ut post Photium observavit Baronius in Annalibus. lllud tamen in eo reprehensionem meretur, quod non 
tantam diligentiam adhibuit in conquirendis antiquitatis ecclesiastice monumentis, quantam in legendis 
profanis scriptoribus. Certe totus fere liber sextus in belli Persici narratione consumitaur. Stylus 
preterea plerisque in locis redundat ac luxuriat, ut recte judjcavit Photius in Bibliotheca. Cujus περιττο- 
λογίας exemplum habes in cap. 2, lib. 1, ubi de Nestorie ita dicit : 'H θεομάχος γλῶσσα, τὸ Καϊάφα 
δεύτερον συνέδριον, etc.; et im cap. 5, lib. τι, ubi templum Sanct» Euphemiz describit quod erut 
Chalcedoné, et aliis in loeis que studiosus lector per se ipse facile observabit. Porro Historiam Evagrü 
príníus omnium Robertus Stephanus Grace edidit ex unieo codice ms. bibliothecz Regiz, admodum 
recente, nec valde bono. Pluribus enim in locia saneus est ac mutilus. Nos vero ex duobus mss. 
opiimé noiz'eodicibus, Historiam Evagrii toL in locis emendavimus ac supplevimaus, ut nune primum 
edita possit videri. Primus fuit codex Florentinus ex bibliotbeca Sencti Laurent, quem eum editione 
Genevensi contulit vir clarissimus Michael Erminius, et varias ejus lectiones manu sua descriptas ad 
me misit. Quo quidem nemine plurimum ei me debere proliteor. Hic codex omnium Evagril exem- 
plarium optimus est ac vetustissimus. Seriptus est enim in membranis ante annos plus minus quingentos 
αἱ mihi retulit αὐτόπτης Einericus Bigotius, vir doctissimus ac de litteris optime meritus : cujus be- 
nefcio atque interventu swpra memoratas varias lectiones a Michaele Erminio V. C. missas accepi. 
In eodem eodice Florentino ascripta erant in margine scholia quzdam non inerudita, quze nos in Adno- 
tationibus nostris suo loco retulimus. Ceterum monendus est lector, in hoc codiee Florentino Socratis 
Schelastici Histeriam etiam contineri, cujus varianjes leetienes manu sua adnotalas idem Erminius ad 
me dudum transmisit, ut ante annos quatuor testatus sum in ea Prafatione quam Socratis ac Sozomeni 
editioni prafixi. Secundus codex depromptus est ex bibliotheca illustrissimi Antistitis Caroli Mauricii 
Tellerii, Remensis archiepiscopi : non valde vetustus ille quidem ; bonus tamen et docti hominis manu 


deseriptus. Hic codex multis in locis magno nobis adjumento fuit, ut in Adnotationibus nosiris subinde 
ostendimus, | 


2113 


amem mo 


YETERUM TESTIMONIA. 





VETERUM TESTIMONIA 


Ex actione quinta septima synodi ecumenice, pag. 613. 


Ἔχ τῆς Ἐχχλησιαστιχῆς "Iewplac Εὐαγρίου, ἐκ τοῦ τετάρτου λόγον. Μετὰ γὰρ τὸ προβαλεῖν τῇ πόλει τὸν 


Χοσρόην, et cgtera quae habentur in cap. 27, lib. ὃν. 


Ez Biblietheca Photii, cap. 29. 
᾿λνεγνώσθη Εὐαγρίου Σχολαστιχοῦ, ἀπὸ ἐπάρ- A — Lecta est Evagrii Scholastici exprefecti, nati 


yov, πόλεως δὲ Ἐπιφανοῦς τῆς χατὰ τὴν Κοίλην 
Συρίαν, ᾿Εχκιλησιαστιχὴ ᾿Ιστορία ἐν κάμοις ἕξ, ἀρ- 
χὴν ποιουμένη τὸ τέλος τῆς Σωχράτους xai θεοδω- 
φίτον Ἰστορίας, χαὶ χατιοῦσα μέχρι τῆς βασιλείας 
Μαυριχίου,͵ ἔτος δωδέκατον ἐν τῇ βασιλείᾳ διανύοντος. 
Ἔστι δὲ τὴν φράσιν οὐχ ἄχαρις, εἰ xal πως περιτ- 
«εὐεσθαι ἐνίοτε δοχεῖ" ἐν δὲ τῇ τῶν δογμάτων ὁρ- 
θότητι ἀχριδὴς τῶν ἄλλων μᾶλλον ἱστοριχῶν. "Eye: 
δὲ χαὶ χρήσεις περὶ εἰχόνων. 


Epiphania urbe Colesyrim, Ecclesiastica Histo- 
rig libris sex : inchoans a fine Socratis et Theodoriti 
Historiarum, pertingensque ad Mauricii annum 
duodecimum imperii. Stylus huic non ingratus, ta- 
metsi interdum redundare quodammodo videatur. 
Verum in dogmatum veritate czeteris historicis ac- 
curatior est. Habet autem εἰ de imaginibus quzdam 
ioglimonia. 


Nicephorus Callistus in lib. 1, cap. 1. 


Deinceps vero Theodorus lector Byzantius, et Basilius Ciliz, et exprafectus Evagrius, superiorum ante 
ipsos temporum res pretergressi, et tempora sua stylo prosecuti, eorum quos modo diximus Historiis 
suas conjunxerunt, difficultatem reformidantes. Nonnulli etiam e vita inter scribendum excedentes, 
institutum opus minime compleverunt. Ipse quidem Evagrius Epiphaniensis, Historiam usque ad Justini 
ztatem deducit, maxima ex parte res profanas tractans : quarum argumenta et materiam ex Eustatbio 
Syro, Zosimo, Prisco, Joanne, Procopio Cxsariensi, Agathia, qui illis temporibus continua serie in» 
signes fuere orstores, et praterea ex aliis non peenitendis historicis decerpsit. 


ldem in lib. xvi, cap. 51. 


Quie vero de Severo Evagrius Epiphaniensis memorix mandaverit, verbis hic ejus apponam. Scribit 
enim ad hune modum : Εἰ cetera que exstant in lib. m Evagrii, cap. 94. 


/ 


2115 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2416 





EYATPIOY ZXOAAXTIKOY 


ΕΠΙΦΑΝΈΩΣ, ΚΑΙ AIIO EIJAPXQN, 


EKKAHXIAXTIKHX IXTOPIAZ 
TOMOI α- 


EVAGRII SCHOLASTICI . 


EPIPHANIENSIS ET -EX PRAEFECTIS 


ECCLESIASTICAE HISTORLE 


LIBRI SEX 
HENRICO VALESIO INTERPRETE. 


KDIDIT GULIELMUS READING CLERI LONDINENSIS BIBLIOTHECARIUS CUM THEODORKT! EPISCOPI CYRI 
HISTORIA ECCLESIASTICA, ITEM ET EXCERPTIS EX HISTORIIS PHILOSTORGII ET THEODORI LECTONIS ; 
CANTABRIGLE, CURA CORNELII CROWNFIELD, 1720, IN-Fot. 


CAPITULA 
Libri primi Historie ecclesiastice Evagrii Schola- 
stici et ex praefectis, patria Epiphaniensis. Auctor 
hujus Indicis est Nicephorus Callistus Xanthopu- 
us. 
Provmium scriptoris , in quo exponit qua ra- 
tione ad scribendam hanc historiam se contulerit. 
Cap. I. Quomodo post exitum impii Juliani, cum 
hereses paulaüm  defecissent, iterum diabolus 
fidem nostram perturbaverit. 


H. Quomodo ex concione Anastasii presbyteri, 
deprehensus sit Nestorius quod Mariam non Dei- 
param vocaret, sed Christiparam: atque idcirco 
hzereticus pronuntiatus est. 

III. Quid magnus Cyrillus ad Nestorium scripserit, 
et quomodo tertia synodus Ephesi congregata sit, 
ad quam Joannes Antiochenus episcopus et Theo- 
doritus tardius accesserunt. 

IV. Qualiter Nestorius ἃ synodo depositus sit, 
cum episcopus Antiochize nondum advenisset. 


E nasd 


TA KEOSAAAIA 
Tov πρώτου τόμου τῆς ExxAqoxactuxnc "Ioco- 
plac Εὐαγρίου ExoAactixoU καὶ ἀπὸ ἐπάρχων, 
τοῦ Ἐπιφρανγέως. Νικηφόρου Καλλίστου τοῦ 

ZavüozovAov ὁ πίναξ (a). ΄ 

Προοίμιον τοῦ συγγραφέως, πῶς ἐπὶ τὸ γρά- 
Qe τὴν παροῦσαν πραγματείαν ἐλήλυθεν. 

A'. Εἴτα πρῶτον χεφάλαιον, ὅτι μετὰ τὴν χατάλυ- 
σιν τοῦ ἀσεδοῦς Ἰουλιανοῦ τῶν αἱρέσεων μικρὸν 
παυθειτῶν, ὕστερον ὁ πονηρὸς διάδολο; τὴν πίστιν 
πάλιν ἑτάραττεν. - 

Β΄. "Ὅπως ἐφωράθη Νεστόριος, δι᾿ ᾿Αναστασίου τοῦ 
μαθητοῦ διδάσχοντος, μὴ Θεοτόχον, ἀλλὰ Χριστοτό- 
xov τὴν ἁγίαν χαλῶν Θεομήτορα, δι᾽ ἦν αἰτίαν καὶ 
αἱρετιχὸς ὡμολόγηται. 

Γ', Οἷα ὁ μέγα; Κύριλλος τῷ Νεστορίῳ ἔγραψε, 
καὶ ὅπως dj τρίτη σύνοδος ἐν Ἐφέσῳ ἡθροίσθη, 
ὑστερήσαντος Ἰωάννου τοῦ ᾿Αντιοχείας καὶ Θθεοδω- 
ρἶτονυ. 

Δ’, Ὅπως παρὰ τῆς συνόδου χαθῃρέθη Νεστόριος, 
τοῦ ᾿Αντιοχείας μὴ ἐνδημήσαντος. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(a) Nixngdpov Καλλίστου ὁ πίναξ. Hxc verba 
desunt in optimo codice illustrissimi antistitis 
Dionysii Tellerii, Remensis archiepiscopi. Parum- 
que abfuit quin ea ex editione nostra expunge- 
rem. Neque enim puto hujus indicis auctorem esse 
Nicephorum Callistum. Nam cum hic index habea- 


tur in vetustissimo codice Florentino, «qui ante 
quingentos annos exaratus est, ul mihi affirmavit 

eritissimus ejus rei judex Emericus Bigotius, hu- 
jus auctor esse non potest Nicephorus, quippe qui 
Andronico imperante vixit. 


2417 


. HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIBER I. 


E. Ὥς μετὰ πέντε ἡμέρας ἐλθὼν ὁ ᾿Αντιοχείας Α V. Quomodo Joannes Antiochensis episcopus 


Ἰωάννης χαθαιρεῖ Κύριλλον τὸν ᾿Αλεξαυδρείας χαὶ 
M£uvova τὸν Ἐφέσον᾽ οὖς ἡ σύνοδος πάλιν ἡθώωσε, 
χαθελοῦσα Ἰωάννην xal τοὺς μετ᾽ αὑτοῦ" xal ἄπως 
διὰ Θεοδοσίου τοῦ βασιλέως συμδαίνουσι Κύριλλος 
xai Ἰωάννης, χυρώσαντες ἔτι xai τὴν Νεστορίου 
χαθαΐρεσιν. 


ζ΄. Περὶ Παύλου τυῦ Ἐμέσης, εἷς ᾿Αλεξάνδρειαν 
ἐλθόντος" xal ἔπαινος Κυρίλλον διὰ τὴν ἐπιστολήν. 


Z'. Οἷα ὁ δυσσεθδὴς Νεστόριος πεπονθέναι περὶ 
αὐτοῦ γράφει, καὶ ὡς σχώληξι τὴν γλῶτταν τὸ τε- 
λευταῖον βρωθεὶς, εἰς Ὅασιν ἀπέῤῥηξε τὴν ψυχήν. 

H'. Ὡς μετὰ Νεστόριον Μαξιμιανὸς, xat μετὰ 
τοῦτον Πρόχλος, εἶτα Φλαδιανὸ: γίνεται... 


Θ΄. Περὶ τοῦ δυστυχοῦς Εὐτυχοῦς, χαὶ ὅπως παρὰ 
ποῦ Κωνσταντινουπόλεως χαθῃρέθη Φλαδιανοῦ, xal 
«£pi τῆς ἐν Ἐφέσῳ δευτέρας λῃστριχῆῇς συνόδου. 

l'. Ὅσα παρὰ τοῦ Διοσχόρου xai Χρυσαφίον τὸ 
παράλογον ἐν Ἐφέσῳ συνέδριον διεπράξατο. 

IA'. ᾿Απολογία τοῦ συγγραφέως ὑπὲρ τῶν ἐν ἡμῖν 
διαφορῶν, xa χατάγελω; τῶν Ἑλληνιχῶν ὕθλων. 

IB. Ὅπως ὁ βασιλεὺς Θεοδόσιος τὴν Νεστορίου 
αἵρεσιν ἀπελαύνει. 

ΙΓ΄. Περὶ τοῦ ἀγέαυ Συμεὼν τοῦ Στυλίτου. 

1A. Περὶ τοῦ πολλάχις φαινομένου ἀστέρος ἐν τῇ 
περὶ τὸν κίονα στοᾷ τοῦ ὁσίου Συμεὼν, Óv ἑωράχει 


cum post quintum diem advenisset, Cyrillum 
Alexandriz et Memnonem Ephesi episcopos desti- 
tuit: qui mox a synodo innocentes pronuntiati 
sunt ; et Joannes una cum suis depositus : et quo- 
modo Cyrillus ac Joannes interventu imperatoris 
Theodosii in gratiam redierint, et Nestorii deposi- 
tionem conflrmaverint. 

VI. De Paulo Emes:e episeopo qui Alexandriam 
missus est. Et qualiter Cyrillus Joannis epistolam 
laudavit. 

VII. Quz» et quanta Nestorius se passum esse 
dicat. Et quomodo lingua tandem. vermibus erosa, 
apud Oasim insulam perierit. 

VIII. Quomodo post Nestorium Maximianus, et 
post hunc Proclus, deinde Flavianus episcopi facti 
sint. 

IX. De infortunato Eutyche: e et quomodo a Fla- 
viano episcopo depositus est, et de latrocinali 
synodo Ephesina secunda. 

X. Quz per Dioscorum et Chrysaphium gesta 
sint in illegitimo concilio Ephesino. 

ΧΙ]. Defensio varietatis opinionum qua sunt apud 
Christianos, et derisio fabularum gentilium. 

XII. Quomodo imperator Theodosius baeresim 
Nestorii profligavit. 

ΧΙ. De sancto Symeone Stylita. 

. XIV. De Stella qux: sape cerniur in porticu 
juxta columnam Symeonis, quam seriptor hic et 


ὁ συγγραφεὺς καὶ ἄλλοι, καὶ αὐτῆς τῆς χεφαλῆς τοῦ c alii complures viderunt: et de capite ejusdem sancti 


ἁγίου, 

1Ε’. Περὶ τοῦ ἁγίου Ἰσιδώρου τοῦ Πηλουσιώτου, 
καὶ Συνεσίου τοῦ Κυρήνης ἐπισχόπου. 

Iq". “Ὅπως 6 θεοφόρος Ἰγνάτιος ἐκ 'Ρώμης ἀνα- 
χομισθεὶς, παρὰ Θεοδοσίου ἐν ᾿Αντιοχείᾳ χατετέθη. 


IZ'. Περὶ ᾿Αττίλα τοῦ Σχυθῶν βασιλέως, xal ὅπως 
τὰ 'Eqa καὶ 'Eanépia χατέστρεψε" xai περὶ τοῦ γε- 
νομλένου ξένου σημείου, χαὶ τῶν ἄλλων ἐν χόσμῳ 
φοδερῶν σημείων. 

18.. Περὶ τῶν οἰχοδομιῶν τῶν ἐν ᾿Αντιοχείᾳ, xal 
εἶνες οἱ ἐργασάμενοι ταύτας. 

θ΄. Περὶ πολέμων διαφόρων ᾿Ιταλιχῶν, xai Περ- 
σιχῶν, ot ἐπὶ Θεοδοσίου γεγόναϑι. 


Symeonis. 

XV. De sancto Isidoro Pelusiota et Synesio Cyre- 
narua episcopo. 

XVI. Quomodo divinus Ignatius ab urbe Roma 
deportatus, Antiochiz depositus sit ab imperatore 
Theodosio. 

XVII. De Attila Hunnorum rege: et. quomade 
Orientis et Occidentis provincias vastaverit: item 


'de horrendo terra motu, aliisque terribilibus tignis 


qus toto orbe contigerunt... 

XVIII. De operibus publicis Autiocbiz? et eorum 
conditoribus. 

XIX. De variis bellis qu: tum in Italia tum in 
Perside gesta sunt regnante Theodosio. 


Κ΄. Περὶ τῆς βασιλίσσης Εὐδοχίας, xaX Εὐδοξίακς D — XX. De Eudocia Augusta, deque ejus filia Eudo- 


τῆς θυγατρὸς, xai ὅπως εἰς ᾿Αντιόχειαν xa "Ispo- 
σόλυμα ἀφίχετο. 

KA'. Ὅτι καλῶς τὰ περὶ τὰ Ἱεροσόλυμα d Εὐ- 
δυχία διέθηχε, xal περὶ διαφόρου βιοτῆς xaX διαίτης 
τῶν ἐν Παλαιστίνῃ μοναχῶν. 

KB'. Ὅσα ἐδείματο ἡ βασιλὶς Εὐδοχία χατὰ Πα- 
λχιστίνην, καὶ περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ πρωτομάρτυρος 
Στεφάνου, ἕνθα χαὶ ὁσίως ἐτάφη. "Ἔτι δὲ χαὶ περὶ 
«ἧς τελεντῆς τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου. 


xia: et quomodo Eudoeeia Antiochiam venerit, et 
Hierosolymam ingressa sit. 

XXI. Quod Eudocia Augusta Hicrosolvmis multa 
praeclare gessit: et de discrepante vita οἱ conver- 
satione monachorum Palzstina. 

XXII. De operibus ab Eudocia Augusta in Palz- 
s(ina zdificatis, et de ecclesia sancti Stephani 
protomartyris, in qua religiose sepulta est. ltem. 
de mortc imperatoris Thcodosii, 


2419 





ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ. 


εὐχῇ “Ὁ 


EYAGRII SCHOLASTICI 


2420 


NS 


LIBER PRIMUS. 


[49 Proemium scriptoris, in quo exponit qua ra- À Προοίμιον τοῦ συγγραφέως, πῶς ἐπὶ τὸ γράφειν 


tione ad scribendam hanc historiam se contu- 
lerit. 


Eusebius Pamphili, vir cum in aliis rebus diser- 
tissimus, tum in scribendo tantum valens, ut possit 
lectores suos, si non perfecte orthodoxos cfficere, 
ita tamen impellere, ut nostra libenter amplectan- 
tur : Eusebius, inquam, Pamphili, et Sozomenus, 
ae Theodoritus et Socrates, benignissimi Servatoris 
nostri adventum in terras, ejusque ascensum in 
colum ; tum ea quz a divinis apostolis et a fortis- 
$simis martyribus pro fide certantibus przclare sunt 
gesta : quidquid praterea, aut laude, aut vitupera- 
tione dignum actum esl a nostris usque ad principa- 
tum Theodosii, omnium optime ac diligentissime 


τὴν παροῦσαν πραγματείαν &AXAvOev. 


Εὐσεδίῳ τῷ Παμφίλου (ἀνὴρ δὴ ἐς τὰ μάλιστα 
λόγιος ὁ Παμφίλου τά τε ἄλλα, χαὶ ὥστε πείθειν 
οἷός τε εἶναι τοὺς ἐντυγχάνοντας θρησχεύειν τὰ fiud- 
«epa, εἰ xat μὴ λίαν ἀχριδεῖς οἶδε ποιεῖν [1]}" Εὐσε- 
δίῳ τε οὖν τῷ Παμφίλου, Σωζομένῳ τε xai θεοδω- 
ρίτῳ, καὶ Σωχράτει, ἄριστα πάντων πεπόνηται, fi 
πε ἐς ἡμᾶς ἄφιξις τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ, f) τε ἃς 
οὐρανοὺς ἀνάδασις, ὅσα τε τοῖς θεσ πεσίοις ἀποστόλοις, 
ἀτὰρ καὶ τοῖς ἄλλοις μάρτυσι διαθλεύουσι χατώρθωτο, 
ἣ εἴ τι xaX ἄλλο ἀξιόλογον ἡμῖν, ἣ xaX τηνάλλως 
ἔχον πέπραχται, μέχρι τινὸς μέρους (2) τῆς Θεοδο- 
σίου βασιλείας. Ἐπειδὴ δὲ τὰ ἑξῆς οὐ πολλῷ τούτων 


scriptis prodiderunt. Sed quoniam ea quz posthzc p ἀποδέοντα, οὐδενός πω καθ᾽ εἱρμὸν (a) τετύχηκε λό- 


consecuta sunt, baudquaquam illis inferiora, nullus, 
adhuc persequi aggressus est ; ego,licet in ejusmodi 
rebus parum exercitatus, laborem hunc suscipere, 
et historiam earum rerum contexere decrevi. Et- 
enim eo, qui piscatoribus sapientiam indidit, et qui 
ex bruti animalis lingua articulatam vocem expres- 
sit, adjuvante, confido me res oblivione intermor- 
tuas excitaturum, et oratione mea vitam eis reddi- 
turum, et immortalitatem donaturum esse comnie- 
yaoretione hominum sempiterna : quo asingulis 4.6 Ὁ 
cognosci possit, quid et quando; ubi locorum, et 
quemodo: adversus quos, et a quíbus ad nostra 


you " ἔδοξέ μοι, εἰ xaX μὴ δεινὸς ἐγὼ τὰ τοιαῦτα, 
τὸν ὑπὲρ τούτων ἀνελέσθαι πόνον, συγγραφήν τε 
«αὗτα ποιήσασθαι, εὖ μάλα πιστεύσαντι, τῷ xal 
ἁλιέας σοφίσαντι, xaX γλῶσσαν ἄλογον ἐς ἔναρθρον 
εὐφωνίαν χινήσαντι, ἀναστῆσαΐξ τε τὰς ἤδη τῇ λήθῃ 
τεθνηχυίας πράξεις, ψυχῶσαί τε τῷ λόγῳ, xal ἀπ- 
αθανατῇσαι" τῇ μνήμῃ * ὡς ἂν ἔχοι τῶν ἐντυγχανόν- 
των ἔχαστος μέχρις ἡμῶν εἰδέναι, τί τε καὶ ὅτε, xat 
ὅπο", καὶ ὅπως, χαὶ πρὸς οὗς xaX παρ᾽ ὧν ἐγένοντο, 
χαὶ μηδὲν τῶν τῆς μνήμης ἀξίων διαλάθοι ὑπὸ τῇ 
ἀνειμένῃ xat ἐχλύτῳ ῥᾳθυμίᾳ, χαὶ τῇ ταύτης ἀγχε- 
θύρῳ λήθῃ χρυπτόμενον. “λρξομαι δὲ, τῆς θείας 


usque tempora sit gestum : nihilque eorum quz ᾿ ἡγουμένης ῥοπῆς, ὅθεν οἱ λελεγμένοι μοι τὴν ἴστο- 


memora digna sant, per mollem ac solutam desi- 


. μίαν ἀπέλιπον. 


diam, perque oblivionem:qusm ἀεδίἀϊδε ργοχίμια est, abditum delitescat. Divino igilur fretus auxilio, 
inde scribendi sumam exordium, ubi viri superius a me commemorati historie sux finem fecere. 


VARLE LECTIONES. 


* ἀπαθανατίσαι. 


VALESTIl ANNOTATIONES, 


(1) Εἰ καὶ μὴ Alar áxpi6ésic οἶδα ποιεῖν. Non 
probo interpretationem Christophorsoni, qui λίαν 
χριδεῖς vertit perfecte Christianos. Ego vero ortho- 
doxos interpretari malui ; ἀχριδεῖς enim proprie 
dicuntur. rectorum dogmatum sectatores. Sic Pho- 
tius in Bibliotheca de Socrate Scholastico dicit, ἀλλὰ 
xaY ἐν τοῖς δόγμασιν οὐ λίαν ἐστὶν ἀχριδῆ.. Sensus 
igitur hujus loei liic est : Eusebium, etsi maxime 
idoneus sit ad persuaderidum lectoribss ut Christia- 
nam religionem amplectantur, non posse tamen 
eos efficere in Christian: fidei doctrina valde accu- 
ratos, cum ipse in Árianorum dogma videatur fuisse 
propensior. Fuit enim hzc multorum opinio de 
Eusebio Pamphili : quibus tamen in Prafatione 


quam scripsi ad Historiam ecclesiasticam ejusdem 
usebii, abunde respondi. 

(2) Μέχρε τινὸς μέρους. Postrema vex deest in 
codice Regio ac Florentino et Telleriano, nec habe- 
tur in editione Roberti Stephani. Primi Geneven- 
ses typographi eam addiderunt ex codice Christo- 
phorsoni, cujus variantes lectiones editsze sunt ad 
caleem editonis Coloniensis. Certe Christophor- 
sonus in interpretatione sua eam vocem expressit. 
Sic enim vertit, ad aliquam partem regni Theodosii. 


D Mihi tamen elegantius videtur eam vocem suppri- 


mere quam adjicere. Quod si adjicienda esset dictio, 
mallem equidem addere χρόνον. 


VARIORUM. 
wl. Ku" &lpuov. Verba hec omisit. in versione sua Valesius. Vertenda sunt, seriatim, vel ordine. 


OwTH. 


219] 


ΚΈΦΑΛ, A'. 


Ὅτι, μετὰ τὴν κατάλυσιν τοῦ ἀσεδοῦς  JovAuarob, 
τῶν αἱρέσεων μιχρὼὰν παυθεισῶν, ὕστερον Ó 
πονηρὸς διάθδοιος τὴν πίστι,» πάλιν ἐτά- 
ράττεν. 


"Apt τῆς Ἰουλιανοῦ δυτσεδείας τοῖς τῶν μαρτύ- 
ρων αἵμασι χαταχλυσθεΐσης, xal τῇς "Apelou μανίας 
συνδεθείσης ταῖς ἐν Νιχαίχ χαλχευθείσαις πέδαις, 
Εὐνομίου τε αὖ xaX Μαχεδονίου ὑπὸ τοῦ παναγίου 
Πνεύματος χατὰ τὸν Βόσπορον ἐχδρασθέντων (5), χαὶ 
κρὸς τῇ Κωνσταντίνου ἱερᾷ θραυσθέντων πόλει, 
ἤδη τῆς ἁγίας Ἐχχλησίας τὸν πρόσφατον ἀποθε-- 
μένης ῥύπον, xal πρὸς τὴν ἀρχαίαν ἐπαναγομένης 
εὐπρέπειαν, ἐν ἱματισμῷ τε * διαχρύσῳ περιδεδλη- 
μένης πεποιχιλμένης, τῷ τε ἐραστῇ Νυμφίῳ συναρ- 
μοζομένης, οὐχ ἐνεγχὼν ὁ μισόχαλος δαίμων, ξένον 
τινὰ xai ἀλλόχοτον ἡμῖν ἐπανίστησι πόλεμον * τὴν «& 
φᾳεπατημέντν εἰδωλολατρείαν περιφρονήσας, xaX τὴν 
δουλιχὴν "Apelou μανίαν παραγχωνισάμενος ὃ * xal 
προ:θαλεῖν μὲν ὡς ἐχθρὸς τῇ πίστει δέδοιχεν, ὑπὸ 
τησούτων ἁγίων Πατέρων πυργωθείσῃ, χαὶ τὰ πολλὰ 
«ἧς δυνάμεως Ev τῇ ταύτης moAtopxia παρῃρημένος" 
λῃστριχῶς δὲ τὸ πρᾶγμα μέτεισι, πεύσεις τινὰς, 
ἀποκρίσεις τε αὖ μηχανώμενος, πρὸς Ἰουδαϊσμὸν 
χαινοπρεπῶς ἐπανάγων τὸ πλανώμενον, οὐ συνιεὶς 
καὶ τὴν ἐντεῦθεν ἧτταν ὁ δείλαιος. Ὃ γὰρ πρότερον 
μόνον ἀντίπαλον εἶχε (A) , νῦν τέθηπέ τε καὶ περι- 
πτύσσεται ^ χαὶ οὐχ εἰ τοῦ παντὸς ἐξώσει γε φρνατ- 
τόμενσς, ἀλλ᾽ εἰ καὶ λέξιν τινὰ παραχαράττειν οἷός 
€& γένοιτο. Ἰολλάχις δὲ τῇ ἑαυτοῦ ἰἱλυσπώμενος 
xaxíg, χαὶ γράμματος ἐναλλαγὴν ἐτέχνασε (δ), πρὸς 
μὲν τὴν αὐτὴν ἕλχοντος διάνοιαν * ὅπως δὲ τὴν γνώ- 
μὴν τῆς γλώσσης ἀπομερίσῃ, ἵνα μὴ τὴν αὐτὴν ὁμο- 
λογίαν τε χαὶ δοξολογίαν ὁμκοφρόνως " ἄμφω τῷ Θεῷ 
προσάγοιεν. “Ὅπως δὲ τούτων Exactov ἐπράχθη, xal 
ὅποι τετελεύτηχεν, ἐν τοῖς ἰδίοις παραθήδομαι χαι- 
ροῖς, παρνφαίνων εἶ τι χαὶ ἄλλο πάρεργον μὲν, ἷστο- 
ρίας δὲ ἄξιον ἐξευρεῖν δυνηθείην, τὴν ἱστορίαν ἀπο- 


τιθέμενος " (6) ἔνθα τῷ φιλανθρώπῳ παρασταίη 
8:0. 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBEIL f. 


2499 
CAP. I. 


Quomodo post exitum impii Juliani, cum haereses 
paulatim defecissent, iterum diabolus fidem  no- 
uram perturbaverit. 


Cum Juliani impietas martyrum sanguine jam 
submersa esset, et Arii vesania fabricatis apud Ni- 
ceam compedibus astricta ; Eunomius quoque ac 
Macedonius a sancto Spiritu quasi vento quodam 
expulsi, circa Bosporum, et ad sacram urbem Con- 
sStantinopolim fracti obrutique essent : cum jam 
sacrosancta Ecclesia recenti sordium squalore de- 
posito, pristinum decorem recuperaret , et amietu 
aurato ac variegate induta, celesti Sponso atque 
amatori desponderetur : id moleste ferens daemon 
virtutis inimicus, novum quoddam εἰ inusitatum 
belli genus adversus nos excitavit : simulacrorum 
cultum qui jam oppressus jacebat, et servilem Arii 
vesaniam despectui habens. ἂς fidem quidem no- 
stram aperte, ut hostis, oppugnare veritus est, 
quippe qua: tot ac tantorum patrum copiis munita 
esset, adeo ut ipse in ea oppugnanda maximam 
partem suarum virium amisisset. Sed magis latro- 
num more id agere aggressus est, interrogationes 
quasdam ac responsiones commentus, quibug er- 
rantes ad Judaismum novo more traduceret. Nec 
intellexit miser, etiam inde se vincendum esse. 
Nam quod unum antea maxime impugnabat, id nunc 
miratur atque amplectitur : exsultans ac trium- 
pbans gaudio, si non ex universo nos depulerit, sed 


C vel unam dictionem adulterare potuerit. Ác smpe- 


numero sua se involvens malitia , unius litterz im- 
mutationem cemmentus est, qux ad epmdem qui- 
dem duceret sensum ; intelligentiam tamen a lingua 
disjungeret : ne utraque Patrem οἱ Filium uno 
eodemque modo confiterentur et glorificarent. Porro 
qua ratione singula ista perpetrata sint, et quem 
exitum habuerint, suo1oco ac tempore exponemus. 
Attexam przterea quidquid memoratu dignum re- 
perire potuero, licet ab instituto nostro alienus 
esse videatur : finem scribendi faciurue, ubi divino 
Numini placuerit. 


VARIAE LECTIONES. 


* add. xal. * xazayxwvioápevo;. " ὁμοφώνως. 


* ἀποθέμενος. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(3) ᾿Εκδρασθέντων. Christophorsonus et Savilius D signet Evagrius. Posset quidem intelligi τὸ ὁμοιού- 


emendarunt ἐχόιασθέντων. Sedlonge rectior est 
scriptura quam exhibet codex Florentinus et Tel- 
lerianus, ἐχόρασθέντων. Metaphora est a nauíragis 
qui tempestatis vi abripiuntur. Spiritum autem san- 
ctum vento cuidam comparat Evagrius, cujus vi 
expulsi Eunomius ae Macedonius, tandem (on- 
Stantinopol naufragium fecerunt, damnati scilicet 
in synodo Constantinopolitana. * 

(4) Ὃ γὰρ πρότερον μόνον dvc(zaAor εἶχε. In- 
telligit. vocem consubstantialis quod Graci ὁμοού- 


σον dicunt. Hanc enim vocem malignus dx:mon 


precipue impugnavit, utpote qus everriculum 
esset oinninm hazreseon, et recue fidei üirmissimum 
propugnaculum. 

(5) Γράμματος éraA lari ἐτέχνωσε. Mallem 
scribere ἐτέχνασε, ut legitur in codice Telleriano. 
l'orro obscurum est quoduam hic vocabulum de- 


σιον. Sed quoniam in hoc vocabulo est. potius ad - 

jectio unius lillerz. quam immutatio, intelligend:e 

Sunt polius prepositionoes ille ἐξ et àv, que ob 

heresim Eutychianam maximos motusexcitaverunt, 

cum alii ex duabus naturis, alii in duabus Christum 
ndum esse dicerent. 

(6) Τὴν ἱστορίαν ἀποειθέμενος. Hic doeus non 
caret difficultate. Musculus quidem ita vertit: 
Ubi absolutam hanc historiam benigno Deo commen- 
datero. Verum hzc interpretatio ferri non potest. 
Itaque Christopborsonus aliter interpretatus est, 
hoc scilicet modo. Ibigue finem scribendi faciam, wbi 
Deo clementi ac propitio visum fuerit. Sed neque 
hec interpretatio mihi penitus satisfacit." Primo 
enim Evagrius non dicit ἀποθησόμενος. sed ἀποτι- 
θέμενος in nti. Deinde ἀποτίθεσθαι τὴν 
ἱστορίαν pro finire historiam, nusquam memini lg- 


9153 
951 CAD. II. 


Qwoinodo ex concione Anastasii presbyteri deprehen- 
sus sit Nestorius, quod Mariam non Deiparam vo- 
caret, sed Christiparam : atque idcirco hereticus 
pronuntiatus sit. 

Quandoquidem Nestorius !, lingua illa Deo ini- 
mica, alterum Caiaphz concilium, offlcina blasplic- 
mix, in qua condicto pretio iterum venditur Chri- 
stus, divisis 5tque discerptis ejus naturis, cui ne 
in ipsa quidem cruce ullum ex ossibus fuerat com- 
wWinutum, sicuti scriptum 651", nec tunica illa 
textilis a Deicidis discerpta fuerat; ille, inquam, 
Nestorius vocem quidem Deipare qux a multis 
probatissimis Patribus, sancti Spiritus afflatu fa- 
bricata fuerat, rejecit ac repudiavit : Christiparze 
autem vocabulum, tanquam adulterinam monetam, 
ἃ se cusum atque efformatum vice illius supposuit ; 
et innumeris bellis Ecclesiam replevit, civili san- 
guine eam inundans, materiam nequaquam mibi 
defuturam esse spero ad historiam apte et concinne 
disponendam, meque eam ad exitum usque perdu- 
eturum esse, si opitulante Christo qui super omnia 
est Deus, ab impiissimi Nestorii blasphemia exorsus 
fuero. Porro Ecclesiarum bellum hinc originem 
sumpsit. Fuit quidam Anastasius presbyter, haud 


* Socr. |. vi, cap. 32. * Joan, xix, 25. 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2121 


KEO9AA. B. 

“Ὅπως ἐφωράθη Νεστόριος, δι᾽ "Avaccacíov τοῦ 
Π“Παθητοῦ διδάσχοντος, μὴ Θεοτόχον, ἀ.1.1ὰ 
Χριστοτόχον τὴν ἁγίαν καϊὼν Θεομήτορα, 
δι ἣν αἰτίαν καὶ αἱρετικὸς ὠμοκέγηται. 
Ἕπειδῆ γε Νεστόριος (b), f$, θεομάγος γλῶσσα, 

τὸ Καῖαφα δεύτερον συνέδριον, τὸ τῆς βλασφημίας 

ἐργαστήριον, ἐν ᾧ πάλιν Χριστὸς συμφυνεῖταί (7) 

- καὶ πιπράσχεται, τὰς φύσεις διαιρούμενός τε χαὶ 

σπαραντόμενος, ὁ μηδὲ ἐν αὐτῷ τῷ σταυρῷ ὁστοῦν 

ὅλως συντριδεὶς, χατὰ τὸ γεγραμμένον, ἣ τὸν ὕφαν- 
τὸν διόλου χιτῶνα παρὰ τῶν Θεοχτόνων περιῤῥαγεὶς, 
τὴν μὲν Θεοτόχος φωνὴν ὁπὸ τοῦ παναγίου Πνεύμα- 
τος fr, χαλχευθεῖσαν διὰ πολ)ῶν ἐγχρίτων Πατέρων. 
ἐξυθησέ τε καὶ ἀπεδάλετο * τὴν δὲ Χριστοτόχος πα- 


p ρῥαχαράξας, ἀντεχάλχευσέ τ: χαὶ ἀνετύπωσε " μυρίων 


τε αὖ πολέμων τὴν Ἔχκλησίαν ἐνέπλησεν, αἵμασιν 
ἐμφυλίοις ταύττν ἐπιχλύσας " δοχῶ μὴ ἀπορήσειν 
πρὺς εὔλογον διαπχευὴν τῆςς ἱστορίας xol τῆς ταύ- 
τῆς τελευτῆς χαταντήσειν, εἴ γ8 προοιμιασθείῃ, 
Χριστοῦ τοῦ ἐπὶ πάντων συνεργηῦντος Θεοῦ, Ex τῆς 
Νεστορίου τοῦ δυσσεθοῦ: βλασφημίας. Ἤρξατο δὲ ὁ 
κῶν Ἐχχλησιῶν πόλεμο; ἐνθένδε * ᾿Αναστάσιός (8) 


| ^t$ πρεσδύτερος, τὴν γνώμην γαχύδοξος, Νεστορίου 


xai τῶν Νεατορίου Ἰουδαϊχῶν δογμάτων διάπυρος. 


VALESII ANNOTATIONES. ] 
gere. ᾿Αποτίθεσθα! proprie dicitur recondere : unde C; thecarius. Habehant enim patriarch:ze syncellos, 


ἀποθήχη est cella promptuaria. Sumitur etiam pro 
deponere humi vel in monumento. Hesychius in 
Lexico ἀπόθετος inquit, ὁ xs(pevoc. Idem Hesychius 
ἀποτίθεσθαι significare ait ἐκτίθεσθαι. Qux quidem 
significatio priori contraria est. Occultare enim, 
et edere seu promulgare, inter se contraria sunt. 
Malim igitur hunc Evagrii locum ita interpretari : 
Historiam editurus, quando clementi placuerit Deo. 
Si quis tamen Christophorsoni versionem przeferat, 
nen magnopere repugnabo. Certe Ev. grius in cap. 
1. τὸν βίαν ἀπέθετο dixit pro finire. In cap. tamen 
decimo tertio hujus libri hoc verbum usurpat Eva- 
rius pro referre seu exponere. Sic enim ail : 
éypa«z δὰ xal λογίως ἀπέθετο, etc. Et in cap. 11 
ἀπετέθη eodem sensu ponitur pro ἐξετέθη. Item 
iuitio libri secundi ἀποθώμεθα dicit pro ἐχθώμεθα. 
(7) Ἐν ᾧ πάλιν Χριστὸς συμφωνδῖται. Mirum 
est in hujus loci interpretatione lapsos esse ambos 
interpretes. Nain Musculus quidem ita vertit : Of- 
ficina blasphemic, in qua rursus ad judicium voca- 
tur et venditur Christus . Christophorsonus vero in- 
terpretatur hoc. modo: Qui blasphemie officinam, 
in qua Christus denuo trucidatur οἱ divenditur, iu- 
struxit. Neuter bene. Nam nec ad judicium vocari 
convenit oflioinz : Nec συμφονεῖται Grace dicitur. 
Miror certe Henricum Savilium, qui hanc Christo - 
phorsoni ineptissimaimn emendationem ad marginem 
Sui codicis ascripserit. Verlendum erat Officina 
blasphemie, in qua pactum initur de Christo, et pre- 
tio venditur Christus. Nam συμφωνῶ proprie est 
paciscor, et σύμφωνον pactum conventum, pactio, 
ut legitur in veteribus Glossis. Quod verbum 88"- 
pius oecurrit in libris Jurisconsultorum Grecorum. 
(8) 'Avactdcioc. Erat hic Anastasius syncel- 
lus Nestorii episcopi Constantimopolitari ; ut testa- 
tur Theophanes in Chronico et Anastasius Biblio- 


quos sibi eligebant ex ordine presbyterorum, id 
est concellaneos seu cohabilatores. Sic in epistola 
sjnodi Constantinop. ad Ilormisdam papam de 
electione Epiphanii patriarcha Constantinopolitani, 
quam ref?ri Baronius anno Christi 590, intet lega- 
tos missos a synodo nominatur Heraclianms pre- 
sShyter sancize majoris Ecclesiz,et cohabitator Epi- 
phanii patriarcha». [Sic etiam Augustinus in Ser- 
mone 249 ad populuin Hipponensem De vita et mori- 
bus clericorum suorum, cohabitatores suos vocet 
clericos qui cum ipso manebant in domno episcopi. | 
Ipse quoque Epiphanius prius presbyter ac syncel- 
lus fuerat Joannis patriarchz CP. ut testatur Dios- 
corus in epistola ad Hormisdam papam. Denique 
Joannes, presbyter quoque ac syncellus fuerat i- 
mothei patriarchae CP. ut. docet Victor Tunonen- 
sis in Chronico, Agapeto V. C. Cos. Timotheus CP. 
episcopus obtrectator synodi Chalcedonensis, quinta 

i Április occubuit, et Joannes Cappadoz in cella 
propria atque presbytero episcopatum tradidit, Scribe 
meo periculo, Et Joanni Cappadoci syncello proprio 
atque presbytero, ete. Nihil certius hac emendatione. 
Erant etiam svncelli ex ordine diaconorum. Sic in 
aclione tertia concilii Chalcedonensis, Agorastus 
quidam diaconus dicitur svncelius Dioscori episcopi 
Alexandrini. Exstat denique apud Ennodium prze- 
ceptum, quando omnes episcopi jussi sunt cellu'a- 
nos haberc. In quo ita legitur : Nullum ergo sacer- 
dotem antiquis et modernis legibus obsequentem, nul- 
lumque Levitarum, sine bene probata volumus quo- 
cunque loci manere persona. Vel quem substantie 
exilitas non permiserit habere consortem, ipse con- 
cellaneus fiat alterius. Non soli igitur patriarcbae 
svncellos. habuerunt. Certe Stephanus syncellus 
Svncletici Tarsensis episcopi memoratur ab Ephre- 
mio apud Photium. 


VARIORUM. 


() Necrópioc. De Nestorio vid. Socr. lib. vtt, 
cap. 22: de Anastasio Socr. lib vit, cap. 32; dc 


voce Θεοτόχος ibid. e. 52 ; de synodo 1 Ephesina, 
ibid. c. 51. 


2:25 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER I. 


2126 


Egaszh:, ἧς xaX συνέχδημός ol γέγονς πρὸ; τὴν ἐπι- A quaquam sanz fidei ; Nestorii ejusque Jud.iicorum 


σχοπὴν ànalpovtt, ὅτε xal «obo po κατὰ τὴν Mo- 
Ψου:στίαν συντυχὼν ὁ Nzoxópto;, τῆς εὐσεδείας παρ- 
ἐτράπη, τῶν ἐχείνου διδαγμάτων ἀχροασάμενος, 
ὡς Θεοδούλῳ (9) περὶ τούτων ἐπιστολιχῶς γέγραπται, 
τὴς διαλέξεις τῷ φιλοχρίστῳ λεῷ ποιούμενος ἀνὰ τὴν 
Ἐχχλησίχν Κωνσταντινουπόλεω;, ἀναφανδὸν ἐτόλ- 
μητεν εἰπεῖν" Θεοτόχον τὴν Μαρίαν χαλείτω μηδείς. 
Μαρία γὰρ ἄνθρωπος fv: ὑπὸ ἀνθρώπου δὲ Θεὸν 
«ey0r, vox ἀδύνατον. Πρὺς ταῦτα τοῦ φιλοχρίστου λεὼ 
δυσχεράναντος, xal βλασφημίαν εἰχότως ἀγουμένου 
τὴν διάλεξιν, Νεστόριος ὁ τῇς βλασφημίας χαθηγητὴς, 
οὐ μόνον οὐ διεκώλυσεν, οὐδὲ τοῖς ὀρθοῖς προ:ετίθε- 
«o δόγμασι" ἀλλὰ χαὶ μάλα ἀτεχνῶς τοῖς εἰρημένοις 
᾿Αναστασίῳ τὴν ῥοπὴν ἐδίδου, φιλονειχότερον ἐν τοῖς 
“πρὶ τούτων ἐνιστάμενος. Καί που καὶ ἰδίας 
παρεντιθείς τε xal παρεγγράφων δόξας, xal τὸν τῆς 
ψυχῆς ἰὸν ἀπερευγόμενος, βλασφημότερα διδάσχειν 
ἐπειρᾶτο᾽ 3x8 χατὰ τῆς ἰδίας χεφαλῆῇς ἐπι»θέγ- 
γεσθαι * Τὸ γενόμενον * διμηναῖον, ἣ τριμηναῖον, 
οὐχ ἂν Θεὸν ὀνομάσαιμι ^ ὡς τὰ περὶ τούτων Σω- 
χράτει vs xal τῇ ἐν Ἐφέσῳ προτέρᾳ συνόδῳ σαφῶς 
ἱστόρηται. 

diceret : Ego illum qui bimestris ac trimestris 
admodum a Socrate, et in Actis prioris Ephesinz 


ΚΕΦΑΛ. Γ΄. 


Οἷα ὁ μέγας Κύρ!.λ.1ος τῷ Νεστορίῳ ἔγραψε, xal 
ὅπως ἡ τρίτη σύνοδος ἐν "Ezécq ἠθροίσθη, 
ὑἡστερήσαντος ᾿Ιωάγγου τοῦ 'Avtioxsíac , καὶ 
Θεοδωρίτου. 


dogmatum fautor acerrimus ; qui etiam 9939 Nesto- 
rium ad episcopatum urbis Regie proflcigcentem 
fuerat comitatus; quo quidem tempore Nestorius 
apud Mopsuestiam congressus cum Theodoro, au- 
dita illius doctrina, a recta pietate deflexit, sicut in 
Epistola quadam de his rebus agens scribit Theo. 
dulus. Hic igitur Anastasius cuin in Ecclesia. Con- 
stantinopolitana sermonem haberet ad populum 
Christi amantem, ausus est palam ac diserte dicere : 
Mariam nemo Deiparam vocet; nam Maria homo 
fuit. Fieri autem non potest, ut ex homine nasca- 
tur Deus. lis auditis, cum populus Dei graviter 
commotus esset, et sermonem illum, uti par erat, 
blasphemiam duceret, Nestorius auctor illius blas- 
pliemiz, non modo Anastasium non prohibuit, nec 
recte sanzque doctrinz patrocinium suscepit; ve- 
rum iis qux ab Anastasio dicla erant, aperte robur 
addidit, in hujusmodi disputationibus pervicaciter 
insistens. Interdum etiam propria interserens atque 
intexens dogmata, et reconditum mentis suz virus 
effundens, adhuc pejora et magis impia docere co- 
natus est. Adeo ut in suam ipsius perniciem hac 


factus est, nunquam Deum appellaverim; quem- 
synodi perspicue relatum est. 


CAP. Ill. 


Quid magnus Cyrillus ad Nesterium scripserit, et 
quomodo tertia synodus Ephesi congregata sit, ad 
quam Joannes Antiochenus episcopus et Theodori- 
tus tardius accesserunt. 


Ὧν ἐπειδὴ Κύριλλος ὁ τῆς ἀοιδίμου μνήμης ἐπί- C — Qux cum Cyrillus Alexandrinorum episcopus, vir 


φχοπὸς τῆς ᾿Αλεξανδρέων. δι᾽ οἰχείων ἐπελαμόδάνετο 
συλλαδῶν, Νεστόριός τε αὖ τούτοις ἀντέπιπτε, xal 
οὐδὲ τοῖς Κυρίλλῳ, οὐδὲ τοῖς Κελεστίνῳ ? τῷ τῆς πρε- 
σθυτέρας Ῥώμης ἐπισχόπῳ γραφεῖσιν ἐπείθετο (10)" 
τὸν δὲ ἴδιον ἔμετον χατὰ πάσης ἐξέχεε τῆς Ἐχχλη.- 
σία: μηδὲν εὐλαδούμενος * εἰχότως ἐδέησε νεύμασι 
φτοῦ νέου Θεοδοσίοῃ τὰ σχῆπτρα τῆς Ἑῴας δ'ἐπον- 
τος, τὴν ἐν Ἐφέσῳ πρώτην " σύνοδον ἀἁλισθῆναι * 
τραιλμάτων βασιλιχῶν (10) γενομένων πρός τε Κύ- 
pov xal τοὺς ἀπανταχῇ τῶν ἁγίων Ἐχχλησιῶν 
προεστηχότας * ὃς χυρίαν τῆς συνελεύσεως ἀπέφηνε 


celeberrimi nominis, per litteras suas reprehendis- 
set, iisdemque respondisset Nestorius, ac neque iis 
quae ἃ Cyrillo, neque his quz a Ceelestino senioris 
Romz episcopo scripta erant acquiesceret, sed 
nihil veritus , adversus universam Ecclesiam pro- 
prium virus evomeret; merito Cyrillus peliit a 
Tbeodosio qui tanc Orientis imperium administra- 
bat, ut ejus mandato prima synodus Ephesi eongre- 
garetur, imperialibus litteris, tum ad Cyrillum 
ipsum, tum 41 omnes ubique sanctissimarum Ec- 
clesiarum episcopos missis. lgitur Theodosius syno- 


VARIA LECTIONES. 


φλεγόμενον. τῷ Καιλεστίνῳ. 5 τρίτην. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(9) Θεοδούζπῳ. Hujus Theoduli 
mentionem reperi. Nam quod Nicephorus in cap. 
o9 lib. xiv eum nomina!, id haustum est ex fon- 
bus Evagrii nostri. Videtur tamen lic esse Thco- 
duliis presbyter in Ceelesyria, qui regnante Zenone 
Augusto multa scripsit, ut testatur Gennadius Mas- 
siliensis, et Marcellinus Comes in Chronico. 

(10) Ἐπισχόποις ἐπείθετο. unc locum ex optimo 
codice Florentino restitui, adjecto uao verbo quod 
zh antiquariis perperam emissum fuerat. Quod 
quidem idcirco admonendum esse duxi, ut sciant 
lectores nihil a nobis additum esse aut immuta- 
tum, nisi ex ejus prestantissimi codicis auctoritate. 
Porro cum Flor. codice consentit codex Telle- 
rianus. 

(11) Πραμμάτων βασιλικῶν. Ἐχϑδιαὶ epistola Theo- 
dus.i Junioris, quam vulgo sacram vocabant. Sic 


nullam | alibi D enim eam appellat Theodosius ipse in epistola ad 


synodum Ephesinam. In versione quidem Latina 
hujus epistolze titulus ita concipitur. Sacra impera- 
toria, missa Alexandriam ad Cyrillum episcopum 
et episcopos melropolitanos ejus regionis. Verum 
Grata aliud sonant, 408 δὶς habent, θεῖον γράμμει 
ἀποστολὲν ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ Κυρίλλῳ ἐπισχόπῳ, at 
τοῖς κατὰ χώραν τῶν μητροπόλεων ἐπιτχόποις. Ld 
est : Sacra epistola missa. Alexandriam ad Cyrillum 
et ad omnes ubique. melropolitanos. episcopos; κατὰ 
χώραν enim, idem valet ac χαθ᾽ ἑκάστην χώραν. 
Idque conlirinat ipse Theodosius in eadem episto- 
Ja, ubi dicit scripsisse se eodem exemplo πρὸς τοὺς 

πανταχοῦ τῶν μητροπόλεων ἐπισχόπους. Evagrius 
autem noster pro eodem dicit : Γραμμάτων βασιλι- 
xv γενομένων πρός τὲ Κύριλλον xoi τοὺς ἀπαν- 
says τῶν ᾿Εχχλησιῶν προΞ:στηχότας. 


2121 


EVYAGRII SCHOLASTICI 


2433 


dum indixit die sanctse Pentecostes, quo die vivifi- A τὴν ἁγίαν Πεντηχοστῆν ἡμέραν, ἐν f) τὸ ζωοποιὼν 


cus Dei Spiritus in nos descendit. Ac Nestorius 
quidem, eo 4253 quod Ephesus haud procul abest 
Constantinopoli, primus illic adfuit. Cyrillus quoque 
una cum provincialibus episcopis, ante praestitutum 
diem advenit. Joannes vero Ántiochensis episcopus, 
una cum suis ad constitutum diem non adfuit : non 
tamen sua sponte, sicut multis videtur dum moram 
suam excusat: sed propterea quod episcopos pro- 
vincie su: cilius colligere non potuerat. Quippe 
urbes quz sub illo erant, ab urbe Antiochia qua 
nunc Theopolis dicitur, homini quidem expedito 
distant duodecim dierum itinere : aliis vero amplius 
eliam quam duodecim. Ephesus autem distat ab 
urbe Antiochia itinere dierum triginta. Proinde 
affirmabat Joannes se ad constitutum diem occur- 
rere non potuisse, quando episcopi quos secum 
habebat, Dominicam illam qui nova vulgo dicitur, 
in suis sedibus celebrassent. 


CAP. IV. 


Qualiter Nestorius a synodo depositus sit, cum episco- 
pus Ántiochig nondum advenisset. 


Elapsis igitur diebus quindecim ultra prestitutum 
diem, episcopi qui ad id convenerant, quasi orien- 
tales omnino venturi non essent, aut certe post 
longi temporis moram; in unum coeunt, divino 
Cyrillo Celestini quoque Romanz urbis, uti supra 


ἡμῖν ἐπεφοίτησς Πνεῦμα (12). Καὶ Νεστόριος μὲν, 
οὗ μαχρὰν τῆς Ἐφέσου διεστώσης τῆς Κωνσταντίνου, 
φθάνει πάντως. Καὶ Κύριλλος δὲ χαὶ οἱ ἀμφ᾽ αὐτὸν, 
πρὸ τῆς ἐπαγγελθείσης ἡμέρας ἀπηντήχασιν. Ἰωάν- 
γης δὲ ὁ τῆς ᾿Αντιοχέων πρόεδρος, σὺν τοῖς ἀμφ᾽ 
αὐτὸν ἀπελείφθη τῆς ὁρισθείσης ἡμέρας, οὔτε ἑχὼν, 
ὡς πολλοῖς ἀπολογούμενος δοχεῖ (15) " ἀλλ᾽ ὅτι μὴ 
ἀγεῖραι τάχιστα τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν ἐδυνήθη, διισταμέ- 
γων τῶν αὐτῶν πόλεων τῆς πάλαι μὲν ᾿Αντιόχου, 
νυνὶ δὲ Θεοῦ προσαγορευομένης πόλεως, ὁδὸν ἀνδρὶ 
εὐζώνῳ ἡμερῶν δυοχαίδεχα, τισὶ 6b , καὶ πλέον" δι- 
εστώσης δὲ χαὶ τῆς ᾿Εφεσίων ἐχ τῇς ᾿Αντιόχου ὁδὸν 
ἡμερῶν μάλιστα τριάχοντα" ἐνισχυριζόμενος μή ποτε 
ἂν αὐτὸν φθῆναι τὴν χυρίαν, εἰ τὴν χαλουμένην νέαν 
Κυριαχὴν (14) οἱ ἀμφ᾽ αὐτὸν ἀνὰ τοὺς οἰχείους ἐπ- 
ἐτέλεσαν θρόνους. 


KEOAA. Δ'. 


Ὅπως παρὰ τῆς συνόδου καθῃρέθη Nsctópwce, 
τοῦ ᾿Αγτιοχείας μὴ ἐνδημήσαγτος. 


Ὡς οὖν ἡ χυρία παρῴχηχεν ἡμέρας πεντεχκαίδεχα, 
οἱ ἐπὶ τοῦτο συναθροισθέντες, ὡς οὐ φθησομένων 
τῶν ᾿Ανατολιχῶν, f| εἰ χαὶ φθαῖεν, μετὰ πολλοῦ 
χρόνου τριδὴν ἁλίζονται, Κυρίλλου τοῦ θεσπεσίου 
διέποντος xal τὸν Κελεστίνου τόπον (15), τὴν ἐπι- 


VARLE LECTIONES. 


* C. Ε΄. δειχνύει. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(12) 'Huiv éxsgolrqce Πνεῦμα. Vox ἢμῖν dis- (C 


plieuit Nicephoro. Itaque loco illius substituit hzc 
verba : τοῖς ἱεροῖς ἀποστόλοις. Sed nihil opus erat 
emendatione. Nam vox ἡμῖν hoc loco ponitur pro 
Ecclesia Dei, quz tunc temporis in apostolis resi- 
debat. Antea quidem Spiritus sanctus descenderat 
in Mariam, tuuc cum 1lla Filium Dei concepit : 
δὶ postea in Christum, quando Christus baptizatus 
est in Jordane. Verum speciali privilegio id tunc 
ilis eontigit. Die vero Pentecostes Spiritus san- 
ctus primum descendit in Ecclesiam Dei per 
&!olos, siquidem apeetoti eumdem Syéritum quem 
tunc acceperant, postea successoribus suis per im- 
positionem manuum tradiderunt. 

(13) Ὡς xoA4oic ἀποιϊογούμενος δοκεῖ. Ni- 
cephorus pro verbo δοχεῖ habel ἔλεγεν. Christo 

horsonus vero legit ὡς πολλοῖς ἀπολογουμένοις 
oxst. [ia enim vertit hunc locum : Joannes pre- 
sul Antiochie una cum suis ad diem dictum abfuit; 
mon quidem sua sponte, sicut. multis videtur, qui 
ejus (actum defendere volunt. Quam tamen emen- 

tionem licet Savilius ad oram sui codicis ascri- 
peerit, probare non possum. At Musculus locum 

unc ita vertit : Verum prater animi sui sententiam, 
sicut εἰ multis,moram illam excusans, ostendit. Ego 
vero nihil mutandum censeo, et loeum sic inter- 
pretor: Joannes vero ad constitutum diem non ad- 
[uit : non quidem sua sponte, sicut multis videtur, dum 
factum. suum excusat. Certe non potest alius esse 
sensus horum verborum. 

(14) Εἰ τὴν καλουμένην νέαν Κυριαχήν. Greci 
Dominicam primam post Pascha, νέαν seu χαινὴν 
Κυριακὴν olim vocabant. lta Gregorius Nazianzc- 


: * C. C. Codicem CasrrLLANI designant, 


nus in oratione 19 quam dixit in funere patris sui 
Gregorii : 'H χαινὴ παρῆν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς, fv 
οὕτως ὀνομάζομεν. πρώτην Κυριαχὴν μετὰ τὴν ἀνα- 
στάσιμον ταύτην ἔχοντες. Exstat ejusdem Gregorii 
Nazianzeni oratio 4 in. hanc novam Dominicam: 
in qua rationem affert, cur hac dies dicatur nova 
Dominica. Sed οἱ sgnodus in Trullo hanc Domii- 
cam, quam nos vulgo Dominicam in albis vocames, 
χαινὴν Κυριαχὴν appellant. Sic enim dicuat in 
canone 70, ἀπὸ τῆς ἁγίας ἀναπστασίμου Χριστοῦ τοῦ 
Θεοῦ ἡμῶν ἡμέρας, μέχρι τὶς χαινῆς Κυρ:ακῆς. 
etc. In actione ὃ synodi ΟΡ, αὐὉ pag. 745 
dicitur v£a Κυριανή. — Tho. Sinithus In libro de 
Ecclesia Greca, pag. 52. Edit. Lond. 1680 narrat, 
Grzcos etiam hodie hanc Dominicam appellare χαι- 
vhv et νέαν ci διαχαινήσιμον. Meursius contendit 
scribendum esse διακαινίσιμον, i.e. regenerantem 


D aut renovantem Dominicam. Vid. Meursii Glossarium, 


voce διαχαινίσιμος. M. SBORTING. 

(49) Rvpi.Adov διέποντος xal τὲν KeAectívov 
τόπον. Cwrillum in Ephesino concilio Colestini 
Rom. Pontificis vices gessisse satis constat. Certe 
in actis ejus concilii Cyrillus hoc titulo ubique de- 
coratur, etiam post adventum legatorum sedis Ro- 
mana, ut palet ex actione quarta ejusdem con- 
cilii, ubi legati Romanistatim post Cyrillum Alezan- 
drinum ante reliquos omnes episcopos nominantur. 
Duplici igitur nomine Cyrillus Ephesino concilio 
presedit, videlicet. tanquam episcopus — Alexan- 
drinus, et tanquam Vicarius episcopi Romani. 
Nicephorus in lib. xw, cap. $54, ait celestinum 
Romanz urbis episcopum, cum propter navigatio- 
nis pericula huic synodo interesse minime potuis- 


2129 


HISTORL£E ECCLESIASTICAE LIBER I. 


2430 


σχοπὴν !, ὡς εἴρηται, τῆς πρεσθυτέρας Ῥώμης A diximus, episcopi vices gerente. Accersunt itaque. 


πρυτανεύοντος. Καλοῦσι δ᾽ οὖν xal τὸν Νεστόριον, 
προτρέποντες τοῖς ἐπαγομένοις ἀπολογήσασθαι. Καὶ 
δῆτα χατὰ τὴν προτεραίαν ὑποσχόμενος ἀφιχνεῖσθαι, 
εἴπερ δεήσοι, xal τῶν ὑποσχεθέντων χατολιγωρή- 
σας, xai τρὶς χληθεὶ;, ἐπειδὴ μὴ ὑπήντηχε, τῆς 
ζητήσεως οἱ συνελθόντες ἀντελάδοντο. Καὶ Μέμνο- 
νος τοῦ τῆς Ἐφεσίων προέδρον τὴν διέλευσιν τῶν 
ἡμερῶν τῶν μετὰ τὴν χυρίαν διελθόντος (ἐτύγχα- 
νὸν δὲ ἑξχαίδεχα τὸν ἀριθμὸν οὗπαι), καὶ τῶν ἐπι- 
στολῶν ἀνεγνωσμένων Κυρίλλον * τοῦ θεσπεσίον τῶν 
πρὸς Νεστόριον εἰργασμένων αὐτῷ, καὶ πρός γε. τῶν 
Νεστορίου πρὸς αὑτὸν Κύριλλον * ἐγγραφείσῃ : δὲ xoi 
τἧς lepd; ἐχείνης ἐπιστολῆς Κελεστίνου τοῦ πάνυ, 
τῆς πρὸς αὐτὸν Νεστόριον γενομένης" εἰπόντων τε αὖ 
Θεοδέτον ἐπισχόπου ᾿Αγχύρων, ᾿Αχαχίον τε τὸν Me- 
λιτινῆς θρόνον διέποντος, χαὶ ἅπερ χατὰ τὴν 'Ezs- 
σίων ἀναφανδὸν βλασφημίας ἀπηρεύξατο ῥήματα ὁ 
Νεστόριο: " συνυφανθεισῶν δὲ xol πολλῶν ῥήσειυν 
ἁγίων χαὶ ἐγκρίτων Πατέρων, τὴν ὀρθὴν χαὶ ἀμώ- 
μῆτον ἐχθεμένων πίστιν" ἐνταγέντων γε μὴν xal 
διαφόρων ἐχφρόνως βλασφημηθέντων παρὰ τοὺ δυσ- 
61600; Νεστορίου * ἡ ἁγία σύνοδος πρὸς λέξιν ἀπ- 
εφένατο ταῦτα * « Πρὸς τοῖς ἄλλοις μὴτε ὑπαχοῦσαι 
βουληθέντος τοῦ τιμιωτάτου Νεστορίου τῇ ἡμῶν 
χλήσει, μήτε μὴν τοὺς παρ᾽ ἡμῶν ἀποσταλέντα: 
ἁγιωτάτους xai θεοσεθεστάτους ἐπισχόπους προσ- 
δεξαμένου, ἀναγχαίως ἐχωρήσαμεν ἐπὶ τὴν ἐξέτασιν 
τῶν δυσσεδηθέντων αὐτῷ χαὶ φωράσαντες αὐτὸν 


Nestorium , hortantes ut objeclis eruninibus 
responderet. Qui cum prima die pollicitus se 954 
venturum si opus esset, promissum exsequi negle- 
xisset, ac ler vocatus, sese in judicio non stelisset 
episcopi qui aderant, negotium examinare aggressi 
sunt. Cumque Memnon episcopus Ephesiorum, 
dies qui ultra prastitutum tempus cffluxerant , 
percensuisset, erant autem dies illi numero sede- 
cim; lecteque essent epistole divini Cyrilli ad 
Nestorium, et Nestorii vicissim ad Cyrillum date : 
cum adjecta etiam esset sacra illa epistola admira- 
bilis Celestini ad eumdem Nestorium : cumque 
Theodotus Áncyre et Acacius Melitinz episcopi, 
verba impia qua: Nestorius Ephesi palam effuderat 
exposuissent : collectis denique multis sententiis 
sanctorum et probatissimorum Patrum, qui rectam 
ac sinceram fidem exposuerant : insertis etiam 
variis blasphemiis quas impius Nestorius vesana 
mente profuderal : sancta synodus adversus Nesto- 
rium hac ad verbum pronuntiavit: «Ad hzc quoniam 
reverendissimus Nestorius nec vocationi nostra 
obtemperare voluit, nec sanctissimos et religiosissi- 
mos episcopos a nobis missos suscepit, necessitate 
compulsi, ea qua ab illo impie dicta fuerant, 
examinare aggressi sumus. Cumque illum partim 
ex epistolis ejus ac libris qui etiam recitati sunt : 
partim ex verbis ipsius qux nuper in hac Metropoli 
dixit, et que multorum testimonio coníirmata sunt, 


ἔχ τε τῶν ἐπιστολῶν αὐτοῦ xal τῶν συγγραμμάτων, (, impie sentire ac predicare deprehendissemus , 


τῶν xal ἀναγνωσθέντων, xal ἐκ τῶν ἀρτίως παρ᾽ 
αὐτοῦ ῥηθέντων χατὰ τήνδε τὴν μητρόπολιν, xal 
προσμαρτυρηθέντων, δυσσεδῶς φρονοῦντα χαὶ χη- 
«ρύττοντα, ἀναγχαίως κατεπειχθέντες ἀπό τε τῶν 
κανόνων, καὶ bx τῆς ἐπιστολῆς τοῦ ἀγιωτάτου Πα. 
τρὸ; ἡμῶν xa συλλειτουργοῦ Κελεστίνου τοῦ ἕπι- 
σχόπου τῆς Ῥωμαίων Ἐχχλησίας, δαχρύσαντες πολ- 
λάχις, ἐπὶ ταύτην τὴν σχυθρωπὸν ἐχωρήσαμεν ἀπό- 
φασιν. Ὁ βλασφημηθεὶς τοίνυν παρ᾽ αὐτοῦ Κύριος 


adigente canonum auctoritate el epistola sanctissi- 
mi Patris et college nostri celestini Ecclesie Ro- 
manz episcopi, post multos fletus ad hanc tristem 
sententiam tandem processimus. Igitur Dominus 
noster Jesus Christus, contra quem impie locutus 
est Nestorius, per hanc sacrosanctam synodum 
decrevit, eumdem Nestorium et ab episcopali digni- 
tate, et ab omni sacerdotali conventu extraneum 
esse.» 


ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὥρισε διὰ τῆς παρούσης ἁγίας συνόδου, ἀλλότριον εἶναι τὸν αὐτὸν Νεστόριον τοῦ τε 
ἐπισχοπικοῦ ἀξιώματος, καὶ παντὸς συλλόγου ἱερατιχοῦ. » 


19 C. C. τήπου τοῦ ἐπισχόπου. 


ΝΑΙΕ5 ANNOTATIONES. 


set, vices suas, Cyrillo mandasse. Atque ex eo tem- D Cvrillo ad tempus duntaxat indultus fuerat. Certe 


pore Cyrillum et successores ejus Alexandrinos 
episcopos, mitram sumpsisse. et papz vocabuluin 

bi vindicasse, orbisque totius judices esse appel- 
Jatos. Sed hzc inepta sunt et falsissima. Diu eniin 
ante Cyrillum, episcopi Alexandrini papse voca- 
bantur. Nam Dionysius Alexandrinus in epistola 
tertia ad Philemonem, Heraclam beatissimum pa- 

m appellat, ut legiturapud Eusebium in lib. vit 

cclesiastice Historie. Et Athanasius in Apologetico 
secundo refert epistolam Ischyre ad se scriptam 
hoc titulo : Beatissimo pape Athanasio Ischyras in 
Domino Salutem. Adde quod Coelestinus Cyrillum 
vicarium suum constituit in Nestorii duntaxat cau- 
6a, non in reliquis omnibus : isque honos Cyrilli 
personz privatim concessus est, non autem sedi 
Alexandrinz. Itaque successores Cyrilli eum hono- 
rem postea sibi vindicare minime potuerunt, qui 


Marcellinus Comes id diserte nelat in Chronico con- 
sulatu Theodosii Junioris ΧΠῚ et Valentinianl Au- 
gu:éi Il. Nestorius Constantinop. sedis perfidus an- 
listes, a quo Nestoriana perfidia pullulavit, apud 
Ephesum ducentorum sanctorum Patrum sententia 
in synodo condemmalus | est, Celestino Cyrillum 
Alezandrine civitatis episcopum pro tempore vica- 
rium renuntiante. lllud praterea notandum est in 
supradicto Nicephori loco, tam Nicephorum, quam 
eos a quibus id mutuatus est Nicephorus, non du- 
bitasse quin Romanus episcopus judex esset om- 
nium Ecclesiarum. Nam cum scribant Cyrillum 
posteaquam vicarius a Coelestino episcopo Romano 
renuntiatus est, judicem Ecclesiarum totius orbis 
cognominatum luisse, procul dubio existimarunt 
hanc fuisse praerogativam Rom. pontificis, ut to- 
tius orbis Ecclesiarum judex haberetur. 


2151 
CAP. V. 


Quomodo Joannes Antiochensis episcopus cum post 
|. quintum diem advenisset, Cyrillum Alexandrie et 
Memnonem Ephesi episcopos deposuit. Qui mox a 
synodo innocentes pronuntiati sunt, et Joannes una 
cum suis depositus. Et quomodo Cyrillus ac Joan- 
nes interventu. imperatoris Theodosii, in gratiam 
redierint , et Nestorii depositionem confi rmave- 
rint. 


Post legitimam hanc οἱ justissimam sententiam, 
Joannes Antiochenus episcopus una cum antistitibus 
suis venit, quinto post die quam Nestorius fuerat 
destitutus. Et collecto episcoporum suorum conci- 
lio, Cvrillum deponit ac 955 Memnonem. Sed 
cum Cyrillus ac Memnon libellos obtulissent synodo 
illi que cum ipsis fuerat congregata, licet Socrates 
per ignorationetn id paulo aliter retulerit, accersi- 
tus est Joannes ut depositionis a se facta» rationem 
redderet. Qui cum post *tres continuas vocationes 
non adfuisset, Cyrillus quidem ac Memnon a depo- 
sitionis sententia absoluti sunt : Joannes vero et 
qui cum illo erant episcopi, ab ecclesiastica com- 
munione cet ab omni sacerdotali auctoritate subimoti. 
l'orro imperator Theodosius, initio quidem deposi- 
tionem Nestorii haudquaquam probavit : postea 
vero coznita ejus impietate, cum litteras admodum 
yias ad Cyrillum et Joannem episcopos scripsisset, 
ili inter se conciliati sunt, ct depositionem Nesto- 
rii confirmarunt. 


CAP. VI. 


D: Paulo Emise episcopo qui Alexandriam missus est. 
Et qualiter Cyrillus Joannis epistolam laudavit. 


Cum Paulus Emisenorum episcopus Alexandriam 
venisset, et sermonem qui hodieque exstat, ea de 
re habuisset in ecclesia, quo quidem tempore Cy- 
rillus cum epistolam Joannis plurimum laudasset, 
hzcad verbum scripsit : « Lietentur celi, et exsultet 
terra.»Dirutus enim est paries intergerinus. Sedata 
cst querela, omnisque occasio dissidii sublata : 
quippe cum Servator omnium nostrum Jesus Chri- 
stus Ecclesiis suis pacem reddiderit, et religiosis- 
simi Deoque charissimi Imperatores ad idem ipsum 
nos provocaverint. Qui utpote avitze pietatis optimi 
emulatores, in suis quidem ipsorum mentibus 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2132 


KEOAA. Ε΄. 

᾿ ἐλθὼν ὁ ᾿Αντιοχεία 

a νὰ ὦ a ne Ropillor τὸν AiMav- 
δρείας καὶ Méuvova τὸν "Egécov* otc ἡ σύν - 
οδος πάλιν ἠθώωσεν, καθελοῦσα Ἰωάνγην καὶ 
τοὺς μετ᾽ αὐτοῦ. Καὶ ὅπως διὰ Θεοδοσίου cov 
βασιλέως συμδαίνουσι Κύριλλος καὶ Ἰωάν- 
γης, κυρώσαντες ἔτι καὶ τὴν Νεστορίου καθαέ- 
ρεσιν. 

Μετὰ γοῦν τὴν ἐννομωτάτην χαὶ δικαίαν ταύτην 
ἀπόφασιν, ἐφίσταται τῇ Ἐφεσίων Ἰωάννης ὁ τῆς 
Ἀντιόχου μετὰ τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν ἱερέων, ἡμέρας 
πέντε τῆς καθαιρέσεως ὑστερήσας " καὶ συναλίσας 
πάντας τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν, καθαιρεῖ Κύριλλον (157) καὶ 
Μέμνονα. "Ex δὲ λιδέλλων ἐπιδεδομένων παρὰ Κυ- 
ρίλλου χαὶ Μέμνονος τῇ ἅμα σφίσι συναθροιασθείσῃ 
συνόδῳ, εἰ xa Σωχράτης ἀγνοήσας, ἑτέρως ἱπστό- 
ρῆσε, μεταχαλεῖται Ἰωάννης ἐφ᾽ fj πεποίηχεν &mo- 
λογησόμενος καθαιρέσει. Οὗ μὴ συνεληλυθότος μετὰ 
τρεῖς τὰς γενομένας χλήσεις, ἀπολύονται μὲν τῆς 
χαθαιρέσεως Κύριλλος xai Μέμνων ᾿ ἀποχρίνοντας 
δὲ τῆς ἁγίας χοινωνίας χαὶ πάσης αὐθεντία:; 
ἱερχτικχῆς, Ἰωάννης καὶ οἱ ἀμφ᾽ αὐτὸν ἱερεῖς. Καὶ 
πρῶτα μὲν Θεοδοσίου μὴ προσιεμένου (c-d) τὴν 
Νεστορίου καθαίρεσιν, ὕστερον δὲ τὴν ἐκείνου 
βλασφημίαν ἐγνωχότος, εὐσεδέσι τε αὖ γράμμα- 
σι χρησαμένου πρός τε Κύριλλον (6) χαὶ Ἰωάν- 
vv τοὺς ἐπισχόπους, συμθαίνουτι πρὸς ἀλλήλους, 
τὴν Νεστοῤίον χαθαίρεσιν ἐπιχυρώσαντες. 


ΚΕΦΑΛ. ζ΄. 
Περὶ Παύλου τοῦ ᾿Ἐμέσης εἰς ᾿ΑΔεξάνδρειαν 

A0óvroc, καὶ ἔπαινος Κυρίλλου διὰ τὴν ἐπι- 

στολήν. 

Παύλου τε τοῦ Ἐμέσης ἐπισχόπου πρὸς τὴν ᾿Αλε- 
ξάνδρου πόλιν γενομένου, ἐπί τε τῆς Ἐχχλησίας 
«by περὶ τούτου φερόμενον λόγον ὀμιλήσαντος, ὅπ- 
ηνίχα xai Κύριλλος τὴν ἐπιστολὴν Ἰωάννον εὖ μά- 
λα ἐπαινέσας, ἐπὶ ῥήματος γέγραφε ταῦτα" « Ἐὺ- 
φραινέσθωσαν οἱ οὐρανοὶ, καὶ ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ." 
Λέλυται γὰρ τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ, xo πέ- 
παυται τὸ λυποῦν, καὶ διχονοίας ἀπάσης ἀνήρηται 
τρόπος, τοῦ πάντων ἡμῶν Σωτῆρο; Χριστοῦ ταῖς 
αὑτοῦ Ἑχχλησίαις τὴν εἰρήνην βραδεύσαντος * χε- 
χληχότων δὲ πρὸς τοῦτο ἡμᾶς καὶ τῶν εὑσεδεστά- 
των χαὶ θεοφιλεστάτων βασιλέων, ol προγονικῆς 


rectam fidem firmamatque inconcussam custodiunt: D εὐσεδείας ἄριστοι ζηλωταὶ γεγονότες, ἀσφαλῆ μὲν 


VALESII ANNOTATIONES. 


(159) Ka0a/pei. KópiAAov. Joannes offensus quod 
prese ntiam ejus Patres non diutius exspectassent, 
collecto ex suis Orientalibus, decemque Nestorii 
episcopis, 43 episco orum conciliabulo, depositio- 
1,15 sententiamin Cyrillum et Memnonem Ephesinum, 


tanquam omnium malorum architectos, quique 
Nestorium temere nimis et inconsulto damnassent, 
intorquet; cxteris, ni resipiscant, et anathemati- 
smos Cyrilli damnent et rejiciant, anathemati sub- 
jectis. 


VARIORUM. 


(c-d) Θεοδοσίου μὴ zzpociepérov. Joannes Antio- 
chenus et Orientales episcopi, assumpto sibi ve- 
nerandz synodi Ephesinz nomine, scripserant im- 
peratori, ipsum de Cyrillo et. Memnone synodali 
sententia depositis, certiorem facientes : quam ille 
proinde magnas synodi Ephesinz sententiam existi- 
mans, firmam ratamque habuit. 

(e) Γράμμασι..... πρός τε Κύρι..1ον. Disside- 
bant hi antistites cum suis Ecclesiis toto pene 
Uricunio post solutam synodum ; Jatiusque manas- 


set hoc maluin, nisi imperatoris vigilantia repres- - 
sum fuisset. Quare per Aristolaum tribunum ac 
notarium religiosissimis monitis ac severissimo 
jussu Joannem adegit, ut positis dissidiis rccon- 
ciliaretur Cyrillo, et Acta Ephesinae synodi sua" 
suorumque subscriptionibus comprobaret. Cujus 
rei gratia Paulus Ewmisenus episcopus a Joanne 
missus Alexandriam. Vid. Concil. gen. tom. lll, 
part. i1, cap. 24, 27, 28, edit. per lh. Labbe. 


. -— - LJ ^ - - - - Φ-ΝΕ 


2333 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER I. 


2191 


καὶ ἀχατάσειστον ἐν ἰδίαις ψυχαῖς τὴν ὀρθὴν φυλάτ- A precipuam autem curam gerunt sanctarum Eccle- 


τουσι πίστιν" ἐξαίρετον δὲ ποιοῦνται φροντίδα τὴν 
ὑπὲρ τῶν ἁγίων Ἐχχλησιῶν, ἵνα χαὶ διαδόητον 
ἔχωσιν εἰς αἰῶνα τὴν δόξαν, xaX εὐχλεεστάτην ἀπο- 
φήνωσι τὴν ἑαυτῶν βασιλείαν. υἷς χαὶ σὐτὸς ὁ τῶν 
δυνάμεων Κύριος πλουσίᾳ χειρὶ διανέμει τὰ ἀγαθὰ, 
χαὶ δίδωσι μὲν χαταχρατεῖν τῶν ἀυθεστηχότων, 
χαρίζεται δὲ τὸ νιχᾷν. Οὐ γὰρ ἂν διαψεύσαιτο (16) 
ὁ λέγων" « Ζῶ ἐγὼ, λέγει Χύριος, ὅτι τοὺς δοξά- 
ζοντάς με δοξάζω. » ᾿Αφιχομένου τοίνυν εἰς τὴν 
᾿Αλεξάυδρειαν τοῦ χυρίου po» τοῦ θεοσεδεστάτου 
ἀδελφοῦ χαὶ συλλειτουργοῦ Παύλου, θυμηδίας ἐμ- 
πεοπλήσμεθα, xal σφόδρα εἰχότως, ὡς ἀνδρὸς τοιούτου 
μεπσιτεύοντο;, xal τοῖς ὑπτλρ δύναμιν πόνοις ἑλομέ- 
vou προσομιλεῖν (17) ἵνα τὸν τοῦ διαδόλου νιχήσῃ 
φθόνον, xai συνάψῃ τὰ διῃρημένα, χαὶ τὰ μεταξὺ 
σχάνδαλα περιελὼν, ὁμονοί2 χαὶ εἰρήνῃ στεφανώσῃ 
τάς τε παρ᾽ bui» xal παρ᾽ ὑμῖν Ἐχχλησίας, Καὶ 
μεθ᾽ ἕτερα " Ὅτι δὴ !! περιττὴ παντελῶς, xal. οὐχ 
εὐάφορμος (18) τῆς Ἐχχλησίας ἡ διχοστασία γέγονε, 
vow μάλιστα πεπληροφορήμεθα, τοῦ χυρίου μου 
«τοῦ θεοσεδεστάτου Παύλου τοῦ ἐπισχόπου χάρτην 
προχομίσαντο;, ἀδιάδλητον ἔχοντα τῆς πίστεω; τὴν 
ὁμολογίαν, καὶ ταύτην συντετάχθαι διαδεδα' ὡσαμένον 
παρά τε τῆς σῆς ὁπιότητος, xax τῶν αὐτόθι θεοσεῦε- 
στάτων ἐπισχόπων. Ἔχει δὲ οὕτως ἡ συγγραφῇ, xai 
αὑταῖς λέξεσιν ἐντέθε:ται «366 τῇ ἐπιστολῇ “Περὶ 
δὲ τῆς θεοτόχου, xal τὰ ἑξῆς. Ταύται; ἡμῶν !* ἐν- 
τυχόντες (19) ταῖς ἱεραῖς quvot;, οὕτω τε χαὶ ἑαυ- 


τοὺς φρονοῦντας εὑρίσχοντες («Εἷς γὰρ Κύρως, μία. 


πίστις, év βάπτισμα »), ἐδοξάσαμεν τὸν τῶν ὅλων 
Σωτῆρα Θεὸν, ἀλλήλοις συγχαίροντες, ὅτι ταῖς θεο- 
πνεύστοις Γραφαῖς χαὶ παραδόσει τῶν ἁγίων ἡμῶν 
Πατέρων συμδαίνουσαν ἔχουσι πίστιν, αἴ τε παρ᾽ 
ὑμῖν xo αἱ παρ ἡμῖν Ἐχχλησίαι. Ταῦτα μὲν οὖν 
ἔστιν ἑλεῖν τὸν φιλοπόνω: τοῖς τὸ τηνιχαῦτα γεγο- 
νόσιν ἐπιστήσαι βουλόμενον. 


ΚΕΦΑΛ. Z'. 


Οἷα ὁ δυσσεδὴς Νεστόριος πεπογθόέναι περὶ αὖ- 
τοῦ γράφει, xal ὡς σκώληξι τὴν γλῶτταν τὸ 
Mni id βρωθεὶς, eic "0acur ἀπέῤῥηξς τὴν 
ψυχὴν. 


Ὅπως δὲ ὁ Νεστόριος ἐξηλάθη, ἣ τί μετὰ ταῦτα 


'[ Reg. n, $0. " Ephes. iv, 5. 


1"C.C.64. "C. C. ὑμῶν. 


VARLE LECTIONES., 


Siarum, ut οἱ ipsi immortalem gloriam consequan- 
tur, et imperium suum celeberrimum reddant. 
Quibus et ipse Dominus exercituum, larga manu 
beneficia tribuit, donatque ut et superiores sint 
adversariis, et victoriam de hostibus reportent. 
Neque enim mentiri potest qui dixit : « Vivo ego, 
dicit Dominus, glorificantes me glorilico !. » Cum 
igitur dominus meus religiosissimus frater et com- 
minister Paulus Alexandriam venisset, 956 gau- 
dio repleti sumus, idque jure optimo, quod talis 
tantusque internuntius accessisset, et labores qui 
humanas superant vires, sua sponte subire voluis- 
set, eo consilio ut diaboli invidiam vinceret, et 
divisa conjungeret, et remotis utrinque offensioni- 


B bus, nostras simul ac vestras Ecclesias concordia et 


pace coronaret. Et aliquanto post. [stam porro 
Ecclesi: dissensionem inanem prorsus-et levi de 
causa susceptam fuisse, plane nobis persuasum 
fuit, postquam dominus meus religiosissimus Paulus 
episcopus epistolam attulit qua: inculpatam fidei 
confessionein continebat, affirmans eam cum a tva 
sanctitate, tum a religiosissimis quiillic sunt episco- 
pis, conscriptam fuisse. Sic autem habet illa fidci 
expositio, et iisdem verbis inserta est huic epistole 
Cyrilli: De Deipara vero, et reliqua. Illas sacras 
voces vestras cum legeremus, el nosmetipsos ita 
sentire animadverteremus : « Unus enim est Do- 
minus, una fides, unum baptisma?*, » omnium 
Servatorem Dcum glorificaviinus, invicem gratu- 
Jantes, quod tam vestir: quam nostre Ecclesiae 
ejusmodi fidem profiterentur, qu: et divinis Scri- 
pturis, et sanctorum Patrum traditioni consenfíret, 
Atque hxc quidem cognosci possunt ab iis qui ea 
que tunc temporis gesta sunt, accurate perlegere 
voluerint. 


CAP. VH. 


Que ét quanta Nestorius ac passum esse dicat : et 
quomodo lingua tandem vermibus erosa apud Oa- 
sim insulam perierit. 


Quonam autem inodo relegatus. sit Nestorius, et 


VALESH ANNOTATIONES. 
(16) Οὐ γὰρ ἂν διεψεύσατο. In optimo codice D bit, οὕτω τις ἣν ποιχίλος ἀνὴρ τύχαις ὁμιλῆσαι" id 


Florentino scriptum inveni διαψεύσαιτο, longe re- 
ctius. [n actis autem Ephesini concilii pag. 428, 
ubi hzc Cyrilli epistola refertur, scriptum est δια- 
ψεύσηται. Verum Florehtini codicis scripturam 
confirmant Niceph. et cod. Tel. 

(17) Τοῖς ὑπὲρ δύναμιν πόγοις zpocotuAerv. 
Pessime hunc locum vertit Christophiorsonus hoc 
modo, Et graviores quam vires ferebant suscepit in 
concionando labores. Musculus vero hunc locum 
δὶς verterat. Et laboribus vires excedentibus collo- 
cutionem suscepit. Neuler bene. προσομιλεῖν πό- 
νοις idem valet ac labores ferre seu tolerare. Sic 
ὁμιλεῖν τύχαις est fortunz vicissitudines tolerare. 
Plutarchus ia Mario de Jugurtha loquens ita scri- 


est, adeo vir ille vario erat ingenio, et ad fortur.ze 
vicissitudines ferendasaccommodato. Ceeteruni ver- 
ba illa ὑπὲρ δύναμιν, duobus modis intelligi pos- 
sunt. Aut enim ἀνθρωπίνην subaudire possumus, 
aut certe ἰδίαν. Posteriorem sensum amplexi suut 
Musculus et Christophorsonus, et is qui acta Ephc- 
sini concilii Latine interpretatus est. 

(18) Kal οὐχ εὐάφορμος. Sic etiam legitur in 
actis Ephesini concilii. In manuscripto temen co- 
dice Telleriano scriptuminveni xat οὐχ εὑάρμοστως, 

19) Ταύταις ἡμῶν ἐντύχοντες. In. actis Wphe- 
sini concilii et apud Nicephorum scribitur ὑμῶν, 
rectius procul dubio, 


2135 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2136 


quid postea de illo factum sit, et qualiter ex hac A γέγονεν ἐπ᾽ αὐτῷ, 1| ὅπως τὸν τῇδε χατέστρεψε βίον, 


I3ce migraverit, et quam blasphemiz 5015 mercedem 
retulerit, laudquaquam proditum est a scriptoribus 
historiarum. Quz profecto intercidissent, et lon- 
ginquitate temporis penitus oblitterata essent atque 
: obruta, adeo ut sola quidem auditione percipe- 
— rentur, nisi librum quemdam  Nestorii nactus es- 
sem, qui istarum rerum narrationem complecti- 
tur. lpse igitur blasphemiz parens et auctor 
Nestorius, qui non super id fundamentum quod 
positum fuerat, sed super arenam zdificavit do- 
mum, qu» et confestim collapsa est, juxta Domi- 
nicam parabolam : adversus eos qui ipsum incusa- 
verant, quod secus quam decebat novi aliquid 
invexisset, nec recte postulasset ut synodus Ephesi 


congregaretur : blasphemiam suam, ut voluit, defen- p 


dens, prater alia ita scribit : se omnino necessitate 
compulsum ad ejus parlis defens:onem venisse, cum 
Sacrosancta Ecclesia duas in partes divisa 95" 
esset, etaliiquidem ἀνθρωποτόχον, alii vero Θεοτόχον 
Mariam appellandam esse affirmnarent. Ne igitur, in- 
quit, duorum alterum peccarem, aut immortalia 
copulans mortalibus, aut si ad alteram partem 
me adjunxissem, exciderem altera, vocem Χρισ- 
τοτόχος excogitavi. AddiLetiam Theodosium initio 
quidem ob benevolentiam qua ipsum prosequeba- 
tur, depositioni ipsius minime consensisse : postca 
vero cum quidam cpiscopi utriusque partis ex 
Ephesiorum urbe missi essent ad Theodosium, 
et Nestorius ipse id rogasset, permissum ipsi esse 


xai ὧν ἔτυχεν ἀμοιδῶν τῆς βλασφημίας ἕνεχα, oo 
δεδήλωται τοῖς ἱστορήσασιν. "A χαὶ διέπεσεν ἄν, 
χαὶ τέλεον διεῤῥύη τε χαὶ χατεπόθη τῷ χρόνῳ μηδὲ 
ψιλῶς &xovópeva, εἰ μὴ Νεστορίου βίδλῳ περιέτν- 
χον, τὴν περὶ τούτων ἱστορίαν παρεχομένῃ. Αὐτὸς 
τοίνυν ὁ τῆς βλασφημίας πατὴρ Νεστόριος, ὁ μὴ 
χατὰ τοῦ τεθέντος θεμελίου τὴν οἰχοδομίαν ποιησά- 
μενος, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῆς ψάμμου χτίσας, fj! χαὶ ταχέως 
διελύθη κατὰ τὴν τοῦ Κυρίου παραθολὴν, πρὸς τοὺς 
ἐγχαλέσαντάς (19*) ol, μὴ κατὰ τὸ δέον τι χαϊνουρ- 
γῆσαι, μηδὲ μὴν καλῶς αἰτῆσαι τὴν ἐν Ἐφέσῳ 
σύνοδον ἁλισθῆναι, γράφει πρὸς ἄλλοις οἷς ἐδουλήθης 
ὑπὲρ τῆς ἰδίας βλασφημίας ἀπολογούμενος " ὡς ἂχ 
πάσης ἀνάγχης ἐς τοῦτο τάξεως ἐλήλυθεν ἀποχρι- 
θείσης τῆς ἁγίας Ἐχχλησίας, καὶ τῶν μὲν λεγόν- 
των ἀγθρωποτόκον δεῖν τὴν Μαρίαν ὀνομάζεσθαι" 
τῶν δὲ Θεοτόχον " ἵνα γε '*, φησὶ, μὴ δυοῖν θάτε- 
gov ἁμαρτάνοιτο, ἣ ἀθάνατα ! συμπλεχομένων (20), 
ἣ προσχωροῦντος αὐτῷ θατέρου τῶν μερῶν τοῦ ἐτέ- 
ρου στερηθείη, τὴν Χρισεοτόχος (e*) ἐπενόησε φω- 
γῆν. Ἐπισημαίνεταί τε ὡς τὰ μὲν πρῶτα Θεοδόσιος 
τῇ πρὸς αὐτὸν προσπαθείᾳ τὴν ἐπ᾿ αὐτῷ γενομένην 
ἀποθολὴν οὐχ ἐχύρωσεν" εἶτα ὅτι τινῶν ἐπισχόκων 
ἔνθεν τε χἀχεῖθεν (21) πεμφθέντων πρὸς Θεοδόσιον 
ἐχ τῆς Ἐφεσίων πόλεως, αὐτοῦ τε αὖ δεηθέντος (23), 
ἐπετράπη χατὰ τὸ οἰχεῖον ἐπαναζεῦξαι μοναστή- 
ριον, ὃ πρὸ τῶν πυλῶν τῆς νυνὶ Θεοπολιτῶν διάχει- 
ται, καὶ Νεστορίῳ μὲν ἐπὶ λέξεως οὐκ ὠνόμασται" 
φασὶ δὲ νῦν τὸ Εὐπρεπίον προσαγορεύεσθαι, ὅπερ 


ut ad monasterium suum reverteretur, situm ante (, ἴσμεν ταῖς ἀληθείαις πρὸ τῆς Θεοπολιτῶν διαχείμε- 


portas urbis Antiochizm. Cujus nomen Nestorius 
quidem ibi non expressit : aiunt tamen monaste- 
rium Euprepii nunc appellari : quod quidem revera 
in suburbanis Antiochie situm esse cognovimus, 
duobus circiter stadiis distans ab urbe. Refert 


vov, σταδίοις διεστηχὸς οὐ πλείοσι δύο. Φησὶ δ᾽ οὖν 
αὐτὸς ὁ Νεστόριος, ὡς τετραετῇ χρόνον αὐτόθι δια- 
τρίψας, παντοίας ἔτυχε τιμῆς, xal παντοίων γερῶν 
ἀπέλαυσε, χαὶ ὡς αὖθις Θεοδοσίου θεσπίσαγντος, ἀνὰ 
τὴν καλουμένην θασιν φυγαδεύεται (ε΄ “). Τὸ δέ γε 


VARIZE LECTIONES. 


2 C, C. f. "") γόρ. !* ἀδύνατα. 


v... .  VALESH ANNOTATIONES “ 


(19*) Πρὸς τοὺς ἐγκαλέσοντας. ἴῃ optimo, co- 
dice Florentino scriptum inveni πρὸς τοὺς ἐγχαλέ- 
σαντάς ol, recte procul dubio, οἱ vero idem valet 


αὐτῷ. 

(20) “Ἢ ἀθάνατα συμπιλεκομέγων. Obscurus est 
sensus hujus loci, quem sic explanandum esse exi- 
stimo. Post concionem illam Anastasii presbyteri, 
qui syncelius erat Nestorii, gravis dissensio exorta 
est in Ecclesia Constantinopolitana : eum alii qui- 
dem Mariam Θεοτόχον dicendam esse contenderent, 


ποτόχον amplexus esset, altera pars, eorum scilicet 
qui Θεοτόχον defendebant, ab ipso deficeret, et 
seorsum conventus celebraret. Hic est sensus hujus 
loci, quem nec Musculus, nec Christophorsonus 
intellexerunt. Scribendum est igitur ἢ τὰ θνητὰ 
xal ἀθάνατα συμπλέχων. In manuscripto codice 
Telleriano scriptum inveni f) ἀθανάτου συμπλεχο- 
μένον, etc. 

(21) Ἔνθεν ve κακεῖθεν. 1d est, ab utraque par- 
te, tam catholicorum, quam Nestorianorum. Male 


alii vero ἀνθρωποτόχον. Cumque seditio quotidie p Musculus vertit, ultro citroque. 


ingravesceret, Nestorius cam sedare cupiens, vo- 
cem quamdam'mediam excogitavit, ut Maria Χριστο- 
τόχος in posterum vocaretur : ne si Θθεοτόχον dice- 
ret, mortalia immortalibus copulare videretur quod 
ipse quidem impium esse ducebat : aul si ἀνθρω- 


(22) Αὐτοῦ τὸ αὐτοῦ δεηθέντος. Rectius in co- 
dice Florentino et Telleriano legitur αὑτοῦ τε αὖ 
δεηθέντος. Ex iisdem codicibus emendavi paulo post 
νῦν τὸ Εὐπρεπίου tp. cum antea legeretur νύντισα 
ineptissime. 


VARIORUM. 


(e*) Xpiototóxoc. « Duos esse vult filios Dei, duos 
Christos; unum Deum, alterum hominem; unum 
qi ex Patre, alterum qui sit generatus ex matre. 

ue ideo asserit sanctam Mariam non Theotocon, 
sed Christotocon esse dicendam : quia scilicet ex 
ea non ille Cbristus qui Deus, sed ille qui erat 
homo, natus sit. » Vincent. Lirinens. Commonit., 


ca 


. 17. 

(6) Ανὰ τὴν καλουμένην "Oactr. φυγαδεύεκεαι. 
Nestorius ex edicto imperatoris Petras relegstes 
esl, ut videre est in Actis concilii Epbesini, part. 1, 
Postea vero, ut videtur, Oesin deportatug. Vid. Pagi 
ad ann. 390, n. 4, etc. W. LowrH. 

Guil. Caveus Nestorii exsilia sic enatrat. Primo 


231 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER I. 


2138 


καίριον ἀπεχρύψατο. Οὐδὲ γὰρ ἐνθαδὶ ὧν (22) τῆς A etiam idem  Nestorius, quadriennio se illic com- 


οἰχείας βλασφημίας ἠρέμησεν " ὡς καὶ Ἰωάννην τὸν 
τῆς ᾿Αντιόχου πρόεδρον ταῦτα μηνῦσαι, ἀειφυγίᾳ 
τε τὸν Νεστόριον χαταδικασθῆναι. Γράφει δὲ xol 
διαλεχτιχῶς (34) ἕτερον λόγον πρός τινα δῆθεν AL- 
Ὑύπτιον συγχείμενον περὶ τῆς αὑτοῦ ἐς "Ὅασιν ἐξ- 
ορίας, ἔνθα τὰ περὶ τούτων πλατύτερον λέγει. Ὧν 
δ' τετύγηχε διὰ τὰς παρ᾽ αὑτοῦ χυηθείσας βλασφη- 
μίας τὸν πανόπτην μὴ λαθὼν ὀφθαλμὸν, ἐξ ἑτέρων 
γραμμάτων ἔστιν ἑλεῖν, γενομένων αὑτῷ πρὸς τὸν 
τῆς Θηδαίων ἡγούμενον. Ἐν ἐχείνοις γὰρ ἔστιν εὑ- 
ρεῖν, ὡς ἐπειδὴ μὴ τῆς δεούσης ἔτυχεν ἐπεξελεύ- 
σεως (85), ἡ τοῦ Θεοῦ χρίσις αὐτὸν ἐχδεξαμένη, al- 
χμαλωσίᾳ (26), τῇ πάντων ἐλεεινοτάτῃ συμφορᾷ, 
περιδάλλει. Ἐπειδὴ γοῦν μειζόνων ἐδεῖτο ποινῶν, 


moratum, omni honore ac reverentia affectum 
fuisse : postea autem edicto imperatoris Theodosii 
in locum qui Oasis dicitur, esse relegatum. Sed 
quod precipuum est, reticuit. lic entm degens 
Nestorius, a blasphemia sua nequaquam destitit. 
Adeo ut Joannes episcopus Antiochiz hzc ad im- 
peratorem retulerit, et Nestorius perpetuo exsilio 
fuerit condemnatus. Scripsit etiam alium librum 
ad quemdam JEgyptium, instar disputationis de 
sua in Oasim relegatione : in quo de his rebus 
uberius disserit. Quas vero pcenas dederit ob bla- 
sphemias ab ipso editas, dum Dei oculum omnia 
intuentem latere non posset, ex 258 aliis litteris 
perspici potest, quas ad presidem Thebaidis scripsit. 


ἀφείθη μὲν àx τῶν Βλεμμύων (f), παρ᾽ Gv καὶ δο- g [n illis enim cernere licet, quo pacto, quoniam 


ρυάλωτος ἔτυχε γεγονώς. Θεσπίσμασι δὲ Θεοδοσίου 
τὴν ἐπάνοδον ἐγνωχότος, τόπους ἐχ τόπων πρὸς ταῖς 
ἐσχατιαῖς τῆς Θηδαίων &pel6ov, τῇ τὲ γῇ προσρη- 
Ὑνύμενο;, ἀξίως τῆς οἰχείας βιοτῆς τὸν τῇδε βίον 
ἀπέθετο᾽ δεύτερος "Ἄρειος διὰ τῆς χαταστροφῆςς δι" 
ηγούμενός τε xal νομοθετῶν ποῖα τἀπίχειρα χαθ- 
εστᾶσι τῆς εἰς Χριστὸν βλασφημίας. Αμφὼω γὰρ 
πιραπλ᾽σίως ἐς αὐτὸν ἐδλασφημήσαντο, ὁ μὲν, 
κτίσμα χαλῶν" ὁ δὲ, ἄνθρωπον δοξάζων. Πρὸς ὃν 
ἤξιστα ἂν εἴποιμι, μεμφόμενον μὴ χατὰ τὸ δέον τὰ 
ἐν Ἐφέτιυ συντεθῆναι ὑπομνήματα, πανουργίᾳ δὲ 
χαί τινε ἀθέσμῳ κχαινοτομίᾳ Κυρίλλου τεχνάζοντος " 
εἰ δή ποτε χαὶ παρὰ Θεοδοσίου προσπάσχοντός ol, 
ἐξηλάθη, xal οὐδεμιᾶς φειδοῦς τετυχηχὼς, τοσού- 


τοις ἐξοστραχισμοῖς χατεχρίθη, xal οὕτω τὸν τῇδε C 


χατέλυσε Blov* ἣ τί δή ποτε, εἰ μὴ θεία χρίσις ἐγε- 
τόνει, ἡ διὰ Κυρίλλου xal τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν ἱερέων, 
ἀμφοτέρων αὑτῶν τοῖς ἀπελθοῦσι συναριθμηθέντων, 
ἡνίχα ὥς τινι τῶν θύραθεν σοφῶν εἴρηται, τὸ μὴ 


congruas adhuc pcenas non dederat, divina ultio 
illum cormprehendens captivitati subjecit, quze cala- 
mitas est omnium luctuosissima. Sed quandoqui- 
dem gravieribus eum suppliciis affici oportebat, 
dimissus est quidem a Blemmyis, apud quos cap- 
tivus fuerat. Verum edicto Theodosii qui redire 
illum decreverat, loca subinde mutans circa flnes 
Thebaidis, et ad terram allisus, dignum anteacta 
vita exitum sortitus est : velut alter Arius, morte 
sua predicans ac denuntians, cujusmodi merces 
maneat illos qui adversus Christum impie 10- 
quuntur. Uterque enim illorum similiter Christum 
blasphemavit : ille creaturam eum vocans : bic nu- 
dum hoininem esse censens. Ac Nestorium quidem 
qui acta Ephesi non recte esse composita, sed 
fraude et illicita Cyrilli machinatione fabricata 
conqueritur, libenter interrogarim, qua de causa, 
cuin Theodosius ipsi faveret, relegatus sit, et 
citra ullam misericordiam tot exsiliis condemna- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(23) ἘἘνθαδὶ ὦν. In supradicto scilicet mona- 
sterio quod Euprepii dicebatur. 

(24) Πράφεει δὲ xal διαλεκτικῶς. Non. probo in- 
terpretationem Christophor-oni et Musculi, Quorum 
hic quidem vertit : Scripsit et alium librum more 
dialectico, velut ad /Egyptium quemdam de exsilio suo 
compositum. Christophorsonus vero ita interpreta- 
tur, Seripsit preterea Nestorius alium libellum acute 
et subtililer, eic. Quid enim opus fuit acumine 
et subtilitate dialectica in libello, in quo Nesto- 
rius agebat de sua in Oasi:w relegatione? Itaque 
magis placet διαλεχτιχῶς συγχείμενον interpretari 


librum in modum dialogi compositum. Atque ita 
Nicephorus hxc Evagrii verba exposuit. Pro illis 
enim posuit διαλογιχώτερον. Quod Langus vertit, 
diseriius : quasi Nicepborus dixisset λοόγιώτερον. 

(25) "YxstsAsvcswuc. Apud Nicephorum in lib. 
xiv, cap. 96, rectius legitur ἐπεξελεύσεως, atque 
ita in Telleriano codice scriptum inveni. 

(26) A!xpuaAoc'aca. Hunc locum éorrexi ex opti- 
mo codice Florentino, in quo ita legitur, alyp- 
αλωσίᾳ τῇ πάντων ἐλεεινοτάτῃ συμφορᾷ. qua emen- 
datione nihil certius. Ita quoque legitur apud 
Nicephorum. 


VARIORUM. 
Petras, Arabiz urbem, relegari eum jussit impera- D anno 436. Verum in Oasi vixisse anno 439, quo 


tor : verum precibus ipsius atque amicorum mox 
exoratus, mitigata sententia, permisit ut ad mona- 
sterium S. Euprepii, in Suburbanis Antiochiz si- 
tum, secederet. Ibi quadriennio commoratus, tan- 
dem imperatoris edicto Oasim, Libyz urbem, Ibin 
etiam dictam, relegatus eat. Quo in loco a Blem- 
myis urbem vastantibus captus, mox dimissus est; 
et Panopolin, Thebaidis oppidum, se contulit : 
Ex Panopoli Elephantinam ejusdem provinciz op 
pidum a militibus abducitur. Dum in itinere autem 
adhuc esset, a preside revocatus Panopolin redire 
jubebatur. Inde etiam presidis mandato in alium 
quemdam locum Panopoli vicinum deportatus est ; 
recenti demum imperatoris edicto in. quartum 
exilii locum ablegatus. Aliqui mortudm volunt 


Historiam suam clausit, diserte testatur Socrates 
lib. vn, cap. 54. Guil. Cav. in Nestorio. Scripta 
Nestorii vide apud Marium Mercatorem, Gr. Lat., 
ex editione Joannis Garnerii, fol. Paris. anno 1673. 

(f) Βιλεμμύων. Strabo ineunte libro vy. Blem- 
myas Αἰγυπτίοις ὁμόρους dixit. Zozimus, lib. 1, c. 
11, Blemmyas socios dieit urbis Ptioleimaidis in 
Thebaide contra Romanos. Olympiodorus apud 
Photium, pag. 112, Blemmyas juxta Talmin ponit, 
Aer urbem in extremis finibus. Procopius, lib. 1 
Belli Pers. cap. 19, €os prope Elephantnen εἰ 
Philas statuit. Mira de ipsis eorumque forr»a cor- 
poris conficta sunt. Plin. l. v, cap. 8; Vopiscus in 

bo, cap. 17 ; Christ. Cellarius, Geogr., in Africa, 
pag. 154. 


2429 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2440 


tus, hoc modo vitain finierit : aut qua ratione, si A ἐμποδὼν (27). ἀνανταγωνίστῳ εὐνοίᾳ τετίμηται, ὁ 


quidem sententiá illa a Cyrillo et reliquis qui cum 
illo erant sacerdotibus lata, divina non fuit, nunc 
ambobus e medio sublatis, quo tempore, ut a quo- 
dam yentili Scriptore dictum est, quod amplius 
in medio nor est, nullo resistente, secura benevo- 
lentia honoratur, ipse quidem, tanquam impius ac 
Dei hostis condemnatus sit : Cyrillus vero, tanquam 
eximius praeco et recte doctrine strenuus propu- 
gnator, laudatur ab omnibus el prwdicatur. Sed 
ne forte accusemur mendacii, Nestorium ipsum 
ista narrantem in medium producamus. Agedum 
igitur, recita mihi quzdam iisdem plane verbis ex 
epistola quam. ad presidem Thebaidis scripsisti. 
Ob quastiones qu: nuper Ephesi agitat sunt de 
sanctissima religione, imperatoris jussu Oasim in- 
colimus, quz alio nomine Ibis dicitur. Et quibus- 
dam interpositis hzec addit. Postquam igitur supra 
dicta quidem Oasis barbarica captivitate, et igni ac 
259 ferro funditus vastata est, nos vero a Darbaris 
repente nescio quomodo misericordia erga nos com- 
motis dimissi sumus, qui minacibus etiam conte- 
stationibus nos terruerant, ut confestim ex nostra 
regione excederemus, cum Mazices post ipsos, eam 
protinus occupaturi essent, venimus in Thebaidein 
una cum reliquiis captivorum, quos Barbari mise- 
ratione adducti, ad nos nescio qua de causa addu- 
xerunt. EX isti quidem, quo quique voluit, abire 
permissi sunt. Nos vero palam Panopolim ingressi, 
nosmetipsos exhibemus. Veriti enim sumus, ne 
quis occasionem ex captivitate nostra abripiens, vel 
fuge, vel alterius cujuspiam culp: calumniam ad- 
versus nos confingeret. Ferax enim est omnis ge- 
neris calumniarum malitia. Quamobrem magui- 
flcentiam tuam rogamus, ut captivitatis nostrae, 
sicut legibus cautum est, curam geras, nec capti- 
vum improborum hominum insidiis dedas, ne 
omnis deinceps posteritas proclamet, satius esse 
ut quis apud Barbaros captivus degat, quam ut ad 
Romanum imperium confugfat. Deinde addito jurc- 
jurando, presidem obtestatur, ut ad. imperatorem 
referat de sua ab Oasi migratione δὰ Panopolim, 


μὲν, ὡς βλάσφημος καὶ θεομάχος χαταχέχριται " ὁ 
δὲ, ὡς μεγαλόφωνος χήρυξ καὶ μέγας τῶν ὀρθῶν 
δογμάτων πρόμαχος ἄδεταί τε xal χηρύσσεται. Ὡς 
ἂν τοίνυν μὴ ψεύδους γραφὴν ἀπενεγχώμεθα, φέρε, 
Νεστόριον αὐτὸν ἐς μέσον παρχγάγωμεν τὰ περὶ 
τούτων διδάσχοντα, Καί μοι τῆς σῆς ἐπιστολῆς 
ἀνάγνωθι αὐτοῖς ἔνια τοῖς ὀνόμασιν, f) σοι συντέθει- 
τα! πρὸς τὸν τῆς Θηδαίων ἡγούμενον. "Ex τῶν 
πρώην περὶ τῆς ἁγιωτάτης θρησχείας ἐν Ἐφέσῳ 
χεχινημένων, "θασιν" τὴν xal "Ιδιν ἐχ θεσπίσματος 
βασιλιχοῦ χατοιχοῦμεν. Καί τινων ἐν μέσῳ λελεγμέ- 
νων ἐπάγει" Ἐπειδὴ δὲ ἐχ βάθρων μὲν ἡ προειρὴ- 
μένη xai βαρθαριχῇς αἰχμαλωσίας (28), xal πυρὶ 
χαὶ σφαγαῖς ἐχλελίχμηται, ἡμεῖς δὲ παρὰ τῶν βαρ- 


B 6ápov, οἶχτον οὐχ οἶδ᾽ ὅπως ἐξαίφνης ἐφ᾽ ἡμῖν ἀνα- 


λαδόντων, ἀπολελύμεθα, μετὰ τοῦ xal διαμαρτυ - 
ρίαις ἡμᾶς ἀπειλητιχαῖ; χαταπλῇξαι διὰ τάγου; τὴν 
χώραν ἐχδραμεῖν, ὡς Μαζίχων (9) αὑτὴν μετ᾽ αὺ- 
τοὺς ἀμελλητὶ παραληψομένων, ἧχομεν ἐς τὴν θη- 
θαίων μετὰ τῶν αἰχμαλώτων λειψάνων, οὖς ἡμῖν οἱ 
Βἀρδαροι κατ᾽ οἶχτον προσήγαγον, τί βουλόμενοι, 
λέγειν οὐχ ἔχω. Οἱ μὲν οὖν πρὸ; τὰς χαταθυμίους 
ἐχάστῳ διαγωγὰς ἀπολέλυνται" ἡμεῖς δὲ φανερῶς. 
ἑαυτοὺς ἐγκαθιστῶμεν τῇ ΠῺανὸς ἐπιστάντες. Δεδοί- 
χαμὲν γὰρ μή τις ἡμῶν πραγματείαν τὴν αἰχμαλω- 
σίαν ποιούμενος, i| φυγάδων χαθ' ἡμῶν ἀναπλάσσῃ 
διαθολῆν, T τινος ἄλλης μηχάνημα μέμψεω; " εὔπο- 
pog γὰρ διαθολῶν παντοδαπῶν ἡ xaxía. Διὸ ξὴ 
ἀξιοῦμεν τὸ ὑμέτερον μέγεθος, τῆς ἡμετέρας αἰχμ- 


" αλωσίας φροντίσαι κατὰ τὸ τοῖς νόμοις δοχοῦν, καὶ 


μὴ ἐπιδοῦναι χαχοτεχνίαις ἀνθρώπων αἰχμάλωτον 
εἰς καχίαν ἔχδοτον, ἵνα μὴ πάσαις ἐκ τούτου γενεαῖ- 
τραγῳδῆται, κρεῖττον εἶναι Βαρδάρων αἰχμάλωτον, 
ἣ πρόπφυγα βασιλείας Ῥωμαϊχῆς. Καὶ ὄρχου; ἐπ- 
αγαγὼν, ἤτησεν οὕτως " ἀνενεγχεῖν τὴν ἡμετέραν ἐξ 
άσεως ἐνταῦθα διαγωγὴν ἐκ Βαρθαρικῆς γενομέ- 
νὴν ἀφέσεως * ὥστε τὴν τῷ Θεῷ δοκοῦσαν xaX vov 
ἐξενεχθήναι περὶ ἡμῶν διατύπωσιν, Τοῦ αὐτοῦ πρὸς 
τὸν αὑτὸν ἐπιστολῆς δευτέρα: " Εζε ὡς φιλιχὸν πὰρ’ 
ἡμῶν πρὸς τὴν σὴν μεγαλοπρέπειαν γράμμα, εἴτε 


"ὡς ὑπόμνησιν παρὰ Πατρὸς πρὸς Υἱὸν τὸ παρὸν 


VALESII ANNOTATIONES. 
(21) Τὸ μὴ ἐμποδών. Interpretescum vocem ἐμπο- D ctor. Etymologici. Posteriores vero. ac praecipue 


6v, impedimentum perpetuo significare sibi per- 
suasissent, in varios errores prolapsi sunt. Nam 
Langus quidem ita vertit. Et ambo vos jam ez vita 
hac excessistis : quo tempore, sicul. quidam ex. pro- 
fanis sapientibus dixit, nihil obstat quominus libera 
quisque hominum benevolentia , nullo intercedente 
adversario, colatur. Christophorsonus vero sic in- 
t^rpretatur : Quando , ut sapienti inter. gentiles scri- 
14ori placet, quisque stabili et consentiente omnium 
ben-volentia, modo nihil sit quod jure debeat esse 
bnpedimento, honorari solet. Atqui ἐμποδὼν, non 
semper impedimentum significat. Antiqui eniin, 
tam rhetores, quam philosophi ἐμποδὼν dicebant 
pro co quod est ἐν ποσί, id est in medio seu in 
propatulo, ut docet Suidas et Harpocration et au- 


Hierocles philosophus, eam vocem usurparunt pro 
impedimento. Optime igitur Musculus hunc Evagrii 
locum interpretatus est hoc modo : Quando, sicut 
quidam exterorum philosophorum dixit, quod non est 
amplius superstes, sineullius invidia et contradictione 
cum benevolentia. honoratur. Porro in. margine co- 
dicis Telleriani ad hunc locum adnotatur Θουχυ- 
δίδου, id est ex Thucydide sumpta est hzec senten- 
tia, Exstat autem in libro n Thucydidis, pag. 1:8, 
in oratione funebri quam habuit Pericles. 

. (28) Καὶ Ba; 6epixnc αἰχμα.ιἰώσεως. Scribendum 
videtur διὰ βαρόαοιχτς αἰχμαλωσίας. Certe in ma- 
nuscripto codice Florentino et Tellerizno, et apud 
Nicephorum lcgitur αἰχμαλωσία. 


YARIORUM. . 
(g) Μωζίκων. Maziccs, populi in Mauritania Casariensi, de quibus Ammianus Marcellinus mentio- 


nem facit, lib. xxix, cap. 25, 926, ?7. 


911 


HISTORIA ECCLESIASTIC/E LIBER I. 


2442 


τοῦτο λογισάμενος, ἀνάσχου, παραχαλῶ, τῆς £v αὑτῷ A quo a Barbaris dimissus se contulerat : ut, inquit, 


διηγήσεως, περὶ πολλ v χαθόσον ἐνὴν γεγραμμένης 
παο' ἡλῶν, βραχυλόγου οὔσης. Ὁάσεω; τῆς ἽἼδξως 
Ex πολλῶν πρώην ἀφανισθείσης, τοῦ τῶν Νομάδων 
πλήθους (39) ἐπ᾽ αὐτὴν ἀναδραμόντος. Καὶ pus 
ἕτερα" Τούτων ὃὲ οὕτω: συμθάντων, οὐχ οἵδ᾽ ix 
ποίας ὀρμῖς f| ποίαν ἀφορμὴν τῆς σὴς Aa6apanage- 


γαλοπρεπείας, πρὸς Ἐλεφαντίνην τινὰ τῆς 876altov 


ἐπαρχία: πέρας οὖσαν, Βαρθαριχῶν διὰ στρατιωτῶν 
ix τῆς Πανὸς ἐπεμπόμεθα, συρόμενοι mph; αὐτὴν 
διχ τῆς προῤῥηθείσης στρατιωτιχῆς βοηθείας. Καὶ 
' σῷ πλείονι τῆς ὁδοῦ σνυτριδέντες, πάλιν ἄγραφον 
τῆ: σῆς ἀνδρείας χαταλαμόάνομεν χέλευσμα, εἰς τὴν 
Πανὺς ὑποττρέψειν. Συγχοπέντες δὲ τοῖς τῆς σῆς 
ὁδοιπορίας (50) συμπτώμασιν, ἐν νοσοῦντ: xot γη- 
ράσαντι σώματι, xal τὴν χεῖρα 
συντριθέντες, ἀφικόμεθα πάλιν εἰς τὴν Πανὸς, τρό- 
«ov τινὰ Ψυχοῤῥαγοῦντες, xai τοῖς συμπτώμασιν 
ἔτι τοῖς τῶν ἀλγηδόνων μαστιγούμενοι χαγοῖς. Μετ- 
γε 6b πάλιν ἡμᾶς ix τῆς Πανὸς; πρὸς τὴν ὑπ᾽ αὖ- 
τὴν ἐνορίαν, ἕτερον τῆς σῆς; ἀνδρείας ἔγγραφον ἱπτά- 
μενον πρόσταγμα. Ταῦτα στήσεσθαι xaO" ἡμῶν (31) 
λογιζομένων. xaX τὸ τοῖς χαλλινίχοις βασιλεῦσ: δο- 
χοῦν περὶ ἡμῶν ἀναμενόντων, ἐξαίφνης πρὸς ἄλχην 
ἐξορίαν xa0' ἡμῶν τετάρτην πάλιν ἀφειδῶς ἄλλο 
συνετίθετο. Καὶ μετ᾽ ὀλίγα" ᾿Αλλ᾽ ἀρχέσθητι τοῖς 
πεπραγμένοις, παραχαλῶ, καὶ τὸ τοσαύτας (52) καθ᾽ 
ἑνὸς σώματος ἑξορίας ὁρίζειν ^ xaX τῆς ἐπὶ τοῖς 
ἀνεχθεῖσ! !* (33) παρὰ τῆς σῆς μεγαλοπρεπείας, χαὶ 


quedcunque Deo placuerit, de nobis tandem de- 
cernatur. [tem ex epistola secunda ejusdem ad 
eumdeia; sive haslitteras tanquam ab homine amico 
ad sublimitatem tuam scriplas, sive tanqua.n ad- 
monitionem patris ad filium accipere volueris, 
audi quiso patienter. narrationem plurimarum 
rerum, quas ego in iisdem litteris breviter, quoad 
licuit, commemoravi. Cum Oasis qu: et Ibis dici- 
tur, Nomadum multitudine in eam impetum faciente, 
jamdudum vastata esset. 960 Et aliquanto post: 
]i»c cum ita accidissent, nescio quo impulsu aut 
qua occasione commota magnificentia tua, ex Pa- 
nopoli Elephantinam, quod oppidum est in finibus 
provincie Thebaidis, per Barbaros milites abducti 


xai τὴν πλευρὰν B sumus, rapti eo tractique militari auxilio, ut jam 


dixi. Cumque majori itineris parte confecta attriti 
essemus, rursus magnanimilalis tue mandatum 
offendimus sine scripto; quo Panopolim redire 
jubebamur. Tot igitur casibus longi itineris confe- 
cti, corpore et morbo et senectute languido, manu 
et lateribus contritis, iterum  Panopolim venimus, 
animam quodammodo agentes. Cumque acerbitate 
casuum, et doloris molestia adhuc cruciaremur, 
rursus aliud mandatum a roagnanimitate tua scri- 
ptum, ex Panopoli ad quemdam locum ei contri- 
butum nos abduxit. Et cum talia adversus nos finem 
habitura esse existimaremus, ct quid invictissimi 
principes de nolis statauereut exspectaremus, aliud 


VARIA LECTIONES. 


!* ἀρχθεῖσι. 


VALESIl ANNOTATIONES. 
(39) Τοῦ τῶν Νομάδων πιήγους. lu epistola C 


Nestorii supra relata Blemmyes dicuntur qui Oasim 
vastaverant; quare Νομάδε: pro adjectivo hic sumi 
debet. Potest tamen esse nomen proprium Bar- 
barorum. Certe Nubz Bleminyis proximi, qui cre- 
bras excursiones in agrum Oasis faciebant, ut docet 
Procopius in lib. 1 Persicorum, Nomades etiam di- 
cebantur seu Numides, teste Stephano. Sic in veteri 
epigrammate de imp. Adriano. quod retuli in an- 
nolationibus ad lib. iv Hist. Eccl. Eus-»bii, ψαμά- 
θους ἄχρις ὑπὲρ Νομάδων. Sed objiciet aliquis, si de 
una eademque Oaseos captivitate hic loquitur Ne- 
Storius, quomodo starc potest quod initio hujus 
cpistolze dicit, Oasim ea incursione jamduduin va- 
siatam fuisse. Etenim incursio Blemmyarum in 
Oasim recens admodum contigerat, in qua Nesto- 
rius captus fuerat a Barbaris, ac statim dimissns, 
ut ipse testatur. Nomadum autem incursio jam- 
dudum contigeral. Sic enim scribit Nestorius in 
hac ultima epistola, &x πολλῶν πρώην ἀφανισθεί- 
σης. Respondeo, hxc verba ἐχ πολλῶν πρώην non 
significare, jam dudum antea, ut putaverunt in- 
terpreles, Langus, Musculus et Christophorsonus. 
Nam adverbium nv significat nuper, ut nemo 
cescit. Certe hzc incursio Barbarorum, paulo an- 
tequam hsc scriberet Nestorius, contigeral,ix πολ- 
Aow.igitur referri debet ad verbum ἀφανισθείσης. 
Idem ergo est ac si diceret :Cum Oasis multis modis 
nuper vastata esset; igue scilicet ac cxdibus et 
Barbarica captivitate, ut supra dixit Nestorius. 

(50) Τῆς σῆς ὁδοιπορίας. Sic etiam legitur apud 
Nicephorum. Non dubito tamen quin scribendum 
sit τῆς τόσης 20. ut legit Christophorsonus et Sa- 
vilius. 


PaThnOL. Gn. LXNXVI. 


D 


(34) Ταῦτα στήσεσθαι xa0' ἡμῶν. Scribendum 

uto ἐνταῦθα στήσεσθαι ἡμῶν λογιζομένων. Atque 
ita legisse videlur Musculus, qui sic vertit : Et cum 
illic hesuros nos. arbitraremur. 

(32) Kal τὸ τοσαύτας. Scribendum est xa τῷ 
«5020225, Clc., subauditur enim verbum ápxéc0nt: 
quod proxime aníecessit. In Telleriano codice deest 
articulus τό. 

(30) Καὶ τῆς ἐπὶ τοῖς ἀγεχθεῖσι. Nihil hoc loco 
viderunt interpretes, quos leve mendum in erro- 
rem gravissimum induxit. Scribendum est procul 
dubio ἀνενεχθεῖσι. Id est : Et post. relationes quas 
ad principes misit tua magnificeutia : ut per nos quo- 
que per quos id fieri decet, invictissimis principibus 
rei veritas indicetur, humaniter permitte. Solebant 
olim przsides provinciarum, de omnibus qux apud- 
ipsos acciderant, referre ad imperatorem. Quod àva- 
φέρειν dicebatur, et relatio ἀναφορὰ, ut Rotavi ad 
Ammianum Marcellinum. De his pr:esiduim relatio- 
nibus loquitur Severianus in oratione prima in 
Hexaemeron, cujus locum hic adscribam, quem in- 
terpres non intellexit : Ὥσπερ yàp, ἀδελφοὶ, cl ἀπὸ 
τῶν ἀναφορῶν ἄρχοντες τῷ βασιλεῖ πάντα μηνύυνυσιν, 
οὕτω χαὶ οἱ ἄγγελοι τῷ Θέῷῳ, etc. Id est, nam quem- 
adinodum prasides missis relationibus, cuncla qua 
geruntur imperalori significant, etc. AL interpres 
magistros libellorum et suggestionum interpretatur, 
perperam ; ἄρχοντες enim apud Chrysostomum et 
reliquos ejus :vi scriptores nihil aliud sunt quam 
prosides.seu rectores provinciarum. Et ἀναφορὰ 
nil est aliud quam relatio. Quare in Severiano scri- 
bendum est, ὥσπερ γὰρ διὰ τῶν ἀναφορῶν ol ἄρχον“ 
τῆς, etc. 


Tl 


- i3 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2114 


repente adversus nos mxndatum de quarto exsilio A παρ᾽ ἡμῶν δὲ, δι᾽ ὧν ἐχρῆν γνωρισθήναι τοῖς xad- 


nostro absque ulla miseratione compositum est. Et 
paulo post: Verum contentus esto.his qua acta 
sunt. Sufficiat, quaeso, tot exsilia contra unum cor- 
pusculum decrevisse, et post relationes quas ad 
.principes misit tua magnificentia, ut a nobis quo- 
que per quos id fieri decet, invictissimis principi- 
bus rei veritas indicetur, humaniter permitte. Hzc 
nostra sunt consilia, tanquam parentis ad fllium. 
Quod si nunc quoque, sicut antea, indignatus 
fueris, fac quodcumque tibi placuerit, si quidem 
animus tuus nulla ratione flecti potest. Hunc inu 
modum Nestorius in suis litteris, quasi pugnis et 


νίχοις ἡμῶν βασιλεῦσι, δοκιμασίας 7 ἐπ’ειχῶς, πα- 
ραχαλῶ, παραχώρησον. Ταῦτα παρ᾽ ἡμῶν ὡς πρὸς 
υἱὸν παρὰ πατρὸς συμθουλεύματα. Εἰ δὲ ἀγαναχτή- 
σειας xai νῦν ὡς τὸ πρότερον, πρᾶττε τὸ δοχοῦν, 
εἴ γε τοῦ δοχοῦντος λόγος οὐδεὶς δυνατώτερος. Kal 
ὃδε μὲν οὕτω χὰν τοῖς γράμμασι, πὺξ, λὰξ, παίει, 
βαίνει, καὶ τὴν βασιλείαν χαὶ τὴν ἀρχὴν βλασφη- 
μῶν, ὁ μηδὲ ἐξ ὧν πέπονθε σωφρονήσας. Ἐγὼ δὲ 
xal τινος γεγραφότος τὴν τελευταίαν ἐχείνου- ῥοπὴν 
ἀχήχοα, λέγοντος ὡς τὴν γλῶσσαν σχώληξι διαδρω- 
θεὶς, ἐπὶ τὰ μείξω τε xal ἀθάνατα χατ᾽ αὑτοῦ διχαιω- 


| ^fipta μετεχώρησε. 


calcibus feriens atque insultans, imperalores simul ac magistratus conviciis appetebat, ne iis quidem 
que perpessus fuerat malis prudentior factus. Ego vero scriptorem quemdam legi, de illius morte 
ita narrantem , eum lingua vermibus erosa ad graviora et sempiterna migrasse supplicia. 


CAP. VIII. 

Quomodo post Nestorium Maximianus, et post. hunc 

Proclus, deinde Flavianus, episcopi facti sint. 

Post mortem exsecrandi Nestorii, episcopatum 
Constantinopoleos suscepit Maximianus, sub cujus 
adininistratione Ecclesia Dei  tranquillissimam 
pacem consecuta est. Quo ex hac luce sublato, 
Proclus sedis illius capessit gubernacula, qui jam 
pridem episcopus Cyzici fuerat ordinatus. Hoc 
ctiam fatali lege defuncto, Flavianus episcopatum 
regiz urbis sorlitus est. 


961 CAP. IX. 


De infortunato Eutyche : et quomodo a Flaviano CP. 
episcopo depositus est, et de latrocinali synodo 
Ephestna secunda. 


Hujus temporibus mota est quzslio de impio 
Eutyche; collecta particulari synodo apud Con- 


1! δοχιμασία. 


KEOAA. H'. 
Ὡς μετὰ Νεστόριον Μαξιμιαγὸς, xbl μετὰ τοῦτον 
IlpóxAoc, εἶτα Φιλαδιανὸς γίγνεται. 

Μετὰ δ᾽. σῦν τὸν Νεστόριον αὐτὸν τὸν ἁλάστορα, 
τῆς Κωνσταντίνου τοῦ ἀοιδίμου πόλεως τὴν ἔπισχο 
πὴν ἐπιτρέπεται Μαξιμιανὸς (h), ἐφ᾽ οὗ πάσης εἰρή- 
γῆς ἡ τοῦ Θεοῦ τετύχηχεν Ἐχκλησία. Τούτου δὲ αὖ 
ἐξ ἀνθρώπων γενομένον, Πρόχλος τοὺς οἴαχας τῆς 
καθέδρας ἐγχειρίζεται, ὃς πᾶλαι Κυζίχου ἐπίσχοπος 
ἐχεχειροτόνητο. Καὶ τοῦδε τὴν χοινὴν τῶν ἀνθρώ- 
πὼν στειλαμένου πορείαν, Φλαδιανὸς τὸν θρόνον 
διαδέχεται. 

ΚΕΦΑΑ. 6. 

Περὶ τοῦ δυστυχοῦς Εὐτυχοῦς, καὶ ὅπως παρὰ 
τοῦ KorccavtivovxóAsoc καθῃρέθη Φλαδιαγοῦ, 
καὶ περὶ τῆς ἐν Ἐφέσῳ δευτέρας λῃστρικῆς 
συνόδου. 

Ἐφ' οὗ τὰ κατὰ Εὐτυχῇ (i) τὸν δυσσεδῇ κινεῖται, 
μεριχῆς χατὰ τὴν Κωνσταντίνου (54) ἀλισθείσης 


VATUJE LECTIONES. 


VALESII ANNOTATIONES. 


54) Μερικῆς κατὰ τοῦ Kwuvocarzivov. Haud 
dubiescribendum est xat& τὴν Κωνσταντίνου, quem- 
admodum legitur in codice Telleriano, et apud 
Nicephorum in lib. w, cap. 47, ubi Langus vertit, 
Flavianus. synodo provinciali apud Constantinopolim 
coacla, etc. Quem secutus est" Christophorsonus. 
Ego tamen particularem synodum malui interpre- 
tari cum Musculo. Certe ea synodus fuit tantum 

episcoporum qui tunc forte Constantinopoli mora- 


bantur ob quzdam negotia ecclesiastica. Quos ἐνδη- 
βοῦντας ἐπισχόπους vulgo nominabant. Exstant acia 

ujus synodi Constantinop. sub Flaviano, relata in 
aciione prima concilii Chalcedonensis, in qua Je- 
guntur hec verba: συναχθείσης τῆς ἁγίας καὶ με- 
γάλης συνόδου τῆς ἐνδημούσης ἐν τῇ προειρημένῃ 
μεγαλοπόλει, etc. Quod si quis episcoporum qui 
tum convenerunt, nomina scire desiderat, habentur 
in actione prima synodi Chalcedonensis, pag. 93. 


VARIORUM, 
(h^) Μαξιμιαγός. Ordinatus est. Maximianus D vi Idus Novembr. a przside Flaviano et 56 episco- 


25 die Octobris, anno 451. Ei demoriuo successit 
Proclus mense Aprili anni 434. Cui post annorum 
tredecim et mensium aliquot episcopatum fatis fun- 
cto, successit Flavianus, ejusdem Ecclesix presby- 
ter, anno 447, exeunte Octobri, ut testantur Ant. 
Pagi ad ann. 446, n. 11, et Guil. Cav. in Flaviano. 
De Maximiano et Proclo vid. Socr. lib. vu, cap. 


, M. 

(i) Εὐτυχῆ. Eutyches, presbyter et Archiman- 
drita Constantinopolitanus, in concilio Ephesino 
strenüe contra Nestorium decertavit, ac famam sibi 
non vulgarem peperit. Ánno autem circiter 448, 
cum senex admodum esset, hzresin nefandam in 
vulgus propalare ccpit. Unicam enim in Christo 
naturam admisit. (Guil. CavE in Eutyche.) In. causa 
ejus synodus Constantinopoli congregata, anno 448, 


pis et archimandritis Eutyches damnatus est. Quo- 
niam autem apud imperatorem conquestus est, acta 
concilii inimicorum fraude fuisse falsata, synodus 
iterum ibidem anno 449, v IdusApril. convenit, 
triginta circiter constans episcopis : relectis prioris 
odi actis, compertum est omnia integra esse. 
(Iden. ibid. οἱ vol. Il, pag.- 465, 167.) — Jobus 

udolfus, in Comment. a Historiam ZEthiopicam, 
post prolixam disputationem de hzresi Eutychetis, 
concludit, sibi videri, ex sequela magis quam ex 
ipsis Eutychetis verbis, propositionem illam de dua- 
bus Christi ante incarnationem naturis promanasse. 
lpsissinia enim verba tam íutilia et absurda csse 
putat, ut ab homine san: mentis proferri non 
possint, pag 455, etc. 


9145 

αουνόδου, λιθέλλους τὲ 
τὴν ἐπισκοπὴν τοῦ Δορυλαίου διέποντος, ὃς γαὶ ῥή- 
τωρ ἔτι τυγλάνων,͵, πρῶτος τὴν Νεστορίου βλασ- 
φημίαν διέλεγξεν. Ὡς δ᾽ οὖν κληθεὶς Εὐτυχὴς οὐχ 
ἐλήλυθε, τὰ δὲ, χαὶ παραγενόμενος ἑάλω. Εἰρήχει 
γὰρ᾽ Ὁμολογῶ Ex δύο φύσεων γεγενῆσθαι τὸν Κύ- 
ρισν ἡ λῶν πρὸ τῆς ἐνώσεως " μετὰ δὲ τὴν ἕνωσιν, 
αἱαν φύσιν ὁμολογῶ " ὃς οὐδὲ τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου 
ὁμοούσιον ἡμῖν ἔλεγεν εἶναι" χαθα!ιρεῖτα! μὲν, Ex 
δεήσεων δὲ αὐτοῦ πρὸς Θεοδόσιον γενομένων, οἷα 
τῶν συστάντων ὑπομνημάτων παρὰ Φλαδιανῷ πλα- 
στουργηθέντων, πρῶτα μὲν ἀνὰ τὴν Κωνσταντίνου 
ἡ ἐχ γειτόνων σύνοδος ἀλίζεται, xal ὑπ᾽ αὐτῇ xal 
τισι τῶν ἀρχόντων (35) Φλαδιανὸς χρίνεται" xal 
βεδαιωθέντων ὡς ἀληθῶν τῶν ὑπομνημάτων, fj ἐν 
Ἐφέσῳ δευτέρα σύνοδο: ἀθροίζεται, 


ΚΕΦΑΛ. l'. 


"Oca παρὰ τοῦ Διοσκόρου xal Χρυσαφίου τὸ 
παράλογον ἐν "Ezécq συγέδριον διεπράξατο. 


"Hg ἕξα-χος χαθειστήχει Διόσχορος (j), ὁ μετὰ 
Κύριλλον τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐπίσχοπος, πρὸς ἔχθρας 
Φ)αθιχνοῦ τοῦ τεχνάπταντος (50) Χρυσαφίον (51) 
τῶν βασιλέων τηνιχαῦτα χρατοῦντος" συνδραμόντων 
ἐν Ἐφέσῳ Ἰουθεναχίου τοῦ Ἱεροσολύμων ἐπισχόπου, 
ποῦ καὶ πρότερον ἐν Ἐφέσῳ (58) γενομένου μετὰ 
πολλῶν τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν ἱερέων. Συνῆν δὲ τούτοις 
xai Δόμνος ὁ μετὰ Ἰωάννην ᾿Αντιοχείας πρόεδρος " 
xaX μὲν χαὶ Ἰούλιος (39) ἐπίσχοπος (k), τόπον πλη- 


VALESII ANNOTATIONES. 
(33) Kal τισι cov ἀρχόντων, Male Christophor- C qui ante has voces 


sonus Ecclesiarum praesides interpretatur, cum 
magistratus potius vertere debuisset. Recte igitur 
Nicephorus in lib. xiv, cap. A7,Evagrii verba ex- 
posuli hoc modo : Ἕν ἧ καὶ ἄλλοι τε τῶν ἱερέων 
παρῆσαν, καὶ τῶν τῆς συγχλήτου τινές. Exstant acta 
hujus svnodi secund:ze Constantinopolitanz sub Fla- 
viano, relata in actione prima concilii Chalcedo- 
nensis, pag. 95 et sequentibus, ubi Florentius ma- 
gniticentissimus Patricius, et Mamas comes et proxi- 
mus scrinii libellorum et sacrarum cognitionum, 
Macedonius denique tribunus et notarius, ei synodo 
interfuisse dicuntur. 

(56) Tov τεχνάσαντος Xpvcaz/íov. Ita legebatur 
in editione Roberti Stephani. Sed Christophorsonus 
et Savilius transpositis vocabulis emendarunt τεχνά- 
σαντος τοῦ Χρυταφίου. Ego vero non dubito quin 
Evagrius scripserit &outo τεχνάσαντο: Χρυσαφίου. 
Ceterum ante hzc verba. Ghiristophorsonus et. Sa- 


HISTORL.E ECCLESTASTIC € LIBER TI. 


αὖ ἐπιδεδωχότος Εὐσεβίου A stantinopolim, cum Eusebius Dorvlei cpiscopus 


2t16 


libellos porrexisset, is qui jam pridem, dum rhetor 
esset, impietatem Nestorii primus coarguerat. 
Eutyches igitur, cum ad synodum vocatus non 
venisset, ac deinde coram convictus esset h:ec 
dixisse : Fateor Dominum nostrum Jesum Christum, . 
ante unitionem qnidem duas habuisse naturas: 
post unitionem vero unam duntaxat naturam confi- 
tcor. Sed ct corpus Doniini negabat ejusdem esse 
substantiz, cujus sunt nostra : depositus est. Sed 
cum libellum precum obtulissct Theodosio, quasi 
acta synodi falsata fuissent a Floviano, primum 
quidem collecta est Constantinopoli synodus vici- 
norum episcorum. In qua, prosentibus ctiam qui- 
busdam magistratibus, Flavianus judicatus est. 


n Cumque synodus acta vera esse confirmasset, se- 


cundum concilium Ephesi congregatum est. 


CAP. X. 


Qua per Dioscorum εἰ Chrysaphium gesta sint. ín 
illegitimo concilio Ephesino. 


Huic concilio prasidere jussus est Dioscorus, 
Alexsandrine Ecclesie post Cyrillum episcopus :. 
quod quidem ob inimicitias adversus Flavianum 
molitus fuerat 969 Chrysaphius, qui tunc. plu- 
rimum poterat in palatio. Interfuit eidem synodo 
Juvcnalis Hierosolymorum episcopus, qui et priori 
apud Ephesum synodo interfuerat ; una cum multis 
aliis sacerdotibus quos circa se habebat. Erat cum 
illis etiam Domnus, Antiochene Ecclesiz post 


πρὸς ἔχθρας Φλαυΐανοῦ, sub. 

istinctionem collocat. Vertit enim hoc modo : 
Prasidebat autem ei synodo Dioscorus post Cyrillum 
Alexandrinus episcopus, id quod ita odio Flaviani 
instituerat Chrysaphius. Pro verbis autem illis « 
ἔχθρας seu ἔχθραν ut emendat Savilius, Nicepho- 
rus habet δι᾽ ἔχθρας ἰὼν Φλαυϊανῷ. 

(97) Χρυσαφίου. Ad latus manuscripti codicis 
Florentini, hoc Scholium adnotatum est, περὶ τοῦ 
δυσσεθοὺς Xpucarlou σημείωσαι, ὡς ἀεὶ χοιτωνιχοὶ 
εὐνοῦχοι τοὺς ὀρθοδόξους ἀρχιερεῖς ἐχαχούργουν. ld 
est, nota de impio Chrysaphio, quod cubicularii 
eunuchi orthodozos episcopos perpetuo impugna- 
runt. Cujus rei exemplum illustre est in Eusebio 
przposito cubiculi, qui Constantii temporibus Atha- 
nasium et reliquos catholicos antistites insectatus 
est. 

(58) Πρότερον ἐν Ἐφέσῳ. Male hzc verba ac- 
cepit Christophorsonus, quasi Evagrius diceret, 


vilius subdislinctionem apponunt. Sic cnim vertit D Juvenalem prius fuisse-episcopum Ephesi. Evagrius 


Christophorsonus « Hujus concilii Dioscorus, qui in 
Alexandriw episcopatum post Cyrillum successit, quo 
odium in Flavianum incenderetur, prases designatus 
fuit. Chrysaphius enim hanc rem callide molitus fue- 
rat. Sed longe melior mihi vídetur sententia Musculi, 


tamen id non dicit, sed tantum ail Juvenalem epi- 
seopum Hierosolymorum, jam antea versatum fuisse 
Ephesi, in priore scilicet Ephesina synodo, in qua 
Nestorius fuerat condemnatus. 
(599) Kal 'IovAtoc. Sic etiam legitur apud Nice- 


YATRUORUM. 


(j) "E&upyoc Διέσχορος. Synodus Ephesina 1t, 
ληστρική. [ἃ est Latrocinalis dicta, anno 449, iv. ld. 
Augusti, a 128 episcopis in Basilica B. Marie 
congregata, przsidente, vel tyrannicam poiius viu 
exercente  Dioscoro, qui Cvrillum in sede Alexan- 
drina exceperat anno 444. Absolutus est Eutyches, 
ct heresis ejus confirmata : Flavianus, aliique epi- 
scopi catholici damnantur.(Guil. Cav. vol. I, pag. 

) 


(k) Ἰούλιος ἐπίσκοπος. Julius episcopus Puteo- 


lanus, ut appellatur ab auctore Breviculi Historie 
Eutychiane. Quo noniiné vocatur in omnibus mss. 
ubi acta hujusce latrocinalis synodi recitantur, 
teste Baluzio in prifat. ad concil. Chalced. n. 30. 
Hunc tamen alii Julianum vocant, notante Valesio. 
Erat quidem Julianus Coensis episcopus, ad quem 
exstant aliquot epistole Leonis : in quibus tamen 
nulla mentio fit de prmesidentia ipsius in hac sy- 
nodo, ut rectc observat Pagi ad ann. 449, n. ὃ, 
W. Lowrn. 


A 


9uT 


Joannem episcopus: Julius item episcopus, 
Lconis episcopi Romani vices gerebat. Adfuit etiam 
Flavianus una cum suis episcopis : cum Theodosius 
imp. hxc ad verbum mandasset Elpidio. lis qui 


antea Eutychis religiosissimi archimandritz judices 


exstiterunt, presentibus quidem et silentibus, judi- 
cum tameft locum nequaquam obtinentibus, sed 
reliquorum omnium sanctorum Patrum communem 
sententiam exspectantibus : quoniam» ea quas ab 
ipsis judicata sunt, nunc examinantur. In hac sy- 
nodo Eutyches quidem a Dioscoro et ab episcopis 
qui cum illo erant, rescissa depositionis sententia, 
in integrum restitutus est, sicut in aclis continetur. 


Flavianus vero et Eusebius Dorylxi episcopus , dam- 


nati sunt ac depositi. In eadem synodo 1085 quoque 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2448 


qui A ρῶν Λέοντος (ἢ τοῦ τῆς πρεσδυτέρα: Ῥώμης ἐπισχό- 


που. Παρῆν δὲ αὐτοῖς χαὶ Φλαδιανὸς μετὰ τῶν ἀμφ' 
αὐτὸν ἐπισχόπων, Θεοδοσίου θεσπίσαντος πρὸς Ἐλπί- 
διον (40) ἐπὶ ῥήματος ταῦτα " Τῶν πρὶν διχασάντων 
Εὐτυχεῖ τῷ εὐλαθεστάτῳ ἀρχιμανδρίτῃ, παρόντων 


ἐν χαὶ ἡσυχαζόντων, τάξιν δὲ διχαστῶν"ν ἐπχέν- 
ΒΒ Ἰσυχᾶς φ μ Á 


των᾽ ἀλλὰ τὴν xov ny πάντων τῶν ἁγιωτάτων Πατέ- 
ρὼν περιμενόντων ψῆφον, ἐπειδὴ τὰ παρ᾽ αὐτῶν 
χεχριμένα νῦν δοχιμάζεται. "Ev τούτῳ τῷ συνεδρίῳ 
ἀναχαλεῖται μὲν τῆς χαθα!ρέσεως Εὐτυχὴς παρὰ 
Διοσχόρου χαὶ τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν, ὅπως δὴ τοῖς πε- 
πραγμένοις ἀνείληπται  χαὶ χαταχρίνεται δὲ χαθ- 
αἱρέσεως Φλαθδιανὸς χαὶ Εὑσέθιος ὁ τοῦ Δορυλαΐου 
πρόεδρος. Κατὰ ταύτην χαὶ Ἴδας τῶν Ἐδεσηνῶν ἐπί- 
σχοποὸς ἀποχηρύττεται" χαθαιρεῖται δὲ xaX Δανιὴλ 


-Edessenorum episcopus a communione submotus est, B ἐπίσχοπος Καῤῥῶν (41), Εἰρηναῖός τε αὖ Τύρου (42), 


VALESIL ANNOTATIONES. 


phorum, corrupie pro Ἰουλιανός. ]ta enim recte 
scribitur in Actis Ephesine synodi secundz, qux 
referuntur in actione prima concilii Chalcedonen- 
sis, pag. 49 : Post consulatum | Zenonis et Posthu- 
miani VV. CU.,die sexto ldus Augusti, Indictione 
tertia, synodo congregata in Epheso metropoli ez pra-- 
cepto religiosissimorum et Christianissimorum impp, 
et residentibus in sancta Ecclesia qug vocatur Maria, 
reverendissimis et sanclissimis episcopis, Dioscoro 
Alexandrie, et Juliano episcopo agente vices sanctis- 
simi et beatissimi episcopi Romane Ecclesie Leonis. 
Hunc Julianum episcopum fuisse Puteolanum ex 
Mariani Chronico scribit Baronius ad annum Chri- 
ssi 449. Hodie tamen in Mariani Scoti Chronico, non 
Julianus, sed Julius dicitur episcopus Puteolanus, 
cum Hilaro diacono missus a Leone papa ad se- 
cundam synodum Ephesinom. ln subseriptionibus 
autem episcoporum qui huic secunda synodo Ephe- 


teolanum, postea ad annum 451, cap. 78, Coensem 
episcopum illum MP Mis qua notavit vir do- 
clissimus Paschasius Quesnel ad epistolam 94 
Leonis Magni, ubi pluribus argumentis ostefdit 
Julium, seu ut aiii vocant, Julianum episcopum, 
qui a Lcone Magno- missus est ad secundam syno- 

um Ephesinam, diversum esse a Juliano episccpo 
Coensi.] 

(40) Θεοδοσίου θεσπίσαντος πρὸς "EAzxiÓov. 
Exstat sacrum commonitorium imp. Theodosii ai 
Elpidium comitem sacri consistorii, et Eulogium 
tribunum et notarium pretorianum, in actis Ephc- 
sini conciliabuli qu:e. referuntur in actione prima 
synodi Chalcedonensis, pag. 46, ubi leguntur hac 
verba qua lic refert Evagrius. 

(44) Καὶ AaruiA ἐπίσκοπος Καῤῥῶν. Paulo ante 
secundam syuodum Ephesinam, Ibas Edessenus et 
Daniel Carrarum episcopus a clericis suis accusati 


sime subscripserunt, qui referuntur in actione (C fuerant apud imperatorem Theodosium. Ille cau- 


.prima concilii Chalcedonensis, pag. 141, Julianus 
episcopus dicitur. Sic enim legitur : Julianus epi- 


scopus, tenens locum Leonis sanctissimi episcopi Ro- 
mang Ecclesie, interpretante se Florentio. episcopo 
Lydic, dizit, etc. Ex quibus verbis colligi videtur 


Julianum qui secund:e synodo Ephesin: interfuit. 


esse Julianum Coensem episcopum, qui biennio post 
Chalcedonensi eynodo interfuit, tenens et ipse illic 
locum Leonis Romani pontificis, ut in actis synodi 
Chalcedonensis scriptum habetur non uno in loco. 


Ubi tamen mirari subit, cur, cum Julianus iste . 


Coensis episeopus, toties vocetur legatus et vices 
agens Leonis Romani pontificis, nihilominus prz- 


.Tugalivam sedis non habeat una cum Paschasino 


el Lucentio vicariis sedis apostolic:e qui cidem 
synodo prafuerunt, sed post patriarchas et exar- 
chos nominetur. Án dicemus Juliani legationem ge- 
neralem fuisse et honorariain, non vcro specialem, 
cujusmodi fuit Jegatio Paschasini οἱ Lucentii, ad 
hoc ut synodo Chalcedonensi vice Leonis pontifi - 
cis przsiderent. Posset etiain non incommode dici 
Julianum Coensem ideo legatum Leonis papse no- 
minari in Actis synodi Chaicedoneisis, quod bicn- 
nio anie in sccunda synodo Ephesina vices ejusdein 
Leonis egisset. Notetur interim Baronii inconsian- 


iia, qui cum ad.annum Christi 449, scripsisset, Ju- 


lianum eum qui in secunda synodo Ephrsina le. 
gatus fuit sedis apostolice, epsscopnm fuisse Pu- 


sam eorum cognosci jussit in synodo Berytiensi, 

resente Damascio tribuno et notario przetoriano. 

xstant acta hujus concilii, relata in actione de- 
cima synodi Chalcedonensis, quz sic incipiunt : 
Post consulatum Flavii Zenonis et Posthumiani, viro- 
rum clarissimorum, Calendis Septembris indictione 
secunda. Sed non dubito quin scribendum sit con- 
sulatu Zenonis et Posthumiani. Alioqui hzc synodns 
contigisset post conciliabulum Ephesinum, quod 
collectum est post consulatum Zenonis et Pos:hu- 
miani mense Augusto. Berytiensis Δυΐδ synodus 
post illam synodum Ephesinam collocari non po- 
test, cum in ea mentio fiat Flaviani episcopi Con- 
stantinopolitani, et Domni Antiocheni : Quos con- 
stat in secunda synodo Ephesina fuisse depositos. 
Accedit testimonium Liberati diaconi, qui in Brc- 
viario scribit hanc synodum Berytiensem congre- 
gatam fuisse antequam Eutvches haeresim suam 
conflasset. 

(12) Eipnvaióc τε αὖ Τύρου. Diu ante sccundain 
8ynodum Ephesinam, episcopatu pulsus fuerat lze- 
neus edicto imperatoris Theodosii , et in ejus lo- 
cum Photius substitutus. Certe Photius praztuit 
synodo Beryliensi, quz collecta fuerat anno ante 
secundam synodum Ephesinam. Sed quoniam im- 

eratoris jussu, non synodali sententia ejectus 
uerat, idcirco in altera synodo Ephesina canonice 
depositus est. 


YARIORUM. 


() Λέοντος. Leo Magnus, in locum Sixti ΠῚ 
€piscopus Roue clectus est dic 28 mensis Juiii, 
ci in solium pontificale 6] να 5 die octavo Septem- 
bris, anni 440. Obiit iu Kal. Novembris, anno 461. 


(CavEus.) Pagius ait Leonem die 99 Septembris dicti 
anni 420 consecratum fuisse, et die quarto No- 
vembris anni 461 obiisse. 


2449. 


HISTORIE ECCLESIASTIC/£ LIBER I. 


2150 


xai πρός γε ᾿Αχυλῖνος Βύδλου. Ἐπράχθη xa! «wa Α et Daniel Carrarum episcopus est destitutus : 263 


EZwypovlou χάριν τὴν Κωνσταντιναίων (45) ἐπισχοπή- 
σαντος. Καθαιρεῖται δὲ παρ᾽ αὐτῶν xat ὁ τῆς Κυ- 
ρεστῶν ἐπισχοπήσας Θεοδώριτος, xal μὴν xat Δό- 
μνος ὁ τῆς ᾿Αντιοχέων᾽ ἐφ᾽ ᾧ τί λοιπὸν γέγονεν (44), 
οὐχ ἔστιν εὑρεῖν. Καὶ οὕτω μὲν τὸ ἐν Ἐφέσῳ δεύ- 
τερον διελύθη συνέδριον. 

ΚΕΦΑΛ. IA'. 

'AzoJoyía τοῦ συγγραφέως ὑπὲρ τῶν ἐν ἡμῖν 
διαρορῶν, καὶ κατάγελως τῶν "1".λ1ηγνικῶν 
ὕθιλων. 

M? μοι δέ τις τῶν εἰδωλομανούντων ἐπιγελάσῃ, 
ὡς τῶν δευτέριυν τοὺς προτέρους χαθαιρούντων, χαὶ 
προσεφευρισχόντων ἀεέ τι τῇ πίστει χαινότερον. 
Ἡμεῖς μὲν γὰρ τὴν ἄφραστον χαὶ ἀνεξιχνίαστον 
τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν ἐρευνῶντες, xal ἐς τὰ μά- 
λιστα σεμνύνειν xa ἐξαίρειν βουλόμενοι, f| τῇδε, ἣ 
ἐχεῖσε τρεπόμεθα. Καὶ οὐδεὶς ἀδυνατῶν 5 τῶν αἱρέ- 
σεις παρὰ Χριστιανοῖς ἐξευρηχότων, πρωτοτύπως 
βλασφημεῖν ἠθέλησεν, ἣ ἀτιμάσαι τὸ Θεῖον βουλό- 

μενος ἐξωλίσθησεν - ἀλλὰ μᾶλλον ὑπολαμδάνων 

χρεῖσσον τοῦ φθάσαντος λέγειν εἰ τόδε πρεσθεύσειε. 

Καὶ τὰ μὲν συνεχτιχὰ χαὶ χύρια (45) πᾶσι χοινῶς 

ὡμολόγηται. Τριὰς γὰρ ἡμῖν τὸ προσχυνούμενον, 

χαὶ μονὰς τὰ δοξολογούμενα * ὅ τε πρὸ αἰώνων vev- 
νηθεὶς Θεὸς Λόγος, σαρχούμενος δευτέρᾳ γεννήσει 
φειδοῖ τοῦ πλάσματος. Εἰ δὲ περὶ ἕτερα ἄττα χεχαι- 
νούργηται, γεγόνασι καὶ ταῦτα τοῦ Σωτῆρος ἐνδόντος 

Θεοῦ τῷ αὐτεξουσίῳ xaX περὶ τούτων, ἵνα μᾶλλον 

ἡ ἁγία χαθολιχὴ xal ἀποστολιχὴ "ExxAnoia, ἐνθένδε 

xàxsiüsv πρὸς τὸ δέον τε xal εὑσεδὲς αἱἰχμαλωτίσῃ 

τὰ λεγόμενα, xaX πρὸς μίαν ἀπεξεσμένην xat εὑ- 
slav ὁδὸν ὑπαντήσῃ. Διὸ χαὶ τῷ ᾿Αποστόλῳ εὖ μάλα 
σαφῶς εἴρηται" « Δεῖ δὲ χαὶ αἱρέσεις ἐν ὑμῖν εἶναι, 
ἵνα οἱ δόχιμοι φανεροὶ γένωνται. » Καὶ θαυμάσαι 
χὰἀν τούτῳ ἔστι τὴν ἄῤῥητον τοῦ Θεοῦ σοφίαν, τοῦ 
καὶ πρὸς τὸν θεσπέσιον Παῦλον elpnxózoz * « Ἧ γὰρ 
δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται. » Ἐξ ὧν γὰρ 
τῆς Ἐχχλησίας ἀπεῤῥάγη τὰ μέλη, ix τούτων τὰ 
8 1 Cor. σι, 19. 


. 1* C, C. οὐδεὶς οὐδ᾽ αὐτῶν, 


C 


lrenzus item Tyri, et Aquilinus Bybli. Gesta sunt 

etiam quaedam proSophronio Constantinensium epi 

scopo. Depositus est ab iisdem etiam Theodoritus epi- 

scopus Cyri, et Domnus Antiochensis episcopus. De 

quo quid postea factum fuerit, invenire non potui. 

His ita gestis, soluta est secunda synodus Ephesina. 
CAP. XI. 


Defensio varietatis opinionum que sunt apud Chri- 
stianos, et derisio (abularum gentilium. 


Nemo porro gentilium nos derideat, propterea 
quod posteriores episcopi priores destituant, ac 
semper novi aliquid adjiciant fidei nostre. Nos 
enim inexplicabilem et investigabilem Dei erga 
homines benevolentiam scrutantes, dum eam masi- 
me honorare et omn:bus nodis extollere cupimus, 
aut hanc, aut illam. sententiam, sequimur. Nec 
quisquam eorum qui inter Christianos hareses 
excogitarunt, dedita opera impie loqui voluit : aut 
cum divino numini contumeliam facere decrevisset, 
in errorem delapsus est: sed potius unusquisque 
eorum existimavit, se qui hoc dogma assereret, 
melius dicere quam reliquos qui ipsum przceessis- 
sent. Et ea quidem quae przcipua sunt ac funda - 
menta fidei nostre, uno consensu omnes confite- 
mur. Trinitas enim est quam adoramus, et unitas 
quam glorificamus : et Deus idem ac Verbum, ante 
secula genitum, et propter homines secunda gene- 
ralione incornatum. Quod autem in aliis capitibus 
quedam innovata sunt, id ex eo factum est quod 
Servator noster Deus liberam nobis facultatem 
reliquit de iis sentiendi, ut sancta catholica ei 
apostolica Ecclesia, ea qu:x ab utraque parte di- 
cuntur, ad rectam normam ac pietatem traducat, 
et ad unain. planam rectamque semitam perveníat. 
Atque ob hanc causam sapienter admodum dixit 
apostolus Paulus: « Oportet haereses esse inter vos, 
ut qui probi sunt, manifesti fiant ὃ, » [n quo adini- 


VARLE LECTIONES. 
VALESII ANNOTATIONES. 


1 (45) Σωφρονίου χάριν τὴν Κωγνσταντιναίων. Ὁ (44) Ἐφ᾿ ᾧ τί «λοιπὸν γέγογδν. In locum Domni 
n 


1 hujus loci versione, mirum est quantopere aberra- 
rint interpretes. Nam Langus quidem interpres 
Nicephori ita vertit : Decrevit hec synodus quoque 
de Sophronio quedam, qui tum Constantinopolim 
risende ejus gratia venerat. Christophorsonus vero 
Sic. inlerpretatur : Nonnulla. ibidem acta fuere 
contra Sophronium episcopum Constantinopolitanum. 
Sed Consiantiniensem dicere debuerat. Erat enim 
Sophronius episcopus Constantina, ut patet ex sy- 
nodo Antiochena sub Domno, qui intexta est. ac- 
toni xiv, synodi Chalcedonensis. Interfuit idem 
Sophronius postea Chalcedonensi synodo ut legitur 
In actis ejusdem concilii. Est autem Constantina 
urbs Phoenices. [Ad hunc Sophronium episcopum 
Constantinz scripta est epistola Theodoriti, 55.] 


- 


Antiochensis episcopi subrogatus est Maximus, ut 
scribit Liberatus in Breviario. Cujus episcopatum 
Leo papa postmodum confirmavit, ut legitur in 
actione x Chalcedonensis concilii. Idem tamen 
Maximus Domno, quoad vixit , certos sumptus ex 
Ecclesie su:x reditibus constituit, ut contentus ali- 
mentis in posterum quiesceret : quod quidem ca:- 
teri patriarcha! in. Chalcedonensi synodo approba 
runt, ut videre est in actione jam citata *. 

(45) Τὰ μὲν cvrsxcixà καὶ xpia. Apud Nice- 
phorum in lib. xiv, cap. 48, ubi hunc Evagrii locum 
transcribit, legitur xai καίρια, minus recte ut opi- 
nor. [ta tamen diserte scriptum inveni in ms. co- 
dice Telleriano. 


VARIORUM. 


* Istam actionem concilii Chalcedonensis ut com- 
mentitiam rejicit Quesnellus, dissert. 9, in Opera 
Lecnis : e eontra, eain ut genuinam defendit Balu- 
zius, Praefat. in. Concil. Chalced. n. 32, etc. [056 


- 


Domnus post depositionem suam in eremum secessit 
ad Euthymium, si qua fides Cyrillo monacho scrip- 
tori Vite Euthymii. vid. Pagi ad ann. 431, n. 51. 


55. W. [ον τη. 


[4 
s. 
᾿ 


$451 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2152 


rari etiam 264 licet ineffabilem Dei sapientiain, A ὀρθὰ xoY ἁμώμητα πλέον ἀπεξέσθη τε xaX ἀπετέθη 


qui ad divinum apostolum Paulum dixit : « Virtus 
enim mea in infirmitate perficitur*. » Ex quibus 
enim causis Ecclesie divulsa sunt membra, ex 


iisdem recta et irreprehensibilis doetrina accura- 


tius lumata et exposita est: οἱ catholica atque 
apostolica Dei Ecclesia majus incrementum accepit, 
et ad ipsum usque coelum sublata est. Gentilium 
vero superstitionis alumni, dum nec Dei naturam, 


* *nec ejus providentiam in rebus humanis investi- 


gare student, et majorum suorum, et suas invi- 
cem opiniones evertunt. Novos enim subinde deos 
excogitant, eosque ex propriis animi perturbatio- 
nibus designant ac nominant, quo scilicet libidini- 
bus suis impunitatem concilient, hujusmodi deos 
sibi adsciscendo. Sic cerie apud illos is qui sum- 


. mus habetur Deus, et pater hominum simul ac 


deorum vocatur, in avis speciem mutatus, adoles- 
centein Phrygem impudenter rapuit, et mercedem 
stupri poculum ei tribuit, permittens ut ipsi 
amoris gratia propinaret, quo uterque simul cum 


nectare dedecus ac probrum hauriret. Idem innu- . 


meris aliis sceleribus, qux ne vilissimis quidem 
hominibus permissa sunt, sese inquinavit. Et in 
omnes brutorum animantium species, ipse om- 
nium brutissimus mutatus, androgvnus factus est, 
non in utero quidem, sed in femore fectum gestans, 
ut et ista prxter naturam ab eo commilterentur. 
Unde ortus Bacchus ipse quoque androgvnus, 
utrumque sexum contumelia affecit: auctor temu- 
lentiz, ebrietatis, et crapulze, et omnium quz inde 
nascuntur malorum. Huic /Egiocho et Altitonanti 
aliud quiddam ut magnificum attribuunt, parrici- 
dam eum appellantes, quod extremum apud om- 
nes scelus existimatur : propterea quod Satucenum 
qui malo fato ipsum geuuerat, ex regno expulisset. 
Jam vero quid de scortatione dicam ab ipsis conse- 
crata, cui Venerem Cypriam e concha genitam 
przfecerunt : qux: continentiam quidem, tanquam 
scelus quoddam ac piaculum aversatur : stupris 
vero et quibuslibet flagitiis delectatur, iisque ipsis 
coli sese ac placari cupit. Cum qua Mars congres- 
sus, asyu Vulcani reliquis diis spectandus ac deri- 
dendus exponitur. Riserit eliam non immerito 


δόγματα, xai πρὸς αὔξησιν xai τὴν ἐς οὐρανοὺς 
ἀνάδασιν ἡ χαθολιχὴ xaX ἀποστολιχὴ τοῦ Θεοῦ ἐλή- 
λυθεν Ἐχχλησία. Οἱ δέ γε τῆς Ἑλληνιχῆῇς πλάνης 
τρόφιμοι, οὐ θεὸν ἐξευρεῖν βουλόμενοι f) τὴν αὐτοῦ 
περὶ τοὺς ἀνθρώπους χυδεμονίαν, τά τε τῶν φθασάν- 
των, τά τε ἀλλήλων χαταλύουπιν * ἀλλὰ θεοὺς ἐπὶ 
θεοῖς ἐπινοοῦντες, χαὶ τῶν οἰχείων παθῶν χειρο- 
τονοῦντές τε χαὶ ὀνομάζοντες, ἵνα συγγνώμην ταῖς 
οἰχείαι: ἀχολασία:ς πορίζοιντο, θεοὺς τοιούτους ἐτπε- 
γραφόμενο!. Ὥστε ἀμέλει ὁ παρ᾽ αὐτοῖς ὕπατος 
πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε, τὸν Φρύγα τὸ μειράκιον 
ἐς ὄρνεον μετασχηματισθεὶς ὀσελγῶς διήρπασε" 
μισθόν τε τῆς αἰσχρουργίας, τὴν χύλιχα παρέσχετο, 
τὴν φιλοτγσίαν προπίνειν ἐπιτρέψας, ὡς ἂν μενὰ 
τοῦ νέχταρος xal τὰ ὀνείδη χοινῶς πίνοιεν, Ὃς xat 
μυρίοις ἄλλοις ἁτοπῆμασι, xa παρὰ τοῖς οὐδέδει 
τῶν ἀνθρώπων ἀπηγορευμένοις, χαὶ πρὸς πᾶσαν 
ἀλόγων ἰδέαν ὁ πάντων ἀλογώτατος μεταδληθεὶς, 
ἀνδρόγυνος γίνεται, εἰ χαὶ μὴ τὴν γαστέρα, ἀλλὰ 
γοῦν τὸν μηρὸν χυοφορῶν, ἵνα χαὶ ταῦτα παρὰ φύ- 
σιν αὐτῷ πράττοιτο, Οὗ καὶ τὸ διθύραμδον χύημα 
ἀνδρόγυνον γενόμενον, ἑχατέραν ἑνύδριτε φύσιν, 
μέθης ἔξαρχον, οἰνοφλυγίας τε αὖ xal χραιϊπάλης, 
xal γε ἑωλοχρασίας, καὶ τῶν ἐντεῦθεν δεινῶν. Τού- 
τῷ τῷ αἰγιόχῳ τῷ ἐριδρεμέτῃ xal τι σεμνὸν (46) 
ἔχεῖνο περιτιθέασι, πατραλοίαν ἀποχαλοῦντες τὴν 
ἐσχάτην παρὰ πᾶσι ποινὴν, οἷα τὸν Κρόνον τὸν χαχῶς 
αὐτὸν φύααντα τῆς βασιλείας ἐξωθῆσαντα. Τί δ᾽ ἂν 


( φαίην χαὶ περὶ τῆς θεουργηθείσης αὐτοῖς πορνείας, 


f τὴν ᾿Αφροδίτην τὴν χοχλογεννήτην Κυπρίαν ἔπ- 
ἔστησαν, τὴν μὲν σωφροσύνην, ὡς ἐναγές τι χρῆμα 
xal τηνάλλως ἔχτοπον μυσαττημένην " πορνείαις δὲ 
καὶ πάσαις αἰσχρουργίαις ἐδομένην, χαὶ τούτοις ᾿λά- 
ὄχεσθαι βουλομένην. Μεθ᾿ ἧς ἼΔρης &oynpovet, τοῖς 
Ἡφαίστου τεχνάσμασιν ὑπὸ τοῖς θεοῖς θεατριζόμε- 
νός τε χαὶ χελώμενος. Γελάσοι δὲ ἄν τις δικαίως xai 
φαλλοὺς αὐτῶν, xai ἰθυφάχλους, xol Φαλλαγώγισ, 
xa Πρίαπον ὑπερμεγέθη, xai Πᾶνα ἀσχήμονι μορίεμ 
τιμώμενον, χαὶ τὰ ἐν Ἐλευσῖνι μοστήρια, xa8' ἐν 
μόνον ἐπαινετὰ, ὅτι ὙγΞ ἥλιος οὐχ ὁρᾷ, ἀλλὰ τῷ σχύτῳ 
συνοιχεῖν χατεχρίθησαν. Τούτων τοῖς αἰσχρῶς τιμῶσὶ 
τε xal τιμωμένοις κχαταλιμπανομένων, ἐπὶ τὴν 
νύσσαν τὺν πῶλον ἐχχεντήσωμεν, xai τὰ λειπόμενα 


quispiam Phallos eorum, «t Ithyphallos ac. Phalla- D τῆς Θεοδοσίου βασιλείας εὐσυνόπτως ἀποθώμεθα. 
gogia, οἱ enormem Priapum, ac Panem qui turpi colitur membro. Mysteria item qux  Eleusine ccle- 


. brantur, ob id solum laudanda, quod a sole non videntur, sed perpetuis tenebris damnata sunt. 


Verum hzc tam his qui ista turpiter colunt, quam iis qui coluntur relinquentes, equum ad melas  in- 
cilemus, et qux supersunt de rebus gestis Theodosii, omnium oculis subjiciamus. 


26/5 CAP. XII. 


Quomodo imp. Theodosius heresim | Nestorii pro[li- 
gavit. 


Scripta cst ab eodem imperatore constitutio ad- 
piodum pia ; quz relata est in primo Justiniani libro 


* II Cor. xit, 9. 


KEOAA. 18’. 


Ὅπως ὁ βασιλεὺς Θεοδέσιος τὴν Necropiou ai- 
ρεσιν ἀπε,αύγει. 


Γέγραπται 0' οὖν αὐτῷ πανευσεδὴς διάταξις, ἀνὰ 
τὸ πρῶτον βιθλίον χειμένη, Ἰουστινιανοῦ Κώδεξ ὠνό- 


VALESII ANNOTATIONES. 
(16) Καί τι σεμνόν». Non dubito quin scribendum sit 5; τι σεμνὸν, etc., in his enim Evagrii libris 


«^X passim positum erat pro ὡς. 


2153 


HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIBER T 


L2 


9281. 


μασται, τρίτη τὸν ἀριθμὸν τοῦ πρώτου εἰτλου Α qui Codex dicitur, estque numero tertia primi 


τυγχάνουσα" ἐν f, τὸν πάλαι ποθούμενον παρ᾽ αὐτοῦ, 
ὡς αὐτῷ Νεστορίῳ γέγραπται, θεόθεν χινηθεὶς, 
ἁπάσαις, τὸ δὴ λεγόμενον, ψήφοις χατέχρινεν ἀνα- 
θέματι περιθαλὼν, xa γέγραφεν ἐπὶ λέξεως ὧδε" 
c Ἔτι θεσπίζομεν τοὺς ζηλοῦντας !* τὴν ἀσεδῆ Νε- 
στορίου πίστιν, f| τῇ ἀθεμίτῳ αὐτοῦ διδασχαλίᾳ ἀχο- 
λουθοῦντας, εἰ μὲν ἐπίσχοποι εἶεν f] χληριχοὶ, τῶν 
ἀγίων Ἐχχλησιῶν ἐχδάλλεσθαι" εἰ δὲ Aaixol, &va- 
θεματίζεσθαι. » Τέθεινται δὲ αὐτῷ χαὶ ἕτεραι νομο- 
θεσίαι τῆς ἡμετέρας ἕνεχα θρησχείας τὸν διάπυρον 
αὐτοῦ ζῆλον δειχνῦσαι. 
KE9AA. IT". 
Περὶ τοῦ ἁγίου Συμεὼν τοῦ ZcvA(cov. 


"Ev τούτοις τοῖς χρόνοις ἤχμασέ τε xal διεφάνη B 


χαὶ Συμεώνης (m), ὁ τῆς ὁσίας xa πάντα ἀοιδίμου 
μνήμης (47), πρῶτος τὴν ἐπὶ χίονος στάσιν ἐπιτη- 
δεύσας, δίπηχυ μόλις ἐνδιαίτημα τὸ περίμετρον, 
Δόμνου τηνικάδε τὴν ᾿Αντιοχέων ἐπισχοποῦντος. Ὃς 
ἐπειδὴ παρ᾽ αὐτὸν γέγονεν, ἐχπλαγεὶς τὴν στάσιν 
xai τὴν δίαιταν, τῶν μυστιχωτέρων ἐγλίχετο. Αμ- 
Qu δ᾽ οὖν συνηλθέτην, xal τὸ ἄχραντον ἱερουργή- 
ὄαντες (48) σῶμα, τῆς ζωοποιοῦ χοινωνίας ἀλλήλοις 
μετέδοσαν. Οὗτος ἐν σαρχὶ τὴν τῶν οὐρανίων δυνά- 
μεων πολιτείαν ζηλώσας, ἐξαίρει μὲν ἑαυτὸν τῶν 
ἐπὶ γῆς πραγμάτων, χαὶ τὴν φύσιν βιασάμενος τὴν 
τέως χάτω βρίθουσαν, τὰ μετέωρα διώχει" χαὶ μέ- 


Go» οὐρανοῦ χαὶ τῶν ἐπὶ γῆς γενόμενος, ἐντυγχάνει, 


«s τῷ Θεῷ μετὰ τῶν ἀγγέλων (n) δοξολογεῖ 35" ἐχ 


μὲν τῆς γῆς τὰς ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων πρεσόδείας τῷ C 


Θεῷ προσάγων" ἐξ οὐρανοῦ δὲ τοῖς ἀνθρώποις τὴν 
ἄνωθεν εὐμένειαν καταπραττόμενος. Τούτου τὰς θεο- 
σημείας γέγραφε μὰν xal τις τῶν αὐτοπτῶν γενο- 
μένων " γέγραφε δὲ χαὶ λογίως ἀπέθετο χαὶ Θεοδώ- 
ριτος, ὁ. τὴν Κυρεστῶν ἐπισχοπήσας. Ἐν ᾧ τὰ μά- 
λιστα παραλελοιπότες (49), ὃ μέχρι νῦν σωζόμενον 


tituli. Ih qua Theodosius, eum quem prius in de- 
liciis habuerat, sicut ipse Nestorius scribit, divi- 
nitus incitatus, omnibus, ut ita dicam, calculis con- 
demnavit, anathema ei denuntians his verbis: 
Praeterea sancimus, ut quicumque impiam Nestorii : 
fidem zmulantur, vel nefariam ejus doctrinam 
sectantur, si quidem episcopi vel clerici sint, sacris 
Ecclesiis ejiciantur: si vero laici, anathemate fe- 
riantur. Sunt et 8112 leges pro nostra religione ab 
eodem datz, quz ardentissimunr ejus zelum abunde 
testantur. 


CAP. XIII. 
De sancto Symeone Stylita. 


lisdem temporibus floruit àtque inclaruit Sy- 
meones, vir sancte ac percelebris memoris. Hic 
primus stationem super columna instituit, cujus 
domicilii ambitus vix duorum erat cubitorum: 
quo tempore Domnus Antiochene urbis episcopa- 
tum administrabat. Qui cum ad Symeonem venisset, 
stationem ejus ac vivendi rationem admiratus, se- 
cretiora quedam concupivit. Ambo igitur in unum 
convenerunt, et cum immaculatum corpus sacri- . 
ficassenL, vivificam communionem sibi mutuo im- 
pertierunt. Hic angelorum conversationem in carne 
emulatus, a terrenis quidem rebus sese abduxit : 
et vim inferens nature qua deorsum vergit, su- 
blimia appetiit. Ac medius inter celum et res 
terrenas constitutus, Deum allocutus est, et una 
cum angelis Deum glorificavit: ex terris quidem 
supplicationes pro hominibus offerens Deo: ex 
celis vero supernam benevolentiam hominibus 
concilians. Hujus $66 miracula conscripta sunt a 
quodamqui hominem viderat, et rebus ab illo gestis 
interfuerat. Sed et Theodoritus, episcopus Cyri, 
ejusdem viri miracula admoduin diserte comma- 


VARIA LECTIONES, 


19 ζητοῦντας. 39 C. C. δοξολογῶν. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(41) Καὶ πάντα ἀοιδίμου μνήμης. Henricus Sa- 
vilius in suo cod. scribit una voce πανταοιδίμου. 
Ego tamen mallem scribere παναοιδέμου. Sic enim 
Greci loqui solent, ut cum dicunt πανεύφημον, 
πανάγιον, et similia. Certe Evagrius noster infra 
de Gregorio loquens Antiocheno .episcopo, Γρη- 
Yoplou τοῦ παναοιδέμου, habet. Ν 
4 (48) Καὶ τὸ ἄχραντον ἱερουγήσαντες. Presby- 
cri olim una Episcopo Missas celebrabant, οἱ de 
manu ejus Eucharistiam aceipiebant. Sic in actione 
decima concilii Chalcedonensis , Bassianus episc. 
Ephesi in libello precum ad Martianum imp. ait, 
inter extera τῇ δὲ αὔριον ἡμέρᾳ λειτουργήσαντες 
πάντες ὁμοῦ, etc. Et multo post, pag. 205, idem 
Bassianus dicit : Στέφανος πρεσδύτερός μου fv x£s- 
σαρὰ ἔτη, μετ᾽ ἐμοῦ ἐλειτούργει, μετ᾽ ἐμοῦ ἐχοι- 
γώνει παρ᾽ ἐμοῦ, ὡς παρ᾽ ἐπισχόπου. ld est, Stepha- 


nus presbyler meus fuit annis quatuor, mecum Mis- 
sas celebravit, mecum communicavit, et a me tan- 
quam episcopo communionem accepit. Idem quoque 
olim mos fuit in Ecclesia Romana, ut presbyteri 
quotidie cum episcopo urbis Roinz Missas celebra- 
rent, et communionem de manu ejus aceiperent. ' 
Diebus vero Dominicis, cum presbyteri separatim 
in suis titulis Missarum solemnia celebrare necesse 
haberent propter plebem ipsis commissam, fer- 


D mentum sive corpus Dominicum per acolythos 


Lransmissum ab episcopo urbis Romz accipiebant, 
ne a communione episcopi sui eo presertim die 
separati esse viderentur, ut scribit. Innocentius. 
papa in epist. ad Decentium. . 
(49) Ἔν ᾧ τὰ μάλιστα zapaAeAoizócec. Varie 
hunc locum correxerunt viri docti , Christophor- 
sonus scilicet et Curterius, vel potius ii ex quorum. 


VABIIORUM. 


(m) Zegeornre. Cognominatus Senior, ut a ju- 
niore Symeone, vitz? ejus zmulo, distmguatur; 
gente Syrus; ex vico Susan oriundus, claruit prze- 
cipue circa ann. 448. Ineunte ztate ovibus pascen- 


dis operam dedit (Guil. Cave, vol. 1, pag. 592, qui 
multa de eo refert ex Theodoriti Philothico, cap. 26.) 

(n) Μετὰ τῶν dyyé.lov. Legendum καὶ μετὰ τ. 
— W. Τόν τη. 


2155 j 


EVAGRII SCBOLASTICI 


2156 


moravit, Verum deprehendimus, id ab iilis prze- A παρὰ ol; τῆς ἁγίας ἐρήμου χατειλήφαμεν, καὶ παρ᾽ 


cipue omissum esse, cujus memoria apud sanctae 
solitudinis incolas etiainnum servatur, et quod nos 
ab illis accepimus. Cum igitur Symeones iste qui 
in terris angelus, et in carne civis coelestis llieru- 
salem fuit, novam hanc et mortalibus hactenus 
ignotam vivendi rationem instituisset, sancGe soli- 
tudinis incolte quemdam ad eum miserunt, inan- 
dantes ut ex illo sciscitaretur, quanam essel liec 


nova ac peregrina conversatio, et cur viam jaw. 


tritam et sanctorum vestigiis impressam relinquens, 
aliam ipsé novam nullique mortalium adhuc co- 
gnitam inivissct: simul pricipientes οἱ ut descen- 
deret, ct clectorum Patrum viam | insisteret. Quod 
si ille paratum se ostendisset ad descendendum, 
jusserunt ut suo more vivere sinerctur. Obedientia 
enim ejus satis declarari, quod Deo duce atque 
auctore hujusmodi exercitationem suscepisset. Si 
vero detreclaret, ac proprie voluntati inservire 
mallet, nec ipsorum monitis illico obsequerctur, 
mandarunt ut eum vi abreptum detraheret. Qui 
cum ad illum venisset, et Patrum οἱ mandatum 
exposuisset, et. confestim Symeon alterum pedem 
demisisset ut preceptis l'atrum obtemperaret : is 
qui ad illum missus fuerat, permisit ci, ut cursum 
quem instituerat teneret, his eum verbis coitipel- 
lans: Fortis esto, et viriliter age. Statio tua a Dco 
est. Hoc Symeonis factum prorsus memorabile, 
hoc loco commemoravi, quod tamen ab iis qui de 
illo scripserunt, pritermissum est. Tanta porro 
diving gratie. virtus. in eo inerat, ut cum Impe- 
rator Theodosius Judzis Antiochiam incolentibus 
synagogas quas Christiani illis ademerant, restitui 
juss sset, Symeon tanta cum fiducia ac libertate 
ad eum scripserit, tamque acriter eum objurgaverit, 
solum imperatorem suum Deum reveritus, ut im- 
perator Theodosius, revocata jussione sua, cuncta 
in gratiam Christianorum fecerit; et prafecto 
praztorii qui hiec ipsi suggesserat, potestatem ahro- 
gaverit : peticritque nominatim a sanctissimo atque 
"aerio. martyre, ut. pro. ipso Deum precaretur, 
suamque ipsi benedictionem | iimnpertirct. Porro 
Symeon in bac exercitatione sex οἱ quinquaginta 


αὐτῶν παρειλήφαμεν. "Us δ᾽ οὖν Συμεώνης οὗτος ὁ 
ἐπὶ τῆς γῆ; ἄγγελος, ὁ ἐν σαρχὶ τῆς &vto Ἵερουσα- 
λὴμ πολίτης, τὴν ξένην ταύτην χαὶ τοῖς ἀνθρώποις 
ἀγνῶτα «pl6ov ἐπετήδευσε, στέλλουσξ τινα παρ᾽ αὖ- 
τὸν οἱ τῆς ἁγίας ἐρήμον, ἐντειλάμενοι φάναι τίς ἡ 
ξενοπρεπὴς αὕτη πολιτεία τί τὴν τετριμμένην καὶ 
τοῖς ἁγίοις πεπατη μένην ὁδὸν ἀφεὶς, ἄλλην τινὰ ξέ- 
vr» xai τοῖς ἀνθρώποις καθάπαξ ἀγνοουμένην 
ὁδεύει: xal ὡς ἐπιτετράφασιν αὐτῷ χαταθδῆναι, xal 
τὴν τῶν ἐχλεχτῶν [ΠΙατέρων ὁδὸν ἀνύειν. Οἴπερ, el 
μὲν ἐχθύμως (50) ἑαυτὸν πρὸς τὴν χατάδασιν δοέτ, 
συγχωρεῖν ἐκέλευσαν αὑτῷ τὴν ἰδίαν ἐχτρέχεινν Ex 
γὰρ τῆς ὑπαχοῖςς δῆλον εἶναι, ὡς Ex Θεοῦ mobrym.- 
θεὶς ὧδε διαθλεύε!. El δέ γε ἀντισταίη, ὃ xal τοῦ 
ἰδίου θελήματος δοῦλος γένοιτο, χαὶ μὴ πρὸς τὴν 
ἐπιτροπὴν ἰθυδρομῆσοι, χαὶ πρὸς βίαν αὑτὸν χαθέλ- 
χειν. Ὃς ἐπειδέπεο παρ᾽ αὐτὸν ἐγένετο, χαὶ τὴν 
τῶν Πατέρων ἀπήγγειλεν ἐντολὴν, εὐθέως τε θάτε- 
ρον τοῖν ποδοῖν προὔπεμψε, τῶν Πατέρων τὴν ἐπι- 
τροπὴν ἐχπληρῶσαι βουλόμενος, ἀφίει αὑτὸν τὴν 
ἰδίαν ὁδὸν ἐχπληροῦν, ἐπιφθεγξάμενος" Ἴσχνε xai 
àvbpiQou* ἡ στάσις σου παρὰ Θεοῦ ἔστιν. Ὃ μοι 
ἀξιόλογον ὃν ἐξετέθη, τοῖς περὶ αὐτοῦ γραφεῖσι παρ- 
εἰμένον. Τούτῳ τοσοῦτον ἡ τῆς θείας χάριτος ἐν- 
ἐσπκηψε δύναμις, ὡς καὶ Θεοδοσίου τοῦ αὐτοχράτορος 
τεθεσπιχότος τοῖς χατὰ τὶν ᾿Αντιόχου Ἰουδαίοις 
ἀποδοθῆναι τὰς σφῶν συναγωγὸς, ὅσπερ ἔφθησαν 
παρὰ Χριστιανῶν ἀφῃρημένοι, οὕτω παῤῥησίᾳ γέ- 
γραάφεν, οὕτω σφοδρῶς ἐπετίμησε, μόνον τὸν ἴδιον 
βασιλέα εὐλαθούμενος, ὡς χαὶ τὸν βασιλέα Θεοδόσιον 
τὰς ἰδίας ἀνακαλεσάμενον χελεύσεις, πάντα πρὸς 
χάριν Χριστιανῶν ἐχπλτηρῶσαι' παραλῦσαι δὲ xal 
τὸν ὕπαρχον τὸν ταῦτα διδάξαντα τῆς ἀρχῆς" δεηθή- 
val τε τοῦ πλναγίον xal ἀερίου μάρτυρος ἐπὶ ῥῆῇ- 
pato; (51), ἱχετεύειν τε xoi εὔχεσθαι ὑπὲρ αὑτοῦ, 
xal τῆς οἰχείας εὐλογίας μεταδιδόναι. Διέτριψε τοί- 
vuv ἐν σαρχὶ τόνδε τὸν Blov διαθλεύων ἔτη ES. xal 
πεντέχοντα᾽ ἐν μὲν τῷ πρώτῳ φρουντιστηρίῳ ἔνθα 
τὰ θεῖα κατηχήθη, ἔτη ἐννέα" ἐν δὲ αὖ τῇ χαλουμέ- 
vn, Μάνδρᾳ (o), ἑπτὰ xax τεσσαράχοντα' ἕν τινι μὲν 
στενωπῷ ἔτεσι δέχα τὸν ἀγῶνα διανύσας" ἐν δὲ χίοσι 
βραχνυτέροις ἑπτὰ, χαὶ ἐπὶ τεσσχραχοντάπτιψυν, ἔτη 


VALESII ΑΝΔΟΤΑΤΙΟΝΕΞ. 
codicibus bas emendationes transcripserant. Alii D tur esse verba imp. Theodosii, ex epistola, quam 


. enim post παραλελοιπότες addunt verbum  eloív, 
Alii vero lefunt παραλέλοιπεν, ut de Theodorito 
solo id intelligatur. Ego vero hunc locum ita re- 
stituerdum 6556 existimo : Ἐν ᾧ τὰ μάλιστα rapa- 
λελοιπότας γχατειλήφαμεν, ὃ μέχρι νῶν “σουιζόμενοην 
παρὰ τοῖς τῆς ἁγίας ἐρήμου, παρ᾽ αὑτῶν παρειλή- 
φαμεν. Nec dubito quin Evagrius ita scripserit. 

(50) Εἰ μὲν &£»0^j«c. In. optimo codice Floren- 
tino hzc ad Jatus. adscripta sunt : IMveupaztxh ὡς 
àjT cs ἐν τῷ Χριστῷ ἡ Πατέρων περὶ τοῦ μεγάλου 
Συμξῶνος χρίτις Pd est, Patrum de magno Symcoue 
jucicivm prorsus spirituale in Christo. 

(91) Ka) áep/cv μάρτυρος ἐπὶ ῥήματος. Viden- 


scripsitad beatum Symeonem. Hunc igitur titulum 
przfixerat epistole sux : Τῷ παναγίῳ xai ἀερί 
μάρτυρι. Ubi. martyrem quidem eum appellat o 
gravissimas zrumnas quibus ille corpus suum 
afflictabat ; aerium vero eo quod sublimis staret in 
columna. Certe voces ill:» ἐ πὶ ῥήματος, omnino in- 
dicant id quod dixi : verba illa scilicet, aut ea quie 
prosime sequuntur, esse imperatoris Theodosii. 
Christophorsonus tamen hunc locum aliter distin- 
xit, ut ex interpretatione ejus apparet. Sic. enim 
vertit : Et sanctissimum ac aerium oraret martyrem, 
uli nominatim. pro. ipso Deum obsecraret. Quam 
distinctionem equidem probare non possum. 


VARIORUM., 
(0) Müréfa. be hujis vocis significatu vile Valraii notam iz :equens caput, voce Mav5píav. 


2411 


HISTORLE £CCLESIASTICAE LIBER I. 


2458 


τριάχοντα. Τούτου τὸ πανάγιον σῶμα μετὰ τὴν bv- A annos vixit, Novem quidem annos in primo mo- 


θένδε ἐχδημίαν (p) χατὰ τὴν ᾿Αντιοχέων ὕστερον 
ἐσύχθη, Λέοντο: τὰ σχύπτρα διέποντος, Μαρτυρίου 
τηνιχαῦτα τῆς ᾿Αντιόχου προεδρεύοντο:, ᾿Αρδαδου- 
ρίου δὲ αὖ τῶν ἑῴων στρατηγοῦντης ταγμάτων, μετὰ 
τῶν ἀμφ᾽ αὑτοὺ; στρατιωτιχῶν τελῶν τε χαὶ λοι- 
πῶν, γχατὰ τὴν αὐτοῦ μάνδραν γενομένων, χαὶ τὸν 
᾿πάνσεπτουν διασωσάντων νεχρὺν Συμεώνου τοῦ μα- 
χαρίου, ὡς ἂν μὴ αἱ γειτνιῶσαι πόλεις συνελθοῦσαι 
τοῦτον διαρπάζοιεν. Θαυμάτων τοίνυν αθγίστων χαὶ 
| κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γενομένων. χομέζεται χατὰ τὴν 
' Αντιόχου τὸ αὐτοῦ πανάγιον σῶμα' ὃ καὶ Λέων ὁ 
αὐτοχράτωρ ἐξητέσατο παρὰ τῶν ᾿Αντιοχέων Lz- 
δεῖν. Καὶ δεήσει: οἱ τῇς ᾿Αντιόχου mob; αὐτὸν :va- 
πεινάυμενοι γεγράφασιν οὕτως Διὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν 
πεῖχος; τῇ πόλξι (πέπτωχε γὰρ ἐν ὀργῇ [52]), ἡγά- 
youevy τὸ παν άγιου o0, ὅπως ἡμῖν γένηται τεῖχος 
xa ὀχύρωμα. Οἷς χαὶ πΞισθεὶς, ἐνδούς τΞ ταῖς ózh- 
6:9t, τὸ σεπτὸν αὐτοῖς; εἴασΞξ σῶμα. Τούτου τὰ πολ- 
^X μέχρις ἡμῶν ἐφυλάχθη, οὗ χαὶ τὴν ἁγίαν χορυ- 
φἣν μετὰ πολλῶν ἱερέων τεθέαμαι, ἐπισχοποῦντος 


-ο 


- 


τηνιχάδΞ Γρηγορίου τοῦ παναοιδίμου, Φιλιππιχοῦ 
δεηθέντος πλραφυλαχῆς ἕνεχα τῶν ἑῴων ἐχστρατευ- 
μάτων, τίμια λείψανα ἁγίων οἱ ἐχπειφθῆναι. Καὶ 
τὸ παράδοξον, αἱ χατὰ «fj; χεφαλῆς ἐπιχείμεναι τρί- 
γες o9 διεφθάρησαν, ὡς δ᾽ αὖ ζῶντος χαὶ τοῖς ἂν- 
θρώποις συναυλιξομένου, διασώζοντα!. Ναὶ τὸ χατὰ 
τοῦ μετώπου δέρμα, ἐῤῥυτίδωτο μὲν, xoY ἀπ- 
ἐσχληχε σώζεται δ᾽ οὖν ὅμως, χαὶ τῶν ὀδόντων δ᾽ 
οἱ πλείους, οἱ μηδὲ ὅσοι *! (35) χερσὶν ἀνθρώπων 
πιστῶν βιαίως ἀφῃρέθησαν, διὰ τοῦ σχήματος χη- 
ρύσσουτες, οἷός τε xa ὁπόσος χαὶ πηλίχο: ὁ ἄνηὼ- 
“πος τοῦ θεοῦ γέγονς Συμεώνης. Ταύτῃ χαὶ ὁ i» σι- 
δήρου πεποιημένος χλοιὸς παράχειται, με} οὗ τὸ 
πολυύμνῃτουν χαὶ διαθλεῦσαν σῶμα (91) τῶν £x Θέοῦ 
γερῶν μεταδέδωχεν. Οὐδὲ γὰρ ἀποθανόντα τὸν Συ- 
μεώνην, ὁ ἐραστὴς ἀπέλιπε σίοτρος. Οὕτω τὸ x27 
ἕκαστον (53) àv διεξεληθύθειν, ἐμοί τε τῆς διηγὴ- 
σεω; ὠφέλειαν παρέξων, xal τοῖς ἐντυγχάνουσιν, εἰ 
μὴ πλατύτερον ταῦτα Θεσδωρίτῳ, ὡς ἔφθην ci- 
πὼν (90), ἐπε πόνητο. 


C 


nasterio in quo divinx vitz preceptis fuerat im- 
butus. Septem 967 vero et quadraginta, in eo loco 
qui dicitur Mandra : decein videlicet annos in quo- 
dam angiportu, in brevioribus autem columnis, 
septem : triginta autein annos in. colunina quadra- 
ginta cubitorum laborioso certamine perfunctus. 
Mujus sacratissimum corpus post obitum Antiochiam 
deportatum est, Leone it perium tum gerente, ct 
Martyrio Antiochen:e urbis episcopatum adminis- 
trante: cum Ardabur:us magister orientalis militia, 
una cum militaribus numeris quos circa se habebat, 
et cim reliqua. omai multitudine ad Symeonis 
mandram venisset, ct sanctum beatissimi viri 
corpus servasset, ne a finitimis civitatibus subri- 
peretur. lgicur sacrum ejus corpus, non sine in- 
gentibus miraculis qu: per totum iter facta sunt, 
deiatum est. Antiochiam. Quod ct imperator Leo 
ab Antiocehensibus sibi dari poposcit. Verum An- 
tiocheni misso ad principem supplice libello, his 
verbis sunt usi: Quoniam civitas nostra muros non 
habet : corruerunt. enim ob indignationem divini 
numinis : sanctissimum corpus huc importavimus, 
ut nobis pro muro munimentoque esset. Quibus 
permotus Leo, precibus eorum cessit, et sacro- 
sanctum corpus eis reliquit. [lujus complures re- 
liqui: ad nostra usque tempora asservatz sunt. Et 
sanctissimum ejus caput ipse presentibus multis 
sacerdotibus vidi, celeberrimo Gregorio episcopa- 
tum Antiochenz urbis gubernaute : cum Philippicus 
ad custodiam ac presidium orientalis militi:e, pre- 
Liosas sanctorum reliquias ad se mitti postulavisset. 
Et quod inirandum est, capilli capitis nequaquam 
difluxerunt: sed perinde ac si ille adhuc viveret 
atque inter homines versaretur, integri manent. 
Cutis item in fronte rugosa quidem est atque obdu- 
rala ; manet tamen adhuc incolumis : sicul et den- 
tium plerique, exceptis liis quos pii quidam ac 
fideles viri per vim abstulerunt. Qui quidem 
dentes* magnitudine sua abunde testantur, qualis 
quantusque fuerit vir Dei Symeones. Adjacet capiti 


VARIA LECTIONES. 
" VALESII ANNOTATIONES. 


11 C. C. εἰ of ve 600t. 


(52; Πέπτωτε τὰρ ἐν ἐργᾷ, Post has voces Ni- 
cephorus liec addit, σεισμοῦ μεγάλου γεγένη- 
μένου. 

(53) Οἱ μηδὲ ὅσοι. Christophorsonus quidem 
et Savilius hunc locum ita. emendarunt, ὅσοι μὴ 
y:goV, ete. ; sed leviori mutatione locus corrigi 
potest iioc modo : Ei EL ὅσοι, etc. .Nicepliorus 
pro his verbis habet, πλὴν ὅσοι. Quod est elegan- 
lius. 

(54) Kal 8$:a04s6cur. σῶμα. Delenda. videtur 
conjunctio, utpote otiosa et superflua. Ac fortasse 
Evagrius scripserat 299201x9?7£0227, quemadmodum 


legitur apud. Nicephorum. 

(53) Οὔτω τὸ καϑέκαστον. Malin omnino sceri- 
bere οὗ τὸ χχθέχχστον, ctc. Qu: emendatio prorsus 
necessaria mihi videtur, licet Nicephorus vulgatam 
scripturam tueatur. Certe Christophorsonus ita le- 


D gisse videtur, ut dixi. 


(55) Ὡς ἔφην εἰπών. Assentior Ienrico Savilio, 
qui in margine sui codicis emendavit ὡς ἔφθην εἰ- 
TOv, ldem mendum: supra. correctum est in hoc 
capite, ubi agitur de Synagogis quas Antiocheni Ju- 
dicis olim. ademerant. Atque ita. diserte seriptum 
esl in codice, Telleriano. 


VABIORUM. 


(p) Μετὰ τὴ" ἐνθένδε ?xCnular.. Theophanes 
anno incarnationis secundum  Alexaadrinos. 4155, 
qui Ralend. Septemb. sra vulg. 460 incipit, ait : 
Eodem anno quievit Symeon. magnus Stylita. Unde 
Joannes Garncerius concludit eum columnam zscen- 
disse anao 4 9, quippe in ea perstitevit aimes. (0, 


(Gag sEnits in. tom. Y Operum Tlicodoriti, dissert. 2, 
cap. 3, pig. 101.) 

' Magnitudine sta : MX τοῦ σχήματος, potius rect- 
deretur forma vel figura sua, ut observastl M. Shor- 
tug ii locum. 


2459 EVAGRII SCHOLASTICI ] 21060 


catena ferrea quam ille collo gestaverat: eui utpote laborum sociz gloriosum corpus honores ipsi a 
D2o concessos communicavit. Nam ne mortuum quidem Symeonem, charum illud ferrum deseruit. 
Hujus porro viri res gestas singillatim percenserem, tum mihi narranti, tum legentibus non medio- 
crem fructum 968 allaturas, nisi Theodoritus, ut jam dixi, eas fusius exposuisset. 


CAP. XIV. | 4 


De stella. quas sape cernitur in porticu juxia colum- 
nam Symeonis, quam scriptor hic, et alii complures 
viderunt: et de capite ejusdem sancti Symeonis. 


— .... n 


Jam vero aliud quidpiam quod ipsemel vidi, 
huic historix inseram. Árdebam incredibili cupi- 
ditate visendi delabrum sancti illius viri. Distat 
autem illud ab urbe Antiochia stadiis fere trecentis 
situm in ipso montis vertice. Mandram indigenz 
vocant: quod nomen a sanctissimo Symeone ei 
loco inditum videtur, eo! quod illic asperiori dis- 
eiplina. sese exercuisset. Et montis quidem aecli- 
vitas ad viginti usque stadia protenditur. Templi 
autem fabrica formam crucis refert ex quatuor late- 


KEPAA, IA', 

Περὶ τοῦ zxoAAdric φαινομένου ἀστέρος ὃν τῇ 
περὶ τὸν κίονα στοᾷ τοῦ ὁσίου Συμεὼν, ὃν 
δωράκει ὁ συγγραξεὺς καὶ δλλοι' καὶ αὑτῆς 
tuc κεφαιΐης τοῦ ἁγίου. 

Φέρε δὲ χαὶ ἕτερον ὃ τεϊέχμαι, τῇ ἱστορίᾳ παρα- 
δώ. Ἑπόθουν τὸ τέμενος τούτου δὴ τοῦ ἀγίου θεά- 
σασθαι. Διέστηχε ὃὲ Θεουπόλεως σταδίοις μάλιστα 
τριαχοσίοις, χείμενον πρὸς αὐτὴν τοῦ ὄρους τὴν χο- 
ρυφήν. Μανδρίαν οἱ ἐπιχώριοι χαλοῦσι (5), τῆς 
ἀσχήσεως, οἶμαι, τοῦ παναγίου Συμεώνου τὴν Ttpos- 
ἡγορίαν τῷ χώρῳ καταλιπόντος **. Διήχει δὲ τὸ mpós- 
αντες τοῦ ὄρους σταδίους εἴχοσι. 'H δὲ τοῦ νεὼ ol- 
χοδομία, σύγχειται μὲν σταυροῦ δίχην, ἐκ τῶν 
τεσσάζων πλευρῶν στοαῖς xospoupévm παρατετά- 


ribus porticibus ornata. Ex adverso autem illis B χατσι (58) δὲ ταῖς στοαῖς κίονες ἐκ λίθου ξεστοῦ πε- 


oppositz sunt columna, e lapide polito pulchre 
fabrefacta, quibus tectum venuste admodum in 
sublime attollitur. In medio atrium est subdivale, 


Tow uivot εὐπρεπῶς, εὖ μάλα τὴν ὀροφὴν εἰς ὕψος 
παίροντες. Τὸ δέ γε μέσον, αὐλὴ (59) ὑπαίθριός 


ἔστι μετὰ πλείστης ἐξειργασμένη τῆς τέχνης" ἔνθα 


VARIAE LECTIONES, 


? χαταλιπούσης. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(57) Μανδρίαν οἱ ἐπιχώριοι καλοῦσι. Rectius 


iu Telleriano codice et apud Nicephorum scribitur. 


μάνδραν. Sic enim Evagrius ipse in superiori ca- 
pite sepius nominat. Quod autem addit Evagrius, 
sanctum Svmeonem id vocabulum loco in quo ar- 
ctioris philosophix studiis sese exercuerat, indi- 
disse, amplius inquirendum est. Verba Evagrii 
sunt liec: τῆς ἀσχήσεξως, οἶμαι, τοῦ παναγίου Συ- 
μεῶνος τὴν προσηγορίαν τῷ χώρῳ χαταλιπόντος, 


Christophorsonus quidem et Savilius emendant αὶ 


χαταλιπούπης, gravi errore. Scilicet non animad- 
verterunt, Evagrium voces interdum trajicere so- 
lere. Sic igitur construenduserat hic Evagrii locus : 
ποῦ πανλγίου τὴν ποοτηγορίαν χαταλιπόντος τῷ 
χώρῳ τῆς ἀτχέσεως. lta certe Nicephorus hunc 
Evagrii locum iniellexit. Sic enim babet : δΙάνδραν 
μὲν. ὡς εἴρηται, τὸν χῶρον χαλοῦσιν ol ἐπιχώριοι τῆς 
ἀσχήπεως, τοῦ ὁσίου τὴν χλῇ τιν αὐτῷ ἐπιδεδωχότος. 
]d est, Mandram, sicuti diclum est, monastici exer- 
citii ejus locum incole nominant, appellatione tali 
ei a sancto ipso viro imposita. Suspicari tamen quis 

ossil, [1 vocabuium post. Symeonis mortem ei 

oco impositum fuisse, cum plures monachi eo con- 
fluxissent , et monasterium illic adificassent. Man- 
ra enim monasterium significat, metaphora 
sumpta a caulis ovium seu caprarum qux inandr:e 
dieuntur. Hitc. archimandriue dicti. sunt abbates 
monasteriorum, ut videre est in concilio Chalcedo- 
nensi et in novellis imperatorum. De hoc Symeonis 
anouasterio loquitur Theodorus lector in lib. 1 
Collectaneorum, ubi ait, Δανιὴλ ὁ θαυμάσιος ἐχ τῇ: 
Συμεῶνος μάνδρας ἐλθὼν, τῷ στύλῳ ἐπίόη τῷ ἐν 
᾿Ανάπλῳ, Symeon quoque Metaphrastes in vita Da- 
niclis Stvlitze, cap. 7, hujus monasterii. mentionein 
facit. Et venit ad. mandram illam in qua erat sita 
columna DR. Symeonis. Infra. enim circa illam crat 
quoddam monasterium. In quo cum totos quatuorde- 
cim dies transegisset, volebat Symeon. Danielem. ad- 
hiec apud. se manere, Quibus. verbis indicat Meta- 
phrastes Symeone. adhuc superstite nionasterium 
illud exstructum fuisse, De quo tamen tam Theodo- 


; A] 


ritus, quam Evagrius niliil dicunt. Ceterum non 
dissimulabo Tellerianum codicera hoc loco scrip- 
tum habere χαταλιπούσης. 

(58) Παρατετάχατιμ δὲ ταῖς στοαῖς. Christo- 
phorsonus hunc locum ita interpretatur : Portici- 
bus vero columnae adjuncte sunt. Nec aliter Mus- 
culus, qui sic vertit : Jusunt autem porticibus colum- 
πα. Scd Grzca vox παρατετάχαται aliquid amplius 
significare videtur. Utitur eodem verbo Evagrius, 
in lib. iv, cap. δ᾽, ubi ecclesiam Sancte. Sopbis 
describit ; locus sic hahet : Ἐν δεξιῷ δὲ καὶ χατὰ 
τὸ εὐώνυμον κίονες αὐτοῖς παρατετάχαται. Quem 
locum ita verti : In dextro autem ac sinistro latere, 
ex adverso fornicum posite sunt columna. Certe hoc 
verbum omnino significat aut id quod dixi, aut 
justa ponere, Langus quidem, interpres Nicephori, 
xec Evagiii verla quz initio retufimus, ita. inter- 
pretatur : Juxta porticus has ex saxo polito columnee 
decenlissime constructa: sunt. ' 

(591 Τὸ δέ γε μέσοι ait. Pessime hunc locum 
accepit Christophorsonus. Sic enim vertit : Versus 
medium templum, atrium est sub dio. Non hoc dicit 
Evagrius, sed in medio harum porticuum fuisse 
alrium sive arcam. Atria enim fere quatuor porti- 
cibus circumdari solebant, ut notavi ad libros Eu- 
sebii De vita Constantini. Fefellit Christophorsonum 
id quod paulo ante dixit Evagrius, templum porti- 
cibus ex quatuor lateribus circumdatum fuisse. 


p Itaque existimavit templum illud medium fuisse 


inter quatuor porticus. In quo longe falsus est. 
Atrium enim erat in medio quatuor illarum porti- 
cuum. Idque primum occurrebat intrantibus, post- 
quam vestibulum transgressi erant. Post atrium 
vero templum erat, contiguum uni ex porticibus. 
Hanc fuisse figuram. hujus templi, sequentia satis 
declarant. Ait enim Evagrius, nefas fuisse mulie- 
ribus in eam adem intrare : eas tamen. miraculum 
illius stelle spectasse ex porta qua eratin vesti- 
bulo. Atrium igitur statim occurrebat post vesti- 
hulum, nec templum erat in medio. Alioqui templi 
ipsius parietes aspectum stellae ademissent. 


2161 


HISTORI.E ECCLESIASTICA LIBER I. 


2462 


ὁ τεσσαραχυντάπηχυς ἵσταται χίων, ἐν ᾧ τὸν οὐρά- A summo artificio elaboratum : ia. quo columna illa 


viov διήνυσε βίον ὁ ἐπὶ γῆς ἔξνσαρχος ἄγγελος. Πρὸς 
τῇ ὀὁρυφῆ τοίνυν τῶν λεγομένων στηῶν, χλειθρί- 


διχ (00) χαθεστᾶσι" (θυρίδας ἔνιοι χαλοῦσ'.,) πρός τε. 


τὸ λε)γεγμένον ὑπαίθριον, πρός τε τὰς στοὰς ἀπο- 
χρινόμενα (61). Κατὰ τὸ λαιὸν τοίνυν μέρος τοῦ χίο- 
yos, ἐν αὐτῷ τῷ χλειθριδίῳ τεθέαμαι μετὰ παντὸς 
τοῦ ἀλισθέντος αὐτόθι λξὼ, τῶν ἀγροΐκων περὶ τὸν 
κίονα χορευόντων (02), ἀστέρα ὑπερμεγέθη χατὰ 
πᾶν τὸ χλειθρίδιον διαθέοντά τε χαὶ σελαγίψοντα, 
οὖχ ἅπαξ, οὐ δὶς, οὐ τρὶς, ἀλλὰ χαὶ πολλάχις" παυό- 
μενόν τΞ αὖ συχνῶς xal πάλιν ἐξχπίνης qatvÓusvov 
ὃ δὴ γίνεται μόνον ἐν τοῖς τοῦ παναγίου μνημείοις. 
Εἰσὶ δὲ οἵ λέγουσι, xai οὐχ ἀπιστητέον τῷ θαύμα- 
τι, ἔχ τε τῆς τῶν λεγόντων εὐπιττίας, χαὶ τῶν ἄλλων 


stat. quadraginta cubitorum, in qua terrenus ille 
angelus celestem vitam exegit. In tecto supra 
dictarum porticuum. cancelli sunt, quos nonnulli 
fenestras vocant, tum ad atrium superius menio- 
ratum, tum ad 969 porticus vergentes. Ad Jevuni 
igitur columnz latus, ipse cum reliqua populi mul- 
titudine ibi collecta, saltantibus circa columnam 
rusticis, vidi in fenestra stellam immensx magnitu- 
dius, per totam fenestram discurrentem atque ra- 
diantem : neque id semel, aut iterum ac tertio, 
sed sepius: eamdemque crebro evanescentetn, 
atque iterum subito apparentem. Quod quidem 
nonnisi diebus festis, quibus sancti viri memoria 
quotannis recolitur, fieri solet. Sunt ctiam qui 


Qvrep τεθεάμεθα, ὅτι καὶ αὐτὸ δὴ τὸ προσωπεῖον (65) B dicant: Nec fides deroganda est miraculo, tum ob 


αὐτοῦ τεθέανται, ὧδέ «s χἀχεῖσς περιϊπτάμενον, τὴν 
ὑπήνην χαθειμένον, τὴν χεφαλὴν τιάρᾳ χεχαλυμ- 
μένον, ὥσπερ εἰώθει. Ὧδε τοῦ χώρου γινόμενοι ἄν- 
ὄρες ἀφυλάχτως ἐσίασι, μετὰ τῶν σφῶν νωτοφόρων 
τὸν χίονα πολλάχις περινοστοῦντες. Φυλαχὴ δέ τις 
ἐς τὺ ἀχριδέστατον, οὐχ ἔχω ἀνθ᾽ ὅτου λέγειν, ὡς 
ἄν γυνὴ μὴ φοιτῴη τῶν ἀναχτόρων ἔσω. "E&o δὲ περὶ 
τὰς φλιὰς ἑἐστῶσαι τεθήπασι τὸ θαῦμα * ἀντιχρὺ yàp 
τοὺ σελαγίζοντος ἀστέρος, f) μία τῶν θυρῶν (64) ἐστιν. 


auctoritatem eorum qui id affirmant, tuin propter 
alia quae nos vidimus, se ipsam iilius personam 
vidisse, huc atque illuc volitantem, promissa barba, 
et capite tiara obvoluto sicuti consueverat. Ἂς 
viri quidem qui eo loci venerint, libere ingrediuntur, 
una cum jumentis suis columnam sepius circum- 
euntes. Cavetur autem diligentissime , qua de 
causa equidem nescio, ne mulier ulla in templum 
ingrediatur. ltaque illa extra templum in ipso li- 


mine consistentes, miraculum aspectant. Una enim ex portis delubri sita est e regione stell: radiantis. 


KE9AA. IE. 


Περὶ τοῦ ἁγίου 'Iciócpov τοῦ IInAovc'otov , καὶ 
Συγεσίου τοῦ Κυρήνης ἐπισχόπου. 


Ἐπὶ τῆς αὐτῆς βασιλείας διέπρεπε χαὶ Ἰσίδι- 


Lu 


CAP. XV. 


De suucto Isidoro Pelusiota, et de Synesio Cyrena- 
rum Episcopo. 


Ejusdem Theodosii principatu claruit Isidorus, 


pos (4), οὗ κλέος εὑρὺ κατὰ τὴν ποίησιν, ἔργῳ τε χαὶ C eujus, ut poetico verbo utar, latissima est gloria, 
VALESII ANNOTATIONES. 


(60) Κιλειθρίδια. Langus et Christophorsonus 
Cancellos verterunt, quod probare nullo modo pos- 
sum. Nam Cancelli sunt χιγχλίδες. Clathros itaque 
malim vertere. Glosse veteres, Clathri, χανόνες, 
οἱ ἐν ταῖς θυρέσιν ὁδελίσχοι. Id est regulie seu vc- 
rucula qu: sunt in fenestris. [n aliis vero Glossis 
Clathrare exponitur χλειδοῦν. Est igitur eadem origo 
Latine vocis et Grzecz. 

(61) ᾿Αποχρινόμεγα. Assentior Chiistophorsono 
et Savilio, qui ἀποχλινόμενα emendarunt. iceplio- 
rus addit nonnulla qu: in Evagrio nostro hodie non 
leguntur. Sic enim habet: "Az: πρὸς αὐταῖς δὴ 
ταῖς gvoal, x31 τὸ ῥηθὲν προαύλιον ὕπαιθρον ἀπο- 

χρίνεται, χαὶ χώραν δίδωτι τοῖ: ἡἠρημένοις ixi); 
ὁρᾷν ἀπὸ τῶν ἔσωθεν, χαὶ ἔσω πάλιν ἀπὸ τῶν 
ἔξωθεν, Quem Nicephori locum Langus ita vertit: 
Cancelli sunt : fenestras quidam | appellare. consre- 
vere, porticibus ipsis et subdiali que dicta est aule 
respondentes, locumque volentibus dantes, utex ipso 
lemplo egtra, et rursum qb exteriori templi parte in 
templum prospicere. possint. Αι quidem nescio 
unde hauserit Nicephorus. Utrum ex Symeone Me- 
taphraste qui. vitam Symeonis Stylit:e consciipse- 
rat? Eam certe a se lectam fuisse testatur idem 
Nicephorus. Neque enim verisimile est h»c Nice- 
phorum de suo addidisse. Quam autem ob causam 
adjecta sint, deprelendisse mihi videor. Faisti- 
mavit scilicet Metaphrastes, aut. Nicephorus ipse, 
$1 mavis, mulietes qui in sacram i'lam adem in- 
gredi minime sinebantur, ex fenestris illis stellam 


D legitur πρόσωπον. Quod rectius puto. 


quam diximus, spectavisse. Sed longe falsus est, 
ut mox dicenius. 

(03) ᾿Αγροίκων περὶ τὸν κίονα χορευόντων. 
Musculus vertit: Cum universo collecto i'lic agre- 
stium circa columnam saltantium populo. Quem se- 
cutus est Christophorsonus, expuncta subdistin- 
ctione qu: apposita est post. vocem As. Ve: uum 
hac in'erpretatio ferri non. potest. Neque enim 
soli rustici tunc erant in τ μὰ sancti. Symeonis, 
cum hzc stella visa est ab Evagrio; sed plurimi 
etiam urbani, ex quorum numero eral Evagrlus. 
Deinde populus quein tunc congregatum il!ic fuisse 
dicit Evagrius, erat in. porticu ad lzvam  1psius 
column:ze. Rustici vero erant in atrio, circa coluimn- , 


nam saltantes. ; - I Nicephoro 
5 j ὴ τὸ προσωπειοῦ. I. iN 
(65) Αὐεὸ δὴ ρ In Telle- 


riano codice scriptum inveni προσώπειον mutato 


accentu. ME 

(61) Ἢ μία τῶν θυρῶν. Pro voce θυρῶν Nice- 
phorus θυρίδων, perperam, ut supra aimonui. νὰ 
que enim mulieres per Íenestram spectare pote 
rant, cum ipse quidem essent in vestibulo, fe- 
nestrz vero 516 essent in ipso porticuum culmine, 
ἃ quarum ingressu mulieres arcebantur. Merito 
igitur Joannes Langus Evagrium nostrum βου 
tus, Nicephnorum emendavit. $jc enim vertit: Mu«^ 
lieres quoque, sed extra lemplum ad poslcs 
stantes, miraculum hoc speciant. Janua. enim. una 
ex adverso stelle fulgentis locata est. 


VARIORUM. 


(q) Ἰσίδωρος. Isidorus, gente /Egyptius, ortu 
forsan Alexandrinus, sancti Chrysostomi discipulus, 


cujus memoriam impense coluit, claruit. circa 
aun, £12, Vitam egit monasticam juxta. Pelusium, 


2163 


EYAGRII SCHOLASTICI ' 


2461 


et qui cum ob res gestas, tum eloquentiz: causa, ἃ λόγῳ παρὰ πᾶσι διαδόητος. Ὃς οὕτω μὲν τὴν σάρχα 


ubique celebratur. Hie usque adeo corpus suum 
laboribus maceraverat, et animum arcanis ac su- 
bümioribus doctrinis saginaverat, ut angelorum 
vitam in terris duceret, et spirans quz:edam imago 
perpetuo esset, tam vite monasticze, quam divinz con- 
templationis. 24() Scripsit autem cum alia plurima, 
multiplici utilitate referta; tum ad celeberrimum 
Cyrillum nonnulla, ex quibus manifeste colligitur, 
iilum iisdem temporibus quibus admirandum Cy- 
rillum, floruisse. Sed quoniam hzc, quantum fieri 
potest, exornare contendo, prodeat jam in medium 
Synesius Cvrenensis, qui sui nominis claritate 
historiam nostram illustret. Hic igitur Synesius 
tum reliquis disciplinis excultus fuit, tum in phi- 
losophia adeo excelluit, ut admirationi esset etiani 
Christianis, bis scilicet qui neque odio, neque gratia 
adducti, de rebus judicare solent. Persuadent igitur 
illi, ut salutaris regenerationis lavacrum perciperet, 
el sacerdotii jugum subiret, tametsi resurrectionis 
doctrinam nondum suscepisset, nequc ita sentire 
vellet : recte omnino conjicientes, ad reliquas ejus 
viri virtutes ista esse accessura, cum divina gratia 
nihil imperfectum habere sustineat. Ncc spes eos 


τοῖς πόνοις ἐξέτηξεν, οὕτω δὲ τὴν ψυχὴν τοῖς ἀναγω- 
γιχοῖς ἐπίανε λόγοις, ὡς ἀγγελιχὸν ἐπὶ γῆς μετελ- 
θεῖν θίον, στήλην τε ζῶσαν διαπαντὸς εἶναι, βίου τε 
μοναλικοῦ χαὶ τῆς ἐς Θεὸν θεωρίας (65). Γέγραπται 
δ᾽ οὖν αὑτῷ πολλὰ μὲν χαὶ ἕτερα, πάσης ὠφελείας 
ἔμπλεα" γέγραπται δὲ πρὸς 2 Κύριλλον τὸν ἀοίδι- 
μον, ἐξ ὧν μάλιστα δείχνυται τοῦ θεσπεσίου συν- 
αχμάσαι τοῖς χρόνοις. Ταῦτά μοι χομψῶς ὡς δυνατὸν 
πονουμένῳ, φέφε χαὶ Συνέσιος (r) ὁ Κυρηναῖος ἐς 
μέσον ἡ χέτω, τῇ οἰχείᾳ μνήμῃ χοσμήσων τὴν διά- 
λεξιν. Οὗτος ὁ Συνέσιος T» μὲν τὰ ἄλλα πάντα λό- 
Υἱὸς " φιλοσοφίαν δὲ οὕτως ἐς τὸ ἀχρότατον EGfjaxn- 
σεν, ὡς χαὶ παοὰ Χριστιανῶν θαυμασθῆναι, τῶν μὴ 
ποοσπαθείᾳ f| ἀντιπαθείᾳ χρινόντων τὰ ὁρώμενα. 


D Πείθουσι δ᾽ οὖν αὐτὸν τῆς σωττριώδους παλιγγενε- 


σίας ἀξιωθῆναι (06) ,. καὶ τὸν ζυγὴν τῆς ἱερωσύνης 
ὑπελθεῖν, οὕπω τὸν λόγον τῆς ἀναστάσεως παραδε- 
χόμενον (07), οὐδὲ δοξάζειν ἐθέλοντα * εὐθυδόλως εὖ 
μάλα στοχασάμενοι, ὡς ταῖς ἄλλαις τἀνδρὸς ἀρεταῖς 
ἕψεται xal ταῦτα, τῆς θείας χάριτος μηδὲν ἐλλειπὲς 
ἔχειν ἀνεχομένης * χαὶ οὐχ ἐψεύσθησαν τῆς ἐλπίδο:. 
Οἷος γὰρ χαὶ ὅσος γέγονε, τεχμηριοῦσι μὲν al χομ- 
ψῶς αὐτῷ xai λογίως μετὰ τὴν ἱερωσύνην πεποιημό- 


VARLE LECTIONES. 


33 δὲ xo πρός. 


VALESII ANNOTATIONES., . . 


(65) Kal τῆς ἐς ἐγθεωρίας. Nicephorus in 
lib. xiv, cap. 55, ubi hec Evagrii verba transcri- 
bit, habet τῆς ἐς Θεὺν 02oíaz. Quomodo etiam in 
Telleriano codice scriptum inveni. Posset eliam 
emendari τῆς ἐνθέου θεωρίας. Hujus porro Isidori 
Pelusiotz illustre exstat Elogium apud Ephremium 


episcopum Antiochenum in epistola ad Zen bium C 


Seholasticum, quam refert Photias in. Bibliotheca. 
Ubi eum Alexandrinum genere fuisse dicit, et apud 
episcopos ipsos venerabilem: ᾿Αλεξανδροὺς δὲ 
οὗτος Tv τὸ γένος, χαὶ τοῖς ἀρχιερεῦσιν αἰδέσιμος. 

(06) Πα.1λιγγερεσίας ἀξιωθῆναι. Quantum qui- 
dem ex his οἱ sequentibus verbis colligitur, exi- 
stunasse videtur Evagrius Synesium uno codemque 
tempore baptizatum et ad. episcopale munus pro- 
motum fuisse. Quod tamen falsum esse, multis 
argumentis convineit Petavius in notis ad Syne- 
sium. pax. 9 οἱ 5. Evagrinm tamen secutus est 
Photius in. Bibliotheca, et Nicephorus in lib. xiv. 
Quanquam Nicepliorus non. uno eodemque tenipore 
utrumque sacramentum a. Synesio perceptum esse 
dicit; sed cum jam ei persuasisset Theophilus ut 
baptismum Christianorum susciperet, postca Co- 
natum esse eidem persuadere ut episcopale munus 
capesseret : Ἔπειτα ἐπειρᾶτο "xai τὸ τῆς ἱερωτύ- 
νης Exilvovy ὀέξγσθαι χρίσμα. 

(01) Οὔπω τὸν ἀόγον τῆς ἀναστάσεως παρα- 
δεχόμενον. Plevosque id sibi persuasisse video, 
Syuesimm tunc cum ἃ Ptolemaidensibus electus 
esl episcopus, resurrectionem corporum nequa- 
uam credidisse. ld tamen verum non essc testatur 
ipse Synesius in epist. 105, qu:iun scripsit ad Evo- 


ptium fratrem, qui tum erat Alexandriz. Ubi eau- 
sas affert cur episcopatum sibi delatum suscipere 
non possit. Prima est uxor, a cujus consortio 
divelli non poterat. Altera est corporum resaor- 
rectio. De qua quid sentiat, declarat his verbis: 
Τὴν χαθωμιλημένην ἀνάπτασιν ἱερόν τι καὶ ἀπόῤ- 
ῥητοῦ ἥγημαι xal πολλοῦ δέω ταῖς τοῦ πλήθους 
ὑπολήψεσιν ὁμολογῆσαι, id est : Decantatam | illam 
resurrectionem sacrum quidpiam et arcanum arbi- 
tror, longeque absum αὐ vulgi comprobandis  opi- 
nionibus. Non igitur resurrectionem mortuorem 
negabat penitus Synesius: sed eam cum Platonicit 
atque Origene exponebat. Cxterum Baronius δὰ 
annum Christi 410, cuncta illa quz a Synesio di- 
cuntur in hac epistola, tam de uxore retinend3, 
quam d^ inortuorum resurreclione, non serio dici 
censet, sed ficte atque simelate, αἱ episeopatus 
onus declinaret. Verum hanc Baronüi sententiqm 
merito improbavit Petavius. Multo enim verisimi- 
lius esse dicit, Svnesium hsc ad fretrem suum 
Seripsisse, sicut tunc sentiebat. Postea vero a 
Theophilo aut aliis. sacerdotibus edoctum, ante- 
quam episcopus fieret, veram de resurrectione 
sententiam aniplexum esse. Verum hanc. quzestio- 
nem fuse cexaminavit Lucas llolstenius peculiari 


D dissertatione, quam in gratiam studiosorum, ad 


calcem Adnotationum nostrarum edidimus. lnte- 
rim monendus est lector, in hujus capitis titulo el 
in Biblioteca Photii errorem esse, ubi Synesius 
Cyrenarum episcopus dicitur. Fuit quidem Syne- 
sius patria Cyrenzus, sed episcopus fuit Ptolemai- 
dis, qux urbs est in Cyrenaica. 


VARIORUM. 


ex Septem Nili ostiis maximum ; inde Pelusiota 
oictus, In vivis adhucerat anno 451, quod ex ejus 
epistola. 214. lib. 1», constat. (Guil. CavE. vol. I, 
pag. 5000.) Non. videtur dubitandum quin Pelusii 
mon:is monachis pra'fuerit, inquit Pagius ad an- 
num, 455, n. 24, qui ibidem observat, n. 25, pos! 
dicium annum nullam amplius occurrere saicli 
lsidori mentionem. 


(r) Συνέσιος. Synesius natione ZEgyptius, genere 
Pentapolitanus, urbe Cyrenzus, cultu primum gen- 
tilis, schola philosophus Platonicus, ordinatus es 
episcopus Ptolemaidis a Theophilo patriarcha 
Alexandrino, circa ann., 410. (Guil. Cav. vol. I, 
pag. 299.) Quo anno obieritincompertum. Philoso- 
phiz magistra usus 651 in priinis Hypatia, de qua 
Socrates, lib. vii, cap. 15. 


2165 


HISTORUE ECCLESIASTIC/E LIBER I. 


2466 


ναι ἐπιστολαὶ, ὅ τε πρὸς αὐτὸν Θεοδόσιον (68) προσ- A fefellit. Qualis. enim οἱ quartus exstiterit, abunde 


φωνητιχὸς λόγος, xal 63a τῶν ἐχείνου χρηστῶν 
φέρεται πόνων. 


testantur, tum epistol:e post susceptam sacerdotii 
dignitatem eleganter et docte ab eo conscriptus, 


tum oratio quam dixit eidem imperatori Theodosio, tum quicunque cjus libri adinodum utiles circum- 


feruntur. 


KE9AA. IG*. 


Ὅπως ὁ Θεοφόρος Ἰγνάτιος ἐκ Ρώμης ávaxo- 
μισθεὶς, züpà Θευδοσίου ἐν ᾿Αντιοχείιι xac- 
ἐτέθη. 


Τότε χαὶ Ἰγνάτιο; (s) ὁ θεσπέσ!ιος, ὡς Ἰωάννη τῷ 
ῥήτορι (69) σὺν ἑτέροις ἱστόρηται, ἐπειδὴ γε ὡς 
ἐδούλετο τάφων (f) τὰς τῶν θηρίων ἐσχηχὼς γαστέ- 
pac ἐν τῷ τῆς Ῥώμης ἀμφιθεάτρῳ, xaX διὰ τῶν 
ὑπολειφθέντων ἁδροτέρων ὁστῶν. ἃ πρὸ: τὴν "Avttó- 


CAP. XVI. 


Quomodo divinus Ignatius cb urbe Roma deportatus, 
Anliochie depositus sit. 


Eodem tempore, ut Joannes rhetor cum aliis plu- 
ribus scriptum reliquit, 97 1 divinuslgnatius, qui si- 
cut optaverat, ferarum ventres in amphitheatro urbis 
Romse pro tumulo habuit : cum robustiora ejus cssa 
qu: superfuerant, Antiochiam deportata et in ca- 


499 ἀπεχομίσθη, ἐν τῷ χαλουμένῳ χοιμητηρίῳ (70) p meterio collocata fuissent, multis post annis trans- 


μετατίθεται πολλοῖς ὕστερον yoóvotz, 97:0 z;.£voU toU 
παναγάθου Θεοῦ θεοδοσίῳ, τὸν Θεοφόρον (11) μεί- 
ζοσι τιμῆσαι τιμαῖς, ἱερόν τε πάλα: τοῖς“ δαίμοσιν 
ἀνειμένον (Τυχαῖον (73) «ol; ἐπιχωρίοις ὠνόμαστο), 
τῷ ἀθλοφόρῳ xal μάρτυρι ἀναθεῖναι " χαὶ σηχὺς 
εὐαγὴς, καὶ τέμενος ἅγιον τῷ Ἰγνατίῳ τὸ πάλα!: Τυ- 
χαῖον γέγονε, τῶν ἱερῶν αὐτοῦ λειψάνων μετὰ πομ- 


1 


latus est : cum Deus optimus maximus Theodosio 
id suggessisset, ut Deiferum martyrem majori ho- 
nore afficeret, utque templum jampridem daemoniis 
consecratum, quod incole Tychzum nominabant, 
fortissimo victori ac martyri dedicaret. Itaque quod 
olim fuerat delubrum genii publici, factum est 
templum et sacra ades beati Ignatii, cum sact.o 


VALESII ANNOTATIONES; 


(68)'O τε πρὸς αὐτὸν Θεοδύσιον προσ:ρωνητι-. 
xóc. Intelligit orationem de regno. Qus lamen non 
Theodosio Juniori, sed Árca:io «icta est, anno 
Christi quadringentesimo, hoc est decem annis 
antequam Synesius episcopa.um suscepisset, ul 
recte observavit Dionysius Petavius in notis ad ora- 
tionem illam Synesii. 

(69) Ὡς "Iodryg τῷ ῥήτορι. Hujus Joannis 
rhetoris flistoriam sepius laudat Evagrius iu se- 
quentibus libris , verbi gratia in cap. 12 libri se- 
cundi, et in cap. 10 ac 25 libri m, et in cap. 6 
libri iv. Longe autem diversus est ab illo Joanne 
cujus mentionem facit Evagrius in cap. ulimo 
libri quinti. Hic enim Mistoriam rerum ge-tárum 
seripserat ab extremis temporibus Justiniani us- 

ue ad principatum Mauritii, ut ibidem testatur 
l;vagrius. Prior autem ille Joannes, res Theodosii 
Junioris et Leonis ac Zenonis principatu gesias 
cxposuerat, ut colligitur ex iis qu: ex Joanne illo 
desumpsit Evagrius. Et in ruina Antiochiz «qus 
contligiL anno Justini Senioris nono, Historiam 
suam clauserat, ut scribit Evagrius. Praterea 


Joannes ille quem posteriore loco nominavi, patria : 


fuit Epiphaniensis. Evagrius enim in cap. citato 
lib. v, eum civem suum et cognatum appellat. 
Fuit autem Evagrius, domo Epiphlaniensis, ul ia 
prolegomenis ostendimus. Joannes vero rhetor, 
cujus hoc loco meminit Evagrius, si conjicere licct, 
videtur mihi fuisse Antiochenus. Etenim quzcun- 
que ex illo citat Evagrius noster, ad Antiochenam 
urbcin pertinent. Hec. idcirco fusius annotavi, ut 
errorem Joannis Vossii eimendarem, qui in Com- 
mentario suo de historicis Graecis, hos duos Joan- 
nes inler se confudit. 

(70) Ἐν τῷ xaAovpu£ro κοιμητηρίῳ. Obscuritas 
et prava distinctio hujus loci, primo Nicephorum, 
ac deinde Christophoreonum in errorem induxit. 
Obscuritas autem ex eo nata est, quod Evagrius 
noster more suo, nimis multa in unam eamdeinque 
periodum inclusit, qui in plures periodos erant 
dividenda. Deinde post vocein xot en pito ponenda 
est distinctio, quod non. viderunt Nicephorus et 


Christophorsonus. Putavit igitar Nicephorus Igna- 
tii reliquias Theodosii Junioris temporibus Roma 
Constantinopolim perlatas fuisse, et jussu ejus- 
dem imperatoris Ántiochiam deportatas, iilic in 
coenetecio esse depositas. Quod est folsissimum. 
Diu enim ante Theodosii Junioris principatum, 
reliquix lgnatii martyris deposite erant in coeme- 
terio urbis Antiochiz, ul diserte testatur Hiero- 
nymus in libro De shriptoribus ecclesiasticis, ubi de 
Ignatio hzc habet. fieliquie corporis ejus Antiochia: 


acent extra portam Daphniticam in cemeterio. Non 


C ditur Roma Constantinopolim, ac dcinde Antio- 


chiam reliquias Ignatii transtulit Theodosius Ju- 
nior, sed ex cemeterio quod erat extra portas urbis 
Antiochix, eas in urbem deportavit. Ita certe henc 
Evagrii locum intellexit Musculus, ut ex interprc- 
tatione ejus apparet. Sic eniin vertit: Tunc et di . 
vinus [gnatius, posteaquam sicuti voluerat, bestia- 
rum ventres sepulturae loco in amphitheatro Dom«no 
consecutus, et ossa illius qum tanquam. robustiora 
relicta (uerant a bestiis, Antiochiam deportata, ct ist 
cemeterio cendita essent, multo post tempore per 
Theodosimm transfertur, eic. Videtur autem Mu- 
sculus expunxisse articulum ἃ, ut totus locus con- 
struatur hoc modo: ἐπειδὴ τάφων ἐσχηχὼς &nzxo- 
μίσθη. etc. Quod equidem valde probo. 

(71) Τὸν Θεοφόρον. Cognomcntum hoc. videtur 
fuisse beati Ignatii. Idque ex eo colligitur, quod 
omnibus ejus epistolis hunc titulum przfixam le- 


D gimus, Ἰγνάτιος ὁ χαὶ Θεοφόρο:. Ignatius qui et 


heophorus. In Martyrio beati lgnatii quod edidit 
Jacobus Usserius Armachanus, ipse lgnatius sese 
Theophorum appellat coram imperatore Trajano. 
Et interrogatus, qui esset Theophorus, respondit : 
t [s qui Christum gestat in pectore. » | 

(79) Τυ χαῖο»". Gentiles singulis civitatibus suos 
genios tribuebant, eisque templa exstraebant, quie 


. Grace Tugaía vel Τυχεΐα dicebantur, ut notavi ad 


librum nonum Biistoric ecclesiastice Eusebii. Tcm- 
plum Genii publici urbis Antiochie. memorat Air- 
mianus Marcellinus in lib. xxurt, p. 258, quod Ju- 
lianus in Misopogone, τὸ τὴς τύχης ἱερόν, appellat. 


VARIORUM. 


(s) Τότε xal "Iyrácicc. Translatio bac reliquia- 
ruin saucti Ignatii Anticcheni, facta. est anno 458, 


ut scrihit Ant. Pagi ad cum annum, n. 3. 
(ι) Tázwr. Legendum τάφον, W. lowin. 


946] | EVAGRII SCHOLASTICI .  . "9103 


ejus reliquie | ingenti pompa curru in urbem in-.A πῆς leodg ἀνὰ τὴν πόλιν ἐπ᾿ ὀχήματος: Eds veu, 


vectze et in templo deposita essent. Quam ob cau- 
sam publica festivitas quotannis ad nostra usque 
tempora communi totius populi letitia celebratur, 
quam Gregorius ejusdem loci episcopus, longe ad- 
luc magnificentiorem reddidit. lIxc idcirco illic 
facta sunt, quod Deus sanctorum reliquias jam e- 
hinc honore afficiat. Nam Julianus quidem scelera- 
tus. ille ac Deo invisus tyrannus, cum Daphnzus 
Apollo, qui Castalium fontem pro voce atque ora- 
culo babebat, consulenti imperatori respondere 
non posset, eo quod sanctissimus Babyla de proximo 
os ei penitus 979 obturaret : invitus el quasi ver- 
bere adactus, martyrem transferendo honoraverat : 
quando et mat&imum ei templum juxta urbem ex- 
structum est, quod etiamnum manct : eo consilio, 
ut daemones deinceps libere sua ipsorum  perage- 
rent, quemadmodum Juliano, ut aiunt, polliciti 
fuerant. ΠΡΟ scilicet Servator noster Deus hunc in 
modum dispensavit, ut eorum qui martyrio perfun- 
cti erant, vis ac potentia declararetar, οἱ sancti 
martyris reliqui: in sanctum transferrentur lecum, 
ac pulcherrimo delubro honorarentur. 


—: CAP. XVI. 

2e Attila Hunnorum rege; et quomodo Orientis atque 
Occidentis provincias vastaverit; item de horrendo 
terre motu, aliisque terribilibus signis qua toto 

orbe contigerunt. 
lisdem temporibus, bclium illud multorum ser- 
mone celebratum, ab Attila Hunnorum regc exci- 
tatum est. Quod quidem Priscus rhetor accurate 
simul ac diserte conscripsit, singulari elegantia 
nobis exponens, quomodo ille adversus orientalis 
et occidentalis imperii partes expeditionem susce- 
perit, quotque et quantas urbes captas sub ditionem 
suam redegerit : quibus denique rebus gestis ex 
. hac luce migraverit. Eodem Theodosio Romanum 


x3 xatà τὸ τέμενος τεθέντων. "Ὅθεν xal Or pott? t, 
ἑουτὴ xaX πάνδημος εὐφροσύνη u£yo:; ἡμῶν τελεῖ- 
ται, πρὸς τὸ μεγαλοπρεπέστερον τοῦ ἱεράρχου Tor- 
γορίου ταύτην ἐξάραντος. Γένοτε δὲ ταῦτα &xsite, 
ἔνθεν (13) τοῦ 8:09 τὰς ὁσίας τῶν ἁγίων τιμῶντος " 
μνήμας. Ἰουλιανὸς μὲν γὰρ 6 ἀλιτήριος, fj ϑεοστυ- 
γὴς τυραννὶς, ἄχων xat μαστιζόμενο:, ἐπειδὴ μὴ ὁ 
Δαφναῖος 'Λπόλλων, ὁ φωνὴν xai προφτιείαν τὴν 
Κασταλίαν (74) ἔχων, ἀνελεῖν τι δύνατο τῷ βασιχεῖ 
γρτστηρισζομένῳ, βαθύλα τοῦ ἀγίου παντοίως ἐκ 
γειτόνων ἐπιστομλίζοντος, τιμᾷ μεταθέσει τὸν ἅγιον᾽ 
τὸ χαὶ νεὼς αὐτῷ mob τῆς πόλεω: πχμμεγέξτης 
ἀνίστατο, ὁ καὶ μέχρις ἡμῶν σωζόμενος * tva λο: πὸὺν 
οἱ δαίμονες ἐπ᾽ ἀδείας τὰ οἰχεῖα δρῷξ), ὥς φασιν 
B Ἰουλιανῷ φθῆνα: τούτους ἐπαγγείλασθαι. Τοῦτο δ᾽ 
ἄρα ἣν τὸ οἰχονομούμενον παρὰ τοῦ Σωτῆρος Θεοῦ, 
ὡς ἂν xal τῶν μεμαρτυρηχότων ἡ δύναμις ἔχδηλος 
$. χαὶ τοῦ ἁγίου μάρτυρος τὰ εὐαγῇ λεΐψανσ, εὑ- 
αγεῖ "" μετενεχθεῖεν χώρῳ, καλλίστῳ τεμένει τιμώ- 
μενα. 


ΚΕΦΑΛ. ΙΖ’. 

Περὶ "Accí.JAa τοῦ Σκυθῶν βασιλέως. καὶ ὅπως τὰ 
σέῷα καὶ ἑσπέρια κατέστρεψε" καὶ περὶ τοῦ γε- 
γομέγου ξένου σημείου, καὶ τῶν ἄλιων ἐν 
κόσμῳ φοξερῶν σημείων. ᾿ 
Ἐν τούτοις τοῖς χρόνοις ὁ πολὺς τῷ λόγῳ πόλε- 

pog (u) ἐχεχίνητο, ᾿Αττίλα τοῦ τῶν Σχυθῶν βασι- 

“λέως - ὃν περιέργως xal ἐς τὰ μάλιστα λογίως 

Πρίσχος ὁ 'Pftop γράφει, μετὰ πολλῆς τῆς χο.:- 

ψείας διηγούμενος, ὅπως τε χατὰ τῶν ἑῴων xal Ez. 

περίων ἐπε:τράτευε μερῶν, οἵας τε xal ὅσας πόλεις 
ἑλὼν χατῆγαγε, xaX ὅσα πεπροαχὼς, τῶν ἐντεῦθεν 
μετέστη. Τοῦ αὐτοῦ τοῖνυν Θεοδοσίον τὰ σχῆπει 

διέποντος, μέγιστος xal ἐξαίτιος xal τοὺς προλα- 


VARLE LECTIONES. 


1* ἁνίων αὐτοῦ τιμῶντος. 15 ἐν εὐαγεΐ. 


VALESII ANNOTATIONES., - 


(75) ᾽Εκεῖθεν ἔνθα. 1n optimo codice Floren- 
tino scriptum est ἔνθεν, quod magis placet, quan- 
quam alterutra vox videtur superflua. Utrumque 
enim vocabulum idein significat. Quamobrem Chri- 
stophorsonus v»trumque adverbium in versione 
-sua exposiit hoc modo : ἰδία propterea in eo loco 


ἐχεῖθεν ἕνθεν simul] jungere solet, ut in libro xi, 
cap. 5, sub fincm. 

(14) Τὴν KaccaAlay. Castalium fontem intel!i. 
git. De quo Ammianus Marcellinus, Gregorius Na- 
zianzenus aliique multa scripseruht. Verba Gre- 
gorii ex secunda invectiva in Julianum, hxc sunt: 


facta. [ueruni, quod Deus sacras sanctorum suorum D Πάλιν ἡ Κασταλία csotywtat χαὶ σιγᾷ, xaX ὕξωρ 


: memorias ibi coli honorurique voluit. Ego vero ἔνθεν 
aliquid amplius significare existimo : Ab/iinc scili- 
cct, quasi ἐνθένδε ἤδη diceres. Certe Hesychius 
ἔνθεν αὐτόθεν exponit el ἐχ τούτον. Sensus igitur 
est Deum velle, ut sanctorum reliqui:z jam ab hoc 
seculo honorentur. Certe. Evagrius hac adverbia 


ἐστὶν οὐ μαντΞυόμενον, ἀλλὰ γελώμενον * πάλιν &y- 
δριὰς ἄφωνο: ὁ ᾿Απόλλων, πάλιν ἣ Δάφνη φυτόν, 
elc. Ad quae Gregorii verba, vide, si placet, ea 
qua notal scholiastes Nonnus, cap. 14. lc non 
monerem, nisi animadvertissem utrumque inter- 
pretem id non vidisse. 


VARIORUM. 


(u) 'O zoAvc τῷ Aóyp πόλεμος. De bello. et 
terre motu hec capite memoratis, Theodoritus 
epistola: 41, ad Claudianum, bac. habet : Ἐπὶ δὲ 
«οὔ παρόντος, χαὶ τὴν γὴν κλονεῖ xa0' ἡ κῶν, xal 
ταφῦνα τῶν Baptápuwy πάντοθεν ἡμῖν ἐπέστησεν " 
ἢν presens vero et terrom contra nos concutit | Deus] 
el barbaras undiquaque nationes in nos immisit. 
llanc epistolam Joannes Garnerius, scriptam putat 


post diem n»talem Christi, anno 447, quo atro. in- 
quit, totus fereorbis terre molu concussus est, et 
multas Attila Orientis provincius vastavit, cocgitque 
Thcodosium imp. tributo pacem de lioc redimere. De 
hoc Attila, qui se [εἰ um Dei appellavit, videan- 
tur Cassiodorus, Prosper, Isidorus in Chronicis, 
Jornandes, De origine Gothorum ; Paulus diaconus; 
Jib. xv. 


2:69 


HISTORLE ECCLESIASTIC.£E LIBER I. 


2V10 


6;vcag ἅπαντας ἀποχρυπτόμενος γέγονε σεισμὸς (73) A imperium administrante, ingens ct gravissimus, et. 


ἀνὰ πᾶσαν, ὡς εἰπεῖν, τὴν οἰχουμένην * ὥστε xal 
πολλοὺς τῶν πόργων τῶν ἀνὰ τὴν βασιλίδα πρηνεῖς 
ἐνεχθῆναι, συμπεοεῖν τε xal τὸ Χεῤῥονήσου χαλού- 
μενον μαχρὸν τεῖχος, διαχῆναι ** δὲ τὴν γῆν, xal 
πολλὰς χώμας ἐν αὑτῇ χαταξῦναι" πολλά τε αὖ xa 
ἀναρίθμητα γενέσθα: πάθη ἀνά τε γὴν χαὶ χατὰ θά- 
λασσαν" χαὶ ἐνίας μὲν τῶν πηγῶν ξτρὰς ἀναδειχῆτ- 
ναι " ἑτέρωθι δὲ, ὑδάτων πλῆθος ἀναδοθῆναι, μὴ 
πρότερον ὅν " δένδρα τε αὐτόπρεμνα πὺν τοῖς σφίσι 
ὀίξαις (76) ἀναδρασθῆναι * καὶ χώματα πλεῖστα ἐς 
ὄρη σχεδιασθῆναι" τὴν δὲ θάλασσαν, ἰχθὺς νεκροὺς 
ἀποσφενδονήσασθαι, xai πολλὰς τῶν ἐν αὑτῇ νήσων 
ἐπιχλυσθῆνα!: * πλοῖά τε αὖ θαλάττια ἐπὶ τῆς ξηρᾶς 
ὀφθῆναι, τῶν ὑδάτων ἐς τοὐπίσω νοσνησάντων * 
παθεῖν τε xal πολλὰ "7 Βιθυνίας τε καὶ ᾿Ελλησπόν- 
του, Φρυγίας τε ἑχατέρας. 70 δὴ πάθος χαὶ ἐπὶ χρό- 
νον τῆς γῆς ἐπεχράτησεν, οὐχ ὥσπερ ἤρξατο οὕτω 
σφοδρῶς δια μένον * ἀλλὰ χατὰ μιχρὸν λῆγον, μέχρις 
οὗ χαθάπαξ ἐπέπαυστο, 


qui cunctos superiores maguitudine superavit, per 
universum propemodum terrarum orbem factus est 
terrze motus, adeo ut multe ex turribus regi: urbis 
collapse sint, et longus murus Chersonesi simul 
corruerit: terrzque hiatu multis in locis facto, 
co;plures pagi absorpti fuerint : multi quoque ac 
prope innumerabiles casus terra marique contige- 
rint. Nam et fontes aliquot penitus exaruerunt; ef 
aliis in locis aquarum in copia subito erupit, in 
quibus antea nulli fuerant fontes. Alibi arbores in- 
tegr:e cum suis radicibus in sublime vibrat? sunt, 
multisque molibus coacervatis montes subito ex- 
stiterunt. Mare vero pisces mortuos ad terram pro- 
jecit, inultzeque ejus insule superfusis aquis inun- 
datz:: sunt. Naves quoque in arido doestitute 
sunt, aquis videlicet retrocedentibus. Multa porra 
loca in Bithynia atque Hellesponto, et in utraque 
Phrvgia gravibus damnis affecta sunt. Ilxc clades 
salis diu per orbem terrarum grassata est : non 


973 tanta vehementia perseveravit, quanta ceperat. Sed paulatim iminuebatur, donec penitus desiit. 


ΚΕΦΑΛ. ΙΗ’. 
Περὶ τῶν οἰχοδομιῶν τῶν ἐν ᾿Αγτιοχείᾳ, καὶ τίνες 
οἱ ἐργασάμενοι ταύτας. 

Κατὰ τούτους τοὺς χρόνους, Μεμνόνιος, χαὶ Ζωΐ- 
λος xai Κάλλιστος παρὰ Θεοδοσίου χατὰ τὴν 'Avtio- 
χέων ἄρξοντες (17) ἐξεπέμφθησαν, τὴν ἡμετέραν 
θρησχείαν (78) διαπρέποντες. Καὶ Μεμνόνιος μὲν 


εὐπρεπῶς τε xal περιέργως τὸ xal πρὸς ἡμῶν Ψψη- (αὶ 


φίον (v) ὀνομαζόμενον, ἐξ ἐδάφους ἀνοιχοδομεῖ, ὑπαί- 


CAP. XVIII. 
De operibus publicis Antiochim, et de eorum 
conditoribus. 

Per idem tempus Memnonius, Zoilus et Callistus, 
viri religionis nostr: studiosissimi, ab imperatore 
Theodosio missi sunt ut Antiochiz przessent. Ác 
Memnonius quidem, opus quod a nobis quoque 


LI 


psephium dicitur, venuste ac magnifice a solo in-. 


stauravit, atrium relinquens in medio. Zoilus vero 


VARIJE LECTIONES, 


** διαστῆναι. U xal τὰ πολλά. 


VALESI] ANNOTATIONES. 


(15) Γέγονε σεισμός. Hic terre motus contigit 
anno Christi 447, Ardabure οἱ Callepio coss. ut 
scribit Marcellinus in Chronico, et auctor Clironici 
Alexandrini. Verba Marcelli hzec sunt: Ingenti ter- 
ΤΩ motu per loca varia imminente, plurimi urbis 
Augusig muri recenti adhuc regdificatione constru- 
cti, cum quinquaginta septem. turribus. corruerunt, 
Quz verba idcirco hic apposui, ut ostenderem verba 
Evagrii male intellecta esee ab interpretibus, qui 
&và τὴν βασιλίδα, verterunt in. palatio, cum ver- 
tere debuissent in urbe regia. Sic autem Constan- 
tinopolim nominare solet Evagrius. 

(16) Σὸν τοῖς σφίσι ῥίζαις. Leges grammatice 
jubent ut scribamus σὺν ταῖς σφῶν ῥίζαις. Certe in 
codice Telleriano legitur σὺν ταῖς. Paulo ante ubi 
legitur διαχῆναι τὴν γῆν idem codex scriptum 
habet διαστῆναι. 

(11) Κατὰ τὴν 'Avtiogéov ἄρξοντες. ld. est «ut 
essent. consulares Syrie. Cónsularis enim Syrize 
regebat urbem Antiochiam et reliquas urbes Syri: 
Coeles. Cave porro intelligas hos tres viros, Mem- 
nonium scilicet, Zoilum, ac Callistum,simul missos 
esse a Theodosio, ut Antiochens jurisdictioni 

rzessent. Neque enim bic mos erat Romanorum. 

ingulos igitur variis temporibus subinde missos a 
Theodosio intelligere debemus. Sciendum przte- 
rea est mor:a fuisse ut. consulares Syriz, ad con- 
ciliandam sibi Antiochensium gratiam, aliquod opus 
publicum conderent. Docet id Libanius in Antio: 


chico, pag. 370, his verbis : Οὐ δὴ θαυμαστὸν c! 
τοῖς μὲν ἄλλοις xpavouca τῶν ἄλλων, τῇ δὲ τῆς cola; 
ἀσχύσει μετὰ τῶν ἄλλων χαὶ τὰ αὐτῆς νιχῶσα, τοὺς 
ἐπὶ ἀρχὰς ἰόντας ἐραστὰς ἑαυτῇ χαθίστησιν. Ὧν 
ἑχάπτῳ xal προοίμιον τῆς διοιχήσεως, xaX μέσα, καὶ 
τελευταῖα τὸ τί προσθεῖναι τῇ πόλει, [d est: Non 
itaque πιϊγαπάμηι, si urbs qua aliis quidem in rebis 
reliquas vincit, in. studio vero alque exercitatione 
sapientie, non aliarum solum, verum etiam sua 
ipsius decora superat, rectores provincig in sui amo- 
rem rapit. Quorum singulis et initium administra- 
liomis et medium et exitus hic est, adjicere aliquid 
civitati. Idem Libanius palo ante in eadem pagina 
tria fuisse dicit tribunalia in urbe Antiochia, ac 


D totidem advocatorum scholas, pro numero scilicet 


tribunalium. Primum tribunal fuisse videtur prze- 
fecti praxtorio Orientis, cujus sedes erat Antio- 
chix*. Secundum tribunal fuit comitis Orientis. 
Tertia fuit jurisdictio consularis Syrix Curlcs. 
Verba Libonii sunt. hzc: Ἄνευ γὰρ τῆς ἐν tol; 
“πολιτενομένο:ς παιδείας, τρεῖς χοροὶ ῥητόρων, ia- 
ἀριθμοι “τοῖς διχαστηρίοις ἀγείροντα!. Qua sic ver- 
tenda sunt: Nam preter. eruditionem que est. in 
decurionibus, tres advocatorum schola illic congre- 
gantur, totidem numero quotl sunt fora. 

(18) Τὴ» ἡμετέραν 0pno xslav. Scribendum puto 
τ, ἡμετέρᾳ 0pnoxela διαπρέποντες. Id enim posta- 
lant leges grammatica. 


VARIORUM, 


* (v) Ψηφίο». Forte, inquit Ducangius, sic dictum 
est hoc zedificium, quod in eo lapilli pretiosiores, 


vel certe φηφίδες, ad opus musivum distraherentur, 
Glossar. med. et inf. Grec. 


911 


EVAGRII SCHOL4STICI 


2119 


regiam porticum xdificavit, qu» ad meridianum la- A θριον αὐλὴν χατὰ τὸ pégov ἐάσας. Zuf)o; δὲ, τὴν 


tus porticus itufini sita, ad nostram usque aetatem 
vocabulum ejus retinuit, lieet ob varias calamita- 
tes sepius mutata fuerint xedilicia. At Callistus ma- 
gnificum et illustre opus construxit, quod tam vc- 
teres, quam nostrz xtatis homines Callisti porti- 
cum appellarunt : ante basilicam in qua jus reddi- 
tur : e regione fori in quo :edes est magniflcentis- 
sima, praetorium magistrorum militi. Post hos 
Anatolius magister militum in Orientem missus, 
porticum illam qux» Anatolii. dicitur zdificavit, et 
omnis generis maleria eam exornavit. Sunt hoc 
quidem aliena a proposito nostro : studiosis tamen 
non invenusta videbuntur. 


9744 CAP. XIX. 


"De. variis bellis que tum in talia, tum in Perside 
gesta sunt, regnante Theodosio. 

Ejusdem Theodosii temporibus erebrz in Europa 
tyrannorum rebelliones exstiterunt, dum Valenti- 
nianus Roma imperium adininistraret. Quas Theo: 
dosius oppressit missis ingentibus ausiliis, tam 
pedestris, quam navalis exercitus. Persas quoque 
insolentia elatos, quorum tunc rex erat Isdigerdes, 
poter Vararanis, sivc, ut Socrati placet, Vararanes 
ipse; usque adeo superavit, ut pacem ipsis per le- 
gatos poscentibus concederet, quz ad duodecimum 
annum imperatoris Anastasii permansit. Qu: res 
tum ab iis scriptoribus proditas sunt : tum ab Eu- 
statliio Epiphaniensi Syro admodum eleganter in 
compendium sunt redactm. Qui quidem ΑἸ δ 
quoque urbis expugnationem scripsit. Eodem tem- 


βασίλειον στοὰν τὴν πρὺς τὸ νότιον τῇς Poucolvou(19) 
πλευρᾶς, μεχρις dps τὴν τούτου προσηγορίαν 
διαδεξαμένην, εἰ καὶ τὰς οἰχοδομίας ἐκ τῶν ποχίμων 
παθνμάτων ἐνήλλαξεν. ᾿Ατὰρ καὶ Κάλλιστος μεγχ- 
λοπρεπῇ τε xol περιφανῆ οἰκοδομίαν ἀνίστη, fjv Καλ- 
λίστου σποὰν o? τε παλαιοὶ, οἵ τε νῦν ὀνομάζομεν, 
πρὸ τῶν ἑξῶν ἃ τῇ δίχῃ ἱδρύεται, εὐθὺ τοῦ φόρου οὗ 
ἡ περιχαλλὴς oixía, τῶν στρατηγῶν τὰ χαταγώ- 
1:2 (80). Μετὰ τούτους ᾿Ανατόλιος αὖ στρατηγὸς τῶν 
ἑῴων ταγμάτων πεμφθεὶς, τὴν χαλουμένην 'Avato- 
λίου στοὰν οἰχοδομεΐ, παντοδαπαῖς ὕλαις ταύτην ξια- 
χοσμῆσας. Ταῦτα εἰ χαὶ πάρεργα, τοῖς φιλομαθέσιν 
οὐχ ἄχομψα. 


ΚΈΦΑΛ. 16’. 


Περὶ πολέμων διαφόρων 'IraArxóv, καὶ Περσεκῶν, 
el ἐπὶ Θεοδοσίου γεγόνασι. 

'Ev τοῖς αὑτοῖς χρόνοις Θεοδοσίον, ἐπαναστάσεις 
συχναὶ, χατὰ τὴν Εὐρώπην γεγόνασιν, Οὐαλεν- 
τινιανοῦ Ρώμης βασιλεύοντος " ἃς χαὶ χαθεῖλε Geo- 
δόσιος, μεγάλας δυνάμεις ἐχπέμψας χατά τε γῆν καὶ 
θάλασσαν, πεζιχῷ τε xaX νηΐτῃ στρατῷ (81). Οὕτω 
δὲ xai Περσῦν παροιντσάντων χεχράτηχε, βασιλεύ- 
οντος αὐτῶν Ἰσδιγέοδου (z) πατρὸς τοῦ Οὐαραρά- 
vou, fj ὡς Σωχράτει δοχεῖ, αὐτοῦ Οὐαραράνον βασι- 
λεύοντος * ὡς χαὶ πο:σδευσαμένοις αὐτοῖς εἰρήνην 
χαρίσασθαι, f, xai διήξοχεσε μέχρις δύο xol δέχα 
ἑτῶν τῆς ᾿λναστασίον βασιλείας. "Ansp ἱστόρηται 
μὲν xai ἄλλοις * ἐπιτέτμηται δὲ εὖ μάλα xoydo; 


C yo Εὐσταθίῳ (y) τῷ ἐξ Ἐπιφανείας τῷ Σύρῳ, ὅς 


χαὶ τὴν ἅλωσιν ᾿Αμίδης συνεγράψατο. Τότε φασὶ 


VALESII ANNOTATIONES. 


(79, Τῆς τοῦ παιλατίου 'Povzíivov. Sic ediderunt 
Genevenses typographi ex libro Christophorsoni. 
Savilius quoque in suo codice qui penes me est, ex- 
puncta voce ᾿Ρουφίνονυ, ejus loco. substituit. h:ec 
verba τοῦ παλατίου ὄροφον. Atque ita. legisse Chri- 
stophorsonum, ex versione cjus apparet. Sic enim 
verlit : Qui ad. australe. lutus. tecti. Palatii, quod 
Rufini nomen obtinct, speciat. Sed cum hic verba 
nec in regio codice, nec in optimo exemplari Flo- 
rentino ct Telleriano legantur, merito expungenda 
esse existimavi. 

(80) Tov στ ατηγῶιν τὰ καταγώγια. Mansionein 
dueum interpretatur Musculus, Nec sliter Chri- 
stophorsonus, qui sic vertit, E. regione [ori, iu quo 
pulcherrima domus est, quam pra[ecti prasidiorum 
incolere solent. Ego vero στρατηγοὺς hoe loco in- 
telligendos esse arbitror, non duces aut. magistros 
militum, sed magistratus seu duumviros qui Grace 
στρατηγοὶ dicebantur, ut jam pridem observavi, 
tuin. jn Annotationibus ad Aminianum  Marcelli- 
num, tum.ad Eusebium. Cur autem ita potius hanc 
vocem hic accipiendam esse existimem, causa 
hc est, quod :xdes illa fuisse dicitur in foro, e 


D grammatice sequi volumus, 


regione Dasilic:e in qua jus reddebatur. Hujusmodi 
porro domicilium melius convenire videtur magi- 
Stralui municipali, quam rectori militiz. es 
porro ist στρχτήγια Gisce dicebantur. Tale fuit 

sirategium Constantinopoli, ut. notavi δὰ librum 

primum Socratis. Quanquam auctor Chronic Ale- 
zandrini iu gestis imp. Severi, aliam affert ratio- 
nem hujus vocabuli. Sed nunc re attentius. exami- 
nata, στρτηγοὺς hic intelligo megistree nilitum per 
Orientem, qui pr:torium habebant insigne in foro 
urbis Antiochiz. Hujus przetorii mentionem facit 
Theoph. in Chronico, pag. 147: ᾿Ανήφθη γὰρ τὸ 
πῦρ ἀπὸ τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἁγίου Στεφάνον, xal 
ἕως τοῦ πραιτιυρου 500 στραττλάτου ἔφθασεν. 

(81) Πεζικῶν» τε καὶ νηΐτῃ στρατῶν. Si leges 
Scribendum erit 
νυϊτῶν, Sed quoniam νηΐτα: στρατοὶ in plurali noa 
dicitur, malim equidem scribere πεζιχῷ τε x2t vrtzn 
στρατῷ »υἱ legitur in manuscripto codice Telle- 
riano. Certe in optimo | codice "lorentino diserte 
scriptum est πεζιχῷ. Paulo post scribendum est 
διήρχεσε, non ut vulgo editum est διήρχησε. 


VARIORUM. 


(x) ᾿σδιγέρδον. Hic mortuus erat anno 414; ne- 
que unquam bellum movit contra Romanos, sed 
tantum persecutionem contra Christianos ; quam a 
filio Vararane excitalam perperam seripsit Socrates, 
lib. v: cap. 18, Vid. Pagi ad anu. 408, 1. 11, 408. 
n. 9, cLad ann. 420, n. £4. W. Lowin. 


(y) Εὐσταθίῳ. Claruit sub Anastasio imp. circa 
ann. 496. Scripsit compendium Chronicum, inquit 
Suidas, rerum ab /Enea usque ad Anastasium, 
libris 1x. Amid:e, urbis precipux Mesopotamis, 
expuguationem descripsit, quz contigit anno 503. 


2473 


HISTORIE ECCLESIASTIC/E LIBER I. 


941} 


x:i (82) Κλαυδιανὸν χαὶ Κῦρον (83) τοὺς πριητὰς A pore Claudianum ac Cyrum poetas floruisse perhi- 


ἀναδειχθῆναι. Κῦρον δὲ xal πρὸς τὸν μέγιστον τῶν 
ὑπάρχων ἀναδῆναι θρόνον, ὃν ὕπαρχον τῆς αὐλῆς 
οἱ πρὸ ἡμῶν χεχλήχασι ^ χαὶ τῶν ἑσπερίων ἐξηγὴ- 
σασθαι δυνάμεων, Καρχηδόνος ὑπὸ Βανδίλω" κρατη- 


θείδης, Γιζερίχου (8) τε τῶν βαρδάρων ἡγονμένον. 


ΚΈΦΑΛ. K'. 

Περὶ τὴς βασιλίσσης Εὐδοκίας, καὶ Εὐδοξίας 
τῆς θυγατρὸς, καὶ ὅπως εἰς ᾿Αγτιόχειαν καὶ 
Ἱεροσόλυμα ἀφίκετο. 

Οὗτος τοίνυν ὁ Θεοδόσιος τὴν Εὐδοχίαν ἐσοιχίζεται, 
τοῦ σωτηριώδους μεταλαδοῦσαν βαπτίσματος, γένξι 
μὲν ᾿Αθηναίαν, καλλιεπῇ δὲ καὶ τὴν ὥραν εὐπρεπῆ, 
μέσης οἱ γενομένης Πουλχερίας τῆς βασιλίδος τῆς 


bent. Ex quibus Cyrus quidem ad supremum prafe- 
ctorum culmen pervenit, quam dignitatem majores 
nostri przefecturam praetorii appellarunt. Fuit etiam 
magister militum in Oecidente, quo tempore Car- 
thago capta est a Vandalis, quibus prxcrat Gense- 
ricus. 


275 CAP. XX. 
De Eudocia Augusta, deque ejus filia Eudoxia; et 
uomodo Eudocia Antiochiam venerit, et Hieroso- 

Aymam ingressa sit. 

Porro Theodosius Eudociam *, domo Athenien- 
sem, forma elegantem, nec ignaram artis pocticze, 
interventu Pulcheriz Augusti sororis sux, uxorem 
duxit, cum illa salutari lavacro prius tincta fuisset. 


αὐτοῦ ἀδελφῆς. 'Ex ταύτης αὐτῷ γίνεται παῖς fj " Ex ea Theodosius flliam suscepit, Eudoxiam no- 


Εὐδοξία, fiv ὕστερον ἐπειδὴ χαιρὸν ἤγαγε γάμων, 
Οὐαλεντινιανὸς ὁ αὐτοχράτωρ ἄγεται, ἀπάρας μὲν 
ix τῆ; πρεσδυτέρας Ῥώμης, κατάρας δὲ πρὸς τὴν 
Kovotavtlvou. Ἢ χρόνοις ὕστερον (84) ἐπὶ τὴν 
ἁγίαν ἐπειγομένη Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν πόλιν, 
ἐνταῦθά τε γίνεται (85), καὶ δημηγορήσασα πρὸς τὸν 


* Socr. ]. vir, cap. 21. * ibid. cap. 4 . 


mine. Qux postea cum nubilis evasisset, nupsit 
Valentiniano imperatori, qui Roma profectus, Con- 
stantinopolim uxoris ducend:e causa venerat*. Eudo- 
cia vero diu postea, dum ad sanctam Christi Dei 
ac Domini nostri civitatem pergeret, venit An- 
tiochiam. lbi cum publice verba fecisset ad po- 


VALESI] ANNOTATIONES 


(321 ΚὙλαυδιανὲν xal Κῦρον τοὺς ποιητάς. Hic 
est Claudianus cujus hodie preclara exstant car- 
mina. Verum hoc loco duplex occurrit difficultas : 
quomodo poeta Latinus hic commemoratur ab 
Evagrio, et cur ab eodem Evagrio confertur in 
tempora Theodosii Junioris, cum Claudianus 
eujus carmina nunc babemus, Arcadio et Honorio 
regnantibus floruerit, ut docent ejusscripta? Quod 
ad primam quzstionem attinet, facilis est respon- 
sio. Claudianus enim non Latina solum, verum 
etiam Graeca scripsit poemata ; unde in veteri epi- 
Qranmate quod in basi ejus statuz erat inscriptum, 

irgilii simul! et Homeri animam in se trausfusam 
habuisse dicitur. Latinum quidem carmen pri- 
mum scribere aggressus est anno Christi 595, quo 
consules fuerunt Olybrius et Probinus. De quorum 
consulatu elegans carmen conscripsit, quod etiam- 
num exstat. Hic conatus cum feliciter successisset 
Claudiano, animos ei addidit ad Latina deinceps 
carmina conscribenda ; cum antea Grecos dunta- 
Xat versus edidisset, ut ipse testatur in elegia ad 
Probinum, his versibus : 


Romanos bibimus primum, te consule, fontes, 

Et Latie cessit Graia Thalia toga. 
Incipiensque tuis a fascibus omina cepi, 

Fataque debebo posteriora tibi. 

Fuit certe Claudianus natione Grzcus, ortus ex 
. urbe Alexandria, ut docet Suidas in voce KAav- 
, διανός, Idem quoque testatur Claudianus ipse in 
carmine ad Adrianum prefectum pratorio, qui et 
ipse Alexandrinus fuit. Nam de Alexandro 

one ita scribit, 


Conditor hic patrie. Sic hestibus ille pepercit. 
Et in fine ejusdem carminishzc habet, 


Seviet in miseros cognata potentia cives. 
Audiat hec commune solum, longeque carinis 
Nota Pharos, etc. 


(83) Κῦρον. Cyrus poeta fuit natione JEgyptins, 
ertusex oppido Panopoli. Qui cum ob poetice 


ace- 


C 


artis facultatem gratus esset in primis Eudocize 
Auguste, conjugi Theodosii Junioris: erat enim 
hac mulier φιλο πής, id est. carininum , studiosis- 
sima ; promotus est ab imperatore Theodosio prze- 
fectus preetorio et urbi. Fuit etiam exconsul et 
patricius, ut scribit Suidas. Postea vero. cum Eu- 
docia regina ob quasdam occultas causas relicto 
palatio Hierosolymam urbem petiisset, Cyrus adem- 
pia potestate factus est episcopus Cotyzi urbis 

'brygie, seu potius Smyrna, ut tradit. auctor Chro- 
nici Alexandrini et Theophanes. Vixit aulem usque 
ad tempora Leonis Augusti, ut testatur Suidas. ' 
Ejusdem Cyri consulis ac poetz mentionem facit 
Theophylactus in lib. vnr Historie, cap. 8. ubi 
ecclesiam Deipare Virginis Constantinopoli ab eo 
:wdificatam esse scribit Theodosii Augusti tempo- 
ribus. 

(84) Ἢ χρόνοις ὕστερον. Addenda videtur par- 
ticula hoe inodo, Ἢ δὲ χρόνοις, etc. Nisienim hanc 
particulam, addideris, hzc de Eudoxia Eudocis» 
filia Antelligentur, de qua proxime locutus est 
Evagrius. Verum adjectio particule δὲ non jam de 
Eudoxia, sed de Eudocia matre sermonem institui 
designat. 

(85) 'Evrab0a γίνεται. Pessime Musculus et 
Christophorsonus hunc locum intellexerunt. Puta- 
runt enim per vocem ἐνταῦθα significari urbem 
Hierosolymam, cum intelligatur urbs Antiochia. Et- 
enim Evagrius Historiam suam scripsit Antiochiz, 


p qua in urbe fortunarum suarum domicilium fixe- 


rat, ut in Prolegomenis ostendimus. Sed et Nice- 
phorus in eumdem errorem prolapsus est. Nam in 
cap. 1, libri xiv, ubi hunc Evagrii locum describit, 
vocem ἐνταῦθα de urbe Hierosolymitana intelligit. 
Atqui ex sequentibus Evagrii verbis facile erat anim- 
advertere, hz»c de urbe Hicrosolymitana dici non 
potuisse. Neque enim Hierosolyma Gracorum fuit 
colonia, sed potius Judzorum, et postca Romano- 
rum. Nec Ulpianus, Libanius et reliqui ab Evagrio 
laudati scriptores , de Hierosolyma urbe scripse- 
runt. Nec Eudocia Augusta quie domo erat Athe- 


VARIORUM. 
(;) ! ἱζερίχου. Gensericus irrupit in Africam anno 429, juxta calculum Antonii Pagi ad ann. 
, n. 9. 


PamRor. Ga. LNXXVI. 


nS 


9115 
pulum, 
Et cupio, et letlor, vestro me ex sanguine natam, 


colonias scilicet significans, quz illuc deductze fue- 
rant ex Grzecia. Quas si quis accuratius cognoscere 
desiderat, scripserunt de iis diligenter Strabo geo- 
graphus, Phlego, Diodorus Siculus, Arrianus, et 
Pisander poeta : Ulpianus preterea, et Libanius 
ac Julianus, Sophistarum omnium praestantissimi. 
Quam ob causam Antiochenses statua ex zre fa- 
breiacta cam honorarunt, 9706 quz integra etiam- 
nuui manet. Ejus itaque hortatu, Theodosius maxi- 
mam accessionem fecit civitati, productis muris 
usque ad portam quz ducit ad suburbanum Daph- 
nense : id quod .rerum istarum studiosi possunt 
cernere, Etenim nostra quoque 2tate veteris muri 
vestigia remanent, qu: spectantium oculos quasi 
manu ducunt. Sunt tamen qui dicant, Theodo- 
sium] seniorem muros urbis amplificasse, et Va- 
lentis lavacro, cujus pars incendio consumpia 
fuerat, ducentas auri libras donasse. 


-CAP. XXI. 


Quod Eudecia Augusta Hierosolymis multa praeclare 
gessit : et de discrepante vita et .conversatiene 
monachorum Palestina. 


Ex hac igitur urbe Eudocia bis venit Hierosoly- 


- 


EVAGRII SCHOLASTICI 


orationem suam hoc versu clausit , À ἐνταῦθα λεὼν, 


9416 


ἐπιτελεύτιον ἕπος ἐφθέγξατο" 


“Ὑμετέρης γενεῆς τε καὶ αἵματος εὔχομαι elvat, 
τὰς ix τῆς Ἑλλάδος ἐνταῦθα σταλείσας ἀποιχίας 
αἰνιττομένη. Εἰ δέ τῳ πεοισπούδαστον ταὐτᾶς εἰδέ- 
ναι, ἱστόρηται περιέργως Στράδωνι (86) τῷ γεω- 
γράφῳ, Φλέγοντί τε xal Διοδώρῳ τῷ £x Σιχελία;, 
᾿Αῤῥιανῷ τε αὖ χαὶ (87) Πεισάνδρῳ τῷ ποιητῇ, καὶ 
πρός γε Οὐλπιανῷ (88), Λιδανίῳ τε (89) xax Ἶου- 
λιανῷ (90) τοῖς παναρίστοις σοφισταῖς. ὍὍτε xal 
εἰχόνι Ex χαλχοῦ τεχνιχῶς ἢσχημένῃ, παῖδες "Avrto- 
χέων αὐτὴν τετιμήχασιν, *| χαὶ μέχρις ἡμῶν σώζεται. 
Ἐξῆ; προτραπεὶς Θεοδόσιος, μεγίστην μοῖραν τῇ πόλει 
προστίθησι, τὸ τεῖχος εὑρύνας μέχρι τῆς πύλης τῆς 
ἐπὶ Δάφνην ἀγούσης τὸ προάστειον, ὡς ὁρᾷν τοῖς ἐθέ- 
λουσι πάρεστι" μέχρι γὰρ ἡμῶν τὸ παλαιὸν ἰχνηλα- 
τεῖται τεῖχος, τῶν λειψάνων ξεναγούντων τὰς ὄψεις. 
Εἰσὶ δὲ οἵ φασι τὸν πρεσδύτερον Θεοδόσιον τὸ τεῖχος 
εὑρῦναι. Καὶ χρυσίου δὲ διαχοπίας ἕλχον λίτρας τῷ 
Οὐάλεντος ἐδωρήσατο λουτρῷ (91) xatá τι μέρος 
ἐμπρνη σθέντι. 
ΚΕΦΑΛ. ΚΑ', 


Ὅτι καιλῶς τὰ περὶ τὰ ᾿Ιεροσόλυμα ἡ Εὐδοκία 
διόθηκχε' καὶ περὶ διαφόρου βιοτῆς καὶ διαίτης 
τῶν ἐν Παλαισείνῃ porayow. 


“Ἐντεῦθεν (a) τοίνυν ἣ Εὐδοχία ἐν Ἱεροσολύμοις 


VALESII ANNOTATIONES. 


niensis, cives Hierosolymitanos .compellare petuit C 


hoc versu, 

'Υμετέρης γενεῆς xal αἵματος εὔχομαι εἶναι. 
Certe Auctor Chronici Alexandrini ait Eudociam 
ex aureo curru verba fecisse ad Antiocbenos. 

(86) Στράδωνι. Locus Strabonis quem  indieat 


Evagrius, exstat in lib. decimo sexto pag. 750, edi- 


tionis Parisiensis. 

(81) Πεισάνδρῳ τῷ ποιητῇ. Duo fuere Pisan- 
dri poete. Alter Rhodius, qui Heracleam carmen 
duobus libris scripsit, quod est De Herculis rebus 
gestis. Hunc quidam Hesiodo antiquiorem faciunt. 
Alii vero in Olympiadem tricesimam tertiam eum 
conferunt, ut scribit Suidas. Aller fuit Pisander 
Lycaonius, ortus Larandis oppido Lycaonie, Ne- 
toris poete filius. Suidas eum floruisse scribit, ve- 

ante Alexandro Mammzze filio. Hic libros sex 

ρωϊχῶν θεογαμιῶν heroico carmine conscripsit, 
varia omnis generis historia refertos, ut testatur 
Suidas. Ejusdem operis meminit etiam Zosimus in 
Ib. v, ubi de Hemonz urbis conditu loquitur : 
Ὡς ὁ ποιητὴς ἱστορεῖ Πείσανδρος, ὁ τῇ τῶν ᾿Ηρωϊχῶν 
θεογαμιῶν ἐπιγραφῇ πᾶσαν͵, ὡς εἰπεῖν, ἱστορίαν 
περιλαδών' quse Zosimi verba ita vertit Leunclavius : 
Sicuti Pisander poeta memorie prodidit, qui Heroi- 
carum divarumque nuptiarum titulo totam hanc pro- 
, pemodum historiam complexus est. Non est hic sen- 

sus Zosimi verborum. Ait enim Zosimus Pisandrum 
poetam in carmine illo De heroum ac dearum nup- 
(iis, universam propemodum Historiam complexum 
fuisse. Idem etiam testatur Suidas, cum ait de 
Pisandro : Ἔγραψεν ἱστορίαν xovxÜ mv 87 ἐπῶν" ἂν 
ἐπιγράφει, Ἡρωϊχῶν θεογαμιῶν, ἐν βιδλίοις EE. In hoc 
igilur opere Pisander de Triptolemo Argivo deque Io 
scripserat, qui primi Antiochiam urbem Syriz con- 
diderunt Porro id opus sexdecim libriscomprehen- 
sum fuisse videtur, non autem sex, ut perperam legi- 
tur apud Suidam. Nam Stephanus in libro de urbibus 
decimum et quartum decimum Pisandri librum citat. 


"phista, nondum comperi. Fuit 


(88) Ob Az:avQ. Hic est Ulpianus Antiochenus 
sophista , qui primum quidem Emesz, 
vero Antiochie rhetoricam docuit principatu Con. 
stantini ut testatur Suidas. Ejusdem meminit Euna- 
pius in Vita Prozresii sophistz. Hic igitur inter 
reliquas orationes quas ab illo scriptas fuisse re- 
fert Suidas, peculiarem orationem in laudem pa- 
trie sux conscripserat, in qua de coloniis vario 
tempore in eam deductis loquebatur. 

(89) Λιδανίῳ. Libanius Antiochensis sopbista 
scripsit orationem qui? ᾿Αντιοχικὸς inscribitur, que 
etiamnum exsl4l in secundo ejus operum (omo 
edita. Nec dubium est quin Evagrius hoc loeo eatn 
orationem designet. Porro Libanius in supradicta 
oratione cunctas Grecorum colonias qus Antio- 
chiam variis temporibus deductse sunt accurate 
recensct. In his etlain Athenienses .cummmeniorat, 
quos Seleucus, eversa urbe Antigenis, traduxit Án-- 
tiochiam. i 

(90) Kal 'Iov.terdQ. Quis sit hic Julianus so- , 
uidam Julianus 
Cappadox, omnium sui temporis Sopbistarum qui 
Auienis rhetoricam docebant, facile princeps. De 
quo multa refert Eunapius in libro vitis So- 

histarum. Eum Suidas floruisse scribit Constantini 

agni temporibus. Sed quod eumdem Callinici so- 
phistee temporibus qualem fuisse dicit, in eo se- 
cum ipse pugnat, cum Callinicus sophista Phi- 
lippi et Gallieni principatu vixerit. Duos igitur Ja- 
lianos Athenis sophistas fuisse crediderim. Quorum 
prior iisdem temporibus vixit quibus Callinicus 
sophista; alter vero principatu Constantini Magni. 

(91) Τῷ Οὐάλεντος Aovrpo. Hujus lavacri me- 
minit Ammianus Marcellinus in lib. xxxi, haud 
procul ab initio, ita scribens. Vocesque preconum 
audiebantur assidue, mandantium congeri ligna. ad 
Valentini lavucri succensionem, studio spsius printi- 
pis conditi. 


VABIORUM. 
(«) ᾿Εντεῦθεν. Antiochia scilicct, de qua locutus est Evagrius capite superiori. Secunda Eudocie Hie- 


p 
411 ) 


HISTORIE ECCLESIASTICAE LIBER 7. 


2478 


ὃς ἀφικνεῖται (92). Καὶ ὅτου μὲν χάριν, ἣ τί πρω- A mam ΄. Et cujus quidem rei causa id. fecerit, ct 


τοτύπως, ὥς φασι, βουλομένη, τοῖς lovopf,oadt xa- 
ταλη πτέον 35, εἰ χαὶ μὴ ἀλτθίζεσθαί μοι δοχοῦσιν. 
Ὅμως δ᾽ οὖν ἀνὰ τὴν ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ πόλιν γε- 
νομένη, πολλὰ πρὸς τιμῆς τοῦ Σωτῆρος πέπραχε 
Θεοῦ. “Ὥστε χαὶ εὐαγῆ δείμασθαι φροντιστήρια, xal 
τὰς χαλουμένας λαύρας (93), Ἐν οἷς ἡ μὲν δίαιτα, 
διάφορος" ἡ δέ γε πολιτεία, ἐς ἕνα τελέυτᾷ θεοφιλῆ 
σχοπόν. Οἱ μὲν γὰρ ἀγεληδὺν ζῶντες, οὐδενὶ τῶν ἐς 
15» βριθόντων χρατοῦνται" οὐ χρυδὸς γὰρ αὐτοῖς 
ἐστιν. Τί δ᾽ ἂν φαίην γρυσὸς, ὅτε οὗτε ἰδιχὴ τις 
ἐσθὴς, οὐδέ τι τῶν ἐδωδίμων ; Ὃ γὰρ νῦν τις ἀμπ- 
ἐχεται τριδώνιον ἣ ἐξωμίδα, τοῦτο μετὰ σμιχρὸν 
ἕτερὸς ἀμφιέννυται" ὡς xal τὴν πάντων ἐσθῆτα ἑνὸς 
εἶναι δοχεῖν, χαὶ τὴν ἑνὸς ἀπάντων. Καὶ χοινὴ τρά- 
πεζα παρατίθεται, οὐκ ὄψοις χεχαρυχευμένη, οὐδέ 
τινι τῶν ἅλλων ἐδεσμάτων᾽ λαχάνοις δὲ xaX ὀσπρίοις 
μόνοις δεξιουμέντ,, ἐς τοσοῦτον χορηγουμένοις ὅσον 
ἀποζῇν καὶ μόνον. Κοινὰς δὲ τὰς πρὸς τὸν θεὸν λιτὰς 
διημερεύουσί τε xal διανυχτερεύουσιν " οὕτω σφᾶς 
ἐχθλίδοντες, οὕτω τοῖς πόνοις πιέζοντες, ὡς τάφων 
ἄνευ νεχροὺς αὐτοὺς δοχεῖν ὑπὸ γῆν ὁρᾷν (94). Οἵ 
πολλάχις μὲν χαὶ τὰς χαλουμένας ὑπερθεσίμους (93) 


* Socr. ]. vii, cap. 47. 


quidnam praecipue illa spectaverit, Historize scripto - 
ribus relinquendum puto : qui tamen haudqua: 
quam mili videntur verum dicere, Ceterum cuin 
ad sacram Christi urbem venisset, multa in ho- 
norem Dei Servatoris nostri gessit. Nam et rcli- 
giosa zdificavit monasteria, et lauras quás vocant 
construxit. In quibus discrepans quidem est vivendi 
ratio : ad unum tamen eumdemque pietatis scopum 
conversatio dirigitur. Alii enlm gregatim degentes, 
nullius rei qux ad terram vergit, desiderio ca- 
piuntur : quippe nec aurum habent. Et quid dico 
aurum, quando ncc propriam vestem, nec ullum 
esculentum quisquam proprium habet. Etenim 
pallio vel tunica quibus quis hodie indutus est, 


B paulo post alius induitur : 877 adeo ut quz cst 


omnium vestis, ea unius esse videatur, et quz est 
unius, omnium. Mensa ilem communis apponitnr, 
non delicatis obsoniis aut allis ullis cibis referta : 
sed solis oleribus ac legüminibus instructa, qu: 
hactenus tantum prazbentur, quantum satis est ad 
vitam sustentandam. Communes item preces ad 
Deum fundunt, diu noctuque continuatas, ita so 


VARLE LECTIONES 


** χαταλειπτέον. 


VALESII ANNOTATIONES., 


92) Διαρικνεῖται. Nicephorus in lib. xiv, cap. 50, 
legit δὶ; ἀφικνεῖται. Sic. enim habet, xai δὶς δὲ 44- 
og ἔχει ταύτην ἐπὶ τὴν "je ὑσαλὴμ ἀφιχέσθαι. 
ouam scripturam secutus est Christophorsonus, ut 
ex versione ejus apparet. Ita enim vertit bunc lo- 
cum. Eudocia tero Constantinopoli Hierosolymam bis 
profecta est. Atque ita in Telleriano codice diserte 
scriptum inveni. Prior quidem Eudociz profectio ad 


urbem Hierosolymam contigit Theodosio xvi, οἱ ἡ 


Fausto consulibus, anno Chris 438, ut ex Socrate 
et ex Marcellini Chronico recte observavit Baro- 
nius. Sequente autem anno Hierosolymis Constan- 
tinopolim reversa est, B. Stephani reliquias secum 
deferens, ut tradit idem Marcellinus in Chronico. 
Secunda vero ejus Hierosolvmitana profectio, quo 
»nnO acciderit, non. capvenit inter scriptores. δὼ. 
ronius quidem principatu Marciani Augusti eam 
cons$ignat. Ego vero diu ante imperium Marciani, 
superstite adhuc Theodosio, secundam hanc peregri- 
nationem ab Eudocia Augusta susceptam esse con- 
tendo. Nam Marcellinus in Chronico, Theodosio 
Aug. xviii et Albino Coss. qui fuit annus Christi 444, 
τᾶ scribit : Severum presbyterum et Joannem dia- 
conum Eudocim reginam apud /Eliam urbem mini- 
sirantes, missus ab imp. Theodosio Saturninus comes 
domesticorum occidit. Eudocia nescio quo excita do- 
lore , Saturninum protinus obtruncavit : statimque 
mariti Imp. nutw regiis spoliata ministris apud 
4Eliam civitatem moritura remansit. Idem confirmat 
auctor Chronici Alexandrini. lisdem enim consuli- 
bus Paulinum Magistrum Officiorum jussu Theodosii 
necalum 6586 scribit : atque idcirco Eudociam do- 
lore affectam, quippe qua Paulinum sua causa in- 
terfectum fuisse sciret; petiisse a Theodosio ut 
Hierosolyma proflciscendi facultas ipsi concedero- 
tur. Marcellinus tamen in Chronico Paulini czedem 
refert anno Christi 440, Valentiniano v et Anatolio 
coss. Proinde si ob Paulini cedem Eudocia iterum 


profecta est Hierosolyma, juxta Marcellini sentene 
tiam, id contigit anno Christi 440. Porro de Satur- 
nino comite quem Eudocia Aug. Hierosolyin: occidi 
precepit, locus exstat in Mistoria Prisci rhetoris 
pag. 54, quem hic apponam xal πρὸς τοῦτο im. 
ένευσε βασιλεὺς, xal Σατορνῆου περιονσίᾳ καὶ γένει 
χοσμουμένου, θυγατέρα εἰρήχει σώσειν" τὸν δὲ Za, 
τορνίλον ἀνῃρήχει ᾿Αθηναῖς, fj xa Eüboxía , ἀμςο- 
τέροις γὰρ ἐκαλεῖτο τοῖς ὀνόμασιν. 

(95) Καὶ τὰς καλουμένας «ἀΣαύρας. Laura dif- 
fert a cenobio, eo quod laura quidem constat mul-- 
tis cellis longe a se invicem disjunctis, cenobium 
vero uno rlauditur muro. Et in laura quidem de- 
gebant anachorete : in coenobio autem monachi 
simul vivebant. Docet id Cyrillus Seythopolitanus 
in vita Eutbymii , bís verbis : Te autem oportet ve- 
nire ad meam Lauram, et [ratrum quidem cellas di- 
ruere ab ipsis (undamentis , cenobium vero edificare . 
illic, ubi meum adificasti cemelerium. Non enim 
lauram, sed cenobium potius esse locum, Deo placet. 
Idem Cyrillus in Vita S. Sabe, discrimen istud iu- 
ter lauram ac cenobium saspius designat. {ἈΠῸ 
etiam differentiam inter phrontisteria et lauras 
observat Evagrius noster hoc loco. Nam in phron- 
tisteriis quidem monachos ait gregatim vixisse, et 
communi mensa usos esse, et diurnas ac no- 
cturnas precationes simul celebrasse. In lauris au- 
tem separatim vixisse anachoretas , exiguis cellis 
inclusos. . 

(94) Αὐτοὺς ὑπὸ γὴν ὁρᾷν. Assentior Christo- 
phorsono qui ὑπὲρ γὴν legit, quemadinodum etiam 

egitur apud Nicephorum in cap. 50, lib. xiw. Sed 
et verbum δοχεῖν hic deerat, quod nos ex ins. co- 
dice Florentino supplevimus. In Telleriano autem 
codice scriptum inveni ὑπὲρ γῆν. 

(95) Τὰς καιουμένας ὑπερθέσμους. Pessime 
hunc locum interpretati sunt. Musculus οἱ Christo- 
phorsonus. Nicephorus vero optime exposuit hoc 


VARIORUM. | 
rosolymam profectio contigit anno Chr. 4148, ut scribit Ant. Pagi ad ann. 450, n. 4, ete. 


9479 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2180 


alterentes laboribus atque afllictantes, ut sine se- A πράττουσι, διήμερο!ι καὶ τριήμεροι τὰς νηστείας 


puleris mortui quidam sub terra esse videantur. 
Crebras quoque superpositiones faciunt, biduum 
ac triduum integrum jejunantes. Nec desunt qui 
per dies quinque et amplius jejunia continuent, 
ac tum aegre admodum necessarium cibum ca- 
piunt. Alii vero contrariam viam ingressi, soloa3 
sese includunt domiciliis, quee ejusmodi latitu- 
dinis sunt atque aliitudinis, nt in iis nec corpore 
erecto consistere, nec accumbere commode pos- 
sint; in speluncis et cavernis ac foraminibus ter- 
re, juxia dictum Apostoli *, philosophantes. Alij 
simul cum bestiis degentes, in ignotis quibusdam 
terre Jatibulis preces ad Deum fundunt. Aliud 
quoque vivendi genus excogitarunt, quod omnem 
fortitudiois ac teleronti: modum transcendit. In 
solitudinem .enim a sole perustam penetrantes, 
tam viri, quam mulieres, jis duntaxat. partibus 
quas pudor nominari vejat, contectis, reliquum 
corpus a'goribus atque ardoribis immensis nudum 
exponunt, zstum ac frigus parj modo despicientes. 
Àc cibos quidem .homipjbus usitatos aspernantur. 
Terram autem depascuntur, unde et pabulatores 
cognominati sunt : tantum carpentes, quantum ad 
vitam suflicit ; adeo ut bestiis tandem similes eva- 
dant, specie videlicet corporis immutata, et sensu 
animi nequaquam convenienti cum reliquorum ho- 
ininum sensu. Quos ubi viderint, fugam arripiunt : 
et si quis forte eos iasequatur, aut pedum velo- 
citate, aut inaccessi cujuspiam loci latebris se 
subducunt. Aliud insuper commemorabo, quod 
pene mihi e memoria exciderat, tametsi prz» re- 
liquis omnibus primas ferat. Sunt apud eos quidam, 
licet oppido pauci, qui postquam assidua virtutis 
exercitatione, vacui ab animi perturbationibus 


* Hebr. xi, 98. 


ἐκτελοῦντες. Εἰσὶ δὲ ot xal πεμπταῖοι, ἣ xa πρὸς, 
xai μόλις τῆς ἀναγχαίας μεταλαμθάνουσι τροφῆς. 
Ἕτεροι δ᾽ αὖ πάλιν ἀπεφαντία: ἰόντες, μόνους ἕαν- 
touc χαθειργνύουσιν ἐν οἰχέσχοις, τοσοῦτον εὖρος, το- 
σοῦτον ὕψος ἔχουσιν, ὡς μηδὰ τὰ σώματα ἀνορθοῦν, 
μηδὲ μὴν ἐπ᾽ ἀδείας τὰς χλίσεις ποιεῖσθαι" σπηλαίοις 
προσχαρτεροῦντες, xal ταῖς ὁπαῖ;. τῆς γῆς, κατὰ 
τὴν τοῦ ᾿Αποστόλου φωνήν. ΓΑλλοι σύνοιχοι θηρίοις 
γινόμενοι, xal τισι τῆς γῆς ἀτεχμάρτοις *" ἐνδομύχοις 
τὰς πρὸς τὸν Θεὸν ἐντεύξεις ποιοῦνται. ᾿Ατὰρ χαὶ 
ἕτερον εἶδος αὐτοῖς; ἐπενοήθη, πάσης ἀνδρείας τε xal 
χαρτερίας δύναμιν ἐχδαῖνον. Ἐς ἔρημον γὰρ κεχκαυ- ᾿ 
μένην σφᾶ; αὐτοὺς ἀφέντες, xal μόνα τὰ τῖ΄ς τύ- 
σεως ἀναγχαῖα περιστείλαντες, ἄνδρες τε χαὶ γύ- 
να!α, τὸ λοιπὸν σῶμα γυμνὸν, χρυμοῖς τε ἑξαισίοις, 
ἀέρων τε πυραχτώσεσιν ἐπιτρέπουσιν, ἐπίσης θάλ- 
ποὺς τε χαὶ ψύχους περιορῶντες. Καὶ τὰς μὲν τῶν 
ἀνθρώπω» τροφὰς τέλεον ἀποσείονται., Νέμονται 
δὲ τὴν γῆν, βοσχοὺς χαλοῦσι (06), μόνον τὸ ζῆν ἐν- 
τεῦθεν ποριζόμενοι" ὥστε τῷ χρόνῳ xal θηρίοις συν- 
αφομοιοῦσθαι, τῆς τε ἰδέας αὐτῶν παρατραπείσης, 
τῆς t€ γνώμης λοιπὸν οὐ συμθαινούσης ἀνθρώποις, 
οὗς xai διδράσχουσιν ἰδόντες, καὶ διωχόμενοι, f) τῇ 
ὠχύτητι τῶν ποδῶν, ἢ τινε τῶν ἐπὶ γῆς δυσόδων χω- 
ρίω" τὸ λαθεῖν ἑαυτοὺ; πορίζονται (97). Λέξω δὲ 
xa ἕτερον, ὃ μιχροῦ μὲν διόλαθς, χαίτοι τὰ πρε- 
σθεῖα κατὰ πάντων ἔχον. Εἰσὶ μὲν ἐλάχιστοι" εἰσὶ 
δ᾽ οὖν ὅμως, o1 ἐπὰν διὰ τῆς ἀρετῆς τοῦ ἀπαθεῖς 
εἶναι τύχωσιν (98), ἐς χόσμον ἐπανίασι, ἐν μέσοις 
τοῖς θορύθοις. Καὶ περιφόρους σφᾶς ἐπαγγέλλοντες, 
οὕτως τὴν χενοδοξίαν χαταπατοῦσιν, ὃν τελευταῖο» 
χιτῶνα χατὺ Πλάτωνα τὸν σοφὸν fj φυχὰ πέφυχεν 
ἀποτίθεσθαι" οὕτως τὸ ἀπαθῶς ἐσθίεεν (99) φιλοσο- 
φοῦσι, κἂν παρὰ χαπήλοις ἢ παλιγχαπέλοις (i) 


VARIE LECTIONES, 


9* ἀτεχμάρτου. 


VALESII ANNOTATIONES. 


modo, Οὗτοι δὲ πολλάχις καὶ δύο καὶ τρεῖς Omep- 
θέμενοι τῶν ἡμερῶν" εἰσὶ δὲ οἵ χαὶ πεμπταῖοι χαὶ 
πρὸς, διατελοῦσιν ἄγευστοι. ld. est : Ii. ecpius. ín 
biduum et triduum jejunium proferunt. Sunt qui 
diebus quinque et. longtus, cibum non attingunt. Dio- 
nysius quoque Petavius in cap. 5. Miscellanearum 

xercitationum adversus Salmasium, hurc Evagrii 
nostri locum recte exponit de superpositione, quod 
exquisitissimum fuit genus jejunii apud Christia- 
nos. Sed quod ὑπερθέσεις seribendum esse suspi- 
eatur pro ὑπ:ιρθέσμους, in hoe ei assentiri non 
possum, cum hzc emendatio a vulgata scriptura 
vestigiis longius recedat. Equidem ὑπερθεσίμους 
hoc loco mallem scribere. Subaudire autem opor- 
tet ἡμέρας, vel νηστεία:. Latini superpositionem 
dixerunt pro jejunio, ut videre est in concilio Eli- 
beritano et in Canonibus peenitentialibus. Vide si 

lacet que notai ad librum v — Hist. ecclesiastice 
Eusebii. In optimo codice Telleriano ὑπερθεσίμους 
scriptum inveni, prout conjeceram. 

(96) Βοσκοὺς χαλοῦσι. Sozomenus in lib. vi, 
cap. 35, monachos quosdam Mesopotami:e ita di- 
ctos esse scribit eo quod primi hoc strictioris absti- 
nentie genius excogitassent, 

(97) TO Aau0eiv δαυτοὺς πορίζογτες. Rectius in 


ms. codice Florentino legitar ποῤίζονται. Sed pree- 
terea corrigendum videtur ἑαυτοῖς. l 

(98) Τὸ εὐπαθεῖς εἶναι τὐχωσῖιν. Wunc locom ex 
ms. codice Florentino restitui. Sed pro εὐπαθεῖς, 
omnino scribenduin est ἀπαθεῖς, ut habet Nicepho- 
rus et codex Teller. Et paulo post pre περιφόρους, 
[προ dubio corrigendum est περιφόρους ex eodem 

icephoro. ! 

(90) Οὕτως τὸ ἀπαθῶς ἐσθίειν. Addenda videtur 
particula hoc modo, οὕτως δὲ τὸ ἀπαθῶς ἐσθίειν 
φιλοσοφωυῦσι. Sic enim oralio reete conneetitur cum 
superioribus. 

(1) Κἂν παρὰ xazxnActa ἣ zta Ai yxa x Ae?a. Hunc 
locum ita vertit Christophorsonus. Adeo etiam sine 
delectatione cibum capiunt, inque ea re tam austeram 
exercent disciplinam, ut. sive ad cauponam, site ad 
lupanar eos divertere cogat neceesitas, nec locum 
refugiant, elc. Seculus est sine dubio Christophor- 
sonus expositionem Nicephori qui hgee Evagvii verba 
ita reddidit, x&v tv χαπηλείῳ f| past i, εἰ 
«oUto 6:1,5ot δρᾷν, etc. Ego vero ex optimo codice 
Florentino hunc loeum ita restitui, x&v παρὰ χαπήῆ- 
λοις ἣ παλιγχαπήλοις δεήσοι, etc. Quid sint παλιγκα- 
Tot, el. quid distent ἃ χαπήλοις, cunctis notum 
esse existimo. Quantum χάπηλος distat a mercatore, 


2181 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER T 


- 


2182 


δεήσοι, οὐ τόπον, οὐ πρόσωπον, οὐδὲ τι τῶν πάντων A evaserint, ad seculum redeunt, et ina. media ho- 


ἐγχαλυπτόμενοι. Kal βαλανείοις ὃς συχνοῖς ὁμι- 
àoU2:, τὰ πολλὰ γυναιξὶ συναυλιζόμενοι, xal συλ- 
λουόμενοι. Οὕτω τῶν παῆῶν περιγενόμενοι, ὡς xat 
τῆς φύσεως τυραννῇσαι, xat μηδὲ τῇ ὄψει, μηδὲ τῇ 
&of, μτδὲ μὴν αὐτῇ τῇ περιπλοχῇ τοῦ θήλεος πρὸς 
τὴν ἰδίαν ἀποχριθῆναι φύσιν (2) μετὰ ἀνδρῶν δὲ, 
ἄνδρας εἶναι, μετὰ γυναιχῶν τε αὖ γυναῖχας, &xa- 
τέρας τε μετέχειν ἐθέλειν φύσεως, χαὶ μὴ μιᾶς et- 
ναι. Συνελόντι τοίνυν εἰπεῖν, ἐν τούτῳ τῷ παναρίστῳ 
καὶ θεοφόρῳ βίῳ ἡ ἀρετὴ τῇ φύσει ἀντινομοθετεΐ, 
οἰκείου; πηξαμένη νόμους, ὡς μηδενὸς αὐτοῖς εῶν 
ἀναγχαίων μεταδιδόναι ὅσα γε χορεσθῆνχι. Πεινὴν 
δὲ αὐτοῖς xa διψῇν ὁ σφῶν ἐγχελεύεται νόμος, πε- 
. ριστέλλειν τε τὸ σῶμα τοσοῦτο μόνον, 630v fj ἀνάγχη 


βιάζεται. Οὕτως τε αὐτοῖς ἡ δίαιτα ἀχριδέσιν ἀν- Β 


τιταλαντεύεται ζυγοῖς, ὡς ἐχ διαμέτρου χωροῦσιν 
αὐτοῖς; τὴν ῥοπὴν ἀνεπαίσθητον εἶναι, χαὶ ταῦτά γε 
πολὺ διεστῶσαν, Τοσοῦτον γὰρ αὐτοῖς τἀναντία χέ- 
χραται, τῆς θείας τὰ ἄμικτα συναγούσης, καὶ αὖ 
πάλιν διαιρούσης χάριτος, ὥστε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς xal 
νέχρωτιν συνοιχεῖν, τἀναντία χαὶ τῇ φύσει χαὶ τοῖς 
πράγματιν. "Evüa. μὲν γὰρ πάθος, νεχροὺς εἶναι δεῖ 
χαὶ τῶν τάφων εἴσω᾽ ἔνθα 05 πρὸς Θεὸν ἰχετεία, ῥωμα- 
λέους τὸ σῶμα, σφριγῶντας τὴν ἀχμῆν, χἂν ἔξωροι 
τὴν ἑλιχίαν ὦσι. Καὶ οὕτως αὐτοῖς ἑχάτερος συμ- 
πλέχεται βίος (5), ὥστε ἀμέλει xal τὴν σάρχα τέλεον 
ἀποθέμενοι, ζῶσιν ἀεὶ, xal vol; ζῶσι συναυλίζονται, 
xai σώμασϊί τε ἄχη προσφέροντες καὶ τὰς τῶν ixe- 
τευόντων φωνὰς τῷ Θεῷ προσάγοντες, τά τε ἄλλα 
ὁμοίως τῇ προτέρᾳ βιοτῇ διεχτελοῦντες, ὅσα μὴ; τῶν 
ἀναγχαίων δεῖσθαι (4), ἣ τόπῳ περιορίζεσθαι" πάν- 
τῶν δὲ ἀχούειν, xal πᾶσι συγγίνεσθαι. Εἰσὶ δὲ γονά- 
«tV αὐτοῖς τυχναὶ xal ἀδιάχοποι χλίσεις, ἔπανα- 
στάσεις τε σύμπονοι (5), μόνης -ἧς ἐφέσεως ἀναζω- 
πυρούσης αὐτοῖς τὴν ἡλιχίαν, καὶ τὴν ἐχούσιον ἀσθέ- 
vetav* ἄσαρχοί τινες ἀθληταὶ, ἀναίμονες παλαισταὶ, 


oj γε πανδιισίαν τε καὶ τρυφὴν τὴν νηστείαν ἔχον: 
τες, xal τράπεζαν διαχορῇ τὸ μηδενὸς ὡς οἷόν τε - 


ἀπογεύεσθαι. Ὁπόταν ξένος παρ᾽ αὐτοὺς ἀφίχηται 
κἂν ἐξ ἑωθινοῦ, οὕτω πάλιν ταῖς φιλοφροσύναις xal 
τῇ φιλοτησίᾳ δεξιοῦνται, ἕτερον εἶδος νηστείας ἐπι- 
νοήσαντες τὸ αὖ μὴ βουλόμενοι ἐσθίειν’ ὡς ἔχπληξιν 
τὸ πρᾶγμα χαθεστάναι, πόσον ἐς τροφὴν αὐτάρχη 


minum multitudine insanos se csse simulantes, 
inanem gloriam conculcant, quain tunicam, ut ait 
sapientissimus Plato, animus postremam exuere 
278 solet. Ita porro sine sensu affectuque edere 
didicerunt, ut apud caupones ac dardanarios, si 
necesse fuerit, edant, nec locum, nec cultum, nec 
aliud quidquam reverentes. Balnea item publica 
frequenter adeunt, et simul cum mulieribus di- 
versantur et lavant. Adeo omni perturbatione ani- 
mi superiores, ut naturze ipsi vim inferant, et nec 
aspectu, nec tactu, nec amplexu ipso mulieris, ad 
ea que nature ipsorum propria sunt, inclinari 
queant. Sed cum viris quidem viri sunt, feminz 
vero cum feminis. Non enim unius, sed utriusque 
simul sexus esse cupiunt. Denique ut compendio 
dicam, in hoc prastantissimo ac divino vivendi 
genere, virtus leges nature contrarias fert, ut 
scilicel ex rebus ad victum necessariis nihil ois 
impertiat ad satietatem. Quippe lex monastica ipsis 
precipit, ut esuriant ac sitiant, corpusque eatenus 
tegant, quoad poscit necessitas. Porro vivendi 
ratio apud illos adeo exacta lance librata est, ut 
quolies in contrarium tendunt, nullam sentiant 
rerum mutationem, quamvis magna sit inter eas 
distantia. Res enim contrarie usque adeo com- 
miste sunt, divina gratia ea qua misceri non 
possunt, inter se jungente ac rursus separante : 
ut vita el mors, quz natura et rebus ipsis inter 
se maxime pugnant, in illis simul habitent. Quippe 
ubi perturbatio est, mortuos illos esse oportet ac 
sepultos. Übi vero precationis tempus est, ium 
robusto corpore et alacres, tametsi affecta jam 
setate, esse debent. Utraque porro vita in illis adeo 
conjuncta est, ut, quamvis carnem penitus abjece- 
rint, vivant tamen, et una cum viventibus conver- 
sentur, segrorum corporibus medicinam adhibentes, 
et supplicantium vota Deo offerentes, reliqua dc- 
nique perinde ac in priore viia peragentes, nisi 
quod rebus necessariis non indigent, nec loco ullo 
circumscribuntur ; sed omnes audiunt, et cum om- 
nibus conversantur. Sunt apud illos crebre et 
indefesse g&énaum flexiomerz, ac rursus stationes. 
laborioss, solo destderio senectutem illorum οἱ 


*sóyevo: (6), οὕτω χομιδῇ βραχέσιν ἀρχοῦνται" ἐχθροὶ p voluntariam infirmitatem recreante. Athlete sunt 


τῶν ἰδίων βουλήσεων xal τῆς φύσεως, ἔχδοτοι τοῖς 


carnis expertes, luctatores sanguine carentes : qvi 


VALESI] ANNOTATIONES. 


tantum a xarf^ distat. παλιγχάπηλος. Gloss 
veteres παλιγχάπηλον Latine dardanarium reddunt. 

(3) ᾿Αποχριθῆναι φύσιν. Non displicet conje- 
ctura doctorum virorum, qui ἀποχλιθῆναι emenda- 
runt. Quam lectionem secutus est. Christophurso- 
nus, ut ex versione ejus apparet. Nicephorus tamen 
vulgatam scripturam retinuit. 

(5)! Exátepoc συμπιϊέκεται βίος. Joannes Langus 
de presenti et futura vita hzc verba exponit. Sic 
enim Nicephori sui locum interpretatus est. Vitam 
utramque illi, presentem videlicet εἰ futuram, ita 
complicant et. conjungunt, ut carne, etc. Ego vero 
per utramque vivendi rationem, sxcularem et mo- 
nasticam hic intelligi existimo. Idque sequentia 
Evagrii verba manifeste confirmant. Sequitur enim 


τά τε ἅ)λα ὁμοίως τῇ προτέρᾳ βιοτῇ. διεχιελοῦν- / 
τες. 

(4) “Ὅσα μὴ τῶν ἀναγκαίων δεῖσθαι. Rectius | 
apud Nicephorum legitur hoc modo, πλὴν ὅσῳ μὴ | 
τῶν ἀναγχαίων ἑνδεε ς εἶναι χαὶ τόπῳ περιορίξε. ἰ 
σθαι. Quee sie vertit Joannes Langus : Itidem wt iu 
priore vita degeutes, preterquam quod rebus neces- 
sariis non. indigeant, et loco nullo circumscriban- 
tur. 

(B) '"Exavactácsic τὸ σύμπονοι, Scribendum 
videtur σύννονοι. Hac enim duo vocabula frequenter 
inter se confundi in mss. exemplaribus depre- 

endi. | 

(6) Πέσον ἐς τροφὴν δεόμεγοι, Non dubito quin 
scribendum sit πόσων. 


eme o mo 


2482 EVAGRII SCHOLASTICI 2184 
pro convivio ac deliciis iejunium habent, et pro A τῶν πέλας θελήμασιν (1), ἵνα διὰ πάγτων αὐτοῖς «b 
mensa opipara, ut nihil quoad fleri potest, degu- ἐδὺ τῆς σαρχὸς ἐξωσθείη, χαὶ ψυχὴ διαχυδερνῴη, τὰ 
s'ent. Quoties peregrinus ad cos quispiam adve- κάλλιστα xal Θεὸν ἀρέσχοντα νουνεχῶς ἐχλεγομένη 


nerit, licct matutino tempore, singulari 979 co- 
mitate ac benevolentia eum excipiunt, norum 
jejunandi genis commenti, utscilicet. inviti com- 
edant. Adeo ut ea res stuporem omnibus incutial, 


τε xal περισώζουσα 33, Μαχάριοι τῆς ἐνταῦθα διαί- 
τῆξ, μαχαριώτεροι τῆς ἐντεῦθεν μεταστάσεως, εἷς 
ἣν διὰ παντὸς χαίΐίνουσι 3), τὸν ποθούμενον (8) αὑτοῖς 
ἰδεῖν ἐπειγόμενοι. 


quod cum tot r-bus ad victum  sulficientein. indigeant : tam paucis tamen contenti sint : propria 
voluntatis ac naturze inimici, proximorum desiderio atque arbitrio mancipati : quo in rebus omnibus 
voluptas carnis abjiciatur, et anima gubernaculum teneat, optima quxque ac Deo placentia prudenter 
cligens a!que conservans. Felices quidem ob vitam quam hic degunt : feliciores vero, ob migrationem 


ad alteram. vitam : ad quam continuo anhelaut, eum cujus amorc flagrant, videre properantes. 


CAP, XXII. 


De operibus αὖ Eudocia Auqusta in Palestina edi. 
Bcutis, et de eccle i« S. Stephani protomartyris in 
qua religiose sepulta est. Hem de morte impera- 
loris Thvodosii. 


KEQAA. KP. 


"Oca ἐδείματο ἡ βασιλὶς Εὐδοκία κατὰ Ia.ta- 
στίγην, καὶ περὶ τοῦ γαοῦ τοῦ πρωτομάρευ- 
ρος Στεφάνου, ἔνθα καὶ ὁσίως ἐτάφη. "Et« 
ἐὲ καὶ περὶ τῆς τελευτῆς τοῦ βασιείέως Θεο- 

οσίου. 


Cum multis igitur ejasmodi viris Eudocia uxor & Πολλοῖς τοίνυν τοιούτοις ἐντυχοῦσα ἡ Θεοδοσίου 


Theodosii co|llocuta est, multaque, ut jam dixi, 
aedificavit monasteria. Cumque muros urbis Hie- 
yosolymitanz instaurasset templum splendore ac 
pulchritudine eximinm in honorcm primi omnium 
diaconi ac martyri3 Stephani construxit ; quod uno 
circiter stadio abest ab urbe. In quo etiam ipsa 
postmodum deposita est, cum ad immortalem vitam 
commierasset. Ceterum cum Theodosius aliquanto 
post, vel, ut aliis placet, onte obitum Eudocie e 
vivis excessissct, et imperium quod per annos octo 
ac triginta Deo ministraverat, cum eterna vita 
commutasscl, prestantissimus Marcianus imperii 


Romani administrationem suscepit. Qux vero illo ' 


Orientis imperiunr gubernante gesta sint, sequens 


σύμθιος, πολλὰ, ὥς μοι λέλεχται, τοιαῦτα φροντι- 
στέρια δειμαμένη, χαὶ μὴν καὶ τὰ τείχη πρὸς τὸ 
κρεῖττον Ἱεροσολύμων ἀνανεωσαμένη, καὶ τέμενος 
μέγιστον ἀνίστη. ἐξοχῇ τε χαὶ χάλλει προὗχον, τοῦ 
πρώτου διαχόνων τε xal μαρτύρων Στεφάνου, οὔτι 
στάδιον Ἱεροσολύμων διεστώς" ἐν ᾧ xai τίθεται 
πρὸς τὸν ἀγήρω μεταχωρήσασα ν βίον. ᾿Αμείψαν- 
τος δὲ μετὰ ταῦτα, f| χαὶ ὥς; τισι δοχεῖ πρὸ τῆς 
Εὐδοχίας (b), καὶ Θεοδοσίου τὴν βασιλείαν ὀχτὼ xal 
τριάχοντα ἔτεσι (c), τούτῳ διαχονησαμένην, Μαρ- 
χιανὸς ὁ πανάριστος τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν περιθδάλ.- 
λεται. "A δ᾽ οὖν χαὶ ὑπ᾽ αὑτῷ πέπραχται τῶν ἑῴων 
ἡγεμονεύοντι, ἡ ἑξῆς εὖ μάλα σαφῶς ἱστορία παρα» 
στήσει, τῆς ἄνωθεν ῥοπῆς τὴν οἰχείαν χορηγούσης 


liber apertissime exponet, si divinum numen nobis C eo pévetay. 


opi tulari voluerit. 





ΤΟΜΟΣ AEYTEPOX. 


LIBER SECUNDUS 


$80 In secundo libro ecclesiastice Historie Eva- D Τάδε ἔνεστιν ἐν τῷ δευτέρῳ τόμῳ τῆς xx Anota 


grii hec continentur. 
Cap. I. De Marciano imperatore, et que signa 
imperii ejus precesserint, 


ctixnc Iocoplac Etayplov. 
Κεφ. Α΄. Περὶ Mapxiavoo βασιλέως, καὶ ola aóp- 
ὅολα προηγήσαντο τὴν βασιλείαν αὑτοῦ μηνύοντα, 


VARLE LECTIONES. 
δ. παρασώζουσα. 8) C. C. χαίρουσι. ** C. C. μεταχωρήσασθαι, 


VALESII ANNOTATIONES. 


(T) Τοῖς τῶν πάλαι θελήμασιν. Hujus loci emen- 
da!io debetur codici Florentino, in quo diserte 
scribitur tol; τῶν πέλας θελήμασιν. Savilius qui- 
dem in suo codice hunc locum lineola subnotave- 
rat, mendum scilicet hic subesse significans. Sed 


quà ratione locus emendandus esset, non viderat. 
d et Nicephorüs vulgatam scripturam retinuit. 

(8. Πρὸς τὸν ποθούμενον. Magis placet  Tcl- 
leriani codicis scriptura, qux est τὸ ποθούμενον, 
id enim mihi videtur elegantius. 


VARIORUM. 


(b) Πρὸ τῆς Εὐδοκίας. Theodosius e vivis 
eit anno 450, uLinter omnes conveniL, mense 
(Pagius ad eum annum, n, 8.) Eudocia obiit 
Chr. 0, mense Octobfi. (Idem, adeum  - 
n. d£. 


(c) Ὁχτὼ xal tpidxorca ἔτη. Certe ab anno 408, 
quo obiit Arcadius , ad annum 450, sunt 42 anni. 
Regnavit itaque Theodosius solus annos ἐᾷ et 
menses tres, juxta rationes cl. Pagi ad ann. 450, 
n. 8. W. Lowrn. 


up 


2155 


αἰτίαν τῆς συνελεύσεως ἔσχεν. 

Γ'. Ἔχφρασις τοῦ εὐχτηρίου οἴχου τῆς μεγαλο- 
μάρτυρος Εὐφημίας, τῆς ἐν Χαλκηδόνι" xol διήγη- 
σις τῶν γενομένων ἐν αὐτῷ θαυμάτων. 

Δ΄. Περὶ τῶν ἐν τῇ συνόδῳ χινηθέντων xal τυπω- 
θέντων, xal ὡς Atóoxopo; ὁ ᾿Αλεξανδρείας χαθῃρέ- 
θη" Θεοδώριτο,, δὲ xaX Ἴδας, xal τινες ἕτεροι ἀνεχλή- 
θησαν. 

E'. Περὶ τῆς γενομένης στάσεως ἐν ᾿Αλεξανδρεΐ, 
χάριν τῆς χειροτονίας Προτερίου" ὁμοίως χαὶ ἐν 
Ἱξροξολύμοις. 

QG'. Περὶ τῆς γενομένης ἀνομόρίας, λιμοῦ τε xat 
λοιμοῦ * ὅπως τε παραδόξως ἕν τισι χώραις αὐτομά- 
τος ἡ (T, τοὺς χάρπους ἐδλάστησεν. 


JAISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER IT. 
Β΄. Περὶ τῆς ἐν Χαλχηδόνι συνόδου, xai πόθεν τὴν A 


- ὦ 


2186 

II. De synodo Chalcedonensi, et quam ob cau- 
sam congregata sit 

IM. Descripti^ templi magne martyris Éuphemise 
in urbe Chalcedonensi, et miraculorum qu: illic 
facta sunt narratio. 

IV. De iis quz in synodo agitata sunt el sancila: 
et quomodo Dioscorus Alexandrie episcopus de- 
positus sit : Theodoritus autem et Ibas aliique 
nonnelli restituti sint. 

V. De seditione quz Alexandris facta est ob 
ordinationem Proterii; et de ea qu: contigit Hie- 
rosolpmis. 

VI. De siccitate, et de fame ac peste; et quo- 
modo in quibusdam locis tellus sua sponte fructus 
ediderit. 


Z'. Περὶ τῆς ἀναιρέσεως Οὐαλεντινιανοὺ καὶ ἁλώ. B γῃ!. De cade imperatoris Valentiniani, et quo- 


eso; Ῥώμης" xal περὶ ἑτέρων βασιλευσάντων αὖ» 


τῆς. ᾿ 
H'. Περὶ τοῦ θανάτου Μαρχιανοῦ, xa τῆς βασιλείας 
Λέοντος " καὶ ὡς οἱ τῶν ᾿᾿Αλεξανδρέων αἰρεσιῶ- 
ται τὸν Πρυτέριον ἀποιφάέττουσι * Τιμοθέῳ δὲ τῷ 
Αἰλούρῳ τὰν ἀρχιερωσύνην παραδιδόασιν. 

Θ΄. Περὶ τῶν ἐγχυχλίων Λέοντος βασιλέως. 

l'. Περὶ ὧν οἱ ἐπίσχοποι, xo? Συμεὼν ὁ κιονίτης 
ἀντέγραψεν. 

IA'. Περὶ τῆ: ἐξορίας Τιμοθέου τοῦ Αἰλούρου, xat 
τῆς χειροτονίας Τιμοθέου τοῦ Σαλοφαχιόλου. Καὶ 
«περὶ Γενναδίου καὶ ᾿Αχακίου, τῶν Κωνσταντινου- 
πολιτῶν. 

18Β΄. Περὶ τοῦ γεγονότος ἐν ᾿Αντιοχείᾳ σεισμοῦ 
μετὰ ἔτη τριαχόσια μζ΄ τοῦ μετὰ Τραϊανόν. 


Γ΄, Περὶ τοῦ ἐμπρησμοῦ τοῦ ἐν Κωνσταντινου- 
πόλει. 

IN. Περὶ καθολικῶν παθημάτων. 

IE'. Περὶ τοῦ γάμον Ζήνωνος, χαὶ ᾿Αριάδνης. 

IG". Περὶ ᾿Ανθεμίου βασιλέω; Ῥώμης, xai τῶν 
ἐξ αὐτοῦ βασιλέων. 


1Z'. Περὶ τῆς τελευτῆς Λέοντος, χαὶ βασιλείας τοῦ 


μιχροῦ Λέοντος, καὶ αὖθις Ζήνωνος τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. 
IH. Ἐπιτομὴ τῶν χινηθέντων ἐν τῇ εἰς Χαλχηδόνα 
συνόδῳ, ἐν τῷ τέλει τοῦ δευτέρου τόμου τεθειμένῃ. 


ΚΕΦΑΛ A'. 


μερὶ Μαρκιανοῦ βασιλέως, καὶ οἷα σύμδυ.1α zpo- 
ῃγήσαντο, τὴν βασιλείαν αὑτοῦ μηνύοντα. 


"A μὲν ἐπὶ τοῖς Θεοδοσίου γεγένηται χρόνοις, 
τῇ πρώτῃ διείληπται διαλέξει, Φέρε δὲ λΙχρχιανὸν 
ἐς μέσον ἄγοντες τὸν ἀοίδιμον Ῥωμαίων αὐτοχρά- 
*opa, πρότερον ἱστορήσωμεν, τίς τε ἦν xal ὅθεν, 
xaX ὅπως τὴν βασιλείαν Ῥωμαίων ἀνεδήσατο" οὕτω 
τε τὰ ὑπ᾽ αὐτοῦ γεγενημένα χατὰ τοὺς ἰδίηυς ἀποθώ- 
μεθα χαιρούς. Μαρχιανὸς τοίνυν ὡς ἄλλοις τε πολ: 
λοῖς καὶ μὴν καὶ Πρίσχιυυ ἱστόρηται τῷ ῥήτορι (θ᾽, 
ἣν μὲν Θρὰξ τὸ γένος, ἀνδρὰς στοχτιωτιχοῦ mai; * 
ὅς ys τῆς τοῦ πατρὸς βιοτῆς μεταλαχεῖν ἐπειγόμενος, 


modo capta sit Roma; et de imperatoribus qui 
post Valentinianum regnarunt. 
. VIII. De obitu Marciani, ete de imperio Leonis ; 
et quomodo h:retici Alexandrie Proterium quidem 
occiderunt, Timotheum autem Aurum episcopum 
elegerunt. 
IX. De circularibus litteris Leonis Augusti. 
X. De his qu» episcopi et Symeon Btylita 
Leoni rescripserunt. ᾿ 
ΧΙ]. De exsilio Timothei AEluri, et de ordina- 
tione Timothei Salofacioli. Item de Gennadio et 
Acacio Constantinopolitanis episcopis. 


XII. De terrx mota qui contigit Antiocliize, tre- 
centis et quadraginta septem annis post illum qui 


temporibus Trajani contigerat. 
XIII. De incendio quod accidit Constantinopoli. 


XIV. De universalibus calamitatibus. 

XV. De nuptiis Zenonis et Ariadne. 

XVI. De Anthemio imperatore urbis Rome, et 
de iis qui post illum imperarunt. 

XVII. De morte Leonis, et de imperio Leonis 
Junioris, et Zenonis, patris ejusdem. 

XVIII. Compendium Actorum synodi Chalcedo- 
nensis, positum in fine libri secundi. 


281 CAP. I. 


De Marciano imperatore, et qu& signa imperii ejus 
pracesserint. 


Ea quse Theodosii junioris temporibus gesta 
sunt, superiore libro complexi gutnus. Jam vero 
Marcianum, celebrem illum Romanorum imperato - 
rem, in medium producentes, primum exponamus 
quis et unde fuerit, et quonam modo ad imperium 
pervenerit. Deinde res ab illo gestas suo loco ac 
tempore referemus. Igitur Marcianus, sicut cum ab 
aliis multis, tum a Prisco rhetore proditum est, 
oriundus fuit ex Thfacia, patre militari. Qui cum 
paternum vivendi genus sequi cuperct, Philippopo- 


VALESIF ANNOTATIONES. 


(9) Πιιτρίσκῳ ἱστόρηται to ῥήτορι. Szribendum 


est I12:3zt», ut legitur 1n codice Telleriano, et apud — Historiarum libris excerptas legationeg haNexexs. 


Nicephorum in lib. xv. Ilic est Priscus, ex cujus 


/ 


i 


| 
| 


4 


2431 


EVAGRI1 SCHOLASTICI 


2188 


lim perrexit, ibi militaribus numeris ascribi se A πρὸς τὴν Φιλίππου πόλιν τὰς ὁρμὰς ἔσχεν, ἔνθα καὶ 


posse confidens. Dum vero iter faceret, offendit 
cadaver hominis recens czxsi, quod humi projectum 
jacebat. Cui assistens ( erat enim cum alia egregius, 
tum adinirabili humanitate ac misericordia przdi- 
tus), casum ejus miseratus est, satisque diu illie 
substitit, cupiens bomini justa persolvere. Id fa- 
ctum conspicati quidam, retulerunt magistratibus 
Philippopoleos. Qui mox comprehensum Marcia- 
num de czde hominis interrogarunt. Cumque con- 
jecture et indicia plus quam veritas ipsa, et quam 
lingua .rei c:edem pernegantis valuissent, jamque 
Marcianus bomicidii paenas daturus esset, repente 
divina providentia cwdis auctorem prodidit. Qui 
capite. suo poenas sceleris persolvens, Marciani 
eaput servavit, Hoc modo prater exspectationem 
servatus, ad quemdam illic militarem numerum 
venit, ut in eo militis nomen 989 daret. Illi ho- 
inem admirati, ct magnum ae pr:potenten 
quandoque futurum eertissimis conjecturis augurali, 
eum libentissinie susceperunt, atque in suum nu- 
merum cooplarunt, non tamen postremo loco, ut 
militaris lex postulat, sed in quodam gradu militis 
recens defuncti, eui nomen erat Augustus, Marcia- 
num qui et Áugustus, ascripserunt in albo mili- 
tari. Adeo ut Marcianus nomine suo pravenerit 
appellationem imperatorum nostrorum, qui nuncu- 
pationem Augustorum simul cum purpura induunt. 
Prorsus quasi nomen in illo permanere noluerit 


στρατιωτιχοῖς ἐδύνατο συντετάχθαι τἀγμᾶσιν. "Avà 
δὲ τὴν ὁδὸν θεᾶται νεοσφαγὲς σῶμα ἐπὶ γῆς £p. 
ὀιμμένον. Ὧ παρεστὼς (tjv γὰρ τά τε ἄλλα παν- 
ἀριστος, χαὶ ἐς τὰ μάλιστα φιλανθρωπότατα:), ipx- 
τειρε τὸ γεγονὸς, χαὶ ἐπὶ πολὺ τὴν πορείαν ἐπεῖχε, 
τῶν εἰχότων μεταδοῦναι βουλόμενος. Ἐπειδὴ δέ τινες 
τοῦτο τεθέαντο 55, «a0; ἐν τῇ Φιλιππουπόλει προσήγ- 
γελλον ἀρχαῖς" αἵ τὸν Μαρχιανὸν παραλαθοῦσαι, τὰ 
περὶ τῆς μιαιφονίας ἀνηρώτων. Καὶ δὴ τῷ» στο- 
χασμῶν, καὶ τῶν εἰχότων πλέον τῆς ἀληθείας χαὶ 
τῆς γλώττης ἐσχηχότων, τὸν φόνον τοῦ ἀνδρὸς ἀναι- 
νομένου, xal μιαιφόνου γε ποινὰς μέλλοντος ἀποτέ- 
σειν, θεία τις ἐξαπίνης ῥοπὴ τὸν μιαιφόνον παραδὲ- 
δωτῖν ὃς τὴν χεφαλὴν ἀποθέμενος ποινὴν τοῦ 
δράματος, τὴν χεφαλὴν τῷ Μαρχιανῷ χαρίζεται. 
Οὕτως παραδόξως σωθεὶς, ἕν τινι τῶν αὐτόθι στρα- 
τιωτιχῶν τελῶν ἀφιχνεῖται, ἐν αὐτῷ παραγγέλλειν 
βουλόμενος (10). Οἱ τὸν ἄνδρα θαυμάσαντες, μέγαν 
τε ἔσεσθαι xai ἀξιολογώτατον εἰχότως τεχμηρά- 
μενοι, ἤδιστα προσδέχονται, χαὶ σφίσιν αὐτοῖς ἔγκα- 
ταλέγουσιν, οὔτι ἔσχατον, ὡς ὁ στρατιωτιχὸς ἐθέλει 
νόμος * ἐς δέ τινα βαθμὸν ἄρτι τετολευτηχότος àv- 
δρὸ;, Αὔγουστος ὄνομα τούτῳ, Μαρχιανὸν τὸν χαὶ 
Αὔγουστον ἐς τὴν παραγγελίαν ἐγγράψαντες “ ὡς 
φθάσαι τοὔνομα τὴν προπηγορίαν τῶν ἡμετέρων βα- 
δσιλέων, τὸ καλεῖσθαι Αὔγουστοι μετὰ τῆς &Xoupyi- 


beg περιδαλλομένων. Ὥσπερ οὖκ ἀνασχομένου τοῦ 


ὀνόματος ἐπ᾽ αὐτῷ χωρὶς τῆς ἀξίας μεῖναι, μηδ᾽ αὖ 


absque dignitate, nec dignitas aliud nomen quo C πάλιν τῆς ἀξίας ἕτερον ὄνομα ζητησάσης ὃς σεμνολό» 


ipsa exornaretur requisierit. Ita ut idem nomen, et 
proprium illi, et appellativum exstiterit, uno eodem- 
que vocabulo dignitatem illius et nomen designante. 
Accidit przterea aliud quidpiam, ex quo conjicere 
licuit Marcianum aliquando imperaturum esse. 
Nam cum sub Aspare militaret adversus Vandalos, 
Romanis ingenti przlio victis, ipse una cum aliis 
pluribus captus et in campum perductus est cum 
reliqua multitudine captivorum, quam Geisericus 
spectare cupiebat. Qui eum in unum collerti essent, 
Geisericus in solario sedens, tante captivorum 
multitudinis spectaculo sese oblectabat. Porro cum 
lempus extraherelur, singuli pro arbitratu suo li- 
bere agebant; nam custodes mandato Geiserici 
captivos vinculis absolverant, Atque alii quidem ex 


γημα" ὥστε κύριον xat πῤοσηγοριχὸν τὸ αὐτὸ xaO. 
εστάναι, διὰ μιᾶς χλήσεως, τῆς τε ἀξιώσεως τῆς τε 
προσηγορίας σημαινομένων. Καὶ ἕτερον δὲ συνέπεσε 
τὴν βασιλείαν τῷ Μαρχιανῷ τεχμηριῶσαι δυνάμενον. 
Ἐπειδὴ γὰρ "Aonapt συνεστράτευσε χατὰ Βανδίλων, 
δορυάλωτός τε γέγανε σὺν ἑτέροις πλείστοις, παρα- 
πολὺ τῶν Βανδίλων ἡγτηθέντσος τοῦ Λαπαρος, ἀνὰ 

τὸ πεδίον ἤχθη μετὰ τῶν ἄλλων ἀνδραπόδων, Γιζερί- 
yo» τοὺς ζωγρηθέντας ἰδεῖν βουληθέντος * οἴστερ 
ἐπειδὴ ἡλίσθηδαν, ἔν τινι τῶν ὑφῳρῴωγ ὁ Γιζέριχος 

χαθῆστο, τῷ πλήθει τῶν σαγηνενθέννων ἡδάμενος. 

Καὶ τοῦ χαιρόῦ τριβομένου, ὡς ἂν ἑκάστοις ἐδόχει, 
διετέλουν" ἀνεῖσαν γὰρ οἱ φύλακες τὰ δεσμὰ, Γιζερί- 
you προστάξαντος. "Αλλος μὲν οὖν ἄλλο τι ἑπεπρά- 
yii. Μαρχιανὸς δὲ χαθεὶς ἑαυτὸν ἐς τὸ πεδίον, 


VARLE LECTIONES. 


3 -:0davtat. 8) ἄλλω μὲν οὖν ἄλλ᾽ τι ἐπεπράχθη. 


VAL.ESII ANNOTATIONES. 


(10) Ἐν αὐτῷ παραγγέμιλειν βουλόμενος. Recte 
. Musculus vertit, ut in eo militie nomen daret. Non 
quod παραγγέλλειν ad verbum, idem 811 ac nomen 
dare: Nam παραγγέλλειν proprie signifieat petere 
atque ambire. Sic Dionysius Halicarnasseus in li- 

ro xi,sub finem, παραγγέλλειν τὴν ἀρχὴν dicil, 
quod est ambire magistratum. Apianus vero 
παραγγέλλειν εἰς τὴν ἀρχὴν solet dicere. Sic et ve- 
tus auctor apud Suidam jn vere παραγγέλλοντας. 
Bolebant autem candidati cum roagistratum pete- 
rent nomen suum profiteri. Joannes Langus mili- 
fare sacramentum dicere interpretatur. Quod mi- 
nus probo. Nam παραγγελία est album militare, 
ín quod momina singulorum militum referebantur, 


Vegetius in lib. 11, cap. 5, matriéulam vocat. Eva- 
grius infra in hoc capite παραγγελίὰάν usurpat hoo 
sensu: Mapx:avby τὸν xal Αὐγόνστον ἐς τὴν παρ- 
αγγελίαν ἐγγράψαντες. Porro militum — nomina 
prius matriculis inserebantur, quam sacramentum 
dixissent, ut testatur Vegetius ibidem. Eadein voce 
utitur Candidus [saurus in lib. 1 Historiatum, de 
Leone ita scribens, ὃς ἦν ἐκ Aaxlac μὲν τῆς ἐν Δ - 
λυριοῖς, στρατιωτιχῷ παραγγείλας τάγματι. Εἰ 
Joannes Lydus in libello de Mensibuy, quem ms. 

abeo, in mense Decembri de dupoadiis s«u ty- 
ronibus ila scribit: Διπονδίους δὲ αὐτοὺς ἐχάληυγ 
ἀπὸ τῶν ἄρτι παραγγελλόντων ἐν στρατείᾳ. 


2439 


HISTORIE ECCLESIASTIC/E LIBER II. 


2499 


ὑπὸ τῷ ἡλίῳ ἐχάθευδε, θερμῷ τε ὄντι xat διαπύρι», A captivis aliud quidpiam agebant : Mareianus vero 


παολ τὴν ὥραν τοῦ ἔτους. ᾿Αετὸς δὲ τῶν ὕπερθεν 
ἐπιστὰς, χαὶ χατὰ χάθετον τῷ ἡλίῳ ἀντιμέτωπον 
τὴν πτῆσιν ποιησάμενος νεφέλης δίχην σχιὰν, xol 
τὴν ἐντεῦθεν παραψυχὴν τῷ Μαρχιανῷ ἑἐτεχνάπατο. 
"D; θαυμάσαντα Γιζέριχον, συμδαλεῖν εὐστόχως τὰ 
ἐσόμενα, μετάπεμπτόν τε τὸν Μαρχιανὸν ποιησά- 

ξνον ἀφεῖναι τῆς αἰχμαλωσίας, ἔρχοις δεινοῖς χατ- 
ἀσφαλισάμενον, T) μὴν τὰ πιστὰ φυλάξειν Βανδίλοις 
ἐς βασιλείαν παριόντα, καὶ ὅπλα xav' αὐτῶν μὴ 
χινεῖν" χἀὶ φυλόξαι τὸν Μαρχιανὸν ἐπὶ τοῖς ἔργοις, 
ὃ ἸΙροχόπιος ἰστορεῖ (11). ᾿Αλλ᾽ ἐπὶ τὸ προχείμενον 
ἐπανίωμεν, τὴν ἐχτροπὴν ἐάσαντες, "liv ὁ Μαρ- 
χιανὸς τὰ πρὸ: Θεὸν εὐσεδὴς, τὰ πρὸς πολιτευομέ- 
νους δίχαιος" πλοῦτον ἡγούμενος οὐ τὸν ἀπόθετον, 
020b μὴν τὰ ἀπὸ δασμολογιῶν συμφορούμενον 85" 
ἕνα δὲ μόνον τὸν τοῖς δεομένοις ἐπαρχεῖν δυνάμενον, 
xai vol; πολλὰ χεχτημένοις ἀσφαλῆ παρέχειν τὸν 
πλοῦτον. Φοθερὸς οὐχ ἐν τῷ τιμωρεῖσθαι, ἀλλ᾽ ἐν τῷ 
τιμωρήσεσθαι" δι᾽ ἃ xal τὴν ἀρχὴν ἄθλον ἀρετῆς, 
οὐ χλτρονομίαν ἔσχε, τῆς τε γερουσίας τῶν τς ἄλ- 
λων τῶν πᾶσαν πληρούντων τύχην, ἁπάσαις ψήφοις 
τὴν βασιλείαν αὐτῷ παρασχομένων, γνώμῃ Πουλε 
χερίας fj χαὶ ἐσῳχίσατο (d) μὲν ὡς βασιλίδα" οὐ 
μὴν ἔγνω, ἀείπαιδος ἐχείνης uéyp: γήρως μεινάσης. 
l'éyov: 6& ταῦτα, οὕπω μὲν Οὐαλεντινιανοῦ τοὺ τῆς 
Ρώμη; αὐτοχράτορος τὴν Ψῆφον ἐπιχυρώσαντος " 
ὅπως δ᾽ οὖν δ'ὰ τὴν ἀρετὴν ἐπιψηφίσαντος. Ἠδούλετο 
δὲ ὁ Μαρχιανὸς xai τῷ Θεῷ χοινὸν παρὰ πάντων 


humi procumbens, sub sole ferventi, et plus quam 
tempestas anni ferebat torrido, dormiebat. Tum 
aquila superne adveniens, volatu soli perpendicu- 
lariter opposito, instar cujusdam nubis, umbram 
illi fecit, eumque hoc facto non mediocriter refri- 
geravit. Quo miraculo obstupefactus Geisericus, 
statim quid eventurum esset conjecit : accitumque - 
ad se Marcianum libertate donavit, gravibus prius 
sacramentis eum astringens, ut postquam imperium 
adeptus esset, fidem servaret Vandalis, nec adver- - 
sus eos expeditionem moveret. Quod quidem a 
Marciano reipsa servatum fuisse Procopius scribit. 
Verum relictis diverticulis, ad propositum redea- 
mus. Fuit Marcianus, erga Deum quidein pius; in 
subditos autem justissimus : divitias veras. existi- 
mans, non eas que recondite sunt, aut quz ex 
wibutis colliguntur, sed eas solum qua indigen- 
tium penuriam sublevare possint, et locupletibus 
tulas ac securas opes suas prestare. Formidahilis, 
non tam propterea quod puniret, quam quod me- 
tuebatur ne puniturus esset. Itaque imperium, non 
quidem bzreditario 9&3 jure, sed przmium vir- 
tutis adeptus est : cum senatus et omnes omnium 
ordinum viri communi consensu hunc ei honorem 
detulissent, suasu Pulcheri$. Quam ille, utpote 
Augustam, uxorem quidem duxit : nunquam tamen 
cum ea rem babnit, quippe qua in perpetua virgi- 
nitate »d obitum usque permanserit. Atque hzc 


σέδας προσάγεσθαι, τῶν διὰ τὴν ἀσέδειαν συγχυ- (, gesta sunt, antequam Valentinianus qui Romz im- 
θε:σῶν γλωτσῶν αὖθις εὐσεδῶς Évoupévov , xat διὰ — perabat, electionem illam suo suffragio comprobas- 
pr3; xa τῆς αὐτῆς δοξηλογίας τὸ Θεῖον γεραίρεσθαι. — set. Quam lamen ille, ob virtutem Marciani , 
postca confirmavit. Porro Marciano id maxime in votis erat, ut unus jdemque cultus ab omnibus 


exhiberetur Deo, linguis que per impietatem confuse fuerant, rursus pie unitis : utque divinum 


numen una eademque glorificatione laudaretur. 
ΚΕΦΑΛ. B'. 


Περὶ τῆς ἐν Χαιχηδόνι cvróbov, xal πόθεν τὴν 
αἰτίαν τῆς συνδι.λεύσεως ἔσχεν. 


Προσίατι τοίνυν αὐτῷ ταῦτα βουλομένῳ, οἵ τε Λέον- 
τὸς τοῦ τῆς πρεσδυτέρας Ῥώμῃ; ἐπισκόπου δια- 
χονούμενοι ταῖς ἀποχρίσεσι, φάσχοντες Διόσχορον 
ἀνὰ τὸ δεύτερον ἐν Ἑ φέσῳ συνέδριον μὴ δέξασθαι 
«ὸν Λέοντος τόμον, ὀρθοδοξίας ὅρον τυγχάνοντα " οἵ 
t$ παρ᾽ αὐτοῦ Διοσχόρου χαθυδρισθέντες, τὰ χατὰ 
sQàq ἰχετεύοντες συνοδιχῶς χριθῆναι. Παρώτρυνς δὲ 
μάλιστα E30é6to; ὁ τοῦ Δορυλαίου γεγονὼς πρόεδρος, 
φάσχων ἐπιδουλεύμασι Χρυσχφίου τοῦ Θεοδοσίου 
ὑπασπιστοῦ (14) αὐτόν τε xai Φλαδιανὸν χαθαι- 


CAP. II. 


De synodo Chalcedonensi et quam ob causam con- 
gregala sit. 


Cum h:ec jin votis haberet, accedunt ad illum 
twm responsales-Leonis Itomanea " utbis: episcopi, 
affirmantes Dioscorum in secundo Ephesino cónci« . 
lio non suscepisse epistolam Leonis, quz doctrinam 
ver: fidei continebat : tum ii quos idetn Dioscorus 
injuria affecerat, supplicantes ut ipsorum causa in 


. episcopali concilio judicaretur. Sed pre cateria 


urgebat Eusebius, episcopus quondam Dorylzi, 
asserens se ac Flavianum insidiis Chrysaphii pro« 
tectoris Theodosii depositos esse, eo quod Flaviae 


VADUUE LECTIONES, 
VALESII ANNOTATIONES. 


35 συμφορηούμενα. 


(4) Ὃ Προκόπιος ἱστορεῖ. Verba Procopii que 
hie designat Evagrius, exstabant olim in lib. primo 
Vandalicorum. Sed hodie desiderantur in editione 
Augustana, pag. 96. Illic enim lacuna est post ver- 
ba illa 2a ὑέρονς ἀχθόμενοι, 


(12) Xpvcagcíov tov Θεοδοσίου ὑπασπιστοῦ. 
Ita etiam Priseus rhetor in. excerptis legationum 
Chrysaphiuim appellàt. Auctor Chronici Alexandrini 
eum Spatharium vocat. Sic etiam dicitur in gesus 
de nomine Acacii, qwe edidit Jacobus Sirmundus. 


YARIORUM. 


(d) Ἵν xal ἐσῳφχίσατο. Duxit Marcianus Pul- 
cheriam Augustam Theodosii imperatoris sororem 
, viruinem annos. natam quatuor ei quinquaginta : in» 
quit auctor. Chronici Alexandrini. Pagius tamen 


ostendit Puleheriam annum eatis  quinquagesi* 
mum secundum non absolvisse, ineunte imperium 
Marciaino, quando hac acta sunt, anno Chr. 430. 


2.91 


EYAGRII SCHOLASTICI 


2193 


nus Clhrysaphioaurum pro ordinatione ipsius po- A ρΞ:θῆναι, διότι χρυσίον τῷ Xpuaaglo ζητοῦντ:, 6 Φλα- 


stulanti, ad pudorem ei incutiendum sacra vasa 
misisset; οἱ quod Chrysaphius in doctrina fidei 
cum Eutyche consentiret. Aiebat praterea Flavia- 
num ἃ Dioscoro pulsum et calcibus appetitum, mi- 
serablli modo interfectum esse. His de causis sy- 
nodus Chalcedone congregata est, cum nuntii ac 
tabellorii missi fuissent; et singularum urbiuin 
episcopi litteris piissimi imperatoris acciti essent, 
primum quidem Niczeam : adeo ut Romanus epi- 
scopus Leo cum ad eos scriberet de legatis quos 
ad concilium miserat, Paschasino scilicet, Lucentio 
ac reliquis, litteras suas inscriberet ad episcopos 
qui Niczx convenerant ; postea vero Chalcedonem. 
Et Zacharias quidem rhetor Nestorio favens, ab 
exsilio eum 9844 ad concilium evocatum esse di- 
Cit. Sed rem aliter se habere ex eo liquet, quod 
Nestorius in illa synodo psssim anathemate damna- 
tus est. Idem ctiam diserte testatur Eustothius epi- 
scopus Beryti, in litteris quas ad Joannem episco- 
pum et ad alterum Joannem presbyterum de rebus 
In synodo gestis scripsit his verbis. Occurrentes 
denuo ii qui Nestoriii reliquias postulabant, contra 
synodum vociferati sunt : qua de causa viri sancti 
anathemate damnantur? Adeo ut imperator indi- 
gnalione commotus, protectoribus suis mandaverit 
ut eos procul expellerent. Quomodo igitur Nesto- 
rius evocatus sit, qui jampridem e vivis excesserat, 
equidem non video. 
CAP. Ii. 


Descriptio templi magnae martyris Euphemie in urbe C 


Chalcedonensi; et miraculorum que illic fiunt 
narratio. 


Cougregantur itaque in basilica Euphemiz mar- 
tyris, Chalcedone, qua urbs est provincie Bithy- 
ni:e!*, Distat autem hac basilica a Bosporo duobus 
circiter stadiis, sita in loco quodam amoeno et 
molliter acclivi, adeo ut qui in martyris templum 
ascendunt, nulluni ambulationis laborem sentiant, 
sed repente sublimes appareant, intra ipsam basi- 
licam consistentes, Ex qua, tanquam e specula, 
oculos demittentes, subjectos campos cernunt in 


** Je Euphemia Socr., p. 510. 


διανὸς ἐπὶ τῇ οἰχείᾳ χειροτονίᾳ, πρὸς ἐντροπὴν 
ἱξοὰ πέπομφς σχεύη (15), xat ὅτ' παραπλήσιος τὴν 
χαχοδοξίαν Εὐτυχεῖ χαθειστήχει ὁ Χρυσάφιος. Ἔλεγε 
δὲ τὸν Φλαδιανὸν xa δειλαίως ἀναιρεθῆναι, πρὸς 
Διοσχόρου ὠθούμενόν τε χαὶ λαχτιζόμενον. Ἐξ ὧν 
ἡ iv Χαλχηδόνι σύνοδος (e) ἀλίζεται, ἀγγελιῶν τὰ 
καὶ ἀγγελιαφόρων πεμφθέντων, xal τῶν ἐχασταχοῦ 
ἱερέων εὐσεδέσι γράμμασι χληθέντων, πρῶτα μὲν 
ἐν Νικαίᾳ’ ὡς καὶ τὸν Ῥώμης πρόεδρον Λέοντα τοῖς 
ἐν Νιχαίᾳ συνελθοῦσιν ἐπιγράψαι, πρὸς αὑτοὺς ἐπι- 
στέλλοντα, περὶ ὧν ἐς τὸν οἰχεῖον πέπομφε τόπον, 
Πασχασιανοῦ καὶ Λουχενσίου xal λοιπῶν" ὕστερον δὲ 
ἐν Χαλχηδόνι τῆς Βιθυνῶν χώρα:. Καὶ Ζαχαρίας 
μὲν ἐμπαθῶς ὁ ῥήτωρ (14) xai Νεστόριον ix τῆς 
ὑπερορίας μετάπεμπτον γενέσθαι (15) φησί, Τὸ δέ γε 
uh ταῦθ᾽ οὕτως ἔχειν, τεχμηριοῖ τὸ πανταχοῦ τῆς 
συνόδου τὸν Νεστόριον ἀνατεθεματίσθαι. Δηλοῖ δὲ εὖ 
μάλα xoi Ἑὐστάθιος ὁ τῆς Βηρυτῶν ἐπίσχοπος, τρά- 
φων πρὸς Ἰωάννην ἐπίσχοπον, γχαὶ πρός Ἰωάννην 
ἕτερον πρεσδύτερον, περὶ τῶν ἐν τῇ συνόξῳ χινη- 
θέντων, ἐπὶ λέξεως ὧδε, Ὑπαυτήσαντες DE πάλιν 
οἱ ζητοῦντες Νεστορίου τὰ λείψανα, τἴς συνόδον 
χατεδόων" οἱ ἅνιοι διατί ἀνχθεματίζονται; Ὡς ἀγα- 
ναχτήσαυντα τὸν βασιλέα τοῖς δορυφόροις ἐπιτρέψαι, 
μακρὰν αὐτοὺς ἀπελάσαι. Πῶς οὖν ὁ Νεστόριος μετ- 
&xaAsizo, τῶν ἐντεῦθεν μεταστὰς, οὐχ ἔχω λέγειν. 


ΚΕΦΑΛ. T'*. 


ἔπόρος Εὐθημίας, τῆς ἐν Χαλκηδόνι. xal ὅς 
(cuc τῶν γεγομένων ἐν αὐτῷ θαυμάτων. 
᾿Αλίξζονται τοίνυν ἀνὰ τὸ ἱερὸν τέμενος Εὐφημίας 
τῆς μάρτυρος " ὅπερ ἵδρυται μὲν ἐπὶ τῆς Χαλχη- 
δονέων τοῦ Βιθυνῶν ἕϑνους * ἀπῴχισται δὲ τοῦ Βοσ- 
πόρου σταδίοις οὐ πλείοσι δύο, Év τινι τῶν εὐφυῶν 
χωρίων ρέμα προσάντει" ὥστε τοὺς περιπάτους 
ἀνεπαισθήτους εἶναι τοῖς εἰς τὸν νεὼν ἀπιοῦσι τῆς 
μάρτυρος, ἐξαπίνης τε μετεώρους elvat ε'σω τῶν 
ἀνακτόρων γενομένους. Ὥστε τὰς beu, ἐχχέοντας 
ἐκ περιωπῆς ἄπαντα θεωρεῖν ὑπεστρωμένα πεδία, 


VARIAE LECTIONES. 


VALESII ANNOTATIONES, 


(13) ᾿Ιερὰ πέπομφε σκεύη. Theophanes in Chiro- 
nico scribit Theodosium juniorem, qui tum Chal- 
cedone degebat, impulsu Chrysaphii mandasse 
Flaviano recens ordinato Constantinopolis episcopo, 
ut pro ordinatione sua Eulogias ad ipsum mitteret. 
Cumque Flavianus mundos panes misisset. benedi- 
ctionis nomine, Chrysaphium respondisse, aureas 
Eulogias prircipem postulare. Tui vero rescripsisse 
Flavianuin, pecunias se:quas mitteret, non habere, 
nisi sacra Ecclesix vasa pecunizx loco offerret. Atque 
ea res, ut ait Theophanes, inter Chrysaphium et 
Flavianum gravissimam simultatem excitavit. 

(14) Ζαχαρίας μὲν ἐμπαθὼς ὁ ῥήτωρ. Zacharias 
rhetor Historiam ecclesiasticam scripsit ab exordio 


Marciani imperatoris, ut ex hoc loco conjicere li- 
cet, usque ad principatum Anastasii. Scripsit autem 
non sincere atque moderate, quemadmodum Histo- 


D riam scribere decet, sed gratia atque odio corru- 


ptus, hoc est ἐμπαθῶς,υἱ ait Evagrius. ldem de 
co testatur in lib m, cap. 7, his verbis: αὶ ταῦτι 
bv & φησιν ἀντεγχύχλια, maphx:v, ἐμπαθῶς τὴν 
ὅλην πραγματείαν συγγράψας. Sed εἰ in cap. 18 
ejusdem libri, eumdem Zachariam negligeulid 
arguit. - 

(13) Μετάπεμπτον" γεγέσϑαι. In. manuscripto 
codice Florentino hic locus integrior legitur hoc 
modo: Ἐν τῇς ὑπερορίας μετάπεμπτον γενέσθαι 
φησ', 


VARIORnUM. 


(e) Ἡ ἐν Χαϊκηδόγνι σύνοδος. Concilium Chal- 
cedonense i1 OEcumenicum ΙΥ4 anno Chr. 15], 
vii Idus. Octobr. inchoatum , Kalendis Novenrhris 


absolutum. Aderant, ut. ex Veterum auctoritate 
consta antistites DC. In. ea. lueresis Eutycliiara 
damnata, Vid. Aut. Pagi et Guil. Cav, ad aun. 45M. 


23193 


HISTORIE ECCLESIASTICAE LIBER II. 


2191 


ὁμαλῇ xal ὕπτια τῇ πόᾳ χλοάζοντα, ληΐοις τε xu- A planitiem porrectos, viridi gramine vestitos, ac se- 


μαινόμενα, καὶ παντοξαπῶν δένδρων τῇ θέᾳ ὡραῖζό- 
peva* ὅρη τε λάτια ἐς ὗψος εὐπρεπῶς μετεωριζό- 
μενά τε xai χυρτούμενα * ἀτὰρ xal πελάγη διάφορα, 
τὰ μὲν τῇ γαλήνη πορφυρούμενα, καὶ ταῖς ἀχταῖς 
προσπαίζοντα ἐδύ τε χαὶ ἥμερον, ἔνθα νήνεμα 
τὰ χωρία χαθεστᾶσι " τὰ δὲ παφλάζοντά «s xal 
τοῖς χύμασιν ἀγριαΐνοντα, χάχληχάς τε xal quxía 
χαὶ τῶν ὀστραχοδέρμων τὰ χουφότερα μετὰ τῆς 
ἀνταναχλάσεω: τῶν χυμπάτων αὐτῆς ἀνασειράζοντα. 
᾿Αντιχρὺ δὲ τῆς Κωνσταντίνου τὸ τέμενος" ὥστε xol 
τῇ θέλ τῆς τοσαύτης πόλεωυς τὸν νεὼν ὡραΐξεσθαι. 
Τοεῖς δ᾽ ὑπερμεγέθεις οἶχο: τὸ τέμενος" εἷς μὲν 
ὑπαίθριος, ἐπιιλήχει τῇ αὐγῇ χαὶ χίοσι πάντοθεν 
,) γοσμούμενος " ἕτερό: τε αὖ μετὰ τοῦτον τό τε εὖρος 
πότε μῆχος. τούς τε χίονας uz pou παραπλήσιος (16): 
μόνον δὲ τῷ ἐπιχει λένῳ ὀρόφῳ διαλλάττων. Οὗ κατὰ 
τὴν βόρειον πλευρὰν πρὸς ἅλιον ἀνίσχοντα, οἶχος 
περιφερὴς ἐς θόλον (f) εὖ μάλα τεχνιχῶς ἐξησχημέ- 
νόι: χίοσιν, ἴσοις τὴν ὕλην, ἴσοις τὰ μεγέθη χαθ- 
εστῶσιν, ἔνδοθεν χυχλούμενος. Ὑπὸ τούτοις ὕπερ- 
&6v (17) «t μετεωρίξεται ὑπὸ τὴν αὐτὴν ὀροφήν" ὡς 
ἂν χἀντεῦθεν ἐξῇ τοῖς βουλομένοις ἱκετεύειν τε τὴν 
μάρτυρα, καὶ τοῖς τελουμένοις παρεῖναι. Εἴσω ^t 
τοῦ θόλου πρὸς τὰ ἑῷα, εὐπρεπής ἐστι oma; (18), 
ἕνθα τὰ πανάγια τῆ; μάοτυρο: ὁὀπόχειται λείψανα 
ἕν τινι σορῷ τῶν ἐπιμηχῶν, pgaxpi) ἔνιοι x2205- 
σιν (19). ἐξ ἀργύρου εὖ μάλα aoo ἢσχημένῃ. Καὶ 
ἃ μὲν ὑπὸ τῆς παναγίας ἐπί τισι χρόνοις θχυμαῖ- 


B 


getibus veluti fluctuantes, atque omni arborum 
genere exornatos : montes preterea silvosos, sen- 
sim sese attollentes atque incurvantes. Diversa 
denique maria : hzc quidem serenitate renidentia, 
ct littoribus suaviter ac placide alludentia : ubi 
scilicet tranquilla sunt loca, absque ventis ac tem- 
pestatibus. Alia vero zstuantia et fluctibus infre- 
mentia, cochlcas, algam, et ex testaceis levissimos 
quosque piscienlos reciproco :stu deferentia ac 
denvo retrahentia. Porro templum ipsufn situm est 
e regione Constantinopoleos : adeo ut lante. urbis 
aspectu templum non mediocriter venustetur. Con» 
stat autem ex tribus amplissimis zedibus. Prima est 
sub dio. longo atrio et columnis undique exornata. 
Post hanc. altera, longitudine sc latitudine, et co- 
lumnjis propemodum similis : lioc uno discrepans. 
quod culmen habet impositum. In cujus boreali 
Jatere ad ortnm solis, zxdes est rotunda in modum 
testudinis, admudum artificiose elaborata, colum- 
nis et materia et magnitudine inter se paribus in- 
terius 485 circumdata. Super his coeenaculum est 
sublime, sub eodem culmine. Ex quo licet iis qui 
voluerint, martyri supplicare, et sacris interesse 
mysteriis. Intra testudinem vero ad orientem solem 
tumulus est magniflcus, in quo sanctz martyris 
reliqui: jacent in arca quadam oblonga recondite; 
quam nonnulli μακχρὰν vocart, ex argento pulcher- 
rime fabricata. Ac miracula quidem qu: subinde 


ουργεῖτα!͵ πᾶσι Χριστιανοῖς ἔχδιλα. [᾿ολλάχῃες váp c Parrantur a sanctissima martyre, nota sunt omnihus 


ἣ τοῖς χατὰ xaxtphv τὴν αὐτὴν ἐπισχηποῦσι π'λιν 
ὄναρ ἐπιστᾶσα διαχελεύεται, ἣ xal τισι tov Xo; 
ἃ; βίον ἐπισήμων παραγινομένοις αὐτῇ χατὰ τὸ -£- 


Christianis. Frequenter enim aut episcopis illius 
civitatis, aut viris pietate illustribus qui ad ipsius 
basilicam advenerint, in somnis apparens, pr:ecipit 


μενος τουγᾷν (20). “Ὅπερ ἐπειδὰν τοῖς τε βασιλεῦσι, — ut in templo vindemient. Quod ubi tum imperatori, 
| VALESII ANNOTATIONES. 


(16) Klovac μιχροὺς xapazAncloc. Hunc locum 
correxi ex manuscripto codice Florentino in hunc 
modum μιχροῦ παραπλήσιος. Nicephorus tamen 
vulgatam leotionem secutus est. In Telleriano co- 
dice scriptum inveni μιχρὰ παραπλήσιος. 

(17) Ὑπὸ τούτοις ὑπερῷοφ. Mirum est inter- 
pretes mendum hujus loci non animadvertisse : 
quis enim sensus est borum verborum? Sub his 
columnis tabulatum est sublime, etc., quemadmodum 
vertit Christophorsonus. Omnino scribendum est 
ἐπὶ τούτοις, ul. legitur apud Nicephorum in loco 
supra citato. Verba Nicephori sunt ἐφ᾽ οἷς ὑπερῷον 
τι, etc. Quz Langus ita vertit : Super quibus porti- 
cus sublimis eadem sub testudine constructa est. 

(18) Εὐπρεπής ἐστι σηχός. Langus et Christo- 
phorsonus sacrarium interpretati sunt. Musculus 
vero adytum : Quod non probo. Ego tumulum in- 
terpretari malui. Id enim signilicat voy σηχός, ut 
testantur Hesychius ac Suidas. Per tumulum au- 
tem intelligo Jocum septum ac munitum cancellis, 
in cujus medio arca erat argentea, in qua deposi- 
te erant reliqui: sancte. martyris Euphemie. [ἃ 
enim ita se habuisse, patet ex sequentibus Evagrii 
verbis. [Eadem voce utitur Theophylactus in lib. 
viu, cap. 14, de Euphemiz martyris sepulcro ita 
loquens perinde ac Evagrius: "Ev0a πρεσθύτης 


λόγο: χαθέστηχε, τὸ παυίερην σῶμα ἐπὶ σηχῷ xa0- 
επστάναι τῆς μάρτυρος, ldem Theophylactus, in cap. 
5 ejusdem libri, loquens de Ecclesia Deiparz quie 
erat in Blachernis, eamdem vocem usurpat : A£ye- 
ται γὰρ περιστόλια τῆς Παρθένου Μαρίας, ἐν ovx 


. χρυσοπάστῳ ἀποτεθῆναι ἐνταῦθα. Ínterpres tamen 


utrobique arcam vertit.) 

(19) Μακρὰν ἔνιοι καλοῦσιν. Scribendum puto 
&oxav. Certe non video quisnam sensus sit in vul - 
gala lectione, cum μαχρὰ et ἐπιμήχης idem sil, 
neque id nomen proprium sit, sed adjectivum. Prze- 
stat igitur ἀρχάν legere. Quidam, inquit Evagrius, 
eam martyris capsam, arcam vocabant. Sic enim 
Latini dicunt. Glossz veteres σορός, arca funebris. 

(20) Αὐτῇ xarà τὸ τέμενος τρυγᾷν. Hunc lo- 
cum non imtellexerunt interpretes. Nam Musculus 
quidem et Christophorsonus τρυφᾷν emendarunt. 
Musculus enim ila vertil : ut circa tempium ad. ho- 
norem ejus jucundentur pracipit, Christophorsonus 
vero sic interpretatus est : Jubet ut. in ipso templo 
festum deliciis et opipuris epulis celebrent. Sed que 
sequuntur Evagrii verba, hanc emendationem 
prorsus refellunt. Neque enim Evagrius hoc loco 

uidquam subjicit, quod ad luxum ac delicias per- 
Lineat, Nicephorus vero vulgatam quidem scriptu- 
ram retinuit. Sed perperam exposuit hoc modo: 


VARIORUM. 


(f) Ἐς θό.λεγν Harpoeration ait Tholum ab Athe- 
niensibus  vocori locum ubi Prytanes convivan- 
far; ἃ quibusdam vero σχιάς, a rotunda edifici 


forma. quaque pilei instar est, ab Italicis dicitut 
cuppalo. 


9195 - ἢ 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2196 


tum patriarche, totique civitati innotuit, statim À τῷ τε ἀρχιερεῖ xal τῇ πόλει χατάδηλον ἧ, φοιτῶσι 


omnes ad basilicam pergunt, tam Augusti scilicet, 
quam pontilices et imagistratus, et reliqua populi 
multitudo, ut sacrorum mysteriorum participes 
flant. Cunctis deinde spectantibus, episcopus urbis 
Constantinopolitanze una cum suis sacerdotibus in 
sacrarium ingreditur, in quo sacrum illud de quo 
dixi, corpus depositum est. In eadem arca foramen 
est exiguum in lzva parte, parvis quibusdam ostio- 
lis obfirmatum. Per quod, ferrum oblongum cui 
spongia adnexa est, usque ad sacras reliquias de- 
mittunt. Et postquam spongiam bacillac versave- 
rint, ferream virgam ad se retrahunt, cruore ple- 
nam et coagulato sanguine. Quod ubi populus vide- 
rit, confestim Dcum cum laudibus adorat. Tanta 


autem est cruoris qui illinc extrahitur copia, ut B 


non solum piissimi imperatores et sacerdotes illic 
congregati, universa denique populi multitudo ibi- 
dem collecta, abunde ex eo accipiant, sed et fide- 
libus quicunque cupierint, per universum terrarum 
orbem guttas ejus mittant. Porro coagulatus ille 
sanguis perpetuo durat, 986 nec in alium co- 
lorem mutatur sacer cruor. lloc autem miraculum 
fit, non certo aliquo ac definito temporis spatio, 
sed proul episcopi vita el morum gravitas prome- 
ruerit. Ferunt enim quoties vir probus atque ho- 
nestus omnique virtutum genere exornatus, Ecele- 
siam rexerit, id miraculum fieri, et quidem 
frequentissime ; quoties vero non ejusmodi anti- 


stes fuerit, raro hxc signa evenire. Jam vero aliud αὶ 


miraculum conimemorabo, quod nec tempore, nec 
ulla ex causa. interrumpitur, nec discrimen facit 
inter fideles atque infideles : sed omnibus ex :quo 
prostat. Ubi quis ad eum locum accesserit, in quo 
est arca illa pretiosa qua sacras continet reliquias, 
ejusmodi odoris suavitatem sentit, qu» omnes 
consuetos odores longe superat. Nam neque odori 
qui ex pralis colligitur, neque ei qui ex rebus 


χατὰ τὸν νεὼν, οἵ τε τὰ σχήῆἥπτρα, of τε τὰ lapi xol 
τὰς ἀρχὰς διέποντες, ἅπας τε ὁ λοιπὸς ὅμιλος, μετα- 
σχεῖν τῶν τελουμένων βουλόμενοι. Πάντων τε οὖν 
ὁρώντων ὁ τῆς Κωνσταντίνου πρόεδρος μετὰ τῶν 
ἀμφ᾽ αὐτὸν ἱερέων, εἴσω τῶν ἀναχτόρων χωρεῖ, ἔνθα 
τὸ λελεγμένον μοι πανάγιον ἀπόχειται σῶμα. Ἔστι 
δέ τι χλειθρίδιον μικρὸν (41) χατὰ τὴν αὐτὴν σορὸν 
ἐν τῷ λαιῷ μέρει, θύραις μιχραῖς χατησφαλισμένον, 
ὅθεν σίδηρον ἐπιμήχη χατὰ τὰ πανάγια λείψανα 
σπόγγον περιαρτήσαντες ἐπαφιᾶσι, xat τὸν σπόγγον 
περιδονοῦντες, ἐς ἑαυτοὺς τὸν σίδηρον ἀνέλχουσιν, 
αἱμάτων πλήρη, θρόμόων τε πολλῶν. Ὅπερ ἐπὰν 
ὁ λεὼς ἴδοι") εὐθέως προσεκύνησε τὸν θεὸν vspal- 
ρων. Ἰοσαύτη δὲ χαθέστηχε τῶν ἐχφερομένων ἣ 
πληθὺς, ὥστε καὶ τοὺς εὐσεδεῖς βασιλεῖς, xat πάντας 
κοὺς ἀλιζομένους ἱερέας, xaX μὴν xai πάντα «bv 
ἀθροιζόμενον λεὼν, πλουσίως τῶν ἀναδιδομένων 
μεταλαμβάνειν, ἐχπέμπεσθαί τε χαὶ ἀνὰ τὴν ὑφήλιον 
πᾶσαν τῶν πιστῶν τοῖς βουλομένοις, χαὶ διὰ “παντὸς 
τούς τε θρόμθους σώζεσθαι, τό τε πανάγιον αἷμα, 
μηδαμῶς ἐς ἑτέραν μεταχωροῦν ὄψιν. ἽΛπερ Oso- 
πρεπῶς τελεῖται, οὐ κατά τινα διυρισμένην περέ- 
οδον, ἀλλ᾽ ὡς ἂν dj τοῦ προ:δρεύοντος βιοτῇ, χαὶ f 
τῶν τρόπων σεμνότης βούλεται. Φασὶ δ᾽ οὖν ὅτε μὲν 
τῶν εὐσχτ μόνων τις χυδερνῴη καὶ ταῖς ἀρεταῖς ἐπέ- 
σημος, τοῦτο τὸ θαῦμα χαὶ μάλιστα συχνῶς γίνεσθαι" 
ὅτε δὲ τῶν οὗ τοιούτων, σπανίως τὰς τοιαύτας Oco- 
σημεία; προϊέναι. Λέξω δέ τι, ὅπερ οὐ χρόνος, οὗ 
χαιρὸς διατέμνει" οὐδὲ μὴν πιστοῖς τε καὶ ἀπέστοις 
διαχέχριται, πᾶσι δὲ ἐξ ἴσης ἀνεῖται" ὅταν ὧδε τοῦ 
χώρου «te γένηται, ἔνθα ἡ τιμία σορὸς ἐν f τὰ παν- 
ἀγια λείψανα, ὀδμῆς εὐώδους ἐμπίπλαται, "más 
συνήθου: ἀνθρώποις ὑπερτέρας. Οὐδὲ γὰρ τῇ ix 
λειμώνων ἀθροιζομένῃ παρέοιχεν, οὐδέ γε τῇ Ex τινος 
τῶν εὐωδεστάτων ἀναπεμπομένῃ, οὐδὲ ofav μυρεφό; 

ἐργάσαιτο" ξένη δέ τις xal ὑπερφυὴς, ἐξ αὐτῇ: 

καραστᾶσα (22) τῶν ἀναδιδόντων τὴν δύναμιν. 


fragrantissimis exhalat, similis est. odor ille, nec qualis ab unguentariis conficitur P sed peregrinus 
quidam et excellens perse ipsum declarans quanta sit virtus reliquiarum qua ipsu" emgitamt, 


VARLE LECTIONES, 


M* C. C. ἴδῃ. 


VALESII. ANNOTATIONES. 
᾿Αφθόνως τῶν θαυμάτων τρυγᾷν ξνεχελεύετο. Id est, D et Nicephorus. Porro χλειθρίοιον Langus fenestel- 


ut vertit Langus : Ut miraculorum talium fructum 
perciperent, est cohortata. Verum Nicephorus hac 
verba addidit de suo : nec Evagrii menteim assecu- 
tus est, cum Evagrius non de pluribus miraculis 
hie loquatur, sed de uno duntaxat miraculo, san- 
guinis scilicet ex sanclae martyris tumulo scatu- 
rientis. Ego vero vulgatam scripturasa secutus, 
simplici atque obvio sensu hunc locum de vinde- 
miatione exposui. Quod qnidem optime convenit 
cum sequentibus Evagrii verbis. Cruor enim qui 
cx beata: martyris reliquiis copiosissime exprime- 
batur, haud absimilis erat vino quod ex uvis com- 
pressis elicitur. Adde quod dies festus sanct: Eu- 
pheni:e in tempus vindeiniz incidebat, iu 16 scili- 
cet mensis Septembris, ut discimus ex Grecorum 
Menoloji ;. 

(21) “τι δὲ κιλειθρίδιον μικρόν. Assentior viris 
doctis,qui jampridem emendarunt ἔστι δέ, εἰς, Quat 
emendationem confirmat ctiaz'y codex. Tellerianus 


lam vertit : Christophorsonus vero transennam. 
Ego cum Musculo foramen malui vertere. Nam et 
Sozomenus ita appellat in lib. ix, cap. 2, ubi plura 
notavi de hujusmodi fenestellis quz flebant in cap- 
sis martyrum. . 
(29) Π]εριστᾶσα λειψάνων οχ λειψάνων deest in 
manuscriptis codicibus, Floreniino, Tclleriano οἱ 
^egio, et in editione Roberti Stephani. Nec rectefe- 
cerunt typographi Genevenses, qui ex libris Christo- 
phorsoni eam hic vocem suppleverunt, cum minimc 
necessaria sit hocloco, nec ullius scripti exemplaris 
testimónio confirmetur. Nam variseilkelectiones quae 
ex Christophorsoni libris proferuntur, nihil aliud 
sunt plerumque quam conjecture doclorum viro- 
rum. Totus igitur hic locus ita scribi debet, prout 
legitur in codice Florentinoac Telleriano : Ἐξ αὖττς 


.A10a01üsa τῶν ἀναδιδόντων τὴν δύναμιν Atque ita 


legit Nicephorus. Sic enim hunc Evagrii locum ex- 
pressit : Texu»,0:09032 τοῦ ἀναδιδόντος τὴν δύναμιν. 


2197 M 
KEO9AA. A'. 

Περὶ τῶν ἐν τῇ συνόδῳ κιγηθέντων καὶ tvz1w0ér- 
tur, καὶ ὡς Διόσχορος ὁ ᾿Αἱλεξανδρείας καθῃ- 
ρέθη᾽ Θεώὠδωριτος δὲ καὶ Ἴδας, καί τινὲς ὅτεροι 
ἀνεχιλήθησαν. 

Ἐνταῦθα ἡ λελεγμένη μοι σύνοδος ἁλίζεται, τὸν 
τόπον Λέοντυς ἀρχιερέως τῆς πρεσδυτέρας Ῥώμης 
διεπόντων ὡς εἴρηται Πασχασίνου xal Λουχενσίον 
ἐπισχόπων, xai Βονιφατίου πρεσδυτέρου" τῆς Κων- 
σταντίνου μὲν προεδρεύοντος ᾿Ανατολίου" Διοσχόρονυ 


Bi τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐπισχοποῦντος" Μαξίμου πε 


᾿Αντιοχείας, καὶ "louftvaMov Ἱεροσολύμων" οἷς παρ- 
ἤσαν οἵ τε ἀμφ’ αὐτοὺς ἱερεῖς, xat οἱ τὰ xopu- 
qaia τῆς ὑπερφυοῦς γερουσίας ἔχοντες. Πρὸς οὗς 
οἱ τὸν τόπον πληροῦντες Λέοντος, ἔφασχον μὴ δεῖν 
Διόσχορον συγχάθεδρον σφίσι γενέσθαι" τοῦτο γὰρ 
αὐτοῖς ἐπιτετράφθαι παρὰ τοῦ σφῶν ἐπισχόπου 
Λέοντος, καὶ εἰ τοῦτο μὴ φυλάξωσιν, αὐτοὺς τῆς ἐχ- 
χλησίας ἀπαλλάττεσθαι. Καὶ πυθομένης τῆς γε- 
ρουσίας, εἰ ἄρα εἴη τὰ ἐπαγόμενα τῷ Atosxópu, 
διεξῆλθον" λόγον ὀφείλειν αὑτὸν ὑποσχεῖν τῆς οἰχείας 
χρίσεως, χριτοῦ πρότωπον παρὰ τὸ εἰχὸς (9) ἀνει- 
ληφότα, Ὧν εἰρημένων, ἐπειδὴ Διόσχορος ψήφῳ τῆς 
συγχλήτου ἀνὰ τὸν μέσον χαθῆστο χῶρον, Εὐσέδιος 
ἐξήτει τὰς ἐπιδεδομένας παρ᾽ αὐτοῦ τῇ βασιλείᾳ 
δεήσεις ἀναγνωσθῆναι, φήσας ἐπὶ λέξεως ταῦτα" 
Ἠδίχημαι παρὰ Atosxópou, ἠδίχηται ἡ πίστις, ἐφο- 
νεύθη Φλαδιανὸς ὁ ἐπίσχοπο;, ἅμα ἐμοὶ ἀδίχως χκαθ- 
ηρέθη παρ᾽ αὐτοῦ χελεύσατε τὰς δεήσεις pou ἀνα- 
γγωσθῆναι. Ὅπερ ἐπειδὴ διελαλήθη, ἡ δέησις ἀνα- 


HISTORUE ECCLESIASTICAE LIBER ΤΠ. 


2498 
CAP. IV. 


De iis que in synodo agitata sunt οἱ sancila : et 
quomodo Dioscorus Alexandria: episcopus depositus 
sit, Theodoritus autem ei lbas. aliique nonnulli 
restiluli sint. 


Hoc igitur in loco supradicta synedus congregata 
est, Paschasino quidem et Lucentio episcopis cum 
Bonifacio presbytero, vices, ut dixi, gerentibus 
Lconis archiepiscopi senioris Romae: Anatolio 
vero Constantinopolitang Ecclesie episcopatum 
gubernanie , Alexandring autem przxsidente Dio- 
Scoro: praesentibus ctiam Maximo quidem Antiochize, 
Juvenale autem Hierosolymorum cpiscopis. Ad- 
erant item episcopi quos illi circa se habebant, et ii 
qui in senalu urbis regiz principem locum obti- 


B nebant. Quibus vicarii Leonis dixerunt, non debere 


Dioscorum una cum ipsis in concilio sedere. Id 
enim sibi mandatum esse ab episcopo suo. Quod 
nisi fieret, se protinus ecclesia excessuros. Cuin- 
que senatores inlerrogassent, quzsnam essent cri- 
mina qua objiciebantur Dioscoro, responderunt 
debere illum judicii sui rationem reddere, qui 
contra fas personam judicis suscepisset, absque 
permissu Romani pontificis. Quibus dictis, cum 
Dioscorus ex decreto senatus in medium processis- 
set, ibique residerct, Eusebius postulavit ut libel- 
Jus precum quem imperatori obtulerat, recitaretur, 
his verbis usus : Injuria affectus sum a Dioscoro. 
Fides injuria affecta est. Occisus est Flavianus 
episcopus, et mecum injuste 98/7 depositus est 


Ὑνώσεως ἔτυχε, ταυτὶ φθεγγομένη τὰ ῥήματα' Τοῖς C ab illo. Jubete ut preces imez recitentur. Cunique 


φιλοχρίστοις (25) τε καὶ εὐλαξεστάτοις xal εὐσεῦε- 
στάτοις βασιλεῦσιν ἡμῶν Φλαδίοις Οὐαλεντινιανῷ 
xal Μαρχιανῷ τοῖς ἀεὶ Αὐγούστοις" παρὰ Εὐσεδίον 
τοῦ ἐλαχίστου ἑπισχόπου Δορυλαίον, ποιουμένου τὸν 
λόγον ὑπέρ τε ἑαυτοῦ χαὶ τίς ὀρθοδόξου πίστεως, 
xa ὑπὲρ τοῦ ἐν ὁσίαις Φλαδιανοῦ τοῦ γενομένου ἐπι- 
σχόπου τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Σκοπὸς τῷ ὑμε. 
τέρῳ χράτει, ἁπάντων μὲν τῶν ὑπηχόων προνοεῖν, 
xal χεῖρα ὀρέγειν πᾶσι τοῖς ἀδιχουμένοις" μάλιστα 
δὲ τοῖς ἱεριασύνην τρλοῦσι (24). Καὶ ἐν τούτῳ γὰρ 
τὸ Θεῖον θεραπεύεται (45), παρ᾽ οὗ τὸ βασιλεύειν 
ὑμῖν χαὶ χρατεῖν τῶν ὑφ᾽ ἥλιον δεδώρηται. Ἐπεὶ 
οὖν πολλὰ χαὶ δεινὰ παρὰ πᾶσαν ἀχολουθίαν ἣ εἰς 
Χριστὸν πίστις, χαὶ ἡμεῖς πεπόνθαμεν παρὰ Διοσ- 


judices interlocuti essent, recitatus est libellus 
precum qui sic habet. Christi amantibus, religio- 
sissimis ac piissimis imperatoribus nostris, Flavio 
Valentinzano, et Flavio Marciano, perpetuis Au- 
£ustis, ab Eusebio humillimo episcopo Dorylei, 
verba faciente pro se ipso, et pro orthodoxa fide, 
et pro sancte memori: Flaviano qui fuit episcopus 
Constantinopoleos. Propositum est majestati ve- 
8ire, omnibus quidem subditis providere, et cun- 
elis qui injuriae affecti sunt manum porrigere: 
precipue vero iis qui sacerdotio funguntur. Ita 
enim Deum colitis, a quo imperium et dominium 
orbis terrarum. vobis coneessum est. Quoniam igi- 
tur fides Christi, et nos ipsi multa gravia contra 


xópou τοῦ εὐλαδεστάτου ἑἐπισχόπον τῆς ᾿Αλεξαν- D jusfasque perpessi sumus 8 Dioscoro r.verendissimo 


δρέων μεγαλοπόλεως, πρόσιμεν τῇ ὑμετέρα εὖσε- 
θείᾳ τῶν διχαίων ἀξιοῦντες τυχεῖν. 
Τὰ δὲ τοῦ πράγματος ἐν τούτοις" ἐπὶ τῇς ἔναγχος 


episcopo magna civitatis Alexandrie, accedimus ad 
pietatem vestram, postulantes ut jus nobis reddatur. 
Causa autem hujusmodi cst. In concilio quod 


VALESII ANNOTATIONES. 


(33) Τοῖς φιλοχρίστοις. Totum hoc exordium, us- 
que ad voces illae : vol; ἀεὶ Αὐγούστοις, deest in 
codice Regio, Florentino ac Telleriano. Primus 
Christophorsonus ex Actis Chalcedonensis concilii 
hzc verba supplevit : que tamen minime neces- 
saria videntur hoc Joco. 

(24) Τοῖς ἱερωσύνην τελοῦσι. Scribendum est 
procul dubio τοῖς εἰς ἱερωσύνην τελοῦσι, wt legi- 


tur in actione prima concilii Chalcedonensis, ubi 
lic libellus Precum Eusebii episcopi Marciano imp. 
oblatus refertur. 

(25) Τὸ θεῖον 0er axeverai. Non dubito quin Eva- 
grius scripserit θεραπεύετε. Certe in actione pri- 
ma concilii Chalcedonensis scriptum est θεραπεῦον- 
τες. Quod licet corruptum sit, nostram tamen 
emendationem confirmat. 


VARIORUM. 


(g) Παρὰ τὸ εἰκὸς ἀνειληφότα. Addit in ver- 
sioue sua Valesius, absque permissu Romani pon- 


tificis, quze verba supplevit ex Actis synodi comme- 
moratis infra, cap. 15. W. Lowrsa. 


2102 


EVAGRII SCHOLASTICL 


2500 


paulo ante celebratum est in metropoli Ephesio- Δ γενομένης συνόδου ὃν τῇ Ἐφεσίων μητροπόλει, ἣν 


rum, quod utinam celebratum nunquam fuisset, 
ne orbis terrarum malis ac tumultibus impleretur : 
bonus ille Dioscorus, nullam justitiz: rationem ha- 
bens, nec Dei timorem considerans, cum ejusdem 
opinionis ac sententis: essel cum Eutyche, perdite 
mentis homine atque heretico; occultus autem 
esset, sicut postea apertissime declaravit; occasione 
arrepta ex accusatione quam ego adversus Euty- 
chem erroris ipsius consortem institueram, ct ex 
scntentia a pia memoriz' Flaviano episcopo contra 
cumdein Eutychem prolata, turbam incompositam 
scdiliosorum hominum collegit. Cumque tyranni- 
cam dominationem pecunia sivi comparassct, piam 
quidem religionem orthodoxorum , quantum in 
ipso fuit, l3befactavit: pravam autem opinionem 
Eutychis monachi, qux jampridem et ab exordio 
a sanctis Patribus condemnata fuerat, confirmavit. 
Cum igitur non levia sint, quz adversus fldem 
Christi et contra. nos facere tentavit, provoluti ad 
pedes Majestatis vestrae rogamus, ut eamdem reli- 
giosissimur episcopum Dioscorum respondere ju- 
beatis iis qux a nobis illi objiciuntur : lectis 
scilicet. cora: sanctissima synodo 1nonumentis 
actorum qua i.le contra nos confecit. Ex quibus 
demonstrare possumus illum et a recta fide alie- 
num esse, οἱ lieresim. plenam impietatis confir- 
masse, et nos injuste deposuisse, et gravissitnis 
malis aífecisse : missis videlicet divinis et ado- 


ὄφελόν γε ἦν μὴ γενέσθαι, ἵνα μὴ γαχῶν xol capas 
χῆς τὴν οἰχουμένην ἐμπλήσῃ, ὁ χρηστὸς Διόσχορος 
παρ᾽ οὐδὲν θέμενος τὸν τοῦ διχαίου λόγον, χαὶ τὸν 
ποῦ Θεοῦ qó6ov: ὁμόδοξος ὧν χαὶ ὀμόφρων Ebtv- 
χοῦς τοῦ ματαιόδρρονος καὶ αἱρετιχοῦ, λανθάνων δὲ 
τοὺς πολλοὺς, ὡς ὕστερον ἑαυτὸν ἐφανέρωσεν" εὑρὼν 
χαιρὸν τὴν γεγενημένην παρ᾽ ἐμοῦ χατὰ Εὐτυχοῦς 
τοῦ ὁμοδόξου αὐτοῦ χατηγορίαν, καὶ τὴν ἐπ᾽ αὐτῷ 
ἐξενεχθεῖσαν ψῆφον παρὰ τοῦ τῆς ὁσίας λέξεως 
Φλαδιανοῦ τοῦ ἐπισκόπου, πλῆθος ἀτάχτων ὄχλων 
συναγαγὼν, γαὶ δυναστείαν ἑαυτῷ διὰ χρημάτων 
πορισάμενος, τὴν εὐσεδῇ Üpnaxclav tiov ὀρθοδόξων 
τόγε ἧχον εἰς αὐτὸν ἐλυμήνατο, χαὶ τὴν καχοδοξίαν 
Εὐτυχοῦς τοῦ μονάζοντος, ἥτις ἄνωθεν xai ἐξ &p- 
χῆῇς παρὰ τῶν ἀγίων Πατέρων ἀπεχηρύχθη, ἐδε- 
δαίωσεν. ᾿ξ πεὶ οὖν οὗ μιχρὰ τὰ τετολμημένα αὐτῷ 
χατά πε τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως xal χαθ᾽ ἡμῶν, 
δεόμεθα χαὶ προσπίπτομεν τῷ ὑμετέρῳ χράτει, θε- 
ἀπέσαι τὸν αὐτὸν εὐλαθδέστατον ἐπίσχοπον Διόσχορον, 
ἀπολογήσασθαι τοῖς παρ᾽ ἡμῶν αὐτῷ ἐπαγομένοις" δη- 
λαδὴ τῶν παρ᾽ αὑτοῦ xaO" ἡμῶν πεπραγμένων ὑπομνη- 
μάτων ἀναγινωσχομένων ἐπὶ τῆς ἀγίας συνόδου" δι ὧν 
δυνάμεθα ἀποδεῖξαι, χαὶ ἀλλότριον ὄντα τῆς ὀρθοδόξου 
πίστεως, χαὶ αἵρεσιν ἀσεδείας πεπληρωμένην xpa- 
τύναντα, xal ἀδίχως ἡμᾶς χαθελόντα, xaX τὰ δεινὰ 
ἡμᾶς χατειργασμένον " θείων xal προσχυνουμένων 
ἡμῶν 57 μανδάτων χαταπεμπομένων τῇ ἁγία καὶ 
οἰχουμενιχῇ συνόδῳ τῶν Ὀεοφιλεστάτων ἐπισχόπων, 


randis mandatis vestris ad sanctam et universalem C ἐφ᾽ ᾧ τε τὰ "δ ἡμῶν καὶ τὰ τοῦ προειρημένου Διοσχόρου 


synodum Deo charissimorum episcoporum, ut 
causam qua cst inler nos et supra memoratum 
Dioscorum, audiat, et ad notitiam pietatis vestra 
cuncia 988 referat quie geruntur, juxta id quod 
placuerit iuinortali culmini vestro. Hoc si conse- 
cuti fuerimus, continuas ad Deum preces funde- 
mus pro sempiterno impcrio vestro, divinissimi 
imperatores. Post bzc juxta petitionem tam Dios- 
cori, quam Eusebii, acta secundz synodi Ephesipae 
publice recitata sunt. Quorum particularem expo- 
sitionem, qux» multis quidem verbis comprehensa 
est, habetur autcm in Actis Chalcedonensis concilii, 
re iis qui ad cxitum rerum gestarum pervenire 
festinant, nimium verbosus videar, huic secundo 
histori:€ nostra libro subjunxi: his qui cuncta 
exacte cupiunt cognoscerc, ista legendi potestatem 
faciens, et accuratam rerum netitiam percipiendi. 
làüterim vero ea quz majoris momenti sunt per- 
currens, strictim comineniorabo : convictum scili- 
cet esse Dioscorum, quod epistolam Leonis episcopi 
senioris Roma non suscepisset ; et quod Flavioanum 
episcopum junioris Romas intra unius diei spatium 
deposuisset, et quod episcopos qui eraat congre- 
gati, in charta pura subscribere curasset, qnasi 


διαχοῦσαι, xot ἀνενεγχεῖν εἰς γνῶσιν τῆς ὁμετέρας 
εὐσεδείας πάντα τὰ πραττόμενα πρὸς τὸ παριστά- 
pevoy τῇ ἀθανάτῳ ὑμῶν χορυφῇ, καὶ τούτου τυχόν- 
πες, ἀδιαλείπτους εὐχὰς ἀναπέμψομεν ὑπὲρ τοῦ 
αἰωνίου ὑμῶν χράτους, θειότατοι βασιλεῖς, Μετὲ 
ταῦτα ix χοινῆς δεήσεως Διοσχόρου τε xal Βύσι» 
6io9, τὰ ἐν τῷ δευτέρῳ συνεδρίῳ πεπραγμένα τῶν 
ἐν Ἐφέσῳ, διὰ τῆς ἀναγνώσεως ἐδημοσιεύετο" ὧν 
τὴν λεπτομέρειαν διὰ πολλῶν μὲν ἀνειλημμένην, 
ἐμπεριεχομένην δὲ τοῖς ἐν Χαλμῆϑθνυ πεκενημένοις, 
ὡς ἂν μὴ ἀδολεσχεῖν δόξω τοῖς πρὸς τὸ πέρας τῶν 
πραγμάτων ἐπειγομένοις, ὑπέταξα τῷ παρόντι τῆς 
ἱστορία: βιδλίῳ, ἄδειαν δοὺς τοῖς πάντα λεπτῶς εἰ- 
6ivat βουλομένοις, xai τούτοις ἐντυχεῖν, xai ctv 
πάντων àxpl6ciav ἀναμάξασθαι. Ἐπιτρέχων δὲ τὰ 
χαιριώτερα φημὶ, ὡς ἐφωράθη Διόσχορος, μὴ δεξά- 
μενος τὴν Λέοντος ἐπιστολὴν ἐπισχόπου τίς πρᾶ- 
σδυτέρας Ῥώμης, καὶ πρός γε τὴν καθαίρεσιν Φλα- 
διανοῦ τῆς νέας Ῥώμης ἐπισκόπου, ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ 
ποιησάμενος, àv ἀγράφῳ τε χάρτῃ παρασχευάσας 
τοὺς ἀλισθέντας ἐπισχόπους ὑποσημήνασθαι, dx 
τὴν καθαίρεσιν Φλαθιανοῦ περιέχοντι. Ἐφ᾽ οἷς οἱ 
ἀπὸ τῆς συγχλήτου βουλῆς ἐψηφίσαντο τάδε Περὶ 
μὲν τῆς ὀρθοδόξου (26) χαὶ χαθολιχῇς πίστεως, τέ- 


VARI LFCTIONES. 


?C.C.ópov 88 ἐφ᾽ ᾧ τά τε. 


VALESII ANNOTATIONES. 


. (96) Περὶ μὲν τῆς ὀρθοδόξου. Wc cst senten- 
Ua, quam magnificentissimi judices qui concilio 


Chalcedonensi intererant cauvss cognita prutule- 
runt : quz lisdem verbis refertur in actione p:iaa 


c——  — ÓÜÀ 


2501 


HISTORLE ECCLESJASTIC.£ LIBER IT. 


2502 


λεωτέρα; συνόδου γινομένη; (27) τῇ ὑστεραίᾳ &xp:- A Flaviani nomen in ea perscriptum »sset. Post bac 


€soz£pav ἐξέτασιν συγγενέσθαι συνορῶμεν. Ἐπειδὴ 
δὰ Φλαδιανὸς ὁ τῆς εὐσεδοῦ; μνήμης, xot Εὐσέδιος ὁ 
εὐλαδίστατος ἐπίσχοπος, ix τῆ: τῶν πεπραγμένων 
xai διαγνωσθέντων ἐρεύνης xal αὐτῆς τῆς φωνῇς 
τῶν γενομένων ἐξάρχων τῆς τότε συνόδου, φησάντων 
ἐσφάλθαι καὶ μάτην αὐτοὺς καθῃρηχένα!:, οὐδὲν περὶ 
τὴν πίστιν σφαλέντες δείχνυνται ἀδίχως χαθαιρε- 
θέντες" φαίνεται ἡμῖν χατὰ τὸ τῷ θεῷ ἀρέσχον, δί- 
χαιον εἶναι εἰ παρασταίη τῷ θειοτάτῳ xal εὑὐδεῦε- 
στάτῳ ἡμῶν δεσπότῃ, τῷ αὐτῷ ἐπιτιμίῳ Διόσχορον 
τὸν εὐλαδέστατουν ἐπίσχοπον ᾿Αλεξανδρείας, καὶ "lou- 
ξενάλιον τὸν εὐλαδέστατον ἐπίσχοπον Ἱεροσολύμων, 
καὶ Θαλάπσιον τὸν εὐλαδέστατον ἐπίσχοπον Καισα- 
ρείας Καππαδοχίας, χαὶ Εὐσέδιον τὸν εὐλαδέστατον 


hi qui ex senatu eraut, ista decreverunt. De recta 
quidem et catholica fide crastino die, conveniente 
majore concilio, diligentiorem inquisitionem fieri 
oportere perspicimus. Quoniam vero pi: memo- 
rie Flavianus, οἱ Euscbius rcligiosissimus episco- 
pus, ex scrutatione actorum ac deoretorum, et ex 
ipsa voce eorum qui in synodo qux tunc facta est, 
praesederunt : qui quidem confessi sunt errasse se, 
et frustra illos deposuisse, cum nullatenus erras- 
sent in fide, injuste depositi esse nos-untur : 
videtur nobis juxta id quod Deo p'acet, justum 
esse, modo id placuerit divinissimo ac piissimo 
domino nostro, ut Dioscorus, reverendissimus epi- 
scopus Álexandriz, ct Juvenalis, reverendissimus 


ἐπίσχοπον "Appeviag (28), καὶ Εὐστάθιον τὸν εὐλα- B episcopus Hierosolymorum, et Thalassius, reveren- 


δέστατον ἐπίσχοπον Βηρυτοῦ, καὶ Βασίλειον τὸν εὖ - 
λαδέστατον ἐπίσχοπον Σελευχείας Ἰσαυρίας, τοὺς 
ἐξουσίαν ἐσχηχότας, xoX ἐξάρχοντας τῆς τότς συν- 
ὄδου, ὑποπεσεῖν, παρὰ τῆς ἱερᾶς συνόδου xatà τοὺς 
κανόνας τοῦ ἐπισχοπιχοῦ ἀξιώματος ἀλλοτρίους γι- 
νομένους᾽ πάντων τῶν παραχολουθησάντων τῇ θείᾳ 
χορυφῇ γνωριζομένων. Εἶτα λιδέλλων εἰς ἑτέραν ἐπι- 
δεδομένων χατὰ Διοσχόρον, ἐγχλημάτων τε χάριν 
χαὶ χρημάτων, ὡς δίς τε xai τρὶς κληθεὶς ὁ Διόσ- 
χορος οὐχ ὑπήντησέν ἐπὶ προφάσεσιν αἷς εἴρηχεν, οἵ 
τὸν τόπον πληροῦντες Λέοντος τοῦ τῆς πρεαθδυτέρας 
Ῥώμης ἐπισχόπον, ἐπὶ λέξεως ἀπεφήναντο ταῦτα. 


comparuisset ob inanes causas quas prztendebat: 


bant, hzc ad verbum decreverunt. 


dissimus episcopus Cxsarez Cappadocis, et Eusc- 
bius, reverendissimus episcopus Ancvrz, et Eusta- 
thius, reverendissimus episcopus Beryti, et Basilius, 
reverendissimus episcopus Seleucie Isaurie, qui 
tunc potestate succincii concilio prafuerunt, eidem 
pone subjaceant, sacrosancti concilii sententía, 
juxta sacros canones, alieni ab episcopali dignitate 
judicati : cunctis 4126 consequenter gesta sunt, ad 
notitiam sacratissimi imperatoris nostri perlatis. 
Exinde libellis 9&9 altero die datis adversus 
Dioscorum de variis criminibus, et de pecuniis ab 
eo direptis: cum ille iterum ac ter.io vocatus non 
ii qui Leonis Romanz urbis episcopi vices age- 


Δῆλα γεγένηται (29) τὰ τετολμημένα Διοσχόρῳ C — Qu: Dioscorus, antehac episcopus magne civi- 
VALESII ANNOTATIONES. 


concilii Chalcedonensis, pag. 152 editionis Binii. 
Miror tamen id Christophorsonum non vidisse, 
qui hoc loco cuhcta miscuit ace turbavit, adeo ut 
ex cjus interpretatione nihil sani possis elicere. 
Turbatus cst scilicet, cum videret seculares ma- 
gistratus in. concilio episcoporum, tanquam judi- 
ces sententiam proferre. Verum animadvertere de- 
buerat illos in causa fldei nullas sibi partes vin- 
dicasse : sed solis episcopis ea.de re elatuendi 
liberum jus reliquisse. Certe tunc cam regula fidei 
ab episcopis Chalcedone congregatis conscripta 
est, ipsi qui ut id fleret concilium antea s»pius 
interpellaverant, consessui episcoporum interesse 
noluerunt. In negotio vero inter Eusebium epi- 
scopum Dorylei et Dioscorum Alexandrinum, in 
quo non de fide agebatur, sed de violentia et 
(fraude, deque aliis criminibus : merito sententiam 
protulerunt. Quz tamen non definitiva fuit senten- 
tia; sed tantum interlocutio, ut patet ex actis con- 
cilii. 

Habessini, quibus Eutyches hzrcticus audit, 
concilium tamen Chalcedonense rejiciunt, quoniam 
iu eo damnatus est Dioscorus, quem patriarcham 
suum agnoscunt, et cujus successoribus semper ad- 
hzserunt. Dicunt ergo : « Dioscorum, ejusque suc- 
cessores. atque istorum sectatores, graviter de in- 
juria illata questos fuisse ; illum enim neque Euty- 
€hetem secutum, neque divinitatem aut humanita- 
tem in Christo realiter exsistentem unquam negasse 
aut confudisse : nature duntaxat. vocabulum, divi- 
Dilati atque humanitati Christi coinmune, aguo- 
scere noluisse : atque id uuiee cavisse, ne coutra 
Ecclesi? catholice mentem, et concilii acumenici 
Ephesini placita, du: personze Cliristi assercrentur: 


id enim secuturum, si duas naturas, duasque vo- 
luntates in Christo admitteremus. Denique vocabu- 
lum (φύσεως) nature, natum vcl creatum quid si- 
gnificans, divinitati nullatenus quadrare : nequa 
duas voluntates, duabus naturis in una persona citra 
divisionem. separationem, aut distantiam unitis, 
animo concipi posse : neque humanan naturam in 


Statum gloriz exaltatam, idem amplius velle, faccre 


aut pati, quod in statu exinauilionis voluerit, fece- 
rit, aut passa fuerit : adeoque in presenti statu 
glorie humanitatem niliil velle neque sentire, quod 
non simul velit el sentiat divinitas. Denique, 90 - 
dita nunc clarius nostra sententia, otiosam sibi 


p (Habessinis) videri istam. quxstionem, et meram 


λογομαχίαν, ob quam Christianos se invicem odisse 

non oporteret.» Hzc ex narratione Gregorii Habessini 
&cripsit Jobus Ludolfus in Historia /Ethiopica , 
lib. ui, c. 8, initio: qux» cum ad illustrandam Dio- 
scori el sectatorum ejus fidem faciant, visum cst hic 
adjicere. 

[2 Ts.lswutépac συνόδου γινομένης. In actione 
rima concilii Chalcedonensis legitur τελεώτερον. 
n compendio autem Actorum hujus synodi, quod 

ad calcem hujus lihri subjecit Evagrius, scriptum 
est. τελειότερον. Certe codic. Floreut. et Telleria- 
nus hoc loco scriptum habent τελεώτερον 

(98) ᾿Επίσχοπον Ἀρμενίας. ldem mendum est 

in compendio gestorum Clhalcedonensium quod ex- 
stat ad. calcem hujus libri. Constat tamen ἀγχύρας 
legendum esse, ut scribitur in actione prima con- 
cilii Chalcedonensis. 

(29) An-4a γεγένηται. Hc. sententia 4 vicariis 

sedis apostolic: prolata, exstat in actione teitia 
corciiii Chalcedonensis, pag. 192. 


2503 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2504 . 


tatis Alexandriz, contra ordinem canonum et con- A τῷ γενομένῳ τῆς ᾿Αλεξανδρέων μεγαλοπόλεως Ext- 


tra disciplinam ecclesiasticam attentavit, manifesta 
sunt, tam ex his qu: jam examinata sunt in primo 
consessu, quam ex his qux hodie sunt gesta. Hic 
enim, ut plurima alia pretermíttamus, Eutychem 
eadem cum ipso sentientem, regulariter a proprio 
depositum episcopo, sanctissimo scilicet Patre no- 
&tro et episcopo Flaviano, propria auctoritate contra 
Sacros canones in communionem suscopit , prius- 
quam Ephesi consedisset una cum reliquis Deo 
cligrissimis episcopis. Sed istis quidem apostolica 
sedes veniam concessit ob ea que illic ah iisdem 
pon sponte gesta erant. Qui quidem hactenus per- 
manserunt, sanctissimo archiepiscopo Leoni et san- 
ci universali synodo obsequentes. Qua de causa 
eos, utpote ejusdem cum ipso fidei asserlores, in 
coinmunionem suam recepit. Hic vero usque in ho- 
diernum diem ob ea gloriari non desinit, propter 
que gemere οἱ ad terram usque sese inclinore de- 
buerat. Praeterea epistolam beati papz Leonis quam 
ille ad sancte memoria Flavianum scripserat, legi 
minime permisit. Idque quamvis sepius rogatus 
esset ab his qui epistolam attulerant, et quamvis 
ipse adjecte jurejurando pollicitus esset, se eam 
recitari jussurum. Qua minime perlecta, sanctiia- 
simas per universum orbem terrarum ecclesias 
scandalis ac detrimentis complevit. Sed tamen, 
quamvis tot ac tanta ab eo presumpta sint, propo- 


situm nobis erat, ob prius ejus impium facinus C περὶ τῇ: 


clementer eum ac benigne tractare, sicut et. reli- 
quos Deo dilectos episcopos, licet ii non eamdem 
ac ille judicandi potestatem habuissent. Sed quo- 
niam priorem injustitiam posterioribus factis longe 
superavit : ausus quippe est excommunicationem 
diclare adversus sanclíssimum ac religiosissimum 
mague? Rome archiepiscopum Leonem : praterea 
cum libelli pleni criminum et flagitiorum sancto et 
magno concilio contra illum oblati essent, semel, 
iterum ac tertio vocatus juxta canonum prescripta 
per Dei amantissimos episcopos, mintme obtempe- 
ravit, propria videlicet conscientia ipsum pungente. 
Eos denique qui a diversis synodis juste depositi 
fuerant, illegitime in communionem suscepit : con- 


σχόπῳ κατὰ τῆς τῶν χανόνων τάξεως, xal τῆ; ix- 
χκλησιαστιχῇς χαταστάσεως, ix τῶν ἤδη ἐξετα- 
σ"έντων ἐν τῷ πρώτῳ δυνεδρίῳ, χαὶ ἀπὸ τῶν σή- 
pspov πεπραγμένων. Οὗτος γὰρ, ἵνα τὰ πολλὰ παῖς 
ρῥχλείπωμεν, Εὐτυχῆ τὸν ὑμόδοξον αὐτῷ, χαθαιρε- 
θέντα κανονιχῶς παρὰ τοῦ ἰδίου ἐπισχόπου, τοῦ ἐν 
ἁγίοις φαμὲν Πατρὸς ἡμῶν xat ἐπισχόπον Φλαδια- 
νοῦ, αὐθεντύέσας ἀχανονίστως εἰς χοινωνίαν ἐξέ- 
Caro, πρὶν T, συνεδρεῦσαι Ev τῇ Ἐφεσίων μετὰ τῶν 
θεοφιλῶν ἐπισχόπων. ᾿Αλλ᾽ ἐχείνοις μὲν ὁ ἀποστο- 
λιχὸς θρόνος συγγνώμην ἀπένειμεν, ἐπὶ τοῖς ἐχεῖθεν 
μὴ κατὰ γνώμην ὑπ᾽ αὐτῶν πεπραγμένοις " οἵ xal 
διετέλεσαν μέχρι τοῦ παρόντος ἔπόμενοι τῷ ἁγιω- 
τάτῳ ἀρχιεπισχόπῳ Λέοντι xal πάσῃ τῇ ἁγίᾳ χαὶ 
οἰχουμενιχῇ συνόδῳ " οὗ δὴ χάριν, xal ἐν τῇ αὐτοῦ 
χοινωνίς, αὐτοὺς ὁμοπίστους ἐδέξατα. Οὗτος Cb xal 
μέχρι τοῦ παρόντος διέμεινε, σεμνυνόμενος ἐπ᾿ ἐχεί- 
νοις, οἷς ἔδει στένειν xol εἰς γῆν χεχυφέναι. Πρὸς 
τούτοις Ob, οὐδὲ τὴν ἐπιστολὴν ἀναγνωσθῆναι συν- 
εχώρησε τοῦ μαχαρίου πάπα Λέοντος τὴν γραφεῖσαν 
παρ᾽ αὐτοῦ πρὸς τὸν ἐν ἁγίοις τὴν μνήμην Φλαδια- 
νὸν, καὶ ταῦτα πολλάχις παραχληθεὶς ἀναγνωσθῆναι 
ταύτην ὑλὸ τῶν χκεχομιχότων, xat μεθ᾽ ὄρχου ποιῆ- 
σασθαι τὴν ἀνάγνωσιν ὑποσχόμενος, "Hg μὴ &va- 
γνωσθείσης, σχανδάλων χαὶ βλάδης τὰς ἀνὰ τὴν οἱ- 
κουμένην ἁγιωτάτας ἐπλήρωσεν ἘἜχχλησίας (50). ᾽Δλλ᾽ 
ὅμως τοιούτων παρ’ αὐτοῦ τολμηθέντων, ἐσχοποῦμεν 
πρητέρας αὑτοῦ ἀνοσίας πράξεως (51) φιλ- 
ανθρωπίας τινὸς αὐτὸν ἀξιῶσαι, ὡς xai τοὺς λοι- 
ποὺς θεοφιλεῖς ἐπισχόπους, χαΐτοι μηδὲ τὴν αὖθεν- 
τίαν αὐτῷ παραπλησίως τῆς χρίσεως (32) ioynxó- 
τας. Ἐπειδὴ δὲ τοῖς δευτέροις τὴν προτέραν παρα- 
νομίαν ὑπερηχόντισεν, ἐτόλμησε δὲ xal ἀχοινωνη- 
cíav ὑπαγορεῦσαι χατὰ τοῦ ἀγιωτάτου xa ὁπιωτά- 
του ἀρχιεπισκόπου τῆς μεγάλης 'Ρώμης Λέοντογ' 

ποὸς δὲ τούτοις xal λιδέλλων παρανομιῶν μεστῶν 

xaT αὑτοῦ προσενεχθέντων τῇ ἁγίᾳ xal μεγάλῃ σὺν- 
ὄδῳ, καὶ ἅπαξ xal δὶς xal τρὶς διὰ θεοφιλῶν ἐπισχό- 
πων χαγονιχῶς κληθεὶς, οὐχ ὑκήναυσεν, ὑπὸ τοῦ oi- 
χκείου συνειδότος δηλονότι χεντούμενος" καὶ τοὺς 
παρὰ συνόδων διαφόρων ἐνθέσμως χαθαιρεθέντας, 
παρανόμως ἐδέξατο * αὐτὸς xaÜ' ἑαυτοῦ τὴν ᾧτιφον 


tra semetipsum sententiam protulit ecclesiasticis D ἐξήνεγχε διαφόρως τοὺς ἐκχλησιαστικοὺς πατήσας 


legibus s: pius proculcatis. 

Idcirco sanctissimus ac beatissimus magne et 
senioris fom: archiepi:scopiis Leo, per nos et per 
presentem synodum, una cum beatissimo 9906 et 
omni laude dignissimo Petro apostolo, qui petra 
el basis est Ecclesie catholic, recteque fidei fun- 
damentum, episcopali eum dignitate exuit, el ab 
omni sacerdotali officio alienum censuit. Sancta 


θεσμούς. 

Ὅθεν ὁ ἁγιώτατος καὶ μακαριώτατος ἀρχιεπέσχο- 
πος τῆς μεγάλης xal πρεσδυτέρας Ῥώμης Λέων, 
δι᾽ ἡμῶν χαὶ τῆς παρούσης συνόδον, μετὰ τοῦ τρισ- 
μακαρίου καὶ πανευφήῆμον Πέτρου τοῦ ἀποστόλου, 
ὃς ἔστι πέτρα xal χρηπὶς τῆς καθολιχῆς Ἐχχλῃ σίας, 
γαὶ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως θεμέλιος, ἐγύμνωσεν ao- 
τὸν τοῦ τε ἐπισχοπιχοῦ ἀξιώματος, καὶ πάσης: ispa- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(20) Τὰς ἁγιωτάτας ἐπλήρωσεν Ἐκκλησίας. ἴῃ 
actione tertia concilii Chalcedonensis bic locus ita 
legitur, at ἀνὰ τὴν οἰχουμένην ἐπειράθησαν &yuu- 
ταται Ἐχχλη σίαι. 

(91) Περὶ ἑῆς προτέρας αὑτοῦ ἁγοσίας πράξεως. 
in Actis Chalcedonensis concilii legitur £x τῆς προ- 
τέρας. 


(32) Αὐθεντίαν αὑτῷ παραπιϊησίως τῆς κρίσεως. 

6 verba τῆς κρίσεως desunt in codice Kegio, 

elleriano et Florentino, et ex Christophorsoni li- 
bris adjecta sunt in editione Genevensi. Habentur 
quidem ín Actis Chalcedonensis concilii : mihi ta- 
men non videntur admodum necessaria. 


᾿ $505 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER Il. 


2506 


τιχῆς ἠλλοτρίωσεν ἐνεργείας. Τοιγαροῦν ἢ ἁγία αὕτη A igitur et magna hzc synodus, ea qui canonibus 


xal μεγάλη σύνοδος τὰ δόξαντα τοῖς χανόσιν, ἐπὶ νῷ 
μνημονευθέντι Διοσχόρῳ ψηφίζεται (55). Τούτων 
παρὰ τῆς συνόδου χυρωθέντων xal τινων ἑτέρων 
πεπραγμένων, οἱ μὲν ἅμα Διοσχόρῳ χαθαιρεθέντες 
παραχλήσει τῆ: συνόδου χαὶ νεύμασι τῆς βασιλείας, 
ἀναχλήσεως ἔτυχον. Ἑτέρων δὲ τοῖς πεπραγμένοις 
ἐπισυνενεχθέντων, ὄρος ἐξεφωνήθη λέγων αὑτοῖς 
ὀνόμασι ταῦτα" Ὃ Κύριος ἡμῶν xai Σωτὴρ (54) 
Ἰησοῦς Χριστὸς, τῆς πίστεω: τὴν γνῶσιν τοῖς μα- 
θηταῖς βεδαιῶν ἔφη «Εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν, 
εἰρήνην τὴν ἐμὴν ἀφίημι ὑμῖν" » ὡς μηδένα πρὸς τὸν 
πλησίον διαφωνεῖν ἐν τοῖς δόγμασι τῆς εὐσεδείας, 

ἀλλ᾽ ἐπίσης τὸ τῆς ἀληθείας ἐπιδείχνυσθαι χήρυγμα. 
^ Καὶ μετὰ ταῦτα ἀναγνωσθέντος τοῦ ἐν Νιχαίᾳ ἁγίου 


placita sunt super memorato Dioscoro decernat. His 
a synodo confirmatis et quibusdam aliis gestis, ii 
quidem qui cum Dioscoro depositi fuerant, rogatu 
concilii eL annuente imperatore, in pristinum locum 
restituti sunt. Cum alia qu:edam superioribus gestis 
adjuncta essent, definitio fidei promulgata est his 
omnino verbis. Dominus et Servator noster Jesus 
Christus cum fldei notitiam discipulis confirmaret, 
dixit : « Pacem meam do vobis, pacem meam re- 
linquo vobis *-!*;» ne scilicet quisquam in pietatis 
decretis ἃ proximo dissentiret; sed ut veritatis 
predicatio omnibus ex aquo ostenderetur. Post 
hzec cum recitatum esset sanctum Symbolum Nicz- 
num, et preterea Symbolum sanctorum Patrum 


συμδόλου, xal πρός γε τῶν ἑχατὸν πεντήχοντα B centum et quinquaginta, ista subjunxerunt. Suffi- 


ἁγίων Πατέρων, ἐπήγαγον * "Hpxst μὲν οὖν elc àv- 
τελῆῇ τῆς εὐσεδείας ἐπίγνωσίν τε χαὶ βεθαίωσιν τὸ 
σοφὸν xal σωτήριον τοῦτο τῆς θείας χάριτος sop 6o- 
λον. Περί τε γὰρ τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Ylou, xai τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος ἐχδιδάσχει τὸ τέλειον, χαὶ τοῦ 
Κυρίου τὴν ἐνανθρώπησιν τοῖς πιστῶς δεχομένοις 
παρίστησιν, ᾿Αλλ ἐπειδήπερ οἱ τῆς ἀληθείας 
ἐχθροὶ (55) ἀθετεῖν ἐπιχειροῦσι τὸ χήρυγμα διὰ τῶν 
οἰκείων αἱρέσεων, xal χενοφωνίας *** ἀπέτεχον, οἱ 
μὲν, τὸ τῆς δι᾽ ἡμᾶς τοῦ Κυρίου οἰχονομίας μυστή- 
ριον παραφθείρειν τολμήσαντες, χαὶ τὴν 8soróxoc 
ἐπὶ τῆς Παρθένου φωνὴν ἀπαρνούμενοι" οἱ δὲ, aov 
χυσιν xai χρᾶσιν εἰσάγοντες, xal μίαν slvat τὴν 
φύσιν τῆς σαρχὸς xat τῆς θεότητος ἀνοήτως &va- 
πλάττοντες, χαὶ παθητὴν τοῦ Μονογενοῦς τὴν θείαν 
φύσιν τῇ συγχύσει τερατευόμενοι" διὰ τοῦτο πᾶσαν 
αὐτοῖς ἀποχλεῖσαι χατὰ τῆς ἀληθείας μηχανὴν βυυ- 
λομένη fj, παροῦσα νῦν αὕτη àyla μεγάλη xol ol- 
χουμενιχὴ σύνοδος, τὸ τοῦ χηρύγματος ἄνωθεν ἀσά- 
λευτον ἐχδιχοῦσα, ὥρισε προηγουμένως τῶν τρια- 
χοσίων δέχα καὶ ὀχτὼ ἁγίων Πατέρων τὴν πίστιν 
μένει") ἀπαρεγχείρητον᾽ καὶ διὰ μὲν τοὺς τῷ Πνεύ- 
ματι τῷ ἁγίῳ μαχομένους, τὴν χρόνοις ὕστερον παρὰ 
τῶν ἐπὶ τῆς βασιλευούσης πόλεως ἑχατὸν πεντή- 
χοντὰά συνελθόντων Πατέρων περὶ τῆς τοῦ Πνεύμα- 
τος οὐσίας παραδοθεῖσαν διδασχαλίας 39 xupot, ἣν 
ἐχεῖνοι πᾶσιν ἐγνώρισαν, οὐχ ὥς τι λεῖπον τοῖς προ- 


ciebat quidem ad perfectam pietatis notitiam et 
confirmationem, sapiens istud ac salutare divine 
gratie Symbolum. De Patre enim et de Filio ac 
Spiritu sancto perfectam tradit doctrinam, et incar- 
nationem Domini astruit iis qui eum fide illam 
suscipiunt. Sed quoniam veritatis inimici, przdi- 
cationem illius per proprias hareses subvertere 
molientes, quasdam vocum novitates pepererunt (alii 
quidem mysterium dominice dispensalionis qus 
propter nos facta est, corrumpere ausi, et vocem 
Deipare in Maria Virgine denegantes : alii vero, 
confusionem et mistionem introducentes, et unam 
esse naturam carnis ac Deitatis stulte fingentes, et 
divinam Unigeniti naturam passioni obnoxiam esse 
per confusionem somniantes) idcirco sancta hzc 
magna et universalis synodus, ommem illis viam 
fraudis et machinalionis adversus veritatem volens 
precludere, οἱ preicationis jam inde ab initio in- 
concussum robur vindicans, deflnivit : ante omnia 
ut fides trecentorum et octodecim sanctorum Pa- 
trum intemerata permaneat, ac propter illos qui- 
dem qui Spiritum sanctum impugnant, de substan- 
tía Spiritus sancti doctrinam, qus postmodum 
tradita esta centum quinquaginta Patribus qui in 
regia urbe congregati sunt, confirmat : quam illi 
omnibus promulgarunt, non 4anquam aliquid adji- 
cientes quod prioribus deesset, sed ut suam de 


Aa6oüciy ἐπεισάγοντες, ἀλλὰ τὴν περὶ τοῦ ἁγίου D Spiritu sancto sententiam adversus eos qui domi- 


*-* Joan. xiv, 97. 


VARLE LECTIONES. 
"'Sieet Stephanus. Valesius tamen vertit quasi legisset χαινοφωνίας. — * Sic edit. Parig.; Stephanus 


habet παραδοθείσης διδασχαλίας, lege παραδο 


εἴσαν δ':δατχαλίαν. 


VALESII ANNOTATIONES. 


.. (88) Ψηρίζεται. 1n gestis Chalcedonensis conci- 
lii legitur ψηφίσεται, recte, meo quidem judicio: 
Futurum enim hoc loco ponitur pro imperativo. 
Nam cum Legati sedis apostolicze synodum hic allo- 
quantur, imperativo uti noluerunt ; quippe quod 
arrogantius videtur. Futurum igitur posuerunt, 
ut mollius ac modestius. Vetus tamen interpres 
concilii Chalcedonensis, non aliter quam nos inter- 
pretatus est hoc modo : Igitur sancta hec et magna 
sjnodus, qua placent regulis super memorato Dios - 
coro decernat. Apud Nicephorum in libro xiv, cap. 


PaTROL. Ga. LXXXVI, 


90, legitur ψηφίσηται. 

(91) 'O Κύριος ἡμῶν xal Σωτήρ. Hzc definitio 
fidei habetur in actione quinta synodi Chalcedo- 
nensis. Exstat etiam apud Nicephorum in lib. xiv, 
cap. 6. 

(35) OL τῆς ἀληθείας ἐχθροί. Postrema vox 
deest in Actis synodi Chalcedonensis. Et totus hic 
locus ita legitur, οἱ τῆς ἀληθείας ἀθετεῖν ἐπιχει- 
ροῦντες τὸ χήρυγμα, etc. Quz quidem lectio longe 
melior mihi videtur. 


"3 


2501 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2508 


nationem illius evertere conabantur, Scripturarum A Πνεύματος αὑτῶν ἕννοιαν κατὰ τῶν τὴν αὐτοῦ δε- 


iestimoniis 991 declararent. 


Propter eos vero qui dispensationis mysterium 
audent corrumpere, et eum qui ex sancta Virgine 
Maria natus est, purum hominem esse impudenter 
delirant, beati Cyrilli qui Alexandrine Ecclesie 
pastor fuit, synodales epistolas ad Nestorium et ad 
Orientales episcopos scriptas suscepit, quippe quas 
idone:x sint tum ad vesaniam Nestorii confutandam, 
tum ad exponendum salutare symbolum, in gra- 
tiam eorum qui, pio zelo adducti, intelligentiam 
illius assequi desiderant. Quibus epistolam quoque 
beatissimi et sanctissimi Leonis, maxima et senio- 


ris Romz archiepiscopi, exstingnendz Eutychis ma- 


σποτείαν ἀθετεῖν πειρωμένων Γραφιχαὶῖς μαρτυρίαις 
τρανώσαντες. 

Διὰ δὲ τοὺς τὸ τῆς οἰχονομίας παραφθείρειν 
τολμῶντας μυστήριον, xal Ψιλὸν ἄνθρωπον τὸν 
Ex τῆς ἁγίας Παρθένου τεχθέντα Maplaz, ávat- 
δῶ; ληρῳδοῦντας,(5θ) τὰς τοῦυμαχαρίου Κυρέλλου τοῦ 
τῆς ᾿Αλεξανδρέων Ἐχχλησίας γενομένου ποιμέ- 
νος συνοδιχὰς ἐπιστολὰς πρός τε Νεστόριον χαὶ πρὸς 
τοὺς τῆς ᾿Ανατολὴς ἁρμοδίους οὔσας ἐδέξατο, εἰς 
ἔλεγχον μὲν τῆς Νεστορίου φρενοδλαδείας, Epym- 
νείαν δὲ τῶν ἐν εὐσεόεϊ ζήλῳ τοῦ σωτηρίου συμδό- 
λου ποθούντων τὴν ἔννοιαν“ αἷς xal τὴν ἐπιστολὴν 
κοῦ τῆς μεγίστης xal πρεσδυτέρας Ῥώμης προ- 
ἐδρον, τοῦ μαχαριωτάτου xai ἁγιωτάτου ἀρχιεπι- 


levolentiz'causa scriptam ad sanctum arcbiepisco- B σχόπου Λέοντος, τὴν γραφεῖσαν πρὸς τὸν ἐν ἁγίοις 


pum Flavianum : quz cum beati Petri confessione 
consentit, et communis quxdam columna est ad- 
versus eos qui male sentiunt, jure merito conjunxit, 
ad rectorum dogmatum confirmationem. Nam et iis 
qui dispensationis mysterium in duos filios distra- 
here conantur, repugnat : et eos qui Unigeniti dei- 
tatem perpessioni obnoxiam dicere non verentur, a 
conventu sacrorum expellit : illis quoque qui in 
duabus Christi naturis mistionem seu confusionem 
comminiscuntur, resistit : eos item qui formam 
servi quam ille ex nobis assumpsit, celestis aut 
alterius cujuspiam substantix esse delirant, ejicit. 
lllos denique qui ante unitionem quidem duas Do- 
mini naturas fabulantur, unam vero post unilio- 
nem fuisse confingunt, anathemate percellit. San- 
ctorum igitur Patrum vestigiis insistentes, unum 
eumdemque Filium confiteri oportere Dominum 
nostrum Jesum Christum, uno consensu omnes do- 
«emus; eumdem perfectum in deitate, et eumdem 
perfectum in humanitate : vere Deum, et vere ho- 
minem eumdem, ex anima rationali constantem et 
«orpore.: eonsubstantialeimn Patri secundum deita- 
tem, eumdem vero .nobis consubstantialem secun- 
dum humanitatem : per omnia similem nobis, ex- 
cepio peccato : ante sxcula quidem genitum ex 
Patre secundum Deitatem : in extremis autem tem- 
poribus eumdem propter nos et propter nostram 
salutem ex Maria Virgine ac deipara natum : unum 


eumdemque Jesum Christum, Filium, Dominum, D 


Unigenitum : in duabus naturis inconfuse, immuta- 
biliter, indivise atque inseparabiliter cognitum : 
naturarum differentia neutiquam exstincta per uni- 
tionem : sed servata potius utriusque natura pro- 
prietate, et in unam personam seu hypostasim 
concurrente : non in duas partitum aut divisum 


ἀρχιεπίσχοπον Φλαδιανὸν ἐπ᾽ ἀναιρέσει τῆς Ebtu- 
χοῦς χκαχονοίας, ἥντινα τῇ τοῦ μεγάλου Πέτρου (57) 
ὁμολογίᾳ συμδαίνουσαν, χοινὴν τινα στήλην ὑπάρ- 
χοῦσαν χατὰ τῶν χαχοδοξούγτων, εἰχότως συνήρμοσε 
πρὸς τὴν τῶν ὀρθῶν δογμάτων βεδαίωσιν. Τοῖς τε 
γὰρ εἰς υἱῶν δυάδα τὸ τῆς οἰχονομίας διασπᾷν ἐπι- 
χειροῦσι μυστήριον παρατάττεται" xal τοὺς παθη- 
τὴν τοῦ Μονηγενοῦς λέγειν τολμῶντας τὴν θεότητα, 
τοῦ τῶν ἱερῶν ἀπωθεῖται συλλόγου, καὶ τοῖς ἐπὶ τῶν 
δύο φύσεων τοῦ Χριστοῦ χρᾶσιν ἣ σύγχυσιν ἐπινοοῦ- 
σιν ἀνθίσταται" xal τοὺς οὐρανίου f| ἑτέρας τινὸς 
οὐσίας τὴν ἐξ ἡμῶν ληφθεῖσαν αὐτῷ τοῦ δούλου 
μορφὴν παραπαίοντας ἐξελαύνει" χαὶ δύο μὲν πρὸ 
τῆς ἑνώσεως φύσεις τοῦ Κυρίου μυθεύοντας, μίαν δὲ 
μετὰ τὴν ἕνωσιν ἀναπλάττοντας, ἀναθεματίζει. 
Ἑπόμενοι τοίνυν τοῖς ἀγίοις Πατράσιν, ἕνα xai τὸν 
αὐτὸν ὁμολογοῦμεν (58) Υἱὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν 
Χριστὸν, καὶ συμφώνως ἅπαντες ἐχδιδάσχομεν, τέ- 


“λειον τὸν αὐτὸν ἐν θεότητι, xal τέλειον τὸν αὑτὸν ἐν 


ἀνθρωπότητι, Θεὸν ἀληθῶς, χαὶ ἄνθρωπον ἁληθῶρ; 
τὸν αὐτὸν Ex ψυχῆς λογιχῆῇῆς καὶ σώματος, ὁμοούσιον 
τῷ Πατρὶ χατὰ τὴν θεότητα, χαὶ ὁμοούσιον ἡ μῖν τὺν 
αὐτὸν χατὰ τὴν ἀνθρωπότητα, χατὰ πάντα ὅμοιον 
ἡμῖν χωρὶς ἁμαρτίας" πρὸ αἰώνων μὲν ἐκ τοῦ Ila- 
τρὸς γεννηθέντα χατὰ τὴν θεότητα᾽ ἐπ᾽ ἐσχάτων δὲ 
τῶν ἡμερῶν τὸν αὐτὸν δι᾽ ἡμᾶς καὶ διὰ τὴν ἣμε- 
τέραν σωτηρίαν ἐχ Μαρίας τῆς Παρθένου χαὶ Θεο- 
τόχου χατὰ τὴν ἀνθρωπότητα" ἕνα xaX τὸν αὑτὸν 
Ἰησοῦν Χριστὸν Υἱὸν Κύριον Μονογενὴ à» δύο φύ- 
σεσιν ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως, ἀχωρέστως 
γνωριζόμενον οὐδαμοῦ τῆς τῶν φύσεων διαφορᾶς 
ἀνῃρημένης διὰ τὴν ἕνωσιν" σωζομένῃς δὲ μᾶλλον 
«ἧς ἰδιότητος ἑκατέρας φύσεως καὶ εἰς ἕν πρόσ- 
ωπον, xal μίαν ὑπόστασιν συντρεχούσης" vox ὡς εἰς 
δύο πρόσωπα μεριζόμενον, ἣ διαιρούμενον" ἀλλ᾽ ἕνα 


VALESII ANNOTATIONES. 


(96) 'AraiBoc JAoiDopovrtac. Scribendum est 
procul dubio ληρῳδοῦντας, ul legitur in manuscripto 
eodice Florenüno et in Actis synodi Chalcedo- 
nensis. 

(297) Ἥντινα τῇ τοῦ μεγάλου Πέτρου. Sic 
eiiam legitur apud Nicephorum. Veruin orationis 
series omnino postulat ut legamus ἅτε δὴ τῇ τοῦ 
μεγάλον, etc, Quemadmodum scribitur in Actis sy- 


nodi Chalcedonensis. 

(98) "Era xal τὸν αὐτὸν ópoAoyoUvpev. In Actis 
synodi Chalcedonensis aliter scribitur hic locus, 
hoc scilicet modo : "Eva xai τὸν αὑτὸν ὁμολογεῖν 
Υἱὸν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, συμφώνως 
ἅπαντες ἐχδιδάσχομεν. Qua quidem scriptura longe 
rectior inihi videtur. 


2509 


HISTORIE ECCLESIASTIC/E LIBER II. 


2510 


xal τὸν αὐτὸν Υἱὸν μονογενῆ Θεὸν Λόγον, Κύριον A personas, sed unum eumdemque Filium unigeni- 


Ἰησοῦν Χριστὸν, χαθάπερ ἄνωθεν ol προφῆται περὶ 
αὐτοῦ xal αὐτὸς ἡμᾶς ὁ Χριστὸς ἐξεπαίδευσε, xat 
τὸ τῶν Πατέρων ἡμῖν παραδέδωχε σύμδολον. Τού- 
τῶν τοίνυν μετὰ πάσης ἀχριδείας καὶ ἐμμελείας 35 
παρ᾽ ἡμῶν διατυπωθέντων, ὥρισεν ἡ ἁγία xat ol- 
κουμενιχὴ σύνοδος, ἑτέραν πίστιν μηδενὶ ἐξεῖναι 
προφέρειν, εἴτ᾽ οὖν συγγράφειν, ἣ συντιθέναι, ἣ 
φρονεῖν, f| διδάσχειν ἑτέρους. Τοὺς δὲ τολμῶντας ἣ 
συντιθέναι πίστιν ἑτέραν ἤγουν προχομίζειν ἣ δι- 
δάσχειν, ἡ παραδιδόναι ἕτερον σύμδολον col; ἐθέ- 
λουσιν ἐπιστρέφειν εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐξ Ἕλλη- 
νισμοῦ καὶ Ἰουδαϊσμοῦ ἣ ἐξ ἑτέρας αἱρέσεως οἵας 
δὴ ποτε, τούτους εἰ μὲν εἶεν ἐπίσχοποι, ἣ χληριχοὶ, 
ἀλλοτρίους, εἶναι, τοὺς ἑπισχόπους τῆς ἐπισχοπῆς, 


tum Deum Verbum Dominum Jesum Christum, 
sicut olim prophete, et ipse nos de se Christus 
edocuit, et Patrum symbolum nobis tradidit. His 


igitur cum omni cura ac diligentia a nobis consti- 


tutis, sancta et universalis synodus decrevit, ut 
nemini liceat aliam fidem proferre, aut conacri- 
bere, aut componere, aut sentire, vel alios docere. 
292 Quicunque vero ausi fuerint aliam fidem com- 
ponere, aut proferre, aut decere, vel aliud symbo- 
lum tradere iis qui a gentilium superstitione vel 
Judaismo, vel ab alia qualibet secta ad veritatis 
cognitionem convertere se voluerint : si quidem 
episcopi sint, ab episcopali dignitate : si vero cle- 
rici, ἃ clero censeantur alieni. Quod si monachi 


καὶ τοὺς χληριχοὺς τοῦ xMfpou* εἰ δὲ μονάζοντες fj D fuerint aut laici, anathemati subjiciantur. Cum 


λαϊχοὶ εἶεν, ἀναθεματίζεσθαι. Μετὰ τοίνυν τὸν àv- 
ἐγνωσμένον ὄρον, xaX βασιλεὺς Μαρχιανὸς ἀνὰ τὴν 
Καλχηδονέων τῇ συνόδιρν παραγενόμενος, δημηγορὴ- 
σας τε αὖ ἐπανέζευξε. Καί τισι συμδάσεσιν "Iov6s- 
νάλιός τε χαὶ Μάξιμος τὰ περὶ τῶν xav' αὐτοὺς 
ἐπαρχιῶν διῴχησαν, καὶ Θεοδώριτος xai “δας ἀν- 
εχλήθησαν, χαὶ ἕτερα χεχίνητο, ἅπερ, ὡς ἔφθην εἰ- 
πὼν, μετ᾽ αὐτὴν τὴν ἱστορίαν ἐγγέγραπται. Ἐδό- 
χει δὲ xa τὸν θρόνον τῆς νέας Ῥώμης ix τῶν δεὺ- 
τερείων τῆς πρεσδυτέρας Ῥώμης, τῶν ἄλλων τὰ 
πρεσθεῖᾳα φέρειν. 


ΚΈΦΑΛ. Ε'. . 
Περὶ τῆς γενομένης ctdcsoc ἐν 'AJsCayópsia 
χάριν cic διροτονίας Προτερίου, ὁμοίως xal C 


ἂν TepocoAUpoic. 

Ἐπὶ τούτοις (ἡ) Διόσχορος μὲν τὴν Γαγγρηνῶν τῶν 
᾿Ιαφλαγόνων οἰχεῖν χαταχρίνεται" Προτέριος δὲ τὴν 
ἐπισχοπὴν, ψήφῳ χοινῇ τῆς συνόδον, τῆς ᾿Αλεξαν- 
δρέων χληροῦται" ὃς ἐπειδὴ τὸν οἰχεῖον χατειλήφει 

θρόνον μέγιστος καὶ ἀνύποιστος τάραχος τῷ δήμῳ 


διανέστῃ πρὸς διαφόρους χυμαινομένῳ γνώμας. Οἱ - 


μὲν γὰρ Διόσχορον ἐπεζήτουν, οἷάπερ εἰχὸς ἐν τοῖς 
τοιούτοις γίνεσθαι" αἱ δὲ, Προτερίου μάλα γενιχῶς 
ἀντείχοντο, ὡς καὶ πολλὰ καὶ ἀνήχεστα προελθεῖν. 
"Iczopet δ᾽ οὖν Πρίσχος 6 Ῥήτωρ, φθῆναι τηνιχαῦτα 
τὴν ᾿Αλεξάνδρον τῆς Θηδαίων ἐπαρχίας (59), ἰδεῖν 
τε τὸν δῆμον ὁμόσε χατὰ τῶν ἀρχόντων χωροῦντα" 
τῆς τε στρατιωτιχῇς δυνάμεως τὴν στάσιν διαχω- 
λύειν βουλομένης, λίθων βολαῖς αὐτοὺς χρήσασθαι" 


'! Canon 28 hujus concilii, 


hzec definitio lecta esset, imperator Marcianus, Chal- 
cedonem ingressus, synodo interfuit, et oratione ad 
episcopos habita, mox recessit. Juvenalis item et 
Maximus controversias qua inter ipsos erant de 
quibusdam provinciis, certis conventionibus dire- 
merunt. Przterea Theodoritus et [bas restituti sunt 
in integrum. Alia quoque tractata sunt, qua, ut 
supra dixi, ad calcem hujus libri scripta lector in- 
veniet. Denique decretum est, ut sedes archiepi- 
scopis junioris Romae, eo quod secunda sit post 
seniorem Romam, prerogalivam supra reliquas 
sedes obtineat 1". 


CAP. Y. 

De seditione que Alexandrie facta est ob ordinatio- 
nem Proterii : et de ea que contigit Hierosc- 
Iymis. 

Posthzee Dioscorus quidem in urbem Paphlagonia 
Gangram est relegatus : Proterius vero communi 
totius synodi suffragio Alexandrinum episcopatum 
sortitur. Qui cum sedem snam capessivisset, ingens 
atque intolerabilis exortus est tumultus in civitate, 
populo in diversas sententias distracto. Alii enim 
Dioscorum requirebant, ut in hmjusmodi occasio- 
nibus fleri solet. Alii Proterium pertinaciter de- 
fendebant : adeo ut multa admodum gravia, ae 
prope insanabilia inde profluxerint. Certe Priscus 
rhetor in llistoria sua scribit his temporibus ve- 
nisse se Alexandriam ex provincia Thebaide, et 
populi multitudinem impetum in magistratus facien- 
tem vidisse. Cumque milites seditionem inhibere 


VARLE LECTIONES 


δ'κπιμελείας. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(59) Τῶν Θηδαίων ἐπαρχίαν. Huuc locum resti- D scus rhetor. Certe Priscus in provincia Thebaide 


tui ex codice Florentino, cui consentit. etiam Ni- 
cephorus in cap. viu libri 45. Pessime Christo- 

horsonus emendaverat τὸν τῶν Θηδαέων ἔπαρχον. 

eque enim Thebais Provincia a prefecto regeba- 
tur ; sed a praeside, ut docet Notitia imperii BRo- 
mani. Deinde non rectorem provincix Thebaidis, 
Sed seipsum Alexandriam tunc venisse scribit Pri- 


diu versatus fuerat cum Maximino duce, cujus erat 
consiliarius et assessor, tunc cum ille adversus 
Nubas et Blemmyas bellum gereret, ut ipsemet 
docet in Excerpiis legationum. In Telleriano codice 
hunclocum ita scriptum inveni, φθῆναι δι᾽ ᾿Αλεξάν- 
$pou τῆς Θηόδαίων ἐπαρχίας. Malim tamen &cribere 
φθῆναι ἐς τὴν ᾿Αλεξάνδρου ἐχ τῆς, etc. 


VARIORUM. 


. (h) Διόσκορος μὲν τὴν Γαγγρηνῶν. Certum est 
Dioscorum Gangram Asizx Minoris civitatem depor- 


tatum esse anpo 451, ibique interiisse anno ἀπέ. 
Vide Ant. Pag. ad eun. ASA, S. SS. 


- 


2511 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2512 


vellent, populum eos lapidibus appetivisse el in fu- A τρέψασθαί τε τούτους xal ἀνὰ tb ἱερὸν «b πάλαι 


gam vertisse : et cum milites in templum quod 
olin fuerat .Serapidis, se recepissent, populum 
eos illic obsedisse et vivos concremasse. Ea re 
cognita, imperatorem duo millia militum, qui 
recens conscripti erant,eo misisse : $93 qui, se- 
cundo.vento usi, adeo proepere navigarunt, ut 
sexta post die.ad magnam Alexandrinorum urbem 
appulerint. Deinde cum milites petulantius illude- 
rent uxoribus et filiabus Alexandrinorum, multo 
graviora quam autehac perpetrata .esse. Tandem 
vero populum in circo congregatum, rogasse Flo- 
rum qui lunc dux rei militaris, per . Egyptum, et 
prefectus simul erat Alexandrie, ut prebitionem 
annone quam ipsis ademerat, restitui curaret, bal- 
nea item ac spectacula, et quzcunque ipsis ablata 
fuerant ob seditionem ab ipsis concitatam. Florum 
evero, suasu.et consilio Prisci rhetoris, in con- 
spectum.pepuli-prodiisse, seque id- facturum .pre- 
inisisse, atque ita seditionem paulatim dissolvisse. 
Sed neque solitudo quz est juxta Hierosolymam, 
uanquillo in statu erat. Etenim nonnulli ex .mo- 
nachis qui concilio interfuerant, el contrariam 
ejus decrotis opinionem imbiberant, in Palssti- 


Σαράπιδος (40) ἀναδραμόντας ἐχπολιορχῆσαι, xai 
πυρὶ ζῶντας παραδοῦναι. Ταῦτά τε τὸν βασιλέα 
μαθόντα, δισχιλίους νεολέχτους ἐχπέμψαι" καὶ τοῦ 
πνεύματος ἐπιτυχόντας οὐριοδρομῆσαι, ὡς ἀνὰ τὴν 
ἕχτην τῶν ἡμερῶν τῇ μεγάλῃ τῶν ᾿Αλεξανδρέων 
προσχεῖν πόλει. Κἀντεῦθεν τῶν στρατιωτῶν mapot- 
γούντων ἕς τε τὰς γαμετὰς χαὶ θυγατέρας τῶν 
᾿Αλεξανδρέων, τῶν προτέρων πολλὰ δεινότερα (41) 
προελθεῖν. "Yovepóv τε δεηθῆναι τὸν δῆμον τοῦ Φλώ- 
ρου (42) τῶν στρατιωτιχῶν ταγμάτων ἡγουμένου, 
ὁμοῦ τε χαὶ τὴν πολιτιχὴν διέποντος ἀρχὴν ἀνὰ τὴν 
ἱπποδρομίαν ἁλισθέντα, ὥστε χαταπράξασθαι αὐ- 
τοῖς τὴν τοῦ σιτηρεσίου χορηγίαν (45), ἣν παρ᾽ αὖ- 
τῶν ἀφήρητο, τά τε βαλανεῖα, καὶ τὴν θέαν, xai ὅσα 
διὰ τὴν γενομένην παρ᾽ αὑτῶν ἀταξίαν ἀπεχόπησαν. 
Καὶ οὕτως τὸν Φλῶρον ἐσηγήσει τῇ αὐτοῦ (44) φα- 
νέντα τῷ δήμῳ, ὑποσχέσθαι ταυτῷ, καὶ τὴν στάσιν 
πρὸς βραχὺ διαλῦσαι. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ τὰ χατὰ τὴν ἔρη- 
pov (i) τὴν πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα, τὴν ἠρεμίαν εἷ- 
χεν. Ἔνιοι γὰρ τῶν μοναχῶν τῶν ἀνὰ τὴν σύνοδον 
εὑρεθέντων, χαὶ τἀναντία ταύτῃ βουληθέντων φρο- 
νεῖν, πρὸς τὴν Παλαιστίνην ἀφιχνοῦνται" xai προδο- 
σίαν τῆς πίστεως ὀδυρόμενοι, τὸ μοναδιχὸν ἔσπευδον 


VALESII ΑΝΝΟΤΑΤΙΟΝΕΒ. 
(40) 'Avà τὸ "ἱερὸν τὸ πάλαι Σαράπιδος. De — Chronologicis qus ad calcem Eusebiani Chromici 


Serapidis templo .quadam. hoc loco.addit Nicepho- 
rus, salis récondita, et quz& alibi legisse me nón 
memini. Itaque suspicor Nicephorum ex Prisci rhe- 
toris Historia, quee tunc integra exstabat, ea de- 
scripsisse. 

(4) Τῶν προτέρων xoAAà δεινότερα... Scriben- 
dum est πολλῷ δεινότερα, ut legitur apud Nicepho- 
rum in c. supra citato. 

(42) Τοῦ Φλώρου. Hujus Flori przfecti Augusta- 
lis simul ac ducis "Egypti meminit Jornandes in lib. 
De successione regnorum, ubi de Marciano impera- 
tore ita scribit :  Vobades Blemmyesque Ethiopia pro- 
lupsos, per Florum Alexandrinc& urbis procuratorem 
sedavit, et pepulit a sedibus Romanorum. Successe- 
rat autem Theodoro Augustali, ut discimus ex Bre- 
viario Liberati diaconi, cap. 14. Sub quo Proterius 
ordinatus est episcopus, et seditio illa quam hic 
Wescribit Evagrius, facta est Alexandrie anno 
Christi 452, ob quam seditionem cum annona pu- 
blica, Alexandrinis erogari solita, balnea item ac 
spectacula, populo. Álexandrinoruim jussu principis 
adempta fuissent, plebs in circum conveniens, Flo- 
zum prafectum Augusta!em, qui paulo ante Alexan- 
driam venerat, rogavit.ut ea ipsis restituerentur. 
Id ergo.contigit.anno Christi 455. 

(43) Tijv τοῦ σιτηρεσίου χορηγίαν. Alexandris 
perinde ac Rom: et Constantinopoli, diurni panes 
civibus erogabantur, ut discimus ex libro xiv.co- 
dicis Theodosiani, titulo De frumento Alexandrino. 
Quisnam autem hujus rei auctor fuerit, incertum 
est. Primus quidem Diocletianus castrensem pa- 
uem Alexandrinis donavit, ut scribit auctor Chro- 
nici Alexandrini, Constantio Caesare x et Maximia- 
no Jovino Caesare ιν coss., τούτῳ τῷ Exec ὁ Καστρί- 
σιος ἄντος ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ ὑπὸ Διοχλητιανοῦ ἐδω- 
ρήθη. Quae iisdem verbis leguntur in Ezxcerptis 


C 


edidit Scaliger. Constantio et Maximiano novorum 
Casarum quárto. In eodem anno castritius in Alexan- 
dria donatus est. Procopius in Anecdotis pag. 119, 
ait hanc annonam pauperibus duntaxat urbis 
Alexandtinz a Diocletiano constitutam fuisse. Quam 
cum cives illius urbis inter se postea partiti essent, 
eam deinde ad posteros suos transmittebant. Verba 
Procopii sunt hzc : Διοχλητιανὸς Ῥωμαίων γεγονὼς 
αὐτοχράτωρ σίτου μέγα τι χρῆμα δίδοσθαι παρὰ cou 
δήμου τῶν ᾿Αλεξανδρέων τοῖς δεομένοις ἀνὰ πᾶν 
ἔτος διώρισε. Ταῦτα ὁ δῆμος τηνιχάδε διαδιχασάμε- 
vot ἕν σφίσιν αὐτοῖς, ἐς ἀπογόνους τοὺς μέχρι 
δεῦρο παρέπεμψαν. Quibus in. verbis mendum -est 
gravissimum, quod Nicolaus Álemannus, vir .alio- 
qui doctissimus, non animadvertit. Nam.pro verbis 
illis παρὰ τοῦ δήμον, scribendum est procu! dubio 
“παρὰ τοῦ “δημοσίου. Et paulo. post scribendum est 
ταῦτα ὁ δῆμος τηνιχάδε ἰδίᾳ ve ἐν σφέσεν 
αὐτοῖς, etc. Qua quidem emendationenihil certius. 
Porro longe ante Diocletianum, Dionysü scilicet 
Alexandrini temporibus, omogerontes urbis Àlexan- 
drinz annonam ex publico accipiebant, ut docet 
Dionysius Alexandrinus in epist. ad Hieracem .epi- 
scopum, quam refert Eusebius, in lib. vn Historme, 
cap. 21. Itaque Diocletianus hanc frumenti Alexan- 
drini prebitionem auxit potius quam instituit. 

(44) Ἐσηγήσει τῇ αὐτοῦ. Hunc locum non . in- 
tellexerunt interpretes, ut ex versione eorum appa- 
ret. Putarunt enim vocem αὐτοῦ, δὰ Florum esse 
referenuaw, cum tamen ad Priscum rhetorem re- 
feralur;.ex cujus historia hsc cuncta descripsit 
Evagrius. Hic enim cuim tunc Alexandrie versare- 
tur, id consilium suggessit Floro, ut ad circum 
pergeret, quo in loco collecta plebs Alexandrino- 
rum, magnis clamoribus Florum:eo advenire pos- 
cebat. 


VARIORUM. 


(i) 'AAA' οὐδὲ τὰ κατὰ τὴν ἔρημον. Horum Pa- 
Lestinz tumultuum mentio habetur in Actis Danie- 
lis Stylite ; quorum causa idem cupiens ad Sancta 
invisenda loca pergere, fuit a proposito revocatus, 
utpote quod non sine vite periculo hoc tempore 


illuc.accedere catholicis fas esset. Hzc Baronius 
ad ann. 452, pag. 170. De his etiam, et przsertiu 
de Theodosio sedis llierosolymitanze invasore, fu- 
Sius agit Nicephorus, Hist. lib. xv, cap. 9. 


2513 


HISTORL ECCLESIASTICAE LIBER IT. 


2514 


ἀναῤῥιπῖσαι, xal ἀνασοδῆσαι. Καὶ ἐπειδήπερ "Iou- A nam venerunt : fidemque proditam conquesti, uni- 


δενάλιος τὸν οἰχεῖον χατειλήφει θρόνον, καὶ βιαζόμε- 
νος παρὰ τῶν ἀνασυρόντων τὰ οἰχεῖα ἀνασχευάσαι 
τε xal ἀναθεματίσαι, χατὰ τὴν βασιλέως πόλιν ày- 
ἐδραμεν, ἀλισθέντες οἱ τἀναντία τῆς ἐν Καλχηδόνι 
συνόδου, ὡς ἀνωτέρω slpfixapev, φρονοῦντες, χει- 
ροτονοῦσιν ἀνὰ τὴν ἀγίαν ἀνάστασιν (45) Θεοδόσιον, 
τὸν μάλιστα χυχήσαντα τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον, 
τὸν χαὶ πρῶτον περὶ ταύτης αὐτοῖς ἀγγείλαντα. 
Περὶ οὗ ὕστερον τὸ ἐν Παλαιστίνῃ, μοναχικὸν πρὸς 
᾿Αχλέσωνα γράφον (46) εἴρηχεν, ὡς xat περὶ τοῦ οἷ- 
χείου ἐπισχόπου (47) ἐπὶ χαχουργίαις ἁλοὺς, τοῦ 
xav' αὐτὸν ἀπηλάθη μοναστηρίου, xal ὅτι γε χατὰ 
τὴν ᾿Αλεξάνδρου γενόμενος ἀπελάδετο τοῦ Διοσχό- 
ρου (48) χαὶ πολλαῖς ὡς στασιώδης χαταξανθεὶς πλη- 


versos monachos concitare atque inflammare co- 
perunt. Et quoniam Juvenalis propriam sedem re- 
ceperat, cumque a seditiosis compelleretur ut 
sententiam suam retractaret atque anathemate 
damnaret, ad urbem regiam contenderat, ii qui 
Chalcedonensi synodo contraria sentiebant, uti 
supra dixi, in unum coeuntes, in ecclesia Sancta 
Resurrectionis episcopum ordinant Theodosium, 
eum qui in Chalcedonensi synodo maximos.tumultus 
excitaverat, primusque ipsis de eadem synodo nun- 
tiaverat. De quo postea monachi Palestine cum ad 
994 Alcisonem scriberent, hzc retulerunt : eum, 
cum a proprio episcopo in maleficiis deprehensus 
esset, monasterio suo expulsum fuisse : cumque 


Yale, ἐπὶ καμήλου ἴσα χαχούργοις, ἀνὰ τὴν πόλιν Β Alexandriam venisset, adortum esse Dioscorum, 


περιηνέχθη. 


Πρὸς ὃν πολλαὶ τῶν ἐν Παλαιστίναις πόλεων ἀφ- 
ιχνούμεναι (49), χειροτονεῖσθαι σφίσιν ἐπισχόπους 
παρεσχεύαζον. Ἐν οἷς χαθειστήχει xat Πέτρος ὁ ἐξ 
Ἰδηρίας, τοῦ χαλουμένου Μαϊουμᾶ τοῦ πρὸς τῇ Γα- 
ζαίων πόλει τοὺς οἴαχας τῆς ἐπισχοπῆς πιστευθείς. 
ἽἍπερ ἐπειδὴ Μαρχιανὸς ἔγνω, πρῶτα μὲν ἀχθῆναι 
παρ᾽ αὐτῷ χατὰ τὸ στρατόπεδον τὸν Θεοδόσιον χε- 
λεύει, Ἐχπέμπει δὲ τὸν Ἰουδενάλιον, πρὸς διόρθω- 
σιν τῶν γεγενημένων, ἀπελαθῆναι πάντας τοὺς ὑπὸ 
Θεοδοσίου χειροτονηθέντας ἐγχελευσάμενος. Μετὰ 


γοῦν τὴν ἄφιξιν Ἰουδεναλίου, πολλὰ xa ἀνιαρὰ γε- αὶ 


γόνασιν ἐχεῖθεν ἔνθεν προϊόντων, ὅσαπερ ὁ θυμὸς 
αὑτοῖς ὑπηγόρευε. Τοῦ βασχάνου χαὶ θεομισοῦς δαί- 
μόνος, οὕτως ἑνὸς γράμματος ἐναλλαγὴν (50) χα- 
χούργως τεχνάσαντός τε xai παρερμηνεύσαντος, 
ὥστε τῆς θατέρον τούτων ἐχφωνήσεως (51), πάντως 
ἐπαγούσης ἐνταῦθα τὸ ἕτερον, πολὺ τὸ διαλάττον παρὰ 
τοῖς πλείοσι νομίζεσθαι, χαὶ ἀντιχρὺ τὰς ἐννοίας ἐχ 


et tanquam seditiosum multis concisum verberibus, 
et camelo impositum per universam urbem, instar 
malefici, traductum fuisse. 

Ad hunc igitur multi ex urbibus trium Palzsti- 
narum accedentes, episcopos ab illo sibi ordinari 
curarunt. Inter quos fuit Petrus quidam oriundus. 
ex Hiberia, cui Majumz, quod oppidum est jux- 
ta urbem Gazzorum, episcopatus commissus est. 
Hec ubi comperit Marcianus, primo quidem 
Theodosium ad se in comitatum perduei jubet. 
Deinde Juvenalem mittit, ut ea quz gesta fuerant 
corrigeret : mandans ut cunctos qui a Theodosio. 
ordinati fuerant, expelleret. Post adventum igitur 
Juvenalis, multa tristia atque acerba contigerunt, 
cum ex utraque parte fierent quzcumque furor ip- 
sis suggerebat. Quippe invidus, Deoque invisus 
demon, unius littere mutationem adeo maligne 
commentus ac perperam interpretatus fuerat, ut 
cum unius littere prolatio alteram omnino simul 
inducat, multum tamen inter eas esse discriminis, 
et sensus utriusque ex diametro inter se pugnare 


VALESII ANNOTATIONES. 


(45) ᾿Ανὰ τὴν ἁγίαν ἀνάστασιν. Male Christo- 


phorsonus hune locum interpretatus est hoc modo: 
In sancto die festo Resurrectionis, Theodosium de- 
signant episcopum. Rectius Musculus, ordinarunt 
in ecclesia Sancte Resurrectionis Theodosium illum, 
etc. De hac ecclesia Sanct» Resurrectionis, multa 


olim observavi in Adnotationibus Eusebianis. De D ἀφικνούμενον. 


Theodosio autem isto Hierosolymitana sedis invá- 
r^ consulendus est Baronius ad annum Christi 


(46) Πρὸς 'AxAic'wva γράφον. Scribendum pro- 
cul dubio est πρὸς ᾿Αλχίσωνα, ut legitur apud Nice- 
phorum. Hec littere monachorum Palestina ad 
Alcisonem referuntur ab Evagrio in cap. 31 libri uj, 
ad quem locum plura de Alcisone dicturi sumus. 

(V7) Ὡς xal περὶ tov οἰχείου ἐπισχόπου. Hen- 
ricus Savilius in suo codice ad latus annotarat : 
forte παρὰ. Ita certe legerunt Musculus et Christo- 
phorsonus. Nec aliter Evagrium scripsisse pro cer- 
to habeo. Sed antiquarii in his duabus przposi- 
tionibus frequenter labi solent, ut sciunt ii qui 
manuscriptos codices evolverunt. 

(48) 'AzsJá6sto τοῦ Διοσκόρου. Savilius ad 
oram sui codicis notavit, forte legendum esse ἐπε- 
Àá6cto, quod non displicet. Mallem tamen scribere 
ἐπεθάλετο τῷ Διο:χόρῳ. Quam scripturam in inter- 


pretatione mea sum secutus. Nec aliter videtur le- 
gisse Nicephorus, qui hunc Evagrii locum sic ex- 
pressit, xai ἐπὶ τῆς ᾿Αλεξάνδρου διάφορος Ato- 
σχόρῳ χατέστη. At Musculus et Christophorsonus in 
hujus loci versione nihil viderunt. 

(49) Πρὸς ὃν πο.1λοὺς τῶν ἐν Παλαιστίνῃ πόλεων 
Hunc locum correxi ex ms. codice 
Florentino, in quo ita legitur, πολλαὶ τῶν ἐν Ila- 
λαιστίναις πόλεων ἀφιχνούμεναι. Sicconvenerat in 
synodo Chalcedonensi inter episcopos Antiochenum 
οἱ Hierosolymitanum, ut tres Palzstinz essent.sub 
dispositione episc. Hierosolymitani. u 

(50) ἙΕἙνὸς γράμματος ἐναλλαγήν,. Intelligit Eva - 
rius przpositiones illas ἐν et ix, quse una littera: 
inter se distant. Et catholici quidem Christum in 
duabus naturis confitebantur. Hzretici vero etf 
duabus naturis eum constare aiebant, sed qu» in 
unam coaluissent. Post. unitionem enim Verbi,. 
unam duntaxat Christi naturam esse affirmabant. 
(51 Τῆς θατέρου τούτων ἐκφρονγήσεως. Assen- 
tior viris doctis qui ἐχφωνήσεως emendaruut, quem- 
admodum legitur apud Nicephorum. Atque ita. 
legit Christophorsonus ; qui tamen in hujus loci 
interpretatione mentem Evagrii minime est assecu- 
tus. Certe in codice Telleriana SsSXWNNSWS. NNNSRM. 


ἐχφωνήσξως. 


2515 


EVAGRII SCHOLASTICI 


x 


2516 


ac 8686 invicem perimere, a plerisque existimen- A διαμέτρου φέρεσθαι, xat ἀλλήλων ἀναιρετιχὰς χαθ- 


tur. Nam qui Christum in duabus naturis confitetur, 
illum ex duabus naturis esse aperte dicit. Si qui- 
dem dum Christum in deitate et humanitate con- 
firetur, ex deitate et humanitate eum constare 
concedit. Rursus qui ex duabus naturis dicit, idem 
consequenter in duabus etiam confitetur. Quippe 
dum cx deitate et humanitate Christum esse dicit, 
in deitate et humanitate eum consistere profitetur, 
nec carne in deitatem conversa, nec deitate item 
in carnem mutata : quarum ineffabilis exsistit uni- 
tio. Adeo ut per vocem hanc, ex duabus, simul 
etiam commode intelligatur in duabus; et per vo- 
cem hane, in duabus, intelligatur quoque ex dua- 
bus, nec alterum distet ab altero. Quandoquidem 


eavávat. Ὃ τε γὰρ ἐν δύο φύσεσι τὸν Χριστὸν ὁμο- 
λογῶν, Ex δύο ἀντιχρὺς λέγει, εἴπερ ἐν θεότητι καὶ 
ἀνθρωπότητι συνομολογῶν τὸν Χριστὸν, ὁμολογῶν ἐκ 
θεότητος (52), xat ἀνθρωπότητος συντεθεῖσθαι λέγει. 
"O τε ἐκ δύο λέγων, τὴν ἐν δύο πάντως ὁμολογίαν 
ἐπάγει, εἴπερ ἐχ θεότητος xal ἀνθρωπότητος τὸν 
Χριστὸν λέγων, ἐν θεότητι xal ἀνθρωπότητι ὁμολο- 
γεῖ αὐτὸν χαθεστάναι" οὔτε τῆς σαρχὸς ἐς θεότητα 
μεταδληθείσης, οὔτε αὖ τῆς θεότητος ἐς σάρχα χω- 
ρησάσης, ἐξ ὧν ἡ ἄῤῥητος ἕνωσις. Ὡς διὰ τῆς ἐκ 
δύο φωνῇς ἐνταῦθα νοεῖσθαι προσφόρως τὴν ἐν δύο, 
χαὶ διὰ τῆς ἐν δύο τὴν ἐκ δύο, xal θάτερον τοῦ ἑτέρου 
μὴ ἀπολιμπάνεσθαι. "Ὅπου γε χατὰ τὸ περιούσιον, 
οὗ μόνον τὸ ὅλον Ex μερῶν, ἀλλὰ xal ἐν μέρεσι τὸ 


juxta abundantem loquendi usum, non solum ex pg ὅλον γνωρίζεται’ καὶ ὅμως οὕτως ἀλλήλων ἀπεσχοινί- 


partibus, verum etiam in partibus totum cogno- 
scitur. Nihilominus tamen hzc inter se adeo esse 
disjuncta 995 ac separata homines arbitrantur, con- 
suetudine quadam de Deo sentiendi, vel certe indu- 
ctione animi przoccupati ; ut quodvis mortis genus 


σθαι ταῦτα νομίζουσιν ἄνθρωποι, συνηθείᾳ τινὶ περὶ 


τἧς Θεοῦ δόξης, ἣ xal τὸ οὕτω βούλεσθαι προειλημ- 


μένοι, ὡς πάσης ἰδέας θανάτου περιφρονεῖν, ἢ πρὸς 


τὴν τοῦ ὄντος ἱέναι συγχατάθεσιν᾽ ὅθεν τὰ λελεγμένα 


μοι γεγόνασι. Καὶ ταῦτα μὲν ἔσχεν οὕτως. 


subire malint, quam veritati consensum accommodare. Atque hinc ortasunt mala qux: supra comme- 


moravi. Verum hzc quidem ita se habuere. 


CAP. VI. 


De siccitate, et de fame ac peste. Et quomodo in qui- 
busdam locis tellus &ua sponte fructus ediderit. 


lisdem temporibus ingens siccitas fuit in utra- 
que Phrygia et in utraque Galatia, Cappadocia ac 
Cilicia. Adeo ut secuta exinde rerumnecessariarum 
penuria, homines noxiis usi sint cibis. Unde pestis 
etiam exorta est. Ex victus enim mutatione in mor- 
bum delapsi, corporibus ob nimiam inflammatio- 
nem tumescentibus, oculos amittebant : simulque 
tussi vexati, tertio die moriebantur. Ác pestis qui- 
dem nullum tunc remedium potuit inveniri. Con- 
tra famem vero, iis qui residui erant, remedium 
prestitit Dei providentia omnium conservatrix. 
Quippe anno illo qui sterilis fuerat, cibus e ccelo 
depluit, quod manna vocant, non secus atque olim 
Israelitis. Insequente autem anno tellus sua sponte 
maturos fructus protulit. Porro hzc calamitas Pa- 
lestinam quoque et alias regiones prope innume- 
rabiles depasta est, duobus his malis per univer- 
sum terrarum orbem pervagantibus. 


CAP. VII. 


De cade imperatoris Valentiniani, εἰ quomodo ca- 
pta sit Roma : et de imperatoribus qui post Valen- 
tinianum regnarunt. 


Dum hzc in Orientis partibus geruntur, Roma 
Aetius crudeliter interfectus est. Valentinianus 


KE9AA. G*. 

Περὶ τῆς vevouérnc ἀνομόρίας, λιμοῦ τὸ xal Aoi- 
μοῦ * ὅπως τε παραδόξως ἔν τισι χώραις αὖ- 
τομάτως ἡ γῆ τοὺς καρποὺς ἐδιλάστησεν. 

Ὑπὸ τούτοις δὲ τοῖς χρόνοις, καὶ ὁμόρίων ὑδάτων 
σκάνις γέγονεν ἕν τε Φρνγίαις, Γαλατίαις τε αὖ χαὶ 
Καππαδοχίαις, xaX Κιλικίαις, ὡς ἐνδείᾳ τῶν ἀναγ- 
χαίων χαὶ ὀλεθριωτέρας τροφῆς μεταλαμθάνειν τοὺς 
ἀνθρώπους * ὅθεν χαὶ λοιμὸς γέγονεν. Ἑνόσουν τε τῇ 
μεταθολῇ τῆς διαίτης, xat οἰδαίνοντος σφίσι τοῦ σώ- 
ματος δι᾽ ὑπερδολὴν τῇς φλεγμονῆς, τὰς ὄψεις ἀπ- 
ἐδαλλον * βηχός τε συγγενομένης, τριταῖοι τὸν βίον 
ἀπελίμπανον. Καὶ τοῦ μὲν λοιμοῦ τέως βοήθειαν 
ἐξευρεῖν οὐχ ἐνῆν. "Axoc δὲ τοῦ λιμοῦ τοῖς ὑπο- 
λειφθεῖσιν ἡ πάντων σώτειρα δέδωχε Πρόνοια" κατὰ 
μὲν τὸ ἄγονον ἕτος τροφὴν Ex τοῦ ἀέρος ἐπιδρέξασα, 
ἴσα τοῖς Ἰσραηλίταις μάννα προσηγόβευται " ἀνὰ 
δὲ τὸ ἑξῆς ἔτος αὐτομάτως εὐδοχήσασα τοὺς χαρποὺς 
τελεσιουργηθῆναι. Ταῦτα xaX τὴν Παλαιστινῶν vto 
pav ἐνεμήθη, ἄλλας τε πολλὰς xal ἀναριθμήτους, 
τὴν γῆν τῶν παθῶν περινοστούντων. 


ΚΕΦΑΛ. Z'. 

Περὶ τῆς ἀναιρέσεως Οὐαλεντινιανοῦ xaX ἀιἰώ- 
σδως Ῥώμης " καὶ περὶ ἑτέρων Baccisvcdvzor 
αὑτῆς. 

Τούτων ἐν τοῖς ἑῴοις προϊόντων, ἀνὰ τὴν προτέραν 

Ῥώμην ᾿Αέτιος (j) δειλαίως ἐξ ἀνθρώπων μεθίστα- 


VALESII ANNOTATIONES. 
(52) Ὁ 


᾿Ὁμοιλογῶν ἂχ Osótntoc.Delenda est vox — rum non legitur, et Savilius in suo codice eam 
ὁμολογῶν utpote superflua. Certe apud Nicepho- lineola subnotarat. 


VARIORUM. 


(j) 'Αέτιος. Mortem Aetii [anno Chr. 454] mors — dissimulanter occupantes, egressum extra urbem prin- 
Valentiniani non longo post tempore [scil. anno 455] — cipem, et ludo gestationis intentum inopinatis ictibus 
consecuta est, tam imprudenter non. declinata , ut — confoderunt. Heraclio simul, ut erat proximus, in- 
wnter[ector Aetii amicos armigerosque ejus sibimet — terempto, et nullo ex multitudine regia ad wltionem 
censociaret, qui concepti facinoris opportunitatem — tanti sceleris accenso. Ut autem hoc parricidi&m per- 


2511. 


HISTORUE ECCLESIASTICAE LIBER IT. 


25:8 


zac Οὐχλεντινιανός τε ὁ τῶν "Eanepiov μερῶν βασι- À quoque Occidentalium partium imperator, et cum 


λεὺς, σὺν αὑτῷ τε Ἡράχλειος, πρός τινῶν "Aectou 
δορυφόρων, ἐπιδουλῆῇῆς χαττυθείσης xaz' αὐτῶν παρὰ 
Μαξίμον τοῦ xaX τὴν ἀρχὴν περιζωσαμένον, διότι ἐς 
τὴν Μαξίμου γαμετὴν Οὐαλεντινιανὸ; ὕδρισε, πρὸς 
βίας αὐτῇ συμφθαρείς. Οὗτος ὁ Μάξιμος τὴν Εὐδο- 
ξίαν τὴν Οὐαλεντινιανοῦ γαμετὴν συμπάσῃ ἀνάγχῃ 
ἐσοιχίζεται, Ἡ δέ γε ὕδριν xaX πᾶσαν ἀτοπίαν elxó- 
τως τὸ πρᾶγμα λογισαμένη, χαὶ πάντα χύδον, τὸ δὴ 
λεγόμενον, ῥίπτειν αἱρετισαμένη, ὑπὲρ ὧν ἔς τε τὸν 
γαμέτην ἐπεπόνθει, xal ἐς τὴν ἐλευθερίαν ἐξύδριστο" 
δεινὴ γὰρ γυνὴ καὶ ἀδυσώπητος λύπης, σωφροσύνης 
ἀντεχομένη, εἰ ταύτην ἀφαιρεθείη, χαὶ μάλιστα παρ᾽ 
οὗ τὸν ἄνδρα ἔτυχεν ἀπολέσασα * χατὰ τὴν Λιδύην 
ἐκπέμπει, xal δῶρα πλεῖστα παραυτίχα δοῦσα, τό 
τε εὔελπι χὰν τοῖς ἑξῆς ὑποσχομένη, πείθει Γιζέρι- 
yov ἐπανελθεῖν ἀδοχήτως τῇ Ῥωμαίων ἐπιχρατείᾳ, 
πάντα οἱ προδώσειν ὑπηοσχομένη * οὗ δὴ γεγονότος, 
ἡ Ῥώμη ἁλίσχεται. Ὁ δὲ Γιζέριχος, οἷα βάρδαρος 
χαὶ τὸν τρόπον ἀσταθής τε χαὶ παλίμδολος, οὐδὲ 
ταύτῃ τὸ πιστὸν ἐφύλαξεν. ᾿Αλλὰ τὴν πόλιν πυρπολή- 
σας (k) , πάντα τε ληϊσάμενος, λαθὼν τὴν Εὐδοξίαν 
σὺν χαὶ ταῖς δύο θυγατράσιν, ἐς τοὐπίσω τὴν ἕλασὶν 
ποιεῖται " xal χατὰ τὴν Λιδύην ἀπιὼν ᾧχετο " xal 
τὴν μὲν πρεσδυτέραν τῶν Εὐδοξίας θυγατέρων Εὐ- 
δοχίαν, ᾿θνωρίχῳ συνάπτει τῷ οἰχείῳ παιδί * Πλαχι- 
δίαν δὲ τὴν νεωτέραν, ἅμα Εὐδοξίᾳ τῇ μητρὶ σὺν 
θεραπείαις ὕστερον βασιλιχαῖς ἐς Βυζάντιον ἐχπέμ- 
πεῖ, Μαρχιανὸν ἡμερούμενος (ἢ. 'Evrys γὰρ αὐτὸν 


eo Heraclius a quibusdam Aetii satellitibus occi- 
duntur, insidiis ἃ Maximo qui postea imperium 
arripuit, adversus eos structis, eo quod Valenti- 
nianus conjugem Maximi per vim constuprasset. 
Porro hic Maximus Eudoxiam Valentinlani uxorem, 
invitam sibi nubere coegit. Quz eum id factum, 
contumeliz loco et extremz nequitiz merito esse 
duceret, jacta, ut dicitur, alea quodvis periculum 
subire constituit, ut cedem viri sai, et contume- 
liam libertati suz illatam ulcisceretur. Acris enim 
999 est femina, et implacabilis iracundise, quoties 
pudicitia quam inviolatam servare vult, per vim 
ipsi erepta fuerit, ac precipue ab illo qui maritum 
ipsius interfecerit. Mittit ergo in Africam ad Gize- 
ricum : donisque illi quam plurimis illico datis, et 
de reliquo bene sperare eum jubens, petsuadet ut 
ex improviso Romanum imperium invadat, cuncta 
se illi prodituram pollicita. Quibus ita perpetratis, 
capta est urbs Roma. Αἱ Gizericus, utpote barba- 
rus et ingenio inconstans atque mutabilis, ne illi 
quidem fldem servavit. Sed, urbe incensa, et cun- 
ctis opibus direptis, in Africam reversus est, Eu- 
doxiam una cum duabus filiabus secum abducens. 
Ex his majorem natu, Eudociam nomine, Hune- 
rico filio suo conjugem dedit. Juniorem vero, Pla- 
cidiam nomine, una cum matre Eudoxia, aliquan- 
to post cum regio cultu ac satellitio Byzantium 
misit, ut Marcianum imperatorem placaret. Indi- 


ἐς ὀργὴν, τό τε τὴν Ῥώμην ἐμπεπρῆσθαι, τό τε τὰς C, gnabatur enim Marcianus, tum. quod urbs Roma 


βααιλίδας οὕτω περιυδρίσθαι. 'H μὲν οὖν Πλαχιδία 
γάμοις ὁμιλεῖ χελεύσμασι Μαρχιανοῦ Ὀλυύρίῳ ταύ - 
τὴν ἐσοιχισαμένῳ " ὃς ἐπίσημος τῆς γερουσίας ἑτύγ- 
γανεν ὧν, kx τῆς Ῥώμης ἁλούσης ἀνὰ τὴν Κωνσταν- 
τινούπολιν ἀφιχόμενος. Μετὰ δὲ αὖ Μάξιμον, βασι- 
λεύει Ῥωμαίων "Afivoc μῆνας (m) ὀχτώ /55). Τού- 


incendio consumpta esset, tum quod Áugustze tanta 
contumelia affect fuissent. Ceterum  Placidia 
jussu Marciani nupsit Olybrio, qui inter senatores 
Romanos nobilissimus habebatur, et capta urbe 
Roma Constantinopolim se receperat. Post Maxi- 
mum Avitus Rome imperavit menses octo. Qut 


VALESIL ANNOTATIONES. 


(53) "Αδιτος μῆνας ὀκτώ. Post Valentiniani Pla- 
cidi interitum, et pest czedem Maximi, Avitus pri- 
mum Tolose ac deinde Arelate imperator levatus 
est consulatu Valentiniani viri et Anthemii, anno 
Christi 455, die vi Idus Julias, ut habet vetus 
Chronicum quod primus edidit Cuspinianus in Fastis. 
Sequenti autem anno idem Avitus consul fuit, ut 
legitur in Fastis quos sub lIdatii nomine publicavit 
Jacobus Sirmondus : eodemque anno depositus est 
Placentie, ut tradunt Marius et Cassiodorus in Fa- 


stis, et vetus ille Chronographus a Cuspiniano edi- 
tus. Verum quo dieetquo mense Ávitus Imperium 
uerit, ab antiquis proditum non Jnven!o. 
Sigonius quidem in libro cLxt De Occidentali imperio, 
Avitum die decimo sexto Kalendas Junias impe- 
rium deposuisse scribit. Verum Sigonius nullum 
hujus rei laudat auctorem. Vetus quidem ;]le Chro- 
nographus Cuspiniani ita scribit : Joanne et Varane 
coss. captus est imp. Avitus Placentie a magistro —. 
militum Ricimere. Ei occisus est. Messianus  patri- 


VARIORUM. 
petratum est, Mazimus, vir gemini consulatus, et D berim, sepultura quoque caruit. Prosper in Chronico 


patricie dignitatis, sumpsit imperium, qui cam pe- 
riclitanti reipublice per omnia profuturus crederetur, 
non sero documento quid animi haberet, probavit : 
siquidem interfectores Valentiniani non solum non 
jlecterit, sed etiam in amicitiam receperit, uxorem- 
que ejus Augustam, amissionem viri lugere prohibi- 
tram, inira paucissimos dies in conjugium suum 
irunsire coegerit. Sed hac. incontinentia non diu po- 
titus est : nam post allerum mensem nuntiatur ex 
Africa Genserici regis adventus ; multisque nobilibus 
ac popularibus ex wurbe fugientibus, cum ipse quoque 
data cunctis abeundi licentia, trepidevellet recedere, 
spluagesimo septimo adepti imperii die a famulis 
»eyiis dilaniatus est, et membratim dejectus in Ti- 


sub consulibus anni 455. 

(k) Τὴν πόλιν πυρποιήσας. Ait Prosper Gense- 
rico occurrisse exira portas Leonem episcopum, cujus. 
supplicatio ita eum Deo agente lenivit, ut cum omnia 
potestatis ipsius essent, tradita sibi civitate, ab igne 
tamen el c&de atque suppliciis abstineretur. 

(ἢ Μαρκιαγὸν ἡμερούμενος. Theophanes ad ann. 
451ait : Hocanno Eudoxia, Theodosii imperatoris filia, 
Valentiniani vero lertii conjux, cum Placidia filiarum 
altera, Olybrii uxore, ex. Africa remeavit. Hoc vero 
anno Majorianus imperium adeptus est, ut Priscus 
etiàm notavit, p. 74 

(m) Μῆνας óxrà. Regnavit menses 10 et dies δ. 
juxta Pagium ad ann. 456, n. 6. W. Lowrn. 


9519 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2520 


cum peste vitam finiisset, Majorianus biennio im- A tou δὲ τὸν βίον λιμῷ μεταλλάξαντας (δ ὴ Matoupivoc 


perium obtinuit. Hic cum a Recimere magistro 
inilitum per fraudem interfectus esset, Severus im- 
perium occupavit annis tribus. 


997 CAP. VIII. 


De obitu Marciani, et de imperio Leonis; et quomo- 
do heretici Alexandrie Proterium quidem occide- 
runt; Timotheum autem /Elurum archiepiscopum 
elegerunt. 


Porro dum Severus Roma imperium administra- 
ret, Marcianus ex terrestri regno ad meliorem 
sortem translatus est, cum septem duntaxat annis 
imperasset, monumentum autem prorsus regium 
eunctis mortalibus reliquisset. Morte ejus audita, 
cives Alexandrini iram adversus Proterium con- 
eeptam acrius ac violentius renovarunt. Plebs qui- 
dem omnis suopte ingenio prona est ad iracun- 
diam, et ex levissimis causis ansam tumultuandi 


δεύτερον ἔτος (53) τὴν βασιλείαν χατέσχεν * Matou- 

ρίνου πρὸς Ῥεχιμέρου τῶν Ῥωμαίων στρατηγοῦ 

δολοφονηθέντος, χατέσχε τὴν ἀρχὴν Σέδηρος ἕτεσι 

«τρισίν. 

ΚΕΦΑΛ. H'. 

Περὶ τοῦ θανάτου Μαρκιανοῦ, καὶ τῆς faciAstac 
Λέοντος * καὶ ὡς οἱ τῶν 'AAstavüpéur αἱρεσιῶ- 
ται τὸν Προτέριον ἀποσφάττουσι, Τιμοθέῳ δὲ 
τῷ Αἰλούρῳ τὴν ἀρχιερωσύγην παραδιδόασι. 
"Ext δὲ βασιλεύοντος Ῥωμαίων Σεδήρου (56), 

Μαρχιανὸς τὴν βασιλείαν ἐναλλάττει (π), πρὸς τὴν 

χρείττονα μεταχωρήσας λῆξιν, ἑπτὰ μὲν μόνοις Ece- 

σι (51) τὴν βασιλείαν διαχυδερνήσας, μνημεῖον δὲ 

ὄντως βασιλικὸν (ὅ8) χαταλελοιπὼς παρὰ πᾶσιν &v- 


B θρώποις. “περ οἱ τῆς ᾿Αλεξανδρέων πυθόμενοι, τὴν 


χατὰ Προτερίου μετὰ μείζονος θυμοῦ xal πλείστης 
θερμότητος ἀνενεοῦντο μῆνιν. Εὐέξαπτον γάρ τι 
χρῆμα πρὸς ὀργὴν ὁ δῆμος, χαὶ τὰς τυχούσας ἀφορ- 


VALESII ANNOTATIONES. 


tius ejus decima sexta Kalendas Junias. Ex hoc igitur 
joco conjectura adductus Sigonius, uno eodenique 
die Avitum purpuram deposuisse et Messianum 
necatum esse existimavit, licet vetus Chronogra- 

hus id non dicat. Dies enim ille decimus sextus 
Kalendas Junias ad ex:dem Messiani refertur, non 
ad Aviti depositionem. Certe si verum est quod 
hic scribit Evagrius, octo mensium spatio Avitum 
regnasse, ejus exaucloratio in mensem Martium 


anno, Kalendis Aprilibus, id est duobus fere men- 
sibus post obitum Marciani. Cui deinde successit 
Severus anno Christi 461, Severino et Dagalaifo 
coss. quinque fere annis post obitum imperatoris 
Marciani. Porro hic Severus alio nomine Serpen- 
tius dictus est, ut docet Theophanes in Chronico, 
pag. 97, his verbis: Καὶ ἐπήρθη Σενῆρος, ὁ καὶ Zep- 
πέντιος. Sic enim legendum est, ut recte conjecit 
vir doctissimus Franciscus Combefisius. Certe in 


anni 456 cadat necesse est. ldatius in Chronico G Chronico Alexandrino ita dicitur. Indictione enim 


tres annos imperii Ávito tribuere videtur. Sic enim 
scribit : Avitus tertio anno posteaquam q Gallis et 
a Gothis factus fuerat imperator, caret imperio, Go- 
thorum promisso destitutus auxilio, caret et vita. 
Verum in ms. codice quo usus est Jacobus Sir- 
mundus, hic locus ita legitur : Tertio anno Avitus, 
septimo mense posteaquam a Gallis et a. Gothis fa- 
' etus fuerat imperator, etc. Jacobus Sirmundus cum 
hac duo simul stare uou posse intelligeret, has 
duas voces septimo mense, in editione sua omisit, 
melius facturus si duas illas tertio anno, expun- 
xisset. Neque enim Avitus tres annos imperavit, 
sed septem duntaxat aut octo mensibus, qui sub 
duobus consulatibus cucurrerunt. Unde a quibus- 
dam scriptoribus biennium regnasse dicitur. Certe 
Cedrenus in Chronico ita scribit. . 

(54) Διμῷ μεταλλάξαντος. Musculus et Chri- 
8tophorsonus λοιμῷ legerunt. Quam scripturam ve- 
riorem puto. Neque enim probabile est Avitum, 

ui post depositum imperium episcopus Placentiz 
fhctüs est, ut scribit Victor Tunonensis et Marius 
in Chronico, fame interiisse. Vulgatam tamen le- 
elionem retinuit Nicephorus. 

δῦ) Maitovpiroc δεύτερον ἔτος. Majorianus qua- 
tuor annos ac totidem menses imperium Romanum 
administravit, ut docet vetus Chronographus editus 
a Cuspiniano, cui suscribit Idatius et Marcellinus 
in Chronico. Huic succedens Severus, pari fere 
annorum spatio imperavit, ut iidem scriptores tra- 
dunt. Verum hac post mortem imperatoris Mar- 
ciani contigerunt, Leone Aug. Orientis imperium 
administrante. 

(56) Βασιιεύογτος Σευήρου. Errat Evagrius. Mor- 
tuus cst Marcianus Augustus Constantino et Rufo 
coss. anno Christi 457, mense Februario. Majoria- 
nus vero lavenne imperator levatus est eodem 


decima quinta, Leo Augustus consul] iterum po- 
nitur cum Serpentio. Constat autem hoc anno 
consulem fuisse Severum Augustum cum Leone. 
Sic enim scribit Cassiodorus in Fastis, et vetus 
auctor a Cuspiniano editus. 

(57) Ἑπτὰ μὲν μόνοις ἔτεσι. Marcianus im 
ravit annis sex ac totidem mensibus, ut scribit 
Marcellinus et Victor Tunonensis in Chronico. Im- 
perium iniit anno Christi 450, die octavo Kalendas 

tembris, feria 5, ut scribitur in Chronico Alexzan- 
drino. Obiit autem anno Christi 457, sub exitum 
mensis Januarii, ut scribit Theodorus Lector, csi 
consentit auctor Chronici Alexandrini. Hic enim 
Leonem qui successit Marciano, levatum esse scri- 
bit mense Peritio, die septimo Idus Februarias. 
Ita Marcianus imperavit sex annos menses quinque 
et dies aliquot. 

(8) Μνημεῖον δὲ ὄντως βασιλικόν. BHonclocom 


D interpolavit Nicephorus hoc modo, xo uynpstov 


πᾶσιν ἀνθρώποις τὴν βασιλείαν χκαταλελοιπώς. Eum- 
dem sensum secutus est Christophorsonus, ut ex 
interpretatione ejus apparet. Sic enim vertit hunc 
locum. Exemplari vere regio omnibus ad intuendum 
relicto. Musculus vero sic interpretatus est. Et me- 
moriam sui vere imperialem apud cunctos mortales 
reliquisset. Verum id non dicit Evagrius, sed mo- 
numentum plane regium a Marciano relictum esse 
apud cunctos mortales. Id autem monumentum 
aliud esse non potest, quam aut vita ipsius reli- 

iose acta, aut certe synodus Chalcedonensis, quam 
Hle ad tollendas Ecclesi:x dissensiones congregari 
jussit, et cui ipse, exemplo Constantini Maximi, 
interesse voluit. Cum igitur ejus potissimum opera 
ac studio collecta atque perfecta fuerit hzec svno- 
dus, jure merito opus ac monumentum Marciani 
imp. vocari potest. 


VARIORUM. 
(n) Μαρκιανὸς τὴ» βασιλείαν ἐναλλάττει. De tempore obitus Marciani vide plura in  adnotatio- 


pibus δὰ Theodorum Lectorem, lib. 1, initio. 


2591 


HISTORL£E ECCLESIASTIC/E LIBER IE 


2523 


μὰς ὑπέχχαυμα τῶν θορύδων ἔχων * οὐχ fixcora δὲ A arripit. Sed prz reliquis omnibus, hujusmodi est 


πάντων ὁ τῆς ᾿Αλεξάνδρου (o), πλήθει τε πολλῷ xo- 
μῶν "5, καὶ μάλιστα ἀφανεῖ τε καὶ συγχλύδῳ (59) , 
χαὶ παραλόγῳ θράσει τὰς ὁρμὰς γαυρούμενος (60). 
Ὅθεν ἀμέλει, φασὶν, ἐξὸν τῷ βουλομένῳ τὸ προστυχὸν 
χαταῤῥήξαντι (61), πρὸς δημοτιχὴν στάσιν τὴν πόλιν 
ἐχόαχχεύειν, ἄγειν τε xal φέρειν ὅπη xal χαθ᾽ οὗ 
βόύλεται. Τὰ πολλὰ δὲ καὶ παιγνιήμονα χαθεστάναι, 
χαθὼς Ἡρόδοτος περὶ ᾿Αμάσιδος (62) ἱστορεῖ. Καὶ 
τοιαῦτα μὲν ὁ δῆμος ἐχεῖνος" οὐ μὴν τάγε ἄλλα οἵου ἄν 
τις xal χατεφρόνησεν. ᾿Ἐπιτηρήσαντες δ᾽ οὖν χαιρὸν ol 
τῆς ᾿Αλεξάνδρον, xa0' ὄν Διονύσιος τῶν στρατιωτι- 
χῶν ταγμάτων ἡγούμενος, ἀμφὶ τὴν ἄνω διέτριθεν 
Αἴγυπτον, ψηφίζονται Τιμόθεον τὸν ἐπίχλην Αἴλου- 
pov ἐς τὸν τῆς ἀρχιερωσύνης ἀναόῆναι βαθμὸν, 
πρώην μὲν τὸν μοναδιχὸν ἐπιτηδεύσαντα βίον, ὕστε - 
gov δὲ τοῖς πρεσδυτέροις ἐναριθμηθέντα τῆς ᾿Αλεξ- 
ἀνδρέων " καὶ πρὸς τὴν μεγάλην ἀγαγόντες Ἔχχλη- 
σίαν, ἣ Καίσαρος (65) προσαγορεύεται, ἐπίσχοπον 
σφίσιν προχειρίζονται, ἕτι Προτερίου περιόντος τὲ 
xai τὰ τῆς ἱερατείας αὐτουργοῦντος. Iaprsav δὲ τῇ 
χειροτονίᾳ Εὐσέδιος, ὁ τοῦ Πηλουσίου πρόεδρος, Πέ- 
τρος τε, ὁ ἐξ Ἰδηρίας Μαϊουμᾶ τοῦ πολιχνίου, ὡς 
τὰ περὶ τούτων ἱστόρηται τῷ τὸν βίον συγγράψαντι 
Πέτρου * ὅς φησι τὸν Προτέριον μὴ τὸν δῆμον, 
ἀλλά τινα τῶν στρατιωτῶν διαχειρίσασθαι. Κατειλη- 


Μ C. C. χωμῶν. 


populus Alexandrinus, quippe qui maxima inulti- 
tudine abundat, eaque obscura et promiscua ho- 
minum convenarum, et praecipiti quadam audacia 
atque impetu effertur. Itaque aiunt licere illic cui- 
vis, si voluerit, levissima occasione arrepta, popu- 
lum ad publicam seditionem concitare, et quo vo- 
luerit et contra quem voluerit ducere. Sed et jo- 
cis ac ludicris ut plurimum delectantur, quemad- 
modum de Ámasi scribit Herodotus. Et populus 
quidem Alexandrinus 99$ istiusmodi est. In aliis 
autem rebus haudquaquam spernendus. [gitur 
Alexandrini, captato tempore quo Dionysius, dux 
rei militaris, in superiore /Egypto morabatur, Ti- 
motheum. quemdam cognomento Alurum, Alexan- 


B drine urbis episcopum eligunt, qui prius qui- 


dem monasticam vitam. excoluerat, postea vero in 
numerum presbyterorum Alexandrine  Ecclesiz 
fuerat ascriptus. Hunc ergo ad majorem Ecclesiam, 
quz Caesaris dicitur, cum duxissent, episcopum 
sibi constituunt, Proterjio adhuc superstite et epi- 
scopale munus obeunte. Interfuerunt autem ordi- 
nationi Eusebius episcopus Pelusii, et Petrus ex. 
Hiberia oriundus, episcopus Majumze, quemadmo- 
dum commemorat is qui vitam Petri litteris 1nan- 
davit. Qui quidem scribit Proterium non a plebe 


VARLE LECTIONES. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(59) ᾿Αφαγεῖ τὸ xal συγκλύσας. In ms. codice — rentini et Telleriani, τὸ προστυχὸν xatapófizav-t. 


Florentino legitur xa! συγχλύδῳ. Leges tamen gram- 
maticz postulant ut scribamus σύγχλυδι, quemad- 


Id est : Aiunt licere illic cuilibet, vile aliquid factum 
conquerenli, puta vas vitreum aut ollam aut quid 


modum Savilius ad oram sui codicis adnotarat. (; simile, quod ipse bajulet, populum ad seditionem 


Suidas in Lexico συγχλύδων ἀνθρώπων, inquit. 
συμμίχτων, ἐπηλύδων, παρεισάχτων. SuDjicit deinde 
locum antiqui scriptoris qui ea voce usus fuerat. 
Τοῦ δὲ ἀσήμου xai σύγχλυδος ὄχλου ταχέως πρὸς 
αὐτὸν συνισταμένου, δισμυρίων οὗ πολὺ ἀποδέον- 
τας ἔσχε. Nicephorus hanc vocem eleganter ex- 
osuit hoc modo : Μυρίῳ πλήθει καὶ ὅθεν δή ποτε 
χοντι. 

(60) Τὰς ὁρμὰς γαυρούμενος. Deesse videtur 
hic aliquid, quod fortasse suppleri potest unica 
prepositione adjecta in hune. modum, χατὰ τὰς 
ὁρμάς. 

Δ Τὸ προστυχὸν κατορύξαντι. ln optimo codice 
Florentino οἱ in Tell. hic locus ita scribitur, τὸ προσ- 
τυχὸν χαταῤῥήξαντι. Nicephorus vero optime hunc 
locum exposuit hoc modo : Kal φασιν ἐξὸν elvat 
βουλομένῳ παντὶ τὸ προστυχὸν αἰτίαν ποιησαμένῳ 
θᾶττον εἰς στάσιν ἀναδαχχεύειν τὸν δῆμον. Id est : 
Aiunt quippe, cuivis liberum ibi esse, quecunque tc- 
mere arrepta causa et occasione, populum celeriter 
ad seditionem inflammare. Christophorsonus autem 
legit χατάρξαντι. Sic enim vertit : Aiunt plebeium 
quemque, modo ipse voluerit principium dare, civi- 
tatem illam ad popularem ac civilem seditionem 
posse incendere. Verum hzec emendatio mihi quidem 
non probatur. Quid enim fiet his verbis, τὸ προσ- 
τυχόν. Amplector itaque scripturam codicis Flo- 


concitare. Idem confirmat Pollio in Emiliano, ubi 
de /Egyptiis feneraliter ita loquitur. Et hoc fami- 
liare est populo AEgyptiorum, ut velut furiosi ac de- 
mentes de levibus quibusque ad summe reipublice 
pericula perducantur. Sepe illi ob neglectus salu- 
tationes, locum in balneis non concessum, carnem 
et olera sequestrata, calceamenta servilia, et caitera 
talia, usque ad summum reip. periculum seditionis (') 
pervenerunt. 

(62) Καθὼς Ἡρόδοεος περὶ ᾿Αμάσιδος. Locus 
Herodoti quem hic designat Evagrius habetur in 
lib. i1 ejus Historie, pag. 157 : Καὶ ἣν μάταιός τε 
xai παιγνιήμων, id est, Ludicris ας jocis deditus 
erat. 

(05) Τὴ» MeydAnv ἐκκλησίαν, ἣ Καίσαρος. Ma- 
gna ecclesia urbis Alexandrinz: Cesaria dicebatur, 
ut docet Epiphanius in Heresi Arianorum, et Li- 
beratus in Breviario, cap. 18; Socrates vero in lib. 


D vii Hist. ecclesiastice, cap. 15; eam ecclesiam Καὶι- 


σάριον cognominatam esse dicit. Causam autem 
hujus appellationis docet Athanasius, in Epist. ad 
solitarios, eo quod scilicet ecclesia illa constructa 
fuisset in loco qui Casarium antea dicebawr, id 
est Caesarium teniplum. Ibidem etiam gyinnasium 
fuerat ac palatium imperatoris Adriani, ac postea 
Licinii nomine appellatum, ut testatur Epipha- 
nius. 


YARIORUM. 


(o) Ὁ τῆς AAs£dxópov. Vocat Ammianus Alexan- 
driam, civitatem qua suopte molu, et ubi cause non 
suppetunt, seditionibus crebris agitatur. Aum. Marc. 


lib xxi, cap. 141, citante Mattlizeo Shorting. Vide 
etiam. Euseb. Hist. lib. vii, eap. 21; Socr, lib. »v, 
cap. 16; ct lib. vr, eap. 10. 


( Sic quidem edit. Paris. Coujicio scribendum esse Sediliosi. 


2723 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2524 


Alexandrina, sed a milite quopiam interfectum A φότος δὲ Διονυσίου τὴν πόλιν μετὰ πλείστον τάχους, 


fuisse. Porro cum Dionysius celerrime advenisset 
Alexandriam, urgente scilicet atrocitate rerum qua 
illic perpetrabantur, quidam ex Alexandrinis inci- 
tati a Timotheo, sicut scriptum est in litteris ad 
Leoneni Augustum, Proterium interficiunt, gladio 
in ejus viscera adacto, cum is ad sacrum baptiste- 
rium confugisset. Eumque fune cireumligatum ac 
suspensum, in loco qui Tetrapylum dicitur cunctis 
ostentant, irridentes ac vociferantes Proterium esse 
eum qui occisus fuisset. Post hzc cadaver ejus per 
universam urbem raptatum incenderunt, viscera 
quoque ejus ferarum more degustare non veriti : 
sicut continet libellus precum, quem episcopi 
ZEgypti, et universus clerus urbis Alexandrinz mi- 
serunt ad Leonem, qui, mortuo Marciano, ut jam 
dixi, Romanum imperium administrabat. Libellus 
autem sic habet : Pio et Christi amantissimo, et 
a Deo designato, Victori ac Triumpbatori et Au- 
gusto Leoni, preces oblate ab universis episcopis 
/Egyptiacz diccesis vestre, et a clericis maxime 
el sanctissima Ecclesix Alexandrinorum vestrorum. 
Cuin coelesti. gratia tanquam eximium quoddam 
munus orbi terrarum concessus fueris, jure merito 
quotidie post Deum reipublice providere non ces- 
. sas, omnium inperatorum sanctissime Auguste. 
7^ Et post alia : Dumque tranquilla pax orthodoxa 
:. plebis, tum apud nos, tum in urbe Alexandria esset, 

' rursus turbz excitatz? sunt, cum Timotheus statim 


post sanctum 999 Chalcedonense concilium, quo C 


tempore duntaxat presbyter erat, ab Ecclesi» ca- 
tholice communione et pace separasset se ac prz- 
cilisset, una cum quatuor aut quinque quondam 
episcopis et paucis monachis, qui pestifero Apolli- 
naris et Eutychis errore perinde ac ipse impliciti 
tenebantur. Quam ob causam tunc canonice depo- 
siti a beatz:? memoriz Proterio, et ab universo con- 
cilio episcoporum JEgypti, imperialem quoque me- 
rito vindictam exsilio experti sunt. ΕἸ paulo posi : 
Cumque tempus captasset obitus divis recordatio- 
nis Marciani Augusti, impiis vocibus ac maledictis 
nomen illius impudenter incessens, tanquam nul. 
lis legibus subjectus : sanctum praterea et univer- 
sale Chalcedonense concilium perfricta fronte ana- 


τῶν γενομένων ἀτοπημάτων συνωθούντων αὐτὸν, 
σπεύδοντός τε τὴν διαναστᾶσαν τῆς στάσεως πυρὰν 
σδέσαι, ἔνιοι τῶν ᾿Αλεξανδρέων παροτρύνοντος Τι- 
μοθέου, ὡς ἐγράφη τῷ Λέοντι, ἐπελθόντα τὸν Tipo- 
τέριον διαχειρίζονται (p), ξίφους χατὰ τῶν σπλάγχνων 
ὠσθέντος, κατὰ τὸ πανάγιον βαπτιστήρ!ον γαταπε- 
φευγότα * ὅν χαὶ χαλωδίῳ περιαρτήσαντες, ἀνὰ τὸ 
καλούμενον Τετράπυλον τοῖς πᾶσιν ἐπεδείχνυον, 
ἐπιτωθάζοντές τε καὶ χραυγάζοντες, Προτέριον εἶναι 
τὸν ἀνῃρημένον. Καὶ κατὰ ταῦτα τὸ σῶμα διὰ πάσης 
τῆς πόλεως περιελχύσαντες, πυρὶ παρέδοσαν * οὐδὲ 
τῶν σπλάγχνων αὐτῶν ἴσα θηρίοις ἀπογεύσασθαι ναβ- 
κήσαντες, ὥς που ταῦτα πάντα ἡ δέησις περιέχει 
τῶν ἐπισχόπων τῶν ἀνὰ τὴν Αἴγυπτον, χαὶ τοῦ σύμ- 
παντος χλήρον τῆς ᾿Αλεξάνδρου, πρὸς Λέοντα τὸν 
μετὰ Μαρχκιανὸν, ὡς εἴρηται, τὴν ἐπικρατέαν τῶν 
Ῥωμαίων περιθέμενον γεγενημένη, ἧπερ γέγραπται 
ὀνόμασι τούτοις * Τῷ Εὐσεύδεῖ xoi Φιλοχρίστῳ καὶ 
παρὰ Θεοῦ ἀναδειχθέντι, Νιχητῇ, Τροπαιούχῳ xol 
Αὐγούστῳ Λέοντι, δέησις παρὰ τῶν ἐπισχόπων πάν- 
τῶν τῆς ὑμετέρας Αἰγυπτιαχῆς διοιχήσεως, xai χλη- 
piov τῶν χατὰ τὴν μεγίστην ὑμετέραν  "AxsEZav- 
δρέων ἁγιωτάτην ἐχχλησίαν. Ἐκ τῆς ἄνωθεν χάρι- 
τος δῶρον τῷ βίῳ παρασχεθεὶ;, εἰχότως οὐ λέγεις 
ὁσημέραι τοῦ χοινοῦ μετὰ τὸν Θεὸν προμηθούμενος, 
εὐαγέστατε πάντων αὑτοχρατόρων Αὔγουστε. Καὶ 
μεθ᾽ &cepa: ᾿Ααστασιάστον τε εἰρήνης τῶν ὀρθοδόξων 
λαῶν παρ᾽ ἡμῖν τε xaX χατὰ τὴν τῶν ᾿Αλεξανδρέων 
ὑπαρχούσης, πάλιν Τιμοθέου ἀποσχοινίσαντος ἑαυτὸν 
τῆς καθολιχῆς Ἐχχλησίας xaX πίστεως, xal ἀποτε- 
μόντος εὐθὺς μετὰ τὴν ἐν Καλχηδόνι ἁγίαν σύνοδον, 
τὸ τηνιχαῦτα δῆθεν πρεσδυτέρου τυγχάνοντος, ἅμα 
τέταρσιν ἣ πέντε μόνοις ποτὲ ἐπισχόποις, xa ὀλί- 
γοις μονάζουσ:, σὺν αὐτῷ τὴν αἱρετιχὴν ᾿Απολινα- 
plou xa τὴν κατ᾽ ἐχεῖνον νοσούντων χαχοδοξίαν ’ δι᾽ 

ἣν χαθαιρεθέντες τότε χανονιχῶς ὑπὸ τοῦ τῆς θείας 

μνήμης Προτερίου xal πάσης Αἰγυπτιαχῆῇς συνόδου, 
βασιλιχῆς εἰκότως σὺν ἐξορίᾳ κινήσεως ἐπειράθησαν. 
Kal μδθ' écepa " Ἐπιτηρήσας 9e τὴν ἐντεῦθεν πρὸς 
Θεὸν ἐχδημίαν τοῦ τῆς εὐαγοῦς λήξεως Μαρχιανοῦ 
τοῦ γενομένου βασιλέως, βλασφήμοις τε φωναῖς, ὡς 
αὐτόνομος, ἀναιδῶς xav' αὐτοῦ θρασυνόμενος, xai 
τὴν ἁγίαν καὶ οἰχουμενιχὴν τὴν ἐν Καλχηδόνε σύν- 


thematizans, multitudinem hominum venalium ac D οδὸον ἀναθεματίζων ἀπερυθριασμένως, πλῆθος δήμου 


seditiosorum post se trahens, quos contra divinas 
regulas et ecclesiasticam disciplinam, contra leges 
et rempublicam armaverat, in sanctaimn Dei Eccle- 
siam irrupit, qua pastorem el doctorem tunc tem- 
poris habebat sanctissimum nostrum Patrem et 
archiepiscopum Proterium, qui tum solemnes col- 
lectas celebrabat, et Servatori omnium nostrum 
Christo preces ac vota faciebat pro religioso impe- 


rio vestro et pro Christi amantissimo palatio. Et 


post pauca : Deinde, unico die elapso, cum Proterius 
Deo charissimus juxta morem in episcopaii domo 


ὠνητῶν τε xal ἀτάχτων ἐπισυρόμενος, xal στρατεύ- 
σας χατά τε τῶν θείων χανόνων καὶ τῆς ἐχκλησιᾶ- 
στιχῆς χαταστάσεως xai τῆς χοινῇς πολιτείας χαὶ 
τῶν νόμων, ἐπεσέφρησεν ἑαυτὸν τῇ ἁγίᾳ τοῦ Θεοῦ 
Ἐχχλησίᾳ, ἐχούσῃ ποιμένα τε xai διδάσχαλην͵ τὸν 
ἀγιώτατον ἡμῶν τὸν τηνικαῦτα Πατέρα xa. ἄρχι- 
επίσχοπον Προτέριον, τάς τε συνήθεις συνάξεις ἐπι- 
τελοῦντα, χαὶ λιτὰς ἀναπέμποντα τῷ πάντων ἡμῶν 
Σωτῆρι Χριστῷ ὑπὲρ τῆς εὐσεθοῦς ὑμῶν βασι- 
λείας, xa τοῦ φιλοχρίστου ὑμῶν παλατίου. Kal 
μετ᾽ éAiya - Καὶ μόνης διαγενομένης ἡμέρας, Ev τῷ 


VARIORUM. 
(p) Τὸν Προτέριον διαχειρίζονται. Sanctum Proterium patriarcham | Alexandrinum, ab. Eutyclhianis 


occisum anno 457, commeanorat Ant. Pagi, n. 4. 


2535 


HISTORUE ECCLESIASTICAE LIBER II. 


2536 


ἐπισχοπίῳ κατὰ τὸ ἔθος διάγοντος τοῦ θεοφιλεστάτου A moraretur, Timotheus, assumptis secum duobus 


Προτερίου, λαδὼν μεθ᾽ ἑαυτοῦ ὁ Τιμόθεος τοὺς χαθ- 
αἱρεθέντας ἐνδίχως δύο ἐπισχόπους, χαὶ χληριχοὺς 
ὁμοίως τὴν ἐξορίαν, ὡς ἔφημεν, οἰχεῖν καταχριθέν- 
«ας, ὡς δὴ χειροτονίαν παρὰ τῶν δύο δεξάμενος (64), 
μηδενὸς τὸ σύνολον τῶν χατὰ τὴν Αἰγυπτιαχὴν διοί- 
χησιν ὀρθοδόξων ἐπισχόπων παρόντος κατὰ τὸ εἰωθὸς 
ἐπὶ ταῖς τοισῦταις τῆς ᾿Αλεξανδρέων τοῦ ἐπισχόπου 
χειροτονίαις, ἐπιλαμδάνεται, ὡς ἐνόμισε, τῆς ἄρχιε- 
ρατιχῇς καθέδρας, μοιχείαν προδήλως τολμῆσας 
κατὰ τῆς ἐχούσης Ἐχχλησίας τὸν ἑαυτῆς νυμφίον, 
καὶ ἐνεργοῦντος " ἐν αὐτῇ τὰ θεῖα, xal κανονιχῶς 
τὸν οἰχεῖον διέποντος (9) θρόνον. Kal μεθ᾽ ἕτερα " 
Οὐδὲν ἕτερον ἦν ποιεῖν τὸν μαχάριον ἐχεῖνον, ἣ τό- 
mov δοῦναι τῇ ὀργῇ κατὰ τὸ γεγραμμένον, xai τὸ 
σεπτὸν χαταλαδεῖν βαπτιστήριον, φεύγοντα τῶν ἐπὶ 
αὐτῷ "5 τρεχόντων πρὸς φόνον τὴν ἔφοδον * Ev ip μά- 
λιστα τόπῳ καὶ βαρδάροις xal πᾶσιν ἀγρίοις ἀνθρώ- 
κοις ἐγγίνεται δέος, τοῖς xal μὴ εἰδόσι τὸ σέδας τοῦ 
τόπου, χαὶ τὴν ἐχεῖθεν βρύουσαν χάριν. “Ὅμως οἱ τὸν 
ἐξ ἀρχῆς Τιμοθέου σχοπὸν εἰς ἔργον προαγαγεῖν 
σπουδάζοντες, οἱ μηδὲ ἐν τοῖς ἀχράντοις ἐχείνοις 
σηχοῖς αὐτὸν ἀνεχόμενοι σώζεσθαι, οὔτε τὸ σέθας 
αἰδεσθέντες τοῦ τόπου, οὔτε τὸν χαιρόν * ἦν γὰρ τοῦ 
σωτηρίου Πάσχα πανήγυρις (65): οὔτε τὴν ἱερωσύνην 
αὐτὴν φρίξαντες μεσιτεύουσαν Θεῷ χαὶ ἀνθρώποις, 
ἀποχτείνουσι τὸν ἀνεύθυνον, σφάττουτιν αὑτὸν ἁπη- 
νῶς μετὰ xal ἄλλων ἔξ. Καὶ παραγαγόντες τούτου τὸ 
λείψανον πανταχοῦ κατατετρωμένον, ὁμῶς "5 τε 
περισύραντες κατὰ πάντα σχεδὸν τόπον τῆς πόλεως, 


episcopis qui legitime fuerant destituti, et clericis 
qui similiter, ut jam diximus, exsilio damnati fue- 
rant ; perinde ac si ordinari posset a duobus epi- 
scopis ; nemine omnino ex orthodoxis episcopis. 
AEgyptiacae dicecesis praesente, quemadmodum in 
hujusmodi ordinationibus episcopi Alexandrini fiert 
solet, archiepiscopalem sedem, sicut ipse quidem 
putavit, occupat : adulterium palam inferre ausus 
Ecclesix, suum ipsius sponsum habenti, qui sacra 
in ipsa faciebat, et qui sedem suam juxta canonum 
precepta administrabat. Et aliquanto post : Nihil 
aliud facere potuit beatus Proterius, quam, sicut 
scriptum est, dare locum irz, et ad venerandum 
baptisterium confugere, ut eorum qui ad cedem 


B faciendam irruebant, impetum declinaret : quo 


maxime in loco, ipsis etiam Darbaris, et universis 
feris hominibus, qui sanctitatem ejus loci et pro- 
manantem inde gratiam ignorant, terror quidam 
oboriri solet. Nihilominus tamen hi qui consilium 
quod Timotheus ab initio habuerat, ad effectum 
perducere studebant, qui nein immaculatis quidem 
illis septis Proterium servari sustinebant; nec 
loci sanctitatem reveriti, nee tempus ipsum : 300 
erat enim tum dies festus Pascha salutaris : nec 
sacerdotii dignitatem  reformidantes, qux inter 
Deum atque homines sequestra est ; insontem occi- 
dunt, cumque eo sex alios crudeliter mactant. Et 
cadaver illius undequaque vulneratum circumdu- 
centes, per cuncta fere civitatis loca raptant atro- 


xai χαταπομπεύσαντες σχετλίως, ἠχίζοντο ἀνηλεῶς C citer, miserandum in modum ei insultantes, et cor- 


τὸ τῶν πληγῶν οὐχ αἰσθανόμενον σῶμα, διατομόν τε 
χαταμέλος (66) " xai οὐδὲ τῶν ἐντὸς ἀπογεύεσθαι 
χατὰ τοὺς θῆρας φειδόμενοι ἐχείνου, ὅν ἔχειν μεσίτην 
Θεοῦ xal ἀνθρώπων ἔναγχος ἐνομίσθησαν. Πυρί τε 
παραδόντες τὸ ὑπολειφθὲν αὐτοῦ σῶμα, τὴν Ex τού- 
του χόνιν τοῖς ἀνέμοις παρέπεμπον, θηρίων πᾶσαν 
ὑπεραχοντίσαντες ἀγριότητα. Ὧν ἀπάντων αἴτιος καὶ 
τῶν καχῶν σοφὸς οἰχοδόμος χαθειστήχει Τιμόθεος. 
Τῷ μέντοι γε Ζαχαρίᾳ τὰ περὶ τούτων διηγουμένῳ 


pus sensus omnis expers absque ulla misericordia 
verberantes, ac membratim secantes. Ác ne quidem 
veriti sunt ferarum more viscera illius degustare, 
quem paulo ante inter Deum atque homines inter- 
pretem ac sequestrum babere videbantur. Postremo 
quod reliquum erat corporis cum in rogum conje- 
cissent, cinerem in ventos sparserunt, quasvis 
bestias crudelitate longe superantes. Quorum om- 
nium malorum auctor atque architectus fuit Tiino- 


VARUE LECTIONES. 


*! C, C. ἐνεργοῦντα. 5 C. C. αὐτόν. 


δ C. C. ὠμῶς. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(64) Kal δὴ χειροτονίαν παρὰ τῶν δύο δεξά- 


oc. Hunc locum emendavi ex codice Florentino ᾿ 


in hunc modum : ὡς δὴ χειροτονίαν, etc. Id est: Perinde 
ac si ordinari potuisset a duobus episcopis. Certe 
in canone quarto concilii Niceni diserte sancitum 
est, ul episcopus a tribus ut minimum provincix 
suz episcopis ordinetur. Atque ita legit vetus in- 
terpres hujus epistola, qui exstat in parte mni 
synodi Chalcedonensis. Sic enim vertit : Tanquam 
tanus impositionem susceplurus a. duobus, etc. - 
(65) "Hv γὰρ τοῦ σωτηρίου Πάσχα πανήγυρις. 
Liberatus in Breviario, cap. 15, non die festo Pa- 
Schz, sed ante triduum, occisum esse Proterium 
scribit. Sic enim ait : Et ante triduum Pasche, quo 
cena Domini celebratur, ab ipsis turbis concluditur 
in ecclesia S. Memorie Proterius, quo se pre timore 


contulerat. Ibique eadem die in baptisterio occiditur, 
laniatur, ejicitur, et funus ejus incenditur, spargun- 
tur et. cineres ejus in ventos. Qu:e omnia Liberatus 


D pzene ad verbum descripsit ex gestisde nomine Aca- 


cii, qua Jacobo Sirmondo debemus. 

(66) Ararouór τα καταμέμει. Scribendum est 
proeul dubio διατεμόντες χατὰ μέλη, ut ipsa ora- 
tionis series demonstrat. Pro μέλη in codice Flo- 
rentino legitur μέλος levi discrimine. Emendatio- 
nem nostram confirmat Nicephorus in capite 17, 
lib. 15, qui ita diserte scriptum habet, ut conjece- 
ram. Porro hic libellus precum episcoporum AEgy- 
pliacze diccesis ad Leonem imp., si quis eum in- 
tegrum legere desiderat, habetur Latine in parta 
m synodi Chalcedonensis, cap. 11. 


VARIORUM. 
(qd) ᾿Ενεργοῦγντος — διέποντος. Legendum ἐνεργοῦντα --- διέποντα. W.. Lowrh. 


2521 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2223 


theus. Porro Zacharias hzc in historia sua narrans, A δοχεῖ, πεπρᾶχθαι μὲν τὰ τούτων πλείω, ἐξ αἰτία; à 


borum pleraque ita ut dixi gesta esse fatetur; sed 
Proterii culpa, qui gravissimos tumultus in urbe 
Alexandria excitaverat. Nec a populo, verum a 
quibusdam militaribus ea perpetrata esse contendit, 
nisus auctoritate epistole quam Timotheus ad 
Leonem imperatorem scripsit. Ceterum ad hec 
vindicanda Leo imperator Stilam misit. 


CAP. IX. 
De circularibus litteris Leonis Augusti. 
Scripsit etiam circulares litteras ad omnes orbis 
Romani episcopos, et ad eos qui in vita monastica 
excellebant, interrogans eos tum de Chalcedonensi 
synodo, tum de ordinatione Timothei cognomento 
/Eluri. Simul etiam misit ad eos exemplaria libel- 


lorum preeum, qui ipsi oblati fuerant tam ex parte p 


Proterii, quam ex parte Timothei AEluri. Porro 
circulares Leonis litterze. sic habent : Exemplar 
epistolz sacr: piissimi imperatoris Leonis, missae 
ad Anatolium Constantinopolis episcopum, et ad 
metropolitanos, et reliquos totius orbis episcopos. 


Imperator Cesar Leo, Pius, Victor, Triumpha- 
tor, Maximus, semper Augustus, Anatolio epi- 
scopo. Erat hoc quidem in votis pietati mex, ut 
omnes orthodoxz et sanctissima: Ecclesiz, cunctze 
301 item urbes imperii Romani, maxima quiete 
fruerentur, nec quidquam accideret, quod earum 
statum tranquillitatemque turbaret. Quz: vero nu- 
per Alexandri contigerint, ea sanctitati tuzv nota 
jam esse equidem non dubito. Sed tamen ut rem 
omnem accuratius possis cognoscere, qux causa 
tanti tumultus, tantzeque perturbationis exstiterit, 
exemplaria libellorum precum quos religiosissimi 
episcopi et clerici ex supra dicta urbe Alexandria 
e. ex /Egyptiaca diccesi ad urbem regiam Con- 
stantinopolim venientes, «adversus Timotheum 
pietati mez obtulerunt : exemplaria item libellorum 
precum, quos quidam ex parte Timothei ad sacrum 
nostrum comitatum ab eadem urbe Alexandria 
venientes, tranquillitati nostre porrexerunt, ad 
sanctitatem tuam misimus. Ita ut. quid factum sit 
a Timotheo, quem populus et honorati ac decu- 


Προτερίου, μεγίστα: ταραχὰς τῇ ᾿Αλεξάνδρου ἐμ- 
ποιήσαντος * οὐχ ἐχ τοῦ δήμου ταῦτα τετολμῆῇσθαι, 
ἀλλ᾽ ἔχ τινων στρατιωτιχῶν, ἐξ ἐπιστολῆς Τ εμοθέου 
πιστούμενος πρὸς Λέοντα γεγενημένης. Τούτοις μὲν͵ 
οὖν ἐπιθήσων δίκην Στίλας πρὸς τοῦ βασιλέως Δέον» 
τος ἐχπέμπεται. 


ΚΕΦΑΛ. €, 
Περὶ τῶν ἐγχυκλίων Aéorcoc βασιλέως. 

Ἐγκχυχλίοις δὲ χρῆται γράμμασιν ὃ Λέων, τῶν 
ἀνὰ τὴν Ῥωμαϊχὴν πολιτείαν ἐπισχόπων τουνθανέ- 
μενος, χαὶ τῶν ἐν τῷ μοναδιχῷ διαπρεπόντων βίῳ, 
περὶ τῆς ἐν Καλχηδόν: συνόδου, xai τῆς Τιμοθέου 
τὸ ἐπίχλην Αἰλούρου χειροτονίας, διαπεμψάμενος, χαὶ 
τὰ ἴσα τῶν ἐπιδεδομένων αὐτῷ δεήσεων ἔχ τε τῆς 
μοίρας Προτερίου, ἔχ τε τῆς Τιμοθέου τοῦ Α ἰλούρου. 
Σύγχειται δὲ τὰ ἐγχύχλια τούτοις τοῖς ῥήμασιν" "Ἴσον 
θείου γράμματος τοῦ εὐσεδεστάτου βασιλέως Δέοντος, 
πεμφθέντος ᾿Ανατολίῳ (r) ἐπισχόπῳ Κωνσταντι- 
νουπόλεως, καὶ τοῖς χατὰ τὴν οἰχουμένην ἅπασαν 
μητροπολίταις, xal λοιποῖς ἐπισχόποις. 

Αὐτοχράτωρ Καῖσαρ Λέων, Εὐσεδὴς, Νικητὴς, 
Τρυοπαιοῦχος, Μέγιστος, ᾿Αεισέδαστος, Αὔγονστος, 
᾿λνατολίῳ ἐπισχόπῳ. Av εὐχῇς μὲν ἣν τῇ ἐμῇ εὖ- 
σεδείᾳ, ἀπάσας τὰς ὀρθοδόξους ἁγιωτάτας Ἐχκχλη- 
σίας, ἔτι γε μὴν χαὶ τὰς ὑπὸ τὴν Ῥωμαίων πολιτείαν 
πόλεις, μεγίστης ἡσυχίας ἀπολαύειν, μηδὲν δὲ συμ- 
δαίνειν τὴν αὐτῶν χατάστασιν xal γαλήνην διατα- 
ράττον. Οἷα δὲ κατὰ τὴν ᾿Αλεξανδρέων ἔναγχος συν- 


C ἐόη, εἰδέναι μὲν ἤδη πεπείσμεθα τὴν σὴν ὁσιότητα. 


"Iva δὲ τελεώτερον περὶ πάντων διδαχθῇς, ποῖα αἴτια 
τοῦ τοσούτου θορύδου χαὶ τῆς συγχύσεως γέγονε, 
τὰ ἴσα τῶν δεήσεων ἃς οἱ εὐλαδέστατοι ἐπίσχοποι 
xai χληριχοὶ ἀπὸ τῆς προλεχθείσης πόλεως xal τῆς 

Αἰγυπτιαχῆς διοιχήσεως εἰς τὴν βασιλίδα Κωνσταν- 

τίνου πόλιν παραγενόμενοι χατὰ Τιμοθέου τῇ ἐμὰ 
εὐσεδείᾳ ἐχόμισαν " οὐ μὴν, ἀλλὰ καὶ τὰ ἴσα τῶν 
δεήσεων, ἃς εἰς τὸ θεῖον ἡμῶν σερατόπεδον ὑπὰ Τι- 
μοθέου ἀπὸ τῆς ᾿Αλεξανδρέων παραγενόμενοι, τῇ 
ἡμετέρᾳ ἐπιδεδώχασι γαληνότητι, πρὸς τὴν σὴν θεο- 
σέδειαν ἀπεστείλαμεν. Ὥστε τί πέπραχται παρὰ τοῦ 


᾿ εἰρημένου Τιμοθέου, ὃν ὅ τε τῆς ᾿Αλεξανδρέων δῇ- 


rienes et. navicularii urbis Alexandrin:e sibi epi- D μος, καὶ ἀξιωματιχοὶ, xaX πολιτενόμενοι (67), καὶ 
VALESII ANNOTATIONES. 


(67) Kal ἀξιωματικοὶ xal πο.λιτευόμενοι. Qui- 
nam sint ἀξιωματιχοὶ, et quinam dicantur πολιτευό- 
μενοι, jam pridem observavi in Adnotationibus ad 
Ammianum Marcellinum, p. 14, et pag. 92925. 
Utrosque similiter jungit Gregorius Nazianzenus in 
epistola 49, ad ólym ium ita scribens, πάντας 
πολίτας τε xal πολιτευτὰς xal ἀξιωματιχούς, id est, 
universos cives et decuriones et honoratos. Idem Gre- 
gorius in epist. 22 ad Casarienses, eosdem simul 
jungit his verbis, τοῖς &x τοῦ ἀξιωματιχοῦ xal βου- 


λευτιχοῦ τάγματος, id est, his qui sunt ex Hono- 
ratorum aut ex Decurionum ordine. Recte erge 
vetus interpres hujus epistole vertit, honorati, et 
curiales et naucleri. Naucleri sunt navicularii NHiaci, 
qui annonam ex /Egypto Constantinopolim conve- 
hebaut. Eorum corpus instituisse videtur Aure- 
lianus, ut ipsemet indicat in epistola ad Arsbianum 
quam citat Vopiscus. In veteribus Glossis »d5-- 
xÀnpo: exponitur Navicularis. Hesychius vero, do- 
minum navis ita dici scribit. Ili navicularii Alexan- 


VARIOAUM. 


(r) 'AvatoA/o. Anatolius, Dioscuri Alexandrini 
epud Constantinopolim apocrisiarius, ab co in la- 
trocinio Ephesino, Flaviano patriarche ΟΡ. de- 
posito, nondum autem. defuncto, suffectus anno 
419, episcopus CP. factus ; quo tutius sedem suam 


relinerct, ac Thcodosii imp. et Leonis papze favo- 
rem captaret, anno 450, collecta. Constantinopoli 
synodo, Eutychis et Nestorii errores damnavit, 
et Leonis epistolan ad Flavianum subscriptione 
sua coniprobavit, Obiit anno 458. Guil. CavE. 


2529 


HISTORL£ ECCLESIASTICAE LIBER II. 


2530 


ναύχληροι, ἐπίσχοπον ἑαυτοῖς αἰτοῦσι, xal περὶ τῶν A scopum postulant : de aliis item rebus qus in pre- 


ἄλλων πραγμάτων τῶν τῷ ὕφει τῶν δεήσεων map- 
ἐχομένων (68), καὶ πρὸς τούτοις, περὶ τῆς ἐν Καλχη- 
δόνι συνόδου, ἧτινι οὐδαμῶς συναινοῦσι, χαθὰ αἱ 
ὑποτεταγμέναι δεήσεις αὐτῶν σημαίνουσι, φανερῶς 
δυνηθῆναι μαθεῖν τὴν σὴν ὁσιότητα. Ἡ σὴ τοιγαροῦν 
εὐλάδεια ἅπαντας τοὺς ὀρθοδόξους ὁσίους ἐ πισχόπους 
τοὺς ἐπὶ τοῦ παρόντος χατὰ τῆνδε τὴν βασιλίδα πόλιν 
διάγοντας, ἔτι γε μὴν χαὶ τοὺς εὐλαδεστάτους χλη- 
ριχοὺς πρὸς ἑαυτὸν παραχρῆμα ποιησάτω συνελθεῖν. 
Καὶ πάντων ἐπιμελῶς τραχτευθέντων χαὶ δοχιμα- 
σϑέντων, ἐπειδὴ νῦν ἡ ᾿Αλεξάνδρου πόλις τετάραχται, 
foto; τῆς καταστάσεως xal τῆς ἡσυχίας μεγίστη 
ἐστὶν ἡμῖν φροντὶς, εἴπατε τὸ δοχοῦν περὶ τοῦ προ- 
εἰρημένου Τιμοθέου χαὶ τῆς ἐν Καλχηδόνι συνόδου, 
ἄνευ τινὸς ἀνθρωπίνου φόθου, xat δίχα χάριτος xal 
ἀπεχθείας, μόνον τὸν τοῦ παντοχράτορος Θεοῦ φόδον 
πρὸ ὀφθαλμῶν τιθέμενοι, ἐπειδὴ ἴστε ὡς περὶ τοῦ 
πράγματος τούτου τῇ ἀχράντῳ θεότητι λόγον δώσετε. 
Ἵνα περὶ πάντων δι᾽ ὑμετέρων γραμμάτων τελείως 
διδαχθέντες, τὸν ἁρμόζοντα τύπον δοῦναι δυνηθῶμεν. 
Καὶ αὐτὴ μὲν "5 πρὸς ᾿Δνατόλιον. Τὰ παραπλήσια 
δὲ χαὶ πρὸς τὸὺς ἄλλους ἐπισχόκους γέγραφε, καὶ 
πρὸς τοὺς ἐπισήμους, ὡς λέλεξταί μοι, τῶν κατ᾽ 
ἐχεῖνο χαιροῦ τὸν ἄσχευον xai ἄῦλον διαθλευόντων 
βίον. Ὧν ἦν καὶ Συμεώνης, ἐπὶ ** χίονος πρῶτος τὴν 
στάσιν ἐξευρηχὼς, οὗ xai κατὰ τὴν προτεραίαν lato- 
ρίαν ἐμνήσθημεν, &q οὃς χαθειστήχεισαν Βαράδατος 
xai Ἰάχωθδος (69) οἱ Σύροι. 


13 Lib. 1, cap. 15. 


- 


cum textu continentur : przeterea de Chalcedonensi 
synodo, cui supra memorati neutiquam consen- 
tiunt, sicut preces eorumdem subjecte degpon- 
Strant : sanctitas tua aperte possit cognoscere. 
Tua igitur reverentia omnes sanctos episcopos 
orthodoxos, qui nunc in hac urbe regia commorans 
tur, sed et reverendissimos clericos quamprimum 
ad se faciat convenire. Kt cunctis accurate tracta- 
tis atque examinatis, quando quidem Alexandrina 
civitas jam perturbata est, de cujusstatu ac tran- 
quillitate plurimum solliciti sumus, certiores nos 
facite quidnam de supra 1nemorato Timotheo et 
de Chalcedonensi synod sentiatis : idque omni 
humano timore procul amandato, sine odio cujus- 
quam aut gratia : solum omnipotentis Dei timo- 
rem prze oculis habentes : quippe qui probe sciatis 
vos rationem hujus rei intemerate  Divinitati esse 
reddituros. Quo nos per litteras vestras perfecte 
de omnibus edocti, competentem formam edere 
valeamus. Et hec quidem epistola missa est ad 
Auatolium. Similia vero Imperator scripsit, tum ad 
reliquos episcopos, tum ad celeberrimum quem- 
que eorum qui tunc temporis, ut jam dixi, vitam 
a materia remotam, omnique apparatu destitutau 
3049 agebant. Ex quorum numero fuit Symeones, 
qui primus stationem in columna excogitavit, de 
quo in superiore libro mentionem fecimus. Inter 
illos fuerunt etiam Baradatus et Jacobus Syri '*. 


VARLE LECTIONES, 


&i*C, C. καὶ αὐτὰ μέν. “5 ὁ ἐπί. 


VALESIÍ ANNOTATIONES. 


drini, fiscales species, ac prsecipue onus frumenta- C sentior Henrico Savilio, qui in margine sui codicis 


rii commeatus ex JEgypto et ex urbe Alexandria 
Constantinopolim sue periculo transportabant, ut 
docet lex 22 cod. Theod. de naviculariis, et lex 
sexta Cod. Justiniani, de naviculariis et naucleris. 
Porro eorum pradia obnoxia erant navicularie 
functioni, ita ut quisquis ea quelibet modo com- 
parasset, eidem functioni seu translationi teneretur 
obnoxius, pro ea parte quam possidebat, ut docet 
titulus De prediis naviculariorum. Ex quo intelli- 
gendus est Augustini locus in sermone primo de 
vita clericorum suorum, ubi dicit : Bonifacii he- 
reditatem suscipere noluit : non misericordia, sed 
timore. Navicularium noluit esse Ecclesiam Christi. 
Multi sunt quidem qui de navibus acquirunt. Tamen 
una lentalio esl. εἰ iret navis et nau[ragaret. Ho- 
mines ad tormenta daiuri eramus, ut de submersione 
navis secundum consuetudinem quereretur, et torque- 
rentur a judice qui essent de, fluctibus liberati. Sed 
non eos daremus. Nullo enim pacto hoc facere dece- 
ret Ecclesiam. Onus ergo fiscale persolveret. 1d est, 
fiscales species quas navis transferebat ex Africa in 


portum urbis Romz. ld enim diserte jubet impe- D dicit, corrupte, ut 


rator in lege 32 citata, his verbis : ]ta ut super 
nauíragiorum que contigerint casibus, usitato more 
habita questione, si qui calculus modiationis dicatur 
tempestate maris deperisse, sub tue sedis auditione 
nequaquam feratur acceptus : sed hec dispendii [a- 
cuna tn omne naviculariorum concilium, pro rata 
seilicet contingentis muneris deferatur. Vide legem 
2, in codice Theodosiano, de naufragiis. 

(63) Τῷ $72 τῶν δεήσεων παρεχομέγων. Às- 


adnotavit legendum sibi videri περιεχομένων, quem- 
admodum legit etiam Christophorsonus. Atque ita 
scriptum habet Niceph. in c. 18, I. xv. 

(69) Βαράδατος xal ᾿Ιάκωδος. Nicephorus Cal- 
listus Jacobum hunc Nisibenum nominat, additque, 
tam ejus, quam Varadati mentionem fleri a Theo- 
dorito in historia Philotheo. Theodoritus tamen in: 
capite 91 Philothei, Jacobum Nisibenum fuisse non 
dicit, nequaquam id ornissurus, si revera Nisibe- 
nus fuisset. Nam cum posteriorem hunc Jacohum 
priori illi Jacobo Nisibeno similem fuisse notet, 
non solum nomine, verum etiam moribus ac di- 
gnitate; uterque enim sacerdos fuit; si Nisibenus 
etiam fuisset, nequaquam id omisisset eo loco 
Theodoritus. Sed neque Theodorus Lector in lib. 
primo Collectaneorum, Jacobum hunc posteriorem 

ui Leonis Ang. circulgribus litteris rescripsit, 

isibenum facit, nec Theophanes in Chronico, pag. 
96. Exstat etiam epistola Theodoriti ad hunc Ja- 
cobum scripta, in qua illum presbyterum ac n:o- 
nachum appellat. Pro Baradato Theophanes Bardam 
opinor. In n parte synodi Chal- 

cedonensis, pag. 315, inter monachos quibus Leo 
imp. scripsit litteras, primus nominatur Jacobus 
monachus Nisibenus, deinde Symeones et Barada- 
tus. Eorum meminit etiam Ephremius Antiochenus 
episcopus in epist. ad monachos ἀποσχιστάς, id 
est Severianos, et in oratione tertia quam scripsit 
a Domnum et Joannem monachos, ut legitur apud 

otium. 


2531 
CAP. X. 
De his que episcopi et. Symeones. Stylita 
rescripserunt, 


Primum igitur Leo episcopus senioris Romx 
scripsit pro defensione synodi Chalcedonensis, et 
ordinationem Timothei, utpote illegitime factam, 
improbavit. Quam Leonis epistolam imperator Leo 
ad Timotheum Alexandrinum episcopum misit per 
Diomedem silentiarium, regalium bajulum przce- 
ptorum. Cui rescripsit Timotheus, Chalcedonensem 
:synodum et Leonis epistolam reprehendens. Harum 
Epistolarum exemplaria exstant in collectione Epi- 
stolarum qua vocantur Encyclice. A me autem 
consulto prztermissa sünt, ne hoc opus multitu- 
dine epistolarum oneraretur. Aliarum quoque civi- 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2532 
KEOAA. Γ΄. 
Περὶ ὧν οἱ ἐπίσκοποι xal Συμεὼν ὁ κιονίτης 
drtéppayrev. 

Τοιγαροῦν πρῶτον ὁ τῆς πρεσδυτέρας Ρώμης 
ἐπίσχοπος Λέων ὑπέρ τε τῆς ἐν Καλχηδόνι συνόδου 
γέγραφε, τὴν τε Τιμοθέου χειροτονίαν ἀπεδοχίμα- 
σεν, καὶ ἀθέσμως (70) γενομένην. Ἥντινα τοῦ Δέον- 
τος ἐπιστολὴν, Λέων αὐτοχράτωρ Τιμοθέῳ διαπέμ- 
πεται τῷ τῆς ᾿Αλεξανδρέων προέδρῳ, Διομήδους 
σιλεντιαρίου (71) (s) τοῖς βασιλικοῖς χελεύσμασι διά- 
χονησαμένου. Πρὸς ὃν xaX ἀντέγραψε Τιμόθεος, μεμ- 
φόμενος τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον, χαὶ τὴν Δέοντος 
ἐπιστολήν. Ὧν τὰ ἀντίγραφα σώζεται ἐν τοῖς χα- 
λουμένοις ᾿Εγχυκιίοις (12). Ἔμοὶ δὲ παρεῖται, ἵνα 
ph πλῆθος ἐπαγάγω τῷ παρόντι πόνῳ. Καὶ οἱ τῶν 


tatum episcopi decretis Chalcedonensis synodi fir- B ἄλλων δὲ πόλεων ἐπίσχοποι, τοῖς ἐν Καλχηδόνι τυ- 


miter adhzserunt, et ordinationem Timothei uno 
consensu omnes condemnarunt. Solus Amphilo- 
chius, episcopus Sidz, in epistola quam scripsit ad 
imperatorem, Timothei quidem ordinationem gra- 
viter reprehendit : Chalcedoneusem autem syno- 
dum non admisit. 303 Scripsit de istis rebus Za- 
charias rhetor, qui epistolam quoque Amphilochii 
Historie su:x intexuit. Sed et sancte meinoriz Sy- 
.meones duas epistolas de hoc argumento scripsit : 
alteram ad Leonem imperatorem, alteram ad Basi- 
lium, episcopum urbis AÁntiochiz. Ex quibus eam 
qua ad Basilium scripta est, utpote breviorem, hic 
apponam. Sic autem habet : 


πωθεῖσιν ἐνέμειναν, xai τὴν Τιμοθέου χειροτονίαν 
ἀπάσαις κατέχριναν ψήφοις ᾿Αμφιλόχιος (57). δὲ μό- 
νος ὁ Σίδης, ἐπιστολὴν γέγραφε πρὸς τὸν βασιλέα, 
χαταδοῶσαν μὲν τῆς Τιμοθέου χειροτονίας, οὐχ 
ἀποδεχομένην δὲ τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον. "Astp 
χαὶ ταῦτα Ζαχαρίᾳ τῷ ῥήτορι πεπόνηται, τῷ καὶ 
τὴν ἐπιστολὴν αὐτὴν ᾿Αμφιλοχίου ἐντεταχότι ἐν τῷ 
αὑτοῦ συγγράμματι. Γράφει δὲ καὶ Συμεώνης ὁ τῆς 
ὁσίας λήξεως περὶ τούτων ἐπιστολὰς δύω, πρός τε 
Λέοντα τὸν αὑτοχράτορα, πρός τε Βασίλειον, ἐπισχο- 
ποῦντα τὴν ᾿Αντιόχου. Ὧν τὴν πρὸς Βασίλειον βρα- 
χυλογοῦσαν, ἐντίθημι τῇδέ μου τῇ συγγραφῇ, ὧδέ 
πως ἔχουσαν " 


VALESII ANNOTATIONES. 
(70) Καὶ ἀθέσμως. Assentior Christophorsono et C usque ad sanguinem vindicandam ; Timotheum vere 


Savilio, qui pro xat, emendarunt ὡς. Sensus enim 
prorsus ita postulat. Certe in his Evagrii libris, xal 
pro ὡς frequentissime positum erat, quod nos ma- 
nuscripti exeniplaris auctoritatem secuti emenda- 
«imus. Hic vero cum ms. codex ab editis exenipla- 
ribus nihil discreparet religio nobis fuit quidquam 
immutare. uu 

(71) Z«ertiaplov. Hajus silentiarii nomen in 
vulgatis editionibus et apud Nicephorum desidera- 
batur. Nos vero ex optimo codice Florentino illud 
restituimus, in quo diserte scriptum habetur Διομή- 
δους σιλεντιαρίου. De silentiariis nonnihil] observavi 
jampridem iu Adnotationibus ad Ammianum Mar- 
cellinum. 

(72) "Ev τοῖς καλουμένοις "EyxvxAloic. Pessime 
hunc locum intellexit Christophorsonus, ut ex ver- 
sione ejus apparet : sic enim vertit :Istarum episto- 
darum exemplaria exstant in. litteris Leonis impera- 
4oris, generatim ad omnes scriplis, etc. Verum Li- 
beratus diaconus in Breviario, cap. 15, quzenam 
sint Encyclice iste optime declarat his verbis. 
Imperator scripsic singularum civitatum episcopis 
de utroque negotio, consulens quid fieri oporte- 
ret, etc. Qui rescribunt, Chbalcedonensem synodum 


non solum inter episcopos non haberi, sed etiam 
Christiaua appellatione privari. Et hse epistolz vel 
relationes episcoporum omnium, in uno codicis cor- 
pore vocantur Encyclice. Ceterum hase Encyclice 
ne omnes in Latinum sermonem conversz, 88. 
entur in parte ir synodi Chalcedonensis, p. 579, 


editionis Coloniensis et sequentibus deince9A wa- 


ginis, opus eximium ecclesiastica antiquitatis, quoà 
utinam Grece quoque exstaret. Earum mentio δὶ 
M λογὴν ἐμὰ μενεῖν in Moby ΠΕ 
᾿Αμφελόχιος. Hj Moohii Sid: epi- 
Scopi mentio fit apud Photium In Bibliotheca, ca 
52. Ubi Attici et Sisinnii episcoporum Constant 
nopolis, epistolze ad eum scripte referuntur. Inter- 
fuit idem Amphilochius syn Ephesinge et synode 
Chalcedonensi, ut ex Actis synodicis apparet. Cz- 
terum £ulogius Alexandrinus episcopus, in libro n 
testatur Amphilochium hune episcopum  Sidz, 


D quamvis initio affirmasset in litteris suis ad Lee 


nem imp. se Chalcedonensi synodo minime asse 
tiri, paulo post tamen eidem synodo consensim 
ac subscripsisse. Eulogii verba refert Photiusà 
Bibliotheca, pag. 879. 


VARIORUM. 


(s) ErAevciaglov. Silentiarius, circa silentium 
occupatus; qui in palatio vel alibi silentium indi- 
cit. Ést et nomen dignitatis. Horum duo ordines : 
prior vilior, atque idem cum eo qui in patriar- 
chalibus secretis ὁ ἐπὶ τῶν σεχρέτων dicebatur, et 
*llentium ac quietem populo indicebat. Hinc est 
in Glossis vett. Greeco-Latinis ἡσυχοποιὸς, Silentia- 
rius. Alter ordo erat longe honoratior, preeratque 
secretis imperatoris, et inter clarissimos recen- 
seiur, ). Jubemus, S. C. de silent. et decur. Sic 


Meursius in Gloss. Greco-arab. Videtur ergo prior 
dici, quod silentium jubeat : at alter, quod siles- 
tium praestet, nempe silendis et arcanis praefectos. 
(Matinius et Suicerus in Lezicis.) Nicolaus Alemasn- 
nus Notis in Procopii Historiam arcanam, pag. 105, 
ait : Cubiculum anterius ex quo statim in ipsum 
imperatoris ibatur cubiculum, ob silentium qued 
rincipis reverentia servabatur, vocatum fuisse si- 
entium ; eL intimi illi cubicularii silentiarii. 








2533 


HISTORIJE ECCLESIASTICAE LIBER 1f. 


2:54 


Τῷ Δεσπότῃ μου τῷ ὁσιωτάτῳ xal ἁγιωτάτῳ φι- A. Domino meo religiosissimo et sanctissimo, Dei 


λοθέῳ Βασιλείῳ ἀρχιεπισχόπῳ, ὁ ἁμαρτωλὸς xal τα- 
πεινὸς Συμεώνης ἐν Κνρίῳ χαίῤειν, Nov εὔχαιρον 
εἰπεῖν, Δέσποτα, Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς, ὃς οὐχ ἀπέδτησε 
τὴν προσευχὴν ἡμῶν, χαὶ τὸ ἔλεος αὐτοῦ ἀφ᾽ ἡμῶν 
τῶν ἁμαρτωλῶν. Δεξάμενος γὰρ τὰ γράμματα τῆς 
ὑμετέρας ἀξιότητος, ἐθαύμασα τὸν ζῆλον xal τὴν 
εὐσέδειαν τοῦ θεοφιλεστάτου ἡμῶν βασιλέως, τὴν 
πρὸς τοὺς ἁγίους Πατέρας xai τὴν τούτων Be6alay 
πίστιν, ἣν ἐπέδειξε xal ἐπιδείχνυται. Καὶ τοῦτο 
οὐχ ἐξ ἡμῶν τὸ δῶρον, χαθὼς χαὶ ὁ ἅγιος ᾿Απόστολος 
)έγει, ἀλλ᾽ &x Θεοῦ, τοῦ ταύτην δεδωχότος τὴν προ- 
θυμίαν διὰ τῶν ὑμετέρων εὐχῶν. Καὶ μετ᾽ ὀλίγα" 
Διὸ χὀγὼ ὁ ταπεινὸς xa εὐτελὴς, τὸ ἔχτρωμα τῶν 
μοναχῶν, ἐγνώρισα τῇ αὐτοῦ βασιλείᾳ τὴν ἐμὴν πρό- 


amantissimo Basilio archiepiscopo, peccator et hu- 
milis Symeones, tn Domino salutem. Nunc merito 
dicere possumus, Domine : Benedictus Deus qui non 
amovit precationem nostram, nec misericordiam 
suam avertit a nolis peccatoribus. Acceplis enim 
litteris amplitudinis vestre, admiratus sum zelum 
ac pietatem Deo charissimi imperatoris nosiri, 
quam erga sanctos Patres et erga illorum flrmissi- 
mam fidem, cum antea semper, tum nunc quoque 
ostendit. Atque hoc donum non ex nobis, sicut 
sanctus Apostolus dicit, sed ex Deo qui hoc 
illi studium per vestras preces largitus est. Et 
paulo post : Quapropter ego quoque huniilis et exi- 
guus, abortus monachorum, animi mei sententiam 


θεσιν, τὴν “περὶ τὴν πίστιν τῶν ἀγίων Πατέρων τῶν B irnperiali ejus majestati significavi, de fide sexcen- 


ἐν Χαλχηδόνι συνεληλυθότων ἑξαχοσίων τριάχοντα, 
ἐμμένων xal ὑποστηριζόμενο; ὑπ᾽ αὐτῆς τῆς ὑπὸ 
κοῦ &ylou Πνεύματος φανερωθείσης. Εἰ γὰρ μεταξὺ 
δύο ἣ τριῶν συνελθόντων διὰ τὸ ὄνομα αὐτοῦ, πάρεστιν 
ὁ Σωτὴρ, πῶς μεταξὺ τοσούτων χαὶ τηλιχούτων 
ἁγίων Πατέρων ἐνεχώρει, εἰ μὴ ἦν ἀπ' ἀρχῆς μετ’ 
αὐτῶν τὸ ἅγιον Πνεῦμα ; Καὶ μεθ᾽ ἕτερα" Διὸ ἴσχυε 
xai ἀνδρίζου ὑπὸ τῆς ἀληθοῦς εὐσεδείας, χαθάπερ 
xai Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυῇ ὁ δοῦλος Κυρίου ὑπὲρ τοῦ 
Ἰσραηλιτιχοῦ λαοῦ. Πάντα τὸν ὑπὸ τὴν σὴν ὁσιότητα 
εὐλαδῇ χλῆρον, καὶ τὸν εὐλογημένον xal πιστότατον 
λαὸν, ἐξ ἐμοῦ προσειπεῖν παραχλήθητι. 


ΚΕΦΑΛ. IA'. 

Περὶ τῆς ἐξορίας Τιμοθέου τοῦ Αἰ λούρου, καὶ τῆς 
ρὶ «ἧς ἔζορι Τιμοθέου τοῦ Σαλοφωκιάλου. Kal 
περὶ Γενναδίου καὶ ᾿Ακαχίου, των Κωγσταντι- 
γουπολιτῶν. 

"Emi τούτοις Τιμόθεος ἐξορίαν χαταχρίνεται (t), 
κελευσθεὶς καὶ αὐτὸς τὴν Γαγγρηνῶν olxsiv. Οἱ δ' οὖν 
τῆς ᾿Αλεξανδρέων, διάδοχον Προτερίου Τιμόθεον ἐπί- 
σχοπον ἕτερον προχειρίζονται * ὃν οἱ μὲν ἐχάλουν 


Βασιλιχὸν (74), οἱ δὲ Σαλοφαχίαλον. ᾿Ανατολίου δὲ ᾿ 


«ελευτήσαντος, τὸν θρόνον τῆς βασιλευούσης διαδέ- 
χεται Γεννάδιος (u)* xaX μετ᾽ αὐτὸν ᾿Αχάχιος, ὃς τοῦ 
χαταγωγίου τῶν ὀρφανῶν προειστήχει χατὰ τὴν 
βασιλεύουσαν πόλιν. 


torum triginta sanctorum Patrum qui Chalcedone 
congregati sunt, persistens et fundatus in ea fide 
quai a sancto Spiritu revelata est. Etenim si Serva- 
tor noster, ubi duo tresve in nomine ipsius con- 
gregati sunt, adest in medio illorum, quomodo fieri 
posset inter tot ac tantos sanctos Patres, ut Spiri- 
tus sanctus prorsus cum illis non esset? Et ali- 
quanto post : Quamobrem fortis esto, οἱ viriliter 
age, quemadmodum Jesus Nave, servus Domini, 
pro populo Israelitarum. Universum religiosum 
clerum qui sub tua est sanctitate, et benedictam 
ac fidelissimam plebem, meo nomine salutes ve- 
lim. 


CAP. XI. 


C De exsilio Timothei JEluri, et de ordinatione Timo- 


thei Salofacioli. Item de Gennadio et Acacio, Con- 
stantinopolitanis episcopis. 


Post hzc Timotheus damnatur exsilio, et in Gan-- 
grensium civitate perinde, ac Dioscorus, jussus est 
degere. Jgitur Alexandrini alterum Timotheum 
Proterii successorem elegerunt : quem alii quidem 
Basilicum, alii vero Salofaciolum nominabant. In- 
terim mortuo Análtelio, episcopatum urbis regiz 
sortitus 90/$ est Gennadius; cui successit Acacius, 
qui orphanorum hospitio prazfectus fuerat. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(74) Οἱ μὲν βασιλικόν. Sic etiam scriptum ha- 
bet Nicephorus. Verum in Breviario Liberati, cap. 


αχίαλος ἐχειροτονήθη. ldem scribit Cedrenus. 
Quid ergo dicendum est? Utrum in Evagrio λευχός 


46, id cognomentum Timothei longe aliter scribi- D scribendum esse dicenius pro iasuxós ! An for- 


tur. Sic ait Liberatus: Et exsilio relegatur Timo- 
theus /Elurus Chersonam arcia custodia, et fit pro 
Proterio Timotheus cognomento Salophaciolus sive 
Albus. Verum in Liberato scribendum est Albus, 
quemadmodum docet Theophanes in Chronico iis 
verbis : Τιμόθεος δὲ ἄλλος ἐπίχλην Λευχὸς, ὁ xal Σαλο- 


tasse Salofaciolus regium significat? Certe φαχίο- 
λον Graecis est fascia, quod pro diademate regio 
accipi potest. Verum nihil certi ex hoc cogno- 
mento elici potest, cum varie scribatur apud ve- 
teres scriptores. 


VARIORUM, 


(t) Ἑξορίαν κατακρίνεται. Gangram, Paphla- 
gonie urbem, ac deinde Chersonesum relegatus 
est Timotheus, et in exsilio octodecim annos exegit, 
ut testatur Evagrius libro 1s, cap. 4; exsilium 
ejus, cepisse anno 457, Caveus; anno 459, Pagius 
scribit. 

(«) Γεγγάδιος. Gennadius, primum Ecclesise CP. 


presbyter, anno 458 Anatolio in episcopatum 
ejusdem  Ecclesiw successit. Collapsam Ecclesize 
sus disciplinam omni mox studio redintegrare 
capit; vir erat lingua nitidus et ingenio acer. Plura 
de eo apud Theodorum Lect. lib. 1. E vita excessit 
anno 471. CavEus, Pacis. 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2535 
CAP. XII. 


De terre motu qui contigit. Antiochie, trecentis et 
uadraginta septem annis post illum qui tempori- 
dus Trajani contigerat. 


Porro anno secundo imperii Leonis, ingens terra 
motus ac succussio contigit Antiochiz, cum qua&- 
dam a populo civitatis illius facta essent, plena fu- 
roris ac dementie, ipsamque bestiarum feritatem 
longe supersntia. Quze quidem tante cladis velut 
procmium quoddam exstiterunt. Accidit autem in- 
gens hxc calamitas, anno quingentesimo sexto a 
conditu urbis Antiochiz, circa horam noctis quar- 
tam, die quartodecimo mensis Gorpizi, quem Ro- 
mani Septembrem vocant; imminente die Domi- 
nica, indictione undecima. Sextus hic terrae motus 
accidisse dicitur, trecentis quadraginta et septem 
annis elapsis ab illo terrz motu qui Trajani tempo- 
ribus contigerat. Nam ille quidem terrz motus sub 
Trajano, accidit anno centesimo et quinquagesimo 
nono, ex quo civitas libera et sui juris fuerat ap- 


2526 
ΚΕΦΑΛ. IB'. 


Περὶ τοῦ yeyovóvoc ἐν ᾿Αντιοχείᾳ σεισμοῦ, μειὰ 
P ἔτη Toaxócia μζ τοῦ κατὰ Τραϊαγόν. 


᾿Ανὰ δὲ τὸ δεύτερον ἕτος Λέοντος (v) τῆς βασιλείας, 
χλόνος τῆς γῆς ἐξαίσιος xat βρασμὸς ἀνὰ τὴν ᾿Αντιό- 
you γίνεται, τινῶν μὲν παρὰ τοῦ xat' αὐτὴν δήμου 
προγεγενημένων, πρὸς πᾶσαν ἐχδαχχευθέντων μα- 
νίαν, πάσης τε θηριώδους ἐπέχεινα γενομένων γνώ» 
μῆς, ὥσπερ δὲ προοίμιον τοῖς τοιούτοις χαχοῖς παρα- 
σχομένων. Γίνεται γοῦν χαλεπώτατος ἕχτον καὶ 
πενταχοσιοστὸν ἔτος χρηματιζούσης τῆς πόλεως (x), 
περὶ τετάρτην ὥραν τῆς νυχτὸς, τετάρτην χαὶ δεχά- 
τὴν ἄγοντος ἡμέραν τοῦ Γορπιαίου μηνὸς, ὃν Σεπτέμ- 
ὄριον Ῥωμαῖοι προσαγορεύουσι, Κυρίας brtxata- 
λαδούσης ἡμέρας, ἀνὰ τὴν ἐνδεχάτην ἐπινέμῃσιν 
τοῦ χύχλου. Ἔνχτος (70) τυγχάνειν ἱστορούμενος (y) 
ἑπτὰ xal τεσσαράχοντα xaX τριαχοσίων (76) (s) δι- 
ῳχηχότων ἐνιαυτῶν, ἑξότον ὁ χατὰ Τραϊανὸν γέγονεν. 
"Exstvog μὲν γὰρ Évvazov xai πεντηχοστὸν (77) καὶ 


VALESII ANNOTATIONES. 


(15) Τοῦ xóxAov ἐκτός. Pessime hunc locum 
interpretatus est Musculus. Christophorsonus vero, 
^um hzc verba non intelligeret, in versione sua 

ratermisit. Me quidem diu multumque torsit bic 
ócus. Tandem tamen hunc ejus sensum esse de- 
prehendi. Postquam Evagrius tempus quo terre 
motus contigit Antiochie, — principatu Leonis 
Augusti, certis notis designavit, anni scilicet, 
meusis, hebdomadis, ac diei, et indictionis : addit 
postremo τοῦ χύχλου ἐχτός. Id est, sine ulla cy- 
clorum ambage terre motum illum contigisse, 
exactis trecentis quadraginta ac septem annis post 
terrz motum illum qui temporibus Trajani acci- 
derat. Quippe hzc temporis nota nullum habet cy- 
clum. Priores vero temporis notz ab Evagrio assi- 
ate, cyclorum sunt seu periodorum. Nam et 
indictio cyclus est quindecim annorum, et hebdo- 
mas ac mensis et annus circuli sunt ac periodi per- 
tuo recurrentes. Haec igitur est mea de hujus 
oci expositione sententia. Si quis tamen certiora 
attulerit, eam mutare non detrectabo. Vide cap. 
93, lib. μι. Potest etiam aliter accipi hic locus, 
mutato tantum accentu hoc modo: "Exxto; τυγχά- 
νειν ἱστορούμενος. Ut si sensus est: Sextus hic 
esse dicilur terre motus qui Antiochiam concussit. 
Nec jam dubito quin hzc vera sit interpretatio hujus 


loci. Certe in ms. codice Telleriano Éxtogc di- 
serte scribitur cum aspiratione, et accentu in pri- 
ma syllaba. "* 

(16) M' xal τριακοσίων. Hunc locum restitui 
ex optimo codice Florentino, in quo diserte ita 
scribitur, ζ΄ xai u', id est ἑπτὰ xa τεσσαράχοντα. 
Atque ita prorsus legitar apud Nicephorum in 
capite vicesimo libri xv. — Atqui ζ΄ xai μ’ exhi- 
bet etiam codex Roberti Stephani, quod obser- 
vavit Matth. Shorting. 

(71) 'Exsivoc μὲν γὰρ ἔννατον καὶ πεντη- 
κοστόν. Baronius in Annalibus ecclesiasticis δὰ 
annum Christi 111 Evagrium falli dicit, qui terrae 
motum illum qui regnante Trajano factus est Antio- 
chiz, accidisse scribat anno juxta Antiochenos 159, 
Nam terrz motus ille contigit Messala et Pedone 
consulibus, ut ex Dione constat, qui Pedonem con- 
sulem in illo terrze motu periisse asserit. Porro Mes- 
sale ac Pedonis consulatus incidit in annum Christi 
115, ut convenit inter omnes chronologos. Erst 
tunc annus juxta Antiochenos centésimus sexage- 
simus tertius, non autem quinquagesimus nonus, 
ait Evagrius. Anni enim Antiocbenorum, quadra- 

inta el octo annis natalem Ghristi antovertunt. 
orro de his Ántiochenorwm, ex antiquis quidem 
auctor Chronici Alezandrini opüme locutus est in 


VARIORUM. 


(v) νὰ τὸ δεύτερον ἔτος Λέοντος. Hunc terre 
motum ad aunum primum Leonis imp. annumque 
Christi 457 retrahit Pagius: quo anno 14 dies Se- 


ptembris in Sabbatuin incidit. Vid. ipsum ad ann. D 


458, n. 6. W. Lowrh. 

(r) Χρηματιζούσης τῆς πόλεως. Cum Romani 
gentem devictam in formam provinciz redegerant, 
mnos erat ut. imperator illico edictum scriberet et 
. publicaret, quo primum renuntiatus erat ipse im- 
perator gentis. subactze dominus et triumphator ; 
deinde statutum erat ut provinciales novis quibus- 
jam privilegiis uterentur. Hujus rei exemplum, 
quod ad hanc ipsam Antiochiz civitatem spectat, 
citatur a Joanne Gregorio Oxoniensi, ex Joannis 
Antiocheni Geographia ms. lib. ix, his verbis : 
Προετέθη ἐν ᾿Αντιοχείᾳ ἡ ἐλευθερία αὐτῆς, ὅτε ἐγέ- 
νετο ὑπὸ Ῥωμαίους, τῇ εἰχάδι τοῦ ᾿Αρτεμησίου 
μτνὸς, πεμφθεῖσα παρὰ τοῦ αὐτοῦ Καίσαρος lou- 
λίον. Τὸ οὖν ἤδιχτον προετέθη, περιέχον οὕτως" Ἐν 
᾿Αντιοχείᾳ τῇ μητροπόλει ἱερᾷ καὶ ἀσύλῳ αὐτονόμῳ, 
4o ἀρχούσῃ xat προχαθημένῃ τῆς ᾿Ανατολῆς, 
Ἰούλιος Γάϊος Καῖσαρ, x. *. λ. Provinciales autem, 


ut hanc imperatoris benevolentiam :zeterna memo- 
ria conservarent, publica sua negotia a tempore 
hujus Edicti censebant, χρηματίζει οὖν (ut pergit 
idem Joannes Antiochenus) fj μεγάλη Avctóyeu 
κατὰ τιμὴν ἔτος πρῶτον ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ Katcapoc 
Γαΐου Ἰουλίου. Ob hanc rationem hzc Antiochen- 
sium zra, quz annum nativitatis Dominica spatio 
quadraginta et octo annorum prazcedit, peculiari 
modo dicitur χρηματισμὸς τῶν ᾿Αντιοχέων. Mem 
inter opera Joannis Gregorii. pag. 161, ed. 

don. an. 1684, citante Matthaeo Shorting.) 

(y) "Extoc τυγχάνειν lotopovusroc. Quartus 
erat hic terre motus juxta Malalam ἃ Pagio cita- 
tum. W. LowrB. 

(4) Ἑπτὰ καὶ τεσσαράκοντα καὶ τριακοσίων. 
Revera elapsi sunt tantum 343 anni, scilicet ab 
anno Chr. 145 ad annum 457. Sed et lapsus est 
Evagrius, cum terre motum qui sub Trajano con- 
tigit, in annum Antiochenum 159 conjicit, adeoque 
cum anno Christi centesimo undecimo copulat, 
qui revera ad annum «xre Antiochenz: 165 refe- 
rendum erat, ut observavit hic Valesius. W. Lowrau. 


2531 


(on 


HISTORUE ECCLESIASTIC.E LIBET 1I. 


2533 


ἑχατοστὸν ἀγούσης τῆς πόλεως ἕτος tfj; αὐτονομίας A pellata. Hie 3805 autein. Leonis Augusti tempori- 


γέγονεν" ὃ δὲ γε ἐπὶ Λέοντος, Exzcov xal πενταχο- 
σιοστὸν, ὡς τοῖς φιλοπονήσασιν ἐχτίθεται. Οὕτως 
τοίνυν ὁ σεισμὸς τῆς Καινῆς τὰ: οἰχίας ἀπάσας 
σχεδὸν χαταδέδληχε, πολυανθρώπου ταύτης γέγε- 
νημένης, xal οὐδὲν ἐχούσης ἕρημον, ἣ 6A; ἣμε- 
λημένον, ἀλλὰ χαὶ λίαν ἐξησχημένης τῇ φιλητιμί 
τῶν βασιλέων πρὸς ἀλλέλους ἁμιλλωμένων. Τῶν τε 
βατιλείων ὁ πρῶτος χαὶ δεύτερος οἶχος χατεδλή- 
θησαν, τῶν ἄλλων σὺν τῷ παραχειμένῳ βαλανείῳ 
μεινάντων, τῷ γε καὶ λούσαντι τὴν πόλιν παρὰ τὴν 
συμφορὰν ἐχ τῆς πρότερον ἀχρηστίας, ἀνάγχῃ τῶν 
τοῖς ἄλλοις βαλανείοις συμδεδηχότων. Κατέῤῥιψε δὲ 
xai τὰς στοὰς τὰς πρὸ τῶν βασιλείων, καὶ τὸ ἐπ᾿ 
αὑταῖς Τετράπυλον, xai τοῦ ἱπποδρόμου δὲ τοὺς 
παρὰ τὰς θύρας πύργους, xaí τινας τῶν ἐπ᾽ αὐτοὺς 
στοῶν (78). Κατὰ δὲ τὴν Παλαιὰν, τῶν μὲν στοῶν 
ᾧ οἴχη μάτων πτῶσ!ς ὅλως οὐχ ἔψαυσε. Τῶν ὃς Tpata- 
vou xal Σεδέρου xai ᾿Αδριανοῦ βαλανείων, μιχοὰ 
χαταπείσας, ἀνέτρεψε" xal τῆς vs Ὁστραχίνης (79) 
οὕτω χαλουμένης γειτονίας, τινὰ συγχατέθαλε σὺν 
ταὶς στοαῖς, χαὶ τὸ καλούμενον Νυμφαῖον (80) ῥίψας. 
Ὧν τὸ χκαθέχαστον περιέργως Ἰωάννῃ ἱστόρηται τῷ 
ῥήτορι. Φησὶ δ᾽ οὖν ὡς χίλια χρυσίου τάλαντα πρὸς 
τοῦ βασιλέως ix τῶν φόρων ἀφείθη τῇ πόλει, καὶ 
τοῖς πολίταις ὃὲ τῶν ἐφανισμένων (81) τῷ πάθει 


bus, contigit anuo sexto et quingentesimo, ut pro- 
dunt scriptores diligentissimi. Porro hic terre mo- 
tus universas propemodum edes subvertit url:is 
Nov:, qus quidem incolarum inultitudine abunda- 
bat, nec ullam partem vacuam habebat aut. negle- 
ctam : sed magnopere exculta erat atque ornata, 
ob superiorum imperatorum magnificentiam, qui se 
invicem ea in re superare contenderant. Palatii 
quoque prima et sccunga :des corruit. Reliqui 
vero incolumes imansere una cum vicino balneo : 


quod cum antea inutile fuisset, hujus calamitatis 


8 


tempore abluend:s civitati necessario inserviit, oh 
ruinam videlicet reliquorum balneorum. Ever&x 
sunt etiam porticus qu:e erant ante. palatium, et 
quod post illas erat Tetrapylum. Ceciderunt etiam 
turres circi qu:& erant juxta portas, et quzedam 


. porticus quz& ad turres illas ducebant. In veteri 


autem urbe, domus quidem et porticus ruinz pror- 
sus expertes fuerunt. Dalneorum vero Trajani, 
Severi et Adriani, exigua pars concussa ac subver- 
sa est. Ostracinz quoque regionis ita dictze vicinias 
quasdam idem terrzmotus prostravit, et Nymphzum 
una cum porticibus evertit. Qu:e quidem singula 
a Joanne rhetore diligenter commemorata sunt. 
Scribit igitur ille, mille auri talenta ab imperatore 


YALESII. ANNOTATIONES. 


rebus gestis Julii Czesaris : ex recentioribus vero, 
Dionysius Petavius in libris De doctrina temporum, 
et in secunda parte Rationarii, cap. 14. Cui ta- 
men in eo assentior, quod dicit borum annorum 
initium ab Octobri mense deduci, quod apud An- 
tiochenos populare anni fuit initium. Ego vero in 
Annotationibus Eusebianis abunde, ut opinor, de- 
monstravi, Antiochenos a Dio seu  Noveuibri 
mense annum inchoasse. Sed neque illud verum 
esi quod ibidem scribit Petavius, auctorem Chro- 
nici Alexandrini horum annorum initium a Maio 
mense deducere videri. Non enim id dicit auctor 
Alezandrini Chronici ; sed tantum ait senatuscon- 
sultum quo civitas Antiochia libera ac sui juris 
pronuntiata est, meuse Maio aceeptum [fuisse ab 
Antioclensibus, ac publice propositum. 


(18) Τινγὰς τῶν ἀπ᾿ αὐτῶν στοῶν. In. optimo 


codice Florentino totus hic locus ita scribitur, xai 
τοῦ ἱπποδρόμου δὲ τοὺς περὶ τὰς θύρας πύργους, 
xal τινας τῶν ἐπ᾽ αὐτοὺς στοῶν. Melius procul du- 
bio. Portz circi binis utrimque turribus munit: 
erant, Erant et porticus quzdam qu: ad turres 
illas ducebant, a portis circi, ut opinor. la codice 
Tell. scriptum inveni τινὰς τῶν ἐπ᾿ συτὰς Gov. 

(79) Kal τῆς "Occgaxiwiac. Rectius. in codice 
Florent. et Telleriano et apud Nicepliorum scri- 
bitur 'Oozpaxívnc. Hujus loci iterum mentio fit ab 
Evagrio nostro iu cap. 8, lib. vi. Quid autem fuerit 
Ostracine, difficile est dicere. Evagrius quidem boc 
loco ait γειτονίαν ita appellatam fuisse, sitam in urbe 
veteri. Est autem γειτονία :edium continuatio, quie 
porticus publicas excipiebant. Quod confirmat 
etiam Libanius iu Antiochico, pag. 572. Dicta porro 
est Ostracine eo quod figlin:e ibi essent. Gioss:x 
veteres fictile reddunt "O3tpixtvov. 

(80) Τὸ κα.ιϊιούμενον Νυμφαῖον. Sic Greci voca- 
bant tempinm Nympharum, quod describit Liba- 
nius in Antiochico pag. 972. Νυμφῶν izphv οὐρανό- 
pnxss, elc. 

(81) Tox ἠφανισμέγνων τῷ πάθει τὰ céJq. 
In hujus loci versione Japsi sunt ambo interpre- 


Pa4rnot. Gn. LXXXVI, 


D 


tes. Nam Musculus quidem ita vertit : Dicit etiam 
mille auri talenta. civitati illi ab imperatore de tri- 
butis esse remissa : et extributis quoque constitutum 
esse, ut civibus illis qui ea calamitate affecti. erani, 
edes ipsorum simulque publica edificia restaura- 
rentur. Christophorsonus vero sic interpretatur : 
Ait porro, tum civitati de tributis mille auri talenta 
ab imperatore esse condonata, tum civibus etiam 
vectigalia, qui ea clade affíicti erant. Ubi vides, 
utrumque interpretem hxc verba, τῶν ἡφανισμέ- 
νων, ad cives retulisse: quod ferri nullo modo 
potest. Neque enim dixisset Evagrius «oig πολίταις 
τῶν ἡφανισμένων, sed potius τοῖς ἡφανισμένοις. 
Rectius ergo Nicephorus ea verba de privatorum 
vdifleiis intellexit, quorum vectigalia imperator 
Antiochenis civibus remisit. Nec tamen ille Eva- 
grii sensum penitus assecutus est. Sic tamen hunc 
Evagrii locum expressit : Καί ye διὰ τὸν σεισμὸν 
τούτην χίλια χρυσοῦ τάλαντα βασιλέα φασὶν ἀφεῖναι 
τῇ πόλει τῶν ἐτησίων φόρων τὰ τέλη, τῶν ἦφανι- 
σμένων γάοιν χτισμάτων. ld est, ut Langus vertit: 
Terre molus istius gratia, et propter edificia diruta, 
imperatorem ferunt urbi ei mille auri talenta tributi 
annui remisisse. Verum Evagrius, seu potius Joannes 
rhetor plus dicit. Àit enim imperatorem ex fun- 
ctione quidem tributaria mille auri talenta Antio- 
chensibus reinisisse: singulis vero civibus ipdul- 
sisse vectigalia zedium qua terre rhotu  subvers:ze 
fuerant. Hiec autem. vectigalia dupliciter intelligi 
possunt, aut de pensione annua qux dominis dium 
a conductoribussolvebatur ; aut de pecunia quzefísco 
pendebatur, eo quod zdes ill: in solo publico con- 
struct:e essent. Quemadtiiodum apud nos ab zedium 
possessoribus tam in urbe, quam in agris, census 
annuus dominis soli przstari solet. Atque hoc 
posteriore sensu τὰ τέλη hic accipi maiim. H:ec 
enim vox frequentius sumitur pro vectigalibus 
qua publico penduntur. Quod si pro pretio zediuim 
quod ἃ conductore przstari solet, τὰς SWR YEN , 
nulla τὰ eo. Quisset. i geravos στα. WM 
enim de suo dedisse cios, seà $e θα. 


ὯΩ 


9:39 


EVAGRII SCIIOLASTICI 


2510 


civitati remissa esse ex functione tributaria; civibus A τὰ τέλη "δ᾽ ἐπιμελήσασθαι δὲ τούτων " (82) xal τῶν 


vero remissas esse pensiones earum dium qua 


δημοσίων οἰχοδομιῶν. 


terr&motu prostrat? fuerant. Imperatorem prztierea publicorum operum reficiendorum curam suscepisse. 


306 CAP. XIII. 


De incendio quod accidit Constantinopoli. 


Huic non dissimilis, imo longe gravior calamitas 
contigit Constantinopoli, initio mali orto in mari- 
tima civitatis parte, quam Bosporum vocant. Aiunt 
autem  diemonem quemdam exitiosum, mulieris 
speciem ementitum, aut certe pauperculam quam- 
dam mulierem a demone impulsam ; utrumque enim 
dicitur ; circa id tempus quo lucernz accendi solent, 
lucernam ad forum reruii venalium detulisse, tan- 
quam salsamenta sibi emptura esset, deposilaque 
ibi lucerna, protinus abscessisse. Iguem vero, cuim 
Siuppam corripuisset, maximum incendium exci- 
tasse, et momento temporis totam domum combus- 
sisse : post. h:ec. adjacentia quique facilius con- 
sumpta esse, cum ignis non ca solum quz facile 
incenduntur, sed zdificia quoque ex lapidibus con- 
structa depasceretur, et usque in quartum diem 
perseverasset, nec ulla ratione exstingui potuisset. 
Totum igitur civitatis meditullium, a septentrio- 
nali latere ad meridianam parteirn, lougitudine qui- 
dem stadiorum quinque, quatuordecim vero latitu- 
dine, iia consumptum est, ut lam ex publicis, quam 
ex privatis dibus nihil omnino remanserit; non 
columnz, non lapidei fornices : sed predura omnis 
materia, perinde ac stipula, concremata sit. Porro 
hic clades in septentrionali quidem parte, in qua 
sunt urbis navalia, grassata est, a Bosporo usque 
ad vetus Apollinis fanum. In meridiana autem re- 


ΚΈΦΑΛ. II". 

Περὶ τοῦ ἐμπρησμοῦ τοῦ ἐν KovocarcwovzdcAst. 

Συνηνέχθῃ (a) δὲ (85) τούτοις ὅμοια ἣ καὶ δεινότερα 
ἀνὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἀρχῆς τοῦ χαχοῦ γε- 
νομένης ἐν τῷ παραθαλασσίῳ τῆς πόλεως μέρει, 
ὅπερ Βοὸς καλοῦσι πόρον (81). Ἰστόρηται δὲ ὡς χατὰ 
τὰς ἐπιγυχνίους ὥρας δαίμων τις χαχοῦργος πα- 
λαμναῖος γυναιχὶ εἰχασθεὶς, εἴτε χαὶ ταῖς ἀληθείαι: 
γυνὴ χερνῆτις ὑπὸ δαίμονος οἰστρουμένη (λέγεται γὰρ 
ἐπαμφότερα), λύχνον πρὸς παντοπώλιον ἐνεγχεῖν, 


B ὠνησομένη τι τῶν τεταριχευμένων " τεθέντος δ᾽ αὖ 


τοῦ λύχνου τὸ γύναιον ὑπαναχωρῆσαι. Τὸ δὲ πῦρ, 
στυπίου *5 λαθόμενον, φλόγα μεγίστην ἐξᾶραι, λόγου 


πε θᾶττον ἐμπρῆσαι τὸ οἴχημα" ἐχ τούτου δὲ τὰ πα- 


ραχείμενα ῥάδιον ἀφανισθῆναι, τοῦ πυρὸς ἄμφινε- 
μομένου, οὐ μόνον τὰ εὐέξαπτα, ἀλλὰ xol τὰς Ex 
λέθων οἰκοδομὰς, xat ἄχρι τετάρτης ἡμέρας διαμεί- 
νᾶντος, xal πᾶσαν ἄμυναν ὑπερδεδηχότος, τὸ μεσαί- 
τατον ἅπαν τῆς" πόλεως ἀπὸ τοῦ ἀρχτῴου μέχρι τοῦ 
νοτίου χλίματος δαπανηθῆναι, ἐπὶ πέντε μὲν σταδίους τὸ 
μῆχος, δεχατέσσαρας δὲ τὸ πλάτος" ὡς μηδὲν μεταξὺ 
χαταλειφθῆναι, μὴ δημοσίων, μὴ ἰδιωτικῶν olxobo- 
μιῶν, μὴ χίονας, μὴ τὰς ἐκ λίθων ψαλίδας" ἀλλὰ πᾶσαν 
ἀπεσχληχυζαν ὕλην, ὥσπ:ρ τι τῶν εὐεξάπτων χατα- 
χαυσθῆναι. Τοῦτο δὲ τὸ χαχὸν γενέσθαι ἐν μὲν τῷ 
βορείῳ χλίματι, ἐν ᾧ καὶ νδώρια τῆς πόλεως χαῦ- 
εἐστᾶσιν, ἀπὸ τοῦ χαλουμένου Bob; πόρου, μέχρι τοῦ 
παλαιοῦ ᾿Απόλλωνος ἱεροῦ, Ἐν δὲ τῷ νοτίῳ, ἀπὸ τοῦ 
᾿Ιουλιανοῦ λιμένος (b) μέχρι οἰκιῶν οὐ πολὺ χειμένων 


VARIJE LECTIONES. 


**" μέλη. δὴ C. C. τοῦτον. '' C. C. στυππίου. 


—- 


(82) ᾿Επιμει:λήσασθαι δὲ τούτων. Procul dubio 
scribendum τοῦτον τὸν βασιλέα. Alque ita legísse 
videtur Clristophorsonus. Porro de hoc terrz- 
motu elegiam seripserat Isaac Syrus, ut testatur 
Marceliinus in G'ronico, his verbis : Patricio et Ri- 
cimere coss. Isuac  Autiocheng | Ecclesim presbyter 
scripsit. Syro sermone multa, praecipueque adversus 
Neslorianos el Eulipehianos. Ituinam etiam Antiochi 
elego carinine plauxit, quemadinodum. Fohrem Dia- 
conus Nicomedie lupsum. 

(89) Συνη έχθη cé. De anno quo incendium 

: istud contigit Constantinopoli, non convenit. inter 
auctores, Nam Theophanes quidem οἱ Cedrenus 
anno quinto Leonis, iudictione 15, illud. referunt, 
Leone Augusto iteruin et Severo coss. qui fuit an- 
nus Christi 462. Marcellinus autem Cones, et au- 
ctor Alexandrini Chronici, incendium illud Con- 
stantinopolitanum conferunt Dasilisco et. llerme- 


VALESII ANNOTATIONES. 


nerico consulibus, hoc est anno Christi 465. Prio- 
ren sententiam secutus videtur Evagrius noster. 
Verbum enim συνηνέχθη, quó Utitur hoc loco, in- 
dicat id quod dixi, conflagrationem scilicet illam 
urbis Constantinopolitanae non longo tempore post 
terr2motum Antiochenum contigisse. Cieterum 


D de incendio illo quo urbs Constantinopolis Leonis 


Aug. temporibus conilagravit, scribit etiam  Can- 
didus Isaurus in libro primo Aistorie, multaque 
in eo ab Aspare patricio utiliter ordinata esse 
refert. 

(84) "Dxep Doó6c καλοῦσι πόρον. Portum Phos- 
phorianum intelligit, qui erat in regione quinta 
urbis, ut docet vetus descriptio urbis Constantino- 
politanz.. Graci Φωσφόριον et Boanóptay dicebant, 
ut docet Constantinus Porphyrogennetus, in lib. u, 
De thematibus, sub finem ; et Georgius Codinus in 
lib. De originibus Constantinoplitanis, p.57. 


VARIORUM. 


(a) Xvvnvéz0n. Valesius putat hoc verbum  in- 
dicare, conflagrationem lianc CU. non longo tempore 
n5stl terrzemotum Antiochenum anii 47 accidisse. 
Verum in. his loquendi modis tempus exprimenti- 
bus, explicandis tam hic quam alibi, non raro. vir 
doctissimus aliique passim hallucinautur, non aniti- 
advertentes similes loquendi formulas magnain 
Jatitudinein habere, et quandoque non tantuiw de- 

cein aut duodecim, sed etiam plures annos desv- 


gnare, inquit. Ant. Pagi ad ann. 465, n. 2, qui 
probat ibidemex Chronico Alexandrino, incendium 
Ci. hoc anno accidisse. 

(b) ᾿Απὸ τοῦ Ἰουλιανοῦ .Upéroc. Julianus 
inp. portum maximum Constantinopoli zdifica- 
vit, qui D. Juliani portus dicitur in leg. ult. cod. 
Th. de calc. coct. ut observavit Valesius noster in 
"otis ad Aum. Marce:l. lib. xxn, cap. 9. M. Saona- 
1S6. 


2541 


HISTOIUu 4 ECCLESIASTIC/E LIBER IJ. 


2512 


τοῦ εὐχτηρίου τῇ; ἐπίχλην ᾽Ομονοίας (83) ἐχχλησίας. A gione, a poriu Juliani usque ad domos qu:e haud 


Ἐν δὲ τῷ μεσαιτάτῳ τῆς πόλεως μέρει, ἀπὸ τοῦ 
Κωνσταντίνου ποοσαγορευομένου φόρου μέχρι τῆς 
«09 Ταύρου χαλουμλένης ἀγορᾶς, οἰχτρὸν πᾶσι θέαμα 
χαὶ εἰδεχθέστατον. Ὅσα γὰρ ἐπηώρητο τῇ πόλει 
xà), ἣ πρὸς τὸ μεγαλοπρεπὲς xai ἀπαράθδλ)ητον 
ἐξτυχημένα, ἣ πρὸς χοινὰς ἣ ἰδιωτιχὰς χαλοῦντα 
χρείας, ὑφ᾽ ἕν Eq ὄρη τε xal βουνοὺς ἀπεσχεδιάσθη 
δυσθλτους τε χαὶ δυδιαπορεύτους, xal παντοίων 
ὑλῶν πλήρεις, τὴν προτέραν συγχέοντας ὄψιν" ὡς 
μηδὲ τοῖς οἰχήτορσι τῶν τόπων ἐπιτρέπειν εἰδέναι, 
τί τε $j ὅπη τῶν προτέρων ἐτύγχανεν (y. 


ΚΈΦΑΛ. lA'. 


Περὶ xa0oAuxov παθημάτων. 

Ὑπὸ τοῖς αὐτοῖς χρόνοις (86) , τοῦ Σχυθιχοῦ πολέ- 
μου (87) συνισταμένου πρὸς τοὺς ἑῴους Ῥωμαίους, 
ἢ τε Θρᾳχία yf, καὶ ὁ Ἑλλήσποντος ἐσείσθη, καὶ 
Ἰωνία, xaX αἱ χαλούμεναι Κυχλάδες νῆσοι ὡς Κνί- 
δου, χαὶ τῆς Κῶ τῶν νήσων τὰ πολλὰ χατενεχθῆναι. 
Καὶ ὅμόρου: δὲ ἐξαισίους ὁ Πρίσχος ἱστορεῖ γενέσθαι 
ἀνὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν χαὶ τὴν Βιθυνῶν χώραν, 
ἐπὶ τρεῖς χαὶ τέσσαρας ἡμέρας ποταμηδὸν τῶν ὑδά- 
των ἐξ οὐρανοῦ φερομένων. Καὶ ὄρη μὲν ἐς πεδία 
χατενεχθῆναι" χαταχλυσθείσας δὲ χώμας παραπολέ- 
σθαι’ γενέσθαι δὲ χαὶ νήσους ἐν τῇ Βοάνῃ λίμνῃ, 
οὗ μαχρὰν τῆς Νιχομηδείας ἀφεστώσης (c), ἐχ τῶν 
συνενεχθέντων ἐς αὐτὴν παμπόλλων φορυτῶν. ᾿Αλλὰ 
ταῦτα μὲν ὕστερον ἐπράχθη. 


ΚΕΦΑΛ. 11". 
Περὶ τοῦ γάμου Ζήνωνος καὶ 'Λριάδνης. 
Λέων ὃὲ vap6pby ἐπὶ θυγατρὶ ᾿Αριάδνῃ προσλαμθδά- 
νεται Ζήνωνα, ᾿Λριχμῆσιον (88) μὲν &x σπαργάνων 
καλούμενον, μετὰ δὲ τοῦ γάμου χαὶ τὴν προσηγορίαν 


v C. C. ὄν. 


procul absunt ab ecclesia qux dicitur Homonaa. 
In media autem urbis parte, a Constantini foro 
usque ad forum Tauri, miserabile et horrendum 
cunctis spectaculum reliquit. Nam quaecunque or- 
namenta 3077 urbis eminebant, aut incomparabili 
quadam magnificentia "exculta, aut publicis et pri- 
valis usibus accommodala, in montes coacervata 
sunt ac tumulos inaccessos, atque impervios, omni- 
que materix genere refertos, ac priorem urbis spe- 
ciem deformantes. Ádeo ut ne ipsis quidem locorum 
incolis facile esset dignoscere quid et quo in loco 
unuinquodque ex prioribus illis :dificiis exstitisset. 


CAP. XIV. 


De universalibus calamitatibus. 

Sub idem tempus cum bellum Scythicum contra 
Orientales Romanos motum esset, Thracia et Hel- 
lespontus terrzemotu concusse sunt. Ionia quoque 
et insule. Cyclades eamdem calamitatem sunt ex- 
perte; ita ut in Cnido et Co insulis, pleraque 
zdificia corruerint. Preterea immensos imbres 
Constantinopoli et in Bithynix partibus accidisse 
refert Priscus, cum trium aut quatuor dierum spa- 
tio aqua e collo, fluviorum instar decidisset. Ac 
montes quidem in planitiem depressos esse: vicos 
vero complures aquis obrutos periisse. Insulas 
quoque in Boanensi lacu qui est juxta Nicome- 
diam, exortas esse ex quisquiliis quamplurimis 
quae alluvione illuc dilata: fuerant. Verum hzc 


C quidem aliquanto post contigerunt. 


CAP. XV. 
De nuptiis Zenonis et Ariadna. 
Porro Leo Zenonem sibi generum  ascivit, 
dala ei in. conjugium Ariadne filia. Qui cum ab 


inéunabulis Aricmesius diclus esset, simul cum 


oV o  YARBEEKOTIONES. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(85) Τῆς ἐπίκλην 'Opovolac. Ecclesia Homonaew 


erat in regione nona urbis Constantinopolitanz, ut 


docet vetus descriptio ejus urbis. Cur autem ita 
dicta sit bxc ecclesia, docet Theodorus lector, in 
libro 1v Historie ecclesiastice ; cujus verba citan- 
tur a Joanne Damasceno in libro ni De imaginibus. 
Dicta est enim ὁμόνοια, 60 quod centuni et quin- 
quaginta Patres synodi Constantinopolitanz, prin- 
cipatu Theodosii Senioris, illuc convenientes, in 
unam eamdem sententiam de Trinitate consub- 
stantiali conspiraverint. Verba Theodori haben- 
tur versus finem ultimi fragmenti. Utrum autem 
svnodus Constantinopolitana in Homoncz templo 
habita fuerit, amplius quz:rrendum censeo. Certe 
auctor Vite S. Stephani Junioris scribit eam syno- 
dum celebratam fuisse in ecclesia lrenes. Sic 
enim ait Stephanus: Οὐχὶ dca, ἔφη, αἱ ἕξ ἅγιαι 
σύνοδοι ἐν ἱεροῖς ναοῖς συνηθροίσθησαν; ἡ πρώτῃ 
μὲν ἐν τῇ χατὰ Νίχαιαν μητροπόλε!, ἐν τῷ ἐχεῖσε 
μεγίστῳ ναῷ" δευτέρα ὃὲ ἐν Κωνσταντινου- 
“πόλει, ἐν τῷ τῆς ἁγίας Εἰρήνης σηχῷ. 


(86) ᾿Υπὸ τοῖς αὐτοῖς χρόνοις. Melius scribe- 
retur, τοὺς αὐτοὺς χρόνους, eic. 

(87) Σχυθιχοῦ ποιϊέμου. intelligit Evagrius 
bellum quod Hunni gessere adversus Romauos 
Orientales duce Dengizich Attilze filio, Zenone et 
Marciano coss. anno Christi 469, ut tradit Mar- 
cellinus Comes in Chronico. Áuctor tamen Aleran- 
drini Chronici id refert superiore anno, quo con- 
sul fuit Anthemius Aug. : Ἐπὶ τούτου τοῦ ὑπάτου 
Γινζέριχος υἱὸς ᾿Αττιλᾶ ἐσφάγη ὑπὸ ᾿Αναγάστου τοῦ 
στρατηλάτου 6páxvrc, etc. Lego Δεγγίζιχος (b ex 
Prisco Rhetore, qui bellum istud describit, pag. 
44, 45 editionis regiz. Porro hic Ánagastus magi- 
ster militum per Thracias, qui Dengizichum Hun- 
norum regem in praelio occidit, Arnegisclo inagistro 
militum successerat. 

(88) ᾿Αρικμῆσον. In. optimo codice Florentino 
et apud Nicephorum scribitur 'Agixyufjstov. Porro 
Ariadne Zenoni nupsit anvo Leonis Aug. tertio, ut 
scribit Theophanes in Chronico. 


VARIORUM. 


(b) Filius hic Attilz? a Prisco vocatur Dengisich, 
ἃ Marcellino Densices ; a Jornande, De reb. (et. 
cap. 53, Dinsic. Inde per corruptionem Genscricus 


in Chronico Alexandtino. 


(c) 'Agsc tionc. Vegewiu Suse sae t NR Masse. 


2042 


EVAGRII SCHOLASTICI 


25M 


nuptiis nomen Zenonis assumpsit, ex quodam A προσχτησάμενον "7 Ex τινος παρὰ τοῖς Ἰσαύροις (89) 


viro ita appellato, qui apud Isauros ad summam 
gloriam pervenerat. Undenam vero hic Zeno ad 
tantum fastigium processerit et qua de causa 


Leo cunctis eum prztulerit, ab Eustathio Syro 


relatum est. 


308 CAP. XVI. 


De Anthemio imperatore urbis Roma, et de iis qui 
post illum imperarunt. 


Per idem tempus cum Romani occidentales le- 
gationem ad Leonem misissent, Anthemius a Leone 
missus est ut Romanis imperaret, cui Marcianus 
imperator propriam filiam desponderat. Nec multo 
post Basiliscus frater Verine, conjugis Leonis 
Augusli, magister militum adversus Gizericum 
mittitur cum lectissimis copiis. Qu: omnia a Prisco 
Rhetore diligentissime conscripta sunt : ac przeter- 
ea quemadmodum idem imperator Leo Asparem 
qui imperium ip5i tradiderat, fraude cireumven- 
tum interfecerit, hanc ei mercedem reddens pro- 
motionis su: filios quoque Asparis sustulerit, 


ἐς μέγα xMog ἐληλυθότος, οὕτω προσαγορευημᾶνον. 
Ὅθεν δὲ προήχθη οὗτος ὁ Ζήνων, τίνος τε χάριν 
πάντων παρὰ τοῦ Λέοντος προὐχρίθη, Εὐσταθίῳ 
ἐχτέθειται τῷ Σύρῳ. 


᾿ KE9AA. ζ΄. 


Περὶ ᾿Αγθεμίου βασιλέως Ρώμης, καὶ τῶν» ἐξ 
αὐτοῦ βασιιϊέων. 


'Ex πρεσθείας δὲ τῶν ἑσπερίων Ῥωμαίων 'Av0£- 
μιος (d) βασιλεὺς τῆς Ῥώμης ἐχπέμπεται" ᾧ Μαρχ'α- 
νὸς ὁ πρώην βεθασιλευχὼς τὴν οἰχείαν χατενεγγύη- 
σε παῖδα. ᾿Εχπέμπεται δὲ στρατηγὸς κατὰ Γιζερίχου 
Βασιλίσχος (90), ὁ τῆς Λέοντος γυναιχὸς Βερίνης ἀδελ- 
φὸς, μετὰ στρατευμάτων ἀριστίνδην συνειλεγμένων. 
“Απερἀάχριθέστατα Πρίσχῳ τῷ 'Ῥήτορι (91) πεπόνηται" 
ὅπως τε δόλῳ περιελθὼν ὁ Λέων, μισθὸν ὥσπερ ἀπο- 
διδοὺς τῆς ἐς αὐτὸν προαγωγῆς. ἀναιρεῖ “Λσπαρα, 
τὴν ἀρχὴν αὐτῷ περιθέντα, παῖδάς τε αὐτοῦ Ἃρ- 
δαδούριον χαὶ Πατρίχιον, ὃν Καίσαρα πεποῖτ,το πρό- 
τερον, ἵνα τὴν ἔλσπαρος ἄνοιαν (92) χτήσηται. Μετὰ 


VARIE LECTIONES. 


*! καταχτησάμενον. 


(89) "Ex tivoc παρὰ toic ἸΙσαύροις. Flavium 
Zenonem intelligit, qui consul fuit principatu Theo- 
dosii ÀAugusti, anno Christi 418, et magister mili- 
tum per Orientem. De cujus singulari potentia 
vide quz& scripsi in adnotationibus ad Excerpta 
legationum Prisci Rhetoris, pag. 207 editionis 
regiz. 

(00) Κατὰ Γιζερίχου Βασιλίσκος. De ingenti 
exercitu quem Leo imperator contra Vandalos in 
Africam misit, consulendi sunt Theophanes, Ce- 
drenus et Idatius in Chronico. De ejusdem belli ap- 
paratu scribit etiam Candidus lsaurus in libro 
primo historiz, cujus locum, quia nondum editus 
est, hic apponam : Κανδιδὸς ἱστοριογράφος φησὶν 
ὅτι ὁ Λέων ὁ Μαχέλλης, ὁ μετὰ Magxiavhv βασι- 
λεύσαξ, περ. τὴν ἐχστρατείαν τὴν χατὰ Βανδίλων 
ἄπειρα χρήματα δεδαπάνηχε. Ἦσαν γὰρ, ὡς ol ταῦτα 
ἐφανέρωσαν χεχειριχότες, διὰ μὲν τῶν ὑπάρχων 

υπίου λίτραι τετραχισμύριαι πρὸς ἑπταχισχι- 
Ie. Διὰ δὲ τοῦ χόμητος τῶν θησαυρῶν, ἔπτακισχι- 
^ia. πρὸς υυρίαις, χαὶ ἀργυρίου λίτραι ἑπταχόσιαι 
χιλιάδες. λτε τῶν ἀνηλωμένων ἀρχόντων ἐχ τῶν 
δημευσίμων xai Ex τοῦ βασιλέως ᾿Ανθεμίου. Id est, 
Candidus historicus ait, Leonem qui Macelles cogno- 
minatvs est, qui post. Marcianum imperavit, innu- 
merabilem vim pecunie in expeditione adversus Vun- 
dalos consumpsisse. Nam ut testantur. ii qui pecu- 
niam illam adiministrarunt, per pre[ectos quidem 
preltorio impensu sunt auri librarum quadraginta 
seplem millia; per. comitem vero largitionum im- 
pensa sunt auri librarum septemdecim | millia, et 
argenti librarum septingenta millia: cum sumptus 
abunde suppeierent, partim ex bonis proscriptorum, 
partim ex a'rario. imperatoris Anthemii. Exstat hie 
liiustris locus apud Suidam in voce χειρέξιω, sed 
corrupto auctoris nominé. In eodem Suid:e loco 
scribendum est, τῶν ἀνηλωμένων ἀρχούντων, etc. 
Porro hiec expeditio Vandalica contsgil anno Chri- 


VALESII ANNOTATIONES. 


sti 468, ut reete Baronius observat, quod confir- 
mant Cedrenus, ldatius et Marcellinus. Bienn.o 
post, altera expeditio adversus Vandalos suscepta 
est a duce Heraclio, et Marso, ut scribit Theo- 
phanes in Chronico, qui solus, quod sciam, bujus 
expeditionis mentionem facit. Nam Procopius in 


C Vandalicis secundam hanc expeditionem cum priore 


illa confudit. Porro hzec secunda expeditio exitum 
satis felicem sortita est. Gizerichus enim, metu 
perculsus, pacem cum Romanis orientalibus Ífa- 
cere compulsus est. 

(1) Πρίσκῳ τῷ ᾽'Ρήτορι. Hoc bellum. Vandali- 
cuim fuse descripserat Priscus in ultimo libro Hi- 
storiarum, ut preter Evagrium docet Theophanes 
in Chronico, pag. 100. Sed locus corruptus es, 
quem hic apponam : Ὕστερον δὲ δώροις ὑπὸ Γιζε- 
ρίχου καὶ πλείστοι: χοήμασι δελεασθεὶς ἐνέδωχεν 
xal ἡττήθη ἐχὼν, ὡς [Περσικὸς ἱστόρησεν ὁ Θράξ. 
Seribendum est procul dubio ὡς Πρίσχος, etc. 
Priscus enim historicus id bellem descripsit teste 
Evagrio. Fuit autem l'riscus Thrax, ex Panio Thra- 
cim oppido, cujus meminit Hierocles : Provincia 
Europa sub consulari urbes quatuordecim. Eudoaia, 
lHleraclia, Arcadiopolis, Disue, Panion, Orni, etc. 
Certe et Suidas Priscum historiarum scriptoreim 


D Panitem fuisse dicit. 


(92) "Iva τὴν "Acxapoc ἄγνοιαν. Hunc locum 
non infeliciter mihi videor restituisse hoc modo: 
ἵνα τὴν "Aamago; εὔνοιαν χτήσηται. ld est, a£ 
Asparis benevolentiam sibi conciliaret. Emendatio- 
nem nostram confirmat Cedrenus his verbis, anuo 
duodecimo Leonis Aug. Tí δ᾽ αὐτῷ ἔτει xal ὁ "As- 
X200; υἱὸς Πατρίχιος, Καῖσαρ παρὰ τοῦ Λέοντος 
γίνεται, xal ἐν "7 λεξανδρείᾳ πέμπεται διὰ τὸ ἐχλκύ- 
σαι τὸν "Acszapz ἐχ τῆς ᾿Αρειανικῆς δόξης, xat 
εὐνο:ῖν ποιῆσαι τῷ βασιλεῖ. Theophanes vero sic 
habet: Τῷ δ᾽ αὐτῷ ἔτει: Πατρίχιος υἱὸς Ἄσπαρος, 
ὧν kaísapa ὁ βασιλεὺς Λέων πεποίηχεν, διὰ τὸ ἐὰλ- 


VARICRUM. 


(d) Av8&juoc. Anthemius creatus est lom: im- 
perator prid. Idus Aprilis anni 467. Romanorum 
infausta adversus Vandalos expeditio, duce Basi- 
lisco, accidit. anno 468; Aspar cum filiis occisus 
est anno 471 ; Olybrius Anthemium in imperio ex- 


cepitauno 472 ; Glycerius Olybrium anno 473; Nepos 
Glycerium anno 4745; Augustulus Nepotem anro 
415; Augustuluzi deposuit Odoacer Gothus anno 
470. (Pacivs, ad dictos annos.) 


2515 


δὲ τὴν τοῦ ᾿Ανθεμίου σφαγὴν, πέμπτον Exo; τῆς Ῥώ- A Ardaburium ἃς Patricium : 


pre βασιλεύσαντος, ὑπὸ ῬΡεχίμερος βασιλεὺς '0X2- 
ὥριος ἀναγορεύεται, xal μετ᾽ αὐτὸν βασιλεὺς προ- 
χειρίξζεται Γλυχέριος. Ὃν ἐχδαλὼν Νέπως μετὰ 
πέμπτον ἔτος (95) τῆς ἀρχῆς χρατεῖ, ἐπίσχοπόν τε 
Ρωμαίων τὸν Γλυχέριον (94) ἐς Σάλωνα: "5 πόλιν τῆς 
Δαλματίας χειροτονεῖ " ἐχΟάλλεταί τε ὑπὸ ᾿Ορέστου 
χαὶ μετ᾽ ἐχεῖνον ὁ τούτου παῖς Ῥωμύλλος, ὁ ἐπέχλην 
Λυὐγουστοῦλος, ὃς ἔσχατος τῆς Ῥώμης αὐτοχράτωρ 
κατέστη, μετὰ τρεῖς xal τριαχοσίους xaX χιλίους (95) 
ἐνιαυτοὺς τῆς Ῥωμύλλου βασιλείας. Μεθ᾿ ὃν Ὁδόα- 
zpog τὰ Ῥωμαίων μεταχειρίζεται πράγματα (96), 
τῆς μὲν βασιλέως προσηγορία: ἑαυτὸν ἀφελὼν, ῥῆγα 
δὲ προσειπών. 


ΚΕΦΑΛ. IZ'. 


Hepl τῆς τελευτῆς Λέοντος, καὶ βασιιείας τοῦ 
μιχροῦ Aéorcoc, καὶ αὖθις Ζήνωνος τοῦ πα- 
τρὸς αὐτοῦ. 


Κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον Λέων (ε) ὁ βασιλεὺς ἐν 
Βυζαντίῳ τὴν βασιλείαν ἀποτίθεται, ἑπτακαίδεχα 
ταύτην ἔτη ἰθύνας, Λέοντα τῆς ἑαυτοῦ θυγατρὸς 
᾿Αριάδνης χαὶ Ζήνωνος υἱὸν ὄντα νήπιον, βασιλέα 
χειροτονήσας. Μεθ᾿ àv. Ζήνων ὁ πατῆρ, τὸ ἁλουργὲς 


HISTORLE ἘΓΟΙΕΒΙΑΘΤΙΟΙ LIBER II. 2516 


quem quidem Leo 
paulo ante Czsarem creaverat, ut Ásparis benevo- 
lentiam sibi conciliaret. Post cedem vero Antlie- 
mii qui imperium Romanum per annos quinque 
adininistraverat, Olvbrius ἃ Recimere imperator 
renuntiatus est. Post quem imperator factus est 
Glvcerius. Quo espulso, Nepos quincue aunis 
imperium obtinuit Romanorum : et Glycerium 
apud Salonas Dalmatix episcopum 369 ordinavit. 
Nepotem deinde Orestes imperio expulit. Cujus 
filius Romulus, cognomento Augustulus, postre- 
mus Roma factus est imperator, mille et trecentis 
ac tribus annis elapsis a regno Romuli. Post quem 
Odoacer, rejecto imperatoris nomine, regis voca- 
bulum assumens, res Romanas gubernavit. 
CAP. XVII. 


De morte Leonis, et de imperio Leonis junioris et 
Zenonis patris ejusdem. 


Eodem tempore imperator Leo Constantinopoli 
imperium deposuit, cum per annos septemdecim 
regnavisset, et Leonem Ariadnz filie suse ac Ze- 
nonis fllium, imperatorem renuntiasset. Post quem 
Zeuo purpuram aumpsit, Verina Leonis conjuge 


VARLE LECTIONES. 
VALESII ANNOTATIONES. 


δ C, C. "Λλωνας. 


χῦσαι tbv Ἄσπαρα ix τῆς '"Apsiavixv, δόξης, xai 
εὐνοεῖν τῷ βασιλεῖ, παρεγένετο ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ. 


auctor Fastorum quem superius laudavi. Domine 
Leone Juniore August. cos. dejectus de imperio 


etc. Supplendum est ex Cedreno verbum hoc modo, (, Glycerius in. portu urbis Rome. Certe Jordanes in 


xal εὐνοεῖν ποιῆσαι τῷ βασιλεῖ. 1d est: Hoc anno 
Patricius Asparis filius, quem Leo Augustus Casa- 
rem nuncupaverat, eo consilio ut Asparem ab  Aria- 
norum secta revocaret, et imperatori fidum efficeret 
ac benevolum, etc. 

(93) Νέπως μετὰ πέμπτον ἔτος. Delenda est 
propositio μετὰ, 4025 interpretes in errorem in- 
duxit. Neque enim anno quinto post depositionem 
Glycerii, Nepos factus est imperator, sed eodem 
auno quo abdicatus fuerat Glvcerius, ut legitur in 
veteribus Fastis quos edidit Cuspinianus, hoc est 
anno Christi 474. Nepos deinde quinqueannis impe- 
rium obtinuit. Occisus est enim Basilio solo consule, 
anno Christi 48U, ut testatur Marcellinus ín Chro- 
nico, et vetus auctor Fastorum quem primus edi- 
dit Cuspinianus. Ex quo discimus Julium Nepo- 
tem imperatoris nomen usque ad exitum reti- 
nuisse. 

(94) Ἑπίσχοπόν τὸ 'Ponalov τὸν Γ.1τυκέριον. 
Falsum est Glycerium ex imperatore episcopum 
urbis Romas factum esse. Sed neque verum est 
Portuensem e iscopum factum esse, quod quidam 
scripserunt, Marcellinum auctorem secuti. Marcel- 
linus tamen id non dicit. Sic enim babet: Leone 
solo cos. Glycerius Cesar Rome imperium tenens a 
Nepote, Marcellini quondam patricii sororis filio, 
imperio expulsus, in portu urbis Rome ἐς Cesare 
episcopus ordinatus. est. Verum in Marcellino est 
distinctio in hunc. modum. Imperio expulsus in 
portu urbis Rome, ex Cesare episcopus ordinatus 
est. Emendationem nostram confirmat vetus ille 


libro De successione regnorum, Glycerium Salone 
episcopum factum esse scribit. Verha Jordanis 
hiec sunt : Occisoque Rome  Anthemio Nepotem fi- 
lium Nepotiani, copulata ueple sua in matrimonio, 
apud Ravennam per Domitionum clientem. suum 
Caesarem ordinavit. Qui Nepos regno potitus legitime, 
Glyceriwm, qui sibi tyrannico more regnua impo- 
suisset, ab. imperio expellens, in. Salona Dalmatie 
episcopum fecit. Deleuda igitur est hoc loco vox 
Ῥωμαίων, vel potius transponenda in hunc mo- 
dum, τῆς ἀρχῆς Ῥωμαίων χρατεῖ, ἐπίσχοπόν τε 
τὸν Γλυχέριην, elc. 

(95) Μετὰ τρεῖς καὶ τριαχοσίους καὶ χιλίους. 
Verior est computatio Marcellini Comitis, qui de 
hoc Romulo ita scribit in Chronico, Basilisco et 
Armato consulibus : Hesperium Romane gentis im- 
perium, quod septingentesimo nono Urbis condite 
anno primus Augustorum Octavianus Augustus te- 
nere capit, cum hoc Augustulo periit, anno deces- 
sorum regni imperatorum 522. Eadem verba habet 
Jordanes in libro De successione regnorum. Hzc au- 
tem summa annos efficit mille ducentos triginta et 
unum. Corrigendus igitur est Cedrenus, qui a Ro- 
mulo urbis conditore ad hunc usque Romulum 
Augustulum, annos tantum numerat mille et oc- 
toginta. 

(96) Ἐπιχειρίζεται πράγματα. Scribendum est 

rocul dubio ἐγχειρίζεται, ut habet Nicephorus in 
ibro xv, cap. 41. In codice Telleriano scriptum 
inveni μεταχειρίζεται, quod magis placet. 


VAKIORUM. 


. (e) Λέω»". Photius in Excerptis Candidi hzc ex 
historico referl: Leonem multa volentem molientem - 
qe, quo Zenonem generum imperatorem renuntiaret, 
subditis repugnantibus, minime id quidem efficere 
potuisse : sed paulo ante obitum. nepotem, ex. Zeno- 
ne et Ariadna natum creasse : ita post Leonis exces. 


sum, a Leone filio Zenonem patrem, assentiente se-' 
malu, esse imperatorem coronatum, Imperavit Leo 
Juniur non ultra decem menses post avum : uter- 
que enim obiit anno 474. (Ant. Pac», ad eum an- 
num, n. 2.) 


2541 EVAGRII SCHOLASTICI 2518 
eum tanquam generum adjuvante. Nec multo post A σχῆμα περιτίθεται, Βερίνης τῆς Λέοντος vuvatxhg 
mortuo Leone filio, Zeno solus imperium obtinuit. ὡς γαμδοῷ συνεπιλαδούσης. Τελευτήσαντος bk τοῦ 
Qu: autem ab illo vel adversus illum gesta sunt, παιδὸς μετὰ χρόνον βραχὺν, ὁ Ζήνων μόνος διέμεινε 
et quecunque ejus temporibus evenerunt, sequens χρατῶν τῆς ἡγεμονίας. "A δὲ πρὸς ** αὐτοῦ 7| χατ' 


liber, Deo juvante, explicabit. αὐτοῦ πέπραχται, καὶ ὅσα ἕτερα ξυνηνέχθη, và ἑξῆς 
παραστήσει, τοῦ χρείττονος ἐπινεύοντος. 
Finis libri secundi. (97) TéAoc τοῦ β' λόγου. 
Gesta Chalcedonensis concilii, in compendium Εἰσὶν ὡς ἐν ἐπιτομῇ τὰ ὃν τῇ συνόδῳ τῇ ἐν Καλ- 
redacta, sunt hujusmodi. χηδόνι συλλεγείσῃ χεχινημένα ἐν τούτοις. 
CAP. XVII. KEPAA. ΙΗ’. 
Compendium actorum synodi Chalcedonensis, posi- ἘἙπιτομὴ τῶν κινηθένγτων ἐν τῇ εἰς Καιϊχηδόνα 
tum in fine libri secundi. συνόδῳ, ἐν τῷ τέλει τοῦ δευτέρου τόμου τεθει- 
᾿ | pérn. 
Leonis Romani Pontificis vices agebant Pascha- Τὸν τόπον Λέοντος ἀρχιερέως τῆς πρεσδυτέρας 


sinus et Lucentius episcopi, et Donifatius presbyter, Ρώμης ἐπλήρουν Πασχασῖνος καὶ Λουχέντιος ἐ πέ- 
Anatolius vero Constantinopolitanz sedis antistes, B σχοποι, xai Βονιφάτιος πρεσδύτερος " ᾿Ανατολίου 
et Dioscorus Alexandrine : Maximus item Antio- τῆς Κωνσταντίνου προεδρεύοντος, xat τῆς ᾿Αλεξαν- 
chis, 310 et Juvenalis Hierosolymorum archi- δρέων Atoaxópou ἐπισχοποῦντος, Μαξίμου τε αὖ "Av- 
episcopi residebant, una cumepiscopis quos secum τιοχείας, xat Ἰουδεναλίου qf) Ἱεροσολύμων, xal τῶν 
adduxerant. Aderant etiam ex senatoribus urbis ἀμφ᾽ αὐτοὺς Emtoxónov. Οἷς παρῆσαν ob τὰ xopu- 
regie nobilissimi quique. Quibus Leonis pap? φαῖα τῆς ὑπερφυοῦς γερουσίας ἔχοντες. Πρὸς οὖς ol 
vicarii dixerunt, non debere Dioscorum una cum τὸν τόπον πληροῦντες Λέοντος ἔφασχον, μὴ δεῖν 
ipsis in concilio residere. Id. enim sibi mandatum Διόσχορον συγχάθεδρον σφίσι γενέσθαι τοῦτο γὰρ 
esse ab episcopo suo. Quod nisi fieret, se protinus αὐτοῖς ἐπιτρέψαι τὸν Λέοντα " ἣ εἰ τοῦτο γένηται, 
ecclesia excessuros. Cumque senatores interrogas- αὐτοὺς ἔξω τῆς ἐχχλησίας γενέσθαι. Καὶ πυθομέ- 
sent, quisnam essent crimina qus objiciebantur — yrc τῆς γερουσίας, τίνα τὰ ἐπαγόμενα τῷ Διοσκόρῳ 
Dioscoro, responderunt debere illum judicii sui εἴη, διεξῆλθον λόγον ὀφείλειν τὸν Διόσχορον δοῦναι 
rationem reddere, qui conira fas personam judicis τῆς ἰδίας χρίσεως, πρόσωπον χριτοῦ παρὰ τὸ εἰχὸς 
suscepisset, absque permissu Romani pontificis. ἀνειληφότα, τῆς ἐπιτροπῆς ἄνευ τοῦ τὴν ἐπισχοπὴν 
Quibus dictis, cum Dioscorus ex decreto senatus Ρώμης πρυτανεύοντος. Ὧν εἰρημένων, xal Διοσχό- 
in medio constitisset, Eusebius episcopus Dorylxi ^ pou xpícet τῆς συγχλῆτου ἀνὰ τὸν μέσον στάντος 
postulavit, ut libellus precum quem imperatori χῶρον, Εὐσέδιος (g) ὁ τοῦ Δορυλαίου ἐπίσχοπος ἐξ- 
obtulerat, recitaretur, his verbis usus: Injuria ἥτει τὰς ἐπιδεδομένας παρ᾽ αὐτοῦ τῇ βασιλείᾳ δεήσεις 
affectus sum a Dioscoro. Fides injuria affecta est. ἀναγνωσθῆναι, φήσας ἐπὶ λέξεως ταῦτα" Ἡδίχημαι 
Occisug est Flavianus episcopus, et mecum injuste παρὰ Atosxópou, ἠδίχηται dj πίστις. Ἐφονεύθη 
depositus ab illo. Jubete ut preces mex recitlentur. — $2a6tavug (h) ὁ inigxono;, ἅμα ἐμοὶ ἀδέκως χαθ- 


VARI/E LECTIONES, 
49 πρό. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(97) Ante hoc caput in optimo codice Florentino συνόδῳ τῇ ἐν Καλχηδόνι, συλλεγείσῃ κεχινημένα ἐν 
haec scripta sunt, τέλος τοῦ B' λόγου. Deinde a ca- τούτοις. 
pite haec habentur ; Εἰσὶν ὡς ἐν ἐπιτομῇ τὰ ἐν τῇ 


VARIORUM 


(f), ᾿Ιουδεναλίου. Juvenalis, episcopus primo — Vid. Evagr. loc. cit. Anno 449, ad synodum Ephe- 
Ephesinus, deinde Hierosol., concilio Ephesino D sinam profectus, a Dioscoro summa injuria exclu- 
interfuit, et pro Cyrillo contra Nestorium stetit, sus est, damnatus, depositus, demum verberibus 
ut illius ope ambitionen; suain. contra Joannem — male multatus. (Guil. CAvE). 

Antiochenum tueretur. Patriarchatus enim jura (h) 'Egorev0n Φιαδιαγός. Zonaras, Ánnal. tom. 
sibi injuste vindicarat; nec eo contentus, Arabiam — Ill, pag. 56, et Nicephorus, lib. 1v, cap. 47, tra- 
et duas Phosnicias ab Ecclesie Antiochenz regi- dunt Flavianum episc. CP. a Dioscoro, Chrysa- 
 wiánesubtractas, su: ditioni subjicere molitusest. —phio, aliisque pietatis ac veritatis hostibus, pu- 
Unde factum est etiam, ut in latrocinio Ephesino — gnis et calcibus pectus et ora adeo graviter caesum, 
anno 449, et concilio Chalcedonensi anno 451, ut tertio post die vitam finierit. Subdit Niceplio- 
pro Eutyche et Dioscoro contra Flavianum CP. rus Dioscorum calcibus in demortui Flaviani 
pugnaret. (Guil. CavE.) ventrem insiluisse. Diogenes episc. Cyzici Barsu- 

g) Εὐσέδιος. Eusebius hic, laicus adhuc δὲ mam monachum infra accusat, ut qui Flaviani 
scholasticus, Nestorio in Ecclesia CP. concionanti, — cedem vociferatione procurasset. Alii tamen. Fra- 
^*, blasphemias suas effutienti, palam se opposue- — vianum a latrocinali synodu Ephesina in exsiliu:i 
rat, Evagr. lib. 1. c. 9. Tandem in. clerum coopta- — pulsum Hvypzpas Lydiz urbem pervenisse, i*ique 
tus, Ecclesie Doryleensis in Phrygia Salutari — die 18 Februarii auni 450 calamitatibus et miseriis 
episcopus factus est. Anno 448, libellum accusa- fractum obiisse tradunt. Qua de re videsis Cl. 
tionis adversus Eutychem, quem amice sepius — Garnerium, accurate, ut. solet, disputantem, | Dis- 
antea erroris. adnionuerat, synodo CD. exhibuit — sert. de libris Theodoriti, pag. 208. 


9: 49 - 


γνωσθῆναι, Οὗ δὴ διαλαληθέντος. γενέσθαι, ἡ δέησις 
ἀναγνώσεως ἔτυχε, ταυτὶ φθεγγομένη τὰ ῥήματα᾽ 
Hlapà Εὐσεθίου τοῦ ἐλαχίστου ἐπισχόπον AopuAalou, 
ποιουμένου τὸν λόγον ὑπέρ τε ἑαντοῦ xal τῆς ὀρθο- 
δόξου πίστεως, xal ὑπὲρ τοῦ ἐν ἁγίοις Φλαδιανοῦ τοῦ 
γενομένου ἐπισχόπου Κωνσταντινουπόλεως. Σχοπὸς 
τῷ ὑμετέρῳ χράτει, ἁπάντων μὲν τῶν ὑπηχόων προ- 
νοεῖν, xai χεῖρα ὀρέγειν ἅπασι τοῖς ἀδικουμένοις, 
μάλιστα δὲ τοῖς ἐς ἱερωσύνην τελοῦσι. Καὶ ἐν τούτῳ 
τὸ Θεῖον θεραπεύοντες, παρ᾽ οὗ τὸ βασιλεύειν ὑμῖν 
χαὶ χρατεῖν τῶν ὑφ᾽ ἥλιον δεδιύρηται. Ἐπεὶ οὖν 
πολλὰ χαὶ δεινὰ παρὰ πᾶσαν ἀχολουθίαν ἡ ἐς Χρι- 
στὸν πίστις xal ἡμεῖς τεπόνθαμεν παρὰ Διοτχόρου 
τοῦ εὐλαθεστάτου ἐπισχόπου τῆς ᾿Αλεξανδρέων με- 
γαλοπέλεως, πρόσιμεν τῇ ὑμετέρᾳ εὑσεύείᾳ τῶν 
διχαίων ἀξιοῦντες τυχεῖν. Τὰ δὲ τοῦ πράγματος ἐν 
τούτοις. Ἐπὶ τῆς ἔναγχος γενομένης συνόδον ἐν τῇ 
Ἐφεσίων μητροπόλει, ἣν ὄφελόν γε ἣν μὴ γενέσθαι, 
ἵνα μὴ καχῶν xat ταραχῆς τὴν οἰχουμένην ἐμπλήσῃ, 
ὁ χρηστὸς Διόσχορος, παρ᾽ οὐδὲν θέμενος τὸν τοῦ 
διχαίου λόγον χαὶ τὸν τοῦ Θεοῦ φόδον, ὁμόδοξος ὧν 
xai ὁμόφρων Εὐτυχοῶς τοῦ ματαιόφρονος χαὶ αἷρε- 
τιχοῦ, λανθάνων δὲ τοὺς πολλοὺς, ὡς ἐς ὕστερον ἑαυ- 
τὸν ἐφανέρωσεν, εὑρὼν χαιρὸν, τὴν δ᾽ γεγενημένην 
παρ᾽ ἐμοῦ xavà Εὐτυχοὺς ὁμοδόξου αὑτοῦ χατηγο- 
ρίαν, xaX τὴν ἐπ᾽ αὐτῷ ἐξενεχθεῖσαν ψῆφον παρὰ 
τοῦ τῆς ὁσίας λήξεως Φλαδιανοῦ ἐπισχόπου, πλῆθος 
ἀτάχτων ὄχλων συναγαγὼν, χαὶ δυναστείαν ἑαυτῷ 


διὰ χρημάτων πορισάμενος, τὴν εὐσεδῇ θρησχείαν C 


τῶν ὀρθοδόξων, τό γε ἦχον ἐς αὐτὸν ἐλυμήνατο, καὶ 
τὴν χαχοδοξίαν Εὐτυχοῦς τοῦ μονάζοντος;, ἥτις ἄνω- 
θεν xal ἐξαρχῇς παρὰ τῶν ἁγίων Πατέρων ἀπεχη- 
ρύχθη, ἐδεδαίωσεν. 


Ἐπεὶ οὖν οὐ μιχρὰ τὰ τετολμημένα αὐτῷ χατά 
τε τῆς ἐς Χριστὸν πίστεως, καὶ χαθ᾽ ἡμῶν, δεόμεθα 
χαὶ προσπίπτομεν τῷ ὑμετέρῳ χράτει, θεσπίσαι τὸν 
αὐτὸν εὐλαδέστατον ἐπίσχοπον Διόσχορον ἀπολογή.- 
σασθαι τοῖς παρ᾽ ἡμῶν αὐτῷ ἐπαγομένοις, δηλαδὴ 
τῶν παρ᾽ αὐτοῦ χαθ᾽ ἡμῶν πεπραγμένων ὑπομνη- 
μάτων ἀναγινωσχομένων ὑπὸ τῆς ἁγίας συνόδου. Δι’ 
ὧν δυνάμεθα ἀποδεῖξαι αὐτὸν xal ἀλλότριον τῆς ὁρ- 
θοδόξου πίστεως, xo αἵρεσιν ἀσεδείας πεπληρωμέ- 


HISTORL/E ECCLESIASTIC.£ LIBER IT. 


ῃρέθη παρ᾽ αὐτοῦ" χελεύσατε τὰς δεήσεις uou ἀνα- A 


2550 


Cumque judices interlocuti essent, recitatus est 
libellus precum qui sic habet : Libelius oblatus ab 
Eusebio humillimo episcopo Doryhei, verba fa- 
ciente pro seipso, et pro orthodoxa fide, ct pro 
sancte. memori:e Flaviano qui fuit episcopus Con- 
stantinopoleos. Propositum est majestati vestrze, 
omnibus quidem subditis providere, et cunctis 
qui injuria affecti sunt, manum porrigere: pr:eci- 
pue vero iis qui sacerdotio funguntur. In hoc enim 
Deum colitis, a quo imperium ac dominium orhi Ὁ 
terrarum vobis concessum est. Igitur quoniam fi- 
des Christi, el nosmctipsi multa gravia contra jus 
fasque perpessi sumus a Dioscoro reverendissimo 
episcopo maguz civitatis Alexandri:», adimus pic- 
tatem vestram, postulantes ut jus nobis reddatur. 


1} Causa autem est hujusmodi. In concilio quod 


paulo ante celebratum est in metropoli Ephesio- 
rum, quod utinam celebratum nunquam fuisset, 
ne orbis terrarum malis ac tumultibus impleretur ; 
bonus ille Dioscorus, nullam justitie rationem 
habens, nec Dei timorem ante oculos statuens, 
cum ejusdera opinionis ac sententie esset cun 
Eutyche insano atque hzretico, oecultus autem 
adhuc esset, sicut postea apertissime declaravit : 
occasione arrepta ex accusatione quam ego adver- 
sus Eutychem erroris ipsius consortem institue- 
ram, et ex sententia a pix: memorie Flaviano epi- 
scopo contra eumdem Eutychem prolata, turbam 
311 incompositam seditiosorum hominum colle- 
git. Cumque tyrannicam dominationem pecunia sibi 
coinparasset, piam quidem religionemorthodoxorum, 
quantum iu ipso fuit, labefactavit : pravam autem. 
opinionem Eutychis monachi, qui jam pridem et 
ab exordio a sanctis Patribus. condemnata fuerat, 
confirmavit. 

Cum igitur non levia sint, qux? adversus fidem 
Christi, et contra nos facere tentavit, provoluti 
ad pedes majestatis vestris. rogamus , ut eumdem. 
religiosissimum episcopum Dioscorum respondere 
jubeatis iis quze a nobis illi objiciuntur : lectis sci- 
licet coram sanctissima synodo monumentis acto- 
rum qui ille contra nos confecit. Ex quibus de- 
monstrare possumus, illum et a recta fide alienum 
esse, el. h:eresim plenam impietatis confirmasse, et 


νὴν χρατύναντα, xal ἀδίχως ἡμᾶς χαθελόντα, xoX D nos injuste deposuisse et gravissimis malis affecisse: 


τὰ δεινὰ ἡμᾶς χατειργασμένον * θείων xal προσχυ- 
νουμένων ὑμῶν μανδάτων χαταπε μπομένων τῇ ἁγίᾳ 
χαὶ οἰχουμενιχἧ συνόδῳ τῶν θεοφιλεστάτων ἐπισχό- 
πων, ἐφ᾽ ᾧ τε ἡμῶν (98) καὶ τοῦ προειρημένου 
Διοσχόρου διαχοῦσαι, καὶ ἀνενεγχεῖν ἐς γνῶσιν τῆς 
ὑμετέρας εὐσεδείας πάντα τὰ πραττόμενα πρὸς τὸ 
παριστάμενον τῇ ἀθανάτῳ ὑμῶν χορυφῇ. Καὶ τούτου 


missis videlicet sacris οἱ adorandis mandatis ve- 
stris ad sanctam et universalem synodum Deo cha- 
rissimorum episcoporum , ut causam quz est inter 
nos et supra memoratum Dioscorum, cognoscat, et 
ad notiliam pietatis vestrze cuncta referat qux ga- 
runtur, juxta id quod. placuerit. immortali culmini 
vestro. Hoc si consecuti fuerimus, continuas ad 


VARIE LECTIONES. 


V cry té. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(08) Ὧν τε ἡμῶν. tn optimo codice Florentino 
hie locus ita legitur: ἔφ᾽ ᾧ τε ἡμῶν xal τοῦ 
Tpoztor μένου Moszópou διαχοῦσα!. Quemadmodum 
eliam legitur. in. Áctis. Chalcedoncnsis concilii, 


Christophorsonus quidem ac Savilius ad oram sui 
codicis emendavit, ἐφ᾽ ῳ ἡμῶν xat τὰ, εἰς, Matin 
tamen scribere ἐφ᾽ ῳ ἡμῶν τε τοῦ mp. 


2551 


EVAGRH . SCHOLASTICI 


2552 


Deum preces fundemus pro sempiterno imperio A τυχόντες, ἀδιαλείπτους εὐχὰς ἀναπέμψομεν ὁπὲρ 


vestro, sacratissimi imperatores. Post hzc juxta 
petitionem tam Dioscori, quam Eusebii , acia. se- 
cundz synodi Ephesinz publice recitata sunt. Ex 
quibus ostensuui est. epistolam Leonis lectam non 
fuisse, idque tametsi semel atque iterum ea de re 
iaterlocutio exstitisset. EL cum Dioscorus ejus rei 
causam exponere juberctur, respondit ille se semel 
atque iterum jussisse ut id fieret : postulavitque ut 
Juvenalis Hierosolymorum et Tholassius Cesarex 
Cappadocum episcopus rem istam manifestius edo- 
cerenL : istos enim una cum ipso, synodo prz- 
fuisse. Ac Juvenalis quidem testatus est, cum sacre 
imperatoris litterze przivissent, jussisse se ut reci- 
tarentur : postea. vero. neminem Leonis epistole 
imentionem fecisse. Thalassius vero dixit se non 
obstitisse quo minus ea legeretur : sed neque tan- 
tum in se auctoritalis fuisse, ut solus ipse posset 
decernere ul legeretur. Cumque actorum lectio 
ulterius progrederetur, et quidam episcopi voces 
aliquas, tanquam falsas reprehenderent, Stephanus 
Ephesiorum episcopus interrogatus quinam ipsius 
notarii 9149 .eo tempore illas excepissent, respon- 
dit notarios ipsius fuisse Julianum qui postea Le- 
bedi fuit episcopus, et Crispinum. Verum notarios 
Dioscori non permisisse suis ut exciperent, sed digi- 
tos eorum dui scriberent apprehendisse : ita ut 
parum abfuerit quin turpissima paterentur. Idem 
porro Stephanus testatusest se et reliquos cpisco- 
pos uno eodeinque die depositioni Flaviani subscri- 
psisse. llis adjecit Acacius episcopus Ariarathiz, in 
charta pura omnes subscripsisse, vi ac necessitate 
compulsos, et innumeris malis affectos, cum mi- 
lites tela. et gladios gestantes, ipsos circumdedis- 
sent. Deinde cum alix voces rursus lecta: essent, 
Theodorus Claudiopolis episcopus dixit neminem 
ista aeclamasse. Cumque actorum lectio ulterius 
processisset, ubi ventum est ad locum in quo Euty- 
ches dixerat damnare se eos qui dicerent carnem 
Dei ac Domini et Servatoris nostri Jesu Christi 


τοῦ αἰωνίου ὑμῶν xpátouc, θειότατοι βασιλεῖς. "Ex 
χοινῆῇς τοίνυν δεήσεως Διοσχόρου τε χαὶ Εὐσεθίου, 
τὰ ἐν τῇ δευτέρᾳ ἐν Ἐφέσῳ συνόδῳ πεπραγμένα 
διὰ τῆς ἀναγνώσεως ἐδηλοῦντο. Δι᾿ ὧν ἐδείκνυτο, 
τὴν ἐπιστολὴν Λέοντος μὴ ἀναγνωσθῆναι, χαὶ ταῦτα 
διαλαλιᾶς ἐξενεχθείσης ἅπαξ χαὶ δὶς περὶ τούτου. 
'Eo' οἷς Διόσχορος τὴν αἰτίαν ἁἀπαιτηθεὶς εἰπεῖν, 
διεξῆλθεν αὐτὸν ἅπαξ xa δὶς τοῦτο διαλαλῆσαι γε- 
νέσθαι, ἤτησέ τε χαὶ Ἰουδενάλιον τὸν Ἱεροσολύμων 
ἐπίσχοπον χαὶ θαλάσσιον τῆς πρώτης Καππαδοχῶν 
Ἰζαισαρείας, τὰ περὶ τούτων διασαφῆσαι" σὺν αὑτῷ 
γὰρ xaX τούτους τὴν αὐθεντείαν λαθεῖν. Ἰουδενάλιος 
μὲν οὖν ἔφησεν, ὡς θείου γράμματος ἦγη σα μένου 
διελάλησεν, ἐχεῖνο (99) τῇ ἀναγνώσει χαθυποῦλῃ- 
θῆναι" ὕστερον δὲ μηδένα τῆς ἐπιστολῆς μνημονεῦ- 
σαι. θαλάσσιος δὲ, μὴ χωλῦσαι ταύτην ἀναγνωσθῇ- 
ναι, μηδὲ τοσαύτην ἐσχηχέναι παῤῥησίαν, ὥστε 
καὶ μόνον οἷόν τε γενέσθαι τυπῶσαι τὴν ἀνάγνωσιν 
προελθεῖν. Τῆς «τοίνυν τῶν πεπραγμένων ἀναγνώ- 
σεως προϊούσης, xal τίνων ῥήσεων ὡς πλαστῶν ἐπι- 
λαδομένων ἐνίων τῶν ἐπισχόπων, ἐρωτηθεὶς Στέφα- 
νος ὁ τῆς Ἐφεσίων πρόεδρος, τίνες τῶν ὑπογραφόν- 
των αὐτῷ τηνιχαῦτα συνεξελάμόανον, διεξίλθεν 
Ἰουλιανὸν ὑπογράψαι αὑτῷ ὀπίσχοπον ὕστερον vsvó- 
μενον Λεδίδου, xal Κρισπῖνον * τοὺς δέ γε Ümo- 
γράφοντας Διοσχέρῳ τοῦτο μῇ συγχωρῖ,σαι γενέ- 
αθαι, ἀλλὰ xal τῶν δαχτύλων ἐπιλαθέσθαι τῶν ὑπο- 
γραφόντων, ὡς xal τὰ αἴσχιστα αὐτοὺς χινδυνεῦσαι 


* παθεῖν. 'O αὐτὸς τοίνυν Στέφανος κατέθετο, ἐν μιᾷ 


χαὶ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τῇ καθαιρέσει Φλαδιανοῦ ὑπο- 
σημήνασθαι. Τούτοις ἐπῆγεν ᾿Αχάχιος ᾿Αριαραθείας 
ἐπίσχοπος, ἀγράφῳ χάρτῃ πάντας "' ὑπὸογράψαι, 
πρὸς βίας τε χαὶ ἀνάγχης, μυρίοις χαχοῖς περιδλη» 
θέντας, στρατιωτῶν αὑτοῖς μετὰ φονιχῶν ὀργάνων 
περιστοιχισάντων. Εἶτα πάλιν ἑτέρας φάσεως ἀν- 
εγνωσμένης, Θεόδωρος ἐπίσχοπος Κλαυδιουπόλεως 
ἔφη, μηδένα ταῦτα φθέγξασθαι. Προχοπτούσης δὲ 

χαὶ οὕτω τῆς ἀναγνώσεως, ἐπειδή τι χωρίον (V) πε- 
ριεῖχεν Εὐτυχῇ διεξελθεῖν, xal τοὺς λέγοντας (i) τὴν 


VABRIZZ LECTIONES. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(99) Ac Ad.Aqoev. éxelvq. Procul dubio scriben- D quia Cliristophorsonus in hujus loci interpretatione 


δι ταύτας. 


dum est, ἐχεῖνο, supple τὸ θεῖον γράμμα. Quam 
emendationem confirmant acta Chalcedonensis 
concilii pag. 59 et δ. editionis Dinii, ubi ita le- 
gitur : Gloriosissimi judices et. amplissimus senatus 
dixerunt : Dicat beatissimus episcopus Juvenalis, cur 
interloquente reverendissimo episcopo Dioscoro ob 
recitandam  eyistolam sanctissimi Hom. archiep.. 
lectio ejus non est fucta. Juvenalis rever. episc. Ilie- 
rosol. dixit : Statim respondit presbyter et primice- 
rius notariorum Joannes habere se pra manibus 
sacras litteras rcligiosissimorum et piissimorum imp. 
el respondi imperiales litteras relegi. Porro verba 
ipsa quibus usus fuerat Juvenalis in secunda ilia 
synodo Ephesina, habentur in superiore pag. 52. 
ubi acta secundze synodi Epbesin:w referuntur. Sed 
et Niceph. cmendationem  nosteaim. conlirmat in 
«ap. ultimo lib. xv, ubi conipendium Actorum 
Clialcedonensis concilii refert, nagna parte tran- 
eeriptum ex. Evagrio. Haec. ideo fusius ainotavi, 


longe a vero aberravit. Notabis autem obiter frau- 
dem quz facta est in secundo illo Ephesino con- 
cilio. Nam cum Hilarius diaconus, legatus sedis 
apostolice , renuntiasset episcopis qui aderant, 
habere se epistolam Leonis pape, et postulasset ut 
legeretur in concilio: Joannes presbyter et prinii- 
cerius notariorum, surgens dixit habere se prz 
manibus alias litteras ab imperatore scriptas ad 
Dioscorum. Tum Juvenalis precepit ut litterze illa: 
imp. legerentur, nulla epistole Leonis mentione 
facta. Vides igitur lectionem epistolze Leonis de 
industria. impeditam esse per fraudem Dioscori, 
qui pro epistola Leonis epistolam imp. Theodosii re- 
citari fecit in synodo. Porro emendationem nostrani 
con(irmat Codex Tellerianus, in quo ila scriptum 
inveni ut conjeceraimn. I 

M) ᾿Εκειδὴ τι zxop'cr. Locus iste quem indicat 
Evagrius, exstat ia actione prima synodi Chalcedo- 
nensis, pag. 58. 


VARICRUM, 
(i) Καὶ τοὺς λέγοντας. Suppienda est. vox ἀνυθ:ματίζων ex integris Actis. W. Lowrtte 


2553 


σοῦ Χριστοῦ ἐξ οὐρανῶν χατεληλυθένα!, Εὐσέδιον 
ἔλεγε τὰ γράμματα πρὸς ταῦτα διεξ:λθεῖν, c; εἰ- 
pf;xst μὲν τὸ ἐξ οὐρανῶν, οὐ προστεθείχει δὲ πόθεν. 
Ἐπεῖξαι (3) δὲ Διογένην ἐπίσχοπον Κυξίχου. Πόθεν 
οὖν εἶπε (5) ; χαὶ μὴ συγχωρηθῆναι αὑτοὺς περα!:- 
τέρω τούτων ἐπιζητῆσαι. Εἶτα δηλοῦσι τὰ αὑτὰ πε- 
ποαγιένα, Βασίλειον (j) ἐπίσχοπον Σελευχείας Ἴσαυ- 
ρἷας, εἰπεῖν" Προσχυνῶ τὸν ἕνα Κύριον ἡμῶν Ἴη- 
σοὺν Χριστὸν τὸν Υἱὸν τοῦ θεοῦ, τὸν μόνον Θεὸν 
Λόγον μετὰ τὴν σάρχωσιν χαὶ τὴν ἕνωσιν, ἐν δύο 
φύσεσ: γνωριζόμενον. Καὶ πρὸς ταῦτα τοὺς Αἰγυ- 
“πτίους ἀναδοησαι" Τὸν ἀμέοιπστον μηδεὶς χωριζέτω, 
τὸν ἕνα Υἱὸν οὐ δεῖ λέγειν δύο. Τοὺς ὃς ᾿Δνατολιχοὺς 
χραυγάσαι, ᾿Ανάθεμα τῷ μερίξοντι, ἀνάθεμα τῷ 


διαιροῦντι. Ἐρωτηθῆναι δὲ τὸν Εὐτυχῆ τὰ αὐτὰ D 


πεπραγμένα λέγει, εἴ φησι δύο φύσεις ἐν τῷ Χρι- 
στῷ" εἰπεῖν τε ἐχεῖνον, ἐκ δύο μὲν φύσεων εἰδένα!: 
τὸν Χριστὸν πρὸ τῆς ἑνώσεως " μετὰ δὲ τὴν ἕνω- 
σιν, μίαν (Kk) * εἰπεῖν τε Βασίλειον, ὡς εἰ μὴ μετὰ 
τὴν ἕνωσιν. ἀχωρίστους xal ἀσυγχύτους λέγε: δύο 
φύσεις, σύγχυσιν λέγει xay σύγχρασιν᾽ εἰ μέντοι 
προσθήσει σεσαρχωμένην xaX ἐνανθρωπήσασαν, xat 
vofjos: παραπλησίως Κυρίλλῳ τὴν σάρχωσιν xal 
τὴν ἐνανθρώπησιν, τὰ αὐτὰ λέγειν αὐτοῖς. "Αλλο 
μὲν γάρ τι εἶνα' τὴν θεότητα τὴν Ex τοῦ Πατρός " 
ἄλλο δέ τι, τὴν ἀνθρωπότητα τὴν ἐχ τῆς Μητρός. 
"Qv (4) ἐρωτηθέντων ** ὅτου χάριν τῇ χαθαιρέσει τῇ 
χατὰ Φλαδιανοῦ ὑπέγραψαν, τοὺς ᾿Ανατολιχοὺς δη- 


λοῦσι τὰ γράμματα βοῆσαι, Πάντες ἡμάρτομεν, πάν- ς 


τες συγγνώμην αἰτοῦμεν. Εἶτα πάλιν ἡ ἀνάγνωσις 
προχόπτουτα, δηλοζτοὺς ἐπισχόπους ἐρωτηθῆναι, τίνος 
χάριν τὸν Εὐσέδιον ἐσελθεῖν βουληθέντα, οὐχ εἴασαν. 
Πρὸς ἃ Διόσχορος ἔφη, χομμονητόριον τὸν Ἐλπί- 
διον ἐπιφέρεσθαι" χἀχεῖγον διαδεδαιώσασϑαι, θΘε- 
0563tov χελεῦσαι τὸν βασιλέα, τὸν Εὐσέδιον παρόδου 
μὴ τυχεῖν. Τὰ αὐτὰ xal Ἰουδενάλιον εἰπεῖν δηλοῦσι 
τὰ πεπραγμένα. 


HISTORUE ECCLESIASTIC.E LIBER Il. 


cápxa τοῦ Θεοῦ xai Κυρίου xaX Σωτῆρος ἡμῶν Ἴη- A e ccelo. descendisse; indicabant acta 


2554 


Eusebium 
adversus hac dixisse, damnatos quidem esse ab 
Eutvcbe eos qui dicerent carnem Christi e conto 
descendisse, sed non additum esse ab iilo, undc- 
nain esset caro. Addebant etiam eadem acta, Dio- 
genem episcopum Cyzici h»c verba subjunxisse : 
Dic igitur unde? nec tamen permissum illis fuisse 
ut amplius inquirerent. Deinde cadem acta indica- 
bant Basilium Seleucie in Isauria episcopum hzec 
dixisse: Adoro unum Dominum nostrum Jesum 
Christum, Filium Dei unigenitum, Deum Verbum, 
qui post incarnationem el unitionem, in duahus na- 
turis cognoscitur. Et adversus ista /EFgyptios excla- 
masse : Eum qui impartibilis est, nemo dividat. 
Unum Filium non oportet dicere duo. Orientales 
vero clamasse: Anatliema ci qui partitur ; anathema 
ei qui dividit. In iisdem actis continetur Eutychem 
interrogatum esse utrum duas in Christo naturas 
diceret. Respondisse autein illum , se ante unitio- 
nem quidein, Christum ex duabus naturis constan- 
tem asserere : post unilionem vero, unicam in eo 
naturam agnoscere. Basilium vero hzc dixisse: 
Nisi post unitionem duas naturas indivisas et in- 
confusas dixeris, confusionem dicis et commistio- 
nem. Quod si addideris, incarnatam et inhuniana- 
tam, et perinde ac Cyrillus, intellexeris incarnatio- 
nem et inhumanationem, eadem dicis qu: nos di- 
cimus. Aliud enim est divinitas que 313 esta 
Patre : aliud humanitas qu: est a matre. Cumque 
interrogatus esset cujusnam rei gratia depositioni : 
Flaviani subscripsisset, testantur eadem acta Ürien- 
tales episcopos exclammsse : Omnes peccavimus , 
omnes veniam deprecamur. Sequens deinde eorum- 
dem actorum lectio docet , episcopos interrogatos 
esse, qua de causa Eusebium introire cupientem 
non admisissent. Dioscorum vero ad hzc ita re- 
sponylisse : Allatum esse commonitorium ab Elpidio, 
eumque affirmasse imperatorem Theodosium jus- 


sisse ut Eusebio aditus intercluderetur. Idem quoque a Juvenale dictum esse, eadem acta (cslantur. 


Thalassius vero dixit, se auctoritatem non habuisse. 


YARLE LECTIONES. 


8 ὧν xal ἐρωτ. 


VALESII ANNOTATIONES. - 


(2) 'Exsi£a:. Lego &xd£a:. 
(3) Πόθεν οὖν sixs. Melius in actis Chalcedo- 


nensis concilii, pag. 58, εἰπὲ, in imperativo. 
(4) Qv ἐρωτηθέντων. In. Actis Chalcedouensis 


concilii solus Basilius ἃ judicibus et senatoribus 


interrogatus fuisse dicitur ; et quidnam interroga- 
tioni illorum responderit, ibidem subjicitur. Vul- 
gatam tamen scripturam confirmat Nicepb.; quam 
δὶ retinere voluerimus, dicendum erit Basilium et 
eos qui cum illo erant, iuterrogatos esse a judicibus. 


VARIORUM. 
(j) Βασίλειον. Basilius Seleucix in Isauria me- D sensisse et nunc et olim compertus fuerit, in con- 


tropelita anno 448 synodo CP. interfuit ; ubi de 
Christi naturis orthodoxam admodum sententiam 
sulit, et Entychis damnationi non invitus subscri- 
psit. Anno autem sequente in latrocinio Éphesino, 
sive a Dioscoro vi compulsus, sive insita animi le- 
vitate motus, priorem sententiam palam revocavit, 
ylavianum suffragio suo damnavit, et duas in 
Christo naturas confessos anathematizavit. Quo no- 
mine cum synodo Chalcedonensi anno 451 inter- 
esset, a concilii Patribus, sessione prima, una cum 
prunariüis latrocinii ducibus munere episcopali 
submotus est, vim sibi a Dioscoro illatam frustra 
causatus. Sessione tamen quarta, cum cathiolicc 


cilium admissus ac dignitati pristinz restitutus 
fuit. (Guil. Cave, vol. I, pag. 3554.) 

(k) Μετὰ δὲ τὴν ἔνωσιν, μίαν. Eutychiani as- 
serebant. humanam Christi naturam, virtute uni- 
tionis, a divina adeo absorptlam esse, ut humani- 
tas in eo non amplius exstiterit. Sic Eranistes 
apud Theodoritum in Dialogo : ᾿Εγὼ τὴν θεότητα 
λέγω μεμενηκχέναι " χαταποθῆναι δὲ ὑπὸ ταύτης τὴν 
ἀνθρωπότητα. Quando autem hzc absorptio facta 
fuerit, inter eos haud convenit. Alij errim tempore 
Conceptionis Dominiez, alii Resurrectionis, alii 
Ascensionis effectam fuisse opinantur. 


2555 


cnim hanc excusationem valere, ubi agitur de fide. 
Post ως Dioscorum conquestum esse indicant ea- 
dem acta, ita dicciitem ? Quales nunc. observantur 
regulzz, cum Theodoritus ingressus sit ? Senatores 
vero respondisse, Theodoritum ut accusatorem in- 
gressum esse. Cumque Dioscorus subjecisset illum 
inter episcopos residere : rursus senatores dixe- 
runt Eusebium ac Theodoritum accusatorum 10- 
cum obtinere, perinde ac Dioscorus locum rei ob- 
tineret. Cum igitur universa acta secunda synodi 
Ephesinz perlecta essent, et sententia damnationis 
contra Flavianum et Eusebium similiter recitaretur, 
ubi ventum est ad locum in quo scriptum est, Hi- 
larius diaconus dixit, Contradicitur : Orientales 


EVACHhII SCIIOLASTICT | 
Qu: responsa a judicibus improbata sunt. Neque A 


.- 


episcopi el qui cum illis erant, exclamarunt : Àna- B 


thema Dioscoro. Eodem tempore Christus Dioscorum 
deposuit. Flavianus depositus est a Dioscoro : sancte 
Domine, tu illum vindica. Catholice imperator, tu 
illum vindica. Leoni multos annos. Patriarchze mul- 
tos annos. Post hzc cum sequentia perlecta essent, 
ex quibus apparebat universos episcopos qui tunc 
congregati erant , depositioni Flaviani atque Euse- 
bii 9144 consensisse, gloriosissimi judices interlo- 
cuti sunt his verbis : De recta quidem et catholica 
fide, crastino die perfectius conveniente concilio 
diligentiorem inquisitionem fieri oportere perspi- 
cimus. Quoniam vero pix memorie Flavianus, et 
Eusebius reverendissimus episcopus Dorylzi, ex 


scrutatione Áctorum ac decretorum, et ex ipsis vo- ( 


cibus eorum qui in synodo quz tunc facta est prz- 
sederunt : qui quidem confessi sunt errasse se, et 
frustra illos deposuisse, cum nullatenus errassent 


2556 

Ὁ μέντοι γε θαλάσσιος ἔφη τὴν αὐθεντίαν μὴ 
ἔχειν (5): ἅπερ πρὸς τῶν ἀρχόντων καταγνώσεως 
ἔτυχε" μηδὲ γὰρ ἀπολογίαν εἶναι ταύτην πίστεως 
προχειμένης. Ἐφ᾽ οἷς τὸν Διόσχορον πέμψασθαι (6) 
δηλοῦσι τὰ χενινημένα διεξελθόντα * Νῦν ποῖοι xa- 
νόνες σώζονται, ὅτε ἐσῆλθε Θεοδώριτος : Τὴν τε 
σύγχλητον ἀποφήνασθαι ὡς χατήγορον Θεοδώριτον 
ἐπεληεῖν. ᾿Επισημήνασθαί τε τὸν Διόσχορον d; ἐν 
τάξει ἐπισχόπου καθέζεται " xal τὴν σύγχλητον πά- 
λιν εἰπεῖν, ὡς καὶ Εὐσέδιος xal Θεοδώριτος κατηγό- 
ρων τάξιν ἐπέχουσιν, ὥσπερ οὖν καὶ Διόσχορος χατ- 
ἡγορουμένου τάξιν ἐχληῤώσατοη. Πάντων τοίνυν τῶν 
χατὰ τὴν δευτέραν σύνοδον ἐν Ἐφέσῳ ἀνεγνωσμένων, 
χαὶ τῆς ἀποφάσοως αὐτῆς χατὰ Φλαδιανοῦ xo Εὐ- 
σεθίον ὡσαύτως ἀναγινωσχομένης πρὸς τῇ ὁῆσει, 
ἔνθα γε Ἱλάριος ἐπίσχοπος εἶπεν (7) Ot τῆς "Ava- 
τολῆς ἐπίσχοποι καὶ οἱ σὺν αὐτοῖς, ἐδόησαν, ᾿Ανά- 
θεμα Διοσχόρῳ. Ταύτῃ τῇ ὥρᾳ Διόσχορον ὁ Χριστὸς 
χαθεΐλς (8). Φλαδιανὸς παρὰ Διοσχόρου χαθῃρέθη. 
Ἅγις Κύριε, σὺ αὐτὸν ἐχδίχησον. Ὀρθόδοξε βασι- 
λεῦ, σὺ αὑτὸν ἐχδίχησον. Λέοντος πολλὰ τὰ ἕτη. 
Τοῦ πατριάρχου πολλὰ τὰ ἔτη (9). Εἶτα χαὶ τῶν 
ἑξῆς ἀνεγνωσμένων, τῶν δηλούντων πάντας τοὺς 
συνειλεγμένους ἐπισχόπους συναινέσαι τῇ χαθαι- 
ρέσει Φλαθιανοῦ καὶ Εὑὐσεδίου, οἱ ἐνδοξότατοι ἄρχον- 
τες διελάλησαν ἐπὶ λέξεως οὕτως" Περὶ μὲν τῆς ὁρ- 
θοδξου xai χαθολιχῆς πίστεως, τελειότερον συνόδου 
γενομένης τῇ ὑστεραΐχ, ἀχριδεστέραν ἐξέτασιν δεῖν 
γενέσθαι συνορῶμεν. ᾿Ἐπειδὴ 6E Φλχδιανὸς ὁ τῆς 
εὐσεδοῦς μνήμης, xal Εὐσέδιος ὁ τοῦ Δορυλαίου 
εὐλαθέστατος ἐπίσχοπος, ἐχ τῆς τῶν πεπραγμένων 
χαὶ- διαγνωσθέντων ἐρεύνης, χαὶ αὐτῆς τῆς φωνῆς 
τῶν γενομένων ἐξάρχων τῆς τότε συνόδον, ὁμολογη- 


ΥΑΙΕΒΙ ANNOTATIONES. 


(5) Τὴν αὐθεντίαν μὴ ἔχειν. In hujus loci inter- 
pretatione lapsi sunt ambo interpretes. Sic enim 
vertit Musculus : Thalassius vero dixit non habere 
auctoritatem ea qua a principibus in hujusmodi cau- 
sis judicantur. Eundem quoque sensum secutus 
est Christophorsonus. Sed et Langus interpres Ni- 
cephori in eumdem errorem incidit. Atqui ex Actis 
Chalcedonensis concilii facile est hanc interpreta- 
tionem confutare. Thalassius enim interrogatus a 
judicibus, hoc tantum respondit : Ἐγὼ οὐχ ἤμην 
αὐθέντης. Id est, Omnis auctoritas ac potestas pe- 
nes mc non erat. Etsi enim Juvenalis ac Thalassius 
una eum Dioscoro Ephlesinz secund:e synodo pre- 
sidere jussi. erant ab imperatore Theodosio, re- 
vera tamen omnis potestas penes Dioscorum erat. 
Porro judices responsionem Dioscori et Juvenalis 
ac Thalassii condemnarunt his verbis : «In causa 
fidei, hxc defensio non admittenda est. » 

(6) Τὸν Aue xopov. πέμψασθαι. AssentiorChristo- 
phorsono et Savilio, qui pro. πέμψασθαι emenda- 
runt. μέμψασθαι, Quod. quidem mendumin manu- 
scriptis codicibus s:epius admissum deprehendi. 

(7) 4áptoc ἐπίσκοπος εἶπεν. Mic locus corri- 
&enus est ex actiore prima synodi Chaleed., pag. 
142, ubi post pronuntiatam a Dioscoro adversus 
Flavianum οἱ £usebium damnationis sententiam, 
cuin Flavianus dixisset, IIxpatzoos2l σε, id est, 
Becusó te, Ililarius diaconus Ecclesie Romana 
dixit, Contradicitur. Que verba descripta sunt. ex 
actis secun:lae synodi Ephesin v. 

(8) Accirrpror ὁ Χριστὰς vati le, Sic etiam seri- 


bitur apud Nicephorum. Verum in actis concilii 
Chalced. longe aliter scribitur, hoc scilicet modo, 
ταύτῃ τῇ 02 χαθεῖλε. Ταύτῃ τῇ Qoa καθαιρεθῇ. 
[d est, hac hora Dioscorus deposuit. Hac hora depo- 
natur. Quam scripturam equidem magis vro 
Verum ut ex actis Chalced. concilii corrigendus est 
hic Evagrii locus, sic vicissim aeta Chalced. con- 
cilii emendanda sunt ex Efsgrio nostro. Nam .pro 
his verbis que sequuntur, ἅγις Κύριε, σὺ σαυτὸν 
ἐχδίχησον, scribendum est, Φλαδιανὺς παρὰ A:o3- 
χόρου x10no£0m: ἅγις Κύριε, σὺ αὑτὸν ἐχδίκτσων, 
Ὀρθόδοξε βασιλεῦ, σὺ αὐτὸν ἐχδίχησον, ut habet 
Evagrius ac Niceph., atque ita legisse videtur ve- 
tus Interpres concilii Chaleed., sic enim vertit: 
Sancte Domine, tu illum vindica. Domine, Domine, 
tw. illum. vindica. Catholice imperator, tu illum 
vindica, — Ex qua versione colligimus | neces- 
sario praecedere debere verba qux diximus, 
Φλαδιανὸς παρὰ Atosxópou χαθῃρέηη. Alioqui quo 
referentur hzec verba, tu illum vindica ? . 

(9). Πατριάρχου zoAAà τὰ ἔτη. Quxret hic ai 
quis, quisnam lioc loco intelligatur patriarcha. Ego 
Anatolium Constantinop. episcopum intelligi affir- 
mo. Porro duo hic notanda sunt. Primo quod 
Orientales episcopi multos annos precantur, non 
suo patriarch:e sed alteri. Deinde quod cpíscopum 
Coustantinopolitanum simpliciter et absolute vocant 
patriarchain, ob sedis scilicet przrogativam hune 
illi honorem deferentes.. £tenim in synodo Con- 
stantinopolitana secundus locus sedi Constantinop. 
assignatus fuerat. 


2551 


σάντων ἐσφάλθαι, καὶ μάτην αὐτοὺς xafiponxiox., A 


οὐδὲν περὶ τὴν πίστιν σφαλέντες δείχνυνται, ἀδίχως 
δὲ χαθαιρεθέντες" φαίνεται ἡμῖν χατὰ τὸ Θεῷ ἀρέ- 
σχον δίχαιον εἶναι, εἰ παρασταίΐίη τῷ θειοτάτω xai 
εὐσεδεστάτῳ ἡμῶν Δεσπότῃ, τῷ αὐτῷ ἐπιτιμίῳ, 
Διόσχορον τὸν εὐλαδέστατον ἐπίτχοπον ᾿Λλεξαν- 
δρείας, καὶ Ἰουθδενάλιον τὸν εὐλαθέστατον ἐπίσχοπον 
Ἱεροσολύμων, χαὶ Θαλάσσιον τὸν εὐλαδέστατον ἐπί- 
σχοπὸν Katcapsíac, χαὶ Εὐσέδιον τὸν εὐλαδέστατον 
ἐπίσχοπον ᾿Αρμενίας (10), καὶ Εὐπτάθιον τὸν εὐλαθέ- 
στατον ἐπίσχοπον Βηρυτοῦ, χαὶ Βασίλειον τὸν εὐλα- 
Οέατατον ἐπίσχοπον Σελευχείας τῆς Ἰσαυρίας, τοὺς 
ἐξουσίαν ἐσχηχότας χαὶ ἐξάρχοντας τῆς τότε συν- 
6009, ἐχπεσεῖν (11) διχ τῆς ἱερᾶς ταύτης συνόδου 
χατὰ τοὺς xavóva; τοῦ ἐπισχοπιχοῦ ἀξιώματος ἀλ- 
λοτοίους: γινομένους, πάντων τῶν παραχολουθησάν- 
τῶν τῇ θείᾳ χορυφῇ γνωριζομένων. Ἐφ᾽ οἷς ἐπ- 
εθόησαν οἱ ᾿Ανατολιχοί" Αὕτη διχαία χρίσις. Οἱ δὲ τῶν 
Ἰλλυριῶν ἐπίσχοποι ἐπεχραύγασαν" Πάντες ἐσφά- 
λημεν, πάντες συγγνώμης ἀξιωθῶμεν. Καὶ πάλιν 
τῶν ᾿Ανατολιχῶν ἐπιθονησάντων᾽ Αὕτη διχαία Ψήρος * 
«ὃν φονέα ὁ Χριστὸς χαθεῖλε, τοὺς μάρτυρας ὁ Χρι- 
στὸς ἐξεδίχησεν" οἱ συγχλητιχοὶ διελάλησαν, ὥστε 
ἔχαστον τῶν ἐπισχόπων «Ov συνειλεγμένων ἰδιαζόυ- 
τως τὴν οἰχείαν ἐχηέσθαι πίστιν, γινώσχοντα ὡς 
θειότατος βασιλεὺς χατὰ τὴν ἔχθεσιν τῶν ἐν Νικαίᾳ 
τοιαχοσίων ιη΄, xal τῶν ἐν ΜΚωνσταντινουπόλει 
pv (19) Πατέρων, χαὶ τὰς ἐπιστολὰς τῶν ἁγίων Πα- 
πκέρων, Γρηγορίου, Βασιλείου, Ἱλαρίον, ᾿Αθανασέου, 


"Au6poclou, καὶ τὰς δύο τὰς Κυρέλλονυ, τὰς ἐπὶ τῇ c 


πρώτῃ συνόδῳ τῇ ἐν Ἐφέσῳ δημοσιευθείσας πι- 
στεύειν (I). Καὶ γὰρ χαὶ τὸν εὐλαθέστατον ἐπίσχο- 
πον τῆς πρεσθυτέρας Ῥώμης Λέοντα, Εὐτυχῇ ἐπὶ 
τούτοις χαθελεῖν. Οὕτω τοίνυν χαὶ ταύτης τῆς συν- 
ε)εύσεως χαταπαυθείσης, ἐς ἑτέραν συνελθόντων μό- 
νων (A3) τῶν ὁσιωτάτων ἐπισχόπων, λιδέλλους ἐπ- 
ἐδωχεν Εὐσέδιος ὁ τοῦ Δορυλαίου &mioxomo; ὑπὲρ 
ἑαυτοῦ xai Φλαδιανοῦ, δι᾽ οὗ ἐπεμέμψατο Διοσχόρῳ 
ὡς τὰ αὑτὰ Εὐτυχεῖ φρονήσαντι, χαὶ ὅτι γε αὐτοὺς 
τῆς ἱερωσύνης ἀφείλετο. Προστέθειχε δὲ ὅτι χαὶ φω- 


HiSTORLE ECCLESIASTIC4: LIBER II. 


2558 


in fide, injeste depositi esse noscuntur: videtur 
nobis juxta id quod Deo placet, justum esse, modo 
id placuerit sacratissimo ac piissimo Domino nostro, 
ut Dioscorus reverendissimus episcopus Alexan- 
driz, et Juvenalis reverendissimus episcopus Ilie- 
rosolymorum, et Thalassius reverendissimus epi- 
scopus Cxsarez Cappadocix, et Eusebius revereu- 
dissimus episcopus Ancyrz, et Eustathius reveren- 
dissimus episcopus Beryti, et Basilius reverendissi - 
mus episcopusSeleuciz lsauriz, qui tuncauctoritate 
prediti concilio prxfuerunt, eidem poena subja- 
ccant, sacrosancti concilii sententia , juxta sacros 
canones alieni ab episcopali dignitate | judicati : 
cunctis qu: consequenter gesta fuerint, ad sacra- 
tissimi principis notitiam perferendis. Post hanc 
interlocutionem acclamaium est ab Orientalibus 
episcopis : Justum est hoc judicium. Iilyriciani vero 
exclamarunt : Universi peccavimus; universi ve- 
niam consequamur. Cumque Orientales iterum ac- 
clamassent : lee. sententia justa est : homieidamn 
Cbristus deposuit : Christus martyres vindicavit : 
senatores interloquentes pronuntiarunt, ut episce- 
porum qui convenerant unusquisque seorsum 
fidem suam exponeret : pro certo habens, sacratis- 
simum imperatorem-juxta expositionem fidei tre- 
centorum ei octodecim Patruin qui Nicze eougre- 
gati sunt, οἱ centum ac quinquaginta illoruni qui 
Constantinopolim convenere; item juxta epistolas 
sanctorum Patrum Gregorii, Basilii, Hilarii, Atha- 
nasii, Ambrosii, et juxta duas Cyrilli epistolas quz 
in prima synodo Ephesina recitat? sunt, credere. 
Nam et reverendissimum senioris Roma episcopum 
Leonem, juxta eamdem (idem Eutychem deposuisse. 
Hunc in modum finita hac actione , cum religiosis- 
simi episcopi ad alteram actionem soli 315 con- 
venissent, Eusebius episcopus Dorylxi libellos por-" 
rexit pro se et pro Flaviano, quibus Dioscorum 
accusabat, quod cadem cum Eutyche sentiret, et 
quod sacerdotium ipsis ademisset. Adjecit ctiam 


VALESII ANNOTATIONES. 


(10) Ἐπίσκοπον Ἀρμενίας. Scribendum est 'Ay- 
χύρας ex Actis Chalced. concilii, pag. 152, ubi hec 
judicum interlocutio refertur. 

11) "Exascsiv. Rectius in actione prima Chal- 
cedonensis concilii, pag. 552, scribitur ὑπηγπεσεῖν. 
Refertur enim ad id quod przecessit, τῷ αὐτῷ Ent. 
ttp, atque ita etiam legitur supra in cap. 4 hu- 
jus libri, ubi h:ec judicum interlocutio integra re- 
fertur. In 4 autem actione synodi Chalced. pag. 217, 
ἐχπεσεῖν quidem legitur ; sed verbum additum est 
in superioribus hoc modo, τῷ αὐτῷ ὑπαχθῆναι 
ἐπιτιμίῳ. Quod si vérbum ἐχ πεσεῖν retineamus, 
tum superflue erunt dux voces qua sequuninr, 
ἀλλοτρίους γενομένους. Certe h: dua postrema» 
voces desunt in nostris codicibus, Flor. et Tell., 
nec habentur apud Nicephorum. 

(12) Τῶν ἐν 
codice Florentino desunt hzc verba, ἐν Κωνσταντι- 
νγυπόλει “ quia quidem nec in actis Chalc. concilii 
habentur, ut videre est pag. 152 editionis Binii. 


(orc carrirovxóAst ργ΄. In optimo - 


(43) Συνε ἰθόντων μόνων". In actione tertia Chal- 
ced. concilii soli convenerunt episcopi, nec ulli ex 
secularibus judicibus ac senatoribus concilio in- 
terfuerunt. Nam in ea sessione: agendum erat de 
fide : quam ut exponerent, invitati prius fuerant 
episcopi a gloriosissimis judicibus. Episcopi vero 
diu quidem id praestare recusaverant, cum dice- 
rent suflicere formulam. fidei Nicen:, qui in Con- 
stantinopolitana et in prima Ephesina synodo fue- 
rat confirmata. Tandem lamen postulationi judicum 
cesserant, seque id facturos promiscrant. Porro 
ubi de fide agitur, nullic sunt. partes judicum 58"- 
cularium. [n tertia igitur actione in qua agendum 
erat de (ide, nulli adfuerunt judices s:eculares. 
Cxterum notandum est. Evagrium hoc loco prie- 
termisisse gesta actionis secunde. Tertiam. igitur 
actionem pro secunda ceyisse videlur. Evagrius. 
Idque conlirmant acta ipsius synodi, pag. 177, ulii 
secunda congregatio sive aclio videlur qua nunc 
est tertia. 


VAEIORUM. 
(I) "Er. Ἐφέσῳ δημοσιευθείσας πιστεύει». Legendum πιττεύει, W. Lowra. 


2559 


voces quasdam quz in synodo tune congregata mi- A 


uime dicL:e essent, a Dioscoro actis insertas fuisse: 
curasse praterea eumdem Dioscorum , ut episcopi 
in charta pura subscriberent. Postulavitque ut 
' acta omnia secunde synodi Ephesins, episcoporum 
qui congregati erant judicio iufirmarentur, utque 
ipsi dignitatem sacerdotii recuperarent, utque ne- 
farium illud dogma anathemate damnaretur. Petiit 
etiam post recitationem libelli sui, ut adversarius 
adesset. Cumque episcopi jussissent ut fieret, Ae- 
tius archidiaconus et primicerius notariorum dixit 
profectum se esse ad Dioscorum, itidemque ad re- 
liquos : Dioscorum vero respondisse, prohiberi se 
a custodibus ne ad concilium veniat. 

Facta iterum interlocuiione jussum est, ut Dio- 
scorus pro foribus concilii quereretur. Et cum re- 
pertus non esset, Ánatolius Constantinopolis epi- 

copus interloquens dixit, debere illum evocari et 
concilio interessc. Quod cum exsecutioni mandatum 
fuis.et, redeuntes ii qui missi fuerant ad Diosco- 
rum, renuntiarunt eum dixisse : Sub custodia sum. 
Dicant custodes, velint ne mihi permittere ut ad 
concilium pergam. Cumque legati concilii respon- 
dissent se ad illum missos esse, non vero ad magi- 
strianos: retulerunt Dioscorum hxc dixisse : Paratus 
sum venire ad sacrum et universale conciliuin : sed 
probibeor. Quibus adjecit Ilimerius, redeuntibus 
ipsis a Dioscoro occurrisse adjutorein magistri sa- 
eroruin olliciorum, et episcopos una cum illo re- 


EVAGRII SCHOLASTICTI 


2560 


νὰς μὴ εἰρημένας τῇ τὸ τηνιχαῦτα ἁλισθείσῃ συνόδῳ 
προστέθειχεν ἐν τοῖς ὑπομνήμασι, xal ὡς ἀγράζους 
χάρτας παρεσχεύασεν αὐτοὺς ὑποσημήνασθαι. Καὶ 
ἐδεήθη ὥστε ἐχ Ψήφου τῶν συνειλεγμένων ἀχυρωθῇ- 
να: πάντα τὰ ἐν τῇ δευτέρᾳ συνόδῳ τῇ ἐν Ἐφέσῳ 
πεπραγμένα, γαὶ ἔχειν αὑτοὺς τὴν ἱερωσύνην, xal 
ἀναθεματισθῆναι τὸ μιαρὸν ἐχεῖνο δόγμα. Καὶ ἢξίω- 
σε μετὰ τὴν ἀνάγνωσιν, χαὶ τὸν ἀντίδικον παρεῖναι. 
Οὗ δὴ διαλαληθέντος γενέσθαι, εἴρηχεν ᾿Αέτιος ἀρ- 
χιδιάχονος xai πριμιχήριης νοταρίων, ὡς διέδη mpl 
Διόσχορον, ὥσπερ οὖν χαὶ Tolg τοὺς ἄλλους, xal 
εἶπΞ δ᾽, μὴ συγχωρεῖσθα: ὑπὸ τῶν φυλαττόντων αὖ- 
τὸν παραγενέοθαι. 


Καὶ διελαλήθη ζητηθῆναι τὸν Διόσχορον πρὸ τοῦ 
συνεδρίου. Καὶ μὴ εὑρεθέντος αὐτοῦ, ᾿Ανατόλιος 
ἐπίσχοπος ωνσταντινουπόλεως διελάλησεν, ὀφείλειν 
αὐτὸν μεταχληθῆναι, χαὶ ἐν τῇ συνόδῳ παραγενέ- 
αθαι. Καὶ τούτου γενομένου, παραγενόμενοι οἱ àmo- 
σταλέντες, εἰρήχασ' εἰπεῖν αὐτὸν, Φυλάττομαι ἐγώ. 
E! ὃὲ συγχωροῦσί μοι χατελθεῖν, εἰπάτωσαν. Καὶ 
εἰπόντων αὐτῷ τῶν ἀπεσταλμένων, ὡς πρὸς αὐτὸν, 
0) πρὸς τοὺς μαγιστριανοὺς ἀπεστάλησαν, διεξτθον 
εἰπεῖν αὐτὸν, “Ετοιμός εἶμι παραγενέσθαι εἰς th» 
ἁγίαν χαὶ οἰχηυμενιχὴν σύνοδον: ἀλλὰ χωλύομαι. 
Οἷς προστέθειχεν "Iu£ptog, ὡς χατελθόντων αὐτῶν 
παρὰ Διοσχόρου, ὑπήντησεν ὁ βοοθὸς τοῦ μαγί- 
ατρου (14) τῶν θείων ὀφφιχίων, χαὶ μετ᾽ αὐτοῦ πά- 
λιν γεγόνασι πρὸς Atósxopoy οἱ ἐπέτχοποι, xal περὶ 


versos esse ad Dioscorum, deque illis quzdam se C τούτων ἐν σημείοις τινὰ ἔχειν, "Anep ἀναγνωσθέντα͵ 


habere quz notis excepisset. Ea perlecta indicabant 
Dioscorum hzc ad verbum dixisse : Postquam me 
ipse recollegi, et quid mihi expediret consideravi, 
ita respondeo. Quandoquidem in superiore concessu, 
magnificentissimi judices post multas cujusque in- 
terlocutiones multa decreverunt; nunc vero ad se- 
cundum consessum vocor, ut przdicta infirmentur, 
rogo ut magnificentissimi judices et amplissimi se- 
nalores, qui priori conventui interfueruut, nunc 
quoque intersint quo eadem iterum examinentur : 
Cui Acacius, utin iisdem actis refertur, respondit 
his verbis : Sancta et magna synodus non. ideo samn- 
ctitatem tuam adesse jussit, ut ea quz? coram ma- 
gnificentissimis judicibus et sacro senatu gesta sunt, 
indrmentur : sed nos misit ad te, 1nandans ut ad 
consessum venias, nec absit ab eo sanctitas tua. 
Cui Dioscorus ita respondit, ut in iisdem actis ha- 
betur: Modo dixistis mibi Eusebium libellos por- 
rexisse. Iterum postulo ut coram judicibus ac senatu 
Lic3 causa exaiminetur. Et post alia ejusdein. modi 


ἐδήλωσεν ἐπὶ λέξεως τὸν Διόσχορον εἰπεῖν ταῦτα" 
Συναγαγὼν ἐμαυτὸν, χαὶ γνοὺς τὸ συμφέρον, τάξε 
ἀποχρίνομαι" Ἐπειδὴ ἐν τῇ πρὸ ταύτης συνόξῳ 
καθεζόμενοι οἱ μεγαλοπρεπέστατοι ἄρχοντες, ὥρι- 
σὰν πολλὰ μετὰ πολλὴν ἑκάστου διαλαλιὰν, νῦν δὲ 
εἰς δευτέραν καλοῦμαι σύνοδον, εἰς τὸν τῶν mpoti- 
ρημένων ἀνασχευὴν, παραχαλῶ τοὺς ποώην ἐν τῇ 

συνόδῳ πὰραγενομένους μεγαλοπρεπεστάτους ἄρ- 

χοντας, καὶ τὴν ἱερὰν σύγχλητον, χαὶ νῦν παρεῖναι 
ἵνα πάλιν τὰ αὐτὰ γυμνασθῇ. Πρὸς; ὃν ᾿Αχάκιον 
δηλοῖ τὰ πεπραγμένα διεξελθεῖν ἐπὶ λέξεως ταῦ - 
τα" Οὐχ οὕτως ἐχέλευσεν ἡ ἁγία χαὶ μεγάλῃ σύν- 
οδος τὴν ὑμετέραν ἁγιότητα παρεῖναι, ὥστε ἀνασχευνα- 
σθῆναι τὰ ἐπὶ τῶν μεγαλοπρεπεστάτων ἀρχόντων 


D χαὶ ἐπὶ τῆς ἱερᾶς συγχλήτον πραχθέντα " ἀλλ᾽ ἡμᾶς 


ἀπέστειλεν, ὥστε χαταλαθδεῖν σε τὸ συνέδριον, καὶ 
μὴ ἀπολειφθῆναι αὐτοῦ τὴ» σὴν ὁσιότητα. Πρὸς ὃ) 
Διόσχηρος εἴρηχεν, ὡς τὰ ὑπομνήματα λέγουσιν" Εἰ- 
ρὐχατέ μοι νῦν ὅτι λιθέλλους ἐπιδέδωχεν Εὑὐσέόδιος. 
Παραχαλῶ πάλιν παρόντων ἀρχόντων "" καὶ τῆς συγ- 


VARLE LECTIONES. 


93 C. C. εἶπον,  &ap τοῦ τῶν ἀρχόντων. 


VALESiI ANNOTATIONES. 


(14) Βοηθὸς τῷ μαγίστρῳ. Langus et Christo- 
phorsonus Dorthum interpretati sunt, quasi id no- 
mea proprium esset. Atqui 8905; nomen est of. 
fi«:, δὶς enim dicebatur princeps officii. magistri 
oiiioruim, qui erat ex seliola agentium in rebus, 


ut docet Notitia imperii Romani. Porro adjutor iste 
magistri officiorum, Eleusinius proprio nomine d'- 
cebatur, ut scribitur in actione tcrtia concilii 
Chalced. 


$00mb. t. . 5 


5561 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER IT. 


2562 


χλύτου boxqiz307,va: τὰ xav ἐμέ. Εἶτα ἑτέρων τοι- A qua actis inserta leguntur, rursus 318 nissi suit 


oitty ἐγχειμένων, αὖθις ἀπεστάλησαν οἱ ὀφείλοντες 
τὸν αὐτὸν προτρΐψασθαι Διόσχορον τοῖς πραττομέὲ- 
νοις παρεῖναι. Καὶ τούτου γενομένου, ἐπαναξεύξαν- 
τες οἱ πεμφθέντες εἰρήχασιν ἔχειν ἐν σημείοις (12) 
τὴν αὐτοῦ φωνὴν ἃ δηλοῦσιν αὐτὸν εἰπεῖν " 

Ἤδη φθάτας δεδήλωχα τῇ ὑμετέρᾳ θεοσεῤείᾳ ὡς 
ὅτι, xal ἀῤῥωστίᾳ συνέχομαι, xal ἐξαιτῶ ὥστε xal 
τοὺς. μεγαλοπρεπεστάτου: ἄρχοντας, χαὶ τὴν ἱερὰν 
σύγχλητον χαὶ νῦν παρεῖναι τῇ τῶν ἐξετασθησομέ- 
νων χρίσει. Ἐπειδὴ δέ μοι τὰ τῆς ἀῤῥωστία: ἐπ- 
ετάθη, τούτου χάριν τὴν ὑπέρθεσιν πεποίημαι. Kal 
Κεχρόπιον εἰπεῖν τὰ ὑπομνήματα δηλοῖ πρὸς τὸν 
Διόσχορον, πρώην μηδὲν περὶ ἀῤῥωστίας εἰπεῖν" 
ὀφείλειν οὖν αὑτὸν τοῖς χανόσι τὸ ἰχανὸν ποιῆσαι. 
Πρὸς ὃν ὁ Διόσκορος ἀπεφήνατο, Ἅπαξ εἶπον ὀφεί- 
λειν παρεῖναι τοὺς ἄρχοντος. Εἶτα τὸν Ῥουτῖ,ον 
εἰπεῖν πρὸς αὐτὸν ἐπίσχοπον Σαμοσάτων, xavovixi 
τὰ χινούμενα χαθεστάναι, xal δύνασθαι αὐτὸν παρα- 
γενόμενον ἃ βούλεται διεξελῆεῖν, Πυθομένου δὲ τοῦ 
Διοσχόρου εἰ Ἰουδενάλιος xaX Θαλάσσιο; παρεγένοντο 
zai Εὐστάθιος, ἀπεχρίνατο, ὡς οὐδὲν πρὸς ἕπος. 
Πρὸς ἃ Διόσχορον εἰπεῖν τὰ πεπραγμένα δηλοῦσι 
παραχαλέσαι δὲ τὸν φιλόχριστον βασιλέα, ὥττε xal 
τοὺς ἄρχοντας παρεῖναι, xal τοὺς σὺν αὐτῷ δεδιχα- 
κότας. Καὶ πρὸς ταῦτα τοὺ; πεμφθέντας εἰπεῖν, μό- 
νου χατηγορεὶν αὐτοῦ τὸν Εὐσέθδιον, καὶ οὐ πάντας 
ὁφεΐλειν παραγενέσθα:. Καὶ πρὸς ταῦτα τὸν Δ'όσχο- 
ρον εἰπ:ῖν, ὀρείλειν xal τοὺ; ἄλλους παρεῖναι τοὺς 
σὺν αὐτῷ δεδιχαχκότας. Μνδὲ γὰρ ἱδιχὸν ἔχειν πρᾶγ- 
μα πρὸς αὐτὸν τὸν Εὐπέδιον * ἀλλ᾽ εἰ ἄρα (m) περὶ 
ὧν πάντες δεδιχάχασι. Καὶ πάλιν ἐπιμεινάντων τῶν 
πεμφθέντων περὶ τούτου, ἀπένησεν ὁ Διόσχορος ei- 
ruv Λπαξ εἶπον ἃ εἶπον" xoi περαιτέρω τούτων 
εἰπεῖν οὐχ ἔχω. Πρὸς ἃ Εὑσέδιο; ὁ τοῦ Δορυλαίου 
διεξῆλθε, πρὸς μόνον Διόσχορον ἔχειν, καὶ πρὸς μη- 
δένα ἕτερον" χαὶ ἠξίωσε τρίτῃ χλῆσει χληθῖναι τὸν 
Διόσχορον. Καὶ ὑπολαδὼν ᾿Αέτιος, ἐδίδασχε, πρώην 
τινὰς λέγοντας ἑαυτοὺ: χληριχοὺς μετὰ καὶ ἑτέρων 
λαϊχῶν τῆς ᾿Αλεξανδρέων ὁῤμωμένους, ξἘπιδοῦναι 
λιδέλλους χατὰ Διοσχόρου, xal τούτους πρὴ τοῦ Guv- 
εἐδρίου ἑστῶτας ἐχθοΐσεσι χεχρῆσθα!. Καὶ πρῶτα 
μὲν ἐπιδεδωχότος Θεοδώρου (n) διαχόνου Ὑενοιλένου 


qui Dioscorum hortarentur ut gestis interesset, 
Quod ubi factum est, hi qui missi. erant, reversi 


, dixerunt se responsionem Dioscori notis exceptun 


habere, 4: est hujusmod' ; 


Jam antea pietati vestrze. significavi, me mo: bo 
laborare, et postulare ut. magni(iceutissimi judices 
el sacer senatus nunc quoque intersint judicio co- 
rum qui examinanda sunt. Sed quoniam mor- 
bus meus increvit, idcirco adesse non potui. 'T'um 
vero Cecropius, ut in iisdem actis legitur, Dioscoro 
dixit, panlo ante nullam mentionem morbi ab illo 
factam fuisse; proinde sacris regulis satis(acereeum 
debere. Cui Dioscorus responiijt his verbis : Semel 
dixi judices adesse oportere. Ad hxc Rufinus Sa- 
mosatensis episcopus Dioscoro dixit, canonicum 
constitutum esse judicium, et posse Dioscorum, si 
adesset, cuncta quie vellet libere dicere. Cumque 
Dioscorus interrogasset utrum Juvenalis et Thalas- 
sius atque Eustathius ad concilium venissent, re- 
spondit Pergamius nihil istud ad rem pertinere. 
Quibus verbis Dioscorum h:ec subjecisse, eadem acta 
testantur : postulasse se a Christi amantissimo im- 
peratore, ut juberet magnificentissimos judices in- 
leresse concilio, et eos qui una cum ipso judicave- 
rant. Quibus lecati a concilio missi responderunt, 
eum solum ab Eusebio accusatum esse, nec rcli- 
quos adesse debere. Tum vero Dioscorum intulisse, 
alios quoque adesse oportere qui una cum ipso ju- 
dicavissent. Neque enim Eusebium privatam ad- 
versus ipsum causam habere, sed communem ob 
ea qux omnes simul judicavissent. Et cum legali 
in iisdem perstarent, Dioscorus respondit : Qu:e 
dixi, semel dixi, nec amplius habeo quod dicam. 
Quibus renuntiatis, Eusebius episcopus Dorylei 
dixit se adversus unum Dioscorum causam habere, 
adversus alium praterea neminem. Postulavitque 
utterlia vocatione Dioscorue- citaretur. Post haec 
Aetius retulit, quosdam qui se clerieos esse dicerent, 
una cum aliis laicis ab urbe Alexandria venientes, 
nuper libellos porrexisse adversus Dioscorum, et 
nunc pro foribus concilii stantes vociferari. Cum 


VARLE LECTIONES, 


*5 πσραχαλέσχς. 


VALESII ANNOTATIONES, 
(15) Ἐν σημείοις. In Actis concilii Clialcedo- D deducere, qui gesta synodalia notis exciperet : 


nensis pro his verbis scriptum est ἐν ἐχλήψει, 
quod vetus interpres ita vertit : Et certa locuti 
sunt que in. exceptis habeo. Certe. Himerius erat 
notarius et lector, missus a concilio una cum epi- 
scopis ad Dioscorum, ut notis exciperet ea quz ab 
utraque parte dicerentur, id enim erat ollicium 
notariorum. Solebant autem episcopi quoties ad 
synodum proliciscerentur, notarium suum securi 


quo scilicet finita synodo codicem actorum singuli 
referrent in patriain. C:eterum quod vetus ille in- 
terpres σημεῖα vertit excepta, equidem valde pro- 
ho. Unde et σημειώσεις Origenis, Latine excepta 
dici debere existtmo. Scio quidem Origenis σημει- 
e52:s a fuflino et Hieronymo excerpta vulgo appel- 
lari, Sed vitiose ila scribi existimo, cum excepta 
potius debeant nominari. 


VAR!ORUM. 


(m) "AAA &l ἄρα. Videtur legendum ἀλλ᾽ ἣ ἄρα. 
ἐν τη. 

(n) Θεοδώρου. Theodorus et Ischyrion, Ecclesiz 

Alexandrin:z diaconi, Athanasius ibidem presbyter, 


et Sophronius Laicus, mala qux a Dioscoro passi 
sunt, exposuerunt libellis qui exstant. Coucit, Sx. 
IV, pag. 396, 400, 495, AVV, eA, VN. 


2503 


EVAGRII SCHOLASTICL 


2564 


ergo libellos obtulisset primum quidem Theodorus A τῆς ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ ἀγίας Ἐχχλησίας, εἶτα δὲ καὶ 


qui sancte Alexandrinorum Ecclesize diaconus fue- 
:at, deinde I[schyrio similiter, et ipse diaconus : 
Lum Athanasius presbyter et. Cyrilli sororis filius : 
ac postremo Sophronius ; quibus Dioscorum partim 
ob blasphemias, partim ob corporalia quidam 
damna οἱ violentas pecuniz exactiones aceusabant : 
2317 tertia. vocatione citatus est. Dioscorus, moni- 
tusque est ut ad concilium accederet. Regressi igitur 
qui ad lioc missi fuerant, nuntiarunt Dioscorum ista 
dixisse : Satis superque docui pietatem vestram ; nec 
iis aliud quidquam adjicere possum. Rursus instan- 
tibus legatis, eumque ut veniret hortantibus, cun 
idem semper respondisset Dioscorus, Paschasinus 
episcopus : dixit Jam ter vocatus Dioscorus haudqua- 


Ἰσχυρίωνος 6:axóvou **, xal 'A0avasiou πρεσδυτέ- 
pou xaX ἀδελφιδοῦ Κυρίλλου, xai πρός τε Σωφρονίου, 
δι᾽ ὧν περί γε βλασφημιῶν ἐνεχάλεσαν Διοσχόρῳ, 
περί τε σωματιχῶν χαὶ βιαίας ἀφαιρέσεως (16) χρη- 
μάτων, τρίτη χλήσις γέγονε προτρέπουσα τὸν Διόσ- 
χοροῦ παραγενέσθαι. Τοιγαροῦν ἐπαναζεύξαντες ol 
ἐπὶ τούτῳ ἀφωρισμένοι, εἰρήχασιν εἰπεῖν τὸν Atóa- 
xopov Αὐτάρχως ἐδίδαξα τὴν ὑμετέραν θεοσέδξειαν, 
οἷς προσθεῖναί τι οὐ δύναμαι. Καὶ αὖθις δὲ τὰ αὐτὰ 
εἰρηχότος τοῦ αὑτοῦ Διοσχόρου, ἐπιμεινάντων τῇ 
προτροπῇ τῶν ἐπὶ τοῦτο σταλέντων, Πασχασῖνος 
ἐπίσχοπος εἶπεν " Καὶ ἤδη τρίτον χληθεὶς Διότχορος, 
οὗ παρεγένετο, ὑπὸ συνειδήσεως βαλλόμενος, ἐπυν- 
θάνετο (17) τίνος ἄξιος εἴη * πρὸς ὃ τῶν ἐπισχόπων 


quam eomparuit, torquente ipsum conscientia. Et D ἀποχριναμένων, ὑποπεπτωχέναι αὐτὸν τοῖς χανόσι, 


interrogavit episcopos qui aderant, quam poenam 
comrineruisset. Cumque episcopi ad ποὺ respondis- 
sent illum in canones commisisse, et Proterius epi- 
seopus Smyrn:e dixisset : Quando sanctus Flavianus 
occisus esl, nihil recte neque ordine factum est su- 
per illo : vicarii Leonis episcopi senioris Roma ita 
decreverunt ad verbuin : | 
Qux Dioscorus, antehac episcopus magnz civi- 
tatis Alexandrie, contra ordinem canonum et 
contra disciplinam ecclesiasticam attentavit, mani- 
festa sunt, tam ex his que jam sunt examinata in 
primo concessu, quam ex his qux hodierno die 
sunt gesta. llic enim, ut plurima alia praterrmitta- 
mus, Eutychem eadem cum ipso sentientem, regu- 
lariter a proprio deposituin. episcopo, sanctissimo 
scilicet Patre nostro et archiepiscopo Flaviano, pro- 
' pria auctoritate contra sacros canones in commu- 
nionem suscepit, priusquam Ephesi consedisset una 
cum rcliquis Deo charissimis episcopis. Verum 
episcopis quidem apostolica sedes veniam concessit 
ob ea quz illic ab iisdem non sponte gesta fuerant. 
Qui quidem hactenus permanserunt, sanctissimo 
archiepiscopo Leoni οἱ sancte universali synodo 
obsequentes. Qua de causa eos, utpote cjusdem 
cum ipso fidei cultores, in communionem suam 
recepit. Ilic vero, in hodiernum usque dicin ob ea 
gloriari non desinit, quorum causa gemere et ad 
terram usque sese inclinare debuerat. Preterea 
epistolam beatissimi papse Leonis, quam ille ad 
sancte memorie Flavianum conscripserat, legi 
minime permisit : idque quamvis szpissime rogatus 
esset ab iis qui epistolam attulerant, et quamvis 


Προτερίου δὲ ἐπισχόπου Σμύρνης (0) εἰπόντος, Ὅτε 
ἐφονεύετο ἅγιος Φλαδιανὸς, οὐδὲν ἀκόλουθον ὃπρά- 
χθη ἐπ᾿ αὐτῷ * οἱ τὸν τόπον ἐπέχοντες Λέοντος ἐπι- 
σχόπου τῆς πρεσθυτέρας Ῥώμης, ἀπεφήναντο ἐπὶ 
λέξεως ταῦτα" | 


Δῆλα γεγένηται τὰ τετολμημένα Atooxópt τῷ γε- 
νομένῳ τῆς ᾿ΑΛλεξανδρέων μεγαλοπόλεως ἐπισχόπῳ 
κατὰ τῆς τῶν χανόνων τάξεως, χαὶ tf; ἐχχλησιά- 
στιχῆς καταστάσεως Ex τῶν ἤδη ἐξετασθέντων Ev τῷ 
πρώτῳ συνεδρίῳ, xal ἀπὸ τῶν σήμερον πεπραγμέ- 
νων. Οὗτος γὰρ, ἵνα τὰ πολλὰ παραλίπωμεν, Ej- 
tuy" τὸν ὁμόδοξον αὑτῷ, χαθαιρεθένια χανονιχῶς 
παρὰ τοῦ ἰδίου ἐπισχόπου, τοῦ ἐν ἁγίοις φαμὲν IIa- 
πρὸς ἡ μῶν χαὶ ἀρχιεπισχόπου Φλαῤδιανοῦ, αὐθεντή- 
σας ἀχανονίστως εἰς χοινωνίαν ἀνεδέξατο, πρὶν fi 
συνεδρεῦσαι ἕν τῇ Ἐφεσίων μετὰ τῶν θεοφιλῶν 
ἐπισχόπων. 'AXX ἐχείνοις μὲν 6 ἀποστολιχὸς θρόνο; 
συγγνώμην ἀπένειμεν ἐπὶ τοῖς ἐχεῖσε μὴ κατὰ γνώ- 
μὴν ὑπ᾽ αὐτῶν πεπραγμένοις ". οὗ καὶ διετέλεσαν 
μέχρι τοῦ παρόντος ἑπόμενοι τῷ ἀγιωτάτῳ ἀρχιεπι- 
σχόπῳ Λέοντι, χαὶ πάσῃ τῇ ἁγίᾳ καὶ οἰχουμενικῇ συν- 
ὀδῳ. Οὗ δὴ χάριν καὶ ἐν «ἢ αὐτοῦ χοινωνίᾳ αὐτοὺς 
ὁμοπίστους ἐδέξατο, Οὗτος δὲ χαὶ μέχρι τοῦ παρόν- 
τος διέμεινε σεμνυνόμενος ἕν ἐχείνοις, ἐφ᾽ οἷς ἔδει 
στένειν, χαὶ ἐς γῆν χεχυφέναι ὀφείλει. Πρὸς τούτοις 
δὲ, οὐδὲ τὴν ἐπιστολὴν ἀναγνωσθῆναι συνεχώρησε 
109 μαχαριωτάτου πάπα Λέοντος, τὴν γὙραφεῖσαν 
παρ᾽ αὐτοῦ πρὸς τὸν ἐν ἁγίοις τὴν μνήμην Φλαθια- 
νὸν, xal ταῦτα πολλάχις παραχληθεὶς ἀναγνῶναι 
ταύτην ὑπὸ τῶν χεχομιχότων, χαὶ μεθ᾽ ὄρχων ποιή- 


VARLAE LECTIONES. 


δ6 Yalesius οἱ C. C. Ἰσχυρίωνος xa* αὑτοῦ διαχόνον. 


ΥΔΙΕΘΒΙ ANNOTATIONES., 


16) Καὶ βίας ἀφαιρέσεως. Assentior viris doctis 
qui βιαίας emendarunt ex. conjectura, ut. opinor. 
Nam libri nostri nihil mutant, Codex tamen Tel- 
lerianus, quem dum editio nostra sub. prelo esset, 
opportune nactus sum, diserte scriptum habet ϑιαίας 


&ca'pictox. 

, (07), "Ezvrüdreto. Niceph. hic aliquot verba 
inseruit hoc modo : zal τῶν ἐπισχόπων ἀνετευνθά- 
v£50, (εἰς, 


VARIORUM. 


(o) Προυτερίου ἐπισκόπου X(wgrnc. Loco Προ- 
τερίου legendum Ail0sp:xou, ut recte monet Yagwus 


ad aunum 416, n. 6, quo nomíne in Actis concilii 
Sewer, N . VOWTM, 


- 


2565 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIDER IT. 


2506 


c330at τὴν ἀνάγνωσιν ὑποσχόμενος" ἧς μὴ &vaqvo- A ipsemet adjecto jurejurando pollicitus csset se eau 


σθείσης, σχανδάλων xaY βλάδης [al] ἀνὰ τὴν oixovpé- 
vt) ἁγιώταται ἐπληρώθησαν Ἐχχλητίαι, "AAA ὅμως 
τοιούτων παρ᾽ αὑτοῦ τολμηθέντων, ἐπισκοποῦμεν 
περὶ τῆς (18) προτέρας ἀνοσίας αὐτοῦ πράξξως, 
φιλανθρωπίας τινὺς αὐτὸν ἀξιῶσαι, ὡς xaY τοὺς 
γοιποὺ; θεοφιλεττάτους ἐπισχόπους, καίτοι μηδὲ τὴν 
αὐθεντίαν παραπλησίως αὐτῷ τῆς χρίσεως ἐσχηχό- 
πἃς. Ἐπειδὴ ὃς τοῖς δευτέροις τὴν προτέραν παρα- 
νημίαν ὑπερηχόντισεν, ἐτόμμησε δὲ zal ἀχοινων!σίαν 57 
ὑπαγορεῦσαι χατὰ τοῦ ἁγιωτάτου χαὶ ὁσιωτάτου 
ἀρχιεπισχόπου τὴς μεγάλης Ρώμης Aéovto; * πρὸς 
Cb τούτοις, χαὶ λιδέλλων παρανομιῶν μεστῶν xaz' 
αὐτοῦ προσΞξνεχθέντων τῇ ἁγία xal μεγάλῃ συνόδῳ, 
χαὶ ἅπαξ, χαὶ OX, χαὶ τρὶς διὰ θεοφιλῶν ἐπιτχόπων 


χανονιχῶς χληθεὶς οὖὐχ ὑπήχουσεν, ὑπὸ τοῦ ἰδίου 
συνειδότος δηλονότι χεντούμενος, χαὶ τοὺς παρὰ 


αυνόδων διαφόρων ἐνθέσμως χαθαιρεθέντας, παρα- 
γόμως ἐδέξατο, αὐτὸς χαθ᾽ ἑαυτοῦ τὴν Ψψῆςον ἐξ- 
ἤνεγχε, διαφόρως tap; ἐχχλησιαστιχοὺς πατῆσας θε- 
σμούς. Ὅθεν ὁ ἁγιώτατος xal μαχαριώτατος ἀρχι- 
ἐπίσχοπος τῆς μεγάλης χαὶ πρεσδυτέρας Ῥώμης 
Λέων δι᾽ ἡμῶν xat τῆς παρούσης συνόδου, μετὰ τοῦ 
τρισμαχαρίου xal πανευφρήμου Πέτρου τοῦ ἀποστό- 
λου, ὃς ἐστιν πέτρα χαὶ χρηπὶς τῆς χαθολιχῆς 'Ex- 
χλησίας, χαὶ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως θεμέλιος τυγχά- 
νϑι, ἐγύμνωσεν αὐτὸν τοῦ τε ἐπισχοπιχοῦ ἀξιώμα- 
το:, xal πάση: ἱερατιχῆς ἡλλοτρίωσεν ἐνεργείας. 


Τοιγαροῦν ἡ ἁγία αὐτὴ xoY μεγάλη σύνοδος, τὰ 
δόξαντα τοῖς χανόσιν ἐπὶ τῷ μνημονευθέντι Διοσχό- 
ρῷ Ψτφίσητα!. Ὧν δὴ χυρωθέντων παρὰ "Avavo? tou, 
διαξίμου τε αὖ xaX τῶν λοιπῶν ἐπισχόπων ἄνεν ἐχείνων 
τῶν ἅμα Διοσχόζῳ map τῇ: συγχλήτου χαθαιρεθέν- 
των, ἀναφορὰ περὶ τούτων πρὸς Μαρχιανὸν ἐγράφετο 
παρὰ τῆς συνόδου, xal; χαθαίρεσις ἐπέμπετοΔιοσχόρῳ 
παρὰ τῆ; αὐτῆς συνόδου, ἔχουσα ὧδε" Γίνωσχς σαυ- 
x3, διὰ τὴν χατὰ τῶν θείων χανόνων ὑπερηφίαν (p), καὶ 
διὰ τὴν ἀπείθειάν σου τὴν περὶ τὴν ἁγίαν ταύτην xal 
οἰχουμενιχὴν σύνοδον, ὑπὲρ ὧν πρὸς τοῖς ἄλλοις 
πλημμελήμασιν οἷς ἑάλως, χαὶ τρίτον χληθεὶς παρὰ 
τῆς ἁγίας; ταύτης xal μεγάλης συνόδου, χατὰ τοὺς 
θείους χανόνας ἐπὶ τὸ ἀποχρίνασθαι τοῖς ἐπαγομέ- 
νοις, οὐχ ἀπήντησας μηνὶ ὀχτωδρίῳ τῷ ἐνεστῶτι 


πρισχαιδεχάτῃ, παρὰ τῆς ἁγίας χαὶ οἰχουμενιχής ἢ 


συνόδου χαθῃρῆσθαι τῆ; ἐπισχοπῆς, χαὶ παντὸς 
ἐχχλησιαστιχοῦ θεσμοῦ (19) ὑπάρχειν ἀλλότριον. 


—— 


C 


recitari jussurum. Qua minime per?ecta, sanctis- 
simas er universum orbem terrarum Eccles'as 
scandalis ac. detrimentis coiaplevit. Sed tamen, 
quamvis tot ac tanta ab eo prx:samnpta sint, propo- 
situm nobis crat, quod quidem ad prius ejus 
impium facinus pertinet, clementer illum ac benigue 
wractare, sicut et reliquos Deo dilectos episcopos, - 
licet isti non eamdem ac ille judicandi potestatem 
habuissent. Sed quoniam priorem  injustitiam 
posterioribus factis 318 longe superavit: ausus 
quippe est excommunicalionem dictare adversus 
sanctissimum ac religiosissimum magn:e Romo 
archiepiscopum Leonem: preterea cum libelli 
pleni criminum ac flagitiorum sancto et magno 
concilio contra illum oblati essent, semel, iterum, 
ac tertio vocatus juxta canonum przscripla per Dei 
amantissimos episcopos, minime obtemperavit, pro- 
pria videlicet conscientia ipsum lancinante, Ecs 
denique qui a diversis synodis juste depositi fue- 
rant, illegitime in communionem suscepit: contra 
semetipsum sententiam protulit, ecclesiasticis legi- 
bus sxpius proculcatis. Idcirco sanctissimus ac 
beatissimus magnzet senioris Romz archiepiscopus 
Leo, per nos, et per presentem synodum, una cum 
bcatissimo ct omni laude dignissimo apostolo Petro, 
qui petra et basis est Ecclesiz catholic, recteque 
fidei fundamentum , episcopali eum dignitate exuit; 
et ab omni sacerdotali officio alienum pronuntiavit. 

Sancta igitur et magna hsec synodus, super 
meiaorato Dioscoro ea quie canonibus placita sunt 
decernat. Quxe cum ab Anatolio et Maximo, et a 
reliquis episcopis confirmala essent, exceptis iis 
qui una cum Dioscoroa senatu fucrant. depositi, 
relatio de his rebus ad JMarcianum principem 
scripta est a concilio, et libellus depositionis ab 
eodem coneilio missus est ad Dioscorum in h:ee 
verba : Scias te ob despectum sacrorum canonum, 
et ob contumaciam qua asus es erga hanc. sanctam 
οἱ universalem synodum : eo quod przter alia 
crimina de quibus convictus es, tertio vocatus ab 
hoc sancto et universali concilio juxta sacros 0810 - 
nes, uL accusationibus responderes, minime occurri- 
sti, octobris mensis prosentis die tertio decimo a 
sancta et universali synodo deposituin esse, et ab 
episcopatu omnique ecclesiastico munere subinotum. 
Post hzec cum de his rebus ad religiosissimos etiam 


VARIA LECTIONES. 


*' ἀχοινωνησπίαν. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(18) Ἐπισκοποῦμεν περὶ τῆς. lta. legitur etiain 
apud Nicephorum. Verum in actis Chalced. con- 
ciii et in c. 4 lib. n, ubi hxc damnationis sen- 
tentia refertur, rectius scriplum est. ἐσχοπούμευ, 
etc. πὸ vero transpositis przpositionibus mallein 


scribere περιεσχοποῦμεν ἐπὶ τῆς, etc. Quz scri- 
ptura longe est elegantior. 

(19) Παντὸς éxxAnciuctixov θεσμοῦ. Hoc voca- 
bulum varie exponunt interpretes. Nam  Langus 
consuetudinem vertit, Musculus vero et Christo- 


VAIUORUM., 


(p) Διὰ τὴν κατὰ τῶν θείων κανόνων ὑπερ- 
οψίαν. lagius aliique observarunt ex Anatolii ver- 
bis pauio infra, Dioscorum depositum non fuisse 
quod baresin propugnasset (quanquam revera 


Eutychianista fuit et haereticus pertinacisswsN, 
sed ob coutumaQ am, δον λας SM 
contemptum legum ecodesss uw eoxuw. 


2461 


EYAGRiLI SCHOLAST!CI 


2568 


clericos Sanctissim:e — Alexandrinorum — Ecclesize A Εἶτα τῶν περὶ τούτων (02: $vztY χαὶ πρὸς θεοφιλεῖς 


scripte essent litterze, et edictum contra Dioscorum 
propositum fuisset, consessus 319 iste finem 
accepit. 

llunc in modum finito superiore consessu, epi- 
scopi denuo congregati, ad interrogationem judicum 
qui rectam fidem exponi postulaverant, responde- 
ruunt nihil amplius esse statuendum, cum causa 
Eutvchis finem — accepisset, et episcopi Romani 
judicio esset terminata, cui universi acquievissent. 
lursus vero cum omnes ebniscopi clamarenl se 
cunctos eadem dicere, et judices farta interlocu- 
tione pronuntiassent, ut singuli patriarche cum 
uno aut altero episcopo quem ex sua dicecesi elegis- 
sent. in medium prodirent, quo uniuscujusque 
gententia palam fieret ; Florentius Sardianus epi- 
scopus inducias postulavit, ut cum deliberatione ad 
veritatis notitiam pervenirent. Tum Cecropius epi- 
scopus Sebastopoleos dixit : Fides recte exposita est 
a trecentis et octodecim sanctis Patrihus, et confir- 
mata a sanctis Patribus, Athanasio, Cyrillo, Cale- 
süno, Hilario, Basilio, Gregorio, et nunc denuo 
per sanctissimum Leonem. Petimus igitur ut ver- 
ba trecentorum οἱ octodecim sanctorum Patrum, 
et sanclissimi Leonis scripta recitentur. Quibus 
perlectis, universa synodus exclamavit in hzc 
verba: Hzc fides orthodoxorum ; sic omnes credi- 
mus; Leo papa ita credit. Cyrillus ita credidit; 
papa sie exposuit. 

Postea vero cum alia interlocutio prolata fuisset, 
ut expositio fidei centum et. quinquaginta Patrum 
recitaretur, statim recitata est : et completa le- 
clione, universa synodus exclamavit: Hec est 


ἐπισχόπους τῆς ἐν ᾿λλεξανδρείχ( )θ)ἁγιωτάτης 'Ἔκχχλη- 
σίας, χαὶ προθέματος (21) χατὰ τοῦ Διοσχόρου γενο- 
μένου, τὰ τῆς τοιαύτης συνελεύσεως πέρας ἐδέχετο. 
Οὕτω μὲν οὖν τὰ τῆς φθασάσης συνελεύσεως ἔπε- 
ρατώθη " μετὰ ταύτην δὲ xal αὖθις συναλισῆέντες 
ἔρασχον πρὸς πεῦσιν τῶν ἀρχόντων, διδαχθή- 
ναι βουλομένων τὰ τῆς ὀρθῆς θρησχείας, χαὶ ὡς οὗ 
δέοι (99) τι περαιτέρω τυπωθῆναι ἅπαξ τῶν κατ᾽ 
Εὐτυχῇ πέρας δεξαμένων, καὶ διατυπωθέντων παρὰ 
τοῦ ἐν Ῥώμῃ ἐπισχόπου, οἷς καὶ πάντες &avolymsav 
βοώντων τε αὖ πάντων τῶν ἐπισχόπων πάντας τὰ αὐτὰ 
γέγειν, καὶ τῶν ἀρχόντων διαλαλησάντωον ἕκαστον πα- 
πριάρχην ἐχλεγόμενον "ἕν fj δεύτερον τῆς ἰδίας διοικῆ- 
σεως πρόσωπον, ἐς μέσον παρελθεῖν, ὡς τὴν ἑκάστου 


B φανερωθῆναι γνώμην, Φλωρέντιος ἐπίσχοπος (23) Σάρ- 


C 


δεων ἤτησεν, ἐφ᾽ ᾧ μετὰ σχέμματος προσελθεῖν αὖ- 
«ποὺς τῇ ἀληθείᾳ. Καὶ Κεχρόπιος ἐπίσχοπος Σεῦδα- 
στοπόλεως ἔφη ταῦτα Ἡ πίστις καλῶς εἴρηται τῶν 
τριαχοσίων δεχαοχτὼ ἁγίων Πατέρων, xat ἐδεδαιώθη 
παρὰ τῶν ἁνίων Πατέρων, ᾿Αθανασίου, Κυρῶλου, 
Κελεστίνου, ᾿Ἰλαρίου, Βασιλείου, Γρηγορίον, καὶ 
νῦν πάλιν δ'Χ τοῦ ἁγιωτάτου Λέοντος. Καὶ ἀξιοῦ- 
psv xal τὰ τῶν ἁγίων Πατέρων τιη’ xal τὰ τοῦ 
ὁσιωτάτου Λέοντος ἐναγνωσθῆναι. Ὧν ἀνεγνωσμένων 
ἡ πᾶσα σύνοζος ἀνεχραύγασε ταῦτα " Αὕτη fj πίστις 
τῶν ὀρθοδόξων * οὕτως πάντες πιστεύομεν * ὁ πάπας 
Λέων οὕτω πιστεύει. Κύριλλος οὕτως ἐπίστευσεν " ὁ 
πάπας οὕτως ἡομήνευσεν. 

Ἑτέρας τε διαλαλιᾶς ἐνεχθείσης, ὥστε xa τὰ ἐχ- 
τεθειμένα παρὰ τῶν ἁγίων pv τυχεῖν ἀναγνώσεως, 
ἀνεγνώσθη χαὶ ταῦτα. Πρὸς ἃ πάλιν οἱ τῆς συνόδου 
βοήπαντες, ἔφησαν Δὕτη fj πάντων πίστις " αὕτη 


VALESII ANNOTATIONFS. 


pliorsonus ita interpretati sunt : et ab omni eccle- 
sttstico jure esse abalienatum. Vetus. autem inter- 
pres Chalcedonensis concilii, pag. 214, functionem 
vertit. rectius meo quidem judicio. In libello autem 
depositionis ejusdem Dioscori, quem Chalced. sy- 
nodus iisdem fere verbis misit ad elericos Alexau- 
drin: Ecclesize qui tum erant. Chalcedone, pro 0z- 
σμοῦ Scriptum est βαθμοῦ hoc modo : χαθαιοεῖσθαι 
“ἧς ἐπισχοπής, xal παντὸς Σχχλησιαστιχοῦ Sau 
γενέσθαι ἀλλότριον. 1n sententia. vero damnationis 
quam legati sedis apostolicze contra eumdem Diosc. 
pronuntiarunt, pro eodem ponitur ἐνέογεια. Sic 
enim ibi legitur  Ἐγύμνωσεν αὐτὸν τοῦ ἐπισχοπι- 
xo) ἀξιώματος, xal πάσης ἱξτρατιχῆς ἡλλοτρίωσεν 
ἐνεργείας. Idcirco autem hzc verba adjecta sunt a 
synodo, ut significarent Dioscorum ad laicam com- 
munionem redactum esse. Non cnim solum epi- 
scopali dignitate exutus esse dicilur. verum etiam 
ab omni ecclesiastico officio submotus : ne quis 
forte existimaret eum ab actu episcopali remotum 
in presbyterii gradum detrusum esse. ld enim 
facere, sacrilegium est, ut dicitur in aet. 4 ssuadci 
Chalcedonensis, pag. 247. 

(20) Ἐπισκόπους τῆς Ade£arépeíac. Scriben- 
dum videtur χλτριχούς. Libellus enim depositionis 
Dioscori missus est ad clericos Alexandrin:e Eccle- 
sie qui tunc. erant. Chalcedone, ut videre est in 
actis Chaleed. concilii, pag. 244. Ordo quidem le- 
gitimus postilabat, ut Dioscori depositio episcopis 
quoque /Esvpii a. synodo indicaretur. Nerum id 


D 


postea prestituri erant episcopi Chalced. concilii 
in «ua Syanodica. Tunc vero satis habuerunt, depo- 
sitionem Dioscori Alexandrinis clericis qui tum. 
erant Chalcedone, significare, Ejeemosyno scili- 

cet presbytero et (economo, ét Edibalió archidia- 

cono, ac reliquis clericis. Certe hie de episcopis 

JEgypti sermonem non. esse, satis declarant Eva- 
grii verba. Episcopos enim Alexandrine Ecclesize 
eos appellat : quie appellatio non convenit episco- 
pis /Egvpti. 

(34) Προθέσματος. In. Niceph. scriptum est 
ποοθέματος. In actis tamen Chalced. concilii scri- 
bitur πρόδεσμα. In Telleriano codice scriptum in- 
veni ποοθ)έματος. 

(22) Καὶ ὡς οὐ δέοι. Procul dubio delenda est 
particula x21, quippe qux hoc loco prorsus super- 
flua est. Porro locus quem designat Evag. exstat 
in aclione sccunda concilii Chaleed. pag. 159 edi- 
tionis Binii. Ceterum. notandum est. id quod jam 
monui, exemplaria synodi Chalced.-quibus usus 
est Evagrius, diversa fuisse ab iis quae nunc habe- 
mus, Nam quz nobis est actio. tertia, secunda est 
Evagrio, ut jam vidimus. Qux vero in nostris 
exemplaribus inscribitur secunda actio, tertia est 
Evagrio, ut ex hoc loco et sequentibus fict. 

33) Φιγωρέγντιος ἐπίσκοπος. Locus quem hic 
designat Evagrius, legitur in actione secunda Chal- 
ced. concilii p. 1359. Verba item Cecropii episcopi 
Sebastopoleos babeutur in eadem pagina. 


2569 


HISTORIA ECCLESIASTIC/E LIBER IT. 


85:0 


ἡ πίστις τῶν ὀρθοδόξων" Οὕτως πάντες πιστεύομεν. Α omnium fides; hzc fides or(hodoxorum " sic omnes 


Μεθ᾿ οὖς ᾿Αέτιος (24) ὁ ἀρχιδιάχονος ἔφη ἔχειν με- 
τὰ χεῖρας τὴν πρὸς Νεστόριον ἐπιστολὴν Κυρίλλου 
τοῦ θεσπεσίον, ἣν πάντες οἱ ἐν Ἐφέσῳ συλλεγέντες 
ἐχύρωσαν οἰχείαις ὑποσημειώσεσιν * ἔχειν τε χαὶ τὴν 
ἑτέραν ἐπιστολὴν αὐτοῦ Κυρίλλον, γεγραμμένην 
πρὸς Ἰωάννην τὸν ᾿Αντιοχείας, καὶ αὑτὴν βεδαιω- 
θεῖσαν, ἃς ἐξήτει ἀναγνώσεως τυχεῖν. Διαλαλιᾶς τε 
πρὸς ταῦτα γεγενημένης, ἄμφω ἀνεγνώσθησαν. 


Καὶ τῆς μὲν προτέρας αὐτῆς "" ἕνια τοῖς ὀνόμα- 
olv ἐστιν ταῦτα" Τῷ εὐλαδεστάτῳ ** συλλειτουργῷ ** 
Νεστορίῳ Κύριλλος. Καταφλυαροῦσιν, ὡς μανθάνω, 
«ἰγὲς τῆς ἐμῆς ὑπολήψεως ἐπὶ τῆς σῆς θεοσεύδείας,, 
καὶ τοῦτο συχνῶς, τὰς τῶν ἐν τἔλει συνόδους xatpo- 
φυλακτοῦντες μάλιστα, χαὶ τάχα που χαὶ τέρπειν 
οἰόμενοι τὴν σὴν ἀχοήν. Καὶ μεθ' ἕτερα" "Ἔφη τοῖ- 
νυν ἡ ἁγία χαὶ μεγάλη σύνοδος αὑτὸν τὸν ἐχ 
Θεοῦ χαὶ Πατρὸς χατὰ φύσιν γεννηθέντα Υἱὸν μο- 
νογενῇ, τὸν Ex τοῦ Θεοῦ ἀληθινοῦ Θεὸν ἁληθινὸν, τὸ 
φῶς τὸ Ex τοῦ φωτὸς, τὸν δι᾿ οὗ τὰ πάντα πεποίηχεν ὁ 
Πατὴρ, κατελθεῖν, σαρχωθῆναι, ἐνανθρωπῆσαι, πα- 
θεῖν, ἀναστῆναι τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, ἀνελθεῖν εἰς obpa- 
γνούς. Τούτοις xal ἡμᾶς ἕπεσθαι δεῖ, χαὶ τοῖς λόγοις 
καὶ τοῖς παραδείγμασιν , ἐννοοῦντας τί τὸ σαρχωθῆῇ- 
ναι xat ἐνανθρωπῆσαι δηλοῖ τὸν Θεὸν Λόγον. Οὐ γάρ 
φαμεν ὅτι f) τοῦ Λόγου φύσις μεταποιηθεῖσα, γέγονε 
σάρξ " ἀλλ᾽ οὐδὲ εἰ ὅλον ἄνθρωπον μεταδληθῆναι 
τὸν ἐχ Ψυχῆς xal σώματος " ἐκεῖνο δὲ μᾶλλον, ὅτι 
cápxa ἐμψυχωμένην ψυχῇ λογιχῇ ἑνώσας ὁ Λόγος 
ἑαυτῷ χαθ᾽ ὑπόστασιν, ἀφράστως καὶ ἀπερινοήτως 
γέγονεν ἄνθρωπος, καὶ χεχρημάτιχεν Υἱὸς ἀνθρώ- 
που, οὐ κατὰ θέλησιν μόνην, ἣ εὐδοχίαν * ἀλλ᾽ οὐδὲ ὡς 
ἐν προσλήψει προσώπου μόνου " χαὶ ὅτι διάφοροι 
μὲν αἱ πρὸς ἑνότητα τὴν ἀληθινὴν συνενεχθεῖσαι 
φύσεις (25), εἷς δὲ ἐξ ἀμφοῖν Χριστὸς, xai Υἱὸς, 
οὐχ ὡς τῆς τῶν φύσεων διαφορᾶς ἀνῃρημένης διὰ 
τῆν ἔνωσιν * ἀποτελεσασῶν δὲ μᾶλλον ἡμῖν τὸν ἕνα 
Κύριον xal Χριστὸν xat γΥίὸν ἐς θεδξητός τε xoi 


ἀνθρωπότητος, διὰ τῆς: ἀφράστου xal ἀποῤῥήτου | 
πρὸς ἑνότητα συνδρομῆς. Καὶ μετ᾽ ὀλίγα * Ἐπειδὴ δὲ “᾿ 


δι' ἡμᾶς xaX διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἑνώσας ἑαυ- 
τῷ χαθ᾽ ὑπόστασιν τὸν ἀνθρώπινον προῆλθεν ἐχ γυ- 
ναιχὸς, ταυτὶ λέγεται xal γεννηθῆναι σαρχιχῶς. Οὐ 


i 


credimus. Post hec Aetius archidiaconus dixit, 
habere se prz manibus epistolam divini Cyrilli ad 
Nestorium, quam universi episcopi in Ephesina 
synodo congregati subscriptionibus suis compro- 
bassent. Alteram item epistolam ejusdem Cyrilli sc 
habere, scriptam ad Joannem episcopum Antiochiz, 
quz similiter fuisset confirmata. Petiitque ut ambz 
recitarentur. Facta igitur hac de re interlocutione, 
utraque epistola recitata est. 

Prioris autem epistolz pars ad verbum sic habet: 
Reverendissimo et piissimo comministro Nestorio 
Cyrillus. Nonnulli, ut audio, apud sanctitatem tuain 
obtrectant famz nostre, idque szpissime: tempus 
illud precipue captantes, cum bonoratos ac primos 
res viros in unum collectos viderint : ac fortasse 
existimantes, aures tuas hujusmodi sermonibus 
oblectari. Et aliquanto post : Sancta igitur et ma- 
gna synodus ait, illum ex Deo Patre secundum 
naturam genitum Filium unicum, Deum verum ex 
Deo vero, lumen ex lumine : per quem omnia fecit 
Pater ; descendisse, incarnatum esse, bominem fa- 
ctum, et passum esse, terlio die resurrexisse, in 
colum ascendisse His nos 320 verbis atque 
decretis inhzerere oportet, considerantes quid sit. 
incarnatum esse, et hominem factum Deum VYer- 
bum. Non enim dicimus naturam Verbi immutatam, 
carnem esse factam: sed neque in totum hominem 
conversam esse, qui constat ex .anima et corpore, 
Verum illud potius dicimus, Verbum, cum carnem 
anima rationali animatam sibi personaliter univis- 
set, ineffabilj quadam etincomprehensibili ratione 
hominem factum esse, et filium hominis vocatum, 
non juxta voluntatem duntaxat ac beneplacitum, 
sed nec solius persone assumptione. Et diversas 
quidem esse naturas qua.in veram unitatem con- 
venerint: unum autem esse Christum et Filium: 
non quod naturarum diversitas sublata sit per uni- 


. tionem: sed potius divinitate simul et bumanitate 


unum nobis Dominum et Christum ac Filium per- 
ficiente per ineffabilem et arcanum illum concur- 
sum ad unitatem. Et paulo post : Quoniam vero 
propter nos et propter nostram salutem humana 
natura sibi personaliter unita, processit ex muliere, 


Y&p πρῶτον ἄνθρωπος ἐγεννήθη κοινὸς ix τῆς ἁγίας D idcirco natus dicitur secundum carnem. Neque 


Παρθένου, εἶθ᾽ οὕτως καταπεφοίτηχεν ἐπ᾽ αὐτὸν ὁ 


enim primum natus est homo vulgaris ex sancta 


Λόγος * ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῆς μήτρας ἐνωθεὶς, ὑπομεῖναι λέ. Virgine, ac deinde Verbum in. eum descendit: sed 


γεται γέννησιν capxuchy, ὡς τῆς ἰδίας σαρχὸς τὴν 


ab ipso utero unitus carnalem nativitatem subiisse 


VARIUE LECTIONES. 


δ C. C. αὐτοῖς. 39 «03. xal θεοσεδεστάτῳ interpretatus est Valesius, 


C. λειτουργῷ. 


omisit ejus typographus. ** C. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(24) Μεθ᾿ οὖς "Aétioc. Exstat etiam hic locus in 
actione secunda Chalced. concilii, pag. 160. - 
(25) AL πρὸς ἐνότητα τὴν ἀληθινὴν cvrev- 
&x06icat φύσεις. Divina enim et bumana natura 
simul juncte, unum Christuin ac Dominum nobis 


non qued ex duabus naturis una facta sit, quem- 
admodum Eutyches asseruit ; sed quod ex duabus 
naturis umus exstiterit Christus. Atque ita Cyriles. 
sententiam suam paulo post exponit, cum ait, 


διὰ τῆς ἀφράστου xal ἀποῤῥήτου Tob Cree a. ex 
δρομῆς. Ex his 29poteX αϑλδοαυθνοτο e33& You. 
Langum, (doctum λον λον WNexSEAEUNS 
qui 


νότητα wiionem Yer. 
Ὧλ 


constituerunt. Atque ita verum est quod ait Cyril- 
lus, duas naturas inter se diversas, in veram uni- 
tatem coivisse : quod tamen non intellexitChristoph.: 


PargoL, Gn. LXXXVI. ! 


2511 


EVAGRII SCHOLASTIGI 


2572 


dicitur, utpote qui carnis suz nativitatem sibi Α γέννησιν olxetoípsvo;. ᾿Οὕτω φαμὲν αὐτὸν παθεῖν, 


propriam asciscat. Eodem modo.illum,passum esse 
dicimus et resurrexisse, non quasi Deus Verhum 
in sua natura plagas passus sit, aut clavorum 
transfitgiones, aut alia quaslibet vulnera : Deus 
*€nim perpessionis expers est, utpote qui careat 
corpore. Sed quoniam corpus illud quod proprium 
ejus erat, passum est, idcirco passus idem dicitur 
esse pro nobis. Nam in corpore quod patiebatur, 
inerat Deus impatibilis. 

Altera autem Cyrilli epistola, majore quidem ex 
parte jam relata est in primo hujus histori» libro. 
Exstat autem in ea dicium quoddam, quod Joannes 
quidem Antiochensis cpiscopus in litteris suis expo- 
suerat ; Cyrillus vero omnibus suffragiis approbavit. 
Id sic habet: Confitemur 'sanctam Virginem, Dei- 
. param, propterea quod Deus Verbum ex ea carnem 
sumpserit et homo factus sit, et ab ipso conceptio- 
nis exordio templum ex ea assumptum sibi unive- 
rit. Evangelicas autem et apostoJicas voces quz de 


Domino dicuntur, scimus divinos illos viros alias 


quidem communiter accipere, ut de una persona 
dictas: alias vero dividere, ut quz de, duabus 
naturis proferantur. Et has quidem Deo dignas, 
juxta deitatem Christi : alias vero humiles atque 
abjectas, juxta ejusdem humanitatem tradidisse. 
Quibus hzc subjungit Cyrillus: His sacris vocibus 
vestris perlectis, cum nos ipsos idem sentire intel- 
ligeremus : « Unus eniin Dominus, una fides, unum 


πὰ ἕτερα 
Θεῖον, ὅτι xal ἀσώματον. Ἐπειδὴ δὲ τὸ γεγωανὸς b- 


xai ἀναστῆναι, οὐχ ὡς τοῦ Θεοῦ Δόγου παθόντος el; 


ἰδίαν φύσιν, ἣ πληγὰς, ἣ διατρήσεις ἥλων, ἢ γοῦν 
τῶν τραυμάτων. ᾿Απαθὲς γὰρ * 


τοῦ ἴδιον σὥμα πέπονθε, ταῦτα πάλιν αὐτὸς λέγεται 
παθεῖν ὑπὲρ ἡμῶν. Ἦν γὰρ ὁ ἀπαθὴς, ἐν τῷ πά- 
σχοντι σώματι. 


— Tf δέ γε ἑτέρας τὰ πολλὰ μὲν χατὰ τὴν προτέραν 
ἱστορίαν ἐνήνεχκται. "Ἔστι δὲ ἐν αὐτῇ ῥῆσις τοιάδε, 
fv γέγραφε μὲν Ἰωάννης ὁ τῆς ᾿Αντιοχέων, προσ- 
ἤχατο δὲ πάσαις ψήφοις Κύριλλος. Ὁμολογοῦμεν τὴν 
hylov Παρθένον Θεοτόχον, διὰ τὸ τὸν Θεὼν «Νόγον 
σαρχωθῆναι ἐξ αὐτῆς xal ἐνανθρωπῆσαι, καὶ ἐξ αὐ» 
τῆς τῆς συλλήψεως ἐνῶσαι ἑανφτῷ τὸν ἐξ αὐτῆς λη- 
φθέντα ναόν. Τὰς δὲ εὐαγγελιχὰς χαὶ ἀποστολικὰς ἐπὶ 
τοῦ Κυρίου φωνὰς, ἴσμεν τοὺς θεοφάρους ἄνδρας τὰς 
μὲν χοινοποιοῦντας, ὡς ἐφ᾽ ἑνὸς προσώπον - τὰς δὲ 
διαιροῦντας, ὡς ἐπὶ δύο φύσεων * xal τὰς μὲν θεο- 
πρεπεῖς, χατὰ τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ " τὰς δὲ 
ταπεινὰς, κατὰ ἀνθρωπότητᾳ αὑτοῦ παραδιδοντος. 
Οἷς ἐπήγαγεν Ταύταις ὑμῶν ταῖς ἱεραῖς ἐντυχάν- 
τες φωναῖς, οὕτως μὲν xal αὐτοὺς *! φρονοῦντας 
εὑρίσκομεν. « Εἷς γὰρ Κύριος, μία πίστις, Ev βάπτι- 
σμα. » Ἐδοξάσαμεν οὖν τὸν τῶν ὅλων Σωτῆρα θεὰν, 
ἀλλήλοις συγχαίροντες, ὅτι ταῖς θεοπνεύστοις T'pa- 
qal; xoY τῇ παραδόσει τῶν ἁγίων ἡμῶν Βατέρων 


baptisma: » Servatorem omnium Deum glorificavi- (, συμθαίνουσαν ἔχουδι πίστιν αἴ τε παρ᾽ ἡμῖν καὶ al 


mus, invicem gratulantes, quod tam nostre, 39} 
quam vestre regionis Ecclesis, fidem cum Scri- 
pturis divinitus inspiratis et cum traditione sancto- 
rum Patrum consentientem profiteantur. Quibus 
perlectis , episcopi qui aderant exclamarunt his 
verbis: Universi ita credimus: Leo papa ita credit. 
Anathema ei qui dividit, et ei qui confundit. 11:66 
est fides Leonis archiepiscopi; Leo sic credit; Leo 
et Anatolius ita eredunt; universi jla credimus; 
ut Cyrillus, sic nos credimus; Cyrilli zterna me- 
moria; ut epistole Cyrilli habent, sic sentimus; 
ila credidimus, ita credimus. Leo archiepiscopus 
ita sentit, ita credit, ita scripsit. 

Postea cum interlocutio prolata esset, ut epistola 


' rap ὑμῖν Ἔχχλησίαι. Ὧν ἀνεγνωσμένων, ol τῆς φὑτῆς 


ἐπεθόησαν συνόδου ῥήμασι τοιούτοις " Πάντες obo; 
πιστεύομεν * ὁ πάπας Λέων οὕτως πιστεύει. ᾿Ανάδι- 
μα τῷ μερίζξοντι, καὶ τῷ συγχέοντε " αὔτη ἡ misti 
Λέοντος τοῦ ἀρχιεπισχόπου" Λέων οὕτως πιστεύει, 
Λέων xaX ᾿Ανατόλιος οὕτως πιστεύουσι ^ πάντες OU- 
τως πιστεύομεν" ὡς Κύριλλος, οὕτῳς πιστεύομεν * 
αἰωνία fj μνήμη Κυρίλλου * ὡς αἱ ἐπιστολαὶ Κυρῶ- 
Aou εἰσὶν (26), οὕτως φρονοῦμεν" οὕτως ἐπιστεύσα- 
μεν, οὕτως πιστεύομεν. Λέων ὁ ἀῤχιεπίσχοπος οὔ-. 
τως φρονεῖ, οὕτως πιστεύει, οὕτως Expos. 


Διαλαλιᾶς δὲ ἐνεχθείδσης xal τὴν Δέοντος ἐπιας»» 


quoque Lconis recitaretur, in Graecum sermonem ἢ λὴν ἀναγνωσθῆναι, μεταφρασθεῖσα τῆς ἀναγνώσεως 


conversa publicc recitata est, eLmonumentis actorum 
inserta habetur. Hac epistola perlecta, cum episcopi 
acclamassent : I[:ec fides Patrum : hzc fides aposto- 
lorum ; omnes ita credimus; orthodoxi ita credunt ; 
anathema ei qui sic non credit ; Petrus per Leonem 
ista locutus est : Apostoli ita docuerunt; pie ac 
vere docuit Leo; Cyrillus ita docuit. Leo et Cyril- 
lus similiter pr»dicarunt; anathema ei qui sic 
non credit; hec vera fides; orthodoxi ita sen- 


ἔτυχεν * ἥτις τοῖς πραχθεῖσιν ἐμφέρεται. Μετὰ γοῦν 
τὴν ἀνάγνωσιν τῶν ἐπισχόπων ἐπιδοησάντων * Αὗτη 
ἣ πίστις τῶν Πατέρων, αὕτη ἡ πίστις τῶν ἀποσιό 
λων " πάντες οὕτως πιστεύομεν " οἱ ὀρθόδοξοι οὕτως 
πιστεύομεν * ἀνάθεμα τῷ μὴ οὕτως πιστεύοντι * Πέ- 
«po, διὰ Λέοντος ταῦτα ἐξεφώνησεν " οὗ ἀπόστολοι 


οὕτως ἐδίδαξαν " εὐσεδῶς xal ἀληθῶς Λέων ἐδέδαξε' 


Κύρῶλος οὕτως ἐδίδαξε * Λέων xal Κύριλλος ὁμοίως 
ἐδίδαξαν. ᾿λνάθεμα τῷ μὴ οὕτως πιστεύοντι * αὕτη ἡ 


VAlUZE LECTIONES. 


*! ἑαυτούς. 


VALESII ANNOTATIONES., 


($6) Ὡς αἱ ἐπισεολαὶ Κυρίλλον εἰσίν. In actione secunda Chalcedonensis concilii, pag. 461, pro ἐν 


Ely Scribitur ἔχουσιν, 


* 


9573 


HISTORLE ECCLESIASTIC/R LTBER II. 


2574 


ἀληθὴς πίστις, οἱ ὀρθόδοξοι οὕτως φρονοῦσιν (27), αὔ- A "tiunt; hic fides Patrunr; htec Ephesi cur lecta 


τὴ d πίστις τῶν Πατέρων" ταῦτα ἐν Ἐφέσῳ διὰ τί οὐχ 
ἀνεγνώσθη ; ταῦτα Διόσχορο; ἔχρυψεν. Ἐμφέρεται 
ἐν τοῖς αὐτοῖς πεπραγμένοις, ὡς ἡνίκα τὸ μέρος τῆς 
ἐπιστολῆς Λέοντος ἀνεγνώσθη, περιέχον, Καὶ πρὸς 
τὰ χρεωστούμενον ὄφλημα τῆς ἡμετέρας φύσεως 
ἐχτεθῆναι 35, ἡ θεία φύσις ἡνώθη τῇ φύσει τῇ παθη- 
κἧ, ἵνα τοῦτο δὴ τὸ ταῖς ἡμετέραις ἰάσεσιν ὑπάρχον 
ἁρμόδιον, ὁ εἷς χαὶ ὁ αὐτὸς ὧν μεσίτης Θεοῦ xol 
ἀνθρώπων ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς, xat ἀποθνή- 
σχεῖν Ex τοῦ ἑνὸς δυνηθῇ, χαὶ τελευτᾷν ** ἐχ τοῦ ἐτέ- 
ρου μὴ δυνηθῇ * πρὸς τὴν τοιαύτην ῥῆσιν ἀμφιδαλ- 
λόντων τῶν Ἰλλυριῶν καὶ Παλαιστινῶν ἐπισχόπων, 
᾿Λλέτιος ἀρχιδιάχονος τῆς Κωνσταντίνου ἁγιωτάτης 
Ἐχχλησίας ῥῇσιν παρήγαγεν Κυρίλλου περιέχουσαν 


non sunt? hzc Dioscorus óccultavit. Refertur in 
actis ejusdem concilii, quod cum legeretur pars su- 
pradictz epistole Leonis quz sic habet : Et ad rc- 
solvendum conditionis nostre debitum , natura 
inviolabilis, nature est unita passibili : ut quod 
nostris remediis (30) congruebat, unus atque idem 
mediator Dei et hominum, bomo Christus Jesus, 
et mori posset ex uno, et mori rion posset ex alte- 
ro. Dubitantibus ad has voces Illyricianis et Palze- 
stinis episcopis, Aetius archidiaconus sancte Ec- 
celesiz Constantinopolitanz protulit locum Cyrilli 
qui sic habet. Rursus vero quoniam proprium ejus 
corpus gratia Dei, sicut ait apostolus Paulus : « Pro 
omnibus mortem gustavit !*, » ideo pro nobis ipse 


οὕτως" "Enctóh δὲ πάλιν τὸ ἴδιον αὐτοῦ σῶμα χάριτι Β mortem passus esse dicitur: non quasi mortem . 


Θεοῦ, χαθά φησιν ὁ &vóctoXo; Παῦλος, « ὑπὸ xav- 
τὸς ἐγεύσατο θανάτου (48), » λέγεται παθεῖν αὐτὸς 
«by ὑπὲρ ἡμῶν θάνατον, οὐχ ὡς εἰς πεῖραν ἐλθὼν 
θανάτου, τό vs εἶχον ** elg τὴν αὐτοῦ φύσιν * ἀπο- 
πληξία γὰρ τοῦτο λέγειν, f] φρονεῖν" ἀλλ᾽ ὅτι, χαθάπερ 
ἔφην ἀρτίως, ἡ σὰρξ αὐτοῦ ἐγεύσατο θανάτου. Καὶ 
πάλιν πρὸς τὴν ῥῆσιν τῆς ἐπιστολῆς Λέοντος τὴν 
ἔχουσα) * Ἑνεργεῖ γὰρ ἑχατέρξ μορφῇ μετὰ τῆς 
δατέρου χοινωνίας, ὅπερ ἴδιον ἔσχηχε * τοῦ μὲν Λό- 
Ὑου χατεργαζομένου τοῦθ᾽ ὅπερ ἐστὶ τοῦ Λόγον " τοῦ 
ὃξ σώματος ἐχτελοῦντος, ἅπερ ἐστὶ τοῦ σώματος. Καὶ 
τὸ μὲν αὐτῶν “5, διαλάμπει τοῖς θαύμασι, τὸ 65 ταῖς 
ὕδρεσιν ὑποπέπτωχεν. ᾿Αμφιδαλλόντων τῶν Ἶλλυ- 
ριῶν καὶ τῶν Πἀλαιετινῶν ἐπισχόπων, ὁ αὐτὸς ᾿Αέ- 


voe χεφάλαιον ἀνέγνω Κυρίλλου περιέχον οὕτως * C 


Αἱ μὲν ἄλλαι τών φωνῶν ὅτι μάλιστα θεοπρεπεῖς " 
αἱ δὲ, οὕτω πάλιν ἀνθρωποπρεπεῖς * αἱ Ob μέσην 
τινὰ τάξιν ἔχουσιν, ἐμφανίζουσαι τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, 
Θεὸν ὄντα χαὶ ἄνθρωπον ὁμοῦ ἐν αὐτῷ. Καὶ μετὰ 
ταῦτα πρὸς ἕτερον μέρος τῆς ἐπιστολῆς Λέοντος 
ἀμφιδαλλόντων τῶν εἰρημένων ἐπισχόπων ἔχον " El 
καὶ τὰ μάλιστα γὰρ ἐν τῷ Δεσπότῃ Ἰηδοῦ Χριστῷ, 
τοῦ Θεοῦ xal τοῦ ἀνθρώπου ἕν πρόσωπον, ὅμως ἕτε- 
póv ἐστιν ἐχεῖνο ἐξ οὗ ἐν ἑκατέρῳ χοινόν ἐστιν τὸ τῆς 
ὕδρεως, καὶ ἕτερον ἐξ οὗ χοινὸν τὸ τῆς δόξης χαθ- 
ἐστηχεν. Ἐξ ἡμῶν μὲν γὰρ αὐτῷ ἡ ἑλάσσων τοῦ 
Πατρὸς ἀνθρωπότης * ἐχ δὲ τοῦ Πατρός ἐστιν αὐτῷ 


expertus fuerit quantam quidem ad naturam ipsiug 
pertinet : id enim vel dicere vel sentire, extreme 
dementie est; sed quia caro ejus, ut paulo ante 
dixi, mortem degustavit. Rursus cum legeretur pars 
ejusdem epistole Leonis quz sic habet : Agit eniin 
utraque forma cum alterius commünione, quod 
proprium est : Verbo scilicet operante quod Verbi 
est, et carne exsequente quod carnis 3499 est. 
Unum horum coruscat miraculis, alterum succum- 
bit injuriis. Dubitantibus ad h:ec Illyricianis et Pa- 
|estinis episcopis, idem Aetius legit capitulum 
Cyrilli quod sic habet : Ex vocibus quz de Christo 
loquuntur, ali: sunt Deo convenientes quam maxi- 
me. Alíe vero conveniunt homini. Quaedam vere 
medium obtinent locum, Filium Dei Deum simul 
aique hominem esse indicantes. Post hec cum su- 
pra memorati episcopi dubitassent ad alferam par- 
tem ejusdem epistolze quze sic habet :Quamvis enim 
in Domino Jesu Christo Dei et hominis una persona 
sit, aliud tamen est unde in utroque communis 
est contumelia, aliud unde communis est gloria. - 
De nostro enim illi est minor Patre humanitas : de 
Patre est illi 2equalis cure Patre divinitas. Theodo- 
ritus, ré perpensa, Cyrillum: Quoque ita loeàtam - 
esse dixit his verbis : Qui homo factus est, et quod 
proprium ipsius erat, non dimisit. Mansit enim íd 
quod erat. Intelligitur autem omnino et aliud 


ἡ μετὰ τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ ἴση θεότης * Θεοδώριτος D inhabitans iu álio, hoc est divina natura in bomine. 
ζυγοστατῶν ἔλεγε, xol τῷ paxaplp Κυρίλῳ ἐπὶ λέξεως εἰρῆσθαι οὕτως * Καὶ γενόμενον ἄνθρωπον, 
χαὶ μὴ μεθέντα τὸ ἴδιον μεμένηχεν ὅπερ ἦν, χἀὶ ἕτερον ἐν ἑτέρῳ τὸ χατοιχοῦν, τουτέδτιν, ἡ θεία 


φύσις μετὰ τῶν " (29) ἀνθῥώπων. 
15 Hebr. τι, 9. 


VARLE LECTIONES, 
** C. C. ἐχτιθῆναι. ** C. C. τελευταῖον.  * C. C. τό γε ἦχον. C. C. αὐτῷ. «fo τῶν. 
VALESII ANNOTATIONES. 


(27) Οἱ ὀρθόδοξοι οὕτως πιστεύομεν. ἴῃ actione 
secunda Chalcedonensis concilii, Dag 109, scribitur 
πιστεύουσι, quod magis probo, licet Nicephorus vul- 
gatam scripturam confirmet. 

(28) Ὑπὸ παντὸς ἐγεύσατο θανάτου. Assentior 
viris doctis qui ὑπὲρ παντὸς emendarunt, quem- 
admodum scribitur etiam apud Nicephorum, et in 
aciione secunda concilii Cbalced., pag. 170. 


(29) Kal Érspov ἐν' ἑτέρῳ. ἴῃ actione Becunda 
Chalced. concilii liic Cyrilli locns alitér scribitur, 
hoc scilicet modo, Μεμένηχε γὰρ ὅπερ fjv. νοεῖται 
δὲ πάντως ἕτερον ἐν ἑτέρῳ χατοιχοῦν, τουτέστιν ἡ 
θεία φύσις ἐν τοῖς ἀνθρωπίνοις, INED 

(30) Ut quod nostris remediis. Fadem, vet NS 
peluntur in sermone prt Vots eya We. Wow 
vitate, ] 


2515 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2510 


Post htec cum amplissimi judices interrogassent, A Μετὰ ταῦτα τῶν ὑπερφυῶν ἀρχόντω νἱρωτησάντων 


num quis adhuc dubitaret, omnes episcopi respon- 
derunt neminem amplius dubitare. Tum Atticus 
Nicopolis episcopus, aliquot dierum inducias epi- 
scopis dari.postulavit, ut tranquilla mente et sedato 
animo, ea qux» Deo ac sanctis Patribus placent, 
decernerentur. Epistolam quoque Cyrilli ad Ne- 
storium tradi ipsis postulavit, in qua Cyrillus Ne- 
storium hortatur, ut duodecim ipsius capitulis 
quibus omnes consenserant, etiam ipse consentiat. 
Cumque judices facta interlocutione precepissent, 
ut dilatio dierum quinque ipsis daretur, quibus 
apud Anatolium Constantinopolis episcopum con- 
venirent, omnes episcopi acclamarunt in hzc ver- 
ba : Nos ita credimus ; omnes ita credimus; ut Leo, 
ita credimus. Nemo nostrum dubitat. Nos universi 
subscripsimus. Quibus dictis, judices ita interlocuti 
sunt : Non est necesse ut omnes conveniatis; sed 
quoniam czquum est ut dubitantes confirmentur , 
reverendissimus episcopus Analolius, ex numero 
eorum qui subscripserunt eligat, quos idoneos esse 
judicaverit ad docendos eos qui dubitant. Tum 
episcopi has acclamationes subjecerunt : Pro Pa- 
tribus rogamus. 393 Patres synodo restituantur. 
Qui idem cum Leone sentiunt, synodo restituan- 
tur. Patres synodo restituantur. Has voces impe- 


εἴπερ ἔτι τις ἀμφισδητεῖ, πάντες ἔφησαν μὴ ἄμφι- 
δάλλειν ἔτι. Μεθ᾿ cO; ᾿Αττιχὺς ἐπίσχυπος Νιχοπόλεω; 
ἐξήτησεν ἐνδόσιμον αὑτοῖς γενέσθαι ὀλίγων ἡμερῶν, 
ἐφ᾽ ᾧ ἀχυμάντῳ διανοίᾳ καὶ ἀταράχῳ λογισμῷ τὰ 
τῷ Θεῷ δοκοῦντα καὶ τοῖς ἁγίοις Πατράσι τυπωθῆ . 
ναι. Ἐξήτησε δὲ λαθεῖν καὶ τὴν ἐπιστολὴν ΚΚυρίλ- 
Aou, τὴν πρὸς Νεστόριον γεγραμμένην, ἐν fj παρα- 
χελεύεται αὐτὸν συνθέσθαι τοῖς δώδεχα αὐτοῦ Κεφα» 
λαίοις, οἷς ἅπαντες συνέθεντο (51). Καὶ τῶν ἄρχόν- 
των διαλαλησάντων ἐνδόσιμον αὐτοῖς ἡμερῶν πέντε 
γενέσθαι, εἰς τὸ συνελθεῖν περὶ ᾿Ανατολίῳ (58) τῷ 
τῆς Κωνσταντίνου πόλεως προέδρῳ, πάντες ἐπευφή- 
μησαν ol ἐπίσχοποι φήσαντες * Ἡμεῖς οὕτως πι- 
στεύομεν " πάντες οὕτω πιστεύομεν: ὡς Δέων, 
οὕτως πιστεύομεν. Ἡμῶν οὐδεὶς ἀμφιδάλλει" 
ἡμεῖς πάντες ὑπεγράψαμεν. Πρὸς ἃ διελαλήθη 
ἐπὶ ῥήματος ταῦτα * Οὐχ ἀναγχαῖον πάντας 
ἡμᾶς "7 συνελθεῖν“ ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἀχόλουθόν στι 
πιστωθῆναι τοὺς ἀμφιδάλλοντα:, ὃ εὐλαβέστατος 
ἐπίσχοπος ᾿Ανατόλιος, ἀπὸ τῶν ὑπογραψάντων 
ἐπιλέξηται ob; ἐὰν νομίσῃ πρὸς διδατχαλίαν τῶν 
ἀμφιθαλλόντων. Οἷς ἐπήγαγον οἱ τῆς συνόδου 
αὕτως * Δεόμεθα περὶ τῶν Πατέρων (55) " τοὺς 
Πατέρας τῇ συνόδῳ, τοὺ; ὁμόφρονας Λέοντος τῇ 
συνόδῳ, τοὺς Πατέρας τῇ συνόδῳ " τὰς φωνὰς τῷ Ba- 


VARLE LECTIONES, 


t eg. C. ὑμᾶς. 


VALESII ANNOTATIONES, 
(51) οἷς ἅπαντες συνέθεντα. Ambiguitas est in C rum ex supradictis manifeste colligitur, verissi- 


his verbis. Tam enim referri possunt ad duodecim 
Cyrilli capitnla, de quibus proxime locutus est, 
quam ad postulata Attici Nicopolitani-episcopi, qui- 
bus reliqui omnes episcopi. assensi sunt, ut disci- 
musex actione secunda concilii Chalced. sub finem. 
Joannes quidem Langus priorem sensum secutus 
est. Posterior tamen explicatio: mihi magis placet. 

(32) ZvxsA0siv περὶ 'AvatoA(q. Assentior viris 
doctis qui ante nos emendarunt παρὰ ᾿Ανατολίῳ, 
Apud Nicephorum deest przpositio, qu» tamen 
mihi videtur prorsus necessarma. ᾿ ] 

(25) Δεόμεθα παρὰ τῶν Πατέρων. In optimo:co- 
dice Florentino scriptum est περὶ τῶν Πατέρων, 
quemadmodum etiam legitur in actione secunda con- 
cilii Chalced. Quinam porro sint hi Patres pro qui- 
bus postulant episcopi ut synodo restituantur, 
haud difficile est divinare. Sunt enim illi, Juvena- 
Jis, episcopus Hierosolymorum, Thalassius Czeaa- 
rez Cappadocie, Eusebius, Eustathius ac Basilius, 
qui in aclione prima per interlocutionem judicum 
ac senatorum depositi fuerant una cum Dioscoro. 
Ob hanc igitur depositionem quam episcopi suffra- 
giis suis comprobaverant, quinque isti episcopi, 
nec secunde nec tertie actioni interfuerunt, ut 
patet ex indice episcoporum qui illis actienibus 
przmittitur. Sed et in actione tertia, cum legati se- 
dis apostolicze sententiam -depositionis eontra Dio- 
scorum pronuntiassent, czeteri quidem episcopi sub- 
scriptionibus suis eam confirmarunt, exceptis tamen 
his quinque, ut recte observavit Evagrius supra. 
in vulgatis quidem exemplaribus synodi Chalce- 
donensis, pag. 212, etiam horum quinque episco- 
porum nomina leguntur ascripta; verum extra 
ordinem οἱ post reliquos omnes episcopos. Ex quo 
apparet, illos non tum cum prolata est sententia 
gubscripsisse, sed diu postea, cum restituti fuis- 
scent οἱ pristinam dignitatem recuperassent. Cite- 


mum esse id quod jam szpius monui, secundam 
actionem concilii Chalcedonensis ab Evagrio sumi 
pro tertia, et tertiam pro secunda. Utri vero codi- 
ces fide digniores sint, iine quibus usus est Eva- 
grius, an ii quos nunc editos habemus, haud facile 
est pronuntiare. Mihi quidem certiores videntur 
codices quibus usus est Evagrius. Primum ob an- 
tiquitatem. Vetustiores enim procul dubio fuerunt 
lis quibus nunc utimur. Deinde propter legitimum 
ordinem rerum gestarum. Nam post accuratam 
examinationem cause Dioscori, et post interlocu- 
tionem judicum, qui illum in nones com- 
misisse et deponendum esse $ronuatisiverant, quse 
gesta sunL in actione prima ; restabat ut Dioscorus 
canonico judicio ab episcopis damnaretur. Proinde 
actio in qua Dioscorus ab episcopis synodali sen- 
tentia depositus est, primam actionem Mproxime se- 
qui debet. Recte igitur Evagrius ac Niceph. eam 
secundo loco posuerunt. Tertia ratio petitur ex 
ipsa actione tertia, pag. 177, ubi Dioscorus legatis 
a sacrosancta synodo ad ipsum missis ita respon- 
disse dicitur : Quoniam ante hec in congregatione 
sedentes. magnificentissimi judices certa definierunt 
post multam. uniuscujusque interlocutionem, nunc 
vero in pra dictorum infirmationem secunda me evo- 
cat congregatio. Obstat tamen id quod legitur in 
fine actionis secundze, episcopos scilicet Illyrici ita 
acclamasse : Dioscorum synodo, Dioscorum Eccle- 
siis. Quod procul dubio nunquam ausi essent pro- 
ferre post depositionem Dioscori, cui ipsi subscri- 
pserant. Secunda igitur actio in qua ita acclamatum . 
est, precedere omnino debet actionem tertiam ; 
in qua Dioscorus canonice depositus est. Atque id 
verius pulo. [Certe Liberatus in Breviario, cap.13, 
ubi singulas sessiones Chalcedonensis concilii re- 
fert, huic posteriori sententix astipulatur.] 


25T1 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER 1I. 


2578 


σιλεῖ " τὰς ἱχεσίας τῷ ὀρθοδόξῳ, τὰς ἱχεσίας τῇ Αὐ- A ratori. Has preces orthodoxo. Has preces Augu- 


γούστῃ * πάντες ἡμάρτομεν, πᾶσι συγχωρηθείη. 
Ἑπεθόησαν δὲ οἱ τῆς Κωνσταντινουπόλεως Ἐχχλη- 
σίας * Ὀλίγοι κράζουσιν * οὐ λέγει ἡ σύνοδος. Μεθ᾽ 
οὖς οἱ ᾿Ανατολιχοὶ ἐξεδόησαν" Τὸν Αἰγύπτιον τῇ 
ἑξορίᾳ. Οἱ δὲ Ἱλλυριοὶ ἐχραύγασαν * Δεόμεθα, πάν- 
τας ἐλέησον. Μεθ᾽ οὖς; οἱ ᾿Ανατολιχοί * Τὸν Αἰγύ- 
πτιον τῇ ἐξορίᾳ. Καὶ τῶν Ἰλλυριῶν τὰ παραπλήσια 
αἰτούντων, ol τοῦ χλήρου ἸΚωνσταντινουπόλεως ἐξ- 
ἐδόησαν" Διόσχορον τῇ ἑξορίᾳ, τὸν Αἰγύπτιον τῇ 
ἐξορίᾳ, τὸν αἱρετιχὸν τῇ &Gopla* Διόσχορον ὁ Χρι- 
ατὸς χαθεῖλε. Μεθ᾿ oü; πάλιν οἱ ᾿Ιλλυριοὶ xai οἱ 
ἀμτ᾽ αὑτοὺς ἐπίσχοποι" Πάντες ἡμάρτομεν " πᾶσι 
συγχώρησον " Διόσχορον τῇ συνόδῳ, Διόσχορον ταῖς 
Ἐχχλησία:ς. Καὶ τῶν παραπλησίων προελθόντων τὰ 
τῆς τοιαύτης συνελεύσεως ἐπερατοῦτο. 

Κατὰ δὲ τὴν μετ᾽ αὐτὴν συνέλευσιν, τῆς συγχλῆ- 


του διαλαλησάσης ἀναγνωσθῆναι τοὺς ἤδη δεομένους 


τύπους (34), ἀνέγνω Κωνσταντῖνος σεχρετάριος ἀπὸ 
σχέδους ἐπὶ λέξεως ταῦτα " Περὶ μὲν τῆς ὀρθοδόξου 
καὶ χαθολιχῆς πίστεως, τελειότερον συνόδου γινο- 
μένης μετὰ μίαν ἀχριδεστέραν ἐξέτασιν δεῖν γενέ- 
σθαι συνορῶμεν. Ἐπειδὴ δὲ Φλαδιανὸ; ὁ τῆς εὖσε- 
ὀοῦς μνήμης, xaX Εὐσέδιος 6 εὐλαδέστατος ἐπίσχο- 
τὸς, ix τῆς τῶν πεπραγμένων χαὶ διεγνωσμένων 


ἐρεύνης, χαὶ αὐτῆς τῆς φωνῆς τινῶν τῶν ἐξάρχων. 


γενομένων τῇς τότε συνόδον, ὁμολογησάντων ἐσφάλ- 
θαι χαὶ μάτην αὐτοὺς χαθῃρηχέναι, οὐδὲν περὶ τὴν 
πίστιν σφαλέντες, δείχνυνται ἀδίχως καθαιρεθέντες" 
φαίνεται ἡμῖν χατὰ τὸ Θεῷ ἀρέσχον δίχαιον εἶναι, 
εἰ παρασταίη τῷ θειοτάτῳ καὶ εὐσεθεστάτῳ ἡμῶν 
δεσπότῃ, τῷ αὐτῷ ἐπιτιμίῳ Διέσχορον τὸν εὐλαδέ- 
στατον ἐπίσχοπον ᾿Αλεξανδρείας, χαὶ Ἰουδενάλιον τὸν 
εὐλαδέστατον ἐπίσχοπον Ἱἱεροσολύμων, xai Θαλάσ- 
σιον τὸν εὐλαδέστατον ἐπίσχοπον Καισαρείας Καπ- 
«αδηχίας, καὶ Εὐσέδιον τὸν εὐλαδέστατον ἐπίσχοπον 
᾿Αγχύρας, καὶ Εὐστάθιον τὸν εὐλαδέστατον ἐπίσχο- 
fov Βηρυτοῦ, xal Βασίλειον τὸν εὐλαδέστατον ἐπί- 
σχοπὸν Σελευχείας τῆς Ἰσαυρίας, τοὺς ἑξουσίαν ἐσ- 
χηχότας καὶ ἐξάρχοντας τῆς τότε συνόδου, χατὰ τοὺς 
χανόνας τοῦ ἐπισχοπιχοῦ ἀλλοτρίους γενέσθαι ἀξιώ- 
ματος" πάντων τῶν παραχολουθησάντων τῇ θείᾳ 
χορυφῇ γνωριζομένων. Εἶτα μεθ᾽ ἑτέρας ἀναγνώσεις 


Ὑδνομένας, ἐρωτηθέντες οἱ συνειλεγμένοι ἐπίσχο-, 


Ste. Omnes peccavimus : omnibus indulgeatur. 
Clerici autem Ecclesie Constantinopolitane excla- 
marunt his verbis : Pauci clamant : synodus hzc 
non dicit. Post hzc acclamatum est ab Orientali- 
bus:/Egyptium exsilio. Illyriciani véro exclama- 
runt: Rogamus, omnium miserere. Rursus accla- 
matum est ab Orientalibus, /Egyptium exsilio. 
Cumque lllyriciani eadem qu» prius postularent, 
clerici urbis Contantinopolitane clamarunt : Dio- 
scorum exsilio, Agyptium exsilio, bxreticum exs;- 


lio, Dioscorum Christus deposuit. Post hze- iterum 


acclamatum est ab lllyricianis : Omnes peccavimus, 
omnibus veniam indulge : Dioscorum synodo, Dio- 
&corum Ecclesiis. Et cum alia ejusdem modi pro- 


B cessissent, confessus iste flnem cepit. 


Sequenti vero consessu, cum senatus interlocu- 
tus esset ut recitarentur ea qux jam fuerant con- 
stituta : Constantinus ἃ secretis hzc recitavit ex 
scheda : De recta quidem  , catholica fide, crastino 
die, perfectius conveniente concilio diligentiorem 
inquisitionem fleri oportere perspicimus. Quoniam 
vero piz memoriz Flavianus et Eusebius reveren- 
dissimus episcopus Dorylei, ex scrutatione acio- 
rum ac decretorum, et ex ipsis vocibus eorum qui 
in synodo que tunc facta est przsederunt : qui 
quidem confessi sunt errasse se, et fruétra illos de- 
posuisse, cum nullatenus errassent in flde, injuste 
depositi esse noscuntur : videtur nobis juxta id 
quod Deo placet, justum esse, modo id placuerit 
sacratissimo ac piissimo Domino nostro, ut Diosco- 
rus reverendissimus cpiscopus Alexandrie, et Ju- 
venalis reverendiss. episcopus Hierosolymorum, et 
Thalassius reverendiss. episcopus Cassarez Cappa- 
docix, et Eusebius reverendiss, episcopus Áncyreg, 
et Eustathius reverendiss. episcopus Beryti, et 
Basilius reverendiss. episcopus Seleuci» lsauri», 
qui tunc auetoritate praediti concilio praefuerunt, 
eldem pene subjaceant, sacrosancti concilii sen- 
tentia juxta sacros canones ab episcopali dignitate 
submoti : cunctis quz? consequenter gesta fuerint, 
ad sacratissimi principis notitiam perferendis. 
Deinde quibusdam aliis recitatis, interrogati 394 
episcopi qui aderant, utrum Leonis epistola con- 


ποι, εἰ συνάδουσι τὰ Λέοντος γράμματα τῇ πίστει p sentiret cum fide trecentorum.et octodecim sancto-. 


«ὧν tty ἀγίων Πατέρων τῶν ἐν Νικαίᾳ συναχθέν- 
των, xal τῇ τῶν pv, τῶν ἐν τῇ βασιλίδι, ἀπεχρίνατο 
᾿Ανατόλιος 6 τῆς Κωνσταντινουπόλεωξ πρόεδρος, 
xai πάντες οἱ συνειλεγμένοι, συνάδειν τὴν ἑἐπιστο- 
λὴν Λέοντος τοῖς εἰρημένοις ἀγίοις IHavpást " χαὶ τῇ 
αὐτῇ Δέοντος ἐπιστολῇ χαθυπεσημήνατο (55). Τού- 
τῶν ὧδε προελθόντων, ἐπεδόησαν οἱ τῆς συνόδου " 
Πάντες συντιθέμεθα, πάντες συναινοῦμεν, πάντες 
ὁμοίως πιστεύομεν, πάντες τὰ αὑτὰ φρονοῦμεν, 


rum Patrum qui Νίορς in unum convenerant, et 
cum fide centum ac quinquaginta Patrum qui iu 
urbe regia fuerant congregati, Anatolius Constanti - 
nopolitanus episcopus, et universi qui aderant 
episcopi responderunt, epistolam Leonis cum supra- 
dictis sanctis Patribus consentire. Idemqve Anato- 
lius supra memorata: Leonis epistola: subscripsi. 


Qus cum ita processissent, acclamatum est ab uni- 


versa synodo : Omnes consentimus; omnes coni» 


VALESII ANNOTATIONES. 


(34) Τοὺς δεομένους tóxovc. Scribendum est pro- (55) Ka8vztsonydvato. (τιον erus wws Nw Wa - 
cul dubio τοὺς δεδομένους, ut habet actio quarta  ralinumero leg χουϑυπενπηυῖζοονπτο, αδοτδοὰο ea 
Chalcedonensis cóncilii, pag. 216. Apud Nicephor. — scriptum habet Nieeyuoros, Vàque. cue tores ae 
legitur γενομένους, quod idem est, synodi Chaleedonengs pog. SN SX ἘΌΝ. 


2519 


EV AGRII SCHOLASTICI 


2580 


probamus; omnes similiter credirgus; omnes eadem, ἃ πάντες οὕτως πιστεύομεν᾽ τοὺς Πατέρας τῇ συνόδῳ, 


sentimus ; omnes ita credimus. Patres synodo red- 
dantur; qui subscripserunt , synodo reddantur; 
Patres synodo reddantur; qui ejusdem fidei sunt, 
synodo reddantur; multos annos imperatori. Qui 
Idem sentiunt, synodo reddantur; multos annos im- 
peratori; omnes fidei subscripsimus; ut Leo, ita 
sentimus. 

Postea cum interlocutio prolata esset a judicibus 
in hzc verba : De his relationem misimus ad sacra- 
tissimum et piissimum dominum nostrum , et re- 
sponsionem ab ejus clementia exspectamus. Vestra 
autem reverentia, tam de Dioscoro qui a vobis de- 
positus est, sacratissimo principe et nobis igno- 
rantibus, quam de quinque illis pro quibus precati 
estis, et de omnibus quz in concilio gesta sunt, 
ralionem Deo redditura est. Acclamatum esi ab 
omnibus : Dioscorum Deus deposuit ; Dioscorus 
juste depositus est, Dioscorum Christus deposuit, 
Post hzc cum allata esset responsio imperatoris 
Marciani, qua permittebatur episcopis ut.de quin- 
que illis qui depositi fuerant, pro arbitrio suo sta- 
tuerent, quemadmodum judices interlocutione 
facta significarunt, episcopi precati sunt his ver- 
bis : Ut illi ingrediantur rogamus. Qui idem sen- 
tiunt, synodo reddantur. Qui idem sapiunt, synodo 


reddantur. Qui epistole Leonis subscripserunt sy- 


nodo reddantur. Qui mox prolata interlocutione, 


τοὺς ὑπογράψαντας τῇ συνόδῳ (4). πολλὰ τὰ ἔτη τοῦ 
βασιλέω;, πολλὰ τὰ ἔτη τῆς Αὐγούστης " τοὺς Ilazé- 
pac πῇ συνόδῳ, τοὺς ὁμοπίστους τῇ συνόδῳ πολλὰ 
τὰ ἔτῃ τοῦ βασιλέως " τοὺς ὁμόφρονας τῇ συνόδῳ " 
πολλὰ τὰ ἔτη τοῦ βασιλέως " οἱ πάντες τῇ πίστει 
ὑπεγράψαμεν * ὡς ὁ Λέων, οὕτως φρονοῦμεν. 


Καὶ διαλαλιᾶς ἐνεχθείσης ἐπὶ λέξεως ὧδε" "Av- 
ηνέγχαμεν τῷ θειοτάτῳ καὶ εὐπεδεστάτῳ ἡμῶν δε- 
σπότῃ περὶ αὑτῶν, χαὶ ἀναμένομεν τὴν ἀπόκρισιν 
τῆς αὐτοῦ εὐσεύείας. 'H. δὲ. εὐλάδεια $ ὑμετέρα 
καὶ περὶ Διοσχόρου τοῦ παρ᾽ ὑμῶν χαθαιρεθέντος 
ἀγνοούσης xa τῆς θειοτάτης χορυφῆς χαὶ ἡμῶν (r), 
χαὶ περὶ αὐτῶν τῶν πέντε ὑπὲρ ὧν τὴν mapáxin- 
σιν ποιεῖσθαι, xaX πάντων (56) τῶν πεκραγμένων 
ἐν τῇ συνόδιῳ δώσει λόγον τῷ Θεῷ * ἐπευφήμησαν 
λέγοντες * Διόσχορον ὁ Θεὸς καθεῖλεν, Διόσχορος δε- 
χκαίως χαθηρέθη, Διόσχορον ὁ Χριστὸς χαθεῖλεν. 
Εἶτα μετὰ ταῦτα τῆς ἀπὸ. Μαρχιανοῦ ἐνεχθείσῃς 
ἀποχρίσεως, τῇ διαχρίσει τῶν ἐπισχόπων τὰ περὶ 
τῶν καθαιρεθέντων διδούσης, ὡς ἡ διαλαλιχ τῶν 
ἀρχάντων ἐδήλωσεν * ἐδεήθησαν ἐπὶ λέξεως εἰπόντες 
ταῦτα " Παραχαλοῦμεν αὐτοὺς εἰσελθεῖν * τοὺς ὁμο- 
δόξους τῇ συνόδῳ, τοὺς ὁμόφρονας τῇ συνόδῳ͵, τοὺς 
ὑπογράψαντας τῇ ἐπιστολῇ Λέοντος τῇ συνόδῳ. Οἷ-» 
περ ἀπὸ διαλαλιᾶς τῇ συνόδῳ συνηριθμήθησαν. Καὶ 
μετὰ τοῦτο δεήσεις ἐπιδεδομέναι παρὰ τῶν ἐπισχό- 


admissi sunt in synodum. Postea recilati sunt li- C πων τῆς ἐν Αἰγύπτῳ διοικήσεως Mapxtavip τῷ αὖ- 


belli precum, qui ab episcopis ZEzyptiacze dicecesis 
oblati fuerant imperatori Marciano. In quibus inter 
alia, hxc legebantur : Sentimus quemadmodum 
trecenti et octodecim Patres Niczze exposuerunt, 
et beatus Athanasius, et sancte memoriz Cyrillus ; 
anathemate damnantes omnem. hzresim, Arii scili- 
cet atque Éunomii, Manetis item ae Nestorii, et 
eorum qui dicunt carnem Domini nostri e celo 
esse, non aytem ex, sancia Deipara et semper Vir- 
gine Maria, similem omnium nostrum $95 absque 
peccato. Tum omnes 'episcopi qui in synodo ad- 
etànt, exclamarunt his verbis : Cur Eutychis etiam 
dogma isti minime damnarunt ? epistole Leonis 
subscribant, anathemate damnantes Eutychem ac 
doctrinam ejus : consentiant epistoie Leonis; illu- 
dere nobís volunt et abscedere. Ad hzc episcopi 
Kgypüi responderunt, multos esse episcopos in 


τοχράτορι ἀνεγνώσθησαν, at περιέχουσι πρὸς ἕτέ- 
ροις " Φρονοῦμεν χαϑὼς xai οἱ ἐν Νιχαίᾳ coy ἐξ- 
ἔθεντο, καὶ ὁ μακάριος ᾿Αθανάσιος, καὶ ὁ ἐν ἁγίοις 
Κύριλλος ἀναθεματίζοντες πᾶσαν atpegte, «fjv τε 
"Aptlou, xai Εὐνομίου, καὶ Μάνον, xat Νεστορίου, 
xai τῶν λεγόντων ἐξ οὐρανοῦ τὴν σάρκα τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν, καὶ μὴ ἐκ τῆς ἁγίας θεοτόχου καὶ ᾿Αειπαρθένου 
Μαρίας, xa0' ὁμοιότητα πάντων ἡμῶν, χωρὶς ápap- 
τίας. Πάντες οἱ τῆς συνόδον ἀνέχραξαν λέγοντες" Τὸ 
δόγμα Εὑὐτυχοῦς διατί μὴ ἀνεθεμάτισαν ; τῇ ἐπιστο- 
λῇ Λέοντος ὑπογράψωσιν, ἀναθεματίζοντες Εὐτυχεῖ 
xai τοῖς δόγμασιν αὑτοῦ " συνθῶνται τῇ ἐπιστολῇ 
Λέοντος" χλενάσαι ἡμᾶς θέλουσιν καὶ ἀπελθεῖν. Πρὸς 
ἃ διῆλθον οἱ ἐξ Αἰγύπτου ἐπίσχοπαι, ὡς πολλοὶ τυγ» 
χάνουσιν ol ἐν Αἰγύπτῳ ἐπίσχοποι, καὶ μὴ δύνασθαι 
τὸ τῶν ἀπολιμπανομένων. ἀναδέξασθαι πρόσωπον " 
καὶ παρεχάλουν ἀναμεῖναι τὴν σύνοδον τὸν αὑτῶν 


VALESI! ANNOTATIONES. 


(56) Περὶ αὐτῶν τῶν πάντων. Rectius in ma- 
nuscriptis codicibus Florentino et Telleriano legi- 
tur τῶν πέντε. Quomodo etiam scriptum est in 


actione quarta synodi Chalced; pag. 232, necnon 
apud Nicephorum. ᾿ 


VARIORUM, 


(q9) Τοὺς ὑπογράψαντας τῇ συνόδῳ. Id cst, qui 
epistole Leonis ad Flaviomum episc. CP. miss 
subscripserunt, ut antecedentia et sequentia osten- 
dunt. Intellige istos episcopos, qui quamvis prz 
metu Dioscori concilio Ephesino assentirentur, 
postea tamen in synodo CPolitana, ab Anatolio 
congregata anno 450, epistole Leonis subscripse- 
ragt. Hujus, sypogi, fragmenta videre est vom. 1 


Concilior. edit. Labb. pag. 1475. Leo sepe hort 
tur Patres Chalcedonenses, ut venia episcopis poe- 
nitentibus concederetur. Vid. epist. 59, 40, 46 
ir Lowrn. ϑειοτά ἝΝ 

r) ᾿Αγγοούσης καὶ τῆς θειοτάτης κορυφῆς xai 
ἡμῶν. Fpiscopl nimirum in secunda actione soli 
Convenerant, cum Dioscorus depositus esset. W. 

QWIB. , t0 7 


23581 


HISTORLE ECCLESIASTICE LIBER II. 


258g 


ἀρχιεπίσχοπον, ἵνα τῇ γυώμῃ Exelvou. ἀκολουθήσω- A /Egypto, nec posse se omnium personam sustinere, 


σιν, ὡς τὸ ἔθος βούλεται. Ἐὰν γὰρ πρὸ τῆς τοῦ fjye- 
μονεύουτος προδολῆής ποιήσωσί τι, ἐπέρχεσθαι αὖ- 
τοῖς τοὺς ἀπὸ πάτης τῆς Αἰγυπτιαχῇς διοιχήσεως. 
Καὶ πολλὰ περὶ τούτων δεηθέντων, καὶ τῶν ἀπὸ τῆς 
συνόδου μάλα ἰσχυρῶς ἀντιτεινόντων, δ'ιελαλήθη 
ἔνδοθῆναι τοῖς ἐξ Αἰγύπτου ἐπιτχόποις μέχρις οὗ 
ἀρχιεπίσχοπος αὐτοῖς προχειρισθείη. Καὶ μετὰ 
τοῦτο, δεήσεις ἐπεδίδοντό τινων μοναχῶν, ὧν τὸ χε- 
φάλάνον Tv, μηδαμῶς αὐτοὺς ἀναγχάζεσθαι ἕν 
τισι χάρταις ὑπογράφειν, μέχρις ἂν συναθροισθείη 
1j σύνοδος (37) ἦν τεθέσπιχεν ὁ βασιλεὸ; ἀλισθῆναι, 
καὶ τὰ τετυπωμένα γνώσῃ. 


rogabantque ut synodus archiepiscopum ipsorum 
exspectaret, quo ipsi sententiam illius sequerentur, 
sicuti mos postulat. Nam si ante electionem ar- 
chiepiscopi sui quidpiam egissent, cunctos JEgy- 
ptiacze dioecesis impetum in ipsos esse facturos. Et 
cum diu multumque hujus rei causa precati essent, 
et episcopi qui in concilio erant, fortissime eis 
restitissent, per intérlocutionem przceptum est, ut 
episcopis Agypti dilatio consideretur quoadusque 
ordinatus ipsis fuisset archiepiscopus. Post hec 
oblat:: sunt preces quorumdam monachorum, qua- 
rum hzc erat summa, ut nullatenus chartis quibus- 


dam: subscribete cogerentur, quoad usque congtegata esset synodus quam  indixerat imperator et ea, 


qua sancita fuerant, cognosceret. 


Ὧν ἀναγνωσθεισῶν, Διογένης ἐπίσχοπος Κυξζίχου B. His recitatis, Diogenes episcopus Cyzici dixit 


διεξῆλθε, Βχρσουμᾶν ἕνα τῶν συνελθόντων Φλαδιανὸν 
σφάξαι. Αὐτὸν γὰρ χράξαι, Σφάξον" xal μὴ ἐγχεῖ- 
μενον ταῖς δεήσεσι, παρὰ τὸ δέον τῇ; εἰσόδου τυχεῖν. 
Οἷς ἐπεθόησαν πάντες οἱ ἐπίσχοποι Πᾶσαν Συρίαν 
Βαρσουμᾶφ ἠφάνισεν" ἐπήγαγεν ἡμῖν χιλίους μονά- 
ζόντας. Καὶ διαλαλιᾶς ἐνεχθείσης ἀναμεῖναι τοὺς 
συνεληλυθότας τὴὐ ἀπὸ τῆς συνόδου διατύπωσιν, 
ἠξίωσαν οἱ μοναχοὶ τοὺς συντεταγμένους αὐτοῖς λι- 
δέχλους ἀναγνωσθῆναι. Ὧν μέρο: ὑπῆρχε, τὸν Διόσχο- 
Q^» χαὶ τοὺς σὺν αὐτῷ ἐπισχόπους παρεῖναι χατὰ τὸ συν- 
ἐδριον. Πρὸς ὃ ἐπεθόησαν πάντες οἱ ἐπίσχοποι " "Avá- 
θεμα Διοσχόρῳ, ἀιόσχορον ὃ Χριστὸς χαθεῖλε, τούτους 
ἔξω βάλλε, ἄρον ὕδριν τῇς συνόδου, ἄρον βίαν τῆς σὺν- 
68509. Τὰς φωνὰς τῷ βασιλεῖ, ἄρον ὕδριν τῆς συνόδου, 


Barsumam, unum ex iis qui ingressi fuerant fn 
concilium, occidisse Flavianum. lllum enim cla- 
masse : Occide; et quamvis in libello precum no- 
minatus hon sit, eum tamen contra jus fasque 
introgressum esse. Post hzc ab universis episcopis. 
acclamatum est: Syriam omnem Barsumas deva- 
stavit; mille monachos contra nos immisit. Cum- 
que prolata esset interlocutio, ut monachi qui 
convenerant, definitionem concilii exspectarerit, 
postularunt. monacbi ut libelli ab ipsis compositi 
recitarentur, in quibus hoc inter cztera contine- 
batur; ut Dioscorus et qui cum illo erant episcopi, 
concilio interessent. Quibus auditis, exclamarunt 
omnes episcopi: Ánathema Dioscoro, Dioscorum 


ἄρον aloy^; τῆς συνόδο". Οἷς ἀντιτείνοντες οἱ μονα- C Christus deposuit, istos foras projice, tolle inju- 


yo, ἔκραζον" ἾΑρον ὕθριν τῶν μοναστηρίων. Καὶ τῶν 
αὐτῶν αὖθις χραυγασθέντων ἐχ τῆς συνόδου, διελα- 
λήθη τοὺς λοιποὺς τῶν λιβδέλλων ἀναγνωσθῆναι. Ot- 
περ λέγουσι ph xa?à τὸ δέον" τὴν χαθαίρετιν Διοτχό- 
ρου γενέσθαι, χαὶ χρεῶν πίστεως πρσχειμένης, με- 
τασχεῖν αὐτὸν τοῦ σονεδρέου. ΕἸ δὲ μὴ τοῦτο γένηται, 
ἀποτινάσσειν τὰ Ἱμάτία αὐτῶν τῆς χοινωνίας τῶν 
συνεληλυθότων ἐπισχόπων. Ὧν εἰρημένων, 'Aéciog 
ἀρχιδιάχονος ἀνεγίνωσκε χανόνα περὶ τῶν ἀφοριζόντων 
ἑαυτούς. Καὶ πάλιν πρὸς τὰς πεύσεις τῶν ὁτ'ὡτάτων 
ἐπισχόπων τῶν μοναχῶν διενεχθέντων, εἶτα χαὶ πρὸς 
ἐρώτησιν ᾿Αετίου ἀρχιδιαχόνου, ὡς ἀπὸ τῆ: συνόδου * 
τῶν μὲν ἀναθεματιξόντων. Νέστόριον καὶ Εὐτυχῆ " 
τῶν 02, xal παραχρουσαμένων, διελαλήθη παρὰ τῶν 


riam concilii, tolle violentiam concilii. ITas voces 
imperatori, tolle injuriam concilii, tolle dedecus 
concilii. Contra vero monachi inclamarunt : Tolle 
injuriam monasteriorum. Cumque cadem rursus. 
acclamata essent ab episcopis qui in synódo erant, 
jussum est ut reliqui libelli recitarentur. Qui qui- 
dem suggerebant, Dioscori depositionetà non 
reete, neque ordine factam cesse, et proposita 
flde, eum δὰ consessum synedi'aümittl oportere. 
Quod nisi ita fleret, excussuros se vestimenta sua, 
etl ἃ communione episcoporum qui congregati 
erant, recessuros. His recitatis, Aetius archidiaco-- 
nus legit canonem de:iis qui semetipsos ἃ commu- 
nione separant. Rursus cum ad interrogationem 


ἀρχόντων, τὰς δεήσεις Φαύστου xal τῶν λοιπῶν μο- D sanctissimorum episcoporum, et postea ad inter- 


ναχῶν ἀναγνωσθῆναι, αἱ παρεκάλουν τὸν βασιλέα 
μὴ προοδεχθῆναι τοὺς περαιτέρω πρώην (s) μονα- 


rogationem: Aetii arehidiaconi, tanquam 346 
nómine. synodi factam, monachi divisi essent. et 


VALESII ANNOTATIONES. 


($1) Méypic ἂν συναθροισθείη fi;córoboc. Ex- 
stat libellus precum oblatüs a inonachis imperatori 
Moerciano in: aetione quarta concilii Chalced. 
pag. 257. In hoc libello postulant monachi ab im- 
peratore, ut synodus ecumenica flat, quam impe- 
rator jam antea praeceperat congregari : qus» ont« 
nium saluti consulat, Πα monachos per violentiam 


subscribere compellat. Scilicet monaohi illi non ere- 
debant synodum esse ccumenicam, cul Dioscorus 
et reliqui /Egypti episcopi non interfuissent. Pete- 
bant igitur ut Dioscorus in integrum restitueretur, 
quemadmodum videre est in altero libello qui post- 
ea recitatus est. 


VARIORUM. 
w!l ri προσδεχθῆναι τοὺς περαιτέρω zpáwv. Legendum gp προσδι περαιτέρω τοὺς  mpuw. 
. QW . ' 


2583 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2,8 


alii quidem Nestorium atque Eutychem anathe- A χοὺς ἐναντιουμένους τοῖς ὀρθοῖς δόγμασιν. Ἐφ᾽ οἷς 


mate damnarent ; alii vero tergiversarentur : judi- 


468 per interlocutionem pronuntiarunt, ut Fausti 
et reliquorum monachorum preces legerentur : 


quibus petebant ab imperatore, ne amplius susci- 
perentur monachi, qui rectis dogmatibus paulo 
ante fuerant adversati. Inter quos quidam, Doro- 
theus nomine, Eutychem orthodoxum appellave- 
rat. Adversus quem diverse quastiones de Euty- 
chis doctrina a judicibus proposite sunt. Post 
bec cum quintus consessus inchoaltus fuisset, 
judices interlocutione habita pronuntiarunt, ut 
definitio fidei promulgaretur. Tunc Asclepiades 
diaconus Ecclesi: Constantinopolitanz, legit defi- 
nitionem, quam monumentis actorum inserendam 


Δωρόθεος μοναχὸς, ὀρθόδοξον Εὐτυχῆ κέχληχε. Πρὸς 
ὅν διάφορα δογματιχὰ περὶ Εὐτυχοῦς παρὰ τῶν ** 
ἀρχόντων ἐχινήθη. Καὶ μετὰ τοῦτο πέμπτης συν- 
ἐλεύσεως γενομένης, διελάλησαν οἱ ἄρχοντες, τὰ τυ- 
πωθέντα περὶ τῆς πίστεως δῆλα γενέσθαι. Καὶ ἀνέγνω 
᾿Ασχληπιάδης διάχονος Κωνσταντινουπόλεως ὄρον, ὃν 
ἔδοξε μὴ συνταγῆναι τοῖς ὑπομνήμασι. Πρὸς ὃν τινὲς 
μὲν διηνέχθησαν" οἱ πλείους δὲ συνήνεσαν. Καὶ ἐχ- 
δοήσεων ἐναντίων γενομένων, εἶπον οἱ ἄρχοντες, ὅτι 
Διόσχορος ἔλεγε διὰ τοῦτο χαθελεῖν Φλαδιανὸν, ἔπειδῆ 
δύο φύσεις εἶπεν εἶναι " τὸν δὲ ὄρον ἐχ. δύο φύσεων 
ἔχειν (t). Πρὸς ἃ ᾿Ανατόλιος εἶπε, Διόσχορον μὴ καθ- 


. αιρεθῆναι διὰ πίστιν, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἀχοινωνησίαν 


ἐπήγαγε Λέοντι, καὶ τρὶς χληθεὶς, οὐχ ἦλθε. 


non esse judicarunt. Cui definitioni nonnulli quidem repugnarunt : plures tamen consenserunt. 
Cumque hinc et inde acclamationes contrarie facts essent, judices dizerunt, Dioscorum dixisse id- 
circo Flavianum ab ipso depositum esse, quod duas naturas esse dixisset :. in definitione autem 
scriptum haberi, ex duabus naturis. Ad hzc Anatolius respondit, Dioscorum non ob fidem deposi- 
tuin fuisse, sed quia Leonem excomnunicaverat, et ter vocatus ad concilium non venerat. 

Tum judices postularunt ut verba epistole Leo- Β Καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν ol ἄρχοντες (58) τὰὲν τῇ. ἐπιστολῇ 
nis insererentur definitioni fidei. Quibus cum δέοντος ἐντεθῆναι τῷ ὅρῳ. Πρὸς ὃ ἀποφησάντων τῶν 


episcopi contradixissent , affirmassentque aliam de- 
finitionem fieri non posse: eam enim omnibus 
numeris esse absolutam : res ad imperatorem re- 
lata est. Imperator ex Orientalibus episcopis sex, 
ex Pontica diocesi tres, tres item ex Asia, οἱ tres 
ex Thracia, totidemque ex Illyrico, in templum 
martyris Euphemiz convenire jussit, presentibus 
Anatolio et vicariis Romanz sedis, atque illic re- 
gulam fidei recte constituere, aut certe singulos 
seorsum fidem euam exponere. Sin minus, scirent 
synodum in Occidentis partibus esse celebrandam. 
Cumque ex illis quzsitum esset, utrum Dioscorum 
sequerentur qui Christum ex duabus constare na- 


ἐπισχόπων xa εἰρηχότων ἄλλον ὄρον μὴ γενέσθαι, ἐν- 
τελῶς γὰρ ἔχειν, ἀνηνέχθη ταῦτα τῷ βασιλεῖ. Καὶ 
ἐχέλευσεν 85 ἀπὸ τῶν ἀνατολιχῶν ἐπισχόπων, καὶ 
τρεῖς ἀπὸ τῆς Ποντιχῆῇς, χαὶ τρεῖς ἀπὸ ᾿Ασίας, καὶ 
τρεῖς ἀπὸ Θράχης, xal τρεῖς ἀπὸ Ἰλλυριῶν, αυμ- 
παρόντος ᾿Ανατολίου xal τῶν τοποτηρητῶν Ῥώμης 
συνελθεῖν ἐν τῷ μαρτυρίῳ, xay τὰ περὶ τῆς πίστεως 
ὀρθῶς τυπῶσαι͵ f| ἕχαστον τὴν ἑαυτοῦ δηλῶσαι πί- 
στιν, ἣ εἰδέναι, ὡς ἐν τῇ Δύσει ἡ σύνοδος γίνεται, 
Καὶ ἀπαιτηθέντες εἰπεῖν, εἰ Διοσχόρῳ ἀχολουθοῦσι ix 
δύο λέγοντι, fj Λέοντι, δύο ἐν Χριστῷ, t6óncav Λέοντι 
πιστεύειν (29) τοὺς δὲ ἀντιλέγοντας, Εὐτυχιανιστὰς 
εἶναι. Καὶ τῶν ἀρχόντων εἰρηχότων προστεθῆναι χατὸ 


turis dicebat, an Leonem qui duas in Christo na- C Λέοντος (40) δύο φύσεις ἡνωμένας, ἀτρέπτους (41), 


turas asserebat, acclamarunt. se Leoni assentiri : 
eos vero qui contradicerent, Eutychianistas esse. 


xai ἀμερίστους, καὶ ἀσυγχύτους ἐν τῷ Χριστῷ, xal 
ἐπελθόντων τῶν ἀρχόντων (42) ἐν τῷ μαρτυρίῳ τῆς 


VARLE LECTIONES, 


€ πσρόντων tUV.. 


VALESII ANNOTATIONES. 


98) Kal ἀπὸ τοῦ νῦν ol ἄρχοντες. Hunc locum 
feliciter mibi videor restituisse. Nam ex tribus vo- 
cabulis unicum feci hoc modo ἀπήτουν ol &pyov- 
«ες, elc. AL Nicephorus, cum hunc locum corru- 
ptum esse animadverteret, verbo adjecto supplevit 
in hunc modum : ᾿Απὸ τοῦ νῦν οἱ ἄρχοντες ἐχέ- 
λευσαν, etc., contra fidem gestorum et prater 
mentem Evagrii. Neque enim judices seculares qui 
jussu imperatoris intererant synodo, mandarunt 


^70 Mot xe 


Leoni credere, quem aamodum vertit Christophor- 
sonus : sed cum Leone se credere, ut recte inter- 
pretati sunt Langus et Musculus. Sic enim accla- 
marunt , ὡς Λέων, οὕτω καὶ πιστεύομεν, ut legitur 
in actione quinta. 

(40) Προστεθῆναι κατὰ Λέοντος. Nicepliorus 
quidem emendavit. χατὰ Δέοντα.. Sed non dubito 
quin Evagrius scripserit. χατὰ τὰ Aéovtoc. Sic enim 
loquuntur judices in actione quinta hujus concilii, 


unquam ut epistola Leonis definitioni fidei insere- Ὁ pag. 250. Porro post vocem προστεθῆναι, addendum 


retur; sed id tantum postularunt ab episcopis : 
quod tamen episcopi eis denegarunt, ut patet ex 
actione quinta, pag. 250. 

99) Λέοντι πιστεύειν. Subaudlendum est &xo- 
λουθοῦντας. Non enim responderunt episcopi se 


esse videtur. δεῖν. 

(4M) 'Hropévac ἀτρέπεους. In actione quinta 
synodi Chalcedonensis scriptum est adverb?aliter 
ἀτρέπτως xal ἀμερίστως xai ἀσυγχύτως. 

(42) Καὶ ἐπελθόντων τῶν ἀρχόντων. Ante has 


VARIORUM, 


(t) Τὸν δὲ ὅρον àx δύο φύσεων ἔχειν. Intelligi- 
tur formula fidei ab Anatolio jam concilio exhi- 
bita, in qua illud visum est Patribus reprehensio- 
nem mereri, quod Christum ex duabus naturis 
consiare pronuntiasset. Dicendum enim fuerat, ut 
plenius obviaretur heresi Eutychiane, Christum 


ex duabus naturis constare post adunationem. 
Eutyches quippe asseruit Christum ante unitionem 
duas naturas habuisse; unam vero post unitionem. 
Catholici autem profitentur esse in Christo duas 
naturas'unitas inconfuse, ineonvertibiliter, indivi- 
sibiliter. Vid. supra, c. 4, versus finem. W. Lowrw. 


2585 


HISTORUE ECCLESIASTIC/& EIBER II. 


2:86 


ἁγίας. Εὐφημίας ἅμα ᾿Ανατολίῳ xai τοῖς τοποτηρη- A Et cum judices dixissent addendum esse in defini- 


ταῖς Λέοντος, xai Μαξίμον (49) ᾿Αντιοχείας, xai 
Ἰουδεναλίου Ἱεροσολύμων, xal Θαλασσίον. Καισα- 
ρείας Καππαδοχίας σὺν ἑτέροις" xai ἐξελθόντων 
αὐτῶν, ἀνεγνώσθη ὁ ὄρος ἔχων οὕτως " Ὁ Κύριος 
ἡμῶν καὶ Σωτὴρ Ἰησοῦς Χριστὸς, xai τὰ λοιπὰ ἃ ἐν 
τῇ ἱστορίᾳ ἐντέταχται. Καὶ πάντων βοησάντων, 
Αὕτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων. οἱ μητροπολῖται ἄρτι 
ὑπογράψωσιν, abcr ἡ πίστις τῶν ἀποστόλων, ταύτῃ 
πάντες στοιχοῦμεν, πάντες οὕτως φρονοῦμεν, διελά- 
λησαν οἱ ἄρχοντες " Τὰ τυπωθέντα διὰ τῶν Πατέρων 
καὶ πᾶσιν ἀρέσαντα, ἀνενεχθήσεται τῇ θείᾳ xo- 


ρυφῇ. 


tione fidei, duas παίυγδϑ. ἰη Christo unitas, incon- 
versibiles, indivisas 397. atque inconfusas, juxta 
Leonis sententiam : rogati sunt ab episcopis, ut 
iutrarent in oratorium sancta- martyris Euphemiz. 
Et cum intrassent judices in supradictum orato- 
rium una cum Anatolio et vicariis Eeonis, cum 
Maximo item Antiochiz, Juvenale Hierosolymorum, 
Thalassio Czesarez Cappadoeiz, et reliquis episco- 
pis; et paulo post egressi illinc essent, lecta est 
definitio fidei qux sic habet: Dominus et Servator 
noster Jesus Christus ; et reliqua, quz superius a 
nobis in historia posita sunt. Cumque omnes ac- 


clamassent : Hxc Patrum fides; metropolitani jam subscribant; hzc fides apostolorum; hanc omnes 
sequimur ; omnes ila sentimus : judices interloculi sunt his verbis: Ea qux ἃ Patribus deflnita sunt, 
et universis placuerunt, ad sacratissimum principem referentur. 

Κατὰ δὲ τὴν ἔχτην συνέλενσιν παρεγένετο Map- Β Sexto autem consessu, Marcianus imperator ad 


κιανὸς, xai πρὸς τοὺς ἐπισχόπους περὶ τῆς ὁμονοίας 
ἐδημηγόρησε χαὶ διὰ ᾿Αετίου ἀρχιδιαχκόνον Kuvarav- 
κινουπόλεως ὁ ὄρος ἀνεγνώσθη ἀπὸ διαλαλιᾶς τοῦ 
βασιλέως. καὶ πάντες ὑπέγραψαν τῷ ὄρῳ. Καὶ ἢρώ- 
τησεν ὁ βασιλεὺς, εἰ χατὰ συναίνεσιν πάντων ὁ ὄρος 
συνετέθη * xai πάντες δι' εὐφημιῶν ἐδεδαίωσαν. Καὶ 
πάλιν ὁ βασιλεὺς ἐδημηγόρησε δὶς, χαὶ ἐπευφήμησαν. 
πάντες" χαὶ ἀπὸ προτροπῆς τοῦ βασιλέως, ἐτέθησαν 
κανόνες, xai ἐδόθη τῇ Καλχηδονέων μητροπολιτιχὰ 
δίχαια (44). Καὶ ἐχέλευσεν ὁ βασιλεὺς μεῖναι τοὺς 


eoncilium venit, et ad episcopos verba fecit de 
concordia : ejusque jussu definitio fldei recitata 
est ab Aetio archidiacono Ecclesiz Constantinopo- 
litauze. Cui definitioni omnes episcopi subscripse- 
runt. Cumque imperator interrogasset, utrum ea 
definitio communi omnium consensu facta esset, 
universi faustis acclamationibus et preconiis eam 
comprobarunt. Rursus imperator bis ad episcopos 
verba fecit, et universi faustis acclamationibus 
eum proseculi sunt. Tum imperatoris hortatu 


VALESII ANNOTATIONES. 


voces nonnulla deesse videntur in Greco, qux ex 


citatus a Valesio in not. ad lib. "1, cap. 19: In 86. 


Actis. Chalcedonensis concilii suppleri pessunt in (ἡ rapis sepulcro profanis edibus complanatis, ex une 


hunc modum : Παρεχάλεσαν αὐτοὺς οἱ ἐπίσχοποι 
ἐσελθεῖν εἰς τὸ μαρτύριον. δίογυπι notandus est 
hoc loco errer Langi et Ομ γβιορογβϑηὶ, qui μαρ- 
40ptov templum sancte martyris Euphemiz inter- 
pretati sunt. Atqui synodus quidem Cbalcedonen- 
sis habita est in templo, sive in ecclesia S. Euphe- 
mie. Tractatus autem de fide habitus est in ora- 
torio egisdem ecclesie, quemadmodum jusserat 
imperator in allocutione quz in concilio recitata 
est, pag. 250 : Συνελθεῖν ἐν τῷ εὐχτηρίῳ τοῦ ἀγιω- 
τάτου μαρτυρίου, id est : [n oratorio sanctissime ec- 
clesie. Martyrium enim pro ecclesia sumitgr, ut pa- 
fet ex aclione tertia synodi omensis, ubi 

iscopi convenisse dicuntur in martyrio sanctis- 
simzetvictricis martyris Euphemiz. In reliquis au- 
fem actionibus convenisse dicuntur iidem episcopi 
in sanctissimam Ecclesiam ejusdem martyris. Cum 
igitur constet, oratorium quo pauci tantum conve- 
nerunt episcopi, de fide tractaturi una cum Anato- 
lio et vicariis sedis Romanz, partem fuisse ecclesiz 
S. Euphemiz, inquirendum jam superest quznam 
pars ecclesie fuerit. Ecclesia S. Euphemiz tribus 
constabat maximis zdiflciis; quorum primum erat, 
atrium ; secundum, basilica ; tertium, altare in te- 
atudinis formam zdiflcatum, ut docet Evagrius in 
principio hujus libri. Oratorium igitur idem est 
quod altare, quod nos hodie chorum vocamus. Nec 
recte Evagrius noster μαρτύριον posuit pro orato- 
rio : non enim imperator episcopos in martyrium 
jusserat convenire, sed in oratorium martyrii, sicut 
jam diximus. Ἐν τῷ sóxtnpkp tov ἁγιωτάτου 
paptvplov. In oratorio sanctissimi: martyrsi, seu ec- 
clesiz,, ut legitur in Actis concilii: id est, in loco 

ui Grace ναὸς dicitur. Sed quod ait porro Vale- 
síus, idem esse martyrium cum Ecclesia, in eo 
fallitur vir doctissimus. Martyrium etiam est ec- 
clesia martyri dedicata : differt itaque ab eccle- 
58, ul species a genere. lta distinguit Ruffinus, 


latere martyrium , €x altero consurgit ecclesia. — 
Hist. Eccl. lib. u,c. 27. W.Lowrs. 

(45) Ka! Μαξίμου. Scribendum est Μαξίμῳ καὶ 
"Iov6svaMi χαὶ Θαλασσίω, aut certe addendum est 
verbum συμπαρόντος, ut fecit Nicephorus. 

(44) Τῇ Χαιϊκηδογέων pnzpozoAuitixà. δίκαια. 
Non jus metropoliticum , sed nomen duntaxat me- 
tropolis concessum est civitati Chalcedonensi; lex 
enim imperatoris Marciani ita dicit , Τὴν Χαλχη- 
δονέων πόλιν ἐν T] τῆς ἁγίας πίστεως σύνοδος διεχρο- 
«ἤθη, μητροπόλεως ἔχειν πρεσδεϊα ἐθεσπίσαμεν, 
ὀνόματι μόνῳ ταύτην τιμήσαντες, σωζομένου δηλαδὴ 
τῇ Νικομηδέων unt t τοῦ ἰδίου ἀξιώματος, 
id est : Chalcedonenstum civitatem, in qua sanctis- 
sime fidei concilium celebratum est, metropolis pri- 
vilegia habere decrevimus, nomine tantum eam ho- 
norantes: salva scilicet Nicomediensium | metropoli 

ropria dignitate. Etsi autem imperator his verbis, 
ipsam duntaxat urbem Chalcedonensium ornare 
videtur titulo metropoleos, id tamen privilegium 
ad ipsam quoque Ecclesiam Chalcedonensium per- 
tinet. Ex eo igitur tempore Chalcedonensis episco - 
pus honorem habuit metropolitani. Jus tamen 
metropoliticum non habuit, quia imperator hac 
lege nihil imminutam esse voluit Nicomediensis 
episcopi dignitatem. Idem judicarunt episcopi ejus- 
dem concilii in causa Nicomediensis ac Niczeni 
episcoporum. Nam cum Nicea honorem metropo- 
lis consecuta esset rescripto inrperatorum, judi- 
dices et episcopi qui erant in concilio responde- 
runt, lrunc. honorem civitati duntaxat tributum 
esse ab imperatoribus; nec episcopum Nicenum 
ex ea lege jus metropolitanum sibi atrogare posse; 
sed: prelerri tantum reliquis episcopis provincia 
Bithynia : ita ut secundo loco habeatur post πιὸ - 
tropolitanum, ut videre est in act. 15. Quxnaca 
porro sint jura metropolea, docew CSS SSV- 
cilii Nicni : AX $e GUN WeR CQURSQSTNSA. 


2581 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2588 


conscripti sunt canones; et urbi. Chalcedonensium A ἐπισχόπους τρεῖς ἢ τέτταρας ἡ λέρας, xoi ἕχαστον 


attributa sunt jura metropolitica: Jassit.etiam im. 
perator ut. 398 episcopi triduum. aut;quatriduum 
ibidem. morarentur, et unusquisque id quod vellet 
proponeret coram magnificentissimis judicibus.: 
utque cuncta competenti judicio terminarentur. 
Atque hoc modo conventus iste finitus est. Alius 
postea. consessus;habitus est, im quo alii canones 
sunt constituti. Rursus vero in alio consessu, Ju« 
venalis et Maximus conventionem fecere : placuit- 
que ul episcopus Antiochie duas. Phoenices. et 
Arabiam: Hierosolymitanus vero tres Palestinag 
Sedi .suc- subjectas. haberet : qu:xe.conventio interes 
locutione judicum atque episcoporum confirmata est. 
Nono. consessu aetum est. de causa Theodoriti. Qui 


χινῆσαι περὶ ὧν βούλεται, παρόντων τῶν ἀρχόντων, 
καὶ τὰ εἰχότα γενέσθαι xal ἐπεραιώθη ἡ συνέλευσις. 
Γέγονς χαὶ ἕτερα (4b), καὶ ἕτεροι χανόνες ἐκέθησαν. 
Καὶ πάλιν καθ᾽ ἑτέραν σύνοδον συνεδάτευσαν ἸΙουόε» 
νάλιος χαὶ Μάξιμος, xal ἔδοξε τὸν ᾿Αντιοχείας ἔχειν 
δύο. Φοινίχας, χαὶ ᾿Αραδίαν" τὸν δὲ. Ἱεροσολύμων, 
τρεῖς. Παλαιστίνας * xaX ἀπὸ διαλαλιᾶς τῶν ἀρχόντων 
xat ἐπισχόπων, ἐδεδαιώθησαν. Kal χατὰ τὴν ἐνάτην 
σύνοδον (46), ἐχινήθη τὰ. χατὰ Θεοδώριτον. Καὶ ἀν- 
εθεμάτισε Νεστόριον εἰρηκώς. ᾿Ανάθεμα Νεστορίῳ, 
χαὶ τῷ- μὴ λέγοντι Θεοτόχον τὴν ἁγίαν Ιαρθένον Μα- 
ρίαν, χαὶ τῷ εἰς δύο υἱοὺς μερίζοντι τὸν ἕνα Υἱὸν 
τὸν μονογενῇ. Ἐγὼ δὲ χαὶ τῷ ὅρῳ. tfjg. πίστεως 
ὑπέγραψα, xaX τῇ ἐπιστολῇ Λέοντος. Καὶ ἀπὸ διαλα- 


Nestorium anathemate damnavit his verbis usus: P λιᾶς πάντων ἀπέλαδε τὸν οἰκεῖον θρόνον. Ἐν ἄλλῃ 


Anathema Nestorio, et ei qui sanctam Virginem 
Mariam negat esse Deiparam, et ei qui unum Εἰ» 
lium: unigenitum. in duos filios: partitur. Ego vero: 
et delinitioni fidei, et Leonis. epistole. subscripsi. 
Omnium igitur sententia. propriam sedem recupe« 
ravit. In.alio deinde-consessu: causa Iba» examirnata: 
esl, el. lecta.sunt qua. adversus illum . gesta.ac: 
pronuntiata erant : quorum judices faerant Photius 
episcopus Tyri et Eustathius episcopus. Beryti. Et 
dilata est sententia in proximum consessum. Un- 
decimo consessu, cum.jam plures episcopi decre- 
vissent ut Ibas sacerdotium suum reciperet, qui- 
dam ex episcopis reclamantes dixerunt accusa- 


σννόδῳ. ἐχινήθη τὰ χατὰ "IÓnv, καὶ ἀνεγνώσθτιααν 
τὰ ἐπ' αὐτῷ χεχριμένα, οἷς ἀδίχασαν Φώτιος ἐπίσκε- 
πὸς τῆς Τυρίων, xaX Εὐστάθιος ἐπίσχοπος Βηρντοῦ" 
xai ὑπερετέθη ἡ ψῆφος εἰς τὴν £23. Καὶ χατὰ τὴν 
ια΄ συνέλευσιν, τῶν πλειόνων ἐπισχόπων ψηφεσαμένων 
αὐτὸν ἐς ἑερέας εἶναι (47), τινὲς ἐπίσχοκοι ἀντειπόντες, 
εἰρήκασι τοὺς κατηγόρους αὐνοῦ ἕξω εἶναι, καὶ ἠξίω- 
cav αὐτοὺς ἐπελθεῖν. Καὶ ἀνεγνώσθησαν τὰ ἐπ᾽ αὑτῷ 
πεπραγμένα " χαὶ διαλαλησάντων ἀρχόντων ἀναγνω»- 
σθῆναι τὰ ἐν Ἐφέσῳ πεπραγμένα περὶ Ἴδα, εἰρή- 
χασιν οἱ ἐπίσχοποι, πάντα τὰ ἐν Ἐφέσῳ πεπραγμένα 
κατὰ τὴν δευτέραν σύνοδον, ἄχυρα εἶναι, χωρὶς τῆς 
χειροτονίας Μαξίμον τοῦ ᾿Αντιοχείας. Καὶ ἐδοήθησαν 


tores. [bz foris: esse, postularuntque: ut. ingredi (j περὶ τούτου καὶ. τοῦ βασιλέως, ὥστε θεσπέσαι μηδὲν 


juberentur. Lecia sunt igitur qux adversus Ibam 
gesta fuerant. Cumque judices interlocutione facta 
precepissent, ut ea, qua contra lbam gesta erant 
Ephesi, recitarentur, episcopi dixerunt, cuncta 
que in secunda synodo Ephesina acta fuerant, 


τῶν ἐν Ἐφέσῳ μετὰ τὴν πρώτην σύνοδον χρατεῖν, 
ἧς ἡγήσατο ὁ ἐν ἁγίοις Κύριλλος ὃ. τῶν ᾿Αλεξεν- 
δρέων πρόεδρος. Καὶ ἐδιχαιώθη τὴν ἐπισκοπὴν αὐὐν 
ἔχειν (). Καθ’ ἑτέραν πρᾶξιν, ἐξητήθη τὰ. κατὰ 
Βασσιανὸν (v) ἐπέτχοπον τῆς Ἐφεσίων, χαὶ ἐδικαιώθη 


VARLE LECTIONES. 


* C, C. ἑτέρᾳ. 


VALESII ANNOTATIONES. 7 


provincialium absque consensu metropolitani non 
ant: el ut episcopus metropolitanus provinciales 
episcopos ad concilium suum evocandi habeat po- 
testatem. Czeterum in manuscripto codice Floren» 
tino Καλχηδοναίων scriptum inveni, licet in conci- 
lio Chalcedonensi perpetuo seriptum sit. Καλχη- 
δονίων. Regulariter quidem scribendum. esset Καλ- 
yn9oviev, Sed veteres dixisse etiam videntur Ka- 
χηδονεῖς, ut patet ex innumeris locis concilii Chal- 
cedonensis. 

(45) Γέγονε xal ἕτερα. Rectius .apud- Nicepho- 
rum seribitur ἑτέρα cum accentu in penultima : 
supple συνέλευσις. Quod miror Musculum οἱ Chri- 
SLophorsonum.non.animadvertissoe. 


actione nona, 
est, ut preferunt nostri codices. 


(46) Kal κατὰ τὴν θην" σθνοθον: Imo ín. 
causa Theodoriti episcopi judicata: 
erum exempla- 
ria synodi Chalcedonensis quibus usus est Evagrius, 

diversa fuisse videntur a nostris. Nam, ut paule 

ante vidimus, septimam actionem numerat Eva-^ 
grius, in qua alii canones: promulgaü sunt. Quz' 


p aetio in: nostris exemplaribus hodie desideratur. 


(47) Εἰς ἱερέας εἶναι. In actione decima concilii 
Chalcedonensis, et apüd Nicephorum, abest prae 
pesitio. Verum in mauuscripto codice Florentino 
scriptam inveni, ἐς ἱερέας, quod idem est ac si- 
dieeret ἐν ἱερεῦσιν. 


. VARIORUM, 


(u) Ἐδικαιώθη -τὴν ἐπισκοπὴν αὐσὸν ἔχειν. 
0.8, episcopus Edessenus, olim duplici nomine 
aceusatus fuerat. Primo quod Cyrillo anathema 
dixisset, οἱ haereseos-notam: inussisset.; secundo 

uod anne 44à- ejusmodi blasphemiam palam ef- 
ulire.non erubuisset : Οὐ φθόνῳ τῷ Χριστῷ Ysvo- 
μένῳ Θεῶ * Eg! ὅσον γὰρ αὐτὸς ἐγένετο, χἀγὼ Eve- 
γόμην. Binis ea de re synodis, altera Tyri, altera 
Deryti habitis, immunis his criminibus pronuntia- 
Ius era. Quomodo autem. postea ἃ Dioscoto depo- 


situs est, tandemque ἃ . concilio Chalcedonensi rez 
stitutus, hoe capite edocemur. 

(v) Τὰ κατὰ Βασσιαγόν. Bássianus, Ecclesise 
Ephesinz presbyter; a.Memnone episcopo £phesino: 
Evarorum episeopus invitus ordinatos est: ideo- 
nanquam illuc profieisci voluit. Post Basilii autem; 
qui Memnoni suecessit, mortem, antistes" Ephesi- 
nus factus.est, cirea annum, ut. videtur 445, qus 


* driennio ante Procli CP. mertem. Tot entm annis 


sedem suare eecurus tenuit, a l'recló' conffrniitug:: 


2:63 


HISTORLE ECCLESIASTICJE LIBER III. 


2596 


ἐξενεχθῆναι αὐτὸν, xoi Στέφανον ἐσαχθῆναι (48). Καὶ A irrita. esse, excopta ordinatione Maximi Antiochan- 


ἑτέρας συνόδου Ὑενομένης ταῦτα ἐψηφίσθη. Καὶ 
τριαχαιδεχάτης πράξεως (τ) γενομένης, ἐξητάσθη τὰ 
κατὰ Εὐνόμιον τὸν Νιχομηδείας, xaX ᾿Αναστάσεον τὸν 
ἐπίσχοπον Nixalaz, φιλονειχησάντων περὶ τῶν ἰδίων 
πόλεων. Ἐέγονε δὲ καὶ τεσσαρεσχαιδεχάτη πρᾶξις, 
xai ἀξητάσηη τὰ χατὰ Βασιανόν (49)" xol πρὸς τῷ 
τάλει ἐδιχαιώθη, τὸν ωνσταντινουπόλεως θρόνον εὖ" 
θὺς μετὰ τὸν Ρώμης τετάχθαι. 


sis episcopi. Deque ea re imperatorem.etiam roga... 
runt, ut lege lata decerneret, ut nihil eorum: que 
post primam synodum, cui-sanctus Cyrillus A]jexan- 
drinorum przfuit, Ephesi acta essent, robur ac 
firmitatem obtineret. Judicatumque est ut [088 
episcopatum suum reciperet. Sequenti, actione, 
discussa est causa Bassiani Ephesiorum episcopi. 
Statutumque est ut 329 tam ille, quam Stepha- 


nus deponerentur, et alius in eorum locum substitueretur. In. altero. deinde consessu idem confir- 
matum est. Tertio decimo consessu examinala.est causa Eunomii Nicomediensis et Anastesii episcopi 
Niczez, qui de quibusdam urbibus inter se contendebant. Coactus item est quartus decimus. conses- 
SUS, et examinala est causa Sabiniani episcopi. Postremo decretum est ut, Gonstantinapolitana.se« 
des post Romanam primum locum obtineret, | 








ΤΌΜΟΣ TPITOX. 


᾿--ὖ τς ἢ 


LIBER TERTIUS. | " 


930 Τάδε ἔνεσειν ἐν τῷ ἐρίτῳ τόμῳ τῆς ExxAn-.B. — In tertio. libro ecclesiastice historia Evagrit 


Scholastici hec continentur. 


σιαστιχῆς "lotoplac Εὐαγρίου cyoAactiuxob. 
Α΄. Περὶ τῆς βασιλείας Ζήνωνος, χαὶ τοῦ βίου ab- 
τοῦ. 


Β΄. Περὶ ἐφόδων βαρδαριχῶν ἕν τε τῇ "Eq xai τῇ 


Δύσει. 

T'. Περὶ τῆς τυραννίδος Βασιλίσχου, χαὶ φυγῆς 
Ζήνωνος. 

À'. Ὡς Τιμόθεον AD.oupoy ὁ Βασιλίσχος ἀνεχαλέ- 
σατο, xal πεισθεὶς ὑπ᾽ αὑτοῦ ἐγχυχλίους ἐπιστολὰς 
εἰς ἀθέτησιν τῆς ἐν Καλχν,δόνι συνόδου πανταχοῦ ἐξ- 
απέστειλε. 

E'. Περὶ τῶν συνθεμένων τοῖς ἐγχυχλίοις Βασιλί- 
σχου, χαὶ τὴν σύνοδον ἀθετησάντων. ᾿ 

Q'. Ὡς τοῦ Αἰλούρου Τιμοθέου τὴν ᾿Αλεξαγδρέων 


Οδρ. 1. De imperio Zenonis, deque ejusdem, 
vita. 

It. De Barbarorum incursionibus, tam in Orien- 
tis.quam in Occidentis partihus. 

HI. De tyrannide Basilisci, et de Zenonis fuga, 


IV. Quomodo Basiliscus Timotheum /Elurum re- 
vocaverit, et.ab eodem inductus, cireulares episto- 
las ad eversionem Chalcedonensis synodi quaqua- 
versum miserit. 

Y. De his qui circularibus Basilisci litteris con- 
senserunt, et synodum rejecerunt. 

Vl.. Quomodo. Timotheus Aiurus, Alexandrino 


ἀπολαδόντοξ, xaV τῇ Ἐφεσίων τὸ. ᾿πατριαρχιχὸν C episeopata reenperato, Ephesiorum. Ecclesis jus. 


δίκαιον ἀποδόντος, ἀναθέματι τὴν ἐν Καλχηδόνι σύν- 
οδον χαθυπέδαλεν. 


Z. Ὡς τῶν μοναχῶν ᾿Αχαχίρυ γνώμῃ στασιααάν- 


patriagchicum restituit, οἱ Chalcedonensem. syno- 
dum anathematizavit. 
VIL, Quomodo Basillscus, eum. monachi impulsu 


VALESII ANNOTATIONES. 


(48) Kal Ztégavoy. ἐσαχθῆγαι. Imo — decreve- 
runt episcopi ut tam 


ab episcopatu. Ephesiorum removerentür, utque 


eorum loco alter eret episcopus, quemadmodum . 


videre est in'actione 1] et 19. Supplendus est igi-. 
tur Evagrii locus hoc modo : Ἐξενεχθῆναι μὲν αὖ- 
τὸν xai Στέφανον, ἕτερον δὲ Ecay0nvat.: 


ssianüs, quam, Stephanus. 


- (49) Τὰ κατὰ Bactavórv. Seribendum est Σαδι- 


νιανόν ex Actis concilii Chalcedonensis.. Hujus 
Sabiniani Perrensium episcopi, qux urbs estin pto- 
vincia Euphratensi, meminit Liberatus en uo- 
decimo Breviarii. Exstat quoque epistola Theodo- 
riti ad hunc Sabinianum episcopum data, quz in- 


D ter ejus epistolas numeratur 126. 


YARIORUM. - 


Flavianus autem sedem CP. nactus, Bassiano epi- 
$copatum abrogavit, ac Stephanum Bassiani pre- 
sbyterum ei substituit. Hac de re libellum Marciano 
imperatori Bassianus obtulit, anno 451, ab eo ad. 
synodum Chalcedonensem remissus. Patres igitur. 
concilii, audita utrinque causa, utrique sedem 


Ephesinam abjudicarunt; Bassiano quidem, ut qui . 


sine consensu synodi provincialis ingressus erat; 


Stepliano autem, ut qui per conjurationes et malas ,,. 


artes episcopatum sibi acquisiverat. Confer Guil. 
Cav& cum Actis synodi Chalced. 

(z) Τρισκαιδεκάτης πράξεως. Heo actio, juxta 
calculos ipsius Evagrii, es xiv. Undecime sessio« 
nis meminit supra. Mox sequitur ἑτέρα. πρᾶξις 
quae est xir ; paulo post ait ἑτέρας συνόδον γενομέ- 
νῆς, qu: est xur. Ergo hzc ultima pro xiv. actione 
necessario habenda est. Áctnees Xxv WXOtXSXM 
Acta integra Yn concisa e3a. NL Vv. 


9591 


contrarias prioribus encyclicis litteras promul- 
gavit. 

VIII. De reditu Zenonis. 

IX. Quoniodo post mortem Basilisei, episcopi 
Asiz ut Ácacium placarent, libellum penitentiz ei 
porrexerunt, veniam petentes quod Chalcedonen- 
sem synodum damnassent. 

X. De iis qui Antiochix episcopatum gessere. 

XI. Quomodo Zeno cum /Elurum persequi vo- 
luisset, ob senectutem eum. miseratus dimisit, Et 
ut post mortem ejusdem /Eluri, Petrus Mongus ab 
Alexandrinis ordinatus est; Timotheus vero suc- 
cessor Proterii, jussu imperatoris sedem Alexan- 
drinam obtinuit. 

XII. De Joanne qui episcopatum Alexandriz post 
Timotheum gubernavit. Quomodo eum Zeno tan- 
quam perjurum ejecit, et Petro Mongo eamdem 
sedem restituit. 


XIII. Quomodo Petrus Mongus Henoticum Ze- 
nonis amplexus est, et Proterianis se conjunxit. 

931 XIV. Zenonis Henoticum sive Unitivum 
edictum. 

XV. Quomodo Joannes Alexandrim episcopus 
Romam veniens, persuasit Simplicio ut ad Zeno- 
nem scriberet de iis quz acciderant : et quid Zeno 
rescripserit. 

XVI. De Calendione Antiochiz episcopo, utque 
exsilio damnatus sit ob amicitiam quam cum Illo et 


EVAGRII SCHOLASTICI 
Acacii seditionem  movissent, timore perculsus α των, φοδηθεὶς ὁ Βασιλίτχος ἐναντία 


909) 


τῷ πρότερον 
γράψας ἐξαπέστειλεν ἀντεγχύχλια. 


H'. Περὶ τῆς ἐπανόδου Ζήνωνος. 

Θ΄. Ὡς μετὰ τὸν θάνατον Βασιλίσχου, ol τῆς ᾿Ασίας 
ἐπίσχοποι τὸν 'Axáxtoy ἡμερούμενοι, μετανοίας βι- 
δλίον ἐπιδεδώχασιν, οἷς ἐξήμαρτον τὴν ἐν Καλχηδόνι 
σύνοδον ἀθετήσαντες. 

I'. Περὶ τῶν ἐν ᾿Αντιοχείᾳ ἐπισχοπηασάντων. 

14’. Ὡς ὁ βασιλεὺς Ζήνων ἐδουλήθη τὸν Αἴλουρον 
διῶξαι" διὰ δὲ τὸ γῆρας αὐτὸν κατελεήσας εἴασε " 
καὶ ὡς αὐτοῦ τελευτήσαντος, Πέτρος ὁ Μογγὸς πρὸς 
τῶν ᾿Αλεξανδρέων χεχειροτόνηται * Τιμόθεος δὲ ὁ 
μετὰ Προτέριον νεύματι τοῦ βασιλέως, τὸν τῆς ᾿Αλεξ- 
ανδρέων θρόνον χατέσχεν. 

IB'. Περὶ Ἰωάννου τοῦ μετὰ Τιμόθεον τῆς ᾿Αλε- 
ξανδρέων toU; οἴαχας κατασχόντος, ὅπως τε τοῦ- 
τὸν ὁ Ζήνων ὡς ἐπιορχήχαντα ἀπελαύνει, Πέτρῳ δὲ 
τῷ Μογγῷ τὴν ᾿Αλεξανδρέων ἐγχειρίζει. 

ΓΓ’, Ὡς Πέτρος ὁ Μογγὸς δέχεται τὸ ᾿Ενωτιχὸν 
Ζήνωνος, xal τοῖ; ἀπὸ Προτερίου συνάπτεται. 

IY. Περὶ τοῦ λεγομένου 'Evtottxoü τοῦ Ζήνωνος. 


IE. Ὡς Ἰωάννης ὁ ᾿Αλεξανδρείας χατελξὼν ἂν 
Ῥώμῃ, πείθει Σιμπλίχιον πρὸς Ζήνωνα περὶ τῶν 
συμδάντων γράψαι Ζήνωνι. 


I4". Περὶ Καλανδίωνος τοῦ ᾿Αντιοχείας, καὶ ὅτι 
ἐξορίᾳ χκατεδιχάσθη διὰ τὴν πρὸς "Dàouv καὶ Axév- 


Leontio habuisse credebatur. Item quomodo Petrus C *tov ὑπονοηθεῖσαν φιλίαν" καὶ ὡς Πέτρος ὁ κνα φεὺς 


Fullo Mongo et episcopis Constantinopolis et Hie- 
rosolymorum sociatus fuerit. 

XVIl. De his quz Petrus scripsit ad Acacium, 
qii Chalcedonensem synodum susceperat. 


X VIII. Quomodo Joannes Alexandrinus episcopus 
Felici papz persuaserit, ut depositionis libellum 
mitteret Àcacio Constantinopolitano. 

XIX. De Cyrille. preposito monasterii Accemi- 
tensium : quomodo Romam ad F'elicem quosdam 
direxerit, incitans illum ut ea qu: adversus fidem 
commissa erant, ulcisceretur, 

XX. De iis qu: Felix ad Zenonem, et Zeno ad 
Felicem scripsit. 

XXI. Quomodo Symeoues monachus Acemiten- 
sis, Romam veniens, legatos Ecclesie Rom. qui 
Constantinopolim venerant, coarguit quod cum hz- 
relicis communicassent : et quomodo legati et om- 
nes communicatores Petri a Romanis depositi 
sint. 


XXI. De turbis que Alexandrix et variis in 
locis excitatae sunt ob Chalcedonense concilium. 


3982 XXIII. De Fravita et Euphemio Constan- 
finopolis episcopis : οἱ de Athanasio ac Joanne 
Alexandrinis : et de Palladio ac Flaviano Antioche - 
ni$; item de aliis quibusdam. 

XXIV. De czde Armati qui cognatus fuit Verine 
Auguste. 


ἡνώθη τῷ Μογγῷ, xaX τῷ Κωνοταντινουπόλεως, xd 
πῷ Ἱεροτολύμων. 

IZ'. Περὶ ὧν ἔγραψε Πέτρος "Axaxlip δεξαμένῳ 
τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον. 

ΙΗ΄. “Ὅπως Ἰωάννης ὁ ᾿Αλεξανδρείας πείθει Φή- 
λιχι τῷ πάπᾳ Ῥώμης χαθαίρεσιν ᾿Αχαχίῳ τῷ Κων- 
ασταντινουπόλεως πέμψαι. 

1θ’. Περὶ Κυρίλλου ἡγουμένου τῶν ᾿Αχοιμή- 
των, ὅπως πρὸς Ῥώμην à blc Vix 
τινας, ἐνάγων αὑτὸν πρὸς ἐχδίχησιν τῶν τολμωμένων 
xatà τῆς πίστεως. 

K'. Περὶ ὧν ἔγραψε Φῆλιξ πρὸς Ζήνωνα, χαὶ αὖ 
πάλιν Ζήνων πρὸς Φήλιχα. 

KA'. Ὡς Συμεώνης μοναχὸς μονῇς τῶν ᾿Αχοιμή- 
των εἰς Ρώμην χατελθὼν, τοὺς ἐν Κωνσταντινου- 
πόλει ἀποσταλέντας ἐπισχόπους παρὰ Ῥωμαίων δι- 
ἤλεγξε χοινωνήσαντας τοῖς αἱρετιχοῖς " xal ὡς αὗτοῖ 
τε χαὶ οἱ χοινωνήσαντες Πέτρῳ, παρὰ Ῥωμαίων 
καθῃρέθησαν. 


KB. Περὶ τῶν ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ χινηθέντων xal 
ἐν διαφόροις τόποις, χάριν τῆς ἐν Καλχηδόνι συν- 
ὀδον. 

KT". Περὶ τοῦ Φραυΐτου χαὶ Εὐφήμου τῶν Kov- 
σταντινονπολιτῶν, xat ᾿Αθανασίον χαὶ Ἰωάννου τῶν 
᾿Αλεξανδρέων, xai Παλλαδίου καὶ Φλαδιανοῦ τῶν 
᾿Αντιοχέων, xal ἑτέρων τινῶν. 

KA', Περὶ τῆς ἀναιρέσεως '"Appátou συγγενοῦς 
ερίνης τὸς Sos loc, 


2593 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER III. 


2594 


KE. Περὶ τῆς ἐπαναστάτεως Θεοδερίχου τοῦ Σχύ- A— XXV. De Theodorici Scyth» rebellione, deque 


ov, καὶ τῆς τούτου τελευτῆς. 
KqG'. Περὶ τῆς Μαρχιανοῦ ἐπαναστάσεως, xat οἷα 
περὶ τοῦτον συνέθδη. 
KZ. Περὶ τῆς τυραννίδος "Dou xat Atovzlov. 
KH'. Περὶ Μαμμιανοῦ, xai τῶν ἔργων αὑτοῦ. 


ΚΘ'. Περὶ τῆς τελευτῆς Ζήνωνος, xat τῆς ἀναῤῥή- 
σεως ᾿Αναστασίον. 

Δ’. Περὶ ᾿Αναστασίου τοῦ βασιλέως, xal ὡς διὰ τὸ 
λὴ βούλεσθαι τοῦτον χαινοτομεῖν τι περὶ τὴν ἐχχλη- 
σιαστιχὴν χατάστασιν, μυρίων ταραχῶν αἱ ἀνὰ τὴν 
οἰχουμένην Ἐχχλησίαι ἐνεπλήσθησαν " πολλοί τε τῶν 
ἐπισχόπων διὰ τοῦτο ἐξεδλήθησαν. 

ΛΑ΄. Ἐπιστολὴ τῶν μοναχῶν Παλαιστινῶν πρὸς 
᾿Αλχίσωνα περὶ μοναχοῦ Eevalou καὶ ἑτέρων τινῶν. 

AB'. Περὶ τῆς ἐχδολῆς Μαχεδονίου τοῦ Κωνσταν-- 
τινουπόλεως, χαὶ Φλαδιανοῦ ᾿Αντιοχείας." 

AT". Περὶ Σεδήρου ἐπισχόπου ᾿Αντιοχείας. 

AN. Περὶ τῆς πεμφθείσης αὐτῷ χαθαιρέσεως ὑπὸ 
Κοσμᾶ xa Σεδηριανοῦ. 

ΔΕ". Περὶ τῆς τῶν τυράννων Ἰσαύρων χαθαιρέσεως. 

Λᾷ'. Περὶ τῶν Σχηνητῶν βαρδάρων, ὡς ἐσπείσαντο 
πρὸς Ῥωμαίους. 

AZ'. Περὶ τῆς ἐν ᾿Αμίδῃ πολιορχίας, χαὶ χτίσεως 
«οὔ Δάρας. 

AH'. Περὶ τοῦ μαχροῦ τείχους. 

A&. Περὶ τοῦ λεγομένου Χρυσαργύρον, ὡς ἀνεῖ- 
λεν αὐτὸν ᾿Αναστάσιος. 


Μ'. Περὶ ὧν ἰστόρησε Ζώσιμος χάριν τοῦ Χρυσαρ- c 


γύρου, καὶ Κωνσταντίνου τοῦ βασιλέως. 

MA'. ᾿Απόστασις πρὸς Ζώσιμον ἐφ᾽ οἷς ἐδλασφή- 
μησε Κωνσταντῖνον χαὶ Χριστιανούς. 

ΜΒ’, Περὶ τῆς χρυσοτελείας. 

ΝΓ΄. Περὶ τῆς τυραννίδος Βιταλιανοῦ. ^C 

MA'. Ὡς ᾿Αναστασίου ἐν τῷ τρισαγίῳ Ὕμνῳ τὸ, 
Ὃ σταυρωθεὶς δι᾽ ἡμᾶς, βουληθέντος προσθεῖναι, στά- 


σις ἐν τῷ δήμῳ xol ταραχὴ γέγονεν" ὅπερ φοδηβεὶς,. | 


ὑποχρινάμενος ταπεΐνωσιν, ταχὺ τὰς purs τοῦ 
δήμου μετέδαλρρ-. - 2o o v 


ΜΕ΄. Περὶ τοῦ θανάτου ᾿Αναστασίου. 
| ΚΕΦΑΛ. A'. 


Περὶ τῆς βασιλείας Ζήνγωγος xal tov βίου αὑτοῦ. 


Ζήνων δὲ, ἐπεὶ τὴν βασιλείαν, τοῦ παιδός οἱ τε- 
λευτέσαντος, μόνος περιεθάλετο, ὥτπερ οὐχ οἰόμε- 
vog '* τῶν ὅλων ἐγχρατὴς γενέσθαι, εἰ μὴ χαὶ πά- 
σαις ταῖς ἑπιούσαις ἡδοναῖς μετ᾽ ἐξουσίας ἐπεξέλ- 
θοι, τοσοῦτον ix προοιμίων ἑαυτὸν ταῖς ἐπιθέσεσι 
τῶν ἐπιθυμιῶν ἐχδέδωχεν, ὡς μηδὲν αὐτὸν ἐπισχεῖν 
τῶν ἀπρεπῶν τε xal ἀθέσμων᾽ ἀλλ᾽ οὕτως τούτοις 
ἐμπολιτεύεσθαι, ὡς τὸ σχοτίως ταῦτα χαὶ ἐν παρα- 
ὀύστῳ γίγνεσθαι, χαμερπὲς εἶναι νομίζειν" τὸ δέ γε 
ἀναφανδὸν χαὶ ὥσπερ ἐξ ἀπόπτου, βασιλιχὸν, xal 
αὑτοχράτορι μόνῳ πρέπον" χκαχῶς χαὶ δουλοπρεπῶς 


ejusdem interitu. 

XXVI. De rebellione Marciani , et quid eidem 
acciderit. 

XXVII. De Tyrannide Illi ac Leontii. 

XXVIII. De Mammiano, et de operibus ab eo 
constructis. 

XXIX. De Zenonis obitu, et de Anastasii impe- 
ratoris nuncupatione. 

XXX. De Anastasio imperatore : et quomodo, 
cum ille nibil in ecclesiastico statu sineret inno- 
vari, totius orbis Ecclesie innumeris perturbatio- 
nibus repleta sunt, multique episcopi eam ob cau- 
sam expulsi. 

XXXI. Epistola monachorum Palesiing ad Alci- 
sonem de Xenaia monacho, et de aliis quibusdam. 

XXXII. De expulsione Macedonii Constantinopo- 
litani episcopi, et Flaviani Antiocheni. 

XXXIII. De Severo episcopo Antiochis. 

XXXIV. De.libello depositionis ad eumdem Se- 
verum misso a Cosma et Severiano. 

XXXV. De exstincta Isaurorum tyrannide. 

XXXVII. Quomodo Saraceni pacem cum Romanis 
fecerunt. 

XXXVII. De expugnatione Amidz, et de conditu 
urbis Daras. 

XXX VIII. De longo muro. toe 

XXXIX. De vectigali quod Chrysargyrum vocant, 
et quomodo sublatum sit ab Anastasio. 

XL. De his qux Zosimus scripsit de Chrysargyro 
et de Constantino imperatore. 

XLI. Invectiva in Zosimum ob ejus in Constan- 
Linum et Christianos maledicta. 

XLII. De auraria pensione. 

XLI. De Vitaliani Tyrannide. 

XLIV. Quomodo ingens seditio in populo exci- 
tata sit, cum Anastasius in Hymno Trisagio bas 
voces addere voluisset : qui crucifixus est pro 
nobis. Quod métuens Anastasius, simulatione usus, 
státins plebis animos commutavit. 


D XLV. — Item de obitu ejusdem Anastasii. 
333 CA 


De imperio Zenonis deque ejusdem vita. 


At Zeno, simul atque, mortuo ipsius filio, solus 
imperium obtinuit, quasi persuasum habens se 


nequaquam summo imperio przditum esee, nisi in 


omne genus libidinis, quodcunque obvium esset, 
summa cum licentia effunderetur : statim ab ipso 
exordio illecebris cupiditatum ita se totum dedidit, 
ut nihil esset tam turpe tamque illicitum, quod 
impetum ejus cohiberet ; sed sic in flagitiis voluta- 
batur, ut clam quidem ac remotis arbitris ea com- . 
mittere, vile ac plebeium existimaret : palam vero 
et sub oculis omnium ea patrare, regium quiddam 


VARLE LECTIONES, 


** οὐχ οἰχειούμενος. 


2595 ' 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2596 


et imperatore dignum cetisetet, Verl Τάς "in fe χρίνας. Οὐχ E; ὧν (50) ἑτέρων κρατεῖν πέφυχεν, ὁ 


perperam, ac prorsus servorum ióre judicavit. 
Neque enim ifüperalor éx eo q(üód aliis imperat, 
dignoscitur : sed ex co quod se ipse regit atque 
moderatar, nihil právi sineéns in animum suum ir- 
spirans quedam imago virtutis esse videatur, sub- 
ditos omnes ad imitationem sui erudiens. Is vero qui 
voluptatibus se mancipaverit, paulatirh imprudens 
efficitur servus turpissimus et captivus, nufla un- 
quam pecunia redimendus : tanquam inutilia man- 
cipia, multos subinde dominos mutans; quippe 
innumerabiles voluptates, ejus dominz efficiuntur, 
qua continuae ac sibi invicem succedentes, nun- 
quam exitum sortiuntur, dum voluptas qui prz- 


αὑτοχράτωρ γνωρίζεται" ἀλλ᾽ ἐξ ὧν ἑαυτοῦ ποῶτον 
ἄρχει τε χαὶ χρατεῖ, αηδενὶ τῶν ἀτότων παρείσδυ- 
σιν (51) ἐχυτῷ διδούς" οὕτως δὲ ἀνάλωτος (53) ταῖς 
ἀχρασίαις ὑπάρχων, ὡς ζῶν ἄγαλμα τῶν ἀρετῶν εἷ- 
ναι πρὸς μίμησιν, ἐχπαιδεύων τὸ ὑπήχοον. Ὁ δὲ 
ταῖς ἡδοναῖς ἑαυτὸν ἀνοιγνὺς, λέληθε χατὰ σμιχρὸν 
δοῦλος οἴσχιστο;, δορυάλωτος, ἀνάποινος γινόμενος, 
δεσποτείας συχνὰς ἀμείόων, ἴσα τοῖς ἀχρείοις τῶν 
δούλων" εἴπερ ἀναρίθμητοι τῶν ἡδονῶν αἱ δέσποινας 
χαθεστᾶσιν, ἤχιστα πέρας τῆς συνεχείας τε xal «ἧς 
σφῶν ἀλληλουχίας ἔχουσαι, ἀεὶ τῆς ἐν χερσὶν ἡδονῆς 
οὐχ ἱσταμένης, ὑπέχχαυμα δὲ xat προοίμιον ἑτέρας 
γιγνομένης. Ἕως ἣ αὐτοχράτωρ τις οὕτως γιγνόμε- 
vos (05) τὴν ὀχλοκρατίαν τῶν ἡδονῶν ξενηλατήσο:, Ba- 


sens est, nequaquam subsistit, sed quasi irrifamen- B σιλεύων λοιπὸν, οὐ τυραννούμενος" ἣ μέχρι τελευ» 


tum est ac. procemium 994 subsequentis. Donec 


ταίας ῥοπῆς δουλεύων, τὰ ἐν ἅδου xata)á6o:. 


imperator quispiam vere éffectus, turbülentam illam voluptatum dominationem procul expellat, regnans 
deinceps, nón aulem tyrannide oppressus : aul eerte ad extremum usque spiritum serviens, ad in- 


feros detrudatur. 


CAP. ἢ. 


De Barbarorum incursionibus tam. in Orientis quam 
in Occidentis partibus. 


Hujusmodi sub initium principatus fuit Zeno, 
vita intemperans ac dissolutus. Qui vero ejus im- 
perio parebant, tam in Orientis, quam in Occiden- 
tis partibus, gravissima perpessi sunt inbla : hinc 
'Ssracenis Guhcia vastantibus; ilinc Hunnis qui 
olin Massagetz dicebantur, ih. Tliracias icrumpón- 
tibus et Tstrum trajicientibus, nemine obsisterite : 


KEPAA. Β΄. 


Περὶ ἐφόδων βαρδορικῶν Ev τὸ τῇ "Ed καὶ τῇ 
Δύσει. 


Τοιαῦτα μὲν οὖν χαταρχὰς ὁ Ζήνων, ἐχδεδίῃτη ι » 
νος τὸν βίον (54). Οἱ δένγε ὑπήχοοι πρός τε ἀν χοντὰ, 
πρός τε δυόμενον ἥλιον, χαχῶς ἔπασχον" Ἦνθεν μὲν 
τῶν Σχηνητῶν βαρδάρων πάντα ληϊζομένων" Θρᾷχιὺ 
δὲ ἀλῆθος Οὔννων τῶν πάλαι Μασοαγετῶν Ἐπίδρά- 
μόντων, καὶ τὸν “ἴστροὺ διαδάντων μηδενὸς ἀμύνομ 
τος, αὐτοῦ δέ γε Ζήνωνος τὰ ἐπίχοιπὰ βάαῤδαρυῷ 


ipso etiam Zenone reliqua barbarieum in motém ὦ τρόπῳ πρὸς βίαν ἀφαιρουμένου (55). 


depraedante. 


"VALESII ANNOTATIONES. 


(56) “Ὅτι obx E v. In manuscriptisexemplaribus 
Jiegio, Telleri&n0, et Florentino, et in editioho 
Roberti Stephani, deest adverbium ὅτι, quàd viri 
docli ex conjectura suppleverunt, satis infeliciter. 
;:Ego vero non dubito quin scribendum sit οὐ γὰ 
&& ὧν ἑτέρων χρατεῖν πέφυχεν ὁ αὐτοχράτωρ γνωρί- 
ζεται. Porro non omittendum videtur scholium, 
quod 1n optimo codice Florentino adnotatum erat ad 
verba illa quz paulo ante praemissa sunt ὡς μηδὲν 
αὐτὸν ἐπισχεῖν. Ad eum locum eruditus quidam 
:choliastes hxc appinxerat, παπαὶ τῆς νυνὶ ὁμοιό- 
τηΐος. 

(54) Πιαρείόδυσιν. Scribendum videtur πᾶρεισ- 
δύνειν. Idque confirmat Nicephorus in eap. primo 
libri decimi sexti. 

(52) Οὕτως οὐδὲ ἀνάλωτος. Assentior virie do- 
ctis qui jampridem emeiidarunt οὕτως δὲ ἀνάλω- 
πος. etc., licet libri manuscripti nihll mutent. Ni- 
«ephorus vero ctm hunc locum corruptum videret, 
hoc modo interpolavit : Κἀντεῦθεν ἀνάλωτος, elc. 

B5) Αὐτοχράτωρ τις οὕτως γιγγόμεγος. Procul 
dubio scribendum est ὄντως γιγνόμενος, quemad mo- 
dum legitur apud Niceph. 

(54) ᾿Εκδεδιῃτημένος τὸν βίον. Hoc verbum 
non intellexit Christophorsonus, ut ex versione ejus 
apparet. Sic enim vertit : Ad hunc modum Zeno in 
4nitio imperii sui vilam instituit. Graeci ἐχδεδιῃτη μένον 

fov pro soluta et intemperante vita accipiunt. Quod 


verbum hoc sensu spius occurrit in Dione Coc- 
ceiano ét alils. Ilinc £xótaícno:: pro lgxü ac deliciis 
sumitur, teste Suida. Porte Chetel ütós ac 
luxuriosos homines ita appellant, eo quod illi nul- 
lam vivendi légem servare soleant. Sic Dionysius 
Halicarnassensis, in lib. v de rege justo loquens 
dit : μηδὲν ἐχδιαιτώμενός τῶν πατρίων, id est, nus- 
quam discedens ab institutis frajorum. Recte ergo 
Nicephorus hunc Evagrii locum exposuit hoc modo: 
"Αῤῥυθμός τις xaX ἀνάγωγος, xai τὸν βίον μάλιστα 
ἐχδεδιῃτημένος" id est, vír itcompositus et. inordi- 
natus, et in vita maxime dissolutus. 

(85) Πρὸς βίαν ἀφαιρουμένου. Mirum est, neu- 
trum interpretem $ensuin hujus loci assecutum esse, 
Musculus enim ita vertit : Zenone deinceps 
Barbaricum morem violenter abrepto. Christopliror- 
sonus aulem ita interpretatur : Zeno vero reliquis 
eliam imperii partibus per vith.barbaro quodam more 
ac modo spoliatus est. Atqui si Nicephorum con- 
suluissent, rectam hujus loci intelligentiam ab eo 
haurire poterant. Sic enim Nicephorus hzc Eva- 
grii verba exposuit. "Oca δὲ τούτοις χατελιμπάνετο, 
Ζήνωνι πρὸς βίαν ἀφήρητο, οὐχ ἧττον ἢ vt βάρδαροϊ 
ἐπιόντι, id est : Si qutd autem reliquerant barbari, 
id Zeno per vim abstulit, qui non minus quam ipsi 
'6drbari, provinciales hostiliter vastavit. Caeterum ia 
manuscripto codice Florentino et Telleriano, legi- 
wt ποὺς Sas. 


2551 
KE?PAA. Γ΄. 
Περὶ τῆς τυραννίδος Bacidioxov , «al φυγῆς 
Ζήνωγος. 


Ἐπαναστάντος δέ οἱ Βασιλίσχου (x) τοῦ Βερένης 
ἀδελφοῦ (xal τὰ οἰχεῖα vxo αὐτῷ ἐχπεπολέμωτο, 
πάντων ἐπίσης τὸν αἴσχιστον αὐτοῦ βίον ἀποσερεφο- 
μένων), ἀνδριχὸν μὲν οὐδὲν ὅλως ἐφρόνησε.» ἀγεννὲς 
γὰρ χαὶ δύσελπι “ἡ ἀνοσιουργία, ix τῆς περὶ τὰς 
ἡδονὰς ἥττης τεχμηριοῦσα τὸ ἄνανδρον. Φεύγει δὲ 
προτροπάδην, τῆς τοιαύτης ἀρχὴς ἀχονιτὶ παραχω- 
ρήσας τῷ Βασιλίσχῳ. Καὶ πολιορχίαν ὑπέστη (86) 
χατὰ τὴν αὐτῶν τῶν Ἰσαύρων (57) προαγαγοῦσαν 
χώραν, ἔχων ἅμα ol ᾿Αριάδνην τὴν γαμετὴν, ὕστερον 
τὴν μητέρα φυγαῦσαν., xal εἴ τι ἕτερον εὔνουν αὐτῷ 
μεμενήχει. θύτω γοῦν ὁ Βασιλίσχος τὸν στέφανον τῶν 
Ῥωμαίων ἀναδησάμενος. xci τὸν παῖδα Μάρχον 
ἀνειπκὼν Καίσαρα, ἀπεναντίας τῷ Ζήνωνι, καὶ τοῖς 
προῤδεύασιλευκάσιν ἧει, . 


KE9AA. Δ. 


Ὡς Τιμόϑεον τὸν AtJovpor ὁ Baci xoc ἄγεκα- 
Aécaro, καὶ πεισθεὶς ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐγκυχλίους 
ἐπιστο.ϊὰς εἰς ἀθέτησιν τῆς ὃν Χαλκηδόνι συν- 
όδου πανταχοῦ ἐξαπέστει.ῖε. 

"Ex πρε:σδείας δὲ (38) ἐνίων τῶν Ex τῆς ᾿Αλεξανδρέων, 
ἀναχαλεῖται τὸν Τιμόθεον ἐχ τῆς ὑπερορίας, ὄγδοον 
χαὶ δέχατον Evo; αὑτῇ συγγενόμενον, ᾿Αχαχίον (y) τὴν 
ἐπισχοπὴν τῆς Κωνσταντινουπόλεω; πρυτανεύοντος. 
Καὶ δῆτα τὴν βασιλέως χαςζειληφὼς πόλιν ὁ Τιμό- 


HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIBER III. 


Qui 
CAP. il. ! 
De 4yrannide Basilisti, et de Zenonés. faga. 


Porro cum Basiliscus Verinz frater adversus ip- 
sum insurrexisset : erat enim Zeno étiam propin- 
quis szis invisus, eo quod ommes turpissimmam ejus 
vitam aversarentar : nullum virile: consilium animo 
coneepit. :lgnava quippe aec pusilli animi res est 
nequitia, infürmitatem animi ex «eo satis prodems, 
quod voluptatibus 'succumbit. Sed conterntissimo 
cursu nufugit, tali tantoque principatu citra pu- 
gnatin cedens Dasilisco. Obsidionem quoque diutis. 
sime :sustinuit in. 8QB ipsa 1saurorum regione, 
que illum in lucem ediderat , Ariadnem uxorem, 
qui .post mariti fugam matrem suam reliquerat, 


B secum habens, et quetquot amici ac fidi erga 


ipsum remanserant. Ita Basiliscus Romanurn in- 

perium adeptus; cum filium suum Marcum Czsa- 

rem renuntiasset, Zenoni et iis qui ante Zenonem 
imperaverant, contrariae viam inire coepit. 
CAP. IV. 

Quomodo Basiliscus Timotheum Alurum revocaverit, 
el ab eodem inductus, circulares epistolas ad 
eversionem. Chalcedonensis synodi quuquaversum 
mtserit., 

Àc primum quidem missa ad ipsum legatione 
quorumdam urbis Alexandrine, Timotheum Alu- 
rum ab exsilio revocavit, in quo octodecim annos 
transegerat, Acacio tunc temporis episcopatum 
Constantinopolis administrante. lgitur Timotheus 


θεος, πείθει τὸν Βασιλίσχον ἀγχυχλίοις χρήτασθαι € eum in urbem regiam venisset, persuasit Basilisco 


συλλαδαῖς πρὸς τοὺς ἑκασεαχοῦ ἱερέας, ἀναθέματί 


ut encyclicas litterae δ] omnes ubique episcopos 


VALESII ANNOTATIONES. 


(55) Kal πολιορκίαν ὑπέστη. Zeno audita Basi- 
lisci defectione, metu territus cum Ariadne uxore 
in Isauriam fugit, et intra castrum munitissimum 
cui nomen cst Übara, se recepit : postea vero cum 
Basiliscus Hillum et Trocondum cum ingentibus 
copiis contra eum misisset, in Thesseder se con- 
wit, sive, ut zit Nicephorus, inurbem Seleuciam 
que caput erat totius ]sauriz. IHic ab Hillo et 
Trecundo diu obsessus est, uL scribit Theopha- 
nes, in Chronico, pag. 104. Cedrenus item ac Nice- 
phorus. Verum in Theophane corruptum est nomen 
Irocondi.Vulgatze eniin editiones habent, Ἴλλου xat 
Σεχούνδου, cum scribendum sit Τρηχούνδου, ut reete 
legitur apud Nicephorum. Certe idem Tbeoph. pag. 
406 Procundum vocat ; quod propius accedit ad 


veram scripturam. Fuit bic Hilli frater, et consu- D 


latum gessit anno Christi 482, ut legitur in Chronico 
Marcellini. Tandem vero cum  Hillus tyrannidem 


arripuisset, Trocondus qui a frawe ad parandas 


copias missus fuerat, a Joanne magistro militar 
captus, capite truncatus est, ut scribit Theophanes, 
pag. 112. Quo tamen loco Trocondi nomen eiiam 
corruptum est. 

(57) Κατὰ τὴν αὐτῶν cov ᾿Ισαύρων. Transposita 
sunt vocabula ; quz pristino ordini restituenda sunt 
In buno modum : Κατὰ τὴν αὐτὸν προαγαγοῦσαν τῶν 
Ἰσαύρων χώραν, qux»: Evagrii verba Nicephorus ita 
expressit : Στρατὸν δὲ ἀξιόμαχον εὐτρεπίσας, ti; 
πολιορχίαν Ζήνωνος ἔπεμπεν ἀνὰ τὴν Ἰσαυρίας Ξε-:. 
λεύχειαν’ ἣτις πρότερον εἰς φῶς ἀγαγοῦσα τοῦτον, 
xai φυγάδα χατέχρυπτεν. Id est, Collectumque in- 
gentem exercitum misit ad Zenonem obsidendum in 
urbe Isaurie Seleucia, que illum in lucem ediderat, 
ac tum profugum occultabat. 

(58) ᾿Εκ πρεσδείας δέ. Scribendum est procul 
dubie ἐχ πρεσδείας δὴ - quod licet exiguum esse 
videatur ac levis momenti, est tamen prorsus ne- 
cessarium. Certe Nicephorus habet ὄτθεν. 


VARIORUM. 


(x) BacAlaxcv. Auctor Chronici Alexandrini rem 
ita gestam narrat: Zeno imp. pelilus rem quampiaw 
a socru eua Verina negavit. Appetitus deinde ab ea 
insidiis, veriusque ne ab aliquo Palatinorum inter- 
ficeretur (in regia. enim cum genere suo  Verina so- 
crus habitabat) Chalcedonem $e contulit, atque inde 
veredis per equos dispositos velut imperator propera- 
vit in Iseurigm ; quem fugieris matrem suam. Áría- 
dna imperatriz secuta est in lsauriam, ibique cum 
viro suo degit. Post fugam Zenonis imp. εἰ Ariadna 
Auguste, extemplo domina Verina imperatorem creavit 


Basiliscum fratrem suum, qui imperavit annos duot 
ascriptos annis primis et posterioribus Zenonis. Porro 
Basiliscus simul ac capit imperare , coronavit filium 
suum Marcum, et imperatorem renuntiavit : simulque 
ambo imperitarunt. Gesta sunt hec anno Ch. 476. 

(y) Axaxiov. Acacius Gennadio in episcopatu 
CP. saccessit anno Chr. 471. Vid. Evagr. lib. m, 
cap. 14. levicta animse censtantia fldem catholicam 
propugnavit contra Basiliscum et quingentos egi 
$cepos, inquit Gol, Case, Yw hcec. 


2599 


EVAGRII SCHOLASTICI - 


mitteret, et ea qux Chalcedone gesta fuerant, et A «e περιθαλεῖν τὰ ἐν Kooynbów πεπραγμένα , xat 


Leonis librum anathemati subjiceret. Littere autem 
sic habent : 
Encyclica epistola Basilisci. 

Imperator Cesar Basiliscus, Pius, Victor, Trium- 
phator, Maximus, semper Augustus : et Marcus No- 
bilissimus Cesar, Timotheo reverendissimo et 
Dei amantissimo archiepiscopo magnz urbis Alexan- 
drinorum. Quotquot leges pro recta atque apo- 

.Btolica flde sanxerunt religiosissimi qui ante nos 
fuerunt imperatores, quicunque sanctam et beatam 
et immortalem ac vivificam Trinitatem perpetuo 
coluere : eas, utpote quia universo orbi salu- 
tares. semper exstiterint, nullo unquam tempore 


τὸν τόμον Λέοντος" ὧν ἡ συνθήχη λέγει τάδε" 


᾿Εγχύχιλιον. Βασιιίσκχου. 


Αὐτοχρέτωρ Καῖσαρ Βασιλίσχος, Εὐσεδὴς, Nt« 
κητὴς, Γροπαιοῦχος, Μέγιστος, ᾿Αεισέδαστος, AÓ- 
γουστος" xat Μάρχος ὁ ᾿πιφανέστατος Καΐσαρ, Τι- 
μοθέῳ τῷ εὐλαδεστάτῳ καὶ θεοφιλεστάτῳ ἀρχιεπι- 
σχόπῳ τῆς ᾿Αλεξανδρέων μεγαλοπόλεως. Ὁ πόσους 
μὲν ὑπὲρ τῆς ὀρθῇς xal ἀποστολιχῆῇῆς πίστεως ἐθέ- 
σπισαν νόμους οἱ πρὸ ἡμῶν εὐσεδέστατοι βασιλεῖς, 
ὅσοι τὴν μαχαρίαν χαὶ ἀγήρω καὶ ζωοποιὸν Τριάδα 
θεραπεύοντες ὀρθῶς διετέλεσαν, τούτους ὡς τῷ πιαν- 
πὶ χόσμῳ σωτηρίους ἀεί ποτε γεγονότας, οὐδένα 


irritas esse volumus : sed potius tanquam leges pro- ἢ χρόνον ἀργεῖν ἐθέλομεν" μᾶλλον δὲ ὡς olxetouc αὖὐ- 


prias promulgamus. Nos vero qui pietatem ac zelum 
pro Deo.ac Servatore nostro Jesu Christo, a quo 
conditi et ad hanc gloriam evecti sumus, omni eursge 
ac sollicitudini rerum humanarum longe anteponi- 
mus : οἱ qui preterea credimus concordiam gregis 
Christi, tum ipsius gregis, tum omnium subditorum 
salutem exsistere, firmumque nostri imperii funda- 
mentum et inexpugnabilem mururm esse : idcirco 
divino interius zelo commoti, et velut quasdam im- 
perii nostri primitias, sancte Ecclesie unilionem 
Deo ac Servatori nostro Jesu Christo offerentes, 
sancimus ut basis ac firmamentum felicitatis hu- 
manz, symbolum 3386 videlicet trecentorunv et oc- 
d&odecim sanctorum Patrum qui olim sancti Spiritus 
nstinctu Niczeze congregati sunt, in quod cum nos, 


C 


tum majores nostri credentes, baptizati sumus, . 


solum in cunctis sanctissimis Dei Ecclesiisetortho- 
doxorum populorum conventibus usurpelur atque 
obtineat ; quippe quod unum regula fit recte ac 
sincerz fidei, sufficiens tum ad eversionem -cujus- 
libet hzreseos, tum ad. perfectam sanctarum Dei 
Ecclesiarum unitionem : ita tamen ut suum robur 
acvigorem obtineant etiam ea, qua in hac regia 
urbe a eentum οἱ quinquaginta -sanctís Patribus 
gesta sunt.ad confirmationem ejusdem sanctissimi 
Symboli, adversus eos qui in Spiritum eanctum 
blasphemabant: ea insuper qui in Ephesiorum 
metropoli contra impium Nestorium acta sunt, 
et contra eos qui ejus errorem postea sunt secuti. 
Ea vero qu: sanctarum Dei Ecclesiarum consensum 
ac tranquillitatem, et totius orbis pacem disrupe- 
' un£ ; tomum scilicet Leonis, et cuncta quz Chal- 
cedone in definitione fidei.aut expositione Symbolo- 
zum, docendi vel interpretandi vel disputandi 
«ausa, ad innovationem supra memorati sacri Sym- 
boli trecentorum et octodecim sanctorum Patrum 
dicta et gesta sunt, hic.et ubique per. singulas Eccle- 
sias ab universis sanctissimis episcopis anathema. 
tizari decernimus, et ubicunque reperta fuerint, 
flammis absumi. Sic enim pi: ac beat: memoriz 
ímperatores qui ante nos vixere, Constantinus sci- 


τῶν ἐχφωνοῦμεν νόμους. Ἡμεῖς δὲ πάσης τῆς περὶ 
τὰ ἀνθρώπινα πράγματα σπουδῆς προτιμήσαντες τὴν 
εὐσέόδειαν, xal τὸν ὑπὲρ τοῦ Θεοῦ xaX Σωτῆρος ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ ζῆλον, τοῦ τε πεποιηχότος, xat δε- 
δοξαχότος ἡμᾶς" ἔτι δὲ πιστεύοντες τὸν σύνδεσμον 
τῶν τοῦ Χριστοῦ ποιμνίων σωτῃρίαν ἑαυτῶν εἶναι 
xai τοῦ ὑπηχόου παντὸς, θεμέλιον τε ἀῤῥαγῇ καὶ 
ἀσάλευτον τεῖχος τῆς ἡμετέρας βασιλείας, ἐντεῦθεν 
εἰχότως θείῳ διανοίας χινούμενοι ζήλῳ, χαὶ ἀπαρ- 
χὴν τῆς ἡμετέρας βασιλείας τῷ θεῷ χαὶ Σωτῆρι 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ τὴν τῆς ἁγίας Ἐχχλησίας ἔνω- 
σιν προσχομίζοντες, θεσπίζομεν τὴν χρηπῖδα καὶ 
βεθαίωσιν τῆς ἀνθρωπίνης εὐζωΐας, τυυτέστι τὸ 
Σύμδολον τῶν τιη ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν Νικαίᾳ 
πάλαι μετὰ τοῦ ἁγίου Ἠνεύματος ἐχχλησιασθέντων, 
εἰς ὃ ἡμεῖς τε χαὶ πάντες οἱ πρὸ ἡμῶν πιστεύσαν» 
τες, ἐδαπτίσθημεν, μόνον πολιτεύεσθαι, xal κρατεῖν 
ἐν πάσαις ταῖς ἀγιωτάταις τοῦ Θεοῦ Ἐχκλησίαις τὸν 
ὀρθόδοξον λαὸν, ὡς μόνον τῆς ἀπλανοῦς πίστεως χυ- 
ple; ὄρον, καὶ ἀρχοῦν εἰς ἀναίρεσιν μὲν χαθόλου 
πάσης αἱρέσεως, ἕνωσιν δὲ ἄχραν τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ 
Ἐκκλησιῶν’ ἐχόντων δηλαδὴ τὴν οἰκείαν ἰσχὺν, καὶ 
τῶν εἰς βεδαίωσιν αὐτοῦ τοῦ θείου Συμδόλου πετερα- 

γμένων, ἔν τε τῇ βασιλευούσῃ cial ξαύξῃ xat& τῶν 

βλασφημούντων εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον παρὰ τῶν pf 

ἁγίων Πατέρων" ἔτι δὲ χαὶ πάντων τῶν πεπραγμέ- 
νων ἐν τῇ ᾿Εφεσίων μητροπόλει χατὰ τοῦ δυσσεδοῦς 
Νεστορίου, xai τῶν μετὰ ταῦτα τὰ ἐχείνου φρονὴ» 
σάντων. Τὰ δὲ διελόντα τὴν ἕνωσιν xal εὐταξίαν 
τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησιῶν χαὶ εἰρήνην τοῦ 
χόσμου παντὸς, δηλαδὴ τὸν λεγόμενον τόμον Δέον- 
τος, χαὶ πάντα τὰ ἐν Καλχηδόνι ἐν ὅρῳ πίστεως, 
ἐχθέσει Συμδόλων ?! , f| ἑρμηνείας, ἣ διδασχαλίας, 
$ διαλέξεως εἰρημένα χαὶ πεπραγμένα εἰς χαινοτο- 


. μίαν τὴν χατὰ τοῦ μνημονευθέντος ἁγίου Συμδόλου 


τῶν tw ἀγίων Πατέρων, θεσπίζομεν ἐνταῦθά τε 
xal πανταχοῦ καθ᾽ ἐχάστην Ἐχχλησίαν, παρὰ τῶν 
ἀπανταχοῦ ἀγιωτάτων ἐπισχόπων ἀναθεματίζεσθαι, 
καὶ πυρὶ παραδίδοσθαι παρ᾽ οἷς ἂν εὑρίσχηται, διὰ 
τὸ οὕτω διατεταχέναι περὶ πάντων τῶν αἶρετι- 
χῶν δογμάτων, καὶ τοὺς πρὸ ἡμῶν ἐν εὐσεόεῖ καὶ 


YARUE LECTIONES. 


?! €, (, συμδόλου. 


t itn 


2601 


HISTORIE ECCLESIASTIC £ LIBER IIT. 


᾿ 9509 


paxapía τῇ λέξει γενομένους βασιλέας, Kevstavzt- A licet ac Theodosius Juaior, de cunctis hereticis 


voy χαὶ Θεοδόσιον (59) τὸν νέον. "Axupá τε οὕτως 
γινόμενα, παντελῶς ἐχδάλλεσθαι τῆς μιᾶς vat μόντς 
γαθολιχῦς xaX δποστολιχῆῇς ὀρθοδόξου Ἐχχλτσίας, 
ὡς μεταίοοντα τὰ αἰώνια xal σωτήρια τῶν ttr 
ἁγίων Πατέρων ὅρια, xaX τὰ τῶν μαχαρίων Πατέρων 
κὧν ἁγίῳ Πνεύματι διαγορευσάντων χατὰ τὴν "Eoz- 
civ (60) " ὅλως ὃξ uh ἐξεῖναί ποτε μήτε ἱερῶν 15.55, 
μῆτε λαϊχῶν τινι, τῇς τοῦ ἁγίου Συμθόλου θε:οτάτης 
ἐχείνης νομοθεσία: ποιεῖσθαί τινα παρέκθασιν, 
᾿Αναθεματίζεσθαι δὲ σὺν πάσαις ταῖς γεγενημέναις 
ἐν Καλχτδόνι χαινοτομίαις χατὰ τοῦ θείου Συμδό- 
λον, xai τὴν αἵρεσιν τῶν μὴ ὁμολογούντων τὸν Υιὸν 
«κοὐ Θεοῦ τὸν μονογενῇ Ex Πνεύματος ἁγίου, χαὶ ix 
τῆς ἁγίας xai ἀεὶ Παρθένον Θεοτόχου Μαρίας χατὰ 


dogmatibus preceperunt. Hoc igitur. modo confir. 
mata atque abrogata, ex catholica atque apostolica 
orthodoxa Ecclesia qua unica est, penitus ejician- 
tur, utpote qu:e :eternos ac salutares trecentorum 
et octodecim sanctorum Patrum, et beatorum cen- 
tum ac quinquaginta Patrum qui de Spirtu sancto 
pronuntiarunt : eorum denique qui Ephesi congrc- 
gati sunt, terminos commutent. Nulli igitur omnino, 
nec saeerdoti, nec laico liceat, divinam illam saero- 
sancti Symboli constitutionem ullo modo trans- 
gredi. Porro una cum omnibus novitatibus qua 
apud Chalcedonem facta sunt contra divinum 
Symbolum,  anathematizari quoque decernimu: 
hx»resim eorum qui Filium Dei unigenitum cx 


ἀλέθειαν σαρχωθέντα xal ἐνανθρωπήσαντα, ἀλλ᾽ ἣ D sancto Spiritu, de Maria semper Virgine ac Dei- 


ἐξ οὐρανοῦ, ἣ χατὰ φαντασίαν xal δόχησιν τερατευο- 
μένους, πᾶσάν τε ἁπλῶς αἴρεσιν, καὶ εἴ τι ἕτερον ἐν 
οἵῳ δήποτε χαιρῷ xai τρόπῳ, καὶ τόπῳ τῆς οἶχου- 
μένης κατὰ διάνοιαν χαὶ λέξιν ἐπὶ παραδάσει τοῦ 


. θείου Συλδόλου χεχκαινοτόμηται. Ἐπειδὴ δὲ προνοίας 


βασιλιχῆῇς ἴδιον, μὴ τοῦ παρόντος χρόνου μόνον, 
ἀλλὰ χαὶ τοῦ μέλλοντος τὴν ἀσφάλειαν ἐκ προορᾶτι- 
x1; διασχέψεως ἐπιδαψιλεύεσθαι τοῖς ὑπηχόοις, θε- 
σπίζομεν τοὺς ἀπανταχοῦ ἁγιωτάτους ἐπισχόπους, 
ἐμφανιζομένῳ τῷ θείῳ τούτῳ ἡμῶν ἐγχυχλίῳ γράμ- 
ματι χαθυπογράφειν, σαφῶς καταμηνύοντος, ὅτι δὴ 
μόνῳ τῷ θείῳ στοιχοῦσι Zup 60 τῶν ct ἁγίων 
Πατέρων, ὅπερ ἐπεσφράγισαν ol pv Πατέρες ἅγιοι, 
ὡς ἔδοξεν ὁρ:στιχῶς xai τοῖς μετὰ ταῦτα συνελθοῦσι 
χατὰ τὴν Ἐφεσίων μητρόπολιν ὁσιωτάτοις Πατράτιν, 
ὅτι δὴ μόνῳ τῷ &ylip Συμδόλῳ (61) τῶν τιη ἁγίων 
Πατέρων στοιχεῖν, εἰς ὄρον πίστεως" ἀναθεματίζοντὲες 
ἅπαν τὸ γενόμενον ἐν Καλχηδόνι τῶν ὀρθοδόξων 
λσῶν πρόσχομμα, καὶ ὁλοτελῶς τῶν Ἐχχλησιῶν 
ἐκθάλλοντες ὡς παρεμποδὼν γενόμενον τῇ οἴχουμε- 
ν'χῇ καὶ ἡ μετέρᾳ εὐπραγίᾳ (62). Τοὺς δὲ μετὰ ταύτας 
ἡμῶν τὰς θείας συλλαθὰς, ἃς χατὰ θεὸν ἐχπεφω- 
νῆῇσθαι πιστεύομεν, τὴν ἐπιθυμητὴν πᾶσιν ἕνωσιν 
πραγματευομένας ταῖς ἅγίαι:; τοῦ Θεοῦ Ἐχχλη- 
σίαις, ἐπιχειροῦντάς ποτε προφέρειν f| ὅλως ὀνομά- 
ζειν, εἴτε ἐν διαλέξει ἢ διδασχαλίᾳ ἢ ἐν συγγράμ- 


para incarnatum vere οἱ hominem factum esse 
negant, sed aut ex ccelo, aut phantastice ac putative 
carnem sumpsisse fabulantur : omnem denique 
h:zeresim, et si quid aliud quocunque 337 temporc, 
vel modo, vel Joco orbis terrarum, aut in sensu, 
autin verbis, ad divini Symboli transgtessioneni 
innovatum est. Quoniam vero imperialis providet:- 
ti» proprium est, non przsenti. solum, sed futuio 
etiam tempore securitatem subditis suis provida 
imente largiri, decernimus ut omries ubique loco- 
rum sanctissimi episcopi, encyclice epistole nostro 
ipsis exhibit» subscribant, perspicue déclarantcs 
86 soli trecentorum et octodecim sanclorum Patrui 


C divino Symbolo inhzrere, quod centum et quir.- 


quaginta sancti Patres posted confirínarunt. Quem - 
admodum  sanclissimi Patres qui in. Ephesioruin 
metropoli postea convenerunt, decreto suo delfinic - 
runt ; solum videlicet sacrum Symbolum trecentó- 
rum οἱ octodeciin. sanctorum Patrum, tanqua:: 
regulam fidei sequi oportere ; anasthematizantes 
ac penitus rejicientes a sanctis Ecclesiis, quidquid 
apud Chalcedonem factum est. offendiculuni ortho 


doxz plebis, quippe quod totius orbls, nostreqne 


privafim felicitati füerit impedimento. Qui veto 
post hosce nostros divinos apices, quos ex Dei 
sententia promulgatos a nobis esse confidimus, 


VARLE LECTIONES. 


"1-06 C. C. ἱερέων. 


- 


YALESII ANNOTATIONES. | 
(59) Κωνσταντῖνον xal Θεοδόσιον. linperatoris ἢ — (60) Κατὰ τὴν» 'Egeciov. Recte omnino Nicepho- 


quidem Constantini constitutio, qua libri dogmatici 
ab Ario conscripti cremari jubentur, exstat in lib. 1 
Historie eccles. Socraiis nostri, pag. 52. Aliam ta- 
ien lcgem designare videtur hoc loco imp. Basi- 
liscus, qu:e generaliter contra omnes haereticos a 
Constantino promulgata esset. Verum ca lex vetu- 
statis injuria periit. Ejus tamen pars adliuc super- 
est apud Eusebium in lib. 11 De vita Constantini, 
cap. 64 ei 66. Imperatoris autem Theodosii Junio- 
ris exsiani du: constitutiones de cremandis Ne- 
storii libris; Quarum pr^or mentienem facit legis 
dive memoriz Constantini adversus impios Arii 
libros. Habentur porro ha constitutiones Tlieodo- 
sii in m parte Ephesini concilii. Eas autem Tlico- 
dosii leges Basiliscus edicto suo circulari subje- 
Ceral, sicut infra testatur. 


ParRnoL, Gn. LXXXVI. 


τῶν xati τὴν Ἐφεσίων. Ego vero tertiam quoque 
vocem addendam esse affirmo hoc modo, xal «à 
τῶν xavà τὶν "Egsalov. Subauditur enim ὅρια, ui 
in przcedentibus. ] 

(04) "Ot. δὴ μόνῳ τῷ ἁγίῳ Συμδόλῳ. Recius 
apud Nicepliorum scribitur ὅτι δεῖ μόνῳ, etc. Quani 
lectionem amplexi sunt Christophorsonus οἱ Sa. 
vilius. Paulo post, ubi antea legebatur, ὡς oc» 
πίστεως, ex manuscripto codice Florentino et Tei- 
leriano restitui εἰς ὅρον πίστεως, quemadmodui4 
etian scribitur in Nicephoro. 

(03) Τῇ οἰκουμένῃ xal ἡμετέμᾳ εὑπραγίᾳ. Ra. 
ctius in manuscripto codice Telleriano et apud Ni. 
cephorum scriptum iq«xewi 53, ooi eer 


Ls 


rus hoc loco duas voces Ro v inliunc modum, xa 


2603 


EVAGRII SCHOLASTICI . 


2601 


quippe qui optatam ab omnibus unitatem sanctis- A μασι χαθ᾽ οἱονδήποτε χαιρὸν, ἣ τρόπον ἣ τόπον τὴν 


simis Dei Ecclesiis conciliant, novitatem qus 
adversus fidem  Chaleedone facta est, aut inter 
disputandum, aut inter docendum, aut in scriptis 
suis quocunque demum tempore et inodo ac loco 
proferre unquam, aut omnino nominare lentavc- 
rint, eos tanquam tumultus ac. seditionum sanctis 
Dei Ecclesiis et universis qui nostro imperio pa- 
rent, auctores, Deique ac nostre salutis hostes; 
juxta leges qux jam pridem de hujusmodi improbi- 
tate late sinta beatz ac dive memorie impera- 
tore Theodosio, quas etiam huic nostre sacre 
epistolz encyclicze subjecimus ; si quidem episcopi 
sunt aut clerici, deponi pracipimus: si vero mo- 
nachi aut laici, exsilio et bonorum omnium publica- 


tioni et extremis poenis subjacere.1ta enim sanctaet B 


consubstantialis Trinita$, omnium  conditrix ac 
viviflcatrix, qux a pietate nostra perpetuo adoratur, 
nunc quoque tam per abolitionem eorum quie 
supra diximus zizaniorum, quam per confirmatio - 
nem rectarum et apostolicarum sancti Symboli 


traditionum, a nobis culta, animabus nostris et 


ἐν Καλχηδόνι γεγενημένην χατὰ τῆς πίστεως xatwo- 
τομίαν, τοὺς τοιούτους ὡς ταραχῆς xal ἀχαταστα- 
σίας ταῖς ἁγίαις τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησίαις χαὶ τῷ ὑπ- 
ἡχόῳ παντὶ παραιτίους, Θεῷ τε χαὶ ἡμετέρᾳ σωτηρίᾳ 
πολεμίους, κελεύομεν χατὰ τοὺς ἤδη πρὸ ἣ μῶν θε- 
σπισθέντας παρὰ τοῦ ἐν μαχαρίᾳ καὶ θείᾳ τῇ λήξει 
γενομένου βασιλέως Θεοδοσίου χατὰ τῆς τοιαύτης 
γαχονοίας νόμους, τοὺς ὑποτεταγμένους τῷδε ἡμῶν 
τῷ θείῳ ᾿Εγχυχλίῳ εἰ μὲν ἐπίσχοποι ἣ xXrptxo 
εἶεν χαθαιρεῖσθαι " εἰ δὲ μονάξοντες f) λαϊχοὶ, ἐξ- 
ορίᾳ χαὶ δημεύσει παντοίᾳ χαὶ tol; ἐσχάτοις ὑποπί- 
πτεῖν ἐπιτιμίοις, Οὕτω γὰρ ἀεί ποτε παρὰ τῆς ἦμε- 
τέρας εὑσεδείας προ:τχυνουμένη ἁγία καὶ ὁμοούσιος, 
δημιουργός τε xaX ζυυποιὸς τῶν ὅλων Τριὰς, θερα- 
πευθεῖσα xaX νῦν παρ᾽ ἡμῶν διὰ τῆς ἀναιρέσεω:; μὲν 
τῶν μνημονευθέντων ζιζανίων. βεθδαιώσεως δὲ τῶν 
ὀρθῶν xal ἀποστολιχῶν τοῦ ἁγίου Συμδόλου παρα- 
663:09, ἵλεως xat εὐμενὴς γενομένη, ταῖς τε ἡ μετέ- 
ραις ψυχαῖς xai τῷ ὑπηχόῳ παντὶ, ἔσται διὰ παντὸ; 
συνδιοιχοῦσα “1 ἡμῖν χαὶ εἰρηνεύουσα τὰ ἀνθρώκινα. 


subditis omnibus propitia ac benigna deinceps 


futura est, et res humanas nobiscum gubernans, pacatas ac tranquillas efficiet. ᾿ 


338 CAP. Y. 


De iis qui encyclicis Basilisci litteris. consenserunt, 
et synodum rejecerunt. 


His encyclicis litteris, ut scribit Zacharias Rhe- 
tor, Timotheus qui paulo ante reversus ab exsilio 
fuerat, consensit, Petrus quoque cognomento Ful- 
lo, episcopus Antiochie, qui una cum Timotheo 


ΚΕΦΑΛ. Ε΄. 


Περὶ τῶν συνθεμένων τοῖς ἐγχυκιῖίοις Baccti- 
σχοῦυ, καὶ τὴν σύνοδον ἀθετησάντων. . 


Ὡ; μὲν οὖν Ζαχαρίᾳ γέγραπται τῷ 'Ῥήτορι, ταύ- 
ταις ταῖς ἐγχυχλίοις συλλαδαῖς συντίθεται ὁ Τιμό- 
θεος, ἄρτι τῆς ὑπερορίας, ὡς ἔφην, ἐπανηνεγμένος" 
χαὶ πρός γε Πέτρος (a) ὁ τῆς ᾿Αντιόχου πρόεδρος, 


erat Constantinopoli. His ad hunc modum gestis, (; ὁ ἐπίχλην Κναφεὺς, ὡς xal Τιμοθέῳ παρῖιν ἀνὰ τὴν 


ut Paulus.quoque archiepiscopalem Ephesi sedem 
susciperet, decreverunt. Porro idem Zacharias re- 
fert Anastasium etiam Hierosolymorum episco- 
pum, qui Juvenali successerat, iisdem encyclicis 
subscripsisse, aliosque item complures: adeo ut 
circiter quingenti numero fuerint, qui Leonis epi- 
stolam et Chalcedonense concilium damnaverunt. 
Refertur etiam ab eodem scriptore Libellus pre- 
cum, oblatus Basilisco ab episcopis Aslze qui Ephe- 


βασιλεύουσαν. Τούτων οὕτω γενομένων, ψηφίζοναι 
xat Παῦλον τὸν τῆς Ἐφεσίων ἀρχιερατικὼν ox 
θρόνον. Φησὶ δ᾽ οὖν ὡς xat ᾿Αναστάσιος ὁ μετὰ ἵν» 
δενάλιον Ἱεροσολύμων πρόεδρος, ὑποσημαένεται tol; 
᾿Εγχυχλίοις, ἕτεροί τε πάμπολλοι' ὡς περὶ τοὺς πεν- 
ταχοσίους χαθεστάναι, τοὺς τὸν Λέοντος τόμον, xo 
τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον ἀποχηρύξαντας. Καί που 
καὶ δέησιν ἐγγραφῇ (65) γενομένην παρὰ τῶν ἐν᾿Ασίᾳ 
προέδρων ἐν Ἐφέσῳ συνελησθύεων (64) πρὸς Βασιλί- 


VARLE LECTIONES. 


41 C. C. συνοδιχοῦσα. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(65) Καί που xal δέησιν ἐγγραφῇ. Procul dubio D litteras adversus concilium  Chalcedonense, Ac. 


scribendum est ἐγγράφει quod miror ab inter- 
pretibus animadversum non fuisse. Subauditur au- 
tem Ζαχαρίας, qui in Historia sua ecclesiastica 
Libellum hunc precum integrum retulerat, quem 
episcopi Asi: apud Ephesum congregati, ad Ba- 
siliscum imperatorem miserant. 

(64) 'Ev Ἐφέσῳ συνεληλυθότων. De hoc conci- 
lio Ephesino, quod Basilisci imp. temporibus ce- 
lebratum est, leviter admodum ac perfunctoric 
scribit Baronius in Annalibus ad annum Christi 
476 :id tantum observans, ab Euivchianis cele- 
bratum illud fuisse. Sed neque quam ob causam 
eongregatum sit, nec quid in eo gestum fuerit, 
commemorat ; nostri itaque officii est, ea qua ab 
illo pratermissa sunt, cura nostra ac diligentia 
supplere. Post editas a Basilisco imp. encyclicas 


cius Constantinop. episcopus solus ex partriarchis 
qui Orientali imperio subjacebant, his litteris sub- 
Scribere recusavit, nec Chalcedonense concilium 
ex ecclesiasticis tabulis expungere unquam susti- 
nuit. Sed et monachi Constantinopolitani Basiliseo 
fortiter restiterunt. Denique plebs Constantinopoti- 
tana gravissime tuimultuari cepit, urbis ac palatii 
incendium minitans, si imperator vim inferre Acacio 
et Catholicis perseveraret. Qua re territus Basiliscus 
ex urbe regia aufugit : et Ecclesie Constantinopo- 
litanze jura sua ac privilegia ademit, et senatoribus 
interdixit ne Acacium alloquerentur. Postea vero 
cum Zenonem ex lsauria redire didicisset, meta 


perculsus, una cum uxore et liberis in Ecclesiam 


venit : seque Ácacio et clero urbis regis? excusans, 
Ecclesi: Constantinop. jura sua restituit, et ant- 


| VARIORUM. 
(4) Πέτρος. De Petro Fullone vid. Theod, Yector, Vb. x, eirca med. 


260b 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIDER IIT. 


2006 


T , , .- , . * . . . “ 
σκόν, ὧν ἕνια τούτοις σύγχειται τοῖς γράμμασι Τοῖς A si in unum convenerant. Cujus libelli pars 5:6 ha- 


χατὰ πάντα εὐσεδεστάτοις xal φ'λοχρίστοις δεσπό- 
ταις ἡμῶν, Βασιλίσχῳ χαὶ Μάρκῳ, αἰωνίοις νιχηταῖς 
Αὐγούστοις (05). Καὶ μεθ᾽ ἕτερα" Δ'ὰ πάντων ἐδεί- 
X**n*:, πανευδεθδέστατοι xal φιλόχριστοι βασιλεῖ; 
μισουμένῃ χαὶ πολεμουμένῃ τῇ πίστει διαφόρως 
συμπολεμούμενοι. Καὶ pe^ ἕτερα * Φοθερά τις ἐχδο- 
χὴ χρίσεως χαὶ θείου πυρὸς ζῆλος, χαὶ ἡ διχαία τῆς 
ὑμετέρας γαληνότητος χίνησις, τοὺς; ἀντιδιατιθεμέ- 
νους παραπόδας συμπλέξει τοὺς τὸν Θεὸν τὸν δυνα- 
τὸν χαὶ τὴν ἡμετέραν 99 τῇ πίστει χρατυνομένην 
βασιλείαν ἀλαζονιχῇ τμωρίχ (66) χατατοξεύειν Eztyst- 
ροῦντας, χαὶ τῆς ἡμετέρας βραχύτητος πολυτρόπως 
ph φειδομόνους" ἀλλ᾽ ἀεὶ συχοφαντοῦντας χαὶ χᾶτα- 
ψευδομένους ἡμῶν, ὡς ἀνάγχῃ τινὶ χαὶ Ba xa0- 


bet : Piissimis per omnia, Christique amantissimis 
dominis nostris, Basilisco et Marco, perpetuis victo- 
ribus Augustis. Et post pauca : Perpetuo visi estis 
imperatores piissimi omnino Christique amantis - 
simi, una cum fide qux» odio habebatur et oppu- 
guabatur, diversis modis oppugnari. Et aliquanto 
post : Terribilis quedam exspectatio 339 judicii, 
et divini ignis ardor, el serenitatis vestre justa in- 
dignatio, adversarios brevi corripiel, qui praepo. 
tentem Dcum et imperium vestrum recta fide robo- 
ratum, superba quadam dementia, quasi jaculis 
impetere conantur, nec tenuilati nostrz ullo inodo 
parcunt : sed calumniis ac mendaciis assidue nos 
insectantur, quasi vi quadam ac necessitate com- 


υπογραγάντων ἢ μῶν ἐν τοῖς θείοις ὑμῶν xat ἀποστο- p pulsi, sacris vestris et apostolicis encyclicis Yitteris 


Auot; Ἔγχυχλίοις, ἐν of; μετὰ πάτης χαρᾶς xai 
προθυμίας χαϑυπεγράγαμεν. Καὶ μεθ᾽ ἕτερα" Μηδὲν 
οὖν ἕτερον παρὰ τὰ θεῖα ὑμῶν Ἐγχύχλια προδληθῆ- 
ναι θελήσατε, εἰδότες ὄπερ ἔφημεν, ὅτι πᾶς ὁ κό- 
σμος ἀνατραπήσεται Κάλιν, χαὶ μιχρὰ εὑρεθήσεται 
€X παρὰ τῆς ἐν Καλχηδόνι συνόδου γενόμενα xaxà, 
ἅτινα χαὶ τοὺς ἀναριθμήτους ἐχεΐνους εἰργάσατο có- 
νους, καὶ τὰ αἴματα τῶν ὀρθοδόξων ἀδίχως xat πα- 
ρανόμως ἐξέχεε. Καὶ μεθ᾽ ἕτερα᾽ Διχμαρτυρόμεθα 
ἐνώπιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐλευ- 
θέραν τὴν ὑμετέραν εὐσέδειαν (67) εἶναι δεόμεθα τῆς 


subscripserimus : quibus tamen cum omni gaudio et 
alacritate animi subscripsimus. Et post alia : Nihil 
igitur aliud preter sacras vestras encyclieas lit- 
teras proponi sinatis : pro certo habentes id quod 
jam dixi, universum orbem rursus eversum iri, et 
quod mala qux a 'Chalcedonensi synodo importata 
sunt, levia esse videbuntur, que tamen inmume- 
rabiles liominum  €xdes pepererunt, et ortho- 
doxorum sanguinem injuste et illegitime 'effade- 
runt. Et iterum paucis interjectis : Protestaqrur co- 
ram Sefvatore nostro Jesu Christo; liberam esse 


VARLE LECTIONES. 


*5 C. C. ὑμετέραν. 


VALFESIEL ANNOTATICNES, 
encyclicas liiteras promulgavit, ut scribit Theodo- C subjacebant ? 


rus Lector in lib. r. Eutychiani igilur cum viderent 
Acacium pro confirmatione Chalcedonensis synodi 
tam acriter decertare, nec monasteria solum, ve- 
rum etiam plebem urbis regiz, aliosque passim sa- 
'eerdotes ab eo adversus Basiliscum concitari, epi- 
scoporum partis suz concilium in urbe Epheso 
congregarunt : in quo tum Ácacium et alios quos- 
dam episcopos idem cum illo sentientes damnarunt 
ac deposuerunt : tum Basiliscum imperatorem ro- 
garunt ut in pristina sententia maneret, nec con- 
Arariam eneyclicis suis constitutionem promulgaret. 
In eadem synodo Paulus Ephesiorum episcopus a 
comprovincialibus episcopis est ordinatus; et jus 


atriarchicum Ephesinz sedi restitutum, uL scribit. 


Evagrius in cap. 6, hujus libri. Porro celebratum 
est hoc concilium Ephesinum anno Christi 477, 
;:post consulatuui Basilisci et Armati. ld autem ex 
eo colligo, quod bzxe synodus congregata est paulo 
antequam Basiliscus litteras suas antencyclicas pro- 
mulgaret. Eas autem Basiliscus eo quem dixi anno 
publicavit, cum Zenonem ex Isanria reverti cum 
exercitu didicisset, ut ex Theodoro Lectore superius 
Observavi. Certe hoc innuunt episcopi Asiani in 
epistola ad Basiliscum his verbis : Μηδὲν οὖν ἕτερον 
παρὰ τὰ θεῖα ὑμῶν Ἐγχύχλια προδληθήναι θελήσατε. 
14 est, Nihil igitur contrarium divinis encyclicis 
vestris proponi jubeatis. Czeterum huic concilio pra- 
fuisse videtur Timotheus /£lurus. Hic enim re- 
gnante Dasilisco 'Epbesum venit, et Paulum in 
. sede episcopali collocavit, ut ex Zacharia scribit 
Evagrius. Nec cst verisimile Acacium patriarcham 
CP. ab alio depositum fuisse quam ab Alexandrino 
episcopo, qui zqualem Acacio dignitatem patriar- 
clhx obtinebat. Quis enim credat CP. episcopum 
depositum esse ab episcopis Asia, ry jam inde 
a temporibus Joannis Chrysostomi, CP. episcopo 


(69) Αὐγούσεοις. Marcus ἃ Basilisco patre pri- 
mum Cesar creatus est, ut scribit Marcellinus in 
Chronico et Theoph. ac reliqui, Certe in encyclicis 
Basilisci litteris nobilissimus Cesar tantummodo 
appellatur. Postea vero Augustus a patre appellatus 
est, ut docet hac epistola episcoporum Fphesini 
concilii. In antencyclica quoque Basiisci epistola 
idem Marcus imperstor cum patre nominatur. Fal- 
litur ergo auctor Chronici Alexandrini, qui Basi- 
liscum, simul atque imperator renuntiatus est, 
Marcum filium suum imperatorem oóronasse scri- 
bit. Rectius Candidus in lib, it Historie, apud Pho- 
tium. — At non auctor Chronici Alez., sed Valesius 
hallucinatur. Preterquam enim quod Ghronicon 
Alex. rem gestam compendio narrat, nomen regis 
quo utitur, et. imperatoris quod usurpat Raderus 


in sua versione, ex usu illorum lemporum tam 


C:esarem quam imperatorem ἃς Augustum signifi- 
cat. (Ant. Paci ad ann. 476, n. 6.) 

(6t) ᾿Α.λαζηνικῇ τιμωρίᾳ. Sic etiam legitur apud 
Nicephorum. Ubi Joannes Langus τιμωρίαν vindi» 
ciam interpretatus est. Ego vero minima mutatione 
locum hunc ita restituendum esse existimo : ἀλαζο» 
νιχῇ ttt μωροί, id est, superba quadam demenutia. 

(07) 'E-XAevüÉpar τὴν ὑμετέραν εὐσέδειαν. Chri- 
stophorsonus ἡμετέραν legit, contra fidem atque 
auctorRatem omnium exemplarium, et absque ullo 
sensu. Sed οἱ sequentia pessime interpretatus est. 
Quo fit ut Baronius qui interpretationem ejus pas- 
sim sequitur, hujus Ephesini concilii gesta perspi«- 
cere liaudquaquam potuerit. Tantum obest perversa 
interpretatio. Sed nec Joannes l.angus felicius hane 
clausulam interpretatus est. Sic enim vertit : At- 
less»amur coram Salvatore wostro Jesu Christo, libe- 


- 


ram esse εἰ innocentem pielutem  uestcae, & «que 
Was 


jusiam et canonicam εἰ ecclesvouvücova oxcetue 


960 


EYAGRII SCHOLASTICT 


pietatem vestram rogamus ab ea quis illis irrogata A ἐπενεχθείσης αὐτοῖς δικαίας καὶ χανονιχῆῇς καὶ ix- 


est, jasta et canonica εἰ ecclesiastica condemna- 
one ac depositione : prsserlim vero ab ea qux 
irrogata est ei, qui per multa fgcinora deprehensus 
est regix urbis episcopatum non rite administrare. , 
Cseterum idem Zacharias hzc ctiam scribit ad ver- 
bum. Simul atque editze eunt encyclicz atque im- 
periales litterz, eos qui Eutychis phantasiam in 
urbe regia sectabantur, et monasticum vitz? genus 
profilrebantur, cum insperatum quoddam lucrum 
'sibi obvenisse in Timotheo, et per encyclicas lit- 
teras maximam se utilitatem percepturos esse spe- 
rarent, celeri cursu ad Timotheum se contulisse. 
Cumque a Timotheo convicti essent, Verbum Dei 


χλησιαστιχῇς χαταχρίσιως xal χαθαιρέσεως, xi 
μάλιστα τῷ τὴν βασιλεύονσαν οὗχ ὁσίως ἐπιτχοπεῖν 
διὰ πολλὰ φωραθέντι. 'O αὐτὸς Ζαχαρία; καὶ τάδε 
πρὸς ῥῆμα γράφει, ὡς τῶν Ἐγχυχλίων xaX βασιλι- 
κῶν γραμμάτων ἐχδοθέντων, οἱ τὴν Εὐτυχοὺς φαν- 
τασίαν νοσοῦντες (68) ἀνὰ τὴν βασιλεύουσαν, καὶ τὸν 
μονήρη διώχοντες βίον, ὥσπερ ἑρμαίῳ τινὶ περιτυχεῖν 
οἰηθέντες Τιμοθέῳ, χαὶ τοῖς Ἐγχυχλίοις τὸ ἴδιον θη- 
ρᾶσαι ἐλπίσαντες, δρομαῖοι παρ᾽ αὑτὸν ἀφ: χνοῦνται" 
xaX ὡς διελεγχθέντες πρὸς Τιμοθέου ὁμοούσιον ἡμῖν 
εἶναι χατὰ σάρχα τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον, xat τῷ Πατρὶ 
ὁμοούσιον χατὰ τὴν θεότητα, ἐς τοὐπίσω ἀνεχώ- 
ρουν. M 


nobis quidem consubstantiale esse secundum carnem : Patri vero consubstantiole quoad divinita- 


tem, eos ad sua rediisse. 


340 CAP. VI. B 


Quomodo Timotheus /Elurus Alexandrino episcopatu 
recuperato, Ephesiorum Ecclesim jus patriarchi- 
cum restituit, et Chalcedonensem synodum  ana- 
thematizavit. 


Idejn Zacharias ait Timotheum Constantinopoli 
digressum, in Ephesiorum urbem venisse, atque 
illic Paulum in archiepiscopali sede collocasse. Qui 
cum jam prius ab episcopis illius provincie juxta 
autiquiorem consuetudinem ordinatus fuisset, 


KE9AA. Q'. 

Ὡς τοῦ Aldo0pov Τιμοθέου τὴν "AAstavüpéur 
ἀποιλαθδόντος, καὶ e$ ᾿Εφεσίων τὸ πατριαρχι» 
κὸν δίκαιον ἀποδόντος, ἀναθέματι τὴν ἐν Χα.» 
χηδόνι σύγοδον xa0vzé6aAsy. 


Ὃ αὐτός φησι τὸν Τιμόθεον ἐξορμήσαντα τῆς 
βασιλίδος, τὴν Ἐφεσίων χαταλαθεῖν, ἐνθρονίσαι τε 
τὸν Παῦλον (69) ἀρχιερέα τῇ Ἐφεσίων᾽ ὃς ἤδη χεχειρο- 
τόνητο μὲν ἀνὰ τὴν ἀρχαιοτέραν συνήθειαν (70) ὑπὸ 
τῶν τῆς ἐπαρχίας ἐπισκόπων, ἐκχπεπτώχει ** δὲ τοῦ 


VARLE LECTIONES. 
VALESII ANNOTATIONES. 


4*9 ἐχπεπτωχώς- 


et maxime contra eum qui impie episcopatum in urbe 
imperante gerere multis modis deprehensus est, con- 
demnationis et exauctorationis sententiam ferri pe- 


σῶμα τοῦ Χριστοῦ" τὴν δὲ ἐν Καλχηξόνι σύνοδον, δεῖ 
δύο φύσεις ἔλεγε τοῦ Χριστοῦ. Id est: Hic Timo- 
theus synodum simul et Eutychem anathematlizabat. 


timus. Atqui non hoc dicunt episcopi Asie : sed C Hunc quidem, propterea quod corpus Christi ees- 


petunt ab impp. Basilisco et Marco, ne amplius 
communicare velint Acacio et aliis episcopis, quos 
ipsi ecclesiastico judicio damnaverant ac deposue- 
rant: id enim sonant verba illa : ᾿Ἐλευθέραν τὴν 
ὑμετέραν εὐσέθειαν εἶναι δεόμεθα τῆς, etc. Quo 
uno tenore scribenda sunt, absque ulla distinctio- 
ne. Interpretes vero, Nicephorum, et Roberti 
Stephani editionem secuti, post verbum εἶναι sub- 
distinetione apposuerunt, qua illos in errorem 
induxit. ' 
(08) Οἱ τὴν Ἐὺτυχοῦς φαντασίαν νοσοῦντες. 
Hac Zacharis rhetoris verba non intellexerunt inter- 
retes.Sed neque Nicephorus ea videtur intellexisse. 
Pro his enim verbis hzc substituit : Ol τὰ Εὐτυ- 
χοῦς φανταζόμενοι. Per phantasiam autem intelli- 
it Zacharias opinionem Eutychis, qui carnem 
hristi non veram nec cónsubstantialem nobis, sed 
phaniasticam asserebat, ut videre est in Actis 
concilii Chalcedonensis. Hinc epistole Aviti Vien- 
nensis episcopi, quibus errorem Eutychis refutat, 
inscribuntur contra phantasma, ut testatur Sirmun- 
dus. Cxterum ex lioc loco colligitur Zachariam rhe- 
iorem non fuisse Eulvchianum, sicut Baronius 
existimavit ad annum Christi 476. Nunquam enim 
ita locutus esset, si Eulychetis sectam secutus 
fuisset. Aut igitur dicendum est hac non esse Za- 
clarize rhetoris verba ; quod tamen aflirmat Eva- 
grius: aut illum Eutychianistam non fuisse. Vide 
Anfra, cap. 14. Porro hic Zachariw locus in pri- 
mis notandus est. Ex eo enim colligitar Timo- 
theum ZElurum, licet Chalcedonensem synodum pu- 
blice anathematizaret, Eutychis tamen dogma 
minime approbasse. ldem de. Timotheo /Eluro 
scribit Lcoutius Scholasticus, p. 464 : Οὗτος δὲ ὁ Τι- 
ψμόθεος ἀνεθεμάτιζε xal τὴν σύνοδον xal τὸν Εὐτυχῆ " 
κὸν μὲν Κὐτυχῆ, ἐπειδὴ μὴ ἔλεγεν ὁμοούσιον ἐμὶν τὸ 


᾿Φέτο, quod duas Christi naturas 


dem negaret esse substantie cum nostris. S 
e diceret. 

(69) ᾿Ενγθρονγίσαι ts τὸν Παῦλον. Paulo as 
Timotheus AElurus et Petrus Fullo una. cum aliis 
episcopis Constantinopoli congregati, decreverant 
ut Paulus iste Ephesinam sedem ex qua ejectus 
fuerat, recuperaret. Sic enim scribit Évagrius iu 
cap. 5 hujus libri, ψηφίζονται xal Παῦλον τὸν τῆς 
᾿Εφεσίων ἀρχιερατιχὸν ὑπελθεῖν θρόνον. Quem 10- 
cum non recte vertit Christophorsonus hoc modo : 
His rebus ita cónstitutis, ad archiepi - 
scopattus Ephesiani capessendam deligitur. Non eni 
Paulus ab AEluro et Petro Fullone Constantinopoli 
electus est, ut Ephesinam sedem capesseret; se 
cum ex Ephesina sede expulsus fuisset, Constaati- 
nopolim yenit : ubi collecto Eutychianistarum iste- 
rum concilio, decretum est ut archiepiscopatom 
Ephesina: urbis reciperet. In cap. 5 hujus libri, 


D vulgate editiones habebant ἐπελθεῖν θρόνον. 


veroex ms. codice Florentino et Telleriano ὑπελθεῖν 
emendavi. Mallem tamen scribere ἐπανελθεῖν, ad- 
jecta przpositione. (Hic Paulus postea damnatus 
est ab Acacio et ἃ Simplicio papa, ut. docet Epi- 
stola Simplicii in collectione Romano, p. 197.) 

(70) ᾿Αγὰ τὴν ἀρχαιοτέραν συνήθειαν. Mallem 
scribere χατὰ «fjv, etc. Porro verissimum est id 
quod hoc loco ait Zacharias, vetustiorem scilicet 
consuetudinem fuisse, ut episcopus Ephesi ab epi- 
Scopis provincie suz ordinaretur. Α beato enim 
Timotheo qui primus fuit Ephesiorum episcopus, 
usque ad Castinum et Heraclidem quem Joannes 
Chrysostomus ordinavit, omnes Ephesiorum epi- 
scopi in eadem civitate ofdinati sunt ab episcopis 
ejus provinciz, ut patet ex actione undecima cen- 
cilii GChalcedonensis. 


3609 


HISTORIE ECCLESIASTICA LIBER III. 


4619 


θρόνου. ᾿Αποδίδωσι δὲ τῇ Ἐφεσίων καὶ τὸ πατριαρχιχὺν A sede sua exciderat. Reddidit etiam Timotheus 


δίχαιον (71), ὅπερ αὑτὴν ἀφεῖλεν (b) ἡ ἐν Καλχηδόνι 
σύνοδος, ὥ: μοι λέλεχται. Ἐχεῖθεν δὲ ἀπάρας, ἀνὰ 
τὴν ᾿Αλεξανδρέων ἀφιχνεῖται, xai τοὺς προσιόντας 
ἀπαιτῶν ἀναθεματίζειν τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον, 
οὕτω διετέλει. ᾿Αποπηδῶσι δ᾽ οὖν παρ᾽ αὐτοῦ ἐχ τῆς 
xai' αὐτὸν μοίρας, ὡς τῷ αὐτῷ Ζαχαρίᾳ ἱστόρηται, 
ἄλλοι τε πολλοὶ, καὶ Θεόδοτος εἷς τῶν ὑπὸ Θεοδοσίου 
ἀνὰ τὴν Ἰόππην χεχειροτονημένων, τοῦ τῆς "Iepo- 
σολύμων ἐπιτχόπου πρός τινων γεγονότος, ὅτε πρὸς 
τὸ Βυζάντιον Ἰουδενάλιο: ἀνέδραμεν. 


ΚΕΦΑΛ. Z'. 

Ὡς τῶν» μοναχῶν ᾿Ακαχίου γγώμῃ στασιασάν- 
των, φοδηθεὶς ὁ BactAlexoc, érart(a τῷ πρό- 
τερον γράψας ἐξαπέστειιεν ἀντεγχύκιλια. 
᾿Αχάχιον δέ (c) φησι τὸν τῆς Κωνσταντινουπόλεως 

πρόξδρον ἐπὶ τούτοις περιπατήσαντα (72), συγχινῆσαι 

τὸ povabudvy xal τὸν δῆμον τῆς βασιλευούσης, 6; 

αἱρετιχοῦ τοῦ Βασιλίσχου τυγχάνοντος" ἐχεῖνόν τ᾽ αὖ 

ἐξαρνήσασθαι τὰ Ἐγχύχλια, καὶ διάταξιν γράψαι τὰ 

ix συναρπαγῆς γεγονότα τέλεον ἀργεῖν, ἀντεγχύ- 

χλιά τε διαπέμπεσθαι συνιστῶντα τὴν ἐν Καλχηδόνι 

σύνοδον. Καὶ ταῦτα μὲν ἃ φησιν ἀντεγχύχλια, παρ- 
ἥχεν, ἐμπαθῶς τὴν ὅλην πραγματείαν συγγράγας. 

Ἔστι δὲ ἐπὶ λέξεως ταῦτα" ^ 


litteras pretermisit Zacharias, qui partibus suis nimium. favens, 


Sunt autem hujusmodi. 


᾿Αγτεγχύχλιον BaetiAioxov. 

Αὐτοχράτοξες Καίσαρες Βασιλίσχος xai Μάρχος. 
Τὴν ἄνωθεν καὶ ἐξ ἀρχῆς ἐν ταῖς χαθολιχαῖς Ἐχχλη- 
αίαις χρατήσασαν ἀποστολιχὴν καὶ ὀρθόδοξον πίστιν, 
«ἣν xai μέχρι τῆς ἡμετέρας βασιλείας χρατήσασαν, 
xal ἐπὶ τῆς ἡμετέρας βασιλείας χρατοῦσαν, xat εἰς 
τὸ διηνεχὲς χρατεῖν ὁςεἔλουσαν, εἰς ἣν wat ἐόαπτί- 
σθημεν χαὶ πιστεύομεν, αὐτὴν μόνην ἄτρωτον χαὶ 
ἀσάλευτον χρατεῖν xal διηνεχῶς πολιτεύεσθαι ἐν 
πάσαις ταὶς καϊολιχαῖς xal ἀποστολιχαῖς τῶν ὀρ- 
θοδόξων Ἐχχλησίαις θεσπίζομεν, χαὶ μηδὲν ἕτερον 
ζητεῖσθαι. Διὰ τοῦτο γὰρ xal τὰ ἐπὶ τῆςς ἡμετέρας 
βασιλείας γεγενημένα, εἴτε Ἐγχύχλια, εἴτε xai 


Ephesine Ecclesie jus patriarchicum, quod illi 
ademptum fuerat a Chalcedonensi synodo, uti su- 
pra commemoravi. Illinc profectus Alexandriam 
venit, et a cunctis ipsum adeuntüibus, ut Chalce- 
donensem synodum sub anathemate damnarent, 
exigere perseveravit. Recesserunt tamen ab eo, 
tum alii complures eiusdem factionis, sieut ἃ. Za- 
charia proditum est, tum Theodotus episcopus 
Joppa, unus ex eorum numero qui ordinati fuerant 
ἃ Theodosio illo, qui Hierosolymorum episcopus a 
quibusdam factus fuerat, cum Juvenalis Coustan- 
tinopolim profectus esset. 


CAP. VII. 


Quomodo Basiliscus, cum monachi impulsu  Acacii 
seditionem movissent, timore perculsus, contrarius 
prioribus encyclicis litteras promulgavit. 

Scribit etiam idem Zacharias, Acacium Constan- 
tinopolitanum episcopum ob eas res dolore per- 
culsum, monachos et populum urbis regiz adversus 
Basiliscum, ut qui haereticus esset, concitasse : 
Basiliscum vero litteras suas encyclicas tandem 
abnegasse, et lege 341 lata constituisse, ut ea 
qu: per subreptionem facta fuerant, irrita essent : 
litteras denique prioribus encyclicis contrarias 
misisse, quibus Chalcedonensis synodus confirma- 
batur. Et has quidem antencyclicas, ut vocat, 
universam historiam conscripsit. 


Antencyclice littere Basilisci. 


Imperatores Cxsares Basiliscus et Marcus Apo- 
stolicam et orthodoxam fidem et quz ab initio in 
catholicis Ecclesiis viguit, et qus ad nostrum 
usque imperium obtinuit, qux et nunc sub imperio 
nostro obtinet, et in perpetuum deineeps preva- 
litura est, in quam nos et baptizati sumus et credi- 
mus : solam illeesam et inconcussam praevalere, et 
in omnibus catholicis atque apostolicis orthodoxo- 
rum Ecclesiis perpetuo manere decernimus, nee 
quidquam aliud preterea requiri. Hanc igitur ob 
causam, cuncta qua fidei vel discipline ecclesia- 
sStic:e causa, sub principatu nostro facta sunt, sive 


VALESII ANNOTATIONES, 


(7) Τὸ πατρ 
cum jus hic appellat Zacharias jus primatus, 
seu jus ordinandi metropolitanos. In hoc enim pro- 
prie consistit jus patriarchicum, ut notavi in li- 

ello de interpretatione sexti canonis concilii Ni- 
cani, qui editus est ad. calcem Socratis nostri. 
Quod autem addit Zacharias sive Evagrius, hoc 
jus ademptum [fuisse sedi Ephesinz a concilio 


χιχὸν δίκχαιον. Yatriarchi- D Chalcedonensi,intelligit actionem decimam sextam 


synodi Chalcedonensis, in qua decretum est ut 
onstantinopolitanus episcopus in Ásiana diccesi 
metropolitanos ordinaret. 

(72) Περιπατήσαντα. Jampridem conjeceram 
scribendum esse v:pvxa0fj3avxa. Conjecturam meam 
Tellerianus. codex tandem coní(ürmavit, in quo 
scriptum inveni παραπαθήσαντα. 


VARIORUM. 


. (b) Ὅπερ αὐτὴν ἀφεῖλεν. Sedi Constantinopo- 
litans ἃ synodo Chalcedonensi tres diceceses in 
unam compacta subjiciebantur, scilicet Pontica, 
Asiana et lhracica. Erat autem Ephesus Asiaua 
dicceseos metropolis. Vid. can. 28 concilii Chal- 
cedonensis. 

(c) 'Axdxtor δέ. Theophanes ait: Acacium terri- 
(um cleri monachorumque CP. agmine, pro Chalce- 


donensi synodo decertante, et in unam. cum eis ire 
sententiam dissimulantem: ea de causa. adversus Ba- 
siliscum et Zenonem ex Ecclesie suggestu. perorassc. 
Quo comperto, populi furorem Busiliscus metuens 
excessit civitate. Gesta sunt hiec. anno 477. Regna- 
vit Basiliscus menses 90. (Ant. Pact, ad ann. 477, 
n. 5, etc.) De Acacio vero melios ves VASQRNS, 
cuiCaveus nosiet. unieSgqa Nox. 


$611 


EVAGRII SCHOLASTICI 


26132 


encyclicas sive alias epistolas, sive aliud quodlibet, A ἕτερα, ἣ εἴ τι δηποτοῦν πίστεως ἕνεχεν, f| χαταστά- 


irrita et cassa esse precipimus ; Nestorio simul et 
Eutyche, et cunctis aliis hzrresibus, nec non et iis 
qui idem cum illis sentiunt, anathemate damnatis. 
Ae de hoc argumento nec synodum fieri, nec 
amplius qu:stionem ullam moveri volumus, sed ca 
firma atque inconcussa remanere. Provincias quo- 
que quarum ordinationem sedes hujus regi» et 
glorios:e urbis liabuerat, reverendissimo ac san- 
ctissimo patriarchzx et archiepiscopo Acacio restitui 
Jubemus : manentibus scilicet in suis sedibus, his 
qui nunc sunt Dei amantissimis episcopis : ita ut 
post illorum obitum, nullum ex ea re pr:zejudicium 
fiat juri ordinationis quod competit sedi regi: 
hujus atque inclyte civitatis. Hoc autem divale 
preceptum nostrum, vim constitutionis habere 
nemini dubium est. Atquc hzc quidem gesta sunt 
in hunc modum. 


€Af. Vlil. 
De reditu Zenonis, 


Αι Zcno, cum sanctam ac multis certaminibus 
illustrem protomartyrem Theclam vidisset in som 
nis, ut perhibent, ipsum incitantem, et restitutio- 
nem imperii ipsi pollicentem ; Byzantium versus 
castra inovit. 342 Cumque eos a quibus obsideha- 
tur, muneribus corrupissct, Basiliscum qui jam 
biennio regnaverat, imperio expulit; el ad sacra- 


σεως ἐχχλησιαστιχῆς, ἀργεῖν xol πεπαῦσθαι προσ- 
τάττομεν * ἀναθεματιζομένων Νεστορίου xal Εῤτυ- 
χοῦς, καὶ πάσης ἑτέρας αἱρέσεως, χαὶ πάντων τῶν 
τὰ αὐτὰ φρανούντων * xal περὶ ταύτης τῆς ὑποθέ- 
σεως μὴ σύνοδον γίνεσθαι ἣ ἑτέραν ζήτησιν" ἀλλὰ 
ταῦτα μένειν ἀῤῥαγῇ xal ἀσάλευτα. ᾿Αποδοθῆναι δὲ 
xaY τὰς ἐπαρχίας (15) τῷ εὐλαδεστάτῳ xal ἀγιωτάτῳ 
πατριάρχῃ χαὶ ἀρχιεπισχόπῳ "Axaxío, ὧν τὴν χει- 
ροτονίαν εἶχεν ὁ θρόνος ταύτης τῆς βασιλίδος χαὶ 
ἐνδόξου πόλεως" δηλαδὴ τῶν νῦν ὄντων θεοφιλεστά- 
των ἐπισχόπων μενόντων ἐπὶ τῶν οἰχείων θρόνων, 
μτδενὸς £x τούτου προχρίματος γινομένου μετὰ τὴν 
τούτων τελευτὴν τῷ διχαίῳ τῆς χειροτονίας τοῦ 
εὐαγοῦς θρόνου ταύτης τῆς βασιλίδος xal ἐνδόξου πά- 
λεως. Τοῦτο δὲ τὸ θεῖον ἡμῶν θέσπιαμα δύναμιν 
ἐπέχειν θείας διατάξεως, οὐδενὶ ἀμφίδολον χαθ- 
ἐατηχε, Καὶ ταῦτα μὲν ὧδε προῖλθε. 


ΚΈΦΑΛ. H'. 
Heol τῆς éxaróbov Ζήνωνος. 


Ζήνων δὲ παροτρύνουσαν, ὥς φασι, θεασάμενος 
τὴν ἁγίαν καὶ πολύαθλον πρωτομάρτυρα Θέχλαν (14), 
xai τὴν τῆς βασιλείας ἀποχατάστασιν ὑπισχνουμέ- 
νην, ἐπὶ τὸ Βυζάντιον στρατεύει" δώροις τε τοὺς 
πολιορχοῦντας ὑπελθὼν, xal δεύτερον ἕτος τῆς ἐἀρ- 
χῆς χρατήπσαντα τὸν Βασιλίσχον ἐξωθεῖται" ἁγίοις τε 
προσπε) σαντα σηχοῖς, τοῖς ἐχθροῖς ἐχδέξωσιν. Οὗ» 


rium ecclesie  confugientem, hostibus dcdidit. - τως ὁ Ζήνων μέγιστον τέμενος, ἐξοχῇ τε xa χάλλει 


Quamobrem Zeno amplissimum templum, opibus ac 
venustate eximium, protomartyri Thecle in urbe 
]sauriz Seleucia dedicavit, multisque imperialibus 
donariis illud exornavit, qua ad nostram usque :ta- 
tem illic servantur, Et Basiliscus quidem in Cappa- 
dociam abductus est. In statione vero qux: Acusus 
dicitur, una cum uxore et liberis est interícctus. 
Keno autem lege lata, cuncta qua a Basiliscotyranno 


προῦχον, ἀνατέθειχς τῇ πρωτομάρτυρι Θέχλῃ ἀνὰ 
τὴν Σελευχέων τὴν πρὸς τῇ Ἰσαύρῳ χώρᾳ χεμέπι, 
πλείστοις xal βασιλιχοῖς ἀναθήμασι διαχοσμὲ3::, 
τοῖς καὶ μέχρις ἡμῶν σωζομένοις. Πέμπεται μὲν 
οὖν ἀνὰ τὴν Καππαδοχῶν τεθνηξόμενος yropav ὁ Βλ- 
σιλίσχος * £v ᾿Αχουσῷ (15) δὲ τῷ σταθμῷ ἅμα γυ"αιχὶ 
xai τέχνοις ἀποσφάττεται (16). Καὶ νόμον ὁ Ζήνων τί- 
θησιν ἀναιροῦντα τὰ ἐπὶ τοῖς Ἐγχυχλίοις αυντεθειμένᾳ 


ΥΔΙΕΒῚ ANNOTATIONES. 


(13) ᾿Αποδοθῆναι δὲ καὶ τὰς ἐπαρχίας. Cum 
per encyclicas litteras imp. Dasilisci, Chalcedo- 
nensis synodus penitus abrogata fuisset, privilegia 
Constantinopolilanzs sedis quie in illo concilio 
sancita fuerant, sublata per eamdem sanctionem 
videbantur. Qua re precipue impulsus Ácacius 
omni ope elaboravit ut Basiliscus imperator con- 
stitutionem suam revocaret. Preterea in Ephesina 
synodo jus patriarchicum Ephesinz sedi restitutum 
fuerat a Timotheo /Eluro, utisupra vidinus. Quo fa- 
cto Asiana diccesis,cujus ordinationes decreto Chal- 
cedonensis synodi attributa fuerant episcopo Con- 
stantinopolitano, eidem sedi adempta fuerat. Ita- 
que opus fuit nova Constitutione, qua sedi Con- 
siantinopolitan:e jura sua ac privilegia redderen- 
tur. ld ergo nunc przstat Basiliscus imp. datis ant- 
encyclicis litteris. Idem quoque testatur Theodo- 
rus Lector in lib. 1 Collectaneorum, sub finem. 

(14) Πρωτομάρτυρα 8éx.lav. Greci qui epithetis 
gaudent, propriis ac peculiaribus titulis singulos 
sanctos insignire solent. Sic Theclam apostoluin 
et protomariyrem — vulgo appellant. Apostolum 

qT4idem, eo quod fidem Christi instar. agosto 


D 


multis locis przdicaverit; protomartyrewn vm, 
propterea quod, ut Stephanus inter viros prime, 
sic ipsa inter mulieres prima, Christi martyr ex 
stilerit, ut testatur Basilius Seleueciensis in lib. :, 
De vita et miraculis beate Thecle. Dicta est autea 
. Thecla per syucopen pro Theoclia. Ita enim aoa 
raro eam appellat idem Basilius. 

(15) Ἐν 'AxovcQ. Sic etiam scribitur heju 
stationis nomen apud Nicephorum. renus vere 
ac Theophanes Cucusum nominant. Marcellino 
vero et auctor Clirovici Alexandrini Limnas castrum 
Cappadocie appellant, quo trusus est Basilisess 
una cum uxore et liberis : portaque unius turri 
qua inclusus fuerat, obstrucia, fame ibidem x 
frigore interiit. 

(76) ἉἈποσςάττεται. Cum — Evagrio consent 
Malchus in lib. 1 Historie Bysantine, et Candidu 
Isaurus in lib. n Historiarum, qui Basiliscum gladk 
peremptiuti esse scribunt. Reliqui tamen tradus 
eum una cum uxore et liberis fame ac frigore cos- 
tabuisse. Hanc scriptorum discrepantiam in marte 
Basilisci referenda, notat Theophanes in Chrenice, 
Vx. Wi. 


2613 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER II[. 


264 


ασιλίσχῳ τῷ τυράννῳ. Καὶ Πέτρος μὲν ὁ ἐπίχλην A in. encyclicis litteris constituta fuerant, abrogavit; 


Κναφεὺς, τῆς ᾿Αντιοχέων Ἔχχλτυσίσς ἀπελαύνεται" 
Παῦλος δὲ, τῆς Ἐφεσίων. 
| KE9AA. 8'. 

Ὡς μετὰ τὸν θάνατον Baciloxov, ol τῆς ᾿Ασίας 
ἐπίσκοποι τὸν Ἁχάκιον ἡμερούμενοι, μετα- 
Yo'ac βιδιίον ἐπιδεδώχασιν, οἷς ἐξήμαρτον τὴν 
ἐν Καϊχηδόνι σύνοδον ἀθετήσαντες. 

O! δὲ τῆ; 'Aaía; ἐπίσχοποι τὸν ᾿Αχάχιον ἡμερού- 
μένοι, παρῃτοῦντο, xal συγγνώμην ἥτουν, βιδλία 
μετανοίας διαπεμπόμενοι, δι᾽ ὧν ἔφασχον, πρὸς 
ἀνάγχης τοῖς Ἐγχυχλίοις, οὐ μὴν ἐχουσίως ÜTt021,- 
μήνασθαι, χαὶ διώμνυντο $ μὴν οὕτως ἔχειν, xal 
μὴ ἑτέρω;, fj χατὰ τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον πεπι- 
τευχέναι τε χαὶ πιστεύειν. Ἢ δὲ τῶν γραμμάτων 
δύναμίς ἐστιν ἐν τούτοις * Ἐπιστολὴ, ἤτοι δέησις, 
ποσταλεῖσα ᾿Αχαχίῳ ἐπισχόπῳ Κωνσταντίνου πό- 
λεως παρὰ τῶν τῆς ᾿Λοίας ἐπισκέπων᾽ ᾿Αχαχίῳ τῷ 
ἁγιωτάτῳ χαὶ ὁσιωτάτῳ πατριάρχῃ τῆς χατὰ τὴν 
βατιλεύουσαν Κωνσταντινούπολιν νέαν ᾿Ρώμην ἁγιω- 
κάτης Ἐχχλησίας. Καὶ μεθ᾽ ἕτερα" "Ἔφθασεν ἐφ᾽ 
ἡμᾶς (77) πρεπόντως ποιῶν ὁ χαὶ τὸν ἡμέτερον ἀνα- 
πληρώσων τόπον. Καὶ μετ᾿ ὀλίγα " Διὰ τῶνδε τῶν 
λιδέλλων γνωρίζομεν, ὑπογεγραφηχέναι οὐ χατὰ 
πρόθεσιν, ἀλλ᾽ ἐξ ἀνάγχης, γράμμασιν, καὶ ῥήμα- 
σιν, ὀλλ᾽’ οὗ χαρδίᾳ συνθέμενοι τούτοις * ταῖς γὰρ 
ἡμῶν εὑπροπδέχτοις πρεσδείαις (78), σὺν ἐπινεύσει τοῦ 
κρείττονος, ὡς παρειλήφαμεν παρὰ τῶν τῆς olxou- 


μένης φωστέήρων τιη΄, xal τῶν p/ ἁγίων Πατέρων, C 


πιστεύομξν᾽ πρὸς τούτοις δὲ, χαὶ τοῖς ἐν Καλχηδόνι 
εὐὑσεδῶς xal ὀρθῶς τυπωθεῖσι παρὰ τῶν ἐν αὐτῇ 
συναχθέντων ἁγίων Πατέρων. Εἴτε οὖν Ζαχαρίας ὁ 
Ῥήτωρ ἐσυχοφάντησε τούτους, εἴτε αὐτοὶ δ'εψεύσαν- 


το, φήσαντες, ὡς οὐχ ἠδούλοντο ὑπογράψαι, λέγειν 


00x ἔχω. 


ΚΕΦΑΛ, I". 
Περὶ τῶν ἐν ᾿Αγτιοχείᾳ ἐπισκοπησάντων». 
Μετὰ γοῦν Πέτρον, Στέφανος (79) τὸν. ᾿Αντιοχείας 
θρόνον παραλαμδάνει (4)" ἂν παῖδες ᾿Αντιοχέων (e) 


Tuncetiam Petrus cognomento Fullo ex Antiochenaz 
Ecclesia, et Paulus ex Ephesina sede exturbati sunt. 


CAP. IX. 

Quomodo post mortem  Basilisci, episcopi Asie ut 
Acacium placarent, libellum panttentie ei. por- 
rexzerunt, veniam petentes quod. Chalcedonensem 
synodum damnassent. 

Interim vero episcopi Asi, ut Ácacium placa- 
rent, excusatione apud eum usi sunt, veniamque 
petierunt missis ad illum peenitentix libellis: 
quibus asseverabant se necessitate adaetos, non 
autem sua sponte, encyclicis litteris subscripsisse : 
jurabantque rem ita se habere, nec se aliter quam 
juxta. Chalcedonensis synodi formulam credere 
nunc, et antea credidisse. Harum autem litterarum 
sensus est hujusmodi : Epistola seu petitio missa ab 
episcopis Asi: δὰ Acacium Constantinopolitanum 
episcopum. Acacio sanctissimo ac religiosissimo 
patriarcha sanctissime Ecclesi: regi: urbis Con- 
stantinopoleos junioris Roma. Et post alia : Venil 
ad vos, recte atque ordine faciens, qui nostram 
quoque vicem impleturus est. Et paulo post : His 
libellis significamus, non ex animi sententia, sed 
necessitate adductos nos subscripsisse: verbis qui- 
dem ac litteris, sed non ex animo consensum iis 
accommodantes. Ádjuvantibus enim precationibus 
vestris Deo acceptis, et divino numine, ita credi- 
mus sicut a luminaribus orbis terrarum trecentis 
illis et octodecim, et a centum et quinquaginta 
sanctis Patribus accepimus. Credimus praterea iis 
343 qu» Chalcedone pie ac recte definita sunt 
a sanctis Patribus illic congregatis. Utrum porro 
Zacharias Rhetor istos calumniatus sit, an ipsi 
mentiti fuerint, cum dicerent se invitos subscri- 
psisse, equidem atlirmare non possum. 


CAP. X. 
De iis qui Antioche episcopatum gessere. 
Ejecto autem Petro, Stephanus. Antiochensis 
Ecclesi» episcopatum sorüitus est; quem Antio- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(IT) Ἔφθασεν ἐφ᾽ ἡμᾶς. Christophorsonus et 
Savilius emendarunt ὑμᾶς, absque wllo sensu. 
Certe Nicephorus vulgatam scripturam confirmat. 


scribendum est ὑμῶν, ut legitur apud Nieephorum. 
Ex quo etiam corrigendum est paulo post σὺν ἐπι- 
νεύσει, divisis vocabulis qux» perperam inter se 


Verum in verbis proxime sequentibus, ὑμέτερον D cohzrebant. Utramque eiendationem confirmat 


restitui debet pro ἡμέτερον. Vidit hoc ante nos 
Joannes Langus, qui Nicephori locum ex Evagrio 
transcriptum ita interpretatus est: Hecte sane ad 
n0s venit, qui locum etiam vestrum obtinebit. Qui- 
bus verbis episcopi Asiz designant legatum quem 
ad ipsos miserat Acacius Constantinopolitanus 
episcopus, presbyterum scilicet aut diaconum Ec- 

esie Constantinopolitanz. Quod si quis cum 
Christophorsono legere malnerit ἐφ᾽ ὑμᾶς, de 
legato id intelligemus quem episcopi Ásiz ad Aca- 


cium miserant, ut libellum satisfactionis ei offer- - 


ret. Atque id verius puto. 
(18) Ταῖς γὰρ ἡμὼν πρεσδείαις. Procul dubio 


codex Tellerianus. 

(19) Μετὰ Πέτρον, Στέφανος. Post Petrum Ful- 
lonem episcopus Antiochizx fuit Joannes Apamenus. 
Quo post tres menses pulso, subrogatus est Ste- 
phanus, ut scribit Theophanes in Chronico,pag.107, 
cui consentit Gelasius in gestis de nomine Acacii, 
et Liberatus in Breviario, cap. 18. Ejusdem Joan- 
nis meminit Felix papa in sententia damnationis 
quam dictavit in Acacium, et in epistola quam no- 
mine synodi Romane scripsit universis presbyteris 
et archimandritis Constantinopoli οἱ Bithyniz con- 
sistentibus. 


VARIORUM, 


(d) Zrépavoc τὸν 'Avrioystlac θρόνον zapaAag- 
δάνει. Duo erant. Stephani, episcopi Antiocheni : 
alter qui successit Joanni Apameno; cui, cum 
circiter tres annos sedisset, successit alter Stepha- 


nus calamis acutis interfectus. Vid. Pact ad ann. 
4823, n. 3, etc. W. Lowra. 

(e) Ὃν παῖδες Ἀντιοχέων. νας Step &- 
dei perduelles, oro sug. w. Peu, €uowes vs- 


615 EVAGRII SCHOLASTICI 26:6 
chensium pueri calamis instar telorum praacutis A χαλάμοις διεχειρίσαντο, ἴσα δόρασιν ὀξυνθεῖσιν, d: 
interfecerunt, ut scribit Joannes Rhetor,Post Ste- Ἰωάννῃ τῷ Ῥήτορι γέγραπται. Μετὰ Στέφανον δὲ 
| hanum vero, ejusdem sedis administratio Calen- Καλανδίων τοὺς τῆς αὐτῆς χαθέδρας οἴαχας ἐπιτρέ- 
dioni commissa est. Hicomnibus quiipsum adibant, πεται" ὃς τοὺς προσιόντας παρεσχεύαζε τὸν Τιμό- 
persuasit ut Timotheum ura cum encyclicis Basi- θεὸν ἀναθεματίζειν, σὺν xat τοῖς Ἐγκχυχλίοις Βασιλί- 


lisci litteris sub anathemate damnarent. σχου. 
CAP. ΧΙ. | ΚΕΦΑΛ. lA. 

Quomodo Zeno cum AElurum prosequi voluisset, ob Ὡς à βασιλεὺς Ζήνων &ovAT0n τὸν AlAovpor 
senectutem eum miseratus dimisit. Et ut post mor- διῶξαι" διὰ δὲ τὸ γῆρας αὐτὸν xartJs"cac 
lem ejusdem /Eluri, Petrus Hongus ab Alexandrinis &lace. Kal ὡς αὑτοῦ τελευτήσαντος, Πέτρος 
ordinatus est ; Timotheus vero successor Proterii, ὁ Moryóc πρὸς τῶν "Adctavépéury καχειροτό- 


jussu impcratoris sedem  Alezandrinam | obtinuit. »ntat* Τιμόθεος δὲ ὁ μετὰ Προτέριον, νεύματι 
τοῦ βασιλέως τὸν τῆς AJAcCarüpéor θρόνον xaz- 
σχξε. ' 


At Zeno, in animo quidem habebat Timotheum p Ὃ δέ ye Ζήνων ἐδουλέθη μὲν τὸν Τιμόθεον ἀπελά.- 
Alexandria expellere. Sed cum a quibusdam admo« σαι τῆς ᾿Αλεξανδρέων. Ilpóg τινων δὲ μαθὼν ἤδη 
nitus esset, eum jam grandzevum esse οἱ prope πρεσθύτην εἶναι, καὶ ὅσον οὕπω τὸ πάντων ὑπελθεῖν 
diem fatali sorte. periturum, sententiam mutavit. χαταγώγιον, τὸ βούλευμα διεκώλυσε xal δὴ μετ᾽ 
Nec multo post, cum Timotheus natur: debitum οὐ πολὺ τὸ κοινὸν ἀπέτισε χρέος (ἢ " καὶ Πέτρον αὖ- 
persolvisset, episcopi Alexandrine sedi subjecli, θεντίᾳ προχειρίζονται σφῶν οἱ τῆς ᾿λλεξανδρέων ἐπί- 
Petrum quemdam cognomento Mongum sua sibi σχοποι (80), τὸ ἐπίχλην Μογγόν (4). “Ὅπερ ἐς Ζή- 
auctoritate episcopum cligunt. Quod ubi Zenoni νωνα διαδὰν, ἑξετάραξςε. Καὶ τὸν μὲν ὁ Ζήνων 
nuntiatum est, vehementer eum conturbavit Ae θανάτου ζημίαν προετίμησε (81)" Τιμόθεον δὲ τὸν 
Ρείγυαηι quidem Zeno morte multandum censuit. μετὰ Προτέριον ἀναχαλεῖται, ἐν τῷ Κανόδῳ διά τινα, 
Tjmotheum 84A vero successorem Proterii, qui στάσιν τοῦ δήμου διάγοντα" xal ὁ μὲν Τιμόθεος τοῖς 
ob seditionem populi tunc Canopi degebat, revo- τοῦ βασιλέως χελεύμασι, τὸν οἰκεῖον χατειλήςφει θρά; 
cavit. Timotheus igitur imperatoris jussu sedem γον. m 
suam recuperavit, 


VYALESH ANNOTATIONES, 


(80). Οἱ τῆς ᾿Α.εξανδρέων ἐπίσκοποι. Mallem τοὺς μὲν ὁ Ζήνων θανάτου ζημίαν προσετίμησε" et 
scribere ἐπίσχοπον, atque ita Evagrium scripsisse — de episcopis hzreticis qui Mongum elegerant, ié 
existimo : certe οἱ τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐπίσχοποι de — intellexisse. Certe graviore supplicio ani eran 
suffraganeis dici nequeunt, Adde quod Petrus Mon- ὦ episcopi qui Mongum elegerant, quam Mongus 2b 
gus ab uno duntaxat episcopo ordinatus est, ut — iis electus. Fpsi enim sua autoritate, inconsulto 
scribitur in gestis de nomine Acacii, et in epistola — imperatore id fecerant: cum moris esset ob ma- 
Acacii ad Simplicium papam. gnitudinem urbis Alexandriz, ut episcopus Ale- 

(81) Ζημίαν zposciyncs. Non dubito quin scri- — xandrinus non nisi consulto prius imperatore, 
hendum sit προδετίμησε. Nam προστιμᾷν 65ὶ mutare. — eligeretur. Przeterea sede non vacante, sed super- 
Unde πρόστιμον poenam significat, teste Suida. Προς — stiteadhuc Timotheo Salophaciolo, ipsi alium epi- 
τιμᾷν vero, prorsus contrarium signilcat. lloc — scopum ordinare presumpserant. Quo facto sedi- 
mendum cum in exemplarisuo deprebendisset Nice- — tiones et dissidia qux morte Timothei luri sopita 

horus, praepositionem expunxit, el Evagrii locum — esse videbantur, denuo recrudescebant. Was ob 
Ma expressit : Τοὺς μὲν ψηφισαμένους θανάτου — causas, episcopi illi capitali supplicio potius affi- 
ζημίᾳ ἐτίμα" id est, eos quidem qui Mongum — ciendi erant quam Mongus. Neutrum tainen verum 
episcopum — elegerant ,. capitali supplicio damna- — esse existimo. Mongus enim exsilio duntaxat mot 
vH. Kvagrius tamen id non dicit. Non euim — tatus est. Episcopi vero qui illum ordinaverant, ab 
episcopos qui Mongum clegerant, scd Mongum.  Anthemio AÁugustali puntri jussi sunt, ut scribit 
ipsum a Zenone damnatum cesse scribit. Apparet —Liberatus in Breviario, capite 16. 
igitur Nicephorum iu Evagrio nostro legisse, xol | 


VARIORUM. 


pensione, inm amentig subsidium furorem armantes, D eccles. arbitratur Stephanum,Seniorem ad hzreti- 
in sancti martyris Barlaam baptisterio acutis cala- — cis interemptum, anno 479. Vid. etiam Not. ejus 
mis per(ossum et necatum in Orontem fluvium pro- — in cap. 10 hujus lib. : 
jecerunt. Zeno porro facinus. attentatum — ulturus, (f) Κοιγὸν ázérics χρέος. Liberatusin Brecia- 
Acacio Constantinopoli presuli, ut Antiochie crearet — rio, cap. 16, ait Timotheum /Elurum, prze metu 
episcopum, mandavit, qui consecravit Calandio- — Zenonis, veneno mortem sibi conscivisse. W. 
nem. Autiochenses ordinationis facte nescii, Joan- — Lowru. ' 
wem nomine Codonatum sibi prafecerunt, quem (4) Moy yóv. Diaconus fuit Ecclesie Alesandrinz, : 
episcopum Calandion postmodum in Tyri sedem, que — Eutychianus, Timothei /Eluri assiduus sectator. 
pot Anliochiam prima est, transtulit. Ic scribit — Vir nequam, et olim depositus, ab uno episcop» 
heophanes in Chronico. ad ann. secundum Alex. — hzretico deposito consecratur auno 477. (Cavgus, 


475. vule. ar 480. Valesius, inlib. 1 Observat. — PAcius.) Vid. VAL. not. ult. cap. 20 hujus lib. 


2511 
KEPAA. IB'. 

Περὶ Ιωώνγου τοῦ μετὰ Τιμ"'θεον" cnc "AA4s£av- 
ρέων τοὺς claxac xacavzorcoc, ὅπως τὸ τοῦ- 
τον ὁ Ζήνων ὡς ἑπιορχήσαγτα ἀπειαύνει, Πέ- 
τρῳ δὲ τῷ Μογγῷ τὴν 'AAsCarépéor ἐγχειρίζει. 
"Ex βουλῆς δὲ ἐνίων (82), Ἰωΐᾶννης (At) πρεσδύτερος 
οἰχονομεῖ) τεταγμένος τὸν σεδάσμιον νεὼν τοῦ ἀγίου 
Προδρόμου xat Βαπτιστοῦ Ἰωάννον ( 85), τὴν βα- 
σιλέωξ χαταλαμθάνει, πρεσδεύσων ἴν᾽ εἰ augur τὼν 
ἐπίσχοπον ἐξ ἀνθρώπων ἀπελθεῖν, ἐξὸν T) τοῖς τὴν 
᾿Αλεξάνδρου οἰχοῦσι (84) προθδάλλεσθαι πρότδρον 
ὃν ἂν ἐθέλοιεν. "Oz ἑαυτῷ μνώμενος τὴν ἐπισχοπὴν, 
ὡς Ζαχαρίας φησὶν, ἐφωράθη ὑπὸ τοῦ βασ'λέως. 
Καὶ ὄρχρυς ὑποσχὼν μὴ ποτε τὸν τῆς ᾿Αλεξαυδρέων 
ἐπιζητήσειν θρόνον, ἀνὰ τὴν olxiav ἐπαναξεῦξαι. 
Καὶ θεσπίξει γς βασιλεὺς, μετὰ τελευτὴν Τιμοθέου, 
ἐχεῖνον ἐπίτχοπον γενέσθαι ὃν ἂν ὁ χλῖρος xol τὸ 
χοινὸν Ψψηφίσοιντο. Οὐχ εἰς μαχρὰν δὲ τελευτήσαντος 
τοῦ Τιμοθέου, ὁ Ἰωάννης (lh) χρήματα δοὺς, ὡς τῷ αὐτῷ 
Ζαχαρίᾳ γέγραπται, xal ἐς τὰ ὠμοσμένα τῷ βασιλεῖ 
ἀλογήσας (89). ἐς ἐπίσχοπον τῶν ᾿Αλεξανδρέων προ- 


HISTORLE ἘΓΟΙΕΒΙΑΘΤΙΟΕ LIBER III. 
Α 


D 


2618 


CAP. XII. 

De Joanne qui epyi:copatum Alexandrie post Timo- 
theum gubernavit. Quomodo eum Zeno tanquam 
perjurum ejecit, et. Petro Mongo eamdem sedem 
restituit. 

Joaunes vero presbyter et ceconomus venerabilis 
Ecclesi: sancti Joannis Precursoris οἱ Baptist:e, 
consilio quorumdam Alexandrinorum, legatus mis- ' 
sus est Constantinopolim, petiturus a. principe, ut ἢ 
si forte episcopus ipsorum e vivis abiisset, liceret 
civibus Alexandrinis eum quem vellent episcoputn 
eligere. Hic tamen, sicuti Zacharias scribit, episco- 
patum sibimet ipsi ambire ab imperatore depre- 
hensus est. Cumque se jurejurando obstrinxisset, 
nunquani se Alexandrinam sedem affectaturum 
esse, in patriam reversus est. Imperator vero lege 
Jata sanxit, ut post mortem Timothei is esset cpi- 
$copus, quem clerus οἱ populus suffragiis suis ele- 
gissent. Haud multo post mortuo Timotheo, idem 
Joannes data pecunia, ut ab ecdem Zacharia rela- 
tum est,.et jurejurando quo se apud principem 


VALESII ANNOTATIONES. 


(82) 'Ex6o.tnc δὲ ἐνίων. Assentior Christophor- 
sono et Savilio, qui x βουλῆς emendarunt: quam 
emendationeni confirmat ctiam Nicephorus et co- 
dex Teller. Caeterum Liberatus in. Breviario, cap. 
16, longe alia de causa Joannem e&conomum mis- 
sum fuisse dicit Constantinopolim. Ait enim Ti- 
motheum Salof:ciolum, cum episcopalem sedem 
decreto Zenonis Aug. recuperasset, misisse cleri- 
eos quosdam Constantinopolim, inter quos crat 
Joannes economus, qui gratias agerent imperatori 
ob ipsius restitutionem. Simul autem petierunt ab 
imperatore, ul gi quid Timotheo humanitus con- 
tigissct, non alius quam catholicus in cjus loeum 
subrogaretur a clero et populo Alexandrino, ut 
habetur in gestis de nomine Acacii. Quod quidem 
Leno consultis Salofacioli respondens, scripta ad 
clerum Alexandrinum epistola fieri mandavit, ut 
testatur Felix, in e istola prima ad Acacium ; et 
Gelasius in Gestis de nomine Acacii. Porro in na- 
nuscripto codice Florentino ad marginem leguntur 
hiec verba : ἢερὶ Ἰωάννου τοῦ Ταθεννηασιώτου. Certe 
Joannes hic Tabennesiot3 dicitur etiam ἃ Thco- 
phane in Chronico, eo quod monachus fuisset in 
ecnobio Tabennensium apud Canopum, ubi etiam 
Timotheus Salofaciolus olim monasticam  vitain 
ac disciplinam excoluerat, ut scribit Theophanes. 

(85) Olxovogetv τεταγμένος ccv γεὼν "Ioár- 
vov. Viclor Tunonensis in Chronico, οἱ Liberatus 
in Breviario, Joannem hunc simpliciter economum 

' appellant. In Gestis autein de nomine Acacii, ceco- 
nomus Timothei catholici dicitur. Cur ergo Eva- 
grius hoc loco, seu potius Zacharias (ex eo enim 
desumpsit Evagrius) Joannem oconomum fuisse 
dicit ecclesix: sancti Joannis? Neque enim hujus 
tantum ecclesize erat eeconomus: sed omnium ec- 
clesiarum quie erant sub episcopo urbis Alexandrie, 
reditus ac pecunias administrabat, ut docet Libe- 
ratus in capite decimo sexto his verbis: Porro 
Joannes ex a'conomo amicus factus est. Hillo maqi- 
8lro; qui cum reliquis descendit Alexandriam. Fa- 
clusque est iterum aconomus habens causas omnium 
ecclesiarum.Scribendum puto, habens gazas omnium 
ecclesiarum. Quam emendationem confirmant se- 


C 


D 


quentia Liberati verba, qu: sic habent: Qui multa 
et pretiosa xenia direxit [[illo magistro, etc. Àn di- 
cendum est ecclesiam S. Joannis Baptistze fuisse tunc 
maximam ecclesiam — Alexandrie? Olim quidem 
major ecclesia Alexandrize Cesarea dicebatur, ut ad 
Socratein observavi. Fieri tamen potest ut ecclesia 
sancti Joannis, qux post destructionem Serapei illie 
a Theodosio zedificata est, major ecclesia exstiterit, 
translata illuc episcopali sede. De hac sancti Joan- 
uis Daptistie ecclesia loquitur Ruf. in libro xi Histo- 
ric ecclesiastice,cap 27. Nam et in Serapis sepulcro, 
profanis a&dibus  complanatis, ex uno. latere mar- 
tyrium. ex allero consurgit ecclesia. Occasio autem 
martyrii construendi unde data sit, digaum arbitror 
memorare. Subjicit deinde de reliquiis beati Joan- 
nis Baptist:e, tempore sancti Athanasii Alexandriam 
allatis. Quibus postea, everso Serapeo, aurea tecta, 
ut Ruffini verbis utar, imperante Theodosio, con- 
structa sunt. Certe in hac ecelesia Sancti Joannis, 
patriarclia Alexand. Collectas agebat, ut de Dio- 
scoro docet Theophanes, pag. 159. 

(84) 'E&£Ov ἢ τοῖς τὴν 'AAe£dróOpov οἰκοῦσι. 
Electio igitur episcoporum adempta fuerat clero ac 
populo urbis Alexandrinz, et imperator jus nomi- 
nandi Alexandrie episcopi ad se transtulerat, ut 
ex hoc loco apparet. Quod per vim quidem et con- 
tra leges ecclesiasticas factum | fuisse non diflite- 
mur. Non sine causa tameu principes Romani id 
juris sibi vindicaverant post cedem | Proterii. epi- 
scopi Alexandrini, cum nrbs Alexandrina suopte 
nutu ad seditioncs propensa, in cligendis episcopis 
gravissimos subinde motus excitaret. 

(85) Kal óc τὰ ὡμοσμένα τῷ Bacttet ἀογήδες. 
In optimo codice Florentino scriptum inveni καὶ 
ἐς τὰ cuospévz, etc. Porro de hoc. Sacramento 
quo Joannes Tabennesiola sese olim obstrinxcrat 
apud imperatorem, nunquam sedem Alexandri- 
nam conscensurum se esse, loquitur Simplicius pa- 
pa iu epistola 17 ad Ácacium, ita scribens: Cum 
ecce secundum consuetudinem mihi (alia disponenti 
tranquillissimi principis scripta sunt reddita, quibus 
memoratum Joannem tanquam perjurii. reum, quod 
[raternitati quoque tue non esse. diceretur. icogui- 


VABIORUM. 


(h) ᾿Ιωάνγης. Talaia, sive Talaida | dictis, Salo- 
faciolo a cathelicis suffectus anno 481. Ei tamen 
inter alia objecit Acacius episc. CP. quod Salofa- 


ciolo suasisset ut noimen Dioscori sacris diptychis 
Insereret. 


9619 


EVAGRII SCIIOLASTICI 


202) 


obstrinxerat contempto, 3/45 episcopus Alexandri» A δάλλεται. "Amsp ὁ βασιλεὺς γνοὺς, ἐχεῖνον μὲν ἀπε 


constituitur. Quod ubi comperit imperator, illuin 
quidem ejici precepit. Quorumdam autem suasu, 
allocutionem scripsit ad Alexandrinos, quam Heno- 
ticum appellavit. Jussitque ut Alexandrina sedes 
Petro restitueretur, dummodo ille Henotico suo 
subscribere, et Proterianos in communionem susci- 
pere voluisset. 


CAP. XIII. 
Quomodo Petrus Mongus Henoticum Zenonis am- 
plexus est, et Proteriunis se conjunait. 

Hanc dispositionem, concilio Acacii regie urbis 
episcopi factam, Pergamins qui prxfectus /Égypti 
constitutus fuerat, secum detulit. Is cum Alexan- 
driam appulisset, Joannemque fuga elapsum esse 
didicisset, in colloquium venit cum Petro : suasit- 
que ei, ut Zenonis allocutionem, et eos qui ab 
ipso dissentiebant, susciperet. Petrus itaque supra 
memoratam allocutionem suscepil, eique subscri- 


psit. Eos vero qui ab ipso dissidebant, suscepturum ἡ 


se in communionem pollicitus est. Nec multo post, 
cum publica festivitas ageretur Alexandriz, et Ze- 
nonis Henoticum omnes communi consensu am- 
plecterentur, Petrus Proterianos quoque in eom- 
munionem recepit. Cumque ipse in ecclesia allo- 
cutionem fecisset ad populum, Zenonis quoque 
allocutionem recitavit, qux sic habet : 


CAP. XIV. 
Zenonis Ilenoticum sive unitivum edictum. 


Imperator Cesar Flavius Zeno, pius, victor, 
triumphator, maximus, semper Augustus, reve- 
rendissimis episcopis et clericis ac monachis et 
populis, per Alexandriam et per Egyptum et Li- 
bvam ac Pentapolim constitutis. Cum initium et 
confirmationem, 346 vim et scutum inexpugna- 
bile imperii nostri esse intelligamus solam rectam 


ελαθῆναι χελεύει. "YmoÜfxr δέ τινων προσφώνησιν 
πρὸς τοὺς ᾿Αλεξανδρέας γράφει, ἧνπερ Ενωτιχὸν 
χέχληχε, θεσπίσας ἀποδοθῆναι Πέτρῳ τὸν θρόνον 
τῆς ᾿Αλεξάνδρου, εἴπερ ἐν τούτῳ χαθυποσημῆνα!ιτο, 
xai τοὺς τῆς μοίρας Προατερίον (i) ἐς χοινωνέαν δέ- 
ξοιτο, 


. ΚΈΦΑΛ, Γ΄. 

Ὡς Πέτρος ὃ Μογγὸς δέχεται τὸ 'Ενωτικὲν Ζή- 
γωγος, καὶ τοῖς ἀπὸ Προτερίου συνάπτεται. 
Ταύτην τὴν οἰχονομίαν (86) γνώμῃ συντεθειμένην 

᾿Αχαχίου τοῦ t; βασιλίδος ἐπισχόπου, Περγάμιος 
ἀποχομίξζει, ὕπαρχος τῆς Αἰγύπτου (81) ystpoto- 
νηθείς, Ὅστις προσσχὼν τῇ ᾿Αλεξάνδρου, πεφευγότα 
τὸν Ἰωάννην εὑρηχὼς, ἐντυγχάνει τῷ Πέτρῳ, xoi 
κείθει δέξασθαι τὴν προσφώνησιν Ζήνωνο:, προϑέτι 
δὲ “χαὶ τοὺς διεστῶτας. Δέχεται τοίνυν τὴ εἰρημέ- 
νὴν προσφώνησιν, ὑπογράφει τε ταύτῃ ὑπισχνεῖται 
δὲ χαὶ τοὺ: ἀπ᾽ ἐναντίας δέχεσθαι. Μετὰ δ᾽ οὖν παν- 
ηγύρεως δημοτελοῦς ἀνὰ τὴν ᾿Αλεξανδρέων οὔσης, 
πάντων τε τὸ χαλούμενον Ἑ νωτιχὸν Ζήνωνος προσ- 
ἱεμένων, δέχετα! Πέτρος xal τοὺς ἐκ τῆς Προτερίου 
μοίρας" xal τινα προσφώνησιν πρὸς τὸν λεὼν συντά- 
ξας ἐπὶ τῆς ἐχχλησίας, ἀναγινώσχει τὴν Ζήνωνος 
προσφώνησιν, ἔχουσαν ὧδε" 


ΚΈΦΑΛ. l^. 
Τὸ 'Evwttxór τοῦ Ζήνωνος. 


Αὑὐτοχράτωρ Kalsap Ζήνων, εὐσεδὴς, νιχγτῆς, 
τροπαιοῦχος, μέγιστος, ἀεισέδαστος, Αὔγουστος, 
τοῖς χατὰ ᾿Αλεξάνδρειαν καὶ Αἴγυπτον xal ΔΑιδὺτε 
xal Πεντάπολιν εὐλαδεστάτοις ἐπισχόποις (88) χαὶ 
χληριχοῖς, καὶ μοναχοῖς χαὶ λαοῖς. ᾿Αρχὴν xaX σύ- 
στάσιν, δύναμίν τε χαὶ ὅπλον ἀχαταμάχητον τῆς 


ἡμετέρας εἰδότες βασιλείας τὴν μόνην ὀρθὴν χαὶ ἀλη- 


VALESIE ANNOTATIONES. 


tum, sacerdotio  perhiberet indignum. tdem quoque 
tesiatur Liberatus in cap. 17. 

(80) Ταύτην τὴν oixovojar. Unitivum scilicet 
edictum Zenonis, quod paulo ante προσφώνησιν 
vocavit Evagrius. Et προτφώνησις quidem ideo 
vocatur ab Evagrio hic et infra, propterea quod 
imperator in eo edicto alloquitur omnes clericos et 
laicos, eosque quasi concionando ad unitatem am- 
plectendam hortatur instar sacerdotis. Olxovo- 
μία vero ideo dicitur, quod salubri quadam, ut 
prima fronte apparet, dispensatione universos ca- 
tholicos ad unam eamdemque communicationem 
invitat, suppressa Chalcedonensis svnodi meniuone. 
Porro hoe Zenonis edictum datum est anno Christi 
482, Trocondo et Severino coss. ut scribit Baro- 
: nius. ldque plane confirmat Victor Tunonensis in 
Chronico Trocundio viro C. coss. Zenon imp. Eu- 
Iychiani poculo erroris sopitus, Acacium  Constan- 
linop.. episc. daminatoribus concilii Chalced. Petro 
Alexandrino et Petro Antiocheno episcopis per he- 
sOlicon socians, eorum communione polí(uitur, et 
cum eis a catholica fide recedit. 


(87) Περγάμιος ὕπαρχος τῆς Aly9xcov. Perga- 
mium non przfectum Agypti, sed ducem fuisse 
scribit Liberatus in cap. 11 Breviarii: Acacius, 
inquit, persuasit Zenoni, ut scriberet Apollonio As 
gustali, et Pergamio duci, ut Joannem αὖ Alesen- 
drina sede, quasi eam contra suum jusjurandum 
quod in regia civitate dedit, arripuisset, expellerent, 
e cooperarentur .Petro. Mongo ut remaneret is 
sede. 

(88) EóJAa6cccácoic ἐπισκόποις. Facundus Her- 
mianensis in lib. xit, boc. Zenonis edictum citans 
ὀρθοδόξοις legit. Sic enim habet. Flavius Zeno Pius, 
victor, triumphator, maximus, semper Augustus, or- 


p 'hodoxis episcopis, archimandritis el populis, per Ale- 


zandriam, et per Zgyptum et per Pentapolim et Li- 
byam constitutis. Arguit deinde Facundus vocem 
illam orthodoxis, camque pluribus verbis exagitat, 
quod imperator Acephalos bzreticos orthodoxorum 
nomine afücere veritus non esset. Porro hoe Ze- 
nonis edictum promulgatum est anno Christi 483, 
ut scribit Baronius. 


VARIORUM. 


(i) Τοὺς τῆς μοίρας Πρωτερίου. Proterius Pe- 
trum, dum Ecclesie Alexandrine diaconus (uit, 


anno 453, ob Eutychianismi studium damnaverat 
et deposuerat. 


2621 


HISTORIE ECCLESIASTICEE LIBER III. 


2622 


Οινὴν πίστιν, ἥντινα διὰ τῆς θείας ἐπιφοιτήσεως Α ac veram fidem, quam trecenti quidem et octo- 


ἐξέθεντο μὲν οἱ ἐν Νιχαίᾳ συναθροισθέντες cim ἅγιοι 
Πατέρ:ς, ἐδεθαίωσαν δὲ χαὶ ol ἐν Κωνσταντινουπόλει 
pv ὁμοίως ἅγιοι Πατέρες συνελθόντες, νύχτωρ τε 
xai χαθ᾽ ἡμέραν, πάσῃ προσευχῇ καὶ σπουδῇ (89) 
xaX νόμοις χεχρήμεθα, πληθύνεσθαι δι᾽ αὐτῆς τὴν 
ἀπανταχόπε ἁγίαν τοῦ Θεοῦ χαθολιχὴν xal ἀποστο- 
λιχὴν Ἐχχλησίαν, τὴ" ἄφθαρτον xal ἀτελεύτητον 
μητέρα τῶν ἡμετέρων σχήπτρων, εἰρήνῃ τε χαὶ τῇ 
περὶ Θεοῦ ὁμονοίᾳ τοὺς εὑσεθεΐῖς λαοὺς διαμένοντας, 
εὐπροπδέχτους τὰς ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας βασιλείας 
ἱχετείας προσφέρειν, σὺν τοῖς θεοριλεστάτοις ἐπι- 
σχόποις xai θεοσεδεστάτοις χληριχοῖς, xal ἀργι- 
μαυδρίπαις καὶ μονάζουσι. Tou γὰρ μεγάλου Θεοῦ, 
χαὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοὺ &x τῆς ἀτίας 


Ilapüévou xai Θεοτόχου Μαρίας σαρχωθέντος, xal D 


«εχθέντος, τὴν ix συμφωνίας δοξολογίαν τε xal λα- 
«τρείαν ἡμῶν ἐπαινοῦντος, χαὶ ἑτοίμως δεχομένου, 
τὰ μὲν τῶν πολεμίων ἐχτριθήσεται χαὶ ἐξαλειφθή- 
σεται γένη" πάντες δὲ τὸν οἰχεῖον ὑποχλινοῦσιν αὖ- 
χένα τῷ ἡμετέρῳ μετὰ Θεὸν χράτει" εἰρήνη δὲ, καὶ 
τὰ ix ταύτης ἀγαθὰ, ἀέρων τε cóxpacía, καὶ τῶν 
χαρπῶν εὐφορία, xai τὰ ἄλλα δὲ τὰ λυσιτελοῦντα 
τοῖς ἀνθρώκοις φιλοτιμηθήσεται, Οὕτως οὖν τῆς 
ἀμωμήτου πίστεως ἡμᾶς τε χαὶ τὰ "Popatx& περι- 
σωζούσης πράγματα, δεήσεις ἡμῖν προσεχομίσθησαν 
παρὰ θεοσεδῶν ἀρχιμανδοιτῶν χαὶ ἑρημιτῶν, xài 
ἑτέρων αἰδεσίμων ἀνδρῶν, μετὰ δαχρύων ἱχετευόν- 
των, ἕνωσιν γενέσθαι ταῖς ἁγιωτάταις Ἐχχλησίαις, 
συναφθῆναξ τε τὰ μέλη τοῖς μέλεσιν, ἅπερ ὁ μισό- 
vy3Àog ἀπὸ πλείστων χρόνων χωρίσαι χατηπείχθη " 
γινώτχων ὡς εἰ ὁλοχλήοῳ τῷ τῆς Ἐχχλησίας σώματι 
πολεμῴη (90), ἡττηθήσεται. Συμδαίνει γὰρ £x τού- 
τὴυ χαὶ γε εὰς ἀναριθμήτους εἶναι, ὅσας ὁ χρόνος 
ἐν 5030910: ἔτεσι τῆς ζωῆς ὑπεξήγαγεν" xax τὰς μὲν 
τοῦ λουτροῦ (91) τῆς παλιγγενεσίας ἐστερημένας 
ἀπελθεῖν, τὰς δὲ τῆς θείας χοινωνίας μὴ μετασχού- 
σα:, πρὸς τὴν τῶν ἀνθρώπων ἀπαραίτητον ἐχδημίαν 
ἀπαχθῆναι" φόνους τε τολμηθῆναι μυρίους, χαὶ αἱμά- 
τῶν πλήθει: μολυνθῆναε μὴ μόνον τὴν γῆν, ἀλλὰ χαὶ 
αὐτὸν τὸν ἀέρα. Ταῦτα τίς οὐχ ἂν εἰς τὸ ἀγαθὸν με- 
-ἀσχευασθῆναι προσεύξοιτο: Διά τοι τοῦτο, γινώσχειν 
ὑμᾶς ἐσπουδάσαμεν, ὅτι χαὶ ἡμεῖς καὶ αἱ πανταχοῦ 
Ἐχχλησίαι ἕτερον σύμδολον ἣ μάθημα, ἣ ὄρον πί- 
στεως, T] πέστιν πλὴν τοῦ slpnuéveu ἁγίου Συμδόλου 
τῶν τιη' ἁγίων Πατέρων, ὅπερ ἐδεθαίωϑαν οἱ μνημο- 
νΞυθέντες pv' ἅγιοι Πατέρες, οὔτε ἐτχήχαμεν, οὔτε 
ἔχομεν, οὔτε ἕξομεν, οὔτε ἔχοντας ἑπιοτάμεθα. Εἰ δὲ 
καὶ ἔχοι τις, ἀλλότριον αὑτὸν ἡγούμεθα. Τοῦτο γὰρ 


decim sancti Patres Nicz:e congregati, divina inspi- 
ratione exposuerunt: centum vero et quinquaginta 
itidem sancti Patres Constantinopoli collecti con- 
firmarunt, diu noctuque, omni studio ac diligentia 
el legibus nostris id agimus, ut ubique locorum 
sancta catholica et apostolica Dei Ecclesia, quie 
incorrupta atque immortalis est mater sceptrorum 
nostrorum, per illam quam dixi fidem multiplice- 
tur: utque pii populi, in pace et in ea qu: circa 
Deum est concordia perseverantes, una cum Deo 
charissimis episcopis, et religiosissimis clericis, et 
archimandritis et monachis, acceptas Deo preces 
offerant pro imperio nostro. Quandiu enim magnus 
Deus et Servator noster Jesus Christus, qui ex san- 
cta Virgine ac Dei Genitrice Maria incarnatus et 
natus est, concinentem omnium nostrum glorifica- 
tionem cultumque approbaverit et benigne susce- 
perit, omnes quidem hostes conterentur ac dele- 
buntur: universe autem gentes nostre que se- 
cundum Deum est potestati colla submittent : Pax 
denique, et qux ex pace proveniunt bona, coli 
temperies, frugum ubertas, et quecunque alia 
commoda, hominibus donabuntur. Cum ergo irre- 
prehensibilis fides, et nos, et rempublicam Roma- 
nam ita conservet, preces nobis oblata: suni a 
religiosissimis archimandrilis et ercmitis et aliis 
reverendis hominibus, qui cum lacrymis supplica- 
bant, ut unitas fieret sanctissimis Ecclesiis, et 
membra membris conjungerentur, qu:e boni totius 
inimicus jamdudum a se invicem disjungere cona- 
tus est: sciens se, si integrum Ecclesie corpus 
impugnaverit, facile egse supcraudum. Ex hoc 
enim contigit, ut innumerabilis hominum multitu- 
do, quam tot annorum spatio lemporis longinqui- 
tas ex hac luce subtraxit, partim regenerationis 
lavacro fraudata interierit, partim absque divinae 
communionis perceptione ex hac vita migraverit : 
utque innumer:e cedes perpetrate sint, et effusi 
sanguinis copia non terra solum, sed etiam aer 
ipse sit contaminatus. Qux quidem, quotusquisque 
est qui non optaverit in meliorem statum commu- 
tari? Quapropter scire vos volumus, nec nos, nec 
eas qui? ubique sunt Ecclesias, aliud symbolum 


p aut mathema, aliamve definitionem fidei aut fidem, 


prater supra memoratum sanctum Symbolum trc- 
centorum et octodecim sanctorum Patrum, quod 
a jam dictis centum et quinquaginta sanetis Pa- 
tribus confirinatum est, habuisse, vel hàbere, vel 


VALESII ANNOTATIONES. 


(89) Πάσῃ προσευχῇ xal cxovéqg. Sic etiam 
legitur apud Nicephorum. Nec aliter lcgerat vetus 
iulerpres ejus edicti apud Liberatum in cap. 18. 
]ta enim vertit : Noctibus ac diebus oratione et stu- 
dio et legibus nitimur multiplicuri per'eam sanctam 
cdtholicam et. apostolicam Ecclesiam. Mihi tamen 
potius videtur scribendum esse πάσῃ προσοχῇ. Quid 
sit προσοχὴ docet Suidas, qui veteris scriptoris 
Jocum affert. Certe hec emendatio maguopere 
wihi arridet. 


(90) Σώματι ποιϊεμῶν. Scribendum est procul 
dubio πολεμῴτν, ut habet Nicephorus et codex Tel- 
lerianus. Savilius quoque ad oram sui codicis ad- 
notorat, forle πολεμοίη. 

(91) Καὶ τὰς μὲν τοῦ .Aovzpov. Ad hunc locum 
edicti Zenonis alludit Felix papa. in epistola ad 
Zenonem August. ita scribens : Dolet certe pietas 
(ua, quod per diuturnos partis alterne gravesque 
conflictus, multis ex hoc saeculo sideowtux. SX ow 
baytismatis aut commi expet Wes. 


2623 


EVAGRII SCHOLASTICI 


26:4 


habituros esse, nec scire quosquam 3447 qui ha- A καὶ μόνον, ὡς ἔφαμεν, τὴν ἡμετέραν περισώζειν τε- 


beant. Quod si quis habeat, hunc extraneum esse 
judicamus. Hoc enim symbolo solo, ut jam dictum 
est, imperium nostrum servari confidimus. Sed et 
omnes populi qui salutarem baptisnium percipiunt, 
hoc solo accepto symbolo baptizantur. ldem etiam 
seculi sunt sancli Patres qui Ephesi convenerunt, 
et qui impium Nestorium una cum iis qui ejus 
sententiam postea amplexi sunt, deposuerunt. 
Quem quidem nos simul cum Eutyche, utpote 
contraria memoratis Patribus sentienles, anathe- 
matizamus, suscipientes etiam duodecim capitula, 
qua ἃ sancte memorix Cyrillo, sancte catholice 
Alexandrinorum Ecclesi:& quondam archiepiscopo, 
diclata sunt. Confitemur autem unigenitum Dei 


Filium et Deum, vere hominem factum, Dominum D 


nostrum Jesum Christum, consubstantialem Patri 
secundum Deitatem, eumdemque nobis consub- 
stantialem quoad humanitatem : qui descendit et 
incarnatus est. ex Spiritu sancto de Maria Virgine 
ὃς Dei Genilrice, unum esse, non duos. Unius 
enim esse dicimus, tum 1niracula, tum passiones 
quas sponte sua in carne sustinuit. Eos vero qui 
dividunt aut confundunt, aut phantasiam introdu- 
cunt, nullatenus suscipiinus. Si quidem vera illa 
et peccati expers incarnatio ex Dei Genitrice, 
accessionem alterius Filii non effecit. Trinitas 
enim semper mansit Trinitas, etiamsi unus ex 
Trinitate, Deus scilicet Verbum incarnatus sit. 
Seientes itaque, sanctas et orthodoxas qux ubique 
sunl, Ecclesias Dei, et qui illis praesunt Dei aman- 
tissimos episcopos, nostrum denique imperium, 
nullum aliud Symbolum aut definitionem fidei prze- 
ler supra memoratum sanctum mathema admisisse 
vel admittere, absque ulla cunctatione nos aduna- 
vimus. l:c autem scripsimus vobis, non innovan- 
(cs fidem, sed ut vobis satisfaceremus. Quicunque 
vero aliter sentit aut sensit, vel nunc vel quando- 
cunque alias, sive Chalcedone, sive in alia quali- 
bet synodo, eum anathematizamus : pracipue ía- 
men Nestorium et Eutvchem, et cos qui idem 
cum illis sentiunt. Conjungimini igitur matri spi- 
ritali Ecclesi, ut in ea, una cademque nobiscum 
divina communione fruamini, juxta memoratam 


θαῤῥήχαμεν βασιλείαν, Καὶ πάντες δὲ οἱ λαοὶ τοὺ 
σωτηριώδους ἀξιούμενοι φωτίσματος, αὑτὸ xal μό- 
γον παραλαμθάνοντες βαπτίζονται. "Q xal ἐξηχολού-. 
θησαν οἱ ἅγιοι Πατέρες οἱ ἐν τῇ ᾿Εφεσίων συνελθόν- 
τες, οἱ xal χαθελόυντες τὸν ἀσεθῇ Νεστόριον, xai 
τοὺς τὰ ἐχείνου μετὰ ταῦτ φρονοῦντας. Ὄντινα 
χαὶ ἡμεῖς Νεστόριον ἅμα Εὐτυχεῖ τἀναντία «ot, ci- 
ρημβένοις φρονοῦντας, ἀγαθεματίξομεν, δεχόμενο: 
xai τὰ (B χέφάλαια τὰ εἰρημένα παρὰ τοῦ τῆς ὁσίας 
μνήμης Κυρίλλου γενομένου ἀρχιεπισχόπου τῆς ᾿Αλε- 
ξανδρέων ἁγίας χαθολιχῆς Ἐχχλησίας. ᾽᾿Ομολογοῦμεν 
δὲ τὸν μονογενῆ τοῦ Θεοῦ Υἱὸν χαὶ Θεὸν, τὸν κατὰ 
ἀλήθειαν ἐνανθρωπήσαντα τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν 
Χριστὸν, τὸν ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ χατὰ τὴν θεότητα, 
χαὶ ὁμοούσιον ἡμῖν τὸν αὐτὸν χατὰ τὴν ἀνθρωπότητα, 
χατελθόντα xal σαρχωθέντα ἐχ Πνεύματα: ἁγίου, xat 
Μαρίας τῆς Παρθένου χαὶ Θεοτόχου, ἕνα τυγχάνειν, 
xal οὐ δύο. Ἑνὸς γὰρ εἶναί φαμεν, τά τε θαύματα, 
xa τὰ πάθη ἅπερ ἐχουσίως ὑπέμεινε σαρκί. Τοὺς 
γὰρ διαιροῦντας ἣ συγχέοντας, f) φαντασίαν εἰσάγον» 
τας, οὐδὲ ὅλως δεχόμεθα" ἐπείπερ ἡ ἀναμόρτητος 
κατὰ ἀλήθειαν σάρχωσις Ex τῆς Θεοτόχου, προσθή- 
χὴν Υἱοῦ οὐ πεποίηχε. Μεμένηχε γὰρ Τριὰς fj Τριὰς, 
xai σαρχωθέντος τοῦ ἑνὸς τῆς Τριάδος Θεοῦ Λόγον. 
Εἰδότες οὖν ὡς οὔτε αἱ ἅγιαι πανταχοῦ τοῦ θεοῦ 
ὀρθόδοξοι Ἐχχλησίαι, οὔτε οἱ τούτων προϊστάμενοι 
θεοφιλέστατοι ἱερεῖς, οὔτε ἡ ἡμετέρα βασιλεία -Et£pou 
συμθδόλου 1| ὅρου πίστεως παρὰ τὸ εἰρημένον ἅγιον 
μάθημα ἣδνέσχοντο, ἣ ἀνέχονται, ἡνώσαμεν ἕαυ- 
τοὺς (92), μηδὲν ἐνδοιάζοντες. Ταῦτα ὃὲ γεγράφαμεν 
οὐ χαινίξοντες πίστιν, ἀλλ᾽ ὑμᾶς πληροφοροῦντες. 

Πάντα δὲ τὸν ἕτερόν τι φρονήσαντα, ἣ c povouna, 

ἣ νῦν, ἣ πώποτε, ἣ ἐν Καλχηδόνι, ἣ οἵᾳ δήποτε συν- 


όδῳ, ἀναθεματίζομεν " ἐξαιρέτως δὲ τοὺς εἰρη μένους 


Νεστόριον, καὶ Εὐτυχῆ, καὶ τοὺς τὰ αὐτῶν φρονοῦν- 
τας. Συνάφθητε τοίνυν τῇ πνευματιχῇ μητέρι τῇ 
Ἐχχλητίᾳ, τῆς αὑτῆς ἡμῖν ἐν αὐτῇ θείας ἀπολαύον- 
τες χοινωνίας χατὰ τὸν εἰρημένον ἕνα xal μόνον 
ὄρον τῆς πίστεως τῶν τιη ἁγίων Πατέρων. 'H γὰρ 
παναγία μήτηρ ὑμῶν ἡ Ἐχχλησία, καὶ γνησίους 
ὑμᾶς υἱοὺς (95) ἀπεχδέχεται περιπτύξασθαι, χαὶ τῆς 
χρονίας χαὶ γλυχείας ὑμῶν ἐπιθυμεῖ φωνῆς ἀχροό- 
σασθαι. Ἐπείξατε οὖν ἑαυτούς. Ταῦτα γὰρ ποιοῦν» 


fidei definitionem trecentorum et octodecim san- p ^5 xai τὴν τοῦ Δεσπότου xal Σωτῆρος xal Θεοῦ 


ΝΑΙΕΒΙ ANNOTATIONES. 


(02) Ἡνώσαμεν ἑαυτούς. [ἃ etiam scribitur 
apud Nicephorum. Aliter tamen legisse videntur 
Facundus et Liberatus. Nam  Facundus quidem, 
pag. 951, hunc locum ita vertit : Adunate ergo vos 
in nullo dubitantes. Hac. enim scripsimus vobis, non 
innovantes fidem, sed ut vobis salisfaceremus, etc. 
Liberatus autem sic interpretatur : Unite vosmet- 
t1psog, nihil dubitantes. Ba'c enim scripsimus non in- 
novantes fidem, sed vobis satis(ccientes. Ex quibus 
apparet cos legisse ἐνώσατε piv ἑαυτοῦ, ctc. Mc- 
lior tamen est nostrorum codicum scriptura. Sc- 
quitur enim paulo post ἀ᾿ αθεματίζομεν. 

(98) Καὶ γνησίους ὑμᾶς υἱούς. Quod in. his 
Evagrii libris sepius accidit, id hoc quoque loco 
faclum est, ut xz& pro ὡς poneretur. Certe 
Liberais hic legit ὡς, ut ex. iutcryrelatione cjus 


apparet. Sie enim verlit : Sanctissima namque ma- 
ter nostra Ecclesia, tanquam que genuit vos, filias 
exspectat amplecti ex longo post tempore, -dulcem- 
que vocem vestram concupiscit audire. Nec aliter 
legit Facundus in lib. xit, Ita enim habet ejus ver- 
sio : Sancta enim mater nostra Ecclesia, sicut pro- 
prios filios suos suscipit. Amplectimini eam. Desi- 
derat. enim post. longum. tempus dulcem. vestram 
vocem audire. Sed et. Niceph. scriptum babel xat 
ὡς γνησίους. Porro ex supradictis apparet Libe- 
ratum et Facundum in Zenovuis edicto legisse ph- 
tno ἡμῶν, quod quidem magis placet. Pratterea 
Facundus legit περιπτύξασθε, non ut vulgo legitur 
περιπτύξασθαι. Quie tamen scriptura nullo. modo . 
tolerari potest, Denique Libheratus legisse videtur 
ἐχ τῆς χρονίαξ, non autem xal τῆς 7 poviaq. 


2025 


HISTORUE ECCLESIASTIC.E LIBER IIT. 


9696 


fud Ἰησοῦ Χριστοῦ εὐμένειαν πρὸς ἑαυτοὺς ἐφ- Α ctorum Patrum, quie una ac sola est fide: deflnitio. 


ελχύτετε, xal ταρὰ τῆς ἡμετέρας βασιλείας ἐπαι- 
νεθήσεσθε. Τούτων ἀνεγνωσμένων (j), ἡνοῦντο μὲν 
πάντες JE τῆς ᾿Αλεξάνδρου τῇ ἁγίᾳ χαθολιχῇ καὶ 
ἀποστολικῇ Ἐκχλησίᾳ, 


Sanetissima enim mater nostra Ecclesia, vos tan- 
quam proprios filios exspectat ut amplectatur, et 
post diuturnum tempus, suavem vocis vestrz con- 
centum audire desiderat. Festinate igitur concito 


cursu. Quod si feceritis, 9/548 tum Domini et Servatoris ac Dei nostri Jesu Christi benevolentiam 
vobis conciliabitis, tum a nostra majestate maximam laudem referetis. His perlectis, Alexandrini 
omnes sancue catholicze et apostolice Ecclesi Sese adunarunt. 


" KEQAA. IE. 


Ὡς ᾿Ιωάνγνης ὁ Ἀλεξανδρείας κατελθὼν ἂν 
"Ρώμῃ, πείθει Σιμπιλίκιον, πρὸς Ζήνωνα περὶ 
τῶν συμδάντων γράψαι" xal τί Ζήνων ἀγντιγέ- 


ἸΡαξφξ. 
Ὁ δέ γε Ἰωάννης, οὗ πρότερον ἐμνήσθημεν, τὴν 
᾿Αλεξάνδρου πεφευγὼς, τὴν ἀρχαιοτέρων χαταλαμ- 


CAP. XV. 


Quomodo Joannes Alexandrie. episcopns Ποπιαπι 
veniens, persuasit. Simplicio ut^ ad Zenonem 
scriberet de iis. que | acciderant : et quid Zeno 
rescripserit. 


Joannes vero, cujus supra mentionem fecimus, 
cum fugisset ex urbe Alexandria, Romain se con- 


θάνε: Ῥώμην (94) * καὶ διετάραττε, φάτχων ὑπὲρ B tulit, et ibi maximas excitavit turbas, asserens 


τῶν Λέοντος δογμάτων xai τῆς ἐν Καλχηδόνι σιν- 

ὁδον, τοῦ οἰχείου ἐχπεπτωκχέναι θρόνου," ἕτερον δὲ 

δντεισελῆεῖν, ἀντίπαλον τούτοις γαθεστώτα. Πρὸς 
τοῦτο ταραχθέντος Σιμπλιχίου (Κ) τοῦ τῆς πρεσὄδυ- 

«ρας Ῥώμης ἐπισχόπου, xal πρὸς βασιλέα Ζήνωνα 

γράψαντος, ἀντιγράφει ὁ Ζήνων, ἐπιορχίαν τῷ 

Ἰωάννῃ ἐγχαλῶν, xal ὡς τούτου χάριν τῆς ἐπ’ σκη- 

πῆς, οὐ δι᾽ ἕτερον ἀπηλάθη. 

ΚΈΦΑΛ. IG'. 

Περὶ Καλανγδίωνος τοῦ ᾿Ανγτιοχείας, καὶ ὅτι ἐξ- 
ορίᾳ κατεδιχώσθη διὰ τὴν πρὸς "LlAovr καὶ 
Λεόντιον ὑπονοηθεῖσαν guiar, καὶ ὡς Πέτρος 
ὁ Kragev; ἡγώθη τῷ Moryo, xal τῷ Κωγσταν- 
tiYovzódAEuc, καὶ τῷ ᾿εροσοιύμων. 


quidem se ob Leonis decretorum et Chaleedonensis 
synodi defensionem sua sede exturbatum esse ; 
alium vero substitutum, qui iisdem decretis ad- 
versaretur. Quibus commotus cum esset Simplicius 
episcopus senioris Romz, et his de rebus ad Ze- 
nonem imperatorem scripsisset, rescripsit Zeno, 
Joannem accusans perjurii, nec ullam aHam ob 
causam eum cpiscopatu expulsum fuisse. 


CAP. XVI. 


De Calendione Antiochie episcopo, wtque exsilie 
damnatus | sit. οὐ amicitiam quam cum lllo et 
Leontio habuisse credebalur. ltem. quomodo Petrus 
Fullo Petro Mongo et episcopis Constantinopolis 
ac lierosolymorum sociatus fuerit. 


Καλανδίων δὲ ὁ ᾿Αντιοχείας πρόεδρος, γράφων τῷ (^ Sed et Calendio episcopus Antiochiz, litteras 


βασιλεῖ Ζήνωνι, 'Axaxl τε τῷ Κωνσταντινουπόλεως 
προέδρῳ, μοιχὸν τὸν Πέτρον ἀπεχάλει (05), λέγων * 
ὡς τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον ἀνατεθεμάτιχεν ἐπὶ 
^T; ᾿Αλεξανδρέων γενόμενος. Ὃς ὕστερον τὴν ἐς 


scripsit ad Zenonem imperatorem, et ad Acacium 
Constantinonolilanum episcopum, quibus Petrum 
adulterum vocabat : 
Alexandrie, Chalcedonensem synodum publice 


΄ VALESII. ANNOTATIONES. 


(94) Καταλαμδάνει Ῥώμην. Liberatus ín Bre- 


eiario, c. 18, ait Joannem pulsum Alexandrina sede, 


primum quidem Antiochiam venisse : postea vero 
acceptis a Calendione Antiocheno patriarcha inler- 
cessionis litteris, Romam venisse, οἱ Romanum 
ontilicem Simplicium appellasse, sicut et beatus 
ecerat Athanasius. In gestis autem de nomine 
Acacii qus a Gelasio papa conscripta esse existimo, 
su(fugium duntaxat Roman: Ecclesie, quemadmo- 
dum praedecessores ejus fecerant, dicitur expe- 
tisse. Quod quidem verius puto. Nec enim ab ullo 


ecclesiastico judicio ad Simplicium provocavit 
Joannes, quippe qui non synodali sententia, sed 
p vim ex propria sede expulsus fuisset : nec li- 

ellum obtulit Simplicio papse, sed Felici cjus suc- 
cessori, ut postca videbimus. 

(93) Moiyór τὸν Πέτρον ἀπεχάιῖδι. Sic ctiam 
Simplicius papa in epistola ad Acacium, appellat 
Petrum Moggum, ut testis cst Liberatus in Brevia- 
rio, cap. 18. Eo quod scilicet superstite Timotheo 
Salofaciolo, qui legitime fuerat' ordinatus, Alc-* 
xandrinam Ecclesiain invasisset. 


VARIORUM. 
) Τούτων ἀνεγγωσμένων. Ecclesia catholica D cedonensis definitione, tum denique de his voca- 


Zenonis llenoticum non diserte damnavit, tum ne 
ipsius. animum exacerbaret, et graviora inde schi- 
smata et mala orirentur, quorum difficilior esset 
saualio : tum quia Zeno synodum Chalcedonen- 
sem diserte non damnavit, nec hzresin ullam astru- 
xit Henotico suo: imo damnavit Eutychianum 
dogma, et aliunde privatis litteris ad pontifices 
lomnanos datis synodum Chalcedonensem professus 
est. Natalis quidem Alexander in parie prima s-- 
culi v, cap. 5, et in dissert. 18, tanrex ipsius Ile- 
notici verbis, quam ex epistola Zehenis ad Felice:n 
papam, cujus fragmentum refert Evagrius, cap. 90 
hujus lib., illud nuBam hzresin continere ostendit. 
Cause lamen fidei uocuit, fovitque lizeresin, silendo 
tum de sancti Leonis epistola, tuu de svnodi Chal- 


bulis, ex duabus et in duabus naturis ; qux catho- 
licze fidei contra Eutychianam perfidiam noia sin- 
gularis erat. Hinc Facundus llcrmianensis in 
Menoticum prolixe invehitur, lib. xit, eap. 4. 

(K) Σιμπιιικίου. Simplicius successor erat IIilari 
P. Rom. Ihiarus quidem successit S. Lconi die 
duodecima mensis Novembris anni 461, die sep- 
limo post Leonis mortem. Seditque Hilarus annos 
Sex, menses tres, dies dccem. Obiit die 21 mensis 
Februarii anni 468, cessavitque sedes dies quatuor. 
Tum vere ordinatus est sanctus Simplicius die vi- 
cesima quinta ejusdem mensis Februarii; juxta 
calculum Ant. Pagi, seditque usque SX wXR 3&- 
cundum mensis Marà 23w ÀS. 


asserens eum, cum esset ^ 


9601 


post Oasim in exsilium relegatus est, co quod Illi 
el Leontii ac Pamprepii qui adversus Zenonem 
tyrannidem sumpserant, partes fovisse existimare - 
tur. Petrus autem cognomento Fullo, qui aute Ca- 
lendionem ac Stephanum, ut jam dixi, episcopus 
fuerat Antiochiz, sedem suam recuperavit. Qui 
quidem el Zenonis llenotico subscripsit, et syno- 
dicas litteras dedit ad Petrum Alexandrin ürbis 
episcopum. Cum eodem Petro Alexandri: episcopo 
Acacius quoque Constantinopolitanus episcopus 
«€ommunionem iniit. Sed οἱ Martyrius episcopus 


EY AGRII SCHOLASTICI 
anathematizasse. Verum Calendio aliquanto 3/49 A "Oactv οἴκησιν χαταχρίνεται, ἀμῦναι 


2623 
νομιόδθεὶ; 
Ἴλλου (I) (90) καὶ Λεοντίῳ χαὶ Παμπρεπίῳ περὶ ctv 
χατὰ Ζήνωνος τυραννίδα. Πέτρος δὲ ὁ Κναφεὺς, ὁ πρὸ 
Ka3Xavbluvog xaX Στεφάνου (07-08), ὥς μοι λέλεκται, 
τὸν ἴδιον ἀπειλέφει θρόνον * 0; xal τῷ Ἑνωτιχῷ 
Ζήνωνος χκαθυπεσημήνατο, xaX συνοδιχοῖς δὲ πρό- 
τερον (99) τὸν τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐχρήσατο * ἠνώθῃ 
ὃὲ τούτῳ (1) ὁ τῆς Κωνσταντινουπόλεως πρόεδρος 
"Axáxtoz. Καὶ Μαρτύριος δὲ ὁ Ἱεροσολύμων ἐπίσχο- 
πος, συνοδιχαῖ: πρὸς τὸν Πέτρον ἐχρήσατο συλλᾶ- 
θαϊς. Μετὰ ταῦτά τινες τῆς Πέτρου χοινωνίας ἕαυ- 
τοὺς ἀπέχριναν (2) * ὡς ἐντεῦθεν τὸν Πέτρον τὴν ἐν 


NALESII. ANNOTATIONES. ^ 


[4 


(96) Ἀμῦναι νομισθεὶς "130v. Hunc pretextum p esse scribit Constantinopoli, jussu Zenonis impe- 


fuisse condemnandi Calendionis testatur Liberatus 
in Breviario, cap. 18. Vera autem causa cur dam- 
natus fuerit ac de ositus ᾿ς erat, quod synodum 
Chalcedonensem defenderet, nec Zenonis edicto ac- 
quiesceret. Verba Liberati sunt hzec: Jnterea Calendion 
archiepiscopus Antiochenus deponitur. Accusatus in 
aperto tanquam indevolus principi, mittens populum 
in rebellionem cum illo. Latenter autem quia se non 
euspenderet et α Felicis pape, et Joannis commu- 
nione. Gelasius quoque in epistola 15 ad Dardanos 
ait Calgndionem idcirco a Zenone pulsum fuisse, 
quod s nomen e Diptychis sustulisset, substituto 


᾿ in ejus locum Leontii nomine. Ἰλλοὺ. [In manuscri- 


bel 


to codice Florentino et Telleriano scriptum inveni 
ἴλλου. Hic est Hillus, natione Isaurus, dignitate 
magister officiorum, ut ait Marcellinus in Clironico : 
qui cum apud imperatorem plurimum  valuisset, 
tandem nescio quas ob causas ei infensus, tyran- 
nidem in Oriente arripuit una cum Leontio, anno 
Christi 484, ut scribit Marcellinus, seu potius 485, 
ut recte Baronius: observavit. Porro hic llillus a 
Candido Isauro et a Damascio in Vita Isidori philo- 
sophi Ἰλλοὺς, semper vocatur cum accentu in ultima. 
]ta etiam scribitur apud Suidam. Ἴλλος, inquit , 
ὄνομα κύριον, 0; ἣν μάγιστρος Ζήνωνος, ὁ xat 'D.- 
λούς.. Εὐρὼν δὲ Ἰλλοὺ; τὸν φθορέα ἐχρέμασεν ἐπὶ 
διδύμον ξύλου. Sic legendus est ille Suidze locus. 
(97-98) Πρὸ ΙΚαϊαγδίωνος xal Xrezárov. Petrus 
Fullo paulo post reditum Zenonis Augusti, ex Án- 
tiochena sede dejectus est anno post consulatum 
Basilisci et Armaii. Ejus sedem Joannes quidam 
quem Petrus Apami:e ordiuarat episcopui, invasit, 
ut supra notavi. Quo dejeeto, Orientalis synodus 
Stephanum ordinavit, ut scribit Theophanes ia 
Chronico. lic cum Antiochenam sedem anni circiter 
spatio gubernasset, ab hizrelicis in cccelesia cru- 
elissime necatus est anno Christi 479, posl con- 
sulatum llli viri clarissimi, ut ex epistolis Simplicii 
pap:e recte observavit Baronius. Quam ob cadem 
taviter commotus Zeno, misit Antiocliiam qui hoc 
acinus vindicarent, et in auctores seditionis anim- 
adverterent. Quin. etiam ad vitandos tumultus, 
mandavit Acacio Constantinopolitano episcopo, ut 
Antiochenum antistitem in urbe regia ordinaret. 
]dque factum pacis ecclesiastice causa, tam im- 
perator, quam Acacius apud Simplicium papam 
excusavit, polliciti ordinationem Antiocheni antisti- 
tis juxta canonum praecepta ἃ comprovincialibus 
episcopis posthac esse faciendam. Ordinatus est 
igitur ab Acacio Stephanus Junior, qui cum tres 
annos sedisset, in ejus locum Calendio ab Orien- 
tali synodo creatus est cpiscopus, Trocundo et 
Severino coss. anno Christi 482, ut ex epistola 
Simplicii pape docte observavit Baronius. 'heo- 
phanes quidem Calendicnem ἃ} Ácacio ordinatum 


ratoris. Theophanis sententiam confirmare videtur 
Candidus in libro tertio historie ita scribens : 
Ὥς Πέτρου τοῦ δυσσεθοῦς τὰς τῆς ᾿Ανατολῖς ταράσ- 
σοντὸος ἐχχλησίας, Καλανδίωνα Ζήνων ὁ βασιλεὺς 
εἰς τὸ ἱερᾶσθαι ᾿Αντιοχείας ἀπέσταλχε. ld est, Quem- 
admodum Zeno, dum Petrus ille impius Orientis tur- 
baret. Ecclesias, misit Calendionem ut cpiscopus esset 
Antiochia. Scd οἱ in gestis de nomine Ácacii discrie 
scribitur Calendionem ab Acacio Constantinop. 
episcopo ordinatum fuisse. Simplicius quoque idem 
dicit in epistola citata, si verba attentius expaa- 
damus. Quid enim aliud sonant ha:c verba : An- 
tiocheni exordium sacerdotis qua ratione serius (uerit 
indicatum, quamvis minime nos latere potuerit, tamen 
el ipse vel synodus ejus. indicavit. Quod sicut mon 
oplavimus fieri, ita (faciles excusationi quam neces. 
silas fecit. exstitimus ; quia quod voluntarium non 
est, non potest vocari in reatum, etc. Quis enim 
realus, «quie necessitas excusanda fuit apud Sim- 
plicium, nisi quod Calendionem contra leges ec- 
clesiasticas Constantinopoli ordinarat Acacius. Jam 
vero quod de Joanne Codonato subjicit idem Theo- 
planes, qui ab. Antiochensibus ordinationis apad 
Constantinopolim facte ignaris, episcopus est et- 
dinatus, et quem Calendio postmodum ad seáea 
Tyriorum transtulit; vereor ne in eo hallucinatus 
sit. Non cnim £alendio, sed Acacius Joannem 38 
Tyriorum Ecclesiam transtulit, uti testatur Felix 
apa in libello damnationis Acacii, et Gelasius ac 
iberatus. 

(99) Kai συνοδικοῖς δὲ πρότερον. Scribendum 
est procul dubio xaY συνοδικοῖς δὲ πρὸς IIévzov τὸν 
τὴς ᾿Αλεξανδρέων ἐχρήσατο, ἢ um legit 
Nicephorus. Christophorsonus tamen et Savilius 
ad marginem sui codicis emendant πρὸς Ἰλροτό- 
ριον, ineptissime. Jam pridem enim l'reterius e. vir 
excesserat. Certe Petrum Fullonem Petro Monge 
Communicasse constat ex epistolis Gelasii pape. 

(1) Ἡνώθη δὲ τούτῳ. Petro scilicet Mongo. fiuit 
enim, pulso Joanne Tabennesiota, communicavit 
Acacius, et synodicas ab eo litteras accepit el 
vicissim ad eum misit, ut docet Liberatus. Cum 
Petro autem Fullone nuuquam cominunicavit Aca- 
cius; imo gloriari solebat quod ejus cominunionl 
nunquam sociatus fuisset : cum tamen per hoc 
quod Petro Mongo communicabat, qui commusi- 
cator erat Peiri Fullonis, ipse quoque Fulloni 
communicaret, ut scribit Gelasius papa in epistola 
ad Orientales, quam primus edidit Jacobus Sir. 
mundus. 

(2) Tivéc τῆς Πέτρου κοινωνίας ἑαυτοὺς ἀκ» 
ἔχριγαν». Cur se isti a communione Petri Mongi se- 
junxerint, causam non affert ;Evagrius. Sed el 
Liberatus in Breviario, cap. 18, admodum obscure 
id refert his verbis : Jgitur Pctrus Mongus ab abbate 


VARIORUM, 


(9) "4.L4ov. Legendum Ἴλλῳ. W. Lowe. 


2623 


HISTORL£ ECCLESIASTIC.E LIBER III. - 


2630 


Καλχηδόνι σύνοδον ἀναφανδὸν ἀναθεματίσαι. ὍὍπερ A Hierosolyinorum. ad eumdem Petrum synodicas 


b; ᾿Αχάχιον ἐλθὸν τὸν Κωνσταντινουπόλεως συνετά- 
ραξε. Πέμψαι τε πεποίηχέ τινας τὰ περὶ τούτων ela- 
ομένους " οὃς δὴ Πέτρος πληροφορεῖν βουλόμενος ὡς 
οὐδὲν τοιοῦτο πεπραχὼς εἴη, ὑπομνήματα γέγραφεν, 
ἐν οἷς τινες elpfxast μηδὲν τοιοῦτο συνειδέναι γε- 
γραφότι τῷ Iz; (ὅ). 


suas niusit. Postea tamen quidam a communione 
Petri sese abjunxerunt : atque exinde Petrus Chal- 
cedonensem synodum publice anathematizavit. 
Qus res cum nuntiata esset Acacio Constantino- 
poleos episcopo, non mediocriter cum conturbavit. 
Missi sunt igitur ob Acacio, 350 qvi rei verita- 


tem. inquirerert. Quibus cum Petrus persuadere vellet, nihil hujusmodi a se factum esse, acta con- 
fici curavit, in quibus quidam testati sunt, nihii hujusmodi quod quidem scirent, a Petro factum 


fuisse. 
KEOAA. IZ. 


Περὶ ὧν ἔγραψε Πέτρος "Axaxíq δεξαμένῳ τὴν» 
ἐν KaAynóóri. σύνοδον. 


Οὗτος ὁ Πέτρο;, ὡς χόθορνος (4) χαὶ παλίμδολος ἢ 


χαὶ voi; καιροῖς συνδιατιθέμενος, ἤχιστα πρὸς μίαν 
ἔστη γνώμην νῦν μὲν ἀναθεματέζων τὴν £v Καλχης- 
δόνι σύνοδον " νῦν δὲ, παλινῳδίαν λέγων, χαὶ ταύτην 
ψήφοις ἀπάσαις δεχόμενος. Γέγραφε τοίνυν ἐπιστολὴν 
ὁ αὐτὸς Πέτρης πρὸς ᾿Αχάχιον τὸν τῆς Κωνσταντι- 
νουπόλεως πρόεδρον, ἐπὶ λέξεως ἔχουσαν οὕτω: " Ὁ 
Θεὸς ὁ ὕψιστος τὴν σὴν ἁγιωσύνην ἀμείψηται, ὑπό 
τε πόνων (5) καὶ χαμάτων τοσούτων, ὧν περ:όδοις 
χρόνων ἐφύλαξας τὴν τῶν ἁγίων Πατέρων πίστιν, 
ἣν ἀχαταπαύστως χηρύττων ἐδεδαίωσα:;. Ἐν ἧ καὶ 
τὸ σύμδολον χείμενον τῶν vtt ἁγίων Πατέρων εὑ- 
ρόντες ἀχολούθως, ἐν ᾧ βαπτισθέντες ἐπιστεύσαμεν 


xai πιστεύομεν " ὅπερ xal ἐδεδαίωσαν οἱ συνελ- 


θόντες ἐν Κωνσταντινοι πόλει ἅγιοι ᾿Ιχτέρες pv. 


᾿Αχαταπαύστως τοίνυν πάντας ὁδηγῶν, ἥνωσας τὴν C 


ἁγίαν τοῦ Θεοῦ Ἐχκλησίαν, πείσας ἡμᾶς διὰ μεγί- 
στων ὑποξειγμάτων ὡς οὐδέν ἐστι παρὰ ταῦτα πε- 
πραγμένον ἐν τῇ ἁγιωτάτῃ xal οἰχουμενιχῇ συνόδῳ 
τῇ ἐν Καλχηδόνι γενομένῃ, συμφωνούσης xal βεθαιηύ- 
σης (m) τὰ τοῖς ἐν Νικαίᾳ ἁγίοις Πατράσιν. Οὐδὲν 
Ὑὰρ εὑρόντες χαινὸν αὐτοτελῶς συνεστήσαμεν xal 
πεπιστεύχαμεν. Μεμαθήχαμεν δὲ, ὡς τινὲς μονάξον- 
τες φθονοῦντες τῇ ἡμῶν ἀδελφότητι, εἰς τὰς ὑμῶν 
ὁσίας ἀχοὰ: εἰσήνεγκαν λοιδορίας τινὰς, οὐχ  ebye- 
po; μεταγούσας εἰς λύπην τὴν ἡμῶν ὁσιότητα. Καὶ 
πρῶτον μὲν ὡς τὰ λείψανα τοῦ ἐν ἁγίοις (6) ἡμῶν 


CAP. XVII. 
De his que Petrus scripsit ad Acacium, qui Chalce- 
doneunsem synodum susceperat. 

Hic enim Petrus, veluti cothurnus quidam ac 
veterator, et. qui temporibus sese accommodaret, 
in eadem sententia minime perseveravit. Sed nunc 
Chalcedonensem synodum sub anatbemate dam- 
nabat : nunc palinodiam canens, eamdem omnibus 
suffragiis amplectebatur. Itaque epistolam scripsit 
ad Acacium Constantinopolitanum antistitem, que 
ad verbum sic habet : Deus altissimus sanctitati 
tux: mercedem rependet pro tantis laboribus ac 
molestiis, quas per tot annorum curricula sustinui- 
sti, sanctorum Patrum fidem conservans : quam 
quidem assidue przdicans confirinasti. Qua in. fide 
symbolum quoque trecentorum et octodecim san- 
ctorum Patrum recte atque ordine positum inveni- 
mus : in quo olim baptizati credidimus, et nunc 
credimus: quod quidem etiam. confirmatum est. a 
centum et quinquaginta sanctis Patribus qui Con- 
slantinopoli convenerunt. Tu ergo sine intermis- 
sione viam omnibus monstrans, sanctam Dei Eccle- ἢ 
siam adunasti ; quippe qui certissimis argumentis 
nobis persuaseris, nihil contra hac actum esse in 
sanctissima et universali svnodo qua Chalcedone 
eongregala est: utpote qux cum sanctis Patribus 
olim Nice collectis consentiat, eorumque decreta 
confirmet. Cum igitur nihil in ea novatum depre- 
henderimus; ultro ac sponte consensum ac fidem 
ei accommodavimus. Cognovimus autem monachos 


VALESII. ANNOTATIONES. 


Ammone ef Joanne episcopo Magileos, et ab abba- 
tibus monachorum inferioris /£gypti bella passus, 
εἰ seditione ei in Cwsarea basilica ut dicitur facta, 


anathematizavit. | 
(3) Πεγρα;ότι τῷ Πέτρῳ. Scribendum mihi vi- 
deiur πεπραχότι. Atque ita legit Nicephorus in 


anathematizavit synodum Chalcedonensem et tomum D u^ 15, lib. xvr. 
4) 


pape Leonis. Et hec fecit, cum jam scripsisset Aca- 
cio et Siynplicio, quia comnmunicator eorum esset et 
sancic $ynodi. Et his ita gestis, abscesserunt quidam 
a Petri communione, ei Romam nuntiaverunt pape 
Romano. Quz: cum sint satis obscura, ita expo- 
nenda esse mihi videntur. Petrus Mongus, cum 
in sedem Alexandrinam pulso Joanme restitutus 
esset, primo quidem simulate egit, et synodicas 
litteras ad Acacium et ad Simplicium misit. quibus 
se communicatorem esse Chalced. synodi aflirma- 
bat. Eos quoque qui erant ex parte Timothei Sa- 
lofacioli, in communionem suam admisit, uti 
testatur Liberatus. Postea vero cum ob hanc si- 
mulationem exagitatus esset ab Eutychianis mona- 
chis, publice in Ecclesia synodum Chalcedonensem 


Πέτρος ὁ κόθορνος. ITunc locum partim ex 
Nicephoro, partim auctoritate Florentini codicis et 
Telleriani emendavi. Porro de Petri ingenio mo- 
bili ac fraudulento, idem testatur Liberatus his 
verbis : Sed permansit Petrus in episcopatu, scribens 
Acacio quia esset synodi communicator, et fullens 
Alexandrinos quia non communicaret synodo : ita ut 
quidam communicatorum. ejus clerici, monachi et laici, 
cognoscentes ejus (fallaciam, separaverint se ab ejus 
communione. Et extra collectas facientes non. passi 
sunt nomini ejus communicare. 

(5) 'Yaó τε πόνων. Scribendum est procul dubio 
ὑπέρ τε πόνων. Pro ἀμείψηται legendum est ἀμεί- 
Ψψεται, ut. habet codex Telleri«nus οἱ Niceph. 

(ὁ) Ὡς τὰ λείψανα τοῦ ἐν ἁγίοις. Objectum qui- 


VARIORAUM. ' 
(m) Σιμφωγούσης xal βεδαιούσης. Legendum συμφωνοῦσῃ Ἀσὰ δεδαλοῦσπο, N . Vosa. 


£631 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2032 


quosdam fraternitati nostrz invidentes, ad sanctis- A Πατγὸς τοῦ μαχαρῖου ἀρχ'επιπχόπου Τιμοθέου μετ- 


simas aures vestras qu:i&dam detulisse convicia, 
quz sanctitatem tuam haud facile adversum nos 
concitare potuerunt. Primum quidem quod sancti 
Patris nostri et archiepiscopi, beati Timothei reli- 
quias alium in locum transtulerimus. Quod quidem 
facinus, nec Deo acceptam nec legibus consenta- 
neum 35]. est. Deinde ad alterum crimen transi- 
liunt, quod nec verisimile est, et priore illo longe 
deterius videtur. Quo enim modo sanctam Chal- 
ceconensem synodum anathematizare potuimus, 
cui credidimus, οἱ quam confirmavimus? Neque 
vero ignoras, ut arbitror, nec tuam latet sanctitatem 
quanta sit emulatio ac levitas populorum riostro- 
rum, et monachorum novis rebus studentium. Qui 
conjuraione facta cum quibusdam  malevolis 
hominibus qui ab Ecclesia recesserunt, populum 
secum avellere conantur. Αἱ nos precationibus 
vestris adjuti, rationem excogitavimus qua huic 
malo mederetur; nec sanctam Chalcedonensem 
synodum ullatenus offenderet ; quippe qui sciamus, 
nihil in ca novi gestum esse. Atque τὸ persuade- 


τνέγχαμεν sl; ἕτερον τόπον. Ὅπερ πρᾶγμα οὔτε 
Θεῷ, οὔτε νόμοις πρέπον ἐστί, Καὶ ἐπὶ τούτοις εἰ; 
ἕτερον μετεπήδησαν ἀσύστατον xal τοῦ προτέρου 
χεῖρον. Πῶς γὰρ ἀναθεματίζειν εἴχομμε. τὴν ἐν Καλ- 
χηδόνι ἁγίαν σύνοδον f| πιστεύσαντες ἐδεδα:ὠσαμεν : 
Οὐχ ἀγνοεῖται δὲ, οὐδὲ )έλτθε τὴν ὑμῶν θεοφίλειαν 
τῶν παρ᾽ ἡμῖν λαῶν ὁ ζῆλος, καὶ ἡ ἐλαφρία, χαὶ 
τῶν νεωτερίζειν ἐθελόντων μοναζόντων, οἴτινες με- 
λετήσαντες ἅμα τισὶν ἐθελοχάχοις τῇς  "ExxAnsla; 
ἀποσχιρτῆσασι, τοὺς λαοὺς ἀποσπᾷν ἐπιχειροῦσι. 
Kal διὰ τῶν ὑμετέρων εὐχῶν ἐσχεψάμεθα λόγον (ἢ 
θεραπείας ἐχόμενον, μηδὲν βλάπτοντα τὴν ἁγία) 
σύνοδον τὴν ἐν Καλχηδόνι, εἰδότες οὐδὲν χα!νὸν ἔχει" 
αὑτῇ πεπραγμένον. Καὶ πρὸς πεισμοσύνην τῶν ἀκε- 


B ραίων καὶ ἀπολογίαν, τοὺς ἐπισυνελθόντας ἡμῖν (8) 


τοῦτο λέγειν πεποιήχαμεν. Καὶ τοῦτο μὲν (9) πολὺς 
γενόμενος, ταχέως ἐχώλυσα. Γνωρίζω 6& τῇ ὑμῶν 
ἁγιωσύνῃ, ὡς xal μέχρι νῦν οὐ παύονται οἱ τὰ ζιζά- 
vta σπείροντες ἀεὶ μονάζοντες, ὄργανα ἑαυτοῖς ἔγχα- 
ταμίξαντές τινων μοναστηρίων (10) ποτὲ μὴ οἶχη- 
σάντων, xal περιέρχονται φῆμας θρυλοῦντες διχφό- 


VALESII. ANNOTATIONES. 


dem sibi dicit hoc crimen Mongus, quod reliquias 
Timothei Salofacioli in alium locum transtulisset. 
'Sed id factum nec excusat, nec negat; hoc solum 
dicere contentus, istud facinus coram Deo et coram 
hominibus impium esse. Quippe humanz leges 
sepulerorum violatores graviter puniunt. Certe 
Victor Tunonensis in C/ironico de Mongo ita scribit : 
« Post consulatum Zenonis tertium, qui confestim 
favore Zenonis principis, synodum Chalcedonensem 
de pulpito coram populis damnat. Nomina Proterii 
et Timothei Salafatiatii de ecclesiasticis diptychis 
tollit; et Dioscori et ZEluri, qui Proterium inter- 
fecit, scribit : corpusque Timothei Salafatiatii de 
ecclesia ejiciens, in loco deserto foras civitatein 
projecit. » Idem quoque testatur Liberatus in Dre- 
viario, cap. 18, bis verbis : « Sed ct Petrum Alexan- 
drinum anatheimatizantem synodum Chalcedonen- 
sem et tomum papz Leonis, qui sublato nomine 
Proterii et Timothei catholici de diptychis, Dioscorí 
et Timothei lari nomina scripsit : qui ejusdem 
Timothei catholici corpus de terra levavit, el foras 
rojecit, qui inter episcopos catholicos sepultus 
uerat, miris eum laudibus prosecutus est Ácacius, 
de quo se tanta crimina antea meminerat retulisse. » 
Denique Felix papa, in seutentia damnationis advcer- 
sus Acacium, idipsum diserte confirmat : ut jam 
de hujus facinoris veritate dubitari non possit. 

(71) 'Ecxevráue0a Aóyor. Varie hunc locum ex- 
posuerunt interpretes. Nam Musculus quidem ita 
vertit: Libellum considerate concinnavimus, mali 
fujus medelam. habentem; Christophorsonus autem 
hoc modo: Litteras hasce excogitavimus, qua huic 
snalo remedio sint. Joaunes vero Langus, Nicephori 
interpres ita transtulit. Ile deliberata, rationem que 
mederi malo imminenti posset, invenimus. Ex his 
tribus interpretationibus, secunda quidem penitus 
respuenda est : prima auten! ac tertia ferri possunt. 
Commodius tamen mihi videtur, λόγον orationem 
interpreilari, seu sermonem ad populum, quem 
Petrus habuit jn Ecclesia tunc cum acta cccelesia- 
stica confici jussit coram legatis Acacii, de quibus 
supra locutus est Evagrius. 

(8) Τοὺς éxicvrsA0órvrac Uv. Joannes Langus 
hunc locum ita vertit : Fecimus ut ab. iis qui no- 
&fscttth. conventus agunt, istu. dicerentur. Musculus 
vero sic interpretatur. Eos qui ad nos venerunt, 


hoc idem dicere fecimus. Christophorsoni autem 
interpretatio sic habet : Tum ut illi qui nobiscum una 
accersebantur [sic quidem edit. Paris. puto tamen 
Valesium scripsisse accensebantur. Christophorsoni 
quidem interpretatio juxta editionem Coloss., anno 
612, exhibet versabantur], pro defensione idem 
ipsum dicerent, e[ecimus: Verbum igitur ἐπισυνελ- 
0óv:a; nihil aliud significare existimarunt, quam 
συνελθόντας. Ego vero per vocem ἐπισυνελθόντας 
intelligi puto clericos et laicos partis Timothei 
Salofacioli, qui aggregati erant Pero Mongo yossu 
Zenonis Augusti. Nam imperator Zeno suasu « 
consilio Acacii, scripserat Apollonio Augustali & 
Pergamio duci, ut pellerent quidem Joannem Ta- 
Jaiam, inthronizarent autem Petrum, suscipientem 
Henoticon et clericos Timothei catholici, ut scribit 
Liberatus in Breviario, cap. 18. Scripserat etiam 
Zeno litteras ad Petrum Mongum, quibus ei man- 
dabat, ut clericos partis Timothei ipsi consentientes 
susciperet, quemadmodum idem biberatus affirmat 
his verbis : Et quidem Petras itthronisatur ab om- 
nibus. Scriptum est ab imperatore, ut consentientes 
susciperet cos qui erunt a parte Timothei catholic 
ld est, tam clericos, quan laicos, qui Zenonis edicie 


g? €onsentire voluissent. Hos igitur, cuin ecclesiasties 


acta conficeret Petrus Mongus, quibus Acacio pro- 
baret se Clialcedonensem synodum nunguam dam- 
nasse, testes adhibuit, fecitque ut testimonio suo 
confirmarent, Chalcedonensem synodum nunquam 
a Petro fuisse damnatam. Eorum porro testimo- 
nium fide dignum videbatur, eo quod fuissent ex 
parte Timothei catholici, qui synodum Chalcedo- 
nensem perpetuo defenderat. Vide caput 16, in 
finc, ex quo hzc intelligenda. sunt. De iisdem lo- 
quitur Felix papa in sententia damnationis adversus 

cacium, ubi ait : Quid enim sunt aliud, qui post 
obitum sancie memorie Timothci, ad Ecclesiam sub 
Petro. redeunt, etc. 

(9) Kal τοῦτο μέν. Id est, crimen illud quod a 
malevolis quibusdam mihi objiciebatur : Chalce- 
donensem scilicet synodum a me rejici atque dam- 
nari. 

(10) Tiv μοναστηρίων. Jampridem viri docti 
μοναστήρια cmendarunt, quomodo ctiam legitur 
apud Nicephorum. 


ede 


IISTORLE ECCLESIASTIC.E£ LIBER III. 


€ 
ec 


ru; x29 ' hu ;, χαὶ χατὰὶ τῆς Ἐχχλησιαστιχῆς τοῦ A remus et satisfaceremus simplicioribus, curavimus 
P n , i 


Χριστοῦ εἰρήνης, xai μηδὲν ἡμᾶς συγχωροῦντες 
χανηνιχῶ; καὶ πρεπόντως τῇ ἁγίᾳ τοῦ Θεοῦ χαθυλι- 
χῇ Ἐχχλησίᾳ πράττειν * παρασχευάζοντες τοὺς 
παρ᾽ fjulv λαοὺς μᾶλλον ἄρχειν ἡμῶν ἧπερ πείθεσθαι 
ἡμῖν, καὶ θέλουσι ποιεῖν ὅσα μὴ πρέπει Θεῷ. Πι- 
σττύομεν δὲ ὡς ἡ ὑμῷν ἁγιωσύνη διδάξει πάντα τὸν 
θειότατον δεσπότην τῆς οἰχουμένῃης, xal m«aoa- 
σχευάσει, ὥστε τύπον αὐτοῖς mapacysÜryat παρὰ 
τῆς αὐτοῦ γαληνότητος, τὸν δέοντα περὶ τῆς ἐχχλη- 
σιαστιχῖς εἰρήνης, πρεπούσης θεῷ τε χαὶ βασιλεῖ ᾿" 


ut idem diceretur ab iis qui una nobiscum con- 
ventus agunt. Atque id quidem, cum totus co 
incubuissem, celeriter compressi. C:eterum sancti- 
tatem tuam certiorem facio, ne nunc quidem eessare 
monachos, qui zizania serunt, sibique quosdam, 
qui nunquam monasteria incoluerunt, tanquam 
seditionis instrumenta adjungunt : et hac illac 
discursantes, varios rumores contra nos et contra 
pacem Ecclesix* Christi disseminare. Nec permit- 
tunt. ut quidquam regulariter, et prout decet, 


ὥττε πάντας ἐν τούτοις χατευνάζειν. ^ in sancta Dei Ecclesia geramus: id agentes, ut 
populus qui nobis commissus est, imperet potius quam obediat nobis. Omnia denique moliuntur qux 
Deo indigna sunt. Verum sanclitaten vestram sacratissimo imperatori cuncta suggesturam esse 
confidimus, perfecturamque, ut ab illius clementia competens forma istis tribuatur, pro ecclesiastica 


pace, qux Deo et imperatore digna cst: adeo ut omnes iis 45 statuta fuerint, acquiescant. 


ΚΕΦΑΛ. IH. 

"Ὅπως Ἰωάγγης ὁ 'AAs&avópslac πείθει i JAuxc 
τῷ πάπᾳ Ρώμης καθαίρεσιν» 'Axaxiq τῷ Kor- 
σταγτιγουπόϊλεως πέμψαι. 

Ὁ δὲ Ἰωάννης ὁ ἐν Ῥώμῃ πεφευγὼς, Φήλιχα τὸν 
μετὰ Σιμπλίχιον (n) τῆς Ῥώμης ἐπίσχοπον παρὴν- 
ὠχλει περὶ τῶν παρὰ Πέτρον γενομένων, καὶ πείθει, 
ὡς Ζαχαρίας λέγει, χαθαιρετιχὺν ᾿Αχαχίῳ διαπεμ- 
φθῆναι παρὰ τοῦ αὐτοῦ Φήλιχος τῆς πρὸς Πέτρον 
ἕνεχα χοινωνίας. Ὅπερ ὡς; ἀκχανονίστως γενόμε- 
νον (11), χαθὼς ἱστόρηται τῷ αὐτῷ Ζαχαρίᾳ (ἐπιδε- 


359 CAP. XVIII. 

Quomodo Joannes Alexandrinus episcopus Felici 
pape persuaserit, ut. depositionis libellum mitteret 
Acacio Constantinopolitano. 

Interea Joannes qui Romam confugerat, Felicem 
Romanz urbis episcopum qui Simplicio successerat, 
de rebusa Petro gestis assidue interpellare noa 
cessabat. Tandemque ei persuasit, sicut a Zacharia 
proditum est, ut sententiam depositionis mitteret 
δὰ Acacium, co quod Petro communicaret. Cui 
quidem sententie, ut quae non ex prascripto canoe 


VALESII. ANNOTATIONES. 


(14) Ὡς ἀκαγονίστως γενόμενον". Yi damnatione 
ac deposilione Acacii, duo maxime reprehende- 
bant Grzeci. Primum quod in synodo damnatus ac 
depositus non fuisset : sed solus Felix papa nomen 
suum sententie depositionis przfixisset. Alterum, 
quod nec convictus, nec discussus juxia ecclesiasti- 
cas regulas, damnationis sententiam excepisset. 
Priori quidem objectioni ita respondebant Romani: 
non opus fuisse nova synodo ad condemnanduin 
Acacium. Omnes enim sectatores et communica- 
tores hzreticorum, qui speciali sententia olim con- 
demnati sunt, simul cum eisdem hzreticis damnatos 
intelligi. Ita Gelasius papa in epistola ad Orientales, 

uam primus edidit Jacobus Sirmundus, in Gestis 
de nomine Acacit. Scio quid respondeat Baronius ad 
annum Christi 484, cap. 2!, Gelasium scilicet lo- 
qui de cecuimnenica synodo. Sed Race ejus dixerim, 
hac responsio nou satisfacit. Neque enim Graci 
in hoc negotio discrimen ullum faciebant inter 
generale ac particulare concilium. Sed generaliter 
affirmabant Ácacium nulla in synodo specialiter 
ob ipsum congregata fuisse damiatum. Sic enim 
scribit Gelasius papa in epistola supra memorata, 
Orientales alloquens his verbis: Án de wno dolet 
Acacio, quod speciali synodo non [uerit con[utatus; 
cum proprium crimen suis literis ipse delexerit, nec 
audiri debuerit jam sponte con(essus; et de tantis 
pontificibus catholicis non dolet sine ulla discussione 
seclusis. Fatetur ingenue Gelasius papa Acacium 
in nulla speciali synodo convictum atque auditum 
fuisse. Cere ex duabus synodis Romanis, in quibus 
damnatus est Acacius, neutra ipsius causa congre- 
gala €st. Sed prior quidem ob Vitalem ac Misenum 


legatos sedis apostolicze collecta est : in qua Vitalis 

uidem ac Misenus damnati : Petrus vero Alexan- 

rinus et Acacius, perstricti tantuin obiter ae no- 
tati, ut docet Evagrius paulo infra. Posterior vero, 
causa Antiochen: Ecclesi:x collecta est codem anno, 
ut docet Felix papa in Epistola synodica ad uni- 
versos presbyteros et archimandritas Constantino- 

oli et per Bithyniam consistentes. Qua in synodo 
Petrus quidem Antiochenus precipue, ac 707, γοΐ- 
μενος damnatus est; qui pulso Calendione sedem 
Antiochenam invaserat. Petrus vero Alexandrinus, 
el Acacius Constantinopolitanus, ut socii et coin- 
municatores ejusdem Petri damnati sunt, nt sub- 
scriptio eidem epistolse subjeeta declarat : Candidus 
Tiburiine civitatis episcopus, Petro Alexandiine Ec- 
clesie pervasori, et Acacio quondam Ecclesiw  Con- 
$lantinop. necuon eliam Petro Antiocheno, ab episco- 
pali et. Christianorum numero olim jure et merito 
segregatis, omnibusque sequacibus eorum, sequeus 
auctoritatem | sedis apostolice , omnium nostrum, 
juxia Ecclesie statum, catholica deliberatione prola- 
tam, anathema dicens. subscripsi, ctc. Quod vero 
Felicem papam, solum ei sentcentiie nomen suum 
prefixisse querebantur Greci, huic objectioni ita 
respondet Felix in epistola supra citata, his verbis: 
Unde nunc causa. Àntiochena Ecclesie apud. D. Pe- 
trum. apostolum collecti, rursum dilectioni vestre 
morem qui semper apud nos obtinuil, properavimus 
indicare. Quoties intra ltaliam propter ecclesiasticos 
causas precipue fidei colliguntur. Domini sacerdotes, 
consuetudo retinelur, ul. successor prasulum . scdis 
apostolice, ex persona cunctorum totius Halic sa- 
cerdo:um, juxta sollicitudinem sibi Ecclesiarum oin- 


VARIORUM. 


(n) Φήιχα τὸν μετὰ XipzAbuor. Post Simplicii 
mortem Anastasius ait sedem vacasse dies vi, quod 
et in variis catalogis nostris legitur : sed iuterpon- 
uficium fuisse tantum dicrum quinque recte scri - 


PaTROL. Gn. LXXXVI. 


psit auctor Chron. Vit. pontif. Sanctum enim Felicem 
hujus nominis lil natione. Homanum, die sexta meze- 
sis Martii. ordinatum esse. ex e,us sedis dwxsNww& 
constabit. (Aot. PAG, δὰ ἀν. N^, WS 


b 


32655 


EYAGRII SCHOLASTICI 


2630 


num lata esset ; tradita enim est Acacio a quibus- A δώχασι γὰρ Évtot τῶν ἐν τῇ μονῇ τῶν ᾿Αχοιμήτων 


dam monachis Aceemitensis ut. vocant monasterii ; 


non acquievit Acacius. Atque hzec quidem scripta? 


sunt a Zacharia in hunc modum. Porro Zacharias 
nihil eorum qua tunc gesta sunt, explorate cogni- 
tum habuisse mihi videtur, sed ea duntaxat quz 
auditione acceperat, mutila atque imperfecta nobis 
retulisse. Ego vero totius rei seriem accurate 
exponam. Cum libelli a Joanne Felici porrecti 
essent adversus 353  Acacium, ut qui illicite 

"Petro communicaret et alia quzedam gereret contra 

sacrorum canonum praescriptum, Felix Vitalem ac 

Misenum episcopos ad Zenonem misit, poscens ut 

Chalcedonensis synodas firmaretur, et Petrus tan- 

quam hereticus expelleretur: utque Acacius Romam 

mitteretur, rationem redditurus eorum quz Joan- 
nes, cujus toties mentionem fecimus, ei obji- 
ciebat. 

CAP. XIX. 

De Cyrillo preposito monasterii Acemitensium, 
quomodo Romam ad Felicem quosdam direxerat, 
incitans illum ut ea que adversus fidem commissa 
erant, ulcisceretur. 

Sed priusquam isti ad urbem regiam venissent, 
Cyrillus Acceemitensium monachorum przpositus, 
quosdam cum litteris ad Felicem misit, de ejus 
cunctatione conquerens, cum tam gravia adversus 
rectam fidem coimitterentur. Felix itaque ad Mi- 


χαλουμένων τὸν μοναδιχὺν μετιόντες βίον), ὃ 'Axá- 
x:0; οὐ προσήκατο. Καὶ ταῦτα μὲν Ζαχαρίᾳ γέγρα- 
πται. Δοχεῖ δέ μοι μηδὲν τῶν ἐπὶ τοῦτο πραχθέντων 
εἰδέναι * μόνην δὲ ἀχοὴν ἡἠχρωτηριασμένην ἀφηγή- 
σασθαι. Ἐγὼ £& τῶν γεγενημένων τὴν ἀχρίδειαν 
ἔρχομαι λέξων. Λιδέλλων ἐ πιδεδομένων πρὸς Ἰωάν- 
vou τῷ Φέλιχι 402) χατὰ ᾿Αγαχίου, ὡς ἀθέσμως 
Πέτρῳ κχοινωνοῦντος, xal περὶ ἑτέρων ἀχανονίστως 
παρ᾽ αὐτοῦ γινομένων, στέλλονται πρὸς τοῦ fixo; 
παρὰ τὸν Ζήνωνα (15) Βιτόλιος χαὶ Μισῖνος ἐπέσχο- 
ποι, ἐφ᾽ ᾧ τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον χρατεῖν, ám- 
ελαθῆναί τε τὸν Πέτρον ὡς αἱρετιχὸν, καὶ ᾿Αχάχιον 
πεμφθῆναι πρὸς τὸν Φήλιχα, περὶ ὧν Ἰωάννης οὗ 
πολλάχις ἐμνήσθημεν ἐνάγο', τὰς εὐθύνας παρ- 


B ἐξοντα. 


ΚΈΦΑΛ. 10’. 

Περὶ KvplAAov ἡγουμένου μονῆς τῶν "Ακχοιμῆ- 
των, ὅπως πρὸς Ρώμην ἀπέστει.1ε πρὸς Φή.}ι- 
κά τινας, ἐνάγων αὐτὸν πρὸς ἐχδίκησιν τῶν 
τολμωμένων κατὰ τῆς πίστεως. 

Πρὶν ἣ δὲ τούτοις 79 φθῆναι τὴν βασιλείαν (14), 
Κύριλλος ὁ τῶν ᾿Αχοιμήτων (15) χαλουμένων ἡγού- 
μενος, στέλλει πρὸς Φήλιχα, χαταμεμφόμενος τὴν 
βραδυτῆτα, τηλιχούτων χατὰ τῆς ὀρθῆς πίστεως; 
ἁμαρτανομένων᾽ xal γράφει Φῆλιξ τοῖς περὶ λ1ισῖ- 


YARLE LECTIONES. 
Τὸ τούτοις͵ Sic etiam Stephanus : lege tamen, τούτους. 


VALESII ANNOTATIONES. 
nium competentem, cuncta constituat. [dem ante Fe- € siasticum morem secuta, quid responsio sancta me- 


licem dixerat Julius papa in epistola ad Orientales, 
quam refert. Athanasius in. Apologetico. Jam vero 
quod spectat ad secundam objectionem Orienta- 
lium, de AÁcacio sine ulla discussione damnato, 
satis responsum est a Gelasio papa in epistola ad 
Orientales, cujus verba supra protulimus. 

(13) Διδέλλων ἐπιδεδομένων τῷ diui. Jam 
quidem antea Joannes Tabennesiota, cum ex sede 
$ua dejectus fuisset, Romam veniens, Simplicium 
papam appellaverst. Libellum tamen ei non obtulit ; 
sed tantum suasit, ul pro sua causa ad Acacium 
scriberet. Quod quidem prompto ac libenti animo 
jecit. Siinplicius papa. Ácacius vero, acceptis Sim- 
plicii litteris, respondit se Joannem quidem epi- 
scopum Alexandrie minime agnoscere. Petrum 
vero Mongum in communionem suscepisse jussu 
Zenonis Augusti. Quibus litteris graviter commotus 
Süunplicius rescripsit Ácacium non recte neque 
ordine egisse, qui Petrum communi amborum sen- 
tentia. damnatum, in communionem recepisset. 
Camque. Joannes Simplicio pape libellum pararet 
offerre varia in Acacium crimina continentem, Sim- 
plicius interim morte praeventus est, antequam 
Acacius postremis ejus litteris respondisset, ut 
scribit Liberatus in Breviario. Sed cum Felix in 
locuin Simplicii subrogatus fuisset, Joannes libel- 
luin, quem Simplicio ante paraverat porrigendum, 
obtulit Felici pape. Qui mox per Vitalem ac Mi- 
senum episcopos, libellum citationis misit ad Aca- 
cium, mandans ut quamprimum Romam veniret, 
cora: apostolica sede libello Joannis episcopi re- 
enonsurus , ul legitur in Gcsiis de nomine Acacii, 
cQ in. Bibeilo citationis ad Acacium transmisso. 
Lihellus quidem citationis sic incipit : Episcopali 
οἰ euli4. comimonente debuerat. dilectio tua, eccle- 


morig predecessoris mei per virum devotum Ure- 
nium subdiaconum apud clementissimum principem: 
quid apud te quoque littere ipsius :n causa Alexan- 
dring Ecclesie profuerint, indicare. Ubi obiter 
scribendum esse moneo, Uranium subadjuvam. 
Sic enim dicitur in Gesiis de nomine Acacii ; Joan- 
nes cconomus calliolicus a catholicis ordinatur epi- 
scopus. Qui cum de consuetudine ssajorum ad apo- 
&tolicam sedem synodica per Isidorum preebyterum 
et Petrum diaconum scripta sweigaef, «upoiveniente 
Uranio subadjuva, et contra Joannem jam episcopum 
sacra principis deferente, ab episcopatus illius con- 
firmatione papa suspensus est, elc. 

(15) Πρὸς cov Φήλεκος παρὰ τὸν Ζήνωνα. Trans. 
posita sunt vocabula ; qua sic restituo : Στέλλονται 
παρὰ τοῦ Φήλιχο: πρὸς τὸν Ζήνωνα. 

(14) Πρὶν ἣ δὲ τούτοις ρθῆναι τὴν  BaciAs(ar. 
Hunc Evagriilocum optime exposuit Nicephorus, his 
verbis : Πρινὴ δὲ Βιτάλιον καὶ Μισῆνον τοὺ: ἐκ 'Po- 
μῆς ἥχοντας φθάσαι τὴν βασιλεύουσαν, etc. ld est, 
Priusquam Vitalis ac Misenus Roma missi, in urbem 
regiam adventassent, etc. Scribendum  igiter est 
in Evagrio, πρινὴ δὲ τούτου: φθῆναι τὴν βαοί- 
λειον. Sic enim Evagrius vocare solet Constantino- 
polim : ut infra, cap. 25. 

(15) 'O τῶν ᾿Ακοιμήτων. Duo erant monasterja 
Constantinopoli, quz ᾿Αχοιμήτων vocabantur, Bas- 
siani scilicet ac Dii. Et Bassiani quidem ac Dii vo- 
cabulum a conditoribus suis sumpserant, Aecmi- 
tarum vero nomen illis inditum est, propterea quod 
noctu atque interdiu divinas laudes celebrarent, 
alternis vicibus sibi succedentes ; adeo ut insom- 
nes esse viderentur. Sic olim in Galliis jugis lau: 
in quibusdam monasteriis viguisse dicitur. 


2051 


HISTORLE ECCLESIASTICE LIBER III. 


2533 


vov, μηδὲν πρᾶξαι πρὶν τῷ ἹΚυρίλλῳ συντύχοιεν, καὶ A senum οἱ collegas ejus scripsit, ne quidquam age- 


παρ᾿ αὐτοῦ τὸ πραχτέον naotey. 


ΚΕΦΑΛ. Κ'. 
Περὶ ὧν &ypaye dS πρὸς Ζήνωνα, καὶ αὖ 
πάλιν Ζήνων πρὸς Φήλικα. 

Γι:γόνγσι πρὸς αὐτοὺς χαὶ ἕτερα πρὸς τοῦ Φήλι- 
xog ὑπομνηστ «X (16), χαὶ πρὸς τὸν Ζήνωνα γρὰμ- 
ἀλτα περί t5 τῆς ἐν Καλχηδόνι συνόδου, χαὶ τοῦ ἐν 
᾿Αφρικῇ διωγμοῦ (0) τοῦ χατὰ ᾿Ονώριχον. ᾿Ἐπέσνειλε 
ὃΣ xai πρὺς ᾿Αχάκιον. Πρὸς ὅν ὁ Ζήνων ἀντέγραφε, 
μάτην τὸν Ἰωάννην αὐτὸν διαταράξαι, διομοσάμενον 
μὲ μηδαμῇ μηδαμῶς παρ'έναι διὰ τοῦ θρόνου τῆς 
᾿Αλεξανδρέων, παρχθάντα δὲ, χαὶ τὰ ὠὡμοσμένα ἀλο- 
γήσαντα, πᾶσαν ἱερησυλίαν ἐργάσασθαι" χαὶ Πέτρον 
δὲ μὴ ἀδασανίστως προχειρισθῆναι, ἀλλ᾽ αὐτοχειρίᾳ 
ὑπογράψαντα δέχεσθα:! τὴν πίστιν τῶν τριαχοσίων 
δεχαοχτὼ ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν Νιχαίᾳ συνεληλυ- 
θότων, ἧτινι χαὶ ἡ ἐν Καλχηδόνι ἀγία σύνοδος ἢχο- 
λγύθησε, xal ταῦτα γέγραπται ἐπὶ ῥήματο: Ὀφεί- 
λειν ἀσφαλῶς ἔχειν (317), καὶ τὴν ἡμετέραν εὐσέ- 
6:139, xaX τὸν προλεχθέντα ἁγιῴτατον Πέτρον, xat 
πάσας τὰς ἀγιωτάτας Ἐχχλησία:, τὴν Καλχηδο- 
νέων (18) ἁγιωτάτῃ. σύνοδον δέχεσθαι xaX σέδειν, 
ἥτις συνέστη τῇ πίστει τῇ ἐν τῇ Νιχαέων συνόδῳ. 
Ἐμφέρονται τοῖς τε πεπραγμένοις (19) ἐπιστολαὶ 
παρά τε Κυρίλλου τοῦ λεχθέντος, χαὶ ἑτέρων ἀρχι- 
μανδριτῶν τῆς βασιλίδος, χαὶ παρὰ ἐπισχόπιων xai 
χληριχῶν τοῦ Αἰγυπτιαχοὺῦ χλίματος πρὸς Φήλιχα, 
χατὰ Πέτρου ὡς αἱρετιχοῦ, χαὶ τῶν χοινωνούντων 
αὑτῷ. Οἱ καὶ διήλεγξαν (20) ol ix τῆς μονῆς τῶν 
᾿Αχοιμήτων ἀφιγμένοι πρὸς Φήλιχα, τοὺς περὶ Μι- 
ὄΐνον, ὡς μέχρι τῆς αὐτῶν παρουσίας τῆς ἀνὰ τὸ 
Βυζάντιον, ὃν παραδύστῳ Πέτρος ἐν ταῖς ἱεραῖς 
δέλτοις ἀνεγινώσχετο, χαὶ ἐξ ἐχείνου ἕως νῦν ἀνα- 
φανδόν- xai οὕτως τοὺς περὶ Μισῖνον χοινωνῆσαι, 
Kai ἢ ἐπιστολὴ δὲ τῶν Αἰγυπτίων, τὰ αὐτὰ περὶ 
Πέτρον ἔλεγε’ χαὶ ὡς Ἰωάννης μὲν ὀρθόδοξος ὧν, 
ἐνθέσμως χεχειροτόνητο᾽ Πέτρος; δὲ ὑπὸ δύο xai μόν 


rent, priusquam cum Cyrillo essent collocuti, et ab 
eo quid agendum esset didicissent. 


CAP. XX. 
De iis qu& Felix ad Zenonem, εἰ Zeno αὐ Felicem 
scripsit. 

Scripsit etiam Felix alias ad eosdem commoni- 
torias. Litteras quoque dedit ad Zenonem, quibus 
eum commonebat, tum de Chalcedonensi synodo, 
tum de persecutione qux in Africa excitata fuerat | 
ab Hunerico. Scripsit item ad Acacium. Imperator 
autem Zeno rescripsit Felici, frustra illum pertur- 
batum esse verbis Joaunis, quippe qui olim quidem 
jurasset. se Alexandrinam sedeim nullo uriquam 
modo ambiturum esse : postea vero neglecto 


B jurejurando, nu!lum non sacrilegii genus admisis- 


sct. Petrum porro non absque diligenti examine 
promotum fuisse : quippe qui.propria manu sub- 
scripsisset, amplecti se fidem trecentorum atque 
octodecim sanctorum Patrum qui Niceam 354 
olim convenerunt : quam fidem Cbalcedonensis 
quoque synodus comprobavit. Verba epistole 
Zenonis hzc sunt : Pro certo habere debes, ct pie 
tatem nostram, ct supra memoratum sanctissimum 
Petrum, et universas sacrosanctas Ecclesias, san- 
ctissimum Chalcedonense concilium amplecti atque 
venerari, quod cum fide concilii Niczeni prorsus 
consentit. In iisdem actis leguntur epistole tum 
Cyrilli supra memorati, et aliorum archimandrita- 
rum urbis regize, tum episcoporum et clericorum 
JEgyptiacz diccesis, ad Felicem scripts, de Petro 
tanquam hzretico, et de iis qui Petro communica- 
bant. Porro monachi Àcomitensis monasterii, cum 
ad Felicem venissent, Misenum ac Vitalém accusa- 
runt, quod ante adventum quidem illorum in 
urbem regiam, Petri nomen in sacris diptychis 
occulte recitaretur : exinde vero publice recitari 
cepisset ; atque ita Misenus ac Vitalis ei commu- 
nicassent. gyplii vero in sujslitteris tum ista 


w V "9. 


VALESII. ANNOTATIONES. 


(10) ᾿ΥὙπομνηστικά. Nicephorus hec commoni-- 


loria (sic enim Latiui vocant, qua Grxcis dicuntur 
ὑπομνήστιχὰ! ad Zenonem imperatorem scripta esse 
existimavit. Verum Evagrius ad Vitalem ac Misenum 
sedis apostolic:e legatos ea scripta fuisse dicit. Certe 
cominoniloria ad legatos et hujusmodi personas 
mitti solebant, non autem ad imperatorem Ro- 
manum... Erant enim quasi mandata et instru- 
cUuones, quas studiose observare debebant legati. 

147) "'OgsiAeuww áczaloc ἔχειν. Rectius apud 
Nicephorum scribitur ὀφείλει :, id est, pro certo ha- 
bere debes. - 

(18) KaAyn6oré&vr. In eptimo codice Florentino 
scriptum νοι, Καλχτδοναίων * quomodo etiam 
alibiscriptum habet idem codex, ut supra notavi. 
Sane veteres nummi eam scripturam conf(irmant, 
cl auctor etymologici in voce Καλχηδών. 


D 


(19) Ἑμφέρονται τοῖς τε πεπραγμένοις. Assen- 
tior Henrico Savilio, qui in codice suo emendavit, 
ἐμφέρονταί τε τοῖ: πεπραγμένοις. Sed probare non 

ossum interpretationem Christophorsori, qui hunc 
ocum ita vertit : Exstant preterea in. actis ejusdem 
concilii, etc. Neque enim Evagrius ullius concilii 
mentionem facit, sed collectionem duntaxat epi- 
Stolarum recenset, 41:8 ad ἡ causam Acacii pertince 
bant. Putavit scilicet Christophorsonus, ex eo quod 
actorum mentionem ab Evagrio fieri viderat, statini 
consequi, ut h:ec in concilio aeta fuerint. Verum 
non ita perpetuo se res habet. Ácta enim simpli- 
citer vocari possunt quzcunque in aliquo negotio 
esta sunt, etiamsi nullum concilium aut judicium 
intervenerit. 

(20) Of xal διήλεγξαν. Delendus est articulus 
póstpositivus, quem nec Nicephorus agnoscit. 


VARIORUM. 


(o) Tov ἐν ᾿Αφρικῇ διωγμοῦ. Copta est perse- 
cutio Africana anno 485. Duo illic edicta emisit 
l'unnerieusadversus catholicos : primum die Áscen- 


sionis Dominice anni 485; secundum vi Kal. Mar- 
tias anni 484. (Ant. Pact.) 


--2623 EVAGRII SCHOLASTICI 9610 

qux dixi, de Petro referebant : tum quod Joannes A νων ἐπισχόπων (21) παραπλησίων αὑτῷ τὴν xaxo- 
quidem qui erat ortbodoxus, legitime ordinatus δοξίαν ἐχειροτονήθη" xaX ὡς ἄρτι μετὰ τὴν φυγὴν 
'fuissét : Petrus autem a duobus solum episcopis, Ἰωάννον, πάσης alxíag ἰδέα χατὰ τῶν ὀρθοδόξων 
eamdem cum illo heresim profitentibus, creatus ἐπηνέχθη. Ταῦτά τὲ πάντα γνῶναι τὸν ᾿Αχάχιον δι᾿ 
esset : et quod post Joannis fugam, omni supplicio- ἐἑνίων αὐτῷ xazà τὴν βασιλέως ἀφιγμένων, xal συν- 

rum gencre vexati fuissent orthodoxi. Atque hxc εργὸν ἐν πᾶσιν εὑρεῖν Πέτρῳ τὸν 'Axáxioy. 

omnia Acacium didicisse per quosdam, qui ab urbe Alexandrina Constantinopolim venissent. Denique 
eumdem Acacium, Petri administrum atque adjutorem in omnibus deprchendi. 


CAP. XXI. KMETAA. KA'. 
Quomodo Symeones monachus Acemitensis, Romam Συμεώνης μοναχὸς μονῆς τῶν 'Axounjtov, εἰς 
veniens, legatos Ecclesia iom. qui Constantinopo- Ρώμην κατελθὼν, τοὺς ἐν Kovcotartivovac- 
tim venerant, coarguit, quod cum haereticis com- Aet ἀποσταϊέντας ἐπισκόπους παρὰ Ῥωμαίων 
municassent ; et quomodo legati et omnes commu- διήλλεγξε κοιγωγήσαντας cow αἱρετικοῖς" xal 
nicatores Petri, a Romanis depositi sint. ὡς αὐτοί τε xal ol xowrücartsc Πέτρῳ, παρὰ 
Ρωμαίων καθῃρέθησαν. 
Auxit ista non mediocriter Symeones monachus Ἐπηύξησε δὲ ταῦτα Συμεώνης μοναχὸς τῶν "Axot- 


" Aceemitensis, Romam a Cyrillo missus. Hic enim μήτων ὁ παρὰ Κυρίλλου σταλείς. Διήλεγξε γὰρ τοὺς 
' Misenum ac Vitalem coarguit, quod hzreticis com- περὶ Μισῖνον xai Βιτάλιον χοινωνήσαντοας tolg ai- 
"municassent, Petri nomine in sacris Diptychis B ρετικοῖς, διαῤῥίδτν ἐχφωνηθέντος τοῦ ὀνόματος 
publice recitato : atque ita multos ex simpliciori- Πέτρου ἐν τοῖς ἱεροῖς Διπτύχοις, xal ταύτῃ ὑπαρ- 
bus in fraudem inductos esse ab hzreticis, cum — χθῇναι πολλοὺς τῶν ἁπλουστέρων ὑπὸ τῶν αΐρετι- 
dicerent Petrum.a Romana etiam sede susceptum χῶν, λεγόντων δεχθῆναι τὸν Πέτρον xal πρὸς τοῦ 
esse in communionem. Adjecit etiam Symeones τῆς 'Ῥώμης θρόνου. Καὶ πρὸς πεύσεις δὲ διαφόρους 
Misenum ac Vitalem, cum variz quazstiones propo- ἔλεγεν ὁ Συμεώνης, μὴ ἀνασχέσθαι τοὺς περὶ M:- 
sit essent, 3955 noluisse unquam colloqut cum  otyoy ἐντυχεῖν ὁρθοδόξῳ τινὶ, ἣ γραμμάτων ἀπόδο- 
ullo orthodoxorum, aut litteras eis. tradere, nec σιν ποιήσασθαι, ἢ τι τῶν τολμωμένων χατὰ τῆς 
quidquam eorum qua contra rectam fidem tenta- — óp05; πίστεως ἀχριθῶσαι. Παρήχθη καὶ Σιλθανὸς 
bantur, examinare. Inductus est etiam Sylvanus πρεσδύτερος, συνὼν Μισίνῳ xal Βιταλέῳ ἀνὰ tkv 
presbyter, qui una cum Miseno ac Vitale versatus Κωνσταντίνου, ὃς τὴν τῶν μοναχῶν φωνὴν bms6s- 
fuerat Constantinopoli, qui monachorum dicta suo ὄλίωσεν. ᾿Ανεγνώσθη xal 'Axaxlou. ἐπιστολὴ πρὸς 
testimonio confirmavit. Lecta est przeterea. Acacii Σιμπλίχιον (22), λέγουσα πάλαι καθῃρῆσθαι Πέτρου, 
ad Simplicium epistola, in qua Acacius Petrum χαὶ υἱὸν νυχτὸς χαθεστάναι. Καὶ ἐπὶ τούτο:ς τῆς 
jampridem depositum fuisse dicebat, cumque (; ἱερωσύνης ἀπεχινήθησαν, xal τῆς ἀχράντου χοινω- 
noctis filium esse. His de causis, Misenus ac Vitalis γνίας ἐχωρίσθησαν Μισῖνός τε xal Βιτάλιος, πάσις 
sacerdotio pulsi, et a mystica communione remoli τῆς συνόδου ψηφισαμένης ἐπὶ λέξεως ταῦτα" Πέτρον 
sunt, cum universa synodus ita ad verbum pro- τὸν αἱρετιχὸν τὸν xal πάλαι τῇ ψήφῳ τῆς ἱερᾶς καθ- 
nuntiasset. Petrum hereticum, qui olim sacre ἐδρας χαταχριθέντα (p), ἀποχηρυχθέντα τε xal 
sedis decreto dammatus, excommunicatus et ana- ἀναθεματισθέντα, ἡ Ῥωμαίων Ἐχχλησία οὐ δὲέχε- 
thematizatus est, Ecclesia Romana non recipit. Cui ται. ὯὩῶτινι εἰ xa μὴ ἄλλο τι ἀντετίθετο, τοῦτο fie- 
etiamsi nihil aliud óbjiceretur, vel hoc unum suffi- χεσεν "!, ὅτι ἀπὸ αἱρετιχῶν χειροτονηθεὶς, τῶν Óp- 
ceret, quod ab hwreticis ordinatus, orthodoxis θοδόξων ἡγεῖσθαι οὐχ ἠδύνατο Πε εἰ δὲ xal 
praeesse non potuit. Istud quoque complectebatur τοῦτο’ ᾿Αχάχιον δὲ τὸν τῆς (22) ταντίνουπόλεως 


VARUE LECTIONES., 
"! C. C. ἤρχεσεν ἄν. 
VALESI]. ANNOTATIONES. 


(21) 'Yx0ó δύο uórov ἐπισχόπων. Ab uno epi- D (22)'Axaxlov ἐπιστολὴ πρὸς Σιμπιλλίχιον. Exstat 
scopo, eoque h:xretico Mongum ordinatum esse re- — hxc epistola Acacii, Latine edila inter epistolas 
liqui omnes scribunt. fta Acscius in epistola ad — Simplicii papze. Ejusdem epistoiz mentio lit in epi- 
Simplicium papam, et Felix in epistola synodica ad — stola Felicis papae, quie sententiam depositionis 
omnes monachos et archimandritas Constantinopoli — Acacii continet. 
elin Bithynia consistentes. Idem etiam testatur (25) ᾿Αχώκιον δὲ τὸν τῆς. l'articulam δὲ addidi- 
'heophanes in Chronico, pag. 207; ct Gelasius in. mus ex codice Florentino, quz multum lucis affert 
Gestis de nomine Acacii. Liberatus tamen a pluri- — huic loco. In eodem codice Florentino ad margi- 
bus ordinatum dicit Petrum, licet numerum eorum nein. horum verborum, hoc scholium ascriptum 
non exprimat. est. Οὐ λέγει οὗτος ἐνταῦθα τέω; τρανῶς τὸν Axá- 


VARIORUM. 


(p) Πάλαι τῇ ψήφῳ τῆς ἱερᾶς καθέδρας xaca- — stolas Felicis PP. recensetur, et incipit ; Quis dabit 
κριθέντα. Petrum. Fullonem ἃ Simplicio papa capiti meo aquam, etc., revera a Simplicio Pt. 
damnatur fuisse ostendit Valesius in. Dissert. de — couscriptam fuisse. Vide plura hac de re iu Adno- 
Petro. Antiocheno ad finem notarum edita, cap. 2. — tationibus ad Dissertationem . Valesii de Pctro Ful- 
Vide etiam Pagi ad ann. 478, n. 4, ubi contendit — lone, Notis ejus subjunctam. W. Lowru. 
epistolam Petro Fulloni inscriptam, quae inter epi- 


2641 


HISTORUI/E ECCLESIASTIC;E LIBER III. 


96 .8 


μεγίστη; εὐθύνης ἄξιον τὸ πρᾶγμα ἀπέδειξε, διότι A sententia, Acacium vero Constantinopoleos ὀρίξου- 


ποὺς Σιλπλίκτον γράφων, καὶ αἱρετιχὴν χαλέσας τὸν 
Πέτρον, νῦν τῷ βασιλεῖ οὐ πεφανέρωχε " δέον εἴπερ 
ἡ γάπα τὸν Ζήνωνα, τοῦτο πρᾶξαι. ᾿Αλλὰ μᾶλλον τῷ 
mó« ἀγαπᾷ τὸν βασιλέα, οὐ τὴν πίστιν ἀγαπᾷ (24). 


"AX ἐπὶ τὰ ἑξῆς (25) τὸν λόγον ἐπανάγωμεν. Φέ-, 


ρεται ᾿Αχαχίου ἐπιστολὴ πρὸς τοὺς ἐν Αἰγύπτῳ 
προέδρους, χληριχούς τε χαὶ μοναχοὺς χαὶ πρὸς 
ἄπαντα τὸν λεὼν, δι᾽ ἧς ἐπειράθη τὸ γενόμενον ἀνα- 
χαλέσασθαι σχίσμα. Περὶ ὧν καὶ πρὸς Πέτρον τὸν 
᾿λλεξανδρείας ἐπίσχοπον γέγραφε. 


KE9AA. KP'. 

Περὶ τῶν àv. ᾿Αλεξανδρείᾳ κινηθέντων, xal ἐν 

ιἀφόροις τόποις, χάριν τῆς ἐν 

συγόδου. 

᾿Αχμάζοντος τοίνυν τοῦ σχίσματος ἐν ᾿Αλεξαν- 
δρείᾳ, Πέτρος ἑνίους τῶν ἐπισχόπων xal ἀρχιμᾶν- 
δριτῶν χοινωνεῖν αὐτῷ πέπειχε, τὸν Λέοντος αὖθις 
ἀναθεματίσας (26) τόμον, χαὶ τὰ ἐν Καλχτδόνι πε- 


Καιλχηδόνι Β 


pum, gravissima reprehensione dignum res ipsa 


indicavit. Quippe qui cum ad Simplicium scribens, 
Petrum lizereticum vocasset, idipsum Zenoni haud- 
quaquam signiflcaverit : cum tamen, si quidem 
Zenonem amabat, id prestare débuisset. Verum 
ille, ut apparet, Zenonem 356 magis amat quam 
fidem. Sed redeamus ad ordinem gestorum. Exstat 
epistola ejusdem Acacii ad episcopos, et ad clericos 
ac monachos /Egypti, et ad universam plebem: 
qua schisma quod factum fuerat, resarcire conatus 
est. Qua de re litteras etiam scripsit ad Petrum 
episcopum Alexandria. 


CAP. XXII. 


De turbis que Alexandrie et variis in locis excitata 
sunt ob Chalcedonense concilium, 


Porro invalescente schismate Alexandrie, Pe- 
trus, cum Leonis epistolam, et acta Chalcedonensis 
synodi , eosque qui Dioscori ac Timotliei scripta 
minime — susciperent , iterum sub anathemate 


VALESII ANNOTATIONES. 


x:ov ὑπὸ τοῦ Ῥώμης χαθαιρεθῆναι. Θεόδωρος δὲ 


μέντοι xal ὁ KO«& Βασίλειος τρανῶ; αὐτό φασι. Id * 


est. Evagrius quidem hoc loco aperte non dicit, 
Aecacium ab episcopo Romano depositum fuisse. Ve- 
rum Theodorus lector , εἰ Basilius Cilixz diserte id 
affirmant. De Basilio Cilice idem testatur Nicepho- 
rus, in cap. 17, libri xvr. Porro Evagrius noster 
immerito reprehenditur ab illo scholiaste, quod 
Acacii depositionem hoc loco reticuerit. Refert hic 
Evagrius cuncta quz gesta sunt in synodo Romana, 
qua collecta est anno Christi 481 adversus Vita- 
lem et Misenum sedis apostolic legatos. [n ea'sy- 
nodo Vitalis quidem ac Misenus sacerdotii honore 
privati sunt. Ácacius vero tantum notatus ac per- 
strictus est, ut ex decreto svnodi apparet, quod 
hic refertur ab Evagrio. Post hze Felix litteras sy- 
nodicas misit ad Acacium, in quibus ita scriptum 
erat : Peccasti, ne adjicias, et de rioribus supplica. 
Quibus acceptis, cum Acacius adhuc recaleitraret, 
et prioribus deteriora committeret, Felix papa con. 
gregatis iterum.episcopis apud sanctutn Petrum, de- 
positionis sententiam in Acacium proinulgavit, 
eainque per Tutum defensorem Ecclesie Romanz 
direxit Ácacio, qu:e sic incipit : Multarum trans- 
gressionum  reperiris obnoxius. Hiec ita gesta esse 
docet Felix papa, in epistola synodica ad presby- 
teros et Archimandritas Constantinopoli et per 
Bithyniam consistentes. Postquam enim de Vitale 
ac Miseno, et de Acacio damnatis insynodo Romana 
scripsit, h:ec addit : Post illam sententiam que in 
Acacium perlurbatorem totius Orientis Ecclesie di- 
cta est, his quoque nunc congregati adjecimus litteris, 
etc. Et paulo post : Unde nunc causa Antiochene 
Ecclesie apud. beatum Petrum apostolum collecti, 
rursum dilectioni vestre morem qui apud nos semper 
obtinuit, properamus indicare. Ex quibus verbis ap- 
paret hanc epistolam scriptam esse a Felice, no- 
mine synodi terti» Ttomans, qus collecta erat 
causa Antiochenze Ecclesie, quam pulso Calen- 
dione Petrus Fullo invaserat. ln hac igitur synodo 
Felix sententiam adversus Ácacium, qua incipit, 
Multarum | transgressionum, etc., dictavit, et per 
Tutum defensorem ad Acacium transniisit. Nec est 
quod quis dicat, eam sententiam jam antca latam 
fa:sse in secunda synodo Romana, tunc cum Vitalis 


Romana qua Vitalis ac Misenus damnati sunt, sen- 
tentiam depositionis in Acacium latam esse non αν 
cit. Preterea Liberatus in Breviario, cap. 18, ma- 
nifeste docet sententiam illam depositionis adversus 
Acacium diu post damnationem Vitalis ac Miseni 
prolatam fuisse. Audi enim quid dicat Liberatus : 

edeunt aliquando legati. Sed precesserant monachi, 
qui eos graviter de proditione arguebant.  Auditi co- 
minus et convicti ex ipsis litteris quas detulerunt, a 
locis [repris sunt remoti. Et paulo post : Ubi ergo 
ad plenum detectus est Acacius hereticus, papa Fe- 
liz in litteris. suis synodicis sic posuit : Peccasti, ne 
adjicias, et de prioribus supplica. Susceptis his Aca- 
cius litteris perseverat, neque recedens a communione 
Petri, neque. suadens ei palam suscipere synodum 
Chalcedoneusem, et tomum papae Leonis. Hac co- 
gnoscens papa Feliz, damnationis scripturam mi- 
sit. Acacio per Tutum defensorem , cujus est 
principium : Multarum transgressionum — reperiris 
obnoxius. 

(24) Kal τὴν αἰστιν ἀγαπᾷ. In. mss. codicibus 
Florentino ac Telleriano, et apud Nicephorum scri- 
bitur οὐ «tv πίστιν ἀγαπᾷ Melius tamen scribere- 
tur, ἣ «fjv. Quo inodo etiam legisse videtur Chri- 
Stophorsouus. Sed et in superiori linea liben- 
tius ita legerem, εἴπερ ἡγάπα τὴν πίστιν μᾶλλον 
3 τὸν Ζήνωνα, etc. Id est, Cum tumen, siquidem 
fBdem magis quam Zenonem amabat, id prastare de- 
buisset. 

(25) 'A44* ἐπὶ τὰ ἑξῆς. Post synodum Romanam 
quz ob causam Vitalis ac Miseni collecta fuerat; 
et in qua Vitalis quidem ac Misenus damnati sunt ; 
Petrus vero et Acacius notali ac perstricti , conse- 

uens erat ut Evagrius de sententia depositionis in 

cacium lata. et per Tutum defensorem Constan- 
tinopolim missa loqueretur. Nec tamen id hoc loco 
fecit Evagrius. Cujus rei du:e possunt afferri ratio-' 
nes. Aut enim ob reverentiam sedis Constantino-' 
politanz id factum est ab Evagrio : aut propterea 
quod id jam supra.retulerat Evagrius ex Zacharia 
rhetore, ut videre est in cap. 18. Quod igitur 
illic retulerat, id hoc loco repetere superfluum du- 
xit. 

(26) A£orroc  áratüsuacícac. lunc locum sup- 
plevi ex codice Floreutino, in hunc modum. Axa 


ac Misenus damnati sunt : $ed. aliquanto post mis- 
sai) fuisse a Felice, ex praecepto synodi tertiz Ro- 
maage. 1} enin refutat. Evagrius, qui in. svnodo 


τὸς a)0:q ἀιαθεμοπίσσας. Wow νὰ SEN, SR SIR 
ius Petrus Mongws Chee ASURENSEXS ΟΝ SN 
CONS eoisiola. dax SNW. 


2013 EVAGRII SCHOLASTICI 2644 


damnavisset, episcopis quibusdam et archimandritis A πραγμένα, xal τοὺς μὴ δεχομένους τὰ συγγράμματα 


persuasit, ut sibi communicarent. Et quoniam aliis 
idem persuadere non potuerat, plurimos monaste- 
riis suis exegit. Quas ob causas Nephalius ad urbem 
regiam profectus, rem omnem Zenoni nuntiavit. 
]lie graviter commotus, Cosmam, unum ex suis 
protectoribus, Alexandriam misit, qui unitatis 
causa gravissimas minas Petro intentaret, utpote 
qui maximam dissensionem asperitate sua excitas- 
set. Verum Cosmas, cum nihil ipsi ex voto succes- 
sisset, Constantinopolim revertitur, monachis qui 
expulsi fuerant, in sua domicilia restitutis. Rursus 
itaque imperator Ársenium mittit, quem przaectum 
JEgypti et ducem rei militaris simul promoverat. 
Qui una cum Neplilio Alexandriam ingressus, 
verba fecit de concordia. Sed cum persuadere eis 
non potuisset, nonnullos eorum misit Constantino- 


polim. Ac multa quidem de concilio Chalcedonensi- 


disputata sunt coram Zenone. Nihil tamen perfe- 
ctum est, propterea quod Zeno Chalcedonensi con- 
cilio minime assentiebatur. 


CAP. XXII. 
De Fravita et Euphemio Constantinopolitanis episco- 
is; et de Athanasio ac Joanne Alexandrinis; et 
de Palladio ac Flaviano Antiochenis , item de aliis 
quibusdam. 


Inter hzec Acacio Constantinopolitano fatali sorte 


Διοσχόρον xa* Τιμοθέου. Kal ὡς τοὺς ἄλλους πεί- 
θεῖν οὐχ ἴσχυς, τοὺς πλείστους Ex τῶν οἰχείων ἀπ- 
ἦλαυνε μοναστηρίων᾽ ἐφ᾽ οἷς Νηφάλιος ἀνὰ τὴν βα- 
σιλέως (27) γενόμενος, τὰ περὶ τούτων ἀνήγγειλε 
τῷ Ζήνωνι. Ὃς συνταραχθεὶς, Κοσμᾶν ἐχπέμπε: ἕνα 
ti) ὑπασπιζόντων αὐτῷ, μυρίας κατὰ Πέτρου τῦὶς 
ἑνώσεως χάριν ἐπιφερόμενον ἀπειλὰς, ὡς δὴ διὰ 
τῆς οἰχείας τραχύτητος διάστασιν μεγάλην εἰργα- 
σμένου, Καὶ μηδενὸς τοῦ "* κατὰ σχοπὸν οἱ mpojto- 
ρήσαντος. ἀνεχώρει πρὸς τὴν βασιλέως ὃ Κοσμᾶς, 
μόνοις τοῖς ἀπελαθεῖσιν ἀποδοὺς οἰχεῖα xata vovia* 
καὶ πέμπεται αὖθις πρὸς τοῦ βασιλέως ᾿Αρσέν:ος 
ἡγεμὼν Αἰγύπτου τε xal τῶν στρατιωτιχῶν ταγμά. 
των προδεθλημένος" ὃ; σὺν Νηφαλίῳ τὴν ᾿Αλεξάν- 


B 6pou κατειληφὼς, λόγους περὶ τῆς ἑνώσεως ἐκίνει" 


χαὶ μὴ πείσας, ἐνίους τούτων ἐχπέμπει ἀνὰ τὴν βα- 
σιλίδα πόλιν. Πλεῖστοι μὲν οὖν παρὰ τῷ Ζήνωνι 
περὶ τῆς ἐν Καλχηδόνι συνόδου χεχένηντο λόγοι" 
ἐχδέδηχε δὲ πρὸς ἔργο" οὐδὲν, παντελῶς οὐ συνθε- 


μένου Ζήνωνος τῇ ἐν Καλχηδόνι συνόδῳ. 


ΚΕΦΑΛ. ΚΓ'. 


Περὶ τοῦ Φραυΐτου καὶ Εὐφημίου τῶν ωγνσταν- 
τιγουποιιτῶν, xal ᾿Αθανασίου καὶ Ἰωάννου τῶν 
᾿Αλεξιινδρέων, καὶ Πα.11αδίου καὶ Φιἰαδιανοῦ 
τῶν ᾿Αγτιοχέων, καὶ ἑτέρων tiov. . 


Ἐν τοσούτῳ 65 (28) ᾿Αχαχίον (4) τοῦ Κωνσταντινου- 


VARIA LECTIONES. 


'* C. C. μηδενός του. 


VALESII. ANNOTATIONES. 
(21) Ἐφ᾽ οἷς Νηφάλιος ἀνὰ τὴν βασιλέως. Hu- C V.C. cos. Acacius Constantinopolitanus episcopus và 


jus abbatis Nephalii meminit Liberatus in Brevia- 
rio cap. 18. ita scribens : Porro Petrus de propriis 
civitatibus catholicos expulit sacerdotes, ex quibus 
nonnulli apud Constantinopolim persecutionem gra- 
vissimam pertulerunt. Scandalizabat autem impera- 
tore illos, qui a parte abbatis Nephalii erant, et 
qui circa Joannem episcopum, Egumenum mona- 
sterii Diolchon. Et agens contraipsum Joannem pre- 
posituram ei abstulit, et eam tradidit monasterio 
abbatis Amonis. 

(28) Ἐν τοσούτῳ δὲ 'Axaxlov. Malim scribere, 
ἐν τούτῳ δέ, elc. Porro notandum est Evagrium 
primo loco referre mortem Acacii. Ex tribus enini 
Mis schismatieis qui Orientis Ecclesiam lacerave- 
runt; Acacio scilicet Coustantinopolitano, Petro 
Alexandrino, et Petro Antiocheno, primum ait 
Acacium ex hac vita migrasse : Petrum deinde 
Alexandrinum, qui Mongus dictus est: postremum 
. vero Petrum Fullonem ex hac luce sublatum. Ve- 
. rum Victor Tunonensis in Chronico, ex tribus illis 
quos dixi, primum obiisse scribit Petrum Antio- 
chenum. Sic enim scribit : Post consulatum secun- 
dum Longini, Petrus Antiochenus sub. damnatione 
moritur, et in ejus loco Calendion ordinatur. Orien- 
tales autem episcopi tanquam nescientes, Joannem 
cognomento Codonatum eidem  Autiocheng | Ecclesie 
consecrant episcopum, cui Petrus successit hareticus. 
Mic erat annus Christi 488, Dynamio et Sifidio con- 
sulibus, Sequente vero anno, quo consules fuerunt 
Probinus et Eusebius, idem Victor Tunonensis 
Ácacii obitum commemorat his verbis : Eusebio 


D 


damnatione moritur, et pro eo Flavita episcopus or- 
dinatur, cui tertio promotionis sue mense mortuo, 
Euphemius synodi Chalcedonensis decretorum — custos 
in episcopatu succedit. Anno autem. sequenti, Lon- 
gino iterum et Fausto consulibus, Petrum Alexan- 
drinum sub damnatione mortuum esse idem Victor 
scribit. At Baronius in Annalibus ecclesiasticis, ho- 
rum trium schismaticorum interitum, eodem qui- 
dem ordine refert quo Victor Tunonensis, sed non 
eodein anno. Petrum enim Fullehemr obiisse scribit 
anno natalis Dominici 486, Acacium vero .biennio 
post, id est anno Christi 488. In. Mongi autem in- 
teritu prorsus consentit cum Victore. Ezo vero Vi- 
ctoris sententiam sequi malim, qui Fullonis inte- 
ritum refert anno Christi 488. Nam  Calendio epi- 
scopus Antiochiw creatus est anno natalis Domi- 
nici 482, ut constat ex Epistola Simplicii papze, 
qui cum episcopatum illum quatuor annis obti- 
nuerit, sicut testatur Theophanes, necessario di- 
cendum est Petrum. Fullonem, qui pulso Calen- 
dione, in ejus locum subrogatus est, anuo Christi 
486 Antiochenam sedem occupasse. Quis autem 
credat Petrum Fullonem, qui tot ac tanta facinora 
episcopatus sui tempore perpetravit, paucis post 
promotionem su:im iaensibus interiisse? Non igi- 
tur anno Christi 486. obiit Petrus Fullo, ut putavit 
Baronius. Sed hoc argumentum facile refeilitur : 
sola enim Theophanis auctoritate nititur, qui qua- 
tuor annos episcopatus tribuit Calendiont. Atqui 
Calendio auni duntaxat spatio sacerdotium gessit. 
Dejeetus eniin est per insidias ordinatoris sut. Aca- 


VARIORUM. 


(9)  'Axaxiov. Acacio in sede CP. defuncto 
anno Chr. 489. post annorum 17, et mensium ὃ 


episcopatum, successit Phravita seu Flavita. Cu 


post tres menses et dies septemdecim demortuo, 
sueeessit Eupgheuius eodem anno. (Ant. Pact, ad 
ἀλλα 2300.) 


2045 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER III. 


9646 


πόλεως τὴν χοινὴν στειλαμένου πορείαν, Φραυϊτας À sublato, Fravita in ejus locum 357 succedit. Qui 


τὴν ἐπισχοπὴν διαδέχεται. Καὶ συνοδιχοῖς χρησα- 
μένου τοῦ Φραυΐτου (29) πρὸς τὸν ᾿Αλεξανδρεία; 
Πέτρον, ἁμοιθαίοι; ὁ Πέτρος ἐχρήσατο γράμμασι τὰ 
αὑτὰ περὶ τῶν ἐν Κυλχηδόνι πεπραγμένων διεξελ- 
θών. Ἐπειδὴ δὲ xai Φραυΐτας τῶν ἐντεῦθεν ἐξεδή- 
pre, τέτταρας χαὶ μόνους ἐπισχοπήύσας μῆνας, ΕἘῤ- 
φήμιος μετ᾽ αὐτὸν ἐπίσχοπ᾽ς χεχειροτόνητο. Οὗτος 
τὰς συνοδιχὰς ἐπιστολὰς δέχεται Πέτρου, τὰς πρὸς 
Φραυῖΐταν γεγενημένας, Καὶ εὐὑοηχὼς τὸ χατὰ τῶν 
ἐν ΚΚαλχνηδίνι πεπραγμένων ἀνάθεμα, λίαν ἑταράτ- 
τετο, χαὶ ἑαυτὸν τῆς πρὸς Πέτρον χοινωνίας amép- 
ῥηξε. Καὶ φέρεται τούτων ἑχατέρα ἐπιστολῇ, f) τε 
παρὰ Φραυΐτου πρὸς Πέτρον, f, τε παρὰ Πέτρου πρὸς 
Φραυῖταν, ἃς διὰ τὸ paxphy τῆς λέξεω;, παρίημι. 
Μιελλόντων τοιγαροῦν Εὐφημίου xai Πέτρου πρὸς 
ἀΣλέλους ἀντιφέρεσθαι, xal συνόδους ἐφ᾽ ἑαντοὺς 
χαλεῖν, φθάνει τελευτήσας ὁ Πέτρος (r), xai διαδέ- 
χεται τούτου τὸν θρόνον ᾿Αθανάσιος. Ὃς ἐπειράθη 
τοὺς διαστάντας συνάψαι, οὐχ ἴσχυσε δὲ, πρὸς δια- 
φύξου; γνώμας τῶν μερῶν (50) ἀποχριθέντων. “Ὅστις 
᾿Αὐχυάτιης μετὰ ταῦτα συνοδιχὰς ἐπιττολὰς δια πεμ- 
πόμενος ἢ α)λαδίῳ τῷ μετὰ Πέτρον (51) (s) ἐπισχοπή- 
σα κι τὴν ᾿Αντιόχουν, τὰ παραπλήσια πέπραχε περὶ 
τῖς ἐν Καλχηδόν: συνόδου. Ταυτὸ δὲ τοῦτο xol 
Ἰωάννης ὁ μετὰ ᾿Αθανάσιον τὸν ἐν ᾿Αλεξανδρείχ 
ἢρόνον διαδεξάμενος. Καὶ Παλλαδίου τελευτήσαντος 
τοῦ iv'Avztoyela προέδρου, χαὶ Φλαθιανοῦ τὸν ἐγείνου 


cum synodicas suas ad Petrum misisset , rescripsit 
ei vicissim Petrus, de Chalcedonensi synodo eadem 
dicens que supra commemoravi. Mortuo deinde 
Fravita, qui quatuor duntaxat menses episcopatum 
gessit, Euphemius ejus loco episcopus est ordinatus. 
Hic accepit synodicas epistolas, quas Petrus ad 
Fravitam scripserat. Cumque in illis anathemati- 
£ari gesta Chalcedonensis synodi deprcehendisset, 
magnopere conturbatus est, seque a Petri commu- 
nione sejunxit. Exstant etiamnum utriusque episto- 
le, tam Fravitz ad Petrum, quam Petri ad Fravi- 
tam. Quas ob nimiam prolixitatem przterinisi. Cum 
igitur Euphemius ac Petrus adversus se invicem 
contendere, et synodos alter contra alterum convo- 
care jam pararent, Petrus fatali morte pr:eripitur ; 
eique succedit. Athanasius. Qui cum diu multum- 
que laborasset ut eos qui inter se dissideban! re- 


conciliaret, id tamen perficere non potuit, partibus: 


in varias sententias discissis. Postea idem Athana- 
sius, cum synodicas litteras mitteret ad Palladium 
Antiochensem episcopum qui Petro successera!, de 
358 Chalcedonensi synodo idem fecit quod Pc- 
trus. Idem queque factum est a Joanne, qui post 
Athanasium Alexandrinam sedem obtinuit. Mortuo 
posthzc Palladio Antiochensis Ecclesie antistite, 
Flavianus, cuia in ejus locum successissel, Salo- 
monem Antiochenum presbyterum niii Alexau- 


* WALESII ANNOTATIONES. 


eii, paulo post synodum Romanam, anno Christi C 


485, ut doce! epistola Felicis papx ad universos 
presbyteros et archimandritas Constantinopoli et 
per Bithyniam eonsistentes, et auctor Gestorum de 
nomine Ácacii. Gravissime autem falluntur 'Theo- 
phanes ac Cedrenus, qui Petrum Fullonem post 
Petrum Mongum e vivis abiisse scribunt. Quos re- 
fellit Gelasius papa in epistola ad Orientales, qui 


Fullonem priorem obiisse testatur his verbis : Do-- 


cete igitur Petrum Alexandrinum ab Antiocheni Pe- 
γι unquam communione desiisse, e& non usque ad 
diem, cum Antiochenus Petrus :in hac luce versatus 
est, individuum utrisque fuisse consortium, EL iterum, 
Pag. 215: Sed donec advixit Antiochenus Petrus, 
qui utique post Ácacianum cum Petro Alexandrino 
fedus initum. de[unctus ostenditur, nunquam Antio- 
cheno Petro Alexandrinus Petrus communicare de- 
siit, quod Catholicorum continet relatio sacerdotum. 

(29) Συγνοδικοῖς γρησαμέγου tov dpavirov. 
Scribit Theophanes Fravitam synodicas litteras scri- 
psisse ad Petrum Alexandrinum, quibus negabat 
se Felici episcopo Romano communicare. Rursus 
vero Synodicis ad Felicem missis, ei significasse, 
nullam se communionis societatem habere cum 
Petro Alexandrino, Eidem Fravitze tres duntaxat 
menses episcopatus assignat Theophanes, sicut et 
Victor Tunonensis ; nonautem quatuor, ut Evagrius. 


(50) Πρὸς διαξόρους γγώμας τῶν μερῶ»". Erant 
Alcxandriz tune duo genera h:reticorum; Diosco- 
rit: scilicet, et Esaiani : de quibus Liberatus in 
Breviario. Ex his Dioscorite quidem Chalcedonen- 
sem synodum prorsus damnabant et anzthemali- 
zabant. Esaiani vero, Zenonis edictum sequentes, 
eam quidem synodum haudquaquam admittebant: 
non tamen anathema ei dicebant. 

(51) Ila-Llu6íq τῷ μετὰ Πέτρον. Quo anno mor- 
tuus sit Petrus Antiochenus, Evagrius diserte non 
dicit * nec ex ejus verbis colligi potest eum obiisse 
post Petrum Alexandrinum. Imo contrarium potius 
ex Evagrii verbis elicitur. Nam si Petrus Antio- 
chenus superstes fuisset Alexandrino Petro, cette 
Athanasius qui Alexandrino Petro successit, syno- 
dicas suas Antiocheno Petro misisset. He enim 
litterze in ipso episcopatus exordio a Patriarchis 


mitti consueverant. Cum igitur synodicas suas ad. 


Palladium Antiochenum miserit Athanasius, ex eo 
apparet Antiochenum Petrum diu ante Alexandri- 
num obiisse. Porro de synodicis Athanasii litteris 
ita scribit Liberatus in Breviario : Non post multum 
tempus moritur οἱ Petrus Mongus Alexandrie, et post 
eum in ea sede ordinatur Athanasius : qui et ipse in 
edicto Coustantinopolitane et Antiocheno et Hieroso- 
lymitane communicavit Ecclesie. 


VARIORUM. 


(r) Φθάνει veJAevciicac ὁ Πέτρος. Petrus Mongus 
Aiexandri:» decessit e. vivis anno Chr. 490 et Atha- 
nasius 11, cognomento Celites (hzxreticus), in ejus 
locum prowotus est, die nona Februarii. Post 
ainos vt, et dies 225, obiit Athanasius, anno 496, 
et in ejus locum suffectus est Joannes Mela, sive 
Memula.. Sedit hic annos 8, et dies 224, quem 
fato functum. anno 205, excepit alter Joannes co. 


gnromento Niezeota. Pacivs ad eos annos. 

(s) Πα.1.αδίῳ τῷ μετὰ Πέτρον. Petrus Fullo, fa- 
vore Zenonis Aug. cpiscopatum Antiochenum ie- 
nuit usque ad mortem, qux contigit anno 488 c. 
Palladium hareticum successorem habuit. Huic, 
postquam decem annos sederat, dewsxWs Ses - 


Sit Flavianus or hodosus, το NS, VS, VN aS 


annos i365 eV ΟΝ 


^ - 


J£» suas £cnoni nequaquam proderet: quod. postca 


0647 


EVAGRII SCHOLASTICI 


26L8 


diam, qui synodieas ipsius perferret, et Joannis A 0p^vov διαξεξυιλένου, πέμπεται πρὺς αὑτοῦ κατὰ 


vieissim litteras flagitaret. Post hunc autem Joan- 
nem alter ejusdem nominis Joannes episcopatum 
Alexandri: sortitus est. Et hxc quidem ad eum 
quem dixi modum evenerunt, usque ad. primordia 
imperatoris Anastasii. Hie enim Eupheimio episco- 
patum abrogavit. Qux quidem continua serie com- 
memorare necessarium duxi , tum perspicuitatis 
causa, tum ut facilius memorix mandarentur, 


CAD. XXIV. 
De cede Armaiti qui cognatus fuit Verine Auguste. 


Caeterum Zeno suasu llli, Armatum quoque in- 
terfecit, cognatum Verinz August: : quem quidem 
antea donis corrupera!, cum adversus ipsum ἃ 
Basilisco missus fuisset, et pro hoste socium atque 
amicum reddiderat ; filium quoque ejus Basiliscum, 
in urbe Nicea Cesarem renuntiaverat. Sed cum 
Constantinopolim venisset, Armatum quidem per 
fraudem interemit, Basiliscum vero ejus filium, ex 
C:esare presbyterum fecit. Qui postea ad episcopa- 
lem dignitatem perveuit. 

CAP. XXV. 

De Theoderici Scythe rebellione, deque ejusdem 

interitu. 

Insurrexit quoque adversus Zenonem Theoderi- 
cus, natione Gothus : collectisque in Thracia suis 
coplis, expeditionem suscepit adversus Zenonem. 
Et cum cuncta quae obvia erant, usque ad fauces 
Ponti late vastasset, parum abfuit quin ipsam ur- 
bem regiam caperet, cepissetque omnino, nisi 
quidam ex ejus familiaribus, donis corrupti, ipsum 
interficere moliti essent. Itaque ille, cognita suorum 
malevolentia, retro abscessit. 359 Nec multo post 
vitam cum morte commutavit. Mortis autem genus 
quale fuerit, exponam. Hasta. amentata ante illius 


τὴν ᾿Αλεξχυδρειαν Σολομὼν ᾿Αντιοχείας πρεσδύτε- 
pos, συνοδιχά τε χομίζων, καὶ ἀμοιδαίους συλλαθὰς 
ζητῶν Ἰωάννου πρὺς Φλαδιανόν. Καὶ μετὰ Ἰωάν- 
νὴν δὲ, ἕτερος Ἰωάννης τὸν ᾿Αλεξαυδρείας διαδέχε- 
χεται θρόνον. Καὶ ταῦτα μὲν οὕτω προυχεχιυρήχει 
μέχρι τινῶν τῶν ᾿λναστασίου χρόνων. Εὐφέμιον γὰρ 
αὑτὸς ἐκδεθλήχει' ἅπερ ἰνάγχασμαι χαθ᾽ εἱρμὸν συν- 
άψαι σαφτνείας τε xal εὐμαθείας ἕνεχα- 


ΚΈΦΑΛ. KA, 


Περὶ τῆς ἀναιρέσεως ᾽Λρμάτου συγγενοῦς Befí- 
γης τῆς βασι.λίδος. 


Ὁ δὲ Ζήνων Ἰλλοῦ γνώμῃ xai τὸν ᾿Αρμάτον 
ἀναιρεῖ ((), συγγενῖ, Bsplvno τῆς βασιλίδος" ὃν xal 


p καταπεμφθέντα πρὺς Βοσιλίσχου, δώροις ὁ Ζήνων 


ἁλίσχει (52), καὶ σύμμαχον αὐτὸν ἀντὶ πολεμίον 
ποιεῖται, xai Βασιλίσχον τὸν αὑτοῦ παῖδα Καίσαρα 
χειροτονεΐῖ ἐν Νιχαίᾳ τῇ πόλει. Παρελθὼν δὲ ἐς Bu- 
ζάντιον, τὸν μὲν ᾿Αρμάτον δολοφονεῖ" Βασιλίσχον δὲ 
τὸν αὐτοῦ παῖδα, ἀντὶ Καίσαρος ἱερέα δείκνυσιν" ὃς 
ὕστερον χαὶ τῆς ἀρχιερωσύνης ἠξίῳτο, 


ΚΕΦΆΛ. ΚΕ'. 
Περὶ τῆς ἐπαναστάσεως Θευδερίχου τοῦ Σκύθου, 
καὶ τῆς τούτου τει.ϊευτῆς. 

Ἐπανίσταται δὲ τῷ Ζήνωνι xol Θευδέριχος Σχύ- 
θης ὧν γένυς’ xoi τὰς οἰχείας δυνάμεις ἀνὰ τὴν 
Θραχῶν ἀθροίσας, ἐπιστρατεύει χατὰ τοῦ Ζήνωνος. 
Καὶ μέχρι στόματος τοῦ Πόντου δῃηύσας τὰ ἐν ποσὶ 
χωρία, μικροῦ τὴν βασίλειον εἷλε πόλιν, εἴ γε μή 
τινες τῶν ἐς τὰ μάλιστα αὐτῷ ἐπιτηδείων ὑ παχθέν» 
τες, ἐθουλεύσαντο αὑτὸν ἀνελεῖν. "Oc ἐθελοχαχοὺν- 
τας τοὺς οἰχείου: ἐγνωχὼς, ἐς τοὐπίσω μὲν ἀποχω- 
ῥεῖ, Οὐ πολλῷ δὲ ὕστερον τοῖς ἀπελθοῦσι συναρι- 
θμεῖται. Λέξω δὲ χαὶ τὸν τῆς τελευτῆς τρόπον, ὧξε 
γενόμενον" Δόρυ διηγχυλημένον (525) πρὸ τῆς σχη- 


ΥΑΓΕΒΙ ANNOTATIONES. 


(52) Δώροις ὃ Ζήνων dAlo xev. Zeno non solum 
muneribus ac donis, sed etiam pollicitationibus Ar- 
1natum ad suas partes traduxit. Pollicitus enim 
est se simul ac imperium recuperasset , Ar- 
matum quidem magistrum przsentis militie per- 
petuum; Basiliscum vero ejus lilium, Caesarem et 
assessorem sibi esse facturum, ut scribit Theopha- 
nes in Chron. pag. 107; cujus verba, quia corrupta 
sunt, nec ab interprete. intelligi potuerunt, hic 
apponam : ᾿Αλλὰ δώροις τοῖς παρὰ Ζήνωνος xaY οὗτος 
ὡς ἐπὶ πολὺ tutos, xax ὑ ποτχέσει διαδόχου στρα- 


πλατείας, χαὶ τὸν υἱὸν αὐτοῦ βασιλίσκον (αἰσχρὰ 


ποιή παι χαὶ συγχάθεδροναύτου, σὺν αὐτῷ χατὰ Πασι- 
λίσχου ἐπανῆλθεν. [ἃ est: Verum donis a. Zenone 
riissis ipse quoque obca'catus, el pollicitatione per- 
petue magisterie potestatis, οἱ quod Zeno Basiliscum 
trsius filium Cosarem atque assessorem. suum [actu- 
ris esset, una. cum Zenone reversus est contra. Da- 
&iliscum. Scribo igitur, xa* ὑποσχέσει ἀδιαδόχου 3zp2- 
πηλατείας, 'Aótáboyov στρατηλατεία» vocat Tlheo- 
phanes perpetuam magistri militum. potestateni. 


Auctor Chronici Alexandrini estthiélioheti nostram 
prorsus confirmat. Scribit enim Zenonem Armato 
promisisse, se magisteriam praesentis militi: po- 
lestatem ei concessurum quoad viveret, 'Eca- ::- 
λάμενος αὐτῷ πολλὰ, xal τὴν στρατηλασίαν τῷ 
πραισέντον ἕως τῆς αὐτοῦ ζωΐς. De hoc Armato 
Suidas multa refert in voce ᾿Αρμάτος, quae desum- 
pta videntur ex Damascio in Vita Isidori philosophi. 

(93) Aópv Om yxvAnpérov.. In hujus verbi expo- 
siuone hallucinati sunt interpretes. Langus qui- 
dem hastam expeditam vertit. Musculus vero 
suo more, cum Latinum vocabulum ipsi non sup- 
peteret, Graecam vocem retinuit. At Christopbor- 
sonus omnium pessime interprelatur Jiastam  cu- 
spide bifida , Ego amentatam verti. ᾿Αγχύλη enim 
idem est quod amenutum : eorum scilicet quo vin- 
ciebantur jacula seu lances, ut in hostem emitti 
possint. Gloss:e veteres ex Bibliotheca Pewi Danie- 
lis a Turnebo citatze itaexponunt : Amentum , cor- 
riyia lancem, que etiam ansula est ad jactum. Ubi 
ausula est ἀν χύλη, qua scilicet comprehenditur te- 


VARIORUM. 


(ἡ CA! juteoy ávanpei. Auctor. Clironici. Alexau- 
47141 ail ΔΙῚ ἢ Basilisco supra memorato ju- 
(sse Super baptisniatis sacramento, quod uw et 


L: men fecit.Suidas Armatum depingit ut. dissolutum, 
Zenouidis Basilisci uxoris adulterum, in puniendo 
evudeWssiwuw, adea ut cives cceso illo maxime 
VAS Uer. 


9619 - 


HISTORIE ECCLESIASTIC.E LIBER IIT. 


2050 


v5; αὐτῷ μετηώρητο σχῆμα βαρδαριχόν. Εἶτα δια- A tabernaculum suspensa erat, more barbarico. Forte 


χινῆσαι τὸ σῶμα βουληθεὶς, ἵππον ἀχθῆναι πρη5- 
τέταγεν" ἀναθολεῖ δὲ οὐχ εἰωθὼς χρῆσθαι (54), x7» 
ἵππω προσήλατο. Ὁ δὲ, ἀγελαῖός τις ὧν xai of6pt- 
στὴ, οὔπω περιδάδην Θευδερί,ου χαθίσαντο;, με- 
πεωρίζει τὼ πρόσθε πόδε, τῷ ὁπισθίῳ μόνῳ ἀχρούῤα- 
τῶν, Ὡς διαφιλονειχοῦντα τὸν Θευξέριχον, χαὶ μὴτε 
τῷ χαλινῷ ἀνασειράξειν (55) 132 τὸν ἵππον τολμῶν- 
πὰ, ὡς ἂν μὴ ἐμπέσοι γε αὑτῷ, μηδὲ τῆ: Eopas βε- 
Θλίως ἀυτεχόμενον, τῇδ: χἀχεῖσε περιδονεῖΐσγαι, ὃ: - 
σεῖσται τὴν αἰχμὴν. Ταύτην τε ἐπ᾽ αὐτὸν ἐνεχθῆνχι 
πλαγίαν, χαὶ τὴν πλευρὰν χατατρῶσα!. " Evüzv ze χλι- 
νήρη γενόμενον, καὶ βραχείας ἡμέρας àoxízav:a, 
τὸν βίον Ex τοῦδε τοῦ τραύματος χαταττοΐψαι. 


ΚΕΦΑΛ. K^'. 


Περὶ τῆς Mapxiarobv ἐπαναστάσεως, καὶ ola περὶ 
τοῦτο» συγέθη. 


M:tà ταῦτα διενεχθεὶς πρὸς Ζήνωνα Magr:a- 
νὺς (56), παῖς μὲν ᾿Ανθεμίου τοῦ Ῥώμης βασιλεύ- 
σαντος, γχῆδος ὃὲ ποὺς Λέοντα τὸν βιθασιλευχότα 
πρότερον ἐσχηχὼς, ἐπεὶ τὴν νεωτέραν αὐτοῦ 0»- 
γατέρα Λεοντίαν ἐσῳχίσατο, τυραννεῖν ἐπειρᾶτο. 
Καὶ μαχὴς ἰσχυρᾶς περὶ τὰ βασίλεια συῤῥαγείστς, 
xai πολλῶν ἐχατέρωθεν πεπτωχότων, τρέπει τοὺς 
ἑναυτίους 6 Μαρχιανός" χαὶ τῶν βασιλείων ἐγχρατὴς 


γέγονεν ἂν, εἰ μὴ τὸν καιρὺν παρῆχεν, (ε)ὲς αὔριον 


τὖν πρᾶξιν ἀναδαλλόμενος, ξυπετὴς γὰρ ὁ καιρὸς, 
χὰ! παραπίδας μὲν ἰὼν, ἴσως ἀλίσχεται " ἐπὰν δὲ 


igitur cum corpus exercere vellet, equum sibi ad- 
duci jussit. Cumque stratoris auxilio haudquaquam 
uti solerct, ipse in equum insiliit. Equus vero, ut- 
pote indomitus ac ferox, cum Theodericus ipsun 
ambabus tibiis nondum amplexus essel. anteriori- 
bus pedibus iu. sublime elatis, posterioribus dun- 
taxat. insistere atque. ingredi coepit. Adeo ut Thee- 
dericus cum equo suo certans, ac neque illum 
freno retraliere ausus, ne retractus supra ipsum 
caderet, neque in sella firmiter inh:erens, hac. et 
illac circum ageretur, hastzeque cuspidem impelteret. 
Quz in eum oblique impacta, latus ejus vulneravit. 
lude igitur in lectum delatus, cum paucos dies su- 
pervixisset, ex co vulnere decessit. ᾿ 


CAP. XXVI. 
De rebellione Marciani, et quid eidem acciderit. 


Post hic Marcianus, filius Anthemii ejus qui 
Rome imperavit, affinis autem Leonis qui ante 
Zenonem imperium rexerat ( ejus enim filiam natu 
minorem , Leontiam nomine, uxorem duxerat ), a 
Zenone dissidens, tyrannidem abripere conatus est. 
Commissaque gravi pugna circa palatium, et pluri- ἢ 
mis ex utraque parte czsis, Marcianus adversarios 
in fugam vertit, eodemque impetu palatium occu- 
pavisset, nisi re in crastinum diem dilata, opportu- 
nitatem 3969 e manibus elabi sivisset. Volucris 
enim est occasio, et dum ad pedes quidem advolat, 


^Y" λαδὴν διαδράπσοι, μετεωροπορεῖ, γελᾷ zs τοὺς C forsitan apprehendi potest: ubi vero manus effuge- 


ξιώχοντας, ἐφιχτὸς αὑτοῖς λοιπὸν οὐκ ἀνεχόμενος 
εἶναι, Ὅθεν ἀμέλει οἱ πλᾶσται καὶ ζωγολτοι, χόλτν 


rit, in sublime avolat, ridetque eos qui ipsam inse- 
quuntur, nec amplius ad cos advolare sustinet. 


. VARLE LECTIONES. 


τ (.. C. ἀνασειροίξειν. 


VALESII. ANNOTATIONES. 


jum vt jaciatur. Hesychius διηγχυλίσθαι exponit, 
«^ ἐνεῖραι τοὺς δαχτύλους τῇ ἀγκύ ἢ τοῦ ἀχουτίον * 
τίθεται δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ ἕτοιμον εἶναι. Sic ἀγχυλητοὺς 
χοττάθους dixit /Eschylus, metaphora sumpta ἀπὸ 
τῶν δοράτων, ἅπερ ἀγκυλητὰ xal ἀεσάγχυλα ixá- 
λουν. ut scribit Eustathius ad librum secundum 
Jliadis. Duplex autem erat usus amenti. Nam et ad 
apprehendendum jaculum conduccebat, et ut inajore 
impetu ferretur in hostem. 

(534) "Ava6o.An δὲ ovx εἰωθὼς χρῆσθαι. In opti- 
mo codice Florentino diserte scriptum inveni &vz- 
ξολεῖ, quemadmodum viri docti legendum esse 
conjecerant, Est autem &va60):0:, quem Latini 
stratorem vocant, qui dominum in cquum levare 
solet, ut testatur Suidas : apud quem exstat locus 
veteris scriptoris, qui de rege Masinissa ita scribit, 
Ὃ ὃὲ Mazoavlasas γηράπτας ἵππου χωρὶς ἀνχθηλέως 
ἐπέόαιντεν. Ubi Suidas vocabulum ἀ ναδηλέχ sumpsis- 
se videtur pro scala quam vulgostapedam vocamus. 

(55) ᾿Αγασειρίζειν. Scribendum puto &va0::pá- 
ζεινς ul legitur in codice Telleriano. Ita enim po- 
βίη]! analogia, ut ἃ πεῖρα (πειράζειν. Suidas 
ἀνασξιράζειν exponit, ἀνθέλχειν, ἀ᾿αγαλινοῦν  Nice- 
plorus autem. pro hac. voce posuit ὀνσστέλλειν, 
Porro mors Theoderici contigit anno Christi 481, 


ut testatur Marcellinus in. Chronico, his verbis ; 
Placidio solo cos. Theodericus Triarii filius rex Go- 
thorum, ascitis suis usque «d Anaplum , quarto ur- 
bis milliario adveuit ; nulli tameu Bomanorum noxius 
continuo reversus est. Porro in Iliyricum properans, 
dum inter suorum moventia plaustra progreditur, 
jucentis super carpeutuimn teli ucumine, et. pavescen- 
lis equi sui impulsione fixus transverberatusque in- 
teriit. 

(t56) Μετὰ ταῦτα Mapxiavóc. Theophanes motum 
lunc Marciani, perinde ac Evagrius noster , refert 
statim post obitum Theodoriei Triarii filii. Dissen- 
tit tamen  Malchus in Historia Byzantina. Scribit 
enim Theodericum Triarium audita seditione Mar- 
ciani, illicu contractis ingentibus copiis, Constanti- 
nopolim versus profectum esse : specie quidem ut 
imperatori suppetias ferret : revera tamen ut. ur- 
bem regiam occuparet. Verba Malchi, si quis egere 
desiderat, habentur pag. 86 editionis Regia. 
Adde quod Procopius Marciani frater. capto Mar- 
ciano et profligata ejus. tyrannide, ad Theodoricum 
in Greciam profugit.(Cumque Zeno missa legatione 
eum sibi dedi postularet, nunquam id ἃ Thco- 
derico impetravit, ut scribit Candidus in libro se- 
cundo, et Malchus in libro jam citato. 


VABIORUM. 


ic) Ei μὴ τὸν xe pv zxapiecr. Ad ecenie epu- 
las somhumque capiendum, rebus nondum per- 
&CUs, sc convertit ut testatur Ti.eoplbaucs. Porro 


huac motam Antonius Pagi contigisse pulat anno 
Chr. 478, aut. 479. (Vid, ew 24 sw, ΝΟ Ων NV 


2651 


EVAGRII SCHOLASTICI 


9659 


Itaque pictores et statuarii comam ei a fronte de- A ἔμπροσθεν χκαθέντες αὐτῷ, thv κεφαλὴν ὄπισθεν 
.* 


inittunt, οἱ occipitium ad cutem usque radunt : 
prudenter. admodum  subindicantes | occasionem, 
quandiu quidem a tergo imminet, coma demissa 
facile apprehendi posse: quando autem przecedit, 
penitus effugere, nullam ansam qua capiatur, prz- 
bentem insequentibus. Quod quidem tunc. accidit 
Marciano : qui cum occasionem ipsi oblatam elabi 
sivisset, eamdem postea recuperare. non potuit. 
Postero enim die a suis proditus, et solus reiictus, 
confugit a1 DBasilica:zà sanctorum — apostolorum. 
Unde per vim ext-3etus, C:esaream  Cappadocise 
relegatur. lbi cuim se monachis quibusdam aggre- 
gavisset, postea fugam meditari deprehensus est. 
Quam ob causam ab imperatore Tarsum Cilicix 
deportatus, detonsa coma presbyter est ordinatus. 
Atque hzc quidem ab Eustathio Syro scripta sunt 
eleganter. 
CAP. XXVH. 
De tyrannide Illi ac Leontii. 


Idem Eustathius scribit Zenonem innumeras in- 
sidias adversus Verinam socrum suam struxisse, 
tandemque eum in Ciliciam relegassc. Postea vero, 
cum lllus tyrannidem occupasset, Verina in Papi- 
rium castrum migravit, ibique excessit e vita. Res 
praterea Hli ab eodem scriptore elegantissime ex- 
ponuntur : quedinadmodum cum a Zenone insidiis 
appetitus fuisset, effugerit : utque Zeno eum quein 
ad interficiendum Illum submiserat, Illo necan- 
dum tradiderit; capitis ainputationem mercedis 
loco ei rependens, eo quod conatu excidisset. IHilum 
quoque magistrum Orientalis militi: renuntiavit, 
studens ut occulte essent insidizx quas ei compara- 
vit. lllus vero, ascito in societatem Leontio, ct 
Marso viro egregio, ac Pamprepio, ad Orientis 
parles perrexit. Refert deinde idem Eustathíus, 
quoinodo Leontius apud Tarsum Cilicix imperator 
nuncupotus sit : el quem isti tyrannidis su: fru- 
cium perceperint. Cuin Theodericus vir matione 
Gothus, et qui apud Romanos erat illustris, adver- 
sus eos inissus essct. cum exercitu Romanoruni si- 
mul ac barbarorum, ldem Eustathius eleganti ad- 
wiodum stylo. cedem eorum describit, quos Zeno 
crudeliter necari jussit, liane eis mercedem repen- 
dens benevolentiz: qua ipsum complexi fuerant : et 


ἐν χρῷ ξυρῶσιν" εὖ μάλα σοφῶς αἰνιττόμενοι, ὡς 
ὀπισθόπους μὲν τυγχάνων, τῷ χαθειμένῳ τῆς χόμης 
ἴσως κρατεῖται " ἐμπροσπόπους Cb γενόμενος, τέλεον 
διαφεύγει, οὐχ ἔχων ὅτῳ χρατηθείη τῷ διώχοντι. 
Ὅπερ xal ἐπὶ Μαρχιανῷ γέγονε, τὸν μὲν εὔθετον 
αὐτῷ χαιρὺν ἀπολέσαντι, ἐξευρεῖν δὲ τοῦτον λοιπὸν 
οὐ δυντθέντι. ᾿Ανὰ γὰρ τὴν ἑξῆς ποὸς τῶν οἱἰχείων 
χαταπροδοθεὶς, xal μόνος ἀπολτφῳθεὶς, πίφευγεν 
ἀνὰ τὸ τέμενος τῶν θεσπεσίων ᾿Αποστόλων" EzeU Ev: 
πρὺς βίας ἀφελχυ:θεὶς, εἰς Καισάρειαν πόλιν t7; 
Καππαδοχῶν ἐξοιχίζεται. Kal τισι μοναγοῖς avvavs- 
λαζόμενος, ὕστερον ἐφωράθη λαθεῖν ἐθέλων χαὶ 
πρὸ: τοῦ βατιλέως ἐς Ταρσὸν τῆς Κιλιχίας ix. 
πεμφθεὶς, χαὶ τὴν χόμην ἀποθέμενος, πρεσθύτερυς 
χειροτονεῖται. Γέγραπται ταῦτα χομψῶς Εὐσταθίῳ 


τῷ Σύρῳ. 


ΚΈΦΑΛ. KZ. 

Περὶ τῆς τυραννίδος "I1Aov καὶ Atovtlov. 

'O αὐτὸς γράφει τὸν Ζήνωνα xaX Βερίνῃ τῇ πὲν- 
θερᾷ μυρίας ἐπιβουλὰς ῥάψαι" μετὰ δὲ ταῦτα xal 
πρὸς τὴν Κιλίχων ἐχπέμψαι χώραν. Ὕστερον δὲ 
μεταδῆνα: ταύτην πρὺς τὸ Παπιρίου λεγόμενον qpzà- 
pio», Ἰλλιῦ τυραννήσταντος, αὑτόθι τε τὸν βίον ἐχ- 

ἐπεῖν. Καὶ τὰ χατὰ Ἰλ᾿ οὖν ὃὲ γράφει μάλα λογίως 
ὁ Εὐστάθιος, ὅπως πρὸς τοῦ Ζήνωνος ἐπιδουλευθεὶς 
διέφυγε, καὶ ὅπως ὁ Ζήνων τὸν ἀποτφάξαι τοῦτον 
προπτταχθέντα, ἐς θάνατον ἐχδέδωχε, μισθὰν τῆς 
ἀποτυχία; τὴν τὴς χεφαλῆς ἐχτομὴν αὑτῷ παραξχών. 
Ὃν xat atoxzr, (hy ὁ Ζήνων τῶν ᾿ξῴων ἀποδείχνυσι 
δυνά!λειυν, τὸ λαθεῖν πραγματενόμενος. Ὃ δὲ, Asóv- 
ttov προσ:ταιρισάμενος, Μάρσην τε οὖν 7" ἄνδρ: V- 
χιλον, καὶ [ἰχιπρίπιον ἀνὰ τὰ τῆς "Ex«a; qiios 
μέρη. Εἶτα τὴν Λευντίον ἀνάῤῥησιν τὴν ἐς Ταρσὸν 
zh. Κιλικίας γενομένην " ὅπως τε χαὶ οὗτοι τῆς τυ» 
ραυνίδο; ἀπώναυτο, Θευδερίχου xat' αὐτῶν ix, 
πεμφθέντος, ἀνξρὺς Γότθου τὸ γένος ὑπάρχοντης, 
παρὰ 'Ῥωμαίοις τε αὖ ἐπισήμσθ, ᾿μετὰ ἡμεδαπῆς τι 
x3» ἀλλοδαπῆς δυνάμεως. ᾿Ἀναγράφει δὲ μᾶλα Goto; 
ὁ αὐτὺ: Εὐστάθ:ο:, καὶ τοὺς δειλαίΐω:ς vr oru. tvourís) 
πρὸς Ζήνωνος: ἀντὶ τῆς ἐς αὐτὸν εὐνοίας, xaléu γε 
ὁ θευδέριχος τῆς ἐπιδουλῇς Ζήνωνος αἰσθόμενος (31), 
ἐπὶ τὴν πρ:σθυτέραν Ῥώμην ἀναχωρεῖ. Τινὲς δέ 
φατιν, ὡς καὶ ὑποθήχῃ Ζήνωνος (58): xat Ὀδόαχρον 


ΑΙ LECTIONES, 


τι C. C. αὖ. 


VALESII. ANNOTATIONES. 


(51) Τῆς βου.ῆς αἰσθόμενος. Rectius in. ms. 
codice Florentino scribitur, τῆς ἐπιδουλῆς ais0ó- 
A25,0:. 

(38) Ὡς xal ὑποθήκῃ Ζήνωνος. Hujus loci sen- 
δύ} non viderunt luterpretes quibus prava inter- 


punctio fraudi fuit. Ego vero media distinction 
post li:ec verba apposita, lucem huic loco attuli, 
Aitenim Evagrius duas causas afferri. quze Theode- 
ricum impulissent, ut ad ftaliam yroficisceretar, 
Prima est, quod Zeno ei iusidiaretur. Alii autem 


VARIORUM. 


(v) Toc δειλαίως ἀνῃρημένους. Marcellinus in 
G'ironico sub coss suni 488, h:ec. habet : Leontius 
interea rex et lllus tijraunils (qui tyrannidem abri- 
puerant anno 4521. (n. Dapyrio lsaurie castello capti 
decollulique sunt. Gapitu. eorum Constantinopolin 
«allata, preAva hastilibus tabuere, Vodem anno Tiwo- 


dericus rex omnium suorum multitudine (Gothorus 
in. Itiliam. tendit. Theodericus hic, cognomism 
Amalus, ltaliam ingressus est anno 489, bellum ili 
gessit cum Odoacre ltalize rege anno 491 Odoacrem 
occidit, et regnum [tali;: sibi asseruit. ayuo i195. 
iN vo ones Ant. Pagi ad 605 annos, 


ry rr uw 


2653 


. IISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER IIl. 


i04 


μάχῃ κρατήσας, ὑφ᾽ ἑαυτὸν τὴν Ρώμην ποιεῖται, A quomodo Theodericus, cum Zenonis adversus 35€ 


ῥῆγτα προπονομλάσας ἑαυτόν, 


ipsum insidias comperisset, Romam se contulit. 


Alii dicunt Zenonis suasu id a Theoderico factum fuisse. Qui conserto przlio, cum Odoacrum su- 
Perasset, Romam sub potestatem suam redegit, regis duntaxat nomine sibi assumpto. 


KEPAA. KIT. 
Περὶ Μαμμιαγνοῦ. , xai τῶν ἔργων αὑτοῦ. 

Ὑπὸ τοῖς χρίνοις Ζήνωνος, ἱστορεῖ Ἰωάννης ὁ Ῥὴή- 
τωρ Μαμμιανὸν ἐξ ἐπιδιφρίων ἐπίσημον ἄνδρα γε- 
νέσθαι, xai τῆ: συγχλήτον Bou)"; μετασχεῖν, xal 
ἐν Δάφνῃ τῷ προαχστείυ τὸν γχγαλούμενον ἀντίφορον 
(39) οἰχοδομήσασθαι, πρώην ἀμπέλους δεδεγμένον, 
χαὶ πρὸς γεωργίαν ἐπιτήδειον καθεστῶτα, εὐθὺ τοῦ 
5nuosiou θαλανείου * οὗ Μαμμιανὸς ὁ φιλόπολις, fd 
χαλχῇ ἀνάχειται εἰχών. ᾿ἸΑνὰ δὲ τὴν πόλιν δύο βα- 
σιλτίου; ἐργάσασθαι στοὰς, τῇ τε οἰχοδολίς λίαν eo- 
ποεπεῖς, καὶ τοὺς Ex λίθων περιφανείαις τε xal διαυ- 
γείαις χεχοσμτ μένας * ὥσπερ δέ τι μεθόριον μέσον 
τῶν δύο βασιλείων στοῶν, τετράπυλον (τ) ἀναστῆσαι, 
xto3l τε χαὶ τῇ Ex χαλχοῦ ὕλῃ μάλα χομψῶς ἢσχην- 
μένον. Καὶ τὰς μὲν βασιλείους χατειλῆφαμεν στοὰς, 
μετὰ τῆς προσηγορίας ἔτι λείψανα τῆς πρώην εὖχο- 
cula: φερηύσας, τῶν ix Προχοννήσον λίθων τῷ 
ἐδάφτι συγχειμένων * οὐ μὴν τὴν οἰκοδομίαν ἔχουσάν 
tt τῶν ἐπισήμων. "Ex τῶν γεγενημένων γὰρ παθη- 
μάτων ἕναγχο; τὴν οἰχοδομίαν ἐδέξαντο, οὐδὲν ἐς 
χόαμον (40) ταύταις προστεθέντος. Τοῦ δὲ τετρα- 
πύλου τοῦ ὑπὸ Maputavoo γεγενημένου οὐδὲ ψιλὸν 
ἴχνος χατειλήφαμεν. 


ΚΕΦΑΛ. ΚΘ'. 
Περὶ τῆς τελευτῆς Ζήνωνος, καὶ τῆς ἀναῤῥή- 
σεως ᾿Αναστασίου. 


Τοῦ Ζήνωνος (y) τοίνυν ἄπαιδος τελευτήσαντος 
ἐπιλυψίας νόσῳ μετὰ ξόδομον χαὶ δέχατον Exo; τῆς 
αὑτοῦ βασιλείας, ἤλπισε μὲν Λογγῖνος ὁ τούτου ἀδελ- 
φὸς ἐς μέγα δυνάμεω; προχεχωρηχὼς, τὴν βασιλείαν 
ἑτυτῷ περιθέσειν * οὐ μὴν τῶν δοχηθέντων ἔτυχεν. 
Ἢ γὰρ ᾿Αριάδνη ᾿Αναστασίῳ τὸν στέφανον περιτί- 
θησιν, οὕπω μὲν fjxovzt ἐς γερουσίαν, ἐν δὲ τῇ λεγο- 
μένῃ τῶν Σιλεντιαρίων σχολῇ (2) χαταλεγομένῳ. 


CAP. XXVIII. 
De Mammiano, et de operibus ab eo constructis. 


Ejusdem Zenonis principatu Mammianum quems» 
dam vixisse scribit Joannes rhetor, qui ex sellulario 
opifice vir insignis evaserit, et ad seratorium or- 
dinem pervenerit. Ab hoc Mammiano, ait Jóan- 
nes, in Daphnensi quidem suburbano :edificatum 
esse antiforum, qui locus prius vites habuerat 
cLarva, e regione baluei publici; in quo statua 
wnea posita est cum hac inscriptione : Mammianus 
amator urbis. ln urbe vero duas regias porticus 
ab eodem structas esse refert, tum fabric: venu- 
state insignes, tum lapidum splendore ac nitore 
decoratas. Inter duas autem perticus, quasi confi- 
nium quoddam ab eo zdificatum esse tetrapylum, 
columnis et γα admodum eleganter excuitum, Et 
ipsas quidem regias porticus vidimus, quz et. no- 
men pristinum et reliquias vctusti splendoris adhuc 
servant, cum solum carum Proconncesio marmore 
stratum sit. leliqua vero structura nihil habct 
eximium. Nam post superiores ruinas, nuper in- 
staurate sunt, nulla re ad earum ornamentuin ad- 
jecta. Tetrapyli vero ejus qucd a Mammiano 
consiructum cst, ne vestigium quidem deprehen- 
dimus. 

CAP. XXIX. 

De Zenonis obitu, εἰ de Anastasii. imperatoris nun- 
cupatione. 

Caterum cum Zeno post septimum decimum iimn- 
perii sui aunum, ex comitiali morbo absque liberis 
decessisset, Longinus quidem, ejus frater, qui ad 
magnam potentiam perveneast, in spem venit 386" 
&e imperium facile occupaturum esse. Sed tamen 
voti sui haudquaquam compos factus cst. Etcnim 
Ariadne coronam imposuit Anastasio, qui nonduin 
in senatorium ordinem allectus, in silentiariorum 


VALESII!. ANNCTATIONES. 


dicebant Theodericum Zenonis consilio impulsum 
in ltaliam se contulisse. Certe in excerptis veteris 
auctoris, qux ad calcem Ammiani Marcellini jam 
pr:dem edidi, Theodericus consensu Zenonis in 
Italiam profectis esse. dicitur. Sic enim illic seribi- 
tur : Zeno recompensans beneficiis Theodericum , 
quem fecit patricium et consulem, donans ei multum, 
et mittens eum ad Italiam, pactuatus est, ut si victus 
fvisset. Odoachar, pro merito laborum suorum loco 
cjus, dum adviveret, tantum ,  preregnuaset.. ldem 
«juoque testatur Jordanes in Geticis, et in lib. De 
successione regnorum. 

(39) ᾿Αγείφορον. Sic dictum videtur zdificium 


quoddam quod fori usum pr:estabat. Hoc zdificiuin 
ait Evagrius fuisse iu suburbano Daphnensi, e. re- 
gione publici balnei. Id enim sonant hi: c verba, εὖ- 


D θὺ τοῦ δημοσίου βαλανείου - Musculus quidem 


εὐθύ vertit : Recta ad publicum balneum, Quo:l non 
probo. Nam εὐθύ idem est quod xazsvav:l-v, teste 
Suida. In antiforo autem ait Evagvius erectam 
fuisse statuam Mammiani. Ex quo apparet. antifo- 
rum fuisse id quod supra dixi. Nam statu: in foro 
erigi solebant. 

(40) Οὐδὲν» ἐς xóc tov. Assentior Christophorso- 
no et Savilio, qui οὐδενὸς emendarunt. 


VATUIORUM. 


(x) TerpázxvJAov. /Edificium quatuor portis per- 
οὐ ιν inquit Ducangius, in Glossar. med. et in. inf. 
Grac. 

(yj; Τοῦ Ζήνωνος — Marcellinus in Chronico ad. 
anu. 491 (quo mortuus est Zeno) scribit : Zeno 
Aug. vita decessil, tam sui imperii annis quam DBasi- 
li.ci tyrannidis computatis anno. xvn, mense vi. Dic 


nona mensis Aprilis eiortuali, inquit Pagius ; qui 
Scx menses erra!tm csse librariorum  conte- 
dit pro tribus mensibus. Anastasius. imp. corona- 
tus est die undecima ejusdem Aprilis. . 

(2) Ἔν τῇ Aéyojérg τῶν Xidercutpior σγοῖος 
Non solum leca. uli aei Ἂς νος WeCSNSeN 


stdiis vaeare deVeuV, Sed «V € qu& SY NS ONX- 


| 


2655 


ct nuncupationeim Anastasii, annos fluxisse septem 
supra ducentos : a principatu autem Augusti, annos 
quingentos triginta duos, ac pr:eterea menses sep- 
tem : ab Alexandri autem Macedonis regno octin- 
gentos et triginta duos, similiter cum mensibus 
seplem : a Romanorum et lomuli regno, mille et 
quinquaginta duos, ac prxcterea. menses septem : 
a Troje denique expugnatione, annos mille sexcen- 
tos octoginta sex, cum mensibus septem. Hic Ana- 
siasius ortus ex urbe Epidamno quie nunc Dyrra-- 
chium dicitur, imperium simul et uxorem Zenonis 
Ariadnem accepit. Ac primum quidem Longinum 
Zenonis fratrem, qui magistri dignitatem gerebat, 
quem antiqui prafectum officiorum palatii appel- 
labant, in patriam amandavit. Multis item aliis Isau- 
ris qui id ab ipso pelierant, ad suos redeundi co- 
piam fecit. 


CAP. XXX. 


De Anastasio imperatore : et quomodo, cum nihil 
in ecclesiastico statu innovari sineret, totius orbis 
Ecclesie iunumeris perturbationibus replete sunt, 
multique episcopi eam ob causam expulsi. 


Idem porro Anastasius, utpote pacis studiosissi- 
mus, nihil omnino innovari voluit, przcipue vero 
in Ecclesi* statu; modisque omnibus claboravit, 
ut et sanctissim:ze Ecclesi: absque ulla perturba- 
tione remanerent, et cuncti qui ipsius imperio pa- 
rebant, altissima pace fruüerentnr, omini rixa et 
contentione, tum ab Ecclesie statu, tum ἃ rebus 
publicis procul amandata. Et Chalcedoneusis qui- 


dem synodus iis temporibus, uec 361 palam prz- 


dicabatur in sanctissimis Ecclesiis, nec omnino re- 
jeiebatur. Singuli eni earum przsides, prout 
ipsis visum fuerat, agebant. Et nonnulli quidem 


VALESII ANNOTATIONES. 


(M) Ἀναστάσιος &ipura:óc τις ὧν. Qualiter 
alfectus fuerit. Anastasius. erga res ecclesiasticas, 
et qua ratione segesserit in carum adininistratione, 
docet Liberatus in Breviario, cap. 18, his verbis : 
Ascenderunt quidam et edversantium et comnmunican- 
tium ei ad Anastasium. Et dum haberent contra priu- 
cipem contentionem «liis quidem proponentibus anathe- 
matizarisynodum, et ita communicare ; aliis vero paca- 
tis in unitivo edicto adjici ea que satis[acerent his qui 
communicaverant Petro ;. considerans | inperator , 


EVAGRII SCHOLASTICI : 
schola adhuc militabat, Porro Eustathius scribit, A Ἱστορεῖ δ᾽ οὖν ὁ Εὐστάθιος, 
ab exordio imperii Diocletiari ad Zenonis obituni' 


2656 
exà τῇ ἀρχὺὶν τῆς 
Διοχλητιανοῦ βασιλείας ἐς τὴν Ζήνωνος τελευτὴν χαὶ 
τὴν ἀνάῤῥτοιν 'Avastaolou , ἔτη διελθεῖν ἔπτὰ xal 
διακόσια * ἀπὸ δὲ τῇς Αὐγούστου μοναρχίας, Ezr, δύο 
χαὶ À', χαὶ πενταχόσια mob; μησὶν ἑπτά" ἀπὸ δὲ τῆς 
᾿Αλεξάνδρου τοῦ Μαχεδόνος ἀργῆς, ἔτη δύο xaX sp:á- 
χοντα, χαὶ ὀχταχόσια, ὁμοίως πρὸς μησὶν ἑπιά᾽ 
£z δὲ τῆς τῶν Ῥωμαίων xai Ῥωμύλου βασιλεᾷς, 
ἔτη 620 χαὶ πεντήχοντα xai χίλια xal πρός γε μῆν:; 
ἑπτά * ἀπὸ δὲ ἁλώτεως Τροίας, ἔτη ἕξ καὶ ὀγδοῆχον- 
τα, xai ἑξαχόσια χαὶ χίλια πρὺς μησὶν ἑπτά. Οὗτος 
ὁ ᾿Αναστάσιος πατρίδα τὴν Ἐπίδαμνον ἔχων ( Δυῤ- 
ῥάχιον νῦν προσηγόρευται), τὴν τε Ζήνωνος βασι- 
λείαν καὶ γαμετὴν τοῦ αὐτοῦ Ζήνωνος τὴν 'Aptábvny 
ἐσοιχίζεται. Καὶ πρῶτα μὲν Λογγῖνον Ζήνωνος ἀδελ- 
φὸν (a), τὴν τοῦ μαγίστρου ἀρχὴν διέποντα, ὃν ἣγε- 
μόνα τῶν ἐν τῇ αὐλῇ τάξεων οἱ πρόσθεν ἐχάλουν, 
ἀνὰ τὴν ἐνεγκαμένην ἐχπέμπει, εἶτα δὲ χαὶ πολλοὺς 
ἑτέρυυς ᾿σαύρηυ:, τοῦτο δῆθεν αἰτέσαντας. 

ΚΈΕΦΑΛ. A'. 

Περὶ "Araccaciov τοῦ βασιλέως. καὶ ὡς διὰ τὸ 
μὴ βούλεσθαι τοῦτον καινοτομεῖν τι περὶ τὴν 
ἐχκιλησιαστικὴν κατάστασιν, μυρίων ταραχῶν 
al àvà τὴν οἰκουμένην 'ExxAncíat ἐνεπιήσθη- 
cav: zoAlol τὸ τῶν ἐλισχόπων διὰ τοῦτο 
ἐξεδιλήθησαν. 

Οὗτος ὁ ᾿λναστάσιος εἰρηναῖός τις ὧν (41) , οὐδὲν 
χαινουργεῖσθαι παντελῶς ἢδούλετο, διαφερόντως 
περὶ τὴν ἐχχλησιαστιχὴν κατάστασιν. Kai διὰ παν- 
τὸς fist τρόπου, τάς 7s ἁγιωτάτας Ἐχκλησίας ἀτα- 


C ράχους μεῖναι, ἅπαν τε τὸ ὑπήχοον βαθείας γαλήνης 


ἀπολαύειν, πάσης ἔριδος χαὶ φιλονειχίας ἐχ τῶν ἐχ- 
χλησιαστιχῶν τε χαὶ πολιτιχῶν πραγμάτων ἐχβοδὼν 
γινομένων. Ἦ μὲν οὖν ἐν Καλχτδόνι σύνοδης t 
τούτου: τοὺς χρόνους, οὔτε ἀναφανδὸν ἐν ταῖς bvw- 
τάταις ᾿Εχχλησίαις ἐχηρύττετο, οὔτε μὴν &x πάντων 
ἀπεχηρύττετο. "Exaoto: δὲ τῶν προεδρευόντων ὑς 
εἶχον νομλίσεως, διεπράττοντο, Κἂν ἔνιοι μὲν (43) τῶν 


mm NC MM 


quod si adjectionem edicto faceret, tumultum  mor- 
ret Ecclesie, et anathematizare synodum esset ἀφ 
possibile ; persuasit eis. sufficere unitivum editam, 
ut communicarent adinvicem sibi, sicut. et ceri Ec- 
clesiarum episcopi. Εἰ cum non obedirena haec egere, 
nihil impetrantes dimisit Ex quibus vides Anas» 
sium iinperatorem Zenonis edictum prorsus sect- 
tum esse, nec praeterea quidquam innovari τὸ" 
uisse. 
(42) Κἂν ἔγιοι μὲν. Scribendum est xaY Ew. 


VAiuORUM. 


citia destinata sunt, item. ad officia ac ministeria 
priucipis, schole vocantur : unde in cod. schola 
equitum, peditum, scriniariorum domesticorum , 
elentiariorum, sacrarum largitionum, etc. De Si- 
lentiaríis egimus notis ad cap. 10, lib. i1. Eva- 
iri. 

(a) Aoryirer Ζήγωγος déóg1zóv. Confunudit 
Evagrius Louginum magistrum mlitum cum Lon- 
pino Zenonis fratre : qui lamen diversi erant, ut 
zpparet tam ex liistoria reigest:e, quam auctoritate 
Zonar? et. Theophanis. Posterior ait in Chronico, 
aan. 481, juxta. Alexandrinos, id. est, A. (ὦ. 401. 


Longiuum — Zenonis fratrem, propter. scdiionem, 


exsulem ab Anastasio Alexandriam missum, ibiqw 
presbyterum ordinatum : septennio post, mortes 
obiisse. Proinde nequein patriam fuisseamandatus, 
neque posthac tumultus excitare potuisse. Erg 
alius erat Longinus magister militum, quem mag- 
stratu. abrogavit Anastasius, οἱ in patriam amar 
davit, ubi postea adversus imperatorem bellas 
suscepit, uti narrat Evagrius, infra, cap. 35. Eras 
omnino ires Longini, unus Zenonis frater, alt 
magister militum, tertius Selinuntius, ab Evagre 
in eodem capite memoratus. Vide Pagium ad aas 
4U8, n. 5, 4, 5. W. Lowrnu. 


. Ww 


LE 


2651 


HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIBER IIT. 


2658 


ἐχτεθειμένων, αὐτῇ μάλα γεννιχῶς ἀντείχοντο, xat A eorum, cuncta qua in illo €oncilio exposita fuerant, 


πρὸς οὐδεμίαν ἐνεδίδοσαν συλλαδὴν τῶν ὁρισθέντων 
παρ᾽ αὐτῆ: οὐ μὴν γράμματος ἐναλλαγὴν παρεδέ- 
χοντο. ᾿Αλλὰ xal μετὰ πολλῆς ἀπεπήδων τῆς παῤῥη- 
Gía;, καὶ χοινωνεῖν παντελῶς οὐχ νείχοντο τοῖς μὴ 
δεχομένοις παρ᾽ αὐτῆς τὰ ἐχτιθέμενα. Ἕτεροι δὲ, 
οὐ μόνον οὐχ ἐδέχοντο τὴν ἐν Καλχγηδόνι σύνοδον, xal 
τὰ παο' αὐτῆς ὁρισθέντα' ἀλλὰ χαὶ ἀναθέματι περι- 
ἐδαλον αὐτὴν τε καὶ τὸν Λέοντος τόμον. ΓΑλλοι τοῖς 
Ἕ νωτιχοῖς Ζήνωνος ἐνισχυρίζοντο, xal ταῦτα πρὸς 
ἀλλήλους διεῤῥωγότες τῇ τε μιᾷ καὶ ταῖς δύο φύσε- 
σιν" οἱ μὲν, τῇ συνθήχῃ τῶνγραμμάτων(45) χλαπέντες" 
οἱ 65 , xa. πρὸς τὸ εἰρηνιχώτερον μᾶλλον ἀποχλί- 
γαντες * ὡς πάσας τὰς "Exxinoiag ἐς ἰδίας ἀποχοι- 
θῆναι μοίρας, χαὶ μηδὲ χηινωνεῖν ἀλλέλοις τοὺς 
προεδρεύουτας. Ἐντεῦθεν πλεῖστα χρήματα χατὰ τε 
τὴν Ἑζῴαν, ἀνά τε τὰ Ἑξσπέρια μέρη xal χατὰ τὴν 
Λιδύην ἐτύγχανον ὄντα, οὔτε τῶν ᾿Βώων ἐπισχόπων 
τοῖς ᾿Εσπερίοις ἣ τοῖς Λίδυσι σπενδηυμένων, οὔτε αὖ 
τούτων τοῖς Ἑῴοις. Τὸ δὲ μεῖζον ἐς ἀτοπίαν προΐει. 
Οὐδὲ γὰρ σφίσιν αὐτοῖς ἐχοινώνουν οἱ τῆς Ἑῴας 
πρόεδροι, οὐδὲ μὴν οἱ τῇ, Εὐρώπης ἣ τῆς Διθύης 
τοὺς θρόνους διέποντες, μῆτι γε δὴ χαὶ ὑπερορίοις. 
ἽΑπερ ὁ βασιλεὺς ᾿Αναστάσιος θεώμενο:, τοὺς νεω- 
τερίζοντας τῶν ἐπισχόπων ἐξωθεῖτο, εἴπου χατειλῇ- 
φει, ἣ παρὰ τὸ εἰωθὸς τοῖς τόποις τινὰ τὴν ἐν Ka- 
χηδόνι σύνοδον χηρύττοντα, f) ταύτην ἀναθέματι πε- 
ριτιθέντα. ᾿Εχδέδληχε μὲν οὖν ix τῆς βασιλίδος τῶν 
πόλεων, πρῶτον μὲν Εὐφήμιον (b), ὡς προγέγραπται, 
εἶτα Μαχεδόνιον, μεθ᾽ ὅν Τιμόθεος ἐγεγόνει: " ἐχ δὲ 
77; ᾿Αντιόχου Φλαδιανόν. 


pertinaeissime defendebant, nec in ejus decretis 
vel unam syllabam remittere, ac ne unius quidem 
litter: mutationem admittere sustinebant : 561} 
magna cum fiducia recedebant ab iis qui decreta 
illius concilii minime susciperent, ncc illis coin- 
municare ullo modo sustinebant. Alii vero, Chal- 
cedonensem synodum ejusque decreta non modo 
non suscipiebant; verum etiam illam una cum 
Leonis epistola sub anathemate damnabant. Alii 
Zenonis llenotico mordicus inhzrebaut : idque ta- 
melsi inter se dissiderent de una aut de duabus 
naturis : hi quidem compositione imperialium lit- 
teraruin decepti : illi vero paci et concordia magis 
studentes. Adeo ut totius orbis Ecclesiz€ in varias 


B (actiones divisz essent, ac ne antistites quidem 


sibi mutuo communicarent. Hinc multa dissidia in 
Orientis et in Occidentis partibus, ct per Africam 
exstiterunt, cum nec Orientales episcopi Occiden- 
talibus οἱ Afris sociarentur, nec isti vicissim co- 
irent cum Orientalibus. Quin etiam ad majorem ab- 
surditatem res progressa est. Nam nec Orientales 
antistites inter se ipsi communicabant : pec Occi- 
dentales item nec Afri inter semetipsos communio- 
nem fovebant; nedum cum peregrinis el extraneis. 
Qux cum imperator Anastasius videret, episcopos 
qui aliquid innovarent, Ecclesiis exturbabat, si 
quem forte deprehendisset aut concilium Chalcedo- 
nense predicantem contra inolitam locorum con- 
suetudinem, aut idem sub anathemate damnantein, 


C Et ex regia quidem urbe, uti supra diximus ; pri- 


mum ejecit Euphemium, deinde Macedonium, cui successit Timotheus; Antiochia vero Flavianuim 


expulit. 


KE6AA. AA. 


'EzxictoAh τῶν μοναχῶν Παιλαιστινῶν πρὸς 'AA- 
x(cwva περὶ Ξεναίου καὶ ἑτέρων tiov. 


Περὶ τοίνυν Μαχεδονίου καὶ Φλαδιανοῦ γράφων τὸ 
ἐν Παλαιστίνῃ μοναδιχὸν πρὸς ᾿Αλχίσωνα (44) ἐπὶ λέ- 
ξεως λέγει ταῦτα’ Πέτρου δὲ χεχοιμημένου (45), πάλιγ 


| CAP. XXXI. 


Epistola monachorum Palestine ad Alcisonem, de 
Xenaia et de aliis quibusdam. 


De Macedonio quidem et Flaviano monachi Pa- 
]wetine in litteris ad Alcisonem datis ita scribunt. 
Mortuo. autem Petro, 362 inter se ipsos iterum 


- "CÓALESII. ANNOTATIONES. 


(43) Τῇ συγθήκῃ cov γραμμάτων. Joannes Lau- 
gus litteras Zenonis imperatoris de Ecclesiarum 
adunatione videtur intelligere. Sic enim vertit : 
Ji quidem literis insidiose compositis per fraudem 
decepti. Quem sensum secutus est eliam Christoplior- 
sonus. Certe hic Evagrii locus aliter exponi non 

test. Duas enim causas affert, cur nonuulli edicto 

enonis acquiescerenl. Quosdam igitur ait fuisse 
deceptos blanda illa, et ad persuadendum com- 


zi posita principis oratione. Alios vero studio pacis 


et quietis Ecclesiarum illectos, huic edicto acquie- 


se. 
(44) Πρὸς ᾿Αλχίσωνα. Tic Alcison episcopus 


προτὶ Nicopolis quz metropolis est veteris Epiri : 
&.Snter przcipuos defensores synodi Chalcedonensis. 
mabMortuus est anno Christi 516, Petro solo consule. 
m 


Ejus meminit Marcellinus in Chronico, qui eum Alcis- 
sum vocat. Vide Baronium ad annum Christi 516. 

(45) Πέτρου δὲ κεκοιμημένου. Cum duo (uerint 
Petri uno eodemque tempore, alter Alexandri:us 
episcopus, alter Antiochenus, incertum est uter illo- 
rum hic intelligatur. Probabilius tanien. vidctur 
Alexandrinum Petrum hic designari ; eo quod mo- 
nachi Palzstin: statim loquuntur. de Alexandria, 
et de Egypto ac Libya. Obstat tamen quod stulji- 
citur ab iisdem monachis ; posl mortem scilicet 
Petri A:gyptum separatim communicasse, et Orien- 
talesab eorum communione disjunctos fuisse. Pe- 
tro enim Alexandrino successit Athanasius, qui 
synodicas scripsit ad Palladium episcopum Antto- 
chix, ejusque communioni sociatus fuit, ut superius 
observavi ex EÉvagrio et Liberato *. ursus vero 


VARIORUM. 


ENS (bh) 'ExCéCAmxe Εὐφήμιον. Euphemium episc. . donins ab eodem imp. pulsus est anno 514. Vid. 
"m^. P. falso ab Anastasio imp. accusatum alque 
- Samnalum, in exsilium ductum esse, et in cjus 
EXMocem Macedonium subrogatum anno Chr. 496, 
Miticribit l'agius ad ann. 495, n. 9. [μ56 autem Mace- 


infra cap. 44 hujus lib. 
* De Petro Mongo episcopo Alexandrino omwi- 
no intelligendus locus. Schisnia enim. de qua tic 


95r EVAGRII SCilOLASTICI 2600 


discissi sunt. Et Alexandria quidem et Z£ayptus ac A εἰς αὐτοὺς ἀπετχί ήταν, ᾿Αλεξάνδρειά vi χαὶ Ai- 
Libya intra £nam communionem permansit. Reli--— γυπτος χαὶ Διξύη ἀαθ᾽ ἑαυτὰς διετέλεσαν " xai i 
cuts item Oriens scorsum ab aliis communicavil, λωιπὴ zása 'Ávazo^m πάλιν xao ἑαυτὴν, τῶν Aye 
propterea quod Occidentales prorsus communicare χῶν μὴ ἀνεχομένων (46) ἄλλως αὐταῖς χοινωνεῖν 1 
illis recusabant, nisi Nestorium, Eutychem ac Dio- πρὸς τὸ ἀναθεματίζειν Νεστόριόν τε χαὶ Εὐτυχῆ, xal 
«corum sub anathemate damnantes, Petrum quo- — à:20z9£07, προστιθέναι xal Πέτρον τὴν Μογγὼὺν xà 
que Mongum et Acacium iis adjicerent. 1n hoc igi- Λχάχιον, Ἔν τούτοις οὖν τῶν ἀνὰ τὴν οἰχουμένην 
tur rerum statu cum essent totius orbis Ecclesie, οὐτῶν Ἐχχλτσιῶν, oi γνήσιοι τῶν ἀπὸ Διοσκόρου 
Eutychiani et Dioscoriani ad exiguum prorsus nu- — xa: Εὐτυχοὺς εἰς πάντη ἐλάχιστον περιέστη σαν Un 
merum redacti sunt. Cumque brevi defecturi es- ἀριθμόν. Καὶ μελλόντων ὅσον οὐδέπω ἐχλιπεῖ, üz 
sent ita ut amplius in terris non exstarent, Xenaias τῆς γῆς, ὥττε μὴ ὑπάρχειν» αὐτοὺς, Ξεναῖας (Mi) ὁ 
quidam, vere nominis sui, id est, alienus a Deo : τοῦ Θεοῦ ξένος ἀληθῶς, οὐχ οἴδαμεν τέ σχοπῶν, 1, 
nescio quo consilio, nec qua de causa susecptas ποίαν ἔχθραν πρὸς Φλαθιανὺν ἐχδιχῶν, προφάσει δὲ 
adversus Flavianum inimicitias exercens : pr- τῆς πίστεως, ὡς οἱ πολλοὶ διηγοῦνται, χινεῖν ". μὲν 
textu tamen fidei, ut. plerique narrant, adversus πρὸς αὐτὸν χαὶ διαδάλλειν ἄρχεται ὡς ἵΝεστοριανόν, 
eum commoveri, eumque tanquam Nestorianum " 'Exefvou δὲ Νεστόριον σὺν τῷ φρονήματι ἀναθεματί- 
calumniari ccpit. Sed cum ille Nestorium simul σαντος, μετέύαινε πάλιν ἐξ ἐχείνου ἐπὶ Διόσχορον 
ejusque epinionem sub anathemate damnasset, καὶ Θεόδωρον (43) καὶ Θεοδώριτον, χαὶ Ἴδαν, xo 
Xenaias, relicto Nestorio, ad Dioscorum transgres- Κύρον, χαὶ ᾿Ελευθέριον (19) , xaX Ἰωάννην, xai οὐχ 
sus est, οἱ ad Theodorum ac Theodoritum, etlbam, ἴσμεν οὔστινας καὶ ὅθεν συλλεξάμενος * ὧν οἱ μὲ», 
ἃς Cyrum, et. Eleutherimn, ac Joannem, aliosque τὰ Νεστορίου ἀληθῶς ἐπρέσδευσαυ " οἱ δὲ, ὑπονγ.- 
nescio quos nec unde collectos : ex quibus quidam θέντε: ἀνεθεμάτισαν, χαὶ ἐν τῇ χοινωνέᾳ τῆς Ἐχχλτ- 
Nestorii dogma re vera sectati fuerant; quidam σίας χεχοίμηνται. Τούτους πάντας tà Νεστορίου, 
vero cum in suspicionem ejus rei venissent, postca φησὶ, vofjsavza: , εἰ ἢ ἀναθεματίσειας, τὰ Νεστο- 
idem dogma sub anathemate damnaverant, et in ρίου φρονεῖς, χἂν uvptáxig αὑτὸν μετὰ τοῦ φρονέυα: 
Ecclesia communione extremum diem clauserant. τος ἀναθεματίζῃς. ᾿Ανεχίνει δὲ διὰ γραμμάτων xil 
Hos, inquit, omnes Nestoriani dogmatis asscrtores τοὺς ἀπὸ Διοσχόρου zal Εὐτυχοῦς συνηγόρους πείθων 
nisi anatheinatizaveris, Nestorianus es, licet Ne- συνάρασθαι piv αὐτῷ κατὰ Φλαδιανοῦ,, μὴ μέντοι 
storium millies cum doctrina ipsius anathematizes. ἀναθεματισμὸν ἀπαιτεῖν τῆς συνόδου, ἀλλὰ τῶν 
Scriptis etiam litteris ad fautores Dioscori et Eu- C Τροκιρημένων προσώπων, Τοῦ δὲ ἐπεσχότου Φλαδισ- 
tychis, eos concitavit, suadens eis, ut sibi adversus νοῦ τούτοις ἐπὶ πολὺ ἀντιτείναντος, τέρων τε pezd 
Fiavianum auxilio essent, exigerentque ab eo, Ξιναῖΐῖου συμπλεχομένων xat! αὐτοῦ, "EXsostwr μὲν 
non quidem ut ipsam synodum, sed ut eas duntaxat ἐπισχόπου (50) τινὸς τῆς δευτέρας Kazzalexu;, 


VARLE LECTIONES, 


78 yz, 
VALESII ANNOTATIONES, - 


si Petrum Antiocheuum hoc loco designari dixeri- — Constantinopolim synodum congregat : et contri 
mus, eadem erit difficultas. Verum responderi po- Diodorum Tarsensem et Theodorum Mopsuestenum 
test monachos hic loqui non de ipsis patriarchis, cum seriptis, Thcodorijtum Cyri, Ibam Edessenus 
scd de integra dicecesi, et de maxima parte episco- — Andream, Eucherium, Cyrum et Joannem epise 
porum. Certe post mortem Petri Alexandrini, Orien- 0s, czeterosque alios qui in Christo duas praedi 
tales episcopos communionem | Ecclesie Romana bant naturas, duasque formas, et qui non copáer- 
cspeliissc apparet ex epistola Gelasii papae adOrien- — tur unum de Trinitate crucifixum, una cuim Leone 
taies. 0 . episcopo Rom. et ejus tomo, atque Chalced. svodo 

(46 Τῶν δυτικῶν» ἀνε χομένων. Addenda cst — inferre anathema persuasit. [dem confirmat 'beo- 
procul dut:o particula negativa, hoc modo, τῶν planes in Chronico, pag. 151. 


Δυτιχῶν μὴ ávigodfívov. quemadmodum legitur (49) Καὶ Νύρον καὶ Eoüépiov. Nictor Tunones- 
apud Niceph. et in codicc Telleriano. sis in. Chronico Quirum et Eucherium nominat, αἱ 


(47) Ξεναίης. Erat hicepiscopus Hierapolitanus, supra vidimus, ubi Quirus ponitur pro Cyro, ques 
a Petro Fu loue ordinatus, qui alio nomine Philo- admodum in epistolis D. Ambrosii Quinegius pre 
xenus dicebatur. De hoc pestifero homine multa — Cinegio. Porro Niceph. hoc loco pro Éutherio sek 
habent Theoph., Cedren.. Niceph. et alii. stituit Eleutherium. 

(48) Ex! Aide «opor καὶ Θεύδωρον. Non dubito (90) 'E-4evclrov μὲν éxioxóxov. Hujus Eless 
quin Pioscori nomen hoc loco perperam positum πὶ meminit Liberatus in Breviario, cap. 49, his ve 
δ. pro Diodori nomine. Neque enim Dioscorum bis, de Severo loquens : Ita ut ob hoc scriberdd 
znathemati subjici volebat Xenaias inimicus Chal- — ipsi Flaviano, sicut ipsius significatur epistolis, εἰ αἱ 
cedonensis synodi : sed. Diodorum Tarscussia et — Maronam lectorem, et. Eleusinum et. Euihreiies 
reliquos. lta certe Victor Tunonensis iu Chronico. — episcopos, et ad OEcumenium scholasticum  Isauri 
« Joanne Gibbo cos. Anastasius imp. Flaviano An- Ejusdem meininit Theophanes in Chronico, p. B 
üocheno, et Philoxeno Hierapolitano presulibus — editionis Regize ; cujus verba Anastasius Bibliodt 


. VARIORUM. 


loquit ir Evagrius, de separatione Dioscoritarum,ut — qui anno 517 sedem Alexandrinam adeptus es. 
eos vocat. Liberatus, ab Ecclesia intelligendum : — Vide Liberati Breviarium , ad finem, cap. 15" 
qu.e inansit usque ad. tempora Dioseori junioris, —  W. Low. 


0^^ 


«4:*) 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIDER TIT. 


2052 


Νικίου δὲ Λαοδιχείας τῆς Συρίας, xai ἄλλων ἄλλοθεν" A personas quas supra nominavi, sub anathemate 


ὧν τὰ; αἰτίος sr; πρὸς Φλαζιανὸδὸν μιχρονυχίας ἐτέ- 
pv, ἀλλ᾽ οὐχ ἡμῶν διηγήτσσθαι" τέλο; νομίσας διχ 
τούτου: εἰρηνεύξιν (51) αὐτοὺς, εἶξιν αὐτῶν τῇ φι- 
λο»ειχίᾳ. Καὶ ἐγγοάφως: τὰ πρόσωπα ἀναθεματίτα:ς, 
ἀπέστειλε τῷ βασιλεῖ " xai αὐτὸν γὰρ xaz' αὐτοῦ v:- 
χυΐχασιν ὡς τὰ Νεστορίου πρεσθεύοντης, Mri: 
τούτῳ οὖν ἀρχεσθεὶς ὁ Ξεναῖας, τῆς συνόδου αὐτὶ ς 
πάλιν) ἀνχῆεματισμὸν,, xai τῶν δύο csset; ἐπὶ τοῦ 
Kupi.o εἰργχύτων, τῆς σαοχὺς xai τῇ: θεότητο:, 
ἀπήτει τὸν Φλαδιανόν, Mt; ὑπαχούσαντος 0b , ὥτπερ 
Nz3:0512709 πάλιν χατηγόρξι. Πολλῶν ὃὲ ἐπὶ τούτῳ 
χεχινη μένων, χαὶ τοῦ πατριάρχου (52) ἔχθετιν περὶ 
πίστεως πεποιημένου, ἐν f| πρὺς χαθαίρεσιν μὲν 
Νεστορίου xal Εὐτυχοὺῦς τὴν σύνοξον δέχεσθαι ὡο- 
λόγει, μὴ μέντοι εἰς ὄρον χαὶ διδασχαλίαν πίστεως, 
πάλιν ὡς τὰ Νεστορίου ὑπούλως φρονοῦντος ἐπελαμ- 
Θάνοντο, εἰ μὴ καὶ τὸν ἀναθεματισμὺν αὐτῆς mpos- 
θείη τῆς συνόδον, χαὶ τῶν δύο φύσεις ἐπὶ τοῦ Κυρίου 
εἰοτιχότων σπαρχὸς χαὶ θεότητος, Προσυπάγονται 65 
πολλαῖς λόγων ἀπάταις χαὶ τοὺς ᾿Ισχυρίους (b3): καὶ 
ποιήσαντες γραμματεῖον περὶ πίστεως, ἐν ᾧ τὴν 
σύνυδον μετὰ τῶν δύο φύσεις εἰρηχότων, ἢ ἰδιότττας 
ἀνχγεματίγαντες, Φλαδιανοῦ μὲν ἀφίστανται χαὶ 
Μαχεδονίου * ἄλλοις δὲ σπένδονται ὑπογράψασι τῷ 
γραμματείῳ. Ἕν τούτοις χαὶ τὸν Ἱεροσολύυων ἀπ- 
1:07» ἔγγραφον περὶ πίστεως ὃς ἐχθέμεν.ς ἀπέστειλε 
Ξῷ βασιλεῖ, δι᾽ αὐτῶν τῶν ἀπὸ Διουχόρου. "Onsp 
αὑτοὶ pk προφέρουσιν (56), ἀναθεματισμὸν περιέχον 
τῶν 620 φύσεις εἰρηχότων. Αὐτὸς δὲ ὁ ᾿Ἱεροπολύμιον 
νενοηεῦσθαι παρ᾽ αὐτῶν διαδεδαιούμενο:, ἄλλο π|ρ,- 
φέρει δίχα τοιούτου ἀναθεματισμοῦ. Καὶ οὐ θαῦμα" 
χαὶ γὰρ xai λόνους Πατέρων πολλάχις νενοθεύχασι' 
πολλοὺς δὲ "Asxoxwaolou λόγους, ᾿Αθανασίῳ xai Γρη- 
γορίῳ τῷ θαυματουργῷ, καὶ Ἰουλίῳ (55), διὰ τῶ" 
ἐπιγραφῶν ἀνατεθείχασιν " οἷς μάλιστα τοὺς πολ- 
λοὺς πρὸς τὰς ἰδίας ἀτεδείας σφετερίζονται. ᾿Απ- 
ἥτουν δὲ xai ΔΙαχεδόνιον ἔγγραφον περὶ πίστεως" ὃς 
xai ἐζέγετο τὴν τῶν τιη’ χαὶ τῶν pv' μόνον εἰδέναι 
πίστιν διχδεδχιούμενος, ἀναθοματίζων δὲ Νεστόριον, 
χαὶ Εὐτυχῆ, χαὶ τοὺς δύο νίοὺς ἣ Χριστοὺς δογματί- 
ζοντας, ἣ τὰς φύσεις διαιροῦντας * μήτε δὲ τῆ ἐν 


damnaret. Quibus cum Flavianus episcopus diu 
multumque restitisset, aliique rursus cum Xecnaia 
adversus illum insurrexissent, Eleusinus scilicet 
quidam Cappadociz secund:e episccpus, 363 Ni- 
cias Laodiceiz quz est in Syria, et ex. aliis locis 
alii : quorum odii adversus Flavianum quonam 
caus fuerint, haud nostrum est, sed aliorum ex- 
ponere : tandem illos hoc facto. quieturos essc zr- 
bitratus, cessit illorum contentioni Gumque supra 
dictas personas scripto anatliematizasset, libellum 
suum ad imperatorem misit : nam «t henc adversus 
Flavianum, tanquam Nestoriani Gogtiatis prepugna- 
torem, commoverant. Sed nequc hac re ccntentus 
Xenaias, exegit iterum a Flaviano, ut οἱ synodum 
ipsam, et eos qui duas naturas in Christo praslica- 
verant, alteram carnis, alteram deitatis, anathemati 
subjicerct. Qui cum id facere recusasset, rursus 
Xenaias eum ut Nestorianum accusavit. Multis 
deinde agitatis, cum patriarcha expositionem fidei 
edidissct, in qua synodum in eo quidem quod spe- 
etat ad depositionem Nestorii atque Eutvcliis, susci- 
pere se profitebatur : quantum vero ad definitio- 
rem et doctrinam fidei, nequ»quam : rursus. illuin 
lanquam Nestoriano dogmati occulte faventem in- 
simularunt, nisi ipsam quoque synodum, ct eos qui 
duas in Christo naturas dixerunt, alteram carnis, 
alteram deitatis, anathemati subjiceret. lsauros 
praterea multiplici verborum fraude deceptos, in 
sententiam suam pertraserunt. Et conscriptione 
fidei edita, in qua synodum una cum iis qui duas 
in Christo naturas ac proprietates esse dixerunt, 
sub anathemate damnabant, a Flavioni quidem et 
Macedonii communione sese abrumpunt : cum 
aliis vero qui conscript:oni ipsorum subscripsissent, 
federis societatem ineunt. Inter hzc postulant 
eiiam ab episcopo Hierosolymorum, αἱ formulam 
fidei suze cosscribat. Quam ille cum edidisset, per 
sectatores Dioscori misit ad imperatorem. Et ca 
quidem quam ipsi proferunt, &nathematisinum con- 
tinet eorum qui duas in Christo naturas przdica- 
runt. Ipse vero Hierosolymorum episcopus, eam ab 


VALESIG. ANNOTATIONES. 


carius ita vertit. Anastasius quiete potitus a praliis, 
Macedonium patriarcham avertere ab orthodoxa fide 
satagebat. Multi autem. episcoporum Anastasio qra- 
tiam pra'stantes, Chalcedonensi resistebant concilio , 
quorum primus erat. Eleusinus Sasimensis. Gr:eca 
Theophanis sic habent, ὧν πρώτο: ἣν ᾿Ελεύσιος ὁ 
ἀσήμων. Sed. scri*endum est, ᾿Ελευσίνιος ὁ E;cl- 


po, quemadmodum seribitur in codice Vaticano.: 


Certe. monachi  Palestin;ie affirmant — Eleusinum 
hunc episcopum fuisse secun 'ze Cappadocke. Est 
aulem Sasima urbs Cappadocise secunda, cujus 
olim episcopus fuit Gregorius Nazianzenus, quem- 
adinodum docent Notitize veteres, et iniprimis Hie- 
rocles. 

(51) Διὰ τούτους εἰρηνεύειν. Scribendum vide- 
tur εἰρηνεύσειν, aut potius addenda est particula 
negativa hoc modo νομίσας 6:à τούτους μὴ εἰρηνεύειν 
αὐτούς. ld est, illorum gratia ipsos ion quiescere ar- 
bitratus. Nec dubito quin Evagrius ita scripserit. 


Verum Antiquarli dim in scribendo propcerarent, 
iterum hoc loco particulam negativam omiserunt. 
Porro per vocem διὰ τούτους, intelligit Diodorum 


'D Tarsensem, Tlieocorum Mopsuestenum, Theodori- 


tum et ceteros supra memoratos. Vide Theopha- 
nem, p. 151. 

(52; Καὶ τοῦ πατριάρχου. Flavianum Antiochen- 
sein episcopum intelligit. Quod non monerem, nisi 
in versione Christophorsoni mendum subessel. 

(53) Kal τοὺς ᾿Ισαυρίους. Rectius in Nicephoro 
sciihitur Ἰσχύοους. 

(54) “Ὅπερ αὐτοὶ μὲν προφέρουσιν. Supplenda 
videtur conjunctio in hunc modum , xal ó ep μὲν 
αὐτοὶ προφέρουσιν, ctc. 2. 

(55) Καὶ Ἰουλίῳ. Vide Leontium de sectis in 
actione octava. Ubi docet Acephalos epistolas quas- 
dam Julio episcop. Rom. tribuisse, qui re vcra 
erant Apollinaris. ' 


^v 


i 


263 


EVAGRII SCHOLASTICI 


9661 


ilis falso confictam esse dicens, atiam profert abs- A Ἐφέσῳ (55*) Νεστόριον χαθελούσης μνησθεὶς, μήτε 


que hujusmodi anathematismo. Neque id. mirum : 
nam et libros sanctorum Patrum  sepenumero 
corruperunt. Multos quoque Apolliparis libros 
Athanasio et Gregorio Tliaumaturgo, et Julio falso 
ascripserunt. Quibus precipue libris multitudi- 
nem in erroris sui societatem inducunt. Sed et a 
Macedonio chirographum fidei sux postularunt. 
Qui quidem eam exposuit, affirmans se trecentorum 
et octodecim sanctorum Patrum, et centum ac quin- 
quaginta fidem solam nosse : Nestorium vero cet 
Eutychem anathemati subjiciens, 96/4 eosque qui 


τῆς ἐν Καλχηδόνι χαθελούσης τὸν EüruyT. "Eq" ᾧ 
ἀγαναχτήσαντα τὰ περὶ τὴν Κωνσταντίνου πόλιν μη- 
ναστήρια, ἀφίστανται (50) τοῦ ἐπισκόπου Maxebo- 
E:vatag xal Διόσχορος (91) 
πολλοὺς προσλαμθανόμενοι τῶν ἐπισχόπων, ἀφόρτ,» 
τοι ἦσαν, χινοῦντες χατὰ τῶν μὴ ἀνεχομένων ἄναθε- 
ματίζειν. Ὧν τοὺς el; τέλος μὴ ὑπείχοντας. EEopia 
ὑπυδάλλεσθαι πολλαῖς μηχαναῖς παρεσχεύαζον. Οὕ- 
τως οὖν γα! Μαχεδόνιον ἐξορίζουσι, χαὶ Ἰωάννην 
τὸν Παλτοῦ (98) ἐπίσχοπον, xai Φλαδιανέν. Ταῦτα 
μὲν οὖν τὰγράμματα λέγει. 


νίου. Ἐν τούτοι; ὃ τὲ 


duos Filios et duos Christos asserunt, aut qui naturas dividunt : nulla tamen mentione facta πος Epbe- 
sinz .synodi qua Nestorium deposuit, ncc Chaleedonensis in qua depositus est Eutyches. Quod 
cum :egre ferrent monasteria quae. crant. circa. Constantinopolim, a communione Macedonii episcopi 
desciverunt. Interea  Xenaias et Dioscorus, multis episcopis sibi adjunctis, intolerabiles erant, dum 


tumultus concitarent adversus eos qui synodum anathemati 


subjicere recusabant. Ex quibus eos 


qui ad finem usque ipsis non cesserant, multis machinationibus in exsilium ejici curarunt. Hoe igitur 
modo Macedonium, et Joannem episcopum Palti, ct Flavianum in exsilium trudunt. Atque hac sunt 


qux in sapradicta epistola commemorantur, 
CAP. XXXII. 


De exp:zlsione  Macedonii Constantinopolitani ejpi- 
scopi, et Flaviani Anliocheni. 

Verum alia erant qux: animum Anastasii occuite 
pungerent. Nam cum Ariadna Anastasium imperiali 
purpura vestire vellet, Euphemius regix urbis epi- 
Scopus consensum suum accommodarerenuit, prius- 
quam Anastasius cautionem propria manu scri- 
ptam et jurejurando firmatam ipsi dedissct, qua 


pollicebatur, fidem se illibatam servaturum, nec 


quidquam novi in sanctam Dei Ecclesiam invectu- 


VALESII 


(55) Μήτε δὲ τῆς ἐν "Epéco. lta. quidem. in 
exordio episcopatus sui se gessit Macedonius, dum 
principi Anastasio a quo ad pontificatum promotus 
fuerat, gratificari vellet. Itaque multi ex autiquis 
serip'oribus prodiderunt Macedonium inilio qui- 
dent Zenonis Henotico subscripsisse. [ta certe Theo- 
dorus lector alflirmat, quem immerito Baronius eo 
nouwine reprehendit. fdem enimscribit Liberatus in 
Breviario, cap. 18. Ubi de Joanne Hemula Alexan- 
drino episcopo hiec habet : Qui et. ipse Petrum et 
Athanasium pradecessores suos secutus, in edicto uni- 
tivo communtcavit «liis sedibus, id est Constantinopo- 
litang , Antiocheng et Hierosolymitane. Et paulo 
post de Joanne Niezota loquens qui Hlemulx: suc- 
cesserat, ita dicit : Denique cum ei imperator scri - 
psisset, ut uniretur Constantinopolitano episcopo, ha'c 
rescripsit, quia non sufficeret εἰ ad perfectam unita- 
lem ; eo quod. non anathematizaret synodum. Victor 
autem Tunonensis in Chronico de Macedonio iía 
scribit : Anastasio Aug. cos. Maucedonius Constanti- 
nopolitanus | episcopus, synodo facta , condemnat eos 
qi Chalcedonensis decreta synodi suscipiunt, ct eos 
qui Nestorii et. Eutgchis defendunt. Denique Theo- 
planes in Clironico, p. 120. Theodoro lectori pror- 
sus assentitur. 

(00) Moruccipia ἀφίστανται. Monasteria Dii et 
Basiani , et Insomnium ac Matronze intelUgit , quie 
separaverant se a communione Macedonii et eorum 
qi Zenonis ΠΡ ΠΟΙ Ὁ subscripserant, ut tradit 

hcophanes in Chronico, p. 122. 

(57) Ξεναῖας xal Awccpoc. Mic est. ut existi- 
mo, Dioscorus junior qui Joanni Niczeot:e successit 
in episcopatu Álexandrino. Baronius quidem ordi- 


/ 


n 


C 


D 


ΚΕΦΑΛ. AS. 


Περὶ τῆς éx6oAmc Μακεδονίου τοῦ Korctarrirov- 
πόλεως, καὶ ΦιἸαδιαγοῦ ᾿Αντιοχείας. 

Τὰ δὲ συμμάχοντα (59) ἐν παραθδύττῳ τὸν "Ava- 
στάσιον, ἕτερα ἦν. Ἡνίχα γὰρ fj ᾿Αριάδνη τῷ "Ava- 
στασίῳ τὸ ἁλουργὲς ἐδούλετο περιδαλεῖν σχῆμα, οὐχ 
ἄλλως ὁ Εὐφήμιος τὴν ἀρχιερατιχὴν διέπιυν καθέδρα" 
συνετίθετο, μέχρις ὅτου τὴν δι᾽ ἐγγράφων χαὶ ὄρχων 
δεινῶν ὁμολογίαν αὐτόγραπτον ὁ ᾿Αναπτάσιης b; Εὐ- 
φήμιον ἔθετο, T] μὲν ἀχέραιον (60) φυλάξαι τὴν πί- 
στιν, χαὶ μηδὲν χαινουργὲς ἐσαγαγεῖν τῇ ἁγίᾳ τοῦ 


ANNOTATIONES. 


nationem ejus refert anno Christi 516, quinqnennio 
post relegationem Macedonii. Cui consentit Theo- 
phanes in Chronico. Sed adversatur Libceratus, qui 
ordinationem Dioscori refert ante Macedonii dcpo- 
sitionem. Idque confirmat Evagrius hoc loco. Ve- 
rum re accuratius examinata, Dioscurus junior bic 
intelligi non potest. ΒΝ ως episcopatu 
dejectus est anno Ch , t Gomstat ex Mar- 
cellino : eique subrogatus est Timotheus. qui sis- 
tim synodicas litteras scripsit ad Joannem  Nicav- 

tam episcopum Alexandri:ze , ut testantur Liberatos 

ac Theophanes. Cum igitur Dioscorus junior Ni- 

σοί successerit, necessario sedere cepit post de- 
positionem Macedonii. Alius igitur hoc Joco intel- 
ligitur Dioscorus. Ac fortasse pro Dioscoro scriben- 
dum est Sotericus. — De Soterico vide Valesii no- 
tas infra, ad cap. 44 hujus libri. W. Lowrm. 

(58) Καὶ ᾿Ιωάνγνην τὸν IlaAcov. De hoc Joanne 
Victor Tunonensis in Chronico ita scribit. Thec- 
doro viro C. cos. Julianus Bostrenus, et Joannes Pal- 
tensis episcopi ab Ecclesiis propriis ultro recedunt. El 
alii eis subrogantur. Marcellinus vero in Chronico 
id refert, Paulo et Mussiano coss. anno Christi 512. 

(59) Τὰ δὲ σιμμάχοντω. Mendum est in voe 
621480/0/12. Nicephorus quidem in c. 96 libri xv. 
lunc Evagrii kocuim describens, πλήττουν τα posuit. 
Ego vero vulgate Scripture vestigiis insistens, res; 
tuendum pulo συνάγχοντα. quemadmodum legis 
videtur Christophorsonus. In codice Telleriano ie 
gitur. τὰ δέ γε cup. pág ova, etc. 

(60) Ἡ μὲν ἀκέραιον. Rectius Nicephorus scr:- 
prum habet ἦ μὴν, etc. Sic enim Graci loqui s«- 
Ven. 


2065 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER ILI. 


2066 


Θεοῦ 'Exaxlnsla , εἰ τῶν σχήπτρων ἐπιλάδοιτο * ἣν A rum esse, si imperii compos fleret. llacc flle char- 


xal παρέθετο Μλχεδονίῳ τὴν τῶν σεπτῶν κει μτνλίων 
παραφυλαχὴν ἐμπεπιστευμένῳ. Ἐδεδράχει δὲ ταῦτα, 
διότι γεὸ ᾿Αναστάπιο; δόξαν Μανιχαϊχτις νομίσεως 
πλρὰ τοῖς πολλοῖς εἶχεν. Ἐπειξζὴ τοίνυν ὁ Μαχεξζό- 
vto ἐς τὸν ἱερατιχὼν &vé6r, θρόνον, T0cXs τὴν οἰχείον 
ὁμολογίαν ἀναλαθδεῖν ὁ ᾿Αναστάσιος, χαθυδρίζεσθα: 
thv βασιλείαν λέγων, εἰ τὸ ῥηθὲν αὐτόγραπτον ἐν- 
απομείνοι. Καὶ πρὸς τοῦτο pàa γιυναΐίως ἐνισταμέ- 
νοῦ τοῦ Μαχεδονίου, xal μὴ πεοδώσειν τὴν πίστιν 
ἐνισχυριζομένον, πᾶσαν ἐπιξουλὴν ἐθήοευσεν βασι- 
"εὐς !* οἱ, ἐξῶσαι τὴς χαθέδρας ἐθέλων. 'ApiXet τοι- 
Y2po9v χαὶ παῖδες συχοράνται παρίγοντο, xal σ-ὧν 
αὐτῶν χαὶ Μακεδονίου αἰσχρουργίαν χατεψε:ύδοντο, 
Ὡς δὲ τῶν ἀνδρείων ἐψιλωμένο; ὁ Μυχεδόνιος ὥφθτ, 
' πρὸ; ἕτερα ἐχώρουν τεχνάσυατα, μέχρις ὅτε συμ- 
Ὀουλεύμασι Κέλερος ἡγεμόνος τῶν ἐν τῇ αὐλῇ τά- 
ξεων, ὁ Μαχεδόνιος λαθραίως τῶν οἰχείων ἐξέστη 
θρόνων. Τῇ ὃὲ ἐχθολῇ Φλαδιανοῦ ἕτερα προστιθίασι. 
Κατειλήφαμεν γὰρ ἐνίους ἐσχατογέροντας. τοῖς ὅτα 
sop 616nxcv ἐπὶ Φ)ηλαδιανοῦ τῇ υνήμτ, διασώξη τας" 
οἱ γλέγουτιν ὡς ὑπὸ Ezvatg ἀνδρὶ (61), ἐν δὲ Ξεναῖας 
τῆς γείτονος Ἱερᾶς πόλεως rp^e2poc, Ἑλλάδι φωνῇ 
Φιλόξενος προπταγορενόμινος, πεισθέντες ol τὲ τῆς 
χαλουμένης χυνηγιχῆς μοναχοὶ (62) χαὶ ὅσοι τοῦ 
πρώτου τῶν Σύρων ξῦνου; χαθεστίχεσάαν, ἀθρόοι 
μετὰ ταραχῖς xai τῇ; ἐ; ἄγων ἀταξίας ἐσπεπνύ.- 
x13 τῇ πόλει, βιαζόμενο: Φλαδιανὸν ἀναηεματίσα! 
τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον xal τὸν τόμον Λέοντος. 
1105; ὃ δυσανασχετοῦντος Φλαθιανοῦ, xal τῶν μονχ- 
χιὼν μετὰ πολλῆς τῆς ῥύμη ἐνισταμένων, ἀναστὰς 
ὁ λεὼς τῆς πόλεω; φόνον πολὺν τῶν μοναχῶν χατειρ- 
γάζετο * ὡς xai πολλοὺς χαὶ ἀναριθμήτους αὐτῶν 
^i'g9» τὸν Ὀρόντην χληρώσασθαι, τῶν σωμάτων 
τοῖς; χύμασι χηδευθέντων. Συνέπεσε δὲ χαὶ ἕτερον 
τοῦτῳ οὐχ ἐλαττούμενον, Τὸ γὰρ τῆς Κοίλης: Συρίας, 
νῦν 05 δευτέρας προσαγορευομένης μοναδιχὸν, προῦ- 
πάσχον τῷ Φλαδιανῷ, ἐπειδῃ τὸν μονήρη μετῆλθε 
ῥέον ἕν τινι φρονστιστηρίῳ ἐπὶ ἀγροῦ, Τιλμογνὼν 
ὄνομα τούτῳ διαχειμένῳ, ἔπεισι τῇ ᾿Αντιόχου, ἀμύ- 
vsty τῷ Φλαδιλνῷ βουλόμενον, ὡς χἀνταῦθα οὐ μιχρά 
τινα συμόῆναι. Εἴτε οὖν ἐχ τῶν προτέρων, εἴτε xal 
ἐχ τῶν δεντέρων, ἣ xal ἐξ ἀμφοῖν, ὁ Φλαδιανὸς ἐχ- 
ὀάλλεται (c) , καταχριθεὶς Πέτρας οἰχεῖν πρὸς ταῖς 
ἐσχατιαΐῖ: τῶν ΠΠλλαιστίνων χειμένας, 


tam Macedonio sacrorum vasorum custodi com- 
meudaverat, II»c autem idcirco egerat Euphemius, 
quod Anastasius Manicbzorum sectze addictus esse 
a plerisque crederetur. Postquam igitur Macedo- 
nius episcopalem sedem adeptus esset, Anastasiu; 
365 cauttonem suam reddi sibi voluit, asserens 
contumeliam fieri imperio, si supra memoratum 
chirographum in Ecclesia reconditum servaretur. 
Sed cum Maccdonius strenue admodum resisteret, 
seque fidem proditurum negaret, omni insidiarum 
genere eum appetiit Anastasius, ut episcopatum ei 
adimeret. Inducti sunt. igitur in judicium pueii 
quidam calumniatores, qui tum 56, tum Macedo- 
nium, turpis flagitii falso accusarent. Verum ubi 


U deprehensum cst, Macedonio abscissa esse genitalia, 


ad alias artes conversi sunt : donec tandem consi- 
lio Ceieris magistri officiorum, clam ex episcopali 
sede abscessit. In ejectione autem Flaviani, alia 
quoque adjecerunt. Incidimus enim in senes quos- 
dam decrepitos, qui cuncta quz Flaviani pontifi- 
catu acciderant, memoria tenebant. ΠῚ affirmabaut, 
,Ujonaclhos regionis qua Cynegica dicitur, et quut- 
quot in prima Syriarum provincia sedes habebant, 
inductos 3 Xenaia : erat autem Xenaias episcopus 
llierapo/is quz vieina est Antiochiz, οἱ Greco vo- 
cabulo Philoxenus dicebatur : in unum collectos, 
subito in urbem irrupissc cum masimo tumultu et 
contumacia, corapellepntes Flavianum, ut Chalcedo- 


c neusem synodum, οἱ Leonis epistolam, sub ana- 


themate damnaret. Quod cum Flavianus zgre ad- 
modum ferret, οἱ monachi. n:aximo impetu insta- 
rent, plebs civitatis insurgens adversus monachos, 
plurimos eorum interfecit, adeo ut ingens corum 
numerus Orontem fluvium pro tumulo sortitus sit, 
cadaveribus in gurgite sepultis. Accidit et aliud 
quidpiam, priore illo nequaquam levius. Monachii 
enim Syri Celes qux nunc secunda Syria appel. 
latur; cum impense faverent Flaviano, propterea 
quod is in monasterio quodam quod situm erat in 
agro qüi Tilmognus dicitur, monasticam egisset 
viam, suhito Antiochiam advolarunt, ut Flavia- 
num defenderent : ita ut tum quoque οἱ non exigua 
evenerint mala. Sive igitur ob priora illa, sive ob 


D ea quz posteriore loco retulimus, swwve ob utraque 


Simul, Flavianus sedé sua expellitur, et Petras, quod oppidum est in finibus Palzstinz situm, rele 


gatur. 


VARL£ LECTIONES. 


"5 C. C. ἐθήρευσεν ὁ paz. 


(61) 'Yz6ó erat drópl. Ulthina vox delenda esi, 
utpote superflua, οἱ quz? nescio unde in hunc lo- 
cum irrepsit. Quod si eam hic retinere vellemus, 
scribendum esset ἀνδρὸς Πέρσου. Refertur enim ad 
verbum πεισθέντες. Erat certe Xenaias iste natione 
Persa, ut testantur Theophanes, Nicephorus et 
alii. 

(62) Κυνηγικῆς μοναχοί. Nicephorus in cap. 27 


VALESII ADNOTATIONES. 


libri xvi , monasterium esse existimavit ita dictum 
a Cyuegio quodam ejus conditore. Mihi tamen ve- 
risimilius videtur regionem esse Syrke ila dictam, 
in qua prora essent monasterih. liujus regionis me- 
minit Theophanes in Chronico, pag. 151 , ubi de 
Alaiundari in Syriam irruptione scribit, xai ἔχαυσε 
τὰ ἔξω Χαλχίδος, xai τὴν Ἀυνηγίαν χώραν. 


VARIORUM. 


(c) $.a6iavóc ἐκθάλλεται. Flavianus anno 519. 


in exsilium missus est in Castellum quod Petra di- 
Pavkeot. Ga. LXXXVI. 


citur, ubi confessor Christi in Domina teque Noe 
quit Marcellinus in Chrovieo, 


Ὃς 


(7 
᾿436 6 CAP. XXXHI. 
De Severo episcopo Antiochia. 


Ejeeto igitur Flaviano, Severus ad episcopatum 
Autiochensis Ecclesi? promotus est, anno urbis 
Antiochiz quingentesimo sexagesinio primo, mense 
Dio, indictione sexia currentis tunc circuli. Quo 
tempore vero hzc scribimus, annus est Antioche- 
norum sexcentesimus quadragesimus primus. Hic 
Severus patriam habuit Sozopolim, unam ex urbi- 
bus provincie Pisidiz;. Àc primum quidem Beryti 
eausidicine operam dederat. Postea vero, relicto 
jurisprudenti studio, cum sacrum baptismum 
suscepisset in ecclesia adimirandi martyris Leontii, 
qui in urbe Phoenices maritimz Tripoli, summo 
honore colitur, illico monasticam vitani amplexus 
es in quodam monasterio quod inter civitatem 
Gazam et oppidum Majumam in medio itineris po- 


"EYAGRII SCHOLASTICI 
A 


9/63 

ΚΈΦΑΛ. AT", 

Περὶ Σεδίρου ἐπισχίπου 'Avtioysíac. 

Ἐχθεδλημένον τοίνυν Φλαδιανοῦ, Σεθῆρος ἐπὶ 
τὸν ἱερατιχὸν τῆς ᾿Αντιοχείας θρόνον ἄνεισι, χρημα- 
τιζούσης τῆς πόλεως ἔτος ποῶτον χαὶ ἐξτχοστὸν xo 
πενταχοσιοστὸν (02), ἀνὰ τὸν Δῖον μῆνα, τῆς ἔχτης 
ἐπινεμήσεοις (d) τοῦ τηνιχάδε χύχλου (63)* χατὰ τὴν» 
δε τὴν γραφὴν χρη ματιξούσης πρῶτον τεσσαραχοστὴν 
xai ἑξαχοσιοστὸν ἔτος. Ὃς πατρίδα τὴν Σωζοπολιτῶν 
χληρωπάμενο;, f; μία τοῦ Πισιδῶν ἔστιν ἔθνου:, διχά- 
vixol; πρώην ἐσχοηλάχει λόγοις ἀνὰ τὴν Βηρυτίων" ἐκ 
δὲ τῆς τῶν νόμων ἁἀσχήσεως εὐθὺ τοῦ ἁγίου μεταλα- 
ἐὼν βαπτίσματος ἀνὰ τὸ ἱερὸν τέμενος Λεοντίου τοῦ 
θεσπεσίου μάρτυρος, τοῦ ἐπὶ τῆς Τριπολιτῶν Φοινΐἕ- 
χὴς παράλου (04) τιμωμένου, ἐπὶ τὸν μονήρη βίον 


B μετῆλθεν ἔν τινι «ροντιστηρίῳ (65) , ἀνὰ τὸν μέσον 


χὄρον χε: λένῳ l'3806 τοῦ πολίσματος xal τοῦ λεγο- 


-— 


VALESH. ANNOTATIONES. 


(62*) "Eroc πρῶτον xal ἑξηχοστὸν xal πενταχο- 
cioctór. Fuit hic anuus Christi 5915. Primus enim 
aunus Antiochenorum, vulgarem Christi natalem 
p'scedit annis 48 Severus igitur Antiochensein 
episcopatum occupavit anuo. natalis Dominici 515 
mense Novembri . indictione sexta. Ita Marcellinus 
Comes in Chronico indict. 6, Ciementino ct Probo 
coss. Severus Eutychetis perfidie cultor, Anastasio 
Gmsure volente, sedem Flaviani antistitis ex mona - 
cho factus episcopus. occupovit. Operazs pretium cst 
Severi doctrinam ex Abulpharagio, relerre, sub 
Dynast. vir, pag. 1:8, in versione Lat. Pocockii, 


pàg. 92, ubi de Severo sic scribit. « Severus pa- C 


triarcha Antiechenus libros multos composuit ad 
astruendam -scientiam de natura una e nauuris 
duabus divina et humana, siue mistione, conlu- 
sione, aut corruplione; verum ita ul eo niodo, 
quo (uerunt, manerent; Sicut natura hominis dua- 


bus naturis. animi et. corperis coustat, el corpus 


duabus naturis materi;ze ei forma ; ita ul nec aninia 
in corpus mutetur, nec materia in formam, vel 
e co:t7a. 9 

Que ipsissia est hodiernortüm | Jacobitarum 
sententia !Habessini se Jacobitas, de Jacobo quo- 
dam Diosco ri sectatore denominant] quz ceu eadem 
eum Eutychianismo ἃ veteribus et. recentioribus 
Il storie ecclesiustice scriptoribus propeuitur: quod 
stare nequit, si Eutyches naturas in Christo con- 
fudit et conuniscuit. lloc enim supposito. sequitur 
Severum Eutvchetis hiresin ex parte. correxisse, 
οἱ una natura concessa, eonfusionem tamen et 


LS 


dem fuisse monachum in monasterio 


Evagrius mense Dio, id est Novembri, Severum orf» 
dinatum esse dicat, indictione septima id factum 
51 oporlet. Nova cnim indictio coeperat a mensé 
Septembri. Eodem modo locutus est Evagrius 
supra in cap:te 12 , lihri u, ubi de terre motu qut 
Antiochke contigit. Leonis Augusti temporibus, ita 
dicit, 'Avà τὴν ἐνδεχάτην ἐπινέμησιν τοῦ xüxAou , id 
est, anno undecimo partilionis circuli. Sic. in edicto: 
dceimo terlio Justiniani : Μέχρε τὴς Ceutépa s ἐπι- 
νελήύσεως τοῦ παρωχηχότος XUXÀnU. 

(64) Φοιμίκης zajdAcv. Duplex erat Phoenice : 
allera niarilima , Graecis ráoaXog seu παραλία di- 
cla : cujus metropolis fuit Tyrus. Altera Libanen- 
sis nominata, cujus caput fuit Emesa, ut docent No- 
tite veteres. In Phoenice maritima urbs fuit Tri» 
polis notissima. In ca urbe cultum fuisse Leontium 
martyrem testatur Evagrius. Is est Leontius , cujos 
mentio fit in Menologio, dic 18 mensis Julii. In hu- 


jus martyris zedc Laytizatum esse Severum t1estantut 


monachi in libello oblato Mene patriarche, qui refer- 
ur in act 5. synodi Constantinopolitan:e sub Mena. 

(653) 'Ev τινὶ φροντιστηρίῳ. Liberatus in. Bre- 
ti«rio, cap. 19, de Severo ita seribil : Js. enim Se- 
terus cum sederet prius in monasterio, non suscipie- 
bct Zenonis edictum, πος Petrum Moggum. Detude 


sedens im abbatis Romani et Mime qui post eum praz- 


[uit monasterio , exinde missus est permanere Con- 


stantinopoli apocrisarius; εἰ fit inter eos qui Petri 
Moggi erant. Hiec. Liberati narratio longe dissentii 


ab £vagrio. Nam Evagrius ait. Severum primo qui» 
uod erat in 


commistionem «divinitatis atque humanitatis nega- D ter. Majumam οἱ Gazain, Idque confirmat etiam 


visse : quod mihi verisimillisum videtur; quia, ut 
antehac. monuimus, Athiopes Eutychetem propter 
confusionem naturarum damnant; qnod non fieret, si 
idem cum illo sentirent. (Jub. Ludolfus, Comment. 
in. list. Acthiop., p. 461.) uU 
(03) Τοῦ τητικάδε κύκλου. Wc verba in inter- 
preiatione sua omisit Christophorsonus. Est autem 
hic sensus horum verborum : An;.0 sexto incictio- 
nalis circuli qui tunc erat. Etenim indictio circulus 
est aunorum quindecim , quisus finitis alter circu- 
ius incipit annorum totidem. 'Ez:viprotw tU χυ- 
κλου, vocat. Evagrius partitionem circuli. quinde- 
cennalis, quam Latini indictionem vocant. Sed cum 


Theophanes. Postca vero sedisse in monasterio Ne- 
phalii abbatis, quod erat in Zgypto, ut docet Eva- 
grius in capite 22 hujus libri. Ex quo monasterio 
pulsum Severum, aít venisse Constantinopolim. Li-. 
leratus vero in duobus quidem monasteriis Seve- 
rum sedisse scribit. Non tamen ejectuim «sse ex 
imonasterio, scd apocr siarium factum fuisse testa- 
tur. Cujus autem apocrisiarius fuerit, non d:cit. Ego 
apocrisiarium monachorum Orientis, qui ejusdem 


cuin ipso secta erant, fuisse existimo. Sic Theonas 


apocris'arius. dicitur monasteriorum Palaesunae iu 


actione pr:ma syuodi Constantinopolitan2. sub Mce- 


na. Idque coniirmat Evagrius hoc loco. 


VARIORUM. 


(d) "Etoc πρῶτον xal ἐξηκοστὸν xal z&vtaxo- 


σιοστὸν — ἔχτης éxiweg. . . Valesius in notis Mar- 


gellii Chronicon secutus , hunc aonum Autiocbe- 
num cum an. Chr. 515, copulat, eL loco indictio 
nis sexia», indict. septimam substituit. Verum juxia 


rationes Cl. Pagii, annus Antiochenus εχ. Kalendis 


.Sepiembribus anni Chr. 512 inchoatur; adeoque 
pamerus indiclionis ab Evagrio positus recte se ha- 
bet. Vid. ipsun Pagium ad ann. 315, n. 2et ὁ 


W. Lowra. 
bh 


2,69 


HISTORI.£ ECCLESIASTIC.E LIBER 1II. 


φυτῦ 


μένου Μαιουμᾶ τοῦ πολιχνίου " ἕνθα xaX Πέτρος 6 A situm est. Quo in loco Petrus quoque Iberus, qui 


"l6np (66) τῆς αὑτῆς Γάζης mposópeóca;, va σὺν 
Τιμοθέῳ τῷ Αἰλούρῳ πεφευγὼς, διὰ τῶν αὐτῶν 
ἦλθ: σχαμμάτων, πολὺν λόγον ἑαυτῷ καταλελοιπώς. 
Koi Νηφαλίῳ μὲν ὁ Σεθῆρος διαλογιχῶς συμπλέχε- 
ταῖς τῆς αὐτῆς αὑτῷ πρότερον χαθεστῶτι μοίρας 
πρὶ τὴν μίαν φύσιν ^ ὕστερον δὲ τῆς ἐν Καλχηδόνι 
συνίδηυ xal τῶν δύο πρεσδευόντων φύσεις ἐπὶ τοῦ 
Kooíoo ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, γενομένῳ. Ἐξελαύ- 
νετὰ: δὲ πρὸς αὐτοῦ Νηφαλίου χαὶ τῶν σὺν αὐτῷ 
ποῦ οἰχείου φροντιστηρίον, μεθ᾽ ἑτέρων πολλῶν τὰ 


παραπλήσια δοξαζόντων αὐτῷ. Ἔνθεν ἐπὶ τὴν βασι-. 


λέως ἄνεισι πόλιν, ὑπέρ τε αὑτοῦ xal τῶν ἅμα αὑτῷ 
ἐξεληλαμένων πρε:δεύσων * xal ᾿Αναστασίῳ τῷ βα- 
σιλεῖ γνώριμο; χαθίστατα!, ὡς τὰ περὶ τούτων τῷ 
συγγράψαντι τὸν Σεδήρον βίον ἀνείληπται. Συνοδι- 
γὰς τοίνυν ἐπιστολὰς (67) γράφων ὁ Σεδῆρος, ῥητῶς 
τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον ἀνατεθεμάτιχε * περὶ οὗ 
τὰ Πρὸς ᾿Αλκίσωνά φησι γράμματα ταυτὰ τὰ 
(paca * τὰ μὲν συνοδιχὰ Τιμοθέου (68) τοῦ νῦν 
Κωνσταντινουπόλεως ἐδέχθη ἐνταῦθα ἐν 1]αλαιττίνῃ᾽ 
ἃ δὲ χαθαίρεσις Μαχεδονίηυ καὶ Φλαδιανοῦ οὐχ ἐδέχθη" 
ἀλλ᾽ οὐδὲ τὰ συνοδιχὰ Σεδέρου. ᾿Αλλὰ xaX οἰχοδομή- 
σαντες (69) ἐνταῦθα, ἀτιματθέντες xal ὑδρισθέντες 
ἀξίως ἔφυγὸν, τῆς πόλεως ἐπ᾽ αὐτοὺς (70) τοῦ δήαου 
τε xai τῶν μοναχῶν χινγθέντων. Καὶ 1j μὲν Παλαι- 
στίνη ἐν τούτοις ἦν. Τῶν δὲ ὑπ᾽ ᾿Αντιοχείᾳ (71), vl 


μὲν συναπαχθέντες ὑπήχθησαν, ἐξ ὧν ἐστὶ καὶ Ma- - 


ρῖνος ὁ βηρυτοῦ ἐπίσχοπος * οἱ δὲ, βίχ χαὶ ἀνάγχῃ 
συνέθεντο τοῖς συνοδιχοῖς Σεδήρου, ἀναθεματισμὸν 
ἔχουσιν ἅμα τῇ: συνόδου xal τῶν λοιπῶν τῶν slpnxó- 
τῶν δύο φύσεις ἣ ἰδιότητας ἐπὶ τοῦ Κυρίου, τῆς σαρ- 
xh; xai τῆς θεδτητος " οἱ δὲ, μετὰ τὸ ἐξ ἀνάγχης 
συνθέσθαι μεταδαλλόμενοι ἀνεκαλέσαντο. Ὧν εἰσὶν 
οἱ ὑπὸ ᾿Απάμειαν ἐπίσχοποι. ἼΛλλοι δὲ χαθύλου οὐχ 
χνέσγοντο συνθέσθαι. Ὧν εἰσὶν Ἰουλιανὸς ὁ Βοστρῶν 
xal Ἐπιφάνιος ὁ Τύρον, xaX ἄλλοι τινὲς, ὥς φασι, 
τῶν ἐπισχόπων. Οἱ δὲ Ἴσαυροι νῦν ἀνανήψαντες,, 


ejusdem Gazz episcopus fuit, et qui cum Timotheo 
AEluro in exsilium missus est, monasticum vivendi 
genus excoluit, crebrisque hominum sermonibus 
celebratus est. Porro Severus quodam die, dispu- 
tatione hahita congressus est cum Nephalio : quí 
prius quidem idem cum ipso senserat de unica 
Ghristi natura : postea vero défensoribus Chalce- 
donensis synodi et iis qui duas in Domíno nostro 
Jesu Christo naturas predicabant, sese adjunxerat. 
Àb hoc igitur Nephalio et a monachis qui cum illo 
erant, Severus una cum illis qui opinioni ejus 
adbzrebant, ejectus est ex inonasterio. Qui mox 
ad regiam urbem perrexit, tam pro se, quam pro 
illis qui una cum ipso expulsi fuerant, legationem 


B obiturus. 367 Hoc modo ad notitiam et familiari- 


tatem. imperatoris Anastasii pervenit, ut pluribus 
refert is qui vitam Severi conscripsit. Porro Seve- 
rus in epistolis suis synodicis, Chalccdonensem 
synodum diserte anatheimatizavit. Qua de re mona- 
chi Palzstinz in litteris ad Alcisonem ita scribunt. 
Synodice quidem epistole Timothei Constantino - 
politani hic in Palestina suscepte sunl. Macedonii 
vero ét Flaviani depositio haudquaquam suscepta 
est. Sel neque Severi synodic& suscepta sunt lit- 
terze, Verum. hi. quizcas attulerant, contuinelia et 
probris affecti, sicut merebantur, fugam abripue- 
runt, cum populus civitatis et monachi adversus 
cos insurrexissent. Et Palzstina quidem hoc in statu 
erat. Eorum vero qui Antioclize subjacent, alii 
quidem per fraudem inducti sunt. Ex quorum nu- 
mero est Marinus episcopus Beryu. Alii vero vi ac 
necessitate compulsi, consenserunt Severi synodi- 
cis, quibus anathema cóntinebatur, tam adversus 
synodum Chalcedonensem, quam adversus reliquos 
qui duas in Domino nostro naturas aut proprieta- 
tes dixerant, alteram carnis, alteram deitatis. Qui- 
dam cum necessitate adacti consensissent, postca 


VALESIL ANNOTATIONES. — 


(66) Πέτρος ὁ *I6np. De hoc Petro [bero jam lo- 
eutus est. Evagrius in lib. n. cap. 8. Ejusdem Pe- 
tri mentio fit in libello monachorum ad Menam pa- 
triarcham qui refertur in actione 5 synodi Constan- 
tnopol, sub Mena, ubi de Severo ita scribunt, τοι- 
γαροῦν xal τὸν Ἴδηρα Πέτρον χατὰ ταὐτὸν δέχεται, 
xotmtov:i δὲ xai τοῖς λοιποῖς ἀχεφάλο'ς. 


(07) Σ'"γοδικὰς τοίνυν &axictodc. Intelligit sy- . 


nodicas quas scripsit Severus ad Timotheum Con- 
stantinopolitanum episcopum et ad Joannem Ni- 
eirotam episcopum Alexandrize. His enim communi- 
casse Severum docet Liberatus in Breviario, c. 19. 
Certe Theophanes in Chronico, pag. 155, scribit Ti- 
niotheum, cum Severi nomen diptychis inserere 
voluisset, prohibitum esse a populo Constantinopoli - 
tano. 

(03, Τὰ μὲ» συγοδικὰ Τιμοθέου. Maximaw huic 
1.γὺ0 Jucein affert. Theophanes. Is, pag. 155, scribit 


Tinotheum synodicas litteras et depositionem Ma-. 


clonii ad universos episcopos Jnisisse ut iis sub- 
s^riberent : et infirmiores quidem, imp. metu utri- 
vue libello subacripsisse. Eos vero qui fortiori ani- 
)η0 prediti essent, neutri Sübseribere voluisse. 
Quosdam autem inediam viam insistentes, Timo- 
thej quidem synodicis subscripsisse, Macedonii 
vero dcpositioni nequaquam subscripsissc. Ex his 


igitur mediis fuerunt episcopi Palzesin:e, ut testan- 
tur hie monachi in epistola ad Álcisonem. 

(69) 'A.L1à xal οἰκοδομήσαντες. Procul dubio 
scribendum est οἱ χομίσαντες, quemadmodum legi- 
tur in Nicephoro. Qui etiam una voce auctior est 
hoc modo, oi χομίσαντες ἐνταῦθα, sed et in codice 


D Telleriano plane scriptuni iriveni οἱ χομίσαντες, etc. 


(70) Τῆς πόΐλεως ἐπ᾿ αὐτούς. Apud Nicephorum 
hic locus aliterdistinguitur, hoc scilicet πηοάο. E:zu.. 
γον τῆς πόλεω: Ex αὐτοὺς τοῦ δῆμο) τε χαὶ τῶν 
μοναχῶν χιντθέντων. Quam qnidem distinctionem 
wmagis probo. 

(11) Τῶν δὲ ὑπ' Δντιυχείᾳ Nicephorus scriptum 
habet àv 'Avztogsí2, quod nou probo. Neque enim 
de Antiochia loquuntur monaclii Palzestinze, sed de 
episcopis qui subjacebant sedi. Antiochens. Nam 
cum antea locuti essent de rebus Palzstins, qui. 
subjacebat pátriarch:» Hierosolymitano, transeUnt 
jam ad episcopos Orientis qui subjacebant patriar- 
eh: Antiocheno ; ac primum quidem. nominant 
Marinum episcopum Beryti, quz& urbs est Pligeni- 
€es. Erat autem Phanice sub dispositione patriar- 
ehe Antiocheni , quemadmodum convenerat. in 
Ch:lcedonensi synodo inter Maximum Antiochenutü 
et Juvenalem Hierosolymitanww, 


6:1 

mulati. sentehtiam revocarunt : 
episcopi qui subjacent Apamez. Nonnulli consen- 
tire penitus recusarunt. Ex quorum numero est 
Julianus episcopus Bostre, et Epiphanius Tvri, et 
alii quidam, ut aiunt, cpiscopi. Isauri vero tandem 
ad sanam mentem reversi, pristinum quidem erro- 
rem auum jam damnant. Severum autem eum se- 
ctatoribus suis anathematizant. Quidam etiain cx iis 
«ui sub Severo sunt episcopi et clerici, relictis 
propriis Ecclesiis, aufugerunt. Ex quibus est Julia- 
mus episcopus Bostrz οἱ Petrus Damasci, (jui apud 
nos degunt. Mamas item : hic autem unus fuisse 
videbatur ex duobus antesignanis Dioscorianorum. 
8 quibus Severus ipse fuerat institutus : cum eorum 


EVAGRII SCHOLASTICI 
inter quos sunt A ἑαυτῶν μὲν χαταγινώσχουσιν ἐπὶ τῇ προτέρᾳ ἐξα: 


305 


πάτῃ * Ee6T.pov δὲ xal τοὺς σὺν αὐτῷ ἀναθεματίζου- 
σιν. “ἕτεροι δὲ τῶν ὑπὸ Σεῦτιρον ἐπισχόπῶων., χαὶ 
χληριχῶν, τὰς Ἐχχλησίας ἀφέντες, ἔφυγον. Ὧν 
ἔστι χαὶ ὁ Βοστρῶν Ἰουλιανὸς καὶ lézpoz ὁ Δαμα- 
σχοῦ, ἐνταῦϑα διάγοντες * ἀλλὰ καὶ Μάμας (79). εἷς 
ὃξ οὗτος τῶν δοξάντων δύο ἐξάρχων εἶναι τῶν Διοσχο' 
ριανῶν, ὑγ᾽ ὧν καὶ Σεδῆρος χατήχθτ (75), χαταγνοὺς 
αὐτῶν τῆς αὐθαδείας. Καὶ μεθ' ἕτερα. Τὰ δὲ ἐνταῦθά 
μοναστήρια, xax αὑτὰ τὰ Ἱεροσόλυμα ὁμονοοῦσι σὺν 
Θεῷ περὶ τὴν ὀρθὴν πίστιν, xaX ἄλλαι δὲ πλεῖττας 
πόλεις μετὰ τῶν ἐπυισχόπων, Περὶ ὧν ἁπάντων χαὶ 
ἡμῶν προτεύχου μὴ εἰσελθεῖν εἰς πειρασμὸν, δέ- 
σποταὰ ἁγιώτατε χαὶ τιμιώτατε ἡμῶν Πάτερ. 


arrogantiam improbasset. ΕἸ paulo post. Monasteria vero qu:e hic sunt, et ipsa Hierosolyma, 811: itern 
pluriuxe civitates una eum 368 suis episcopis in recta fide consentiunt. Pro quibus universis, cl 
pro nobis, ora ne intremus im tentationem, domine sanctissime et maxime honorande Pater noster. 


CAP. XXXIV. 


De libello depositionis ad eumdem Scverum | misso 
| a Cosma el Severiano. 


Sed quoniam supradicte litterz:« testantur, epi- 


$copos qui subjacebant Ecclesi» Apamenorunm, a 
Severi communione recessisse : adjiciamus hic, 
si placet, ea qux a Patribus acecpünus, licet nullis 
adhuc historiarum monumentis sint. prodita. €o- 
8mas episcopus nostre Epiphanie quam Orontes 
fluvius alluit, οἱ Severianus episcopus vicin:e 
urbis Arethuse, synodicis Severi litteris commoti, 
cum ab ejus communione sese abrnpissent, libellum 
depositionis ad eum mittunt, Antiochenx Ecclesiz 
etiamtum przsidentem. Porro hunc libellum Aure- 
liano cuidam traciderunt, archidiacono Epiplia- 
niensis Ecclesie. Qui quoniam Severum ipsum, 


tantique episcopatus fastum reforiridabat : simul ( 


atque Antiochiam venit, amictus muiiebri veste ad 
Severum accessit, jocans ac lasciviens, modisque 
omuibus similans se mulierem esse. Velo denique 
quo caput contexcrat, ad pectus usque demisso, 
lamentans a!que altum suspirans, ct obtestans, 
specie supplivis libelli Severo procedenti deposi- 
tionem tradit. Cumque omnes latuisset, ex turba 
qui& Severum sequebatur, se subduxit : fugaque 
arrepta, salutem sibi quaesivit, priusquam Severus 
ea qu: in libello seripta erant, cognovisset. Seve- 
rus tamen, quamvis libellum suscepisset, et quae in 
illo continebantur didicisset, nihilominus in sede 
$83 permansit ad obitum usque Anastasii. Porro 
cum Anastasius ea qua Severo acciderant compe- 


KEPAA. AA. 


B Περὶ τῆς πεμφθείσης αὐτῷ καθαιρέσεως ὑξὸ 


Κοσμᾶ καὶ Σεδηριαγοῦ. 

Ἐπειδὴ, τοίνυν ταῦτα τὰ γράμματα λέγει τοὺς ὁπὸ 
᾿Απάμειαν ἱερέας (14) ἀποπν δῆσαι ἀπὸ Σεδήρον, φέρε 
τι προσθῶμεν ὅπερ ἐς ἡμᾶς πατρόθεν διέδη, εἰ xol 
ἱστορίᾳ μέχρι νῦν οὐχ ἀνεΐληπται. Κοσμᾶ; τὴν ἧμε- 
τέραν ἐπισχοπῶν ᾿Ἐπιφάνειαν, 8 τὸν Ὀρόντην cov- 
otxoy ἔχει, χαὶ Σεδτηριανὸς ᾿Αρέθουσαν τὴν ἀστυγεῖ» 
τονα, πρὸς τὰ συνοδιχὰ Σευήρου ταραχθέντες ;, xal 
τς ἐκείνου χοινωνίας ἑαυτοὺς ἀποῤῥήξαντες,, βι- 
δλίων χαθαιρέσεοςς αὐτῷ διαπέμπονται ἐς ἔτι τὴν 
᾿Αντιόχου πόλιν ἐπισχοποῦντι. Ἐγχειρίζουσι δὲ τὸ 
βιδλίον Αὐριλιανῷ, τῷ τῶν διαχύνων πρώτῳ τῆς 
ἙἘπιφανέων. Ὃς ἐπειδὴ τὸν Σευΐρον ἐδεδοίκει, iV 
τὸν τῆς τοσαύτη; ἐπισχοπῆς ὕγχον, ὅτε τὴν ᾿Αντιό- 
χου χατειλῆφει, ἐσθῆτα γυναιχείαν ξαυτῷ περιθεὶς, 
προπῇξι τῷ Xeuf pu, αἰκιζόμενός τε χαὶ θρυπτόμε - 
vog χαὶ διὰ πάντων τὸ εἶνα: γυνὴ σχη ματι ξόμενος, 
χαὶ τὸ χατὰ τἴς χεφαλῆς φάρος μέχρι τῶν στέρνων 
καθεὶς, ὀλοφυρόμενός τε χαὶ μύχιον ποτνιώμενος, 
ἱκετηρίας τινὸς προσχήματι προῖόντε τῷ Σευέρῳ τὴν 
χαθαίρεσιν ἐπιδίδωσι. Καὶ πάντας διαλαθῶν, τοῦ 
ἐπαομένου ἕξεισιν ὁμίλον, καὶ δρααμῷ τὴ» cur, p' av 
ὠνεῖται, πρὶν τὸν Σευῆρον τὰ ἐν τῷ βιδλίῳ χείμενα 
γνῶναι. Ὅμως δ᾽ οὖν ὁ Xeurgo; xaX τὸ βιδλίον ὃε- 
ξάμενος καὶ τὰ ἐν αὐτῷ συνεὶς, τῷ olx&lp προσεχαρ- 
τέρησε θρόνῳ, μέχρι τῆς ᾿Αναστασίου τελευτῆς. Ὡς 
οὖν ᾿Αναστάσιος τὰ ἐπὶ Σευήρῳ γεγενγ μένα δεέγνω. 
ἱστορητέον γὰρ τὴν πρᾶξιν φιλανθρώπω:; τῷ 'Avc- 
στασίῳ διεσχευασμένην, προστάττει ᾿Ασιατιχῳῷ τὴν 


risset : neque enim silendum est Anastasii factum D στρατιωτιχὴν ἀρχὴν (75) τῆς ἐν Φοινίχῃ Διδανησίας 
VALESIU. ANNOTATIONES. 


(73) 'A.L1à καὶ Md(iac. Hujus Mame mentionem 
facit Liberatus in cap. 19 Breviurii, ita scribens de 
Sevw.ro. Deiude sedens in abbutis Romani et Mame 
qui post eum pra[uit, monas.erio, deinde missus est 
porman.re Constantinopoli apocrisiarius. Duo igitur 
ij D.scoritarum. antesignani a quibus institutus 
fucrat Severus, sunt Hoimaaus et Mamas, abbates 
n:ouasterii illius quod erat inter Majumam et Ga- 
23m. Certe Theophanes, in Chronico, monasteriuin 


(75). Yg' ὧν xal Σεδῆρος arci on. Malim scri 
bere xatzyi0r. Mamas enim et Romanus abbates 
Severum instituerant, ut supra diximus ex Libe. 
rato. 

(714) Τοὺς ὑπὸ ᾿Απάμειαν ἱερέας. Apamia me- 
tropolis erat Syri: Coles, seu tecundze, cuj. subje- 
cie erant Epiphania et Arethusa, ut docent Notit: 
veteres. - 

(43) Τὴν ᾿Ασιατικὴν ἀρχήν. Hune locum resti- 


Mlud τῶν ἐποσιιστῶ, μοναχῶν appellat, id. est, 


! tuimus ex ogtimis codicibus Florentino et Tolleria- 
schisamoticorum monachorum. 


v0, Ὁ quibus Wa sert, τὸ πιρττιωτιχὴν ἀρχὴ» 


Qoid HISTORLS ECCLESIASTIC/E LIBER 1II. . 9514 
ἐπιτραπέντι, Κουμᾶν xa Σεντριανὴν τῶν οἰχείων A plenum clementie atque humanitas; mandavit 
ἐξελάσαι θρόνων, διότι τῷ Σενέρῳ τῆς καθαιρέσεω; —Asiatico duci Phenices Libanensis, ut Cosmam ac 
τὸ βιδλίον πεπόμφασιν. Ὃς ἐπειδὴ τὰ τῆς ἑῴας — Severianum sedibus suis expelleret,. eo-quod depo- 
χατειλήφει μέρη, πολλούς τε τῶν Κοσμᾶ xal Σευγ-  sitionis tibellum ad Severum mittere.ausi essent. 
ριανοῦ δογμάτων ἀντεχομένους εὗρε, μάλα τε γενικῶς — Qui cum ad Orientis partes venisset, et doctrinam 
αὐτῶν ἀντιποιουμένας τὰς σφῶν πόλεις, ἀνήγαγε — Cosma ac Severiani a multis defendi reperisset, 
τῷ ᾿Αναστασίῳ, ἀναιμωτὶ μὴ δύνασθαι τούτους τῶν — urbesque illorum adinodum strenue pro suis cpi- 
᾿οἰχείων φυγαδεύειν θρόνων. Τοσοῦτον τοιγαροῦν — S20pis propugnare, retulit ad Anastasium, episcopos 
περιῆν φιλανθρωπίας. τῷ 'Avassacio, ὡς διαῤῥήδην — istos propriis sedibus exturbari citra eedem non 
τράψαι τῷ ᾿Ασιατιχῷ, μτδὲν βούλεσθαι, πᾶρελ- posse. Tantum porro humanitatis inerat io Ána- 
θεῖν (76), μηδ᾽ àv εἰ μέγα τε xat ἀξιόλογον Tj, εἴπερ — stasio, ut diserle ad Asiaticum rescripserit, . nolle 
afpazog ῥανὶς ἐχχέοιτο. Ἔν τούτοις μὲν οὖν τὰ χατὰ — se quidquam ad exitum perduci, quamvis magnum 
τὰ: Ἐχχλησίας πανταχοῦ γῇς χαθειστήχει, μέχρι τῆς atque eximium, si vel gutta sanguinis effundenda 
'λναστασίου βασιλείας " ὃν xaX ὡς ἐναντίον τῆς ἐν — esset. Res igitur ecclesiasticze per universum.terra- 
Καλχηδόνι συνόδου τινὲς χρίναντες, τῶν ἱερῶν περι- Tum orbem hoc in statu erant usque ad prineipa- 
εἴλον δέλτων " ἐν δὲ τοῖς Ἱεροσολύμοις xai ζῶν àv- B tum Anastosii. Quem nonnulli cum synodi 369 
εϑεματίσθη. Chalcedonensis inimicum esse judicassent, nomen 

ejus ex sacris tabulis expunxerunt; Hierosolymis 

vero etiam vivus ac spirans anatbematizatus est. 


KE9AA. AE. 1 CAP. XXXV. 
Περὶ τῆς τῶν τυράννων "Icavpor καθαιρέσξως. De exstincta [saurorum tyrannide. 
Οὐχ ἀπὸ δὲ τρόπου xa0' ἣν ἐτύχομεν ποοχαταῦε- Porre non absurdum fuerit boc loco, si res 


6lnxó:t; ὑπόσχεσιν, xaX τὰ ἕτερα λόγου ἄξια ὑπὸ — quoque alias memoratu dignas quz Anastasii tem- 
τοῖς ᾿Αναστασίου χρόνοις γενομένοις (77) συνάψαι τῇ poribus acciderunt, juxta id quod antea polliciti 
ἱστορίᾳ. Λογγῖνος ὁ Ζήνωνος ὅμαιμος (e), τὴν ἔνεγε sumus, huic. historie attexamus. Longinus Zeno- 
χαμένην ὡς προδεδιήγηται χατειληφὼς, τὸν πρὸς τὸν nis consenguineus, cum .in.patriam suam, sicut 
αὑτοχράτορα πόλεμον ἀναφανδὸν ἀναζώννυται. Καὶ δηϊθᾷ commemoratum est; advenisset, palam ad- 
πολλῶν ἔνθεν τε χἀχεῖθεν συναθροισθεισῶν δυνά- —versus imperatorem bellum suscepit. Plurimis igi- 
piov, μεθ᾽ ὧν καὶ Κόνων ἐτύγχανε. ὧν, Eníoxozoz — tur collectis utrinque copiis, in quibus. erat etiam 
τῆς ἐν 'Arapela τῆς Σύρων ἐπαρχίας γεγονὼς, τοῖς C Conon, Apamiz in Syria olim episcopus, qui una 
Ἰσαύροι; ὡς Ἴσαυρος συνεστράτευσς. Τέλος iw- — cum lsauris, utpote lsaurus militabat, . bellum 
τίθεται τῷ πολέμῳ. Τῶν piv Ἰσταύριων τῶν συστρα- tandem hujusmodi exitu terminatum est. Ieauri 
τευσάντων τῷ Λογγίνῳ πανωλεθρίᾳ φθαρέντων᾽ τῶν — quidem qui una cum Longino militaverant; om- 
Uk χεφαλῶν Λογγίνου xat Θεοδώρου (78) πρὸς "loáv- — nes ad internecionem czsi; Longini vero ac Theo- 
vou Ἶ5᾽ τοῦ Σχύθου σταλεισῶν ἀνὰ τὴν βεσιλέως nó- dori capita, ab Joanne Seytha Constantinopolim , 
λιν. "A; xai ἐν χοντοῖς περιαρτήτας ὁ βασιλεὺς ἐν missa sunt. Quz imperator contis suffixa circum 
ταῖς χαλουμέναις Συχαῖς ἀντιπέραν τῆ: Κωνσταντί- — ferri, etin. suburbano Sycensi, quod ex adverso 
vou χειμένης ἑπῃώρησεν " ἡδὺ θέαμα τοῖς Βυζαντίοις, — Byzantii situm est, suspendi jussit : quod spectacu- 
àv0' ὧν xaxüg πρὺς Ζήνωνος xai τῶν Ἰσαύρων — lum  Constantinopolitamis gratissimum fuit, ob 
ἐπετόνθεσαν. Καὶ ὁ ἕτερος δὲ Λογγῖνος, τὸ πολὺ τῆς — mala 4. a Zenone et ab Isauris perpessi fuerant. 
τυραννίδος συνέχων, ὁ ἐπίχλην Σελινούντιος, xai — Alter xero Longinus, cognomento Selinuntius, 
Ἵνδης σὺν αὐτῷ, πρὸ; Ἰωάννου τοῦ ἐπίκλην Κυρτοῦ — przecipuum robur iyrannicze factionis, et. cuu. illo 
ἀτέλλονται τῷ ᾿Αναστασίῳ ζωγρίαι" ὃ μάλιστα τόν Indes ab Joanne, cognomento Gibbo, . vivi capti 


VARL.E LECTIONES. 
5 χαὶ Ἰωάννου. 
. VALESII ANNOTATIONES. 
τῆς ἐν Φοινίχῃ Λιδανησίας. Duplex erat Phoenice, D να, etc. Idem initium capitis ita corrigit, οὐκ ἀπὸ 


ul jam supra notavi : altera maritima, altera Liba- τρόπου δὲ, etc., posset eliam scribi οὐκ ἀπὸ τόπου 
nensis dicta. Przerat huic provincie dux Phaeni- δέ, ac fortasse commodius. Idem est enim ac si di- 


ces, de quo vide Notitiam imperii Rom. ceres οὐχ ἄτοπον. Pro γενομένοις, codex Tellerianus 
(76) Μηδὲν βούλεσθαι zapsA0sir. Melius, ni — scriptum habet γεγενημένοις. 
fAlor, scriberetur προελθεῖν. (18) Kal Θεοδώρου. Athenodorum hunc vocat 


(ΤΠ Xpórote γεγομένοις. Assentior Henrico Sa- — Marcellinus comes in Chronico, Anastasio Aug. solo 
vilio, qui ad oram sui codicis emendavit yevóps- — cos.,et Theophaues in Chronico, p. 118. 


VARIORUM. 


, (e) Λογγῖνος ὁ Ζήνωνος ὅμοιμος. Vertit Vale- — neque enim vox hzc ἀδελφός eo m loco aliud quam . 
sius Longinus Zenonis consanguineus; qui tamen su- (rater signiflcare potest. ( Pacics, ad annui 4984 
pra, cap. 29, Longinum cum Evagrio Zenonis fra- - Profligatum est autem liac VeWxt& NS NES, NS 
trem in sua versione appellarat. Et qnidem recte; — 497, ut ideva testet WW. 
cum Grzcum ibi babeat Aoyylvov Ζήνωνος ἀδελφόν; 


2679 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2650 


neglectum atque toleratum, ipse regali magni(icen- Α ὥραν τοῦ σώματος, xal χύδην πορνείαις ἐπὶ τοῖς χε- 


tia sustulit. Impositum autem erat tuni aliis coin- 
pluribus qui stipe collatici» victitabant, tum mulier- 
culis quae corpore quastum faciebant, el per abdita 
atque obscura urbis loca in cellis meritoriis ad 
stuprum  prostabant : masculis praeterea qui 
muliebria passi fuerant, nec naturam solum ipsam, 
verum etiam rempublicam ignominia afficiebant, 
Adeo ut collatio ista vice legis proclamarcet, licere 
cuivis incestam illam libidinem perpetrare. Porro 
impium illum ac detestandum quastum qui ex hoc 
vectigali percipiebatur, exactores qui illud 379 
ubique colligebant, quarto quoque anno deferebant 
ad summum magistratum imperii Romani: ita ut 
non minima pars hzc esset riagistratus, el propria, 
ut vocant, scrinia haberet, οἱ numerarios qui 
ratiociniis hujusmodi praeerant, viros non ohscuros, 
qui istud munus, perinde ac reliqua, militiam esse 
censerent », Quod cum didicisset Anastasius, et ad 
senatum retulisset, seclus hoc esse, ct novum quod- 
dam atque insolens piaculum jure merito pronun- 
tians, lege lala sanxit ut penitus abolereiur: et 


» Vide Euseb. p. 489, n 2. 


χρυμμένοις xat λανθάνουσι τῆς πόλεως τόποι: ἑπὶ 
χαμαιτυπείοις ἐχδεδομέναις, καὶ πρός γε, τοῖς ἧται- 
prx^ct, γαλ μὴ μόνον τὴν φύσιν, ἀλλὰ καὶ τὸ πολί- 
τευμα καθυδρίζουσιν' ὡς ἀντὶ νόμον τινὸς τὴν ἐσχο- 
μιδὴν βυᾷν, ἐπ᾽ ἀδείας 15 εἶναι" τὴν τοιαύτην ἀθεμιτ- 
ουργίαν τοῖς βουλομένοις" χαὶ τὸν ἐντεῦθεν ἀθοῦι- 
ζίμενον ἀνότιόν πε χαὶ ἔναγτ, πόρον, ἐπὶ τὴν πρώ- 
τὴν xal χορυφαίαν ἐσῆγον τῶν ἀρχῶν (82')àvà τε- 
τραετηρίδα οἱ τοῦτον ἐχασταχοῦ συλλέγοντες, ὡς xal 
μέρος οὐχ ἐλάχιστον τὴς ἀρχῆς καθεστάναι, χαὶ τῶν 
χαλουμένων εἰδιχῶν σχρινίων (83) τυχεῖν. χαὶ τῶν 
τὰ τοναῦτα διαψηφιζόντων (84), οὐχ ἀφανῶν ἀνδρῶν 
στρατείαν, ὥσπερ xal τὰς λοιπὰς ἡγουμένων τὸ 
πρᾶγμα. Ὃ μεμαθηχὼς; ὁ ᾿Αναστάσιος, ἐπί τε τὴν 


Β γερουσίαν προσθεὶς (85), xat μῦσος εἶναι xat χαινο- 


πρΞπὲς ἄγος τὸ πρᾶγμα διχαίως ἀποφηνάμενος, τε- 
θέσπιχε χαθάπαξ ἀναιρεθῆναι, χαὶ τοὺς τὴν εἴσπρα- 
ξιν δηλοῦντας yápvac πυρὶ παραδέδωχε. Kay τέλεον 
τὴν πρᾶξιν ἱερουργῆσαι τῷ Θεῷ βουληθεὶς, ἕνα μή 
τινι τῶν μετ αὑτὸν ἐξῇ τὰ ἀρχαῖα αὖθις ὄὀνεξδη 
ἀναχαλέπασθαι, προσποιεῖται μὲν τὸν ἀτχάλγοντα. 


VARLE LECTIONES. 


7» C.C. ἐς πάσας. 


VALESII ANNOTATIONES. 


» U L lod 

(82) Ἐπὶ τὴν πρώτην xal xopuvzaíav τῶν 
ἀρχῶν. His verbis prafecturam przetorianam | desi- 
gnare videtur Evagrius. Hiec enim vertex erat 


omnim dignitatum, ut loquitur Ammianus Marcel- c 


hnus. Ad banc igitur tributum celirysargyrum 
quarto quoque anno deferebatur. Certe tributa in 
arcam przefecturze przetorianse inferri solebant. Hinc 
est quod in lib. xiu Codicis Theodosiaui, titulo. De 
lustrali collatione, lcgum masvima pars data. est all 
praefectos preetorio. Quippe lustralis collatio nihil 
aliud est quam chrysargyrum : aurum scilicet atque 
argenturn. nezotiatoribus indictum, seu lustralis 
auri collatio, et auraria functio. S:c enim vocatur in 
eodem titulo. Utrum porro tributum, an potius 
vectigal diei debeat, ineertum est. Τέλος qnidem 
vocat Evagrius, quod est vectigal. Dicitur etiam 
vectigal in lege penultima de lustrali collatione. 
Aurum ponesum id vulgo vocatum fuisse docet 
vetus auctor Quaestionum Veteris ae Novi Testamenti, 
in questione 1: Didrachma, inquit, capitum, vel 
tributi exactio intelligitur, non prediorum : quod nunc 
penosum aurum appellatur, quia et pauperes exigun- 


tur. De hoc tributo elegans est locus Libanii in D 


Oratione contra  Florentium, pag. 4?7, quem hic 
ascribam : Λεγέσθω τοίνυν xal τὸς ἄλλα πᾶντα 
νενιχηχός᾽ τοῦτο δὲ ἐττιν ὁ ἀφύρητος φόρης. χαὶ 
χρυσὸς, φρίττειν προσιούσας ποιῶν τὰς δεινὰς 
πιντετηρίδα:. "Ὄνομα μὲν γὰρ εὐπρεπὲς ἀπὸ τῶν 
ἐμπόρων τῷ πόριῳ τούτῳ᾽ τῇ θαλάττῃ δὲ ἐχείνων 
εἰς διάδοσιν χρωμένων, οἷς μόλις ἄρτον [Sic 
edit. Paris, lege ἄρτον] προσφέρουσιν αἱ χεῖρες, 
ἀπόλλυνται διαφεύγει δὲ οὐδὲ νευροῤῥάφος. O0; 
ἐγὼ πολλάχις εἶδον τὴν σμίλην εἰς οὐρανὸν αἴροντας, 
δανύντας μὲν ἐν αὐτῇ τὰ πάντα εἶναι σφίσιν. Οὐ 
μὴν τοῦτό γε αὐτοὺς ἀπαλλάττει τῶν ἐγκωμίων, 
καὶ ὑλαχτούγτων, Χαὶ μόνον οὐ δαχνόντων'" οὐτὸς 
ὁ χαιρὸς, ὦ βασιλεῦ, πλείω τὴν δουλείαν χαθίστησιν, 
ἐχδάλλων ἐλευθερίας τοὺς ὑπὸ τῶν γονέων πωλου- 
μένους, οὐχ ἕνα αὑτοῖς δέξηται τὴντιμὴν τὸ χιδώτεον, 


superat. 1d autem est tributum intolerabile, cheysar- 
gyrum scilicet, quo fit utsingula lustra quoties jam 
propinqua sunt, terrorem animis injiciant. Et nomen 
quidem huic collationi speciosum est ex mercatoribus. 

ed cum isti mari utantur ad ierces suas. dieeuden - 
das, ii quibus menus egre panem suppeditant, (undi. 
tus pereunt. Nec immunis ab hoc malo sutor. Ques 

uidem ego sepius vidi, scalpro ad calm sublato, 
jurantes in eo sua omnia reposita esse. Nec tamen 
istud eos liberat a vexatione eorum qui ipsis incum- 
bunt, et qui latrant, ac. tantum non. mordent. Hoc 
lempus, imperator, servorum numerum auget, spo- 
liat enim libertate eos qui a parentibus venundantur, 
non πὶ ipsi pretium venditionis in arcam suam refe- 
rant; sed ut. illud in manum compulsoris transire 
videant. In Grzco textu Libanii pro διάδοσιν ewen- 
davi διάθεσιν, et pro voce ἐγχωμίων substitui 
ἐγχειμένων. 

(35) Εἰδικῶν σχριγίων. Inter officiales praferti 
pretorio, quatuor numerarii recensentur in ΑΝ ία 
imperii Romani, quorum unus erat auri numera. 
rius, id est auri lusfralis seu chrysargyri. Erat enim 
inter officiales comitis sacrarum largitionum, pri- 
micerius scrinii aurez mass», et primicerius scrinii 
auri: idco fortasse quod portio quaedam hujus 
vectigalis ad arcam sacrarum largitionum defereba. 
tur. Certe in titulo De lustruli collatione, exstat lex 
Valentiniani ad Fiorentium comitem sacrarum 
largitionum. Unde apparet aliquam partem bujus 
functionis aurariz ad largitionales titulos perti- 
nuisse. . 

(84) Kal τῶν τὰ τοιαῦτα Qurmedórrer. Numc- 
rarios intelligit auri lustralis, qui erant in officio 
prafectorum pratorio, ut supra dixi. Διαψηφιστοὶ 
enim sunt numerarii, ut jampridem notavi ad 
Ammianum Marcellinum, qui alio nomine etiam 
rationarii dicebantur. 

(85) 'Ezxl τὴν γερουσίαν προσθείς. Scribe mco 
periculo «250::;. Nam προτιθέναι idem est quod 
referre, proponere. Emendationem nostram 0}: 


ZAÀ' fva αὐτὴν ἴδωτιν εἰς τὴν τοῦ χατεπείγοντος 
ὁτέιάν ἐρχομένην. Qua sic inlerpretor. Jam vero 
&c2 mis etiam malimillud quod reliqua cunct: 1e? 


ww eodes VeMerisnus, in quo diserte scerigiunm 
WwNew nones, WV CORVECBRSSS. 


2651 


HISTORIAS ECCLESIASTIC;E LIBER IIT. 


2082 


᾿λύουλς δὲ (80) ξαυτοῦ χατηγόρει, καὶ τῆς ἐς ἄγαν A chartas qu: exactionis hujusnotitiam continebant 


ἀνοίας, λέγων ὡς τῇ χα!νοδοξίᾳ τὸ πλέον δοὺς, τοῦ 
συνοίδοντος τῇ πολιτείᾳ παρημέληχε, xal τὸν τοσοῦ- 
τον πόρον ἀνέχαθεν ἐφευρημένον, xat τοσούτοις χρό- 
νοις βεθαιωθέντα, εἰχῆ τε ἀπερισχέπτως ἀνήρτησεν, 
οὐ συνεὶς τὰ ἑπαρτώμενα χινδυνεύματα, ἣ τὰς στρα- 
τιωτιχὰς δαπάνας, τὸ ζῶν τοῦ πολιτεύματος τεῖχος, 
οὐ τὰς ἐς θεραπείαν τοῦ Θεοῦ" χαὶ μηδὲν τῶν ἕνδο- 
θεν δειχνὺς, ἀπαγγέλλει βούλεσθαι τὸν εἰρημένον 
ἀναπτώσασθαι πόρον. Καὶ δὴ τοὺς ἐφεστηχότα; nrpoa- 
χκαλετάμενος, ἔφασχε μεταμελεῖσθαι μὲν, οὐχ ἔχειν 
δὲ ὅτι xol πράξει, ἣ ὅπως τὴν οἰχείαν ἁμαρτίαν 
διορθώτπαιτο, χαθάπαξ τῶν χαρτῶν χαυθέντων, τῶν 
δυναμένων τὴν εἴσπραξιν δηλοῦν. Κἀχείνων δὲ οὔ 
φινι προσποιήσει, ταῖς δὲ ἀληθείαις τὴν πρᾶξιν ὁδὺ - 
ρομένων διὰ τὸν ἐντεῦθεν αὐτοῖς περιποιούμενην 
ἄδιχον μισ' ὃν, xal τὴν παραπλησίαν ἀπορίαν προῖ- 
σχωμένων, προῦτρεπέ τε xal παρεχάλει, διὰ πάσης 
ἰύντας ζητήσεως ἐξερευνῆσαι, εἴπερ εὑρεῖν δυνηθεῖεν 
διὰ τῶν ἑχαστσχυῦ συγχειμένων πτυχίων τὴν τοῦ 
παυτὸς εἴσπραξιν, Καὶ πέμψας ἑχάπτῳ δαπάνας, ἐς 
τὴν περὶ ταῦτα συλλ. γὴν ἔπεμπεν, ἐπιτρέψας ἔχα- 
φτὺν χάρττν ταῦτα πατηνίζειν δυνάμενον, ὅποι ἂν 
εὑρεθείν, o5: αὐτὸν ἀποχομισῦτναι, ἵνα μετὰ πολ- 
λῆς τῆς περισχέψεως xal τῆ: ἐς ἄγαν ἀχριθείας, 
τὰ περὶ τούτων αὖθις συνταχθείη. Ὥς δ᾽ οὖν μετὰ 
χα! ὃν ἧχον οἱ τούτοις διαχονούμενοι, χαρίεις τι; 
ἐδόχει χαὶ φαιδρότητι γαννύμενος ὁ ᾿Αναστάτιος. 
"Exa:ps δὲ χαὶ ταῖς ἀληθείας (87) τῶν ἐσ πουδασμέ- 
νων τετυχτχὼς, Xal ἀνηρώτα τὸν τρόπον, ὅπως τε 
εὔοηνται, xaX παρὰ τίτι, χσὶ εἴ τι τοιουτῷδε (i) xa- 
ταλέλειπται. Τῶν δὲ πολλοὺς χαταδεθληχέναι τόνους 
ἐπὶ τῇ τούτων ἀυναγωγῇ ξιϊσχυριζομένων, ὀμνυόν- 
«ων τὸ πρὸς τοῦ βασιλέως ὡς οὐδεὶς ἕτερυς χάρτης 
ταῦτα δηλοῦν δυνάμενος ἀνὰ πᾶν ἀπόκειται τὸ πολί- 
τευμα, αὖθις πυρὰν ἐξῆψε μεγάλην ix τῶν ἀποχο- 
μισθέντων χαρτίων, xai τὴν σποδιὰν ὕδασιν ἐπέχλυ- 
σέν, ἀφανίσαι τέλεον τὴν πρᾶξιν βουλόμενος" ὥστε 


μὴ χόνιν, μὴ τέφραν, μήτε μήν τι λείψανον τοῦ 


πράγματος ἧττον ἀποχαυθέντων φανῆναι. Ὦ: ἂν δὲ 
μὴ τὸ χώλυμα τῆ: πράξεως τοσοῦτον ἐξάραυτες͵ 5;- 
ξαιμεν ἀγνοεῖν, τί τε, χαὶ ὅσα τοῖς ἀρχαιοτέροις περὶ 
«αὐτῆς ἐμπαθῶς ἰστόρηται, φέρε χαὶ ταῦτα παοά- 
θωμαι, χαὶ δείξω ψευδῆ, xa διαφερόντως ἐξ ὧν αὐὖ- 
«οἱ διεξῆλθον. 


incendio consumpsit. Cumque hoc vectigal, tan- 
quam holocaustum quoddam, Deo integre immolare 
vellet, ne quis forte ex imperatoribus qui post 
ipsum regnaturi erant, vetus exactionis istius pro- 
brum renovare iterum posset, dolere se simulavit. 
Et imprudentize se ipsum accusans atque. extrem; 
dementiz, aiebat se inani glorie nimium tribuen- 
tem , reipublice commoda neglexisse, tantumque 
vectigal a majoribus institutum, et tam diuturni 
temporis spatio confirmatum, teniere et inconside- 
rate sustulisse: ac neque imminentia pericula, 
neque simaptus rei militaris, qui sunt quasi viva 
quadam propugnacula reipublicz, nec eos qui ad 
cultum Dei necessarii sunt, animo perpendisse. 


p Nihil igitur eorum que in animo habebat declarans, 


velle se dixit supra memoratum vectigal resiituere. 
Cunique eos qui vectigali przpositi erant, ad se 
evocasset, se quidem facti paenitere fassus est * sed 
quid agendum sit nescire, nec qua ratione erratum 
suum emendare possit, chartis omnibus ex quibus 
vectigalis notitia percipi poterat, igne. consumptis. 
lilis vero, non quidem sánulate, sed reipsa atque 
ex animo vectigal deplorantibus, ob illicitum quize- 
stum quem ex 373 illo percipere consueverant; et 
maximam perinde difficultatem  prztendentibus : 
bortatus est eos Anastasius, ut. omnibus mod.s 
scrutarentur ac pervestigarent, num forté ex 
tabulis qux singulis in locis coacervata essent, 
totius vectigalis exigendi rationem possent reperire. 
Constituto itaque singulis salario, ad conquirendas 
chartas cos misit, jubens ut quacunque charta: 
vectigalis illius notitiam suppeditare possent, ubi- 
cunque locorum rcpertz essent, ad ipsum desti- 
narentur, ut singulari solertia ac diligentia. totius 
vectigalis ratio iterum  componeretur.  Reversis 
autem aliquanto post iis quibus id negotii manda- 
t»m fuerat, hilaris et singulari gaudio perfusus 
videbaiur Anastasius. Et gaudebat re vera, quip e 
qui id quod optabat consecutus esset. l'ercontaba- 
tur itaque quanam ratione, et apud quos repert:e 
fuissent charte, et numex hujusmodi nionumentis 
quidquam superesset. lllis vero affirmantibus, mut- 
tuuí se laborasse ut chartas islas conquirerent, ΟἹ 


D per principem ipsum jurantibus nullam aliam cha:- , 


tam ex qua vectigalis bujus notitia percipi possit, in universo imperio Romano reperiri, rursus 
chartis qua allatz: fuerant, in rogum  conjectis, magnum excitavit incendium, et'cinerem aquis 
mergi jussit, quo hujusmodi exactio penitus abeleretur: adeo ut nec cinis, nec favilla, nec ulluin 
emnino hujus rei, aut combustarum chartarum vestigium relinqueretur. Sed ne, dum vectigalis 
hujus abolitionem tantis laudibus efferimus, ignorasse videamur qux et qualia de bac exactione 


VALESIL ANNOTATIONEs, 


(86) 'A6ov.Mac δέ. Malim scribere, ᾿Αδουλίας τξ 
ἑαυτοῦ χατηγόρει. Paulo post scribendum, Exi, τε 
xal ἀπερισχέπτω. ἀνήρηχεν. 

(87) Καὶ ταῖς ἀληθείας. Nemo non videt scri- 
bendum esse ταῖς ἀληθείαις. Quod idem est ac si 


diceret ὡς 3219. Porro hoc adverbium refertur 
ad vocem quz pr:zecedit, ἔχαιρε scilicet. Quod cum 
certissimum sit, mirum est tamen utrumque inter- 
pretem adverbium istud retulisse ad sequentem 
vocem τετυχηχώς. 


VARIORDM. 


(ἢ Τοιουτῷδε, Legendum τοιουτόδε, W. Low. 


968) 


EYAGRII SCHOLASTICI 


2631 


veteres scripserint affectibus suis nimium indulgentes ; ea nune in medium adducanius, et falsa 
esse, ex iis cum maxime que ipsi scripserunt convincamus. 


CAP. XL. 
De iis que Zosimus scripsit de chrysargyro, e£ de 
Constantino imperatore. 

Zosimus, unus ex eorum numero qui impiam ac 
detestandam gentilium superstitionem secuti sunt, 
Constantino ob id infensus, quod primus ex impera- 
toribus relicta exsecrabili Grecorum superstitione 
Christianam religionem amplexus esset, narrat 
vectigal quod Chrysargyrum dicitur, ab illo primum 
institutum fuisse, et ut quarto quoque anno infer- 
retur, lege lata sancitum. Aliis przerea innumeris 
probris, pium et magnificentissimum Constantinum 
idem Zosimus proscindit. Nam et alia prorsus in- 
toleranda ab illo excogitata esse dicit adversus 
cujuscunque sortis homines, ct Crispum fiiium 
iniserabili exitu. interemptum; Faustam denique 
uxorem in balneo supra modum calefacto inclusam 
ac necatam fuisse. 374, Cumque tantorum scele- 
- rum expiationem apud suos sacerdotes quzsivisset, 
nec invenisset: illi enim aperte responderunt tan- 
tas c:edes nullo lustrationis genere expiari posse : 
in /"Ezyptium quemdam qui ex iberia venerat, 
incidisse. Ex quo cum didicisset, Christianorum 
religione omnia prürsus scelera aboleri, ea qus» 
AEgyptius ipsi tradiderat, amplexum fuisse. Atque 
ex eo tempore relicta majorum religione, impieta- 


ΚΕΦΑΛ. M'. 
| ὧν lecópnce Ζώσιμος xápw τοῦ ypvcap- 
Hiep TÜf ov, xal Κωνσταντῖνον. τοῦ βασιάζως. P 
Εἴρηται Ζωσίμῳ (j), ἑνὶ τῶν τῆς ἐξαγίστου xa! 
μιαρᾶς τῶν Ἑλλήνων θρησχείας, μηνίσαντι τῷ 
Κωνσταντίνῳ, ὅτι περ πρῶτος βασιλέων τὰ Χριστια- 
νῶν εἴλετο, τὴν βδελυρὰν τῶν Ἑλλήνων χαταλιπὼν 


“δεισιδαιμονίαν, ὡς αὐτὸς πρῶτος τὸ χαλούμενον 


Χρυσάργνρον ἐπινοήσας, ἀνὰ τετραετηρίδα τὸ τοιοῦτο 
τέθειχε τέλος ἐσάγεσθαι * μυρίοις τε xal ἄλλοις τὸν 
εὐσεδῆ καὶ μεγαλόδωρον βλασφημήσας Κωνσταντῖ- 
νον. Φησὶ γὰρ xai ἕτερα ἄττα λίαν ἀνύποιστι χατὰ 
πάσης ἐξευρεῖν τύχτς, καὶ Κρίσπον τὸν παῖδα δει- 
λαίως ἀφανίσαι, χαὶ Φαῦσταν τὴν αὐτοῦ γαμετὴν ἐν 
βαλανείῳ ὑπὲρ τὸ μέτρον ἐχπυρωθέντι χαθεέρξαντα, 
ἐξ ἀνθρώπων μεταγαγεῖν χαθάρσιά τε παρὰ τοῖς 
σφῶν ἱερεῦτι ζητοῦντα τῶν τοιούτων ἐναγῶν φόνω". 
xai μὴ τυχόντα * μηδὲ γὰρ εἶναι τούτους ἀναφαυδὴν 
εἰπεῖν * περιτυχεῖν Αἰγυπτίῳ ἐξ "Iónpíaz ἀφιγμένῳ " 
καὶ πρὸς αὐτοῦ πιστωθέντα πόσης ἁμαρτάδος ἀναι- 
ρ:τιχὴν εἶναι τὴν Χριστιανῶν πίστιν, μεταλαδεῖν ὧν 
ὁ Λἰγύπτιος αὐτῷ μ:ταδέδωχε * χἀντεῦθεν τὴν πα- 
"pay χαταλελοιπότα νόμισιν, τῆς ἀσεδείας, ὡς αὑ- 
τὸς ἔφη, τὴν ἀρχὴν ποιήσασθαι. Kol ὡς μὲν χεὶ 
ταῦτα ψευδῆ, παρὰ πόδας δείξω. Τέως δὲ τὰ περὶ 
τοῦ Χρυσαργύρον λελέξεται. 


tis, sicut ipse dicit, fecisse principium. Et hxc quidem falsa esse illico ostensurus sum. Prius vero 


dicam de chrysargyro. 


CAP. XLI. 


Iuvectiva in Zosimum ob ejus in Constantinum et 
Christianos maledicta. 

Ais igitur, o scelerate atque exitiose d:emon, 
Constantinum, cum urbem Rome zmulam «edifi- 
care vellet, primum quidein inter Troadem et Ilium 
tante civitatis fundamenta jecisse, et muros in 
sublime erexisse: postea vero cum Byzantii situm 
longe commodiorem reperisset, eum locum moni- 
bus cinxisse, et veterem urbem adeo amplificasse, 
el zedificiorum splendore tantopere exornasse, ut 
urbe Roma quz tot annorum spatio paulatim in 
eam magnitudinem excpeverat, non multo iufer:or 
videretur. Scribis praterea,.eum annonam ex 
publico civibus Byzantinis tribuisse, ct iis qui cum 
ipso Byzantium migraverant, magnam vim auri 
largitum esse ad privatarum zedium constructionem. 
Narras etiam, ut tuis verbis utar, Constantino mor- 

, uo, summam imperii ad solum Constantium cjus- 
dem filium pervenisse, post. mortem scilicet anbo- 
rui ejus fratrum. Cumque Magnentius et Vetranio 
tyrannidem  arripuissent, Constantium — blanda 


ΚΕΦΑΛ. MA'. 


'Azóracic πρὸς Ζώσιμον ἐφ᾽ οἷς ἐδλασφήμησε 
Κωγσταντῖγον καὶ Χριστιανούς. 

Σὺ φὴς, ὦ ἀλιτήριε καὶ παλαμναῖε δαΐμον, ὡς 
αὑτὸς ἴσην τῇ Ῥώμῃ πόλιν ἀνταναστῆσαι βουλόμει- 
νος, πρῶτα μὲν ἀνὰ μέσον Τρωάδος xai τοῦ Ἵλίου 
πρὸς χατασχευὴν πόλεως τοσαύτης ἐξώρμησε, xat 
θεμελίου: πηξάμενος xat τεῖχος ἐς ὕψος ἄρας, ἔπει- 
δή γε τόπον ἐπιτηδειότερον εὗρε τὸ Βυζάντιον, οὗτω 
τείχεσιν αὐτὸ περιέθαλεν, οὕτω τὴν προτέραν εὔρυνε 
πόλιν, τοσούτοις τε χάλλεσιν οἰχοδομιῶν ἐφαέδρυπε, 
ὡς μὴ πολλῷ τῆς Ῥώμης λείπεσθαι, τοσούτοι: 

τεσι χατὰ σμιχρὸν τὴν αὔξην προσλαδοῦσα. (k). Φὴς 
δὲ ὡς χαὶ τῷ δήμῳ τῶν Βυζαντίων σίτισιν δη μοσίαν 
ἀπένειμε, xal ὡς χρυσίου πάμπολυ χρῆμα τοῖς ἄμα 


po ἀφιχομένοις ἀνὰ τὸ Βυζάντιον ἐπιδέδωχεν ἐς 


χατασχευὴν ἰδιωτιχῶν οἴχων. Αὐτὸς πάλιν γράφει; 
ἐπὶ ῥήματος, Μωνσταντίνου τελευτήσαντος, ἐς 
Κωνστάντιον τὸν αὐτοῦ παῖδα μόνον τὰ πράγματα 
περιελθεῖν μετὰ θάνατον τοῖν αὐτοῦ ἀδελφοῖν, χαὶ 
ὡς; Μαγνεντίου xaX Βρετανίωνος τυραννὴσάντοιν, 
πειθοῖ τὸν Βρετανίωνα μετῆλθε, xal ἀμφοῖν τοῖν 


VARIORUM ANNOTATIONES. 


(j) Εἴρηται Ζωςσίμῳ. Ait Zosimus, lib. n, Con- 
stantinum ehrysargyrum  Instrale. singulis lustris 
solvendum imposuisse negotiatoribus ad vilissimos 
usque, imo et merelricibus. Quod. utrumque. [α]- 


sut csse demonstrat Baronius, €t post ewm Go- 


thofredus in Commentario legis 1 Cod. Theod. De 
lustrali collatione. 

(Kk) Hpoc.la6cice. Legendum. προτλαξούσης, 8i 
ad. omam vox referatur. W. Lowrrn, 


"- 


2785 


HISTORL£ ECCLESIASTIC.IE LIBER IIT. 


$686 


στρατοπέδοιν ἀλισθέντοιν πρῶτος ὁ Κωνστάντιος (88) A verborum persuasione Vetrauioni imperium adc- 


δημηγορήσας, τῆς τοῦ πατρὸς ἀνεμίμνησχε τοὺς 
στρατιώτας φιλοτιμίας, μεθ᾽ οὗ πολλοὺς πολεμίου: 
διεπόνησαν, xat μεγίσταις ἐτιμήθησαν δωρεαῖς * χαὶ 
ὡς τούτων ἀχούσαντες οἱ “στρατιῶται, τὸν βρετανίωνα 
τῆς ἐσθῆτος γυμνώπταντες, κατήγαγον τοῦ βήματος 
ἰδιώτην * xal ὡς οὐδὲν ἄχαρι πρὸ: Κωνσταντίου 
πέπονθε, τοῦ παρὰ σοῦ τοσαῦτα μετὰ τοῦ πατρὸς 
βλασφημηθέντος. Πῶς τοίνυν ἀξιοῖς τὸν αὐτὸν οὕτω 
φιλότιμον, οὕτω μεγαλόδωρον γενέσθαι, χαὶ οὕτω 
σμιχρολόγον χαὶ φειδωλὸν, ὡς τοιοῦτον ἐναγῆ πόρον 
᾿ ἐπιθεῖναι, τέλεον ἀγνοῶ. Ὅτι δὲ οὐδὲ Φαῦσταν ἣ 
Κρίσπον ἀνεῖλεν, οὐδὲ παρά τινος Αἰγυπτίου διὰ 
ταῦτα τῶν ἡμετέρων μυστηρίων μετέσχεν, ἄχους 
συγγράφοντος Εὐσεδίον τοῦ Παλφίλου, auvaxpásav- 
t0; Κωνσταντίνῳ xaX Κρίσπῳ, χαὶ συγγενομένου 
᾿ τούτοις. Σὺ γὰρ οὐδὲ ἀχοὴν γράφεις, μῆτι γε δὴ 
ἀλήθειαν, πολλοῖς ὕστερον χρόνοις ἐπὶ ᾿Αρχαδίου 
καὶ ᾿σνωρίον μέχρι σοῦ γέγραφας (89), ἣ καὶ μετ᾽ 
αὐτοὺς γεγονώς. Γράφει δὲ ἐπὶ λέξεως ταῦτα͵ ἐν τῷ 
ὀγδόῳ λόγῳ (90) τῆς αὑτοῦ Ἐχκι1ησιαστιχῆς ἰστο- 
ρίας" Χρόνου δὲ οὐ πλείστου μεταξὺ γενομένου, 
βασιλεὺς Κωνστάντιος τὸν πάντα βίον πραότατα, 
χαὶ τοῖς ὑπηκόοις εὐνοϊκώτατα, τῷ τε θείῳ λόγῳ 
πρησφιλέστατα διαθέμενος, παῖδα γνήσιον Κωνσταν. 
τῖνον αὑτοχράτορα σεθαστὸν ἀνθ᾽ ἑαυτοῦ χαταλι- 
πὼν, χοινῷ φύσεωξ νόμῳ τελευτᾷ τὸν βίον. Καὶ μεθ᾽ 
(cepa. Τούτου παῖς Κωνστάντιος εὐθὺς ἀρχόμενος, 
βασιλεὺς τελεώτατος xaY σεδαστὸς πρὸς τῶν στρα- 
τοπέδων, χαὶ ἔτι πολὺ τούτων πρότερον πρὸς αὐτοῦ 
τοῦ παμδασιλέως Θεοῦ ἀναγορευθεὶς, ζηλωτὴν 
ἑαυτὸν τῆς πατριχῆς περὶ τὸν ἡμέτερον λόγον εὖτε- 
δείας χατεστήσατο. Καὶ πρὸς τῷ τέλει δὲ τῇς Ἰστο- 
plac, τούτοις φησὶ τοῖς ὀνόμασιν. 'O 6i, ἀρετῇ 
πάσῃ θεοσεδείας ἐχπρέπων, μέγιστος, νιχητὴς 
Ἑωνσταντῖνος σὺν παιδὶ Κοίσπῳ βασιλεῖ θεοφιλε- 
στάτῳ, χαὶ χατὰ πάντα τοῦ πατρὸς ὁμοίῳ τὴν οἰχείαν 
ἑῴαν ἀπελάμθδανον. Οὐχ ἂν δὲ ὁ Εὐσέδιος Ἰ ρίασπον 
οὕτως ἐπήνεσεν, εἰ πρὸ; τοῦ πατρὸς ἀνήρητο, ἐπι- 
διώσας τῷ Κωνσταντίνῳ. Ὃ δὲ Θεοδώριτος ἱστορῶν 


* Euseb. pag. 492. 


misse. Nam cum utriusque partis exercitus in unutn 
convenisset, priorem Constantium verba fecisse ad 
milites, eisque in memoriam revocasse liberalita- 
tem parentis sui, quocum multa bella confecissent, 
et a quo maximis donis affecti essent. Milites vero, 
his auditis, Vetranioni purpuram 42demisse, et 
privato habitu iudutum ex tribunali abstraxisse. 
Eumdem tamen nihil gravius passum esse a. Con- 
stantio, quem tu una cum patre tot maledictis 
lacerasti. Quonam igitur modo eumdem hominem 
simul adeo magnificum ac liberalem fuisse aflirmes, 
et adeo parcum ac sordidum, ut tam dirum vectigal 
subditis imponeret, equidem non video. Quod 
autem nec Faustam nec Crispum idem Constantinus 


B occiderit, nec ob eam causam ab liomine AEgyptio 


sacramentum nostre religionis acceperit, audi, si 
placet, testantem Eusebium Pamphili. 375 qu: 
iisdem temporibus floruit quibus Constantinus ct 
Crispus vixere, et qui cum iisdem sspe versatus 
est. Tu enim ne auditione quidem abs te accepta 
scribis, nedum vera. Quippe qui principatu Arcadii 
et Honorii, ad quorum usque tempora historiam 
tuam perduxisti, aut. etiam post illos vixeris. Is 
igitur in octavo Ecclesiasticee Historie sua: libro ad 
verbum ita scribit: Ilaud multo post imperator 
Constantius, vir in omni vita placidissimus; qui et 
clementia in subditos, et singulari erga fidem no- 
stram benevolentia perpetuo przditus fuerat, Con- 
stantinum proprium filium vice sua imperatoreiu 
atque Augustum relinquens, fatali morte defunctus 
est. ΕἸ paulo post: Wujus. lilius Coustantinus, ab 
ipso statim exordio supremus imperator, et Augu. 
stus, a militibus, diuque antea ab omnium impera - 
torum Deo renuntiatus, paternzx erga fidem nostram 
pietatis emulatorem se prestitit. Idem Eusebius in 


Tine Historic * his utitur verbis: Constantinus vero 


omnibus religionis virtutibus ornatus, et victor 
maximus, una cum (ilio Crispo Caesare, Dco cha. 
rissimo et patri undequaque simillimo, Orientei 


VALESII ANNOTATIONES. 


(88) Πρῶτος ὁ Kwrctatiroc. Scribendum est 
Κωνστάντιος, ut legilur in codice Telleriano, et 
apud Nicephorum in libro xvt, cap. 41. Et paulo 
post ubi legitur πολλοὺς πολεμίους διεπόνησαν. scri- 
bendum est πολέμους, ut habet idem Nice- 
phorus. 

(89) Μέχρι σοῦ γέγραφας. Procul] dubio scri- 
bendum est μέχρις ob disjunctis vocibus. Atque ita 
legit Nicephorus, quihzc Evagrii verba sic expres- 
Sit: Οἷς xai τὴν συγγραφὴν ἔστησας. Quem Nicc- 
phori locum Joannes Langus non intellexit. Sic 
enim vertit “Τα namque solum rumorem mutilatum 
mandas litter is, non veritatem ipsum, qui longo post 
lempore sub Honorio εἰ Arcadio quibus historiam 
iuam dedicasti, et fortasse post eorum etiam tempora 
longius vixeris. Sed vertendum erat: Quibus histo- 
riam tuam terminasti. Etenim Zosimus usque ad 
expugnationem urbis Rom: ab Alarico factam, 
opus suum perduxit, üt ex Photii" Bibliotheca con- 
stat. C:eterum ex hoe. Evagrii ac. Nicephori loco, 
Vossius, iu libro De Historicis Grecis, aftirmat Zo- 


simum vixisse temporibus Theodosii Junioris. 
Neuter tanien id de Zosimo dixit. Sed tantum aiunt 
illum sub Honorio et Arcadio quibus Historiam 
suam terminavit, aut etiain diu post illos, vixi-se. 
Certe Zosimum hunc, circa Anastasii imperatoris 
tempora vixisse existimo. Nam et Olympiodorum 
Thebaum citat, qui sub Theodosio Juniore fistoriam 
suam scripsit, ut testatur Photius; et Syrianum 
philosophum nominat, qui Procli Diadochi magi- 
ster fuit. Vixitautem Proclus temporibus Anastasii. 
Denique Suidas Zosimum sophistam vixisse scribit 
regnante Anastasio. Quem quidem existimo eum- 
dem esse cum  Zosimo historiarum scriptore. 
Plurimi enim rhetores ac sophiste, ad scribendam 
historiam se centulerunt, ut tum ex Dionysio Hali- 
carnasseo, tum ex aliis innumeris constat. Et 
advocati fisci dignitas qua ornatur Zosimus, non 
multum abhorret a Sophistica. ᾿ 

(90) Ἐν τῷ ὀγδόῳ «1όγῳ. ΠῚς Eusebii locus leei- 
tur in cap. 48 libri xw, ex. qu. eSt NEN. τὰ 
FNagrius noster. 


2637 


EVYAGRII SCHOLASTICI 


2058 


suuin recepit. Certe Eusebius, qui Constantino Α φησιν ἐν Nixogsóosig τὸν Κωνσταντῖνον πρὸς αὐτῷ 


superstes vixit, nunquam Crispum adeo laudasset, 
si is a patre interfectus fuisset. Theodcoritus vero 
in historia sua narrat, Constantinum sub. exituip 
vite, salutari lavacro initiatum fuisse Nicomedia: 
cum ad id usque temporis baptisinum suum distu- 
lisset, eo quod in Jordane fluvio tingi cupiebat. Ais 
preterea, 0. sceleratissime atque impurissime 
omnium mortalium, imperium Romanum ex. quo 
Christiana religio caput efferre capit, in pejus 
dilapsum esse, ac funditus interiisse : seu quod 
eorum qui priscis temporibus contigerunt, nihil 
legisti : seu quod adversus veritatem volun!aria 
malitia ferris. Contrarium enim manifeste osten- 
ditur, imperium scilicet Romanum simil cum fide 
Dostra crevisse. Considera enim, quomodo circa 
adventum Christi Dei nostri in terras, pluriraze 
Macedonum urbes a Romanis everse sint : Allania 
item et Iberia cum Colchis et*Arabia, in potestatein 
populi Romani venerint. Quomodo etiam Caius 
Cxsar olympiade centesima octogesima tcrtía, 
Gallos, Germanos ac Britannos qui 376 quingen- 
tas urbes habitabant, magnis przliis devicerit, et 
Romanorum ditioni adjunxerit, quemadmodum ab 
historiarum scriptoribus relatum est. Hic autern 
est Cesar, qui primus post consules singulare 
imper.um ohtinuit : ex plurium deorum cultu et ex 
iürbulentze plebis dominatione viam sternens, ac 
Jrevium inducens monarciiz cultum, ob eam qus 
mox adventura erat monarchiam Christi — Mox 
universa Jud»a, et finitimz regiones imperio 
Romano adjurctz sunt: adeo ut prima tunc facta 
sit descriptio, in qua Christus quoque una cum 
aliis census est : ut Bethleem oracu!i quod 46 ipsa 
editum fucrat, eventum omnibus predicaret. Nain 
Michaas propheta de illa ita. prz:edixerat. « Et. tu 
Bethleem terra Jud:e, nequaquam minima es inter 
prineipes Jud:e. Ex te enim. egredietur mihi dus, 
qui regat populum. mcum Israel4,. »  ZEgvptus 
4juoque post Nativitatein Christi Dei nostri, Roma- 
norum ditioni accessit, cum Augustus Cisar, cujus 
principa:u natus est Christus, Antonium et Cleopa- 
cram devicisset, qui se ipsos interfecere. Post hos 
Cornelius Galius, prefectus /Egzvpti ab Augusto 


τῷ víppat: τῖς βιοτῆς, τοῦ σωτηριώδους μεταλαθεῖν 
βαπτίσματος " ἀναδαλέσθα:! δὲ μέχρι τούτον τοῦ γρό- 
νου, ἐν Ἰορδάνῃ τῷ ποταμῷ τούτου τυχεῖν ἱμειρό- 
μενον. $$; δὲ, ἐξάγιστε καὶ παμμίαρε σὺ. ὡς xai τὰ 
Ῥωμαίων πράγματα, ἐξοῦ τὰ Χριστιανῶν ἐδείχθτ,. 
διεῤῥ'η τε χαὶ παντάπασιν ἀπώλετο, ἢ οὐδὲν τῶν 
πα atotéptov ἀνεγνωχὼς ({) εἶ, $ πρὸς τὴν ἀλήειχ" 
ἐθελοχαχῶν. Τοὐναντίον γὰρ διαφανῶς δείχνυται, τῇ 
ἡμετέρᾳ πίστει συναυξῆσαι τὰ Ῥωμαίων πράγμα- 
τὰ. Θέα τοίνυν ὡς map αὐτὴν τὴν ἐν ἀνθρώποις 
ἐπιδημίαν Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, Μαχεδόιων οἱ 
πλείους (91) ὑπὸ Ῥωμαίων χαθῃρέθησαν * ᾿Αλθανέα 
τε χαὶ Ἰότρία, χαὶ Κόλχοι, χαὶ Αραῦες, Ρωμαίοις 
ὑπετάγησαν. Καὶ Γάϊος Καΐσαρ γατὰ τὴν τρίτ'ν 


B yo εἰχοστὴν καὶ ἑκατοστὴν Ὀλυμπιάδα (94) Γάλλους, 


χαὶ Γερμανοὺς, xat Βρεττανοὺς, μεγάλοις ἀγῶὼτι 
ὑπηγάγετο, xai τῇ ᾿δωμαίων προσεποίῃησεν ἀρχῇ, 
πόλεις πενταχοσίας οἰχοῦντας, ὡς τοῖς lavopfisaatv 
ἀναγέγραπται. Ὃς καὶ πρῶτος μετὰ τοὺ; ὑπάτους 
ἐμονάρχησε, προηδοποιῶν xal προεσάγων Ex πολυ- 
θεΐχς, xaX ὀχλοχρχτίας, τῆς μοναρχίας τὰ σέδας, 
διὰ τὴν Χριστοῦ μέλλουσαν ὅσον οὕπω μοναρχίαν. 
Εὐθὺς xaX ἡ Ἰουδαία ἄπασα, xai τὰ πρόαχωρα 
προσεχτίθϑη " ὡς καὶ πρώττν τηνιχάδε ἀπογραφὴν 
γενέσθαι, £v ἧ καὶ Χριστὸς συνανεγράφη, tva Bs 
θλεὲμ τὸ πέρας vm περὶ αὐτὴν προφητεῖας brpo- 
σιεύσῃ. Λέλεχται Ὑὰρ τῷ προφήτῃ Μιχαίΐίᾳ περὶ 
αὐτῆς 0i πως “ « Καὶ σὺ Βηθλεὲμ γῆ Ἰούδα, οὐ- 
δαμῶς ἐλαχίστη εἶ ἐν “οἷς ἡγεμόσιν Ἰούδα ἐχ ov0 

γάρ μοι ἐξελεύσεται ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τὸν 

λαόν μου τὸν "Isgafà. » Καὶ μετὰ τὴν ἀπότεξιν (98) 

Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, Αἴγυπτος Ῥωμαίοις προῦ- 

ἐτέθη, Αὐγούστου Καίσαρος, ἐφ᾽ οὗ Χριστὸς; ἐγεν- 
vhÜn, χαταγων!σαμένου παντελῶς ᾿Αντώνιον xa 
Κλεοπάτραν, οἷ χαὶ ἑαυτοὺς διεχρήσαντο. Μεθ᾿ οὗ: 
Κορνήλιος Γάλλος ἡγελὼν Αἰγύπτον πρὸς τοῦ Αὐ- 
γούστου Καίσαρος καθίσταται, μετὰ τοὺ; Πτολε- 
μαΐους πρῶτος ἄρξα; Αἰγύπτου, ὡς τοῖς ἕπστοριο- 
Ypázot; πεπόνηται. Πόσα δὲ Ιέρσαι περιεχόπη σαν 
0n) Βεντιδίου, Κου »δοὐλωνός τε τοῦ Νέρωνος στρατ- 
1700, χαὶ Σευήρηυ, Τραϊανοῦ (94) xaX Κάρου, 

Κασσίου τε xai ᾿ὑδαινάθου τοῦ ἐχ Παλμύρας, xo 
᾿Απολλωνίου (95), xaX ἑτέρων * ὁσάχι:; τε Σελεύχεια 


(xesare constituitur : primusque post Plolenizeos D καὶ Κτησιφῶν ἕλω, Νίσιδίς τε im ἀμφότερα τρε- 


T Euseb. pag. xvit, in notis. 4 Mich. v, 3. 


VALESII ANNOTATIONES.  ' 


(91) Μακεδόνων oi z.4e/cuc. Diu aute adventum 
Ghristi subacta fuerat ἃ Ikomaunis Macedonia. Sed 
et Albani et Iberi ac Colchi, diu ante Natalem 
Christi ab iisdem Romanis superati fuerant. Proinde 
cua hic dicit Evagrius. nihil ad rem faciunt. Sed 

e lota hac invectiva Evagrii in Zosimum, vide, 
si placet, Apologiam Joannis Leunclavii, quam ille 
editioni Zusimi pr:efixit. 

(22) Kal εἰκοστὴν Οἱυμπιάδα. Sic etiam legitur 
in Nicephori Grecis exemplaribus. Sed scribendum 
esL óeuzépav καὶ ὀγδοηχοστήν, ex Eusebio et auctore 


Chronici Alexandrini. 

(95) Καὶ μετὰ τὴν ἀπότεξιν. Fallitur Evogrius. 
Nam viginti plus minus annis ante Natalem Christi, 
AEgyptus in provincie forinam redacta est. 

ἫΝ LZsviüpov, Τραϊαγεῦ. Melius scriberetur 
Tgaixvoo, Σευήρου τε xai Kápov. Sic enim ordo 
temporum postulat. Pro Severo posset etiam scribi 
Verus. Hic enim de Persis insignem victoriam 
reportavit, ut tradunt Historie Auguste scriptores. 

(95) Kal ᾿Απο.λλωνίου. De hoc Apollonio nihil 
uspiam legi. 


LJ 


VARIORUM. 
() Ἁ»6)» "ωχὼς εἶ, Delenda vox. posterior. W. Lowtu, 


513} 


HISTORUE ECCLESIASTIC/E LIBER IIT. 


5689 


πομένη, ᾿Αρμένειά τε xal τὰ πλησιάζοντα ἔθνη Ῥω- A /Egyptum rexit, ut ab historiarum scriptoribus 


palo, προσετέθη, μεθ᾽ ἑτέρων ἱστορεῖς. Μιχροῦ δέ 
με διέλαθεν ἃ σὺ γράφεις τὸν Κωνσταντῖνον χατα- 
πράξασθαι, μάλα γεννιχῶς xal ἀνδρείως τῆς Ῥω- 
μαίων ἐξηγησάμενον ἀρχἧΐῇς μετὰ τῆς ἡμετέρας 
θρησχείας, xai οἷα πέπονθεν Ἰουλιανὸς ὁ σὸς xal 
τῶν σῶν ὀργίων θιασώτης, τηλιχαῦτα τραύματα τῇ 
πολιτείᾳ χαταλελοιπώς. El δέ τι τῶν προφητευθὲέν - 
των περὶ τῆς τοῦ χόσμου τελευτῆς 7| mpooipiov 
εἴληφεν, ἣ xa τὸ πέρας δέξεται, μείζονός ἐστιν 
οἰχονομίας, ἣ χατὰ σέ. Ἐξετάσωμεν δὲ εἰ δοχεῖΐ, 
ὅπως οἱ τὰ Ἑλλήνων πρεσδεύσαντες βασιλεῖς, καὶ 
ὅπως οἱ τὰ τοῦ Χριστοῦ ζηλώσαντες, τὴν Dao: 
λείαν ἀπέθεντο. Οὐ πρῶτος Γάϊος Ἰούλιος Καῖσαρ 
μοναῤχήσας, δολοφονηθεὶς τὸν "βίον χατέστρεψεν ; 
οὐ δεύτερον τὸν ἔχγονον Τιβερίου Γάϊον τῶν ἐν τοῖς 

τρατεύμασιν ἕνιοι ξίφεσι διεχρήσαντο; οὐ Νέρων 
πρός τινος τῶν οἰχείων ἀνῃρέθη ; οὐ Γάλθας τὰ 
παραπλήσια πέπονθεν ; “Ὄθων τε xal Βιτέλλιος οἱ 
τοεῖς βασιλεόσαντες μόνους ἐχχαίδεχα μῆνας. Τῖτον 
δὲ βασιλεύσαντα, οὐ Δομετιανὸς φαρμάχοις ἀδελφὸν 
ὄντα γε αὐτοῦ, ἀνεῖλεν ; οὐ Δομετιανὸς πρὸς τοῦ 
Στεφάνου δειλαίως τῶν ἐντεῦθεν μετέστη ; Τί δὲ xal 
περὶ Κομόδου φής ; Οὐχ οὗτος ὑπὸ Napx(ssou τὸνβ ἔον 
ἀπέλιπεν; Περτίναξ **, χαὶ Ἰουλιανὸς, οὐ τῶν αὐτῶν 
ἔτυχον 'Avtovivoz δὲ ὁ Σευήρου, οὗ l'ézav τὸν ἀδελ- 
φὸν διέφθειρε, τὰ παραπλήσια καὶ αὐτὸς παθὼν 
ὑπὸ Μαρτιαλίου ; Τί δὲ xaX Maxplvoz, οὐ περὶ Do- 
ζάντιον αἰχμαλώτου δίχην περιχχθεὶς, -πρὸὺς v/v 
σφετέρων στρατιωτῶν ἐμιαιφονέθη; Καὶ Αὐρήλιος 
δὲ ᾿Αντωνῖνος ὁ ἐξ Ἐμέσης, οὐ μετὰ τῆς μητρὸς 
χατεσφάγη ; Ὃ δέ γε μετ᾽ αὐτὸν ᾿Αλέξανδρος, οὐ τῷ 
αὐτῷ σὺν τῇ μυτρὶ περιπέπτωχε δράματι; Τί ἂν 
εἰποῖμεν καὶ περὶ Μαξιμίνον, πρὸς τῆς οἰχείας axpa- 
τιᾶς ἀναιρεθέντος, ἢ Γορδιανοῦ b πιδουλεύμασ' *! 
dhinzou ὑπὸ τῶν οἰχείων στρατιωτῶν τὴν τέλειον 
ὑπελθόντος ἡμέραν; Λέγε δὲ σὺ, ὅπω; τε Φίλιππο;, 
χαὶ ὁ μετ᾽ αὐτὸν Δέχιος, οὐχ ὑπὸ τῶν πολεμίων 
διεφθάρτααν ; xal Γάλλος δὲ χαὶ Βουλουσιανὸ;, οὐχ 
ὑπὸ τῶν οἰχείων δυνάμεων τῆς σφῶν ζωῆς ἐξώτθη- 
σαν ; Τί δαὶ, καὶ Αἰμιλιανὸς, οὐ τοῖς αὐτοῖς περιπὲ- 
πτωχεν ; Οὐαλεριανὸς δὲ, οὐ δορνάλωτης γενόμενος, 
ὑπὸ Περσῶν περιήγετο; Γσλλιήνου δὲ δολοφουτθέν- 
τος, xai Kaplvou σψαγιασθέντος, ἐς Διοχλτιτιανὸν τὰ 


traditum est. Jam vero quot regiones ademptz sint 
Persis a Ventidio et a Corbulone Neronis duce: a 
Severo item ac Trajano et Caro; ἃ Cassio. quoque 
et Odznatho Polmyreno οἱ Apollonio et ab aliis: 
quoties przterea Seleucia et Ctesiphon urbes captae 
sint ; quoties Nisibis, nunc ad Romanos, nunc ad 
Persas transiens; Armenia denique ae flniume 
gentes Romano imperio adjunctz faerint; tu. una 
cum reliquis scriptoribus refers. Sed pene omise- 
ram ea qua tu scribis confecta esse a Constantino, 
qui cum nostram religionem profiteretur, imperium 
Romanum. strenue ac fortiter administravit : et 
quanta perpessus sit Julianus tuus, ecorunidem 
tecum mysteriorum particeps, qui tot ae tantas 


B clades intulit reipublice. Utrum vere eorum quz 


de mundi exitu pr:edicta sunt, aut aliquod jam pro- 
ludium acceperit, aut finem sortiturus sit, altioris 
est dispensalionis, quam uL tu capere possis. Ex- 
pendamus autem, si placet, quonam modo impera- 
tores qui gentilium superstitionem profitebantur, 
et quonam modo qui religionem Christi amplexi 
sunt, regnandi simul ac vivendi finem fecerint. 
Ànnon Caius Julius Casar, qui primus singulare 
imperium obtinuit, per fraudem atque insidias 
interfectus, ex hac luce migravit? Annon alterum 
Caium Tiberii nepotem, quidam  miii:es gladiis 
obtruncarunt ? Nunquid Nero a quodam ex dome- 
sticis trucidatus est? Annon Galba similem exitum 
vite habuit : Otho item ac Vitellius : qui tres, 
sedecim duntaxat mensium spatio imperarunt. 
Titum quoque imperatorem nunquid Domitianus 
ejus frater veneno interfecit? Ipse vero Doimitianus 
nunquid a Stephano necatus, miserabili exitu periit? 
Quid de Commodo dices? Annon illi 377 Narcis- 
sus violentas manus intulit? Pertinax quoque et 
Julianus, nunquid similia passi sunt? Jam vero 
Antoninus Severi fllius, nonne Getam fratrem inter- 
fecit, et ipse postea simili mortis genere tublatus 
est a Martiale ἢ Quid Macrinus, nonne cirea Byzan- 
Gum captivi instar eirceumductus, a. suis militibus — 
nefarie trucidatus est? Aurelius item Antoninus 

ortus ex urbe Enmesa, nonne una eum matre con- 
fossus interiit? Et qui illi successit. Alexander, 


πράγματα περιέστη, xal oüc αὐτὸς εἴλετο συνάρχειν p) nonne simili exitu una cum matre. interiit? Qui 


αὐτῷ ἐξ ὧν Ἑρχούλιος Μαξιμιανὸς xal Μαξέντιος 
ὁ τούτου παῖς, xal Διχίννιος δὲ, ἐς ἔσχατα διεφθάρν,- 
σαν. Ἑξότου δὲ Κωνσταντῖνο; ὁ παναοίδεμος παρει- 
μἥφει τὴν ἀρχὴν, xal τὴν ἐπώνυμον αὐτῷ πόλιν 
ἐξιμλάμενος τῷ Χριστῷ ἀνατέθειχεν, ἄθρει δή μοι εἴ 
τὶς τῶν ἐν αὐτῇ "ασιλέων, Ἰουλιανοῦ δίχα τοῦ ἱερο- 
*ivtou σου xal βασιλέως, fj πρὸς τῶν οἰκείων f] τῶν 
ἐναντίων διεφθάρη, 1] ὅλως τύραννος βασιλέως χατ- 
ἐδυνάττευσεν, ἣ μόνον Βασιλίσχου (96) ἐξώσαντος 


dicam de Maximino, qui a propriis militibus inte- 
remptus est? Quid de Gordiano, qui insidiis Phi- 
lippi a militibus suis necatus ultimum diem clausi.? 
Jam veru Philippus et Decius, dic mihi, quzso, 
annon ab hostibus interfecti sunt? Gallus autem ek 
Volusianus nonne a suis exercitibus sunt necati Υ 
Amilianus quoqne nonne simili exitu interiit? 
Jam Valerianus, nonne in praelio captus, ἃ Persis 
cireumductus est ? Denique Gallieno per fraudem» 


VARIA LECTIONES, 


" €. C. Περτίναξ τε. 1C. C. ἐπιδουλεύματι. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(390) Ἢ μόνον Βασιλίσκου. |n manuscripto codice Telleriano scriptum invent, & uw» Vana 


&;cv. Mallem tamen dicere, πλὴν μόνον etc. 


2091 


Piocletianum pervenit, ct ad eos quos Diocletianus 
collegas imperii sibi adjunxit. Ex quibus Maximia- 
nus Ilcrculius et filius ejus Maxentius ac Licinius, 
funditus deleti interierunt. Verum ex quo Constan- 
tinus omni laude dignissimus imperium suscepit, 


et urbem sui nominisa se conditam Christo dedi- 


cavit; circeumspice, quxso, utrum quisquam eorum 
qui in ea civitate imperarunt, excepto. Juliano, 


EVAGRII SCHOLASTICI 


interfecto, et Carino obtruncato, rerum. summa ad A Ζήνωνα, πρὺς οὗ xal 


| 2p 

χατελύθν, xa τὸν βίον &ribz- 
το. {Πείθομαι xaX περὶ Οὐάλεντος λέγοντί σο:, τοσαὺ- 
τα χατεργασαμένου Χριστιανοῖς xaxá. Περὶ γὰρ 
ἑτέρου, οὐδὲ σὺ αὐτὸς cfi. Ταῦτα μηδεὶς οἰέσϑω 
πάρεργα τῆς ἱστορίας τυγχάνειν τῆς ἐγχλησιαστι- 
χῆς, πάνυ μὲν οὖν χρειώδη xat συνεχτιχὰ, διὰ τὸ 
τοὺς Ἑλλήνων ἱστοριογράφους, ἐθελοχαχεῖν 52 πρὸς 
τὴν ἀκρίξειαν. Ἴωμεν δὲ χαὶ ἐπὶ τὰ λειπόμενα τῶν 
'Avaózaslou πράξεων. 


pontifice tuo atque imperatore, vel a suis civibus, velab hostibus sit occisus: et an tyrannus aliquis 
imperatorem unquaimn superaverit, excepto duntaxat Basilísco, qui Zenonem imperio expulit: ab eodeu 
iamen Zenone postea profligatus, vitam simul cum imperio amisit. De Valente quoque assentior iis 
que scribis, quippe qui Christianos tot ac tantis malis vexavit. Alium enim imperatorem prgeler 
istos, ne tu quidem potes dicere. Porro nemo existimet, hzcab instituto historix€ ecclesiastice  ali»na 
, esse : quin potius utilissima ac prorsus necessaria, propterea quod gertiles historiz: scriptores accu- 
raiam rerum cognitionem de industria obscurare nituntur. Verum ad reliqua Anastasii gesta jam 


redeamus. 


CAP. XLII. 
De auraria pensicne. 


Ea quidem qu: superius commemoravi, praeclare 
et pro imperatoria majestate ab Anastasio gesta 
sunt. Idem tamen quzedamegit, prioribus illis mi- 
nime respondentia. Nam et chrysoteliam, id est, 
auri collationem excogitavit, et militarem sumptum 
378 gravissimo pretio taxavit in damnum provin- 


B 


KEQAA. ΜΒ΄. 
Περὶ τῆς xpucoreAsiac. 


Τὰ μὲν οὖν λελεγμέγα, βασιλιχῶς τῷ ᾿Αναστασίῳ 
χατώρθωτο. ΠΙέπραχε δὴ τούτων οὐχ ἄξια, -ἦν τι 
καλουμένην χρυσοτέλειαν (97) ἐπινοήσας, xat ἀπεμ- 
πολήσας τὴν στρατιωτιχὴν δαπάνην (98) κατὰ τῶν 
συντελῶν (99) ἐς τὸ βαρύτατον. Περιεῖλε δὲ καὶ τὴν 
τῶν φόρων ἕσπραξιν ἐχ τῶν βουλευτη olv (1), τοὺς 


VARLE LECTIONES, 


8ι C, C. ἐθελοχαχὺῦν. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(97) Τήν ve καλουμένην χρυσοτέλεια». Quid 
511 χρυσοτέλειχ, difficile est divinare, cum Evagrins 
noster nudum nomen posuisse contentus, rem ipsam 
exponere supérsederit, nec alius, quod sciam, ex 
antiquis scriptoribus, hujus rei fecerit mentionem. 
Ego vero, quantum conjectura assequi possum, χρυ- 
σοτέλειαν niliil aliud. fuisse existimo quam prasta- 
tionem auri, quod pro tributaria functione a pro- 
vincialibus exigi primus instituit Anaslasius. 
Veteres enim lhomani tributa in ipsis speciebus 
inferre consueveraut, puta in *ritico, hordeo, vino 
et oleo: ex quibus in horrea pubitea convectis, 
annona militaris el civica erogabatur. Quinetiam 
imperatorum sanetionibus vetitum eral ne pro 
speciebus exactores aurum a provincialibus exige- 
rent, ut videre esL in lege 4 et 5 Codicis Theodosiani 
Tributa in ipsis speciebus inferri. Anastasius vero 
primus instituit, ut. pro speciebus pecunia. ἃ pro- 
vincialibus exigeretur. ld autem colligo, partiui ex 
vocabulo ipso χρυσητέλεια. quo significatur auri 
collatio pro tributo; pariim ex eo quod Evagrius 
toto lioc. capite de tributaria functione loquitur, ut 
postea videbimus. 

(98) 'Axeuzo.Licac τὴν στρατιωτιρὴν δαπάνην. 
lunc locum recte vertit Joannes Langus hoc modo? 
Et populos suos vectigales bellicis impensis per nun- 
dinutionem diven tiis supra modum gravavit. Muscu- 
lus vero interpretatur : £t militares sumptus onero- 
sissime contra consuetus. contribuliones divendidit. 
Christophorsonus autem omnium pessime. vertit 
hoc modo: Et stipendia militaria, vina cum exa- 
clionibus. non sine gravissimo reipublice detrimento 
divendidit. Sed nos ut rem ipsam penitus inteliiga- 
mus, singula verba diligenter expendemus,. Ait 
intur bkvagrius xal àmzeuzolA5sx:. dd verbum 
Latine significat eum qui vendidit. Suidas etiam 
observat [raudulentam venditionem eo verbo intcl- 
lgi. Dupiici autem. inodo. hee. mililaris sumptus 
venditio intellisi potest, Nam aut Anastasius. τα {{- 


C 


ἱ ων» 
τῳ 


tarem sumptum locavit publicanis, quemadmedom 
reges nostri facere solent, qui annonze mili/srig ac 
vestium przcbitionem et alia id genus, locare seliti 
sunt publieanis ac redemptoribus. Aut venditie dla 
nihil aliud fuit quam adzratio: ita. ut Anastasius 
militarem sumptum, vestes. scilicet, arma, at 
pabula que a provincialibus conferri solebant, 
gravissimo pretio laxaverit; qux: res cedebat in 
damnum provincialium, qui pro speciebus ipsis 
pretium pendere cogebantur. Atque hunc posterio- 
rem sensum in interpretatione niea. secutus sum. 
Per στρατιωτιχὴν autem δαπάνην, intelligit Eva- 
grius non selum stipendia militum, ut putavit 
Christopliorsonus; sed omnem wnilitarem sumptum, 
vestem  scilivet arma, et cibaria. Utitur hae voce 
sepius Jcstinianus in edicto decimo tertio, uM 
cliam δαπάνας el σιτήσεις distiuguit. ἘΠῚ σι 
σξες quidem docet fnisse annonas et capita quem 
auro solvebantur. magistratibus. ἀαπάναι vere 
cujusmodi fuerint, non explicat ; sed tantum earurti 
quoque pretia a provincialibus exacta fuisse innuit, 
ubi loquitur de duce Libva. 

(99) Κατὰ τῶν cvrreAor, Quid essent συντελεῖς 
Musculus et Christophorsonus non intellexerunt. 
Sie autem dicuntur provinciales qui tributa pende- 
bant. Glosse vcteres συντελεστὴς, tributarius ; 
συνπέλεια τὸ ἐπίταγμα, (ributum. δὶς Evapgrius in 
lib. v, c. 15, τοὺ: συντελοῦντα: vocat tributarios. 

(1) Hlepietds τὴν τῶν cópur εἴσπραξιν ἐκ rà 
βον.ἰευτηρίωγ. Inter onera decurionum, non po- 
sremum fuit tributorum exaciio. Hienimex corpore 
suo creabant susceplures annonarum, et praepositos 
inansionum atque horreorum, ut. patet ex Codiee 
Theodosiano in titulo De decurionibus, et in titulis 
De susceptoribus. Quod tamen non ita intelligen- 
dum est, quasi soli deturiones tributa fiscalis 
exegerint. Nam et ofliciales prasfecti praetorio, et 
olliciales praesidum, tributa a provincialibus exigere 
consucverant, αἱ docet Ammianus Marcellinus, fn 


631 


HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIBER ΠῚ. 


2691 


χαλουμένους βίνδιχας (9) ἐφ᾽ ἑκάστῃ πόλει προδαλ- A cialium. Preterea tributorum exactionem ademit 


λόμενος, ἐσηγήσει φασὶ Μαρίνου τοῦ Σύρου (5), τὴν 
χορυφαίαν διέποντος τῶν ἀρχῶν, ὃν οἱ πάλαι ὕπαρ- 
γον τῆς αὐλῆς ἐχάλουν. Ὅθεν κατὰ 55 πολὺ οἵ τε φό- 
(^. διεῤῥύησαν, τά τε ἄνθη τῶν πόλεων διέπεσεν **. 
"Ev τοῖς λευχώμασι γὰρ τῶν πόλεων, οἱ εὐπατρίδαι 
πρόσθεν ἐνεγράφοντο, ἑχάστης πόλεως τοὺς ἐν τοῖς 
βουλεντηρίοις ἀντὶ συγχλήτον τινὸς ἐχούσης τε χαὶ 
ὁριζομένης. , 


curiis civitatuin, institulis per singulas urbes vin- 
dicibus quos vocant, impulsu, ut oiunt, Marini 
Syri, qui supremam omnium dignitatem gerebat, 
quam antiqui praefecturam  pr:etorii appcllabant. 
Ex quo factum est ut maxima ex parte, tum tributa 
interciderent, tum civitatum decus imminueretur. 
Nam antiquitus in albo singularum urbium nobilis- 
simi quique ascripti erant, cum unaqui:eque civi- 
tas eos qui in curiam erant relati, instar senatus 
cujusdam baberet. | - 


VARLE LECTIONES. 


*3 (€. C. ucexá..— 8) διέπεν. 


VALESII ANNOTATIONES. 
lib. xvit, his verbis: Denique inusitato eremplo. id B Porro ex ea pecunia quam exegerat vindex, ligna 


petendo Cesar impetraverat a prefecto, ut. Belgice 
secunda multiformibis malis oppresse dispositio sibi 
committeretur ; ea videlicet lege, ut nec profectianus, 
nec presidialis apparitor ad. solvendum quemquam 
ürgeret, Anastasius igitur imperator exactionem 
tributorum quam ex parte curabant decuriones, 
penitus illis ademit. Hinc est quodin edicto deci- 
mo tertio Justiniani, ubi agit de exactione tributo- 
rum /Egypti, nullam prorsus mentionem facit 
decurionum: sed solos scriniarios et tractalores 
praefecturze prietorianze nominat, qui tributa fisca- 
]ia a collatoribus exigebant, eaque ad duplicem 
mensam, sive arcam przefecturze preelorianze, alteram 
privatam, alteram generalem inferebant. Quod qui- 
"em institutum esse arbitror ab Anastasio, qui 
Aributa non in ipsis speciebus, sed in auro inferri 
decreverat, ut superius observavi. Cur autem 
Anastasius id instituerit, hxc ratio afferri potest. 
Anastasius imperator. cum esset in republ. gerenda 
providentissimus, ut testatur Procopius, auro pacem 
Ὁ barbaris redimere malebat, quam ancipiti marte 
cum iis confligere. Quod cum ei ex voto succederet, 
militares numeros imminuit, quippe quibus opus 
non haberet, cum barbari auro deliniti pacem ser- 
varent. ltaque Suidas in voce ᾿Αναϊτάσιος, ail 
provincias imperii Romani, ejus temporibus pro- 
pemodum vacuas militibus fuisse. Cum ergo 
leg:ones Romanz ad tam. exiguum numerum reda- 
cie essent, nihil necesseerat tot species annonarias 
in horrea publica congerere. Satius ergo judicabat 
Anastasius pecunias a. provincialibus exigere, qui- 
bus pacem a Barbaris redimeret. 

(2) Τοὺς καλουμένους βίγδικας. Horum. vindi- 
eum mentio fit in Novellis Justiniani, et in edicto 
decimo tertio. Auctor Chronici Alexandrini, pag. 
185: Ἐν οἷς ἐσφάγη ᾿Αντίπατρος ὁ βίνδιξ ᾽Αντιο- 
χείας. Interpres hzec. verba ita vertit: Inter quos 
Antipater Antiochig vindex seu judex occubuit. At 


ad calefaciendas thermas publicas praebere et alia 
solemnia munera implere cogebatur, ut docet idem 
Justinianus in edicto supra memorato his verbis. 
'Avayxáset; δὲ xal τὸν κατὰ καιρὸν βίνδικα τοῖς 
᾿Λλεξανδρέων πᾶντα τὰ παρ' αὐτοῦ γενέμενα 
δαπανήματα ποιΐστι, ἐπί τε τῆς ἐχπυρώσεως τῶν 
δηυοσίων βαλανείων, etc. Ex quibus Jocis quidam 
colligere possent, unicum fuisse vindicem in una- 
quaque civitate. Porro notandum est Constitutio- 
nem illam Anastasii, qua tributorum exactio curia- 
libus adempta esse dieitur, a sequentibus. impera- 
toribus minime observatam fuisse. Certe Justinianus 
in Novellis supra memoratis, inter eos qui tributa 
suo periculo exigebant ac suscipiebant, curiales 
diserte non inat. 

(3) ᾿ἐσηγήσει ασὶ Μαρίνου τοῦ Σύρου. Hunc 
Marianum vecat inperator Justinianus .n edicto 
decimo tertio, his verbis: Ἢ σὴ ἐνδοξότης εὗρεν 
ἐν τῇ πυχτῇ τῇ ἐπὶ τῶν χρόνων 'Avastaslou toU 
τῆς εὐσεθοὺυς λήξεως, ἡνίχα Mapiavhe, ὁ τῆς ἐνδόξου 
ἐπὶ αὐτῷ τὰ πράγματα ἔπραττε, etc. Id est: Tua 
gloriosa magnificentia invenit in charta quadam 
temporibus Anasta-ii pie memorie imperatoris, tunc 
cum Marianus gloriose memorie sub illo publica 
negotia adiinistrabat. Marcellinus tamen in Chro- . 
nico Marinum vocat, indictione 5, Paulo et^ Mu- 
sciano coss. Die Dominico , dum jubente Anastasio 
Cesare, per Marinum perque Platonem in! ecclesia 
pulpito consistentes, in hymnum Trinitatis Deipassta- 
norum quaternitas additur, etc. Et Píato quidem 
erat pr:&feetus urbis Constantinopolitanze, ut docet 
Victor Tanonensis, in Chronico ; Marinus vero prz- 
fectus przetorio: quamobrem Platoni preponitur a 
Marcellino. Porro Cedrenus ac Zonaras, dum eam- 
dem rem narrant quam Marcellinus et Victor, 
Marini quidem ac Platonis nomina reticent : utrius- 
que tamen dignitatem exprimunt; alterum Xoyo- 
θέτην, alterum ἔπαρχον, numinautes. Ubi per vocem 


vindices non erant judices, sed exactioni tributo- D λογοθέτην, prefectum praetorio designant, eo quod 


rum. przpositi; ut docet Justinianus in novceila 194 
et 125, ubi eos cuim curialibus et officialibus et 
canonicariis atque exactoribus tributorum conjun- 
it. Idque conlirmat lic Evagrii locus. Ait enim 
nastasium imperatorem exactionem tributorum 
ademisse curialibus, et ad vindices «uos ipse insti- 
tuerat transtulisse. Tributa igitur exigebant viudi- 
ces a provincialibus. ldewu Justinianus in edicto 
15, ait Potammonem quemdam Anastasii temporibus 
sub specie vindicis Alexandrix, prepositum fuisse 
tributorum exaclioni. Sic enim interpretor haec 
verba: Ποτάμωνος τηνιχαῦτα τῶν δημοσίων τῆς 
᾿Αλεξανδρέων προεστώτο; χατὰ τὸ τοῦ βένδιχος 
σχῆμα. Unde etiam discimus vindicem Alexandrie 
' prepositum fuisse exactioni τοῦ ἐξαγωγίου : id erat 
vectigal pro exportatione tegulgrum et aliaruin 
mercium qui ex Alexandrina urbe exportabantur. 


prefectus praetorio tributorum ratiocinia tractaret. 
Ceterum non omittendum est quod refert Zonaras, 
sb hoc Mariano prefecto (sic enim vocat) navali 
pugna superatum esse Vitalianum tyrannum ope 
speculorum quorumdam  ineendiariorum, qus a 
Proelo philosopho erant fabricata. Ex quibus ver. 
bis quidam suseipari possent, hunc esse Marinum 
Syrum discipulum Procli philosophi. Cerie Nice- 
phorus quoque in cap. ultimo libri xv, hunc 
Marinum Syrum appellat. Ego tamen Marinum illum 
Syrum qui prafectus Pratorio fuit temporibus 
Anastasii, distinguendum esse existimo ἃ Marino 
Svro philosopho qui vitam Procli conscripsit. Hic 
cnim religione gentilis fuit, ut discimus ex vetert 
Epigrammate quod legitur in Ant^ologia. llle vero 
Christianus fuit, ut constat ex Marcellino, 


2635 


3879 CAP. XLill. 
De Vitaliani tyrannide. 


Porro adversus Anastasium Vitalianus insurrexit, 
ortus ex Thracia. Qui cum Thraciam ac Meesiam 
usque ad Odessum atque Ánchialum urbes vastas- 
set, ad regiam urbem contendit, innumerabilem 
ducens multitudinem gentium. Hunnicarum. Contra 
hunc missus est ab imperatore Hypatius. Qui cum 
a syis proditus, vivus in potestatem hostium ve- 
nisset, οἱ ingenti prelio post modum redemptus 
esset, totius belli administratio Cyrillo commissa 
est. ἃς pri:num quidem, praelio ancipiti pugnatum. 
Deinde cui varias vicissitudines habuissct pugna, 
tam in persequendo, quam pedem referendo, et 
Cyrillus superior fuisset, repente impetu facto 
hostes irruere ceperunt, militibus Romanis sponte 
terga. verteutibus. Hoc modo Vitalianus Cyrillum 
in urbe Odesso cepit : et cuncta igni ac ferro 


devastans, usque ad Svcas pervenit, nihil aliud 


ineditans quam ut urbem regiam caperet, et impe- 
rium occuparet. Sycis ergo cum Vitalianus .taber- 
naculum sunm fixisset, Marinus Syrus cujus supra 
inentionem feci, cum navalibus copiis ab impera- 
tore missus est contra illum pugnaturus. Ambo 
igilur exercitus sibi invicem opposili steterunt : 
alter-a tergo Sycas habens, alter Constantinopolim. 
Ác primo quidem qnasi pactis induciis quievere. 
Deinde past aliquot excursus et missilium utrinque 
jacus, navali pugna acriter commissa circa loca 
qua dicuntur Bytharia, Vitalianus conversa puppe, 
fugam arripuit, cum inultos e suo exercitu amisis- 
set. Idem factum est ab iis qui partes. illius seque- 
bantur, tanta cum celeritate, ut postridie nemo ex 
hostibus circa Anaplum autad ipsam urbem regiam 
repertus sit. Posthzc Vitalianus, ut aiunt, ali- 
quanto temporis spatio in urbe Anchialo commora- 


EVAGRII SCHOLASTICI 9465 


KE$AA. ΜΙ’. 
Περὶ τῆς τυραννίδος Βιταλιαγοῦ. 

Τυραν"εῖ τὸν ᾿Αναστάσιον Βιταλιανὸς (m) Θρὰξ 
v£vog, ὃς τὴν τε Θράχην καὶ Μυσίαν μέχρις "05vs- 
σοῦ (4) xal ᾿Αγχιάλου δηώδας, ἐπὶ τὴν βασίλειον 
ἐπείγετο, πλῆθος ἀστάθμη zov ἔχον Οὐννιχῶν ἐθνῶν". 
Ὅπερ Ὑπάτιον ὑπαντήσοντα δ΄, πέπορτεν ὁ βασι- 
λεύς. Καὶ ἐπειδὴ πρὺς τῶν οἰχεΐων προδοθεὶς ὁ 
"Y záztog ζωγρίας ἥλω, λύτρων ts μεγάλων ἀφείθη, 
Κύριλλος τὰς ἐπιστρατεύσεις ἐγχειρέζεται, χαὶ 
πρῶτα μὲν τῆς μάχης ἀγχωμάλον γενομένης, εἶτα 
καὶ πολλὰς τοοπὰς δεξαμένης, ἔν τε ταῖς ὑπαγω- 
qal; xaX τοῦ Κυρίλλον τὸ πλέον ἐσχηχκότο; ἐπιστρο- 
φάδην πάλιν δίωξις (5) γέγονεν, ἐθελοχαχτ σάντω" 
τῶν στρατιωτῶν. Καὶ οὕτω τὸν ύριλλον ἐκ 5T; 
Ὀδυστοῦ παρεΐλτφεν ὁ Β:ταλιανὸς, χαὶ μέχρι τῶν 
χαλουμένων Συχῶν τὴν ἔλασιν ἐποιήσατο, πάντα 
δγῶν, πάντα πυρπολῶν" οὐδὲν ἕτερον. ταῖς φαντα- 
σίαὶς ἔχων, f| χαὶ τὴν πόλιν αὐτὴν ἐξελεῖν, xal τῖς 
βασιλείας χρατῆῇσαι. "Ev Συχαῖς δὲ αὐτοῦ σχηνηϑα- 
μένον, στέλλεται πρὸς τοῦ βασιλέως Μαρῖνος ὁ 
Σύρο:, οὗ πρόσθεν ἐμνήσθημεν, μετὰ νηΐτου στοῦ- 
ποῦ πολεμήσων τῷ Βιταλιανῷ. Συνήτην οὖν ἄμφω 
τὼ στρατὼ, ὁ μὲν ἐπὶ πρύμναν τὰς Συνᾶς, ὁ δὲ τὰν 
Κωνσταντινούπολιν ἔχων. Καὶ πρῶτον μὲν ἀνεχώ- 
ysuov: εἶτα μετὰ τοὺς ἔχπλους xa τοὺς ἀκροδολισμοὺς 
μεταξὺ τοῖν δυοῖν στρατοπέδοιν, ναυμαχίας χαρτερᾶ; 
συστάστς περὶ τὰ χαλούμενα Βυθάρια, φεύγει μὲ" 
προτροπάδην πρύμναν χρουσάμενος ὁ Βιταλιανὸς, τὰ 
πολλὰ τῆς δννάμεως ἀποδαλών. Φεύγουσι δὲ χαὶ d 
ἀμφ᾽ αὐτὸν οὕτω τάχιστα, ὡς μηδένα πολέμιον ἀνὰ 
τὴν $5; περὶ τὸν ᾿Ανάπλουν (6), ἣ περὶ τὴν πόλιν 
αὐτὴν εὑρεθῆναι. Φασὶ δ᾽ οὖν τὸν Βιταλιανὸν iv 
᾿Αγχιάλῳ τινὰ χρόνον διατρίψαι, τὴν ἡσυχίαν 
ἄγοντα. Ἑπέδραμε δὲ χαὶ ἕτερον γένος Οὐννιχὼὸν, 
περαιωθὲν τὰς Καππαδοχῶν πύλας (7). Π ἔπονθε δὲ 


VARLE LECTIONES, 


*3 C. C. ᾧπερ ὑπαντήσαντα. al. ὑπατήσαντα. 


VALESII ANNOTATIONES, 


(4) Mézpic ᾿οΟδυσσοῦ. Scribendum est 0573307. 
Sic enim vocatur a Diodoro Siculo et a Strabone 
ac Siepbano, Nuuinni quoque veteres ita scribunt, 
ut jampridem notavi ad lib. xxvii Ammiani Mar- 
cellini. pag. 954. Plerique tamen Scriptores, tain 
Gr;eci quam Laiini, Q4yssum eam vocant, quasi. ab 
Ulysse dieta esset. Certe Joannes Langus Ulyssope- 
m interpretatus est, «quam Nicephorus ᾿Οδυσσὸν 
dixerat in. cap. 58, lib. xvi. 

(5) ᾿Επιστροφράδην πάλιν δίωξις. Scribendum 
puto unica voce παλινδίωξις, ldemy error exstat 
apud Niceplorum in eap. 38 libri xvi : ᾿Αγχωμάλον 
6& τῆς μά τς γεγενημένης, καὶ πολλὰς t; τροπὰς, 
καὶ πάλιν διώξεις λαδούσης. Quid sil autem ἐπι- 

«po; ἀδτν optime docet Suidas in ea voce. Certe in 
cudice Telleriauo diserte scriptum inveni παλίν- 
ἰωςις. 

(6) Περὶ τὸν ἀνάπιουν. Locus erat ita dictus, ut 
testatur Marcellinus in Cnronico, indictione 4, 
b.acido solo cos. Theodoricus Triarii filius rex 


Gothorum, ascitis suis usque ad Anaplum quarto 
urbis milliario advenit. Ejusdem | mentio fit a See- 
phano in voce γυναιχόπολις. Ἔστι καὶ γυναικῶν 
qehy περὶ τὴν λεγομένην Φιδάλειαν τὴν μειαξὺ 
ἀνάπλο. xal τοῦ Λεωσθενείου. 
^ (1) Περαιω!ὲν τὰς Καππαδοχῶν πύ.δας. Hensi 
Caspias porias transgressi, in. Armeniam, Cappa- 
dociam et Pontum irruperunt, Autbemio et Flo- 
rentio coss. anno Christi 515, ut scribent Marcelli- 
nus et Victor Thuuonensis in Chrenico. Diceuanter 
autem Sabiri, teste Cedreno, vel Saber: sic enim 
legendum est apud Theophanei. Ex quibus seri- 
bendum videtur hoc loco περαίωθεν τὰς Kacrle; 
πύλας. Certe Nicephorusin cap. 58, hune  Evagrü 
locum ita expressit: Ka: ἄλλο Gb γένοφ Οὐννικὲν 
τὴν Ῥωμαίων &riópzus * περαιωτάμενον γὰρ τὰς 
Κασπίας πύλας τὴν ἕω διῆλθεν. Per has Caospiss 
portas Hunni in Romanorum proviucias erumpere 
solebant, ut docet Procopius in lib. 1. Persiceram. 
Ubi angustias illas egregie deseribis, et ab Alexan- 


VARIORUM. 
(m) BicaAiavóc. Vitalianus Patricioli filius, rebellionem «contra Anastssium orsus est. anno 540, 


Que exstincia est anno 516 


2611 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER III. 


2698 


ὑπὸ ctt340v ἐξαισίων ἀνὰ τοῖς αὐτοῖς χρόνοις xal A Lus, quiete se continuii. Alia przeterea Hunnorum 


ἡ Ῥόδος, τρίτον ἐχεῖνο πάθος, ἀωρὶ τῶν νυχτῶν. 


gens Caspias portas transgressa, in provincias 


imperii Romani incursionem fecit. Per idem tempus 386 Rhodus nocte intempesta, ingenti terrx 


motui jam tertium concussa est. 


ΚΕΦΑΛ. MA. 

Ὡς "Avactdcioc ἕν τῷ τρισαγίῳ ὕμνῳ τὸ, ὁ 
σταυρωθεὶς δι' ἡμᾶς, βου.1ηθεὶς προσθεῖναι, 
στάσις ἐν τῷ δήμῳ καὶ ταραχὴ γέγονεν" ὅπερ 
φοδηθεὶς, ὑποχρινάμεγος ταπείνωσιν, ταχὺ 
τὰς γγώμας τοῦ δήμου gecé6aAs. Καὶ περὶ τοῦ 
θαγάτου ᾿Αναστασίου. 


'Avà δὲ τὸ Βυζάντιον, προσθήχην τοῦ βασιλέως 
ἐν τῷ Tp:savitp (n) βουληθέντος ποιήσασθαι τὸ, ὁ 
σταυρωθεὶς δι᾽ ἡμᾶς, μεγίστη στάσις γέγονεν, ὡς 


τὰ μάλιστα τῆς Χρι'στιανῇς θρησχείας ἀθετουμένης "᾿ 


ἧ; ἀρχτγὸν καὶ προστάτην γενέσθαι τὸν Μαχεδόνιον, 
καὶ τὸν ὑπ᾽ αὐτὸν χλῆρον, Σευῆρός φησι πρὸς Zo- 
τήριχον γράφων (8), οὕπω μὲν ἱερατικοῦ τετυχηχὼς (o) 
θρόνον, ἐπὶ δὲ τῆς βασιλείας (9) διαιτώμενος, 
οὔτε τοῦ χατ᾽ αὐτὸν (10), ὥς μοι λέλεχται, σὺν ἐτέ- 
ροις ἀπηλάθη μοναστηρίου " πρὸς τοῖς λεχθεῖσι, χαὶ 
ἐχ τούτων οἶμαι τῶν διαδολῶν τὸν Μαχεδόνιον ἐχόε-- 
θλῆσθαι. Ἐντεῦθεν ἀχάθεχτα τοῦ δήπου φερομένου, 
of τε ἐν ἀξιώσει τελοῦντες περὶ τῶν ἐσχάτων χεχιν- 
δυνεύχασι, χαὶ πολλοὶ τῶν ἐπισήμων ἐφλέχθησαν 


CAP. XLIV. 

Quomodo ingens seditio in populo excitata sit, cum 
Anastasius in hymno Trisagio has voces addere 
voluisset : Qui crucifixus es pro mobis. Quod 
meluens | Anastasius, simulatione usus, statim 
plebis animos commutavit. ]tem de obitu. ejusdem 
Anastasii. 

Constantinopoli vero, cum imperator in hymno 
Trisagio has voces adjicere voluisset : Qui cruci- 
fixus es pro nobis : gravissima seditio exorta est. 
perinde quasi Christiana religio funditus evertere- 
tur. Hujus seditionis principem atque auctorem 
fuisse Macedonium et clerum urbis Constantinopo- 
litane, scribit Severus in epistola ad Sotericum. 
Quam quidem epistolam scripsit, cum nondum 
episcopatum adeptus esset, sed in urbe Regia ad- 
huc moraretur; eo scilicet tempore, quo una cum 
aliis pluribus, ut supra retulimus, ex suo monaste- 
rio ejectus est. Ob hanc autem calumniam, pro- 
ter alias causas quas antea commemoravi, Macedo- 
nium sede sua expulsum fuisse existimo. Hanc 


e 


VALESII ANNOTATIONES. 


dro Macedone olim munitas fuisse testatur. Unde 
Jucem accipit locus Hieronymi in Epitaphio Fabio- 
ye qui sic habet: Ecce subito discurrentibus nuntiis, 
Oriens totus intremuit : ab. ultima Meotde inter 
glacialem Tanaim, et Massagetarum immanes popu- 
los. ubi Caucasi rupibus feras gentes Alexandri clau- 
stra cohibent, erupisse Hunnorum examina. 

(8) Σευῆρος πρὸς Σωτήριχον γράφων. Hic Sote- 
ricus episcopus erac Caesarez Cappadocis, à 
Macedowio Constantinopolitano episcopo ordinatus. 
Qui postinodum δὰ partes. Eutychianorum trans- 

ressus, impio Xenaie sese adjuniit, ut scribit 

lheophanes in Chronico. Proinde non mirum est 
Severum Eutychianorum antesignanum ad Soteri- 
chum sui similem litteras scripsisse, et in iis 
Macedonium catholicum episcopum insimulassé, 
tanquam seditionis auctorem. Ipse potius Severus 
seditionis hujus auclor fuit, qui Anastasio principi 
persuaserat, ut. Trisagio hymno hanc clausulam 
adjiceret : Qui crucifixus es pro nobis, miserere nobis, 
quemadmedum scribit Cedrenus in Chronico. Porro 
hunc Trisagium hymnum Proclus Constantinopo- 
litanus episcopus ab angelis edoctus fuerat. Quem 
simul atque sacerdos ad altare accesserat, hieropsal- 


tus in Ecclesia exorti sunt, cum Orientales quidem 
huic hvmno subjicerent hanc clausulam, ὁ σταυρο»- 
θεὶς δι΄ ἡμᾶς, ad Jesum Christum eam referentes : 
Constantinopolitani vero et Occidentales addita- 
mentum illud rejicerent, ne qua passio Trinitati 
consubstantiali. tribueretur: ejusque loco accine- 
rent ἁγία Τριὰς, ἐλέησον ἡ μᾶς, ut docet Ephrz:emius 
patriarcha Antiochenus apud Photium in Biblio- 
theca . Recte ergo faciebat Macedonius, qui morem 
ἃ Proclo traditum retinens, additamentum illud 
respuebat. ' 

(9) Ἐπὶ δὲ τῆς βασιιείας. Male Christophorso- 
nus hunc locum ita verlit, vitam in. aula imperato- 
ria degebat, Eumdem quoque. errorem. admisit 
Nicephorus, qui hzc Evagrii verba sic exposuit, ἔτι 
δὲ τοῖς ἀναχτόροις ἐνδιαιτώμενος. Verum in Eva- 
grio scribendum est, ἐπὶ δὲ τῆς βαησιλείου, id est, ἐπ 
urbe Regia. Sic ἐπὶ Evagrius Constantinopolim 
vocare solet, ut supra notavi. Sed et in superiori 
capite ita eam appellat. 

(10) Οὔτε τοῦ xat' αὑτόν. Procul dubio seriben- 
dum est ὅτε τοῦ xa*' αὐτόν, etc.,. quemad modum etiam 
legit Nicephorus. Sic enim haec Evagrii verba 
expressit : Κατ᾽ &xelvo καιροῦ ὁπηνίχα τοὺ xaz' αὐτὸν 


tes e pulpito cauere. incipiebat hoc modo, ἅγιος ὁ D ἀπηλάθη μοναστηρίου. Miror tamen id ab interpre- 


Θεὺς, ἅγιος ἰσχυρὸς, ἅγιος ἀθάνατος, ut scribit 
Jovius Monachus in lib. vi, apud Photium,in 
Bibliotheca. Ob hunc hymnum graves postea tumul- 


tibus, Musculo scilicet et Cbristophorsono, auim- 
adversum non fuisse. 


VARIORUM. 


(n) Ἐν τῷ τρισαγίῳ. Τρισάγιος is appellatur 
hymnus, quo vox ἅγιος ter repetitur, his verbis: 
ἍΛγιος ὁ θεὸ;, ἅγιος ἰσχυρὴς, ἅγιος ἀθάνατος, ἐλέη- 
σὸν ἡμᾶς. Quem quidem fiymnum Graci multis re» 
»ro szculis, vel de lecto surgentes, vel Deo ado- 
rando se accingentes, ve] mentes suas ad superna 
atlu)lere volentes, recitare consueli sunt: quo 
etiam singulas in sacrosancta Trinitale personag 
adorant, Nam ἅγιος ὁ Θεός ad Patrem, ἅγιος ἰσχυ- 
(4; ad Filium, ἅγιος ἀθάνατος ad Spiritum sanctum 
refertur; ut doces Joan. Damascenus in epistola de 
Trisagio ; et De orthod. fid. lib. m, cap. 10. Petrum 
Fullonem hzc verba, Ὃ σταυρωθεὶς δι᾽ ἡμᾶς, Tris- 


PaTroL. Gp. LXXXVI. 


agio inseruisse, cum Balsamone plures alii con- 
sentiunt. (Guil. BEvEREGIUS Ánnot. ad canonem 81 
concilii Tiwllani:) "n ác 

(0) &« μὲν «θρόνου ἱερᾳτικοῦ τετυχηχώς. 
Ergo hec sd priores tumultus sono 54:  CPoli 
excitatos referenda sunt, cum nondum adeptus 
€esel sedem Antiochenam Severus, quam anno 
sequente invasit. Utroque enim anno graves tu- 
multus exorti sunt ob clausulam, Qui crucifizus es 
pre nobis, miserere nori, no Trisagio adje- 
ctam. Vid. Pagium ad ann. 51,n. a, etc.; 549, n. 8, 
9. (W. Lowrr.) 


WS 


5089 


cohiberi non posset, multi nobilium ati[ue honora- 
torum in. extremum discrimen venerunt, et multa 
insignia urbis loca igni consumpta sunt. Cumque 
populus rusticum quemdam qui monasticam exco- 
lebat vitam, in zdibus Marini 39 Syri reperis- 
set, caput ei amputavit, voces illas ejus suasu 
hymno adjectas esse dicens. Caput quoque illius 
€onto praefixum circumferens, iliudendo clamabat, 
hostem Trinitatis illum esse. Porro seditio, uni- 
versa devastans, omnique robore opposito superior, 
tantopere crevit, ut imperator necessitate compul- 
sus, miserandum in modum absque imperiali co- 
rona ad certamen equestre, quod in circo edendum 
erat, accesserit, eL przecones ad populum niserit 
qui proclamarent, se quidem libentissine imperio 
cedere, verum fieri non posse ut omnes simul im- 
perium obtinerent, quod multos consortes haud- 
quaquam patitur : unumque omnino esse qui post 
ipsum imperio  potiturus sit. Qux cum populus 
animadvertisset, repente quasi divino quodam 


EVAGRII SCHOLASTICT. 


gitur ob causam commota plebs, cum amplius A τόποι" 


2100 


xal «wa δὲ γονρίτην, μοναδικὸν μετιόντα 
βίον εὑρὼν ὁ λεὼς ἀνὰ τοὺς οἴχους Μαρίνου τοῦ 
Σύρου, τὴν χεφαλὴν ἀπέτεμε: γέγωϊ. ὁποθήχαις 
πούτου τὴν ῥῆσιν προστεθῆναι" xal κοντῷ περι- 
αρτῆσας ἀνέχραγεν ἐπιτωθάζων, ὡς στὸ, ἄρα τῆ: 
Τριάδος ἐπίδουλος εἴη. Καὶ οὕτω τὰ τῆς στάσεως 
ἔρθῃ, πάντα λνηϊζομέντς xat πᾶσαν ἰσχὺν ὑπερθά- 
67e, ὡς τὸν βασιλέα πρὸς ἀνάγχης δ᾽ οἰχτιζόμενον, 
στεφάνου ἄνευ πρὸς τὴν ἱπποδρομίαν ἀφ'χέασθαι, 
χήρυχάς τε τῷ δήμῳ διαπέμψασθαι βοῶντας, ὡς xat 
τὴν βασιλείαν ἑτοιμότατα μὲν ἀποτίθεται" τῶν 
ἀδυνάτων δὲ χαθεστάναι πάντα; ἐπὶ ταύτην ἀναδτ,- 
ναι, ἥκιστα πολλῶν (p) ἀνεχομένων. Ἕνα δὲ 
πάντως τυγχάνειν τὸν μετ᾽ αὑτὸν ταύτην διακυδερ- 
νήσοντα. "Amsp θεασάμενος ὁ λεὼς, ὥσπερ Éx τινος 
θείας ῥοπῆς μετετίθετο, καὶ παρεχάλει τὸν "Ava- 
στάσιον τὸν στέφανον περιθέσθαι, ὑποσχόμενος τὴν 
ἡσυχίαν ἄγειν. Οἷς ἐλάχιστον ἐπιδιώσας (11) χρόνου 
ὁ ᾿Αναστάσιος, ἐπὶ τὴν ἑτέραν μετεχώρησε βιοτὴν, 
ἔτεσιν ἑπτὰ χαὶ εἴχοσι πρὸς τρισὶ μησὶ (4) καὶ ἡμέ» 
ραις ἴσαις, τὴν Ῥωμαίων διιθύνας βασιλείαν. 


jmpulsu actus, consilium mutavit, bortatusqué est Anastasium, ut corofam capiti imponeret, pollici- 
tus se deinceps quieturum. Post hzc Anastasius cum brevi admodum tempore superstes vixissel, 
«d alteram vitam migravit : cum per annos viginti septem ac menses tres diesque totidem, im- 


perium Romanum administrasset. 


Finis Libri tertii Ecclesiastice Historie Evagrii. 


Téloc τοῦ T Τόμου tn, ᾿ΕἘκκχλησιαστιχῆς "Iavo- 
plac Etapptov. 





ΤΟΜΟΣ TETAPTOX. 


LIBER QUARTUS. 


dn quarto libro ecclesiastice Historie Evagrii Scho- 
lastici hec continentur. 

3892 Cap. 1. De imperio Justini Senioris. 

1. De Amantio eunucho, et de Theocrito; et 
quomodo a Justino interfecti sunt. 

III. Quomodo Justinus Vitalianum per fraudem 
interemit. 

IV. Qualiter Justinus ,'pulso Severo, Paulum in 
ejus locum substituit : et quomodo Euphrasius 
paulo post Ántiochenam sedem obtinuit. 

V. De incendiis et terre motibus qui Antiochi:e 
contigerunt : quibus obrutus Euphrasius interiit, 


Τάδε ἔγεστιν ἐν τῷ τετάρτῳ τόμῳ τῆς "ExxAq- 
σιαστικῆς lecoplac Εὐαγρίου ZxoJactixob. 
A'. Περὶ τῆς Ἰουστίνου τοῦ πρώτου βασιλείας. 

B'. Περὶ ᾿Αμαντίου τοῦ εὐνούχου xa Θεοχρίτου, 
ὅπως τε τούτους ὁ Ἰουστῖνος ἀνεῖλεν. 
I". Ὡς Βιταλιανὸν ἀνεῖλε δόλῳ ὁ Ἰουστῖνος. 


Δ’, Ὅπως καὶ Σευῆρον ἐξελάσας, Παῦλον ἀντεισ- 
ἦγαγεν " μετολίγον δὲ χαὶ Εὐφράσιος τὸν ᾿Αντιοχείας 
θρόνον χατέσχεν. 

E. Περ τῶν γεγονότων ἐμπρησμῶν ἐν "Avuo 
χείᾳ xa σεισμῶν, ὅτε xal Εὐφράσιος συγχωσθεὶς 
ἐτελεύτησε. 


. VARLE LECTIONES. 


VALESI|. ANNOTATIONES. 
04) Ε1άχιστον ἐπιθδιώσας. 1mo septem integros annos post hanc seditionem vixit Anastasius. 


VARIORUM. 


86 C, C. ἀνάγχην, 


(p) "Arexopérov. Legendum ἀνεχομένην. (W. 
wtH 


owTH. 
(4) Kal ἡμέραις ἴσαις. Juxta. rationes Ant. Pa- 
b» Anastasius regnavit annos 27 et menses tres, 
emptis Lolidem dicbus. Vide ipsum ad aun. 518, 
qo mortuus est Anastasius, n. 2. Hixresim Eu- 


tychianam amplexus, inter precipuos Ecclesim 
hostes a quibusdam numeratur. Eodem anoo, εἰ 
eadem die qua obiit Anastasius, sc. nona mensis 
ἼΩΝ ἐπβοοίυϑ est Justinus in ejus locum. (W. 
.OWTR. 


2101 
ζ΄. Περὶ "Egpatuíou τοῦ μετὰ Eb7pàatov. 

Z'. Περὶ Ζωοιμᾶ xoi Ἰωάννον τῶν θαυματουρ- 
γῶν. 

H'. Περὶ χαθολιχῶν παθημάτων. 

&'. Ὡς Ἰουστῖνος ἔτι ζῶν συμδασιλεύειν αὑτῷ τὸν 
Ἰονητινιανὸν εἵλετο. 

1’. "Ott Ἰουστινιανὸς μὲν, τοὺς τὴν Χαλχηδόνων 
σύνοδον ἀποδεχομένου; ἡγάπα" Θεοδώρα δὲ ποὺς 
ἐναντίου ; ἕστεργεν. 

ΙΔ΄. Ὡς “Ανθιμὸον τὸν Κωνσταντινουπόλεως ὁ 
Σευῖρος διέστρεψε, xal Θευδόσιον τὸν ᾿Αλεξαν- 
δρείας οὃς ὁ βασιλεὺς ἐξελάσας, ἑτέρους χατ- 
ἐστησεν. 

18’, "Ex τῆς ἱστορίας Προχοπίου Καισαρέως περὶ 
Ka6ábou τοῦ Περσῶν βασιλέω:, καὶ Xospóou υἱοῦ 
αὑτοῦ. 

11’. Περὶ ᾿Αλαμουνδάρονυ, καὶ ᾿Αζαρέτον, καὶ τῆς 
ἐν Βυζαντίῳ στάσεω;, τῆς ἐπίχλην λαθούσης τὸ 
Νίχα. 

1Δ', Περὶ Ὀνωρίχον τοῦ Βανδίλων ἄρχοντης, xat 
τῶν γλωσσοτοιλγ θέντων Χοιστιανῶν παρ᾽ αὐτοῦ. 

IE'. Περὶ Καδαώνον τοῦ Μαυρουσίου. 

1Q*. Περὶ τῆς Βελισσαρίον κατὰ Βανδίλων ἐχστρα- 
τείας, καὶ τῆς τούτων ἐξολοθρεύσεως. 

7’. Περὶ τῶν ἀπὸ ᾿Αφρικῆῇῆς ἐλθόντων λαφύρων, 

IH'. Περὶ τῶν ἀπὸ προσώπου Ἰησοῦ υἱοῦ Νανῇ 
ἀποφυγόντων Φοινίχων. 

]&. Περὶ Θευδερίχου τοῦ Γότθουν xai τῶν ἐν 
Ῥώμῃ συμθάντω"» ὑπ᾽ αὐτοῦ ἄχρι τῶν χρόνων 
Ἰουστινιανοῦ, xai ὡς πάλιν ἡ Ρώμη ὑπὸ Ῥωμαίοις 
γέγονεν, Οὐϊτίγιδο; φυγόντος ὑπὸ αὐτοῦ. 

Κ΄. Ὡς οἱ λεγόμενοι “Ἔρουλοι, ἐν τοῖς χρόνοις 
Ἰουστινιανοῦ ἐχριστιάνισαν. 

ΚΑ΄. Ὡς πάλιν ὑπὸ Γότθοις γεγονυῖαν τὴν Ῥώ- 
μὴν, αὖθις ὁ Βελισάριος ἀνεσώτατο. 

KB'. Ὡς xat ᾿Αδασγοὶ τηνιχαῦτα ἐχριστιάνισαν. 


ΚΓ΄. Ὡς χαὶ οἱ τὸν Τάναϊν οἰχοῦντες, τηνιχαῦτα 
ἐχριστιάνισαν’ xal περὶ σεισμῶν ἐν ᾿Ελλάδι χαὶ 
"Agata γεγονότων. 


KA. Περὶ Ναρσοῦ τοῦ στρατηγοῦ χαὶ θεοφιλείας 
αὑτοῦ 

ΚΕ΄. Ὡς ὁ Χοσρόης φθόνῳ ταχεὶς ἐπὶ ταῖς εὖ- 
ημερίαις Ἰουστινιανοῦ, χατὰ Ῥωμαίων ἐστράτευσε, 
καὶ πλείστας πόλεις χαθεῖλε ᾿Ρωμαϊχὰς, ἐν αἷς xai 
τὴν μεγάλην ᾿Αντιόχειαν. 

KQ'. Περὶ τοῦ γεγονότος θαύματος ἐν ᾿Απαμείᾳ 
τοῦ τιμίου χαὶ ζωοποιοῦ ξύλου τοῦ σταυροῦ. 

KZ'. Περὶ τῆς εἰς Ἕδεσσαν ἐχστρατείας Xospóou 


KH'. Περὶ τοῦ γεγονότος ἐν Σεργίου πόλει θαύματος, 

ΚΘ'. Περὶ τοῦ λοιμιχοῦ πάθους. 

A'. Περὶ τῆς φιλοχρηματίας, καὶ ἀπληστίας 
Ἰουστινιανοῦ. 

ΛΑ΄, ΠΙΕερὶ τοῦ μεγάλον ναοῦ τῆς ᾿Αγίας Σοφίας, 
καὶ τῶν ᾿Αγίων ᾿Αποστόλων. 

ΔΙ". Περὶ τῆς ἐν τῷ Κυανῷ χρώματι τοῦ βασι- 
λέως μανίας μᾶλλον ἣ φιλία;. 


ΠΙΘΤΟΒΙΑ͂ ECCLESIASTIC.E LIDER IV. 


* 


2109. 

Vf. De Ephrimio Γ᾽ phrasii successore. 

VIl. De Zosima ct Jozxnne qui miraculis clarue- 
runt. 

Vlil. De totius orbis calamitatibus. 

IX. Quomodo Justinus adhuc vivens, collegam 
imperii Jastinianum assumpsit. 

X. Qualiter Justinianus quidem eos amabat qui 
Chalcedonensem synodum amplecterentur : Theo- 
dora vero eos qui synodum illam improbarent. 

XI. Quomodo Severus Anthimum Constantinopo- 
lisepiscopum et Theodosium episcopum Alexandrie 
perverterit, quibus sede sua expulsis , Justinianus 
alios substituit. 

XII. De Cavade Persarum rege, et de filio cjus 
Chosroe, ex libris historiarum Procopii Cxsá- 
riensis. 

XIII. De Alamundaro et Azareto : et de seditione 
qu: orta est Constantinopoli, cui cognomen inditum 
fuit Nixa. 

XIV. De Ilunerico Vandalorum rege, et de Chri- 
stianis quibus linguam przcidi jussit. 

XV. De Cabaone Mauro. 

XVI. De Belisarii expeditione adversus Vandalos, 
eorumque internecione. 

XVII. De spoliis qu:e relata sunt ex Africa. 

XVIII. De Phoenicibus qui fugati sunt a Jesu (ilio 
Nave. 

XIX. De Theodorico Gothorum rege, et de his 
qu: illo regnante usque ad Justiniani tempora Ro- 
mz acciderunt : utque Roma iterum in Romanorum 
potestatem venerit cum Vitiges illinc aufugisset. 

XX. Quomodo Justiniani temporibus Eruli Chri- 
stianam fldem amplexi sint. 

XXI. Quomodo Belisarius urbem Romam quam 
Gothi iterum ceperant recuperavit. 

XXII. Quomodo iisdem temporibus Abasgi quoque 
Christianam fidem amplexi sunt. 

XXIII. Quomodo etiam Barbari qui Tauaim ac- 
colunt, Christianam religionem amplexi sint. Item 
de terrx molibus qui Ín Greecia et Achaia contige- 
runt. 

383 XXIV. De Narse magistro militum, et de 
ejusdem pietate. 

XXV. Quomodo Chrosroes ob res prospere a Ju- 
stiniano gestas invidia stimulatus bellum intulit Ro- 
inanis, multasque urbes imperii Romani, atque in 
his magnam Antiochiam destruxit. 

XXVI. De pretiosi ac vivifici ligni sanctxe ciucis 
miraculo quod Apamiz factum est. 

XXVII. De Chosrois expeditone adversus E-es- 
sam. 

XXVIII. De miraculo quod factum est Sergiopoli. 

XXIX. De pestilenti morbo. 

XXX. De inexplebili avaritia Justiniani. 


XXXI. De magna ecclesia Sanctz Sophi:e et San- 
ctorum Apostolorum. 

XXXIII. De Justiniani furore potius quam texwexe- 
lentia erga (aconew Neneotwm., 


2703 
XXXI. De Darsanujhio monacho. 
XXXIV. De Symeone monacho, qui propter Chri- 
stum stultitiam simulavit. 
"XXXV. De Thoma monacho, qui stultitiam simu- 
lavit. 
XXXVI. De Mena patriarcha, et de miraculo quod 
factum est in puero cujusdam Hebrzi. 


XXXVIL. Quinam eo tempore fuerint maximarum 
urbium episcopi. 

XXXVIH. De sancta et universali synodo quinta, 
et quam ob causam congregata sit. 

AXXIX. Quomodo Justinianus, a recta fide desci- 
scens, corpus Domini iucorruptibile asseruit. . 

XL. De Anastasio archiepiscopo AnGochis. 

XLI. De obitu Justiniani. 


394 CAPUT I. 
De imperio Justini Senioris. 

Anastasio igitur ex bac luce ad meliorem sor- 
tem translato, Justinus, genere Thrax, imperialem 
purpuram sumpsit, die nono mensis Panemi, qui a 
:Romanis Julius dicitur, anno urbis Antiochia quin- 
gentesimo sexagesimo sexio : imperator renuntia- 
tusa militibus qui ad principis custodiam erant 
deputati, et quibus ipse preerat, cum esset comes 
«xcubitorum. Porro imperium adeptus est prseter 
omnium exspectationem, cum multi essent ex pro- 
pinquis Anastasii, viri nobiles ac beati, omnemque 
eam potentiam consecuti quxe ámperatoriam digni- 
latem ipsis comparare posset. 


285 CAP. TI. 


De Ámantio eunucho et de Theocrito. Et quomodo a 
Justino interfecti sunt. 

Erat tunc prepositus sacri cubiculi Amantijus 
quidam, summa vir potentia preditus. Qui quo- 
niam, ulpote eunuchus, íimpepio Romano prscssce 
jpse non poterat, Theocrito cuidam quem sibi fidis- 
«imum existimabat, imperialem coronam imponere 
cupiebat. Justino igitur ad se eccersito magnam 
pecunie vim tradidit, jubens ut eam divideret iis 


EVAGRII SCHOLASTICI 


vM 

AT". Περὶ Bapoavourplou τοῦ ἀσχητοῦ. 

AY. Περὶ Συμεὼν μοναχοῦ, τοῦ διὰ Χριστὸν» 
σαλοῦ.. 

AK. Περὶ θωμᾷ μοναχοῦ xat αὑτοῦ ὁμοίως προο- 
ποιητοῦ σαλοῦ, 

AG'. Περὶ Μηνᾶ τοῦ πατριάρχον, xal τοῦ γεγο- 
νότος τηνιχαῦτα θαύματος εἰς τὸ τοῦ "EÓpatoo 
παιδίον, 

AZ'. Τίνες xax' ἐκεῖνο καιροῦ τῶν μεγάλων πόλεων 
ἦσαν ἐπίσχοποι. 

ΛΗ΄. Περὶ τῆς ἁγίας οἰχουμενικῆῇῆς πέμπτης συν» 
600», xat διὰ ποίαν αἰτίαν συνέστη. 

ΛΘ΄. Ὡς Ἰουστινιανὸς τῆς ὀρθῆς δόξης περιτρα- 
ποὶς, ἄφθαρτον τοῦ Κυρίου τὸ σῶμα ἐπρέσδευσεν. 

Μ΄. Πεοὶ ᾿Αναστασίου ἀρχιεπισχόπου ᾿Αντιοχείας. 

MA'. Περὶ τοῦ θανάνου Ἰουστινιανοῦ. 


ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ A'. 

Περὶ τῆς Ἰουσείγου τοῦ πρώτον βασι.λδίας. 

᾿Αναστασίου δὲ, ὥς μοι λέλεχται, πρὸς τὴν 
ἀμείνω μεταχωρήσαντος λῆξιν, Ἰουστῖνος Θρὰξ γέ- 
vos, τῇ ἀλουργεῖ ἀμπεχόνῃ χρῆται, ἐννάτην ἄγοντο; 
τοῦ Πανέμου μηνὸς, ὃς Ἰούλιος πρὸς Ῥωμαίων ὦνό- 
μασται, χρηματιζούτης τῆς ᾿Αντιόχου Extov καὶ 
ἑξηχοστὸν xal πενταχοσιοστὸν ὅτος, ὑπὸ τῶν βασι- 
λιχῶν σωματοφυλάχων ἀναῤδηθεὶς, ὥνπερ καὶ 
ἥρχεν, ἡγεμὼν τῶν ἐν τῇ αὐλῇ τάξεῳν (12) καθ- 
εστώς. ΠΙεριέθετο δὲ τὴν ἀρχὴν τὴν αὐτοχράτορσ, 
πάσης ὑπέρτερον ἑλπίδος, ὅτιγε πολλοὶ καὶ ἔξοχοι 
καὶ πρὸς πᾶσαν εὐδαιμονίαν ἥχοντες, καθειστῆχει» 
σαν τῆς ᾿Αναστασίου συγγενείας, πᾶσάν. τε δύναμιν 
ἐφελχόμενοι, τὴν τοσαύτην αὐτοῖς ἀρχὴν περιδαλεῦ 
ἐξισχύουσαν. 

ΚΈΦΑΛ. Β΄, 
Περὶ Ἁμαντίου τοῦ εὐνούχου καὶ Θεοπρέεον, 
ὅπως τε τούτους ὁ ἸἸουσεῖνος drsiAs&y. 

"Hv δὲ χαὶ ᾿Αμάντιος νῶν βασιλικῶν χοιτώνων 
προεστὼς, ἐς. ταμάλιστα δυνατός. "Oc ἐπειδὴ pl 
θεμιτὸν ἦν ἄνδρα τῶν ἀνδρείων ἐστερημένον ἕξ 
τὴν Ῥωμαίων παρελθεῖν ἀρχὴν, ἑἐδούλετο θεό» 
xpttov πιστόν οἱ τυγχάνοντα, τὸν στέφανον ἧς 
αὐτοχράτορο:ς ἀρχῆς περιθδάλλεσθαι 57, Καὶ δὴ ὧν 
Ἰουστῖνον μετάπεμπτον ποιησάμενος, χρήματά οἱ 


NARIJE LECTIONES, 


8) πεοιθέσθαι. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(42) Ἡγεμὼν τῶν ἐν τῇ αὐλῇ τάξεων. 1d est, ( grius et Cedrenus ac Zonaras, sed 


"magister officiorum. Sic enim Grzci eam dignitatem 
exponere solent. Jordanes tamen in libro De suc- 
cessione regnorum, Justinum non ex magistro 
officiorum, sed ex comite excubilorum, imperato- 
rem ἃ seuatu electum esse scribit. Cui consentit 
auctor Chronici Alexandrini, et vetus chronogra- 
phus quem olim edidi ad calcem Historiarum Am- 
miani Marcellini. Procopius in. Anecdotis, pag. 28, 
de Justino imperatore loquens adhuc privato, ita 
scribit: "Apyovta γὰρ αὑτὸν ᾿Αναστάσιος βασιλεὺς 
κατεστήσατο τῶν ἐν παλατίῳ φυλάχων. Id est, Ana- 
stasius imperator eum comitem excubitorum. creavit. 
idem Procopius Justinum, non Thracem, ut Eva- 


Illyrium faeit, 
nabium oppido Bederiana. Theopbanes «queqné 
Jusinum l[llyrium fuisse dicit. Auctorem vere 
Chronici Alexandrini satis mirari non possum, qui 
cum eum Bederionitem faciat, Thracem tamea 
nominat. — « Dene est, inquit Nie. Alemannns, 
Nam Bede:iana in limitaneis llyria Thraci 

agris sita erat. Porro sepissime fit. αἱ quze urbes 
duarum provinciarum vel fines terminant, vel circa 
fines sunt, in ambarum partes aliquan:o ah zucto- 
ribus nullo discrimine admittantur: praesertim cum 
provinciarum partitiones non ezdem apud «mnes 


eographos el historicos sint. » (Not. in Procopli 
Hisiorium arcanam pag. 12.) 


Zi05 


HISTORUE ECCLESIASTICAE LIBER IV. 


706 


μεγάλα δίδωσι, διανεῖμαι χελεύσας τοῖς ἐς τοῦτο ἃ qui ad banc rem conficiendam erant idouci, et qui 


μάλιστα ἐπιτηδείοις, οἵοις τε οὖσι τὸ ἀλουργὲς 
σχῆμα τῷ Θεοχρίτῳ περιθεῖναι. Ὃς εἴτε τὸν δῆμον 
τοῖς χρήμασιν ἐξωνησάμενος, εἴτε τὴν τῶν χαλου- 
μένων ἐκαχουδιτώρων εὔνοιαν, φασὶ γὰρ ἐπ᾽ ἀμφό- 
«6a. τὴν ἀοχὴν περιεθάλετο. Αὐτίκα γοῦν μεθ᾽ ἐτέ- 
ρων, τόν τα ᾿Αμάντιον θεόχριτόν τε ἐξ ἀνθρώπων 
ἠφάνισεν. 


ΚΈΦΑΛ. I*. 
Ὡς Βιταλιανὸν ἀνεῖλε δόλῳ ὃ ᾿Ιουσεῖνος (νὴ. 


T^» δέ γε Βιταλιανὸν ἐπὶ τῆς Θράχης ποιούμε- 
voy (13), ὃς  ᾿αττάσιον ἐξῶσαι τῆς βασιλείας ἐδου- 
λήθη. πρὸς τὴν Κωνσταντίνου μεταχαλεῖται πόλιν, 
διΐσας μὲν αὐτοῦ τὴν δύναμιν xal τὴν ἀμφὶ τοὺς 


Theoerito purpuram conciliare poterant. Justinus. 
vero, sive populi suffragia, sive excubitorum bene- 
volentiam ea pecunia redemisset , utrumquo 
enim dicitur, imperium assumpsit. Qui continuo 
Amantium et Theocritum cum aliis nonnullis e me- 
dio sustulit. 


CAP. IIl. 
Quomodo Justinus Vitalianum per fraudem interemit. . 


Vitalianum vero in Thracia degentem, qui ÀÁna- 
stasium imperio exuere conatus fuerat, Cunstanti- 
nopolim evocavit : potentiam quidem ejus et peri- 
tiam rei militaris, pervulgatam quoque apud om- 


πολέμου; ἐμπειρίαν, τό τε παρὰ πᾶσι χλέος, xal p nes nominis ejus famam, et adispiscendi imperii 


ἂν εἶχε περὶ τὴν βλσιλείαν ἔφεσιν. Ἐὐθυδόλως δὲ 
ἐπιστήσα:, ὡς οὐχ ἑτέρως αὐτοῦ περιέσεται, μήτιγε 
φίλο: εἶναι προσποιήταιτο, καὶ τῷ δόλῳ προσωπεῖον 
ἀνεξέλεγχτον περιθεὶς, στρατηγὸν αὐτὸν ἑνὸς τῶν 
καλουμένων πραισέντων (14) ἀναδείχνυσιν. Πλείω δὲ 
τῇ πειθοῖ 8 χώραν διδοὺς, ἐπ᾽ ἐξαπάτῃ μείζονι. xal 
b: ὑπάτους τὸν Βιταλιανὸν ἀναδιδάξει. Οὗτος τῆς 
ὑπατεία; ἐχόμενος (15), ἐπειδὴ κατὰ τὰ βασίλεια 
qivovev, ἕν τινι μεταυλείῳ θύρᾳ (16) δολοφονηθεὶ; 


cupiditatem - reformidans. Ceterum. curn. sagaci 
animo previdisset se nunquam illum in potesta- 
tem suam redacturum esse, nisi amicitiam erga: 
eum simularet, fraudem vultu tegens, ita ut de- 
prehendi non posset, eum magistrum unius ex 
duobus exercitibus prasentis militis constituit. 
Dein persuasioni magis magisque ansam submi- 
nistrans, quo Vitalianum amplius deciperet, ad 
consulatum eum promovit ; Vitalianus igitur con- 


VARLE LECTIONES, 


8 C, C. Ἐπὶ πλεῖον δὲ τὴν πειθοῖ. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(15) 'Ezx) τῆς Θράκης ποιούμενον. Nicephorus 
jn lib. xvii, cap. 4, pro verbo. ποιούμενον, substi- 
αὖ διάγοντα, kgo vero Evagrium scripsisse existi- 
mo τὰς διατριθὰς mood pevov. Sed a librariis duas 


priores voces omissas esse. Posset eliam scribi C 


C XT, v0 Tt) 0) [AE VOV. 

(44) "Er^c τῶν καλουμένων πραισέντων. Duo 
erant exercitus in. comitatu imperatoris Romani, 
qui przzsentes. dicebantur, Grecis τὸ πραισέντον. 
lis precrant duo magistri militum, qui in prz- 
senti, scu prxsentales vocabantur. Et in Orientali 
quidem imperio, alter ex iis erat magister peditum, 
alter equitum. 1n Occidentali autem imperio uter- 
qae erat magirter. equitum ac peditum. De iis 
duobus magistris militum przesentalium loquitur 
Maichus inexcerptis Legationum, pag. 95: Τὸν δὲ 
Θευδέριχον χαθίστασθα: στρατηγὸν buo otpatr qty 
c» ἀμφὶ βασιλέα, αἵπερ εἰσὶ μέγισται. Ceterum 
Jordanes in libro De successione regnorum, cum 
Evagrio nostro. consentit, de Justino imperatore 
ita scribens: Faedusque cum Vituliano percussit, et 
ad se cvocatum magistrum militum presentem. et 
coisulem ordinarium fecit. Vide Meursium in Glos- 
sirio Graco Barbaro in voce πραΐσευς, In actione5, 
synodi Coustantinopolitane sub Mena, p. 751, Καὶ 
τοῖς στρχτηγοῖ; τοῦ θείου πραισέντου ἑχατέρας 
δυνάμξως. 

(15) Οὗτος τῆς ὑπατείας ἐχόμενος. In codice 
Telleriano ita scribitur hic locus, οὗτος δὲ εἰς 
ὑπάτις ἐχόμενος. 

(16) "Ev τινι μεεαυλείῳ θύρᾳ. Musculus hunc 
jocum sic vertit: In obscuriore quadam Palatii 


janua dolo oeciditur. Christophorsonus vero ita. 
interpretatur : In porta quadam post aulam posita, 
etc. Joannes autem Langus qui Nicephorum Latine 
interpretatus est, ita vertit? Ad quamdam in media 
aula januam dolo occiditur. Scilicet. exprimere 
volebat vocabulum quo usus est Nicephorus, μεσαυ- 
λείῳ. Graci duas portas in :edibus pedeplanis. 
habebant. Quarum prima, qui plateam spectabat,. 
dicebatur αὔλειης θύρα, ut docet Harpocratio:: 
secunda vero, μέσαυλος seu μεσαύλειο:, eo quod 
media esset inter vestibulum et atrium, vel quod 
inter ἀνδρωνῖτιν οἱ γυναιχωνῖτιν media esset, ut 
tradit auctor Etymologici. Utriusque portze mentio- 
nem faeit Lysias in oratione pro Erstosthene de 
czde, his verbis: ᾿Ἀναμνησάμενος δὲ ὅτι ἐν ἐχείνῃ 
τῇ νυχτὶ ἐψόφει ἡ μέταυλος θύρα xai ἡ αὖὔλειος. 
Scribendum puto ἡ μέταυλος xat ἡ αὔλειος θύρα. 
Heliodorus in lib. 11, ad calcem, ad eum Lysia- 
locum alludit, cum ait, ἐψόφε!: τὰ ἡ μέταυ)ος. Quem. 
locum interpres ita vertit, Perstrepebat ostium atrii. 
JElius Dionysius in. Lexico apud Eustatbiumh in 
Ἰλιάδος Δ. pag. 862 : 'Αττιχοὶ μὲν τὴν μέσην θύραν 
ἐσαυλόν φασι, μάλιστα μὲν τὴν μέσην δυοῖν αὐλαῖν, 


p ὥς φησιν Αἴλιος Διονύσιος, fjv χαὺ μέταυλον οὑτός 


φησι. Idem seribit scholiastes Apollonii, ad lib. tr, 
Μέσαυλον 65, inquit, οἱ ᾿Αττιχοὶ τὴν φέρουσαν εἴς 
πε τὴν ἀνδριυνῖτιν xai γυναιχωνῖτιν. Εἰ hzec quidem 
de proprietatehujus vocabuli adnotata sint. in cujus 
expositione falsus est lHlarpocratio, qui pro curte 
illud positum esse a Lysia existimavit. Nunc vero 
ad rein propius accedainus. Scribit Vietor Thuno- 
nensis in Clironico, Maximo V. C. coss. Vitalianus 


VARIOILUM. 


(r) Ὡς Bicadiavóy. ἀνεῖλε δόλῳ ὁ Iovoriroc. 
Justinianus, Justini imp. nepos, Vitalianum, veri- 
tus ne sibi impedimento foret ad imperium post 
Justini mortem consequendum, Justino suspectum 
reddidit, ac de medio tollendum curavit anno Chr. 
220, Justini imp. 3. Procopius in Hist. arcana, p. 50, 
c.€dc Amantli narrata, quam etiam Justiniano at- 


trihuit, hzec subdit: Illico vocatum mittit [Justinia 

nus] Vitalianum tyrannum fide publica, impunitate 
promissa, et una susceptis Christiunorum mysteriis : 
paulo dcinde post, duto suspicioni «tque. οδενδλονας. 
loco, eum ac necessarios in aula. vw e «SX NAR, 
nihil veritus fidem fallere tam. (ov vvv. - 


2101 


EYAGRII SOHOLASTICI 


2108 


sul factus cum in palatium venisset, ad quamdam A ἐτελεύτησε, ποινὴν τῶν παρ᾽ αὐτοῦ χατὰ τῆς Ρω- 


interiorem januam fraudulenter cesus 386 occu- 
buit, malorum quibus imperium Romanum per 
snmmam contumeliam affccerat, has peenas persol- 
vens. Sed hzc quidem postea contigerunt. 


CAP. IV. 

Qualiter Justinus, pulso Severo, Paulum in ejus [o- 
cum substituit, et quomodo Euphirasius paulo post 
Antiochenam sedem obtinuit. 

Primo autem imperii sui anno, Severum qui Án- 
tiochi? episcopus, sicut supra dictum est, fuerat 
ordinatus, propterea quod Chalcedonensem syno- 
dum sub anathemate damnare quotidie non cessa- 
bat, precipue in epistolis quas Ἑνθρον!:στιχὰς vo- 
cant, et in responsionibus ad easdem epistolas quas 
ad singulos patriarchas mittebat : quz: quidem ejus 
epistole susceptae sunt duntaxat Alexandrie ἃ 
Joanne qui priori Joauni successerat, et a Dioscoro 
ac Tiinotheo, et ad nostram usque zlatem servate 
sunt; et quia hanc ob causam multe contentiones 
ori: fuerant in Ecclesia, et fidelium populus varias 
in partes scissus erat: comprehendi jussit Justinus, 


paíev ἀρχῆς παροινηθέντων, ταύτην χαταλαδών (17). 
᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ὕστερον γέγονε. 


ΚΕΦΑΛ, A. 

“Ὅπως καὶ Σευῆρον ἐξελάσας. Παῦλον árcetc - 
Jraver * μετοιϊίγον δὲ καὶ Εὐφράσιος τὸν 'Av- 
τιοχείας θρόνον κατέσχεν. 

T?v δὲ γε Σευΐιρον ὃς τῆς ᾿Αντιόχου πρόεδρος Exe- 
χειροτόνητο, χαθὰ τὰ φθάσαντα διηγήσαντο, ἐπειδὴ 
τὴν ἐν Καλχηδόνι σύνοδον ἐφ᾽ ἑχάστης ἀναθέματι (18) 
περιδάλλων οὐκ ἐπαύσατο, xal μάλιστά vs ἐν ταῖς 
χαλουμέναις ᾿Ενθρονιστικαῖς συλλαδαῖς (19), xai 
ταῖς τούτων ἁμοιθαίαις, ἃς διεπέμψατο τοῖς Exaczo- 


B 409 πατριάρχαις, ἐδέχθησαν 65 μόνον ἀνὰ τὴν ᾿Αλεξ- 


ávópou πόλιν πρὸς Ἰωάννου, ἑοῦ μετὰ τὸν πρότερον 
Ἰωάννην, Διοσχόρου τε αὖ xat Τιμοθέου (20), at xal 
μέχρις ἡμῶν διασώζονται " πολλαί τε ἐντεῦθεν χατὰ 
τῆς Ἐχχλησία: ἐπανέστησαν ἔριδες, καὶ ὁ πιστότα- 
τος διῃρέθη λεὼς, χελεύει Ἰουστῖνος τῷ πρώτῳ τῆς 
αὑτοῦ βασιλείας ἔτει (21) (s), συσχεθέντα τὸν Σευῆ- 


VALESII ANNOTATIONES. 


Constantinopoli intra. palatium, loco quem  Delphi- 
cum Graco vocabulo dicunt, Justiniani patricii fa- 
clione dicitur inter[ectus. Delphicum porro xedes erat 
in palatio Constantinopoli, in qua imperatoris 
erant stibadia; sic dicta a Delphica mensa, cui 
ocula superponi solebant, ut. docet Procopius in 


ib. 1 Vandalicorum. Καὶ ἀπ᾽ αὐτοῦ ἕν τε Βυσαντίῳ, € 


xaY ὅπη βατιλέως εἶναι στιθάδα ξυνέδαινεν, AC) xa. 
τοῦτο χαλοῦσι τὸ οἴχημα. Erat igitur Delphicum 
:des novemdeciin accubitorum, juxta quam erat 
iugens atrium, sive arca, ut infra dicturi sumus in 
Adnotationibus ad cap. 15, lib. v. In hac igitur? 
area, seu curte occisus est Vitalianus in consulatu 
suo, ano Christi 520, ut docet Marcellinus in 
Chronico. Nam μέταυλος, seu μεσαύλειος curtem 
sgnificat, gu: media erat inter Andronitin et 
Gynzconitin, ut supra vidimus ex Harpocratione, 
et ex auctore Etymologici, et ex scholiaste Apol- 
lonii. Quod si μὲσαυλον pro janua accipere mali- 
mus, portam Delphici intelligere oportet. Sic syno- 
dus Constantinopolitana sub Mena habita esse 
dicitur ἐν τῷ μεσαύλῳ τῷ δυτιχῷ, Id est, in occi- 
dentali atrio venerabilis :edis beatze Marice Virginis. 
Cedrenus anno 57 Justiniani ait conflagrasse μεσ- 
αὔλιον majoris Ecclesise, quod Garsonastasium 
dicitur. Glossx veteres de habitatione, compluvium 
interpretantur μεσαύλιον. Theophanes in Chronico, 
pos 455, scribit Justinianum ex mesaulio, seu atrio 

asilicae Illi, cisternam magnam :edilicasse. Glossze 
veteres atrium μεσαύλιον interpretantur. Csterum 
quando concilium in mesaulio habitum esse legi- 
mus, non de subdivali area intelligendum est, sed 
de porticibus atrii. Neque enim episcoporum corn- 
cilia sub divo habebantur. 

(17) Ταύτην xataAa6ov. Mallem scribere χατα- 
θαλών. Neque enim Grzce dicitur, ποινὴν χαταλα- 
εἴν, nisi me fallit opinio. Sed rectius est χατσοθαλεῖν, 
quod Latini dicunt panas solvere. lta loquitur 

;vaerius in c. 53 hujus libri. 

(18) Ἐφ᾽ ἑκάστοις ἀναθέματι. Scribendum. est 
ἐφ᾽ ἑκάστης, ut liabet. codex Tellerianus, et Nice- 
phorus. Sumpsit Ὡς Evagrius ex libello »nonacho- 


rum, qui refertur in aet. 5 svnodi Constant. sab 
Mena, pag. 712: Τὴν γὰρ ἐν Χαλχτδόνι ἁγίαν 
σύνηδον ἐφ᾽ ἑχάστης ὡς εἰπεῖν ἀναθεματίζειν τολμῶν, 
ἐχοινώνει ταυτὶ, πολλοὺς τῶν συνεδρευσάντων ἐν 
αὐτῇ κατὰ Χαλχτδόνα &v(a συνόδῳ τῶν ὑπ᾽ αὐτὸν 
ἐπισχόπων ἐν τοῖς ἱεροῖς ἔχων διπτύχοις. Sic enim 
legendum est cum veteri interprete : idque contir- 
mat Liberatus in Breviario. cap. 19, ita scribens de 
Severo : Sed vexabatur in episcopatu, tanquam ana- 
thematizaret quidem synodum , nominaret autem 
episcopos synodi. 

(19) Ἐν ταῖς καλουμέναις ἐνθρογιστικαῖς σὺ 
Ja6a:c. Non intellexit hanc vocem Christophorso- 
nus, ut ex interpretatione ejus apparet. Sic enim 
verlit: Et mazime in litteris que ἐνθρονιστικαί. d 
est, qua de episcopis in sede episcopali collocenéis 
scripte sbnt, etc. Rectius Joannes Langus in cap. 
2, lib. xvai Nicephori, sic vertit : Potissimum vero 
in eis que  enthronistice, sive synodales dicuntur, 
Fpistolis, etc. 1ta vocabantur epistolis, quas im 
enthronismo, id est, in exordio episcopatus sai ad 
se mutuo missitabant patriarche. Eram etiam 
enthronistice homilia, seu conciones, quas ep 
scopi in auspiciis episcopatus sui primas habebantad 
populum. Pc his Liberatus, in cap. 19, ita scribit, 


D agens de Severo nostro, de quo hic loquitur Eva- 


grius: Fertur autem expositio ejus, que ab eo dicta 
est in enlhronismo, in qua et unitivum suscipit Zeno- 
nis, et. anathematizat Chalcedonense concilium, «t 
communicare se confitetur Alexandrino εἰ Constan- 
tinopolitano. 

(20) Kai Τιμοθέου. Timotheum Alexandrinum 
intelligit, qui Dioscoro juniori in episcopatu suc- 
cesserat, ut scribit Liberatus in eap. 19 Breviarii. 
Neque enim Timotheus Constantinopolitanus epi- 
scopus hic intelligi potest, cum Evagrius paulo ante 
dixerit Severi synodicas epistolas Alexandriae tan- 
tum susceptas fuisse. 

(21) Τῷ πρώτῳ τῆς αὑτοῦ βασιιϊείας Érec. Imo 
anno secundo imp. Justini expulsus est Severus, 
anno Christi 519,ut recte notavit Baronius. 


VARIORUM. 


(s) To πρώτῳ τῆς αὑτοῦ βασιείας ἔτει. Recte 
Evagrius : quem frustra corrigere teutat Valesius, 


Mox siquidem Evagrius fugam Severi in Septem- 


brem anni Antiocheni 597, conjecit. Istud vcro 


9709 HISTORIE ECCLESIASTICAE LIBER IV. orto 


pov ποινὰς εἰσπραχθῆναι, τῆς γλώσσης διατεμνο- À et lingue $87 abscissione plecti, sicut a quibus- 
μένης, ὡς ἐνίοις διατεθρύλληται " Εἰρηναίου τὴν — dam proditum est. Hujus rei exsecutio mandata est 
πρᾶξιν ἐγχειρισθέντος, ὃς ἐφειστήχει τῇ Ἑῴα τῶν Irengo, qui tunc comes Orientis, Antiochie resi- 
ἀοχῶν (22) ἀνὰ τὴν 'Avttógov. Πιστοῦται δὲ τὰ περὶ — debat. Certe Irenzo in mandatis datum fuisse ut 
«ἢ; χατ'᾽ αὐτὸν ἐποχῆς τὸν Εἰρηναῖον ἐγχειρισθῆναι — Severum comprehenderet , Severus ipse in litteris 
ὁ Σευῆρος πρὸς ἐνίους τῶν ᾿Αντιοχέων γράφων, xat — quas ad quosdam cives Antiochenos scripsit, fugz 
τὸν τρόπον τῆς φυγῆς διηγούμενος. Ἔνθα μεγίσταις — sue modum exponens, testatur. Quibus in litteris 
λοιδορίαις τὸν Εἰρηναῖον βάλλει, χαὶ πᾶσαν αὐτῷ —reneum multis probris incessit, utpote qui vías 
φυλαχὴν (25) ἀχριδῆ περιθέντα μὴ διαδράναι τῆς — omnes diligenti custodia intersepsisset, ne ipse ex 
᾿Αντιόχου. Εἰσὶ δε οἴ φασιν ὡς Βιταλιανὸς τὴν γλῶσ- — urbe Antiochia possel effugere. Sunt qui dicant 
σαν ἐξῃτήσατο τοῦ Σευήρου, ἐς [ὡς] ἔτι παρὰ τῷ — Vitalianum, dum ,gratia et auctoritate plurimum 
Ἰουστίνῳ τὰ πρώτιστα δοχῶν φέρειν, διότιγε ἐς αὖ- γαΑϊογα videretur apud Justinum, linguam Severi ab 
τὸν ὕδριζεν ἐν τοῖς ἑαυτοῦ λόγοις ὁ Σευῆρος. Φεύγει — eo poposcisse, propterea quod Severus in suis con- 
δ᾽ οὖν τὸν οἰχεῖον θρόνον ἀνὰ τὸν Γορπιαῖον μῆνα, ὃν cionibus ipsum conviciis appetere consuevisset. 
Σεπτέμόριον ἡ Ῥωμαίων λέγει φωνὴ, ξόδομον χαὶ ῬΟΙΓῸ ex Antiochena sede fugit Sevcrus mehse Gor- 
ἑξηχοστὸν xal πενταχοσιοστὸν ἔτος χρηματιζούσης ρΐξ0, quem Romani Septembreim vocant, anno urbis 
τῆς ᾿Αντιόχου. Kal μετ' αὐτὸν ἐς τὸν θρόνον ἄνεισι Antiochiz quingentesimo sexagesimo septimo. Post 
Παῦλος, χελευσθεὶς τὴν ἐν Καλχηδόνι (24) σύνοδον — quem Paulus ad episcopalem thronum promotus, | 
ἀναφανδὸν χηρύττειν. Παῦλος μὲν οὖν ἐθελούσιος  Chalcedonensem synodum palam predicare jussus 
ἀναχωρήσας (24' (t) τῆς ᾿Αντιόχου, τὴν πάντων — est. Et Paulus quidem cum sua sponte Antiochia 
στέλλεται πορείαν, τὸν βίον διαμετρησάμενος. Eb- —discessisset, tandem peracto vite sux cursu, fatali 
φράσιος δὲ μετ' αὐτὸν ἐξ ᾿εροσολύμων, ἐπὶ τὸν xav' — morte interiit. Euphrasius vero post illum, ex urbe 
αὑτὸν ἄνεισι θρόνον. ΗΝ Hierosolymitana veniens, episcopatum obtinuit. 


KE&AA. E. CAP. V. 


Περὶ τῶν veyovórov. ἐμπρησμῶν ἐν ᾿Αντιοχείᾳ, De incendiis et terre motibus qui Antiochit contige- 
καὶ σεισμῶν, ὅτε καὶ Εὐφράσιος συγχωσθεὶς runt : quibus obrutus Euphrasius interiit. 
τειλεύτησεν. 


Ὑπὸ τοῖς αὐτοῖς Ἰουστίνου χρόνοις, ἐμπρησμοί Ejusdem Justini temporibus crebra graviaque 
τε συχνοὶ xal δεινοὶ κατὰ τὴν ᾿Αντιόχου γεγόνασιν, — incendia Antiochie contigerunt, quasi praeuntia- 
ὥσπερ ἡγούμενοι τῶν γεγενημένων ἐν αὐτῇ qobepu- — horrendis terr: motibus qui postea insecuti sunt, , 


VALESII ANNOTATIONES, 


(232) Ὃς ἐφειστήκει τῇ Eóa tiv ἀρχῶν. Comitem Ὁ buisse videtur Nicephoro. Ex eo enim quod Evagrius. 
Ürientis his verbis designari existimo, qua civilis ^ noster dixerat Paulum successorem Severi jussum. 
erat dignitas, ut ad Ammianum Marcell. jampridem fuisse in euthronismo suo predicare synodum Ctial- 
notavi. Nicephorus tamen bunc Irengum ducemrei — cedonensem, existimavit Nicephorus Paulum hunc 
militaris esse existimavit. Sic enim bunc Evagrii — occulte Eutychianum fuisse: quod tamen falsum 
tocum | interpolavit. Ὃς τῶν χατὰ τὴν ᾿Αντιόχου — esse docet Liberatus in Breviario, eop. 19, et legati 
στρατιωτιχὼν ἡγεῖτο ταγμάτων. Sed mendum est — sedis apostolice in relatione δὰ Hormisdam papam, 
in his Evagrii verbis, τῶν ἀρχῶν, qua delenda esse — quam refert Baronius anno Christi 519. 
cxislimo, aut. certe corrigenda in hune modum (34) Ἐϑελούσιος ἀναχωρήσας. Paulus Antio- 
ἄρχων ἀνὰ τὴν ᾿Αντιόχου, quod quidem verius — chenus episcopusa clericis suis, et a quibusdam ex 
puto. - - populo Antiochensium accusatus est coram legatis. 

(25) Kal πᾶσαν αὐτῷ φυλακήν. Procul dubio scdis Apostolice, adhuc Constantinopoli degenti- 
scribendum esL, ὡς πᾶσαν αὐτῷ φυλαχὴν ἀχριδῆ — bus, et post illorum recessum, coram imp. Justino, 
περιθέντα, eic. Jam supra observavi, sepissime in qui cum objecta sibi erimina diluere non posset, 
his Evagrii libris, xat positum fuisse pro ὡς. victus conscientiz sux teslimonio, recusatorios. 
. (21) Κειλευσθεὶς τὴν ἐν Χαιϊκηδόνι. Justinus imp. — libellos obtulit, petens ut ἃ suscepto episcopatus. 
n exordio imperii sui lege lata sanxit, ut omnes — officio recedere sibi liceret. Quod cum ipsi permis- 
episcop! synodum Chalcedonensem susciperent: si — sum fuisset, spontese sacerdotio abdicavit, ut scribit 
qni vero eam suscipere nollent, sedibus suis — Justinusimperatorinepistola ad Hormisdam papam, 
pellerentur. Hujus legis meminit Liberatus, in quam refert Baroniusanno Christi 521. Etsi autem 
cap. 19, his verbis: Mortuo Anastasio, et Justino D in supradicta epistola diserte non dicitur, cuinam 
facto imperatore, Severus a Vitaliano magistro mili- — Paulus eos libeHMos obtulerit; mibi tamen videtur 
(um, viro religioso et orthodoxo accusatur, quod despi- — eos libellos imperatori Justino obtulisse. Id. enim 
ceret imperatoris jussionem, et synodum non suscipe- — indicat Epiphanius CP. episcopus, in epistola quai 
ret. Vide Baronium, ad annum Christi 519, num. — de eodein negotio scripsit ad Hormisdam papau. 
115. Ceterum hic Evagrii locus ansam erroris prz- 


VARIORUM. 


lempus cum anno primo Justini concurrit. Justinus — 567 incidat. Severus statim ab incepto Justini im- 
entti mense Julio. anni Antiocheni 566 imperium — perio, in synodo CPolitana damnatus est, ut ex 
auspicatus est, ut supra scripsit. Evagrius, hujus ctis istius svuodi patet. Vid. etiam Pagi ad ann. 
Jibn iaitio. Cum autem annus Ántiechenus a mense — 519, n. 17. (W. [ον τη.) 

Septembri inifium ducat, ut supra observatum est, (Ὁ HubiAoc μὲν ἀναχωρήσας. SxSwNSS NSSN^N 
necesse est ut mensis Septembris in quo annus — Paulus mense Junio anni $19,  &e€àsX. NUXS Ὅλων 
primus Juetini in cursu erat, in annum aa istius — abdicuvit, vece au ὍΛ. 


9711 


EVAGRI)I SCHOLASTICI 


4,12 


ei quasi exordium venturarum calamitatum. Et- A τάτων χλόνων, καὶ προοίμιον τοῖς παδήμασι παρ- 


enim brevi post tempore. anno imperii 389 se- 
ptimo, mense decimo; mensis Artemisii, quem 
Maium Romani vocant, die nono ac vicesimo : 
sexta feria hebdomadis, zstu meridiei ferventis- 
simo, succussio δὲ terrae motus urbi supervenien- 
tes, pene universam prostraverunt. Posthzc secu- 
tus est ignis, quasi calamitatem cum illis partitus 
esset. Quxcunque enim loca a sucoussione et terrz 
motu subversa non fuerant, ignis depascens in ci- 
nerem ac favillas redegit. Porro quas urbis loca 
labefactata fuerint, et quot hominum millia incen- 
dio ac terre motibus, sicut verisimile est, per- 
ierint : quxe item admiranda contigerint et omnem 
dicendi vim longe superantia : lugubri stylo Joan- 


ἐχόμενοι. Μετὰ γὰρ βραχύν τινα χαιρὸν, ἐν τῷ ἑδδόμιρ 
ἔτει τῆς αὐτοῦ βασιλείας, μηνὶ δεχάτῳ (25), ἀνὰ τὸν 
᾿Αρτεμίσιον μῆνα ἤτοι Μάϊον, ἐννάτῃ καὶ εἰχοστῇ 
αὑτοῦ ἡμέρῳ xas' αὐτὸ τῆς μεσημόδρίας τὸ σταθερώ- 
τατον, τῆς ἔχτης ἡμέρας τῆς χαλουμένης ἑδδομάδος, 
βρασμὸς xaX σεισμὸς ἐπελθόντες τῇ πόλει, μιχροῦ 
πᾶσαν ἀνατρέψαντες γατἧγαγον " οἷς xal πὺρ εἴπετο, 
ὥσπερ τὴν συμφορὰν μετ᾽ αὐτῶν διανειμάμενον. "A 
γὰρ ἐχεῖνοι οὐ χατέλαδον, τὸ πῦρ ἀμφινεμόμενον 
ἐξηνθράχωσέ τε, xaX ἀπετέφρωσε. Καὶ ὅσα μὲν τῆς 
φόλεως πέπονθεν, ὅσοι τε τοῦ πυρὸς xal τῶν σεισμῶν 
ἔργον γεγόνασιν, ὡς τὸ εἰχὸς ὑπέθετο, ὁποῖά τε πᾶ- 
ράδοξα xal λόγου κρείττω συμδέδθηχε, περιπαθῶς 
ἀφήγηται Ἰωάννῃ τῷ ῥήτορι, ὧδε τῆς ἱστορίας κα- 


nes rhetor exposuit, ea narratione historiam suam B ταλήξαντι, Τελευτᾷ δ᾽ οὖν (26) ἐγχαταληφθεὶς τοῖς 


claudens. Postremo Euphrasius quoque eadein 
ruina oppressus, urbis calamitatem- auxit, cum ne- 
mo superesset qui res necessarias provideret. 


CAP. VI. 
De Ephramio Euphrasii successore. 

Verum salutaris Dei providentia, quee antequam 
feriat, remedia parare solet, et irze suz& gladium 
clementia acuit, et desperatis rebus, misericordie 
su: fores aperit, Ephrermium tunc comitem orien- 
tis excilavit, ut omni cura ac sollicitudine prospi- 
ceret, ne ex rebus necessariis quidquam civitati 
deesset. Quem admirati hanc ob causam Antio- 
Cheni, episcopum urbis communi suffragio elege- 
runt. [gitur Ephramius apostolicam sedem, tan- 
quam przemium ac mercedem suz erga urbem illam 
providentim sortitus est. Elapsis deinde triginta 
mensibus, eadem civitas terre motibus denuo 


πτώμασι xal ὁ Εὐφράσιος, ἄλλη τῆς πόλεως συμ» 
φορὰ, ἵνα μὴ τῶν ἐπιτηδείων ὁ προνοῶν ἧ. 


ΚΈΦΑΛ. ζ΄. 
Περὶ Ἐφραιμίου τοῦ μετὰ Εὐφράσιον. 

"AX ἡ τῶν ἀνθρώπων σώτειρα τοῦ Θεοῦ xnbs- 
μονία, fj πρὸ τῆς πληγῆς τὰ φάρμαχα πλάττουσα, 
xaX φιλανθρωπία τὸ ξέφος τῆς ὀργῆς θήγουσα, ἣ παρ᾽ 
αὐτὴν τὴν ἀπόγνωσιν τὴν olxclav ἀνοιγνῦσα συμ» 
πάθειαν, Ἐφραίμιον διανέστησε τῆς Ἑῴας ἀρχῆς 
τὰς ἡνίας διέποντα (21), πᾶσαν ἀναζώσασθαι φβον» 
τίδα, μηδὲν τῶν ἐπιτηδείων ἐπιλιπεῖν τὴν πόλιν. 
Ὃν κχἀντεῦθεν ἀγασάμενο!: ᾿Αντιοχέων ταῖδες, ἃς 
ἱερέα ψηφίζονται" χαὶ «τὸν ἀποστολικὸν λαγχάνει 
θρόνον (u), ὥσπερ μισθὸν xal γέρας τῆς τοσαύτης 
προνοίας τοῦτον χληρωσάμενος. Πέπονθε καὶ aU 
ὑπὸ σεισμῶν μετὰ μῆνας λ΄, Τότε καὶ Θεούπολις (ἢ 


VALESII ANNOTATIONES. 


(35) Mn»! δεκάτῳ. Hunc locum non intellexit 
Christophorsonus, ut ex versione ejus apparet. Sic 
cnim vertit. Anno septimo regni ejusdem Justini, 
mense decimo, Artemisio videlicet, id est Maio, eic. 
Putavit scilicet Christophorsonus mensem decimum 
hie vocari Artemisium. Sed non ita se res habet. 
Neque enim Artemisius decimus fuit mensis Mace- 
donum. Hoc igitur tantum dicit Evagrius hoc 
loco, terrze motum illum Antiochiz contigisse anno 
seplime, mense decimo imperii Justini. Ac de 
anno quidem infra videbimus, an recte numeretur 
septimus. Mensis vero decimus recte ponitur ab 
Evagrio. Nam terrz motus ille contigit mense Maio, 
ut testatur Evagrius et. Theophanes. Hic autem 
mensis decimus erat. imperii Justini. Justinus enim 
imperium auspicatus est die nono mensis Julii, ut 
nolat auctor Chronici Alezandrini. Proinde sequen- 
tis anni mensis Maius, decimus est imperii Justini. 
Et h»c quidem de mense dubitationem nullam 
admittunt. Ad annum quod spectat, male Evagrius 
noster hunc terra motum refert anno imperii Ju- 
stini septimo, cum octavum polius dicere debuis- 
set. llic enim terrz motus contigit indictione 4, 
Olvbrio solo cos.,ut testatur Marcellinus comes, et 
Theophanes in Chronico: qui fuitannus Christi 526. 
Quo quidem anno octavus ejusdem imperii ad 
mensem usque Julium currebat. Non recte igitur 
Baronivs hunc terre motui. retulit. 3nno Christi 


525, ab Evagrio in errorem inductus. Porro in ms. 
codice Florentino, ad hec Evsgrii verba id scho- 
lium adnotatum erat in margine, Ὅτι ὁ Mdálo: δέ- 
χατὺς μὴν λέγεται. Idest. Nota Maium vocari decimum 
mensem. Sed fallituc hic quisquis fuil scholiastes. 
Neque enim Maius simplicitee et absolute mensis 
decimus dicitur ab Evagrio, sed tantum mensis 
decimus imperii Justini, ut supra dixi. . 
(26) Te.tevraior δὲ οὖν. Rectius in ms. code 
Florentino scribitur τελευτᾷ δέ, etc. Porro de hoc 
terre motn quo Antiochia eversa est Justini impe- 
ratoris temporibus, preter Theophanem ac Cte- 


D drenum, loquitur etiam Procopius, in lib. 1 Per- - 


sicorum, pag. 67 et 68, ubi trecenta hominum 
millia eo terr:ze motu interiisse scribit. 

(27) Ἐφραίμιον τῆς 'EoQac ἀρχῆς ἡνίας δι- 
ἔποντα. ld est, Comitem Orientis, sub. cujus y on 
sitione erant provincie? omnes Orientis, ut docet No- 
titia imperii Romani. Hac dignitate przeditum fuisse 
Ephrzemium, docet etiam Joannes Moschus, in cap. 
51 Limonarii : Eo tempore, inquit, vir clemens, et 
misericordie operibus deditus  Ephremius comes. 
Orientis erat, ac per ipsum edificia publica repara- 
bantur : civitas enim lerre metu ceciderat. Idem 
quoque testatur Photius in Bibliotheca, cap. 993. 

(28) Τότε xal Θεούποιλις. Mallem legere ὅτε xai 
βεούπολις, quemadmodum scribitur in codice Tel- 
leriano, et in Nicephoro, qui regnante Justiniane 


VABRIORUV. 


(wu) Τὸν ἀχοσδτολικὸν λαγχάνει θρόνον. Quan- 
quam Euphrasius periit terre motu anni 526, or- 


dinatio tamen Ephrzinii in anni sequentis initium 
differenda, inquit ant. Pagi, ad ann. 598, n. 48. 


27,3 HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER IV. 2714 
ἢ ᾿Αντιόχου προτηγορεύθη πόλις, xal ἄλλης mpo- À quassata est. Quo quidem tempore Theopolis mu- 


νοίας πρὸς; τοῦ βασιλέως τυχοῦσα. tato nomine appellata est, et imperator omni cura 
ac diligentia ei prospexit. | 
ΚΕΦΑΛ. Z'. 389 CAP. VII. 
Περὶ Ζωσιμᾶ καὶ ᾿Ιωάγγου τῶν θαυματουργῶν. De Zosima et Joaune qui miraculis clarserunt. 
᾿Αλλ᾽ ἐπεὶ τῶν 9 εἰρη μένων ἐμνήσθημεν παθημά- Sed quoniam superiormn calamitatum mentio- 


των, φέρε xal ἕτερα ἅττα τῶν ἀξιολόγων τῷ παρόντε — nem fecimus, nunc alia quxdam operi nostro at- 
προσθῶμεν πόνῳ, ἅπερ ἐς ἡμᾶς Ex τῶν ἵστορη- — texamus, memoratu in primis digna, quee ab illis 
σάντων ἐνήνεχται. Ζωσιμᾶς àvkp, γένος Φοίνιξ, τῆς — ipsis qui ea. viderant accepimus. Zosimas quidem 
)εγομένης παραλίας, χύώμην Σίνδην πατρίδα xÀn- — fuit monachus, ortus ex Phonice quz inaritimna 
βιυσάμενος, διέχουταν τῆς τῶν Τυρίων οὔτι sta- — dicitur : Patriam habuit Sindem, vicum qui ab urbe 
5/ou; x'. τὸν μονήρη διαθλεύων ** βίον. Οὗτος ταῖς — Tyro viginti fere stadiis distat. Is tum ciborum 
τε ἀφέξεσι xat μεθέξεσι τῶν τροφῶν, καὶ ταῖς ἅλα — abstinentia et usu, tum aliis virtutibus, ita Deum 
«αἰς ἀρεταῖς «oU βίου, τὸ» Θεὸν ἐσοιχισάμενος, ὡς sibi conciliaverat, ut non modo ea quie futura erant 
μὴ μόνον διορᾷν τὰ μέλλοντα, ἀλλὰ χαὶ πάσης ἀπαθείας p previderet, verum etiam ab omni perturliatione 
χάριν λαδεῖν, συνῆν τῶν τινι ἐπιτή μων ἀνὰ τὴν Καίσα- animi per Dei gratiam liber esset. Cum igitur ali- 
pos πόλιν (29), f| μιᾶς τῶν Παλαιστίνων ἡγεῖται" ἦν δ᾽ quando esset in urbe Cesarea 40:0 metropolis est 
55a οὗτος ᾿Αρχεσίλαος, ἀνὴρ εὐπατρίδης τε xal λόγιος,Ἠ unius e tribus Palzstinis, in zdibus speclatissimi 
$5 τε ἀξιωμάτων xal τῶν λοιπῶν τῶν χησμούντων ἀν- cujusdam viri : is erat Arcesilaus, vir nobilis et 
δρὸς Giov ἤχων. Οὗτος ὁ Ζωσιμᾶς ἐν τῷ ἀκαρεῖ τῆς "Àv- — eruditus, qui et honoribus quos gesserat, et reli- 
τιόχου πτώσεως ἀθρόον ἐπιστυγνάπας, ὀλοφυρόμενός — quis vite ornamentis conspicuus habebatur: eo 
τε, xal μύχιον ἀνοιμώξας, δάχρυά τε τοσαῦτα σπείσας, ^ ipso temporis articulo quo Antiochia terre motu 
ὡς xal τὴν γῆν ἐπιδρέξαι, θυμιατήριον ἐξῃτήσατο, χαὶ — gubversa est, repente mutato vultu ingemiscens 
πάντα τὸν χῶρον ἐν ᾧ χαθειστήχεισαν ἐπιθυμιάθας, atque altum suspirans, tantam laerymarum copiam 
ἐπὶ γῆς ἑχυτὸν ῥίπτει, προσευχαῖς τε xal λιταῖς τὸν effudit, ut solam niadefaceret. Simul thuribulum 
Θεὸν ἱλεούμενος. Εἶτα πυνθανομένου τοῦ Ἄρχεσι- — poposcit, perque universum locum in quo stabant, 
λάου, τί ἄρα τὸ οὕτω διαταράξαν εἴη, διαῤῥήδην cÜü- — cum thus adolevisset, humi se prostravit, precibus 
πε, τὴν ἠχὴν τῆς ᾿Αντιόχου πτώσεως αὐτίχα τὰ tá — ac supplicationibus Deum placaturus. Sceiscitanti 
οἱ περιδομόῆσαι. "Docs τὸν ᾿Αρχεσίλαον χαὶ tob; — deinde Arcesilao, quidnam esset quod illum tanto- 
παρατετυχότας ἐχπεπληγμένους ἀναγρλψαιτὴν ὥρᾶν, C pere conturbasset, diserte respondit fragorem 
εὑρεῖν τε ἐ: ὕστερον οὕτως ὡς ὁ Ζωσιμᾶς ἀπεφήῆνα- — ruentis Antiochiz auribus suis modo insonuisse. 
TO. Διὰ τούτου πολλαί τε xai ἕτεραι θεοσημεῖαι γε- Adeo ut Arcesilaus et qui tui aderant, stupore 
γόνασιν, ὧν τὸ πλῆθος παρεὶς, ἐπεὶ xal χρείττονος — perculsi, horam adnotaverint, posieaque deprehen- 


VARLE LECTIONES. 
* C. C. ἐπειδῆ. "Ὁ διαθριαμδεύων. | 


VALESH ANNOTATIONES. 


id cognomentum Antiochiz inditum esse scribit. — tationem tamen affert id quod sequitur in Evagrio, 
Jdem etiam testatur Stephanus Byzontius in voce — Zosimam scilicet ab astantibus. postalasse thuri- 
Θεούπολις, et Theophanes in Chronico. Contigit hic — bulum. Nam 8i Zosimas erat. in domo Arcesilai 
posterior terre motus mensis Novembris die nono — laici, quomodo thuribulum illic qu:erebat, cum in 
ac vicesimo, indictione septima, biennio post prio- — domo laici moris non sit habere thuribula ? iScien- 
rem terre motum. ut scribit idem Theoph. pag. dum tamen est. moris illum fuisse ut Christiani in 
451, seu potius triginta mensibus elapsis a priore — privatis dibus incensum haberent, ev ante. ora- 
illo terre motu, ut recte scribit Evagrius. Tot — tionem thurificatione uterentur; quemadmodum 
enim numerantur menses a die 49 mensis Maii, | observat Joannes Bona, inlib. u. Rerum liturgica- 
anno Christi $25, δά diem 29 Novembris, anni D rum, cap. 9, nullo tamen ejus rei prolato testimo- 
Christi 538. Quo quidem anno indictio septima ἃ nio. De laicis in ecclesia thus adolentibus ante 
Septembri mense numerari ceperat. Ex quo ἃρ- oratiouem iocus est insignis infra in lib. v, ubi de 
paret verissimum esse id quod superius observavi, signis imyerii qui& Mauricio. contigerunt. Chorip- 
priorem illum terre motum Antiochiz accidisse — pus in lib. n fe laudibus Justini minoris: 
anuo Christi 526, non autem, ut Baronius existi- l licet angelici pergens ad limina templi, 
mavit, 923. Posteriorem tamen terrz: motum recte ]Imposuil pia thura focis, cerasque micantes 
Baronius retulit anno Christi 528, quod verum Obtulit. . 
est. Nam cum Evagrii calculos sequatur, eum ter- 
ΓΡ motum anno 5:7. referre debuerat : siquidem — In Vita Paphnutii abbatis quz» exstat inter Vitas Pa- 
[rior ille terrz motus Antiochiz, anno 523. natalis — trum, pag. 105, Onuphrius abbas luec mandasse 
minici contigisset. dicitur Paphnutio : St quis nec oblationem nec elee- 
(29) Τῶν» τινι ἐπισήμων ἀνὰ τὴν Καίσαρος — mosgnam potest offerre, pro charitate mea incenaum 
zó.l.v. Musculus has postremas voces retulit ad — Domino Deo nostro in odorem suavitatis acceudat. 
vocabulum ἐπισήμων. Sic enim vertit: Hic jun- — Et paulo post: Si incensum uec quis habet, nec [α- 
ctus erat nobili cuidam  Cesariensi. Aliter tamen — cultatis aliquid unde Deum placare potest, surgat 
hzc verba construxit Nicephorus et Christophor- — ad immolandum, et manus suas. ad. ϑονάνοχα exxew- 
sonus, et ea rctulit ad verbum συνῆν, quod prace- — dat, ter Dominicam ÜOra'ionem qv o. τὰς cx SwNewe 
dit. Quam quideni sententiam magis probo. Dubi- — mente et in nemine S. Trinitatis soy 


5118 


EVAGRII SCHOLASTICI * 


2116 


derint rem ita accidisse ut Zosimas praedixerat. Α εἰπεῖν ἀριθμοῦ τυγχάνουσιν οὖσαι, ἕνια λέξω. Euv- 


Alia quoque permulta signa ab eodem divinitus per- 
petrata sunt. Quorum multitudinem pratermiltens, 
quando quidem numerus eorum iniri non potest, 
pauca ex 118 commemorabo. lisdem temporibus qui- 
bus Zosimas, floruit vir quidam, Joannes nomine, 
paribus,cum Zosima viriutum ornamentis ínsignis : 
qui in Chuziba laura, quz sita est in extremitate 
390 vallis ad septentrionalein partem viz? publicze 
quae ab Hierosolymis ducit Hierichuntem, vitam 
monasticam et ab omni máteria secretam exercue- 
rat, et qui supra memoratz urbis Cesarea episco- 
patum obtinuit. Ilic igitur Joannes Chuzibita, cum 
supradicti Árcesilai uxorem radio *extorio alterum 
3ibi oculum effodisse didicisset, cursu ad ejus do- 
mum contendit, vulneris inspiciendi causa. Ubi 
vero animadvertit pupillam excidisse, et oculum 
penitus diffluxisse, medico cuidam qui illuc adve- 
nerat, precepit ut spongiam afferret, et oculum 
dilapsum, quoad fieri posset, in sedem suam repo- 
neret : spongiam denique circumpositam fasciis 
alligaret. Aberat tunc forte Arcesilaus. Versabatur 
enim eo tempore cum Zosima, in ejas monasterio, 
quod situm erat iu vico Sindenorum, qui ab urbe 
Caesarea quingentis circiter stadiis distat. Statim 
igitur contentissimo cursu properant qui hzc ÁAr- 
cesilao nuntiarent. Sedebat is juxta Zositnam, ser- 
monem cum eo conferens. Qui simul ac.casum 
uxoris suz didicit, graviter ejulare cepit, et capillos 
vellens ac discerpens, in aerem projecit. Interro- 
ganti autem Zosimz causam tanti luctus, Arcesi- 
laus id quod acciderat exposuit, lamentis ac fleti- 
hus sermonem crebro interrumpens. Mox igitur 
Zosimas, relicto illic Arcesilao, ad cubiculum quod- 
dam contendit, in quo solus, uti mos est hujusmodi 
viris, Deum alloqui consueverat. Aliquanto post 
digressus, hilari vultu ac modeste subridens, ma- 
numque Árcesilai palpans : Abi, inquit, abi lztus. 
Gratia data est Cbuzibite. Sanata est uxor tua. 
Utrumque oculum habet incolumem, nullum ex 
casu illo detrimentum passa, quando ita placuit 


ἦχμαζε τῷ Ζωσιμᾷ ἀνὴρ, Ἰωάννης cobvoua, ταῖς àps- 
ταῖς παραπλήσιος ἐν Χουζιδᾷ (50) τῇ Λαύρᾳ. Κεῖται 
δὲ πρὸς τῇ ἐσχατιᾷ τῆς χαράδρας, ἀνὰ τὸ ἀρχτῷον 
μέρος τῆς λεωφόρου, τῆς φερούτης τοὺς διαπορευνο- 
μένους ἐξ Ἱεροσολύμων ἐπὶ τὴν ἹἹεριχονοίων πόλιν, 
κὸν μονήρη τε xal olov διαπαλαίσας βίον, ἔπισχο- 
πῆσας δὲ τὴν εἰρημένην μοι Καίσαρος πόλιν (51). 
Οὗτος ὁ Ἰωάννης ὁ Χουζιθδίτης, ἐπεὶ τὴν ᾿Αρχεσιλάου 
τοῦ λελεγμένου μοι γυναῖχα ᾿χηχόει θάτερον τοῖν 
ὀφθαλμοῖν ὑπὸ χερχίδος ἐχχοπέντα, δρομαῖος ἤει πρὸς 
αὐτὴν τὸ πάθος ἐπισχεψόμενος. Ὡς δ᾽ οὖν ἐθεάσατο 
πὴν τε χόρην ἐχπεσοῦσαν, τέλεόν τε τὸν ὀφθαλμὸν 
διαῤῥυέντα, σπόγγον ἐπιτάττει τὸν τινὶ παρεφομαρ- 
τούντων (v) ἰατρῶν ἐνεγχεῖν, ἐσαγαγεῖν τε τὸ διαῤ- 
ῥνὲν ὡς; ἂν δύναιτο, xal τὸν σπόγγον περιθέντσ, 
τελαμῶσιν ἀναδῆσαι, οὔτι παρόντος ᾿Αρχεπσιλάον. 
Ἔτυχε γὰρ τῷ Ζωσιμᾷ παρὼν ἐν τῷ χατ᾽ αὐτὸὺν 
φροντιστηρίῳ, ὅπερ ἐπὶ τῆς Σινδηνῶν ἔχειτο χώμης, 
διεστώσυς τῆς Kalcapo; σταδίους μάλιστα πενταχο- 
σίους, δρομαῖοι τοίνυν παρὰ τὸν ᾿Αρχεσίλαον Exzpé- 
χουσιν οἱ ταῦτα διαγγέλλοντες. Καθῆστο δὲ πρὸς 
Ζωσιμᾶν ὁ ᾿Αρχεσίλαος τὰς διαλέξεις ποιούμενος" 
ὅπερ ἐπειδὴ διέγνω, διωλύγιον ἀνεχώχυσε, xaX τὰς 
τρίχας ἐχτέλλων καὶ διασπῶν, ἐς οὐρανὸν ἀνέπεμκε. 
Τοῦ δὲ Ζωσιμᾶ πυνθανομένου τὴν αἰτίαν, τὸ συμὔὰν 
6 ᾿Αρχεσίλαος ἕλεγε, ταῖς οἰμωγαΐ; καὶ τοῖς δάχρυσι 
συχνὰ διαχοπτόμενος. ᾿Αφεὶς οὖν τοῦτον ὁ Ζωσιμᾶς, 
αὐτὸς χαθ᾽ ἑαυτὸν ἕς τι δωμάτιον ἐστρέχει ἔνθα τῷ 
Θεῷ, ὡς θεμιτὸν τοῖς τοιούτοις, ἐνετύγχανε. Μετὲ δ᾽ 
αὖ τινα χαιρὸν προσελθὼν, ἔχαιρέ τε καὶ σεμνὰ μει- 
διῶν, πρὸς ᾿Αρχεσίλαον ἔλεγε τὴν χεῖρα. χαταζύχων, 
ἄπιθι χαίρων ἄπιθι. Ἡ χάρις τῷ Χουζιδέτῃ δέδοται. 
Ἰάθη σου τὸ γύναιον, ἄμφω τὼ ὀφθαλμὼ ἔχει, οὐδὲν 
ἰσχυσάσης τῆς συμφορᾶς ἀφελέσθαι, οὕτω τοῦ Xon: 
6ixou βουληθέντος. Ὅπερ xai γέγονεν ἄἀμφοϊν τοῖν 
διχαίοιν- χατ᾽ αὐτὸ θαυματουργησάντοιν. Τούτῳ τῷ 
Ζωσιμᾷ, καί ποτε ἐπὶ τὴν Καίσαρος ἰόντι, óvdpuv 
τε παρασυρομένῳ ἐν ᾧ τῶν τινά ol. ἐπιτηϑείων ἐξ- 
£616)v10, λέων ἕπεισι, χαὶ τὸν ὄνον ἁρπάσας, ἀπήει. 
Ὃ δὲ Ζωτιμᾶς ἀνὰ τὴν ὕλην εἴπετο * μέχρις ἃ ba- 


.. VALESII ANNOTATIONES. 
(30) Xov(ixg. Sic etiam legitur in Nicephoro. D quuntur infra. Nicephorus tamen vulgatam dislie- 


eamque scripturam retinuit Ortelius in Thesauro 
geographico. Sed in optimo codice Florentino le- 
gitir Χουζιδᾷ, rectius procul dubio ; síc enim eam 
lauram vocat Joaunes Moschus, iu cap. 94. Cum 
autem venisset. in. eremum, et moraretur in. cellis 
Cusiba, eadem miserationis fuciebat opera. Ibat enim 
per viam qua ducit a Jordane ad sanctam civitatem. 
Ubi notandum est cellasa Moscho dici, quam lau- 
: ram vocat Evagrius. Certe laura nihil aliud erat 
quam celle monachorum hinc. inde disperse, ut 
; supra notavi. Moschus tamer,'u cap. 24, vocat 
! ecaenobinin Chusiba: '0 4663; Γρηγόριος ὁ ἀπὸ 
Σχολαοίων ἔλεγεν ἡμῖν. ὅτι ἣν τίς ἀδελφὸς ἐν τῷ 
κηινο ίῳ τοῦ Χουζιθᾷ, Cieterum hiec verba, ἐν Χου- 
0} τῇ λαύρᾳ, jungenda sunt cum iis qua se- 


ctioneni tuetur. 

(951) Ἐπισχοπήσας δὲ τὴν Καίσαρος πόλιν. 
Hic Joannes abbas primum fuit ac. preshvter mo- 
nasterii Chusiha, ex quo etiam Chuzibites cogno- 
minalus est. Postea. vero Cesariensis episcopus 
factus est, ui preter Evagrium docet Joannes 
Moscelius in capite 25; Καὶ ἐν τῷ προσχομίζειεν τὸν 
&à66Àv τὸν Ἰωάννην τὸν τότε πρεσόύτερον ὄντα -ὃν 
ἐ πίχλην Χηζεθίέτην, ὃ: χαὶ ὕστερον γέγονεν Καισαρείας 
τῆς χατὰ [ἰαλαιστίνην ἐπίσχοπος, τὸν μονήρη δια- 
παλαίσας βίον. Ejusdem Joannis Cbuzibita, Ce- 
sariensis episcopi, mentio fit in Menologio, die 5 
et 98 Octobris, ubi etiam Chuziba vocatur locus 
eremi, in quo monasterium ejus situm fuit. 


VARIORUM. 


(v) Τὸν tivi πιωρεφομαρτούντων. Legendum 
τῶν to... Usilatius diceretur τινὶ τῶν παρεφ... 
Altera autem phrasis apud Evagrium s:pe occur- 


rit. Vid. infra in hoc capite : Τῶν τινά ol ἐπιτηδείων 
ἐπεθέθλητο et cap. 22 : Τῶν τινα τῆς αὐλῆς t 
νούχων, (W. Lowri.) 


€ 
Hu 


HISTORLE ECCLESIASTIC.& LIBER IV. 


9118 


xophe ὁ λέων ix τῆς θοίνης τοῦ ζώου γέγονε' πρὸς À Chuzibite. Idque ita evenit, ambobus illis justis 


bv ἐπιγελάσας ὁ Ζωσιμᾶς φησιν, ἀλλὰ vàp, ὦ ἑταῖρε, 
τὰ τῆς πορείας ἐμοὶ διαχέχοπται, πάχητί τε ὄντι (52), 
πόῤῥω τε τῆς ἡλιχίας ἀφιγμένῳ, χαὶ μὴ δυναμένῳ 
νωτοφορεῖν τὰ ἐπὶ τοῦ ὄνου σεσαγμένα. ᾿Αχθοφορεῖν 
οὖν ἀνάγχη σε παρὰ τὸν θεσμὸν τῆἧς φύσεως, εἴπερ 
ἐθέλεις τῶν ἐντεῦθεν, τὸν Ζωσιμᾶν ἀπαλλάττεσθαι, 
xai θτρίον αὖθις εἶναι. Ὁ δὲ, τοῦ θυμοῦ χαθάπαξ 
ἐπιλελησμένος, ὑπέσαινε, xal τῷ Ζωσιμᾷ ὡς ἔτρε- 
χε (55) πράως εὐθὺς, καὶ διὰ τοῦ σχήματος ἐδόα τὸ 
πειθήνιον. Q περιθεὶς ὁ Ζωσιμᾶς τοῦ ὄνου τὸ φορτίον, 
μέχρι τῶν πυλῶν tfj; Καίσαρος Ἦγαγε, δειχνὺς τοῦ 
Θεοῦ τὴν δύναμιν, xal ὡς ἅπαντα τοῖς ἀνθρώποις 
δοῦλά τε καὶ πειθήνια, ὅτ᾽ ἂν αὐτῷ ζῶμεν, xat τὴν 
δεδομένην ἡμῖν χάριν οὐ παραχαράττομεν᾽ ἀλλ᾽ ἵνα μὴ 


simu! miraculum perpetrantibus. Idem Zosimas 
cum aliquando proficisceretur Cesaream, asellum 
trahens cui res quasdam sibi necessarias impo- 
suerat, leonem obvium offendit, qui in ipsum ir- 
ruens, rapto asello, protinus abscessit. Quem Zosi- 
mas per silvam insecutus est, quoad usque leo 
aselli carnibus saturatus fuisset. Tum Zosimas leoni 
arridens : At, o amice, inquit, jam iter mihi peni- 
tus interclusum est, quippe qui et στο sim cor- 
pore, et provecta jain state; nee onus quod asello 
erat inpositum, ipse 391 humeris portare pos- 
sim. Proinde si Zosimam hine abscedere vis, 
sarcinam contra natura tux consuetudinem feras 
necesse 6st, ad propriam feritatem postea reversu- 


τοῖς πλείοσι τὴν ἱστορίαν παραμηχύνωμεν, ἐπάνειμι Β rus, His dictis, leo, tanquam furoris penitus obli- 
ὅθεν τὴν ἐχθολὴν ἐποιησάμην. . tus, Zosim:e blandiri coepit, et ad eum statim leni- 
ter accurrens, ipso gestu obsequium suum sighificabat. Zosimas igitur, cum aselli sarcinam leoni 
imposuisset, ad portas usque urbis Caesareae eum duxi*, ostendens hoc facto, quanta sit Dei potentia, 
et qualiter omnia famulantur atque obediunt hominibus qui Deo vivunt, nec donatam sibi gratiam 
corruperunt. Verum ne, si plura. commemoravero, historia prolixior efficiatur, eo revertar ande di- 


gressus sum. 


KE9AA. H'. 
Περὶ καθολικῶν παθημάτων. 

'E; ἔτι "lovozivou τὴν αὐτοχράτορα διιθύνοντος áp: 
χὴν, τὸ vov μὲ) ἀνῤῥάχιον, Ἐπίδαμνος δὲ πάλαι, 
πέπονθεν ὑπὸ χλόνου τῆς γῆς. Ὡσαύτως 65 xal Κό- 
ρινθος ἐπὶ τῆς Ἑλλάδος χειμένη, εἶτα xal ᾿Ανάζαρθος 
τὸ τέταρτον πάθος, fj τοῦ δευτέρου τῶν Κιλίχων fj vat- 
ται ἔθνους ᾿ ἃς ὁ ᾿Ιουστῖνος πολλοῖς ἀνεχτήσατο χρὴ» 


CAP. VIII. 
De totius orbis calamitatibus. 


Eodem Justino iinperium Romanum adhuc ad- 
ministrante, urbs Dyrrachium qu: olim Epidamnus 
dicebatur, terre inotu subversa est. Similiter et 
Corinthus, quz sita est in Achaia. Anazarbus quo- 
que, metropolis secund:e Cicilie; quarto id genus 
calamitatis experla. Eas urbes Justinus magna 


μασι. Κατὰ τοὺς αὐτοὺς; χρόνους xai ἡ "Eóscoa πό- (; pecuniarum vi erogata instauravit. lisdem tempo- 


^t$ τῆς *' 'Ocponvüv μεγίστη τε xat. εὑδαίμων, τῆς 
τοῦ παραῤῥέοντος Σχίρτου χειμάῤῥον ὕδασι χατεπον- 
τώθη, ὥστε χαὶ τὰ πολλὰ τῶν οἰχοδομιῶν mapa- 
συρῆναι, χαὶ πλῆθος ἀναρίθμητον ἀπολέσθαι **, οὗς 
τὸ ὕδωρ λαδὸν (x) ᾧχετο. Μετεχλήθησαν τοίνυν ὑπὸ 
“οὔ αὐτοῦ Ἰουστίνου ἡ “Ἔδεσσα xat ᾿Ανάξαρθο:, καὶ 
τούτων ἑχατέρα τῇ αὐτοῦ προσηγορίᾳ κατεχοσμή- 
θησαν. 


ΚΈΦΑΛ. Θ΄. 


Ὡς Ἰουστῖνος ἔτι ζῶν, συμιδασι.λεύειν αὐτῷ 
᾿Ιουστινιαγὸν εἴλετο. 


Τούτῳ τῷ ᾿Ιουστίνῳ ὄγδοον ἔτος τῆς βασιλείας 
ἄγοντι ἐννέα τε μῆνας πρὸς τρισὶν ἡμέραις (34) (y), 


ribus Edessa, civitas Οϑάγοσηθ maxima et opulen- 
tissima, Scirli torrentis qui eam przeterfldit, inun- 
datione submersa est: adeo ut plurima zdificia, 
et innumerabilis hominum multitudo, aquarum vi 
abrepta, funditus interierint. Edesse quidem atque 
Anazarbo Justinus pristinum nomen mutavit. 
Utramque enim ex suo nomine Justinopolim dein- 
ceps appellari jussit. 


CAP. IX. 


Quomodo Justinus adhuc vivens, collegam imperii 
Justinianum assumpsit. 


Porro cum Justinus annum imperii octavum 
transegiszet, ac praeterea menses novem et dies 


VARLE LECTIONES. 


*?3 €, C. ἀπολέσαι. 


91 τῶν. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(32) Πάχητί τε ὄντι. Hzc verba Musculus in in- D scribit, Διαφέρει πάχης xal παχύς. Πάχης μὲν γὰρ 


terpretatione sua prztermisit, Christophorsonus 
vero ita vertit : Quippe cum annis plurimis onustus 
sim, Qui interpretatio ferri non potest; sequitur 
enim et etate admodum provectus. ldem igitur utro- 
bique diceret Evagrius. Πάχητας vocant Greci, 
homines crassos et obesos ac pingues. Quod ge- 
nus hominum molle ac delicatum est, nec ad onus 
portandum idoneum. Suidas in voce παχεῖ; ila 


λέγεται ὁ λιπαρόξ " παχὺς δὲ ὁ ἀναίσθητος. Nice- 
phorus quoque hoc verbum non intellexit. Ejus 
enim loco ista substituit, xaX δι᾽ ἔνδειαν ixiety- 
YU évo. 

(53) 'Qc Écpeye. Procul dubio scribendum est 
προσέτοεχε. Apud Nicephorum legitur ὑπέτρεχε. 
Sed nostra emendatio inelior videtur. 

(54) 'Evréa τε μῆνας πρὸς τρισὶν ἡμέραις. Àu- 


VARIORUM. 


(1) Υδωρ αδόν. Lege λάθρον. (W. Lowrn.) 
(y) Erréa μῆνας πρὸς τρισὶν ἡμέραις. Juxta 
computationem Antonii Pagi, Justinus regnavit an- 


nos 8 menses 8, dies 93. Vid. Criticam. ixw αλλ. 
ad ann. 528, n. 5. (W. Lowru.) 


21.9 EYAGRII SCHOLASTICT 2129 
tres, Justinianus sororis ejus filius, una cum illo A Ἰουστινιανὲς ἀδελφιδοὺς αὑτοῦ συμδασιλεύει, ἀναῤ- 
smperavit ; Augustus nuncupatus die primo mensis ῥηθεὶς τῇ πρώτῃ τοῦ Ξανθιχοῦ ἤγουν ᾿Απριλλίου μη» 
Xanthici, id est Kalendis Aprilis, anno urbis An- νὸς, ἀνὰ τὸ πέμπτον χαὶ ἐδδομηχοστὸν xal πενταχο- 
tiochie quingentesimo septuagesimo quinto. Qui- σιοστὸν ἔτος τοῦ χρηματισμοῦ τῆς ᾿Αντιοχείας. Kat 
bus ita peractis Justinus ex 899. hoc regno ad τούτων ὧδε προελθόντων, Ἰουστῖνος μεθίσταται τῆς 
celeste imperium migravit, fatali morte defunctus ἐντεῦθεν βασιλείας, ὑπελθὼν τὴν τέλειον 55 ἡμέραν 
primo die mensis Loi, id est Kalendis Augusti, cum ἀνὰ τὴν πρώτην ἡμέραν τοῦ Λώου, τοῦ xal Αὐγού- 
imperasset, una quidem cum Justiniano menses στου μηνὸς, συμδαδιλεύσας μὲν ᾿Ἰουστινιανῷ μῆνας 
quatuor; in universum vero tam solus, quam cum τέτταρας, τὰ ὅλα δὲ ἔτη τὴν αὐτοχρατοοίαν (55) δια- 
collega, per annos novem ac dies tres imperium νύσας ἀρχὴν ἐννέα πρὸς τρισὶν ἡμέραις (36) 2)" "lou- 
v btinuisset. Porro cum Justinianus jam solus uni- στινιανοῦ δὲ μόνου τὴν ὅλην ἀρχὴν τῆς Ῥωμαίων 
vi rsum ini; erium regendum suscepisset, et Chal- ἐπιχρατεΐίας περιθεμένου, ἤδη τετῆς ἐν Χαλχηδόνι 
cedonensis syno:lus ex pra:cepto Justini imperato- συνόδου χηρυττομένης ἀνὰ τὰς ἁγιωτάτας ἐχχλτσίας 
ris, sicut antea retuli, per omnes Ecclesias predi- χελεύμασιν Ἰουστίνου χαθά μοι διήγηται, ἕτι τὰ τῆς 
caretur, ecclesiastica -pax in quibusdam sdbue ἐκχλησιαστιχῇς χαταστάσεως ἕν τισι τῶν ἐπαρχιῶν 
provinciis turbabatur ; prcipue vero Constantino- B περιεδονεῖτο, καὶ μάλιστά γε χατὰ τὴν Ba τιλέως καὶ 
poli et Alexandri : Constantinopolitanam quidem χατὰ τὴν ᾿Αλεξάνδρου πόλιν" τῆς μὲν βασιλίδος τὴν 
Ecclesiam administrante Authimo, Alexandrinam ἐπισχοπὴν πρυτανεύοντος ᾿Ανθίμου (a), τῆςς δὲ ᾿Αλε- 
vero Theodosio. Ambo enim isti unam in Christo ξανδρέων Ἐχχλησίας ἡγουμένου Θεοδοσίου. Ἄμφω 
naturam inesse asserebant. -ε γὰρ τὴν μίαν ἐδοξαζέτην φύσιν. 


» CAP. X. KE94AA. T. 

Qualiter Justinianus quidem eos amabat qui Chalce- — "Ott "Iovotiriavóc. μὲν τοὺς cfr Καιλχηδόνων 
donensem synodum amylecterentur : Theodora σύνοδον ἀποδεχομένους ἠγάπα" Θεεδώρα δὲ 
vero eos qui synodum illam improbavent. τοὺς ἐναντίους ἔστεργεν. 

Ἰουστινιανὸς μὲν οὖν τῶν ἐν Καλχτ,δόνι συνελη- 
λυθότων, χαὶ τῶν παρ᾽ αὐτῶν ἐχτεθειμένων. μάλα 
γεννιχῶς ἀντείχετο. Θεοδώρα (b) δὲ ἢ τούτου σύνο;» 


Et Justinianus quidem, eos qui Chalcedonensi 
synodo convenerant, et quecunque ab illis fuerant 
exposita, acriter defendebat. Ejus vero conjux 


Theodora ab illorum partibus stabat qui unam in 
Christo naturam assererent , sive quod ipsi revera 
ja senliebant; nam quotiescunque agitur de (ide, 


patres a filiis ct filii dissident a parentibus: et € 


uxor quidem a marito, maritus vero ab uxore sua 
dissentit : sive per quamdam simulationem ita 


xoc, τῶν μίαν φύσιν λεγόντων, εἴτε xa τῶν ἀληθῶς 
οὕτως ἐχόντων (57). Ἡνίχα γὰρ ὁ περὶ πίστεως 
πρόχειται λόγος πατέρες τε πρὸς παῖδα-, “παῖδές τε αὖ 
πρὸς τοὺς φύντας διίστανται, γυνὴ τε πρὸς τὸν Bev 
γαμετήν" ἀνήρ τε αὖ πάλιν πρὸς τὴν ἰδέαν γεμετέν" 
εἴτε xai χατά τινα συγχείμενοι οἰκονομέαν (o, Y 


VARLE LECTIONES. 


3? ce)clav, 


ctor Chronici Alexandrini pro tribus diebus habet 
quinque, Justinianum enim a Justino Augustum 
factum esse scribit. post annos octo ac menses 
novem , ac dies quinque imperii Justini, Kalendis 
Aprilis, Mavortio consule: qui fuit annus Christi 
527. Verum auctor illius Chronici ἃ semetipso dis- 
sentit; nam Justinum quidem imperium  iniisse 
scribit die nonoimensis Julii, anno Natalis Domi- 
nici 518. À quo tempore ad Kalendas Aprilis anni 
5371, anni sunt octo, ac. menses totidem, cum die- 
bus uno et viginti. Quod si Cedrenum sequimur 
qui Justinianum a Justino Augustum esse factum 
tradit 14 Aprilis. tiun computatio Alexandri Chro- 
nici erit certissima. 

(551 Th» abtoxpacoplavr. 1n. ms. cod. Tell. 
scriptum inveni, τὴν αὐτοχρατιχὴν, etc., quod ma- 
gis placet. 

(96) "Ern ἐννέα πρὸς τρισὶν ἡμέραις. Ex ipsius 
Evagrii caleulo satis. apparet addendum hie esse 
piensem unum. Nam cuin paulo ante dixerit, Ka- 
lendis Aprilis hujus anni exactum fuisse annum 
octavum naperii Justini, et novem insuper menses 
&c dies tres; consequens est ut Kalendis Augusti 


VALESII ANNOTATIONES. 


ejusdem anni , transacti fuerint novem anni cem 
uno mense ac diebus tribus. Ex quo colligitor 
exordium imperii Justini duci a die vicesimo ects- 
vo mensis Junii, juxta Evagrii sententiam. 


(52) Εἴτε xal τῶν d.tn0oc οὕτως 2xértur. Sceri- 


bendum puto εἴτε xal αὐτῶν ἀληθῶς, etc.; id enim 
sensus postulat. Nicephorus quidem  hojes ied 
sensum minime intellexit. Musculus vero eum 
optime exposuit hoc modo. Sive'autem sic vere 
sentiebant, sive sic dispensatione quadam inter ipsos 
convenerut. Musculum secutus est Christophorse- 
πιι8, οἱ novam periodu : ab his verbis inchoavit 
hoc inodo : Sive igitur ita revera sentiebant, etc. 
Nos veroh:ec cum precedentibus conjunximus. 
(58) Kac' olxovopíav. Musculus quidem inter- 
retatur, per dispensationem. Quod non probo. 
oannes autem Langus vertit, ez composito. Chri- 
stophorsonus autem, dedita opera. Ego per simula- 
tionem malui vertere. Opponitur enim τῇ &xnuglg. 
Per fraudem igitur ac simulationem id actum esse 
inter JustinVanum ac Theodoram nonnulli etistl- 
marunt, ut alter Catholicis, alter Acephalis adhs- 
reret, Gallice dixerimus, par politique. 


VARIORUM. 


(3) Πρὸς τρισὶν ἡμέραις. Iterum pro τρισίν, 25 
legit Pagius ibid. (W, μον τη.) 

vw) ᾿Αγυίμου — Θεοδοσίου. Ordinati sunt hi 
episcupi anno 535. 

(9) Θεοδώρα. Pluribus in eam invehitur Proco- 


pius in Ilistoria arcana, ubi narrat eam filiam fuisse 
cujusdam, qui Byzantii bestiis ad amphbitheatrales 
Prasinorum venationes alendis pravfectus erat, 
quem vocant Ursarium, pag. 40. 


a quectiagtpa oa med 


2721 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER IV. 


2729 


ὁ μὲν τῶν λεγόντων δύο φύσεις Em: Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ A inter ipsos convenerat, ut alter quidem eorum 


ἡμῶν μετὰ τὴν ἕνωσιν ἀντέχηται" ἡ δὲ, τῶν πρεσδευόν- 
τῶν μίαν φύσιν. Ὅμως δ᾽ οὖν ἀλλήλοις οὐκ ἐνεδίδοσαν, 
ἀλλ᾽ ὁ μὲν, τῶν ἐν Ἀσλχηδόνι συντεθειμένων μάλα 
σπουδαίω; ἀντελαμδάνετο᾽ ἡ δὲ, μετὰ" τῶν ἀπεναν- 
κίας οὗσα, τῶν λεγόντων μίαν φύσιν παντοίως προὺῦὺ- 
νόει, χαὶ τούς γε ἡμεδαποὺς (59) περιέθαλπε, καὶ τοὺς 
ἀλλοδα ποὺς μενάλοι: yof μασιν ἐδεξιοῦτο. Ἢ xal πείθει 
τὸν ᾿Ιουστινιανὸν μετάπεμπτον Σευῆρον ποιήσασθαι, 


partes defenderet qui duas in Christo Deo nostro 
naturas esse dicebant post unitionem : altera vero, 
illorum qui unam duntaxat naturam asseverabant. 
Neuter tamen ea in re neutri cessit. Sed Justi- 
nianus quidem ea qua Chalcedone acta fuerant, 
pertinaciter tuebatur : Theodora vero contrarie 
parti addicta, eorum qui unam naturam assererent, 
maximam curam ac sollicitudinem gerebat. Et 


nostros quidem fovebat, extraneos vero maximis muneribus afficiebat. Denique persuasit Justiniano, 


ut Severum ad se accerseret. 


KE9A X. IA'. 

Ὥς "Avüutcov τὸν Κωνσταγτιγουπόλεως ὁ Σευῆρος 
διέστρεψε, καὶ Θεοδόσιον τὸν 'AAsCavópsiac* 
οὗς ὁ βασι.ιιεὺς ἐζειάσας, ἑτέρους χκατέστη- 
σεῦ. | 
Σώζονται τοίνυν ἐπιστολαὶ Σευήρου πρός τε Ἶου- 

ατινιανὸν, πρός τε Θεοδώραν. Av ὧν ἔστι λαθεῖν, ὡς 

καταρχὰς τὴν πρὸς τὴν βασίλειον ὁδὸν διανεθάλετο, 
μεθ᾽ ὃ τὸν ᾿Αντιοχείας χαταλέλοιπε θρόνον ὕστερον 
μέντοι χατείληφε ταύτην " xal γέγραφεν, ὡς ἐπειδὴ 
ποὸς τὴν βασιλέω: ἐγεγόνει, ἑνέτυχέ τε τῷ ᾿Ανθίμιυ, 
χαὶ τῆς παραπλησίας οἱ δόξης εὕὔρηχεν αὐτὸν χαὶ 
tfc εἰς τὸν Θεὸν νομίσεω;, πέπειχε τῆς χαθέδρας 

&xotrvat, Γέγραπται δὲ αὐτῷ περὶ τούτων πρὸς 

Θεοδόσιον τὸν τὴν ᾿Αλεξανδρέων ἔπισχοποῦντα πόλιν" 

&v οἷς χαὶ μεγαλαυχεῖ ὡς τὸν αὐτὸν ΓΑνθιμον πέπει- 

x£v ὡς εἴρηται, τῆς ἐπὶ γῆς δόξη:, xal τῆς οἰχείας 

καθέδρας τὰ τοιαῦτα προηχρῖναι δόγματα. Φέρονται 
δὲ καὶ ᾿Ανθίμον πρὸς Θεοδόσιον ἐπιστολαὶ περὶ τού- 


493 CA». XI. 

Quomodo Severus Authimum Constantinopolis epi- 
scopum et Theodosium episcopum Alexandrig per- 
verterit. Quibus sede sua expulsis, Justinianus 
alios substituit. 

Exstant quidem Severi epistolx, tum ad Justinia- 
num, tum ad Theodoram scripte. Ex quibus colli- 
gere licet Severum, cum Antiochenam sedem reli- 
quisset, initio quidem profectionem suam in urbem 
regiam distulisse : postea tamen eo venisse. Scri- 
bit etiam in iisdem litteris se, cum. venisset Con- 
stantinopolim, collocutum esse cui Anthimo. Cum- 
que illum idem cum ipso sentire, eamdemque de 
Deo opinionem tueri deprehendissel. persuasisse 
illi ut sedem suam relinqueret. Scripsit etiam his 
de rebus litteras ad Theodosium episcopum Alexane 
drie, in quibus gloriatur quod eidem Antbimo 
persuaserit, sicut jam dixi, ut ejusmodi dogmata 
szeculari glori: et pontificali cathedrae anteponeret. 


των, Θεοδοσίου τε a2 πρὸς Σευῆρον xal ΓΑνθιμον, C Circumferuntur quoque Anthimi de iisdem rebus 


ἃς παρίημι, καταλιμπάνων τοῖς ἐντυγχάνειν ταύταις 
βουλομένοις, ἵνα μὴ πλῆθος ἄπειρον ἐπεισχυχλήσω 
τῷ παρόντι βίῳ (40). Ὅμως δ᾽ οὖν ὡς ἀντιχρὺ τῶν 
βασιλέως χελενσμάτων ἰόντες, xat μὴ δεχόμενοι τὰ 
ἐν Καλχτδόνι συντεθειμένα, ἄμφω τῶν οἰχείων ἐξ- 
ελαθέτην θρόνων" xai τὸν μὲν ᾿Αλεξανδρείας, Ζωῖ- 
λος διαδέχεται (41)* τὸν δὲ τῆς βασιλείας Ἐπιφά- 


epistole ad Theodosium, et vicissiu Theodosii ad 
Anthimum et Severum script. Quas quidem mis- 
sas facio, iis qui legere eas voluerint derelinquens, 
ne immensam rerum multitudinem congerere vi- 
dear in hoc libro. Cxterum ambo, utpote qui 
mandatis principis refragarentur, nec ea qux» Chal- 
cedone:decreta erant admitterent, suis sedibus 


YARLE LECTIONES. 
YALESII ANNOTATIONES, 


** μετά abest a C. C. 


(59) Kal τούς γε ἡμεδαπούς. Christophorsonus 
hz:c de Acepbalis intellexit. Sic enim exposuit 
hunc locum: Et ejus opinionis homines, si nostrates 
essent, benevole et amice compleza est: sin. externi, 
premiis benigne remunerata. Nicephorus vero 
ἡμεδαπούς, catlolicos et orthodozos interpretatur: 
quod probare nullo modo possum. Per ἡμεδαπούς 
enim Evagrius intelligit Orientales; ἀλλοδαποί ve- 
ro sunt Occidentales. 

(40) Τῷ παρόντι βίῳ. Assentior viris doctis, qui 
ante nos hunc locum ita emendarunt, τῷ παρόντι 

Q6 io. 

/ (61) Zutioc διαδέχεται. In. locum. Theodosii 
Alexandrini episcopi suffectus est (^) Paulus. Quo 
mox pulso, Zoilus in ejus locum est subrogatus, 
ut docet Liberatus in Breviario, cap. 25. Victor 
Thunonensis in Chronico ; et Theophanes, pag. 188. 


Et Liberatus quidem Paulum hunc orthodoxum 
fuisse testatur. Victor autem Thunonersis ac Theo- 
pbanes hzreticum illum fuisse tradunt, et Dioscori 
nomen in sacris Diptychis celebrasse. Sie enim ait 
Victor, Basilio V. C. cos. : Alexandrineg Ecclesie, 
Theodosio et Gaiano ezsulatis, Paulus pro eis prior 
Tabennesiotarum, Dioscori heretici predecessoris sui 
depositionem celebrans, Palestino concilio deponitur, 
et pro illo Zoilus ordinatur episcopus. Theophanes 
vero de Paulo ita scribit : Οὗτος τὴν μνήμην Ze6f; pou 
τοῦ ἀνιέρον ποιῆσαν, ἐξεδλίθη τίς ἐπισχοπῖς ὀργῇ 
τοῦ βασιλέως. Melius dixisset τοῦ Δ'οτχόρου" nam 
Severus, ni fallor, adhuc superstes erat tunc cuin 
Paulus ejectus est. episcopatu, id est anno Christi 
531. Hzc ideo adnotavi, quod Baronius in Annalibus, 
de hoc Paulo, praeter illa quie a Liberato scripta 
Sunt, nibil aliud dicit. 


VARIORUM.' 


(ἡ Theodosio episc. Alexandrino , a Justiniano 
imp. relegato, anno. 558, mense Novembri, suc- 
cessit Paulus eodem anno : qui et ipse anno cir- 
citer 541 homicidii convictus, e sede dejectus est. 
De hac Pauli damnatione pluribus agunt Libera- 


tus, cap. 25, et Procopius, in Historia arcana, 
cap. 27 : quem legisse non pigebit. Pa:tlus Zuilum 
successorem habuit, sed non ante annum 542, ut 
statuit Ant. Pagi, ad ann. 337, n. 5. 


2723 


] E£VAGRII SCHOLASTICI 


424 


expulsi sunt. Et Alexandrinx quidem urbis episco- A vto; (42) ὡς iv ἁπάσαις λοιπὴν sit. Ἔγχχλυ τίσις (43) 


patum suscepit Zoilus : Constantinopolitanz vero 
Epiphanius : ita ut per universas deinceps Eccle- 
sias Chalcedonensis synodus palam przdicaretur, 
μος 3944 ullus usquam auderet cam anathemati 
subjicerg : qui vero aliter sentirent, ii omnibus 
modis adigerentur ad consensum suum ei accom- 
modandum. Seripta est igitur ab imperatore Justi- 
niano constitulio, in qua Severum et Anthimum 
una cum aliis quibusdam anatlemate percellit , et 
gravissima supplicia decernit adversus eos qui 
illorum dogmata przdicarent. Itaque ex eo tem- 
pore per oinnes ubique terrarum Ecclesias nullum 
remansit dissidium : sed uniuscujusque diceceseos 


ἀναφανδὸν χηρύττεσθαι τὴν ἐν [ζαλχτδόνε σύν- 
obov (44), xo! μηδένα τολμᾷν ταύτην ἀναθέματι πε- 
ριδάλλειν" τοὺς ὃὲ μὴ ταῦτα οὕτω; ἔχοντας, διὰ μυ- 
ρίων συνελαύνεσθαι τρόπων πρὸς τὴν τοιαύτην ἱέναι 
συγχατάθεσιν. Γέγραπται δ᾽ οὖν Ἰουστινιανῷ νομο. 
θεσία (45), ἐν f] τὸν Σευῆρον xat “Ἄνθιμον σὺν ἕτέ- 
pot; ἀνατεθεμάτιχε ποιναΐς τε μεγίσταις ὑποτέθειχε 
τοὺς τὰ ἐχείνων πρεσδεύοντας δόγματα" ὡς ἐξ 
ἐχείνου περὶ μὲν τὰς ἑκασταχὴ διαχειμένας ἘἜχκλη- 
σας, οὐδὲν ἔτι διεῤῥωγὸς μεῖναι" ἀλλὰ τούς τε Éxá- 
στῆς διοιχήσεως πατριάρχας ἀλλήλοις συμδα νειν, 
«τοὺς ts τῶν πόλεων ἐπισχόπους τοῖς ἰδίοις ἐξάρχοι:ς 
ἕπεσθαι (40) χαὶ τέσσαρας συνόδους ἐπὶ τῶν ἔχχλη- 


ΥΑΙΙΕΘΙ] ANNOTATIONES. 
(12) Τὸν δὲ τῆς βασιλείας Ἑπιφράνιος. Errat DB esse scribit, Cum tamen Grzca aliter sonent: Κατὰ 


να noster, qui Epiphanium ponit pro Mena. 
Anthimus enim Epiphanio successerat ('*). Piso 
deinde Anthimo, in ejus locum Ménz Constantinb- 
polis episcopus ab Agapeto papa ordinatus est, 
post consulatum Belisarii, anno Christi 956, ut 
Scribit Marcellinus in Chronico. 

(43) dc ἐν» ázdcaic JAorzór. ταῖς "ExxAnclate. 
De hac pace et adunatione Ecclesiarium quz facta 
est post. ordinationem Pauli episcopi Alexandrini, 
ita. loquitur Liberatus in Breviario, cap. 25: Hoc 

' ergo modo unitas facta est Ecclesiarum anno decimo 
imperii floriosi Justiniani Augusti. Cuncti siquidem 
patriarchae synodum Chalcedonensem eo tempore 
suscipiehant, id est anno Christi 357. Episcopus 
scilicet Romanus, cujus Pelagius Constantinopoli 
crat apocrisiarius, Paulus Alexandrinus, Ephrzimnius 
Antiochenus, et Petrus Hierosolymorum episcopi. 


τὴν παρελθοῦσαν xuptaxfjv τε χαὶ δευτέραν, λειτουρ- 
γίας ἐπιτελουμένης ἐν τῇ ἁγίᾳ τοῦ Θεοῦ ἐχκχλησίᾳ, 
etc. Id esc: Die Dominico, et feria secunda, cum 
missa celebratur in sancta Dei ecclesia. Idem error 
ab interprete admissus est infra, pag. 753. Et post 
lectionem sancti Evangelii, ez more sacra missa f- 
nita, etc. Grzca sic habent : Καὶ μετὰ τὴν ἀνάγνω- 
σιν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, ἐξ ἔθους τῆς θείας λειτουρ- 
γίας ἐπιτελουμένης καὶ τῶν θυρῶν κλεισθεισῶν, 
χαὶ τοῦ ἁγίου μαθήματος χατὰ τὸ σύνηθες λεχθέντος, 
τῷ καιρῷ τῶν διπτύχων, etc. Qux sic vertenda 
sunt : Et post lectionem sancii Evangelii, cum misse 
ez more celebraretur, et clausis jamuis, et sacro 
Symbolo ex more recitato, ubi ventum est ad Dipty- 
cha, ctc. Quz studiosus lector illic leget, si tolam 
lunc ritum quo quatuor ceumenicz synodi prz- 
dicatae sunt, et iu sacris Diptychis perscriptz, di- 


Ex quibus Paulus cum initio rectam fidem simu- C scere voluerit. 


lasset, postea ad Eutychianam h:resim descivit, 
ui supra notavi ex Victoris ac Theopbanis Chro- 
nico. 

(44) Κηρύττεσθαι τὴν ἐν Χαλκηδόνι σύνοδον. 
Quzret hic fortasse aliquis antiquitatis ecclesiasticae 
studiosus, quonam ritu fieri soleret hzc praedicatio 
concilii Chalcedonensis. Respondeo eam  przedica- 
tionem fieri solitam in ambone scu pulpito eeclesiz, 
ab episcopo, vel ab alio cui episcopus vices suas 
delegasset, dum missarum solemnia celebrarentur. 
ld docet epistola, seu Libellus orthodoxorun epi- 
seoporum oblatus Constantinopoli, Agapeto pajxe, 
qui libellus refertur in actione prima synodi Con- 
stantinopolitane sub Mena, ubi de Justiniano iin- 
peratore ita loquuntur : Καὶ διὰ τοῦτο νομοθετῆ- 
σαι τὰς ἱερὰς χαὶ ἁγίας τέσσαρας συνόδους ἐν ταῖς 
ὕτιδήποτε γενομέναις θείαις μυσταγωγίαις μεγαλο- 
φώνως ὑπὸ τῶν E: piv χηρύχων χηρύττεσθαι, Vetus 
Interpres ita. vertit : Et propter hoe statuit quatuor 
sanctas synodes in divinis οἱ sacris initiationibus, a 
sacris pruedicatoribus predicari. Existimavit scilicet 
hic interpres, μυσταγωγίαν boc loco accipi pro ini- 
tatione, seu. baptismo, ut plerumque sumi solet. 
Verum. hoc loco θεία μυσταγωγία sumitur pro 
sacrificio misse, idemque est quod θεία λειτουρ- 
Ya. Certe Chalcedonensis synodus in missarum 
solemnibus primum przed cata est Constantinopoli, 
regnante Justino. Seniore, ut videre est in actione 
juinta synodi Constantinepolitanze sub. Mena, pag. 

25 et sequentibus editionis Coloniensis. Sed mo- 
nendi sunt studiesi antiquitatis ecclesiastice, ne 
se ab interprete f.atino in errorem induci patian- 
tir, qui banc proclamationem expleta missa factam 


(45) Nopo0ccía. Intelligit Novellam Justiniani 
42, qua refertur etiam in actione 5 svnodi Cos- 
siantinopolitanz sub Mena. Et in ediiione quidem 
Henrici Stephani, qui Novellas ([Justiniaai Grece 
edidit, hec Constitutio data esse dicitur ἀν decime 
scptimo Kalendas Augusti, Delisario V. C. cess. la 
editione vero concilii Constantinop. sub Mena, daa 
dicitur octavo Idus Augustas, post consulatum Be- 
lisarii V. C. rectius procul dubio. Nam cum ]Je- 
stinianus eam constitutionem promulgaverit adrer- 
$us Anthimum ac Severum, post sententiam synodi 
Constantinopolitanz in eosdem prolatam, sicot ipse 
testatur in exordio constitutionis ; synodes autem 
Constantinopolitana condemnationis sententiam in 
supradictos Authimum ac Severum tuleri die duo- 
decimo Kalendas Junias, post consulatum Belisatii: 
prorsus necesse est ul Constitutio illa Justiniani 
promulgata fuerit anno post consulatum Belisarii. 

(46) Τοῖς ἰδίοις éCápxorc. Exarchi hoc loco sunt 
primates, seu patriarcha? singularum diceceseon, 
ut paulo ante dixit Evagrius : quemadmodum ex- 
posuit Jacobus Sirmundus in hib. 11 Propemptici, 
cap. 5, ubi de exarchis optime ac doctissime dis- 
seruit. Cujus exacte diligenti: nihil superest quod 
addanus. Nec male Christophorsonus hoc loco à 2áp- 
χους archiepiseopos interpretatus est. Priwates enim 
olim archiepiscopi dicebantur, ut docet Isidorus in 
lib. vit Originum, his verbis : Ordo episcoporum qua- 
dripartitus est, in patriarchis, archiepiscopis, metro- 
politis, et episcopis. Patriarcha Greca tingaa summus 
pater interpretatur, quia primum, id est a licum 
retinet locum. Sicut Romanus, Antiochenus, et Alexan- 
diinus. Archiepiscopus Grece dicitur summus episco- 


YARIORUM. 


. (7), Theophanes in Chronico, ad ann. Chr. 520, 
ait : Joanne Cappadoce Constantinopol. episcope de- 
functo, Epiphanius ejusdem Ecclesi presbyter. et 


syncellus, mensis Februarii die vicesimo quinte tuil 
ordinatus. 


2125 


HISTODIA ECCLESIASTICAE LIBER IV. 


* 


2720 


σιῶν κηρύττεσθαι, πρώτην μὲν τὴν ἐν Nixala, εἶτα A patr.archze. inter se consenserunt, et singularum 


τὴν ἐν Ἀωνσταντινουπόλεει, τρίτην τὴν ἐν Ἐφέσῳ τὸ 
πρότερον, τέταρτον τὴν ἐν Καλχηδόνι" γέγονς δὲ χαὶ 
πέμπτη σύνοδος χατὰ χέλευσιν ᾿Ιουστινιανοῦ. Περὶ 
ἧς τὰ πρόσφορα, ἐν τοῖς προσφόροις ἐρῶ καιροῖς, 
τέως τῶν ἀνὰ μέρος πραχθέντων ὑπὸ τοῖς αὐτοῖς 
χρόνοις, λόγου τε ἀξίων χαθεστώτων, τῇ παρούσῃ 
συνυταινομένων ἱστορίᾳ. 


urbium episcopi exarchos suos seculi sunt: et 
quatuor synodi in Ecclesiis sunt predicate : pri- 
ma, qux Nicex celebrata est: post hanc Con- 
stantinopolitana : dehinc Ephesina prior: quarto 
loco Chalcedonensis. Fuit etiam quinta synodus 
Justiniani principis jussu congregata. De qua di 
ctam suo loco ea quis dicenda sunt. Interim ea 


qui tunc temporis singillatim gesta sunt, εἰ commemoratione digna esse videntur, buic hislorie 


attexamus. 


KE?PAA. ID'. 


'Ex τῆς ἱστορίας Προχοπίου Καισαρέως, περὶ 
Καδάδου τοῦ Περσῶν βασιλέως, καὶ Χοσρόου 
υἱοῦ αὐτοῦ. 


CAP. XII. 


De Cavade Persarum rege, et de filio ejus Chosroe, 
ez libris historiarum Procopii Ca'sariensis. 


| Γέγραπται Προκοπίῳ τῷ ῥήτορι τὰ χατὰ Βελισ- B Procopius rhetor, res ἃ Belisario gestas deseri- 


σάριον (c)* ὡς Καδάδη: ὁ Περσῶν βασιλεὺς Xo- 
σρόῃ τῷ παιδὶ νεωτέρῳ τῶν ἄλλων υἱῶν ὄντι περι- 
θεῖναι τὴν βασιλείαν βουληθεὶς, βούλεται ὥστε (47) 
«ᾧ βασιλεῖ Ρωμαίων ἐς θετὸν υἱὸν ἐπιδιδόναι "" τὸν 
Χοσρόην, ἵνα ἐντεῦθεν ἀσφαλέστατα αὐτῷ ἡ ἀρχὴ 
διατεθείη. Ἐπειδὴ τοίνυν τούτῳ διήμαρτον, εἰσ- 
ηγήσει Πρόχλου, ὃς παρεδρεύων Ἰουστινιανῷ xotat- 
στωρ χαθειστήχει, ἐπὶ μείζω τὴν πρὸς Ῥωμαίους 
ἔχθραν ἐξήγαγον. Φιλοπονώτατα τοιγαροῦν χομψῶς 
τε xai λογίως ἐκτέθειται τῷ αὐτῷ Προχοπίῳ, ἃ δὴ 
πέπραχται ὁπὸ Βελισαρίῳ στρατηγοῦντι τῶν ἑῴων 
δυνάμεων Ῥωμαίοις τε χαὶ Πέρσαις πρὸς ἀλλήλους 
πολεμοῦσι. Πρώτην μὲν οὖν νίχην Ῥωμαίων ἀναγρά- 
φει περὶ τὰ χωρία Δάρας τε καὶ Νισίδεως, Βελισα- 


plou Ἑρμογένους τε αὖ τὰ Ῥωμαίων στρατόπεδα C 


διαχοσμούντων. Οἷς ἐπισυνάπτει χαὶ ὅσα χατὰ τὴν 
᾿Αρμενίων γέγονε χώραν, olá τε χατὰ τὴν Ῥωμαίων 
εἰργάσατο γῆν ᾿Αλαμούνδαρος τῶν Σχηνητῶν Βαρ- 
6&pov ἡγούμενος" ὃς καὶ Τιμόστρατον τὸν Ῥουφίνου 
ἀδελφὸν σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν στρατιώταις ἐζώγρησε, 
xai χρημάτων ὕστερον μεγάλων ἀπέδοτο͵ 

ΚΈΦΑΛ. IT". 


Περὶ ᾿Αλαμουνδάγρον, καὶ ᾿Αζαρέθου, xal tnc 
ἐν Βυζαντίῳ στάσεως τῆς ἐπίχιἬλην 1λαδούσης 
τὸ Νίχα. 


Περιπαθῶ; διεξίησι xal τὴν τοῦ λελεγμένου μοι 
᾿λλαμουνδάρου xai ᾿Αζαρέθου κατὰ τῆς Ῥωμαίων 
γῆς ἔφοδον, ὅπως τε τούτοις τὴν ἄφοδον ἐπὶ τὰ σφέ- 
τερὰ ποιουμένοις πρὸς βίας τοῦ οἰχείου στρατοῦ, ἐπὶ 


bens, narrat Cavadem Persarum regem, cum Cbo- 
sroi filiorum suorum natu minimo regnum !radere 
vellet, postulasse 395 ab imperatore Roniano ut 
eum sibi fllium adoptaret, ut scilicet hoc pacto 
firmius illi regnum pararetur. Sed cum repulsam 
passus esset Cavades, suasu Procli, qui quostor 
Justiniano principi assidebat; hinc odium ejus 
adversus Romanos auctum fuisse. Porro idem Pro- 
copius diligentissime simul et elegantissime exponit 
ea quae gesta sunt a Belisario orientalis militize 
magistro, Romanis et Persis inter se bellum ge- 
rentibus. Primam igitur Romanorum victoriam re- 
fert circa Daras ac Nisibin, cum Belisarius et . 
Hermogenes Romano exercitni przessent, Subjun- 
git deinde res in Armenia gestas, quantisque malis 
provincias Romanorum attriverit. Alamundarus, 
Scenitarum Barbarorum regulus. Qui etiam Timo- 
stratum Rufini fratrem cum universis militibus 
quos ductabat, vivum cepit, magnaque pecuniz vi 
post hzc redemptum dimisit. 


CAP. XIII. 


De Alamundaro et Azaretho : et de seditione qua or- 
ta est Constantinopoli, cui cognomen inditum fuit 
Nixa. 


ldem supradicti Alamundari et Azarethi incur- 
sionem in provincias imperii Romani luculente ad- 
modum narrat : et quemadmodum Belisarius co- 
gente ipsum exercitu, eos in regionem suam redeun- 


VARLE LECTIONES. 


" C. C. ἐπιδοῦναι. 


XALESII ANNOTATIONES. 


porum. Tenet enim vicem apostolicam, et prasidet 
tam metropolitanis quam episcopis. 

(47) Βούλεται ὥστε. Non placet conjectura do- 
ctorum virorum, qui pro βούλεται emendarunt 


βουλεύεται. Neque enim Grzece dici potest βουλεύε- 
ται ὥστε, etc. Nicephorus in lib. xvit, cap. 10, pro 
his duobus vocabulis habet διενοεῖτο, quod magis 
placet. 


VARIORUM. 


(c) Κατὰ Βε.λισσάριον. Ducebat. Belisarius origi- 
nem ex Germania qug inter Thracas et Illyrios sita 
est, inquit. Procopius, lib. 1 Vandal. cap. i. Iidem 
Procopius initio libri nti De bello Goth. laudes ejus 
pluribus persequitur, aitque preditum eum fuisse 
singulari continentia, munificentia in milites, in 
rebus omnibus solertia; in adversis imperturba- 
tum animum ostendisse, in prosperis superbia 


non elatum. (Multa de Belisario descripsit Suidas 
ex memorato Procopii libro.) Czterum excacatio 
Belisarii, eleemosyna ab eo petita, aliaque id genus, 
qua ex Joanne Tzetze poeta Graco, aliisque re- 
centioribus Baronius recitat, commenta sunt, qui- 
bus, reclamante autiquitate, nulla fides habenda, 
inquit Ant. Pagi, ad ann. 551, n. 7. 


"v 


^ 


9721 


EVAGRII SCHOLASTICT 


2728 


ves, juxta ripam Euphratis aggressus sit, immi- A ταῖς ἠϊόσι τοῦ Εὐφράτου Βελισάριος συνεπλάκη. 


nente dic festo Pasch: : utque Romanorum copiz 
deletze fuerint, cum Belisarii consiliis minime ob- 
temperassent : denique quomodo Ruffinus et Iler- 
mogenes pacem eam quz interminabilis dicla est, 
cuni Persis pepigerint. Posthzc subjungit de sedi- 
tione plebis Constantinopolitanz, cui popularium 
tessera vocabulum dedit. Nica enim hec seditio 
cognominata est, eo quod populus in unum con- 
grr.alus, internoscendi sui causa tesseram banc 
sibi mutuo dedisset. Qua in seditione Hypatius et 
Potipeius, cogente plebe, tyrannidem arripuerunt. 
Sed mox devicta plebe, uterque eorum Justiniani 
jussu a niilitibus capite truncati el in mare. demer- 
si sunt. Triginta porro hominum millia in hoc tu- 
multu occubuisse Procopius scribit. 


CAP. XIV. 


De Hunerico Vandalorum rege, et de Christianis qui- 
bus linguam prarcidi jussit. 


In eo autem libro quo res Vandalicas exponit, res — 


maxiwas refert, prorsusque dignas qua sempiter- 
nz hominum memori: commendentur. Eas igitur 
hoc loco commemorabo. Hunerieus, qui post Gise- 
ricum hareditatio jure regnum obtinuit, cum esset 
3996 Arianus, Christianos in Africa degentes cru- 
. delissime vexavit : eos qui rectam fidei doctrinam 
sequebantur, per vim cogens ad Arii opinionem 
^ dellectere. Si qui vero mandatis ejus minime ob- 
tempcrassent, eos ille aut flammis, aut alio mortis 
genere interficiebat. Quibusdam vero linguas jussit 
abscindi. Hos ab se visos esse testatur Procopius, 
cum profugi venissent Constantinopolim ; seque il- 
los perinde loquentes audivisse ac si nihil passi 
essent. Et linguas quidem eis radicitus excisas 
fuissc : vocem tamen eos articulatam habuisse, ac 
distincte locutos esse, novo atque inusitato mira- 
culo. llorum mentio fit etiam in Constitutione 
Justiniani. Ex quibus duos lapsos esse Procopius 
scribit. Nam quoniam cum mulieribus coinmísti 
fuerant, vocem penitus amiserunt, martyrii gratia 
ab illis protinus recedente. 


ἐπικειμένης τῆς Πασχαλίας ἡμέρας, καὶ ὅπως ὁ 'Γω» 
μαίων διεφϑάρη στρατὸς, τῶν Βελισαρίου βουλευμά- 
τῶν οὐχ ἀνασχόμενος" ὅπω; τε "Pougivo; xai 'Ep- 
poyévn; τὴν χαλουμένην ἀπέραντον εἰρήνην πρὸς 
Πέρσας διέθηχαν. Οἷς ἐπάγει τὴν ἀνὰ τὸ Βυζάντιον 
γενομένην τῶν δημοτῶν στάσιν, T] προστ,γορίαν τὸ 
σύνθεμα τῶν δήμων δέδωχε. Τὸ Níxa (d) γὰρ &zt- 
χληῃσιν ποιοῦσι, τόῦτο τῶν δήμων ἀλλήλοις συναφθέν- 
των σύνθεμα δόντων τῆς ἐς ἀλλήλους γνώσεως. Kat 
ἣν Ὑπάτιός τε χα' Πομπήϊος βιασθήτην μὲν ὑπὸ τῶν 
δήμων πρὸ; τὴν τυραννίδχλ. Ἑχατέρῳ δὰ πρὸς τῶν 
στρατιωτῶν χελεύμασιν Ἰουστινιανοῦ τὴν πεφαλὴ" 
ἀποθεμένῳ, χατεποντώθη, τῶν δήμων ἡασηθέντων. 
Ὅτε xa τριάχοντα χιλιάδας ἐν τῷ πόνῳ τούτῳ, φη- 


Β σὶν ὁ Προχόπιος ἀνθρώπων ἀπολέσθαι. 


ΚΈΦΛΛ. IA'. 


Περὶ ᾿Ογωρίχου τοῦ Βανδίλων ἄρχοντος, καὶ 
τὼν γιλωσσοτομηθέγτων Χριστιανὼν xap' σὺ- 
του. 


Τῷ αὐτῷ τὰ χατὰ Βανδίλους γράφοντι, μέγιστα 
τέθειται, χαὶ μνήμης ἐς ἀεὶ διασωζομένης ἄξ:α, ἃ 
λέξων ἔρχομαι. Ὀνώριχος (e) τὴν βασιλείαν Ex Γιζε- 
ρίχου διαδεξάμενος, τά τὸ ᾿Αρείου θρησχεύων. ὠμό- 
vata διετίθετο ἀμφὶ τοὺς ἐν Λιδύῃ Χριστιανοὺς, 
τοὺς τὰ ὀρθὰ πρεσδεύοντας δόγματα βιαζόμενο; ἐς 
τὴν ᾿Αρειανῶν μετατίθεσθαι δόξαν" καὶ τούς τε μὴ 
ὑπείχοντας, πυρί τε xal μυρίαις θανάτων ibas; 
ἔφθειρεν " ἐνίους δὲ τὰς γλώσσας ἀφείλετο. Τούτους 


C καὶ τῇ θέᾳ παραδαλεῖν (48) ὁ Προχόπειος ἔφη, πρὸς 


τὴν βασιλέως γενομένους πόλιν αὐτόσε διφξράντε;, 
ἐντυχεῖν τε αὐτοῖς ἴσα τοῖς μηδὲν πεπονϑίεα: φϑεγ- 
γομένοις. Καὶ τὰς μὲν γλώσσας ἐξ αὐτοῦ τῶν τ)" 
θμένος ἀναχεχάρθαι" τὴν δὲ φωνὴν σύ τοὶς ἔναρῦροι 
εἶναι, καὶ εὔσημα διαλέγεσθαι. θαῦμα καινόν τε 
καὶ παράδοξον" ὧν xal Ἰουστίνου διάταξις pere 
νεύει. "EZ ὧν xai δύο παρολισθησάτην, ὥὡς αὑτὸς 
ἀναγράφει Προχόπιος. Ἐπειδὴ γὙὸρ γυναιξὶν ép 
λεῖν ἐδουληθήτην, τὴν φωνὴν ἀφῃρεθήτην. τοῦ 
μαρτυρίου τῆς χάριτος αὐτοῖν μηκχέτι παραμεινά- 
σης. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(5 Τῇ θέᾳ xapa6aJAeiy. Scribendum est xapa- 
)a6civ ut jam alii ante nos observarunt. Porro 
de his confessoribus Africanis. quibus Hunericus 
rex Vandalorum linguam pracidi jusserat, et qui 
postmodum loqui non destiterunt, przcisis licet 
inguis, loquitur Marcellinus Comes in Chronico, 
Tlieodorico et Venantio eos. ubi etiam quosdam 
ex illis a se visos esse.testatur. ldem scribit Victor 


Thunonensis in Chronico, consusatu tertio Zenenis 


D Augusti. Et Victor Vitensis iu lib. De persecutione 


Vandalorum ; Justinianus denique imypera!or in 
lege 1 de oflicio prafecti pretorio Africz. Quam 
Justiniani Constitutionem paulo post laudat Eva- 
grius noster in hoc capite, Περὶ Justini nomen per- 
eram scriptum sit pro Justiniano. Plura vide apod 
ronium, anno Christi 484. 


VARIORUM. 


(d) Τὸ Níxa. Hanc seditionem Procopius fnse 
prosequimr 1. 1 Bell. Pers. aifirinatque in ea cassa 
uisse CPoli triginta: hominum millia. Nic. Ale- 
maunus in Notis ad Procopii Historiam arcanam, 
. 62, exhibuit Fragmentum Theophanis ex mss. 
21. codd. in quo veliti in tabula videre est im- 
perii circa id tempus statum, Justiniani mores, 


eirci et thentri licentiam, et quam parva jurgii 
scintills tantum incendium excitarit. Incipit ab 
his verbis : Γέγονεν ἣ ἀνταρσία τοῦ Nixa , τρ΄ τῷ 
τοιούτῳ, Hebellio que dicta est Vince, ite contigit. 

(e) ᾿θνώριχος. Hunericus Genserico patri su- 
cessit in regno Afric, anno Chr. 477. duobos 
ejus in Christianos edictis jam egimus. 


2729 | 
KE9AA. IE'. 
Περὶ Καδαώνου tov Mavpovclov. 

Kat ἕτερον δὲ ἀξιάγαστον ἀνάγει (49) τοῦ σωτῇ- 
ρος θεοῦ θαυματουργήσαντος ἐπ᾽ ἀνδράσιν ἐχφύλοις 
μὲν τὴ» θρησχείαν, ὅσια δὲ χατ᾽ ἐχεῖνο xatpou δρά- 
cast. Καδαώνην φησὶ τῶν ἀμφὶ Τρίπολιν Μαυρου- 
σίων ἡγεῖσθαι. Οὗτός φησιν ὁ Καδαώνης, ἄξιον γὰρ 
τοῖς αὐτοῦ χρήσασθαι ῥήμασιν, ἀξιολόγως καὶ περὶ 
τούτων διηγούμενος, ἐπειδὴ ἐπ᾿’ αὐτὸν ἑστρατεῦ- 
ela, *' Βανδίλους ἐπείθετο "5, ἐποίει τοιάδε, Πρῶτα 
μὲν τοῖς ὑπηχόοις ἐπήγγειλεν, ἀδιχίας v: πάτης, xal 
βρώσεως εἰς τρυφὴν ἀγούτις, χαὶ πάντων μάλιστα 
γυναιχῶν ξυνουσίας ἀπέχεσθαι. Χαραχώματά τε δύο 
πηζάμενος, ἐν θατέρῳ μὲν αὐτὸ; σὺν πᾶσιν ἐστρα- 
τοπεδεύσατο τοῖς ἀνδράσιν" ἐν δὲ δὴ τῷ ἑτέρῳ, τὰς 
γυναῖχας χαθεῖρξε. Θάνατον δὲ τὴν ζημίαν ἢ πείλη- 
σεν ἕπεσῦαι, εἴ τις ἐπὶ τὸ τῶν γυναιχῶν χαράχωμα 
ἴοι. Μετὰ δὲ, πέμψας ἐς Καρχηδόνα xavasxónov:, 
ἐπέταττε τάδε " Ἐπειδὰν οἱ Βανδίλοι ἐπὶ τὴν στρα- 
τείαν βαδίζοντες, ἔς τινα νηὼν ὑδρίδωσιν ὃν οἱ Χρι- 
στιανοὶ σέδονται, αὐτοὺ; μὲν ἐφορᾷν τὰ γινόμενα" 
ἐὰν δὲ οἱ Βανδίλοι τὸ χωρίον ἀμείψωσι, πάντα ποιεῖν 
τἀναντία εἰς τὸ ἱερὸν, ἐξ οὗ δ᾽ ἂν ἐχεῖνοι βαδίσαντες ol- 
χονται. ᾿᾽Επειπεῖν δὲ αὐτὸν xal τοῦτό φασιν, ὡς ἀγνοοΐ 
μὲν τὸν Θεὸν ὃν Χριστιανοὶ σέδονται" εἰχὸς 6b αὐτὸν, 
«rd, εἴπερ ἰσχυρός ἐστιν, ὡς λέγεται, τίσασθαι μὲν 
τοὺς ὑδρίζοντας, ἀμῦναι δὲ τοῖς θεραπεύουσιν. Οἱ μὲν 
οὖν χατάσχοποι ἐς Καρχηδόνα ἐλθόντες, ἐσχόλαζον 
τὴν παρασχενὴν τῶν Βανδίλων θεώμενοι. Ἐπειδὴ δὲ 


HISTORIE ÉCCLÉSIASTICAR LIBER IV. 


g:10 
CAP. XV. 
De Cabaone Mauro. 

Aliud preterea quidpiam refert admiratione di- 
gnum, quod a Servatore Deo perpetratum est in 
hominibus qui a religione quidem nostra erant 
alieni, pie tamen ac religiose eo tempore se ges- 
serunt. Ait igitur Cabaonem Maurorum circa Tri - 
polim degentium regulum fuisse. Hic Cabaones; 
uiar enim verbis ipsius Procopii, qui hxc sicut 
reliqua, eleganter exposuit; cum Vandalos adver- 
sus ipsum expeditionem suscepisse didicisset, is'a 
gessit. Primum quidem iis qui sub ditione ipsius 
erant, przcepit ut ab injustitia et ab exquisitis 
dapibus, precipue vero a mulierum consuetudine 
abstinerent. Deinde castra duo metatus, in his 
quidem ipse una cum viris omnibus resedit : iu 
ills vero mulieres inclusit, capitis supplicium 
interminatus, si quis mulierum cástra ingressus 
esset. Posthzec exploratoribus Carthaginem missis 
hiec mandavit : Ut cum Vandali in expeditione 


 constiteti oratorium aliquod ex iis qux Christiani 


venerantur, violarent, ipsi quidem id quod flebat 
inspicerent. Postquam autem Vandali eum locum 
reliquissent, ipsi in ea : de ex qua Vandali disces- 
serant, contrarià omnia facerent. Istud quoque ad- 
jecisse fertur, sibi quidem ignotum esse Deum qui 
a Christ'anis coleretur : verisimile tamen videri, 
eum, si potens sit, quemadmodum dicitur, viola- 
tores quidem numinis sui ulturum, cultores vero 


τὸ στράτευμα τὴν ἐπὶ Τρίπολιν ἥεσαν, σχήματα (C defensurum esse. Exploratores itaque cum Cartha- 


περιδεδλη μένοι ταπεινὰ, εἴποντο. Οἱ δὲ Βανδίλοι, 
ὡς ἡμέρᾳ τῇ πρώτῃ ἡυλίσαντο ἐς τῶν Χριστιανῶν 
τοὺς νεὼς, τούς τε ἵππους, τά τε ἄλλα ζῶα ἐπλγα- 
γόντες ὑδρ:ώς τε οὐδεμιᾶς ἀπελείποντο, xai αὐτοὶ 
àxo)asíig τῇ σφετέρχ ἐχρήσαντο, τούς τε lep.i; oo 
ἂν λάθοιεν, ἐῤῥάπιζόν τε, χαὶ ξαΐίνοντες xarà τοῦ 
νώτου πολλὰ ὑπηρετεῖν σφίσιν ἐχέλενον, Ἐπειδὴ δὲ 
«ἀχιστα ἐνθένδε ἀπηλλάγησαν, ἐποίουν οἱ τοῦ Ka- 
ὀαώνου κατάσχοποι, ὅσα αὐτοῖς ἐπετέταχτο. Τά cs 
γἀρίερὰ καϑήρουν᾽" αὐτίχα, τὴν τε χόπρον, xa εἴ τι 
ἄλλο οὐχ ὁπίως ἐπέχειτο, σὺν ἐπιμελείᾳ ἀφελόμενοι, 
τάτε λύχνα Exatov ἅπαντα, χαὶ τοὺς ἱερέας αἰδοῖ τε 
πολλῇ προσεχύνησαν, χαὶ τῇ ἄλλῃ φιλοφροσύνῃ 
ἡσπάσαντο. ᾿Αργύριά τε τοῖς πτωχοῖς δόντες, οἵ 
ἀμφὶ τὰ ἱερὰ ταῦτα ἐχάθηντο, οὕτω δὴ τῇ τῶν Bav- 
δίων στρατιᾷ εἴποντο. Καὶ ἀπὸ τούτου κατὰ τὴν 
ὁδὺν σύμπασαν οἱ ανδίλοι χατὰ ταυτὰ ἡμάρτανον, 
xa οἱ χατάσχοκοι ἐθεράπευον. Ἐπεὶ δὲ ἀγχοῦ ἔσε- 
σθαι ἔμελλον, προτερήσαντες οἱ κατάσκοποι, ἀγγέλ- 
λουαι τῷ Καθαώνῃ. ὅσα Βανδίλοις τε xal σφίσιν ἐς 
τὰ Χριστιανῶν ἱερὰ εἴργαστο, καὶ ὡς ἐγγίς που οἱ 
πολέμιοι εἶεν. Ὁ δὲ ἀκούσας, ἐς τὴν ξυμόολὴν χαϑ- 
ἰστατο. Οἱ μὲν οὖν πολλοὶ, ὥς φησι. Βανδίλων δι- 
εθάρησαν. Εἰσὶ δὲ ol χαὶ ὑπὸ τοῖς πολεμίοις ἐγένοντο, 


ginem venissent, illic quieverunt, Vandalorum 
apparatum contemplantes. Ubi vero 397 exerci- 
tus eoram Tripolim versus proficisci cepit, ipsi 
vili veste induti eos subsecuti sunt. At Vandali, 
primo statim die cum in Christianorum aedibus 
sacris stabulati essent una cum equis ac reliquis 
animalibus, nullum contumeli:? genus pretermise- 
runt : sed tum ipsi solita intemperantia utebantur, 
tum saoerdotes Christianorum quoscunque com- 
prehenderant, alapis czdebant, et dorsa eorum 
verberibus tundentes, ministrare sibi eos cogebant. 
Exploratores autem Cabaonis, simul atque Van- 
dali ex iis locis abscesserant, id agebant quod ipsis» 
imperatum fuerat. Nam el zdes sacras protinus 


D purgabant, et stercora ac si quid aliud minus reli- 


g;ose ingestum fuerat, studiose auferenies, lucer- 
nas omnes acceindebant, et sacerdotes summa cum 
reverentia saliutantes, omni obsequio atque huma- 
nitate prosequebantur. Pauperihns denique circa 
ades illas sedentibus pecunias dabant. Hunc in 
modum exercitum Vandalorum sequebantur. Fa 
Vandali quidem, ex eo tempore per universum 
deinceps iter similia scelera admiserunt; explorá- 
tores vero remedium adhibere conati sunt. Ubi vero 


VARLE LECTIONES. 
*' C. C. ἐχστρατεύεαθαι. * C. C. ἐπύθετο. * C, C. ἐχάθαιρον. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(49) ᾿Αξιώγαστον ἀνάγει. Mallem scribere ἀναγράφει, ut loquitur Evagríus in cap. 15. 


ParRoLt. Ga. LXXXVI. 


bos 


2:51 ÉVAGRII SCHOLASTICI | 2139 


Yandali propius ad Mauros accesserunt, explora- , ὀλίγοι τε χομιδῇ ἐχ τοῦ στρατοῦ τούτου ἐπ᾽ οἴκου 
tores antevertentes nuntiarunt Cabaoni, quiecun-  ἐῴἈἀπεχομίσθησαν. Ταῦτα μὲν Τρασαμούνξῳ (f) παθεῖν 
que tum a Vandalis, tum ab ipsis, in edibus sacris ὑπὸ Μαυρουσίων ξυνέπεσεν" ἐτελεύτα δὲ χρόνῳ ὕστε- 
Christianorum gesta essent, hostesque jam appro- ρον, ἑπτά τε χαὶ εἴχοσιν ἔτη Βανδίλων ἄρξας. 
pinquare. His auditis, Cabaones aciem instruit. Plurimi ex Vandalis in eo proelio czsi interierunt. 
Multi etiam a Mauris capti sunt. Paucique omnino ex illo exercitu domum rediere. Hanc. cladem 
a Mauris perpessus est Trasamundus : nec multo post e vivis excessit, cum septem ac viginti annos 
apud Vandalos regnasset. 


CAP. XVI. ΚΈΦΑΛ. IQ". 
De Belisarii expeditione adversus Vandalos, Περὶ τῆς Βελισαρίου κατὰ Βαγδίλων ἐκστρα- 
eorumque internecione. tslac, xal τῆς τούτων é6GcAs0psbceoc. 
Refert. idem Procopius Justinianum Christiano- 'O αὑτὸς ἀναγράφει, ὡς Ἰουστινιανὸς φειδοῖ τῶν 


rum causa, qui gravissimis malis illie afficiebantur, κχαχῶς αὐτόσε πασχόντων Χριστιανῶν, στρατείδν 
espeditionem in Africam suscepisse : sed sugge- Ἀἐπαγγείλας ὑποθήχαις Ἰωάννου ὑπάρχου τῆς abre 
stione Joannis preefecti prztorio, ab instituto esse χαθεστῶτος, τῆς προθέσεως ἀνεστέλλετο" ὄναρ τε 
revocalum. Postea tamen in somnis admonitum B αὐτῷ φανὲν (50) διαχεχεύεσθαι μῇ πρὸς τὴν ἔφοδον 
esse πὸ 398 ab incepto desisteret ; regnum &noxvioat. Χριστιανοῖς γὰρ ἀμύνων τὰ Βανδίλων 
eaim Vandalorum ab illo eversum iri,si Christia- διαφθείρει πράγματα. Ἐντεῦθεν φρονηματισϑεὶς, 
nis opem ferret. Hoc somnio confirmatus anno im- — E60opzov τῆς βασιλείας ἀνύων Exoz (51) στέλλει Βελι- 
perii sui septimo, eirca zstivum solstitium, Belisa- σάριον ἐς τὸν Καρχηδόνος πόλεμον ἀμφὶ τὰς θερινὰς 
rium ad bellum Carthaginense mittil, cum navis τροπάς. Τῆς στρατηγίδος νεὼς προσχούσης ἐς τὴν 
przetoria ad littus quod est ante palatium, appulis- ἀχτὴν fj πρὸ τῶν βασιλείων ἐστὶν, Ἐπιφανίου τοῦ 
$ct, et Epiphanius urbis regie antistes solemnes τῆς πόλεως: ἐπισχόπον εὐξαμένου «s τὰ εἰχότα, τινάς 


VALESII ANNOTATIONES. 


(50) "Ovap τε αὐτῷ φανέν. Dc hac visione Justi- — due Constitutionem qua nititur Baronit sententia, 
niano in somnis oblata Victor Tunonensis ita scriptam esse consulatu quarto Justiniani. Istud 
scribit. Justiniano Aug. IV cos. Justinianus imp. — vero ita probari potest. In. fine supradictz Con- 
visitatione Leti episcopi ab  Hunerico Vandalorum — stitutionis, tam Grece quam Latinze, Justinianus 
rege martyris facti, exerc:tum in A[ricam, Belisario ^ mentionem facit przfecti pratorio Africze. Atqui 
magistro militum duce, contra Vandalos mittit. Hu- refectus prztorio Africe primum ereatüs est a 
jus Lzti episcopi. meminit Victor Vitensis in lib. 1 ustiniano, consulatu ipsius quarto, paulo ante Ka- 
De persecutione Vandalorum. De hac porro expedi-  lendas Septembres indictionis tertize decims, at 
tione Justiniani in Africam contra Vandalos, lo- — docet lex prima codicis de przfecto praetorio Africz. 
quitur etiam Marcellinus comes in Chronico, eamque — Sic enim loquitur Justinianus : Hec igitur megni- 
refert consulatu quarto ejusdem Justiniani, id est — tudo tua cognoscens, ex Kalendis Septembriins [ε- 
anno Christi 554. Idem scribit Marius Aventicensis — ture decime tertim indictionis effectui Tperi 
in Chronico. Baronius tamen in Annali^us Marcelli- — procuret. — Huic argumento ita respondet Pagius 
num reprehendit, eamque expeditionem a Justiniano ad annum 551, n. 5. Legem illam, officio pre- 
susceptam esse conlendit terio ipsius consulatu, fecli prztorio, emissam fuisse anno praecedenti, 
anno Christi 535. Baronii sententiam confirmat — scilicet anno 555, idque ante Constitutionem de 
Justiniani Constitutio de confirmatione Digestorum, — con(irmatione Digestorum. W. LowrH. 
qua Pandectarum operi praefixa est. Sed, pace Ba- (51) “δδομον τῆς βασιλείας ἀν ὅων ἕτος. Pro- 
ronii dictum sit, Marcellini ac Victoris sententiam — copii verba ex libro primo Vandalicorum, pag. 407, 
veriorem puto. [n Justiniani autem Const. cujus hac sunt : "£65opov ἤδη Exo; τὴν αὐταχράτορα 
auctoritate nititur Baronius, mendum irrepsisse ἀρχὴν ἔχων Ἰουστινιανὸς, eic. Quae verba annum 
non dubito, et tertium consulatum imperatoris Ju- — septimum jam affectum significant. Quod εἰ expe- 
stiniani a librariis scriptum esse pro quarto. Idque — ditionem Vandalicam consulatu tertio Juslinian 
Justinianus ipse in supradicta Constitutione tam — susceptam esse dixerimus, ut Justiniani verbe 
manifeste indicat, ut mirer a Baronio id animadver- — suadere omnino videntur; cum circa zstivum 
sum non fuisse. Sic enim loquitur Justinianus : D solstitium Romana classis ad portum Byzantinum 
Leges autem nostras, quas in his codicibus, id est, — appulerit, ac paulo post inde solverit, ut scribit 
Iustitutionum et Digestorum, posuimus, suum obli- — Procopius, id est circa (inem Junii mensis : Justi- 
nere robur ex tertio felicissimo consulatu prasentis — nianus annum unc agebat imperii sui septimum 
duodecima indictionis, tertio Kalendas Januarias, | ac mensem tertium. Primus enim dies imperii 
in omne avum valituras. Duodecima enim indictione — Justiniani ducitur a Kalendis Aprilis. Sin vero 
Justinianus quartum gessit consulatum, αἱ testatur — expeditionem Vandalicam conferamus in quartum 
Marcellinus comes. Verum objiciet aliquis duodeci- — Justiniani consulatum, erit hic annus imperii ejus 
mam indictionem coeptam esse ex Kalendis Septem- — octavus; non autem septimus, ut. Procopius scri - 
bris, tertio Justiniani consulatu. Ad aliud igitur — bit : quare verior est Baronii sententia, quie et 
argumentum confugiendum est, ut probemus id  Justitiani principis auctoritate, et Procopii testi- 
quod supra dixi: quarto scilicet consulatu Justi- — monio confirmatur. 
niani, Vandalicam expeditionem coeptam esse, eam- 


VARIORUM. 


(f) Τρασαμούνδῳ. Trasamundus Vandalorum — 525 mortuus est, sub consulatu nempe Maximi, 
rex, qui mense Septembri anni 496 regiuni inierat, — ut idem Tunonensis testatur. (Paci, ad ann. 539, 
οἱ testibus Procopio, Isidoro et Victore Tunonensi, ἢ. 92.) 
annos viginti septem in Africa imperavit, anno 


e 


"1 EM Φ 


193 HISTORIA ECCLESIASTICAE LIBER IV. 2134 


τε τῶν στρατιωτῶν ἄρτι βαπτίσαντος, xal ἐς τὴν A precationes fecisset, quosdam etiani ex militibus 
στρατηγίδα ναῦν bo^i6ácavtog. ᾿Ανήνεκται δὲ αὐτῷ — paulo ante baptizasset, atque in naveni przetoriaini 
χαὶ τὰ χατὰ Kumpiavóv τὸν μάρτυρα ἱστορίας ἄξια, — imposuisset. Narrat pretered idem scriptor de 
xal φησὶ πρὸς λέξιν ὧδε" Κυπριανὸν ἅγιον ἄνδρα μὰ- Cypriano tnartyre nonnulla, qu:e huic historie in- 
λιστα πάντες; Καρχηδόνιοι σέδονται, καὶ αὐτῷ νεών — seri merentür. Sic autem ait ad vérbum : Cypria- 
τινα λόγου πολλοῦ ἄξιον πρὸ τῆς πέλεως ἱδρυσάμενοι — num virum sanctissimum Carthaginenses universi 
παρὰ τὴν τῆς θαλάτσης ἠϊόνα, τά τε ἄλλα ἔξοσι- ργροῖριο honoré venerantur; constructaque in 
οὖὗνται, xal ἄγουσιν ἐνιαύσιον ἑορτὴν, ἣν δὴ Ku- — ejus honorem magnificentissima ecclesia extra ur- 
πριανὰ χαλοῦσι, xal ἀπ᾽ αὑτοῦ τὸν χειμῶνα οἱ vaU- — beim ad littus maris, tum in reliquis eum religiosé 
ται οὗπερ ἐγὼ ἀρτίως ἐμνήσθην, ὁμωνύμως τῇ παν- — colunt, tum festum diem quotannis agunt, quein 
ηγύρει προσαγορεύειν ἐνώθασιν, ἐπεὶ ἐς τὸν καιρὸν Cypriana appellant. Atque hinc nautz lempestatem 
ἐπισχήπτειν φιλεῖ, ἐφ᾽ οὗ ταύτην οἱ Λίδυες ἄγειν ἐς quamdam, cujus antea mentionémi feci, eodem 
ἀεὶ τὴν ἑορτὴν νενομίκασι. Τοῦτον οἱ Βανδίλοι τὸν ποιιΐϊῃὰ quo diem festum vocare soliti sunt, pro- 
νεὼν, Ὀνωρίχου βασιλεύοντος, τοὺς Χριστιανοὺς — pterea quod ea tempestas eopotissimum temporé 
βιασάμενοι ἀφείλοντο, ἐνθένδε σὺν πολλῇ ἀτιμίᾳ soo; — ingruere consuevit, quo Afri festum illum diem . 
ἱερέας ἐξελάσαντες, xal τὸ λοιπὸν ἅτε προσήχοντα D perpetuo celebrare solent. Hane ecclesiam Vandali 
'Apstavolg ἐπηνόρθουν. ᾿Ασχάλλουσι δὲ διὰ ταῦτα — regnante Hunerico per vim Christianis àdemerant, 
xai διαπονουμένοις τοῖς Λίδυσι, πολλάχις φασὶ τὸνλἁἜ sacerdotibus magna cum ignominiá inde expulsis : 
Κυπριανὸν ὄναρ ἐπισχήψαντα φάναι ἀμφ᾽ αὐτῷ μὲς. ac deinceps tanquam ἀπ in jus a6 dominium Aria- 
ριμνᾷν Χριστιανοὺς ἥχιστα χρῆναι" αὐτὸν γὰρ οἱ norum venisset, eam instaurarunt. Quod cum Afri 
προϊόντος τοῦ χρόνου τιμωρὸν ἔσεσθαι" xalxátav- graviter àc moleste ferrent, aiunt Cyprianum sze- 
τῆσαι τὴν πρόῤῥησιν ἐς τοὺς Βελισαρίυου χρόνους, pius in somnis visum, quibusdam eorum dixisse 
Χαρχηδόνος ὑπὸ Βελισαρίῳ στρατηγῷ Ῥωμαίων xav- — non debere Christianos de ipso sollicitós esse; se 
Ἡχόου γενομένης, μετὰ πέμπτον xal ἐννενηχοστὸν — enim aliquanto post injurie suz ultotém futurum. 
ἔτος (52) τῆς ἀφαιρέσεως, Βανδίλων τε παντάπασιν ἐχ. — Quz quidem predictio Belisarii temporibus com- 
πολεμηθέντων, xat τῆς ᾿Αρειανῶν δόξης τέλεον ἐχ τῆς — pleta est, tunc €um Carthago duce Belisario in po- 
Λιδύων γῆς ἀπεληλαμένης, Χριστιανῶν τὸ τοὺς ol- — testatem Romanorum redacta fuit, post quintum ac 
xtloug νεὼς ἀπειληφότων χατὰ thv Κυπριανοῦ τοῦ — nonagesimum ànnüm ex quo capta fuerat : etcum 
μάρτυρος πρόῤῥησιν. Vandali penitus debellati sunt, et. Àrianorum hz« 
resis ex Africa prorsus fugata ; Christiani denique juxta Cypriani martyris praedictionem ecclesias suas 
recuperarunt. , 


ΚΕΦΑΔ. IZ'. C | 399 CAP. xvii. 
Περὶ τῆς ἀπὸ ᾿Αφρικῆς ἐλθόντων 1αφύρων. De spoliis για relata sunt ex. Africa. 


Tip αὐτῷ καὶ τάδε γέγραπται" Ἐπειδὴ, φησὶν, ὁ Idem Procopius ista scribit : Debellatis Vandalis, 
Βελισάριος τοὺς Βανδίλους καταπολεμήσας ἐς Bu- — cum Belisarius Constantinopolim venisset, preedain 
ζάντιον ἧχε, τά τε λάφυρα, τά τε τοῦ πολέμου ἀν. — et captivos ipsumque adeo Gelimerem Vandalorum 
δράποδα περιαγόμενος, αὐτόν τε Γελίμερα (g)' τῶν — regem secum ducens, triumpho ipsi concesso, cun- 
Βανδίλων ἡγούμενον, θριάμδου δοθέντος αὐτῷ xaxà — cta quz erant admiratione digna per Circum duci 
τὸν Ἱππόδρομον ἤγαγε, κάντα θαύμαϊος ἄξια. "Ev — jussit. Ia quibus thesauri erant innumerabiles : 
οἷς κειμηλίων πάμπολύ τι χρῆμά χαθειστήχει, &:s — quippe cum Gisericus olim Rom: palatium  diri- 
Γιζερίχου τὸ ἐν Ῥώμῃ δεσυληχότος παλάτιον ἅπερ — puisset, sicut superius a nobis relatum est * : tunc 
ἔμπροσθέν μο! δεδιήγηται, ἡνίκα Εὐδοξία ἡ Οὐαλεν. — cum Eudoxia uxor Valentiniani imperatoris Roma- 
τινιανοῦ γαμετὴ τῶν Ἑσπερίων ἄρξαντος Ῥω- norum Occidentalium, zgte ferens quod Maximus 
μαίων, ὑπὸ Μαξίμου τόν τε ἄνδρα ἀποδαλοῦσα, xal — maritum ejus necasset, et vim ipsi intulisset, Gise- 
ἐς τὴν σωφροσύνην ὑδρισϑεῖσα, τὸν Γιζέριχον μεῖ- — riéum evocavit, se urbem Romam ei prodituram, 
ἐπέμψατο, προδώσειν τὴν πόλιν ὑποσχομένη. "Oct — esse spondens. Quo tempore Gisericus, incensa 


τ Lib. n, cap. 7. 


VARLE LECTIONES., 
! C. C. Μελίμερα. 


VALESII ANNOTATIONES. "E 


(92) Μετὰ πέμπτον xal ἐνενηκοστὸν Éroc. Con- D Ihaginem a Romanis cáplam esse nonagesimo sexto 
sentit Justinianus imp. in lege 1, cod. de officio — excidionis suc anno. Victor autem Tunonensis 
praefecti praetorio Africz, ita loquens : Ut Africa — nonagesimo septimo Vandalorum ingressionis anno 
per nos tam brevi tempore reciperet libertatem, ante — Africam a Romanis ducé Belisario captam. esse 
nonaginta quinque annos a Vandalis captivata. — dicit. 

Marcellinus autem comes in Chronico scribit Car- 


YARIORUM. 


(g) l'sAlpepa. Trasamundo successit lldericus — mere Giserichi Vandalorum regis pronepote 9 
anno 525, die 24 inensis Maii; qui postquam . regno dejectus est, mense circiter Augusto anni 
annos septem et menses tres regnaverat, ἃ Geli- — 530. (Aut. Pact, ad eum annum, n. 8.) 


£io9 


EVAGRII SCHOLASTICI 


5170 


mrbe, Eudoxiam una cum filiabus in Vandalorum A xai τὴν Ῥώμτν ἐμπρήσας, τὴν Εὐξοξίαν ἅμα ταῖς 


regionem abduxit. Tunc direpta sunt simul cum 
«lis thesauris, quacunque olim Titus Vespasiani 
filius subactis Hierosolymis, Romam deportaverat, 
donaria scilicet Salomonis, αι ille Deo consecra- 
verat. Ea Justinianus in honorem Christi Dei nostri 
iterum misit Hierosolyma, Deo cui prius consecrata 
fuerant, honorem debitum exhibens. Scribit etiam 
idem Procopius, Gelimercm tunc humi prostratum 
in Circo, e regione solii regalis in quo Justinianus 
sedens cuncta qua gerebantur spectabat, divinum 
illud oraculum patrio sermone pronuutiasse : Vani- 
tas vanitatum, et omnia vanitas. 


CAP. XVIII. 
De Phonicibus qui [fugati sunt a Jesu filio Nave. 


Aliud preterea quiddam refert idem Procopius, 
quod a nemine quidem antea commemoratum est ; 
admiratione tamer dignum est in primis, eLomnem 
prope fidem transcendit. Ait igitur Mauros, gentem 
Aíricz;, ex Pakestina profectos in Africa consedisse. 
Eos autem esse, quorum in saeris libris flt mentio, 
Gergeszos et Jebussos, aliasque gentes quas devicit 
Jesus filius Nave. Atque id verum esse conjicit, ex 
inscriptione quadam Phonieum ]iteris exarata, 
quam a se quoque lectam csse testatur. Porro in- 
scriptionem illam exstare juxta fontem, ubi due 
columnae ex marmore albo erectze sunt, quibus hae 
incisa sunt verba : Nos sumus, qui fugimus a facie 
Jesu latronis filii Nave. Et hzc quidem ejusmodi 
exitum habuerunt, Africa iterum sub Romanorum 
ditionem redacta, et annuum tributum, sicut prius 
eonsueverat, inferente. Ceterum in África centum et 
quinquaginta civitates Justinianus 449Q reparasse 
fertur, alias penitus, quasdam majori ex parte 
prolapsas. Quas Justinianus longe magnilicentius 
renovavit, mira ornamentorum varietate, et operi- 
bus tam publicis quam privalis eas exornans; 
moenium quoque ambiti εἰ aliis sdibus maximis, 
quibus tum urbes decorari, tum Deus coli consue- 
vit: aquarum denique copia, partim ad usum, par- 
tim ad venustatem: quarum alias tunc primum 
deduxit, cum antea in urbibus non essent : alias 
ad pristinum modum revocavit. 


CAP. XIX. 


De Theodorico Gothorum rege, et de his que illo 

regnante, usque ad Jusliniani tempora Rome ac- 

erunt ; utque Roma iterum in. Romanorum 
potestatem venerit, cum Vitiges illinc aufugisset. 


Transeo nunc ad res in ltalia gestas, quas idem 
Procopius rhetor ad sua usque tempora plenissime 
explicavit, Postquam Theodoricus, uti supra dixi- 


θυγατράσι xazà τὰ Βανδίλων ἤγαγεν ἤθη. Τότε as- 
συλήχει σὺν τοῖς ἄλλοις χειμηλίοις, ὅσα ὁ Οὐεσπε 

σιανοῦ παῖς Τῖτος τὰ ἹἹεροσολύμα ἀνδραποδίσας, ἐς 
Ῥώμην ἤγαγεν, ἀναθήματα Σολομῶνος τυγχάνοντα 
τὸν Θεὸν ἐξοσιουμένου * ἅπερ Ἰουστινιανὸ; πρὸς τι- 
phe Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν αὖθις εἰς Ἱεροσόλυμα 
πέπομφε, τὸ θεῖον ὡς πρέπον γεραίρων, ὥσπερ xat 
πρότερον ἀνετέθησαν Ἀ, Τότε φησι τὸν Γελίμερα * ὁ 
Προχόπιος, ἐπὶ γῆς ἐῤῥιμμένον ἀνὰ τὸν Ἱππόδρομον 
ἀντιχρὺ τῆς βασιλέως; καθέδρας, ἔνθα χαθῆστο τὰ 
δρώμενα θεώμενος ὁ Ἰουστινιανὸς, ἐπειπεῖν τὸ θεῖον 
λόγιον τῇ στετέρᾳ γλώσσῃ" Ματαιότης ματαιοτήτων, 
τὰ πάντα ματαιότης. 

ΚΈΦΑΛ, ΙΗ΄’. 


Β - 
Περὶ τῶν ἀπὸ ἀροσώπου Ἰησοῦ υἱοῦ Nav dsto- 


φυγόντων Φοινίχωγ. 


Φησὶ δὲ xol ἕξέρον, ἤχιστα μὲν ἱστορηθὲν ἄχρις 
αὐτοῦ, ἀξιάγαστον δὲ xal παντὸς θαύματος ὕπερῤδο» 
λὴν ἐχόαῖνον. 'Iatopst δ᾽ οὖν ὡς τὸ Λιδύων ἔθνος οἱ 
Μαυρούσιοι &x τῆς Παλαιστίνων ἀναστάντες γῆς, thv 
Λιδύην χατῴχησαν’ εἶναι δὲ τούτους οὖς ἀναγράφει: 
τὰ θεῖα λόγια Γεργεσαίους, καὶ Ἱεδουσαίους, καὶ τὰ 
λοιπὰ ἔθνη ὅσα πρὸς Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ κατεπολεμήθη. 
Τεχμηρ!οἵ δὲ τὸν λόγον ἀληθῇ παντάπασι τυγχάνειν, 
ἔχ τινος ἐπιγράμματος, ὅπερ xal ἀναγνῶναί φησι 
τοῖς: Φοινίχων γράμμασι συγχείμενον" εἶναι δὲ τοῦτο 
ἀγχοῦ χρήνης, ἔνθα στῆλαι δύο kx λέθων λευχῶν 
πεποίηνται, ἐν αἷς ἐγχεχόλαπται τάδε" "Hpat; ἐσμεν 
οἱ φυγόντες ἀπὸ προσώπου Ἰησοῦ τοῦ λῃστοῦ υἱοῦ 
Navi. "Qàe μὲν οὖν ἔληξε ταῦτα, αὖθες "Pupsiee 
χατηχύου Λιδύης γινομένης, φόρους τε τοὺς ἐς- 
ετείους εἰσαγούσης ὥσπερ xai πρότερον. Λέγεται ü 
ἐν Λιδόῃ πεντήχοντα xal p' ἄστη Ἐουστινιαὺς 
ἀνασώσασθαι, τὰ μὲν, τέλεον" τὰ δὲ χατὰ zb 
διαῤῥυέντα, xal πρὸς τὸ μεγαλοπρεπέστερον àvi- 
χαινίσαι χκαλλωπίσεως ὑπερθολαῖς, κοσμήμασί τε 
καὶ χκατασχεναῖς ἰδίαις καὶ δημοσίαις, τειχῶν τι 
περιθόλοις, ἑτέραις τε μεγίσταις olxolepón;, ἐξ 
ὧν αἴ τε πόλεις χοσμοῦνται, τό τε θεῖον [λάσχε- 
ται, ἐπιῤῥοίαις τε ὑδάτων ἕς τε χρείαν χαὶ χδλ- 
λος, τῶν μὲν ἐχ προοιμίων ἐσαχθέντων, , οὐχ be- 
των ταῖς πόλεσι πρότερον" τῶν δὲ αὖθις πρὸς tke 
ἀρχαίαν ἐπαναχθέντων τάξιν. 


ΚΈΦΑΛ. 18'. 


Περὶ 8evOeplyov τοῦ Γότθου, καὶ κῶν Ῥώμῃ 
συμδάντων ὑπ' αὐτοῦ ἄχρι τῶν ΘΝ Ἶου- 
στινιαγοῦ, καὶ ὡς πάλιν ἡ Ῥώμῃ ὑπὸ Ῥω- 
μαίοις γέγονεν, Οὐιτίγιδος φυγέντος ἀπ΄ αὐ- 
tov. 


Ὅσα δὲ xal κατὰ τὴν Ἰταλίαν γέγονεν, Épyopa: 
λέξων, xal τούτων εὖ μάλα σαφῶς Προχοπέῳ τῷ 
ῥήτορι πεπονημένων μέχρι τῶν αὐτοῦ * χρόνων. 


VARL£E LECTIONES. 


* C. C. Μελέμερα. * C. C. ἑαυτοῦ. 


YARIORUM. 
() Ὥσπερ καὶ πρότερον ἀνετέθησαν. Videtur legendum ᾧπερ καὶ πρότερον ἄνετ. — Ἦ. Lowrm 


2131 


HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIBER IV. 


2138 


Ἐπειδὴ δὲ Θευδέριχος, ὥς μοι προαφήγηται, Ῥώ- A mus 5, Romam cepisset, O.loacro qui in ea tyranni- 


μην εἷλον, "Ubóaxpov τὸν. ταύτης τύραννον παντά- 
πασι χαταπολεμέσας, xal τῆς Ῥωμαίων ἐξηγησά- 
μενὸς ἀρχῆς τὸν βίον διεμετρήσατο (i), ᾿Α μαλασυῦν- 
0a ἣ τούτῳ συνοιχήσασα, τοῦ χοινοῦ παιδὸς ᾿Δτα- 
λαρίχου τὴν ἐπιτροπὴν μετῇει, χαὶ τὴν βασιλείαν 
διεχυδέρνα, μᾶλλον πρὸς τὸ ἀῤῥενωπὸν ἀποχλίνασα, 
xai τῇδε τῶν πραγμάτων προνοοῦσα᾽ f| πρώτη πρὸς 
τὴν ἔφεσιν τοῦ Γοτθιχοῦ πολέμου Ἰουστινιανὴν ἐν- 
γε, πέμψασα πρὸ; αὐτὸν πρέσδεις, Exi ovre xax* 
αὐτῆς ἐξαρτυθείστς. Καὶ ᾿Αταλαρίχου τοίνυν ἐξ ἀν- 
θρώπων γενομένον, ἔτι χομιδῇ μιχρὰν τὴν ἡλιχίαν 
ἄγοντος, Θευδάτος (7), προσγενὴς Θευδερίχου, τὴν 
τῶν ᾿Εσπερίων πραγμάτων ἀρχὴν περιτίθεται. 70; 
ἐπειδὴ Βελισπάριον Ἰουστινιανὸς ἀνὰ τὰ 'Eomípia 
πέπομφε μέρη, τῆς ἀρχῆς ἐξίσταται, μᾶλλον περὶ 
λόγους ἐσχολαχὼς, xai πολέμων ἤχιστα πεῖραν 
ἔχων, Ουϊττίγιδο: ἀνδρὺς πολεμιχωτάτου τῶν Ἔσπε- 
ρίων ἐξηγησαμένου δυνάμεων. Ἔχ τῶν συγχειμέ- 
wov τῷ αὐτῷ Προχοπίῳ ἔστιν ἑλεῖν, ὡς Βελισαρίου 
προτχόντος τῇ Ἰταλῶν γῇ. Ουΐττιγις μὲν τὴν 'Po- 
μὴν χαταλέλοιπε᾽ Βελισάριο; δὲ σὺν τῷ ἀμφ᾽ αὐτὸν 
στρατῷ τῇ Ρώμῃ προσεπέλασεν" ὃν ἥδιστα Ῥωμαῖοι 
τὰς πύλας ἀναπετάσαντες, ἐσεδέξαντο, Σιλθερίου 
μάλιστα τοῦ ταύτης ἀρχιερέως, τοῦτο χαταπραξα- 
μένου, στείλαντός τε ἐπὶ τούτῳ Φειδέλιον ᾿Αταλαρί- 
you πάρεδρον γενόμενον" ᾧτινι χαὶ ἀμαχητὶ τὴν 
πόλιν παρέδοσαν". καὶ γέγονεν ὑπὸ Ῥωμαίοις αὖθις 
ἡ Ῥώμη, ἑξήχοντα ἕτεσιν ὕστερον, ἐνάτῃ 'Ame- 


dem gerebat, penítus debellato, et imperium Ro- 
manum deinceps usque ad exitum vitze administras- 
set, post ejus mortem Amalasuntha, 4085 uxor 
ejusdem fuerat, communis fllii Athalarici tutelam 
et totius regni procurationem gessit, ad virilem 
gravitatem propius accedens, atque in hunc mo- 
dum rebus prospiciens. Hxc prima Justinianum ad 
Gothici belli cupidinem incitavit, missis ad eum 
legatis, cum insidiz adversus ipsam structa essent. 
Porro cum Athalaricus tenera adhuc setate e vivis 
excessisset, Theodatus propinquus Theodorici, Oc- 
cidentalis imperii administrationem suscepit. Sei 
cum Justinianus Belisarium in Occidentis parte; 
misissct, regno se abdicavit, utpote qui liberali- 
busstudiis magis addictus, rei bellicze haud sati: 
gnarus esset : Vitige interim, viro bellicosissimo. 
occidentalibus copiis preposito. Ex ejusdem Pro- 
copii Historia illud etiam discimus, Vitigem, audito 
Belisarii in ltaliam adventu, Roma excessisse ; Be- 
lisarium vero cum suis copiis ad urbem appropin- 
quasse, quem Romani, reseratis portis, libentissime 
susceperunt, id perflciente potissimum Silverio Ro- 
mana urbis episcopo, quiad eam rem miserat Fi- 
delem, qui Alfbalarici olim assessor fuerat.*4dta 
Romani citra pugnam Belisario urbem tradiderunt : 
ac denuo urbs Roma iu potestatem Romanorum 
venit, post annus demum sexaginta, mense Ápellzo, 
quem Latini 401 Decembrem vocant, cum Jusiti- 


λαΐου, πρὸς δὲ Ῥωμαίων προσαγορευομένου Asxsp- c. nianus annum imperii sui undecimum ageret. Scri- 


€olou μηνὸς, ἐνδέχαντον ἔτος Ἰουστινιανοῦ (k) βασιλέως 


τὴν αὐτοχράτορα διέποντος ἀρχῆν. Ὁ αὑτὸς ἀνα- 
γράφεται * Προχόπιος, ὡς τῶν Γότθων τὴν Ῥώμην 
πολιορχούγτων, Βελισάριος ὑποψίαν προδοσίας ἐς 
Σιλθέριον (ἢ) τὸν τῆς πόλεως ἀρχιερέα ἐσχηχὼς, 


bit etiam idem Procopius, Belisarium, cum Roma 
a Gothis obsideretur, Silverium ejusdem urbis 
pontificem, quem de proditione suspectum habebat, 
in Achaiam deportasse, et Vigilium in ejus locum 
subrogasse. . 


τοῦτον μὲν ἐς Ἑλλάδα μετοιχίζει" ἀρχιερέα δὲ Βιγίλιον χατεστήσατο. 


ΚΕΦΑΛ. K'. 


ςς οἱ λεγόμενοι "Ερου.ῖοι, ἐν τοῖς χρόνοις "Tov- 
στινιαγοῦ ἐχριστιάγισαν. 


Ὑπὸ τοῖς. αὐτοῖς χρόνοις, ὡς ὁ αὐτὸς Προχόπιος 
* Lib. im, c. 47, 


CAP. XX. 
Quomodo Justiniani temporibus, Eruli Christianam 
fidem amplezi sint. 
Sub idem tempus, ut. scribit Procopius, Ervuli, 


VARLE LECTIONES, 


* C. C. ἀναγράφει. 


7 VARIORUM. . 
(1 Τὸν βίον διεμετρήσατο. Vivendi flnem fecit D cro capta esset anno 476, annus inde sexagesimus 


Theodoricus Italia rex die 50 mensis Augusti anni 
Chr. 526, qui animam exbalaturus, nepotem suum 
Alhalaricum in regnum constituit , inquit anonymus 
Valesianus. Nepos autem ejus erat ex Amalasuniha fi- 
lia, quam ex Audefleda Clodovei Francorumregisso- 
rore suscepetat, uj testatur Pagius ad ann. 526, n. 10. 

(7) 8&vódroc. Anno Chr. 5354, Athalaricus tabe 
exesus obiit, cum in regno annos 8 vixisset, inquit 
Procopius lib. 1 De bello Goth. cap. 4 : Tum mater 
(Amalasuntha) Theodatum.consobrinum suum (Theo- 
dorici quondam regis ex sorore Amalafreda nepo- 
tem) in regnum collocavit. Hunc Gothi occiderunt 
anno 556, et Vitigem regem crearunt, qui sequenti 
anno Romam obsidebat. 

(k) "Evóéxaror ὅτος ᾿Ιουστινιαγοῦ. Pagius ad 
ann. 551, n. δ, pro anno undecimo, decimum scri- 
bendum esse contendit. Cum enim Roma ab Odoa- 


' Veris fa:sa m'scet homo acatbolicus. 


in annum 536 incidet, qui est decimus Justiniani. 
Yerum Procopius cum recepta Evagrii lectione 
consentit, lib. 1 De bello Goth. cap. 144. W. Lows. 

(ἢ Ect6épior.. Silverius, Hormisdz pap: filius, 
Ecclesia Romane subdiaconus, ac tandem anno 
536 die v1 Junii Theodati regis potentia pontifex 
factus. Exeunte anno eodem, Ἰ heodorz Aug. jussu, 
et scelerata Vigilii ambitione, a Belisario duce, 
ficto perduellionis crimine ei intentato, sede sua 
deturbatur, et Pataram Lycie urbem relegatur. 
Demum ἃ Justiniano imp. in Italiam remissus, ut 
causa ejus in aynodo rite judicaretur, nimia Beli- 
sarii facilitate, Vigilii custodie traditus est : qui 
eum in Palmariam insulain deportatum fame et 
inedia diu inaceravit, ac tandem anno 540, die 90 
Junii,-immissis duobus sicariis e medio sustuli *. 
(Guil. ἄλγε, in. Silverio.) 


2739 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2190 


qui jampridem imperatoris Anastasii temporibus A ἀναγράφει, ΓἜρουλοι (53) ποταμὸν Ἴστρον ἤδη δια. 


Danubium trajecerant, benigne excepti a Justiniano, 
οἱ maximis opibus ab eodem locupletati, universi 
simul Christianam fidem amplexi sunt, et, pristina 
vivendi ratione deposita, mansuetiorem cultum in- 
duerunt. 


CAP. XXI. 
Quo;nodo Belisarius urbem Romam, quam Gothi ite- 
rum ceperant, recuperayit. 

Narrat deinde idem Procopius reditum Belisarit 
Constantinopolim, et quemadmodum Vitigem simul 
cum manubiis quas in urbe Roma ceperat, secum 
adduxerit : utque Totila Homanum imperium sibi 
vindicaverit, et urbs Roma sub Gothorum ditionem 
denuo reciderit. Quomodo etiam Belisarius, cum 
iterum in Italiam venisset, Romam recupaverit : 
cumque bellum adversus Persas conflatum fuisset, 
ab imperatore revocatus sit Constantinopolim. 


404 CAP. XXII. 
Quomodo iisdem temporibus Abasgi quoque Christia- 
nam fidem amplexi sunt. 

Refert praterea idem scriptor Ábasgos per idem 
tempus ad mansuetiorem cultum translatos, Chri- 
stianam religionem suscepisse : et eunuchum quem- 
dam palatii, Euphratam nomine, qui natione Ábas- 
gus erat, ab imperatore Justiniano ad eos missum 
esse, qui interdiceret, ne cuiquam deinceps in ea 
gente virilia ferro abscinderentur, neve vis inferre- 
tur naturz. Ex his enim ut. plurimum eligebantur 


δάντες ὅτε τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν ᾿Αναστάσιος διεχυ- 
épya, φιλοφρονηθέντες ὑπὸ Ἰουστινιανοῦ χρήμασι 
μεγάλοις αὐτοὺς δωρησαμένον, πασσυδὶ Χριστιανοὶ 
γεγόνασι, xa τὴν δέαιταν ἐπὶ τὸ ἡμερώτερον μεῖ- 
ἐθαλον. 
ΚΕΦΑΛ. ΚΑ', 
Ὡς πάλιν ὑπὸ Γότθοις γεγογυῖαν τὴν Ρώμην, 
αὖθις ὁ Βελισάριος ἀνεσώσατο. 

Εἶτα τὴν ἐπὶ τὸ Βυξάντιον ἐπανάζευξιν Βελισαρίου 
γράφει, ὅπως τε τὸν Ουΐττιγιν ἀνήγαγε μετὰ τῶν ἐχ 
Ῥώμης λαφύρων᾽ Τώτιλά τε τῆς Ῥωμαίων ἀρχῆς 
τὴν παράληψιν, xal ὅπως αὖθις ὑπὸ Γότθου fj Ῥώ- 
μὴ (m) γέγονε, καὶ ὡς Βελισάριος δὶς τὴν Ἰταλίαν 
χατειληφὼς, αὖθις τὴν ρώμην ἀνεσώσατο" ὅπως 5t 
τοῦ Μηδιχοῦ πολέμου συστάντος, αὖθις ἐς Βυζάντων 
ὁ Βελισάριος μετάπεμπτος ὑπὸ βασιλέως γέγογε. 


ΚΕΦΑΛ. KP'. 
Ὡς καὶ ᾿Αδασγοὶ τηνικαῦτα ἐχριστιάνισαν. 


Ὁ αὐτὸς ἱστορεῖ, ᾿Αδασγοὺς (n) ἐπὶ τὸ ἢ μερώτερον 
μεταστάντας ὑπὸ τοῖς αὑτοῖς χρόνοις τὰ Χριστιανῶν 
ἑλέσθαι δόγματα, βασιλέα «s Ἰουστινιανδν, τῶν τινὶ 
ix τῆς αὐλῆς εὐνούχων, ᾿Αθασγὸν δὲ τὸ γένος, Εὐ- 
φρατᾶν ὄνομα, πέμψαι παρ᾽ αὐτοὺς ἀπαγορεύοντ:, 
μηδένα τὸ λοιπὸν ἐν τούτῳ τῷ ὄθνει περὶ τὴν ἀῤῥεν- 
ωπίαν ἀποψιλοῦσθαι σιδήρῳ, βιαζομένης τῆς φύ- 
σεως. Ἐξ αὐτῶν γὰρ τὰ πολλὰ ol τοῖς βασιλικοῖς 


ministri imperialis cubiculi, quos vulgo eunuchos  ἐξυπηρετούμενοι χοιτῶσι χαθεστήκχεσαν, οὖς εἰνού- 


vocant. Tunc etiam Justinianus, cum ecclesiam in 
honorem Deipare apud Abasgos zdificassel , sa- 
cerdotas illis constituit. Atque exinde Abasgi Chri- 
stianz legis doctrinam accuratissime didicerunt. 


CAP. XXIII. 

Quomodo etiam Barbari qui Tanaim accolunt, Chri- 
stianam religionem amplexi sint. Item de terre- 
motibus qui in Gracia et Achaia contigerunt. 
Refertur etiam ab eodem scriptore accolas Ta- 

naàis (Tanaim autem vocant indigens effluxum 

M:eotidis paludis in Euxinum mare) postulasse a 

Justiniano ut episcopum ad ipsos mitteret; Justi- 

niánum vero, petitionem eorum ad exitum per- 


ye» ἡ συνήθεια xaXct. Ὅτε xaX Ἰουστινιανὸς üpiv 
τῆς Θεοτόχου ἐν ᾿Αδασγοῖς οἰχοδομησάμενος, ἱρά; 
αὐτοῖς χατεστήσατο. Ὅθεν ἐς τὸ ἀκπρεξέστειο τὲ 
Χριστιανῶν ἐξέμαθον δόγματα. 


ΚΈΦΑΛ. KT*. 

Ὡς καὶ οἱ τὸν Τάναϊν οἰκοῦντες, τηνικαῦτα ἐχρε 
στιάνισαν" καὶ περὶ σεισμῶν ἂν ἙἘΧλι1λόδι καὶ 
᾿Αχαΐᾳ γεγογότων- . 

Ἱστόρηται τῷ αὐτῷ ἀνδρὶ, ὡς ot τὸν Πέναϊν ei- 
γοῦντες (Τάναϊν δὲ χαλοῦσιν οὗ ἐπειχώρωι τὴν ix 
τἧς λίμνης τῆς Μαιώτιδος ἐχδολὴν ἄχρις ka τὼν Ἐὦ- 
ξεινον Πόντον), Ἰουστινιανὸν δυσωωποῦσιν, kxisxozo 
σφίτιν ἐχπέμψαι, ἐπιμελῇ τε τὴν δέησιν (54) Ἶον- 


VALESII ANNOTATIONES. 
(53) "Epov.lo:. De horum conversione a4 fidem D Eluri nominati sunt. Idem scribit auctor Et 


Christi loquitur Procopius, in lib. 1 Gothicorum, 
el Theophanes in Chronico, pag. 149. Ili cum juxta 
Mxotim paludem in locis stagnantibus degerent, 
rimum Eluri nominati sunt : £ar enim Grace pa- 
udes dicuntur. Jornandes in libro De rebus Geticis, 
de llerulis ita scribit : Nam pradicta gens, Abla- 
bio historico referente, juxta M«aotidos paludes ha- 
bitens in locis slagnantibus, quas Graci Ele vocant, 


logici, in voce Exougo;: ἀπὸ ἀτῶν xstas ἑλῶν 
pot χέχληνται. Δέξιππος £v δωδεχάτῳ χρονιχῶν. Hos 
gerulos Helmodus in Chronico Slavorum. cap. 3. 
;enlem Slavicam esse dicit, qui inter Albiam εἰ 
Odoram habitabant, longoque sinu ad austrem 
protendebantur, quos etiam alio nomine Heveldos 
dici scribit. 

(94) Ἐπιμε.1ὴ ce τὴν δέησιν. Non dubito quin 


VARIORUM. 


(m) Αὖθις ὑπὸ l'ócüov ἡ Ρώμη. Procopius, 
lib. itt, cap. 20, De bello Goth. refert, Totilam 
lsaurorum proditione Romam cepisse, quam dum 
exscindere cogitat, litteris Delisarii ab eo consilio 
revocatur. Cumque Romani penitus vaeuam To- 
tilas reliquissct, eamdem recepit, muniit, ac cum 
fortissisue repulit D2lisarius. Hiec. ani Chr. 516 


consignat. (Ant. Pact.) 

(n) ᾿Αδασγούς. Qui et Abasci, populi fuere 
Colchidis qui, teste Arriano, habitabant in ora litio- 
rali Ponti Euxini, versus Dioscuriadem, inter Co- 
raxos ad Boream et Absilas ad meridiem, ubi 
nunc pars septentrionalis Mingrelize regionis, tesie 
Arehangelo Lamberto. BAUDBAND. 


ὦ. φ 
U 


Ἢ lii3iUnL'E ECCLESIASTICA LIBER ΙΚ. 


9713 


s::v:avby ἀπεργάσασθαι, xal ἱερέα αὐτοῖς ἥδιστα A duxisse, et sacerdotem libentissime ad cos direxis- 


πέμψαι. ᾿Αναγράφει δὲ μᾶλα λογίω; ὁ αὐτὸς, ὑπὸ 
τος Ἰουστινίανοῦ χρόνοις, Γότθων τῶν ἀπὸ τῖς 
Μωιώτιδος ἐχδρομὰς χατὰ τῆς Ῥωμαίων γῆς, σε!:- 
σμούς τε ἐξαισίους ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα γενέσθαι, τὴν 
«: Βοιωτίαν xal ᾿Αχαῖαν xal τὰ περὶ χόλπον τὸν 
Κοισαῖον (0) χατασεισθῆναι, xal χωρία ἀνάριθμα 
xai πόλεις ἐς ἔδαφος ἐνεχθῆ.α:, χαὶ χάη τῆς γῆς 
πολλαχόσε γενέσθαι" xo ἑἐνιαχῇ μὲν αὖθις ἐς ταὐ- 
«hv συνελθεῖν" εἶναι δὲ οὗ μεμενήχασι. 


ΚΕΦΑΛ. KA. 
Περὶ Ναρσοῦ τοῦ στρατηγοῦ, xal θεοριζείας 
αὑτοῦ. 

Γράφει xai τὴν Ναρσοὺ (p) στρατηγίαν, σταλέντος 
πρὸς Ἰουστινιανοῦ πρὸς τὴν Ἰταλῶν χώραν, ὅπως 
τε τὸν Τώτιλαν (q) χατηγωνίσατο, χαὶ μετὰ τοῦτον, 
Τεῖαν * xot ὡς Ῥώμη πέμπτον ἑάλω (r). Φασὶ τοί- 
vuv οἱ συγγενόμενοι τῷ Ναρσῇ, ὡς οὗτος * τὸ θεῖον 
λιταῖς τε χαὶ ἄλλαις εὑὐὑσεῤείαις ἐξωσιοῦτο, τὰ εἰχότα 
γεραίρων xat τὴν Παρθένον xal θεοτόχον, ὡς; ἀνα- 
φανδὸν αὐτὴν οἱ διαχελεύεσθαι τὸν χαιρὸν ὅτε πολε- 
μεῖν δέο. " χχὶ μὴ πρότερον χειρῶν ἄρχειν, πρὶν ἂν 
ἐχεῖθεν (s) τὸ σύνθεμα λάθοι. Πέπραχται δὲ xal 
ἕτερα τῷ Ναροῇ λόγου πολλοῦ ἄξια, Βουσελίνον (t) 
xaX Σινδούαλδον χαταπολεμήσαντι, xdi τὰ πολλὰ 
προσχτησαμένῳ μέχρις ᾿Ὠχεανοῦ. "Amsp ᾿Αγαθίᾳ 
μὲν γέγραπται τῷ ῥήτορι, οὕπω δὲ ἐς ἡμᾶς ἀφ- 
ἵχται. 


ΚΕΦΑΛ. KE'. 
Ὧς ὁ Χοσρόης φθόνῳ taxslc ἐπὶ ταῖς εὐὑημερίαις 


Ἰουστιγιαγου, κιτὰ Ῥωμαίων ἐστράτευσε, 


καὶ πλείστας πόιλεις καθεῖλε ’'Ρωμαϊχὰς, ἐν 

αἷς καὶ τὴν μεγάλην ᾿Αντιόχειαν. 

Τῷ αὐτῷ Προχόπίῳ xai τάδε συνεγράφη " ὅτι γε 
Χοσρόης ἐπειδὴ ἔγνω τά τε ἐν Λιδύῃ τά τε ἐν Ἰτα- 


se. Idem Procopius eleganter admodum narrat, 
quomodo Gothi principatu ejusdem Justiniani, ex 
palude M:eotide in fines Romanorum irruperint, et 
quemadmodum Graecia gravissimis (terremotibus 
concussa fuerit; Boeotia item et Achaia, et loca 
quae sunt circa sinum Crisseum quassa!a, innu- 
mera denique oppida atque urbes solo zquate 
sint. Terrz quoque hiatus plurimis in locis exsti- 
(tisse scribit : et alicubi quidem terram rursus in 
unum coivisse : alibi vero hiatus illos permansisse. 


A03 CAP. XXIV. 
De Narse magistro militum, et de ejusdem pictate. 


Narrat praterea res a Narsete gestas, quem Jus- 
tinianus in Italiam miserat : et qua ratione is To- 
tilam, ac deinde Teiam superaverit, et quomodo 
urbs Roma quintum capta sit. Porro qui cum Nar- 
sete familiariter versati sunt, eum supplicationibus 
ac reliquis 'pietatis officiis divinum numen usque 
adeo coluisse, et debitum Deipare honorem Lam 
studiose exlibuisse aiunt, ut illa tempus ei maui- 
feste indicaret, quo pugua comunittenda. esset: nec 
prius unquam prelium iniret Narses, quam signum 
ab illa accepisset. Alia quoque multa ab eodem 
Narsete gesta sunt, maxima laude difna : quippe 
qui Buselinum et Sindualdum debellaverit, mul- 
tasque regiones ad Oceanum usque, Romane di- 
tioni adjunxerit. Qux Agathias quidem rhetor litte- 


QC ris mandavit : nonduimn tamen nancisci potuimus. 


CAP. XXV. 


Quomodo Chosroes, ob res prospere a Justiniano ge- 
δίας invidia stimulatus, bellum intulit Romanis, 
multasque urbes imperii Romani, atque in his 
magnam Antiochiam destruzi. 


Refertur praterea ab eodem Procopio, qualiler 
Chosroes, cum res in Africa atque Italia tam fcli- 


'NARLE LECTIONES. 


5 C, C. οὕτω. 


VALESII ANNOTATIONES. 
Evagrius scripserit ἐ πιτελῇ ce τὴν δέησιν Ἰουστινιανὸν ἀπεργάσασθαι. Sic enim habet Niceph. im cap. 15 


lib. xvu. 


VARIORUM, 


(o) KóAxov Κρισαῖον. Crisseus sinus p 
siuus Corinthiaci, in ejus ora septentriónali, et 
versus Phocidem, nuncque i/ Golfo di Salona vo- 
citur a recentioribus. (BavpRAN».) Contigerunt au- 
tem hi terrz£ motus mense Julio anni 551, ut testa- 
iur Theophanes in Chronico. 

(p) Napcov. Narses, Eunuchus, imp. Justiniani 
cubicularius, statura fuit brevi, et corpore gracili ; 
ac strenuus, prudens et felix in rebus gerendis, ut 
tradit Agathias lib. r, et ex eo Suidas. 

(9) Tocilav. — tetar. Pugna Narsetem inter et 
Totilam commissa, prope Kavennam, anno $53, 
fugatus est Totilas, et demum occisus. Gothi qui 
e& prelio evascerant, regem sibi Teiam erearunt, 
qui simili fato functus est, vel eodem, vel sal- 
tem sequenti anno, 

(r) Ρώμη πέμπτον δάλω. Primo a. Belisario, 
anno 5356, Vid. supra, cap. 19, secundo a Totila, 
anno 946, tertio a Belisario mox recipitur, cum a 


rs est D Totila deserta fuisset; vid, cap. 21, quarto ἃ To- 


tila anno 549; vid. Pagi ad annum istum, quinto a 
Narsete, anno 552. Eadem habei Procopius, De bello 
Got. 1. iy, c. 95, a quo sua. hausit. Evagrius. Sed 
interpres Procopii pro quinto male vertit sertum: 
quem errorem in variis lectionibus ad calcem 
operis rejectis ingenue agnovit. W. Lows. 

(s) κεῖθε». Gryuzus et Curterius celitus in- 
terpretantur, ut notavit Matt. Shorting in locum. 

(t) BovesAivov. Buselinus sive Butilinus, Ger- 
manorum dux, cum in Campaniam venisset, castra 
non proeul a Capua urbe fixit, ad ripas Casulini 
fluminis. Narses vero, ubi hxc cognovit, statim ei 
ipse universo exercitu Roma educto, non procul 
ab hostibus castra locat. Tandem ventum est ad 
proelium, in quo ipse dux Butilinus cum universo 
exercitu ad internecionem periit. Hzc anno δὲν 
refert Pagius. 


ι 


$713 


EVYAGRII SCHOLASTICI 


214 


citer successisse [Imperio Romano didicisset, invi- A Aia συνενεχϑέντα δεξιῶς τῇ Ῥωμαίων ἐπιχρατείᾳ, 


dia supra modum exarserit, et quedam objecerit 
Romanis, foedus ab illis violatum esse dicens, ru- 
ptaique pacem quz inter ipsos convenerat. Justi- 
nianus vero, primum quidem legatos ad Chosroem 
miserit, qui illi suaderent ne pacem illam internmi- 
nabilem quae inter ipsos icta fuerat , dissolverct, 
neve pacta violaret ; sed ut potius, si quid coniro- 
versum erat, examingretur, et amice componere- 
tur. Chosroes, eontra invidi: stimulisintus illuin 
pungentihus agitatus, nullam conditionem admiserit, 
sed cum ingenti exercitu in fiaes Romanorum inva- 
serit, anno tertiodecimo imperii Justiniani. Narrat 
porro idem Procopius, quomodo Chosroes urbem 
Sura ad ripas Euphratis sitam ceperit ac de- 
struxerit, cum alia quidem illis sponllere visus essel, 
alia vero omnia in cos impie ac nefarie adimnisisset, 
δι0Ά εἰ fraude potius quam armis urbem occupas- 
sct. Quomodo item Berream incenderit, atque 
exinde urbem Antiochiam aggressussit, quo tempore 
Ephrawius episcopatum ejus loci administrabat. 
Qui tamen civitatem illam deseruerat, propterea 
quod nihi] ipsi ex animi sententia succedelat. 
llic ecclesiam, et qux circa illam crant adifi- 
cia, servasse dicitur, cum ecclesiam sacris dona- 
riis exorngsset, eo consilio ut hoc illi redemptionis 
pretium esset. Describitur etiam ab eodem Procopio, 
et luculente exponitur expugnatio urbis Antiocliz, 


ct quomodo Chosroes eam ceperit, et cuncta - 
igni ac ferro vastaverit. Quomodo item Seleu- ( 


ciam venerit, que urbs est vicina Antiochi: : 
ceinde ad suburbanum Daphnes: posthz:ec Apameam 
profectus sit, eujus urbis episcopatum eo tempore 
administrabat Thomas, vir dictis factisque adinira- 
bilis. Qui quidem prudenti consilio usus, equestres 
ludos una cum Chosroc in Circo spectare contra 
£cclesiasticum morem non recusavit, gratificari 
€hosroi studens modis omnibus, ejusque animum 
mitigare, ldem interroganti eum Chosroi, num 
libenter ipsum in sua civitate visurus essct, re- 
spondisse fertur, cx animi sui sententia se haud- 


πρὸς φθόνον ἐξαίσιον ἤοθη ἐπεχάλει τέ τινα τῇ 
Ῥωμαίων &cyfj, παρασπονδεῖσθαι * λέγων, xai τὴν 
συγχειμένην εἰρήνην λελύσθαι. Καὶ πρῶτα μὲν 
ἽἼυστιν:ανὸν πρέσθεις διαπέμψασθαι πρὸς Χοσρόην, 
πείσοντα: μὴ τὴν σφίσιν ἀπέραντον εἰρήνην παρα- 
λῦσαι, ui rób λυμήνασθαι τοῖς συγχειμλένοις, ζητηθῆ- 
ναι 68 τὰ ἀπφίλογα, xal τινι φιλίῳ διατεθῆνα: 
τρόπῳ. Τὸν δὲ φΥ τὶν ἁλύοντα ὑπὸ τοῦ ἔνδοθεν χυχῶν- 
πος φθόνου, μηδὲν τῶν εὐλόγων πηοσδέξασθαι" 
στρατῷ 65 μεγάλῳ τῇ Ῥωμαίων ἐπελθεῖν γῇ, τρίτον 
xal δέχατον ἔτος (u) ἄγοντος Ἰουστινιανοῦ χαὶ τὰν 
Ῥωμαίων ἰθύνοντος βαδιλείαν. Καὶ συγγράτε:, 
ὅπως: Χοσρόης Συῦρον τὴν πόλιν πρὸς ταῖς Ἦϊόσι τοῦ 
Εὐφράτου χειμένην ἐχπολιορχήύσας χαἢεΐλεν, ἕτερ 
συνθέσθαι δόξας, ἕτερα δὲ πράξας ἐς αὐτοὺς, τὰ 
πάντα ἀνοσιώτατα, τοῖς συγχειμένοις οὐξὲν προῦ- 
εσχτχὼς, χαὶ δόλῳ μᾶλλον f| πολέμῳ τῆς πόλεως 
ἐγχρατὴς γεγονώς. “Ὅπως τε xa τὴν Βέροιαν ἐν- 
ἐπρησεν" εἶτα καὶ τὴν ἐς ᾿Αντιύχοιαν ἔφοδον, Ἐφρα:- 
μίου μὲν ἐπισχηποῦντος τὴν πόλιν, χαταλΞξλοιπότος 
δὲ αὐτὴν, μηδενὸς αὐτῷ τῶν χατὰ σχοπὸν mpoióv. 
τὸς (55): ὃς τὴν ἐχχλησίαν xai τὰ ἀμφ᾽ αὐτὴ" 
πάντα περισῶσαι λέγεται, χαταχοσμήας τοῖς le 
poi; ἀναθήμασιν, ἵνα λύτρα ταὐτῇ γένηται. "Ava- 
γράτει δὲ καὶ περιπαθῶς ἐχτίθεται χαὶ τῆς ᾿Αντιό- 
χοῦ πόλεω; τὴν ἅλωσιν πρὸς αὐτοῦ Xosph. 
Y:vouivm», χαὶ ὡς πάντα ἀπόλλυσι χτείνων τε x3: 
ξλπιπρὰς Xoopóng' ὅπως τε χατὰ τὴν γείτονλ 
Σελεύχειαν γέγονεν, ἐν Δάφνῃ τε τῷ προαστείῳ, 
εἶτα χαὶ χατὰ τὴν ᾿Απαμέων, Θωμᾶ, τὸν αὐτόσε τῇ; 
ἐχχλησίας θρόνον διέποντος, &vbobz λόγῳ τὶ καὶ 
ἔργῳ δυνατωτάτον * ὃς xal συυθεάσασθαι τῷ Xorit 
τὴν τῶν ἵππων ἅμιλλαν ἐν τῷ Ἱπποδρομίῳ παρὰ 9. 
νενοκισμένον, σοφῶς ὑπέστη, παντοίως Xospiri 
θεραπεύων ve xal ἡμερούμενος. Ὃν καὶ Χαοσρόη; 
ἥρετο, εἴπερ ἤθελεν αὐτὸν ἀνὰ τὴν οἰχείαν θεά5.- 
αθαι πολιν ὃν φασιν ἀληθιζόμενον εἰπεῖν, ὡς; οὐχ 
ἥδιστα τὸν Χοσρόην ἐρῴη χατὰ τὴν οἰχείσν Ξόλιν. 
"A xai θαυμάσαι φασὶ τὸν Χοσρόην, τῆς ἀληθείας 
τὸν ἄνδρα δικαίως ἀγάμενον. | 


quaquam libenti animo illum in sua civitate visurum esse. Quod responsum admiratus esse dicet 
Chosroes, et. propter studium veritatis hunc virum merito suspexisso. 


CAP. XXVI. 


Depretiosi ac vivifici ligni sancte crucis miraculo, quod D 


Apamic [actum est. 


Sed qaoniam in hunc sermonem delapsus sum, 
miraculum quod tunc Apamize factum est non sile- 


KEPAA. KG'*. 
Περὶ toU γεγονότος θαύματος ἐν ᾿᾿Απαμείᾳ τοῦ 
τιμίου καὶ ζωοποιοῦ ξύλου τοῦ ctavpov. 


Ἐπειδὴ δὲ τῆς ἴστορίας ὧδε γεγόναμεν, λέξω x1 
τὸ γεγονὸς αὐτόσε θαῦμα, ὃ τῆς παρούσης ἱστορίας 


VARLE LECTIONES. 


* C. C. παρεσπονδεῖσθαι. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(05) Μηδεγὸς αὐτῷ τῶν κατασκόπων προϊόντος. 
Hunc locum correxi ex cod. Telleriano, et ex Ni- 
cephoro, apud quei i'a scribitur : Μηδενὸς αὐτῷ τῶν 
xa:à σχοπὸν προϊόντος. ld est, Qui cum nihil eorum 
que ayebat ex animi sententia. ipsi succederet, ec- 
clesiam reliquit, ctc. Vide Procopium iu lib. νἱ 


Persicorum, ubi Ephrzmium episcopum falso accu- 
satum esse dicit, quod Antiochiam Persis dedere 
in animo haberet: ac brevipostea metu irruptio- 
nis Persarum, in. Ciliciam confugisse. De orna- 
mentis vero ab Ephrzemio datis Écclesiz Απιίο- 
chcenoruiui, nili] legitur apud Procopium. 


VARIORUM, 
(4) Τρίτον καὶ δέχατον ἔτος. Qui fuit annus Christi 539. Chosroes Suram ct Antiochiam cepit 


écquenti anno. 


2115 HISTORLE ECCLESIASTIC,E LIBER IV. 2116 


. * 
ἄξιον καθέστηχεν. Ὅτε τὴν ᾿Αντιόχου πυρπολεῖσθαι A bo, quippe quod huic operi nostro inseri mereatur. 
τῶν ᾿Απαμέων οἱ παῖδες ἐγνώχεσαν, ἱχέτευον τὸν Cum urbem Antiochiam a Chosroe incensa esse 
λελεγμένον μοι Θωμᾶν, τὸ σωτήριον xol ζωοποιὸν didicissert Apamenses, postalarunt suppliciter a 
τού σταυροῦ ξύλον παρὰ «b εἰωθὸς προενεγχεῖντε Thoma, cujus supra mentionem feci, ut salutare 
xai προθεῖναι, ὡς; ἂν và τελευταῖα óoQív τε xal — ac viviflcum crucis lignum pr:eter consuetum mi- 
χκατασπάζοιντο, τὴν μόνην τῶν ἀνθρώπων σωτηρίαν, rem proferret atque omnium oculis exponeret : ut 
ἐφόδιόν τε λάθοιεν τῆς ἑτέρας βιοτῖς, διαπορεύοντος — unicam hauc mortalium salutem postremum cer- 
αὐτοὺς τοῦ τιμίου σταυροῦ πρὸς τὴν ἀμείνω λῆξιν. — nere ac deosculari ipsis liccret, atque hoc ipsis ad 
Ὃ δὴ xai πεπραχὼς ὁ Θωμᾶς, προφέρει τὸ ζωο- — alteram vitam esset. viaticum, veneranda scilicet 
ποιὸν ξύλον, ὁητὰς ἐπαγγείλας ἡμέρας τῆς προθέ- —cruce ipsos ad meliorem sortem transportante. Ar.» 
σεως. ὡς ἂν ἐξῇ xat πᾶσι τοῖς ἀστυγείτοσιν ἁλισθῆ- — nuit eorum precibus Thomas, et vivificum lignum 
να: xai τῆς ἐντεῦθεν σωτηρίας ἀπόνασθαι. Φοιτῶσι — deprompsit, indictis certis dicbus quibus proponc- 
γοῦν μετὰ τῶν ἄλλων xzl ol ἐς φῶς ps προαγαγόν- — retur, ut omnes finitimi eo confluere, et salutis 
τες, ἐς χαμαιδιδασχάλου φοιτῶντά με περιαγόμενοι. — inde promanantis participes fleri possent. Eo igi- 
Ὡς δ᾽ οὖν προσχυνῖσαί τε xal χατασπάσασθαι xbv — tur parentes mei una cum reliquis se contulerunt, 
t[;tow ἠξιώθημεν σταυρὸν, ἄρας ὁ θωμᾶς ἄμφω D mequoque qui tunc grammaticorum scholas fre- 
τὰ Ἶ χεῖρε, τὸ τῆς ἀρχαίας κατάρας ἐξαλειπτήριον — quentabam, secum deducentes. ltaque eo tempore 
τοῦ σταυροῦ ξύλον ἐπεδείχνν, πάντη τῶν θείων — quo veneraudam crucem adorare ἃς deosculari πιὸ- 
ἀν αχτόρων περινοστῶν, ὥσπερ ἐν ταῖς χυρίαι; τῶν ruimus, Thomas elatis sursum  mauibus, liguum 
προσχυνήπεων ἡμέραις εἴθιστο. Εἴπετο δὲ τῷ Θωυμᾷ — crucis quod veterem maledictionem abolevit, uni- 
μεθισταμένῳ πυρὸς μέγα τι χρῆμα σελαγίζοντος, οὐ — versam iedem sacram A405 circumiens ostendit, 
χαταχαΐηντος, ὡς πάντα τὸν χῶρον ἔνθα παρεστὼς sicul in solemnibus adorationum diebus fieri con- 
τὸν τίμιον ἐπεδείχνυ σταυρὺν, ἐμπίπρασθαι δοχεῖν. — sueverat. Progrcedientem vero Thomam sequeba- 
Καὶ γέγονεν οὐχ ἅπαξ, οὐ δὶ:, ἀλλὰ xai πολλάχις, — tur ingens flamma, non illa quidem amburens. sed 
ποὺ ἱξρέως πάντα τὸν αὐτόσε χῶρον περιϊόντος, xal coruscans : adeo ut totus ille locus in quo consi- 
τοῦ ἀθροισθέντος λεὼ τοῦτο γενέσθαι Θωμᾶν δυσ-  stens Thomas, venerandam crucem ostendebat , 
ωὠποῦντος. Ὅπερ xat τὴν γενομένην σωτηρίαν τοῖς — conflagrare videretur. Neque huc semel atque ite- 
᾿Απαμεῦσι προεφίτευσεν. ᾿Ανετέθη τοίνυν χαὶ εἰχὼν rum, sed s:epius factum est, cum episcopus univer- 
ἀγὰ τὸν ὅροζον τῶν ἁ αχτόρων. ταῦτα τοῖς ἀγνοοῦσι — sum illum locum circuiret, et populus illic congre- 
τῇ γραφῇ δααγγέλλουσα (56), f, xal μέχρι τῆς — gatus Thomam enixe rogaret ut id fieret. Ea res 
᾿Αδααρμάνου (27) xai Περσῶν ἐφόδου διεσώξετο. C futuram. Apamensibus salutem. przedixit. Dedicata 
Συνεχαύθη δὲ τῇ αὐτόσε ἁγίᾳ τοῦ Θεοῦ ἐχχλησίλ — est igitur imago in lacunari 8.18 sacre, qua hoc 
μετὰ τῆς ὅλης πόλεως. Kal ταῦτα μὲν ὧδ: ἐγεγό- — miraculum pictura expressum nescientibus indica- 
νει. Ὁ δὲ Xosgón; χατὰ τὴν ἄφοδον παρασπουδήῆ- ret. Mansitque integra hac imago, ad incursionem 
σας tà συγχείμενα, ἐπεὶ xal trnvixáóe συνεδόχει, — usque Adaarmanis et Persaruin. Quo tempore ura 
ἕτερα πέπραχε, τῷ μὲν ἀσταθεῖ αὐτοῦ xal à6s6al — cum sacrosancta Dei Ecclesia et cuin universa civi- 
τρόπῳ συμδαίνοντα, ἤχιστα ὃὲ ἀνδρὶ λογιχῷ, μήτι — tate flammis absumpta est. Atque hzc quidem ita 
qs δὴ βασιλεῖ πρέποντα, λόγον τῶν συγχειμένων — evenerunt. Chosroes vero duin rediret, violatis 
ποίου μένῳ. . pactis (quzdam enim tunc spoponderat), longe al:a 
admisit, quae inconstantie quidem ejus ac levitati conveniebant, viro autem ratione przedito, neduim 
regi, pactorum suorum rationem ducenti , indecora prorsus erant. 


KE9AA. KZ. ) CAP. XXVII. 
Περὶ τῆς εἰς Ἔδεσσαν ἔχστρατείας Χοσρόου. De Chosrois expeditione adversus Edessam. 
᾿Αναγράφει ὁ αὑτὸς Προχόπιο; xai τὰ περὶ Narrat etiam idem Procopius ea quz de Edessa et 


Ἐδέσση: (v) καὶ ᾿Αγδάρου τοῖς παλαιοῖς ἱστορημένα, D de Agbaro ab antiquis sunt prodita, et quemadmo- 
VARLE LECTIONES. 


YALESII ANNOTATIONES. 


(56) Τῇ γραξῇ διαγγέλλουσα. Dabiumest, quid D ea si imago erat in testudine, ubinam, quzso, 
boc loco γραφὴ significet, utrum picturam et ima- — posita erat basis? Ego vero hujus miraculi ima- 
ginem flammze illius que crucis lignum prosecuta ginem depictam fuisse existimo in lacunari eccle- 
fuerat , an scripturam. Musculus quidem proscri- — sia, cui fortasse inscripti erant aliquot versus, 
ptura accepit, quemadmodum etiam Cbristophor- — qui miraculum illud commemorarent. Similes in- 
sonus, qui sic vertit: Ob quam causam imago in scriptiones leguntur in Thesauro Gruteri, ct in 
testudine sanctuarii. statuta fuit, qua inscriptione — Epistolis Paulini. 
tn basi incisa, hoc miraculum illis qui ejusdem 7) Tic ᾿Αδεερμάνου. In. Nicephoro, et in codice 
ignari erant, commonstravit. Verum hzc interpre- — Telleriano legitur 'Aóaappávos. De hoc Adaar- 
tatio ferri non potest. Primo enim basis non dicitur — mane Persarum duce, ejusque in Syriam irruptione 
de imagine picla, sed de statua duntaxat. Preter- — loquitur Evagrius noster in lib. vi. 


VARIORUM. 


(v) Τὰ περὶ Ἑδέσσης. Quartum in. Romani im- — Chosroes anno 514 et Edessam diuturna obsidion 
perii ditiones, scilicet in. Mesopotamiam, irrupit — ciuxit. — ^ 


? C. C. τώ. 


7141 


EVAGBIE SCHOLASTICI 


2148 


dum Christus epistolam ad Agbarum scripserit. A χαὶ ὡς ὁ Χριστὸς πρὸς "Ay6apov ἀπέστειλε (58) 


Deinde qualiter Chosroes in altera incursione 
Elessam obsidere aggressus sit, convicturum se 
falsi existimans ea quz a fidelibus jactabantur, 
Edessam nunquam in potestatem hostium ventu- 
ram esse. Quod tamen non legitur in ea epistola 
quam Christus Deus noster ad Agbarum misit, ut 
studiosi colligere possunt ex Historia Eusebii Pam- 
phili**, qui epistolam ilam iisdem plane verbis 
operi suo inseruit. Ab universis tamen fidelibus ita 
przdicatur et creditur, ipsoque eventu comproba- 
tum est, fide scilicet vaticinium ad effectum per- 
ducente. Nam cura eam 4406 urbem expugnare 
aggressus esset Chosroes, ac siepenumero in eam 
irrumpere conatus esset, ingentem preterea agge- 
rem exstruxisset, qui ipsa urbis moenia altitudine 
superabat; innumeras denique alias machinas 
adhibuisset, tamen re infecta abscessit. Sed rem 
totam uti gesta est, narrabo. Mandaverat Chosroes 
militibus suis, ut maximam copiam lignorum ex 
qualicunque arbore ad obsidionem congererent. 
Qua cum dicto eitius collecta esset, eam undique 
in orbem erexit, et in medium congesta humo, 
recta urbem versus promovit. [18 paulatim mate- 
riam simul et aggerem superstruens, et ad urbem 
propius accedens, in tantam altitudinem opus 
erexit, et urbis monia usque adeo superavit, ut 
tela ex superiore loco conjiceret in defensores ur- 
bis qui in muris stabant. Obsessi igitur, cum vi- 
dissent aggerem montis instar procedentem ad ur- 
bem appropinquare, remque eo adductam esse ut 
hostes pedibus in urbem ingressuri crederentur; 
primo mane, ex adverso aggeris quem Romani ag- 
gestam vocant, cuniculos agere instituerunt, atque 
inde ignem immittere, quo lignis incensis agger in 
lerram rueret. Et opus quidem ipsum absolutum 
est. Sed cum rogum accendissent, res eis àon suc- 
cessit ex voto, propterea quod ignis viam non ba- 
hcbat, qua posset adinisso aere congeriem ligno- 


** Euseb. Hist. lib. 1, cap. 15, 


εἶτα xai ὡς ἐς ἑτέραν ἔφοδον πολιορκίαν τῶν "EBec- 
σηνῶν ὁ Χοσρόης xatíscr, παραλύειν οζόμενος τὶ 
παρὰ τοῖς πιστοῖς θρυλούμενα, ὡς οὖχ ἄν ποτε ἡ 
Ἔδεσσα ὑπὸ τοῖς ἐχθροῖς γενήσεται" ὅπερ τοῖς 
γραφεῖσι μὲν πρὸς "Av6apov παρὰ Χριστοῦ τῷ 
Θεοῦ ἡμῶν, οὐχ ἔγχειται, ὡς ἔστιν τοὺς φιλοπόνους 
ἑλεῖν (59) £x τῶν ἑστορτιθέντων Εὐσεδίῳ τῷ Tizpz:- 
λου, αὐτὴν πρὸς λέξιν τὴν ἐπιστολὴν ἀναγνόντι. 
Οὕὔτω δὲ παρὰ τοῖς πιστοῖ; ἄδεταί τε xal πιστεύε- 
ται, xal τὸ πέρας ἐδέξατο (60), τῆς πίστεως ἔριον 
προῤῥήσεως ἀγαγούσης. Μετὰ γὰρ τὸ προσδαλεῖντὶ 
πόλει τὸν Χοσρόην, μυρίας τε ἐφόδους ἐργάσασθεα:, 
χοῦν *s συναμλήτασθαι πολὺν, ὡς xaY τὰ τείχη τῆς 
πόλεως ὑπερπηδῆσαι, ἑτέρας τι μυρίας prj 


Β ῥάψαι, ἄπραχτον ἐπεποίητο τὴν ἀποπόρευτιν " λέξω 


C 


δὲ τὰ γενόμενα. ᾿ὑπήγγειλεν ὁ Χοσρόης tal; àug' 
αὐτὸν δυνάμεσι, ξύλου ἀθροῖσαι μέγα τι χρῆμα πρὸς 
τὴν πολιορχίαν τῆς προστυχούσης ὕλης. "Amp 
ἐπειδὴ συνελέγη ὀξύτερον τῆ: ἐπιτάξεως, χυχλωτε- 
ρῶς περιθεὶς, τὸν χοῦν ἐς μέσον ἐπέδαλεν, χαὶ ávr- 
μέτωπος τῇ πόλει fiet. Οὕτω τε xat σμικρὸν Ezo- 
χοδομῶν τοῖς ξύλοις τε xal τῷ χώματι, xat τῇ πόλει 
προσιὼν, τοσοῦτον ἐς ὕψος ἦρε, χαὶ τὸ τεῖχος ὑπερ- 
fiato, ὡς ἐξ ὑπερδεξίων τὰ βέλη κατὰ τῶν προχιν- 
δυνευόντων ὑπὲρ τῆς πόλεως ἐν τῷ τείχει ῥίπτειν. 
Ἐπειδὴ τοίνυν οἱ τῇ πολιορχίᾳ Guveq 6:8 vor, τεθέαντο 
τὸ χῶμα πλησίον ὥσπερ ὄρος βαδίζον ἐγγίζειν 5 τή 
πόλει, ἐπιδόξους τε εἶναι τοὺς πολεμίους πεζῇ τῆς 
πόλεως ἐπιδήσεσθαι, ἄμα E». μηχανῶνται, ἀντιερὺ 
τοῦ χώματος, ὅπερ ἀγέστα πρὸς ἹΡωμαίων χέχ)ς- 
ται (61), διώρυγα ὑπὸ γῆν κατεργάσασθαι, bid 

πῦρ ἀνεῖναι, ὡς ἂν τῇ φλογὶ τὰ ξύλα φθειρόμενα τὸν 

χοῦν ἐς γῆν χατάγοι", xal τὸ μὲν ἔργον ἐπετετῶν» 

στο. Πυρὰν δὲ προσάψαντες, τοῦ σχοποῦ διπμάρι"»- 
νον, οὐχ ἔχοντος τοῦ πυρὸς διέξοδον, ὅθεν ἀέρος 
ἐπιλχμδανόμενον δύναιτο τὴν ὕλην περιδράξ;σθαι. 
Ὥς δ' οὖν ἐς πᾶσαν ἀμηχανίαν ἦλθον, φέρουσι τὴν 
θεότευχτον εἰχόνα (62), ἦν ἀνθρώπων μὲν χεῖρες 


VARLE LECTiONES., 


8.6, C. ἐγγύς. 'C. C. Καταγά- ει. 


VALESM ANNOTATIONES, 
(58) Πρὸς Αγόαρον ἀπέστει.λε. Assentior Chri- D nis ejus fidem, quod vera mazime sit et. sibi ipse 


stophorsono et Savilio, qui pro ἀπέστειλε emenda- 
runt ἐπέστειλε. Sed et que proxime sequuntur, 
corrupta sunt, εἶτα xai ἐς ἑτέραν ἔφοδον, etc. In 
manuscripto codice Florentino scribitur, εἶτα xal 
ὡς ἐς ἑτέραν ἔφοδον, etc. Sed locus adhuc mendo 
non caret. Scribo itaque: Εἶτα xai ὡς xa" ἑτέραν 
ἔφοδον ἐς πολιορχίαν τῶν Ἐδεσσηνῶν χατέστη ὁ Xo- 


σρόης. 
P) Ὡς ἔστιν τοὺς gilozórove éAsty.. Mallem 
scribere, τοῖς φιλοπόνοις. 

(60) Καὶ τὸ πέρας ἐδέξατο. Totus hic locus cor- 
ruptus est, utlegentibusapparet. Savilius quidem ad 
inarginem sui codicisladnotaviL, forte scribendum esse 
ἐδείξατο - quam emendationem confirmat Nicepho- 
rus in cap. 16 lib. xvii, ubi hunc Evagrii locum ita 
describit : “Ἔδειξε δὲ xat τὸ ἔργον τὴν τῆς míazso; 
πρόῤῥησιν, ὡς μάλιστ' ἀληθὴς εἴη χαὶ σύμφωνος. 
ld est, ut vertit Langus: Res ipsa quoque predictio- 


consentiens confirmavit. Totum igitur bunc Evagrii 
locum ita seribendum existimo : Καὶ τὸ i02; 
ἔδειξε τὸ ἁληθὲς, τῆς πίστεως ἐς ἔργον τὴν πρόῤ- 
ῥησιν ἀγαγούσης: ld est: Et etenius ipse veritatem 
declaravit, fide scilicet vaticinium aa effectum  per- 
ducente. 

(61) Ὅπερ ἀγέστα πρὸς Ῥωμαίων »£xAnra. 
Procopius in libro t: Persicorum, ex. quo hsec de- 
suinpsit Evagrius, ita scribit, pag. 85 : Ἐπίπροσθεν 
ἀεὶ τῶν τὴν ἀγέσταν ἐργαζομένων ἐτίθεντο. O5t 
γὰρ τὸ ποιούμενον τῇ Λατίνων φωνῇ ἑχάλουν Ῥω- 
μαῖοι Quanam autem ratione a Romanis construe- 
rentur hujusmodi aggesta, optime docet Apollo- 
dorus in Mechanicis. Quem librum a me nuperin 
Latinum sermonem conversum, una cum aliis 
ejusdem argumenti scriptoribus, brevi, Deo dante, 
in lucem edemus. 

(62) Τὴ» θεέτευκτον elxóra. Hic Evagrii kcur 


e 


“119 


HISTORL£E ECCLESIASTICA LIBER IV. 


9100 


οὐχ tlpyásavso* "Ay6áoo δὲ Χριστὸς ὁ Θεὸς, ἐπεὶ A rum apprehendere. Itaque ad inopiam consilii jain 


αὐτὸν ἰδεῖν ἐπόθει, πέπομφε. Ταύτην τοίνυν τὴν 
«αναγίαν εἰχόνα χατὰ τὴν εἰργασμένην σφίσιν 
ἐσαγαγοντες διώρυγα, ὕδατί τε ἐπιχλύσαντες, ἀπ᾽ 
αὐτοῦ χατὰ τῆς πυρᾶς xal τῶν ξύλων ἀφεῖσαν. 
Καὶ παραυτίχα τῆς θείας δυνάμεως τῇ πίστει τῶν 
δεδραχότων ἐπιφοιτησάσης, ὅπερ Tiv ἐχείνοις πρώην 
ἀδύνατον, ἐξηνύετο, παραυτίχα γὰρ ἐσεδέξαντο τὴν 
φλόγα τὰ ξύλα, καὶ λόγου θᾶττον ἀπανθραχωθέντα 
τοῖς ὑπερτέροις μετεδίδοσαν, ἅπαντα τοῦ πυρὸς 
ἀμφινεμυμένου. Ὡς δὲ τὸν χαπνὸν ἀναθριώσχοντα 
πεθέαντο ol τῇ πολιορχίᾳ πιεζόμενοι, σοφίζονται 
τάδε" λαγυνίδας μιχρὰς ἀγαγόντες, ἐμφορέσαντές 
τε θείου ἅμα χαὶ στυππείου χαὶ τῶν ἄλλων εὐχατα- 
φλέχτων ὑλῶν, χατὰ τῆς χαλουμένης ἀγέστας ἀπ- 
εσφενδάνιζον, αἴπερ χαπνὸν ἀνιεῖσα:, τοῦ πυρὸς τῇ 
ῥύμῃ τῆς βολῆς ἀναφθέντος, τὸν Ex τοῦ χώματος 
ἀναδιδόμενον χαπνὸν λανθάνειν παρεσχεύαζον ὡς 
πάντας ὑποτοπάζειν τοὺς οὐχ εἰδότας, ix τῶν λαγυ- 
νίδων μᾶλλον καὶ οὐχ ἑτέρωθεν τὸν χαπνὸν χαθεστά- 
vat. Τρίτῃ δ᾽ οὖν ἀπ᾽ ἐχείνης ἡμέρᾳ, ὥφθησαν al 
γλωσσίδες τοῦ πυρὸς Ex τῆ; γῆ; ἀναδιδόμενα:, xal 
τότε συνῆχαν ol ἐν τῷ χώματι τῶν [Iepsov μαχό- 
μενοι, ὅποι χαχῶν χαθεστήχασιν. Ὁ δὲ Χοσρότς 
ὥσπερ τῇ θείᾳ δυνάμει ἀντιφερόμενος, τοὺς τῶν 
ὑδάτων ὀλχοὺς, οἱ πρὸ τῆς πόλεως ἔτυχον ὄντες, 
χατὰ τῆς πυρᾶς ἀφεὶς, “όεννύειν ταύτην ἐπειρᾶτο. 
'H δὲ μᾶλλον ὡς ἔλαιον ἣ θεῖον, ἢ «t τῶν ἐξάπτειν 
εἰωθότων, τὸ ὕδωρ δεξαμένη, ἐπὶ μεῖζον ἤρθη μέ- 


redacti, afferunt divinitus fabricatam imaginem, 
quam non hominum manus effinxerant, sed Chri- 
stus Deus ad Agbarum miserat, qui ipsum videre 
magnopere cupiebat. Hanc cum in fossam quain 
effoderant importassent, aqua asperserunt : et ex 
eadem aqua in rogum ac ligna guttas aliquot inje- 
cerunt. Statimque divina potentia fidei illorum op:- 
tulante, quod prius fieri nullo modo poterat, ad 
exitum perductum est. Nam continuo ligna flammam 
concepere, et diclo citius in carbones redacta, eam 
ad superiora ligna transmisere, igne universa un- 
dique depascente. Obsessi vero, postquam fumum 
in sublime erumpentem viderunt, istud commenti 
sunt. Parvas quasdam lagenas sulphure ac stupa, 
aliaque materia ad ignem concipiendum aptissima 
repletas, in aggerem hostium miserunt. Qux» cum 
fumum emittere coepissent, igne scilicet ipsa jactio- 
nis vi accenso, id perficiebant, ut fumum ex aggere 
erumpere ignoraretur. Omnes enim qui ejus rei 
ignari erant, non aliunde quam ex lagenis illis fu- 
mum prodire suspicabantur. Tertio demum post 
die, flamm:e ignis ex terra prodeuntes apparuere. 
Tunc vero Persz qui ex aggere pugnabant, 407 sen- 
serunt quo in discrimine positi essent. Αἱ Chos- 
roes, quasi divin: potentize sese opponens, aque 
ductus omnes qui extra civitatem erant, in rogum 
derivans, eum restinguere conatus est. Sed rogus 
aquam vice olei, aut sulphuris, aut alterius materiz 


χρις ἂν τὸ πᾶν χατήγαγεν χῶμα, xa τέλεον τὴν C, qu: flammam alere solet, admittens, magis magis- 


ἀγέσταν ἀπετέφρωσε. Τότε δ᾽ οὖν ὁ Χοσρόης ἁπά- 
σαις ταῖς ἐλπίσιν ἀπειρηχὼς, xal διὰ τῶν ἔργων 
ἐγνωχὼς, ὡς πολλὴν ὥφελεν αἰσχύνην, ὑπο- 
τοπήσας τοῦ πρὸς ἡμῶν πρεσδευομένου Θεοῦ περι- 
ἐσεσθαι, ἐπὶ τὰ σφέτερα τὴν ἀποκόρευσιν ἐποιεῖτο 
ἀχλεῶς. 


ΚΕΦΑΛ. KH. 


Περὶ τοῦ γεγονότος ἂν Σεργίου πόλδε θαύματος. 


Λελέξεται δὲ xal ὃ κατὰ τὴν Σεργίου παλιτῶν (1) 
ἄλλοτε ὑπὸ Χοσρόου γέγονεν, ἐπεὶ χαὶ ἀξιόλογόν ἐστι, 
χαὶ πρέπον ὄντως μνήμῃ ἐς ἀεὶ διασωζομένῃ. Ἐπ- 
ἐστη χαὶ ταύτῃ ὁ Χοσρόης, ἐχπολιορχεῖν αὐτὴν Enei- 
γόμενος. Ὥς δ᾽ οὖν τῶν τειχῶν ἀπεπειρᾶτο, τὰ περὶ 
«ἧς σωτηρίας τῆς πόλεως πρὸς ἑχατέρων ἐλαλεῖτο" 
χαὶ συμδαίνουσιν ὥς τε τὰ ἱερὰ χειμήλια λύτρα τῇ 
πόλει γενέσθαι, ὃν οἷς χαθειστήχει καὶ σταυρὸς ὑπ 
Ἰουστινιανοῦ (65) χαὶ Θεοδώρας πεμφθείς. Ὡς δ᾽ 


que incendebatur, quoadusque aggerem universum 
pessumdedit, et in favillas ac cineres redegit. Tunc 
igitur Chosroes animum penitus despondens, et 
experimento ipso intelligens magnum se dedecus 
retulisse, qui sperasset se Deo quem nos colimus 
superiorem futurum, cum ignominia in regionem 
suam reversus est. 


CAP. XXVIII. 
De miraculo quod factum est Sergiopoli. 


Referam nunc id quod ab eodem  Chosroe alibi 
gestum est circa urbem Sergiopolim. Est eniin exi- 
mium, dignumque prorsus quod sempiternz homi- 
num memorie commendetur. Quippe Chosroes ad 


p hanc quoque urbem accessit, expugnare eam cu- 


piens. Cum igitur incusso ariete muros quatere 
jam coepisset, oppidani cum eo colloquium inie- 
runt, servande urbis causa. Tandemque inter eos 
convenit, ut sacra Ecclesie vasa pro redemptione 


VALESII ANNOTATIONES, 


citatur in septima synodo cecumenica, pag. 613 et 
aBarlaam in lib. Contra Latinos. De hac 
imagine non manufacta, -quam Christus δὰ Ágba- 
rum misisse dicitur, Vide Gretserum in libro De 
imaginibus non manu[actis. Ceterum notandum 


est, nec ab Eusebio in lib. 1 Historie ecclesiastica. 


Orro . 


nec a Procopio in obsidione urbis Edessen:, ul- 


lam fleri mentionem imaginis a Christo ad Agba- 
rum regem transmisse. Solam enim epistolam ἃ 
Christo ad eum missam essescribunt per Thaddzum 
apostolum. 

(63) Σταυρὸς ὑπὸ 'lovctwiarov. De hac crace 


VARIORUM. 


(x) Τὴν Σεργίου πολιτῶν. Legendum conjun- 
ctim Σεργιονπολιτῶν. Vide similem phrasin lib. v, 
cap. 41, initio. iN. Lowrau.) Est autem Sergiopolis 
urbs Syriz, in Euphratesia provincia, ad Euphra- 


tem fluvium; sic a sancto Sergio cive Romano ibi 

cum sancto Baccho martyrium passo dicta, Sura 
roxima. (Bavpnaxp.) Erat hzc tertia Chosrois in 
omanos expeditio, anno 542. 


5151 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2532 


urbis darentur ; in quibus erat crux, quam Justi- A οὖν ἀπεχοιλίσθη ταῦτα, τοῦ ipio; ὁ Xo3gór; xi 


nianus ac Theodora eo miserant. His ad Chosroem 
perlatis, sciscitatur Chosroes ex sacerdote et ex 
Persis qui una cum illo ad eam rem missi fuerant, 
nihilne amplius superesset. Tum quidam ex iis qui 
ruentiri consueverant, respondit, alios praeterea 
tliesauros esse, ab oppidanis, qui pauci admodum 
erant, occultatos. Porro ex sacris thesauris qui 
comportabantur, aureum quidem vel argenteum 
vas nullum relictum fuerat, sed alterius pr:sstan- 
tioris materie, ac Dco prorsus dicatz : sanctissi- 
mz scilicet reliquie invicti martyris Sergii, ín 
oblonga quadam arca argento cooperta reconditz, 
His inductus Chosroes, cum universum exercitum 
urbi admovisset, repente per omnem ambitum mu- 
rorum innumerabilis visa est militum multitudo 
cum clypeis urbem defendentium. Quo coispecto, 
hi qui a Chosroe missi fuerant , reversi sunt, et 
numerum et armaturz genus non sine admiratione 
referentes. Chosroes vero, postquam iternm sci- 
&citatus paucos admodum in urbe remansisse didi- 
cit, eosque aut senes aut parvulos, robustis videli- 


πῶν σὺν αὐτῷ πεμφθέντων Περσῶν &veruvÜdvszo μή 
τι ἕτερον εἴη. Τῶνδέ τις οὐχ εἰωθότων ἀληθέξζεσθοι͵ 
φησὶ πρὸς τὸν Χοσρόην xai ἕτερᾳ εἶναι χει μήλια ὅπερ 
mph; τῶν πολιτῶν ἀπεχρύδη εὑὐαρίθμων ὄντων. 
Ὑπελέλειπτο δὲ χρυσοῦ μὲν ἢ ἀργύρου χειμήλιοι 
τῶν ἐπιφερομένων οὐδὲν, ἑτέρας δὲ προὐργιαιτέρες 
ὕλης, xai Θεῷ χαθάπαξ ἀφεχούσης, τὰ πανάγια λεί- 
Ψψανα Σεργίου τοῦ ἀθλοφόρου μάρτυρος, ἕν τινι τῶν 


ἐπιμήχων σορῶν χείμενα ἐξ ἀργύρου ἢμφιεσμένη. 


Ἐπειδὴ δὲ τούτοις πεισθεὶς ὁ Χοσρόης, τῇ πόλει τὸν 
ὅλον ἐπαφῆχε στρατὸν, ἐξαπίνης ἀνὰ τὸν περίδολον 
ἀσπὶς ἀνεφάνη μυρία, ὑπερμαχοῦσα τῆς πόλεως" 
ὅπερ οἱ πεμφθέντες πρὸς; Χυσρόου θεασάμενοι ἔξαν- 
ἔχον, τό τε πλῆθος θαυμαζόντες, τὴν τε ἐξόκπλιτο 
διηγούμενοι. Ὡς δὲ xai πάλιν πυθόμενος ἔμαθεν ὁ 
Χοσρόης ὀλίγους τῇ πόλει χομιδῇ ἐνατομεῖναι, ἐξ- 
ὠρους τε xal ἀώρους, τῆς σφριγώσης ἡλικίας ixm- 
δὼν γενομένης, ἔγνω τοῦ μάρτυρος εἶναι τὸ θαῦμε' 
xai δείσας, χαὶ τὴν Χριστιανῶν πέστιν ἀγάμενος, 
ἀπῆρε πρὸς τὰ οἰχεῖα. Ὃν xal φάσιν ἐν ταῖς cries 
ταίαις (64), τῆς θείας ἀξιωθῆναι παλιγγενεσίας. 


cet omnibus e medio sublatis : hujus miraculi auctorem esse martyrem intellexit. Atque ob id mets 


perculsus, admiratusque Christianorum fidem in 408 regnum suum reversus est. Aiunt etimm il 
lum sub exitum vitze, sacro regenerationis lavacro initiatum fuisse. 


CAP. XXIX. 
De pestilenti morbo. 


Sed et pestem illam commemorabo qus iisdem c 


temporihus ingruit, ei quie duobus jam et quin- 
quaginta annis, quod nunquam antea accidisse 
legitur, grassata est, el universum prope terra- 
rum orbem depasta. Etenim biennio post captam 
ἃ Persis Antiochiam, pestilens morbus grassari cce- 
pit, aliquatenus quidem similis illi quem describit 
Thucydides?, aliquatenus autem dispar. Et initium 


4 Thucyd. l. ri, $ 48. 


ΚΕΦΑΛ. ΚΘ'. 
Περὶ τοῦ «οιμικοῦ πάθους. 

᾿Αφηγέσομα: δὲ xal τὰ περὶ τῆς ἐπισχηψάση; 
νόσου τοῦτο δεύτερον xa πεντηχοστὸν ἕτος, μὴ κρ- 
τερον ἱστορηθὲν (605), χρατησάστις,, xol πᾶϑεν τὴν 
ἐπινεμηθείστς. Τῆς γὰρ ᾿Αντιόχου πρὸς ἵμροῶν 
ἁλούσης, ἔτεσιν ὕστερον δύο πάθος ἃ πεδήμῃκ in 
μῶδες, ἕν τισι μὲν συμφερόμενον τῷ ὑπὸ Gur 
δου γραφέντι, ἕν τισι δὲ, πολλῷ διαλλάτιον. δὰ 
ἄρχθη μὲν ἐξ Αἰθιοπίας, ὡς νῦν ἐλέγετο. Τὴν δὲ 51 


ΥΑΙΈΘΙ ANNOTATIONES. 


aurea quam Chosroes ex Sergiopolitanorum Ec- 
clesia pro redemptionis pretio obtulerat, loquitur 
Theophylactus Simocatta, inlib. v Historie, cap. 
1$, ubi etiam Chosroes. hujus de quo Evagrius 
loquitur, nepos, diserte testatur crucem illam in 
honorem Sergii martyris a Justiniano imperatore 
missam fuisse Sergiopolim, et in Ecclesia sancti 
Sergii collocatam. 

(64) "Ur xal cuc ἐν ταῖς re&Aevralaic. In 


optimo codice Florentino hzc ad marginem | ascri- D 


pta sunt: Ὅτι φησὶ περὶ Xoz2óno, ὅπερ ἄλλο: ct; 
τῶν ἰστορ'χῶν οὐχ εἶπεν. Id est Nota. Evagrium de 
Chosroe dicere id, quod nemo alius historie Scriptor 
commemoravit: cuin scilicel sub exitum vite sucra- 
mentum baptismi suscepisse. 

(65) Mh πρότερον ἱστορηθέν. Addendus vide- 
tur articulus postpositivus, hoc modo: ὃ μὴ πρότε- 
ov ἱστορηθὲν, etc. Idque con(irniat. Nicephorus, 
qui hunc Evagrii locum ita descripsit: Ὅπεο 
εὕποτ᾽ ἦλθεν εἰς ἀχοὴν. δεύτερον xal πεντηχοστὸν 
ἕτος νεμούσης τὴν γῆν. Nulla certe pestis tandiu 
frassata esse memoratur. Caypisse autem traditur 

zc lues anno post. consulatum Basilii, qui fuit 
annus Christi 545 |Sic edit. Paris. Scribe tamen 
541, eo enim anno consulatum gessit. Basilius, ut 
patet. ex. sequentibus], ut testantur Victor Thu- 
nonensis in Clironico, οἱ coutinuator Marcellioi 
comitis. Victor quilem [unon. de hac peste ita 


scribit: Horum exordia malorum generalis orbis 
terrarum. mortalitas sequitur, et asw perse- 
cutione major pars populorum negetur. Continus- 
tor autem Marcellinisic habet : Jadictiene 6, anno 
secundo post consulatum Basilii, mertaliias wagna 
]taliam devastat, Oriente jum et {ἐπ τὶ que at- 
tritis. Et Vietor quidem consentire videtur cum 
Marcellino, eam pestem anno secundo post conse- 
latum Basilii cepisse scribens, quemadmodum 
tradit Marcellinus. Dissentit tamen revera unius 
anni spatio. Annus enim secundus post consulatum 
Basilii apud Victorem Tunonensem, idem est x 
annus primus post consulatum Basilii, Christi vi- 
delicet. 512. Quippe Victor Tunonensis annum 
post consulatum cujuslibet consulis. proxime is 
sequentem, perpetuo secundum appellat, 808 pr 
mum; sicut pluribus exemplis probari potest 
Porro Evagrius noster Victoris Tunonensis see 
tentiam sequi videtur. Áit enim Evagrius, Intu 
illam cepisse biennio post captam a Persis Ánue- 
chiam. Antiochia vero expugnata est a Persis. 
Justino juniore consule, anno Natalis Domink 
540, ut scribunt Mareellinus et Marius in Chrome. 
Baronius tamen. pestem cepisse contendit anne 
Christi 544. (Hec pestis grassari caepit anno Chri 
sii 541, aut. insequenti, juxta. computum Anl. 
Pagii ad ann. 544, p. 6.] 


255 


HISTORIE ECCLESIASTIC.E LiBER IV. 


σαν ἀμο:αδὸν περιέδραμεν οἰχουμένην, οὐδένας ἀν- A quidem sumpsit ex /EÉthiopia, ut tunc ferebatur : 


θρώπων οἶμαι ἀπειράτους τοῦ νοσήματος χαταλελοι- 
πός. Καὶ ἔνιαι μὲν πόλεις ἐπὶ τοσοῦτον χατεσχέθη- 
gav, ἄχρι καὶ τοῦ παντάπασι χενὰς οἰχητόρων γε- 
νέσθαι. Ἕστι δὲ οὗ ἐπιλαδόμενον τὸ πάθος, χου- 
φόπερον μετῆλθεν. Obss δὲ χατὰ περίοδόν τινα tc- 
εαγμένην ἐνέσχηπτεν, οὔτε αὖ ἐπισχῆψαν, ὁμοίως 
ἀπεχώρει. ᾿Αλλά τινας μὲν τόπους χειμῶνος ἀρχο- 
μένου χατεῖχεν, ἑτέρους δὲ ἦρος διατελοῦντος., ἄλ- 
λους θερίζοντος (66), ἐνιαχῇ δὲ χαὶ μετοπώρου 
προϊόντος. Καὶ ἔστιν ἕνθα μέρους πόλεως ἁψάμενον, 
ξῶν γε ἄλλων ἀπήλλαχτο μερῶν" χαὶ πολλάχις qv 
ἰδεῖν ἐν οὗ νοσούσῃ πόλει, ἐνίας οἰχίας ἐς ὑπερδολὴν 
φϑειρομένας. Ἔστι 05 οὗ μιᾶς ἣ δύο φθαρεισῶν ol- 
κιῶν, τὸ λοιπὸν τῆς πόλεως ἀπαθὲς μεμενήχει. Ὡς 


δὲ γε ἐς τὸ ἀχριδὲς ἐπισχέψαντες χατειλέφαμεν, αἱ δ 


ἀπαθεῖς μείνασαι οἰκίαι χατὰ τὸν ἐφεξῆς ἐνιαυτὸν 
μόναι ἐπεπόνθεσαν. Τὸ δὲ πάντων παραδ΄ξότερον, 
τοῦτο ἦν, ὅτι εἴ γε συνέδαινε τῶν εἰλημμένων πόλεων 
οἰχήτορας ἑτέρωθι διάγειν ἔνθα τὸ πάθος οὐχ ἐπ- 
ἐσχηψε, χἀχεῖνοι μόνοι τοῖς παθήμασιν ἡλίσχοντο, 
el ix τῶν χρατηθεισῶν πόλεων ἐν ταῖς ἀπαθέσι πόλεσι 
διαιτώμενοι, Καὶ ταῦτα μὲν πολλάχις ἐν ταῖς περι- 
ὀδηις τῶν χύχλων τῶν χαλουμένων ἐπινεμήσεων, 
ταῖς πόλεσι χαὶ τοῖς ἑτέροις ἐγίνοντο τόποις. Μάλι- 
στα δὲ πανολεθρία σχεδὸν τοῖς ἀνθρώποις ἐπέπιπτεν, 
ἐν fj δευτέρῳ Exec (61) (gy) τῆς πεντεχαιδεχαετηρί- 
δο; τοῦ χύχλου. Ὡς χαὶ ἐμὲ τὸν ταῦτα συγγρά- 
ψάντα (συνεῖδον γὰρ xal τὰ χατ' ἐμὲ παρυφάναι τῇ 
ἱστορίᾳ, τὰ πρόσφορα τοῖς πρόσφοροις ἀρμόξων) χατ' 
ἀρχὰς μὸν οὖν τοῦ τοιούτου πάθους ληφθῆναι τοῖς 
χαλουμένοις βουδῶσιν, ἐς χαμαιδιδασχάλου (68) Ext 
φοιτῶντα᾽ ἀποθαλεὶν δὲ ἐν τοῖς διαφόρως ἐπισχήψασι 
τοιούτοις πάθεσι, πολλούς τε τῶν ἐξ ἐμοῦ προελθόν- 
των, xal γαμετὴν χαὶ «fic λοιπῆς συγγενείας, olxé- 
κας τε xai χωρίτας (69) παμπόλλους" ὥσπερ τῶν 
κύχλων τῶν ἐπινεμήσεων τὰς ἐς ἐμὲ συμφορὰ; με- 
ριζομένων. Ὅτε δ᾽ οὖν ταῦτα ἔγραφον, ὄγδοον χαὶ 
πεντηχοστὸν τῆς ἡλιχίας (10) ἄγων ἔτος, οὐ πρόσω 


omnem vero terrarum orbem per quasdam vices 
peragravit, nullos, ut opinor, mortales intactos re- 
linquens. Ác nonnullz quidem urbes ea calamitate 
adeo vexatze sunt, ut incolis penitus vacu: rema- 
nerent. [n quibusdam autem locis, quee occupave- 
rat, levius perstrinxil. Neque vero certa quadam 
anni tempestate incumbebat hzc lues : nec. post- 
quam incubuisset, simili modo recedebat. Sed 


nonnulla quidem loca initio hiemis occupavit : alia 


verno tempore : quzdam zstiate, alia procedente 
autumno. Et in aliis quidem urbibus, cum aliquas 
partes attigisset, a reliquis abstinuit. Ac sepenu- 
mero cernere licebat, in urbe qux non zgrotaret, 
quasdam familias funditus interire. Alicubi vero, 
una aut altera familia consumpta, reliqua civitas 
intacta remansit. Czeterum ut re attentius conside- 
rata observavimus, familie ille quse intacte re- 
manserant, sequente anno sole hanc calamitatem 
expertze sunt. [stud vero prz reliquis omnibus sin- 
gulari admiratione dignum fuit, quod si qui forte 
cives earum urbium quas pestis illa corripuerat, 
alibi degerent in locis in quz lues illa minime in- 
cubuerat, soli hoc morbo corripiebantur illi, qui ex 
urbibus pestilentia infectis oriundi, in intactis ci- 
vitatibus morabantur. Et bzc quidem sz»pe tum in 
urbibus, tum aliis in locis eventebant, labentibus 
circulis quos vulgo indictiones appellant. 409 Prz- 
cipue tamen anno secundo uniuscujusque indictio- 
nis, exitialis pernicies generi humano incumbebat. 
Adeo ut me quoque qui ísta scribo (visum enim 
est ca quoque quz ad me spectant, huic historism 
intexere, congrua locis congruis inserendo), me, 
inquam, dum grammaticorum scholas adhuc fre- 
quentarem sub pestis illius exordium, lues ingui- 
naria corripuerit : et in morbis illis qui diverso 
tempore incubuerunt, tum multos ex liberis meis, 
tum uxorem et cognatos complures amiserim, ser- 
vos item et rusticos quamplurimos : indictionum 


VALESII ANNOTATIONES. 


(66) "A.l.lovc θερίζοντος. Scribendum puto ἄλ- 
Aou; θέρους ὄντος, quemadmodum legitur apud 
Nicephorum *n cap. 18 lib. xvii. 

(61) Ἔν ἦ δευτέρῳ ἔτει. Assentior viris doetis, 

ni emendarunt ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει, quemadmo- 
dumlegitur apud Nicephorum. [ta certe Savilius in 
margine sui codicisemendavit,et hancnotam adjicit, 
anno Christi 559. Putavit scilicet Savilius,Evagrium 
his verbis significare pestem illam precipue gras- 
satam esse indictione secunda. Verum Evagrius 
id non dicit, neque enim pestis illa adhuc grassari 
eaperat anno Christi 559. Id ergo tantum dicit Eva- 

rius, annosecundou cujusque indictionis pestem 
am gravius solito incubuisse. 

(68) 'Ec χαμαιδιδασκάμους. In optimis codici- 
bus Florent. et Tell. scriptum inveni ἐς χαμαιδι- 
δασχάλον ἔτι φοιτῶντα᾽ quod est elegantius. Et sic 
loquitur Evagrius supra in cap. 26 hujus libri, 
Ubi se scholam grammaticorum frequentasse scri- 
bit eo tempore, quo Antiochia ἃ Chosroe expu- 
gnata est, id est anno Christi 540. 


(09) Οἰκέτας τε xal xopírac. Id est, servos et 
colonos; χωρῖται enim sunt rustici. seu. coloni, qui 
etiam χωριχοί dicuntur, ut notavi ad cap. 40 lib. 
vi Historie ecclesiastice Eusebii. Sic certe Theo- 
phanes in Chronico, pag. 139, de Dioscori junioris 
electione loquens: ᾿Ανεχώρησαν, inquit, τὰ πλήθη 
τῶν χωριχῶν. Ubi Anastasius Bibliothecarius recte 
vertit, multitudinem rusticorum. 

(70) “Ογδοον xal πεντηκοστὸν τῆς ἡλικίας. 
Ex hoc loco natalis Evagrii facile deprehendi po- 
test. Nam eum in hujus capitis exordio dixerit, 
tunc cum ista scriberet, pestis illius annum fuisse 
secundum et quinquagesimum: nunc vero asserit 
se, dum hzc scriberet, annum aetatis egisse octa- 
vum et quinquagesimum, necessario conficitur 
illain in lucem editum fuisse sex annis ante pestis 
hujus exordium. Porro pestis illa exorta est anno 
post consulatum Basilii, seu dpobus annis post 
excidium urbis Antiochiz, ut supra dixit Evagrius. 
Natus est igitur Evagrius anno Christi 556, aus 


VARIORUM. 
(y) Ἔν» ἡ δευτέρῳ ἔτει. Lege lv τῷ δευτέρῳ Eze. (W. [ον τη.) 


1. 


- 


2155 


EVAGRII SCHOLASTICTÓ 


2196 


circulis calamitates meas inter se quodammodo A τούτων δύο χρόνων (71) (2), 5m τετράχις ἐπισχῆ- 


partientibus. Quo igitur tempore ista scribebam, 
annum agens ztatis octavum et. quinquagesimum, 
ante bos duos annos, cum Antiochiam hic morbus 
quater jam invasisset : quatuor si quidem indictio- 
^um circuli ab exordio hujus mali pr:eterierant : 
preter superius a me commemoratos, fil.am quo- 
que amiseram, et nepotem ex ea prognatum. Porro 
ljues illa ex diversis morbis conflata erat. Nam in 
nonnullis, a capite exorsa, oculos sanguinolentos et 
vultum tumidum efficiebat. Deinde in guttur de- 
scendens, quemcunque corripuisset, e medio tolle- 
bat. Aliis profluvium ventris contingebat. Quibus- 
dam abscessus in inguine exorti, et gravcs inde 
febres accessere, et intra biduum fere aut tLiduum 
moriebantur, mente ac corpore perinde firmi, ac si 
nihil mali passi essent. Alii mente capti animam 
exhalabant. Carbunculi quoque ex corpore erum- 
pentes, multis vitam ademere. Sed et nonnulli, 
eum semel atque iterum hoc morbo correpti eva- 
sissent, postea eadeni :egritudine Lentati occubuere. 
Modus vero contrahendi morbi multiplex fuit, et 
rationem omnem superans. Álii enim eo solum 
quod simul versati essent, aut iu iisdem «dibus 
manerent, interierunt. Nonnulli cum attigissent 
tantum, aut in domum ingressi essent, Quidam 
A10 in medio foro eam labem contrahebant. Non- 
nulli cum ex urbibus ea labe infectis aufugissent, 
ipsi quidem intacti remanserunt, aliis vero qui sani 
erant, morbum íintulere. Quidam licet cum multis 
eo morbo laborantibus mansissent, nec zgros so- 
lum, verum etiam mortuos tetigissent, nullum ta- 
men morbum contraxere.' Alii cum propter libero- 
rum ac necessariorum suorum internecionem modis 
omnibus studerent ut ipsi quoque exstinguerentur, 
- atque idcirco cum :egris assidue versarentur : ta- 
men, morbo voluntati eorum quodammodo reluc- 
tante, nullatenus correpti sunt. Caeterum lues ista 


1 C. C. πολλοῖς τε. 


Ψψαντος τοῦ πάθους ἀνὰ τῆν 'Avtióyou, ἐπεὶ τέταρτος 
ἀπ' ἀρχῆς διῆλθε χύχλος (72), ἀπέδαλον θυγατέρα, 
τῶν προτέρων ἄνευ, καὶ τὸν ἐξ αὐτῆς προελθόντα. 
Τὸ δὲ πάθος ix διαφόρων νοσημάτων συνέχειξο. 
Ἑνίοις μὲν γὰρ ἐκ τἧς χεφαλῆ: ἀρχόμενον, xal 
ὀφθαλμοὺς αἱματώδεις, χαὶ οἱδαίνον πρότωπον ἄπερ- 
γαζόμενον, ἐς τὸν λαιμὸν χατύει, χαὶ τὸν ἁλισχόμε- 
μενον ἐξ ἀνθρώπων ἀπέπεμπεν. "Αλλοις ῥύσις γα- 
στρὸς ἐγίνετο. Τισὶ ὃὲ βουδῶνες ἑπανέσταντο, πυ- 
ρεττοί τε ἔνθεν δξαίσιοι" καὶ διήμεροι, ἢ τριταῖοι 
ἔθνησχον, ἴσα τοῖς μηδὲν πεπονθόσι φρονοῦντὲές τε 
xai τὸ σῶμα σνγχείμενοι. Ἕτερος παράφοροι γινό- 
μενοι, τὸν βίον ἀπετίθεσαν " xol ἄνθρακες δὲ ἐξαλ- 
λόμενοι, τοὺς ἀνθρώπους ἡφάνιζον. “Ἔστι δὲ οὗ xal 
ἅπαξ xai δίς τινες χρατηθέντες χαὶ διαφυγόντες, 
αὖθις χρατηθέντες ἀπώλλυντο. Καὶ τὰ ἐς τὰς ueta- 
λήψεις δὲ διάφορα, xat λόγον ὑπερδαΐνοντα. Ol μὲν 
γὰρ τῷ συνεῖναι μόνον xat συνδιαιτᾶσθαει ἐφθεέροντο᾽ 
οἱ δὲ καὶ προσαψάμενον μόνον" οἱ δὲ, xai εἴσω tbv 
οἰχήματος γενόμενοι" ἄλλοι δὲ χατὰ ἀγοράν. "Eva 
δὲ ἐχ νοσουσῶν πόλεων πεφευγότες, ἀπαθεῖς pepe 
νήχασι, τοῖς οὐ νοσοῦσι τῆς νόσου μεταδόντες. Οἱ δὲ 
τὸ παράπαν οὐχ ἥλωσαν’ πολλοῖς δὲ !9 συνδιαιτη- 
θέντες νοσοῦσι, xal πολλῶν οὐ νοσούντων μόνον, 
ἀλλὰ xai τετελευτηχότων προσαψάμενοι" οἱ Gb, καὶ 
σπουδὴν ὅπως ἀπώλλυντο διὰ τὴν παίδων ἣ οἰχιῶν 
πανολεθρίαν ποιούμενοι, χαὶ διὰ τοῦτο μάλιστα ἐν 
αλινδηθέντες τοῖς νοσοῦσιν, ὅμως ὥσπερ ἀνταγωνιζο- 
μένου τοῦ πάθους πρὸς τὴν βουλὴν, οὐχ Expatfjca. 
Ἐνεμήθη τοίνυν, ὥς pot λέλεχται, μέχρι τοῦ δεῦρο, 

δύο xai πεντήχοντα χρόνους τοῦτο τὸ πάθος, ἅπαν 

τα τὰ πρώην νιχήσαν. Φιλόστρατος γὰρ θαυμΐ 

ζει (75) ὄτιγε πεντεκαίδεχα ὁ χατ᾽ αὑτὸν Expátes 

λοιμός. Καὶ τὰ ἑξῆς δὲ ἄδηλα, ἐχεῖσε ἰόντα, οὗ ὁ 

Θεὸς εὐδοχήσει, ὁ χαὶ τὰς αἰτίας ἐξεπιστάμενος, χεὶ 

moi φέρονται. Ἐγὼ δὲ ὅθεν ἐξέδην ἐπάνειμι, xal τὲ 

λοιπὰ τῶν Ἰουστινιανοῦ φράσω. 


VARI LECTIONES. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(74) Οὐ πρόσω τούτων δύο χρόνων. Id est, 
Duobus his postremis annis nondum elapsis. Quod 
non monerem, nisi utrumque interpretem in hu- 
jus loci versione lapsum esse animadvertissem. 
Nam Musculus quidem ita vertit: Cum autem ista 
scriberem, et annum atatis quinquagesimum octa- 
vum agerem, et duo ἰδία temporis spatia nondum 
elapsa essent, etc. Christophorsonus vero ita inter- 
pretatur : Cum autem ista scriberem, quinquagesimo 
octavo anno scilicet. etatis, non biennio ante, etc. 
Melius dixisset, Intra hoc postremum biennium. 

. (72) Τέταρτος ἀπ' ἀρχῆς διῆλθε xóxAoc. Hiec 
sic intelligenda sunt, non quasi quatuor solidze 
indictiones transacte fucrint a pestis illius 
exordio, adeum annum quo ista scribebat Evagrius. 
Quatuor enim indictiones solid: annos elliciunt 
sexaginta. Atqui supra dixit Evagriua, tünc cum 


ista scriberet, annum fuisse pestilentis illius se- 
cundum et quinquagesimum. Non igitur de indi- 
ctionibus solidis accipienda sunt hasc verba. Nam 
pestilentia grassari cepit in Oriente, indictione 
quinta, anno post consulatum Basilii, qui fuit an- 
nus Christi 540. [Hic iterum in numeris peccavit 
edit. Paris.; quippe exarandum erat 542, ut patet 
ibid.] À quoi quinquaginta et duos annos ordine 
numeraveris, flet annus Christi 594. 

(16) Φιιόστρατος δὲ θαυμάξειε. Yn codicibus 
Florentino εἰ Telleriano scribitur: Φιλόστρατος γὲῤ 
θαυμάζει, quod tamen non probo. Quisnam autest 
sit hic Philostratus de quo loquitur Evagrius, e 
ubinam istud scripserit , incertum est. Pbilostrate 
Atheniensis historicus memoratur a Georgio Sye- 
cello in Chronico, anno primo imperii Aurelam 


VARIORUM. 


(3) Οὐ πρόσω δύο χρόνων. Recte Valesius an- 
X0s verliL ; uti. vox sumitur infra in hoc capite ; 
et lib. v, cap. 12, 15; vi, cap. 25; ita vox Chal- 


daica 1"Ty annos significat. Dan. 1v, 16: v 29. (W. 
Lownl ) s ; m 35v 


9151 HISTORIE ECCLESIASTIC;E LIBER IV. 9,158 - 
per duos et quinquaginta annos, ut jam dixi, ad hoc usque tempus grassata est, cunctas qua. prius 
grassatze sunt lues supergressa. Nam Philostratus quidem miratur, quod sua ztate pestis quindecim . 
annis grassata sit. Qu:enam autem posthzc eventura sint, incertum est, cum eo ferantur quo visum 
fuerit Deo, qui et causas rerum et eventus cognovit. Ego vero illuc unde digressus sum revertar. et 


veliquas res gestas Justiniani commemorabo. 


KEdAA. A. 
Περὶ τῆς φιϊοχρηματίας, xal ἀπιηστίας Tov- 
στινγιαγοῦ. 

'O Ἰουστινιανὸς ἦν μὲν χρημάτων ἄπληστος, καὶ 
τῶν ἀλλοτρίων οὕτως ἐχτόπως ἐῤαστὴς, ὡς χαὶ ὑπο 
ἤχοον ἅπαν χρυσίου πιπράσχειν τοῖς τε τὰς ἀρχὰς 
ἐπιτροπεύουσι, τοῖς τε τοὺς φόρους ἐχλέγουσι, va 
«ol; ὅποι ἀπ᾽ οὐδεμιᾶς αἱτίας ῥάπτειν ἐπιδουλὰς τοῖς 
ἀνθρώποις ἐθέλουσι. Πολλοὺς δὲ χαὶ ἀναρίθμους τῶν 
πὰ πολλὰ χεχτημένων, προφάσεις ἀπροφασίστους 
ἐπιχρώσας, τὰς οὐσίας ἁπάσας ἐζημίωσεν. "Hv δὲ 
χαὶ γυνὴ ἐτα!ριζομένη ἐποφθαλμιῶσάν τῳ, ὁμιλίαν 
τινὰ ὃ μίξιν ἀνέπλασεν, εὐθὺς ἅπαντα φροῦδα τὰ 
κῶν νόμων χαθίστατο, xal τὸν Ἰουστινιανὸν προσ- 

ταιρισαμένη τοῦ ἀτόπου χέρδονς, ὅλον τὸν πλοῦτον 

τοῦ συχοφαντηθέντος, οἴχοι μετεσχευάσατο. Καὶ 
ἀτειδὴς δὲ χρημάτων ὑπῆρχεν ὥστε xaX πολλοὺς 
ἁγίους xai ἑχασταχοῦ ναοὺς μεγαλοπρεπεῖς (74) 
ἀναστῆσαι, ἄλλους τε εὐαγεῖς οἴχους ἐς ἐπιμέλειαν 
ἀνδρῶν τε xal γυναίων ἀώρων τε xal ἐξώρων, xal 
τῶν ὑπὸ νοσημάτων πο:χίλων ἐνοχλουμένων" συντά- 
ξεις τε μεγάλας ἀποχληρῶσαι, ὅθεν δέοι ταῦτα γί- 
νεσθαι' πρᾶξαί τε χαὶ ἄλλα μυρία εὐσεθῇ χαὶ Θεῷ 
ἀρέσχοντα, εἴπερ ἐξ οἰχείων διῴῷεν οἱ τούτων ἐργά- 
ται, xal χαθαρὰς τὰς σφῶν πράξεις xapnoqopolsv. 


ΚΈΦΑΛ. ΛΑ’. 
Περὶ τοῦ μεγάλον ναοῦ τῆς ᾿Αγίας Σοφίας, καὶ 
τῶν ᾿Αγίων Ἀποστόλων. 

᾿Ανέστησε δὲ χαὶ χατὰ τὴν Κωνσταντίνου, πολ- 
λοὺς μὲν ἐς χάλλος ἐξησχημένους τῷ Θείῳψ xal τοῖς 
ἁγίοις σηχούς. Ἐδομήσατο δὲ μέγα τι χαὶ ἁπαρά- 
ὄλητον χρῆμα, οὐχ ἱστορηθὲν πώποτε, τὸν μέγιστον 
τῆς ἐχχλησίας νηὸν (a), εὐπρεπῆ τε χαὶ ἔξοχον, χαὶ 
λόγου δύναμιν ἐχθαίνοντα. Καὶ metpáconat δὲ ὡς ἂν 
οἷός τε ὦ, χωρογραφῇσαι τὸ τέμενος. Θόλος ἐστὶν ὁ 
τῶν ἀναχτόρων νηὸς, τέτταρσι μετεωριζομένη da- 
λίσιν, ἐς τοσοῦτον ὕψος ἑπαιρομένη, ὡς ἕνερθε μὲν 
τοῖς ἀτενίζουσι δυσέφιχτον εἶναι τοῦ ἡμισφαιρίου 
τὴν ἀποπεράτωσιν * ὕπερθε δὲ τοὺς γινομένους μη- 


CAP. XXX. 
De inexplebili avaritia Justiniani. 


Fuit quidem Justinianus inexplebilis avariti:e, 
et alieni usque adeo appetens, ut universas pro- 
vincias imperii Romani accepta pecunia venderet 
magistratibus, et tributorum exactoribus, et iis 
qui absque uila causa insidias hominibus struere 
solent. Multos przterea, ac psne innumerabiles 
qui opibus affluebant, concinnatis calumniis omni 


"patrimonio spoliavit. Quod si qua» mulier corpore 


quastum faciens, consuetudinem aut stuprum ali- 
cui falso objecissct. bonis ejus inhians, statim 
leges omnes ac jura violabantur, et modo Justinia- 
num turpis lucri participem ascivisset, universas 
opes ejus qui calumnia appetitus fuerat, in domuirn 
suam transferebat. ldem iamen in expendenda pc- 
cunia admodum largus fuit : adeo ut multas sacras 
edes et magnifleas passim ecclesias :dificaret. 
Multas praterea religiosas domos ad curandos viros 
ac mulieres, tam sencs, quam parvulos, eteos qui 
variis morbis conflictabantur , exstruxit : nec me- 
diocres reditus ad eam rem deputavit. Innumera 
quoque alia gessit admodum pia, Deoque accepta, 
dummodo ii qui δὰ agunt, ex propriis facultatibus 
ea opera perficiant, ct actus suos puros, tanquam 
sacrificium, offerant Deo. 


A11 CAP. XXXI. 
De magna ccc*esia. Sancte Sophie, ei Sanctorum 
Apostolorum. 

Idem Constantinopoli, cum alias sacras des 
mirze pulcbritudinis in honorem Dei ac sanctorum 
construxit : tum. magnum illud et incomparabile 
opus, cujusmodi nullum unquam fnisse memoratur : 
maximam scilicet ecclesiam Sanctz» Sophiz, deco- 
ram ac precellentem, et quz vim dicendi omnem 
longe superat. Ejus tamen singulas partes, quoad 
possum, describere conabor. Ades sanctuarii, te- 
studo est quatuor fornicibus in sublime erecta : in 
tantam altitudinem sublata , ut ex inferiore quidem 
loco aspicientes, hemisphzrii fastigium difficile pos- 


^VALESII ANNOTATIONES. 


(74) Kal ἑκασταχοῦ ναοὺς peraAozpeszsic. 
Henricus Savilius particulam xal in suo codice 
expunxit. Eam tamen bic retinendam esse censeo, 


transpositis tantum vocabulis hoc modo: Ὥστε 
xal πολλοὺς ἁγίους xal μεγαλοπρεπεῖς ἐχασταχοῦ 
ναοὺς ἀναστῆσαι. 


VARIORUM, 


(a) Τῆς éxxAnclac vnór.Interpres legisse vide- D 


tur τῆς ᾿Αγίας Σοφίας ναόν. Hujus ecclesiz zdifi- 
catio ad ann. 552 referenda est. Nimirum in sedi- 
tione ab Hyeptio, Pompeio et Probo adversus Ju- 
stinianum isto anno concitata (de qua vid. supra 
c. 15) Ecclesia Major incendio absumpta est. 
Novam itaque et longe ampliorem zdificavit Ju- 
stinianus, et sancte Sopbiz dedicavit, anno 537, 
jaense Decembri, cum sex ferc auni intercessissent 


inter prioris ecclesie conflagrationem , et nova 
dedicationem. Vid. Ant. Pagi ad ann. 522, n. 7, et 
ad ann. 557, n. 5. (W. Lowrm.) Hujus ecclesise 
nominis rationem reddit Paulus Diaconus lib. 
xvin, initio, his verbis: « Exstruxit idem princeps 
intra Constantinopolim urbem ipsi Domino, qui 
est Sapientia Dei Patris, templum, quod Gr»co 
vocabulo ᾿Αγίαν Σοφίαν, id est, Sanctam | Sapien- 
tiam nominavit, 


2199 


EVAGRII SCHOLASTICI 


“πὸ 


vint cernere. In superiori autem loco constituti, A 925.3 πειρᾶσθαι, εἰ καὶ μάλα τολμητής τις εἴη, ὑπερ- 


quantuinvis audaces sint, nunquam despicere co- 
nentur, et usque ad, solum oculos demittere. For- 
nices autem vacui a solo usque ad culmen tecti 
eriguntur. [n dextro autem ac sinistro latere ex ad- 
verso fornicum positz sunt columnae, ex lapide 
Thessalico fabricatzx : et solaria sustinent, quz aliis 
item similibus columnis suffulta, iis qui mysteria 
speetare volueftint, ex sublimi conspiciendi copiam 
faciunt. Ex hoc etiam loco Augusta diebus festis 
sacrorum mysteriorum solemnitati interesse solet. 
Quas vero ad ortum et occasum solis sunt. sitze, ita 
relict: sunt, ut nihil sit quod tant: magnitudinis 
adinirationem impediat. Supradictorum autem so- 
lariorum porticus, inferius columnis ac parvis arcu- 
bus tantum opus absolvunt. Porro ut manifestius 
fiat hujus fabrice miraculum, mensuram quoque 
hic inferre constitui longitudinis et latitudinis atque 
altitudinis ; arcuum item tum vacua intervalla, tum 
A19 sublimitatem. Mensura igitur sic se habet : 
Longitudo quidem a porta qu:e est e regione sacra 
concha, quo in]oco incruentum offertur sacrificium, 
ad ipsam usque concbam, est pedum centum et 


nenaginia : latitudo vero a septentrione ad meri- 


diem, pedum centum etquindecim. Altitudo a 


χύπτειν καὶ Eq τὸν πυθμένα τὰς ὄψεις τιαραπέμκει". 
Αἱ δὲ ψαλίζες χεναὶ (75) ἐξ ἐδάφους μέχρι τῆς xs- 
λύπτρας ^"; ὁροφῖς ἑπαίρονται. Ἐν δεξιῷ δὲ χε: 
χατὰ τὸ εὐώνυμον χίονες αὑτοῖς παρατετάχαται (10) 
ix Θεσσάλου λίθου πεποιημένοι. Ὑπερῷά τε μετεω- 
ρίξουσιν (77) ἑτέροις παραπλησίοις χέοσι, προχύ- | 
πτειν τοῖς βουλομένοις διδόντες ἐς τὰ τελούμενα" 
ὅθεν καὶ fj βασιλὶ; παροῦσα ταῖς ἑορταῖς τῇ ἱερονρ- 
γἱᾳ τῶν μυστηρίων ἐφίσταται. Οἱ δὲ πρὸς ἀνίσχοντι: 
xal δυόμενον ἥλιον οὕτως ἀφείθησαν (78), οὐδενὸς 


ἐμποδὼν τῷ θαύματι τοῦ τηλιχούτον μεγέθους γενο- ᾿ 


μένου. Στοαὶ δὲ τῶν λελεγμένων ὑπερῴων EÉveph ᾿ 
χίοσι χαὶ ψαλίσι μιχραῖς, τοσοῦτον ἔργον ἀποπερα- 
t003at * ὡς ἂν δὲ χαὶ τὸ θαῦμα τῆς οἰχοδομίας τρα- 


B νώτερον ἧ, χαὶ τοὺς πόδας συνεῖδον ἐνθεῖναι, τοῦ τε 


εὔρους, τοῦ τε ὕψους, χαὶ τῶν Ψαλίδων, τό τε διάχε- 
νον, τό τε ὕψος, ἔχοντας ὧδε, Ἔστι μὲν οὖν τὸ pz. 
χος (b) Ex τῆς χαταντιχρὺ θύρας τῆς ἑερᾶς χόγχη:-, 
ἕνθα τὰ τῆς ἀναιμάχτου χαλλιερεῖταε θυσίας, μέ- 
χρις αὐτῆς, ποδῶν pA'. Τὸ δέ γε εὗρος χατὰ βοῤῥᾶν 
xaY νότον, ποδῶν ριε', Τὸ δὲ βάθος ἃ πὸ τοῦ χέντρον 
τοῦ ἡμισφαιρίου μέχρις ἐδάφους ποθῶν ρπή. Kel 
τῶν ψαλίδων, τὸ μὲν ἑχάστης εὗρος ποδῶν (c). T; 
δέ γε μῆχος ἀπὸ ἀνατολῶν εἰς δύσιν πόδες o£. Τὸ 


ΨΑΙΕΘΙ1 ANNOTATIONES. 


(15) Αἱ δὲ ψαλίδες κεναί. Qusret hic fortasse 
aliquis, quid sibi velit vox χεναΐ, Ait enim Eva- 
grius, arcus seu fornaces vacuos a solo usque ad 
culmen surgere. Igitur hoc loco intelligere debe- 
mus apertos, nullis columnis suffultos. Procopius 
lib. 1 De edificiis, id de duobus duntaxat arcubus 
testatur : Τῶν δὲ ἁψίδων αἱ μὲν δύο κατὰ χενοῦ τοῦ 
ἀέρος ἐπανεστήχασι πρὸς ἀνίσχοντά τε xal δύοντά 
που τὸν ἥλιον. 

(76) Αὐτοῖς παρατετάχάται. Hunc locum pes- 
sime verterunt interpretes. Musculus quidem ita 
vertit : In dextro latere ad sinistram ordinata sunt 
zn illis columne, etc. Christophorsonus vero in- 
terpretatur hoc modo : In deztro latere sunt. ho- 
mini ingredienti ad levam columna ordine locate,etc. 
Fraudi scilicet illis fuit unius conjunctionis 
omissio, quam nos ex ms. codice Florentino sup- 
pleviinus hoc modo : Ἕν δεξιῷ δὲ xal xaxà τὸ εὑ- 
ὥνυμον, etc., etc. Superest. nunc ut. exponamus 
quid sibi velint verba illa quie proxime sequuntur, 
παρατετάχαται αὐτοῖς xlovez. Ipse igitur sui inter- 
pres erit Evagrius, qui in lib. r, cap. 14, Eccle- 
siam Symeoni Stylite sacram describens, cam ex 
quatuor porticibus constare dicit. additque : Παρα- 
t&táyasat δὲ ταῖς στοαῖς χίονες, etc. Id est Jurzta 

rlicus, columne ordine posite sunt. Quare hoc 
oco pro αὐτοῖς libentius legerem αὐτοῖς, subau- 


diendo scilicet ψαλίσι. 

(77) 'YaegQd τε μετεωρίζουσι. πος canacelt 
mulieribus destinata erant, ut scorsum in bà 
consistentes, missarum solemnia spectare 
ut scribit Paulus Silentiarius in descriptione Sg 
cte Sophi:x, qui et ceenacula illa, sive solaria, ᾿- 
nis columnis ex marmore Thessalico suffulta (sae 
dicit; cum tamen subtus binae duntaxat esses, 
qua solaria sustinebant, pag. 140, θηλυτέρων ὑξερ- 
e Xia vocat Paulus, perinde ac Evagrius noster b« 
loco, et Procopius in lib. 1, ubi boc Sanctae Sophiz 
templum describit: quanquam Procopius porticu 
potius appellat. 

(78) Οὕτως ápsíóncav. Hia verbis designat 
Evagrius discrimen quod erat inter columnas 
ccclesize Sanctz- Sopbiz. Ait enim calamuss qui- 
dem qux erant ad dextrum et ad siaístrem latus 
ecclesiz, id est ad septentrionem εἰ ad meridiem, 
habuisse solaria, sive tabulata  jpsis wposa, e 
quibus fidcles sacra inysteria quae in alan cele- 
brabantur, prospicere poterant. Colummss$ vero 
quz ad ortum et ad occasum solis erant siue. nol- 
lum solarium sustinebant; sed relicige erant nudz. 
Hac ideo fusius exponenda existimavi, quod in- 


D terpretes nihil hic vidisse animadverti, ac prz 


cipue Chbristophorsonum. 


VARIORUM. 


(b) "Ect: μὲν οὖν τὸ urxcc. Vcrendum est ne 
Evogrii codices in zdis longitudine et latitudine 
recensenda mendosi sint, cum utraque longe aliam 
fuisse constet ex Gyllio diligenti admodum  scri- 
ptore, cui Jonge potior fides habenda. Longi- 
tudinem, inquit ille, ab oriente ad occasum ipse 
meliri ausus non sum, sed metiendam curavi per 
kominem Turcum, qui mihi retulit longitudinem 
templi esse ducentorum et quadraginta pedum. ldem 
latitudinem a. meridie ad septentrionem, ex Turci 
relatione ducentorum οἱ tredecim pedum esse 
scribit. Belmontius vero a testitudine zdis ad pavi- 


mentum, eltitudinem esse ait 144 braehiorum, N 
est 288 pedum fuerit. Evagrius altitudinem tan- 
tum a centro heimisphzrii refert, quae parum ab 
aliorum calculis abhorret. (Ducangius in CPeli 
Christiana, lib. i,' ubi habetur accurata bujes 
templi descriptio.) 

(c) Εὖρος ποδῶν. Nullus ex Grsecis codicibus 
numeruin aliquem hic exhibet. Curterius autem, 
Grynzus, Christophorsonus, et Mericus Hanmerus 
in suis versionibus vumerum sexaginta sex expres- 
serunt, quem unde hauscrunt, mihi incompertam 
est. (Matt. Ssonrisc.) 


2761 


HISTOR£E ECCLESIASTICAE LIBER IV. 


2763 


δὲ πλάτος τοῦ ἐμφώτου (19) αὑτῶν ποδῶν οε΄. Εἰσὶ A centro hemisphzerii usque ad solum, pedum centum 


δὲ xai πρὸς δυόμενον ἥλιον ἐχπρεπεῖς ἕτεραι στοαὶ 
δύο, xol πάντοθεν ὑπαίθριοι αὐλαὶ ἐς χάλλος ἐξ- 
τοχημέναι. Εἴργαστο δὲ αὐτῷ xol ὁ τῶν θεσπεσίων 
᾿Απωστόλων ναὸς, οὐχ ἐθέλων ἑτέρῳ τὰ πρωτεῖα 
διδόναι" ἐν (p οἵ τε βασιλεῖς, οἵ τε ἑερωμένοι (80), 
τς νενομισμένης ταφῆς τυγχάνουσι. Περὶ μὲν οὖν 
τούτων χαὶ τῶν τοιούτων ἀἁμωσγέπως εἰπεῖν τοι- 
αὔτα. 

quod nulli alteri templo facile concedat : in quo 
his quidem rebus hxc omnino dicta sint. 


ΚΈΦΑΛ. AP'. 
Περὶ τῆς ἐν t κυανῷ χρώματι τοῦ βασιλέως 
μαγίας μα.1.1ον ἣ φιιίας. 

Ὑπῆν δὲ χαὶ ἕτερον (81) τῷ ἹἸουστινιανῷ, πᾶσαν 
θηοιώδη γνώμην ἐχθαΐνον, εἴτε ὃὲ φύσεως ἁμαρτίᾳ, 
εἴτε δειλίας τε xal φόδου 1", οὐχ ἔχω λέγειν, ἐχ τῆς 
δημώδους στάσεως τοῦ Νίχα (d) τὴν ἀρχὴν ἕλχον. 
Ἐδόχει γὰρ θατέρῳ τῶν μερῶν (e), τῶν Κνανέων, 
φημὶ "5, ἀτεχνῶς προσχεχλῖσθαι ἐς τοσοῦτον, ὥστε 
χαὶ μιαιφονίας αὑτοὺς ἐν μέσῃ ἡμέρᾳ χαὶ ἐν μέσῃ 
τῇ πόλει ἐργάζεσθαι τῶν ἀπεναντίας χαὶ μὴ μόνον 
ποινὰς μὴ δεδιέναι, ἀλλὰ χαὶ γερῶν ἀξιοῦσθαι, ὡς 
πολλοὺς ἀνδροφόνους ἐντεῦθεν γενέσθαι. Ἐξὴν δὲ 
αὑτοῖς, xal τοῖς οἴχοις ἐπιέναι, χαὶ τὰ ἑναποχείμενα 
χειμήλια ληΐζεσθαι, χαὶ τοῖς ἀνθρώποις τὰς σφῶν 
πιπράσχειν σωτηρίας. Καὶ fjv τις τῶν ἀρχόντων 
εἴργειν ἐπειράθη, περὶ τὴν σωτηρίαν αὐτὴν ἐχιν- 
δύνενεν. Ὅθεν ἀμέλει εἷς τις τὴν Ἑῴαν ἐπιτρο- 
πεύων ἀρχὴν, ἐπεὶ ἐνίους τῶν νεωτεριζόντων νΞύ- 
pots ἐσωφρόνισεν, ἀνὰ τὸ μεσαίτατον τῆς πόλεως, 
νεύροις ἠκχίσθη τε xai περιηνέχθη. Καλλίνιχο; δὲ 
τῶν Κιλίχων ἡγούμενος δύο ἀνδροφόνω Κίλιχε Παῦ- 
λον χαὶ Φαυστῖνον ἐπελθόντε ol, xal διαχρήσασθαι 
βουλομένω, ἐπεὶ ταῖς ἐχ νόμων ποιναῖς ὑπέθηχεν, 
ἀνεσχολοπίσθη, ποινὴν ὑπὲρ ὀρθῆς συνέσεως xal τῶν 
νύμων, ταύτην χαταδαλών 15, ᾿Εντεῦθεν οἱ θατέρου 


et octoginta. Arcuum vero singulorum lalitudo 
quidem est pedum.... longitudo vero ab ortu solis 
ad occasum pedes continet ducentos et sexaginta. 
Latitudo vero illuminationis eorum habet pedes 
septuaginta quinque, Sunt praeterea ad occasum 
solis porticus du: admodum venust», et atria un- 
dique mire pulchritudinis. Exstructum est ab eo- 
dem Justiniano templum Sanctorum Apostolorum, 


imperatores ac sacerdotes sepeliri mos est. Ac de 


CAP. XXXII. 
De Justiniani furore potius quam benevolentia erga 
[actionem Venetiauorum. 

Fuit etiam aliud quidpiam in Justiniano, omnem 
belluarum immanitatem excedens. Quod utrum cx 
naturz vilio, an ex ignavia ac formidine profectum 
sit, equidem nequeo dicere. Initium autem sum- 
psit ex populari seditione cui cognomen inditum fuit 


'vixa. Adeo enim impense lavere visus est alteri 


factioni, Veretianorum scilicet, αἱ Venetiani ipsa 
meridie, in media civitate, adversz factionis ho- 
mines interficerent, ac non modo nullum suppli- 
cium meluerent, verum eliam premia consequeren- 
tur. Atque hinc factum est ut multi exsisterent 
homicide. Porro licebat illis etiam in domos ir- 
rempere, et opes in illis reconditas depradari, οἱ 
miseris hominibus suam salutem pretio vendere. 
Quod si ex magistratibus 4413 quispiam eos cocr- 
cere tentasset, de suo ipsius capite periclitabatur. 


C Quidam certe qui comes erat Orientis, cum ali- 


quot! seditiosos nervis czdi jussissel, ipse in media 
urbe nervis ezsus ac cireumductus est. Callinicus 
praeterea rector Ciliciz, prepterea quod duos homici- 
das Cilicas, Paulum ac Faustinum, qui in ipsuin ir- 
ruerant et interficere ipsum conati fuerant, ex prae- 
&cripto legum capitali supplicio affecissct, in craccm 


VARI LECTIONES. 


!! xal φόδων ἔγγονον. o" κῷ χυανέῳ φημί. 15 χατυλαδώὼν. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(79) IAdtoc τοῦ ἐμφώτου. Vide, si placet, de- 
scriptionem Ecclesiz Sanctae Sophie, quan nuper 
in lucem edidit Franciscus Combefisius, vir de 
litteris optime meritus, pag. 254. Describit has 
fenestras Paulus Silentiarius in. Ecphrusi quam 
nuper edidit vir doctissimus Carolus de Praxino, 
et Procopius in lib. 1 De «edificiis. 

(80) OÍ τε ἱερωμένοι. Idem. scribit Sozomenus 
in finelib. u Historie ecclesiastice. Sed quod no- 
tandum est, neuter eorum, nec Evagrius, nec 
Sozomenus, episcopis Constantinopolitanis id pe- 
culiare fuisse dicunt, ut in Apostolorum «ede, 
quemadmodum imperatores, sepelirentur, sed ge- 
neraliter loquuntur de episcopis. Sane Nicepho- 
rus in lib. vi, cap. ult. diserte testatur, non so- 
los Constantinopolitanos, verum alios quoque 
episcopos, qui sanctitate vit:e pra cseteris emi- 


cuissent, illic conditos fuisse. S:wpe enim cvcenie- 
bat, ut episcopi. vel ab imperatoribus evocati, 
vel ob necessitates ecclesiasticas ad urbem regiam 
profecti, ibi fato fungerentur. Sic temporibus 
Anastasii Alcissus et Gajanus apud Bvzantium 
mortui, unoque sepulcro conditi memorantur ín 
Chronico Marcellini. 

(81) Εἱπεῖν δὲ δεῖ xal ἕτερον. In. editione Ro- 
berti Stephani deest. verbum δεῖ, quod typugra- 
phi Genovenses ex Christophorsoni, aliorumve 
conjectura perperam su PPieverunt. Ego vero ex 
codicibus Florentino et Telleriano hunc locum ita 
emendavi: Ὑπῆν δὲ xai ἕτερον, elc., quam emen- 
dationem confirmat Nicephorus. Pro lis enim 
Evagrii verbis haec substituit : "Ev δέ τι προσῆν 
αὐτῷ. 


YARIORUM. 


(d) Tov Νίκα. Vide supra, cap. 13 hujus libri. 
(W. Lowrn.) 
(e) θατέρῳ τῶν μερῶν. Quaternas circensium 


PATROL. Gn. LXXXVI, 


aurigarum olim fuisse factiones, scil. Prasinam, 
Venetam, Albatam οἱ Rusatam, notissimum est, 


Ew 


2103 


EVAGRII SCIIOLASTICI 


976! 


actus est, has poenas referens ob reete. consulta, et A μέρους τὰ οἰχεῖχ πεφευγότες, val πρὺς οἱ δένων ἀν- 


ob leges servatas. Hinc factum est ut Prasiniani, 
relicta patria sua , cum a. nullo mortalium suscipe- 
rentur, sed velut piaculum quoddam undequaque 
abigerentur, victoribus insidias struerent, rapi- 
nasque ac czedes perpetrarent : et cuncta immatu- 
ris mortibus ac direptionihus, et hujusmodi scele- 
ribus complerentur. Interdum tamen in contrariam 
sententiam versus, Venetianos occidit, legum vin- 
dict: subjiciens eos, quibus antea more barbarico 
per singulas urbes grassandi potestatem dederat. 


θρώπων δεξιούμενοι, ἀλ)ὰ χαὶ ὡς Kyc!* πάντοθεν 
ἐλαυνόμενοι, τοῖς ὁξοιποροῦσιν ἐφήδρευον, λωποδυ- 
cíag τὲ xal μιαιφονίας ἐργαζόμενοι, καὶ 5 πάντα 
πλήρη θανάτων ἀώρων, λεηλασία; ve xaX τῶν λο:πῶν 
ἀτοπη μάτων εἶναι. “Ἔστι δὲ οὗ πρὸς τὰ ἐναντία με- 
ταχωρήσας xal αὐτοὺς διεχρήσατο, τοῖς; νόμοις ἐχ- 
δοὺς, οὖ; ἐφῆχεν ἀνὰ τὰ ἄστη ἀνοσιουργεῖν βαρδά. 
ροις ἴσα. Καὶ τὰ μὲν περὶ τούτων λεπτομερῶς )έ- 
γειν, χρεῖττον xa λόγου xai χρόνου. ᾿Απόχρη ü 
ταῦτα τεχμηριῶσαι καὶ τὰ ἐπίλοιπα. 


Verum ad ista singillatim referenda, nec tempus, nec sermo ullus suffecerit. Προς tamen quz com- 


memoravi sufficiunt ut conjectura fiat de reliquis. 


CAP. XXXIII. 
De Darsanuphio monacho. 


lisdem temporibus viri plane divini et admira- 
bilium operum effectores, in variis orbis terrarum 
locis vixerunt, Sed quorum gloria ubique inclaruit, 
hi fere sunt. Barsanuphius, /Egyptius genere, qui in 
carne vilam carnis expertem transegit in quodam 
monasterio juxta oppidum Gazam, adeo ut plurima 
miracula perpetraverit, qux» recensere difficile est : 
credaturque ab omnibus etiamnum vivere, in cellula 
reclusus : quamvis quinquaginta et amplius anni 
jam excesserint, ex quo nec visus est ἃ quoquam, 
nec terrenum quidquam degustavit. Qux» cum falsa 
csse crederet Eustochius Hierosolymorum antistes, 


et cellulam in qiia vir Dei sese incluscerat, perfodi ( 


jussisset, ignis inde exsiliens universos propemo- 
dum qui aderant combussit. 


I4 CAP. XXXIV. 


Ds Symecone monacho, qui propter Christum  stulti-: 


Liam simulavit. 


Fuit etiam 1n Emisenerum urbe Symcones : qui 
inanis glorie fastum omnem adco exuerat, ut ab 
universis quibus erat ignotus, pro fatuo haberetur, 
licet omni genere sapienti: el divina gratia abun- 
daret. Porro hic Symeones seorsum ab aliis nt 
plurimum degebat, nullum omnino mortalium si- 
nens cognoscere quandonam aut quo modo Deum 
precaretur, nec quo tempore domi aut jejunaret 
aut cibum caperet. Interdum etiam in viis publicis 
aut in foro agens, e statu mentis deturbatus vide- 
batur, nce prudentiz ac solerti: quidquam prz se 


KEQTAA. AT". 
Περὶ Bapcarovglov τοῦ ἀσκχητοῦ. 

Γεγόνασι δὲ xat! ἐχεῖνο χαιροῦ ἄνδρε: θεοφόροι 
xai μεγάλων σημείων ἐργάται, πολλαχοῦ μὲν γῆτ' 
ὧν δὲ χλέος ἐχασταχοῦ διέλαμψε, Βαρσασανούτιο; Αἴ- 
Υὐπτιος γένος. Οὗτος ἐν σαρχὶ, τὸν ἄσαρχον be 
ἤθλευσς βίον, ἕν τινι φροντιατηρίῳ ἀγχοῦ Λάξης tov 
πολίσματος" ὥστε πολλὰ μὲν xol μνήμης χρεΐττο- 
να θαυματουργῇσαι" πιστεύεσθαι δὲ καὶ ζῆν αὐτὸν 
ἐν οἰχίσχῳ χαθειργμένον, καίτοι γε ἀπὸ τούτων (ἢ 
πεντήχοντα, καὶ πρός γε χρόνων οὔτε δφθέντα τῷ, 
οὔτε τῶν ἐπὶ γῆς τινος μετειληφότα. Οἷς δυσατ-- 
στῶν Εὐστόχιος (82) ὁ τῶν ᾿Ιεροσολύμεωυν πρόεδρος, 
ἐπειδὴ διορύττειν ἔγνω τὸν οἰχίσχων οὗ χαθεῖρετο ὁ 
ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, πῦρ ExÜophv μικροῦ τοὺς αὐτό- 
σε πάντας ἐνέπρῃησς. 


ΚΕΦΑΛ. ΛΔ'. 
Περὶ Συμεὼν μοναχοῦ, τοῦ διὰ Χριστὸν cake. 


Γέγονε δὲ καὶ ἀνὰ τὴν Ἕμισαν, Συμεώνης " àv: 
οὗτος τὸν τῆς κενοδοξίας ἀπηδυσάμενος χιτῶνα, ὡς 
xai παράφορον παρὰ τοῖς οὐχ εἰδόσι δόξαι αὐτὸν 
εἶναι, χαίτοίγε πάσης σοφίας καὶ θεῖας χάριτος 
ἐμπεπλησμένος. Οὗτος ὁ Συμεώνης τὰ melli μὲν 
αὐτὸς xaO ἑαυτὸν διῃτᾶτο, οὐδενὶ τὸ παρόπαν ἤδειλν 
ἐνδιδοὺς εἰδέναι, πότε τε f; Orto ; τὸ θεῖον ἰλάσχετο, 
μηδὲ ὅτε τὰς ἀφέξεις xol μεθέξει; χαϑ' ξαυτὸν τῶν 
-ροφῶν ποιοῖτο ἄν. Ἔστιν 0b οὗ καὶ xaxà τὰς λεὼ- 


D φόρους ἀγοράζων ἐχτετράφθαι τοῦ καθεστῶτος (85) 


ἐδόχει, χαὶ μηδὲν φρενῆρες ἣ ἀγχίνουν ὅλως ἔχειν. 


VARIZE LECTIONES. 


aid C. U. ἄγη. τὰ Leg. ὥστε. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(32) Δυσαπιστῶν Εὐστόχιος. Pro verbo δυσ- 
απιπτῶν, quod procul dubio corruptum est, Nice- 
horus babet διαπιστῶν. Pro Eustochie autem 
lierosolymorum episcopo idem Nicephorus habet 
Sallustium. Sallustius quidem [lierosolymorum 
episcopus fuit principatu Anastasii Augusti. Eu- 


stochius vero sub exordium imperii Justini Ja- 
nioris eumdem episcopatum gessit, ut testatur 
Theophanes in Chronico. 

(85) ᾿Εχτετράφθαι τοῦ καθεστῶτος. Procul de- 
bio scribendum est χαθεστηχότος:, quemadmodum 
legitur apud Nicephorum in cap. lib. xvu. 


VAIUORUM. 


(f) 'Ax^ τούτων. Scilicet ab anno 595, quo 
Evagrius llistoriam suam absolvit. Unde Pagius 
concludit Barsanuphium sese monasterio inclu- 
sisse circa annum 540. Et quoniam jam tunc se- 
nex, et Joanni seni cozvus dictus est a Dorotheo 
archiniandrita in institutione iv, vix potuit vivere 


usque ad annum quo Evagrius Historiam suam ab- 
solvit: perperamque Nicephorus, lib. xvir, cap. 17, 
Sallustium pro Eustochio nominavit, cum Sallustius 
anno 486 episcopus llierosolymorum dictus sit, 
annoque 491 obierit (Ant. Paci δά ann. 548, n. 10). 


2105 


IISTCRLE ECCLESIASTIC.E LIBER IY. 


27166 


xai που καὶ χαπτρεξίῳω m3p:0225:, £X. τῶν προττυχόν- A ferre. Nonnunquam in tabernam irrepens, obviis 


τῶν ἐδεσμάτων ἣ aiio ἤσθιεν ovs πεινῴη. Εἰ δέ 
τι; ἐγχλίνα: τὴν χεφαλὴν (81) αὐτῷ προσεχύνησε, 
μετὰ θυμοὺ χαὶ τάχου; τῶν τόπων ἐξίστατο, τὸ πρὸς 
πολλῶν φωραθῆναι τὴ» οἰχείαν ἀρετὴν δεδιιος, Καὶ 
τοιαῦτα μὲν τὰ χατὰ τὴν ἁγορὰν τῷ Συμεώνῃ. 
*Haav δέ τινες αὑτῷ συνήθεις οἷς χαὶ παρενέδαλλεν, 
οὐδὲν ὅλως ὑποχρινόμενος. Τῶν τοίνυν συνήθων αὖ- 
τῷ ἣν τινι θεράπαινα, ἣ πρός τινος ἐχπορνευθεῖσα 
χαὶ χύουτα, ἐπειδὴ τὸν τοῦτο δεδραχότα πρὸς τῶν 
δεσποτῶν ἐξειπεῖν ἠναγχάξετο, τὸν Συμεώνην ἔλεγΞε 
σχωτίως αὑτῇ συμπληκῖναι, ἀπ᾽ αὐτοῦ ^6 χυηφῦ- 
ρεῖν, xal ὀμεῖσθαι ἢ μὴν ταῦτα οὔτω; ἔχειν, εἰ δέοι 
ὃ: χαὶ διελέγχειν. Ὅπερ ἐπειδὴ ὁ Συμεώνης hxn- 
χόξι, συνετίθετο σάρχα φορεῖν εἰπὼν, τὸ εὐόλισθον 


χοῆμα. Ἐπεὶ δὲ παρὰ πᾶσι τοῦτο τεθρύλλητο, xal 5 


πολλὴν ὥρειλε τὴν αἰσχύνην ὁ Συμεώνη, ὡς ἐδόχει, 
ὑπέστελλεν ἑαυτὸν xal τὺν αἰδούμενον ὑπεχρίνετο. 
Ὥς δ᾽ οὖν ἡ χυρία τῇ κνούσῃ fxs, χαθῆστό τε τὰ 
εἰωθότα, ἡ μὲν ὠδὶς σφοδοότερον xal πολλὴν xal 
ἀνύποιστον τὴν ἀλγηδόνα χατεργαζομένη, ἐς ἔσχα- 
τὸν χινδύνου τὴν ἄνθρωπον χατήγαγεν. Ὁ δὲ τόχος 
οὐδαμῇ προέχοπτεν. Ἐπειδὴ οὖν τὸν Συμεώνην ἐξ- 
ἐπίτηδες ἀφιγμένον ἱχέτευον προσεύξασθαι, ἀναφαν- 
δὲν εἶπε, μὴ; πρότερον ἀποτέξειν τὸ γύναιον, πρὶν 
ἂν εἴποι τίς ὁ φύσας τὸ χνοφοργύμενον εἴη. Ὅπερ 
ἐπειδὴ πέπραχε, καὶ τὸν ὄντως ἀνεῖπε πατέρα, εὐθὺ 
τὸ βρέφος ἐξήλατο, ὑπὸ τῆς ἀληθείας μαιευθέν, 
Οὗτό; ποτε ἔς τι δωμάτιον ἑταίρας ἐσεληλυθὼς 


ὥφθη. καὶ τὴν θύραν ἀποχλείσας, μόνος πρὸς μόνην (c 


ἐχρόνιξεν. Ὡς δ᾽ οὖν ἀναχλίνα; τὴν θύραν ἀπιὼν 
ὥχετο, πανταχῆ θεώμενος μὴ τις αὐτὸν ὁρῴη, ἐπὶ 
μεῖζον τὰ τῆς ὑπονοίας ἤρθη * ὡς τοὺς ἑωραχότας 
ἀγαγεῖν τὴν ἄνθρωπον, χαὶ πυνθάνεσθαι τί τε ἐσιτη - 
τὰ τῷ Συμεώνῃ παρ᾽ αὐτὴν εἴη, xal f) τοσαύτῃ τοῦ 
καιροῦ tpi6t. 'H δὲ διώμνντο, τρίτην ἀπ᾽ ἐχείντς 
ἡμέραν μηδενὸς ἀπογεύσασθαι ἀπορίᾳ τῶν ἀναγ- 
καίων f) μόνον ὕδατος " τὸν δὲ, ὄψα τε χομίται xat 
σιτία xai οἴνου τι ἄγγος, xal τὴν θύραν ἀποχλεί- 
σαντα τράπεζαν παραθεῖναι, δειπνῆσαί τε ταύτην 
ἐγχελευσάμενον, τῆς θοίνης ἐμπλησθῆναι, ἱχανῶς 
τῇ ἀφέξει τῆς τροφῆς πιεσθεῖσαν, χαὶ τὰ λείψανα 
πῶν ἀποχομισθέντων προέφερεν. ᾿Αλλὰ γὰρ καὶ τοῦ 
κλόνου τοῦ τὴν παραλίαν Φοινίχην χατασείσαντος 
παρὰ πόδα; ὄντο:͵ ἡνίχα f) τε Βηρυτίων, Bio 
τε xai Τριπολιτῶν (88) μάλιστα πεπόνθασι, ῥυτῆρα 


cibis utebatur, dum esuriret. Quod si quis inclinato 
capite cum salutasset, ipse iratus illico aufugiebat, 
metuens ne virtus ipsius a'vuigo deprehenderetur. 
Et hoc quidem modo Symeones iu foro sc gerebat. 
Erant tamen quidam ejus fawiliares, quibuscum 
versari consueverat absque ulla simulatione. Ex 
liis quidam ancillam liabuisse dicitur, quie cuim a 
nescio quo stuprala, pr::gnans. esset, et cogeretur 
a dominis ut auctorem hujus flagitii nominaret, 
Symeonem clanculo cum ipsa rem habuisse dixit, ct 
ex illo se gravidam esse : juraturamque se rem 
ita sese habere, ac, si opus foret, etiam conviclu- 
ram. Quod cum audiisset Symeones, assensus est, 
carnem se gestare dicens, rem admoduin fragilem 
atque imbecillam. Cumque hujus rei fama ubique 
divulgata esset, gravique ignominia, ut quidem 
videbatur, aspersus esset. Symeones, subducere «c 
medio se coepit, simulans se pudore suffundi. Post- 
quam igitur dies pariendi advenisset, οἱ mulier 
parturientium more sederet in lecto, parturitio 
quidem immensos atque intolerabiles dolores affe- 
rens, in extremum vitz discrimen mulierem addu- 
xerat. Partus vero minime promovebatur. Cum 
igitur Symeones consulto illuc venisset, rogatus 
ab iis qui aderant ut precationem faceret, aflirma- 
vit ille coram omnibus, mulierem non prius esse 
parituram, quam confessa esset, quisnam infantis 
quem in utero gestabat, pater fuisset. Quod cum 
illa fecisset, et verum infantis patrem nominassct, 


Statim infans erupit, veritate ipsa quasi obstetri- 


cante. Idem aliquando visus est introire in cubicu- 
lum meretricis. Cumque januam  occlusisset, 
solus cum 8018 moratus est. Ostio deinde reserato, 
cum 86 fuga proripuissel, cireumspiciens undique 
num quis ipsum videret, eo magis auxit suspicio- 
nem. Adeo ut ii qui illum viderant, mulierem ad- 
duxerint, et ex. illa seiscitati sint, quid sibi vellet 
Symeonis ad illam ingressus, et tam diuturni tem- 
poris mora. Αἱ illa juravit, se triduo antequam ille 
venisset, ob rerum necessariarum penuriam 415 
nihil preter aquam gustasse : Symeonem vero ob- 
sonia et cibos et vas vini ad se attulisse, obseratis- 
que foribus mensam apposuisse, .jussisseque ut 


D ccenaret, et dapibus sese exsatiaret, quippe qu;e 


salis afflicla essct inedia. Simul reliquias ciborum 


VALESII ANNOTATIONES. 


(84) 'Eyxiivac thv κεφαλήν. Solebant olim 
laici non solum coram episcopis ac presbyteris, 
sed etiam coram monachis, caput inclinare ad 
benedictionem accipiendam. Cujus rei illustre exem- 
plum exstat apud Sozomenumi in lib. virt, cap. 15. 

(85) "H τε Bnpvtlov, Βιθλίων τε καὶ TgizoAi- 
τῶν. De hoc terrzmotu loquitur auctor Jtinerarii 
Antonini martyris, his verbis : Inde venimus in 
parles Syrie, ubi requiescM sanctus. Leontius, qug 
civitas tempore Justiniani imperatoris subversa est 
a terre. molu, cum aliis civitatibus, Venimus exinde 
Biblum, qua et ipsa civitas cum omnibus que in ea 
erant, subversa est. Exinde venimus in civitatem 
Triari, que et ipsa subversa est. Deinde venimus in 
civ.tatem splendidissimam Beryto, in qua nuper fuit 


studium litterarum, quad et ipsa subversa fuit, di. 
cenle nobis episcopo civitatis, cui cognitg fuerant 
persong, exceptis peregrinis qui ibi perierant. Civi- 
tas porro illa, in qua requiescit sanctus Leontius, 
Tripolis est, ut supra annotavi. Ilic terrze motus 
contigit [Contigit hic terrz motus anno Chr. 551, 
qui fuit 25. Justiniani imp., ut scribit Ant. Pagi ad 
ann. 551, n. 18] anno vicesimo quarto Justiniani, 
ut scribit Cedrenus in Chronico, et Theophanes pa- 
gina 192. Memorabile est quod de Botry Phoenices 
urbe ab iisdem scriptoribus traditur, in ea por- 
tum factum esse illo terrz motu, cum antea non 
exstitisset : translato scilicet promontorio quod Li- 
thoprosopon dicebatur. Verum in Theophane scri- 
ptum est βόστρυος pro βότρυος. Quo scrigtecs Ss 


9761 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2108 


qui allati fuerant proferebat. Idem praterea, cum A τῇ χειρὶ μετεωρίξων, ἔτυπτε τῶν χιόνων τοὺς πλεί- 


immineret terrz motus ille quo Phoenice maritima 
concussa est, οἱ quo Berytus, et Biblus ac Tripolis 
pre reliquis urbibus vexat: sunt, flagello in altum 
sublato, ex columnis quz erant in foro plerasque 
verberare coepit, inclamans his verbis : State, 
saltandum vobis est. Et quoniam nihil temere aut 
inconsulto ab eo fiebat, hi qui aderant, studiose 
notaruntcoluranas, quas ille prxetergressus minime 
runt terremotu subverse. Sed et plurima alia ab 


"CAP. XXXV, 


De Thoma monaco, qui stultitiam pari modo simu- 
avit. 


Fuit etiam ea tempestate Thomas quidam, qui 


in Codlesyria idem viveudi genus excolebat. Hic 
aliquando Antiochiam venit, annuum stipendium 
accepturus ad monasterii sui alimoniam. Hoc autem 
stipendium ex reditibus Antiochensis Ecclesise 


prsberi consueverat. Quodam igitur die Anastasius, 


qui erat eeconomus .ejusdem Ecclesie, supra dicto 
Thom, quoniam frequenter ei molestus fuerat, 
colaphum incussit. Quod factum cum indigne fer- 
rent qui aderant, Thomas nec se accepturum am- 
plius quidquam, nec illum daturum esse dixit. 
Utrumque porro ita evenit, Anastasio postera die 
e vivis sublato ; Thoma vero inter redeundum in 
hospitio infirmorum quod est in suburbano Daph- 
nensi, ad. immortalem vitam translato. Cujus cada- 
ver sepultum est in monumentis peregrinorum. Sed 
AlG quoniam uno et altero post illum ibidem 
sepulto, corpus Thomz semper supra illos exstabat : 
Deo scilicet. etiam post mortem illius maximum 
edente miraculum : reliqua enim cadavera submo- 
vebantur longius ac repellebantur : incole sanctum 
virum admirati, Ephremio rem nuntiant. Tum 
vero sacrum ejus corpus publica festivitale ac so- 
lemni pompa Antiochiam deportatum est, et in 
ceneterio honorifice deponitur, cum pestilentem 
morbum qui tum $grassabatur translatione sua 


ους ἀνὰ τὴν ἀγορὰν, Στῆτς, βοῶν, ὀρχήσασθας- Eys- 
τε. Ἐπεὶ τοίνυν οὐδὲν τἀνδρὸς ἣν mápzpyov, οἱ 
τούτοις περιτυχόντες τὸν νοῦν ἐτίθεσαν, τένας τῶν 
χιόνων μὴ τύπτων παρίοι. Οἱ χαὶ μετ᾽ οὐ πολὺ 
πεπτώχασιν, ἔργον τοὺ σεισμοῦ γενόμενοι. Πολλὰ 
δὲ χαὶ ἕτερα πέπραχεν, ἃ καὶ πραγματείας ἰδια- 
ζούσης δεῖται. 


verberarat. Quz quidem haud multo post corrue- 
eo gesta sunt, quz peculiare opus desiderant. 


KEOAA. AE'. 


Περὶ θωμᾶ μογαχοῦ, καὶ αὐτοῦ ὁμοίως προσπχοιη- 


ἯΝν δὲ τηνιχάδε xal θωμᾶς τόνδε διαθλεύων τὸν 
βίον, ἀνὰ τὴν Κοίλην Συρίαν, ὃς πρὸς τὴν ᾿Αντεόγοῦ 
γέγονε τὴν ἐπέτειον χορηγίαν χομιούμενος τῆς xaz' 
αὐτὸν μονῆς. Ἐτέταχτο 65 ix τῆς αὐτόσε Ἐχχλη- 
σίας (86). Τοῦτον ὁ ᾿Αναστάσιος, οἰκονομῶν τὴν "Ex- 
χλησίαν, ἐπειδὴ συχνῶς αὑτὸν ἠνώχλει, τῇ χερὶ χα- 
τὰ χόῤῥης ῥαπίζει" καὶ δυσανασχετούντων τῶν στίσι 
παρόντων, ἔφη, οὔτε αὐτὸν ἔτι λήψεσθαι, οὔτε τὸν 
᾿Αναστάσιον δώσειν * καὶ ἄμφω γενέσθαε " "Avacta- 
σίου μὲν μεθ᾽ ἡμέραν μίαν τὸν βέον καταστρέψαν- 
τος " θωμᾶ δὲ ἐν τῷ τῶν νοσούντων χαταγωγίῳ (87) 
ἀνὰ τὸ προάστειον Δάφνην ἐν 5T] ἀποπορεύσει πρὸς 
τὸν ἀγήρω μεταστάντος βίον * οὗ τὸν νεκρὸν ἔθεντο 
ἐν τοῖς τῶν ἐπηλύδων τάφοις. Ἐπειδὴ δὲ ἑνὸς χαὶ 
δευτέρου τεθέντοιν, ὕπερθεν αὐτοῖν τὸ αὐτοῦ σῶμε 
γέγονε, μέγιστον θαῦμα τοῦ Θεοῦ, xal μετὰ θάνατον 
αὐτὸν ἀναδεικνύντος * ἀπέπεμπόν τε Ὑὰρ paxph 
ἀποχρονόμενοι, θαυμάσαντες τὸν ἅγιον, "Egge- 
μίῳ (88) διαγγέλλουσι" xal μετὰ δημοτελοῦς dye 
ρωχίας, καὶ πομπῆς, μεταχομίζεται ὃ πανάγιος αὖ- 
τοῦ νεχρὸς ἀνὰ τὴν ᾿Αντιόχου, ἕν τε τῷ χοιμητηρίῳ 
τιμᾶται, τὴν τηνιχαῦτα φοιτήσασαν λοιμώδη νόσον 
πῇ μεταθέσει παύσας. Οὗ καὶ τὴν ἐτήσιον ἑορτὴν 
μέχρις ἡμῶν παῖδες ᾿Αντιοχέων μεγαλοπρεπῶς ἄγου- 
σιν. ᾿Αλλ᾽ ἐπὶ τὸ προχείμενον τοῦ λόγθυ οὖν ῥύμην 
μεταγάγωμεν. 


dispulisset. Hujus diem festum Antiocheni ad nostra usque tempora quotannie magnifice ^elebrant. 
Verum ad proposituin. historie ordinem revertamur, 


VALESII ANNOTATIONES., 


inductus interpres, Bostram vertit gravi errore, D 


cum Bostra sit Mediterranea civitas Arabiz. Hujus 
urbis nomen restituendum videtur in Itinerario Án- 
tonint martyris, eo loco quem superius adduxi. 
Nam pro civitate Triari scribendum est Botry. 
(86) Ἑτέταχτο δὲ ἐκ τῆς αὐτόσε "ExxAnc(ac. 
Quis non miretur tres viros doctos in hujus loci 
interpretationc lapsos fuisse? Joannes quidem Lan- 
gus ila vertit : Jlius enim Ecclesie censebatur. Atque 
ita fere Musculus. Christophorsonus vero omnium 
pessime interpretatus. est hoc modo: Ab ea siqui- 
dem Keclesia presbyter fuerat. ordinatus. Putarunt 
scilicet subaudiendum hic esse, ἐτέταχτο ὁ θωμᾶ:, 
cam tamen subaudiendum sit ἡ ἐπέτειος χορηγία, 
id esi, annuum stipendium. sive eleemosyna, que 
ex reditibus Antiocheng lcclisig, quotannis erogari 
consueverat. monasterio. abbatis Thoma. 


(871) Ἐν τῷ τῶν νοσούντων καταγωγίῳ. Joan- 
nes Moschus in Limonario cap. 88, ait Thomam 
mortuum esse in ecclesia Sanct:t€ Euphemiz quz 
eral in. suburbano Daphnensi.' llaque juxta noso- 
comium in quo peregrini hospitabantur, ecclesia 
erat Beate Euphemie : quemadinodum hodie vi- 
demus xenodochiis et. nosocomiis adjunctas esse 
ecclesias. Porro Joannes Moschus ait hunc Tho- 
mam apocrisiarium fuisse monasterii sui, id est 
procuratorem. Apocrisiarii enim dicebantur ii qui 
negotia gerebant monasteriorum et ecclesiarum 
ut docet Justinianus in Novella 6. 

(59) ᾿Εφραιμίῳ. Moschus in capite citato, non 
Ephramium, sed Domninum vocat episcopum Án- 
Hiochenum, qui successit Ephremio. Hunc Dom- 
num vocat Nicephorus patriarcha Constantinopo- 
litanus. 


2169 
KEOAA. AG', 
Περὶ Μηνᾶ τοῦ zatpidpyov, xai τοῦ γεγονότος 


τηγικαῦτα καύματος εἰς τὸ τοῦ '"E6paíov παι- 
δίον. 


᾿λνθίμου, ὥς μοι λέλεχται, τοῦ θρόνου τῆς βασιλ'- 
δος ὀχόεθλημένονυ, ᾿Επιφάνιος τὴν ἐπισχοπὴν διαδέ- 
ἔχεται (89) (g). Μετὰ δὲ αὖ Ἑπιφάνιον Μηνᾶς, ἐφ᾽ 
οὗ καὶ θαῦμα γέγονε λόγου πολλοῦ ἄξιον. Ἔθος πα- 
λαιὸν (30) βούλετα! ἀνὰ τὴν βασιλεύουσαν, ὅτ᾽ ἂν 
πολύ τι χρῆμα τῶν ἁγίων μερίδων τοῦ ἀχράντου 
᾿σώματος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐναπομείνοι, παϊ- 
δας ἀφθόρους μεταπέμπτους γίγνεσθαι παρὰ τῶν ἐς 
᾿χαμαιδιδασχάλου φοιτώντων, χαὶ ταῦτα χατεσίίειν. 
Ὅπερ ἐπειδὴ γέγονεν, ἡλίσθη μετὰ τῶν παίδων ὑχ- 
λουργοῦ παῖς, 'E6palou τὴν δόξαν" ὃ: τοῖς γονεῦσι 
τὴν αἰτίαν τῆς βραδυτῆτο; πυνθανομένοις, ὀνεῖπε 
τὸ γεγονὸς, χαὶ ὅπερ ἀποφαγὼν σὺν ἄλλοις «ταισὶν 
εἴη. Ὁ δὲ φύσας, θυμωθεὶς xal μηνίσας, ἐν τῷ πνι- 
γεῖ τῶν ἀνθράχων ἕνθα τὴν ὕαλον ἐμόρφου, τὸν 
παῖδα ἡ μήτηρ ζητοῦσα, εὑρεῖν οὐχ ἴσχνε, πανταχῆ 


τῆς πόλεως ει ποτνιωμένη, xal λύγιον χωχύουσα * 


χαὶ τριταία παρὰ τὴν θύραν τοῦ ἐργαστηρίου τἀν- 
δρὸς ἑστῶσα, ὀνομαστὶ ἀνεχάλει τὸν παῖδα, τοῖς θρή- 
νοις σπαραττομένη. Ὁ δὲ, τῆς φωνῇς τῆς μητρὸς 
συνεὶς, £x τοῦ πνιγέως ἀνταπεχρίνετο. Ἡ δὲ, τὰς 
θύρας διατεμοῦσα, εἴσω τε γενομένη, ὁρᾷ τὸν παῖδα 
τῶν ἀνθράχων μέσον ἑστῶτα, τοῦ πυρὸς αὐτὸν μὴ 
προσάψαντος, “Ὃς ἀνερωτώμενος ὅπως ἀπαθὴς με- 
μενήχει, γυναῖχα ἔφη, πορφυρᾶν ἀμπεχομένην ἐσβῇ- 
13 συχνὰ φοιτῶσαν παρ᾽ αὐτὸν, ὕδωρ ὀρέγειν, xal 
τούτῳ τοὺς πλησιάζοντας τῶν ἀνηράχω" χατευνάζειν, 
σιτίζειν τε ι.αὐτὸν ósáxt; πεινῴη. Ὅπερ ἐπειδὴ ἐς 
Ἰουστινιανὸν ἠνέχθη, τὸν μὲν παῖδα χαὶ τὴν μητέρα 


τῷ λουτρῷ τῆς παλιγγενεσίας φωτισθέντας ἐχλύ- 


po3z (91). Τὸν δὲ φύσαντα, οὐχ ἀνασχόμενον Χρι- 


τιανοῖς ἐναριθμηθῆναι, ἐν Euxat; (92) ὡς παιδο- 


φόνον ἀνεσχολόπισε, Ταῦτα "5 μὲν τῇδε γέγονε. 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER IV. 


| 2710 
CAP. XXXVI. 


De Mena patriarcha, et de miraculo .quod factum 
est in. puero cujusdam  Hebrai. 


Anthimo, ut supra a nobis dictum est!, ex Con- 
Stantinopolilana sede ejecto, Epiphanius in ejus 
locum successit. Post Epiphanium vero Menas 
eiiscopatum illum sortitus est. Cujus temporibus 
miraculum quoddam contigit in primis memorabile, 
Vetus est consuetudo Constantinopoli, ut. quoties 
ex Sacris partibus immaculati corporis Christi 
Dei nostri, magnus numerus superfuerit, pueri 
impuberes ex iis qui grammaticorum scholas fre- 
quentant, evocentur, qui eas manducent, Id igitur 
eo tempore cum accidisset , una cum aliis pueris 
convocatus est filius vitrarii cujusdam, qui secta 
erat Judzus. Hic puer parentibus causam mora ex 
ipso sciscitantibus, id quod faetum füerat exposuit, 
et quid ipse una cum reliquis pueris degustasset. 
Pater, ira atque indignatione succensus, illico filium 
correptum in fornacem ardentem conjicit, iu qua 
vitrum formare consueverat. Mater vero, puerum 
quaeritans, cum reperire non posset, per totam 
urbem circuibat, plorans atque ejulans. Tertio de- 
mum die ad ostium officine mariti sui stans, filium 
nominatim inclamare coepit, flens ac seipsam la- 
cerans.. Tum pucr agnita matris voce, ei respondit 
ex fornace. Statimque mater perfractis foribus in- 
trogressa, puerum inter carbones stantem videt, 
quem ignis nullatenus ambusserat. Qui postea in- 
terrogatus, quonam modo illesus permansisset, 
mulierem quamdam purpurea indutam veste crebro 
ad ipsum ventitasse dixit, εἰ aquam ipsi porrexisse, 
et carbones qui juxta ipsum erant restinxisse, 
cibum quoque 4.17 esurienti przbuisse. Quz 
cum nuntiata essent Justiniano, imperator puerum 
simul ac. matrem regenerationis lavacro iniliatos 


clero ascripsit. Patrem vero Christiana religionis sacramenta percipere penitus recusantem, tanqnam 
proprii filii. interfectorem, in Sycensi suburbio cruci suffügi precepit Et hsc quidem. ia cvene- 


runt. 


! Cap. 1 hujus lib. 


VARI/E LECTIONES. 


15 C, C. χαὶ ταῦτα. 


VALESII ANNOTATIONES. 
(89) Ἑπιράγιος διαδέχεται. Hunc Evagrii erro- D ita vertit : Puerum cum: matre divino regenerationis 


rem jam supra notavimus, quem Nicephorus etiam 
correxit. Verum Nicephorus ipse dum errorem 


Evagrii corrigit, alium commisit. Menam quippe 


ab Agathone papa ordinatum esse scribit, qui ab 
Agapeto ordinatus est in locum Anthimi, ut inter 
omnes constat. 

e "Eü0cc xaJaióv. Hanc consuetudinem, ut 
scilicet particule sacre Eucharistie qua super- 
fuerant, pueris absumendz distribuerentur Con- 
stantinopoli, etiam sua zetate permansisse testatur 
Nicephorus Callistus in cap. 25 lib. xvii, seque, 
dum puer essel et frequenter jn Ecclesiis versa- 
retur, partes eas accepisse scribit. 

(91) Ἐχιήρωσε. Joannes Langus hunc jocum 


lavacro adhibuit, Deoque dicavit. Musculus vero et 
Christophorsonus longe pejus verterunt. Nam Mu- 
sculus quidem vertit, servavit ; Christophorsonus 
vero sic interpretatus est : Puerum cum matre 
lavacro regenerationis tingendos decernit. Ego vero 
Jocum ita vertendum esse non dubito : Puerum 
simul ac. matrem. regenerationis lavacro initiatos, 
clero ascripsit. Quod ita intelligendum est, ut im- 
perator puerum quidem illum inter lectores Ec- 
clesix::: censeri jusserit , matrem vero diaconissam 
ordinari przccperit. 

(92) 'Ev Xvxa!c. In hoc suburbano urbis Con - 
stantinopolitane olim supplicia de noxiis sumi 
consueverant, ut jampridem 1onui in adnotaltioni- 


VARIQORUM. 


(a) 'Ezizártoc. Epiphanius faclus 5st episcopus 
CPolitanus anno Chr. 520. In hujus demortui lo- 
cum substitutus cst Anthimus anno 555. Quo ob 


hzresim ejecto, ordinatus est Menas episc. Ce. 
ab Agapeto pontifice Wowawo, Sw Cw SS. NN 
Pagus sob (ics ἀν ΔῸΣ Aoc, 


9271] 


CAPUT XXXVII. 
Quinam eo tempore fuerint marimarum urbium epi- 
scopi. | 

Post Menam Eutychius pontificalem sedem Con- 
stantinopoli obtinuit. Hierosolymis vero post Marty- 
rium Salustius in ejus locum successit. Post bunc 
Melias, post IIeliam Petrus, post Petrum Macarius 
cjusdem urbis episcopatum suscepit, cum impera- 
tor electionem ejus nondum comprobassct. Hie 
postea sua sede expulsus est, propterca quod Ori- 
genis dogmata asserere dicebatur. Post hunc igitur 
Eustochius episcopalen sedem sortitus est. Alexan- 
dri: vero pulso, ut supra relatum est, Theodosio, 
Zoilus ad episcopatum promotus est. Quo ad prz- 
decessores suos adjuncto, Apollinaris sedem illam 
regendam suscepit. Jam vero Antiochize post Ephrz- 


mium Domninus ejus loci Ecclesiam gubernavit. 


CAPUT XXXVIII. 
De sancta. et universali synodo quinta, et quam ob 
causam congregata sit. 

Porro dum Virgilius quidem Romane urbis, 
Constantinopolitan:z: vero Menas primum ac deinde 
Eatycbius episcopatum gererent : οἱ Alexandrina 
quidem Ecclesie Apollinaris, Antiochenz autem 
Domninus : Hierosolymitanze vero przsset Eusto- 


EVAGRII SCHOLASTICI 
A 


ὄν 


2713 
KEODAA. AZ. 

Tíirec κατ᾽ éxsivo καιροῦ τῶν perd. le πόλεων 
ἐπίσχοποι. 


Μετὰ ὃὲ Μηνᾶ» (h) Εὐτύχιος ἐς τὸν θρόνον ἄνει- 
σιν. ᾿Ανὰ δὲ τὰ Ἱεροσόλυμα, μετὰ Μαρτύριον, Σα- 


λούστιος τὸν θρόνον διαδέχεται. Ἡλίας τε μετὰ τοῦτον 


Πέτρος τε αὖ, χαὶ μετ᾽ ἐχεῖνον Μαχάριος. οὕπω Ba- 
σιλέως προσηχαμένου, ὡς ἐξώσθη (i) τῆς οἰχείας 
χαθέδρα:. ἜἜφασχον γὰρ αὐτὸν τὰ Ὠριγένους (93) 
πρεσθεύειν δόγματα. Μεθ’ ὃν τὴν ἐπισχοτὴν Εὐστόν- 
χιος διεδέξατο. Μετὰ δὲ τὴν ἐχδολὴν Θεοδοσίου ὡς 
πρϑδεδιήγηται, ἐπίσχοπος τῆς ᾿Αλεξανδρέων Zutis; 
ἀναδείχνυται ᾿ xal τοῖς αὐτὸν ἐγησαμένοις (4) 
προττεθέντος, ᾿Απολινάριος τὴν χαθέδραν ἐγχε:ρίζε- 
«at (j). Μετὰ δὲ ᾿Εφραίμιον, Δομνξυος ᾿Αντιοχεία; 


“πιστεύεται θρόνον. 


ΚΕΦΑΛ. ΛΗ΄. 


Περὶ τῆς ἁγίας οἰχουμενικῆς πέμπτης συνόδου, 
καὶ διὰ ποίαν αἰτίαν συνέστη. 


Τῆς πρεσθυτέρας μὲν o0» "Popre ἡγουμένου 


'Βιγιλίου - τῆς δὲ νέας πρῶτα μὲν Μηνᾶ, εἶτ᾽ Εὐτυ- 


χίου * τῆς δὲ ᾿Αλεξάνδρου ᾿Απολιναρίου, xat τῆς "Av 
τιόχου Δομνίνον, Ἱεροσολύμων τε Eóbscoyíoo, τὴν 


πέμπτην μεταπέμπεται σύνοδον (k) Ἰουστινιανὸς ἐξ 


VALES!I. ANNOTATIONES. 


!us ad librum xxvii Ammiani Marcellini, pag. 563. 
Quibus adde locum B. llieronymi ex Commenta- 
riis in caput 26 Matthzi, qui sic habet : Extra 
urbem entm et. foras portam loca sunt. in. quibus 
truncantur capita damnatorum, et Culvaria, id est, 
decollatorum  sumpsere. nomen. 

(95) “ἔφασκον γὰρ αὐτὸν cà Ὠριγένους. Multi 
certe monachi ab ejus communione sese abjunxc- 
rgnt, eo quod Origenis dogmata asserere crede- 
retur, Ex horum numero fuit abbas Elias, qui etiam 
δοσχὸς dicebatur, ut scribit Joannes Moschus in 
cap. 19 Limonarii. Theophanes tamen in Clironico, 
pag. 205. Macarium xatà cusxsvfjv, id cst, per 
fraudem et calumnicm e sede sua pulsum esse dicit. 
Verum Theophanes prorsus alieno leeo id refert, 
principatu scilicet Justini Junioris. Atqui Macarius 
episcopus Hierosolymorum ordinatus est anno Chri- 
sli. 540, ct cum biennio post e sede sua exturbatus 
fuisset, in ejus locum subrogatus est Eustochius 
anno Christi 548, ut tradit Baronius. Dissentit ta- 
inen Victor Thunonensis in Chronico. Macario enim 
innos oclo episcopatus attribuit, coque superstite 
Eustochium ordinatum esse ait anno ante syno- 


C 


dum quintam, id est anno Christi 552; idque ve- 
rius esse existimo. 

(94) Καὶ τοῖς αὑτὸν ἡγησαμένοις. Sic etim 
legitur apud Nicephorum in cap. 26 lib. rv: 
Οὗ μετὰ μιχρὺν τοῖς αὐτὸν fran aévotg προστεῆέν- 
τοῖς οἷς. Ego tamen non puto Greece dici pos*. 
αὐτὸν ἡγησαμένοις. Scribo itaque οὐ xat τοῖς αὐτὴ 
ἐγησαμένοις, etc. Subauditur enim τῶν ᾿Αλεξτ- 
δρέων. — Tliec verba intelligere licet et more Sr- 
pturz, et apposite ad historiam. Si more Scripture. 
mortem significant : si apposite ad historiam, subu- 
lius quiddam indicare possunt; Zoilum nempe, 
perinde ac pracessores suos, Theodosium, - 
num οἱ Paulum, de scdc ejcctum fuisse. Inter- 
prctati sunt more Scriptura: Chri jet 
Valesius, sane probabiliter. Qui altere sensu in- 
tellexcrit, revocabit ille facile Evagrium cum re- 
liquis Scriptoribus in concordiam, scicet cum 
Liberato diacono, Victore Thunonensi, et Vigo 
apa Rom., quod satius est, atque eliam proba- 
liltus (Joannes Garnerius, De synodo v greneroli, 
pag. 497). 


VARIORUM. 


(^) Μετὰ δὲ Μηνᾶν. Menas episc. CPolitanus D 


defunctus est anno 532. Colitur in Martyrologio 
liomano, et in Menologio, die 25 Augusti; isque 
orsan dies ejus emortualis fuit. In ejus locum suf- 
lectus est apoerisiarius Amase:xe presbyter, et mo- 
nasterii ipsius Amasez monachus Eutychius, eo 
i»so die quo Mena cadaver in sacris adytis ex- 
positum jacebat, ut testatur Theophanes in Chro- 
4ico, anno incarnat. secundum Alex. 545. lHiero- 
solymis Sallustius Martyrio defuncto successit anno 
ἐν. Sallustio IIelias anno 492. Helias depositus 
cst ab Anastasio imp. anno 515, et in ejus locum 
suffectus Joannes Marciani filius. Joauni, mortuo 
anno 594, successit Petrus Eleutheropolita. Pe- 
trum, vita functum anno 544, excepit Macarius, qui 
5nno 543 dejicilar, el in ejus locum Eustochius 
subrogatur. 


(ἡ) Ὡς ££oc0n. Lege 0;. W. Lowrmn. - 
) 'Axo.tordpioc. Alexandrize Zoilo, qnod tria 
capitula damnare nollet, deposito, successit Apol- 
linarius anno 551. Antiochie Ephraemio mortuo 


successit Domninius anno 545. 


uo Πέμπτην σύνοδον. Concilium eecamen eum v 


Justiniani imp. mandato congregatum, a 165 epi- 


scopis, praesidente Eutychio fatriarcha . in se- 
eretario patriarchali, anno 553,1 V, rectius 1} Nonas 
Maias, ad discut:endam trium Capitulorum causam, 
toties nuper tantoque studio agitatam, celebratum. 
[nde confirmata iv przcedentium. conciliorum fides 


catholica, damnatus Origenes ejusque errores ; prz- 


cipue vero ct ante oinnia, tria Capitula, nempe 
de damnatione Theodori Mopsucsteni, scriptorum 
Thcodoriti adversus Cyrillum, ct. epistolx 85 ad 
Mar Persa (Guil. Cave, vol. Il, pag. 903). 


.71 


HISTORIE ECCLESIASTIC.E LIBER IV. τά 


αἰτία; τοιᾶσδε’ Εὐστόχιος, χαταχρατούντων xat μά- A chius, 4.18} quinta synodus a Justiniano convocaia 


λιστὰ ἐν τῇ χαλουμένῃ Nia Λαύρᾳ (99) τῶν τὰ "flox- 
γένους πρεσθευόντων δόγματα, πᾶπαν ἔθετο σπουδὴν 
τούτους ἀπελάσαι, Καὶ χαταλαδὼν τὴν αὑτὴν Νέαν 
Λαύραν, ἅπαντας ἐχθεύλέχει, ὥσπερ ἄγη χοινὰ μα- 
χρὰν ἐχδιώξας o) χαὶ σποράδες γενόμενοι, πολλοὺς 
ala: προστταιρίσαντο, Τούτων ὑπερήσπιζε Θεόξω- 
ρος ὁ ἐπίχλην ᾿Ατχιδᾶς, ἐπίσχοπος μὲν τῆς Kafca- 
po: ἣ προχάγηται τοῦ Καππαδοχῶν ξθνους * 'Iou- 
στινιανῷ δὲ προσεδρεύων, πιστός τέ οἱ χαθ:στὼς, val 
&: τὰ άλιστα ἐπιτήδειος. Κυχῶντος οὖν αὐτοῦ τὰ 
ϑατίλεια, καὶ πᾶσαν ἀπέδειαν xol ἀθεμιτουργίαν 
τὸ πρᾶγμα χαλοῦντος, στέλλονται πρὸς τὴν βα- 
σιλέω: πόλιν πρὸς Εὐστοχίου, Ῥοῦτος ἡγούμενος τῆς 
Θεοδοσίου μονῇ, xaX Κόνων τῆς Σδα (06), τὰ πρώ- 


τιστα τῆς ἐρέμου φέροντες, ἔχ τε τὶς οἰχείας ἀξιώ- Ι 


σξως, χαὶ ὧν ἡγοῦντο φοηντισττρίων. Γεγόνασι δὲ 
σὺν αὐτοῖς χαὶ ἕτεροι, có ποὺλὺ τῆς ἀξίας αὐτῶν 
λιιπόμενοι " χαὶ οὗτοι μὲν τὰ χατὶ τὸν Ὡριγένην 
πεωτοτύπως ἐχίνουν, χαὶ Εὐάγριον, χαὶ Δίδυ- 
μον. Θεόδωρος δὲ ὁ Kazzratóxng ἑτέρωθι τούτους 
ἀτέλχειν ἐθέλων, ἐπειτάγει τὰ χατὰ Θεόδωρον (97), 
τὸν Μοφουξστία:, χαὶ Θεοδώριτον, καὶ "I6av* τοῦ 
παναγάθου Θεοῦ πάντα χαλῶς οἰχονοιλήσαντος, ἵν᾽ 
ἐχεῖθεν ἐντεῦθεν τὰ βέδν»λα ἐξωσθείῃ. Πρώτῃης τοί- 


γὺν χινήσεως γενομέ ης, εἰ δέος τοὺς τετελευτη- 


χότα; ἀναθέματι περιδληθῆναι ((), Εὐτύχιος παρὼν 


est hanc ob causam. Cum Origenis dogmatum asser- 
tores in monasteriis Palzstinze, sed przecipue in ea 
qua dicitur Nova Laura, quotidie invalescerent, 
Eustochius omni studio in id incubuit, ut eos ex- 
pelleret. Cum igitur ad Novam Lauram se contu- 
lisset, eos. inde ejecit, procul amandans, tanquam 
communem hominum perniciem. At illi, varia in 
loca dispersi, multos suis partibus adjunxerunt. 
Horum patrocinium suscepit Theodorus, cogno- 
mentio Áscidas, episcopus quidem Casares, que 
caput est provinci:e Cappadocieg, sed qui cum Ju- 
stiniano assidue versabatur, eique fidus erat in pri- 
mis ac perutilis. Cum ergo iste palatium conturba- 
ret, et id quod ab Eustochio gestum erat, meram 
impielatem atque injustitiaan vocaret, missi sunt 
Constantinopolim ab Eustochio, ufus abbas πιυ- 
nasterii Theodosii, et Conon abbas monasterii Sa- 
b: : qui tum virtutis suz: causa, tum ob monasteria 
quibus przerant, principem locum inter solitarios 
obtinebant. Venerunt una cum illis etiam alii, di- 
gnitate haud niulto inferiores. Et hi quidem de Ori- 
gene in primis, et de Evagrio ac Didymo agere in- 
siituerunt. Theodorus autem Cappadox, cum eos 
alio vellet traducere, causam Theodori Mopsue- 
stize episcopi, et Theodoriti atque Ibx in mediura 
produxit : Deo scilieet optimo maximo ita rem om- 


VALESH ANNOTATIONES. 
(95) Ἐν τῇ καλουμένη νέᾳ Λαύρᾳ. Hujus Νον (ἡ ctura usus est magna ctra et diligentia. Nam et eos 


Laure mentio fit in Vita sancti Euthymii. De 
cadem re Theophanes, licet alieno loco, in vebus 
ecilicet Justini Junioris, scribit : Εὐστόχιος δὲ ἀπελ- 
0» si; Ἱεροσόλυμα, μίσει «p. πρὸς ᾿Απολινάριον 
χαὶ ᾿Αγάθωνα χαὶ Μαχάριον, τοὺς τῆς Νέας Λαύρας 
μοναχοὺς ἐξέδαλεν ὡς ᾿Ωριγενιστάς  χαὶ διὰ τοῦτο 
Σξεθλήθη, xaX πάλιν ἀπεχατέττη Μαχάριος εἰς τὸν 
ἴδιον θοόνον. Id est : Eustochius autem veniens Hie- 
rosolymam, pre odio quo adversus Apollinarem ct 
Agathonem ac Macarium flagrabat, Nove Laura mo- 
ncchos expulsit, tanquam Origenistas. Quamobrem et 
ipse poslea ejectus egt, et Macarius ift $&am sedem 
restitutus. Baronius quidem Macarium in sedem 
siam restitutum esse existimat, paulo post ordi- 
nationem Eustochii : ac deinde Eustochium Hiero- 
solymitanam sedem iterum obtinuisse, quippe qui 
vuintie synodo Constantinopolitanz per legatos suos 


interfuerit anno Christi 555, ut ex Evagrio nostro, 


et ex actis supradicte synodi satis constat. Verum 
bironius longe a vero aberravit. Maearius enim 
diu post quintam synodum, pulso Eustochio, in 
s.dem suam restitutus est anno.37 Justiniani, 
»st consulatuin Basilii anno Z4, ut scribit Victor 
Thunonensis in Chronico, qui iisdem temporibus 
vivebat, nec istud ignorare potuit. 

(93) Κόνων τῆς Xd6ag.Wujus Cononis illustre 
texit elogium Cyrillus Scytbopolitanus in Vita san- 
cfi Sabe sub (inem , his verbis : Qui Cassianus 
cum dccimum mensem. implesset. in administratione, 
deinde cx hac vita migrasset, Cononi posi mandant 
monachi pra[ecturam. Mandant vero, Deo, ut arbi- 
tror, monachorum animos ad hoc movente. Fuit au- 
Lim vir ill? summe resplendens et rectis dogmatibus, 
εἰ omni virtute, et rccte factis ; qui etiam in praje- 


qui illinc recesserant ejecti ab Origenistis Patres, 
rursus collegit : et-lauram qu& a frequentibus illis 
timzltibus et bellis hereticorum jam inclinata [fuerat 
in genua, erexit 2t veluti renovavit. De eodem 
Conone llegumeno laure sancti Sabe loquitur 
Joannes Moschus, in cap. 42, ubi eum Eustochii 
Hierosolymitani episcopi familiarem fuisse innuit. 

(97) Ἐπεισάγει cà κατὰ Θεόδωρον. Idem scri- 
bit Liberatus in Breviario, cap. 241, his verbis : 
Reserato aditu adversariis Ecclesie ut mortuus dam- 
naretur ; Theodorus, Cosaree Cappadocia episcopus, 
dilectus εἰ familiaris principum, .eecta. Acephalus, 
Origenis autem. defensor acerrimus, et Pelagii arnu- 
lus, cognoscens Origenem fuisse damnatum, dolore 
damnationis ejus, ad Ecclesie conturbationem, dam- 
nationem molitus estin Theodorum Mopsuestenum,etc. 
Liberatus tamen nihil dicit de Rufo et Conone 
abhatibus ab Eustochio missis Constantinopolim. 


p Ex adverso autem Evagrius nihH dicit de édamna- 


tione illa Origenis qu:e studio Pelagii, Roman sedis 
apoerisiarii, facta fuerat ab inperatore Justiniano, 
et €ui omnes patriarch:e subscripserant; Zoilus 
scilicet Alexandrinus, Ephremius Antiochenus, 
Peirus Hierosolymitanus, ut scribit Liberatus in 
recedenti capite; id autem contigit anno Christi 
5:8, ut tradit Baronius. Legatio vero illa Cononis 
ac fufi aliorumque monachorum Palxstinensium 
missa cst ab Eustochio Constantinopolim anno 
Christi 581. Eo enim anno Apollinaris in locut 
Zoili Alexandrini episcopi subrogatus est, ut seri- 
bit Baronius. Eustochius vero in odium praecipue 
Apollinaris Alexandrini episcopi, monachos Novic 
Laure, tanquam Origenistas, e monasterio extur- 
bavit, sicut ex Theophane supra retulimus. 


VARIORUM. | 
(ἢ Εἰ δέοι τοὺς τετειϊευτηχύτας draJéuact περιδληθῆναι. Ὀς hac. questione. vidc Morinum, 


Dc ραηπλετ λα, lib. x, cap. 9 (W. Lowrn). 


2115 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2116 


nein optime disponente, ut hinc et inde profana ἃ τὴν θείαν £; &»po» ἐξησχημένος Γραφὴν, ἐσέτι 


omnia penitus ejicerentur. Prima igitur quaestione 
proposita, utrum liceret mortuos anathemati sub- 
jicere, Eutychius, qui illic aderat, in sacris Scri- 
pturis apprime exercitatus, superstite 419 adhuc 
Mena, nondum valde illustris ; erat enim etiam tum 
apocrisiarius episcopi Amasenorum. Cum eos qui 
congregati eranl, tanquam solertior, per contem- 
ptum aspesissel, aperte dixit quastionem illam de- 
liberatione non egere, quandoquidem Josias rex 
sacerdotes daemonum non modo vivos interfecisset , 
sed eorum qui diu antea mortui fuerant, sepulcra 
effodisset. Atque hoe ab Eutychio aptissime dictum 
essc, cuncti qui aderant censuerunt. Quod cum 
Justinianus intellexisset, Eutychium paulo post ad 
pontificalem urbis regi: sedem promovit, Mena ex 
vivis sublato. Porro Vigilius per litteras quidem 
consensit ; concilio tamen interesse noluit. Congrce- 
gata igitur synodo, cum Justinianus episcopos 
interrogasset quid sentirent de Theodoro, et de 
his qux Theodoritus contra Cyrillum et contra duo- 
decim ejus capitu!a seripserat : quid item de epi- 
Stola qux dicitur 5 ad Marim Persam : postquam 
multa loca ex libris Theodori ac Theodoriti reci- 
tata essent, ostensumque praterea esset, Theodo- 
rum jampridem condemnatum fuisse, nomenque 
ejus ex sacris diptycliis expunctum, et hzreticos 
etiam post mortem condemnandos esse : omnes uno 
consensu Theodorum quidem ipsum ahathematizi- 
runt; Theodoriti vera scripta adversus duodecim Gy- 
rilli capitula, et adversus rectam fidem ; Ib:e quoque 
epistolam ad Marim Persam sub anatbemate damna- 
runtlis verbis usi. Cum magnus Deus et Servatorno- 
ster Jesus Christus juxta parabolam Evangelii, et cxe- 
tera. Et paulo post : Condemnamus vero et anathema- 
tizamus prxter reliquos hzreticos, qui condemnati 
et anatheinatizati sunt a supra memoratis quatuor 
sacrosanctis synodis, et a sancta catholica ct apo- 


C 


ζῶντος Μηνᾶ, οὐδὲ τῶν διαφανῶν ὧν (ταῖς γὰρ 
ἀποχρίσεσι τοῦ ᾿Αμασείας ἐπισχόπου (98) διηχονεῖ- 
το), διαῤῥήδην εἶπεν, οὐχ ἐν φρονήματι μόνον, ἀλλὰ 
xai ἐν χαταφρονήματι τοὺς ἀλισθέντας ἑωραχὼς, 
μηδὲ βουλῆς τοῦτο δεῖσθαι - ἐπεὶ χαὶ Ἰωσίας ὁ βασι- 
λεὺς, οὐ τοὺς ζῶντας ἱερέας τῶν δαιμόνων πάλαι 
μόνον χατέσφαξεν, ἀλλὰ xal τῶν πρὸ πολλοῦ τεθνη- 
χότων τὰς θέχας ἀνώρυξε, Τοῦτο πρὸς; ἔπος ἅπασι 
ἔδοξε λελέχθαι. Ὅπερ xai Ἰουστινιανὸς ἐγνωχὼς, 
ἐς τὺν τῆς βασιλευούσης αὐτὸν ἀνεθίθασε θρόνον, παρ- 
αυτίχα Μηνᾶ τελευτήσαντο;. Βιγίλιος μὲν οὖν 
ἐγγράτως συνθέμενο: (99) συνεδρεύειν οὐχ εἴλετο. 
Πυθομένου δὲ Ἰουστινιανοῦ τῆς ἁλισθείτης συνόδου, 
τί φασι περὶ Θεοδώρου, χαὶ ὧν Θεοδώριτο; χατὰ 
Κυρίλλου χαὶ τῶν δώδεχα αὐτοῦ χεφαλαίων εἴρηχε, 
χαὶ τῆς λεγομένης ἐπιστολῆς Ἴδα, τῆς πρὸς Μάριν 
τὸν Πέρσην, ἀναγνωσθεισῶν πολλῶν ῥήσεων θθεοδώ- 
pou xal Θεοδωρίτου, δειχθέντος δὲ ὡς xai πάλαι 
Θεόδωρος χατεχέχριτο, xal ἐχ τῶν ἱερῶν ἀπηλεέτει 
δέλτων, καὶ ὡς μετὰ !* θάνατον δέοι τοὺς alpstt- 
χοὺ; χαταχρίνεσθαι" Θεόδωρον μὲν ἁπάσαιξ, τὸ δὴ 
λεγόμενον, ἀναθεματίξουσι, xal τὰ εἰρημένα Θεοδω- 
οἶτῳ xazX τῶν δύο xai δέχα χεφραλαίων Κυρῶλου, 
χαὶ τῆς ὀρθῆς πίστεως, καὶ τὴν ἐπιστολὴν "I6a, τὴν 
πρὺς Μάριν τὸν Πέρσην, φήσαντες ταῦτα τὰ ῥύ, ματα" 
Τοῦ μεγάλου θεοῦ xal Σωτῆρος () ἡμῶν Ἴτσοῦ 
Χριστοῦ χατὰ τὴν ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις παραθδολῆν. 
Καὶ μεθ᾽ ἕτερα " Kazazolvogev δὲ χαὶ ἀναθεματέτο- 
psv πρὸς τοῖς ἄλλοις ἅπασιν aipevtxolg τοῖς χατα- 
χριθεῖσι xal ἀναθευατισθεῖσι παρὰ τῶν ei pr μένων 
ἁγίων τεσσάρων συνόδων. χαὶ ἀπὸ τῆς ἁγίας χαθ- 
ολιχῆς χαὶ ἀποστολιχῆς 'Exx)nsiag, xai Θεόδωρον 
τὸν λεγόμενον ἐπίσχοπον Διοψουεστίας, xai τὲ 
ἀσεθὴ αὐτοῦ συγγράμματα, xal τὰ ἀσεδῶς συγ- 
γραφέντα παρὰ Θεοδωρίτου κατά τε τῆς ὀρθῆς πί- 
στεως χαὶ τῶν δώδεχα χεφαλαίων τοῦ ἐν ἁγίοι; Ku- 
οἴλλου, xal τῆς ἐν Ἐφέσῳ ἁγίας πρώτης συνόδου, 


"c 


VARUE LECTIONES. 


!5 C. C. καὶ ὡς xal μετά. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(98) Ταῖς γὰρ ἀποχρίσεσι τοῦ ᾿Αμασείας ἐπι- 
σκχύπου. ld est, Apociisizirius erat Amasensis episcopi. 


Mabebant enim tam patriarche, quam majorum Ὁ 


Ecclesiarum episcopi, apocrisiarios sive responsa- 
les, qui in imperatoris palatio ecclesiastica negotia 
procurabant. Quod a temporibus Constantini 
Magni usurpatuin fuisse scribit Hincmarus in opi- 
stola 14 ad proceres regni. IHlabebant et monaste- 
ria suos apocrisiarios in urbe regia, qui eodem ofli- 
cio fungebantur, ut supra observavi. Horum apo- 
crisiariorum mentio fit Novella 6 Justiniani. Plura 
vide in Glossario Pithoei ad Novellas Juliani ante- 
cessoris, et. in Onomastico Rosweydi ad Vitas Pa- 
irum. 

(99) ᾿Εγγράρως συνθέμενος. Joannes Langus 
liec verba de Eutychii ordinatione intellexit. Sic 
enim vertit : Porro Vigilius, etiamsi ei, scrip'o in- 
terveniente, cum Eutychio conveniret , assidere tamen 
illi noluit. Verum hec interpretatio est contra men- 


tem Evagrii atque ipsius Nicephori. Id enim tantum, 


dicit Evagrius: Vigilium consensisse quidem iis 
quie gesta suut in synodo; ei tainen. interesse wo- 


luisse. Idque confirmatur ex actis synodi v Con- 
slantinopolitan:e, pag. 112. Ex quibus discimus 
Vigilium Papam, qui tunc erat. Constantinopoli, 
licel szepius rogatus fuisset, tum ab imperatore 
Justiniano, tum ab universis episcopis quiin ea 
urbe collecti erant, ut δὰ concilium veniret, id- 
que ipse scripto pollicitus esset, nunquam tamen 
accedere voluisse. Porro scriptum illud quo Vigi- 
lium definitioni synodi consensisse ait Evagrius. 
nihil aliud est, quam constitutum "Vigilii quod 
edidit Baronius ad annum Christt 553. Vel certe 
epistola Vigilii Pap:xe quam primus Grzece edidit 
Petrus de Marca, una cum dissertatione doctissima, 
quam oper:e pretium fuerit legere. Pagius ad ann. 
994, n. 9, 4, existimat rectius hoc intelligi de 
prolixo Vigilii constituto xvit. Kal. Martii istius 
anni edito, quo tria Capitula damnat. Constitutum 
istud Baluzius primo ipn lucem protulit, in Nose 
Collectione conciliorum, pag. 1551. (W. Lowrm.) 
(1) Τοῦ μεγάλου Θεοῦ xal Σωτῆρος. Exstat 
liec sententia in collatione 8 synodi v, pag. 112. 


ZiTl 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER IV. 


2718 


xal ὅσα ὑπὲρ συνηγορίας Θεοδώρου xai Νεστορίου A stolica Ecclesia, Theodorum quoque eum qui dici- 


αὐτῷ γέγραπται. Καὶ mph; τούτοις ἀναθεματίξομεν 
χαὶ τὴν ἀσεδῇ ἐπιστολὴν τὴν λεγομένην παρὰ Ἴδα 
γεγράφθαι πρὺς Μάριν τὸν Πέρσην. Καὶ μετὰ ἕνια, 
ἐξέθεντο τέσσαρα xal δέχα χεφάλαια-«.(2) περὶ τῆς 
óp'fi; καὶ ἀμωμλήτου πίστεω:. Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως 
προχεχωρήχει. "Ex λιδέλλων δὲ ἐπιδεδομένων (3) 
πρὸς Εὐλογίου, Κόνωνος, Κυριαχοῦ, xai Παγχρα- 
κίου μοναχῶν χατὰ τῶν Ὡριγένους τοῦ xat ᾿Αδα- 
μαντίου δονυμάτων, xal τῶν ἑπομένων τῇ τούτου 
δυσσεθείᾳ xal πλάνῃ, πυνθάνεται Ἰουστινιανὸς τῇς 
ἀλισθείσης συνόδου περὶ τούτων, συζεύξας καὶ τοῦ 
λιδέλλου τὸ ἴσον, ἀτὰρ χαὶ τὰ phe Βιγίλιον (m) περὶ 
τούτων ἐπεσταλμένα. Ἐξ ὧν ἀπάντων ἔστιν ἑλεῖν, 
ὅπως ἐσπουδάσθη τῷ ὩὨριγένει ἙἙλληνιχῶν καὶ 
Μιχυνιχαϊχῶν ζιζανίων (8) ἐμπλῆσαι τῶν ἀποστολι- 
κῶν δογμάτων τὸ λιτόν. ᾿Αναφορὰ τοίνυν γέγονε 
πρὸς Ἰουστινιανὸν παρὰ τῆς συνόδου μετὰ τὰς γε- 
νομένα; παρ᾽ αὑτῆς ἐχδοήσεις κατὰ Ὠριγένους xal 
τῶν τὰ αὐτὰ ἐχείνῳ πεπλανημένων * ὧν ἕνια τού- 
τοῖς ἔγχειται τοῖς ῥήμασι" Τῆς ἄνωθεν εὐγενείας (5) 
μετέχουσαν χεχτημένος τὴν Ψυχὴν, Χριστιανιχώτατε 
βασιλεῦ. Καὶ μεθ᾽ ἔτερα" φύγομεν τοίνυν, ἐφύγο- 
μὲν ταύτην. Οὐ γὰρ ἐγνωρίσαμεν τῶν ἀλλοτρίων 
thv φωνὴν, xal ὡς χλέπτην, xal ὡς λῃστὴν τὸν 
εοιοῦτον τοῖς τοῦ ἀναθέματος βρόχοις ἀτφαλῶς περι- 
σφίγξαντες, τῶν ἱερῶν ἔξω περ!δόλων ἀπεθαλό- 
μεθα. Kal μετ᾽ ὁ. γα Τῶν 6E παρ᾽ ἡμῶν πεπρα- 
μένων διὰ τῆς ἐπ᾽ αὐτοῖς ἀναγνώσεως εἴσεσθε τὴν 
δύναμιν. Τούτοις συνέζευξαν χαὶ τὰ χεφάλαια τὰ 
ὅσα πρεσθεύειν ol τὰ Ὠριγένους δηξάξοντες ἐδιδά- 
χθησαν, δηλοῦντα τάς τε συμφωνίας αὐτῶν, ἀτὰρ 
xai τὰς διαφωνίας, xal τὴν πολυτχεδῆῇ τούτων πλά- 
νην (0Ὶ. Ἕν τούτοις ἔστι πέμπτον χεφάλαιον τῶν 
βλασφημηθέντων ἀπὸ ἰδιχῶν προσώπων τῆς χαλου- 
μένης Νέας Λαύρας, ἔχον ὧδε" Θεόδωρος ὁ ᾿Ασχι- 


tur episcopus Mopsuestiz, et impia ejusdem scripta : 
Ea item qux a Theodorito impie conscripta sunt 
contra rectam fidem, et contra duodecim capitula 
sancti Cyrilli, et contra sacrosanctam primam sy- 


nodum Ephesinam : cuncta denique qux: ab eodem 


Tlieodorito pro defensione Theodori ac Nestorii 
scripta sunt. Anathematizamus pr:xeterea. impiam 
illam epistolam 490 qus ab Iba scripta esse di- 
citur ad Marim Persam. Et aliquanto post expo- 
suerunt quataordecim capita de recta ac sincera 
fide. Et hzc quidem processerunt in hunc modum. 
Cum autem libelli ab Etlogio, Conone, Cyriaco et 
Pancratio monachis, dati essent contra dogmata 
Origenis Adamantii, et contra eos qui impietatem 
atque errores illius sequebantur, de his Justinianus 
synodum quas congregata erat consuluit, subjecto 
epistole sue exemplari ejusdem libelli, et iis quz 
ad Vigilium his de rebus scripserat. Ex quibus 
omnibus deprehendere licet, id studium f[uisse 
Origeni, ut apostolicorum dogmatum simplicitatem, 
gentilium et Manichzorum lolio repleret. Missa est 
igitur relatio a predicta synodo ad Justinianum, 
post acclamationes quas contra Origenem et ejus- 
dem cum illo erroris sectatores congesserant ; cujus 
pars sic habet. Cum animum possideas coelestis 
nobilitatis participem, Christianissime imperator. 
Et paulo post : Fugimus itaque, fugimus istam do- 
ctrinam. Neque enim novimus alienorum vocem. 
Et illam tanquam furem ac latronem, anathematis 
laqueis firme constrictum, procul a sacris septis 
ejecimus. Et post aliquanta : Eorum vero quz a 
nobis gesta sunt vim ac virtutem, ex eorumdem 
lectione cognoscetis. His adjunxerunt etiam ca- 
pita, quzcunque Origenis sectatores profiteri a 
magistris suis didicerunt; ex quibus tum consensus 


VALESIL ANNOTATIONES. 


(2) .Téccapa xal δέχα. κεράλωα. Hiec qua- 
tuordecim capitula, sive expositiones recte fldei, 
exslant pag. 115 et 116, synodi v CP. 

(5) 'Ex «ἰδέλλων δὲ ἐπιδεδομένω»". In aclis qui- 
dem synodi v Constantinopolitanz qux Latino ser- 
mone edita ad nos pervenerunt, nihi) exstat eorum 
que subjungit Evagrius, de Origenis scilicet, et 
Evagrii ac Didymi condemnatione. Itaque Baronius 
acia ista mutila atque imperfecta esse merito exi- 
stimavit. Nicephorus quidem hzc adversus Orige- 
nem ejusque sectatores gesta esse dicil in secunda 
congregatione ; Theophanes vero et auctor Chro- 
nici Alexandrini, quintam synodum primo precipue 
collectam esse scribunt adversus errores Origenis 
ct Evagrii ac Didymi; secundo aulem loco adver- 
sus tria capitula. 

(4) 'EA.Anvixov καὶ Μανιχαϊκῶν ζζανίων. Dec 
verba desumpta sunt ex epistola imperatoris Ju- 
stiniani ad synodum v CP. cujus epistole pars 
refertur a Cedreno in Chronico: Ἐπεὶ τοίνυν δι- 
ἐγνωσται ἡμῖν ὥς τινες £v Ἱεροσολύμοις εἰσὶ μοναχοὶ 
δέπουθεν M xat Πλάτωνι xaX Ὠριγένει xaz- 
αχολουθοῦντες, δεῖν ὠήθημεν Φροντίδα xai ζήτησιν 


ποιήσασθαι περὶ τούτων, (va μὴ τέλεον διὰ τῆς 
Ἑλληνιχῇς καὶ Μανιχαϊχης ἀπάτης αὑτῶν πολλοὺς 
ἀπολέσωσι. ld est: Cum igitur nobis nuntiatum 
fuerit, quosdam esse monachos Hierosolymis, qui 
Pythagoram et Platonem, et Origenem Adamantium 
sectantur, de his rebus curam et quastionem haben- 


D dam esse existimavimus, ne Graecanico et Mani- 


rhaico errore multcs penitus perdant. ldem legitur 
in epistola imperatoris Justiniani ad Menam, de 
erroribus Origenis. 

(b) Τῆς ἄνωθεν sbryere(ac. Non possum pro- 
bare interpretationem  Christophorsoni, «qui hze 
verba ita vertit : Qui animum nobilitatis anti- 
que parlicipem tenes. Longe rectius Joannes Lan- 
gus ct Musculus ea interpretati sunt.Langus quidem 
hoc modo: Qui animum obtines celestis participem 
generositatis. Musculus vero ita vertit : Animum 
superna nobilitatis sortite, Christianissime imperator. 

(6) Τὴ» πολυσχεδὴ τούτων πιάνην. Melius 
apud Nicephorum scribitur πολυσχηδῆ, neque enim 
Grece dici existimo πολυτχεδῆς. Eumdem errorem 
jam alibi observasse memini. Sed locus nunc ini- 
nime succurrit. 


VARIORUM. - 
(m) Πρὸς Βιγίλιον. Christophorsonus legit πρὸς Vide ejus Dissertat. de quinta synodo ad calcem Li- 


Βιγιλίου " quam lectionem sequitur Garncrius, et 
intelligit responsum Vigilii .ad litteras Justiniani. 


berati. p. 194 (W. Low). 


2719 


error deprehenditur. In his quintum caput erat, 
continens blasphemias quas privati quidam ex 
Nova Laura protulerant, quod sic habet : Theo- 
dorus Ás-idas Cappadox dixit : 4,91 Quando nunc 
apostoli et martyres miracula efficiunt, el in tanto 
honore sunt, nisi in resurrectione equales fuerint 
Christo, qualis landem eorum resurrectio futura 
£51? Retulerunt etiam iidem Patres multas alias 
Didymi, Evazrii ac Theodori blasphemias, quas 


EVAGIUI SCHOLASTICI 
eorum, tum dissensio, ac multiplex οἱ multifidus A 53; ὁ Καππαδόχης 


Z,M 
(7), εἶπεν - Εἰ νῦν οἱ ἀπόστωα 
χαὶ οἱ μάρτυρες θαυματονργοῦσι, καὶ ἐν τῇ 16330- 
τῇ τιμῇ ὑπάρχουσιν, ἐν τῇ ἀποκαταστάσε: εἰ 
μὴ ἴσοι γένοιντο τῷ Χριστῷ "Ἶ, ποέα ἀποχατάπτασι; 
αὐτοῖς ἔστιν; ᾿Ανηνέχθησαν αὐτοῖς καὶ Διδύμου, xx 
Εὐαγρίου, καὶ Θεοδώρου ἕτεραι πολλαὶ βλασφημῖσ: 
μάλα σπουδαίως τὰ περὶ τούτων ἐχλεξαμένοις. Mii 
τοίνυν ταύτην τὴν σύνοδον χρόνου τινὸς iv yis 
διαστάντος, Εὐτύχιος (n) μὲν ἐχδάλλεται (8), "Toiv 
ντς 0t (9) τῷ θρόνῳ τῆς Κανσταντινουπόλεως "Ex- 


YARLE LECTiONES. 
VALESiI ANNOTATIONES, 


" C. C. θεῶ. 


(ἢ Θεόδωρος à 'Acxi&üác ὁ Καππαδόκης. Quan- 
tm ex his Evagrii verbis eolligere licet, erat hic 
Theodorus Cappadox ex numero monachorum 
nova laure, que fuit juxta urbem Hierosolyma. 
Hic est igitur Theodorus Nonni Origenist» asse- 
cla, qui postea Caesares Cappadocum episcopus 
factus, Origenistarum patrocinium aperte suscepit, 
ut scribit Cyrillus Sceythopolitanus in Vita sancti 
Sabw. Porro cum hic Theodorus Cesarez Cappa- 
doeum episcopus primas, ut ita dicam, partes 
egerit in synodo v Consiantinopolitana, ut ex ejus 
actis perspici potest, quomodo nunc in eadem syn- 
olo tanquam Origenista accusatur? Non igitur 
sine causa suspicari possumus, h»c qux Evagrius, 
Theophanes et Cedrenus gesta esse dicunt in v 
synodo adversus Origenem, diu post illam synodum 
adjecta ei fuisse ob argumenti similitudinem , non 
tamen in ea synodo acta fuisse. Sic etiam gesta 
quintz:? synodi Constantinopolitan:e sub Mena ad- 


versus Anthimum et Zoaram, huic synodo quintz αὶ 


cecumenicz subjici' solebant, ut testatur Photius in 
Biblioth»ca. ldem etiam probari potest ex iis qu: 
subnectit Evagrius. Ait enim multa impie dicta, ex 
Evagrii ac Didymi et Theodori Mopsuesteni libris 
collecta, ad eam synodum relata esse. Quod si hzc 
in quinta synodo Constantinopolitana gesta essent, 
ut tradit Evagrius, superfluum omnino fuisset atque 
inutile, Theodori dieta repetere qux in supradicta 
synodo toties recensita fuerant atque damnata. 
Itaque. existino h:ec adversus Origenem acta. esse 
in alia synodo Constantinopolitana anno Christi 
5358, tunc eum monachi quidam Hierosolymitani, 
quibus Pelagius Roman: Ecclesie diaconus ac 
Mena episeopus Constantinopolitanus favebant, li- 
bellum Justiniano obtulerunt, capitala quxdam ex 
libris Origenis excerpta continentem ; postulantes 
a principe ut ea capitula. damnarentur, quemad- 
modum refert Liberatus in cap. 25. Breviarii. Vide 
Baronium ad annum Christi 558. Coterum conje- 
cturam nostram prorsus con(irmant ea quax paulo 
ante scribit Evagrius; in his videlicet gestis ad- 
versus Ürigenem insertam fuisse epistolam impe- 
ratoris Justiniani ad Vigilium Papam de erroribus 
Orizenis. Non igitur in synodo quinta Constantino- 
politana li:ec gesta. sunt. anno. Christi 553. Eo si- 
quidem auno Vigilius erat Constantinopoli ; nec 
nccesse est ut Justinianus cum eo per litteras 
ageret. Acta sunt ergo hiec adversus Origenem diu 
antca, tunc. videlicet cum Justinianus, accepto li- 


D 


bello monachorum illorum Palestinensium, epi- 
stolam scripsit ad Menam episcopum Constantino 
politanum de erroribus Origenis: jubens ut, colle- 
ctis episcopis qui in urbe regia aderant, et abbati- 
bus monasteriorum, errores illos condemnaret 
Exstat h»c Justiniani epistola Gr:ece et Latine 
edita ad calcem synodi quinte Constantinopolitane, 
alieno prorsus loco. Non enim pertinet ad synodum 
quintam Constantinopolitanam, quze anno 555 ct- 
lebrata est, sed ad alteram synodum Constantiae- 
politanam quz jussu imperatoris Jistiniani cellt- 
cla est anno Christi 538 ('). Itaque Baronius hax 
epistolam Justiniani recte retulit. ad eum anncm 
uem dixi. In fine autem ejus epistoke Justinianus 
iserte testatur se ad Vigiliunr quoque Romasaz 
urbis episcopum epistolam scripsisse eodem arge- 
mento. Sicenim ait: Hec porro eadem :cripsimus nta 
modo ad sanctitatem tuam, sed etiam ad. sandtn- 
mum et beatissimum papam senioris Rome et patrar- 
cham Vigilium, et ad ca&teros omnes sanclissime 
episcopos et putriarchas, Alexandrie, Theopolen d 
Hierosolymorum, utet hi huic rei prosptciant, 4 
hec finem adipiscantur. Denique anathematismi i 
quos adversus Origenis dogmata in quinta symeb 
Constantinopolitana contortos fuisse dicit Niceple 
rus, iisdem plane verbis leguntur in epistol2s* 
stiniani ad Menam, qu: scripta est diu ante π- 
nodum quintam, anno Christi 558, ut ex Libera 
docet Baronius. ldem quoque probari potest e 
epistola quam Gregorius Magnus initio pontificates 
sui scripsit ad quatuor patriarchas. Nam cum 
ea epistola diserte profiteatur se quintam syno- 
dum Constantinopolitanann cum veneratione 515» 
cipere, in qua epistola Ibze et "Theodori ac Theo- 
doriti scripta quedam damnata suni, de Origenis 
condemnalione nihil dicit. Quam profecio non 
omissurus fuisset, si Origenes in ea synodo csset 
condemnatus. 
(8) Εὐτύχιος μὲν ἐκξάλλεταε. Wiec satis negh- 
genter ab Evagrio scripta sunt, qui causam depo- 
sitionis Eutychii dissimulavit, ne Justiniani prin- 
cipis memoriam aliquatenus offenderet. Quod si 
quis integram hujus rei narrationem legere deside- 
rat, exstat apud Surium in Vita beati Eatycht 
patriarch:e, a» Eustathio ejus discipulo elegan- 
ter conscripta, et apud Nicephorum in cap. 9 
lib. xvir. Barosius id (aetumesse dicit anno Chr:su 
565, qui fuit ultimus annus imperii Justiniani. 
(9) ᾿Ιωάννης δέ. Mie est. Juannes Scholasticus 


VARIORUM. 


(n) Εὐτύχιος. Eutychium Justinianus, quia ejus 
edicto de incorruptibilitate corporis Christi ante 
resurrectionem consentire nolebat, deposuit ct in 
exsilium deportari jussit. Quod si edictum | illud 
non fuerit. publicatum ante annum 565, ut Pagius 
affirmat, tum Eutychii depulsio haud recte anno 
«(Δ a Baronio et Caveo. consignata est. — In cjus 
locum suffectus est Joannes Scholasticus, ut. docet 
Evagrius capite sequenti. 

(π΄) Cum Valesio synodum contra Origenem rco- 


actam ad annum 558, refert Pagius in Crit. ad 
anunum istum, n. 16. — Caveus eam rej 
cit in nnum 541, IHist. eccl. vol. H, pag. 300 (W. 
ον τη). — Narrat Caveus tria concilia contri 
Origenistas CPoli coacta. Primum sub Mena simil 
cuim episcopis qui in urbe reperti sunt, anno 954l. 
Secundum a Vigilio papa ltomano tunc CPii agent 
el 90 episcopis habitum anno. $17. Tertium oce 
menicum de quo paulo ante. 


2:8] 


HISTORIE ECCLESIASTIC:E LIBER IV. 


2782 


χλησίας ἀντεισάγεται, ὁ ἐχ τοῦ Σηρήκιος (10)* χώμη ἃ studiose adimodum ex eorum libris excerpserant. 


ὃξ αὕτη ἐν τῇ Κυνηγιχῇ χειμένη τῇ; ᾿Αντιοχέων 
χιώρα:. ' 


Ceterum post hanc synodum aliquanto temporis 
spatio elapso Eutychius quidem ex pontifieali sede 


urbis regie expulsus est; Joannes vero in ejus loeum subrogatus. Ortus hic erat ex Sirimi, qui 
vicus est Cynegicz regionis in territorio Antiochensi. 


KEQAA, A& 

Ὡς Ἰουστινιανὸς, τῆς ὀρθῆς δύξης περιτραπεὶῖς, 
ὥφθαρτον τοῦ Κυρίου τὸ σῶμα ἐπρέσξευσεν. 
Τηνιχαῦτα ὁ Ἰουστινιανὸς, τῆς ὀρθῆς λεωφόρου 

τὸν δογμάτων ἐχτραπεὶς, xal πρὸς τὴν ἀτριδῇ τοῖς 

ἀποστόλοις τε χαὶ τοῖς Πατράσιν ἀτραπὸν βαδίσας, 
ἀχάνθαις χαὶ τριξόλοις περιπέπτωχεν. Ὧν xax τὴν 

Ἐχχλησίαν ἐμπλῖσαι βουληθεὶς, τοῦ σχοποῦ ὃι- 

ἧμαρτε, τοῦ Κυρίου τὴν βασιλικὴν ὁδὸν ἀῤῥῆτοις 

Optyxol, (1t) κατασφαλισαμένου, ὡς ἂν μὴ φονευ- 

ταὶ ἐπεισπηδήσωσιν ὡς τοίχῳ κεχλιμένῳ χαὶ φρα- 

Yu ὠσμένῳ, τῆς προφητείας πληρώσας τὴν πρόῤ- 

ῥησιν. Τὴν μὲν οὖ» πρεσδυτέραν Ῥώμην μετὰ Βιγί- 

A:6V (0), Ἰωάννον (12) τοῦ χαὶ Κατελίνον ἐπίσχο- 

T03v*0;, τὴν δὲ νέαν, Ἰωάννου τοῦ ἀπὸ Σηρήμιος, 

xai τὴν» ᾿Αλεξαυδρέων, ᾿Απολιναρίου, τὴν Θεοπολι- 

τῶν ᾿Αναστασίου μετὰ Δομνῖνον (p) ἐπισχοποῦντες, 
χαὶ τὴν Ἱεροσολύμων Μαχαρίου, αὖθις ἀποδοθέν.- 
τῆς (15) τῷ οἰχεΐέῳ θρόνῳ, ἐπεὶ Ὡριγένην χαὶ Δίδυμον 
καὶ Εὐάγριον ἀναϊτε]εμάτιχε, μετὰ τὴν Εὐστοχίου 
χαθαίρεσιν" τὸ χαλούμενον πρὸ: Ῥωμαίων ἴδι. 
χτὸν " γράφει, ἐν ᾧ ἄφθαρτον τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου 
χέχληχε, xai τῶν φυσικῶν xat ἀζιαδλήτων παθῶν 
ἀνεπίδεχτον, οὕτω; λέγων τὸν Κύριον πρὸ τοῦ πά- 

029; φαγεῖν, ὥσπερ μετὰ τὴν ἀνάστχσιν ἔφαγε, μη- 

δεμίαν τροπὴν ἣ ἀλλοίωσιν ἐξ αὐτῆς τῆς ἐν μήτρα 

διαπλάπεως, μηὴδὲ ἐν τοῖς ἐχουσίοις xal φυσιχοῖς 


CAP. XXXIX. 
Quomodo Justiniunus, a recta fide desciscens, corpus 
Domini incorruptibile asseruit. 

Eodem tempore Justinianus, a recta catholicorum 
dogmatum via deflectens, et tramitem ingressus 
quem nec apostoli nec Patres vestigiis suis trive- 
rant, in spinas ac lribulos delapsus est. Quibus 
cum Ecclesiam quoque replere voluisset, voti sui 
compos fieri nunquam potuit, 499 cum Dominus 
regiam viam firmissimis septis muniisset, ne sicarii 
ac latrones in eam insilire possent, tanquam pa- 
riete inclinato et maceria depulsa. Atque hoc modo 
impletum est id quod przdictum fuerat a propheta. 
Joanne igitur qui et Catelinus dictus est, post 
mortem Vigilii episcopatum Romanz urbis admi- 
nistrante; Constantinopolitanam autem Ecclesiam 
regente Joanne altero cui patria fuit Sirimis : et 
Alexandrine quidem Ecclesiz* Apollinare, Antio- 
chen: vero post l'omninum presidente Anastasio. 
Macario denique Hierosolymitanz; Ecclesiz sacer- 
dotium possidente, atque in pristinam sedem resti- 
tuto ; cum post depositionem Eustochii, Origenem, 
Didymum atque Evagrium sub anathemate dam- 
nasseL; Justinianus scripsit id quod Romani edictum 
vocant. in quo corpus Domini incorruptibile appel- 
Jat, et naturalium atque inculpabilium affectionum 
capax fuisse negat : Dominum ante passionem eodcm 


VARLE LECTIONES., 


18 ζυδιγτοῦ, 


VALESII ANNOTATIONES. 


cujus exstat. quxdam canonum collectio. De ejus 
ordinatione ita scribit Victor Thunonensis ia Chro- 
nico: Auno 39. imperii sejJustiuianis. Eulychium 
Constantinopolitanum episcoptm, damnatorem trium 
Capitulorum, et Evagrii eremitee diaconi , ac Di- 
dymi monachi et. confessoris Alexandrini, quorum 
laxdes supra illustrium virorum cr auctoritate pro- 
tulimus, exsilio dirigit, el pro eo Joannem ejusdem 
erroris consimilem episcopum fucit. 

(10) Ἐκ τοῦ Zipijuoc.lu optimo codice Florenti - 
no scriptum inveni Zrofute, hic ct in. sequenti 
capite. Hujus pr:edii meminit Theophanes in Chiro- 
nico, pag. 151, ubi de Alamundari irruptione in 
Syriam scribit, Καὶ ἔκαυσε «X ἔξω Καλχηδόνο:, 
xai τὸ σῖρμίον χτῆμα, xaY τὴν Κυνηγίαν χώραν. M 
est: Εἰ inceudit. exteriora Chalcidis, vastavitque 
Serm wm predium οἱ regionem] Cynegicam. — 1n 
Grecis pro Καλχτδόνος emendavi Χαλχίδος. 

(11) 'Agricoic ὑριγκοῖς. lectins in. Nicephoro 
scribitur ἀῤῥήχτοις, Quam scripturam conlirmat 


etiam codex Tellerianus. 

(12) Μετὰ Βιγίλιον "Iodrrov. Errat Evagrius. 
Neque enim Vigilio successit Joannes, sed Pelagius. 
Quo mortuo pontificatum Ecclesie Romanz sus- 
cepit Joannes junior, anno natalis Dominici 560. 

(13) Maxup/ov αὖθις ἀποδοθέντος. Uic locus 
inpriiis notandus est adversus Daronii senten- 
tiam, qui Macarium in sedem suam restitutum 
esse credidit ante qnintam synodum Constantino- 
polianam. Verum banc Daronii opinionem refellit 
iic Evagrii locus, qui Macarii restitutionem factam 
esse docet diu post illam synodum. Evagrio sub- 


. scribit Victor Thunonensis in Chronico his verbis: 


Auno' 31 Imperii Justiniani, Eustochius Ilierosoly- 
mitanus episcopus qui fuerat Macario superstite ordi- 
natus, ejicitur : et. rursum. Macarius. re(ormatur. 
Theophanes autem in Chronico, restitutionem Ma- 
carii confert in tempora Justini Junioris, ut. supe- 
rius observavi. 


VARIORUM. 


(o) M:gét BiylAtov. Vigilius papa Rom. es muita 
afllietione. calculi exstinctus. est anro 925, inque 
e;us Joeum ordinatus est Pelagius I, die undeciuia 
mensis Aprilis ejusdem anni. Post Pe'agii mortem 
{πὸ contigit die. prima mensis Martii. anni 500) 
ccssavit episcopatus menses 4, dies 17. Tum. vero 
ordinatus Joannes ΠῚ natione. Romazus, die 18 


mensis Julii. 

(p) Αναστασίου μετὰ Δομτῖγον. Mortuo Domno 
seu Domnino anno 559 Anastasii episcopatus in- 
choatus cst Kalendis Septembris eiusdem anni. 
liunc Anastasium Baronius (et post cum Caveus 
aliique) Sinaitam perperam appellat (Ant. Pact ad 
ann. 961, n. 2j. 


2783 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2;M 


modo comedisse dicens quo post passionem come- A πάθεσι, μηδὲ δὲ μετὰ τὴν ἀνάστασιν τοῦ παναγίου 


dit, cum sacrosanctum cjus corpus jam inde ex 
quo in utero formatum est, nullam conversionem 
aut mutationem nec in voluntariis et naturalibus 
perpessionibus, nec post resurrectionem acceperit. 


σώματος αὑτοῦ δεξαμένου " οἷς συναινεῖν τοὺς ixa- 
σταχῆ ἱερέας χατηνάγχαζε. Πάντες μὲν οὖν ἃς 
᾿λναστάσιον τὸν ᾿Αντιοχείας ἐπίσχοπον χαραδοχεῖν 
εἰπόντες, τὴν πρώτην πεῖραν ἀπεχρούσαντο. 


Porro Justinianus omnes ubique episcopos per vim cogere instituit, ut huic opinioni assentireptar, 
Sed cum universi sententiam Anastasii Antiochensis episcopi exspectare se respondissent, primum im- 


peratoris impetum declinarunt. 


CAP. XL. 
De Anastasio archiepiscopo Antiochia. 


Porro iste Anastasius vir fuit tum in divinis Lit- 
teris admodum eruditus, tum in moribus et in vi- 
vendi ratione accuratissimus : adeo ut res etiam 
levissimas observaret, nec a constantia et firmitate 
unquam deflecteret, nedum in magni momenti re- 
bus, et αι ad Deum spectarent. Mores autem suos 
ita temperaverat, uL neque adeundi et alloquendi 
ipsum facilitas expositum illum redderet iis quibus 
minime oportebat : nec severitas et inclementia 
inaccessum eum przstaret juri atque rationi. Et in 
seriis quidem colloquiis, aures ei patentes et lingua 
profluens erat : et quaestiones propositas prudenter 
et argute dissolvebat. In sermonibus autem ineptis 
ac superfluis, aures quidem penitus ocelusas habe- 
bat, linguam vero quasi freno quodam comprime- 
bat: ita ut orationem ratio ἅ. 3 metiretur, et 
silentium omni oralione praestantius esset. Hunc 
igitur, tanquam inexpugnabilem murum, omni 


machinarum genere oppugnare adortus est Justi- € 


nianus : id scilicet secum ipse cogitans, se, si hoc 
propugnaculum subruisset, urbem posthac nullo 
negotio capturum 6556, et recte fidei doctrinam 
in servitutem redacturum ; denique oves Christi 
captivas abducturum esse. Anastasius vero divina 
quadam animi celsitudine, adeo supra imperatorem 
sese extulit, quippe qui fundatus essel supra firmam 
petram, ut, missa ad Justinianum relatione, palam 
ei contradixerit, et manifestissime simul ae diser- 
tissime in eadem relatione el demonstraverit, cor- 
pus Domini in perpessionibus naturalibus et quie 
in reprehensionem non cadunt, corruptioni ob- 
noxium fuisse, atque ita divinos apostolos et san- 
ctos Palres sensisse, ac posteris tradidisse. Eadem 
quoque rescripsit ad monachos prim: ac secundz 
Syrie, qui ipsum consuluerant: cunctorum ani- 
mos confirmans, et ad subeundum certamen prz- 
parans, et quotidie in Ecclesia recitans verba illa 


KEO9AA. M'. 
Περὶ 'Avaccacíov ἀρχιεπισχόπου Ἀντιοχείας. 
"Hv δὲ ὁ ᾿Αναστάσιος, τὰ μὲν Oria ἃς τὰ yi. 
λιστα λόγιος" ἀχριδὴς δὲ τοὺς τρόπους χαὶ τὴν Clar 
ταν" ὡς xal τοῖς λίαν dol; ἐπισχήπτειν, xal ur- 


B δαμοῦ τοῦ εὐσταθοῦς xal βεδαίου παρεξ'!έναι, μέτι 


γε δὴ τῶν καιρίων " xat £c αὐτὸ τὸ Θεῖον ἀναφερομέ- 
νων. Οὕτω δὲ τὸ ἦθος ἐχέχρατο, ὡς μηδὲ τῷ εὑπρο:- 
ὁδῳ τε xai εὐεντεύχτῳ, εὑὐεπίδατων τοῖς μὴ χαϑ- 
ἤχουσιν elvat, μηδὲ τῷ αὐστηρῷ τε καὶ ἀφειδεῖ δυο- 
πρόσιτον ἐς τὰ δέοντα χαθεστάναι. Ἔν μὲν d» 
τοῖς σπουδαίοις, ἕτοιμος ἦν τὰ ὦτα, καὶ τὴν γλῶσ- 
σαν εὕρους, εὐθυθόλως τὰς πύστεις διαλύων. "Ev δὲ 
τοῖς παρέργοις, τὰ μὲν ὦτα τέλεον ἀποκχέχλειστο᾽ 
τὴν δὲ γλῶσσαν χαλινὸς ἐπεῖχεν, ὡς καὶ τὸν λέξον, 
λόγῳ ῥυθμίζεσθαι, χαὶ τὴν σιωπὴν χρεΐττονα λόγο") 
χαθεστάναι. Τούτῳ ὥσπερ τινὶ δυσαλώτῳ πύρνυ ὁ 
Ἰουστινιανὸς προσδάλλει παντοίας μηχανὰς ἐπιστή- 
σας, ἐννοῶν ὡς εἰ τοῦτον χατασείσειε (14), πόνο; 
οὐδεὶς λελείψεται τὴν πόλιν ἑλεῖν, ἀνδραποδίσαι τι 
τὰ ὀρθὰ τῶν δογμάτων, xal αἰχμάλωτα λαθεῖν τὰ 
πρόδατα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ δὲ, εἰς τοσοῦτον ὑ περέρξν 
τῷ θείῳ φρονήματι ( ἐπὶ τὴν ἄῤῥηκτον γὰρ πέτρι 
εἰστήχει τῆς πίστεως), ὡς xal Ἰουστινιανῷ &vagr- 
δὸν ἀντειπεῖν δι᾽ οἰχείας μηνύσεως, xal ázobdz 
μάλα σαφῶς xai λογίως δι᾽ αὐτῇς, ὡς φθαρτὸν κα 
σῶμα τοῦ Κυρίου ἐν tol; φυσικοῖς xa ἀδιχδλήτοις 
πάθεσιν, οἵ τε θεσπέσιοι ἀπόστολοι, οἵ τε θεοφόρα 
ἤδεσάν (4) τε χαὶ παρέδοσαν Πατέρες. Ταῦτα δὲ xai 
πρὸς τὸ μοναδιχὸν πρώτης τε χαὶ δευτέρας; Συρία; 
πυθόμενον, ἀπεχρίνατο, πάντων ῥπόότηρίζων τὰς 
γνώμας, χαὶ πρὸς τὸν ἀγῶνα E παλείφων, ἐπί τε τῆς 
Ἐχχλησίας ὁσημέραι ἀναγινώσχων τὸ ποῦ σχεύους 
τῆς ἐχλογῆς " «Εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ᾽ ὃ 
παρελάθδετε, χἂν ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ f ἀνάθεμλ 
ἕστω.» Οἷς ἀπιδόντε; ἅπαντες τὰ παραπλήσια μὲ- 
χρις εὐαρίθμων ἐξήλωσαν. Γέγραπται δ᾽ οὖν αὐτῷ 
xoi συνταχτήριος πρὸς τοὺς ᾿Αντιοχέας λόγος (15), 
πυθομένῳ τὸν Ἰουστινιανὸν ἐθέλειν αὐτὸν E&oszoa- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(14) El τούτου κατασείσειε. Rectius apud Nice- 
phorum, etin codice Telleriano scribitur τοῦτον 
xaxaaeloete, Sic enim leges grammaticae postulant. 
Metaphora est ducta ab obsidionalibus machinis, 
quibus urbes expugnari solebant. Porro de hujus 
Anastasii SinaiGe constantia in defendenda recta 
fide adversus hzresim Aphthartodocitarum, scribit 
etiam Eustathius in Vita beati Eutychii patriar- 
cha Constantinopolitani. 


(15) Συνταχτήριος πρὸς τοὺς ᾿Αντιοχέας .1.- 
Toc. Mirum est. tres interpretes, Langum, Musci- 
um et Christophorsonum. in unius vocabuli is- 
terpretalione simul lapsos fuisse, Gr.eci συνταχτι- 
χοὺς el συνταχτηρίους λόγους vocabant orationes 
ad vale dicendum, earumque orationum peculiares 
methodum nobis tradiderunt, ut jam pridem me- 
nui in Adnotalionibus Eusebianis, pig. 590, nol. t 
Quie hic repetere superfluum puto. 


VAMUORUM. 


(9) "H?scav. Scribe ἔδεισαν. W. Lowtu. 


285 


HISTORLE ECCLESIASTICUS LIBER V. . 


2136 


xlcat* ὃν ἔστι διχαίω: ἄγασθαι, τῆς τε χαλλιεπείας, A.ab electionis vase prolata : « Si quis vohis evan- 


τοῦ τε ῥοὺ τῶν νοημάτων, τῆς τε εὐπορία: τῶν 
ἱερῶν Ῥήσεων, χαὶ τὸ πρόσφορον τῆς ἱστορίας (16). 


gelizaverit prxter id quod accepistis, quamvis an- 
gelus ex colo fuerit, anathema sita. » Quz cum 


universi animo perpenderent, paucis exceptis, exemplum ejus seculi sunt. Scripta cst etiam ab 
eodem Anastasio oratio ad Antiochenos, qua illis vale dicebat, cum accepisset Justinianum velle 
ipsum in exsilium mittere. Quam quidem orationem merito quis admiretur, tum ob verborum 
elegantiam, tum ob copiam sententiarum, tum denique ob frequentia sacre Scripture testimonia: 
et ob historiam auis locis apte accommodatam. 
KE9AA. MA. 
Περὶ τοῦ θανάτου Ἰουστινιανοῦ. 


CAP. XLI. 
De obitu Justiniani. 
—"AXXX, τοῦ Θεοῦ χρεῖττόν τι προδλεψα μένου περὶ Verum oratio illa haudquaquam publicata est, 
ἡμῶν, ὁ λόγος οὐκ ἐδημοσιεύθη. 'O vip Ἰουστινια- 60 quod Deus, nobis prospiciens, res nostras in 
νὸς τὴν ᾿Αναστασίου xat τῶν ἀμφ᾽ αὑτὸν ἱερέων τὴν B melius commutavit. Etenim Justinianus, dum ad- 


ἐξορίαν ὑπλγορεύων, ἀοράτως τρωθεὶς τὸν τῇδε xac- 
ἐστρεψε βίον (γ), βασιλεύσας τὰ πάντα ὀχτὼ xal 
τριάχοντα ἔτη, πρὸς μησὶν ὀχτώ. 


versus Anastasium et sacerdotes qui cum illo 
erant, deportationis sententiam diclaret, invisibili 
plaga ictus ex bac luce migravit, cum imperasset 


in universum annos octo ac triginta, et. menses 
octo. 


Τέλος τοῦ δ' τόμου τῆς 'ExxAnciaotixnc Toco- Finis libri quarti Ecclesiastice Historie Evagrii. 


ρίας Εὐαγρίου. 





ΤΟΜΟΣ IIEMIITOX. 


LIBER QUINTUS. 


Τάδε ἔνεστιν ἐν τῷ πέμπτῳ τόμῳ τῆς 'Exx.in- C In quinto libro Ecclesiastice Historie Evagrii Scho-' 


τιαστικῆς Ἱστορίας Εὐαγρίου Σχοιλαστικοῦ. lastici hec continentur. 

A'. Περὶ τῆς Ἰουστίνου ἀναῤῥήσεως, xai τοῦ 
τρόπου αὐτοῦ. 

Β΄. Περὶ τῆς ἀναιρέσεως Ἰουστίνου τοῦ ἀνεψιοῦ 
αὐτοῦ. 

I". Περὶ τῶν ἁλιτηρίων, ᾿Αὐδαίου χαὶ Αἰθερίου. 

Δ'. Περὶ τοῦ προγράμματος τῆς πίστεων ἡμῶν, 
ὅπερ Ἰουστῖνο; τοῖς - ἀπανταχοῦ. Χριστιανοῖς ἔγρα- 
Uv. 

Ε΄. Περὶ τῆ; ἐχόολῇῆς ᾿Αναστασίου ἑἐπισχόπον 
Θεονπόλεως. ᾿ 


P Galat. 1, 8, 9. 


Δ, S Cap. 1. De electione imperatoris Justini, et 
de ejus moribus. 
Hl. De cede Justini cognati imperatoris. 


ΠῚ. Desceleratis hominibus, Addzeoatque /Etherio. 
IN. Edictum de fide, ad omnes qui ubique sunt 
Christianos a Jueline-acriptum. t 


V. De Anastasii Antiochensis episcopi ejectione, 


VALESII ANNOTATIONES. 
(16) Kal τὸ πρόσφορον τῆς ἱστορίας. Savilius D cephorus vero cum hunc Evagrii locum describc- 


ad oram sui codicis emendavit xat τοῦ προσφόρου. 
. Sic. enim flagitant leges grammatice. Eas tamen 
ab Evagrio nostro interdum sperni observavi. Ni- 


ret, pro particula conjunctiva pr:epositionem snb- 
stituit hoc modo: πρὸς τὸ πρόσφορον τῆς ἱστορίας. 


VARIORUM, 


(r) Τὸν τῇδε κατέστρεψε βίον. Moriuus est 
Justinianus imp. die 14 mensis Novembris anni 
565, cum imperasset annos triginta octo, menses 
septem, et dies tredecim, inquit Ant. Pagi, ad eum- 
dem annum, n. 5. De moribus ejus hzc Zonaras: 
Fuit aditu facillimus , ad penam irrogandam acque 


promptus atque ad «rimina audienda : pecuniam et - 


temere profudit, et per fas ac nefas comparavit, 
alium in edificia, aliam ad exsequenda consilia sua, 
aliam in rem bellicam et contentiones eorum qui vo- 
luntati ipsius adversabantur, insumendo. Ita factum 
^OWl, cum pecunia semoer egeret, eam rationibus parem 


honestis compararet, ac gralitm haberet iis qui colli- 

endi vias argenti osteuderent,etc.Baronius.mendoso 

uide Lexico deceptus, Justinianum analphabetum 
dixit: cum fuerit e contra in liberalibus litteris, 
et in eonstitulionibus ecclesiasticis (quarum cor- 
pus e canonibus, aut e receptis moribus hausit) 
exercitatissimus, Hoc nomine culpandus, quod in 
extrema ztate lapsus sit in hzresin Aphthartodoci- 
tarum, quz Christi corpus ex ipsa divinitatis con- 
junctione incorruptum asserebat. Ex qua tamen 
paulo ante mortem eum resipuisse docet Bacoewa.. 


—- 


218] 


EY A611 SCIOLASTICI 


2785 


Vl. Quomodo post Anastasium Gregorius cpi- A ᾧ΄. Ὡς μετὰ ᾿Αναστάσιον Γρηγόριος &nlauozo; 


scopus factus sit, et de moribus ejusdem. 

VH. Quomodo Persarmeni Romanis sese tradide- 
rant, unde bellum exortum cst Romanos inter ac 
Persas. 

Vill. De Marciano magistro militum et de Nisi- 


lis obsidione. 
IX. Quomodo Chosroes , cum Addarmanem du- 


cem contra Romanos misissel, qui iilles magnis 
cladibus affecit, ipse Nisibim perresit. 

X. De expugnatione Apamcz2 et Daras. 

XV. Quomodo cum Justinus in dementiam inci- 
disset, Tiberius reipublice curam suscepit. 

XII. Quomodo Trajanus legatus ad Chosroem 
nitssus, res f'tomanorum restituit. 


XIII. De nuncupatione imperatoris Tiberii, ct de D 


moribus ejusdem. 

XIV. Quomobo imperator Tiberius, collectis ie- 
genlibus copiis, cL Justiniano duce contra Clio- 
roem misso, eum ex Romanorum finibus expulit. 

XV. Quomodo Chosroes cladem suam στα fc- 
rens, ex hac luce migravit : et filius cjus Hormisda 
ei in reguum successit. 

XVI. Quinam eo tempore majorum Ecclesiarum 
fucrint cpiscopi. 

XVII. De terrzmotu. qui Tiberii temporibus 
contigit Antioclii:e. 

XVIII. De motu adversus sceleratum Anatolium. 


XIX. De Mauricii ducatu, deque ejus virtutibus. c 


XX. Quomodo Mauricius Tanchosroem οἱ Ad- 
darmanem Persarum duces deviccrit. 

XXI. De signis qux Mauricio imperium porten- 
derunt. 

XXII. De nuncupatione Mauricii ct Augustze. 


AXIIT. Computatio temporis a Justino juniore 
usque ad Mauricium. 

XXIV. De continua serie hífetoriarum, qus ad 
nostra usque tem pora servata est. 


A95 CAPUT PRIMUM 
De electione imperatoris Justini, et de ejus 
- moribus. 

Hunc igitur in modum Justinianus, cum cuncts 
tumultu ae. perturbationibus implevisset , et pro 
his factis. congruam "mercedem sub exitum vite 
retulisset, ad parata apud inferos supplicia migra- 
vit. Justinus vero, sororis cjus filius, cum imperia- 
lis palatii custodiam gereret, quem Romani curo- 


VALESII ANNOTATIONES., 


(VI) “ον xovpozadrnv. De officio curopalate 
multa jom dicta sunt a multis, qux hic repetere 
superfluum est. Illud duntasat admoncbimus, 
curopalatem cmm aurca virga semper przivisse, 
quoties imperator in publicum procederet. Docet 
id Cassiodorus in formula curz palatii, his verbis. 
Considera qua gralificatione tracteris, ut aurea virga 


γέγονε, xai πεοὶ τοῦ τρόπον αὐτοῦ. 

Z'. 'Q; οἱ λεγόμενοι ᾿Αρμένιοι Πέρσα: τοῖς Xp: 
στιανυῖς προσεχώρτοσαν, διόπερ ὁ πρὸς Πέρσας &veg- 
ῥάγη πόλεμος. 

ΗΕ’. Περὶ Μαρχιανοῦ στρατηγοῦ, καὶ τῆς πολίιορ- 
χίας Νισοίδεως. 

Θ΄. Ὡς ὁ Χοσρόης ᾿Αὐδαρμάνην στρατηγὸν χατὰ 
Ῥωμαίων ἐξαποστείλας, πολλὰ καχὰ τούτοις δ:2- 

évza, πρὸς Νίσιδιν αὐτὸς ἀπῆλθεν, 

V. Περὶ τῆς ἁλώσεως ᾿Απαμείας καὶ τοῦ Δάρα.. 

]A'. Ὡς ὁ βασιλεὺς Ἰουστῖνος φρενίτιδι vis? 
ἑάλω. Τιδέριος δὲ τὴν φροντίδα τῶν ὅλων ἀνεδέξατο. 

]B'. Ὡς Τραϊανὸς διαπρεσδευσάμενος πρὸς Xor- 
ρότν, τὰ τῶν Ῥωμαίων ἐπηνώρθωτε πράγματα. 

1Γ΄. Περὶ τῆς εἰς τὴν βασιλείαν ἀνα ῤῥήσεως Ti 
6cpíou, καὶ τοῦ ἔθους αὐτοῦ. 

1A. Ὡς ὁ βασιλεὺς Τιθέριος στρατὸν πολὺν ἀγιΐ- 
pa; χατὰ Χοσρόον, xai στρατηγὸν Ἰουσττινιανὸν ἐξ- 
ἀποστείλας, τοῦτον ἐκ τῆς "Pouatwv γῆ; ἀπήλασε», 

JE'. "Oz: Χοσρόης δυσθημήσας διὰ τὴν ἧτταν iz 
λεύτησεν᾽ ὁ δὲ Υἱὸς αὐτοῦ Ὁρμέσδας «ng τῶν Do 
σῶν ἀρχῆς ἀντελάθετο. ἢ 

IG'. Τίνες ἐπίτχοποι τὸ τηνικαῦτα. τῶν μεγάλεν 
ἴσαν παροιχιῶν. 

1Ζ'. M:(X τοῦ γεγονότος ἐπὶ Τιδερίου ἐν "Ave 
χε σεισμοῦ, 

|. Περὶ τῆς ἐπαναστάσεως, τῆς κατὰ τὸν ἐν 
αγῇ ᾿Ανατόλιον. 

Ιθ΄6. Περὶ τῆς στρατηγίας Μαυριχίου, xal wm 
ἀρετῶν αὐτοῦ. 

Κ΄. Ὡς τὸν Xospónv καὶ ᾿Αδδαρμάνῃην τοὺς IE» 
σῶν στρατηγγὺς ἐνίχησε Δαυρίχιος. 

ΚΑ΄. Περὶ τῶν μηνυσάντων σημείων τὴν βεξ- 
λείαν Μαυριχίῳ. 

ΚΒ΄. Περὶ τῆς ἀναγορεύσεως Μαυρεχίου xal 3» 
γούστης. 

ΚΙ'. Περὶ χρόνων ἀναγραφῆήῆς ἀπὸ Ἰουστίνου τῶ 
νέου μέχρι Μαυριχίου. 

ΚΔ', Περὶ τῆς xa6* εἱρμὸν ἔστδρδ μέχρι; ἡμῶν 


σωξζομένης. 


KEPAAAION ΠΡΩΤῸΝ 
Περὶ τῆς ᾿Ιουστίγου ἀναῤῥήσδως, καὶ τοῦ τρόπον 
αὑτοῦ. 

Οὕτω μὲν δὴ Ἰουστινιανὸς ἀπαξάπαντα ταράχο 
xa θορύδων πληοώσας, χαὶ τἀπΐχειρα τούτων ποὺς 
τῷ τέρματ'ι: τοῦ βίου χομιτάμενος, ἃς τὰ κατώται: 
μετεχώρησΞς διχαιωτήοια. Ὃ δέ γε Ἰουσεῖνος, ἀδε)- 
φιδοῦς μέν οἱ χαθεστὼς, τὴν δὲ φυλαχὴν τῆς αὐδξ; 
ἐμπεπιστευμένος, ὅν χουροπαλάτην (17: à Pw 










dccoratus, inter obsequia numerosa, ante ᾿ 
primus videaris incedere. lia certe Corippus ia iti 
De laudibus Justini minoris, cap. 7, ubi Justini pt* 
cessum ad circum describit. 
— — — Tunc ordine 
Incedunt summi proceres, (ulgensque senetus. 
]lpse inter. primos vullu praeclarus honore, 


2TNO 

μαίων λέγει 
άλλεται" οὔτε τὴν ἀποδίωσιν Ἰουστινιανοῦ, οὔτε 
τὶν ἀνάῤῥησιν Ἰουστίνου τινὺὴς ἐγνωχότος, πλὴν τῶν 
ἀμῷ αὐτὼν, μέχρις οὗ κατὰ τὴν ἱπποδρομίαν ἐφάνη 
tà vó. tua τῆς βασιλείας δοάσων τε χαὶ πεισόνλενος. 
"D; δ᾽ οὖν ταῦτα γέγονε, μνηδενὸς παντάπατι vitose- 
ρι θέντος, ἐπανῆγε μὲν χατὰ τὴν αὐλήν. Ποώτην 6t 
ποιεῖται χέλευσιν, τοὺς ἀπανταχῇ συνειλεγμένους 
ἱερέας (18) ἀφιεῖταν πρὸς τοὺς οἰχείους θρόνους, ἐφ᾽ 
ᾧ τὰ εἰωθότα θρησχεύειν, μηδενὸς περὶ τὴν πίστιν 
χαινουργουμένου. Καὶ τοῦτο μὲν ἀξιόλογον αὐτῷ 
ἐπράχθη. "Hv δέ γε τὸν βίον ἐχξεδιητημένο:, xol 
τροφαῖς ἀτεχνῶς χαὶ ἡδοναῖς ἐχτύποι: ἐγχαλιυδού- 
ὕξενος " ἀλλοτρίων τὸ χρημάτων διάπυρος ἐρχστὺς, 
€; πάντα χέρδους ἀθέσμου ἀπεμπολεῖν, μηδὲ ἐπὶ 
ταῖς ἱξρωσύναις τὸ Θεῖον εὐλαδούμενος, ἃς τοῖς πρσ- 
τυχοῦσιν ἐπίπρατχεν, ὠνίους χαὶ ταύτας ἀναφανδὸν 
τιθέμενο;. Θράσει ὃὲ χαὶ Oca ταῖς χαχίαις (19) 
«ρατούμενος, πρῶτον ᾿Ιουττῖνον προτγενῇ (30) τυγ- 
χάνοντα, χαὶ πολὺ χλέος παρὰ πᾶσιν ἔχοντα, περί 
τε ἐμπειρίαν πολέμων χαὶ τὰς ἄλλας ἀξιώσε!:, με- 
τάπεμπτον ποιεῖτα!, ὅμφι τὸν Ἴστρον τὰς διατριθὰς 
ποιούμενον, χαλτὰς τῶν ᾿Αθάρων διαδάσεις ἀυνείργοντα. 
“Εὖνος- οἱ "A6agot τῶν ᾿Αυαξοθίων, τῶν ὑπὲρ τὸν Καύ- 
χασον τὰ ἑπέχεινα πεδία νεμομένων,οἵ τοὺς γειτνιῶν- 
τας Τούρχους πεφευγότε: (21), ἐπεὶ χαχῶς πρὸς αὐτῶν 
ἐπεπόνθεσαν, ἐπὶ τὸν σπορον &zixovzo. Καὶ τὴν 
ἠϊόνα τοῦ Εὐξείνου χαλουμένου Πόντου χαταλιπόντες, 
ἔνθα συχνὰ μὲν ἔθνη βαρδαριχά" ἔξω χίσθησαν ci 
χαὶ ὑπὸ Ῥωμαίων πόλεις τε xal στρατόπεδα, xai 
τἰγες προπορμίσεις (32), ἣ στρατιωτῶν ἀπομάχων 
γινομένων, ἣ γαὶ ἀποιχιῶν πρὸς τῶν βασιλέων στελ- 
λυμένων, τὴν πόρευσιν ἐποιοῦντο, πᾶσι τοῖς ἐν ποσὶ 


IHSTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER V. 


φωνῇ, μετ᾽ αὐτὸν τὴν ἁλουργίδα mspt- A palaten vocant, statim post illius obitum purpuram 


ἢ 


2790 


sumpsit, cum nec obitum Justiniani, nec electionem 
Justini quisquam adhuc nosset, prxter ejus fami- 
liares, donec in circensi spectaculo apparuit, ea 
qu: imperatoris sunt acturus simul et suscepturus. 
Quibus peractis, cum nihil prorsus tentatum essct, 
ipse quidem in palatium regressus est. Primum 
vero edictum promulgavit, quo universi qui ubique 
congregati erant. episcopi, ad suas sedes dimitte- 
bantur, ut consueto more divino cultui inservirent, 
nulla re circa fldem innovata. 426 Et hoc quidem 
ejus factum magnopere laudandum cst. Sed quod 
ad vitam ejus ac mores attinet, tinollis fuit ac disso- 
lutus, et deliciis ac fuedis voluptatibus addictus. 
Ad hzc aliene pecunia tam vehementi cupiditite 


flagrabat, ut iniqui quzstus causa cuncta divende- 


ret; ac ne in sacerdotiis quidem divinum nuinen 
revereretur, quie obviis quibusque prctio vendebat, 
venalia hzec etiam publice proponens. Cumque duo- 
bus contrariis vitiis, audacia et ignavia implicatus 


" teneretur, primum quidem Justiuum — cognatum 


suum ad se evocavit, qui in magna glorig apud 
omues eral, tum ob peritiam rei militaris, tum ob 
reliquas quas gesserat dignitates. Is tum ad Danu- 
bium morabatur, et Abaros a transitu fluminis ar- 
cebat. Sunt autem Abari, Scytharum gens in plau- 
stris degentium, qui campos ultra Caucasum sitos 
incolebant. Ili cum a Turcis, finitimis suis, gravi 
detrimento affecti essent, relictis edibus suis, uni- 
versi cum uxoribus ac liberis ad Bosporum vcenc- 
runt. Deinde relictis littoribus Euxini Ponti, ubi 
multe quidem barbare habitant gentes; urbes vero 
et castra ac-staliones quzdam a Romanis condite 


VALESII ANNOTATIONES. 


Fratris in obsequium gaudens Marcellus abibat. 
Dispositorque novus sacr& Daduarius aule, 
Successor. soceri, factus mox Curopalates. 


De hac aurea virga qux imperatoribus Romanis 
pradferri consucveral, loquitur Paulus Silemiarius 
in descriptione templi Sancte Sophie, haud: procul 
ab initio. 

— — — Ὀρνύμενος γὰρ 
Ὡς θέμις οὐχ ἀνέμιμνε συνέμπορον ἀσπιδιώτην, 
Q3 χρυσοῦν τινα ῥάθδον, ἀεὶ προχέλευθον ἀνάχτων. 

Neque enin assentior doctissimo viro, qui aureas 
Sccures interpretatus est. Ac primum quidem hzc 
dignitas levis fuit, quippe qu: erat sub dispositione 
Castrensis sacri palatii. Postea vero summa palatii 
diguitas haberi coepit, ex quo Justinus Justiniani 
nepos eam gessit. Fuit autem civilis hzec dignitas, 
non militaris, ut putavit Alemannus, qui curopa- 
latem cum comite excubitorum confudit in Notis 
ad Procopii ἀνέχδυτα. 

(48) Τοὺς ἁπανταχῆ συλειλεγμέρους lepéac. 
Nicephorus in cap. 53 lib. xvii, hxc Evagrii verba 
accepit de episcopis, qui pro rectae fidei defensione 
varia in loca relegati fuerant. a Justiniano. Sed 
verbum illud συνε: λεγμένους hanc interpretationem 
ferre non potest. Itaque Christophorsonus hunc lo- 
cum interpretari maluit de episcopis qui ex om- 
nibus locis in unum congregati erant Constantino- 
poli. Sed neque hanc interpretationem probare 
possum, cum Evagrius episcopos illos non dicat 
collectos fuisse Constantinopoli , sed &rav:27$, 
id est omnibus in locis. 


D 


(19) Ταῖς κακίαις. Deesse. videtur aliquod vo- 
cabulum, quod suppleri potest hoc modo, ταῖς 
ἐναντιωτάταις χαχίαις. Atque ita legisse videtur 
Christophorsonus. 

(20) Ἰουστῖγο» zpocTtYn. Fuit hic Justinus 
Germani potritii fllius, . consobrinus imperatoris 
Justini, ut scribit Joannes Biclariensis in Chronico. 
Germanus quidem, et Justinus junior cognati erant. 
Nam Germanus nepos erat Justiniani ex fratre. 
Justinus vero imperator filius erat Vlgilantize 
sororis Justiniani. Ceterum hie Justinus Germani 
filius consulatum gesserat anno Christi 540. Eum- 
dem Justinianus imperator magistrum militum per 
Colchidem et Armeniam in locum Martini creavc- 
rat, ut scribit Agathias in lib. iv ; postea vero eum- 
dem magistrum militum fecit per Thracias, ut 
docet Menander Protector in lib. 1 Historie, pag. 
99. 

(31) Τοὺς γειτνιῶντας Τούρκοις πεφευγότες, 
Qualiter Abares isti a Turcis superati in Europam 
se receperint, refeit. Theophylactus Simocatta in 
lib. vir, cap. 7. 

(32) Kal τιγες πρὸς ἁρμήσεις. Apud Nicepho- 
rum in cap. 954 lib. xvii, et in codice Telleriano 
scribitur una voce προτορμἔσει :, quoá magis probo. 
Totum vero hunc locum ita scribenduimn cxistimo : 
Ἔνθα συχνὰ μὲν ἔθνη βαρδαριχὰ ἐξῳχίσθησαν" ᾧχί- 
σθησαν δὲ xal ὑπὸ Ῥωμαίων πίλεις τε xal στρατό- 
πεδα, etc. ld est : Ubi multe quidem barbara gentes 
reliciis sedibus suis habitant ; urbes vero et castra ed 
stationes a Romanis. condita sunt, 


2791 


EVAGRII SCHOLASTICI 


213 


δὰ", cum aut milites veterani, aut coloni ab impc- A fap6ápoi; ἀνταγωνιζόμενοι, μέχρις οὗ τὰς tivo; 


ratoribus eo deducti essent ; ulterius progressi 
sunt, cum omnibus barbaris qui in itinere occur- 
rerent, depugnanies. Tandem vero cum ad ripas 
Danubii pervenissent, legatos ad Justinum mise- 
runt. Ex his igitur locis accersitus est Justinus, 
tanquam acceplurus ea qux inler ipsum alque 
imperatorem Justinum pacta fuerant. Nam cum 
anibo seculari fastu ac potentia inter se pares es- 
sent, et ad utrumque ex zquo imperium propen- 
dere videretur , post multas disceptationes id inter 


τοῦ Ἴστρου χατειλήφασι, xai πρὸς Ἰουστινιανὴν 
ἐπρεσδεύσαντο (25). Ἐντεῦθεν ὁ Ἰουστῖνος μετετέμ- 
φθη οἷα δῆθεν ὀφείλων τῶν σνγχειμένων αὐτῷ «t 
xaY τῷ αὐτοχράτορι Ἰουστίνῳ ἀπολαῦσαι. Ἐπεὶ γὰρ 
ἄμφω παραπλησίω χαθεστηχέτην ταῖς τοῦ βέου ταν 
κασίαις, χαὶ Ex! ἄμφω ἡ βασιλεία ἐπῃώρητο. cov 
finv μετὰ πολλὰ τὰ ἀμφίλογα, ὥστε τὸν ἐς τὴν θατι- 
λείαν παριόντα, τὴν δευτέραν χώραν θατέρῳ δοῦν, 
ἵν᾽ ix τῶν δευτερείων τῆς βασιλείας τὰ πρωτεῖχ τῶν 
ἄλλων ἀποφέροιτο. ἣ 


ipsos convenerat, ut is qui ad imperium pervenisset, alteri proximum locum concederet. Quo scüi- 
cet. in secundo imperii gradu constitutus, primas prz reliquis omnibus ferret. 


497 CAP. II. B 


De cede Justini cognati imperatoris. 


Igitur imperator Justinus Justinum, in speciem - 
quidem summa cum humanitate ac benevolentia 
excepit. Mox varias subinde causas comminiscens, 
paulatim satellites ei detraxit ac domesticos et cor- 
poris custodes : vetuitque ne ad ipsum visendum 
procederet : ipsc enim sedebat domi. Tandem vero, 
jussu imperatoris Justini, in magnam civitatem 
Alexandriam amandatus est, atque illic nocte in- 
tempesta cum in lecto decumberet, miserandum in 
modum interfectus est : ob benevolentiam in rem- 
publicam et ob res przclare in bello gestas, hanc 
mercedem referens. Nec prius Justinus imperator 
ei conjux ejus Sophia furorem suum remiserunt, 


ΚΕΦΑΛ. B. 
Περὶ τῆς ᾿Ιουστίγου tov ἀνεψιοῦ αὑτοῦ draqg- 
. σεως. 

Μετὰ πολλῆς τοιγαροῦν τῆς ἔξωθεν φιλοφροτύνης 
ᾧ ᾿Ιουστῖνος τὸν Ἰουστῖνον δεξιωσάμενος, xal χατὲ 
δορυφόρηυς χαὶ σωματοφύλαχας παραιρούμενος, zi; 
τε παρ᾽ αὐτοῦ προόδους (24) εἴργων, χαθῇ στὸ οἵ- 
χοι (25), ἐς τὴν ᾿Αλεξάνδρου μεγάλην ἸἸουπτίνο 
χελεύσμασιν ἐσοιχίζεται (26) πόλιν" αὑτοῦ τε δε:- 
λαίως ἀναιρεῖται πόῤῥω τῶν νυχτῶν, ἔτι χλινοπετῖς 
ὑπάρχων, ταύτην ἀμοιδὴν τῆς ἐς τὸ πολίτευμα εὑ» 
νοίας, xaX τῶν ἐς τυὺς πολέμους ἀνδραγαθτ, "άτων 
χομισάμενος. Καὶ οὐ πρότερον ἀνεῖσαν τοῦ θυμ΄ῦ. à 
«ἧς ζεούσης μένιδος ἐνεφορέθησαν, μέχρις οὗ τὸν 
γεφαλὴν ἀποτμηθεῖσαν αὐτός τε, xa d) τούτου sow 
οἰχος Σοφία ἐθεάσαντο, χαὶ τοῖς ποσὶν ἐξελχτισαν. 


aut conceptam adversus Justinum iram expleverunt, quam Justini caput przcisum vidissent, x 


pedibus suis proculcassent. 


VALESII. ANNOTATIONES. 
(33) Πρὸς "Iovetiviavór ἐπρεσδεύσαντο. Justi- C domi, et consobrinum suum Justinum ad se τὸ 


niani Augusti temporibus Abares in Europam trans- 
ressi, primum Romanis innotuerunt, ut tradit 
heophylactus Simocatta in libro septimo, capite 
octavo : cum eniin ad loca Scythiz: ac Moesize per- 
venissent, legatos ad Justinianum miserunt anno 
tricesimo primo imperii Justiniani, ut scribit Theo- 
hanes in Chronico et Anastasius bibliothecarius. 
Victor tamen Thunouensis hanc legationem paulo 
serius commemorst. Post consulatum Basilii viri 
clarissimi anno 93, Justinianus princeps legatos 
gentis Abarorum, wnde venerant, [acit, Wic erat 
annus tricesimus sextus imperii Justiniani. De ca- 
dem Abarum legatione ad Justinianum videndus 
est Menander Protector in lib. 1 Ilistoric, pag. 99 
editionis Regie, ubi eam legationem luculente de- 
scribit, οἱ Victoris Thunonensis sententiam con- 
firmat. Ait enim Justinianum non multo post e vivis 
abiisse. — Ait Valesius in interpretatione Abarum 


legatos ad Justinum venisse. Idemque in notis ad D 


excerpta Menandri Protectoris observat, hanc Ába- 
rum legationem introductaim esse die vu. post inau- 
gurationem Justini. Erant ergo dux: Abarum lega- 
tiones, de quarum priori agit Theophanes. 

(4) Tác τε παρ᾽ αὑτοῦ προόδους. Nicephorus 
hoc loco prapositionem sustulit. Sic enim hune 
Evagrii locum expressit: Καὶ «X; αὐτοῦ προόδους 
ἀνεῖργε. Malim. tamen in Evagrio scribere τάς τε 
παρ᾽ αὐτὸν προόδους εἴργων. Quam lectionem in 
versione mea seculus sum. 

(25) Καθῆστο γὰρ οἴκοι. Nicephorus quidem et 
Christophorsonus h:ec Evagrii verba de Justino Ju- 
siini imperatoris consobrino intellexerunt : ego 
vero de Justino ipso imperatore malim accipere. 
llic enim cum zger esset, ut plucimum sedebat 


tucrat accedere. Certe Cedrenus ac Zonara ἢ 
quod dixi de Justino testantur. Cedrenus enim i& 
scribit : Οὗτος ὁ Ἰουστῖνος συνεχῶς νοσηλευόμενος 
χαὶ σχοτοδινιῶν, xol μὴ δυνάμενος προέρχεσθαι, etc. 
(80) ς τὴν ᾿Α.2εξάνγδρου jteqd Any. ἐσοιχίξεται. 
Mallem legere ἐξοιχίζεται, Nicephorus legit ἐξωχί- 
σῦησαν, el Evagrii locum intelligit de barbaris qui 
co adducti fuerant a Romanis. Czeterum bicJustinas 
Augustalis et dux Alexandri: factus-es 2 Justino 
imperatore anno sexto imperii ipsiss Justini, ut 
scribit Theophanes ac Credrenus. Cedreni verba 
sunt hac: ᾿Αχούσας δὲ Ἰουστῖνος, ὅτι ὁ wp 
αὑτοῦ Αὔγουστος, ὃ; ἣν δοὺξ ᾿Αλεξανδρείας, συδχευὶν 
Ξλετᾷ χατὰ τοῦ βασιλέως, πέμψας αὑτὸν ἀπεχεςἀ- 
toe. Scribe ὃς ἣν Αὐγουστάλιος xa δοὺξ ᾿Αλεξαν- 
δοξίας, quemadmodum legitur apud Theophanem. 
Du: enim ist: dignitates, Augustalis ac ducis, li- 
cet distinctxe essent, interdum tamen uni eidemque 
simul tribuebantur ab imperatoribus, ut multis 
exemplis probari potest. Porro haec dignitas Justino 
delata est ab imperatore, non ut illum ornaret, sed 
potius ut procul ab regia eum amandaret. Itaque 
custodie loco fuit urbs Alexandria. Quare Theo- 
phanes in Chrouico scribit Justinum  Augus:um, 
consobrinum suum Justinum quasi captivum de- 
tinuisse Alexandrim : ᾿Αχούσας €k Ἰουστῖνος: ὁ 9 
σιλεὺς περὶ τοῦ ἀνεψιοῦ αὐτοῦ, ὃν εἶχεν ἐν "Acto 
δρείᾳ Aj youozáAtov,etc.Czeterum Joannes Biclariensis 
in Chronico, Justini hujus cx:dem refert anno se- 
cundo imperii Justini junioris : eodem scilicet anno 
quo /Etherius et Addzeus capitali supplicio affecii 
sunt, ldque cum Evagrii narratione magis cos 


sent. 
4 


2793 
ΒΕΦΑΛ. Γ΄". 

Περὶ τῶν ἀλιτηρίων ᾿Αδδαίου καὶ Αἰθερίου. 

Οὐ μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ (27) xal Αἰθέριον καὶ ᾿Αὐδαῖον, 
«ἧς μὲν συγχλήτου βουλῖς (28) χαθεστῶτε, μεγάλα 
δὲ χαὶ πρωτεῖα παρ᾽ Ἰουστινιανῷ ἐσχηχότε, ἐς xpt- 
τέριον ἐπὶ καθοσιώσει ἐχδέδωκεν. Ὧν ὁ μὲν Αἰθέ- 
pios συγκατετίθετο φαρμάχοις βουληθεὶς τὸν βασιλέα 
διαχρήσασθαι, τῆς τοιαύτης χοινωνὸν ἐγχειρήσεως, 
yai ἐν πᾶσιν συνεργὸν ἔχειν εἰπὼν τὸν ᾿Αδδαΐον, Ὁ 
δὲ, ὄρχοις δεινοῖς διώμνυτο μηδὲν τούτων παντά- 
πασιν εἰδέναι. Λμφω 6 οὖν τὰ; χεφαλὰς ἀπετιλη- 
θήτην. Παρ᾽ αὑτὴν τὴν ἐχτομὴν τῆς χεφαλῆς "AB- 
δαίου φήσαντος. ἐν τούτοις μὲν συχοφαντηθῆναι, ὁέ- 
χαια δὲ πάσχειν πρὸς τῆς ἐφόρου τῶν ὁπωτοῦν 
δρωμένων δίκης. Αὐτὸν γὰρ γοητείᾳ τὸν Θεόδοτον 
ὕπαρχον τῆς αὐλῆς ἀνελεῖν. Ἐγὼ δὲ εἰ μὲν ταῦθ᾽ 
οὕτως ἔχοι, οὐκ ἔχω λέγειν. Ἄμφω δὲ ἀλιτηρίω 
ἤστην. Ὁ μὲν ᾿Αδδαῖος παιδομανῶν * Αἰθέριος δὲ διὰ 
πάτης ἰὼν συχοφαντίας, xal τάς τε τῶν ζώντων, 
τῶν τε τελευτώντων τὰς οὐσίας ^r, ζόμενος ὀνόματι 
«ἧς βα-τιλικῆς οἰκίας (29), ἧς ἐπὶ Ἰουστινιανοῦ 
προὐστίήχει. Καὶ ταῦτα μὲν ἔληξεν ὧδε. 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBEP V. 


7,94 
CAP. IIl. 
De sceleratis hominibus, Addeo atque JEtherio. 


Hsud multo post, Atherium et Add.cum, viros 
ordinis senatorii, qui apud imperatorem Justinia- 
num plurimum potuerant, majestatis crimine accu- 
satos, judicibus examinandos tradidit. Ex quibus, 
/Etherius quidem confessus est, se imperatorem 
veneno interlicere voluisse , ejusque facinoris οἱ 
omnium consiliorum suorum conscium ac partici- 
pem fuisse Add:eum, Addzus vero, gravi cuin 
jurejurando affirmavit se earum rerum penitus 
ignarum esse. Ambo tamen capite truncati sunt. Et 
Addieus quidem, eum jam caput ipsi 498 ampu- 
taudum esset, se hac quidem in re calumniam 
passum esse dixit, merito tamen se plecti a divina 
justitia, 4 omnia dispicit qua geruntur. Se 
namque Theodorum prefectum prztorjio magic's 
artibus interemisse. Ego vero, utrum hzc ita se 
babeant, certe affirmare non possum. Ulcrqua 
tamen sceleratus fuit. Addaus quidem pucrorüni 
amori supra inodum deditus. JEtherius vero nullum 
calumniandi genus pretermisit, scd omnium tam 


viventium, quam mortuorum bona diripuit nomine imperialis domus , cujus curator erat regrante 
Justiniano. Atque hxc quidem istiusmodi exitum habuerunt. . 


KEOAA. A'. 


Περὶ τοῦ προγράηματος τῆς πίστευς ἡμῶν, ὅπερ 
"lovc riroc τοῖς ἁπαντυχοὺ Χριστιαγοῖς ἔγραψε. 


Γράφει δὲ ὁ Ἰουστῖνος τοῖς ἐχασταγοῦ Χριστιανοῖς 


CAP. IV. 


Edictum de fide, ad omues ubique Christianos a Ju- 
tino scriplum. 


Scripsit porro idem Justinus ad omnes qui ubi- 


«p^vpxu.ua, αὑτοῖς ὀνόμασι τοῦτο * Ἔν ὀνόματι τοῦ (; que sunt Christianos edictum in 856 verba: In no- 


Δεσπότου Ἰτσοὺ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν, αὑτοχρά- 
τωρ Καΐσαρ Φλάδιος ᾿Ιουστῖνος, πιστὸς ἐν Χριστῷ, 
Ἥμερος, Μέγιστος, Ἐνεργέτης, ᾿Αλαμανιχὸς, Γοτ- 
θιχὺς, Γερμανιχὸς, ᾿Αντινὸς, Φραγχιχὺς, Ἐρουλιχὸς, 
Γηπαιδιχὺς, Εὐσεδὴς, Εὐτυχῆς, “Ἔνδοξος, Νιχητὴῆς, 
T 9272159305, ᾿Δεισέθαστος, Δῦγονστος.ε Εἰρήνην τὴν 
ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν,» φησὶν ὁ Δεσπότης Χριστὸς, ὁ ἀλη- 


mine Domini Jesu Christi Dei nostri, imperator 
Cxesar Flavius Justinus, fidelis in Christo, Clemens, 
Maximus, Bencficus, Alamannieus, Gothicus, Ger- 
manicus, Ánticus, Francicus, Erulicus, Gcepidicus, 
Pius, Felix, Gloriosus, Victor ae Triompliator, 
semper Augustus. « Pacem meam do vobis, » ait Do- 
minus Christus, verus Deus noster. « Pacein meam 


VALESII ANNOTAT!ONES. 


(897) Οὐ jet? οὗ πολὺ δέ. Expungenda est prior 
particula. negativa, utpote prorsus superflua. 

(98) Τὴς μὲν συγχιἑήτου BovAnc. Joannes Bi- 
clarietisis. in. Clhironico : Anno secundo, inquit, me- 
morati principis. in. regia urbe /Etherius et. Addeeus 
petritii, dum Justino mortem vellent veneno potius 
quam ferro per medicos inferre, detecti, capitali sen- 
tentia. puviri jussi, prior « feris devoratus, secundus 
incendiis concrematus interiit. Nescio an Joannes 
Biciariensis patricios dixerit pro senatoribus, ma- 
gnum tamen. discrimen est inter patriciaum ac se- 
natoriam dignitatem. De eodem /Etherio et Add:eo 
Eustathius, in. Vita. Eutychii patriarche Conustan- 
tinopolitani, ita. scribit : Qua quidem die (^) id est 
tertta Octobris, et illi i viro sancto insidius struxe- 
rant atque in exsilium ejecerant, ZEtherius et Addeeus, 
quorum hic quidem ur»is prefectus erat, ille autem 
Anttochie curutor, morlui sunt, eic. 

(29) 'Urcgazt τῆς βασιμικῆς οἰκίας. Intelligit 
domum Antiochi cujus curator fuerat /Etherius, ut 
testatur Eustathius in loco quem paulo aute citavi: 


Ille autem  Antiochie cuzator. Grzca Eustathii, ni 
fallor, sic hahent : ὁ δὲ ἐπέτροπο: τῆς ᾿Αὐτιΐχοηυ. 
Id est, /therius vero curator domus Antiochi. lla;us 
domus mentionem facit idem Eustathius, tbi qua 
ratione Eutyehius ex urbe regia ejectus sit, deseri- 
bit : Dicebant enim quidum graves viri, si e s:cro 
templo exiret, fore ut interficeretur. (Quosdam cnim 
armatos, atque in Antiochi pradio collocc.tos, co 
consilio foris eum exspectare. Ejusdem dom::s regie 
meminit Theophvlacius in lib. nt, cap. 5. ΜΉΠΩ 
hujusmodi domus erant Constant nopolt, ut domus 
Placidie, domus Flaccille, domus Ilormisce, et 
alis plures ad principem pertinentes : qearun 
singulae suum curatorem habebant, qui domm il- 
lam seu palatium, omnesque illius reditus. adimi- 
nistrabat, (li curze palatiorum dieuntur in Notitia 
imperii Romani, sub dispositione Castreus:s sacri 
paiatii. Tunc vero sunina erat dignitas horum Cu- 
ratorum, qui gloriosissimi el. magnificentissimi di- 
cebantur, ut docet Constitutio Tiberii Augusti do 
domjbus imperialibus. 


VARIORUM. 


( Loquitur Eustathius de die tertia mensis Octo- 
bris anui quingentesimi s»ptuagesini septinii, qua 
Eutychius restitutusest. in episcopatum Constanti- 
nopolilanum, et in quam Dominica eo anno cadebat. 


Paraor. Gà. LAXXVI. 


Theophanes autem £therium et Addzum ario Chr. 


586 interfectos esse docet. (Ant. Paci, ad ane. SX. 
n. 


SS 


2195 


EVAGRII SCHOLASTICI 


196 


relinquo vobis, » idem Christus universis hominibus A θινὸς ἡμῶν Θεός. « Εἰρήνην τὴν ἐμὴν &clvptcóplv, » 


pradicat. Istud porro nihil aliud sibi vult, quam 
ut omnes qui in ipsum credunt, in unam eamdem- 
que Ecclesiam conveniant, et in recta quidem 
Christianorum fide inde inter se consentiant, aver- 


sentur autem eos qui contraria dicunt aut sen- 


tiunt. Prima enim salus cunctis hominibus est con- 
stituta, recte fidei confessio. Quocirca nos quo- 
que evangelica precepta et sacrum Symbolum sive 
doctrinam sanctorum Patrum sectantes, cunctos 
hortamur ut ad unam eamdemque Ecclesiam ac sen- 
tentiam se conferant : credentes in Patrem et Fi- 
lium ac Spiritum sanctum, Trinitatem consubstan- 
tialem, unam Deitalem, seu naturam ac substan- 
liam et verbo et. reipsa : unam item vim et poten- 
tiam et operationem in tribus subsistentiis sive 
persomis credentes : in quas baptizati sumus, in 
quas credimus , et quibus conjuncti sumus. 
Unitaten enim in Trinitate, et Trinitatem in 
unitate adoramus, qua admirabilem babet tum 
divisionein , tum unitionem. Unitatem quidem 
quantum ad Deitatem sive substantiam. : Trini- 
talem vero quantum ad proprietates sive subsi- 
stentias vel personas. Dividitur enim indivise , 
A99 ut ita dicamus, et conjungitur divise. 
Unum enim est in tribus, Deitas scilicet : et tres 
unum sunt, in quibus scilicet est Deitas, aut, ut 
accuratius loquamur, qui sunt ipsamet Deitas, 
Deum Patrem, Deum Filium, Deum Spiritum 
sanctum, quando singuke persons seorsum consi- 
derantur, mentis scilicet acie ea qua inseparabilia 


sunt separante. Deum unum tres personas, simul. 


intellectas, ob eumdem motum eamdemque natu - 
ram. Quippe et unum Deum confiteri oportet, et 
tres subsistentias, sive proprietates przdicare. 
Confitemur vero ipsum unigenitum Filium Dei 
Deum Verbum, qui ante sxcula et sine tempore ex 
Patre genitus est, non autem factus : in extremis 
diebus propter nos el propter nostram salutem e 
colo descendisse, et incarnatum esse ex Spiritu 
sancto et ex Domina nostra, sancta οἱ gloriosa 
Deipara ac semper virgiue Maria, et ex illa geni- 
tum. Qui est Dominus noster Jesus Christus, unus 
e sancla Trinitate, qui cum Patre el sancto Spiritu 
glorifieatur. Neque enim quarte person adjectio- 
nem sacrosancta Trinitas accepit, postquam incar- 
natus est, unus e sancta Trinitate, Deus Verbum : 
sed/unus idemque est Dominus noster Jesus Chri- 
stus, consubstantialis quidem Deo Patri quantum 


C 


ὁ αὑτὸς χηρύττει πᾶσιν ἀνθρώποις. Οὐχ ἄλλο δὲ τοῦτό 
ἐστιν, ἣ τοὺς πιστεύοντας εἰς αὐτὸν, εἰς μίαν xat τὴν 
αὑτὴν Ἐχχλησίαν συντρέχειν" ὁμοῳφρονοῦντας μὲν π:ρὶ 
τὴν ὀρθὴν τῶν Χριστιανῶν δόξαν, ἀποστρεφομένους 
δὲ τοὺς τἀναντία λέγοντας ἣ δοξάζοντας. Πρώτη γὰρ 
σωτηρία χαθέττηχε πᾶσιν ἀνθρώποις, f) τῆς ὀρηῆς 
πίστεως ὁμολογία. Διὸ. καὶ ἡμεῖς τοῖς εὐαγγελικοῖς 
χαταχολουθοῦντες παραγγέλμασι, καὶ τῷ ἁγίῳ Συμδό- 
λῳ, ftot μαθήματι τῶν ἁγίων Πατέρων, πρὸς μίαν xa 
τὴν αὐτὴν Ἐχχλησίαν τε xal γνώμην προτρεπόμεθα 
πάντας συνελθεῖν" πιστεύοντες εἷς Πατέρα xoi Υἱὸν 
xai ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιον, μίαν Θεότη- 
τὰ ἦτοι φύσιν xal οὐσίαν λόγῳ xo πράγματι, xai 
μίαν δύναμιν καὶ ἐξουσίαν καὶ ἐνέργειαν, ἐν τρισὶν 
ὑποστάσεσιν ἤγουν προσώποις δοξάζοντες, εἰς ἃ 
βεδαπτίσμεθα, εἰς ἃ πεπιστεύχαμεν, xat οἷς συντε- 
τάγμεθα, Μονάδα γὰρ ἐν Τριάδι, καὶ Τριάδα iv 
μονάδι προσχυνοῦμεν, παράδοξον ἔχουσαν καὶ τὴν δι- 
αἰρεσιν, καὶ τὴν ἕνωσιν. Μονάδα μὲν κατὰ τὴν οὐσίαν 
ἤγουν Θεότητα" Τριάδα δὲ κατὰ τὰς ἰδιότητας ἤγουν 
ὑποστάσεις, ἤτοι πρόσωπα. Διαιρεῖτα: γὰρ ἀδιαιρέτως, 
(v' οὕτως εἴπωμεν, xal συνάπτεται διῃρημένως. 
"Ev γὰρ ἐν τρισὶν ἡ Θεότης, xoi τὰ τρία ἕν, τὰ ἐν 
οἷς ἡ Θεότης, ἢ τό γε ἀχριδέστερον εἰπεῖν, ἃ ἡ Θεό- 
τῆς Θεὸν τὸν Πατέρα, Θεὸν τὸν Υἱὸν, Θεὸν τὸ ἅγιον 
Πνεῦμα, ὅταν ἕχαστον πρόσωπον καθ᾽ ἑαυτὸ θεωρῆ- 
ται" τοῦ νοῦ χωρίζοντος τὰ ἀχώριστα - Θεὸν τὰ 
τρία μετ' ἀλλήλων νοούμενα " τῷ αὐτῷ «ἧς 
χινήσεως χαὶ τῆς φύσεως, ἐπειδὴ ΧΡῊ καὶ τὸν 
ἕνα Θεὸν ὁμολογεῖν, xal τὰς τρεῖς ὑποστάσεις 
ἤγουν ἰδιότητας; κηρύττειν. Ὁ μολογοῦμεν ἃ 
αὑτὸν, τὸν μονογενῆ Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν Θεὸν Λόγον 
τὸν πρὸ αἰώνων καὶ ἀχρόνως ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννη- 
θέντα, οὐ ποιηθέντα, ἐπ’ ἐσχάτων δὲ τῶν ἡμερῶν 
δι᾿ ἡμᾶς χαὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθὸν» 
τὰ Ex τῶν οὐρανῶν, xal σαρχωθέντα Ex Πνεύματος 
ἁγίου, xal τῆς Δεσποίνης ἡμῶν τῆς ἁγία,, ἐνδόξου 
Θεοτόχου χαὶ ἀειπαρθένου Μαρίας, καὶ γεννχϑέντα 
ἐξ αὐτῆς, ὅς ἐστιν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς d 
εἷς τῆς ἁγίας Τριάδος, συνδοξα ξόμενος τῷ Πατρὶ 
xai τῷ ἁγίῳ Πνεύματι(50). Οὐδὲ γὰρ τετάρτο) 
προσώπου προσθήχην ἐπεδέξατο ἡ ἁγία Τριὰς, καὶ 
σαρχωθέντος τοῦ ἑνὸς τῆς ἁγίας Τριάδος Θεοῦ A6- 
γου" ἀλλ᾽ ἔστιν εἷς χαὶ ὁ αὐτὸς ὁ Κύριο; ἡμῶν 
Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁμοούσιος τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ κατὰ 
τὴν θεότητα, xal ὁμοούσιος ἡμῖν ὁ αὐτὸς κατὰ τὶν 
ἀνθρωπότητα' παθητὸς σαρχὶ, καὶ ἀπαθὴς ὁ αὐτὸς 
ἐν θεότητι. Οὐ γὰρ ἄλλον τὸν Θεὸν Λόγον τὸν θαυματ- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(50) "Oc ἐστι τῷ Πατρὶ xal τῷ ἁγίῳφ Πγεύ- 
ματι. Apud. Nicephorum in cap. $5, lib. xvii, ubi 
hoe Justini imperatoris edictum de fide refertur, 
hic locus ita legitur : "Og ἐστι τῷ Πατρὶ xai τῷ 
ἁγίῳ Πνεύματι ἴσο;. Quam lectionem secutus est 
Christophorsonus. Sic enim vertit : Qui est equalis 
Patri et Spiritui sancto. Atqui hoc loco non agitur 
de equalitate Patris ac Filii : sed an Christus unus 
sit ex Trinitate. Rectius itaque hunc locum sup- 
plevi ex optimo codice Florentino in hunc modum. 


Ὅς ἐστιν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ εἴ; τῆς 
ἁγίας Τριάδος, συνδοξαζόμενος τῷ Πατρὶ xai 15 
ἁγίῳ Πνεύματι. Codex autem Tellerianus ita seri- 
ptum habet, ὅς ἐστιν ἐν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ 
Πνεύματι. [Sed Florentini codicis scriptura longe 
anteferenda est; quam confirmat Justinianus 1A 
edicto de flde, pag. 804 CAronici Alexandrini : 
Cujus edicti verba Justinus Junior in edictum suum 
transfudit.] 


2791 


HISTORIAE ECCLESIASTIC/E LIBER Y. 


9798 


συργήσαντα, xal ἄ)λον τὸν παθόντα ἐπιστάμεθα " A ad divinitatem, consubstantialis autem nobis quan- 


ἀλλ᾽ ἕνα xaV τὸν αὐτὸν ὁμολογοῦμεν Κύριον ἡμῶν 
Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον, σαρχωθέντα 
καὶ τελείως ἐνανθρωπήσαντα, χαὶ ἑνὸς χαὶ τοῦ αὐτοῦ 
κά τΞ θαύματα, xoi τὰ πάθη, ἅπερ ἑχουσίως ὑπ- 
épetvs σαρχὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν. Οὐ γὰρ 
ἄνθρωπός τι; ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν δέδωχεν" ἀλλ᾽ 
αὐτὸς ὁ Θεὸς Λόγος ἀτρέπτως γενόμενος ἄνθρω- 
πος, τό τε ἐχούσιον πάθος, χαὶ τὸν θάνατον 
ὑπὲρ ἡμῶν σαρχὶ χοτεδέξατο. Καὶ Θεὸν τοίνυν 
αὐτὸν ὁμολογοῦντες, οὐχ ἀθετοῦμεν τοῦ εἶναι 
αὐτὸν xal ἄνθρωπον" xai ἄνθοωπον αὐτὸν Ópolo. 
γοῦντες, οὐχ ἀρνούμεθα τοῦ εἶναι αὐτὸν χαὶ Θεόν. 
Ὅθεν ἕνα χαὶ τὸν αὐτὸν ἐξ ἐχατέρας φύσεως, θεό- 
τητος χαὶ ἀνθρωπότητος, σύνθετον ὁμολογοῦντες 


«κὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, σύγχυσιν «B 


ἑνώσει οὐχ knxevoáyousv (51). Οὐ γὰρ ὅτι γέγονε 
xa0' ἡμᾶς ἄνθρωπος, τὸ εἶναι Θεὸς ἀπολέσει * οὔτε 
μὴν ὅτι Θεὸς χατὰ φύσιν ἐστὶν, χαὶ τὴν πρὸς ἡμᾶς 
ὁμοίωσιν ἀπαράδεχτον ἔχει, χαὶ τὸ ἄνθρωπος εἶναι 
παραιτήσεται. Μεμένηχε δὲ ὥσπερ ἐν ἀνθρωπότητι 
Θεὸς, οὕτω χαὶ ἐν ὑπεροχῇ θεότητος ὧν, ἄνθρωπος, 
οὐδὲν ἧττον * ἄμφω δὲ ὧν ἐν ταυτῷ, xa εἷς Θεός τε 
ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπος ὁ Ἐμμανονήλ. Τὸν αὐτὸν δὲ 
ὁμολογοῦντες ἐν Θεότητι τέλειον, χαὶ ἀνθρωπότητι 
τέλειον, ἐξ ὧν χαὶ συνετέθη, διαίρεσιν μὲν τὴν ἀνὰ 
μέρος, f] τομὴν οὐχ ἐπιφέρομεν τῇ μιᾷ αὑτοῦ συνθέ- 
«y ὑποστάσει" τὴν δὲ διαφορὰν τῶν φύσεων σημαί- 
νομεν, οὐκ ἀναιρουμένην διὰ τὴν ἕνωσιν. Οὔτε γὰρ 
ἡ θεία φύσις εἰς τὴν ἀνθρωπείαν μετεδλήθη, οὔτε ἡ 


ἀνθρωπεία φύσις ci; τὴν θείαν ἐτράπη. Νοουμένης C 


δὲ μᾶλλον xax ὑπαρχούσης (52) ἑκατέρας ἐν τῷ τῆς 
ἰδίας φύσεως ὅρῳ τε χαὶ λόγῳ πεπρᾶχθαί φαμεν 
αἣν ἕνωσιν χαθ᾽ ὑπόστασιν. Ἡ. ὃὲ χαθ᾽ ὑπόστασιν 
ἕνωσι; δηλοῖ ὅτι ὁ Θεὸς Λόγος, τουτέστιν ἡ μία ὑπό- 
στασις τῶν τριῶν τῆς θεότητος ὑποστάσεων, οὐ 
προῦποστάντι ἀνθρώπῳ ἡνώθη, ἀλλ᾽ ἐν τῇ γαστρὶ 
«τἧς Δεσποίνης ἡμῶν τῆς ἁγίας ἐνδόξου Θεοτόχου 


tum ad humanitatem : patibilis quidem carne, dei- 
tate vero impatibilie. Neque enim alium Deum Ver- 
bum qui miracula perpetravit, et alium qui passus 


. est agnoscimus : sed unum eumdemque confitemur 


Dominum nostrum Jesum Christum, Dci Verbum, 
incarnatum et perfecte hominem factum, ct unius 
ejusdemque esse tum miracula, tnm passiones, quas 
salutis nostrze causa, sua sponte in carne sustinuit. 
Non:enim homo aliquis seipsum tradidit pro nobis, 
sed ipsemet Deus Verbum, sine ulla conversione 
bomo factus, spontaneam passionem ac mortem in 
carne pro nobis subiit. Itaque cum illum confite- 
mur Deum, eumdem quoque bominem esse non 
inficiamur : et cum illum hominem esse confite- 
mur, non idcirco negamus eumdem esse etiam 
Deum. Unde dum unum eumdemque Dominum 
nostrum Jesum Christum ex utraque natura, deitate 
scilicet atque humanitate compositum profitemur, 
confusionem non superinducimus unitioni. Non 
enim eo quod perinde ac /$3Q nos homo factus est, 
Deus esse desinet : nec rursus eo quod natura 
Deus est, et similitudinis nostre haudquaquam ca- 
pax, homo esse recusabit. Quippe ut in humani- 
tate Deus, sic in majestate Deitatis constilutus, 
manet nihilominus homo : utrumque simul exsi- 
stens unus, Deus scilicet atque homo, Emma- 
nuel. Porro cum illum in divinitate perfectum, et 
perfectum in humanitate, ex quibus compositus 
est, confitemur, uni ejus compositx personae par- 
ticularem divisionem aut sectionem non inferimus; 
sed naturarum differentiam quz per unitionem ne- 
quaquam tollitur, indicamus. Nam nec divina na- 
tura in humanam mutata est, nec hurcana in divi- 
nam conversa. Sed utraque potius intellecta atque 
exsistente in proprie nature definitione atque ra- 
tione, unitionem factam csse dicimus secundum 
personam : unitio vero secundutm personam: id si- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(54) Σύγχυσιν τῇ ἑνώσει οὐκ ἐπεισάγομεν. 
Male hunc locum interpretatur Christophorsonus 
hoe modo : Non con[usionem in unitatem introduci- 
mus. Nec rectius Musculus qui sic vertit : Ünitatem 
non confundimus. Sed Musculum quidem haudqua- 
quam miror, qui in hoc edicto Justini ἕνωσιν per- 


prietate facimus : quam illi penitus ignorantes, 
unionem putarunt nihil aliud esse quam unitionem., 
Atqui inter unionem et unitionem tantum discri- 
minis est, quantum inter μονάδα et ἕνωσιν. In 
unione sive unitate nihil est nisi simplex. In uni- 
tione vero aliquid necessario intelligitur composi- 


petuo vertit unitatem gravi errore. Eumdem erro- D tum ex duobus. Certe vetus interpres synodi Chal- 


rem admisit vir doctus qui fragmenta Ephrazmii 
Antiochensis episcopi in Latinum sermonem ver- 
lit, qu: leguntur in Bibliotheca Photii. Christo- 

horsonus vero qui ἕνωσιν copulationem ubique 
interpretatur, cur hoc loco aliter interpretatus sit, 
equidem nescio. Joannes autem Langus interpres 
Nicephori ita vertit : In unione conjusionem non 
inducimus. Recte omnino, si modo syllabam 
addideris hoc modo : Jn unione. Unio enim licet 
bodie passim in scholis philosophorum ac Theo- 
logorum usurpetur, barbarum est vocabuluin, cum 
pro unitione sumitur. Nam unio Latine unitatem 
Significat, uL ex Tertulliano, Hieronymo, Pruden- 
tio, Simplicio papa, aliisque, probari potest. Proinde 
desinant Zoili quidam nos reprehendere, quod 
in epistola Alexandri episcopi Alexandrini, qux re- 
f?rtur a Socrate in lib. 1, cap. Q, μονάδα verterimus 
«nionem. ]d enim ex Latins lingue usu ac pro- 


cedonensis, ἕνωσιν perpetuo vertit. unitionem, vel 
adunationem. 

(32) Noovuérnc δὲ ua1dov xal ὑπαρχούσης. Re- 
clius in. Nicephoro scribitur , νοουμένης δὲ xal 
ὑπαρχούσης μᾶλλον, etc. Ego tamen mallem ita 
legere : νοουμένης δὲ, μᾶλλον δὲ xal ὑπαρχούσης, etc. 
Id cst: Sed utraque natura intellecta, aut potius 
exzsistente in proprie nature definitione atque ratione, 
unitionem faciam esse dicimus secundum personam. 
Nec dubito quin Justinus imperator ita. scripserit 
ut dixi : reprehendit enim seipsum, quod dixerat, 
νοουμένγς, quasi duarum in Christo naturarum 
ditferentia. in intelligentia tantum consisteret, non 
aulem re vera exsiaret. [In edicto tamen imp. 
Justiniani de fide, ex quo Justinus edictum suum - 
descripsit, vulgata lectio habetur. VssXoM εάν 
illud in Chronico. Alesawdrino , Vg, RAN 


2199 


EVAGRII SCHOLASTICI 


gnificat, Deum Verbum, hoc est unam personam ex A xai ἀειπαρθένον Μαρίας, ἐδημιούργησεν ἑαυτῷ, ἐξ 


tribus divinitatis personis, non homini praeexsistenti 
ynitam esse, sed in utero Dominz nostre, sancte 
gloriose Deiparze ac semper virginis Mariz, sibi ipsi 
ex ea condidisse in propria persona carnem nobis 
consubstantialem, et iisdem omnino passionibus 
obnoxiam, praeterquam peccato : eamque anima 
rationali et intelligente animatam. In se enim ha- 
buit personam, ct homo factus est, et unus idem- 
que est Dominus noster Jesus Christus qui una 
cum Patre et sancto Spiritu glorificatur. Porro 
ineffabilem ejus unitionem mente considerantes, 
recte confitemur unam naturam Dei Verbi incar- 
natam, carne quz anima rationali atque intelligente 
animata est. Rursus vero naturarum differentiam 
animo considerantes, duas esse naturas asserinis, 
nullam superinducentes divisionem. Utraque enim 
in illo inest natura. Quamobrem unum eumdem- 
que confitemur Christum, unum Filium, unam 
personam, unam subsistentiam, Deum simul atque 
hominem. Omnes vero qui aliter aul senserunt, 
aut sentiunt, anathemaltizamus, eta sancta catho- 
lica et apostolica Dei Ecclesia alienos judicamus. 
Cum igitur recta dogmata quz a sanctis Patribus 
tradita sunt nobis predicentur, hortamur vos om- 
nes, ut in unam eamdemque catholicam et aposto- 
licam Ecclesiam conveniatis : imo potius rogamus. 
Neque cnim piget, tametsi in regali fastigio consti- 
tati simus, hujusmodi verbis uti, pro consensu et 


αὐτῆς bv τῇ ἰδίᾳ ὑποστάσει σάρχα ὁμοούσιον ἡμῖν 
χαὶ ὁμοιοπαθῇ χατὰ πάντα, χωρὶς ἁμαρτίας, Ejyo- 
χωμέντην ψυχῇ λογιχῇ χαὶ νοερᾷ. Ἔν αὑτῷ γὰρ 
ἔσχε τὴν ὑπόστασιν (55), καὶ γέγονεν ἄνθρωπο:, xal 
ἔστιν εἷς xaX ὁ αὑτὸς Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς 
συνδοξαζόμενος τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ ἀγίῳ Πνεύμστι. 
Ἐννοοῦντες δὲ αὐτοῦ τὴν ἄφραστον ἕνωσιν ὀρθῶς 
ὁμολογοῦμεν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχω» 
μένην, σαρκὶ ἐμψυχωμένῃ ψυχῇ λογιχῇ τε vat νοΞ:- 
ρᾷ. Καὶ πάλιν ἐν θεωρίᾳ λαμδάνοντες τὴν τῶν 
φύσεων διαφορὰν, δύο ταύτας slvat λέγομεν, διλέρε- 
σιν οὐδεμίαν εἰσάγοντες. Ἑχατέρα γὰρ φύσις ἐστὶν 
ἐν αὐτῷ. Ὅθεν ἕνα xo τὸν αὑτὸν διμμσλυγοῦμεν 
Χριστὸν, ἕνα Υἱὸν, ἕν προόσωπον, μίαν ὑπόστασιν, 


B θεόν τε ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπον. Πάντας δὲ τοὺς παρὰ 


ταῦτα φρονήσαντας ἣ φρονγῦντας ἀναθεμχτίζομεν, 
ἀλλοτρίους χρίνηντες τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ καθολιχς 
xai ἀποστολιχῆς "'Exxnoiag. Τῶν ὀρθῶν τοίνυν 
δογμάτων τῶν ἁγίων Πατέρων παραδεδομένων ἡμῖν 
χη ρυττομένων, ποοτρέπομεν ὑμᾶς ἅπαντας εἰς μίαν 
xa* τὴν αὐτὴν» καθολιχὴν xax ἀπηοστολιχὴν Ἔχχλτ, Ξίαν 
συντρέχειν, μᾶλλον δὲ χαὶ παρχχαλοῦμεν. Οὐ γὰρ 
ὀχνήσαιμεν χἂν ἐν ὑπεροχῇ βασιλεέχς ἐσμὲυ, τοιοῦ» 
τοῖς χρήσασθαι ῥήμασι ὑπὸ τῆς τῶν Χριστιανῶν 
ἁπάντων ὀμοφροσύνης (54) τε χαὶ ἑνώσεως, Ex τοῦ 
ptav ἁπάγτων δοξολογίαν ἀναπέμπεσθαι τῷ μεγάλῳ 
Θεῷ χαὶ Σωτῆρι ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ" τοῦ δὲ λοι- 
ποῦ μηδένα προφασιζόμενον, περὶ πρόσωπα ἣ 


ajunatione omnium Christianorum, ut una ab C συλλαδὰς (55) ζυγομαχεῖν" ὅτι πρὸς μίαν xat τὴν 


VALESII ANNOTATIONES. 


(85) Ἔν αὑτῷ γὰρ ἔσχε τὴν ὑπόστασιν. 1n Ni- 
eephero legitur ἐν αὐτῇ, supple τῇ σαρχί. Quod 
nuilo inodo ferri potest; neque enim Christus in 
carne propriam habuit subsistentiam, sed ante- 
quam carnem assumpsisset, propriam habebat sub- 
sistentiam, utpote qui secunda esset persona sa- 
crosancta Trinitatis. Si quis tamen Nicephori scri- 
puram tueri voluerit, equidem non valde rcpu- 
guabo. Aptius enim cohzret cum praecedentibus. 
Sensus ergo est, Filium Dei qui ab aterno pro- 
priam habebat subsistentiam, assumpta carne, in 
ea personaliter substitisse. 

(5) Ὑπὸ τῆς τῶν Χριστιανῶν ἁπάντων éópozto- 
σύνης. Assenlior viris doctis qui jam pridem einen- 
darunt ὑπὲρ τῆς, etc. Quamvis Nicephorus vul- 
gilam scriptmram retinuerit. 

(55) Περὶ zpóccozxa ἣ cvAAa6dc. Prima vox, 
πρόπωπα scilicet, posita est ob haxresim Nestorii, 
qui in Christo duas personas asserebat, aileram 
hominis, alteram Verbi. Vox autem σνλλαθάς, 
adjecta est propter Eutycliiaaos et Acephalos, qui 
Christum ex duabus quidein. naturis constare di- 
cebant ante unitionem ; post unitionem vero, uni- 
cam in eo naturam esse dicebant. Contra vero 
Catholici Christum in duabus uaturis adorabant. 
Syllabz igitur ille sunt ἐν, et ἐκ. Quiz licet diver- 
&e sint, tameu si reete intelligantur, ad unam 
eamdemque fidem ac sententiam anb: collineant, 
ut subjicit Justinus. Vide Evagrium supra, in lib. 1, 
cap. 1. Céterum hoc edictum a Justino Juniore 
promulgatum est anno imperii primo, Christi vi- 
delicet 566, ut notat Baronius : quo quidem edicto, 
nihil prorsus Ecclesie catholice coatulit Justinus; 
sed solam orthodoxam fidei exposuisse contentus, 
de Nestoriano ct Eutychiano dogmate disputatio- 

ues in posterum prohibuit, unumquemque ero ar- 


bitrio suo de his rebus sentire permittens. Ex hos 
itaque edicto nullam utilitatem consecntam esse 
recte scribit Evagrius. Male igitur Joannes Bicla- 
riensis in Chronico, de Justino Juniore ita scribit; 
Qui Justinus anno primo regni sui ea que contra 
synodum Chalcedouensem fuerant. comm ntata. de- 
struxit. Symbolumque sanctorum Ecclesie Petram 
Constantinopoli congregatorum, et in synodo Ch«l- 
cedonensi laudabiliter receptum, ἐπ omni Ecclesie 
catlio'ica a populo concinendum intromisit, prixtquom 
Dominica dicatur oratio. Jus.ino Juviori ca tribuit 

| Bielariensis, qua seniori Justino potias convenie- 
bant. — Valesius autumat,  Biclariensem lustno 
Juniori ea tribuere, qui Seniori potius come- 
niebant : hie enim concilii Chalcedonensis acerri- 
mus defeusor fuit. Verum em. card,  Nonrisius. in 
Dissert. de synodo quinta. cap. 9, 8 2, ea Biciarie:sis 
verba referens, recte observat Just;inum, cum vi- 
deret ob tria Capitula proscripta Afrieam aque 
Occidentales provincias dissensionibus lacer.tas, 
edictum illud fidei publicasse, in quo nuliius sv- 
nodi mentionem faciens, quie credenda cii u$ 
essent proposuit ; sed tria Capitula non soluri nn 
nominasse, sed inter dogmata. adiaphora nun eran- 
dam esse quastionem «de tribus Capitulis visum 
esse innuere in fine edicti, dum ait, se ilj!a cre- 
denda proposuisse, ut deinceps nemo wllo pecetertu 
propter personas aut syllabas rizxctur. Quibus Theo- 
dori personam, itemque seripta Theodoriti, aique 
Iw forte intellexit, nec non qu:estionem nrper- 
rime exortam de corpore Christi corruptibiii vel 
incorruptibili; una enim syllaba Ron:aiit imperil 
antistites nobilissimos in exsilinm, procul a suis 
"18 deportaverat. (Aut. Pacrz, ad ann. 566 
n. 9. 


2501 


HISTORIE ECCLESIASTICEE LIBER V. 


2808 


6phtv πίστιν τα χαὶ ἔννοιαν αἱ συ λαδα! qíz:ozi A 9 omnibus gloriüicatio tribuatar Deo optin) 


τοῦ μέχρι vàv xpazoovtoz ἔθους τε xal σχήματος ἐν 
τῇ ἁγίᾳ τοῦ Θεοῦ χαθολιχῇ xat ἀποστολιχῇ Ἐχχλη- 
σίχ, διὰ πάντων βεδαίον τε xal ἀχαινοτομήτου, xol 
εἰ; τὸν ἐξῖς ἅπαντα μένοντος χρόνον. Τούτῳ μὲν 
οὖν ἅπαντες τῷ ἰδίχτῳ συγχατετίθεντο, ὀοθοδόξως 
ἐχπερωνῆσθαι λέγοντες " οὐδὲν δὲ τῶν διεῤδωγότων 
ὅλως ἡνώθη, διότι ῥητῶς ἐπεσημήνατο!" τὸ Bi6atov 
xai ἀχαινοτόμητον ταῖς Ἐχχλησίαις πεφυλάχθαι xal 
χατὰ τὸν " ἑξῆς ἐπιῤδέουτα γρόνον. 


maxino ct Servatori nostro Jesu Christo, ac neino 
deinceps inanem pritextum arripiens circa per- 
sonas aul syllabas rixetur. Si quidem syilabze ad 
unam eamdemque fidem et intelligentiam perdu- 
cunt : eo qui hactenus in sancta catholica et apo- 
stolica Dei Ecclesia obtinuit more atque statu, flr- 
mo eL inconcusso in posterum perpetuo manente. 
Huic edicto omnes quidem consensum suum ac- 
commodarunt, rectam in eo fidem ac doctrinam 


promulgatam esse dicentes, nullum tamen ex membris Ecclesie quz djscissa fucrant, ad pristi- 
nam rediit unitatem, propterea quod disertis verbis edixerat imperator, ut firmus atque immotus Ec- 
clesiarum status in posteruni servaretur, sicut antea servatus fuerat. 


ΚΕΦΑΛ. Ε΄. 


Περὶ τῆς ἐχδολῆς ᾿Αν᾽ωστασίου ἐπισκόπου 8ecv- B 


. a leuc. 

Ἐχέξολέχει δὲ xal ᾿Αναστάσιον Ἰουστῖνος τοῦ 
Θεουπόλειυς θρόνου, ἐπε χαλῶν οἱ τῶν τε ἱερατιχῶν 
χρημάτων τὴν γεγενημένην δαπάνην, λέγων χαὶ ἐς 
ὅ --εἰρὴν χαὶ μὴ χατὰ τὸ προτῦχουν γενέαθαι * τὴν τε 
ἐς αὐτὸν βλαστηυνίαν. Ἐρωτηθέντα γὰρ τὸν 'Ava- 
στάτιον, τί δὴ ποτε οὕτω χύδην τὰ ἱερατιχὰ ῥίπτει 
χρήματα, ἀναφανδὴν εἰπεῖν, ὡς ἂν μὴ παρὰ Ἶου- 
στίνου τῆς χοινῆς λύμη; ἀφαιρεθεῖεν, Ἐλέγετο δὲ 
prvisat ᾿Αναστασίῳ, ὅτι γε ζητοῦντι χρήματα τὴν 
ἐπισχοπὴν ἐγχειρισθέντι (56), οὐχ εἴλετο δοῦναι. 
Προσεφέρετο δὲ xal ἕτερα (51; ἄττα κατ᾽ αὐτοῦ, ἐνίων 


CAP. V. 
De Anastasii Antiochensis episcopi cjectione. 


Porro Justinus Anastasium quoque ex Antio- 
clena sede ejecit : objiciens ei tum quod sacram 
pecuniam in superfluos ac minime necessarios usus 
profudisset, tum quod ipsi conviciatus esset. Nain 
cum interrogatus fuisset Anastasius, cur adeo pro- 
fuse sacram pecuniam dilapidaret, diserte respon- 
derat, ne a Justino, communi peste ac pernicie 
generis humani diriperetur. Dicebatur autem Ju. 
stinus idcirco infensus fuisse Anastasio, quod 
cum pecuniam ab eo ad episcopatum promoto po-- 
stulavisset, Ánastosius eam dare noluerat. Obji- 


VARI/E LECTIONES, 


* C. C. ἔπισημήνατο. 5 C. C. xaX σὰ χατὰ τόν. 


VALESII 4NNOTAT'ONES, 
(58) Τὴ» ἐπισκοπὴν ἐγχειρισθέντι. Hzc. verba C. Eodem anno magnus Anastasitis episcopus Antiochie, 


cum non intelligeret Nicephorus, prezetermisit, ut 
videre est in cap. 56; sic enim hunc Evagrii locum 
expressit : Πεφήμιστο δὲ μηνίσαι εἰν Ἰουστῖνον &x:t- 
vp, ὅτιπεο ζητοῦντα χρήματα o) προΐοητο δοῦναι. 
Sed facile erat locum Evagrii emendare in liuuc 
modum : Ὅτι ys ζητοῦντ' χοήματα τὴν ἐπισχοπὴν 
Ey ειρ: σητὶς οὐχ εἵλετο δοῦναι. Atque ita legisse vi- 
dentur Christophorsonus et Musculus. Sic enim 
vertit Musculus : Dicitur autem. Anastasio succen- 
suisse, quod cum pecuniam pro episcopatus collatione 
exigeret, dare illam noluerit. Veius igitur hiec odii 
causa erat adversus Anastasium, priusquam Justi- 
nianus ad. immperium pervenisset. Quare Evagrius 
ulitar verbo μτνίσαι. quod vetustam iram atque 
alistrusam siguiflcat. Certe Anastasius, superstite 
adhuc Justiniano, Antiocheusis episcopus fuerat 
designatus, Solebant autem. potentiores aulici, et 
qui plurimum apud imperatoreu poterant, pccu- 
nias ἃ patriarchis designatis exigere, ut exemplo 
Chrysaphii eunuchi probari potest, qui peeunias 
a Flaviano. Constantinopoleas episcopo flagitavit, 
ut supra retulit Evagrius. Quod tamen postea ve- 
titum fuit Novellis Constitutionibus Justiniani. 
(57) Προσεφέρετο δὲ καὶ ἕτερα. Aliam certe 
causam affert Theophanes in Chronico, ob quam 
Anastasius Sinaita ex. Antiochena sede depulsus 
est. Sed quoniam interpretes sensum Theophanis 
minime assecuti suat, verba ejushic apponam : Τῷ 
ἢ αὑτῷ ἔτει ᾽᾿Ανσστάτιος ὁ ἐπίτχοπος ᾿Αντιοχείας ὁ 
μέγας καθαψάμενης ἕν τοῖς ἀντιγράφοις τῶν auvcót- 
κὼν "loáv.ou τοῦ Κωνσταντινουπόλεως τοῦ χείροτο- 
ἥσαντος Ἰωάννην τὸν ᾿Αλεξαυδροείας, καὶ τούτου 
χΞ:ρητονηλέντος, ἐξεδλήθη τῆς ἰδίας ἐππισχοπῆς xav' 
ἀγανάχτησιν "lovstlyov. Id est, ut interpretor: 


cum in responstone sua ad sgnodicas epistolas re- 
prehendisset. Joannem | Consiantinopolitanum ,. qui 
Joannem Alexandrie episcopum ordinaveral, et eum 
qui ab illo fuerat ordinatus simul perstrinzxisset. pul- 
sus est e suo episcopatt. ob. indignationem Justini. 
Leyo igitur in. Theophane xai τοῦ χειροτονηθέντος,. 
qua certissima est emendatio. Joannes Alexandri- 
nus episcopus ordinatus fuerat Constantinopo!i a. 
Joanne scholastico, anno 5 imperii Justini, Christi 
vero 57U, uL seribit etiam Baronius. Qui post or- 
dinationem suam, cum synodicas litteras ad ÁAna- 
Stasium Antiochenum episcopum seripsisset ex 
more, Anastasius litteris illis respondens, ordinze 
torem ejus Joannem graviter reprehenderat : quippe 
qui in locum viventis Eutychii contra regulas ec- 
clesiasticas intrusus fuisset. Simul etiam reprehen- 
derat eum qui ab illo ordinatus, ordinatoris sui- 
vitium ac labem in se pertraxerat. Ba re offensus. 


D Justiuus imperator, qut Joannem scholasticum di- 


ligebat, a quo videlicet fuerat coronatus, Anasta- 
sium e sede sua dejecit. Interpres Latinus Theo- 
phanis existimavit eas synodicas litteras qnibus 
Anastasius responderat, scriptas fuisse a Joanne 
episcopo Constautinopolitano : quod tamen falsum 
est. Scripte enim crant a Joanne Alexandrino 
in exordio episcopatus. [taque post vocem συν- 
οδιχῶν apponenda est suhdistinctio, ut fecit Ána- 
Stasius bibliothecarius. Ceterum hanc Anastasii 
depositionem Baronius refert anno Christi 575, 
qui esL octavus imperii Justini. Malim tamen cum 
Theophane eam conferre in annum quintum 2s 
sextum ejuadem dugüwi, ew τ WS SXSNS 


tionem joan Nexeyr Ww coe, Me NAR RER 
3nno Charis $19, uw ϑυτοῦνον Ng. NEXNRNWE . 77 


$803 EYAGRII SCHOLASTICI 9904 
riebantur praeterea eidem Anastasio alia quaedam, ἃ τὸν βασιλιχὸν, οἶμαι, βουληθέντων θεραπεῦσαι σχο- 


nonnullis imperatoris proposito ac voluntati grati- 
ficari studentibus. 


A39 CAP. VI. 
Quomodo post Anastasium Gregorius | episcopus 
| factus sit, et de moribus illius. 

Post Anastasium vero, ad episcopalem sedem 
evectus est Gregorius, cujus gloria, ut cum poetis 
loquar, longe lateque diffusa est. Ilic ab ineunte 
$late in palestra monastica exercitatus, adeo for- 
 Viter el constanti animo decertaverat, ut brevi, in 
; prima adhuc lanugine consfitutus, ad summos gra- 
dus pervenerit, et monasterio Dyzantiorum prz- 
fuerit, in quo monasticum vivendi genus primum 
amplexus fuerat. Postea vero Justini jussu, mona- 
cis etiam Sinz montis praefectus fuit. Quod in 
luco obsessus ab Arabibus quos Scenitas vocant, 
in gravissima incidit pericula. Nihilominus tamen 
cuin altissimam pacem ei loco conciliasset, illinc 
δ poutiflcatum evocatus est. Fuit porro et consilio 
ct virtute et reliquis in rebus, omnium inortaliumn 
prestantissimus, admirabilis industrix€ ad perfi- 
cieuda ea qua animo proposuerat, adversus me- 
tum invictus : nec adduci unquam poterat ut ce- 
deret, aut secularem potentiam rceformidaret. Iu 
eroganda autem pecunia adeo magnificus fuit, li- 
Leraliter ac prolixe eam in omnes effundens, ut 
quolics in publicum prodibat, ingens hominum 
multitudo, preter eos qui comitari consueverant, 


cum sectaretur; et quotquot eum procedentem aut (c 


viderant aut audierant, ipsi quoque confluerent. 
Et honor qui summis liujus seculi potestatibus 
defertur, inferior erat honore illo qui huic viro 
exhibebatur, cum homines plerumque sua sponte 
cum videre, aut loquentem 433 de proximo au- 
dire desiderarent. Erat enim ad excitandum deside- 
rium sui in animis eoruin qui ipsum qualicunque 
de causa adierant, aptissimus. Quippe qui et aspe- 
e!u esset admirabilis, et in colloquiis ob leporem 
jucuudissimus : ad rem confestim intelligendam 
acutus, si quisquam alius; el ad agendum 


ΚΕΦΑΛ. ζῇ. 
Ὡς μετὰ ᾿Αναστάσιον Γρηγόριος àxieo xosxoc 
Téyov&, καὶ περὶ τοῦ τρόπου αὐτοῦ. 

Μετ᾿ αὐτὸν δὲ πρὸς τὸν ἱερατιχὸν ἄνεισι θρόνον 
Γρηγόριος, οὗ χλέος εὑρὺ κατὰ τὴν ποίησιν (38) - ix 
πρώτης ἡλιχίας τοῖς μοναδιχοῖς ἐναποδυσάμενος 
σχάμμασιν. Οὕτω 65 γεννιχῶ: xal χαρτερικῶς ἁγω- 
νισάμενης, ὡς τάχιστα Ex πρώτων ἰούλων πρὸς τοὺς 
ἀνωτάτω βαθμοὺς ἐλάσαι - ἡγήσασθαι δὲ τῆς τῶν 
Βυζαντίων μενῇς (59), ἕνθα τὸν ἄσχευον εἴλετο βέον. 
Κελεύσμασι ὃὲ Ἰουστίνου xal τοῦ Σινᾶ ὄρους, iv ᾧ 
μεγίστοις ἐιλπέπτωχε χινδύνοις, πολιορχίαυ ὑπηστὰς 
ὑπὸ τῶν Σχηνητῶν ᾿Αράδων. Εἐρηνεῦσαι δ᾽ οὖν αὖ- 
τῷ ὅμως μέγιστα τῷ τόπῳ χαταπραξάμενος, ἐκχεῖθεν 
πρὸς τὴν ἀρχιερωσύνην ἐχλήθη. "Hv δὲ γνώμην xal 
ἀρετὴν ψυχῆς, πάντα ἐν πᾶσι χράτιστος (60), xai ἐς 
ὅ τι ὁρμήσειεν, ἐξεργαστιχώτατος * δέει τε ἄτρωτος, 
χαὶ πρὸς τὸ ὑπείχειν fj χατεπτηχέναι δυναστείας, 
ἀληπτότατος. Οὕτω δὲ μεγαλοπρεπεῖς τὰς ἐπιδόσεις 
τῶν χρημάτων ἐποιεῖτο, ἐλευθερίοις τε καὶ ἀφειδέσιν 
εἰς ἄπαντα χρώμενος, ὥστε ὅτε mpotot, παμπληθεῖς 
αὑτῷ xal τῶν εἰωθότων ἄτερ ἐπηχολούθουν" καὶ 
ὅσοι ὁρῷεν ἃ πυνθάνοιντο προσιόντα (41), συνέῤ εογ" 
χαὶ ἣν τάγε εἰς τὴν τοσαύτην ἀρχὴν, δεύτερα τῆς 
εἰς τὸν ἄνδρα τιμῆς (42), ἐθελουσίων τὰ πολλὰ ὁρᾷν 
τε ἐχ τοῦ σύνεγγυς, xal ἀχούειν διαλαλοῦντος ἔπεθυ- 
μούντων. Tlóhov γὰρ ἑαυτοῦ πᾶσι τοῖς ὁπιυσοῦν 
ἐντυγχάνουσιν ἐνεργάσασθαι Tv ἱκανώτατος * ἰδεῖν 
«s ἀξιάγαστος, xal προσφθέγξασθαι διὰ χαρίτων 
ἤδιστος, νοῆσαί τε Ex τοῦ παραυτίχα ὀξὺς, εἴ τις 
ἄλλος ἀνθρώπων, πρᾶξαί τε ἐς τὰ μάλιστα ὀξύτατος, 
καὶ βουλὴν ἄριστα βουλεῦσαι, καὶ κρῖναι τά τε οἱ- 
χεῖα, τά τε τῶν ἄλλων ἱἰχανώτατος * ὅθεν καὶ τοσαῦτα 
χατ:πράξατο, μηδὲν ἐς αὔριον ἀναδαλλόμενος. Κατ- 
ἐπληξε δὲ, οὐ μόνον τοὺς Ῥωμαίων βασιλέας, 
ἅπατι χρώμενος" ὡς f, τε χρεία καλοίῃ, xal χαιρὸς 
ὑπείχο: οὐχ ὕστερον (45), ἀλλὰ καὶ τοὺς Περσῶν, 
ὡς Éxas:a προσφόρως δηλώσω. "Hy δὰ tv αὑτῷ 


VALESII ANNOTATIONES. 
gius ad ann. Chr. 572, probat Anastasii depositio- p Chronico, pag. 206, ait Gregorium fuisse aspocri- 


nem pertinere ad ann. 570. Ceeterum tam Anastasius 
quam Gregorius, magnae sanctitatis οἱ doctrinze 
praesules fuere, ut vel ex iis que Daronius osten- 
dit, manifestum sit. 

(38) Οὗ xAéoc εὑρὺ κατὰ τὴν ποίησιν. Pessime 
hunc locum interpretati sunt Musculus et Christo- 
phorsonus, quasi bis verbis indicare voluisset Eva- 
grius, Gregorium Antiochenseim episcopum poetica 
laude inclaruisse. Sed rectius Joannes Langus h:ec 
verba ita vertit : Cujus lata est gloria, ut. poeta 
verbis utar. 

(39) Τῆς τῶν Βυζιντίων μονῆς. Joannes Langus 
hzc verba interpretatur lioc modo : Primum vero 
Dysantii monasterio pra[uit. Evagrius tamen non 
dicit. Gregorium monachum vel abbatem fuisse 
Byzantii, sed abbatem fuisse monasterii Byzantio- 
ruw. Videtur autem monasterium istud fuisse in 
Syria, in quo Gregorius adhuc adolescens mo- 
iasticse vite rudimenia perceperat. Theoyhanes à 


- 


siarium monasterii Byzantiorum, id est procurs- 
torem, sive actorem. 

(40) Πάντα ἐν πᾶσι κράτιστος. Suspicor le- 
gendum hic esse πάντα τε ἐν πᾶσι χράτιστος. Sic 
enim loquitur Evagrius infra in cap. 19 hujus libri 
de Mauricio : Kal πάντα ἐν πᾶσιν ἀκριδῇ. 

(M) Πυνθάνοιντο προσιόντα. Mallem scribere 
προϊόντα. Nicephorus habet διιόντα. 

(42) Kal ἦν τά γε elc τὴν τοσαύτην ἀρχὴν δεύ- 
cepa τὴς εἰς τὸν ἄνδρα τιμῆς. Hunc locum aliter le- 
git Nicephorus. Nam pro voce τοσαύτην, habet x9- 
σμιχήν, longe rectius meo quidem judicio. Nice- 
phori verba Joannes Langus ita vertit : Et honorem 
mundanis dignitatibus debitum, pre viri hujus eb- 
servantia secundo loco habelant. 

(43) Οὐχ ὕστερον. Hunc locum feliciter mihi 
videor restituisse hoc modo, οὐχ ὑστερῶν. lid. esi: 
Quippe qui ubi tempus aul necessitas postularet, sem- 
τ resto esset. 


2805 


HISTORIE ECCLESIASTICAE LIBER V. 


2306- 


πολὺ μὲν τὸ σφοδρὸν, ἐνιαχοῦ δὲ xaX τὸ θυμοειδές " A promptissimus; ad optimum consilium eligendum, . 


οὐχ ὀλίγον δὲ πάλιν, ἀλλὰ χαὶ μάλα περιούσιον τὸ 
πρᾶόν τε χαὶ ἥμερον * ὡς ἐπ᾽ αὐτῷ ἄριστα χαταντῆ- 
σαι τὰ Γρηγορίῳ τῷ Θεολόγῳ πεφιλοσοφημένα. Τὸ 
αὐστηρὸν αἰδοῖ σύγχρατον * ὡς μηδὲ ἕτερον ὑπὸ τοῦ 
ἑτέρου χαταδλάπτεσθαι, ἀλλ᾽ ἀμφότερα δι᾽ ἀλλήλων 
εὐδοχιμεῖν. 


et ad judicandum, tum de suis, tum de alienis 
negotiis, solertissimua. ltaque tot ac tantas rea. 
perfecit, cum nibil unquam in crastinum differret. 
Admirationi autem fuit non Romanorum modo, 
verum etiam Persarum imperatoribus, cum in om-. 
nibus negotiis ila se gereret, ut necessitas postu» 


labat, utque ferebat occasio, cui quidem nunquam defuit, quemadmodum suis locis singillatim expo- 
nam. Erat in 110 acer quidem ac vehemens impetus, atque interdum iracundia. Rursus tamen ΠΟΙ; 
modica, imo potius abundans animi lenitas ac mansuetudo. Adeo ul in eum optime convenire 
id quod a Gregorio Theologo sapienter est dictum. Severitas verecundia temperata, sic ut neutra l- 


deretur ab altera, sed amb: sese invicem exornarent. 


KEQ9AA. Z'. 


Ὡς ol «“εγόμενοι ᾿Αρμένιοι Πέρσαι τοῖς Xpiccia- 
γοῖς προσεχώρησαν" διόπερ ὁ πρὸς Πέρσας áv- 


εῤῥάγη xóAspoc. 


Τούτου τὴν ἐπισχοπὴν πρῶτον ἕτος διέποντος, οἱ Β 


τῆς πάλαι μὲν μεγάλης ᾿Αρμενίας, ὕστερον δὲ Περσ- 
αρμενίας ἐπονομασθείσης, ἢ πρώην Ῥωμαίοις κατ’ 
ἔχοος ἦν, Φιλίππου δὲ τοῦ μετὰ Γορδιανὸν χατα- 
προδόντος αὐτὴν τῷ Σαπώρῃ, ἡ μὲν χληθεῖσα μικρὰ 
᾿Ἄρμενία πρὸς Ῥωμαίων ἐχρατήθη, ἥ δέ s λοιπὴ 
πᾶσα πρὸς Περσῶν" τὰ Χριστιανῶν πρεπδεύοντες, 


ἐπεὶ παρὰ Περσῶν χαχῶς ἔπασχον (44), χαὶ μάλιστα. 


περὶ τὴν οἰχείαν νόμισιν, ἐν παραδύστῳ ἐπρεσδεύ- 
οντο πρὸς Ἰουστῖνον, ἱκετεύοντες κατήχοοι Ῥωμαίοις 
γενέσθαι, ὡς ἂν ἐπ᾽ ἀδείας ὄρῷεν τὰ ἐς Θεὸν γέρα, 
μηδενὸς αὐτοῖς ἐμποδὼν γινομένου. Tou δὲ Ἰουστίνου 
προσηχαμένου 3', xal τινων ἐν γράμμασιν πρὸς τοῦ 
βασιλέως διομολογηθέντων, ὄρχοις τε δεινοῖς (15) 
χατασφαλισθέντων, ἀποσφάττουσι μὲν οἱ ᾿Αρμένιοι 
«oue σφῶν ἄρχοντας (6) * προστίθεντα: δὲ πασσυδὶ 
-ἦ Ῥωμαίων ἀρχῇ μεθ᾽ ὧν προσειλήφεσαν πλησιοχώ- 
ρων, ὁμοεθνῶν τε xaX ἀλλοφύλων, Οὐαρδάνου προὔῦ- 
χοντος παρ᾽ αὑτοῖς γένει τε χαὶ ἀξιώσει, καὶ τῇ 
πιρὶ τοὺς πολέμους ἐμπειρίῷ. Ἐπεγχαλοῦντα τοίνυν 
περὶ τούτων Χοσρόην, Ἰουστῖνος ἀπεπέμπετο, λέγων 


3: προσχκαθημέενου. 


CAP. VII. 

Quomodo Persarmenii Romanis sese tradiderunt : 
unde bellum | exortum est. inter Romanos ac 
Persas. 

Hujus igitur Gregorii pontificatus anno primo, 
incole majoris AÁrmenie qua nunc Persarmenia 
dicitur, (hzc autem regio antea quidem Romanis 
paruerat; sed cum Philippus successor Gordiani 
eam Sapori prodidisset, miner quidem Armenia 
penes Romanos mansit, reliqua vero omnis penes 
Persas; ) bujus igitur incole, fidem Christianam 
professi, cum a Persis graviler vexarentur, prz- 
cipue iis in rebus qux ad religionem ipsorum per-: 
tinebant, clam legatos ad Justinum miserunt, ro- 
gantes ut Romanorum ditioni suhjicerentur, quo 
libere absque ullo impedimento, divini cultus czx- 
remonias peragerent. Quam legationem cum ad- 
misisset Justinus, el conditiones quasdam scriptis 
proditas approbasset, gravique jurejurando confir. 
masset, &3/& Armenii przfectos suos  necarunt, 
et universi Romano imperio sese adjunxerunt, una 
cum finitimis quos sibi sociaverant, tam ejusdem 
gentis, quam alienigenis, duce Vardane, qui apud 
ipsos genere ac dignitate et rei militaris peritia 
eminebat. His de rebus cum Chosroes conque- 


VARLE LECTIONES. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(44) IHapá Περσῶν xaxoc ἔπασχον. Eamdem 
causam defectionis Armeniorum refert Theophanes 
Dyzantius apud Photium, et Joannes Biclariensis 
jn Chronico : Armeniorum, inquit, et Iberorum gens 
qui a praedicatione apostolorum Christi fidem susce- 
perant, dum a Chosroe Persarum imperatore ad 
culturam. idolorum compellerentur, renuentes tam 
ünpiam jussionem, Romanis se cum provinciis suis 
tradiderunt. Que res Romanos inter et. Persas pacis 
[edera rupit. Verum abbas Biclariensis in eo fal- 
litur, quod Armeniorum defectionem retulit anno 
primo Justini Junioris. Pax enim inter Romanos 
et Persas dissoluta est anno septimo imperatoris 
Justini, ut scribit Theophylactus in lib. m Historie, 
cap. 9; et Theophanes, ejusque interpres Anasta- 
»jus Bibliothecarius, et Cedrenus. Sed et ipse 
Joannes Biclariensis in ejus rei narratione a se 
dissentit. Subiicit enim paulo post : Anno quinto 
Justinus imperator Armeniam et Iberiam, repulsis 
l'ersis, Romanas provincias facit. 

(45) "Opxoic τε δεινοῖς. De hoc jurejurando quo 
Jistinus imperator fidem suam obstrinxerat, se 
ninquam proditurum esse Persis Armenios atque 
lberos qui se Romanis dedidissent, loquitur Me- 


nander Protector in excerptis legationum, pag. 121 
editionis regi: : Λόγον γὰρ o); ἥκιστα ἐποιεῖτο 
πολὺν ὁ Καῖσαρ τῶν ὀμιυμοσμένων ὑπὸ Ἰουστινια- 
νοῦ τοῦ βασιλέως τοῖς Περσαρμενίοις χαὶ τοῖς με- 
ταχωρήσασιν Ἰδήρων. Ὁμωμόχει γὰρ ὁ βασιλεύς. ete. 
Qua verba non intellexit interpres. Primo igitur 
emendandum est ὑπὸ ᾿Ιουστίνου. Deinde totus locus 
ila vertendus : Etenim Tiberius Cesar maximi me- 
rito faciebat ea sacramenta, qua ab imperatore Ju- 
stino prasiita erant Persarmeniis εἰ Iberis qui ad 
Romanos defecerant. Juraverat enim imperator omni 
ope se annisurum, ut terram qua ipsos aluerat, sue 
ditionis efficeret. Quod si rem illam exsequi et bellc 
finem imponere non posset, auctores tamen defectio- 
nis eorumque propinquos, et generaliter cos qui Ro- 
mane reipublice participes esse vellent, se nunquam 
Persis dediturum. 

(46) Τοὺς σφῶν ἄρχοντας. Surenam scilicet. Hic 
enim χλιματάρχῃς seu rector Ármenig praepositus. 
erat a rege Persarum: quo interfecto, Persarmenii 
se Romanis dediderunt, ut scribit Theophylactus in 
lib. i1. (80. 9, et Theophanes Byzantius iq Exesx- 

tis apud Photium. Mensndex deus Ww VXASRXSNSS 
egaionum, pag. ANS. 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2308 


8:13 esset, Justinus legatos ejus cum hoc responso A πεπεράσθαι τὰ τῆς εἰρήνης (s) , xal μὴ οἷόν τε εἶναι 


dimisit, terminatam esse pacem quie inler ipsos 
facta fuerat, nec fieri posse ut Christiani Christia- 
nos belli tempore ad se confugientes rejicerent. 
Et hiec quidem respondit Justinus. Nec tatnen se 
aJ heiluu gerendum paravit: sed consuctis deliciis 
inimersus, libidinibus suis cuncta postponenda 
esse ducebat. 


CAP, VIII. 


De Marciano magistro militum, et de Nisibis obsi- 
dione. 


Porro magistrum Orientalis militize misit Mar- - 


cianum quemdam, geuere sibi conjunctum, nec 
justum exercitum, nec reliquum belli apparotum 
ei sufficientem tradens. Hic ad manifestissimum 
discrimen et ad subversionem omnium rerum in Me- 
sopotamiam venit, perpaucos milites, eosque iner- 
mes secum trahens. Habebat etiam fossores quos- 
dai ac bubulcos, qnos provincialibus eripuerat. 
Levi itaque prelio circa Nisibim conserto, cum 
ipsi etiam Pers:e nondum ad bellum satis instructi 
essent, superior evasit : statimque urbem obsidione 
cinxit : Persis interim ne portas quidem occludere 
dignantibus, sed cum summo dedecore et contume- 
lia illndentibus exercitui Romano. Et alia quidem 
multa tune visa sunt. prodigia, quibus mala qux 
eventura erant indicabantur. Nos tamen initio belli, 
vitulum vidiimus recens natum, ex cujus cervice 
capita duo prominebant. 


435 CAP. IX. 

(::omodo Chosroes, cum Adaarmanem durem con- 
tra Romanos misisset, qui illos magnis cladibus 
affecit : ipse Nisibim perrexit. 

Chosroes vero, posteaquam omnia quz ad bel- 
lum erant necessaria abunde przparasset, ad cer- 
tum usque locum progressus, Euphrate in regione 


Χριστιανοὺς ἀποῤῥίψαι, ἐν χαιρῷ πολέμου Xpi- 
στιανοῖς προσρυέντας. Kal ταῦτα μὲν ἀπεχρίνατο" 
οὐ μὴν ἐς πόλεμον παρεσχενάζετο" ἀλλὰ τῇ συνήθει 
τουφῇ ἐνεδέδετο, πάντα δεύτερα τῶν οἰχεξων ἡδονῶν 
τιθέμενος. 


ΚΕΦΑΛ. R'. 
Περὶ MapxiavoU στρατηγοῦ, καὶ πολιορκίας Νισί»- 
. ὄεως. 

Στρατηγὸν δὲ τῶν ἑῴων ἐχπέμπει Μα οχιανὸν (AT) 
συγγενῃῇ αὐτῷ καθεστῶσα, οὔτε στρατείαν ἀξιό- 
pagos δοὺς, οὔτε τὴν ἄλλην τὴν ἃς τὸν πόλεμον 
παρασχευὴν. Ὃς ἐπὶ mpobsto χινδύνῳ καὶ ἐπ᾽ ἄνα- 
τροτῇ τῶν ὅλων, τὴν μέσην χατηλείφει 35 τῷ Ζ0-» 
ταμῶν, ὀλίγους χομιδῇ στρατιώτας, “καὶ τούτους 
ἀνόπλους ἐπισυρόμενος, ἔχων xal τινας σχαπαυέας 
xa βοηλάτας (48) Ex τῶν συντελῶν ἀφῃρτ, μένους( 69). 
Συμπλέχεται μὲν οὖν ὀλίγα πρὸς Πέρσας περὶ τὴν 
Νίσιδιν, οὕπω οὐδὲ τῶν Περσῶν παρεσκευασμένων. 
Καὶ τὸ πλέον ἐσχηχὼς παρακάθηται τὴν πόλιν, οὐχ 
ἀξιωσάντων τῶν Περσῶν ἀποχλεῖσαει τὰς πύλας, ἐν» 
υδριξζόντων δὲ xal μάλα αἰσχρῶς ἐς τὸ Ῥωμαίων 
στράτευμα. Τεράστια δὲ πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα ὡ το, 
τὰ ἐσόμενα δυσχερῇ μηνύοντα. Καὶ βοῦν δὲ 3pu- 
Ὑενῇ ἐθεασάμε3α καταρχὰς τοῦ πολέμου, ᾧ δύο xs- 
φαλαὶ ἐκ τοῦ αὐχένο; ἐπῃώρηντο. 


ΚΈΦΑΛ. Θ΄. 

'üc ὁ Χοσρόης ᾿Αδαπρμάνην στρατηγὸδν κατὰ 
Ῥωμαίων ἐξαποστείιας, πο.1.λὰ κακὰ τούτοις 
διαϑέντα, πρὸς Νίσιδιν αὑτὸς àznAOsr. 

Ὁ δὲ Χοσρόης, ἐπεὶ αὐτάρχως αὐτῷ τὰ ἐς τὸν πό- 
λεμον ἐξτυτρέπιστο, ᾿Αδααρμάντην μὲν δια πορεύῦσας 
μέχρι τινὸς, χαὶ τὸν Εὐφράτην ἀνὰ τὴν σφετέραν 


VARLE LECTIONES. 


3$ C. C. κατειλήφει. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(4T) Mapxiavóv. Hunc Martinum voeat Theopha- 
nes in. Chronico, cjus jue interpres Anastasius Di- 
hlüiothecarius. Sed Theophanes Bysantius, cujus 
Excerpta leguntur in Bibliotheca Photii, Marcioanum 


stris, ad vestem militarem sarciendam, ?w sd 
pelles tabernaculorum consuendas. 

(49) Ἐχ τῶν συντελῶν dágrpnufrovc. We 
hunc locum verterunt interpretes. Naim Muscoles 


e:m vocat, Justini imperatoris ἐξάδελφον, id est p) quidem ita vertit: ΕἸ fossorcs quosdam ac bubulcos 


cansobrinum; et a Justino magistrum militum in 
Orientem. missum esse dicil anno imperii ejus 
Ooclivo. 

(4& Σχηπαγέας xal 8onAaríac. Ex manuscripto 
co.lice. Fiorentino et. T./lleriano. emendavi Boz4ó- 
καῖ quemadmodum etiam legit Nicepliorus. Verum 
Nie:p.iorus. vocem hoc loco. inmierserit. Sic enim 
hiatet : Πεὺς δὲ 22axavsl; xai £a i; xaX βηγλάτας: 
]] e-t, ut vertit. Langus, | fessores, sarto»es, οἱ 
Lou: actores. Quam. vocem. Nicephorus legisse vi- 
detur in suo codice. Neque enim video unde illam 
l:aurire potuerit. Porro sartoruim usus. fuit in ca- 


ez municipiis acceptos secum liabent. Christophorso- 
nus vero sic interpretatur : Juter gnos  habait [ot 
sores et bubulcos ex numero vectigalium  exemplos. 
Iguorarunt scilicet quid significaret vocabulum συν» 
τελεῖν, Usus est ea voce Evagrius supra in libro in, 
cap. 43, ad quem locum observavi, eo vocabulo 
significari provinciales tributarios qui etiam col- 
latores dicuntur in codice. Ab iis igitur fossorces et 
bubulcos, et sartores per vim abstraxerat Marti- 
nus magister militum, ut eorum opera in exercit9 
suo uteretur ; neque enim in numero inilitum eos 
habuit, ut sensisse videtur Christophorsonus 


VARIORUM. 


[δὰ Πεπεράσθαι τὰ τῆς εἰρήνης. Justam fuisse 
P'ovsacieriorum ἃ Chosroe. defectionem, dum 
al culturam idolorum. compellerentur, docent 
picta auno Chr. 561, Justinianutn. inter ἂς Cho- 
&roem conventa, in quibus nomina de reM- 


gione Christiana non violanda cautum fuerat, ul 
Pagius eo anno ostendit, n. 9. ete. juxta quem 
legatio hzc Chosrois ad Justinum peracta esi 
δ bil. 


2809 


HISTORIA ECCLESIASTIC/E LIBER V. 


2810 


qf,» διαδιθάσας, ἐς τὴν "Propalov ἐπιχράτειαν dolet Α sua trajecto, Adaarmanem quidein in Romanorum 


διὰ τοῦ χαλουμένον Κιρχησίου. Τὸ δὲ Ktoxfo:óv (t) 
ἐστι πόλισυα ' Ῥωμαίοις ἐπιχαιούτατον, πρὸς ταῖς 
ἐσχατιαῖς τοῦ πολιτεύματος xilusvov* ὅπερ ὀχυρὸν 
οὐ μόνχ τὸ τείχη ποιεῖ, ἐς ἄπειρον ὕψος: £zatp^- 
μενα “ ἀλλὰ xai Εὐφράτης χαὶ ᾿Αδόρας οἱ ποταμοὶ 
χυχ)οῦντες, χαὶ ὥσπερ ἀπονησοῦντες τὴν πόλιν. 
Ab ὃς δὲ σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν τὸν Τίγρητα διαϑὰς 
mota ub» , ἐπὶ Νισίδεως τὴν ἔλατιν ἐποεῖτο. Ταῦτα δὲ 
γινόμενα. μέχοι πολλοῦ τοὺς Ῥωμαίους ἐλάνῆανεν" 
ὥττε Ἰουστῖνουν ofr) πειθόμενον, λεγούσῃ Xosoónv 
ἢ τεθνάναι, J| πρὸς αὐτὰς τελευταίας ἀναπνοὰς εἶνα!, 
ἀσχάλειν ἐπὶ τῇ δῆθεν βραδυτῆτι τῆς πολιηρχίας 
«rc Νισίδξως, πέμψαι τε τοὺ: ἐπε:ίξοντα : τὸν Map- 
κιαυδν, xa τὰς χλεῖς τῶν πυλῶν ὡς τάχιστα οἷ- 
σουτας. "0; £k οὐδαιλῶς τὸ πρᾶγυα προῇξι, ἀλλὰ va 
πολλὴν 0)7222& th» αἰσχύντν, τὰ ἀμήχανα ζητῶν Ez 
τοιαύτῃ xal τοστύτῃ πό)ει χαὶ οὕτιης ἐξουθενη μένῳ 
στρατῷ, ἀγγέλλεται πρῶτον l'onvoslo τῷ Θεουπό- 
λεω: ἐπισγόπῳ. 'O γὰρ i5; Νοίδτως ἐπίσχοπος, 
φίλος ἐς τὰ μάλιστα Γρηγορίῳ xata3zà: , μεγάλοις 
δύνρο'ις παο᾿ αὐτοῦ δεξιωθεὶς, ἄλλως τε δὲ val δυ1- 
χεραΐνιυν τὴν {᾿τρπτῶν παροινίαν τὴ" ἐς Χριστιανοὺς 
Ὑιγυοιένην, fj» διὰ παντὸς; παρ᾽ αὐτῶν ἐπεπόνηεσαν, 
καὶ 'Pozatov κατήχοουν th» οἰχείαν πόλιν lueigó- 
pevoc εἶναι, πάντων τῶν ἐν τῇ ὑπερορίχ γιγνομένων 
τὴν ᾿,»ννῶτιν Γρηγορίῳ παρείχετο, ἅπαντα χατὰ xavo^y 
παριπτάς" ἅπερ παραυτίχα ἐπὶ Ἰουστῖνον ἀνέφερε, 
τὴν ἔφοζον τοῦ Χοσρόου τῆν ταχίστην μηνύων. Ὃ δὲ, 


περὶ τὰς συνήθεις ἡδονὰς ἐγχαλινδούμενος, τοῖς μὲν C 


γεγραμμένοις προσεῖχεν οὐδέν" οὔτε δὲ πιττεύξειν 
ἤθελεν, oióptvo; ὅπεο ἐθούλετο. Ἔπ:ται γὰρ τοῖς 
ἐχδιδιττημένοις τῶν ἀνθρώπων, τό τε ἀγενὲς (50) 
χαὶ θρασὺ πρὺς τὰς ἐχδάσεις " τὸ δὲ ἄπιστον εἴ τι 
τύχοιξν ἀντιχρὺ τῶν θελήσεων αὐτῶν φ:ρόμενον. 
Γράφει μὲν οὖν αὐτῷ, ταῦτα τέλεον ἀποδιοπου πού - 
μενοξ, €; οὐχ ἀλ᾽θῇ παντάπατιν ὄντα" εἰ δέ γε καὶ 
ἀληθῆ, ὡς οὐ φθησολένων Περσῶν τὴν πολιορχίαν * 
εἰ δὲ χαὶ φθιῖεν, χαχῶς ἀπαλλαξάντω,. Ἐχπέμπει 
δὲ ᾿Αχάχιον, ἀτάπθαλόν τινα xal ὑδριστὴν παρὰ Μαρ- 
κιανὺν, ἐγχελευσάμενης xai εἰ θάτερον τοῖν ποδοῖν 
6 Μαργχιανὺὸς qain τῇ πόλει πέμψας, παραλῦταί γε 
αὐτὸν τῇς ἀρχῆς. Ὃ xai πέπραχιν ἀχριθῶς, οὐ 
πρὸς πὸ συνεῖσον τοῖς τοῦ βασιλέως χελεύματι διαχο- 
νητάμενος. Γενόμενος γὰρ mph; τὸ στρατόπεδον, 
Mapxiav)v μὲν iv τῇ ὑπερορίᾳ παύε: τῆς ἀργῆς, 
οὐδὲν τῷ ττρχτῷ διαγγείλας, Οἱ δὲ λοχαγοὶ χαὶ ταξι- 
ἀργχαι, ὡς δ'ανυχτερεύοαντες ἐξέμαθον παυθῆναι 
τὸν στρατηγὸν, πρότιυ μὲν οὐ παρήξσαν τὸ πλῆ - 
θος (51): ὑποχωρήσαντες δὲ φεύγουσι σποράδες, τὴν 


fines per Circesium etnisit. Est autem Circesium 
oppidum commodissimum ltomanis, in extremis 
imperii finibus situm. Quod non muri solum in 
summam altitudinem erecti, verum etiam Euphra- 
tes et Abora fluvii inunitissimum reddunt, totam 
urbem undique cingentes, ac veluti insulam effl- 
cientes. Jpse vero cum copiis suis Tigrim fluvium 
transgressus, Nisibim contendit. Hxc dum fierent, 
diu tamen Romanos latuerunt, adeo ut Justinus 
fam: nimium credens, quie Chosroem aut jam 
mortuum esse, aut certe extremum spiritum ducere 
nuntiabat, zegre ferret quod obsidio Nisibis tandiu 
protraheretur : et. quosdam mitteret. qui Marcia- 
num urgerent, et qui claves portarum ad se confe« 
stim afferrent. Sed cum res nullatenus procederot, 
imo potius maximum ipse dedecus ac probrum 
referret, quippe qui ea qux fieri non poterant ten- 
taret adversus tantam urbem cum exercitu tam 
vili atque abjecto ; nuntius primum perlatus est 
ad Gregorium episcopum Arntiochice. Nam cum epi- 
scopus Nisibi ci esset amicissimus, utpote qui ma- 
ximis muneribus ab illo affectus fuisset. et alioqui 
contumeliam Persarum erga Christionos, quam 
perpetuo passi fuerant Christiani, inotesto animo 
ferret, cuperetque, urbs ut sua in ditionem Roina- 
norum veniret : qu:ecunque in. hostico flebant, ad 
Gregorii notitiam perferenda curabat, cuncta suo 
tempore significans. Qux quidem Gregorius conti- 
nuo retulit ad Justinum, celerrimam Chosrois ir- 
ruptionem nuntians. Αἱ Justinus, cum in consuetis 
voluptatibus assidue volutaretur, Gregorii litteras 
despexit, neque iis fidem habere voluit, id tantum 
sibi persuadeus quod ipse cupiebat. Etenim ho- 
minibus dissoclutis usu venire solet, ut et ignavi 
sint, et praffidenti animo adversus rerum eventus; 
et si quid contra voluntatem ipsorum acciderit, 
minime credant. Scripsit igitur Gregorio, ea qua 
ab illo nuntiata fuerant, penitus rejiciens ac repu- 
dians tanquam falsa : aut si vera essent, 436 Persas 
tamen expugnationem urbis haudquaquam prazven- 
turos esse : vel si cam przvenissent, gravi cla:le 
accepta inde abscessuros. Simul Ácacium queime 
dam, hominem sceleratum et. contumeliosum, ad 
Marcianutmn mittit, dans ci in maudatis, ut eti:msi 
Marcianus alterum jam pedem in civitatem intulis- 
set, ei nihilominus potestatem abrogaret. Quod 
quidem ille sedulo perfecit, non ex reipublice uti- 
litate obsecutus imperatoris mandato. Nun cum ad 
castra Romanorum venisset, Marcianum in hostico 


. VALESII ANNOTATIONES. 


(50) Τό τε ἡγενές. In Nicephoro scribitur àvsv- 
vic per duplex v. Sic paulo ante, ubi lcgitur 
ἀσχάλειν. ile Nicephorus scriptnm habet. ἀσχάλ- 
Àstv, quod est usitatius. Potest tamen id verbum 


efferri cum simplici à , ut docet. Hesychius. 

(51) Ov παρήεσαν τὸ x.Ujfoc. SerihenJuin puto 
maofiax» ἐς τὸ πλῆθος. Atque ita legisse videtuz 
Musculus. Sic enim vertit: Exercitui porro adcss: 


VYARIORUM. 


(Ὁ Κιρκήσιον. Oppidum Mesopotami: 4 Diocle- — recipit Cliaboram, infra Tapsacum e regione Ára- 
tiano conditum, et ἃ Justiniano. restauratum: Cir- biz dcesert:e; in eo inest. Tumulus GovNesS Ne 
ceium Capitolino, Cireusium. Ammiano, Constan-— (Bacpaasb.) 
tina quibusdam ; sedet ad Euphratem fluvium, ubi 


2811 


EVAGRII SCHOLASTICI 


dignitate exuit, cum nihil ea de re militibus renun- Α καταγέλαστον πολιορχίαν λύσαντες. Ὁ μὲν οὖν Alla 


tiasset. Centuriones vero et ordinum ductores, 
postquam peractis vigiliis ducem suum exauctora- 
tum esse didicerunt, non amplius processerunt in 
publicum : sed dilapsi hac illae fugere ceperunt, 
ridiculam illam obsidionem relinquentes. [ntcrim 
Adaarmanes, qui Persarum et Scenitarum Arabum 
ingentem habebat exercitum, Circesium pr:ter- 
gressus, Romanorum ditionem incendio ac ferro 
el omni vastatiunis genere populatus est, nihil me- 
diocrc animo designans aut gerens. Castella etiam 
cepit et vicos quam plurimos, nemine resistente ᾿ 
primum quidem, quia nullus tunc erat dux Romano- 
rum. Deinde eo quod militibus Romanis a Chosroe 
iatra oppidum Daras conclusis, pabulationes et 
incursiones absque impedimento fiebant. Ador- 
tus est etiam urbeni Ántiochiam per milites suos. 
Neque enim ipse illuc perrexit : qui tamen przter 
omnium, spem atque exspectationem inde repulsi 
gunt, cum nemo przeter admodum paucos in urbe 
remansisset, et episcopus ipse aufugisset, et sacros 


μάνης ἔχων ἀξιόλογον στρατὸν Περσῶν τε xal 
Σχηνητῶν Βαρδάρων, ἐπεὶ τὸ Κιρχήσιον xaphus 
παντοίω; τοῖς Ῥωμαίων ἐλυμήνατο πράγμασιν, 
πιπρὰς, ἀποχτιννὺς, οὐδὲν μέτριον ἐννοῶν f) m 
των αἱρεῖ τε φρούρια xat χώμας πολλᾶς,, οὐδ 
ἀντιστατοῦντος. Πρῶτα μὲν ὅτι γε ἮὮρχεν odi 
εἶθ᾽ ὅτι xai τῶν στρατιωτῶν πρὸς τοῦ Χοσρόου 1 
τὸ Δάρας (u) ἐναποχλεισθέντων, ἐπ᾽ ἀδείας a 
προνομαὶ xal αἱ ἔφοδοι ἐγίγνοντο, "ἔπεισι δὲ 
τῇ Θεουπολιτῶν διὰ τῶν ἀμφ᾽ αὐτόν - οὐδὲ γὰρ a 
ἀφίκετο" οἵ xai παρὰ πᾶσαν ἐλπίδα ἀπεχρούσϑη 
μηδενὸς ἐναπομείναντος τῇ πόλει, ἣ λίαν xo 
εὐαρίθμων, καὶ τοῦ ἱερέως πεφευγότος xal τὰ; 
ὑπεξαγαγόντος χειμήλια, διότι χαὶ τὰ πολλὰ τοῦ 

B yov; διεῤῥύη, xai ὁ δῆμος ἐπανέστη, νεωτί 
πραγμάτων ἄρξαι θέλων, οἷα φιλεΐ γένεσθαι, xat 
λιστα παρὰ τοὺς τοιούτους καιρούς. Ot καὶ α 
πεφευγότες, ἐρήμην τὴν πόλιν χαταλελοΐπασιν, 
δενὸς ὅλως ἐπινοηθέντος εἰς ἐπιτέχνησιν, 3. 
ἐπιχείρησιν. 


thesauros secum asportasset, propterea quod et muri maxima pars interciderat, et populus re 
novarum cupiditate flagrans, seditionem excitaverat, quemadmodum ejusmodi praesertim temp 
bus fieri solet. Sed et ipsi seditiosi, arrepta fuga, urbem vacuam reliquerant, cum nihil omninoe 


gitatum esset, aut ad feriendum hostem, aut ad 


CAP. X. 
De expugnatione Apamee et Daras. 


Hoc igitur conatu frustratus Adaarmanes, post 


incensam urbem quz olim quidem lleraclea, po- € 


βίο vero Gagalice nuncupata est, Ápameain occu- 
pavit, olim a Seleuco Nicatore conditam : quz an- 
tea quidem opibus et incolarum multitudine abun- 
darat : progressu autem temporis magnopere 437 
imminuta erat. Hanc igitur pactis quibusdam con- 
ditionibus cum cepisset, (cives enim nullo modo 
resistere poterant, muro prz vetustate collapso,) 
totam concremavit, bonisque omnibus contra fidem 
datam direptis abscessit, universos cives ac finiti- 
mos, captivos abducens. Inter quos ipsum quoque 
urbis episcopum, et eum cui administratio provin- 
cie commissa erat, secum asportavit. Sed et in 
redeundo multa atrociter gessit, cum nullus esset 
qui cohiberet, aut omnino obsisteret, prier pau- 
eissiinos milites a Justino missos , quibus prxerat 


propulsandum. 


KEQOAA. T. 

Περὶ τῆς d.lóctoc 'Axaps(ac καὶ τοῦ Adp 

Ὡς δ᾽ οὖν τῆς πείρας ταύτης διήμαρτεν ᾿Αδι 
μάνης (52), ἐμπρῆσας τὴν πάλαι μὲν Ἢ ράχλι 
ὕστερον δὲ Γαγαλιχὴν ὀνομασθεῖσαν, ᾿Απάμειαν 
εἰληφε, πρὸς Σελεύχου τοῦ Νεχάνορος (53) σι 
κισθεῖσαν, πάλαι μὲν εὐδαίμονα καὶ πολυάνθου 
τῷ χρόνῳ δὲ τὰ πολλὰ διαῤῥυεῖσαν" ὃς ἐπέ τισι. 
δάσεσι τὴν πόλιν παρειληφὼς, Eel ἰετδὲ ἄντιστ 
οἷοί τε χαθειστήχεισαν, τοῦ τεέχους ὑπὸ γέρως 
γἷῖς κειμένου, πᾶσαν ἐμπρήσας καὶ πάντα λη 
μενος παρὰ τὰ συγχείμενα, ἀπιὼν ᾧχετο, ἐξανὶ 
ποδίσας τὴν πόλιν, xal τὰ προστυχόντα χωρία. Ἀ 
ὧν xal τὸν ἱερέα τῆς πόλεως.,, καὶ οὖν τἦν ἄρχ 
ἐπιτροπεύοντα ζωγρίας 5 ἀπήγαντε. Τὰ πάνδεινα! 
χατὰ τὴν ἀποπόρευσιν εἰργάσατο, vis ἀπε 
γόντος fj ὅλως ἀντιπίπτοντος, πλὴν χαὶ Us 
στου χομιδῇ στρατοῦ πρὸς Ἰουστίνου πεμφϑὲν 
ὑπὸ Μάγνῳ ταττομένου, πρώην μὲν ἀργυροῦ xp: 


VARLE LECTIONES. 


9! C. C. ζωγρήσας. 


VALESII ANNOTATIONES, 


noiunt. Christophor-onus vero ita verlit: Copias 
non ulterius ducunt. Sed τοι eum sensum ferre 
n0n possunt. 

(52) ᾿Αδααρμάνης. Varie. hoc nomen . scriptum 
reperitur apud veteres auctores. Apud Theopha- 
nem in Clhironico 'Aoza6ávng dicitur, et ἸΑρδαμάνης 
in ms. codice Paíatino. Anastasius autem Biblio- 
thecarius Adermanum ducem vocat. In Nicephoro 
scribitur Οὐαδααρμάνης. Apud Thceophanem BDy- 


zantium Βαρααμάνης. In cap. 413, infra di 
'Apóapuávne. Theophylactus in lib. im, Ador 
nem vocal. 

(55) Σελεύκου toU Νικάνορος. Scribendun 
procul dubio Νικάτορος. Seleucus enim primu: 
rix€ rex, ob illustres victorias Νικάτωρ cognom 
tusest,ut ex nummis veteribus discimus, 48 
cognomentum ei ascribunt. 


VAUUORUM., 


fu) Adpac. Urbs episcopalis. Mesopotami:e, in 
limite Persi», ab Anastasio np. ex veo urbs Va- 


cla, οἱ Anastasiopolis etiam dicta, Nisibi vie 
(owe Coq es, bec urbs a Persis 8880 5 


2813 


HISTORL& ECCLESIASTIC.E LIBER V. 


2914 


ζης προϊσταμένῳ xazà τὴν βασιλέως" ὕστερον δὲ xaX A Magnus quidam ; qui prius quidem argentariorum 


“μίαν τῶν βασιλιχῶν οἰχιῶν ἐμπιστευθέντι πρὸς 
Ἰουστίνου" ol χαὶ προτροπάδην ἔφυγον, μιχροῦ δο- 
ρυάλωτοι ληφθέντες. ᾿Αδααρμάνης μὲν οὖν ταῦτα 
κατειργασμένος, τὸν Χοσρόην κατειλήφει, οὕπω τὴν 
πόλιν ἐχπολιορχήσαντα. Ὃς προστεθεὶς αὑτῷ, μεγά- 
ληὴν ῥοπὴν δέδωχε, τούς τε οἰχείους ἀναθαρσήσας, 
τό τε ἀντίξοον χαταπλήξὰς. Εὕὔρηχε δὲ τὴν τε πόλιν 
ἀποτειχισθεῖσαν, xal χοῦν ἀγχοῦ τοῦ τείχους συμφο- 
ρηθέντα πολὺν, χαὶ τὰς ἐλεπόλεις μηχανὰς ἑστώσας, 
xai μάλιστα τοὺς χαταπέλτα; ἐξ ὑπερδεξίων ῥι- 
πτοῦντας, o9; λιθοθόλους ἡ συνήθεια xaXst. Οἷς xai 
τὴν πόλιν καταχράτος εἷλεν ὁ Χοσρότς χατὰ τὴν 
ὥραν τοῦ χειμῶνος, Ἰωάννου τοῦ Τιμοστράτου 
παιδὸς αὐτῆς ἄρχοντος, ἥκιστα πεφροντιχότος, f| xal 
χαταπροδόντος. Λέγεται Yào ἀμφότερα. IIpoatbpsuos 
δὲ τῇ πόλει ὁ Χοσρόης πέμπτον χαὶ πρός γε μῆνα, 
μηδενὸς ὁ μύνοντος. Λπαντας τοίνυν ἐξαγαγὼν πλῖθος 
ἀστάθμγητον, χαὶ τοὺς μὲν αὐτοῦ δειλαίως χατασφά- 
ξας, τοὺς δὲ πλείστους xal ζωγρίας ἑλὼν, τὴν μὲν 
πόλιν ἐπίχαιρον οὖσαν φρουρᾷ χατέσχεν " αὑτὸς δὲ 
πρὸς τὰ οἰχεῖα ἀπεχώρησεν ἤθη. 


mensa prepositus fuerat in urbe regia, postea vero 
unius ex imperialtbus domibus curator fuerat a 
Justino factus. Verum hi quoque sese in fugam 
dedere, cum parum abfuisset quin universi ab ho- 
Stibus caperentur. His rebus gestis Adaarmanes ad 
Chosroem veuit, qui urbem Daras nondum expu- 
gnaverat. Ejus igitur copiis conjunctus, maximum 
rebus momentum attulit, cum et suorum animos 
confirmasset, et hostibus terrorem  incussisset. 
Porro urbem ipsam deprehendit vallo cireumdatam, 
et aggerem ingentem ad muros urbis admotum; 
bellicas item machinas quas helepoles vocant, pa- 
ratas; ac precipue catapultas, ex editiore loco 
saxa jacientes, quas vulgo petrarias vocant. Hor 


B modo Chosroes hiberno tewmpore urbem illam vi 


cepit, Joaune Timostrati lilio qui urbi praerat, 
parum de ea sollicito, imo vero eam prodente. 
Utrumque enim dicitur. Obsederat autein urbem 
illam Chosroes quinque et amplius menses, ne- 
mine eam defendente. Cum igitur universos ex urbe 
eduxisset, immeusam hominum multitudinem, ct 


quosdam ex iis crudeliter illic mactasset, reliquos vero vivos servasset, urbem quidem, utpote op- 
portune sitam, prasidio imposito munivit : ipse vero in regionem suam reversus est. 


KE&AA. 1A. 

Ὡς ὁ βασιλεὺς Ἰουστῖνος φρενίτιδι νόσῳ ἑάλω * 
Τιδέριος δὲ τὴν φροντίδα τῶν δίων ἀνεδέ- 
ξατο. 

Ἅπερ ἐπειδὴ Ἀχηχόει ὁ Ἰουστῖνος, ἐχ τοσούτου 
τύφου xaX ὄγχου, οὐδὲν ὑγιὲς ἣ φρενῆρες ἐννοήσας, 
οὐδὲ ἀνθρωπίνως τὸ συνενεχθὲν (54) ἀνατλὰς, ἐς 
φρενίτιδα νόσον καὶ μανίαν ἐμπίπτει, οὐδὲν λοιπὸν 
τῶν γινομένων συνιείς:. Διώχει δὲ τὸ πολίτευμα Τι- 
δέριος (v), Θρὰξ μὲν γένος, τὰ πρωτεῖα δὲ παρὰ 
Ἰουστίνῳ φέρων * ὃν καὶ κατὰ τῶν ᾿Αδάρων πρώην 
ἐπεπόμφει (55), πολὺ ἀγείρας πλῆθος στρατοῦ. 
Ὃς xai μιχροῦ ἑάλω, τῶν στρατιωτῶν μηδὲ τὴν θέαν 
τῶν Βαρδάρων ὑπενεγχάντων, εἰ μὴ θεία πρόνοια 
παραδόξως τοῦτον διέσωσε, καὶ ἐς τὴν Ῥωμαίων βα- 
σιλείαν ἐφύλαξε, χινδυνεύσασαν τοῖς Ἰουστίνου πα- 
ραλόγοις ἐγχειρήμασι, σὺν xal τῷ ὅλῳ πολιτεύματι 
διαῤῥυῆναι, καὶ Βαρδάροις τῆς τοιαύτης ** ἀρχῆς 
ἐχστῆναι. 


CAP. ΧΙ. 


Quomodo cum Justinus in dementium incidisset, Ti- 
berius Reipublice curam suscepit. 


C Hec cum audiisset Justinus, nihil sani animo 


reputans, nec humanitus casum illum ferens , ex 
tanto fastu ac tumore in phrenitidem ac demen- 
tiam incidit, adeo ut nihil eorum qux gerebantur, 
deinceps intelligeret. Exinde igitur rempublicam 
rexit Tiberius, oriundus ex Thracia, qui apud Jus- 
tinum auetoritate et gratia plurimum poterat. 
Hunc Justinus paulo antea collecto ingenti exercitu 
adversus Abaros miserat. A38 Sed cum milites ne 
aspectum quidem Barbarorum sustinere valuissent, 
Tiberius pene ab hostibus captus esl : nisi divina 
providentia preter omnium opinionem eum peri- 
culo eripuisset, et Romano imperio reservassel ; 
quod temerariis Justini consiliis in ejusmodi dis- 
crimen adductum fuerat, ut metuendum esset ne 
cum universa republica funditus interiret, et in 
Barbarorum ditionem ac potestatem concederet. | 


i 
VARLE LECTIONES. | 


* C. C. τοσαύτης. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(54) Τὸ cvrexüév. Scribendum est συνενεχθέν, 
quemadmodum in codice Telleriano scriptum in- 
veni. 

(59) Ὃν xal xarà tov 'A6ápur πρώην ἐπεπόμ- 
e Justinus imperator Tiberium comitem excu- 

iliorum cum exercitu satis valido, adversus Ava- 


res misit, anno iinperii sui nono, ut scrib:t Thco- 
hanes in Clironico. Joannes autem Biclariensis id 
actum esse dicit anno quarto imperii Justini : ubi 
Tiberium ex hoc pralio victorem Constantinopo- 
lim rediisse scribit. Quod tamen falsum esse docet 
Evagrius ac Theophanes. 


VARIORUM, 


(v) Ti6épioc. Tiberius Constantinus creatus est 
- Casar, et imperii cum - Justino. particeps factus, 
ost 25 diem mensis Octobris anni Chr. 574, ut 
apius ex veteri Epitaphio Romse eruto probat, 


ad eum annum, n. ὃ. Haud recte igitur nuncupa- 
tio ejus Cesarea post Trajani legationem dilata 
est ab Evagrio, cay. δ. 


2315 


CAP. XII. 
Quomodo Trajanus legatus ad Chosroem — missus, 
res Romanorum restituit. 

Tiberius igitur consilium cepit opportunissimum 
et rebus prxsentibus accommodatum : qnod uni- 
versam cladem resarcivit. Trajanus enim ad Chos- 
poem missus est, vir prudens, ex ordine senato- 
rio : qui ob. canitiem, tum ob singularem pruden- 
tiam, summo in honore aptid omnes erat : non ex 
Imperatoris aut reipublice nomine lezationem obi- 
turus, sed pro Sopliia augusta duntaxat verba fa- 
clurus, Quippe illa litteras scripser:«t ad Chosroem, 
quibus tum viri sui calamitatem, tum rempu- 
blicam, imperatore. orbatam. deplerabat; addens 
insultandum non esse mulieri vidus, et imperatori 


mortuo, et re publice desertz. Nam et ipsum olim, B 


cum in morbum incidisset, non modo parem hu- 
manitatem expertum esse : verum etiam przstan- 
tissi:nos medicos a republica Romana ad ipsum 
missos esce, a quibus etiam morbo liberatus fue- 
rat. Ils postulationibus annuit Chosroes. Et cum 
In Roinanorum ditionem jamjam invasurus csset, 
trium annorum inducias pactus est in Orientis par- 
tibus. Cantum tamen, ne Armenia simili conditione 
frueretur : quod. bellum illic geri posset, nemine 
Orientales partes lacessente. Dum h:ec. in Oriente 
g'rerentur, Sirinium oppidum a Barbaris captum 
esl, quod prius quidem Gepid:e occupaverant : 
po-tea tamen Justino imperatori tradiderant. 


439 CAP. XIII. 


D» nuncupatione imperutoris Tiberii, et de moribus 
ejusdem. 


Sub idem tempus, Justinus suadente Sophia, Ti- 
berium Casarem renuntiavit. Qua in nuncupatione. 


- EVAGRII SCHOLAST/CI 


KE9A^A. IB. 
Ὥς Τραϊανὲς ξιαπρες ξενςσ μενος xXpéc  Xoc 
τὰ τῶν ᾿Ρωμαίων ἐπηνώρθωσα πράγμαι 
Βουλεύετα! τοίνυν Seo. ἐπίχειρον, xi 
zpivuicw ἀρμοδίαν, f, τὸ πᾶν ἀντ ρθωξε zT 
Τραΐανον (x, vàp παρὰ τὸν Χοποῖτν (58) i 
& 


βασιλείας, οὐδὲ μὴ) τῖς Tobhrzíaz τῇ,» πρε 
ἀνηΐίσοντα, ὑπὲο δέ γε μόνης Σοτίας: τὰς 6: 
ποιτιτόμενον, Tévp22c δὲ χαὶ αὐτὸ πρὸς Xo 
tá; τε συμφορὰς τανδρὲὸς ποτιωμένῃ,, τό ’' 
“ολιτείας ἄναρχον, χαὶ d; οὗ δέο: χήρα vo 
χαὶ βατιλεῖ χειμένῳ, xal botum πηλιτείς ἐπὶ 
γεῖν. Καὶ αὑτὸν γὰρ νοτέσαντα, μὴ μόνον τὰ 
ρατλν πίων τυχεῖν, ἀλλὰ γὰρ xaX τοὺς πάντω 
στους ἰατροὺς πρὸς τῆς Ῥωμαΐων πολιτεῖαι 
αὐτὸν πειφῆτναι, οἵ χαὶ τὴν νόσον διἔλυσαν. 
«at τοίνυν ὁ Χοσρότς ^ xai μέλλων ὅσον o5z 
Ῥωμ"αέοις ἐπιτίθεσθῆχ! πράγμαπιν (57), ἔχε) 
τριῶν ποιεῖται χοόνων, Ev τοῖς ἑῴῷο!'ς μέρεσι' 
«t» ᾿Αρμενίαν ἕν τοῖς: rapaT)ma'otc μεῖναι (ἢ 
à» αὑτοῦ πολεμῷεν, μηδενὸς τὰ "Exo captu 
τος. Τούτων κατὰ τὴν Ἑῴαν πραττομένων." 
piov πρὸς τῶν Dac6€ápov ἑάλω (59) (g) * πρῷ 
ὑπὸ Γτ ποίδων χρατούμενον, Ἰουστίνῳ δὲ πρὸς 
παραδοθέν. 


ΚΕΦΑΛ. IT. 


Περὶ τῆς elc τὴν βασιλείαν ἀναῤῥήσεως Tu 
καὶ τοῦ ἤθους αὑτοῦ. 


Ἐν τοσούτῳ δὲ, Καίσαρα Τεδέριον βουλεύμ' 
φίας Ἰουστῖνος ἀναγορεύει, τοιαῦτα κατὰ tin 


VALESII ANNOTATIONES, 


« 

b0) Τραϊαγὸν γὸρ παρὰ τὸν Xcopénv. Wc 
Trajanus patricius et αυδιβίοῦ sacri palatii erat, 
de cujus ad Persas legatione loquitur Menander Pro- 
tector, in lib. v1 Historiarum, pag. 157 et 165. Hic 
est, uL opinor, Trajanus patricins, qui breve Clhiro- 
nicon scripserat, prorsus admirandum, ut. testatur 
Suidas. Ejus mentioneimn facit Theophanes in Cliro- 
nico, pay. 57: Tpatavh: ὁ xazp'w o: £v τῇ vac αὖ- 
τὸν ἱστορία «n3i»* Γότῆου: δὲ ἐπιχωφρίω: τοὺς Σχύ- 
0a; λέγεσαι. Suidas quidem eum Justiniani Rhi- 
noureti temporibus vixisse seribit, Verum ego 
Suidam falli existimo, cum nullus co eomine  me- 
moretur principatu. Justiniani hinotimeti. Impe- 
raut^ autem Justino Juniore celebratur. Trajanus 
prie us a Menandro Protectore in libro vi, et ab 
jvagrio nostro in hoc Joco. 

(91) Τοῖς 'Populoc ἐπιτίθεσθαι πράνμασι. 
Rectius ἀρὰ. Nicephorum | legitur, τοῦ; ᾿Ρωμαίων 
4p2Y »25*. 

(58) Ἐν τοῖς παραπλησίοις μεῖναι. Hunc locum 


feliciter mihi videor restituisse, ita ut pro 
μεῖναι scribatur μὴ εἶναι. Nam in | indaciis 
inter Romanos et Persas paciae erant, diseric 
tum erat, ut per Orientem duntarai 2b armis 
sarelur: in Armenia vero atque fhería bel 
gerere liceret. Vide Menandrum Proteetoren 
lib. vi Historiarum, pag. 157, qui hanc. emen 
nem nostram prorsus confirmat. Ita etiam 
phylactus in lib. 11, cap. 12. 

(59) Τὸ XIpjuor πρὸς τῶν Βαρδάρων tid 
eliam legitur apud Nicephorum. Non dubito 
quin scribenduin Sit zo5c τῶν "A6d priv. ete. 
enim urbem Sirmium cepere, ut testatur Me 
Protector in Excerptis legatioiium, pag. ΕΠ] 
cum antea Gepidarum ditionis fuisset, Abai 
Gepidarum regnum destruxerant, eain urbe 
reliquis. opibus Gepidarum in suam pote 
transiisse asserebant, quemadmodum scribi 
Menander, pag. 114 et 150. Vide Theophby. 
in cap. πὶ, lib. 1. 


VARIORUM. 


(τ) Τραϊανόν. Trajanus cum Zacharia in. Orien- 
tein missus est, et Trieunales ἐν ποίαν inter Per- 
&13 eb Romanos. composite sunt. anno. Chr. 575, 
Menander Protector, pag. 156, priorum | inducia- 
rium meminit, anno 574, aitque. Sophiam Auga- 
stam, dum Justinus mentis inbcciMate Taboratet, 


Jacobum quemdam ex medicis inp. 2à. Chosroem 


misisse, et per annum ut ab armis cessaretnü 
tutum esse, nuineratis Closroi quadragziuta 
qus aureorum milibus. 

ty) Σίρμιον πρὸς τῶν Bar6dápow δή, 
existimat male hoc collocari sub. Justini iim 
qued auuo de:uum tertio Tiberii aecidit. Vide 
δὰ δὰ. ΑΛ NS, RT 


2811 


HISTORIA ECCLESIASTIC.E LIBER V 


2818 


fov ἐπιφθεγβάμενος, ἃ πᾶσαν ἐχδέδηχε παλαιάν A ejusmodi orationem babuit qux omnem bisto- 


«as xai νέαν ἱστορίαν, τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ ἐνδόντος 
χαιρὺν Ἰουστίνῳ τάς τε οἰχεία; ἐξειπεῖν ἁμαρτίας, 
«ἀτε χρηστὰ ἐσηγήσασθαι ὑπὲρ τοῦ τῇ πολιτείχ συν- 
οίσοντος. ᾿Αθροισθέντων γὰρ ἐν τῇ ὑπαίθρῳ αὐλῇ (00), 
ἔνθα παλαιδὺ ἔθος; λέγει (61) τὰ τοιαῦτα γίγνε- 
σθαι, τοῦ τε ἀρχιερέως Ἰωάννου (62), οὗ πρόσθεν 
ἐμνήσθημεν, xai τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν, τῶν τε ἐν ἀξιώ- 
σ:σι τελούντων, χαὶ τῶν περὶ τὴν αὐλὴν στρατΞευό- 
μένων, τὸν βατιλιχὺν χιτῶνα ἐνδιδύσχω; Τιδέριον,, 
καὶ τὴν χλαῖναν περιτιθεὶς, ἀναφαυνδὺν χεχραγὼς 
ἐξεῖπε᾽ Μὴ πλανάτω σε τῆς ἀμπεχόνης ἢ φαντασία, 
μηδὲ τῶν ὁρωμένων ij σχηνή" οἷς ὑπαχθεὶς, ἔλαθὸν 
ἐμαυτὸν ταῖς ἐσχάταις motvalg ὑπόδιχος γενόμενος. 
᾿Ανόρθωσον τὰς ἐμὰς ἁμαρτόδας, διὰ πάσης εὐπα- 
θείας ἄγων τὸ πολίτευμα. Καὶ τοὺ; ἄρχοντας δὲ 
δειχνὺς, ἔλεγεν ἕχιστα χρῆναι τούτοις πείθεσθαι, 
«ρουθεὶς ὡς Αὐτοί με ἐς ἅπερ ὁρᾷς ἤγαγον, καὶ 
ἕτερα τοιαῦτα, ἅπερ ἅπαντας ἐς χατάπληξιν χαὶ δα- 


riam transcendit, tam velcrem, quam recentem, 
cum clementissimus Deus hoc in spatium tem. 
poris concessisset, tum |. ad propria delicta con- 
firenda, tum δὰ salubria consilia suggerenda 
pro utilitate Reipublice. Congregatis enim in 
atrio imperialis palatii, ubi hxc fleri mos 
est, Joanne patriarcha, cujus supra  mernini- 
mus, una cum sacerdotibus suis, el n agistratibiis 
atque honoratis; cunclis denique qui in palatio 
militabant, Justinus imperatoria tunica et purpu- 
rea chlamyde Tiberium vestiens, edita voce ita pa- 
lam locutus est : Ne te in errorem inducal vestis 
τ magnificentia, nec pompa rerum qua: sub aspc- 
ctum cadunt. Quibus ego in fraudem inductus, 
imprudens extremis me suppliciis obioxium red- 
didi. Sed tu errata mea corrigiio, omni cum Ieni- 
tate ac. mansuetudine rempublicam regens. Tun 
magistratus digito demonstrans : Cave, inquit, ne 


VALESII ANNOTATIONES., 


(60, ᾽'Εν τῇ ὑπαίθρῳ abAn. Nicephorus vocem 
bic addit hoc modo, ἐν τῇ óxxi0pio αὐλῇ τῶν àsa- 
xióptov, id est, in subdiali aula imperialis palatii. 
Hujus loci mentionem facit Theophylactus in cap. 14, 
lib. 1, et imperatores illic renuntiari solitos esse 
&cribit. Φοράξδην γὰρ ἀχθεὶς ὁ Τιδέριο; ἐπὶ τὴν ὕπαι- 
θρον τῶν βασιλείων αὐλὴν, ἥτις παρήνωται τῇ πολυ- 
στιθάδι τῶν ἀναχτόρων οἰχίᾳ, etc.Queim locumLatinus 
interpres longa circuitione verborum 118 expres- 
Sit : Tiberius namque in atrium palatii juxta domum, 
in qua multi ez herbis, seu frondibus, ad cenandum, 
dormiendumwve tori, sive lectisternia, vestibulum il- 
lustre, visenduinque proscenium. Huc, inquam, ge- 
&'alus, etc. Ex quibus apparet eum non intejiexisse 

uid his verbis significaretur. Sed et Nicephorus 

allistus, cum hunc Theophylacti locum describe- 
ret, posteriora verba pretermisit. Ego vero existimo 
πολν :τιδάδα οἰχίαν a Thicophylacto dici domum quiae 
ταῖς δεχαεννέα ἀχχούδιτα dicebatur : eo quod in 
ca novemdecim accubita, ecu süba«sia essent, in 
quibus imperator:cuim proceribus diseumbens epu- 
Jabatur in. Natali Domini, et so;emnioribus festis, 
ut scribit Theophancs. et Anaztasius DBitliotheca- 
rius, auno 31 Justiniazi, et Luitprandus in lib. vi 
Rerum per Europam gestarum, cap. ὃ : Est domus, 
inquit, quee decuennea accubita dicitur. Hoc autein 
ídeo, quonium quidem novemdecim mense in Domini 
nos'ri naüvitete uppouuntur. In. quibus. imperator 
pariter. et conviva, non sedendo, wt ceteris. diebus, 
sed recumbenco eyulantur. Juxta hanc domum «rat 
tribunal, in quo imperatores et Augustae corona- 
bantur. Nicephorus Constantiuopolitanus, p. 176, 
de lsauro Leone loqueus : "Ev. τῷ τυιδοηουναλίῳ 
λεγομλέν 0:7asvvia ὁ χουδίτων στέφει τὸν viv ἱζων- 
στχυτῖνου εἰς βατμέχ. Dddem scribit Anastasius, et 
auctor Historia imiscel!e, lib. xxi. lem in iib. xxu, 
de Consiantino. Joquens. Copronymo : Anno. 28 
ünperii sui coronavit. imperutor Eudoxiam uxorem 
δια, cum esset trigamus, in tribunali decem et 
novem accubituum. Hinc. est. quod Codinus in Ori- 
ginibus Constuniinopolitanis, τὸ στέψιμον ponit justa 
duinum decem et novem accubituum : quo nomine 
tribunal intelligis, in quoimperatores corcuabantur. 
Fuit autem hiec doznus ia regione tertia, juxta Hip- 
podromun, ut testatur. Luitprandus. Certe in eat 
re;ione circum maxiinurm fuisse, et porticum se- 
mirotundam quz sigma dicebatur, ac postremo 
tribunal fori Constantini, docet vetus descriptio. 
Ac verisimile est, ex illa porticu factam esse 
domuni deceii et novem accubituum, quippe cuin 


sigma idem sit quod stihadium, scu. accubitum, 
Adde quod sdes Sancti Stephani. juxta. tribunal 
decem et novem accubituum ponitür ἃ Cod no, 
quam prope sigma fuisse docet ex veteri scriptore 
Petrus Gyllius, in lib. mn, cap. 15. Cieqerum [06 
domus decem et novem accubituum. etiam Delphica 
dicla est, seu Delphicuw, et testis est. Procopius 
in lib. 1 Vandalicorum, pag. 116, et Victor Thu- 
nonensis in Chronico. 

(61) "Ei üa παιαιὸν ἔθος ἔγει, Nescio cur Eva- 
grius antiquam hanc fuisse consuetudinem dicat ut 
Imperatores Constantinopolitani in atrio imperialis 
palatii renuntiarentur. Prisca cnim consuetudo erat, 
ut in nilliario septimo nuncuparentur Augusti, 
presente exercitu, in campo extra urbem. Pri- 
musque Valens in co aulurbano a fratre Va:enti- 
niano imperator fuerat appellatus. Post quem secuti 
imperatores Orientis eodem in loco remnu:tiati 
sunt, ut jam pridem observavi in annotationibus 
ad librum xxvi Anmniani Marcellini. Zeno. σπου σα 
imperator, in septinio a Leone filio suo coronatus 
est. ut scribit Victor Thunoncosis in Chronico. Sed 
el Dasiliscus paulo. post imperator appeliatus. est 
in campo, quemadmodum tradit Theophanes. Erat 
autem campus in. Septimo, ul testatur Thecpliy- 
lactus in lib. vin, capite 12. Quis vero. primus in 
atrio imperiz]is. palatii Augustus nuncupstus sit 
Constantinopoii, nondum liquido comperi. Justinus 
quidem junior illic Augustus renuntatus fuisse 
Tidetur, ut colligere est ex capite primo hujus 
ibri. ^ 

(62) T. 0 τ ἀρχιερέως "odrrcvo. Thecphbores 
in Chronico non Joannem Sceholisticum, sed Eu:v- 
chium patriarcham — Consiantinopolitanum — tunc 
fuisse testatur. Nam Joannes quidem Schoissticus 
obiit indictione Ὁ mense Augusto, pridie latens 
das S;ptembres. Eutvclius vero eodem uno, 
mense Octobri, in sedem suam restitutus est, in- 
dictione undecima, mt testatur. Theopbanes.. Hie 
anno sequenti, qui fuit Christi 278. Indictione 
duodeciua, Septembris 26 dic, Tiberium Auga- 
sium coronavit, ul tradit idem Thecphanes, et 
auctor Chronici Alexandrini. Verum ve. attentius 
exaininata, niliil hic reprehendendum animadverti: 
neque enim Evagrius hic loquitur de Augusta nun- 
cupatione Tiberii, sed de Cesaris appeilationc ei 
concessa. Tiberius porro Cesar factus est indictione 
oclava, ut docet auctor Chronici Alexandrini : quo 
quidem teinpore Joannes potríarcha erat Constans 
tinopolitanus. 


2819 


EVAGRII SCHOLASTICI 4 


his credas. Hi enim in hunc quem vides statum A xpóuv ἀμέτρων χύσιν ἤγαγεν. "Hv δέ γε ὁ Τιδὶ 


me deduxerunt. Adjecil etiam ejusdem modi alia, quz 
AMO summam admirationem omnibus incusserunt, 
et immensam lacrymarum copiam elicuerunt. Fuit 
autem Tiberius corpore maxime procero, et cum 
proceritate stature, venustissimus non imperato- 
rum modo, verum etiam omnium mortalium, quan- 
tum quis conjectura assequi potest : adeo ut pri- 
mum quidem forma ejus digna esset imperio. Animo 
autem lenis fuit atque humanus, et qui primo sta- 
tim intuitu cunctos comiter exciperet. Summas esse 
divitias existimabat, largiri omnibus, et erogare 
non ad necessitatem solum sublevandam, verum 
usque ad affluentiam. Neque enim quidnam acci- 
pere deberent poscentes, considerabat, sed quid 
imperatorem Romanuin dare deceret. Aurum porro 
illud adulterinum censebat, quod cum Jacrymis 
provincialium collectum fuerat. Quam ob rem unius 
anni tributum collatoribus remisit : et possessio- 
nes qu:e ab Adaarmane vastat fuerant, tributaria 
functione relevavit, non pro modo detrimenti quod 


μέγιστός τε τὸ σῶμα xal ἐς ὑπεροχὴν διαπρεπέ 
τὸς μᾶλλον εἴπερ τις εἴχασεν (63) , οὐ βασιλέω" 
νων, ἀλλὰ καὶ πάντων ἀνθρώπων * ὡς πρῶτον p 
εἶδος ἄξιον (64) τυραννίδος εἶναι. Τὴν δὲ ψυχὴν 
τε χαὶ φιλάνθρωπος, εὐθὺς ἀπὸ τοῦ βλέμματος ἃ 
πας δεξιούμενος * πλοῦτον ἡγούμενος, τὸ s 
ἐπαρχεῖν περὶ τὰς ἐπιδόσεις, οὐ πρὸς μόνην 
χρείαν, ἀλλὰ xal χατὰ τὸ περιούσιον. Οὐ γὰρ 
λαδεῖν (65) ὥφειλον οἱ δεόμενο:, τοῦτο διεσχό 
ἀλλ᾽ ὅπερ βασιλέα Ῥωμαίων δοῦναι προσή 
X160rAov δὲ τὸν χρυσὸν ἡγεῖτο τὸν Ex δαχρύων ἧχι 
Ὅθεν ἀμέλει τὴν τε δασμολογέαν τοῖς συντελι 
ἐπαφῦῖχεν ἑνὸς τέλεον 19 χρόνου (66) * τάς τε xti 
αἷσπερ ὁ ᾿Αρδαρμάνης ἐλυμήνατο, τῶν ἐπιχεῖμι 


Β τελῶν οὐ πρὸς τὸ μέτρον τῆς βλάδης, ἀλλὰ 


πολλῷ χαθυπέρτερον ἠλευθέρωσεν. ᾿Αφείθησα 
καὶ τοῖ: ἄρχουσιν αἱ ἄθεσμοι δόσεις (67), αἷς κι 
οἱ βασιλεῖς τοὺς ὑπηχόους ἐπτίπερασχον - χαὶ ( 
τούτων xat διατάξεις ἔγραψε, τὸ μέλλον καταῦῷ 
σάμενος. 


passe fuerant, sed multo uberius atque prolixius. Remisse sunt etiam: magistratibus illegitima : 


nerum oblationes, quibus antea 


imperatores subditos suos illis vendere consueverant. (δαὶ 


tiones quoque his de rebus scripsit, posterorum securitati prospiciens. 


CAP. XIV. 


Quomodo imperator Tiberius collectis ingentibus co- 
piis, εἰ Justiniano duce contra Chosroem misso, 
eum ez Romanorum finibus expulit. 


Pecunia igitur malis artibus parta bene usus, res 
ao bellum necessarias comparavil : tantumque nu- 
merum [fortissimorum militum collegit, tnm cx 
gentibus Transalpinis qux circa Rhenum habitant, 
tum ex Cisalpinis : ex Massagetis przterea, aliis- 
que Scythicis nationibus; ex Pannonia item ac 
Moesia, et ex Illyriis atque Isauris, optimo quoque 
viritim lecto : ut prope centum et quinquaginta 
hominum millia turmis przstantissimorum equitum 
inseruerit, οἱ Chosroem fugaverit. Qui post ca- 


KE9AA. IA'. 


Ὡς ὁ βασιλεὺς Τιδέριος στρειτὸν xoJdtbr dye 
γειτὰ Χοσρόου, καὶ στρατηγὸν ᾿Ἰουστιγωα 
ἐξαποστείλας, τοῦτον ἐκ τῆς Ῥωμαίων 
ἀπὴήασεν. 


Τοῖς τοίνυν χαχῶς συλλεγεῖσει γρήμασιν i: 


C χρησάμενος, τὰ πρὸς τὸν πόλεμον ἐξηρτύετο" 


τοσοῦτον ἀγείρει στρατὸν ἀνδρῶν ἣρώων, Ex τε 
ὑπὲρ τὰς ἔΛλπεις ἐθνῶν, τὰ ἀμφὶ τὸν Ῥῆνον 

στίνδην στρατολογήσας, τά τα ἐντὸς τῶν "Alc: 
Μασταγετῶν τε χαὶ ἑτέρων Σκυθιχῶν γενῶν" χὰ 
περὶ Παιονίαν xaX Μυσοὺς, καὶ Ἰλλυριοὺς, χαὶ 
ρους * ὡς σύνεγγυς πεντήχοντα. καὶ ἐχατὸν gui 
εἴλας ἱππέων (68) ἀρίστων. ἐγκαταστῆσασθαι, if 
τε τὸν Χοσρόην, μετὰ τὴν Δάρας ἅλωσιν, εὐθὺς . 


VARILE LECTIONES, 


15 τχξλέου. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(65) ἽΠπερ τις εἵκασεν. Scribendum puto, εἴπερ 
τις εἴκασεν. Nec dubito quin Evagrius noster ita 


cisse videtur Justinus suasu Tiberii, quem Cz: 
rem paulo ante designaverat. ineunte octava 


scriptum reliquerit Conjecturam nostram confirmat p dictione, ut docet auctor Chronici Alezandr 


codex Tellerianus, in quo ita diserte scriptum in- 
veni. Facessat igitur. interpretatio Museuli qui sic 
vertit: Insignis magis quam ut quisquam illi conferri 
possit. Christophorsonus vero ita interpretatur : 
Pulchritudinis excellentia omnium opinione major. 

(64) K τ πρῶτον" μὲν τὸ εἶδος ἄξιον. Rectius 
in codice Florentino scribitur ὡς πρῶτον μέν, etc. 
Alludit autem. Evagrius ad versum illum Tragici 
notissimum πρῶτον μὲν elo; ἄξιον τυραννίδος. 

(05) Οὐ γὰρ ὅτι ἰαδεῖν. Mallem scribere, οὐ γάρ 
τι λαθεῖν ὥφελον οἱ δεόμενοι, etc., quemadmodum 
legitur apud Nicephorum in cap. 1. lib. xvi. In 
codicibus Florentino et Telleriano, pro ὥφελον scii- 
bitur ὄφειλον. 

(66) 'Exóéc τέϊλεον χρόνου. Exstat Constitutio 
Justini Junioris, qua reliqua tributorum preteriti 
temporis, provincialibus indulsit usque ad indi- 
clionem octavam : Μέχρι τῆς ὀγδόης ἐπινεμήσεως, 
χαὶ αὐτῆ; τοῦ ἐνεστῶτος κπύχλου. Quod quidem fe- 


taque in hac Constitutione prima imperat 
Justini Junioris, Tiberii quoque Czesaris not 
ascrihi debuerat. 
. (67) Αἱ ἄθεσμοι δόσεις. Exstat hodie Constit 
imperatoris Justini Junioris, de pectoribus pro 
ciarum gratis promovendis. Quz inter Justini 
vellas Constitutiones esu numero quarta. Ea € 
sütulione permittit Justinus provincialibus, ut 
quos idoneos esse existimaverint ad regendam i| 
rum provinciam, imperatori suggerant : spondet 
imperator se gratis absque ullo munere codici 
el magistratus insignia prebiturum esse. Quz 
cum data sit anno octavo imperii Justini Junio: 
eam quoque Tiberii Cesaris suasu ac suggestk 
editam esse non dubitamus. 

(68) Εἴνλας ἱππέων. Scribendum est procnl du 
D.3:c.Quod miror nec a Nicephoro, nec ab int 
pretibus animadversum fuisse. 


3321 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER V. 


2823 


τὸ θέρος ἐπὶ τὴν ᾿Αρμενίαν ἐλάσαντα, ἐκεῖθέν τε tà; A ptam urbem Daras, confestim sstivo tempore in 


ὁρμὰς ἐπὶ τὴν Καίσαρος ἔχοντα, ἣ τῶν Καππαδοχῶν 
ἄρχει, καὶ τῶν αὐτόσε προχάθηται πόλεων. Ὅ: το- 
σοῦτον ὑπερεφρόνει τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν, ὅτι γε 
πρεσθευσαμένου τοῦ Καίσαρος, οὐχ ἠξίου τῆς ὡς 
αὐτὸν ἐσόδου τοῖς πρέσθεσι μεταδοῦναι " ἕπεσθαι δὲ 
τούτοις διεχελεύετο μέχρι τῆς Καίσαρος. 'Excioz: γὰρ 
περὶ τῆς πρεσθείας διασχοπεῖν ἔλεγεν. Ὥς δ᾽ οὖν 
ἀντιμέτωπον εἶδε τὸ Ῥωμαίων στράτευμα ὑπὸ ἾἸουστι- 
νιαυῷ (69) ταττόμενον, τἀδελφῷ "Ioustivou τοῦ 
πρὺς Ἰουστίνου δειλαίως ἀνῃρημένου (10), ἀκριδῶς 
ἑξωπλισμένον, τό τε ἐνυάλιον τὰς σάλπιγγας ἢχού- 
σας, xal τὰ σημεῖα πρὸ: μάχην αἱρόμενα, τόν τε 
στρατιώτην φονῶντα, xal θυμοῦ μετὰ τῆς bz ἄγαν 
εὐχοσμίας πλέοντα, ἵππον v5 τοσαύτην xai τοιαύ- 
τὴν 5, ἣν οὐδεὶς πώποτε βασιλέων ἐφαντάσθη, πολλά 
γε ἐπιθειάσα:, ἀνῴμωξε μύχιον πρὸς τὸ ἄνελπι xal 
ἀδόκητον * xal μάχης οὐχ ἤθελον ἄρχειν. 'Ava62220- 
μένῳ δὲ αὐτῷ χαὶ διαμέλλοντι, χαὶ τὸν καιρὸν τοί- 
ὄοντι, χαὶ σοφιζομένῳ τὴν μάχην, ἔπεισι Κοὺρς ὁ 
Σχύθης (71), ἀνὴρ τοῦ δεξιοῦ χέρω:ς ἡγούμενος. Καὶ 
μὴ οἵων τε γενομένων ἐνεγχεῖν τὴν ἐμδολὴν τῶν xas' 
αὐτὸν Περσῶν, ἐχλελοιπότων δὲ μάλα λαμπρῶὼφ τὴν 
τάξιν, πολὺν μὲν εἰργάσατο φόνον τῶν ἀπεναντίας. 
Ἕπεισι 6$ τοῖς οὐραγοῖς, ἕνθα χαὶ τὴν ἀποσχευὴν ὅ 
τε Xospónc χαὶ ὁ σύμπας εἶχε στρατός " αἱρεῖ τε βα- 
σιλιχὰ χειμήλια ἀπαξάπαντα, xaX μὴν καὶ τὴν ἀπο- 
σχευὴὶν ἅπασαν, ὁρῶντος μὲν Χοσρόου, καὶ Eyxapte- 
ροῦντος, ἀνεχτοτέραν δὲ τῆς ἑαυτοῦ ἐπιστροφῇ; (72) 


Armeniam irruperat, atque inde Cxzsaream Cappa- 
docize et reliquarum illic urbium metropolim inva- 
dere meditabatur: 4/1 Ronianorum autem. impe- 
rium tantopere despiciebat, ut cum Czsar legatos ad 
eum misisset, eos ad conspectum suum minime 
admiserit, sed usque ad urbem Cesaream sequi 
ipsum jusserit. Illic enim se eorum legationem au- 
diturum esse aiebat. Verum ubi Romanorum exer- 
citum contra se stare vidit, duce Justiniano, fratre 
Justini ejus qui ab imperatore Justino crudeliter 
occisus fuerat: probe instructum atquc armatum, 
el tubas bellicum canentes, et signa ad committen- 
dam pugnam in altum sublata: militem przeterea 
czdis aviduin, et cum pulcherrimo ornatu iram ac 


B furorem anhclantem ; tantum denique ac talem 


equitatum, quantum nullus unquam ex imperato- 
ribus animo conceperat: vchementer obstupefactus, 
altum ingemuit ob rem tat insperatam atque inex- 
spectatam, nec pugnam ordiri unquam voluit. Cuta 
igitur prelium differret, et cunctabundus tempus 
tereret, οἱ pugnam duntaxat simularet, Curs Scy- 
tha, qui dextro cornui przerat, impetum in euin 
facit. Cumque Persz impetum illius sustinere non 
possent, sed aperte ordines desererent, Curs maxi- 
mam hostium stragem edidit. Deinde extremum 
agmen Persarum aggressus est, ubi Chosroes et 
universus ejus exercitus impedimenta ac sarcinas 
habebat. Cuncetos igitur regis thesauros et univer- 


τοῦ Κοὺρς ἡγουμένου. Οὗτος μὲν οὖν σὺν τοῖς ἀμφ᾽ C, sas sarcinas cepit, ipso Chosroe spectante atque 


αὑτὸν μεγάλων χρημάτων xai λαφύρων £vxpatt; γε- 
γόμενος, τά τε σχευοφόρα τῶν ζώων σὺν αὐτοῖς 
φορτίοις φέρων, ἐν οἷς xal τὸ Χοσρόου σεδαστὸν πῦρ, 
ὃ Θεὸ; χαθειστῆήχει, “περιελαύνει μὲν τὸ Περσῶν 
στρατόπεδον παιανίζων. ᾿Αφιχνεῖται δὲ παρὰ τοὺς 
οἰχείους ἀμφὶ τὰς ἐπιλυχνίους ὥρας, ἔδη διαλυθέντας 


tolerante, et impressionem suam facilius quam iim- 
petum Curs sustineri posse existimante. Hoc modo 
Cursuna cum suis militibus, maximis opibus ac 
spoliis potitus, et jumenta cum omnibus sarcinis 
adducens inter quas erat etiam ignis sacer que 
Chosroes ut Deum colebat : Persarum quidem 


VATIUZE LECTIONES. 


3^ [mov τε τοσαύτης xal τοιαύτης. 


VALESIE ANSNOTATIONES. 


(69) ᾿ΥὙπὸ ἹἸουστιγιανγῷ. Hujus Justiniani ma- 
istri militum per Orientem meminit Menander 
Protector, in lib. vi. Historiarum, pag. 159. Et 
Theophylactus, in cap 12, lib. i1. Et Joannes Bi- 
clariensis in. Chronico : Anno 9 Justini Chosroes 
Persarum. imperator, cum. nimia multitudine exer- 
citus, ad vastandos Romanorum terminos promovet : 
cui Justiniunus lomane dux militie εἰ magister 
militum Orientis a Tiberio destinatus, bellum parat, 
et in campis qui inter Daras et. Nisibim ponuntur, 
forti pugna congressus, habens secum gentes fortis- 
simas, quw barbaro sermone llermani nuncupantur, 
memoratum imperatorem bello superat. Hec Pagius 
refert ad annum Christi 575, n. 7. 

(70) Ἰουστίνου δειλαίως àrnpnpérov. Hunc lo- 
Cum ex mss. codicibus Florentino et Telleriano, 
ila supplevi : τ᾽ ἀδελφῷ "louazívou τοῦ πρὸς 'lou- 
στίνου δειλαίως ἀνηρημένον. Erat ergo hic Justinia- 
nus Gerinani filius , quod testatur etiam Theophy- 
lactus in lib. 1m frater Justini illius, qui ab im- 

eratore interfectus fuerat, ut refert Evagrius initio 
ujus libri. 

(11) “ἔπεισι Kobpc ὁ Σχούθης. Hujus viri me- 
minit Theophylactus in lib. m, cap 16; et in 
lib. 1, cap. 9. Quibus in locis interpres Latinus 


Cursium vertit. Melius tamen Cursum vertisset. 
Sic eniin eum vocat Menander Protector in lib. vi 
Historiurum, pag. 159, editionis regix. [n Theo- 
phanis Chronico, pag. 214. Κροὺς dicitur, corrupte. 

(72) 'Arexcocépur. δὲ τὴς ἑαυτοῦ ἐπιστρο;ῆς. 
Magis probo lectionem Nicephori, quz sic habet: 
᾿Ανεχτοτέραν δὲ τὴν ἑαυτοῦ ἐπιστροφὴν τοῦ Χοὺρς 
ἐγουιλένου. Tantum nallem articulum addere hoc 
niodo : τῆς τοῦ Χοὺρς ἡγουμένου. ld est, ut vertit 
Joannes Langus : ()uod facilius impressionem suam, 
juam ipsius Curs suslineri posse existimarct. Porro 

anc Persarum fugam, et lomanorum victoriam, 
Theophan. quidem in Chron. refert. post mortein 
imperatoris Justini Junioris, cum Tiberius singu- 
lare imperium obtineret. Verum Theophylactus, cx 
quo sua videtur hausisse Theophanes, superstite 
adhuc Justino id accidisse testaiur, cum Tiberius 
Csesaris duntaxat nomen ac dignitatem gerens, rem- 
publicam adininistraret, ut. videre estin cap. 14, 
lib. m... Cui consentit Evagrius noster : quippe qui 
mortem Justini Junioris refert infra, in cap. 19, 
hujus libri. Ubi diserte scribit Tiberium, 1nortuo 
demum Justino, magistri militum dignitatem abro- 
gasse Justiniano. 


$523 


EVAGRII SCHOLASTICI 


exercitum circuivit, ketum Pzanem canens : eirca A ix τῶν σφῶν τάξεων, μήτε Xospóou. μάχη: ἄρξαν 
μήτε μὴν αὐτῶν *' * μόνων δέ τινων &xpoboxs, 


primam autem facem reversus est ad suos, qui jam 
stationes suas. reliquerant : cum neque Chosroes, 
neque ipsi pugnam exorsi essent, sed leves duntaxat 
velitationes utrinque exslitissent : atque iuterdum 
unus aut alter ex utroque exercitu, sicut fieri so- 
let, singulari certamine inler se congressi essent. 
Scquenti nocte. Chosroe:, multis ignibus accensis, 
ad nocturnam pugnam se paravit. 4/49 Cumque HKo- 
manorum exercitus in duo castra divisusessel, nocte 
intempesta irruit in eos qui ad septentrionem locati 
erant. Q^ibus ob repentinum atque inexspectatum 
superventum in fugam versis, Melitanam urbem in 
proximo sitam invadit, quie tunc presidio atque 
iiicolis vacua erat. Hanc cum integram concremas- 
&ct, ad fluviur) Euphratem trajiciendum sese ac- 
ciugit. Szd cum l'omanus exercitus in unum col. 
lectus eum insequeretur, ipse saluti su: metuens, 
conscenso elephanto, amnem trajecit. Eorum vero 
qui circa. illum erant ingens multitudo, Euphratis 
fluentis obruta est. Quos iile aquis suffocatos cum 
accepisset, inde albscess:t.. Chosroes igitur. cum 
has uitinias |j (nas. pro contumeliis quibus Roma- 
nuin imperiuin affecerat. persoivisset, una cua | iis 
qui evaserans, in Orientis partes profectus est, ubi 
pactas habebat inducias ne quisquam ipsum aggre- 
deretur, At Justinianus eum universo exercitu Ro- 


γενομένων, fj εἴπου (2) γε εἷς πρ᾽ς ἕνα συνετὰ 
ἐξ ἀμφοῖν τοῖν στρατοπέδοιν, ὅπερ εἰώθει γἶγνες 
Πυρὰ δὲ πολλὰ τῇ νυχτὶ ὁ Χοσρόη- ἀνάγας . 


᾿νυχτομαχίαν παρεσχενάζετο. Καὶ δυοῖν στρατοτπι 


τοῖς Ῥωμαίοις γενομένοιν, ἔπεισιν ἀωρὶ τῶν 
χτῶν, tol; ἐμτὶ τὸ βόρειον μέρος. Ὧν ὑποχωδτ 
των τῷ αἰφνιδίῳ τε χαὶ ἀδηχήτῳ, πλησιαξούσῃ 
λιτινῇ ἔπεισι τῇ πόλει, ἀφυλάχτῳ καὶ Epfum : 
τῶν χαθεστώσῃ  χαὶ πᾶσαν πυρπολήσας,. πρὺς 
διάδασιν τοῦ Εὐφράτου παρεσχενάξετο ποταμοῦ 
δὲ ἀλισθὲν τὸ στράτευμα τῶν Ρωμαϊων tix 
δείσας περὶ τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας, αὐτὸς μὲν ἐλέφ 
ἐπιθὰς, τὸν ποταμὸν ἐπεραιώθη. Τῶν δὲ ἀμφ᾽ ἃ 
πηλὺ maio; τοῖς τοῦ ποταμοῦ ῥεύμσσιν ἔχτ δεύ 
οὃ: ἀποπνιγέντα: λαθὼν, ἀπιὼν ᾧχετο. Xos 
piv οὖν ταύτην ὑστάτην ποινὴν τῆς ἐς "Puoi 
τοξαύττς παροινίας χαταθεὶ:, σὺν χαὶ τοῖς Ξερ! 
θεῖσι, τὰ Εῷα χατειλήφει, ἔνθα τὴν ἐχεχε:ρίαυ εἴ 
ὡς ἂν μὴ τις αὐτῷ ἐπίοι. Ὃ δέ γε "Ioucztvm 
ἐσθαλὼν σὺν παντὶ τῷ στρατῷ ἐς τὴν Περσῶν! 
χράτειαν, ὅλην τὴν χειμάδιον ὥραν αὑτοῦ διῆγε 
μτδενὸς τπαυτάπασιν ἐνοχλήσαντος. "Ezavtxs 

οὖν ἀμφὶ θερινὰς τροπὰς, οὐδὲν ὅλως ἀποθδιλμων 
στρατοῦ, xal σὺν εὐπαθείᾳ, καὶ χλέξε πωλλῷ 1 
αὐτὰ ἐθέριζε τὰ μεθόρια. 


mano in Persidem ingressus, totum hiemis tempus ibi transegit. nemine prorsus ill molestiam e 


bente. Sub :estivum au£em solstitium reversus est, nulla omnino parte copiarum amissa : 


el t 


summa felicitate ac gioria, circa utriusque imperii confinia :siatem exegit. 


CAP. XV. 

Quomodo Chosroes cladem. suam egre ferens, es 
huc luce migravit, εἰ filius ejus Ilormisda ei in 
regnum successi. 

Chosroem vero anxium et ad inopiam consilii 
redactum, et reciprocis doloris (luciibus subtmer- 
gum, immensa quadain »gritudo animo cjus offusa, 
ex lae vita subduxit * cum perpetuum fuge sux 
monumentum posteris reliquisset legem illom quam 
£cripsit, ne posthac Pers»rum rex contra Romanos 
exercitum ductaret. Post hunc Ilorniisda eius filius, 
Persarum reguum suscepit. Sed ista. nunc omit- 
tenda sunt, quandoquidem sequentia me ad se 
vocant, et sermonis nostri cursuin exspectant, 


C 


KE9AA. IE". 

Ὅτι Xocpónc δυσθυμήσας διὰ τὴν Scar . 
Jsórncer* ὁ δὲ υἱὲς αἰτοῦ. ᾿Ορμίσδας 
Περσῶν ἀρχῆς drceAd6sco. 

Τῷ δὲ Χοσρέῃ (75) (a) μυρίον ἄχος tmr! 
ἀλύοντα χαὶ ἀμηγανοῦντα, καὶ τῇ παλιῤῥουΐ 
λύπης χαταπουτωθέντα, τοῦ βίου δειλαίως 32:À 
στήλην ἀθάνατον τῆς αὑτοῦ φυγῆς ἀναθέντα, ὃ» 
T0225 νόμον, μηκέτι Zac: ia Περτῶν xazi Poza 
στρατηγεῖν. Βατιλεύει 0 “Ορμέσξας ὁ τούτου πὶ 
ὃ vuv ἑατέον (74), ἐπεὶ τὰ ἑξῆς πρὸ; ἔχετ μὲ x: 
Ael, καὶ τὴν ῥυμὴν τοῦ λόγου ἃ cz χϑέχεται. 


VARLE LECTIONES., 


37 C. C. αὐτοῦ. 


VALESHI ANNOTATIONES. - 
(75) Τῷ δὲ Χοσρόῃ. Mors Chosrois Persarum T) Chronico, qui mortem Chosrois, et. inanguratinr 


regis primature hic refertur, Mortuus enim est 
Chosroes Tiberio. jam Augustum imperium obti- 
nente, ut testatur Theophylactus in lib. i, cap. 16. 
Quod contirmat etiam. Menander Protector in. ex- 
cerpüs legationum. Quarc fallitur Theophanes in 


Hormisdz ejus filii, refert principatu Justini 
nioris. 

(15) "O rw £aréov. ἴῃ ms. codice Telleri: 
scriptum inveni, ὃν νῦν ξατέον, etc. quam scrip 
ram vulgatz lectioni longe antepono. 


VARIORUM. 


(o Ἢ e! xov. Legendum 1| εἴπου. (W. Lowrn.) 
a) Τῷ δὲ Xecgón. Principio veris [anni 275] 
Chosrozs Perscrum rex morbo irretitus, vit." modum 
ünposuil, Hormisda filio successore appellate. cui 


morim sevitia paternam impictatem supcracit; ho 
violents ct incaplebilis avaritiee. Theoph v!azt fb. 
coo. 16 : Per octo et quadraginta annos regn 
Checrocs, inquit Agathtas, lib. iv. 


49835 HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIDER V. 2826 
KEPAA. Ιζ. Δ CAP. XVI. 
Tir&c ἐπίσκοποι τὸ τηνικαῦτα τῶν μεγάλων ἦσαν — Quinam eo tempore majorum Ecclesiarum [uerint 
παροικιῶν. episcopt. 


Ἰωάννου τοῦ xai Κατελίνου τῆς ἐντεῦθεν μετα- 
στάντος διαίτης, Βόνοτος "5 (75) (b) τοὺς ofaxa; τῆς 
ἐπισχοπῆς Ῥώμης ἐγχε'ρίζεται, xaX μετ᾽ αὐτὺν ἕτερος 
Ἰωάννης, Πελάγιός τε αὖ. Τῆς δὲ βασιλίδος μετὰ 
Ἰωάννην, ὁ πρό γε αὐτοῦ Εὐτύχιος. Μετὰ δὲ ᾿Απολι- 
νάριον Ἰωάννης τὸν ᾿Αλεξανδρείας διαδέχεται θρόνον, 
μεθ᾽ δ) Εὐλόγιος. Ἐπὶ δὲ τὴν Ἱεροσολύμων ἄνεισιν 
ἱξρωσύνην, μετὰ Μαχάριον Ἰωάννης, ἐν τῇ χαλου- 
μένῃ τῶν ᾿Αχοιμήτων μονῇ τὸν ἄσχενον βίον ἀγωνι- 
σάμενος, μηδενὸς νεωτερισθέντος (76) περὶ τὴν ἐχ- 
κλησιαστιχὴν κατάστασιν. 


ΚΕΦΑΛ. IZ. 
Πιρὶ τοῦ γεγονότος ἐπὶ Τιδερίου év "Avtioxsla 
σεισμοῦ. 

᾿Ανὰ δὲ τὴν θεουπολιτῶν, xal τὴν γείτονα Δάφνην, 
Τιδερίου Καίσαρος τρίτον Éxog τὴν βασιλείαν δια- 
κυδερνῶντος (17), χλόνος τε τῆς γῆς γέγονεν ἐξαί- 
σιος ἐς αὐτὸ τῆς μεσημόρίας τὸ σταθερώτατον (18), 
ὅτε χαὶ σύμπασα Δάφνη τῶν σεισμῶν ἔργον γέγονε, 
τῶν ἐν Θεουπόλει δημοσίων καὶ ἰδιωτιχῶν οἰκοδομιῶν 
διαῤῥαγεισῶν μὲν μέχρι τῆς γῆς αὐτῆς “ οὐ μὴν ἐς 
ἔδαφος γόνυ χλινασῶν. Γεγόνασι δὲ xoi ἕτερα ἔνια 
λόγου πολλοῦ ἄξια, ἀνά τε Θεούπολιν αὐτὴν χαὶ τὴν 
βατιλεύουσαν, ἅπερ ἀμφοτέρας ἀνετάραξε χαὶ ἐς 


Pe» idem tempus, cum Joannes, qui alio nomine 
Catelinus dicebatur, ex hac vita migrasset , Bono- 
sus episcopatus Romani gubernaculum suscepit. 
Muic successit Joannes alter, quem deinde excepit 
Pelagius. Constantinopo'itane autem Ecclesie sa- 
cerdotium Joanne mortuo recepit Eutychius, qui 
jam ante Joannem illud obtinuerat. Alexandrinam 
vero sedem post Apollinarem rexil Joannes, et post 
Joannem Eulogius. Ad Hierosolymitanz autem Éc- 
clesie pontificatum post Macarium evectus est 
Joaunes, qui in Acoem:tensi monasterio religiosze 
vit: instituta didicerat : nec quidquam rerum no- 


B varum in Ecclesia tentatum est. 


CAP. XVII. 
De terremolu qui Tiberii temporibus contigit 
Antiochia. 
Ántiochiz vero et in suburbano Daphnensi , cum 
Tiberius Cz:esar annum tertium imperii ageret, ipso 
meridiei ferventissimo zstu, ingens exstitit terrz- 
motus. Quo Daphne quidem universa funditus pro- 
strata est : Antiochiz vero zdificia, tam publica 
quam privata, ad terram usque disrupta, nec tamen 
collapsa sant ad solum usque. Alia quoque non- 
nulla commemoratione in primis digna, tum in 
eadem urbe, tum Constantinopoli contigerunt , 
que utramque urbem non mediocriter commove- 


μεγίστους θορύδους ἐξιδάχχευσε, τὴν ἀφορμὴν Ex (C, runt, el in maximas turbas conjecerunt : initium 


θείου ξύλου λαχόντα, καὶ πέρας θεοπρεπὲς δεξάμενα, 
ἃ xaX λέξων ἄρχομαι (19). 


quidem sortita ex zelo Dei, finem vero prorsus 
Deo dignum consecuta. De quibus jam aggrediar di- 
cere. 


VALE LECTIONES. 


35 C. C. Dóvo;. 


VALESII ANNOTATIONES., 


(19) Bórococ. Apud Nicephorum in lib. xvi, 
cap. 55 fóvosco; dicitur. Hic est quem Anastasius 
Bibliothecarius et reliqui - qui de Vitis pontificum 
Romanorum scripsere, Benedictum appellant. Eum 
Baronius Bonosi cognomentum habuisse existimat. 

(76) Μηδεγὸς γεωτερισθέντος. Hac verba 
Christophorsonus ita intellexit, quasi Evagrius vo- 
luisset dicere, Joannis Hierosolymitani episcopi 
temporibus nullum tumultum in 
tum fuisse. Mihi tamen aliud videtur significare 
Evagrius ; toto scilicet eo tempore quo pontifices 
illi sederunt, quos hoc loco nominat Evagrius, nul- 
lumi in Ecelesia tumultum fuisse. 

(11) Τιδερίου Καίσαρος τρίτον ἕτος τὴν βασι- 
«Ἰδίαν διαχυδεργνῶντος. Niceph. quidem in cap. 3, 
lib. xviut, tertium annum imperii Tiberii August 
his verbis designari existimavit. Idem quoque 
$eusit Christophorsonus et Musculus, ut ex eorurm 


interpretatione licet colligere. Mihi tamen videtur . 
Evagrius annum potius Caesare: dignitatis Tiberii 

intelligere. Primum enim verba ipsa id satis signi- 
ficant. Deinde Evagrius mortem Justini Junioris 
et Tiberii coronationem nondum retulit. De bis 
enim loquitur infra in capite 19 hujus libri. Quam. 
obrem ea qua referuntur in boc capite, super- 
stite adhuc Justimo Juniore acciderunt. — Valesii 


cclesia commo- y conjectura est valde verosimilis, eoque pacto An- 


tiochia anno 577 terremotu concussa videtur, 
inquit Pagius ad ann. 580, n. 2. 

(18) 'Ec τ᾽ αὐτὸ τῆς usenyutplac τὸ σταθεῤῥώ- 
τατον. Scribendum est ἐς αὑτὸ, αἱ habet codcx 
Tellerianus, vel xat' αὐτὸ, ut est apud Nicephorum. 

(19) Λέξων ἄρχομαι. Malim scribere Épyopa:* 
sic enim Grzci loqui solent. Certe in codice Tel- 
leriano diserte scriptum inveni λέξων ἔρχομα:. 


VARIORUM. 


(V) Bóvococ. Ordinatus est. Benedictus, Graecis 
Bonosus, die tertia mensis Junii anni 574, post- 
quau sedes, a morte Joannis IM, vacasset menses 
decem, et dies 21, ob Longobardorum in ltalia 
tumultus, Huic mortuo die mensis Julii, anni 
578, successit Pelagius II, die 50 Novembris ejus- 
dem anni, postquam sedes vacasset menses qua- 
tuor. Joannes vero ]V non ingressus est ante an- 
num 639. Hic ergo fallitur Evagrius. 


PATROL. GR. LXX XVI. 


Mortuus est Joannes CPolitanus episc. et Euty. 
chius in sedem suam restitutus anno 577. 

In sede Alexandrina mortuo Apollinari successit 
Joannes anno 569, quem vita functum excepit Eulo - 
gius anno 58U. 

Hierosolymis Macarius 11 obiit anno circiter 
571, inque locum ejus successit Ieawwss.. NX 
calculus est Aw. Pad. 


ὯΝ 


2321 
ἄλλ, CAM. XVIIL. 
De motu adversus sceleratum Anatolium. 


Erat tunc Antiochie Anatolius quidam , vir 
initio quidem unus ex plebe, et ex sellulariis 
opificibus: sed qui postea ad magistratus et ad 
alia munera nescio quo modo irrepserat. In 
ea igitur urbe degens, qu:e tum habebat negotia 
admiuistrahat. Ex quo factum est, ut masi- 
mam familiaritatem  contraheret. cum Gregorio 
Mius urbis antistite. Quippe illum adibat fre- 
quenlissime , partin ut cum eo colloqueretur , 
partim ut ex crebra ejusdem consuetudine majo- 
rem sibi auctoritatem conciliaret. Hic aliquando 
diis sacrificasse deprehensus est. Cumque eo no- 
mine in judicium vocatus esset, inventus est sce- 
leratus ac prestigiator, et innumeris flagitiis co- 
opertus. Verum comitem Orientis corrupit pecunia, 
parumque abfuit quin dimitteretur una cum sociis : 
habebat enim alios ejusdein farine homines, qui 
simul cum ipso comprehensi fuerant : nisi populus 
insurgens, gravi seditione excitata id consilium 
discussisset. Sed et contra ipsum antistitem vocife- 
rabantur, eum quoque illius consilii participem 
esso clamantes. Turbulentus etiam atque exitialis 
quidam daemon nonnullis persuaserat, eum dete- 
standis sacrifleiis una cum Anatolio interfuisse. 
Hac de causa Gregorius in extreinum discrim-n 
sdductus est, cum populus gravissimas in illum 
impressiones fecisset. Atque hzc suspicio tanto- 
pere increvit, ut Tiberius quoque imperator ex 
ipsius Anatolii ore veritatem discere voluerit. Jus- 
sit igitur ut Anatolius cum sociis ad urbem regiam 
confestim perduccretur. Quo comperto, Anatolius 
ad imaginem Deipare qu: fune appensa erat in 
carcere, proeurrens manibus post tergum circum- 
plicatis, supplicis atque orantis speciem palam ex- 
hibuit. At illa bominem detestata, et sceleratum 
Deique hostem coarguens, faciem suam penitus 
retro avertit : spectaculo plane horrendo, et sem- 
piterna memoria digno, quod ab universis, tam qui 
jn earoere inclusi detlinebantur, quam iis quibus 


EVAGRII SCHOLASTICI 


ΚΕΦΑΛ. IH. 
Περὶ τῆς ἐπαναστάσεως (c), τῆς κατὰ τὸν 
Ἁγατόνλιον. 

᾿Ανατόλιός τις, πρῶτα μὲν εἷς τῶν πολλῶν 
ἐπιδιφρίων (80) καθεστὼς, ὕστερον δὲ ἀρχαῖς 
ἑτέροις πράγμασιν οὐχ οἶδ᾽ ὅπιυς ἐπεσφοΐσας! 
ἀνὰ τὴν Θεουπολιτῶν τὴν δίαιταν εἶχεν. Ἐν 
διῴχει τὰ ἐν χερσὶ πράγματα, ἐξ ὧν xal c 
μάλιστα Γρηγορίῳ γεγόνει τῷ τῆς αὐτῆς' 
προέδοιῃ " συχνά τε παρ᾽ αὐτὸν ἐφοίται, τὰ pl 
πράγματα διαλεξάμενος (81): τὰ δὲ, καὶ μείξα 
piv ἐχ τῆς πρὸς αὐτὸν ἀσχολίας μνώμενος. Οὗ 
θυσίαις ἥλω,, καὶ πρὸς εὐθύνας χληθεὶς, ig 
ἐξάγιατος, χαὶ γόης, χαὶ μυρίοις ἁτοτεή μασινὶ 
μένος. Ἐξωνεῖται δὲ τὸν τῆς "Eta ἡ γούμενο 
μικροῦ ἂν ἀφείθη σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτόν. Et 
xai ἑτέρους ὁμοτρόπους, οἵ συνήλωσαν " εἰ p 
λεὼ; ἀναπτὰς, xaX πάντα χυχήςας,, τὸ σχέμ.' 
ἔλυσεν. Ἐπεθόων δὲ xal χατὰ τοῦ ἑερέως, vá: 
xai αὐτὸν χοινωνῆσαι τοῦ βουλεύματος. Taps 
τις χαὶ ἀλιτήριος δαίμων ἀνέπεισεν ἐνίους (8 
καὶ θυτίαις σὺν ᾿Ανατολίῳ παρενέδαλεν. Ἐν 
χαὶ πρὸς ἔσχατον ἦλθε χινδύνου Γρηγόριος, i 
μεγάλων κατ᾽ αὐτοῦ πρὸς τοῦ δήμου γενομένα 
τοσοῦτον ἤρθη τὰ τῆς ὑπονοέας, ὡς xat βατιὰ 
δέριον ζητῆσαι τὴν ἀλήθειαν διὰ τῆς ᾿Ανατολί 
vhs ἐχυαθεῖν. Κελεύει δ᾽ οὖν xaV ᾿Ανατόλιον x 
ἀμφ᾽ αὐτὸν τὴν βασιλέως τάχιστα καταλαβεῖν. 
ἐγνωχὼς ὁ 'λνατόλιος, ἐπέ vtvoz εἰκόνος τῆς Θὲ 


C κατὰ τὴν εἰρχτὴν καλωδίῳ ἠωρημένης, ἔχδρ' 


χαὶ ὀπίσω τὼ χεῖρε περιστρέψας, τὸν ἔκετεύο 
δεόμενον ἀπήγγειλεν. Ἢ δὲ͵, μυσαχθεῖσα » 
ἐναγῆ xat θεομισῇ διελέγχουσα,, τέλεον ix τι 
λιν (85) μετεστράφη, θαῦμα φρικῶδες, xat: 
μνήμης ἄξιον. Ὅπερ ὑπὸ πάντων τῶν τε ἔμςρο 
τῶν τε αὖ τὴν φυλαχὴν αὐτοῦ xal τῶν ἀμφ᾽ 
πεπιστευμένων ὁραθὲν, τοῖς πᾶσι διηγγέλθῃ. Ἱ 
δὲ xal ὕπαρ τισὶ τῶν. πιστῶν, παροτρύνουδα 
τοῦ ἀλάστορος, φάσχουσά τε τῷ αὑτῇ; wg τὸν ἃ 
τόλιον ἐνυδρίσαι. Ὡς δὲ κατὰ τὴν βασιλέως fy 
πᾶσπάν τε αἰχίας ὑπερδολὴν ὑποστὰς, oA ae t 
«οὔ ἱερέως ἔσχεν εἰπεῖν, μειζόνων χὰχεῖσι Vp 


YALESII ANNOTATIONES. 
(80) IIoA.1ov ce &xitippior. In optimo codice D dem rationem, eo quod scilicet sedentes 


Flerentino diserte scriptuin est, τῶν πολλῶν τε xal 
ἐ πιδιφοίων, Quomodo etiam legitur in. Nicephoro. 
Porro mirum esi interpretes in unius vocis expo- 
sitione lapsos fuisse. Naim Joannes quidem Lanzus 
ita vertit : Erat Theopoli Anatolius quidam ez ple- 
beiisille quidem et ignavis unus. Musculus vero ita 
intecpretatur : Unus ex multis illis qui vitam delicate 
instituunt. Christophorsoni autem interpretato sic 
kabet: Anatolius, vir quidam plebeius primum et 
mollis. Quam quidem interpretationem hausisse 
videntur ex Suida et auctore Etymologici, qui ἔπι- 
6(oQo:;» exponunt ἀργὸν χαὶ Yuvatxoón. Verutu 
liec vox. aliud. hie significat, αἱ coiligitur ex 
presedenti | vocabulo, quare. non. dubito. quin 
Sebbuarios  artiices hac — voce desigaet. Eva- 
5r, quos. etiaa Greci ἐορχίους vocant ob cam- 


suum exerceant. Ita Pollux, in lib. vit, cap. ! 
auctor Etymologici, in voce βάναυσο-. 

(81) fà μὲν καὶ zpáyuara ÓuaAsCáperoc 
bo τὰ μὲν ὡς; διαλεξόμενος, expumncta voce ! 
ματα, quie ex superiore linea huc. irrepsit. 

(82) ᾿Εν" ἐπείισεν ἐνίους. Procul dubio str 
dum est ἀνέπεισεν, quemadanodum | seripitur 
Nicephorum. 

(850) 'E» τοὔμπαλιν. Scribendum est p 
dubio ἐς τοὔμπαλιν piteGzodmq. Alque ila 
Nicephorus, qui hunc Evogrii locum sic expn 
εἰς τοῦπισθεν παντάπασιν ἀπεστράφη. Ex qt 
verbis apparet Nicephorum ante vocem τέ 
distinctionem adhibuisse post verbum 6::Xéygt 
Quasi quidem distinctionem magis probo. 


NAWQWUM. 


(c Μερὶ 


τὴς &1araccáceoc. Yee. Varus wen S3 sw WS. 


$329 


HISTORIE ECCLESIASTIC.E LIBER V. 4 


5h 
aJ 


xal πανδή ΄Λου στάσεως αἴτιος τῇ πόλει σὺν τοῖς ἀμφ᾽ A Anatolii el sociorum custodia commissa erat, vi- 


αὐτὸν γέγονεν. "Evíiov γὰρ αὐτῶν ψῆφον δεξαμένων 
ἐξοστραχίζουταν, οὗ μὴν ἀναιροῦσαν, θείῳ τινὶ ζήλῳ 
πυρωθεὶς ὁ δῆμος, ἅπαντα διετάραττεν, ἀγριαίνων 
«t xaX χαλεπαίνων * χαὶ τοὺς μὲν ἐξοστραχισθέντας 
&vaprása,, ἀχατίῳ τε ἐμδιθάσας, πυρὶ ζῶντας παρ- 
ἔδωχε, τοῦ δήμου τὴν ψῆφον ἐξενέγχαντο:. Κατ- 
εὐθόων δὲ τοῦ βασιλέως xaX Εὐτυχίου τοῦ σφῶν ἱερέως, 
ὡς τὴν πίστιν προδόντων. ΟἿ χαὶ διαχρήσασθαι τὸν 
Εὐτύχ'ον ἔμελλον, xal τοὺς τὴν ζήτησιν ἐμπεπιστευ- 
μένους, πάντη περιιόντες, xal τούτους ἀνερευνώμε- 
vot, εἰ μή ye ἡ πάντων σώτειρα Πρόνοια, ἐχείΐνους 
μὲν ix τῶν ζητούντων ἀνήρπασε, τὸν δὲ θυμὸν τοῦ 
τοσούτου λεὼ χατὰ σμιχρὸν χατηύνασε, μηδενὸς Ex 
χειρῶν ἁτοπήματος γενομένου. Καὶ αὐτὸς δὲ ᾿Ανα- 
τόλιος θηρίοι; πρότερον ἐς τὸ ἀμφιθέατρον παρλδο- 
θεὶς, χαὶ πρὸς αὑτῶν τὸ σῶμα σπαραχϑεὶς , ὕστερον 
ἀνεσχολοπίσθη, οὐδὲ οὕτως τῶν ἐνταῦθα ποινῶν λύσιν 
εὑράμενος. Λύχοι γὰρ τὸ μιαρὸν αὐτοῦ σῶμα xat- 
αγχγόυτες, οὐχ ἱστορηθὲν πώποτε πρὸς θοίνην διενεί- 
μαντο. ἯΝν δέ τις τῶν παρ᾽ ἡ μῖν, ὃς χαὶ πρὶν ταῦτα 

ἐνέσθαι ἔλεγε χαθ᾽ ὕπνους ἰδεῖν, ὡς ἡ χατὰ ᾿Ανα- 
τολίου ψῆφος xaX τῶν ἄμφ᾽ αὐτὸν, τῷ δήμῳ ἐδόθη. 
Καὶ μέγα: δέ τις τῶν βασιλιχῶν οἰχιῶν προ- 
εστὼς (84) ἰσχυρῶς μάλα τοῦ ᾿Ανατολίου ὑπερασπί- 
ζων, εἰρήχει θεάσασθαι τὴν Θεοτόχον λέγουσαν᾽ Μέχρι 
τίνος ἀντέχῃ 'Avaxollou , οὕτως ἐς αὐτήν τε χαὶ τὸν 
αὐτῆς Παῖδα ἐνυδρίσαντος. Καὶ ταῦτα μὲν ἔληξεν 
ὧδε. 


sum, omnibus renuntiatum est. Apparuit etiam in- 
terdiu Deipara nonnullis 4/45 fidelium, incitans 
eos adversus pestem illam ; et filium suum ab Ana- 
tolio contumelia affectum esse dicens. Ubi vero 
Constantinopolim perductus est, et gravissimis 
tormentis exeruciatus, adversus Gregorium episco- 


» pum nihil prorsus habuit quod diceret, majorum . 


adhuc motuum et publiez seditionis ipse una cum 


. Sociis, in ea urbe auctor exstitil. Nam cum non- 


nullos eorum in exsilium mittendos esse, non autem 
Capite plectendos pronuntiatum fuisset, popu- 
lus divino quodam zelo succensus cuncta permi- 
$cuit, indignatione percitus et efferatus. Cumque 
eos qui exsilio damnati fuerant corripuisscet , 


B Jembo impositos, injecto igne vivos concremavit, 


populo hanc in illos ferente sententiam. Contra 
imperatorem quoque, et contra Eutychium ipso- 
rum episcopuim vociferabantur, tanquam fidei pro- 
ditores; paratique erant Eutychium interficere, et 
eos quihus cause hujus cognitio mandata fuerat ; 
quos ubique circumeundo investigabant : nisi di- 
*ina providéntia omnium conservatrix , istos qui- 
dem ex quzerontium manibus eripuisset : tanto 
vero multitudinis furorem paulatim sedasset, ita ut 
nullum airox facinus populari violentia perpetratuzi 
sit. Porro ipse Anatolius in amphitheatro bestiis 
objectus, et ab iisdem laniatus, postea cruci suffisus 


C ést; Sed ne sic quidein suppliciorum qux hac in 
vita sensit, finem est sortitus. Lupi enim impurum ejus corpus cum ex cruce detraxissent , quod qui- 
dem nunquam antea visum fuerat, vorandum inter se diviserunt. Quidam etiam ex nostris, antequam 
hzc fierent, affirmavit vidisse se in somnis quemadmodum adversus Ánatolium ejusque socios sen- 
tentia a populo lata esset. Ad hzc illustris quidam imperialium domorum praepositus, qui Anatoliui 
acerrime defendebat, visam sibi dixit esse Deiparam dicentem, quousque tandem defenderet Ana- 


tolium, qui tum ipsi, tum Filio ipsius, tantam contumeliam irrogasset. Et hzc quidem ejusmodi 
exitum habuerunt. 


KE9AA. I8". ! A446 CAP. XIX. 
Περὶ τῆς στρατηγίας Mavpixiov, καὶ τῶν dpe- . D: Mauricii ducatu, deque ejus virtutibus. 
κῶν» αὑτοῦ. 


Ὁ δέ γε Τιδέριος, ἐπεὶ Ἰουστινιανὸς pb τῇ παρα- Ceterum Tiberius post mortem Justini, cum 


VALESII ANNOTATIONES. 
(84) Τῶν βασιλικῶν οἰκιῶν προεστώς. Id est, Ὁ satis aperte testantur eum ut curatorem domo- 


curator- imperialium &dium. /£des enim imperiales 
tam in urbe regia, quam in suburbanis, suos ha- 
bebant curatores, qui earum reditus administra- 
bant. Eratque ea dignitas non postrema, qua qui 
fungebantur, gloriosissimi dicebantur ac magnifi- 
cenlissimi, ut supra observavi ad caput tertium 
hujus libri. Jurisdictionem etiam videntur habuisse, 
ut indicat Agathias in lib. v, de Anatolio quodam 
loquens exconsule: ΓΑνδρα τῇ τε τῶν ὑπάτων à! 

τετιμημένον, xal πρός Ys τὸ φροντίδα τίθεσθαι, xa 
ἐπιμέλειαν τῶν βασιλείων οἴχων τε χαὶ χτημάτων 
ἀργὴν εἰληχότα. Κουράτοοας δὲ τηύτους χαλοῦσι 
Ῥωμαῖοι. id est, ut interpretor : Virum qui consu- 
lari dignitate erat ornatus, εἰ qui ut imperialium 
edium ac possessionum curam ac sollicitudinem fe 
rerel, magistratum sortitus erat. Curatores — illos 
Jiomani vocant. Vox ἀρχὴν, quam Vulcanius in 
interpretatione sua przetermisit, minime otiosa est, 
sed magistratum significat ac jurisdictionem. Sed et 
vitia illa purpurea, ét tabulz quas privatorum do- 
mibus afligere solebat idem Ánatolius, ut eas fisco 
vindicaret, quemadmodum subjangit Agathias , 


rum imperialium jurisdictionem habuisse. Certe 
constitutio Tiberii imperatoris de divinis domibus, 
manifeste lestatur, eos curatores jurisdictionem 
habuisse. Quippe Tiberius ea constitutione diserte 
sancit, ut actori qui adversus chartalariam aut. con- 
ductorem vel colonum domus regizx litem intende- 
rit de aliqua re ad domum imperaloris pertinente, 
liceat, si voluerit, coram gloriosissimo ac magnifi- 
cenlissimo curatore litigare. Si vero eum suspc- 
etum habuerit, coram alio judice qui ab impera- 
tore datus fuerit, causam suam" prosequatur, 
Caeterum Tiberius imperator ea lege prohibuit, me 
curatores tabulas ac titulos fiscales privatorum 
zdibus aífigant, neve eas obsignent. Solebant enim 
curatores hujusmodi titulos vendere tenuioribus, 
et pro patrocinio ac suffragio. suo aliquid ab iis 
exigere, ut ibidem indicat Tiberius. Caterum ha 
domus, earumque conductores, multis privilegiis 
atque immunitatibus fruebantur, ut. videxe, «νὰ 
codice Theod. tit. De pYeequs $owvos hueua, «S 
in dieta. eons one "Ter. 


2331 


jam imperialem coronam gestaret, Justiniano po- 
testatem abrogavit, eo quod non eadem qua prius 
felicitate adversus barbaros uteretur. Mauricium 
vero ejus loco magistrum orientalis mililize consli- 
tuit, qui genus quidem ac nomen ex seniore Roma 
traxeral : patriam vero habebat Arabissum, urbem 
Cappadociz, in quam novissimi ejüs parentes sese 
receperant. Erat hic vir prudens ac solers, el us- 
quequaque accuratus et constans. Qui cum in 
victu ac 4noribus constans esset atque exaclissi- 
mus, nec gulz unquam inserviit, iis duntaxat re- 
bus utens qua necessarizx et paratu faciles essent : 
nec aliis voluptatibus quibus intemperantes homi- 
nes sese oblectare solent. Vulgus hominum non 
facile ad colloquium admisit : nec aures promiscue 
omnibus przbuit : quippe qui sciret illud quidem 
contemptum parere; hoc vero adulationi proximum 
esse. Raro copiam dabat ipsum conveniendi, idque 
nonnisi de rebus seriis. Superfluis autem sermo- 
nibus aures suas obturabat, non quidem cera, ut 
est apud poetam, sed ratione : ila ut optima au- 
rium clavis esseí ratio, qux opportune illas in col- 
loquiis ei aperiret et claudceret. Porro inscitiam, 


EVA4GRII SCHOLASTICI 


À πλησίᾳ τύχῃ κατὰ τῶν βαρβάρων ἐχρῆτο, παύ 
αὐτὸν τῆς ἀρχῆς, fn καὶ τὸν στέφανον περ 
vo; xai Ἰουστίνου τελευτήσαντος (d). Χειροτι 
τῆς Ἑῴας στρατηγὸν Μαυρίχιον (85), EXxov 
γένος xai τοὔνομα Ex τῇς πρεσδυτέρας Ῥώμι 
δὲ τῶν προσεχῶν πατέρων, ᾿Αραξδισσὸν πὶ 
ἐπιγραφόμενον τοῦ Καππαδοχῶν ξθνους (86), 
φρενέρη τε χαὶ ἀγχίνουν, xal πάντα ἐν πᾶσιν 
65 τε χαὶ ἀδόνττον. Ὃς τὴν τε δίαιταν, τι 
τρόπους εὐσταθῆς τε ὧν χαὶ ἀπεξεσμένος, γι 
τε ἐχράτει, μόνοις τοῖς ἀναγχαίο:-ς xal εὐπορ 
χρώμενος, τῶν τε ἄλλων ἁπάντων οἷς ὃ ixós 
μένος ἐγχαλλωπίζεται βίος. Ἦν δὲ τὰς àv: 
«ol; πολλοῖς οὐχ εὐπρόσοδος, οὐδὲ τὰς ἀχοὰς d 
νὸς * τὸ μὲν εἰδὼς ἐς περιφρόνησιν ἄγον" «i 

Β θωπείας φέρον. Τὰς μὲν οὖν ἐς αὐτὸν εἰσόδους 
vía; παρείχετο, χαὶ ταύτας ἑσπουδασμένων 
Περὶ δὲ τὰς ἀχοὰς τοῖς περιττοῖς ἀπέφραττι 
χηρῷ χατὰ τὴν ποίησιν, λόγῳ δὲ μᾶλλον" ὡς à 
χλεῖν (e) αὐταῖς τὸν λόγον εἶναι, εὐθέτως ἐν col 
λέξεσιν ἀνοιγνῦσάν τε xal ἀποχλείουσαν. '᾽Δμ 
δὲ τοῦ θράτους τὴν μητέρα, καὶ δειλίαν τὴν 
ῳχισμένην (88) xaV σύνθυρον αὐτῇ (89) οὕτως 


VALESII ANNOTATIONES. 


(85) Xsipororsi δὲ Μαυρίκιον. Imo Tiberius, 
superstite adhuc Justino, Mauricium magistrum 
Orientalis militi: creavit, remoto Justiniano, ut 
testatur Theophylactus in cap. 15, lib. 11. 

(86) Ἁραδισσὸν τοῦ Καππαδοκῶν ἔθνους. Àra- 
bissus vel Arabissum, olim fuit oppidum Arme- 
nie secundze, ut docet Hierocles in Notitia provin- 
ciarum Orientalis imperii. Certe in synodo prima 
Constantinopolitana, Arabissensis quidam episcopus 
in Armenia minori recensetur, Sed et Philostor- 
gius minori Armeni oppidum illud ascribit ut 
videre est apud Suidam in Εὐδόξιος. Postea tamen 
Cappadocisx attributum est, si Evagrio credimus. 
Nescio an idem sit Arabisson, cujus meminit Me- 
nander protector in Excerptis legationum, pag. 
159 editionis Regi» quod erat juxta Theodosiopo- 
lim : Ἐπεὶ οὖν ἐγένετο αὐτοῦ, ἐστρατοπεδεύσατο ἐς 
τὸ ᾽᾿λραδισσῶν ἐπιχεχλη μένον χωρίον ἀμφὶ τὸ μεσ- 
ἡυθδρινὸν κλίμα τοῦ ácteo;. ᾿ 

(87) Καὶ ταύτας ἑσπουδασμένας. Hunc locum 
Musculus ita vertit: Accessus ad se raros permitte- 
bat, eosque el(aboratos. Nec melius Christophorso- 
nus: flaro ad se adeundi concessit potestatem, eam- 
que nonnisi vehementer oratus, largitus est. Neuter 
sensum hujus loci assecutus est. Codex autem Flo- 
rentinus veram bujus loci scripturam nobis indi- 
cavil. Nam pro ἑσπουδασμέναι, scriptum habet 
ἐσπουδασμένον. Non dubito itaque quin totus locus 
ilta legendus sit: Τὰς μὲν οὖν ἐς αὐτὸν εἰσόδους 
σπανίας παρείχετο, xal ταύτας ἑσπουδασμένων πέρι. 
Τὰς δὲ ἀχοὰς τοῖς περιττοῖς ἀπέφραττεν. ld est: 
Ruro sui adeundi dabat facultatem, nec nisi de 
rebus seriis. Super(luis autem sermonibus | aures 
suas obturabat. Porro in codice Florentino ad mar- 

inem hzc notata eranl: Οἷα λέγει περὶ Μαυριχίου 

αυμαστὰ πλήρη, χαὶ ἐπαίνων ἄξια. Aliud Mauricii 
Elogium satis elegans habetur apud Suidam in 
voce Μαυρίχιος, ex Menandri protectoris Historia : 
quod cum isto conferre non inutile fuerit. 

(38) Τὴν ἀπῳκισμένην. Nou assentior Christo - 
plorsono et Savilio, qui in hoc Joco legunt ἐπῳχι- 


σμένην. Neque enim Grzce dicitur ἐ πῳκχιαμέν 
equidem censeo. Musculus quoque eodem ἃ 
videtur legisse, ut ex versione ejus apparet 
enim vertit: Inscitiam vero matrem  temeritati 
ignaviam ejus domesticam ac sociam sic α se 1 
lebat, etc. Mihi tamen retinenda esse videtur 
gata lectio quam sic interpretor: Inscitiam 
mater est temeritatis, et αὖ ea disjunctam, ac n 
minus conjunctam ignaviam ita. a. se depu 
etc. Eodem modo Evagrius in principio hujus 
de Justino Juniore dixit: Θράσει δὲ καὶ δειλίᾳ 
καχίαις χρατούμενος, etc., ubi legendum vit 
ταῖς συνθύροις χαχίαις, ex hoc loco. Quod si 
ἐπῳχισμένην legere malit cum Savilio, locus 
ita verlendus erit: Et inquilinam ejus, ac οἱ 
bernalem ignaviam. Nam inter verbum ἀπώχισμ 
et ἐπῳχισμένην tantum differt, quantum inter 4 
xog δὲ ἔποιχος. Est ἄποιχος quidem colon 
ἕποιχος autem inquilinus, ut decet Suidas ip v 
ἔποιχος. Qui in. coloniam aliquam ezira patri 
deducebantur, vocabantur &Tcotxor, seu coloni. 
vero qui sua sponte relicta patria ve i eoionüt 
vel inaliam urbem migrabat, E ποιχος dicebatur, ! 
ἐτοιχος. Proinde fallitur Christophorsonos, 
D hunc locum ita vertit: Iuscitiaum autem wat 
audacie, et timiditatem qua ei vicina ac finitimi 
sic ab se depulit, ἐπῳχισμένη non siguilicat f 
mam, sed inquilinam, ut jan dixi. Et Latina 
inquilina Grx::co verbo egregie respondet. Inq 
nus enim dicitur ab incolatu. Praeterea vox σύνθ 
non vicinam significabat : id eniin esset ἀγχίθυ 
sed contubernalem, qui sub eedem degit & 
Caeterum re nunc attentius examinata, malim 
loco legere ἐπῳκχισμένην. 

(89) Zorüvpovr αὐτῇ. Scribendum puto a: 
supple τῷ θράτει. Cujus emendationis ratio 
paulo ante adduxi. Porro Nicephorus in caf 
lib. xviu, hunc Evagrii locum describens ita 
press: : Δξιλίαν τὴν ἑπῳχισμένην xai σύνθρ 
αὐτῇ, pessime. 


VARIORUM. 


(ὦ "Iovacivov τελευτήσαντος. Justinus Aug. 
die quinta mensis Octobris anni Cur. 318, wax 


deviiutu solvit, inquit l'agius, ad cum ἀνα, uv. 3. 


(e) "Aricra κλεῖν. Videtur legenduin ápl: 
vU. ON. Low.) 


"- B νι τὸ ας, 99000 7 


2533 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER V. 


2831 


«32:0, ὡς τὸ μὲν χινδύνευ"λα εὐδουλίαν εἶναι, τὸν δὲ A que mater est temeritatis, et ab ea disjunctam, ac 


ὄχυον ἀσφάλειαν, ἀνδρείας «s xal φρονήσεως τοῖς 
χαιροῖς ὀχουμένων, xal τὰς ἡνίας πρυτανευόντων 
πρὸς ὃ ἂν ἡ χρεία ἐπιτάττῃ, χαὶ τὴν ὕφεσιν χαὶ ἐπί- 
$21:v αὐτῶν τῶν ὁρμῶν, μέτρῳ τιὰλ χαὶ ῥυθνῷ γί- 
1vso0a:. Περὶ οὗ τελεώτερον ἐν τοῖς ἑξῆς εἰρήσεται. 
."Ocs; γὰρ χαὶ οἷος, τῇ βασιλείᾳ φυλαχτέον, f τὸν 
ἄνδρα τρανώτερον διεσάφησε, τῷ αὐτεξουσίῳ χαὶ τὰ 
ἔνδον ἀναπτύξχσα. Οὗτος μὲν οὖν ὁ Μαυρίχιος τὰς 
ἐπιστρατεύσεις ποιησάμενος χατὰ τῆς ὑπερορίας, 
πόλεις τε χαὶ φρούρια Πέρσαις ἐπιχαιρότατα αἱρεῖ" 
λείαν τε τοσαύτην περιεδάλετο, ὥστε τὰ σαγηνευ- 
θέντα αἰχμάλωτα ὁλοχλήρους νήσους χαὶ πόλεις, 
ἀγρούς τε ἐρημωθέντας τῷ χρόνῳ ἐξοιχῆσαι (90), 
τὴν τε γῆν ἐνεργὸν χαταστήσασθαι πάντη πρώην 
ἀγεώργητον οὖσαν, στρατόπεδά τε ἐξ αὑτῶν συττῆναι 
πολύανδρα χατὰ τῶν ἄλλων ἐθνῶν μάλα γεννιχῶς τε 
xaY ἀνδρείως ἀγωνισάμενα " πληρωθῆναι δὲ xal πά- 
σῃ ἑστίᾳ τὰς οἰχετιχὰς χρείας, ἐς τὸ χουφότατον 
τῶν ἀνδιαπόδων ἐχποιουμένων. 


nihilominus conjunctam ignaviam, ita ab se depgu- 


lerat, ut quoties in discrimen veniret, prudenti: : 
Af 7 quoties cunctaretur, securitati adscribendum 
esset. Quippe fortitudo ac prudentia opportunitati - 
bus temporum, velut equo cuidam insidebant, et 
habenas moderabantur juxta id quod utilitas Reipu- 
blicz przcipiebat. Itaque quoties impetum remit- 
tebat aut relaxabat, id fiebat non sine mensura 
quadam atque ratione. Sed de hac re accuratius 
post hsec dicturi sumus. Qualis enim quantusque 
exstiterit, imperio ipsius reservandum est. Quod 
quidem mores ejus longe mauifestius declaravit, 
dum libera facultate quidvis agendi ei concessa, 
interna ejus omnibus patefecit. Hic igitur Mauri- 
cius, cum exercitu Romano in Persarum regionem 
ingressus, urbes et castella opportune admodum 
sita occupavit: tantamque predam cepit, ut ca- 
ptivi quos ex Perside abduxerat, integras insulas et 
urbes, atque agros jampridem desertos incolerent, 


et lerram, quze prius inculta erat, fecundam redderent : utque ex illis ingentes exercitus. conscripti 
fuerint, qui postea contra alias Barbarorum gentes strenue ac fortiter depugnarunt : denique ut. sin- 
εὐ] domus haberent qui servilia munera implerent, eum servi ac mancipia vilissimo pretio .comr- 
pararentur. | 


, 


ΚΕΦΑΛ. K'. CAP. XX, 
Vc Ταμιχοσρόην καὶ ᾿Αδααρμάνην τοὺς Περσῶν — Quomodo Mauricius Tanchosdroem et Adaarmanem, 
στρατηγοὺς ἐνίκησε Μαυρίκιος. Persarum duces, devicerit. . 


Συνανεπλάχη δὲ καὶ τοῖς ἀρίστοις Περσῶν, τῷ τὲ Conflixit etiam cum przstantissimis ducibus Per- 
Ταμχοσρόῃ καὶ ᾿Αδααρμάνῃ μετὰ ἀξιολόγου στρατοῦ C sarum, Tamchosdroe scilicet et Adaarmane, qui 


ἐπ'στρατεύσασι" xat ὅπως μὲν, xai ὅτι, χαὶ ὅπη πέ- 
πρακται, ἄλλο! γραφόντων, f| χαὶ παρ᾽ ἡμῶν Uso; 
bv ἑτέρ» λελέξεται πόνῳ, τῆς παρούσης πραγμα- 
τείας ἕτερα μάλιστα χατεπαγγελλομένης. Πίπτει δ᾽ 
οὖν ὅμως χατὰ τὴν παράταξιν ὁ ΤἸαμχοσρόης (91), 
obx ἀνδρείᾳ τοῦ Ῥωμαίων στρατοῦ, εὐλαδείᾳ δὲ 
μόνῃ. xat τῇ ἐς Θεὸν πίστεις τοῦ στρατηγοῦ. Φεύ- 
γεῖ δὲ xal ὁ ᾿Αδααρμάνης χαταχράτος ἐν τῇ μάχη 
πταίσας, xol πολλσὺς τῶν οἰχείων ᾿ἀκοδαλών' xal 
ταῦτα ᾿Αλαμουνδάρου χαταπροδόντος (f), ὃς τῶν 
Σχηνητῶν ἡγεῖτο βαρδάρων, καὶ τὸν Εὐφράτην οὐχ 
ἑλομένου διαόῆναι ποταμὸν, xal συμμαχῆσαι τῷ 
Μαυριχίῳ χατὰ τῶν ἀπεναντίας Σχηνητῶν βαρδά- 
pov **. ᾿Αχαταγώνιστοι γὰρ τοῖς ἄλλοις διὰ τὴν τῶν 


cum ingenti exercitu in fines Romanorum irrupe- 
rant. Quid autem gestum sit, οἱ, quonam modo, 
quibusque in locis, scribant alii : aut a nobis for- 
Lasse in alio opere exponetur. Prasens enim opus 
longe aliarum rerum narrationem pollicetur. Ceci- 
dit nihilominus in ea pugna Tamchosroes, non 
exercitus Romani fortitudine, sed ducis eorum re- 
ligione et in Deum fide. Adaarmanes. vero, ingenti 
clade accepta, et multis suorüm amissis, contentis- 
sime fugit : idque tameisi Alamundarus Saraceno- 
rum dux prodidisset, nec Euphratem amnem traji- 
cere, et Mauricio adversusSaracenos qui in hostium 
acie erant, suppetias ferre voluisset. Nam Saraceni 
ab aliis superari non possunt propter equorum 


ἵππων ὠχύτητα, οὔτε καταλαμδανόμενοι, εἴπου D pernicitatem. Quippe qui nec comprehendi possint 


VARLE LECTIONES.: 


" €. €. ᾿Αράδων. 


VALESIE ANNOTATIONES, 


(90) ᾿Εξοικίσαι. Ii codice Florentino scriptum in- 
veài ἐξοιχῆσαι. Nicephorus vero simpliciter posuit 
o!x32:. Ego non dubito quin Evagriusscripserit ἐσοι- 
κίσαι. Usus est ea voce Evagrius in cap. 1 ac 2 
hnjus libri, 

(91) 'O Tauocxpónc. Scribendum est procul 
dubio Ταμχοσρόης. Sic enim paulo ante Evagrius 
euin vocat. Meminit hujus ducis Menander prote- 


ctor in Excerptis legationum, et Theophylactus in 
libro iu. Qualiter vero in przlio adversus Mauri- 
cium interfectus sit, refert idem Theophylactus in 
cap. 18 libri τι. Idque gestum esse testatur post 
mortem imperatoris Justini, Tiberio jam ad AÁu- 
gustum culmen evecto. In codice Telleriano scri- 
ptum est χοσρόις. 


VARIORUM. 


(f 'AAugovódpov κατακπροδόντος. Alamunda- 
rus, ftomanorum in hac expeditione cemes, eorum 


consilia Persorum veg) prod Mae Werk. VONORMe 


lec reterX ἀπὸ ὃν, n. AX. 


2815 


EVAGRII SCHOLASTICT 


*ieubi conclusi fuerint, et retrocedentes. hostem Α ἐγχλεισθεῖεν, xal τοὺς ἀπεναντίας ἐν ταῖς omavur 


longe antevertant, Tametsi etiam Theodoricus Scy- 
U;iearum gentium dux, nc primum quidem telorum 
jactum sustinuisset, sed cum suis omuibus fugam 
arripuisset. 


&^58 CAD. XXI. 
De signis que Muuricio imperium portende- 
runt. 

Signa quoque divinitus ostensa sunt, quz? impe- 
rium cidem Mauric o prenuntiarent. Nocte enim 
intempesta, cumintra sanctuarium ecclesix sancli 
et intemeratz Virtinia ac Deiparz: Maris, quam 
Antioclieni ecclesiam Justiniani vocant, incensum 
offerret, velum altaris conflagrare visum est, adeo 
'ul Mauricius ipse admiratione percelleretur, ac vi- 
sum reformidaret. Cui astans Gregorius, ejus loci 
episcopus, divinum quiddam id esse dixit, et summa 
quadam atque eximia ei significari? Apparuit etiam 
illi in Oriente vigilanti Christus Deus, petens ab eo 
ut ipsum ulcisceretur. Quo quidem signo manifeste 
imperium designabatur. ÀÁ quo enim alio quam ab 
imperatore, ecque religiosissimo ipsius cultore, id 
postulasset ? Alia przeterea memorabilia οἱ historia 
in primis dizna, parentes ejus mihi retulerunt , 
cum ego de his rebus eos percontarer, Nam pater 
quidem ejus mihi affirmavit se eo tempore quo 
conceptus est, vitem maximam in somnis vidisse e 
cubilifsuo exurtam, ex qua multe ac pulchcrrimz 
uva dependerent. Mater vero narravit terram par- 
tus sui lempore novum quemdam atque insolitum 
odorem spirasse. Swpe item eam quie vulgo Em- 
pusa dicitur, infantem asportasse, tanquam enm 
devoraturam : nullum tamen ei detrimentum afferre 
potuisse. Denique Symcones, qui juxta urbem Án- 
tochiam super columna stans vitam exegit : vir ad 
res gerendas aptissimus, ei cunctis divinis virtuti- 
hus insignis, multa et dixit ct fecit, quz impe- 
rinm Mauricio nuntiabant. De quo viro opportu- 
nius in sequente libro dicturi sumus. 


CAP. XXII. 
De nuncupatione Mauricii et Augusta. 


Cxtcrum. Mauricius ad imperium evectus cst, 


προφθάνοντες" xal Θεοδωρίχου (93), ὅς τῶν Ex: 
χῶν ἐθνῶν ἡγεῖτο, οὐδὲ ἐντὸς βέλους γενομένου, 
δὲ χαὶ τοῖς ἀμφ᾽ αὑτὸν πεφευγότος. 


ΚΈΦΛΑΛ. KA', 
Περὶ τῶν μηγυσάντων σημείων τὴν Sac 
Μαυρικίῳ. 

Γεγόνατι δὲ καὶ θεοσημεῖαι τὴν βασιλεέαν α 
προφητεύουσαι. Πόῤῥω γὰρ τῶν νυκτῶν. ἐπιθυμιί 
γε αὐτῷ τῶν ἀναχτόρων cimo τοῦ ἱεροῦ  ofxoo 
ἁγίας καὶ πανάγνου Παρθένου χαὶ Θεοτόχου Μαρ 
ὃς πρὸς τῶν Θεουπολιτῶν Ἰουστινιανοῦ T posu 
ται, τὸ ἀμφὶ τὴν ἱερὰν τράπεζαν παραπέτασμα z 
φλεχτον γέγονεν, ὡς xoi πρὸς ἔκπληξιν xat θά; 

D ἐλθεῖν τὸν Μαυρίχιον, xa δεῖσαι τὸ ὄραμα. ᾧ : 
εστὼς Γρηγόριος ὁ τῆς πόλεως ἀρχιερεὺς, εἴ: 
θειασμοῦ τινος εἶναι τὸ χρῆμα, χαὶ μέγιστα 
ἔξοχα μηνύειν αὐτῷ. Ἐφάνη δέ οἱ χατὰ chi 
(05) καὶ Χριστὸς ὁ Θεὸς ὑπερεχδέχησιν ζητῶν, ὃ 
ἄντιχρυς βασιλείαν ἐδήλου. [Παρὰ τίνος γὰρ ἂν ἣ 
ρὰ βασιλέως, καὶ οὕτως ἐς αὑτὸν εὑσείοῦς 
τοιαῦτα ἐξήτησεν ; ᾿Αξιόλογα δὲ xat ἑστορίας 
πουθανομένῳ μοι περὶ τούτων, zal oi ἐς φῶς e 
παραγαγόντες ?* διηγήσαντο. Ὃ μὲν γὰρ φύσαςὶ 
γέν, ἄμπελον μεγίττην ὄναρ ἰδεῖν, κατὰ τὸν xa 
τῆς αὐτοῦ συλλέψεως ix τῆς σφετέρας χοίτης à 
σαι, xal βότρυς παμπληθεῖς xat ὡραίους αἱ 
ἡωρῖιαθαι, Ἧ δέ γε μήτηρ αὑτὴν (94) Egaoxiv 
ἀπότεξιν, εὐωδίαν ξένην τε xaX παρηλλαγμένην 
Yn» ἀναθυμιᾶσαι. Πολλάχις: ὃὲ xa τὴν λεγομ 
"Ἔμπουσαν (95) μεταθεῖναι τὸ βρέφης, ὡς touto | 
ξουσαν" μὴ otav ὃς γενέσθαι τοῦτο λυμῆνασθει. 
Συμεώνης δὲ ἀγχοὺ θεουπόλεως τὴν ἐπὶ χίονος στ 
ποιούμενος, ἀνὴρ πραχτιχώτατος, xal πάσαις 
ἐνθέοις ἀρεταῖς ἐπίσημος, πολγὰ ἔλεξὲ τε xal πέξ 
χε, τὴν βασιλείαν αὑτῷ *! μηνύοντα. Ἱ]ερὶ οὗ τὰ : 
σφορὰ ἣ ἑξῆς ἱστορία διαλέξεται. 


ΚΕΦΑΛ. KB'. 
Περὶ τῆς ἀναγορεύσεως Δῖαυρεκίον καὶ vio 
στης. 
- Ὁ δέ γε Μαυρίχιος (σ), πρὸς τὴν βασιλείαν b 


VAR'UE LECTIONES. 


* C, C. προαγαγόντες. δ᾽ αὑτοῦ. 


VALESII. ANNOTATIONES. 


(92) Καὶ Θεοδωρίχου. Hujus Theodorici ducis D 


rminit etiam. Theophylactus in lib. ni, cap. 17. 
Erat autem. natione Gothus, ut ex nomine ipso 
eoitigitur. 

(05) κατὰ τὴν équr. Id est, cum Mauricius in 
Criente esset. Sic Nicephorus huuc. Evagrii locum 
cxvonit in cap. 9, lib. avi, Panlo. post ex codem 
Nieephoro, ct ex codice Telleriano. emendavi, 
0 “ἀρ, ἐχδίχτ σιν ζν τῶν, cum antea. Jegerelur. una 
voce ὑπερεγχδίχησιν, elc. 

(04) Ἢ δέ vc μήτηρ αὐτήν, Assentior Henrico 
Svilio, qui in suo codice notavit forte scribenduin 


esse, xav' αὑτὴν ἔφασχε τὴν ἀπότεξιν, etc. ΑΙ 
ita legitur apud Nicephorum. in codice Teller 
scriptum inveni, r9»; αὑτὴν τὴν ἀπότεξιν. 
(03) Τὴν Aeyouéruv "Epzxovcar. De Em| 
vide, si placet, qu.e notavi ad lib. vin BSozom 
pag. 335. Ifane sua tate Gillo dictam fuisse u 
Nicephorus in cap. 9, qui hujusmodi fabulas a! 
merito deridet. Siiniles fuerunt. quas Romani : 
gas vocabant, de quibus Festus. Glosse vel 
Siriga, Λαιστρυγὼν ovr, φαρμακές. De Gillo, 
Gello, quie infantes rapere oliin. credebatur, δι 
notavit Leo Allatiusin epistola ad Paulum Zach! 


VARIORUM. 


. fo) Mavgpf/axtoc. Hoc quarto imperieyusdem. auno 
δ᾽)" γ Tib: rins Gescre, quinto. Mgisti XY inticiosws 


QvesewUs λαοῦ Chr. $821 creatus cst. Cesar Y 
Suas Τα. NS. AWqQWUAN &SXSSNSEAR ἀκ κ 


2537 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER V. S^N 


Τιδερίου πρὸς ταῖς ἐσχάταις ἀναπνοαῖς τυγχάνοντος, A cum Tiberius extremum jam spiritum duceret, 


xai τὴν παῖδα Αὐγοῦσταν, xoi τὴν βασιλείαν ἀντὶ 
φερνῆῇς τινος mapabóv:o; αὐτῷ" ὀλιγοστὸν μὲν βιώ- 
σαντος ἐν τῇ βασιλείᾳ χρόνον, ἀθάνατον δὲ μνήμην 
καταλελοιπότος ἐφ᾽ οἷς πέπραχεν ἀγαθοῖς" οὐδὲ γὰρ 
λόγῳ meptin tiov. ἼΑριστον δὲ χαὶ τῷ πολιτεύματι 
χλτρον χαταλέληιπεν ὁ Τιδέριος, τὴν Μαυριχίου ἀνάῤ- 
ῥν, σι. ᾧ διένειμε χαὶ τὰς ἑαυτοῦ προστγορίας, τὸν 
μὲν Μαυρίχιον, Τιδέριον' τὴν δὲ Αὐγοῦσταν, Κων- 
σταυντῖναν προσειπιὺν. Τί δὲ xal αὐτοῖς πέπραχται, 
τῆς θείας συναιρουμένης ** ῥοπῆς, fj ἑξῆς ἱστορία 
δηλώσει. 


᾿ΚΕΦΑΛ. ΚΓ΄, 
Περὶ χρόγων ἀναγραφῆς ἀπὸ Ἰουστίνου τοῦ 
Νέον μέχρι Μαυρι»"ίου. 

Ως 3» δὲ χαὶ οἱ χρόνοι σὺν πάσῃ ἀχριδείᾳ ἀνα- 
γρᾳφεῖεν, ἰστέον, ὡς βεδασίλευχεν "Ἰουστῖνος ὁ Νέος, 
καθ᾽ ἑαυτὸν μὲν ἔτη δουχαίδεκα (90) πρὸς μησὶ 
δέχα xai uiro * σὺν Τιδερίῳ δὲ ἔτη τρία, μῆνας 
ἕνδεχα (97). Τὰ δὲ πάντα ἔτη, EG xal δέχα πρὸς 
μησὶν ἐννέα ἥμισυ. Ἐθδασίλευσε δὲ καὶ Τιδέριος χαθ᾽ 
ἑχυτόν γε, ἔτη τέσσαρα * ὡς συνάγεοθαι ἀπὴ Ῥω- 
μύλου μέχρι τῆς ἀναῤῥήτεως Μαυριχίου Τιθδερίου **, 
ὥστε τὰ προλαδόντα τά sa παρόντα δεδηλώχᾶσιν ἔτη. 


eique filiam suam Augustam, et dotis loco impc- 
rium tradidisset. Et hic quidem brevi admodum 
tempore imperavit. Ob ea tamen quz gessit bora 
immortalem nominis sui memoriam dereliquit. 
A449 Neque enim oratione comprehendi facile pos- 
sunt. Pr:estantissimain. porro haereditatem Tibe- 
rius reliquit. Reipublic:e, nuncupationem Mauricii. 
Cui quidem etiam nomina sua distribuit. Ipsum 
enim Mauricium, Tiber.um : Augustain. vero ejus- 
dem uxorem, Constantinam cognominavit. Quid 
autem ab illis gestum sit, sequens liber, Deo ju- 
vante, ostendet. 


CAP. XXIII. . 
Computatio temperum. ἃ Justino Juniore usque ad 
Mauricium. 

Porro ut tempora accuratissime distinguantur, 
sciendum est, Justinum Juniore: solum quidein 
imperasse annis duodecim et mensibus decem cum 
dimidio : cum Tiberio autem collega, annis tribus 
ac mensibus undecim. Fiunt itaque in universum 
anni imperii Justini sedecim cum mersibus novem 
ac dimidio. Tiberius vero imperavit so!us annis 
quatuor. Quare a Romulo usque ad nuncupationem 
Augustam Mauricii Tiberii, colliguntur anni... sicut 
tum superiora, tum praesens temporum descriptio 
declaravit. 


VARI LECTIONES, 


VALESII ANNOTATIONES. 
(90) Ka" ἑαυτὸν μὲν ἔτη δυοκαίδεκα. Hic lo- C auctor Alexandrini Chronici scriptum reliquerunt, 


85 συναιρομένη:. 


cus ansam erroris prebuit Baronio, qui in 4ππα]}- 
bus ecclesiasticis Evagrinm secutus auctorem, an- 
nos sexdecim imperii cum mensibus novem Ju- 
stiuiano Juniori tribuit. Sed reliqui chronographi 
Jus'ino pauciores annos assignant. Nam Joannes 
quidem Biclartensis. undecim duntaxat. annos ei 
tribuit: Cedrenus autem, (redeciin. cum .— aliquot 
mensibus. Auctor vero Alexandrini Chronici duo- 
decim annos eum regnasse dicit, ac menses oclo. 
Postremo Dionysius Peiavius, — diligentissimus 
temporum  scriplor, annos imperii tredecim, uno 
mense minus, tribuit Justino. Quos quidem ordi- 
tur ab. anno Christi 5658, mense Noveibri, indi- 
ctione decima quarta, qua. Justinianum 1norluum 
esse censel cuim Theophane ac Baronio (*). Cujus 
viri senteutize libenti animo subscribo. Certe an- 
num primum Justini Junioris, cum indictione 
decima quarta. cucurrisse docet ejusdem Justini 
Nevel à prima ad Julianum praefectum urbi, quz 
hanc habet subscriptionem: Data ἰδ Kalendas 
Octobris , C'ialcedone, imp. D. N. Justino PP. Au- 
gust. anno primo, indictione quiata decima. Anvus 
enim primus imperii Justini. ccepit ἃ mense  No- 
vembri, ul inter omues constat. Quarta decima 
igitur tunc (nerit indictio necesse est: si. quidem 
mense Septembri sequentis. anni, quinta decima 
indictio numerata est... Etenim si Justinus impe- 
riumauspicatus esset indicione decima quinta, 
ut Victor Tunonensis, el Joannes  Biclariensis, et 


el quidem mense Novembri, cerle merse tem - 
bri sequentis anni prima coepisset indictio. Porro 
ex his duodeciin annis ac mensibus undecim, qui- 
bus integris Justinum regnasse diximus, solus 
quidem ac sine collega imperavit annis octo men- 
sibus novem cum dimidio: simul autem cum Tibe- 
rio C:esare regnavit annis quatuor, ac uno mense. 
. (94) Σὺν Τιδερίῳ δὲ ἔτη τρία, μῆνας &r&exa. 
Tiberius Constantinusa Justino Cesar factus est 
indictione octava, die 7 mensis Septembris, ut 
legitur. in Chronico Alexandrino. lmperium autem 
auspicatus est indictione 129 mensis Octobr.s, die 5. 
Fiunt anni quatuor, ac dies 98 Csarez polc- 
stalis Tiberii. Quod si Theophylactum sequi mali. 
mus, qui Tiberium a Justino Cesarem factum esse. 
scribit Decembris die 7, feria 6, fleut anni tres ac 
menses fere decem, quod est ab anno Christi. 574 
ad annum 578. Porro notandum est Tiberium 


p Constantinum post mortem Justini Junioris, annos 


imperii sui numerasse ab exordio C:esareg  pote- 
statis, ut di. imus ex subscriptione sacra Pragma- 
tice ejusdem Tiberii de conlirmatione constitu- 
tionum Justini imperatoris, que sic hahet: Dala 
tertio Idu3 Augusti, Constantinopoli, imperii do- 
mini nostri Tiberii Constantin: Augusti anno octavo, 
post consulatum ejus annuo tertio: οἱ nobilissimi 
Flavii Tiberii Mauricii [elicissimi Cesaris anno 
primo. 


YARIORUM. 


data illi in uxorem a Tiberio novo Constantino filia 
Constantina. 44 Angus i moritur Tiberius novus Con- 
stantinus in. Processo Hebdomi. impositoque ejus [u- 
xere in navi dejycrtur. Constantinopolim, posteroque 
die exsequiis cclebratis corpus in ede SS. Apostolvruin 
aepouitar, (Auctor Chronici Alexancrisi.) 


() Imperavit Justinus annos duodecim, menses 
decem. et dies viginti duos, die emortuali incluso, 
indeque Zonaras et Theophanes, nunero rotundo 
loquentes, annos tredecim ct assignant. (Pacite, ad 
ann, 978, n. δ.) 


2839 
CAP. XXIV. 
De serie historiarum qua ad nostra usaue tempora 
servata est. 

Et ecclesiastica quidem historia, Deo dante, ín 
"num corpus digesta, ad nos pervenit, studio alque 
industria optimorum scriptorum. Ad Constantini 
quidem usque tempora, studjo atque opera Eusebii, 
cognomento Pamphili. A Constantini autem impe- 
rio, usque ad principatum Theodosii Junioris, 
studio atque industria Theodoriti, Sozomeni ac 
Socratis : per ea denique quis nos in praesenti 
opere collegimus. Antiquior autem 50 historia, 
tam sacra, quam profana, ipsa quoque a viris stu- 
diosis atque industriis per ordinem temporum dige- 
sta habetur. Moses enim, qui primus historiam 


EVAGRII SCHOLASTICI 


δὼ 
ΚΕΦΑΛ. ΚΑ΄. 


Περὶ τῆς καθ' εἱρμὸν Ἰστορίας μέχρις ἡμῶν συ 
ζομένης. 


Σὺν Θεῷ ὃὲ ἡμῖν καὶ τὰ τῆ: Ἐχκχλησιαστιχῆς lo 
plac εὐσυνόπτως ἀπόχειται διὰ τῶν ἔστυρῃη μένων, pl- 
χρι μὲν οὖν Κωνσταντίνου Εὐσεδίῳ τῷ Παμτῦο: 
ἐξ ἐχείνου δὲ μέχρι Θεοδοσίου τοῦ Νέου, Θεοδωρίτω͵ 
Σωζομένῳ τε xal Σωχράτει, καὶ ὃν ὁ παρὼν ἐπὴ 
ἐξέλεξε πόνος (98). Καὶ fj ἀρχαία δὲ καὶ ἡ θύραβει 
ἱστορία xaO εἰρμὸν τοῖς φιλοπόνοις διασώζετα:, Me 
σέως μὲν ἄρξαντος ἱστορίας χαὶ συγγραφῆς. ὡς τὰς 
«τὰ περὶ τούτων συναγαγοῦσι σαφῶς ἀποδέδειχται, 
τὰ ἀπ᾽ ἀρχῆς κόσμον ἀληθῶς γράψαντος, ἐξ ὧν 
ἐντυγχάνων τῷ Θεῶ μεμάθηχεν ἀνὰ τὸ Σινὰ ὅρα, 
xa ὧν οἱ μετ᾽ αὑτὸν τὴν ἡμετέραν προοδοποιοῦνει 


seribere aggressus est, sicut ab illis qui hujusmodi B θρησχείαν διὰ τῆς θείας ἀπέθεντο Γραφῆς. Πολλὲι 


res collegerunt certissime demonstratum est, res 
ab ipso mundi exordio gestas verissime conscri- 
psit, sicut a Deo didicerat, quocum in monte Sina 
fuerat collocutus. Alii deinde eum secuti, religioni 
nostre viara munientes, ea qua subsecuta sunt, 
sacris voluminibus exposuerunt. Sed οἱ Josephus 
copiosam nobis reliquit historiam, eamque utilem 
prorsus ac fructuosam. Quz vero vel fabulosa sunt, 
vel reipsa acciderunt inter Graecos ac priscos Dar- 
baros, dum Graeci inter se ipsi, aut adversus Bar- 
baros decertarent; aut si quid aliud gestum est ab 
eo tempore, ex quo illi homines primum exstitisse 
acceperant : Charax et Theopompus atque Ephorus, 
et innumerabiles alii perscripserunt. Romanoruia 


vero res gestas, qui totius prope terrarum orbis C 


listoriam complectuntur, et quecunque vel ipsi 
inter se mutuo divisi, vel contra alios egerunt, 
Dionysius Jalicarnasseus scriptis prodidit, exorsus 
a populis qui Aborigines dicebantur, et ad Pyrrhum 
usque Epirotarum regem historiam prosecutus. Ab 
co tempore Polybius Megalopolitanus usque ad ex- 
pugnationem Carthaginis opus suum perduxit. Quze 
omnia Apianus summa perspicuitlale distinxit, et 
singula in unum corpus congessit, tametsi diversis 
temporibus gesla essent. Ea vero qu: post illorum 
quos dixi, historiam gesta sunt, Diodorus Siculus et 
Dio Cassius litteris mandarunt. Quorum ille usque 
ad Julii Czesaris tempora, hic vero usque ad prin- 
e:patum Antonini cjus qui ex urbe Emesa oriundus 
fait, historiam suam deduszit. Herodianus quoque 
eorumdem temporum scriptor, cuncta nobis usque 
^] obitum imperatoris Maximi commenioravit. A 
Philippo autem imperatore, qui Gordiano successit, 


δὲ χαὶ Ἰώσηπος ἔγραψεν ἱστορίαν, χρειώδη ἐς Ezn- 
τα τυγχάνουσαν. Ὅσα δὲ εἴτε μυθώδη, εἴτε μεῖς 
τῶν ἀληθῶν γεγένηται, Ἑλλήνων τε xe τῶν ἐρ. 
χαίων βαρόάρων πρὸς ἑαυτούς τα καὶ πρὸς ἐχείνα; 
διαγωνιζομένων, f| εἴ τι καὶ ἄλλο ἐξειργάσθη ἐξότα; 
ἀνθρώπους ἰστόρησαν εἶναι, Xápaxt (99) τε γέγμ- 
πται, χαὶ Θεοπόμπῳ χαὶ Ἐφόρῳ, καὶ ἄλλοις ἐν 
αρίθμοις. Αἱ δὲ χατὰ Ῥωμαίους πράξεις πᾶταν » 
σμιχὴν ἱστορίαν ἐν αὐτοῖς -περιλα μδάνουσαι. ἢ εἰ 
τι καὶ ἄλλο γέγονεν, εἴτ᾽ ἐς ἑαυτοὺς διαιρουμένυι 
εἴτε χαὶ χαθ᾽ ἑτέρων πραττόντων, πεπόνηται, λυ» 
νυσίῳ μὲν τῷ ᾿Αλιχαρνασεῖ ἀπὸ τῶν λεγομένον 
᾿Αθοριγίνων τὴν ἱστορίαν ἐλκύσαντι μέχρι τοῦ Ἦπι: 
ρώτου Πύῤῥου. Ἐξ ἐχείνου δὲ Πολυδίῳ τῷ Mie 
λοπολίτῃ, χαταγαγόντι ἕω; τῆς Καρχηδόνος à 
σεως. "Amep ᾿Απιανὸς διέτεμεν, ἑκάστην πρᾶξιν ἃ 
ὃν ἀγείρας, εἰ καὶ κατὰ διαφόρους γέγονε χρόνους᾽ 
xai τὰ μετ᾽ ἐχείνους ὡσαύτως εἰργασμένα, Διοδώρυ 
τε τῷ Σιχελιώτῃ πεποίηται, τὰ μέχρις Ἰουλίου 
Καίσαρος, χαὶ Δίωνι τῷ Κασσίῳ, γράψαντι μέχρι: 
᾿Αντωνίνου τοῦ ἐξ Ἐμέσης " ἐχθεμένου δὲ τὰ τοιαῦτα 
καὶ Ἡρωδιανοῦ, τὰ μέχρι τῆς Μαξίμου τελευτῖς 
δηλοῦται. Νιχοστράτου (1) τε «οὔ Σορισεοῦ τοῦ 
£x Τραπεζοῦντος συγγράψαντος τὰ ἀπὸ Φιλίππου τοῦ 

μετὰ Γορδιανὸν ἐχτίθεται, ξως Ὀδανάθου τοῦ ix 

Παλμύρας, καὶ τῆς Οὐαλεριανοῦ πρὸς ipsa; oi 

σχρᾶς ἀφίξεως, Kat Δεξίππῳ δὲ πλεῖστα περὶ τού- 
τὴν πεπόνηται, ἀπὸ μυθιχῶν ἀρξαμένῳ (3), χαὶ 
λήξαντι ἐς τὴν Κλαυδίου τοῦ μετὰ Γαλλιῆνον βασι- 
λείαν: ᾧ συνανείληπται περὶ ὧν Κάρποι καὶ ἕτερα 
Bip6apa ἔθνη, χατὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ Θράκην xai 
Ἰωνίαν διαπολεμοῦντες ἔπραξαν. Καὶ Ἐῤ σέδιος δὲ 
ἀπὸ ᾿Ὀχταδιανοῦ xai Τραϊανοῦ xal Μάρχο" λαβὼν 


VALESII ANNOTATIONES. 


(98) Kal ὃν ὁ παρὼν ἡμῖν ἐξέλεξε zxóvoc. Sceri- 
rendum est procul dubio χαὶ ὧν ὁ παρών. Mefer- 
tar enim ad id quod przcessit, διὰ τῶν ἰστορημέ- 
νων, quod non viderunt interpretes. 

(99) Xdgax:. De Charace Pergameno Graecarum 
"listoriarum scriptore, vide quz scripsit Vossius in 
lib. De historicis Grecis. 

(4) Δικοστράτου. ldem mibi videtur esse, qui 
a Vopisco in Aurcliani Vila dicitur Nicomachus, 
qui illorum temporum Historiam Grece. eonscri- 


pserat, teste ibidem Vopisco. Alius ab hoc Nico- 
strato fuit Nicostratus Sophista, qui Marco itnpe- 
rante floruit, ut testatur Suidas, et Georgius Syn- 
cellus in. Chronico, 

(2) 'Axó μυθικῶν ἀρξαμένῳ. Jam pridem in 
Annolationibus ad Excerpta legationum e Dexippo. 
monui scribendum esse hoc loco ἀπὸ Σχυθιχων. 


Nam Dexippus Σχυθιχά, id est Romanorum bella 
adversus Scythas gesta, conscripserat, ut  testatat 


Vows WW Bitiotheca. 


951 


HISTORLE ECCLESIASTIC/E LIBER V. 


3848 


ἕως τῆς τελευτῆς Κόρου χατήντησ:. Γέγραπται δὲ A usque ad Οὐξοηδιιπὶ Palmyrenum, et ignominiosain 


περὶ τῶν χρόνων τούτων ἕνια ᾿Αρριανῷ (5) τὸ xal 
᾿λσινίω Kovabpáttp. Πεοὶ δὲ τῶν ἑξῆς χρόνων Ζω- 
σἴυω ἱστόρηται μέχρις Ὁνωρίου καὶ ᾿Αρχαδίου, 
τ βασιλέων’ xal ὅσα ὑετ᾽ αὐτοὺς συνείλεχται 
Πρίσγῳ τῷ ῥήτορι, χαὶ ἑτέροις. περ ἅπαντα Εὐ- 
σταθίῳ τῷ Ἐπιτανεῖ (4) ἐπιτέτιληται πινάριστα ἐν 
δύο τ:ύχεσιν, ἑνὶ μὲν ἕως ἀλώσεως Ἰλίου" τῷ δὲ ἐτέ- 
ρῳ, ἕως δωδεκάτου ἕτους τῇς ᾿Αναστασίου βασι- 
λεία:.- Καὶ Προχοπίῳ δὲ τῷ ῥήτορι πεποίηται τὰ 
ἐξ ἐχείνου ἕως τῶν Ἰουστινιανοῦ χρόνων. Καὶ τὰ 
ἐχόμενα δὲ τουτὶ ᾿Αγαθίψ τῷ ῥήτορι χαὶ Ἰωάννῃ 
ἐμῷ τε πολίτῃ, χαὶ συγγενεῖ (5) xaO εἱρμὸν ἰστόρη- 
κα', μέχρι τῆς Χοσρόου τοῦ νέον πρὸς Ῥωμαίους 
φυγῆς, χαὶ τῆς εἰς τὴν αὑτοῦ βασιλείαν ἀποχατα- 


στάπεως᾽ Μαυριχίου μηδαμῶς πρὸς τὴν πρᾶξιν ἐλι- Β 


νύσαντο:, ὑποδεξαμένου δὲ βασιλιχῶς, xal μάλιστα 
τάχιστα (6) ἐς τὴν βασιλείαν χρή pact τε μεγάλαις xal 
στρατεύμασι κχαταγαγόντος" εἰ χαὶ μήπω ἔτυχον 
ἐχδεδωχότες. Περὶ ὧν xai ἡμεῖς τῆς ἄνωθεν bm. 
τρεπούσης εὐμενείας ἐν τοῖς ἐφεξῆς τὰ πρόσφορα 
λέξομεν. 


Valeriani expeditionem contra Persas, res gcstas 
conscripsit  Nicostratus sophista  Trapezuntius. 
Multa quoque iisdem de rebus scripsit Dcxip pus, 
qui, a Scythicis bellis exorsus, finem scribendi fecit 
in principatu Claudii qui post Gallienum imperavit. 
Ea quoque qux Carpi et ali» barbare gentes per 
Achaiam, Thraciam atque loniam gessere, ab eod. m 
Dexippo litteris mandata sunt. Eusebius praterea, 
ab Octaviani et Trajani ac Marci rebus gestis exor- 
sus, usque ad obitum imperatoris Cari provectus 
est. Sed et Arrianus et Asinius Quadratus, de 
iisdem temporibus quedam scripseruut. Sequen- 
tium autem temporum historiam usque ad impe- 
rium Arcadii et Honorii, Zosimus elaboravit. Post 
illorum vero imperium res gestas Priscus rhetor et 
A51 alii quidam litterarum monumentis prodide- 
runt. Qux oinnia ab Eustathio Epipbaniensi scite 
admodum in compendium redacta sunt in duobus 
voluminibus : quorum prius usque ad expugnatio- 
nem llii; alterum usque ad annum duodecimum 
imperii Anastasii, res gestas complectitur. Jam 


Yero qui? ab Anastasii temporibus usque ab imperatorem Justinianum gesta. sunt, Procopius rhetor 
nobis tradidit. Qus autem deinceps subsecuta sunt, usque ad junioris Chosrois fugam ad Roma- 
nos, et ejusdem restitutionem per Mauricium : qui nihil cunctatus profugum regali magnificentia ex- 
cepit, et maximis sumptibus ac copiis in regnum suum eum reduxit : scripserunt quidem  Agathias 
rhetor et Joannes civis et cognatus meus : nondum tamen historias suas in lucem ediderunt. Quibus de 


rebus nos quoque , si divina affuerit clementia, ea quz decet dicturi sumus. 


Téloc τοῦ & τόμου τῆς ᾿Εχκ.ιἰϊἰησιαστικῆς ἱστο- 
ρίας Εὐαγρίου. 








Finis libri quinti Ecclesiastico Historie Evagrii. 





TOMOZ EKTOX. 


LIBER SEXTUS. 


Τίδε ἔνεστιν ἐν τῷ ἔχτῳ τόμῳ τῆς "ExxAncia- C, £559) In sexto. libro Ecclesiastice historie Evacgri 


στικῆς locoplac Εὐαγρίου ZyoAuctixov, 

A'. Περὶ τοῦ γάμου Μαυριχίου καὶ Αὐγούστης. 

Β'. Περὶ ᾿Αλαμουνδάρου τοῦ Σαραχηνοῦ xa τοῦ 
υἱοῦ αὐτοῦ Νααμάνονυ. 

I'. Περὶ τῆ; στρατηγία; Ἰωάννου xai Φιλιππι- 
χοῦ, χαὶ ὧν πεπράχασι. 

Δ΄, Περὶ στρατηγίας Πρίσχουν, xai ὧν πέπονθεν 
ὑπὸ τοῦ στρατοῦ ἑπανάστάντος αὐτῷ. 

E. Περὶ τῆς Γερμανοῦ εἰς τὴν τῶν ὅλων ἀρχὴν 
ἀχουσίου χατασχέσεως. 


᾿ Scholastici hec continentur. 


Car. I. De nuptiis Mauricii et August:e. 

Il. De Alamundaro Saraceno, et de filio ejus 
Naamane. 

Ill. De Joanne et Philippico, magistris militum, 
el de rebus ab eisdem gestis. 

JV. De Prisco tinagistro militum : et quaenam pas- 
sus sit a militibus adversus ipsum insurgentibus. 

V. Quomodo Germanus imperii insignia susci- 
pere per vim coactus est. 


VALESIL ANNOTATIONES. 
(5) 'Appiavà. Arrianus Parthica et Alanica scri- D emendationis auctorem habco Evagrium. 


psit, in quibus libris resa Romanis gestas adver- 
sus Partlios et Alanos conscripserat. [los igitur li- 
bros hic designat Evagrius. 

(4) Εὐσταθίῳ τῷ 'Eziparst. Hic est Eustathius 
Syrus, cujus lestimonio sepe usus est Evagrius 
noster in superioribus libris. De hoc Suidas ita 
vcribit: Εὐστάθιος Ἐπιφανεὺς χρονιχὴν ἐπιτομὴ» 
τῶν ἀπὸ Αἰνείου μέχρις ᾿Λναστασί)) βατιλέως i) 
τύμοις, Scribe meo periculo, tv τόμλοις 2'. Cujus 


(B) Ἰωάννῃ ἐμῷ τὸ πολίτῃ καὶ συγγενεῖ. Hiec 
Joannes Epiphaniensis fuit. Nam cum Evagrius 
eum civem suum appellet , Epiphaniensem eum 
faisse necesse est, si quidem Epiphania, Syrix urhs, 
atria fuit Evagrii. Quare fallitur Vossius in libro 
De historicis Gra:cis, qui Joannem hunc domo Àn- 
tiochenum fuisse existimat. 
6) Καὶ μάλιστα τάγιστα. SeNSSewNNRS NS 
49x uà 3. πὰ 51... SY WARN CIRCORSIQS IASI 


2813 


EYAGRII SCHOLASTICI 


28:4 


VI. Quomodo imperator denuo Philippicum mi- ἃ  G'*. Ὡς ὁ βασιλεὺς Φιλιππιχὸν πάλιν &Gax£otzuav, 


sit, utque exercitus eum suscipere recusavit. 

VII. De Gregorio Antiochi: cpiscopo, deque con- 
cinnata adversus cum calumnia, οἱ quomodo eam 
falsi convicerit. 

11. Quomodo Antiochia terre motibus denuo 
vexata est. 

IX. Quoinodo Barbari fiducia sumpta ex co quod 
nilites ab imperatore defecissent , eosdem agressi, 
a Germano superati sunt. 

X. De imperatoris in rebelles clementia. 


XI. Quomodo Gregorius Antiochensis episcopus 
aJ pacandos milites directus est. 
XII. Gregorii oratio ad exercitam. 


XM. Quomodo post orationem Gregorii, milites, B 


deposita priore sententia, Philippicum ducem denuo 
&usceperunt. 

XIV. Quomodo capta sit Martyropolis. 

XV. De Comentiolo magistro milituin, et de ex- 
pugnatione castelli Iocbas. 

XVI. De cde Hormisdz. 

XViI. De junioris Cliosrois ad Romanos fuga. 


XVET. Qualiter imperator Gregorium ac Domi- 
tianum Chosroi obviain ire jussit. 

XIX. Quomodo Choesroes Bomanorum auxilio 
regnum suum recuperavit. 

XX. De sancta matre Golanduch, quz illis tem- 
poribus vixit. 

XXI. De donariis qux Chosroes misit ad san- 
ctum martyrem Sergium. 

XXII. De Naamane Saraceno. 

XXIll. De obitu sancti. Simeonis Stylite ju- 
ioris. 

XXIV. De obitu Gregorii Autiochensis episcopi, 
ct restitutione Anastasii. 


A53 CAPUT PRIMUM. 
De nuptiis Mauricii et Augusta. 


Mauricius simul atque imperium adeptus est, 
aute omnia nuptiarum suarum apparatum instituit. 
Auguslam igilur, qux»? et Constantina dicebatur, 
so;eimni imperatorum more uxorem duxit, nuptiali 
pompa, et publicis epulis ac festivitatibus per 
totam urbem magnificentissime celebratis. Inter- 
fueruut his nuptiis pietas οἱ imperatoria dignitas, 
decentissimo satellitio Mauricium et Augustam 
slipantes, et pretiosissima eis munera offerentes. 
Nam illa quidem, quod nulli unquam imperatorum 
obügisse legimus, patrem simul ac matrem Mauri- 
cii exhibuit, qui decora canitie rugisque venerandis 
nuptias sanclilicarent : fratres item foriia ac venu- 
£late eximios, qui nuptiarum pomp:nm cxornarent. 


ὁ δὲ στρατὸς τοῦτον οὐ παρεδέξατο. 

Ζ'. Περὶ Γρηγορίου τοῦ Θεουπόλεως, καὶ τῆς xat' 
αὐτοῦ γενομένης συχοφαντίας, χαὶ ὅπως τε ταύτην 
ψευδῆ διήλεγξεν. 

H'. Ὡς πάλιν ὑπὸ σεισμῶν ἡ Θεούπολις ἔπαθεν. 


Θ΄. Ὡ; οἱ Βάρδαροι θαῤῥήσαντες τῇ τοῦ στρι- 
τοῦ χατὰ τοῦ βασιλέως ἀποστάσει, τούτοις TtposÓa- 
λόντες, ὑπὸ Γερμανοῦ ἡττήθησαν. 

lI. Περὶ τῆς τοῦ βασιλέως εἰς τοὺς ἀποστάτα; 
φ'λανθρωπίας. 

[Δ΄. Ὡς: Γρηγόριος ὁ θεουπόλεως εἷς διαλλαγὰς 
ἐξαπεστάλη τοῦ στρατοῦ. 

18΄, Δημηγορία Γρηγορίου πρὸς τὸν στρατόν. 

ΙΓ’. Ὅτι μετὰ τὸ δημηγορῆσαι Γρηγόριον, με:- 
ἔθεντο ταῖς γνώμαις οἱ στρατιῶται, χαὶ πάλιν δέχο» 
ται Φιλιππιχὸν στρατηγόν. 

1Δ'. Περὶ τῆς ἁλώσεως Μαρτυροπόλεως. 

IE'. Περὶ τῆς στρατητίας Κομεντιόλου, καὶ ἀλώ- 
σεως τοῦ "Οχθὄας. 

IQ". Περὶ τῆς ἀναιρέσεως Ὁρμέσδου. 

IZ. Περὶ t5; πρὸς ἡμἃς φυγῆς ταῦ νέου Xe 
σρόον. 

1Π΄. ὯὩ; ὁ βασιλεὺς Γρηγόριον χαὶ Δομετιανὸν 
εὶς ἀπόντησιν Χοσρόου ἐξαπέστειλεν. 

ΙΘ΄, Ὡς πάλιν τὴν ἀρχὴν Περσῶν Χοσρόης ἔλαῦε, 
Ῥωμαίων αὐτῷ συναραμένων. 

Κ΄. Ὅτι xav! ἐχεῖνο χαιροῦ fj ἁγία μήτηρ tv Te 
λανδούχ. 

ΚΑ΄. Περὶ ὧν ἔπεμψε Χοσρόης ἀναθτ, μάτων τῷ 
ἁγίῳ μάρτυρι Σεργίῳ. 

KB'. Περὶ Νααμάνου τοῦ Σαραχηνοῦ. 

ΚΓ', Περὶ τῆς τελευτῆς τοῦ ἐν͵ ἁγίοις Συμεὼν το 
νέου Στυλίτου. 

ΚΔ' Περὶ τῆς τελευτῆς Γρηγορίου ὃ πισχόκου θεοῦ» 
πόλεως, χαὶ ἀποχαταστάσεως ᾿Αναστασίου. 


KE9AAAION ΠΡΩΤΟΝ, 


Ὁ ΠἬὨερὶ τοῦ γάμου Μαυρικίου καὶ Αὐτούστης. 


Μαυρίχιος δὲ, ἐπεὶ napéla6ev τὴν ἀρχὰν, πρῶ 
μὲν τὰ περὶ τὸν γάμον ἐξηρτύετο" καὶ κατὰ τοὺς 
βασιλιχοὺς θεσμοὺς Αὐγοῦσταν, τὴν καὶ Κωνσταντί- 
ναν, ἐσοιχίξζεται" τῆς τε τῶν γάμων πομπῖς μεγ1- 
λοπρεπῶς γεγενημένης, δημοθοινέας τε, χαὶ ἀγερω- 
χίας ἑχασταχοῦ τῆς πόλεως. Παρῆ παν δὲ τῷ γάμῳ, 
θεοσέύειά τε xol βασιλεία δορυφοροῦσαί τε ἔχπρε- 
πέστατα, xal δωροφοροῦσαι τὰ τιμιώτατα. 'H μὲν 
γὰρ πατέρα xai μητέρα παρείχετο, σεμνῇ mold, 
αἰδεσίλῳ τε ῥυτίδι τὸν γάμον ἁγιάσοντας, οὐχ iszo- 
ρηθὲν ἐς 58 βασιλέα: πώποτε, ἀδελφούς τε xao; 
χαὶ ὡραίους τὴν γαμέλιον πομπὴν σεμνύνοντας. Ἢ 
δέγε, ἀμπεχόνην χρυσόπαστον, &Aoup; Ut χαὶ λέδοι; 
Ἰνδῶν χεχοτμημένην, στεφάνους τε χρυσῷ, πολλῷ 


YVAALE LECTIONZS. 


δὲ C. C. ὠ;. 


2815 


HISTORIE ECCLESIASTICA LIBER VI. 


9816 


xal ταῖς ix λίθων ποιχιλίαις τε xal διαυγείαις τιμ- Α Hac vero auream vestem purpura et lapillis Indicis 


αλφεστάτους, ἅπαντάς τε τοὺς ἐν ἀξιώσεσι περὶ 
τὴν αὐλὴν χαὶ στρατείαις ἐναριθμίους, χηρούς τε 
γαμτηλίους ἑξάπτοντας, μεγαλοπρεπῶς τε ἐσταλμέ- 
νους (7), καὶ ἐξ ὧν γνωρίζοιντο, xal τὴν νυμφαγω- 
19v πανήγυριν ἀνυμνοῦντας" ὥστε τῆς πομπῆς ἐχεῖ- 
v2, μηδὲν τῶν ἐν ἀνθρώποις σεμνοπρεπέστεμον f) 
εὐδαιμονέστερον γενέσθαι πώποτε. Kat Δαμέφιλος 
μέν φησι (8), τὰ xaxX 'ΡῬώμην ἀναγράφων, [Ιλούτ- 
αρχο) τὸν Χαιρωνέα σαφῶς εἰπεῖν (9), 62: διὰ ταύ- 
τὴν μόνην ἐτπείσαντο πρὸς ἀλλήλας: ᾿Αρετή τε xal 
Τύγη. Ἐγὼ δ᾽ ἂν φαῖίτν ὡς Θεοσέθειά τε χαὶ Εὐ- 
δχιμουνΐχ ἐπὶ Μαυριχίῳ μόνῳ οὕτω συνηλθέτιην, τῆς 
Θεοσεθεία: βιασαμένης τὸ Εὔδαιμον, χαὶ περιτρέπε- 
σθαι παντάπασιν οὐχ ἐνδούσης. Ἐσπούδαχε δὲ λοι- 


πὸν οὐχ ἐν τῷ σώματι, ἀλλὰ γὰρ καὶ ἐν τὴ ψυχῇ Β 


πεέριθαλέ:θαι τὴν ἁλουργίδα καὶ τὸν στέφανον. Μό- 
νος γὰρ τῶν πρώην βασιλέων ἑαυτοῦ βεδασίλευχε" 
χαὶ αὐτοχράτωρ ἥντως γενόμενος, τὴν μὲν ὀχλοχρα- 
τίαν τῶν παθῶν ἐχ τῆς οἰχείας ἐξενηλάτησε ψυχῆς" 
ἀριστοχρατίαν δὲ ἐν τοῖς ἑαυτοῦ λογισμοῖς χατα- 
στησάμενος, ζῶν ἀρετῆς ἄγαλμα ἑχυτὸν πσρέσχετο, 
πρὸ; μίμησιν ἐχπαιδεύων τὸ ὑπύχοον. περ οὐ 
πρὸς θωπείαν εἴρηταί μοι. Τί vào. χαὶ λελέξεται, 
ἀγνοοῦντος ἐχείνου τὰ γραφόμενα ; παραστήσει Cb 
«ταὐῦ᾽ οὕτω; ἔχειν, τά τε ἐχ «οὔ Θεοῦ δεδωρτ μένα 
Ys αὐτῷ, τά τε παντοίως συνενεχθέντα, ἅπερ ἡμῖν 
ὁμολογουμέ.ως ἐς τὸν Θεὸν &vaxz£ov. 


distinctam, et coronas auro plurimo et gemmarum 
varietate ac nitore collucentes prebuit : cunctos 
item qui in palatio dignitates gerebant, et qui mili- 
tie ascripti erant, nuptiales faces manibus gestan- 
tes, et magnificis indutos vestibus, quo dignosci 
possent; hymnis denique et canticis pompe illius 
festivitatem celebrantes. Adeo ut apparatu illo nihil 
unquam illustrins aut beatius inter homines exsti- 
terit. Daimophilus quidem, 455/$ de urbe Roma 
scribens, Plutarchum Cheronensem eleganter dixis- 
se rcfert, unius urbis Rom: gratia, Virlutem ac 
Fortunam pacto inter se federe convenisse. Ego 
vero dixerim, Pietatem ac Felicitatem socielate 
inita in uno Mauricio coivisse cum Pietas Felicitatcin 
subegisset, nec eam ullatenus elabi pateretur Post 
hzc Mauricius operam dedit, ut non corpus solum, 
veruin etiam animum imperiali purpura ct corona 
exornarct. Solus enim ex iis qui antca regnaruat 
imperatoribus, sibimet ipse imperavit. Ei impera- 
tor reipsa factus, plebeium quidem dominatum 
perturbationum ex animo suo procul amandavit. 
Optimatum vero principatum in mente sua consti- 
tuens, vivum quoddam virtutis simulacrum se prae- 
buit, subditos omnes ad sui imitationem erudiens. 
Quz quidem non assentandi studio a me dicta sunt. 
Cur euim eo consilio hzc dicerem, cum ille ea quit 
ἃ me scribuntur, penitus ignoret ? Sed rcm ila se 


habere, ut dixi, perspicue ostendent, tum ea qua sunt illi donata divinitus, tum ea quz variis subinde 
temporibus acciderunt : que profecto, ut inter omnes constat, Deo accepta referri debent. 


ΚΕΦΑΛ. ἢ. 


Περὶ λαμουνδάρου τοῦ Σαραχηγνοῦ, καὶ τοῦ 
υἱοῦ αὑτοῦ Νααμάνου. 


Οὗτος πρὸς τοῖς ἄλλοις ἅπασι διεσπούδαχε, μηδε- 
νὺς τῶν ὑποδίχων τῇ βασιλείᾳ αἷμα παντάπασιν 
ἐχχέαι. ᾿Αμέλει τοιγαροῦν οὔτε ᾿Αλαμούνδαρον τῶν 
Σχηνητῶν ᾿Αράδων ἡγούμενον, τότε πολίτευμα αὖ- 
τόν τε χαταπροδόντα, ὡς xat πρόσθε μοι δεδιΐγηται, 
ἀνεῖλε" μόνης δὲ νήσου, προσετίμῃσε σὺν γυναιχὶ xal 
τῶν παίδων ἑνίοις, xal πρὸς τὴν Σιχελῶν ἐξοιχίσαι. 
Νααμάνην δὲ τὸν τούτου παῖδα, μυρίων χαχῶν ἐμ- 
πλήσαντα τὸ πολίτευμα, Φοινίχην τε ἑχατέραν, Πα- 
λαιστίνας τε ληϊσάμενον, xai ἀνδραποδίσαντα διὰ 


e Supra, lib. v, cap. 20. f Vid. infra, cap. 22. 


,CAP. 1]. 
De Alamundaro Saraceno, et de filio ejus Naamane. 


Przter alias autem virtutes, hoc illi prrcipuum 
studium fuit, ut neminem eorum qui lesse maje- 
statis accusali erant, extremo supplicio afliceret. 
Itaque nec Alamundarum Saracenorum regalum , 
qui et rempublicam et ipsum Mauricium, sicut 
antea commemoravi δ, prodiderat, morte multavit : 
sed tantum in insulam relegavit, et cum uxore sua 
atque aliquot liberis Siciliam incolere przcepit f. 
Naamanem vero ejus filium, qui rempublicam in- 
numeris malis repleverat, et qui utramque Phoani- 


VALESII ANNOTATIONES. 


U) MeraAozpezxóc τε ἑστα.ϊμένους. Apud Ni- D ponam. Fuit igitur Damophilus iste, seu Demophi- 
cephorum in cap. 8lib. xvin, scribitur ἐστεμμέ-. lus, natione Bithynus, qui ex libris veterum scri- 


νδυς, id est, coronatos : quod non probo. Neque 
enim moris erat apud veteres, quod quidem 
sciam, ut ii qui ad nuptias vocati erant coronas 
gcs'arent perinde ac sponsi. Deinde verba quz 
proxime sequuntur banc scripturam refutant. 
Subjicit enim Evagrius eos idcirco magnifice ve- 
stitos fuisse, quo dignosei facilius possent. ld au- 
tem ad coronas referri non potest. Neque enim ex 
coronis quas gestabant, dignosci potuissent. 

(8 Δαμόφειος μέν φησι. De hoc. Damophbilo 
scribit Suidas in Lexico; quem Vossius in lib. De 
historicis Graecis describere contentus, nihil przeter- 
rà adjecit. Ego vero, cum et patriam ejus et scribendi 
genus didicerim, in gratiam studiosorum hic ap- 


ptorum utiles quasdam narrationes excerpsit, ut do- 
cet Julianus in Misopogone : Δαμοφίλῳ τῷ Βιθυνῷ 
πεποίηται συγγράμματα τοιαῦτα, ἐν οἷς δρεπόμενας 
ix τῶν πολλῶν, εἰργάσατο λόγους ἡδίστους νέῳ φιλ- 
ἡχόῳυ xal πρεσθυτέρῳ. Certe Julianus eo loco 
rofert narrationem quamdam, quam Damophilus 
iste ex Plutarcho Charonense excerpserat, quem- 
admodum etiam Evagrius noster hoc loco. 

(9) Zagoc εἰπεῖν. Mallem legere a090:, quem- 
admodum legisse videlur Christophorsonus. Porro 
locus Plutarchi quem hic designat Evagrius, exstat 
in libro De fortuna Romanorum, haud procul ab 
initio. ᾿ 


- 


8817 


EVAGRII SCHOLASTICTI 


258 


cem et Palzstinas tres, ope barbarorum quos circa 4 τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν βαρδάφων, ὅτε ᾿Αλαμούνδαρο; fiu, 


se habebat, populatus fuerat, et in servitutem 
redegerat, eo tempore quo captus est Alamundarus : 
cum omnes judices eum capitali supplicio afficien- 
dum esse censuissent, im libera custodia detinuit, 
nullo amplius malo eum multans. Eadem clementia 
latim dicemus suo loco. 


&55 CAP. III. 


De Joanne et Philippico, magistris militum, et de 
rebus ab iisdem gestis. 

Porro magistrum Orientalis militie, primo qui- 
dem Joannem misit, oriundum ex Thracia. Qui in 
aliquot preeiis, interdum adversa, interdum pro- 
speriore fortuna usus, nihil memoria dignum ges- 
sit. ITuic deinde successorem misit Philippicum, 
affinitate ipsi conjunctum. Alteram enim ex Mauri- 
cii sororibus, uxorem duxerat. Qui in hostium re- 
gionem ingressus, et obvia qu:eque depopulatus, 
ingenti preda potitus est. Multos quoque ex nobi- 
libus Nisibenis, et ex aliis urbibus que sunt intra 
fluvium Tigrim, interfecit. Conflixit etiam cum 
Persis : commissaque ingenti pugna, et multis qui 
inter Persas eximii habebantur, occisis, non pau- 
cos vivos cepit. Turmam item Persarum quz in 
collem quenidam satis commode situm evaserat, 
cum capere posset, illesam dimisit, postquam 
pelEciti essent persuasuros se rcgi Persarum ut 
lcgatos de pace quamprimum mitteret. Alia przeter- 
ea, cum copiis Romanorum przessel, przclare 
gessit : quippe qui cuncta quie superflua erant, et 
ad luxum ac delicias acconimodata, ab exercitu re- 
moverit, et milites ad modestiam atque obsequium 
revocaverit. Verum bzc relinquenda sunt iis qui 
de his rebus scripsere, vel qui jam scribunt, prout 
ipsi vc] auditione acceperint, vel opinione ducun- 
tur. Quorum quidem oratio ob ignorationem rerum 
gius a vero aberrare solet. 


CAP. IV. 
ἢ. Prisco magistro militum : et quenam passus sit a 
militibus adversus ipsum insurgentibus. 

Post hunc magister militum creatus est Priscus: 
vir haudquaquam facilis aditu, nec nisi ob res ne- 
cessarias in publicum prodire solitus. Quippe exi- 
stimabat, cuncta se facilius perfecturum, si solus 
maneret ut plurimum : quasi milites hoc pacto 
metu adducti, imperata citius facturi essent. Certe 
quo primum tempore ad castra Romanorum ve- 
nit, elato supercilio, e sublimi despiciens, et ad 


πάντων αὐτοῦ θάνατον χαταψηφισαμένων, Ev Liz. 
θέᾳ φυλαχῇ φρουρεῖ, μτιδὲν ἐπέχεινα χαχῶν. "A 
xaX ἐφ᾽ ἑτέροις ἀναρίθμοις πέπραχεν, ὡς Exasaa 
προσφόρως λελέξεται. 


usus est etiam erga alios innumerabiles, ut singil- 


ΚΕΦΑΛ. Γ΄. 
Περὶ τῆς στρατηγίας "Ioárvov καὶ Φι.λιππιχοῦ, 
xal ὧν πεπράχασι. 

Πέπομφε μὲν οὖν ὁ Μαυρίχιο; στρατηγὸν τῶν 
Ἑφων ταγμάτων, πρῶτα μὲν Ἰωάννην (h) 85a 
γένος. "Oc τινὰ μὲν πταίσας, τινὰ δὲ xol ἀναμαχι- 
σάμενος, οὐδὲν ὅ τι xal λόγου ἄξιον πέπραχε. Mrz 
αὑτὸν δὲ Φιλιππιχὸν, χῆδος πρὸς αὐτὸν ἔχοντα᾽ τὶν 
ἑτέραν γὰρ ταῖν ἀδελφαῖν αὐτοῦ γεγαμήχει. "0; xi 
χατὰ τὴν ὑπερορίαν διαδὰς, πάντα τε τὰ bv md 
ληϊσάμενος, μεγάλων λαφύρων ἐγχρατὴς vip. 
ἀνεῶμέ τε πολλοὺς τῶν εὐγενῶν τε καὶ εὐπατριδῶν 
«ἧς Νισίδεως, καὶ τῶν ἄλλων τῶν ἐντὸς τοῦ Tivpe 
δος ποταμοῦ. Συνεπλάχη δὲ xal Πέρσαις" xol p 
Yn: χαρτερᾶς γενομένης, πολλῶν τε xal ἀξιολόγων 
Περσῶν πεπτωχότων, χαὶ ζωγρίας πολλοὺς tlie, xsi 
τινα λόχον ἐχδραμόντα ἕν τινε τῶν εὐφυῶν γεωῤό- 
φων δυνάμενος ἐξελεῖν, ἀφῆχεν ἀπαθεῖς, ὑποῦχομ; 
νους πείθειν τὸν σφῶν βασιλέα εἰρήνης πέρι τὸ 
παχίστην ἐκπέμπειν. Καὶ ἕτερα δὲ στρατηγῶν xz- 
ἐπράξατο, τῶν περιττῶν χαὶ ἐς τρυφὴν ἀγόντων τὸν 
στρατὸν ἐλευθερώσας, xal πρὸς τὸ χόσμιον χαὶεἰ» 
πειθβὲς αὐτοὺς χαλινώσας. "A τοῖς συγγράψασιν 1 
καὶ συγγράφουσι χαταλη πτέον, ὡς ἂν ἀχοῖς ἣ δόξῃ 
ἔχοιεν, ἣ καὶ ἐσχήχασιν. Οἷς ὃ λόγος τῇ ἁγνοῖς ze 
ριολισθαίνων χαὶ ἀποχωλεύων, ἣ προσκαθεῖς θρυ- 
πτόμεος, ἣ ἀντιπαθείᾳ τυφλώττων, τῶν ἀληθῶν διε- 
μαρτάτει. 


cespitans el claudicans, et. vel odio obczeeats, lon- 


ΚΈΦΑΛ, A'. 


Περὶ στρατηγίας Πρίσκου, cel ὧν sésorfer ὑπὸ 
τοῦ στρατοῦ éxavac'tásy toc αὐτῷ. 

Μετ᾿ αὐτὸν δὲ Πρίσχος τὴν στρατηγῖδε μὲτειτοι 
ἀρχήν" οὐχ εὐπρόσοδός τις, οὐδὲ ἅτερ τῶν ἀνετχαΐω" 
εὐπρόσθατος" τὸ πᾶν δὲ νομίξων καταπράττεσθει, εἰ 
τὰ πολλὰ xaz' αὑτὸν εἴη, ὡς. ἐντεῦθεν xal τῶν στρ2- 
τευμάτων δέξ: μᾶλλον ὑπειξόντων πρὸς ck χελευό- 
μενα. Ὅτε δ᾽ οὖν πρὸς τὸ στρατόπεδον &ylxro, 
ὀφρυάξζων xal ὑπερδλέπων, xal πρὸς τὸ χομπωδέ- 
στερον ἐξησχημένος, προὐτίθει τινὰ (10) περί τε τῆς 


fastuin ἃς pompam vestitus atque ornatus, edicta D τῶν στρατιωτῶν ἐς τοὺς πολέμους καρτερίας, «spl 


ΝΑΓΕΒΙ ANNOTATICNES. 


(10) Προὐτίθει τινά. Wc verba de edictis a 
Prisco propositis intelligenda sunt. Id enim indicat 
VOX προτιθέναι, αι eam vim ac significationem 


habet quam dixi. Expositionem nostram confirmat 
Theophylactus in lib. nur, cap. 1, quem ounine 


consule. 


VARIORUM. 


(h) ᾿Ιωάνγην. Hoc anno [584] ingrediente, Joan- 
nes (qui Mystaco vocabatur) ducis loco. movetur, ut 
qui Persis nesciret resistcre. Thcophvlactus, lib. r, 


sublectum fuisse Philippicum Orientalium militum 
ducem, qui imperatoris sororem Gordiam habebsi! 
in matrimonio. Duas de Persis victorias reportavit 


cap. 12, qui narrat capite seqventi, in ejus locum — fPhilippicus, alteram anno 589, alteram anto 5. 


- *»* 


2819 


HISTORLEE ECCLESIASTIC.E LEBEN VT. 


48:0 


τε τῖς ἀχριθοῦς ἐξοπλίσεως, καὶ ὧν Ex τοῦ δημο- A quxdam proposuit de uilitum in bellis tolerant:a, 


σίου κομίσαιντο. Οἵ xol πρώην περὶ τούτων πεπὺ- 
σμένοι, ἐς τοὐμφανὲς τὸν θυμὸν ἐξέῤῥτξαν, ὁμόσε 
χωρήσαντες ἔνθα ἦν σχηνησάμενο;. ληΐζονται μὲν 
βαρθαρικῶς ὅτα μεγαλοπρεπῶς αὐτῷ διξσχεύαστο, 
χαὶ τῶν χειμηλίων τὰ τιμιώτατα. Μιχροῦ δὲ χαὶ 
αὐτὸν διεχρήπταντο, εἰ μὴ τινι τῶν παρόχων ἵπ- 
πων (11) ἐπιθὰς, χατὰ τὴν Ἔδεσαν διεσώθη * fv 
xai πέμψαντες ἐπολιόρχη σαν, τὸν Πρίσχον ἑξαιτού- 
μένοι. 


KEQAA. E. 
Περὶ τῆς Γεριανγοῦ εὶς τὴν τῶν Cur ἀρχὴν 
ἀκουσίου κατασχέσεως. 

Ὡς δὲ οἱ τῆς πόλεως οὐχ ἐνεδίδοσαν, ἀφέντες μὲν 
αὐτοῦ Ποίσχον, Bla 65 καὶ χερσὶ ζωγρήσαντες Γερ- 
μανὸν τὸν ἐν Φοινίχῃ Λιθανησίας (12) στρατιωτικῶν 
ταγμάτων ἡγούμενον, χειροτονοῦσι σῶν ἡγεμόνα 
εόγε ἐπ᾽ αὑτοὺς (15), καὶ αὐτοχράτορα. Τοῦ δὲ ἀντι- 
πείνοντος, xai τῶν σφοδρότερον ἐγχειμένων, ἔριδός 
τὰ ἀμφοῖν οὔτης, τοῦ μὲν μὴ βιασλῆναι, τῶν δὲ 
ἐξεργάσασθαι᾽ xal τῶν μὲν ἀποχτανεῖν ἐνδειχνυμέ-. 
νων, εἰ μὰ ἐχὼν ἐνδέχοιτο’ τοῦ δὲ μάλα ξὴ xoi 
τοῦτο ἐνδεχομένου, ὡς οὔτε φοδοῖτο, οὔτε χατεχπλὴτ- 
ποιτο, ἐτράποντο ἐπέ τινας αἰχιῶν τε χαὶ λιυδήσεων 
ἐπιχειρήσεις, ἃ: οὐδαμῇ ὑποίσειν αὑτὸν ᾧοντο. Οὐ 
γὰρ ἂν xal τῆς φύσεως xal τῆς ἡλιχίας ἔσεσθαι 
ἀτεγχτότερον. Καὶ χαταρξάμενοί γε χαὶ ἀποπειρά- 


et de accurata eorumdem armatura, de annona 
deniqu. quam ex fisco accepturi essent. Qui cuin 
de his rebus jam antea aliquid didicissent, tunc 
iram suam in apertum erumpere siverunt. Impetu 
igitur facto in. tabernaculum Prisci, omnes cjus 
sarcinas, et magnificum apparatum, et ex thesauris 
pretiosissima quzeque, barbarorum more diripiunt, 
ipsum 4456 quoque interfecturi, nisi conscenso 
quodam ex funalibus equis, Edessam sc proripuis- 
861. Eaim urbem milites missis co aliquot copiis 
o2seleruut, Priscum sibi dedi flagitantcs. 


| CAP. V. 
Quoriodo Germanus. imperii insignia suscipere per 
vim coactus est. 

Scd cum Edesseni id facere recusarent, relicto 
illie Prisco, Germanum ducem rei militaris per 
Phemnicem Libanensem, injecta manu corripiunt : ἡ 
et ducem suum, quantumque in ipsis erat, impera- 
torem constituunt. Cumque Germanus quidem id 
renueret, illi vero acrius instarent, et gravis utrim- 
quc contentio esset, illo annitente ne cogeretur, 
bis utid quod volebant perficerent contendentibus 
ac militibus quidem mortem ei interminantibus, 
nisi sponte munus delatum susciperet : Germano 
vero.uortem libenti animo amplectente: postquatn 
eum nec melu vinci, nec terrore percelli viderunt, 
verbera quidam ac membrorum mutilationes ci 
inferre caperunt, rati scilicel eum ista haud qua- 


σαντες αὐτὸν, σὺν εὐλαθείᾳ χαὶ φειδοῖ, τέλος ἄχοντα C quam toleraturum. Neque enim illum duriorem 


βιάζονται συνθέσθαι τε xal διομόσασθαι ἧ μὴν τὰ 
πιστὰ φυλάξειν αὐτοῖς. "Ἔνθεν οὖν ἄρχειν ἀρχόμε- 
vov, xal χρατεῖν χρατούμενον, xai εἰλημμένον δε- 
στόζειν σφῶν χατηνάγχαζον. Τοὺς δέ γε ἄλλους 
ἅπαντας ταξιάρχους, λοχαγούς τε χαὶ χιλιάρχους, 
xal τοὺς ὅσοι ἑχατοστύος ἣ δεχάδος ἦρχον ἐχδιώ- 
ξαντες, σφίσι χειροτονοῦσιν οὖς ἐδηύλοντο, ἀναφαν- 
δὸν τὴν βασιλείαν βλασφημοῦντες. Καὶ τῶν μὲν 
βαρθάρων μετριώτερον περὶ τοὺς συντελεῖς τὰ πολ- 
λὰ διαγιγνόμενοι * συμμάχων δὲ ἣ πολιτεία: δού- 
λων (14), καὶ μάλα γε ἀλλοτρίως. Οὐδὲ γὰρ ταχτοῖς 


fore quam natura οἱ ztas ipsius ferret. Rem igitur 
aggressi, parcius et cum reverentia quadam peri- 
culum ejus fecerunt : tandemque eum invitum as- 
sentiri coegerunt, et conceptis verbis jurare, s? se 
ipsis fidem servaturum. lta igitur ipse militibus 
subditus imperare , et regere eos a quibus rege- 
batur; et qui captivus erat, dominari compulsus 
est. Reliquis. deinde omnibus ordinum ducto- 
ribus et propositis ac iribunis, centurionibus 
item ac decurionibus expulsis, alios pro arbitrio 
in eorum locum substituunt, maledicta in imperium 


VALESII. ANNOTATIONES. 


(11) Tiwrl cov παρόχων ἵππων. Musculus equum . 


vehicularem, vertit. Christophorsonus vero vecta- 
rium interpretatur. 1105 Latini veredos vocabant, 
eo quod veherent redas, ut scribit Festus. Utitur 
iterum hac voce Evagrius in capite 15 hujus libri. 
Ubi vide quz notavi. 

(19) "Ev Φοιγίκῃ Ai6avncíac. Apud Nicepho- 
rum, im capite x1, lib. 18, legitur ἐν Διδανησίᾳ τῆς 
Φοινίχης, contrario errore. Scribendum enim est, 
ἂν Φοινίχῃ Διδανησίᾳ. Dus enim erant provinciae 
Phonicie, altera Libanensis dicta, altera mari- 
tima. 

(13) Τόν γε éx' αὑτούς. Non dubito quin scri- 
bendum sit, τό γε ἐπ᾽ αὑτοῖς, id est, quantum in 


ratius quam barbari faciebant. Erga socios vero belli, 
et reipublice ministros, admodum alieno erant animo. 
Christophorsonus quoque eodem modo interpre- 
tatur. Verum Joannes Langus qui Compilatorem 
Evagrii Nicephorum Latine verlit, longe melius 
hunc locum exposuit. Sic enim habet : Mitiores 
uidem illi in vectigales et tributarios populos. quam 
arbari esse solent, fuere. À propugnatoribus vero, 
aut defensoribus reipublice, aut quo landem eos no- 
mine appellem, quam longissime abfuere. Scilicet 
Nicephorus pro verbis illis : Συμμάχων δὲ ἢ mo- 
λιτείας δούλων, li:ec substituerat, Προμάχων δὲ πο- 
λιτείας ἣ συμμάχων, f) πῶ: ἂν ἄλλως εἴποιμι, παν- 
τάπασιν ἀλλοτρίως διέχειντο. Ex quibus apparet, 


! 

y ipsis erat. Emendationem nostram confirmat Nice- — Nicephorum non intellexisse quid sibi vellent hzec 
phorus, qui pro supra diclis Evagrii verbis hzc — Evagrii verba : πολιτείας δούλων. Militia apud Ro- 
substituit :Τό γε εἰς αὐτοὺς ἦχον. (τις in ins. cod. — manos jam inde a temporibus Augusti, servitus 
Tell. diserte scriptum inveni, τό γε ἐπ᾽ αὐτούς, etc. — quiedam fuit temporaria. Unde et mililes punctis 

“ (14: Συμμάχων δὲ ἣ x0.zs(ac 605.Awr. απο 10- — in cute notabantur, tanquam servi, ut. docet. X«- 


lane x esqSwNxN 


cum non intellexerunt interpretes. Nain Muscnlus 
*RX. NS 


εἰ ita vertit: Et erga municipes quidem multo. mode- 
. 


gelius. Sed οἱ missio militaris 


manumissioni servorum. Certe Suidas 9 


$351 


EVAGRII SCHOLASTICI 


55^ 
* 


22:9 


ac probra palam congerentes. Et modestius quidem A μέτροις ἢ σταθμοῖς τὰς σιτίσεις ἐχομίζοντο, οὐδὲ 


ut plurimum se gerebant, qua Barbari erga pro- 
vinciales. Verum a sociis ac servis reipublica: lon- 
gissime aberant. Nam neque statutis ponderibus ac 


mensuris annonas accipiebant, nec assignatis sibi mansionibus contenti erant. 


μόναις ταῖς &ovev[ep]nuévars (15) pxouvro. 'AXA' ἦν 
ἐχάστ θεσμὸς f γνώμη, καὶ μέτρον νενομισμένον 
ἡ βούληυησ'ς. 

Sed sententia sua 


unicuique pro lege, et voluntas pro mensura fuit. 


457 CAP. VI. 


Quomodo imperator denuo Philippicum misit, utque 
exercitus eum. suscipere recusavit. 

Ad istas res coinponendas missus est ab impe- 
ratore Philippicus. Quem tamen milites non modo 
non susceperunt, verum si quein fortc ei favere 
suspicati fuissent, is de vita ipsa periclitabatur. 


CAP. VII. 

De Gregorio Antiochie episcopo, deque concinnata 
adversus eum calumnia, et quomodo illam falsi 
conviceril. 

Dum res in hoc statu essent, Gregorius Ántio- 
chensis episcopus ex urbe regia domum reverti- 
tur, cum jom victoriam reportasset ex quodam 
certamine, quod hocloco commemorabo. Quo tem- 
pore Asterius comitivam Orientis administrabat, 
oria inter ipsum et Gregorium contentione, primo- 
res urbis universi Asterio scse adjunxerunt. P'lcbeii 
quoque αἱ opifices ejuslem urbis Asterii partes 
8ccuti sunt. Singuli enim damuo aliquo sc affectos 
esse a Gregorio affürmabant. Tandem vero etiam 
populo permissum est, ut probra ac maledicta in 
episcopum conjiceret. Ambo igitur, tam primores 
&cilicet, quam opifices, in eamdem cum plebe sert- 
tentiam conspirarunt: et tum per plateas, tum in 
theatro, contumeliose vociferari adversus Grego- 
rium coepere : ne scenicis quidem ab ejusmodi pe- 
tulantia abstinentibus. Interea Asterio magistratus 
abrogatur, et Joannes in ejus locum substituitur. 
Mandatumque est ei a principe, ut de motu illo 
düigenter inquirerct : vir ne ad levissima quidem 


KEPAA. ζ΄. 
Ὡς ὁ βασιλεὺς Φιλιππιχὸν πάλιν 6Cazéctecxlev , 
ὁ δὲ στρατὲς τοῦτον οὐ παρεδέξατο. 

Ταῦτα διαθήσοντα Φιλιππιχὸν (i) βασιλεὺς ἐχπέμ- 
T:t. "Ov οὐ μόνον οὐχ ἐπεδέξαντο, ἀλλὰ χᾷν εἴ 
τινα ἐχείνῳ προσήχειν (16) ὑπειλήφεσαν, περὶ τῶν 
ἐσχάτων ἐχινδύνευσεν. 

ΚΈΕΦΑΛ. Z'. 

Περὶ Γρηγορίου τοῦ Θεουπόιλεως. καὶ τῆς xac 
αὑτοῦ γενομένης συχοφαντίας, ὅπως τε ταύτην 
ψευδη διή.λεγξεν. 

Ἐν τούτοις ὄντων τῶν πραγμάτων, ἐπάνεισι τῆς 
βασιλίδος Γρηγόριος ὁ τῆς Θεουπόλεως ἐπίσχοπος, 
ἤδη τὸν ἀγῶνα νενιχηχὼς ὃν ἱστορέσων ἔρχομαι. 
᾿Αστερίου τὴν ἑῴαν ἀρχὴν διέποντος, ἔριδός τέ τινος 
συστάσης αὐτῷ τε xal Γρηγορίῳ, τὸ πᾶν τῆ: πόλεως 
κεφάλαιον ἐς τὴν ᾿Αστερίου μοῖραν ἀπεχρίθν,. IIpos- 
ἐλαδε δὲ καὶ εἴ τι δημῶδες ἦν, χαὶ τὰς τέχνας τῇ 
πόλει συνεπλήρου. Ἕχαστοι γὰρ βεδλάφθαι τι bvi- 
σχυρίξοντο. Λοιπὸν δὲ xai ὁ δῆμος ἀφείθη πρὸς τὰς 
κατ᾽ αὐτοῦ βλασφημίας, Ἄμφω τοιγαροῦν τῷ δέ- 
μῳ (17) ἐς μίαν συνήτην γνώμην, xal xazá τε τὰς 
λεωφόρους, ἀνά τε τὸ θέατρον τὰς χατὰ τοῦ ἱερέω; 
ὕδρεις ἐπεδέων, οὐδὲ τῶν ἀπὸ τῇς σχηνῆς τούτων 


C ἀποσχομένων. Καὶ παύεται μὲν τῆς ἀρχῇ: ᾿Αστέ- 


ριος" ἐγχειρίζεται δὲ ταύτην Ἰωάννης, πρὸς τοῦ 8α- 
σιλέω; χελευσθεὶς τὴν τῶν χινουμένων ζήτησιν ποιῖ- 
σασθαι" ἀνὴρ οὐδὲ τὰ σμιχρότατα τῶν πραγμᾶ- 
των, μήτιγε δὴ τὴν τοσαύτην ὑπόθεσιν διοιχήσασθα: 
οἷός πε ὥν. Θορύδων τοίνυν xaX ταραχῶν τὴν πόλιν 
ἐμπλύσας, προγράμμασί τὸ χρησάμενος εἴ τις χατ- 


. VALESIE ANNOTATIONES. 


tia quidam scriptor apud Suidam in voce βετε- 
ράνο:, milites servitutem serviisse docet, quandiu 
merebant stipendia. Βετεράνο: παρὰ 'Pjouato:; ὁ 
ἀπολυθεὶς τῆς στηχτεία:, ἐπ᾽ εἰχοσχ:τίαν 6i οὗτοι 
ἐδούλευον. Sic etiam Petrus Chrysologus in sermo- 
ne 15, de centurione : Vere centurio, qui stipendia 


terrena. centenarium. celi mutavit iu. fructum, et D 


servitutem militie secularis in. divinam sustulit di- 
gitatem. 

(13) οὐδὲ μόναις ταῖς ἀπονεμημέναις. Assentior 
Musculo et Christophorsono, qui μόνλις emendarunt. 
Sic enim vertit Musculus ;: Nec deputatis mansio- 
nibus contenti erant. Quoties exercitus Ivomanus 
iter facturus essel, diu ante proponebabur edi- 
cwm, quo singule mansiones in quibus milites 
nmansuri essent, designabantur. ut docet Lampri- 
dius. in Alexandro Severo : ltinerum dies publice 
proponebantur, ita ut edictum penderet ante menses, 
duos, in quo scriptum esset : llla die, illa hora ab 
urbe sum exiturus. et, si dii voluerint, in prima man- 
sione mansurus.. Deiule, per ordinem mansiones, 
dcinde stativa, deinde ubi annona esset accipienda, et 


id quidem, eousque quandiu ad fines barbaricos veni- 
retur. Hospitia quoque seu domus, in quibus mili- 
tes ad bellum proficiscentes, vel ab expeditione 
redeuntes, mansuri erant, a mensoribus notabantur, 
ut docet Vegetius in lib. n, cap. 7, et impera- 
tores in codice Theod. titulo De metatis. 

(16) EI civaéxeivq προσήχειν. Sicetiam legitur 
apud Nicephorur : nisi quod Nicephorus majoris 
perspiewitatis causa hzc adjecit, ἢ γένει, ἢ &a- 

ἔσει. Musculus tamen et Christophorsonus faeere 
interpretati sunt, quamvis verbum «p0o5fjxstv hane 
significa&ioneim non habeat. Proinde mallem legere 
προσέχειν. 

(17) Ἄμφω τοιγαροῦν τῷ δήμῳ. Hunc locum 
ita exposuit Christophorsonus : Ambo igitur, el 
optimates et populares in eamdem cum plebe quasi pedi- 
bus iniere sententiam. Musculus vero voces illas τῷ 
δήμῳ expunxit. ut. ex versione ejus apparet. Sic 
enim vertit : Ltrique igilur in eamdem sententiam 
conspirarunt. ld est, tam primores civitatis. quam 
plebeii. Vel cerle tam cives, quam artifices, Utres- 
que enim paulo ante disiinxil. Evagrius. 


VARIORUM. 
(7 Φεϊτπιχόν", Hec omnia de Prisco, Germano, ex Vwgqeo Pags. ver 2 τον. SR. 


3802 


HISTORUE ECCLESIASTICJE LIBER VT. 


2754 


ηγορεῖν τοῦ ἱερέω: βούλοιτο, δέχεται γραφὰς xav aó- A negolia, nedum ad tantam rem componendum 


τοῦ, πρός τινος τραπέζης ἀργυρίων προεσττχότος, 
λεγούσας τῇ ε οἰχείᾳ ἀδελφῇ ἐπ'πλαχέναι, ἑτέρῳ 
ἀνδρὶ συνοιχεῖν λαχούσῃ. Δέχεται δὲ χαὶ παρ᾽ ἑτέρων 
ποιούτων περὶ τῆ; εὐετηρίας τῆς πόλεως (18), ὡς 
αὐτοῦ ταύτης πολλάχις λυμηναμένου. Καὶ περὶ μὲν 
&fe εὐετηρίας τὰς ἀπολογίας ὑπέδυ" περὶ δὲ τῶν 
ἄλλων, βασιλέα τε χαὶ σύνοξον ἐπεχαλέσατο. Περὶ 
τούτων μὲν οὖν ἐμοῦ παρεδρεύοντος (19) χαὶ παρ- 
ὄντος γε αὐτῷ, κατὰ τὴν βασιλέω; γέγονε τὴν ἀπο- 
λογίαν ὑφέξων. Καὶ τῶν ἑχασταχοῦ πατριαρχῶν (20), 
τῶν μὲν δι᾽ ἑαυτῶν, τῶν δὲ xai δι᾽ ἑτέρων τῇ ζητή- 


σει παραχενομένων, προσέτι δὲ xat τῆς ἱερᾶς γερου- 


clag, xal πολλῶν ὁσιωτάτων μητροπολιτῶν, τῆς 
ὑποθέσεως δοχιμασθείσης, μετὰ πολλοὺς &yuovaq 
χρατεῖ' ὥστε τὸν χατήγορον νεύροις αἰχισθέντα xai 
τὴν πόλιν περιαχθέντα, ἐξοστραχισμοῦ προστιμηθή- 
vat. Ἐντεῦθεν οὗ» ἐπάνεισι πρὸς τὸν οἰχεῖον θρό- 
vov, τῶν στρατευμάτων στασιαζόντων, xal Φιλιπ- 
πιχοῦ ἀμφὶ Βέροιαν χαὶ Χαλχίδα τὰς πόλεις àvó:a- 


τρίθοντος. 


idoneus. Itaque cum urbem tumultu ac turbis re- 
plesset, οἱ edictis propositis denuntiasset, licere 
cuivis episcopum 'accusure, libellum contra eum a 
quodam argentariz mensz przposito oblatum susce- 
pit : quo accusabatur Gregorius, quod cum propria 
sorore alteri viro nupta rem habuisset. Suscepit 
etiam accusationes ab aliis ejusdem farine liomi- 
nibus de pace ac tranquillitate urbis Antiochi, 
quasi Gregorius eam s:epius perturbasset. At Gre- 
gorius, de crimine quidem turbate pacis paratum 
se esse respondit causain dicere. De aliis vero 4E8 
ipsi objectis, ad imperatorem οἱ ad synodum pro- 
vocavit. Me igitur consiliarium et comitem habens, 
venit Constantinopoliin, his accusationibus respon- 


p 8urus. Cumque omnes qui ubique sunt patriarche, 


partim per se, partim per legatos suos questioni 
interessent, senatores item urbis regi:e et ex reli- 
giosissimis metropolitanis quamplurimi, negotio 
diu multumque  examinato ; tandem post multas 
actiones Gregorius causam obtinuit: adeo ut accu- 


salor nervis cxsus, et per tolam urbem circumductns, exsilio multaretur. [nde igitur Gregorius ad 
suam sedein reversus est, quo tempore exercitus Romani in Oriente tumultuabantur, et Philippi- 


cus circa urbes Bereain et Chalcidem moras agebat. 


KE9AA. HF. 
Ὡς πάλιν. ὑπὸ σεισμῶν ἡ Θεούποιϊις ἔπαθεν. 


Καὶ τεσσάρων δ'αὐενομένων μηνῶν μετὰ τὴν αὖ- 
τοῦ ἄφιξιν, ἔτος ἑύδομον καὶ τριαχοστὸν xal ἐξαχο- 
σιοστὸν (21) (7) χρηματιζούσης Θεονπόλεως, μετὰ 


CAP. VIIT. 


Quomodo Antiochia terre motibus denuo 
vexala est. 


Post ejus autem reditum, quatuor mensibus 
elapsis, anno urbis Antiochix sexcentesimo trice- 
Simo septimo, post annum unum ac sexagesimun 


YALESII ANNOTATIONES., 
(18) Περὶ τῆς εὐετηρίας τῆς πόϊλεως. Annonz (; petuo nominantur ante episcopos qni synodo in- 


fertilitatem et copiam interpretatur Musculus. Lan- 
gus vero et Christophorsonus, pacem ac felicitatem. 
Certe vox εὐετηρία utrumque significat, ut testatur 
Suidas. 

(19) Ἑμοῦ παρεδρεύοντος. Quod hodie apud 
nos fieri solet in criminalibus judiciis, ut reo a 
judicibus detur jurisperitus, qui consilium ei sug- 
gerat, id olim quoque in ecclesiasticis judiciis 
obtinuisse doeet hic Evagrii locus. Gregorius eniin 
episcopus Antiochi, cum in urbem regiam pro- 
ficisceretur, coram synodo episcoporum et coram 
senatoribus causar dicturus de incesto, Evagrium 
Scholasticum secum deduxit, qui consiliarius ipsi 
el assessor csset, et consilium ipsi suggereret, ubi 
opus esset. ld enim significat vox παρεδρεύοντο; 
hoc quidem in loco. Caeterum in hac narratione 
Evagrii, multa sunt observanda. Primum, quod ait 
Gregorium Antiochensem episcopum de crimine 
incesti accusatum ab homine laico coram szculari 
judice, ad imperatorem et ad synodum provocasse. 
Ac de provocatione quidem ad imperatorem, vi- 
deuda est epistola concilii Romaui ad Gratianum 
Augustum, quam primus edidit Jacobus Sirmundus. 
Prieterea observaadum est quod ait Evagrius, cau- 
sam Gregorii disceptatam fuisse coram patriarchis 
ac meliropolitanis, el coram senatoribus. Sic in 
$ynodo Chalcedonensi episcopis et s:ecularibus ju- 
dicibus simul convenientibus , causa Dioscori 
Alexandrini episcopi discussa et judicata est. In 
qua synodo gloriosissimi judices et senatores per- 


D 


lerfuerant : perinde ac in hoc Evagrii loco sena- 
tores nominantur ante metropolitanos : subjiciuntur 
tamen patriarchis. 

(20) Τῶν ἐχασταχοῦ πατριαρχῶν. Patriarcharum 
nomine hic intelligere debemus, non solum majo- 
res patriarchas, id est, Constantinopolitanum, 
Alexandrinum et Hicrosolvmitanum, sed etiam 
reliquos primates, sive exarcehos, Hos enim pa- 
triarcharum vocabulo interdum designat Evagrius, 
ut superius observavi. Certe vox ἑχασταχοῦ tribus 
tantum patriarchis convenire non potest. Czeterum 
Consiantinopolitanus patriarcha turc erat Joannes; 
qui cum in supradicta synodo ccumenici titulum 
sibi assumpsisset, Pelagius papa,scripta ad eum 
epistola, graviter eum objurgavit, et cuncta ejus- 
dem synodi gesla. exceptis iis quze in causa Gre- 
fr Antioehensis episcopi acta fuerant, auctoritate 

. Petri infirmavit, et diaconum suum qui. apud 
imperatorem Mauricium apocrisiarii munus imple- 
bat, cum eodem Joanne missas celebrare prohi- 
buit, ut docet Gregorius papa in epistolis. Epistola 
quidem Pelagii ad Joannem Constantinop. hac de 
re scripta, hodie non exstat. Exslat tantum epistola 
ejusdem Pelagii ad universos Orientis episcopos, 
quam Baronius, ad. annum Christi 587, perperam 
accepit. pro epistola illa Pelagii papze ad Joannem, 
cujus exemplar Gregorius Magnus misisse se dicit 
ad Eulogium Alexandrinum episcopum. 

(21) 'Ecoc &60ogor xal τριαχεστὴν xal ἐξ- 
αχοσιεστόν. Hic erat annus Christi 589. Anni enim 


“ VARIORUM. 


() “Ετος E68ojtov, ete. Evagrius incipit annum — Septemb. anni Christi 588 iit Se, eS NeT- 
Antiochenum ἃ Kalendis Septembris, ideoque in. — r$wotus de quo. Wut. VNSqxwA, SNO WA 
ejus senlentia annus Antiochenus 637 Kalendis — wncusis Ουλοῦτ Nue. eu cow. NUS. SS 


2855 


EVYAGRII SCHOLASTICI 


ab ultimo terrzmotu, postremo die mensis Hyper- Α ἕν καὶ ἑξηχοστὸν ἕτος τῶν προτέρων σεισμῶν, ἔμοῦ 


beretei, dum ego virginem sponsam acciperem, et 
tota civitas feriaretur ac publicam festivitatem cir- 
ca 459 pompam thalamumque celebraret, tertia 
circiter noctis hora, terremotus cum fragore et 
sonitu irruens, totam urbem concussit : multa etiam 
edificia evertit, fundamentis ipsis sursum propul- 
sis. Adeo ut membra omnia quz erant circa san- 
ctissimam ecclesiam, funditus prosternerentur, 50» 


juumque hemisphzrium incolume remanserit, quod. 


cx lignis Daphnensis luci Ephrzmius construxerat, 
cum Justini temporibus labefactatum fuisset. Ter- 
r:molibus dcinde subsecÜtis idem hemisphaerium 
ad latus boreale ita inclinatum fuerat, ut tigna ha- 
beret quibus fulciretur. Qua tigna vehementi terre- 
moiu cum concidissent, hemisph:erium in alteram 
partem reversum est, ac veluti norma quadam di- 
rigente, in pristinum locum restitutum. Corruit 
praterea magna pars regionis qux» Ostracine dici- 
tur: Psephium item, cujus antea mentionem feci, 
et universa loca quz vulgo Brysia appellantur: 
w»dificia denique quse erant circa venerabilem ec- 
clesiam Deiparz Virginis, sola media porticu mira- 
bili quodam modo conservata, Labefactate sunt 
eliam universe turres que erant in Campo, reli- 
quo :edificio preter pinnas murorum integro atque 
illaso. Harum enim lapides aliquot in contrariam 


κατὰ τὴν ἕνην xai νέαν ἡμέραν τοῦ "Yr.sp£epstalou 
μηνὸς χόρην παρθένον νυμφεύοντος, ταὶ τῆς πόλεως 
ἑορταζούσης, καὶ δημοτελῆ πανήγυοιν ἀγούσης mpi 
τῇ τὴν πομπὴν xal τὴν παστάδα, ἀμφὶ τρίτην ἐπι- 
λύχνιον ὥραν, βρασμὸς καὶ χλόνος ἐπελθόντες, τὴν 
πᾶσαν μὲν χατέσεισαν πόλιν" τὰ πολλὰ δὲ καὶ χατ- 
ἠγᾶγον, αὐτῶν τῶν βάθρων ἀναδρασθέντων. “Ὥστε 
πάντα τὰ περὶ τὴν ἁγιωτάτην ἐχχλησίαν ἐς ἔδαφος 
ἐνεχθῆναι, μόνου τοῦ ἡμισφαιρίου περισωθέντος, Ex 
τῶν Δάφνης ξύλων πρὸς Ἑφραιμίον διασχενασθέντος, 
&x τῶν ἐπὶ Ἰουστίνου σεισμῶν παθόντος. Ὅπερ ἐχλέ- 
θη ἐχ τῶν ἐφεξῆς χλόνων κατὰ τὸ βόρειον μέρος, 
ὥστε xat ἀντερείδοντα ξύλα βαλεῖν (22), ἃ xaX πεπτώ- 
κασι τῷ σφοδρῷ χλόνῳ ὑπονοστήσαντος τοῦ ἡμισφ,:» 
ρίον, χαὶ ὡς Éx τινὸς χανόνος ἐς τὸν ἴδιον ἀποχατα- 
στάντος χῶρον. Πέπτωχε δὲ χαὶ τὰ πολλὰ τῆς: xa- 
λουμένης Ὀστραχίνης, χαὶ ὃ πρόσθεν ἔφαμεν T 
φίον, xa σύμπαντα τὰ χαλούμενα Βρισία (25), xal 
τὰ περὶ τὸν πάνσεπτον σηχὴν τῆς θΘεοτόχου, μόνης 
τῆς μέσης στοᾶς παραδόξως σωθείσης. Πεπόχθασι 
δὲ xai σύμπαντες οἱ πύργοι τοῦ Πέδίου (9. 4). τῆς 
λοιπῆς οἰχοδομίας ἀπαθοὺς μεινάσης, τῶν ἐπάλξεων 
δίχα. Τούτων γὰρ ἔνιοι λίθοι ἐς τοῦύμπαλιν μετεστρά» 
φησαν, οὐ πεπτωχότες. Πεπόνθασι δὲ καὶ ἕτεροι νεῷ, 
χαὶ τῶν δημοσίων βαλανείων ἑχάτερον, τὸ πρὸς τὰς 
ὥρας διῃρημένον (25). Καὶ πλῆθος δὲ ἀστάθμητον 


VALESII ANNOTATIONES. 
Antiochenorum natalem Christi antevertunt annis C vocantur, des étais : Latini vero fulturas vocant. 


octo et quadraginta, ut supra observavi. Quod 
autem subjicit Evagrius, terrz:»motum hunc An- 
tiochi: contigisse anno uno et sexagesinio post 
priores terrzmotus qui Ántiochiam afflixerant, id 
cum rationibus nostris optime convenit. Prior 
enim ille terremotus, Justiniano regnante, accide- 
rat anno. Christi. 528, ut notavi ad librum quar- 
tum Evagrii. Porro ex his colligitur annus synodi 
Constantinopolitane, qua collecta est in causa 
Gregorii Antiochensis episcopi. Hanc Baronius 
quidem refert anno Christi 587. Ego vero ex Eva- 
grii auetoritate, biennio post collectam esse -non 
dubito. Nam cum ea synodus celebrata sit. qua- 
tuor mensibus ante illum terremotuni, quo An- 
tiochia concussa est; terrz:emotus autem ille con- 
ligerit anno Ántiochenorum sexcentesimo tricesimo 
Septimio, ut. testatur Évagrius : necessario cffi- 
cilur id quod dixi, synodum scilicet Constantino- 
politanam anno Christi quingentesimo octogesimo 
nono collectam fuisse. 

:93) ᾿Αγντερείδοντα ξύλα BaAsiv. Scribendum 
puto ÀAa6:iv. Emendationem nostram confirmat 
codex Tellerianus, et Nicephorus, qui hunc Evagrii 
locum ita expressit : διὸ xal ἀντερείδοντα ἔσχε τὰ 
ξηλα, etc. id est, ut vertit Langus, eaque de causa, 
tigna quc id sustinebant, habuerat. Grzeci lizec. tigna 
àv:rpíóa; vocant uuo vocabulo, ut testatur He- 
svchius. Qua voce usum esse Philonem Mechani- 
cum nuper deprehendi, cum ejus libros De ma- 
chinis in Latinum sermonem converterem. Gallice 


Qua voce utitur Livius in descriptione obsidionis 
Ambraciz. 

(25) Τὰ καιούμενα Βρισία. In codice Telleriano, 
et apud Nicephorum legitur Bpucia, quod magis 
probo. Sic autem dicta videntur loca amoena ac 
florida, ἀπὸ τοῦ Bpu:tv, quod est florere, ut testatur 
Suidas et auctor Etymologici in voce βρύσαι. 

" Cl πύργοι tov πεδίου. Hunc locum non in- 
tellexerunt interpretes, Langus, Musculus et Chri- 
Stophorsonus, ut ex versione eorum apparet. Sic 
enim interpretati sunt : Omnes quoque turres. in 
plano constituta, disjectg suni. ,lebiov, Campum 
esse cxistimo, qui erat extra portas" urbis Antio- 
chiz,,in quo milites exerceri solebant. Ejus loci 
mentionem facit Athanasius in libello Precum, 
quei Ariani adversus ipsum obtulerunt Joviano 

rincipi Antiochiz commorauti. Πρώτη ἐντυχία fv 

ποιήσαντο ἀπερχομένον τοῦ βασιλέως εἰς Kay mov 

ἐν τῇ Ῥωμανησίᾳ πύλῃ, id est, Primus congressus 
quem habuerunt cum imperatore, in porta Roma- 
nensi, dum imperator procederet in. cam; um. 

(25) 'Exdtspor τὸ πρὸς τὰς ὥρας διῃρημένον. 
Nicephorus aliquot voces hic addit in bunc mo- 
dum : πρὸς τὰς ἐχ διαμέτρου ὥρα:, etc. Totum vero 
locum Joannes Langus ita vertit : ΕἸ utrumque pu- 
blicum lavacrum, ex pulcherrimo statu ad eam que 
ex diametro est deformitatem collapsum. Qua: iuter- 
pretatio ferri nullo modo potest. Nec multo melior 
est Musculi interpretatio, qui ita vertit : Et ex 
publicis balneis alterum iisdem horis dirutum est. 


VARIORUM. 


odus Constantinopolitana, quz quatuor et am- 

lius mensibus ante illum terra motum absoluta 
uerat, ab hoc anno 588, nullo modo removeri po- 
test. Ultimus terrzinotus Antiochenus die 99 
inensis Novembris anri Chr. 528, acciderat ; ideo- 
quc recte Lragrius prodit post illum effluxisse 
4/108 61, relellitque Valesium, qui" gravi errore 


scribit, annos Antiochenos a mense Dio, seu No- 
vembri nostro, proficisci, ideoque hune terrzmo- 
tai et synodum CPolitanam ad annum sequentem 


, pertinere. Ant. Pagi ad ann. 588, n. 6. Caveus 


secundas Evagrii nuptias ascribit anno 992, baud 
recte, ut hinc videtur. 


2851 


HISTÓRLE ECCLESIASTIC/E LIBER VI. 


38.8 


ἕλω, vai ὡς εἴχαζον ἕνιο: τῷ ἄρτῳ τεχμαιρόμε- A partem. conversi, ncc tamen prolapsi sunt. Multie 


vo, (26), ἀμφὶ τὰς ἑξήχοντα χιλιάδας παρανάλωσεν 
ὁ πόνος οὗτος. Σώζετα: οὖν ὁ ἱερεὺς ὑπέρτερον πά- 
σης ἐλπίδο;, τοῦ χαταγωγίου σύμπαντος πεπτωχό- 
τος ἕνθα xal αὐτὸς χαθῆστο, καὶ μηδενὸς τὸ παρά- 
παν διαδσωθέντος fj μόνον ** τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν ἑστώ- 
πων" οἵ χαὶ qozábny ἀνελόμενον (2T)(k), διά τινὸς 
χαλωδίου χατήγαγον, ἑτέρου σεισμοῦ τόπον διορύ- 
ξαυτος, χαὶ τῶν χινδύνων ὑπεξήγαγον. [Καὶ ἕτερον 
δὲ γέγονε τῇ πόλει σωτήριον, τοῦ τιλανθρώπον Θεοῦ 
φειδοῖ τὴν ἀπειλὴν Ofjfavto;, Χλάδῳ τε οἴχτου xa 
ἐλέου τὴν ἁμαρτίαν σωφρονίσαντος. Οὐδεὶς γὰρ ἐμ- 
πρηαμὸς γέγονε, τοσαύτης φλογὸς τὴν πόλιν περι- 
ἐχούσης, ἔχ τε τῶν ἐσχαρῶν, καὶ τῶν δημοσίων χαὶ 
ἰδιωτιχῶν λύχνων, ὀπτανείων τε, πνιγέων τὲ αὖ χαὶ 


quoque sacrze (6465, οἱ ex publicis lavaeris alterum. 
illud scilicet quod pro singulis anni tempestatibus 
divisum erat, eamdem cáàlamitatem sensere. ITomi- 
num vero multitudo innumerabilis eo terrzmotu 
oppressa est. Atque ut nonnullifconjiciebant, ar- 
gumento ducto ex annona publica, sexaginta circi- 
ter hominüm milia ea clade perierunt. Episcopus 
vero preter spem omnem incolumis evasit. cum 
domicilium in quo sedebat corruisset, nec ullus 
omnino servatus fuisset przeter cos qui circa il'um 
$tabant. Qui quidem , cum alius terr:zemotus locuni 
subruisset, episcopum humeris suis bajulantes, per 
460 funem demiserunt, atque ita ex periculo eri- 
puerunt. Aliud preterea quidpiam civitatem servavit, 


βϑα)ανείων, xai ἑτέρων ἀναρίθμων. "EX q0nzzv δὲ D cum clementissimus Deus minas suas lenitate tem- 


χαὶ τῶν ἀξιολόγων πλεῖστοι, μεθ᾽ ὧν xat 'Ascéptoz 
ἔργον τῶν σεισμῶν γέγονε. Καὶ τὸ μὲν πάθος τῆς 
πόλεως, χρήμασιν ὁ βασιλεὺς παρεμυθήπατο. 


perasset, et virga miseràtionis ac misericordie 
peccatum populi castig»sset. Nullüm ením exortum 
est incendium, quamvis ingens ignis copia paseim 


in urbe essct, pàártim ex focis, partim ex publicis ac privatis lucernis, ex culinis item et fornacibus 
ac balneis, aliisque innumeris locis. Plurimi porro illustres viri eo terrzemotu oppressi sunt: intcr 
quo$ fuit etiam Asterius. Et hanc. quidem urbis calamitatem solatas est imperator, suppeditalis ex 


fisco pecuniis. 
ΚΕΦΆΛ. Θ΄. 
Ὡς οἱ Βάρξαροι θαῤῥήσαντες τῇ τοῦ στρατοῦ 
χατὰ τοῦ βασιζέως ἀποστάσει, τούτοις προσ- 
θαι ϊόντες ὑπὸ Γερμανοῦ ἡττήθησαν. 

Τὰ δὲ τοῦ στρατοῦ παραπλησίως εἶχεν " ὥστε xal 
τοὺ: βαρδάρους (ἢ) ἐπιστρατεῦσαι, πειθομένους uv- 
δένα σφᾶς χωλύσειν τὰ βαρδάρων πράττουτας. 
Ὑπαντιάξει δὲ τούτοις ὁ Γερμανὸς (28) σὺν τοῖς ἀμφ᾽ 
αὐτὸν, Χαὶ οὕτω χαταχράτος νιχῆσας, διέφθειρεν, 
ὥστε μηδὲ ἀγγελιώτην τῆς συμφορᾶς Πέρσαις ὑπο- 
λειφῆηῆναι. 


KEOAÀA. l'. 


Περὶ τῆς βασιλέως εἰς τοὺς áztoctátác gua. 
0poxíac. 


'Aueíóssat μὲν οὖν βασιλεὺς τὸν στρατὸν χρήμασιν. 


CAP. ΙΧ. 


Quomodo Barbari fiducia sumpta ἐξ eo quod milites 
ab imperatore de[ecissent, eosdem aggressi, a Ger- 
tano superati sunt. 

Exercitus vero semper ín eadem defectione per- 
severabat: adeo ut barbari cuin copiis in Roma- 
norum fines irrumperent, persuasum habentes, ne- 
minem ipsos prohibiturum quominus barbarico 
more grassarentur. Sed Germanus cum exercit 
Romano obviam illis profectus, victos sic ad inter- 
necionem cecidit, ul ne nuntius quidem relictus 
sit qui cladem Persis renuntiaret. 


CAP. X. 
De imperatoris in rebelles clementia. 


Imperator vero exercitum quidem pecuniis re 


VARIA LECTIONES., 


» C. C. ἣ μόνων. 


VALESH. ANNOTATIONES. 


Christophorsonus veró hune locum ita exposuit . 
Ft utrumque publicum balneum, quod duobus distin- 
viis temporibus inservit, eadem oppressit calamitas. 
Kgo vero horum verborum hunc esse sensum exi- 
stimo. Duo erant Antiochiz publica lavacra, pro 
anni tempestatibus divisa. Alterum :éstivum, alte- 
rum hibernum. Ex hi3 balneis alterum terra motu 
illo corruisse ait Evagrius. 

(26) T ἄρτῳ τεχμωιρόμενοι. Huné loeum ita 
exposuit Christophorsonus : Et ut quidam conjectu- 
ram es pane qui ín (ota civitate consumi. solet, fa- 
cunt, hec lues sexaginta hominum millia exstinzit. 
Mihi tamen h:c interpretatio non placet. Neque 
eaim ea ratione numerum mortuorum iniri po- 
tuisse existimo. Hunc igitur locum ita malim ex- 
ponere. Queinadmodum Roms, Constantinopoli, 


et Alexandrie ànnonà ek publiéo civibus eroga- 
batur, ita quoque Antiochiz factum fuisse existimo. 
Erat enim Antiochia una ex quatuor maximis ci- 
vitatibus imperii Romani. Ex his igitur panibus 
qui quotidie erogari solebant, facile erat colligere 
numerum mortuorüm. Si quis tamen expositionem 


D Christophorsoni sequi maluerit, non magnepere 


repugnabo. Pr:esertim cum de annona publica urbis 
Antiochie nullum exstet veteris Scriptoris testi- 
monium; 

(27) Φοράδην dvsAÓgevoi. Nicephorus aliquot 
verba híc adjecit hoc modo : Φοράδην οὖν τῷ σχὲμ- 
ποδ: ἀνελόμενοι. Quod nescio utrum ex conjectura 
addiderit, an in suo codice ita scriptum invenerit. 

(38) Ὁ Γερμανός. De hac Germani victoria stri- 
ctim, ut solet, loquitur Theophylactus in lib. mi, c. 5. 


VARIORUM. 


(h) Ot xal φοράδην ἀνελόμενοι. Legendum. ὅν 
γχὶ φοράδην àv. — W. Lowrn. 
(0 Ὥστε xal τοὺς βαρξάρους. Hec et quie. se- 


PaTnOL. GB. LYXNXVI. 


quuntur de militum, opera Gregorii, reconcilia- 
tione, Pagius rcfert. ad aa. S84. 


ὯΔ 


2859 


EVAGRII SCHOLASTICI 


3800 


muneratus est. Germanum vero cum quibusdam A 'Avayavüv δὲ Γερμανὸν xai ἑτέρους, ἐς κριτήριον 


aliis inde revocatum, in judicium deduxit. Cumque, 


omnes judicum sententia capitali supplicio damnati 
essent. imperator tamen nullo incommodo affici 
cos perinisit : imo honores ac praemla eis largitus 
est. Dum h:ec gefüntur, Abares usque ad longum 
murum semel atque iterum excursione facta, Sin- 
gidunum, Anchialum et universam Achaiam, alias 
preterea urbes et castella expugnarunt atque in 
Servitutem redegerunt: igni, ferroque cuncta va- 
stantes; nullo resistente, eo quod inaxima pars 
exercitus Romani in Oriente esset. Imperator igi- 
tur Andream, qui primus fuerat inter imperiales 


καλεῖ. Καὶ πάντες μὲν θανάτου χατεψηφέσθησαν - ob 


μὴν εἴχσεν ἄχαρί τι παθεῖν, ἀλλὰ xal γερῶν ἢξίωσε. 


Τούτων ὧδε χωρούντων, οἱ “Αὔαρες δὶς μέχρι τοῦ 
καλουμένου μαχροῦ τείχους διελάσαντες, Σιγγ'δόνι 


᾿Αγχίαλόν τε, καὶ τὴν Ἑλλάδα πᾶσαν, καὶ ἑτέρα: 
πόλεις τε χαὶ φρούρια ἐξεπολιόρχησαν χαὶ ἢνδρακο- 
δίσαντο, ἀπολλύντες ἅπαντα χαὶ πυρπολοῦντες τῶν 


πολλῶν στρατευμάτων χατὰ τὴν Ἑφαν ἐνδιατριδόντων. 
Πέμπει δέ γε βασιλεὺς (29) ᾿Ανδρέαν *5, τῶν βασιλιχῶν 


ὑπασπιστῶν πρῶτον γενόμενον, πείσοντα τὸν στρα» 


τὸν, τοὺς προτέρους λοχαγούς τε καὶ λοιποὺς ἐσδέ- 


ξασθαι. 


salellites, eo misit, persuasurum militibus, ut priores przeposi/os ac reliquos dactores quos antes 


habebant, susciperent. 


CAP. XI. 
Quomodo Gregorius Antiochensis episcopus ad pa- 
candos milites directus est. 

Sed cum inilites id mandatum ne audire quidem 
sustinuissent, tolius negotii cura in Gregorium 
transfertur, non solum eo quod ad res maximas per- 
ficiendas erat aptissimus, verum etiam eo quod 
summus ei honor ab exercitu, et quidem jure me- 
rito deferebatur. Multos enim milites pecuniis do- 
raverat. 461 Aliis vestem ac cibaria aliasque res 
«ubministraverat, tunc cum delectu habito in ma- 
triculam ascripti per ipsius agros transirent. Missis 
igitar quaquaversum Buntils, principales milites 
evocavit ad locum qui Litarba dicitur, trecentis 
stadiis distans ab urbe Antiochia, Ad quod ipse 


cum venisset, tametsi in lecto decumberet, ejus- C 


modi verba fecit. 


KEQPAA. IA". 
Ὡς P(ncgioc à Θεοιπόϊλεως εἰς δια.2.1αγὰς ἐξ- 
aaectáAg τοῦ στρατοῦ. 

Ὧν urbi μέχρις ὥτων ὑπομεινάντων τὸ χέλευσμαι 
ἐς Γρηγίριον τὸ πρᾶγμα μεταπκευάζεται, οὐ μόνον 
ὅτι τὰ μέγιστα ἐργάζεσθαι οἷός πε χαθεπστήχει, ἀλλ᾽ 
ὅτι xal πολλὴν Qs τιμὴν αὐτῷ τὸ στράτευ λα" τῶν 
μὲν χρήμασι δεξιωθέντων πρὸς αὐτοῦ " τοῦ δὲ (πὶ, 
xai ἐσθῆσι, βρωτοῖς τε xal ἑτέροις, ὅτε στρατολογη- 
θέντες ἐκ χαταλόγου δι’ αὑτοῦ καρήεσαν (50). ᾿Αγεί- 
pet τοίνυν τοὺς ἐς πρῶτα τοῦ στρατοῦ τελοῦντας ἀγ- 
γελιαφόρους ἐχασταχοῦ πέμγας, ἐν Λιτάρόοις (8) 
τῷ χωρίῳ, διεστῶτι Θεουπόλεως ἀμφὶ too; τρ:ᾶχο- 
σίους σταδίους. Παρ᾽ o0; αὐτὸς γενόμενος, χαὶ ταῦτῷ 
κλινοπετὴς ὑπάρχων, ἔλεξε τοιάδε" 


VARLE LECTIONES, 


9 C. C. βασίλειον ἄνδρα. 


VALESII. ANNOTATIONES, 


(29) 'Avópéav. Hunc Aristobulum vocare vide- 
tur Theophylactus in lib. nr, cap. 5. Quem ait fuisse 
curatorem. domus Antiechi. 

(50) Δ᾽ αὑτοῦ παρήεσαν. Ilic locus non mini- 
mam babet difficultatem. Musculus quidem iia 
vertit : Quando ad militium. conscripti ex. cataloge, 
per ipsum sunt. admissi. Christophorsonus vero eg- 
dem fere inodo interpretatur : alii vestitu, cibo, et 
«liis rebus. adjuti tum cum in album militum 
escripti, et per eum admissi (uerant.Eumdem quoque 
sensum secutus videtur Nicephorus, qui hunc Eva- 
grii locum ita expressit, ἄλλως τε xa ὅσοι £x xa- 
ταλόγου στρατολογηϑέντες ἦσαν, δι᾽ ἐχείνου παρ- 
ἦεσαν. Que verba ita vertit Langus : Tum autem 
quicunque delectu habito per sacramentum militare 
in Gatalogum ascripti erant , per ipsum id consecuti 
erant. Mibi tamen non placet hzec interpretatio. 
Weque enim adeo expetenda res eo quidém tem- 
pore fuit. militia Romana, ut suffragio cujusquam 
opus fuerit ad hoc, ut quis militum numero ascri- 
ncretur. Quare existimo potius hzc verba ita esse 
exponenda : Tunc cum militaribus numeris ascripti, 
per ipsius agros transirent, Notat hoc loco Evagriug 
muniticenliam Gregorii Antiochensis episcopi, qui 
milites per agros suos transeuntes, non solum ho- 
spitio excipiebat, sed et vestein, οἱ cibos ac pe- 
«unias iis donabat. Certe παριέναι hoc sensu usur- 


. pat Justinianus in Novella 120, de transitu militum, 


ὥστε τοὺ; τοῦ ἡμετέρου στρατεύματος ἐν ἐχάστῃ 
ἐπαρχίᾳ παριόντας ἀμέμπτως ἀποτρέφεσθαι. In co- 
dice Telleriano hunc locum ita scriptam inveni, 
ὅτε στρατολογνηθέντες Ex χχταλόγων δι᾿ αὐτοῦ παρ- 


ἤξσαν. 
450 Ἔν Αιτάρδοις. Vicus cst in territorio Chal- 
ci 


is urbis Syrie, cujus meminit Julianus impe- 
rator in episto'a 27. Juxia hunc vicum erant Mi - 
bernacula regis Antiochi, quorum reliquias adhuc 
sua atate superfuisse testatur ibidem Julianus, 
ita scribens : Μέχοι τῶν Διτάρδω, ἦλθον. Ἔστι 
δὲ ἡ χώμη Καλχίδος, καὶ ἐνέτυχον ὁδῷ λείψχνα ἐχούστ, 
χειμαδίων ᾿Αντιοχιχών. Quem locum Martinius it. 
vertit : Ad Litarbos veni, quod oppidum est. in Chal- 


cide ; et casu incidi in viam quamdam qua. reliquias 


adhuc Antiochensium Hibernorum habebat. Ego vero 
sic interpretor : Litarba adveni, qui vicus est in 
agro Chalcidico. Et viam offendi que reliquias ka- 
bebat llibernorum regis Anttochi. Ejusdem νἱ εἰ me- 
minit Theophanes in Chronico. pag. 151, ubi ait 
Alamundarum populamm esse Syriam  primarm 
usque ad fines Antiochie, et usque ad Litarga et 
Scaphata. Verum in Theophane scribendum puto, 
τῶν λεγομένων AvcápÓóav xal Σχαφάτων χτημάτων. 


Quam emendationem οοηὔεγπιδηὶ sequentia. Adda 
enim xal ἔχαυσε «à ἕξω τῆς Κοαλχ 


δος. 


VARIORUM., 


(€) Zo) δέ. Legendum τῶν δέ. W. Lowra, 


2361 
KEOQAA. IB'. 
Δημηγορία Γρηγορίον πρὸς τὰν crparcv. 
Ἐγὼ μὲν, ὦ ἄνδρες Ῥωμαῖοι τὴν προτηγορίαν 
χαὶ τὰ πράγματα, ᾧμην ἐχ παλαιοῦ τὴν ὑμῶν παρ᾽ 
ἡμᾶς ἄφιξιν ἔσεσθαι, χοινωσομένων τὰ παρόντα, 
βουλήν τε ληψομένων ἣν ἡ πρὺς ὑμᾶς !* εὔνοια χατ- 
επαγγέλλεται, τοῖς προλαθδοῦσιν οὐχ ἐνδοιαστῶς βε- 
βαιωθεῖσα, ὅτε τὸν νηΐτην ὑμῶν χλόνον (32) xaX τὸν 
ἐ τεῦθεν σάλον, τοῖς ἐπιττδείοις ἐδεξιούμην. ᾿Αλλ᾽ 
ἐπεὶ μέχρι τοῦδε παρῶπται, ἴσω; ἄνωθεν οὐχ £vO5- 
cíuo9 γενομένου, ἵνα Πόρσαι μὲν τὴν ᾿Ρωμαίων 
κέλεον ἀνδοείαν ἐχιλάθοιεν, mob; ἀνδρῶν ἀστρατ- 
πγήτων ἐχπολεμηθέντες" ἡ δέ γε ὑμῶν ἀχρα:φνὴς 


εὔνοια διὰ πάντων βεδαιωθείη, τῷ χαιρῷ βασανι- 


σγεῖτα καὶ tol; ἔργοις μαρτυρηθεῖσα (δεδείχατε γὰρ 
ὡς εἰ χαὶ πρὸς τοὺς στρατηγήσαντας ὑμῶν τὴν λύ- 
πὴν ἐχλυρώτασθε, οὐδὲν ὑμῖν τοῦ πολιτεύματος 
προυργιαίτερον)" φέρε νῦν πεοὶ τῶν πραχτέων σχο- 
πίσωμεν" Βατιλεὺς ὑμᾶς προπχαλεῖται, πάντων τῶν 
ἡγησαμένων ἀμνηστίαν χατεπαγγελλόμενος, τὴν ἐς 
τὴν πολιτείαν ὑμῶν εὔνοιαν, χαὶ τὴν παρὰ τὸν πός 
Ἴεμον ἀνδρείαν ἐς ἰχετηρίαν voi θαλλοὺς δεξάμενο:" 
«αὐτὰ δοὺς ὑμῖν τῇςς ἀφέσεως ἐνέχυρα πάντων ἀσφα- 
λέστατα, χα' φησιν, ὡς Εἰ ὁ Θεὸς τῇ εὐνοίᾳ τὸ πλέον 
δέδωχε, xal τῶν ἁμαρτάδων ἑξωσθεισῶν, ἡ ávopsta 
διεράνν, σαφὴς ἔλεγχος τῆς συγχωρήσειυς γενομένη, 
πῶς οὐχ ἕψομαι τῇ θεΐξ χρίσει; Καρδία βασιλέως 
ἐν χειρὶ Θεοῦ, χαὶ οὗ ἂν θέλῃ (32), χλίνει αὐτήν. 
γπείξχτέ μοι οὖν, ὦ Ῥωμαῖο:, τάχιστα" xal μὴ 


καταπροδῶμεν τὸν παρόντα χλιρὸν, μηδὲ παρολισθί- C 


σοι δια μάρτων ", Mio: γὰρ χρατεῖσθαι διαῦραμὼν, 
xai ὥτπερ ἀγχαναχτῶν ὅτι γε παρώφθη, δύσληπο 
πος (54) εἶναι χαθάπαξ οὐχ ἀνέχεται. Κληρονομή- 
σατε 9)» τοὺς πατέρας τῆς εὐηχοῖας, ὥσπερ τῆς 
ανυρείας ἐχλτρονομήσατε, ἵνα διὰ πάντιυον ᾿Ρωμαῖο! 
δειχθῆτε, xal μηδεὶς ὑμῶν ἄψηται μῶμος, 3 νενο- 
θευμένους ὑμᾶς παῖδας δείξῃ. τὸ τοῖς ὑπάτοις 
xa! βατιλεῦσι ταττήμενοι, ol ὑμᾶς φύταντες, πειθοῖ 
xai ἀυδρείᾳ τὸ οἰκούμενον ἅπαν πρησεχτήπαντο. 
δΙάλλιος Τουρχουάτος τὸν παῖδα στεφανιυσα; ἀνεῖ- 
λεν, ἀνδρισάμενον μὲν, ἀπειθήταντα 6i. Τῶν γὰρ 
ἀγαγόντων εὐθουλίᾳ (38) χαὶ τῶν ἀγομένων εὐπει- 
üsia, μεγάλα πεφύχασιν ἀγαθὰ - χατεργάζεσθα'. 
Θάτερον δὲ τοῦ ἑτέρου χηρξῦον, χιωλεύει τε χαὶ πε- 


HISTORI.E ECCLESIASTICA LIBER VI. 


2:6! 
CAP. XII. 
Gregorii oratio ud exercitum: 

Ego quidem existimabam, viri et nomina ét re 
hus ipsis Romani, vos jampridem ad me venturos 
esse, tum de iis quz acciderant, mecum commu- 
nicaturos, tum ejusmodi capturos consilium quod 
mea erga vos bencvolentia pollicetur. Qu:e quidem 
superioribus officiis certissime corifirmata cst, tunc 
cum navalem vestrum tumultuin, et teinpestatem 
inde excitatam, missis alimentis sublevavi. Scd 
quoniam hactenus id neglectum cst, divina fortasse 
providentia ejus rci copiam miniine iribuente, tum 
ul Perse ἃ viris duce destitutis superati, Romano- 
rum fortitudinem penitus perspicerent, tum ut 


B vestra in rempublicam sincera benevolentia oppor- 


tuno tempore explorata et rebus ipsis comprobata, 
omnibus modis confirmaretur. Perspicuc enim de- 
claratis. licet adversus duces vestros causas doloris 
ac simultatis habeatis, nihil tamen republica anti- 
quius vobis essc. Nunc igitur quid agendum sit 
consideremus. Invitat nos imperator, omnium pra- 
teritorum oblivionem promittens : vestram in rem- 
publicam benevolentiam, ct in pralio fortitudinem, 
tanquam ramos ac verbenas supplicum suspiciens : 
et indulgentie 464 sux pignora omnium ccrüis- 
sima vobis donans, cum ita dicit : si Deus vestrae 
in rempublicam benevolentix victoriàm concessit, 
et depulsis peccatis, fortitudo vestra cluxit, quod 
certissimum est argumentum indultz; veni: : quo- 
modo ipse Dei prziudicium nón sequar ? Cor regis 
in manu Dci est, et quocunque voluerit Deus, 
illud inclinat. Obtemperate itaque mihl quam ci- 
tissime, Romani : nec occasionem nobis oblatam 
dimiltamus, nec elabi patiamur. Nam postquam 
effugerit, comprehendi se non patitur : et quasi in- 
digne ferens quod neglecta fuerit, nunquam se bis 
capi sinit. llaeredes estote obedientiz majorum ve- 
strorum, sicut fortitudinis corum baredes fuistis, 
ut vos Romanos undecunque ostendatis, nec ulla 
reprehensionis noto nomini vestro inuratur, vosque 
degeneres esse filios arguat. Majores vestri sub 
consulum atque imperatorum regimine constituti, 
obedientia ac fortitudine orbem terrarum subege- 
runt. Manlius Torquatus filium suum, qui fortitot 


VARLE LECTIONES. 


9^ C. C. ὑμᾶς. 5 παρελη αθήσῃ διαμαρτανόντων. 


YALESHI. ANNOTATIONES. 
(32) Ὅτε τὸν vn?rnr. ὑμῶν xAórov. Nescio quid D Dei; si illam in exemplari suo reperisset, 


de navali Romanorum pugna hic somniavit Chri- 
stophorsonus. Neque enim Romani co tempore na- 
vilem pugnam commiserant, sed tezrestri praelio 
cum Persis conflixerant. Metaphora izitur usus cst 
hoc loco Evagrius noster : et castra qnidem Ro- 
manorum comparat navi: seditionem vero quam 
exeilaverant, comparat tempestati. ' 

(^5) Hoc οὐχ ἔψομαι τῇ θείᾳ ἂν 0&1n. Decrat 
hoc loco inlegra linea, quam ex optimo codice 
Florentino supplevi. Endeim quoque lacuna vidctur 
fuisse in eo codice quo usus est Nicephorus. Ne- 
que enim ormissurus erat prseclaram iliam senten- 
tiam q:tà usus erat Mauricius : Cor regis in mana 


(34) Hapoz01n, ÓvcAnzrcc. In optimo codice 
Florentino tolus hic locus ita legitur : Καὶ ὥσπερ 
ἀγαναγτῶν Ott γε παρώφθη, δύτλτηπεος εἶναι χαῦ- 
ἀπαξ οὐκ ἀνέχεται. Optime, dummodo disjunctis vo- 
cibus legamus δὲς ληπτός, quemadmodum legitur 
apud Nicephorum in cap. 15 lib. xvirt.. Facessat 
igitur Christophorsoni οἱ Savilii conjectura, qui 
£0)7770: hoc loco restituebant. 

(33) Τῶν γὰρ ἀγαγόντων εὐδουλίᾳ. Scribendum 
est procul dubio εὐῤουλία, et paulo post. εὐπεί- 
9:2 absque subscripto. Id. enim postulant lege« 
yrammali«e ; alque. ita. es. Neqwx ἀνὰ Wee 
phoram, 


880} 


EVAGRIL SCHOLASTICI 


Zw 


quidem se gesserat, imperio tamen minime parue- À ριτρέπεται, xal σφάλλεται πάντως, τῆς &ptatnc ξυν- 


rat, coronatum securi percussit. Ducum enim pru- 
dentia οἱ militum obedientia res maxima perfici 
solent. Quod si alterum alterius ope destituatur, 
claudicat statim atque eversum labitur, disjuncto 
duarum illarum virtutum prestantissimo jugo. 
Nolite igitur amplius cunctari : sed mihi obtempe- 
rate, qui tanquam sacerdos, inter imperatorem et 
exercitum reparande eoncordie interpres sum. 
Ostendite nullam esse perduellionem in eo quod 
agitis, sed justam indignationem, ad breve tempus 
susceptam adversus duces vestros a quibus injuria 
affecti estis. Nisi eniia quam celerrime ad impera- 
torem accurreritis, ego quidem tum benevolentiz 
quam debeo in rempublicam, tum mez erga vos 
amicitie satisfecero. Vos vero considerate, quaeso, 
quinam sint exitus tyrannorum. Qua enim ratione 
presentium rerum statum terminabitis ? Ut in 
unum collecti permaneatis, fieri nullo modo potest. 
Unde enim fruges ad vos convehentur, aut ca 
commoda quz mare continenti subministrare solet : 


ωρίδος διαλυομένης. Μὴ οὖν μέλλετε" πείσθητε δὲ 
μοι, ἱερωσύνης βασιλείᾳ xax στρατῷ μεσιτενούσης᾽ 
xai δείξατε ὡς οὐ τυραννὶς τὰ ἡμέτερα, ἀλλὰ δικαία 
πρὸς μιχρὸν ἀγανάχτησις χατὰ τῶν ἀδιχησάντῳων 
ὑμᾶς στρατηγῶν. El γὰρ μὴ τὴν ταχίστην προσδρά- 
μοιτε, ἐγὼ μὲν ἐξοσιώσομαι xal τὴν ἐς τὴν πολι- 
τείαν εὔνοιαν, xai τὴν ἐς ὑμᾶς φιλέαν. Ὑμεῖς δὲ 
σχοπεῖτε ποῖα τῶν τυράννων τὰ τέλη. Ποῖ γὰρ χαὶ 
περανεῖτε πὰ παρόντα; ᾿Αθρόους εἶναι, τῶν ἀδυνά. 
των. Πόθεν γὰρ ἡ τῶν ὡραίων συγκομιδὴ, fj ὧν ἐς 
ἀντἔέληψιν ἡ θάλασσα τῇ ἢπείρῳ δίδωσιν, εἰ pf γε 
πολεμοῦντες Χριστιανοὺς, χαὶ πολεμούμενοι, τὰ 
πάντων αἴσχιστα δράσοιτε xal πείσοισθε ; Καὶ ποῖ τὸ 
τέλος" σποράδες γενόμενοι βιοτεύσοιτς. Αὐτόθεν παρὲ 
πόδας ἢ δίκη, συγγνώμην τοῦ λοιποῦ νέμειν οὐχ ἀν 
ἐχομένη. Δόντες οὖν δεξιὰς, καὶ ἑαυτοῖς xal «(p πολι- 
τεύματι τὸ συνοῖσον σχοπήσωμεν, ὅτ᾽ ἂν xal εἰς 
ἡμέρας τοῦ σωτηρίου πάθους, χαὶ τῆς παναγίας 
ἀναστάσεως Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ συνεπιλαμδανομένας 
ἔχωμεν. 


. nisi Christianis bellum inferentes, ct ab iisdem vicissim bello appetiti, res omniümm teterrimas fs- 
cialis ac sustineatis. Quis autem horum finis futurus est ? Hac illac dispersi, vitam  transigetis, 
Aderit e vestigio vindex justitia, non. sinens ut. veniam amplius consequamini. Datis igitur dextris, 
ea qua et nobis el reipublicze profutura sint perpendamus: quando et salutaris passionis et sanctis- 
sim: resurrectionis Dei nostri Jesu Christi festos dies, nobis ad id suffragantes babemus. 


463 CAP. ΧΙ. 


Quomodo post orationem Gregorii, milites deposita 
priore sententia ,  Philippicum | ducem — denuo 


susceperunt, 
His dietis cum multum illacrymatus esset, mo- 


mento temporis omnium mentes velut divina qua- 
dam virtute commutavit. Statimque postularunt, 
ut ex conventu diseedere ipsis liceret, quo de his 
qua agenda erant, inter se ipsi deliberarent. Nec 
multo post reversi, sese arbitrio voluntatique epi- 
scopi permiserunt. Qui cum Philippieum illis no- 
minassct ut eum sibi ductorem postularent, se et 
wniversuin exercitum gravi jurejurando ea de re 
ebstrictum esse dixerunt. Tum Gregorius nibil 
cunctatus nec ullatenus moratus, Dei gratia sacer- 
dotem se esse dixit, et datam sibi esse potestatem 
ligandi atque solvendi, tum in coelo, tum in ter- 
ris δ. Simul divinum oraculum eis in memoriam 
revocavit. Cumque milites hac etiam in re acquie- 
vissent, Gregorius precibus ac supplicationibus 
Deum placavit. Et immaculato Christi corpore eis 
distributo : erat enim venerabilis imprimis dies 
sccunda feria que Dominica passioni vicina est. 


& Matth. xvi, 15. 


ΚΕΦΑΛ. II". 

Ὅτι μετὰ τὸ δημηγορῆσαι Γρηγόριον, μετέθεντο 
ταῖς γγώμαις οἱ στρατιῶται, xal zd δέχογ. 
ται Φιλιππικὸν στρατηγόν. 

Τοσαῦτά γε εἰπῶν, xai πλεῖστά γε ἐπιδαχρύσε;, 
ὥσπερ ix θείας τινὸς ῥοπῆς ἁπάντων τὰς γνώμε: 
ἐν ἀχαρεῖ μετατέθειχεν" οἵπερ ἐξήτησαν ὑπεξελθεῖν 
τοῦ συλλόγου, xai χαθ᾽ αὑτοὺς περὲ τῶν πραχτέων 
βουλεύσασθαι. "Hxov τοίνυν οὗ μετὰ πολὺ σφᾶς 
αὐτοὺς τῷ ἱερεῖ ἐγχειρίσαντες. Καὶ δῆτα Φιλιππιχὸν 
αὐτοῖς: ἐξονομάσαντος, ἵν᾽ αὑτοὶ στρατηγὸν σροίσιν 
ἑξαιτήσωσιν, ὄρχοις ξεινοῖς ἔφασχον περὶ τούτου 
διομόσασθαι χαὶ τὸ σύμπαν στράτευμα. Ὁ δὲ, μὴ 
πρὸς τοῦτο μελλήσας ἣ ὅλως δλινύσας, ἱερεὺς ἔφη 
χατὰ συγχώρισιν εἶναι, ἐξουτέαν τε ἔχειν, λύειν xat 
δεσμεῖν ἐπὶ γῆς τε xal οὐρανοῦ, καὶ τῆς θείας ἀτ- 
ἐμνημόνευε φωνῆς. Ἐνδόντων δὲ καὶ πρὸς τοῦτο, τὸν 
Θεὸν λιταῖς καὶ προσευχαῖς ἐξωσιθῦτο (56)" xaX τοῦ 
ἀχράντου αὐτοῖς μεταδοὺξ σώματος (ἣν γὰρ ἡ πάν- 
σεπτος ἡμέρα (51) δευτέρα ἡ τῷ ἁγίῳ ἐγγίζουσα 
πάθει), πάντας δειπνίσας ἀμφὶ τοὺς δισχιλίους, στι- 
θάδων ἐπὶ τῆς πόας σχεδιασθεισῶν, ὑπέστρεφε χατὰ 
τὴν ἑξῆς. "Εδοξε δὲ αὐτοὺς συλλεγῆναι d βού- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(306) Λιταῖς xal προσευχαῖς ἐξωσιοῦτο. Hae 
preces. atque orationes referri possunt, vel ad re- 
conciliationem peenitentium, et ad absolutionem 
«acramenti quo milites sese obstrinxerant; vcl ad 
Missarum solemnia, qux: Gregorius tunc celebravit 
eoram tribunis ac centurionibus exercitus Romani, 
quibus eiiam sacram communionem impertiit, ut 
&statur Evagrius. Iia certe hunc loeum exponit 


Nicephorus : Atzatz, imquit, ἐξωσιοῦτο τ Θεῖον" xat 
τὴν θείαν τελέσας μυσταγωγίαν, τοῦ &yoávtou σώ- 
paso; ἅπασι μετεδίδου. 

(97) Ἡ πάνσεπτος ἡμέρα. In optimis codicihus 
Florentino et Telleriano additur δευτέρα. [ἃ est, 
secunda feria magnae hebdomadis. Eamdem quo- 
que emendationem in codice Vulcobiano ad latus 
Seo iuveni, 


£905 


HISTORIA ECCLESIASTICAE LIBER VI. 


2860 


. Àovvxo.. Μεταπέμπεται τοιγαροῦν Φιλιππιχὸν tv A Cum universos, duo circiter hominum millia, tori s 


T2239 τῆς Κιλιχίας διάγοντα, ἐπειγόμενόν τε χατὰ 
τὴν βασιλέω; (58), ἀναγαγὼν τῇ βασιλείᾳ περὶ τούτων, 
στείλας τε χαὶ τὰς παρὰ τοῦ στρατοῦ περὶ Φιλιπ- 
πιχοῦ δεήσεις. ὙὙπαντῶσι τοίνυν τῷ Φιλιππιχῷ κατὰ 
τὴν Θεουπολιτῶν γενομένῳ, xal τοὺς ἠξιωμένους 
τῆς θείας παλιγγενεσίας ἐς ἱχετείαν προσλαδόμενοι 
προσπίπτουσιν αὑτῷ " χαὶ δεξιὰς ἀμνηστίας λαθόν- 
τες, δὺν αὐτῷ τὰς ἐπιστρατεύσεις ποιοῦνται. Οὕτω 
μὲν δὴ προχεχωρέχει ταῦτα. 


in gramine tumultuarie compositis ccena excepisset, 
postridie domum reversus: est. Placuerat autem, 
ut milites quo in loco vellent, in unum conveni- 
rent. Gregorius igitur Philippicum accersit qui, 


tum apud Tarsum urbem ΟΠ οἷ morabatur, et 


Constantinopolim quamprimum proficisci parabat. 
Porro de his rebus ad imperatorem retulit, missis 
eliam supplicationibus militum, quibus Philippicum 
ducem postulabant. Cum ergo Philippicus Antio- 


chiam venisset, milites illic ei occurrunt: et iis qui divin regeneratienis lavacrum  promeriti fuerant, 
ad supplicandum pro se assumptis, ad genua ejus procumbunt. Qui cum dextra data oblivienem 


preteritorum eis confirmasset, nilites una cum illo in expeditionem profecti sunt. Atque h:ec qui- 


dem hune in modum processere. 


ΚΕΦΑΛ. IA. 
Περὶ τῆς ἀλώσεως MaptvpozóAeouc (n). 

Σίττας δέ τις τῶν ἐν Μαρτυροπόλε: δεχαδάρ - 
χων (59), πρός τινα τῶν αὐτόθι στρατιωτιχῶν ἀρ- 
χύντων λυπηθεὶς, χαταπροδίδωσι τὴν πόλιν, τὴν 
ἀπόλειψιν τῶν ἐγχαθημένων αὑτὴν (40) στρατιωτῶν 
ἐπιτηρή σας" xal λόχον Περσιχὸν (41) ὡς Ῥωμαῖον 
εἰσαγαγὼν, τὴν πόλιν. κατέσχεν, ἐπιχαιροτάτην Ῥω- 
μαίοις χαθεστῶσαν: τὰ μὲν πολλὰ τῶν γυναίων τῶν 
σφριγώντων, εἴσω χρατήσας" ἅπαντας δὲ τοὺς ἄλ- 
λους χωρὶς ἐνίων οἰκετῶν ἐξελάσας. Εὐθέως μὲν 
οὖν ὁ Φιλιππιχὸς αὐτοῦ τὴν ἔλασιν ἐποιεῖτο, χαὶ 
περιχαθήσας 35 τὴν πόλιν ἐπολιόοχει, οὐδὲν τῶν ἐς 
πολιορχίαν ἐπιτηδείων ἔχων" ὅμως δ᾽ οὖν ἐχ τῶν 


παρόντων αὐτῷ διεμάχετο, xal τινας διώρυχας ἐρ- C 
γασάμενος, ῥίπτει τῶν πύργων ἕνα. Οὐ μὴν τὴν πέ-. 


λιν ἐξίσχυσε περιστήσεσθαι (0), τῶν Περσῶν διανυ- 


χτερευσάντων, xal τὸ πεπτωχὺς χατασφαλισαμ΄.-. 


νων. 'fM ób συχνὰ προσδάλλοντες οἱ Ῥωμαῖοι τῷ 
τείχει, ἀπεχρούοντο ( ἐπίσχοπα γὰρ ἐξ ὑπερδεξιῶν 
ἐφέρετο χατ᾽ αὐτῶν τὰ βέλη, xai πλέον ἐδλάπτοντο 
4 τοὺς ἕνδον ἐλύπουν), λύουσι τὴν πολιορχίαν᾽ xal 
σμιχρὸν διαστάντες, στρατοπεδεύονται. μόνον, τὸ μὴ 
ἑτέρους προστεθῆναι Πέρσας, ἐπιτηροῦντες, Κελεύ- 
σμασι δὲ Μαυριχίου, καὶ Γρηγόριος ἀφιχνεῖται πρὸς 


AGA CAP. XIV. 
Quomodo capta sit Martyropolis. 


Interea Sittas quidam, qui decanus erat Marty- 
ropoli, injuriam sibi illatam a quodam ex militix 
rectoribus zgre ferens, urbem hostibus prodidit, 
observato tempore quo milites prasidiarii ex urbe 
diseesserant : introductaque Persarum cohorte, pe- 
rinde ac si ea Romanorum cohors esset, urbem 
occupavit admodum opportunam Romanis. Et ex 
junioribus quidem feminis, plerasque intra urbem 
retinuit: reliquos autem omnes, exceptis aliquot 
servulis, ejecit. Confestim igitur Philippicus eo 
profectus, urbem obsidione cinxit, tametsi nihil 
eorum qua ad obsidionem necessaria sunt, ipsi 
suppeteret. Nihilominus iis quae ad manum erant 
utens, urbem oppugnavit, actisque quibusdam cu- 
niculis. unam ex turribus dejecit. Sed cum Pers 
tota nocte insomnes, id quod collapsuin fucrat in- 
Staurassent, urbem expugnare non potuit. Cuin 
igitur Romani crebro murum adorti, assidue rc- 
pellerentur; tela enim ex superiore loco in eos 
missa, raro a scopo aberrabant, ita ut ipsi plus 
detrimenti acciperent quam hostibus inferrent ; 
obsidionem solverunt, Ac paululum inde digressi, 
castrametati sunt, id unum sollicite observantes, 


VARLE LECTIONES, 


9 C, C. παραχαθήσας. 


VALESIf ANNOTATIONES, 
(98) ᾿Επειγόμεγόν τε κατὰ τὴν βασιλέως. As- D χοῦ τάγματος χαθεστηχώς. Hi a Latinis decani 


sentior Christophorsono et Savilio, qui post hzc 
verba distiactionem apposuerunt. Est enim prorsus 
necessaria, Sed et ante illos Nicephorus hunc locum 
Ma distinxerat. Melius tamen Nicephorus scriptum 
habet πρὸς τὴν βασιλέως. 

. ($99) Τῶν ἐν Μαρτυροπόλει δεχάρχων. Rectius 
in manuscriptis codicibus Florentino et Telleriano 
scribitur δεχαδάρχων, quemadmodum etiam Vulco- 
bius ac Savilius in margine suorum codicum emen- 
darunt. Nicephorus in cap. 47 lib. xvni, hunc Eva- 
£rii locum ita exponit : Δεχάδος ἄρχων στρατιωτι- 


dicebantur, non autem decuriones, ut Musculus et 
Christophorsonus interpretantur. Testatur id Ve. 
getius in cap. 8 lib. 11, agens de centurionibus sive 
ordinariis : Erant, inquit, decani. denis militibus 
prepositi, qui nunc caput. contubernii vocantur. 

(40) Tov ἐγχαθημένων αὑτήν. Procul dubio 
scribendum est αὐτῇ. Sic enim lex grammatica po- 
Stulat. 

(M) Aóxor Περσικόν. Quadringentos homines 
armatos , ut scribit Theophylactus, in cap. 5 
ib. i. 


VYARIORUM, 


(1) Περὶ τῆς d-lóceoc Mapzvpozó.teuc. Marty 
ropolis urbs erat Armenizs Majoris in Sophanine 


(τ actu, juxta Nymphium fluvium, in Mesopotamia. 


confinio. BAUbRAND. 


(o) Οὐ μὴν τὴν zxó.Ur ἐξίσχυσε περιστήσεοσθωι. 


Legendum παραστήσασθα:.. qua Nots, θοὸς eV VX9- 


grius ad ünem cops. N. VaSwtw. 


EN 


2367 


EVAGRII SCIOLASTICI 


5-8 


ne Persis qui obsessi erant, ulla submittereutur Α τὸ στρχτέπεδον, xai πείθει πρὸς τῶν πολιορχίαν 


auxilia. Verui jussu imperatoris Mauricii Gregorius 
ad exercitum perrexit, eique persuasit ut ad oppu- 
gnandam urbem reverteretur. Milites tamen nihilo 
plus quam antea. perficere potuerunt, cum bellicis 
machinis quibus urbes expugnari solent, penitus 
destituerentur. [taque exercitus quidem ad hiberna 
dimissus est. In proximis autem castellis crebra 
relicta sunt militum przesidia, ne supervenientes 
Perse clanculo urbem ingrederentur. Sequenti 
cstate, cum exercitus ftomanorum in unum col- 
lectus esset, οἱ Persa. expeditionem. suscepissent 
adversus Romanos, cirea Martyropolim gravis com- 
missa est pugna. Cumque Philippicus superior 
fuisset, multique Perse, et jnter hos princeps qui- 
dam fortissimus in prelio cecidisset, Persarum 
tamen multitudo non contemnenda. Martyropolim 
ingressa est, id quod maxime illis studio fuerat. 
Exinde Romani ab obsidione quidem urbis absti- 
rendum sibi esse censuerunt. 


ἐπανελθεῖν, Οὐ μὴν τι πλέον ἐξεογάϑασθαι οἷοί a 
γεγόνασι, μνδενὸ: τῶν ἐλεπόλεων μηχανῶν ὄντος, 
Ὅθεν διαλύεται μὲν ὁ στοατὸς διαχειμάσων᾽ ἐς ü 
τὰ σύνεγγυς φρούρια, συχναὶ φορουραὶ χαταλιμτέ. 
vovsat, ἵνα μὴ λαθόντες Πέρσαι τῇ πόλε: Eztob- 
θωτι. Καὶ χατὰ τὸ ἑξῆς δὲ θέρος, ἀθρο!σθέντος τοὶ 
στρατεύματο:, xai Περσῶν ἐπιστρατευσάντων, vi- 
γνεται μὲν ἀμφὶ λΙσροτυρόπολιν μάχη χαρτερά. Καὶ 
τὸ πλέον ἐσχτχύτος Φιλιππιχοῦ, χαὶ πολλῶν Περπὼν 


n. 


πεπτωχότων, Ev). fowo; igor9évzo; Ixavh vitu 
Περσῶν ἐσπέπτωχεν ἐν Μαρτυρουπόλει, Ó xai μᾶ»"- 
στα διεσπουδάσθη αὐτοῖς. Ἔντευθευ πολιορχεῖν μὲν 
οἱ 'Popalot τὴν πόλιν ἀπέγνωδαν. Μήτι δε γὰρ δυνά- 
pst ταύτην οἷόν τε παραστήσισθαι" ἐπέραν δὲ áv- 
ανιστῶσι πόλιν ἀπὸ σταδίων ἑπτὰ, ἐπὶ τὰ Doc 
ξρυμνότερα μέρη, ὡς ἂν ἐπιτεχνήσεες τινὰς m 
ἀντεπιχειρήσεις ποιοῖντο. Καὶ ταῦτα μὲν θερίζοντες 
ἔπραττον, τῷ δὲ χειμῶνι διελύοντο (p). 


Neque enim fieri posse ut eam vi expugnareut. Altera: autemat. 


bem in montosis οἱ muuitioribus locis, septem 4685 stadiis a Martyropoli exstruxerunt, ut. insidis 
ας escursionibus eam infestarent. Et h:ec quidem zstivo temporc facta sunt ἃ Romanis. Ηΐεῦς 


Yero diniiseus cest exercitus. 


CAP. XV. 
De Comentiolo magistro militum, el de expugna- 
tione castelli Ocbas. 

Mittitur posthac ab imperatore Comentiolus ge- 
rere Thrax, qui Philippico in magisteria potestate 
succederet. Mic fortissime cum Persis congressus, 
cum unà cun equo proceps dejectus esset, pene 
intericrat, nisi quidain ex sateliitibus ipsum equo 
funali impositum ex pr:zelio subduxisset. Superati 
nihilominus Persz, universis ducibus suis amissis, 
fugam arripuerunt, et Nisibim se receperunt : cum- 
muc ad regem suum reverti minime auderent : mor- 
tem. enim ipsis minatus fuerat, nisi duces suos 
salvos alque incolumes. reducerent: illic adversus 
Mormisdam conjurationem ineuut, auctore Varamo 
riagistro militum apud Persas, qui paulo antea ex 
n7elio adversus Turcos una cum suis redicrat. In- 
terea. Comeutiolus Martyropolim obsidens, maxi- 
mam quidem copiarum partem illic reliquit : ipse 


KEOAA. IE'. 
Περὶ τῆς στρατηγίας Κομεντιόλου, καὶ dAdcte 
τῶν "OxCac. 


Καὶ πέμπεται τῆς ἡγεμονίας διάδοχος (4) Κομεν- 
τίολος, Θρὰξ γένος" ἧς χράτιστα Πέρσαις συνεπλάχη, 
χαὶ μιχροῦ πὸν βίον χατέστρεψε σὺν xa τῷ Izzy 
χαταῤῥαγεὶς, εἰ μὴ τι; τῶν δορυφόρων Ev τοι ὧν 


C παρόχων ἵππων (42) ἐπιδιθάσας, τῆς μάχτς vay 


ἠγαγε. Φεύγουσι δ᾽ οὖν οἱ πεοισωθέντες τροπῴδην (8). 
πάντας τοὺς σοετέρους ἐγεμόνας ἀπιδαλόντες, x1. 
χατὰ τὴν Νίσιδιν διασώζονται" χαὶ τὴν πρὸς τὸν 
τῶν βασιλέα δεδιότες ἐπάνοδον" θάνατον γὰρ αὐτιῖ; 
ἠπειλέχει, εἰ μὴ τοὺς ἡγεμόνας διασώσωσιν" αὐτι3 
τὸν xat Ὁρμίσδου τυραννίδα μελετῶσιν, ἤδη καὶ 
Βαράμου στρατηγοῦ Περσῶν τοῦτο βουλεύοντος; σὺν 
τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν, Ex τῆς τῶν Τούρχων συμπλοχῆς 
ἑπανιόντος. "Ev τούτῳ δὲ Κομεντίολος τὶν Μαρτυ- 
ρόπολιν περιχαθήμενος, τοὺς μὲ) πολλοὺς αὐτοῦ 
χκαταλείπε:" αὐτὸς δὲ σὺν καί τισιν ἀριστίνδην ἔχλι- 


VALESII ANNOTATIONES. 


(42) Tiv τῶν πωρόχων ἵππω». Usus est hac 
yoce Evagrius supra, cap. 4 hujus libri, ubi interpre- 
tes vehicularem et vectarium equum utrobique 
iterpretantur. Nicephorus vero in cap. 18 lib. 
xvin, bunc Evagrii locum describens, vocabulum 
«2105/0 Ma exponit. 'Evi τῶν ἐπισυοομένων ἵππων 
ἐπιβιθάσας, S5; μά ης ἐξῆγε. ld est, Nisi quidam 
et satellitibus in unum ex equis qui post eum duce- 
ban!ur; ipsum imposuisset. Solebant enim duces 
eum ad pugnam proliciseerentur, plures secum 
equos ducere, ut. si forte equus quo sedebant in- 


terfectus fuisset, in alium equum conscenderent. 
(45) Oi περισωθέντες τροπάδην. Hunc locun 
egregie mihi videor restituisse hoc modo : φεῦ , 
γουσι δὲ οὖν οἱ Πέρσαι ἐσσηθέντες τροπάδτιν, elc 
Certe verbum περισωθέντες nullo modo hic cor- 
venit. Neque enim qui servati sunt, amplius fe 
giunt. Nec Perse περισωθέντες dici potuerant, 
antequam Nisibin pervenissent. Itaque subdit Ev 
grius, χατὰ τὴν Νίσιδιν διασώζονται. Pro voce τον: 
πάδτν, Nicephorus reposuit προτροπάδην, quo 
est vulgatius. 


VAIJORUM. 


(p) To Cà χειμῶνι διδλίοντο. Ex his verbis ap- 
paret. Evagrium existimasse, prielium hoc. capite 
)iemoratum, et illud quod in sequenti narrat, duo- 


bus diversis annis fuisse gesta. E cona Teo- 
p^ factus, lib. v, cap. 18, tradit ea qno eodcwque 


anno confecta fuisse : cui suffragatur Pagius 3 
aun. 590, n. 95 et 599, n. 53. W. Lows. 

᾿ (4) Kog&rcloAoc. Comentiolus subrogatur Pbi- 
Veo δὰ Sew coutra. Persas. persequendum 
waw NN. YaAQWS. 


2369 


HISTORLE ECCLESIASTICA LIDER VI. 


28:0 


τεῖσιν, ἐχτρέχει xavà τὸ "Ox6a; (44) ὀχυρώτατον A vero assumptis quibusdam quos viritim legerat, zd 


φρούριον, ἀντιχρὺ MagtupozóAsus ἐς τὴν ἀντιπέρας 
ἄχθην διαχείμενον ἐπί τινος σχοπέλου ἀποτόμου, 
δῆεν xal ἄποπτος ἡ πᾶσα χαθειστήχει πόλις. Καὶ 
πολιορχήσας, πείρας τε οὐδὲν ἀνιεὶς, χαὶ τοῦ τείχους 
«τινὰ διὰ χαταπελτῶν ῥίψας, ὑπερχαταθδὰς αἱρεῖ 
χατὰ χράτος τὸ φρούριον. Ὅθεν λοιπὸν χαὶ ἐν ἀπο» 
γνώσει Πέρσαις τὰ Μαρτυροπόλεως χαθεστήχει. 


ΚΕΦΑΛ. Iq. 
Περὶ τῆς ἀναιρέσεως 'OppicOov. 
Τούτων ὧδε δρωμένων, οἱ Πέρσαι τὸν Ὁρμίσδην 
διεχρήσαντο, πάντων βασιλέων ἀδιχώτατον γενόμε- 
voy, οὐ μόνον ὅτι χρήμασιν. ἐζημίον τοὺς ὑπηχόους, 
ἀλλὰ xai θανάζων διαφόροις ἰδέαις. 


ΚΕΦΑΛ. IZ'. 

Hepl τῆς πρὸς ἡμὰς φυγῆς τοῦ γέου Χοσρόου. 

Ἑγκχαθιστῶσι δὲ μετ᾽ αὐτὸν βασιλέα Χοσρόην (45) 
τὸν τούτου παῖδα, καθ᾽ οὗ Βάραμος. ἐπιστρατεύει 
μετὰ τῶν ἀμφ᾽ αὑτόν. Ὧπερ ὑπαντιάζει μὲν ὁ Χο- 
σρόης μετά τινος οὐχ ἀξιολόγον δυνάμεως, χαὶ φεύ- 
γει, τοὺς olxz(ou; ὁρῶν ἐθελοχαχοῦντα:. ᾿ΑφῬιχνεῖται 
δὲ χατὰ τὸ Κιρχέσιον, ὥς γε αὑτὸς ἔφη, τὸν Θεὸν 
τῶν Χριστιανῶν ἐπιχαλεσάμενος, ἐχεῖσε τὸν ἵππον. 
ἀπιέναι ἔνθα ἂν πρὸς αὐτοῦ ὁδηγοῖτο. ᾿Αφίχετο δὲ 
σὺν xai ταῖς γυναιξὶ καὶ παισὶ νεογνοῖ- δύο, χαΐ τισι 
Περσῶν τῶν εὐγενῶν, οἴπερ αὐτῷ ἐθελονταὶ xaz- 
χολούθουν’ χἀχεῖθεν πρὸς βασιλέα Μαυρίχιον. πρε- 
σθεύεται. Ὁ δὲ, x&v τούτῳ πανάριστα βουλευσά- 
μενος, xal τὸν. ἀσταθῇ xal χόθορνον βίον, xal τὰς 
ἀγχιστρόφους παλιῤῥοία: τῆς τῶν ἀνθρώπων fuf; καὶ 
94001: διαμετρησάμενος, δέχεται τὴν. ἱκετείαν, xal 


Ocbas excurrit, castelluin munitissimum, e regione 
Martyropolis in adversa ripa situm, et prorupto 
scopulo impositum : unde urbs tota facile conspici 
poterat. Illud igitur oppugnare aggreesus, nihilque 
intentatum relinquens, cum partem aliquam muri : 
calapultis perfregissel, illac irrumpens, castellum 
vi cepit. Itaque Perse de retinenda deinceps Mar- 
tyropoli penitus desperarunt. 
A66 CAP. XVI. 
De cede Hormisda. 


Dum hac geruntur, Pers» Hormisdain interfece - 
runt: regum omnium injustissimum : quippe qui 
subditos suos non solum pecuniarum exaelionibus, 


p Verum etiam variis suppliciorum generibus op- 


pressisset. 
CAP. XVII. 
De junioris Chosrois ad Homanes fuga. 


Regem deipde sibi consutuunt Chosrnem, ejus 
filium. Contra, quem Varamus uria cum iis quos 
circa sehabebat, expeditionem suscepit. Huic Chos- 
roes cum exercitu non valde numeroso obviam 
progressus, cum suos proditionem meditari animad- 
verleret , fugam abripuit. Tandemque Circesiui 
pervenit, Christianorum Deum, sicut ipse aiebat, 
prius precatus, ut equum suum quo vellet dedu- 
ceret. Cum igitur. illuc venisset-una eum uxoribus 
et cum duobus liberis recens natis, et cum nonnul- 
li Pecsarum optimatibus qui ipsum sponte secuti 


" fuerant, inde legatos ad Mauricium imperatorem 


misit. At Mauricius hic quoque ut in reliquis rebus, 
prudenti consilio usus, cum instabilem mutabilem- 
que hujus vitz? rationem, et repentinas rerum hu- 


VALESII ANNQTATIONES. 


(A4) Κατὰ τὸ "Ox6at. Idem videtur esse quod a 
Theophylacto vocatur àx6ác, castrum munitissi- 
mum. Hujus situm describit Theophylacius in 
lib. 1, cap. 12, eodem prorsus modo quo Evagrius 
situm eastelli Ocbas descrihit. Haque tain ex no- 
minis similitudine, quam ex sita apparet, unum 
idemque esse castellum Ocbas et Acbas : situm 
juxta. fluvium Nymplium et urbem Martyropolim. 
Conjecturam nostram prorsus confirmat Theophy- 
lactus, in cap. 2 lib. iv, ubi castrum illud Ocbas 

uod Evagrius noster a Comentiolo captum esse 
icit, ipse Acbas nominat, 

45) ETrxa0icroct μι αὐτὸν βασιλέα Xoa- 
ρόηγ. Hunc locum ex manuscriptis codiribus Flo- 
rentino supplevimus hoc modo : Ἐγχαθιττῶσι δὲ 
μετ᾽ αὐτόν, etc. Porro Chosroes rex Persarum 
constitutus cst anno Christi 592 (') ut scribit Ba- 
ronius in Annalibus. Qui fuit annus decimus im- 
perii Mauricii, non autem septimus, ut Baronius 
scribit. Nam anni imperatoris Mauricii, z:quo fere 
passu cum annis indictionis progrediuntur, sicut 
anni imperii Justini Junioris.Quare cum anno Cbri- 
eli 592, decima fuerit indictio, teste ipsomet Baro- 
nio, decimum quoque annum ünperii ejusdem 
Mauritii tunc fuisse necesse est. Áuclor tainen 
Chronici Alexandrini inaugurationem  Chosrois, 


o 


ejusque ad Romanos fugam anno uno anteverlit. Sic 
enim scribit. Indictione nona, anno nono impe- 
rii Mauritii post consulatum ejusdem Mauricii Ti- 
berii anno septimo : Tout ᾧ ἐνιαυτῷ Xosbpónc 
ὁ Περσὼν βασιλεὺς ἦλθε πρὸς Ῥωμαίους, ἀνυταρσίαν 
ὑπομείνας ἀπὸ Βαρὰμ τὸν αὑτοῦ συμφυλέτηυ, χαὶ 
διὰ συμμαχίας "Popatxt; &xcxazéotn εἰς τὴν ἑαυ- 
τοῦ βασιλείαν. kd est, Hoc auno Closroes Persarum 
rex, cum Varamys contribulis ejus. adversus. euin 
rebellasset, ad Romanos confugqtt ; iisdemque auzi- 
liantibus in regnum. suum restitutus. est. Josunes 
autem Biclarieusis in Chronico, anno citius id fa- 
ctum refert, Sic enim scribit : anno octavo Mau- 
ricii imperatoris quo Chronicum suum terminavit, 
A vicesimo ergo Constantini mperatoris anno, quo 
tempore haeresis. Ariana initium sumpsit, usque in 
octavum aunum Mauricii principis Romanorum, anii 
sunt ducenti sexaginta sex. In his ergo temporibus 
quibus omnipotens Deus prostrato venenosee heresis 
veneno pacem sue reslibutt- Ecclesie. imperator Per- 
sarum Christi suscepit fidem, et pacem cum Mau- 
ricio imperatore firmavit. Ubi notandum est quod, 
3it Biclariensis, Persarum regem, abjecto simu- 
laerorum cultu, ad Christi fidem transiisse. ldem 
cerle testatur Theophylactus, in cap. 2 lib. v, ait 
et in cap. 10 lib. iv. 


VARIORUM. 


(*) Pagius elevationem Chosrois et morte Hor- 
misda in annui 590, conjicit, et Chosrois in re- 


gnum resutuliouem à aeo SQ , Na Cic. xus 


ad ann. 591, ἃ. δ. ex SS s. SN. 


NURSSRSNS. . 


257] 


EVAGRII SCHOLASTICI 


23.2 


inanarum conversiones 3c reeiprocos zstus, hoc A ξένον ἀντὶ φυγάδος (46), παῖδά τε ἀντὶ ab top. OA o0 xan- 


etiam exemplo edoctus perpendisset, supplicatio- 
wem Chosrois libenter admisit. Eumque hospitem 
pro exsule, pro fugitivo filium sibi ascivit, regali- 
bus donis omnique benevolentia eumdem exci- 
piens. Nec vero ipse solus munera wisit ad Chos- 


letnot, δώροις βασιλιχοῖς δοξιωσάμενος" οἷς Egtic- 
φρονήσατο, οὐ μόνος αὐτὸς βασιλιχῶς στείλας, ἀλλὰ 
xai τῆς βασιλίδος τὰ παραπλήσια περὶ τὰς ὁμοζύ- 
τους τοῦ Xocpóou, xal τῶν παίδων πρὸς τοὺς wai 
δας πραξάντων, 


roem, verum etiam Augusta erga conjuges Chosrois, οἱ liberi imperatoris erga Chosrois »iberes 


idem przstiterunt. 
A67 CAP. XVIII. 


Qualiter imperator Gregorium ac Domitianum Chos- 
roi obviam ire iussit. 

Sed et regale satellitium integrum, et universum 
exercitum Romanorum una cum duce, Mauricius 
ad Chosroem misit, qu' eum sequerentur quo 
vellet. Denique majoris honoris causa, Domitianum 
Melitinensem episcopum, cognatum suum, ad eum 
direxit : virum singulari prudentia ac solertia, et 


tam opere quam serinone exiinium , et ad maxima Ι 


uegotia perficienda aptissimum. Missus est etiam 

Gregorius : qui quidem Chosroem cunctis in 

rebus admiratione perculit, tum in colloquiis, tum 

i» muneribus, tum in consiliis qua» pro temporis 
opportunitate prudentissime suggerebat.. 

CAP. XIX. 

Quomodo Chostoes Romanorum auxilio regnum 

suum recuperavi. ' 

Porro Chosroes cum Hierapolim pervenisset, 

qua: Metropolis est provincie Euphratensis, exinde 

retrogressus est, cum id Mauricio quoque placuis- 


sel, qui utilitati supplicis plus tribuit, quam pro- C 


prie gloria. Ingentem etiam vim pecuniz ad eum 
misit, quod nunquam antea factum fuisse memo- 
ratur. Cumque exercitum Persarum conscripsisset, 
et donativum ex zrario suo tribuisset, Chosroem 
cum gcmino exercitu , Romanorum scilicet ac 
Persarum, extra fines imperii Romani dedusit : 
Mart yropoli prius ipsi tradita cum Sitta. Quem 
quidem Martyropolitani lapidibus obrutum cruci 
 suffixerunt. Sed et oppidum Daras Romanis tradi- 
tum est, Persis inde egressis. Postliec cum Vara- 
mus unico przlio a Romanis solis devictus, solus 
cum ingenti ignominia fugam abripuisset Chosroes 
in regiam suam reductus est. | 
CAP. XX. 
De sancta matre Golanduch, qua illis temporibus 
vizi. 
lisdem temporibus Golanduch martyr vivens ac 


KEOAA, IB'. 
Ὡς ὁ βασιλεὺς Γρηγόριον xal Δομετιανὸν εἰς 
ἀπάντησιν Χοσρόου ἐξαπέστειιϊεν. 
ἐμπει δὲ καὶ πᾶσαν βασιλιχὴν δορυφορέαν, χαὶ 
πάντα τὸν Ῥωμαίων στρατὸν σὺν χαὶ τῷ στρατηγέι, 
ἑψόμενον αὑτῷ ὅπη xal βούλεται" καὶ πρὸς μείζονο; 
τιμῆς, Δομετιανὸν ἐπίσχοπον Μελιτινῆς, αὑτοῦ συγ- 


" γενῆ, ἄνδρα φρενήρη καὶ ἀγχίνουν, λόγῳ τε καὶ 


ἔργῳ ἐς τὰ μάλιστα ἱκανώτατον, χαὶ πρὸς τὰ μέγιστα 
τῶν πραγμάτων ἑξεργαστιχώτατον. Πέμπει δὲ xz: 
Γρηγόριον, ὃς ἐν ἅπασι χατέπληξε τὸν Χοσρόην, 
ὁμιλῶν, δωρούμενος, ἐπίχαιρα τοῖς πράγμασιν ἐ:- 
ἡγούμενος, 


ΚΕΦΑΛ. ΙΘ΄. 
Ὡς πάλιν τὴν ἀρχὴν Περσῶν Χοσρόης £Aet, 


Ῥωμαίων αὐτῷ συναραμένων. 

Παραγενόμενος δὲ μέχρι τῆς ^ "Iepamoltzo ὁ 
Χοσρόης, !| τῆς Εὐφρατησίας προχάθηται, αὖϑι; 
ἐπανῆχε, τοῦτο xxl Μαυρικίου συνεωρακότος, x3i τὺ 
πλέον δόντος τῆς οἰχείας δόξης τῷ συνοίσοντι τὸ 
ἱκέτῃ. Δεξιοῦται δὲ καὶ χρήμασι μεγάλοις, οὐχ Lovur; 
θὲν πώποτε. Καὶ Πέρσας στρατολογήσας, καὶ τὰς ie 
δόσεις ἁπάσας οἴχοθεν ποιησάμενος ἐχπέμπει τὸν Xe- 
σρόην μεθ᾽ ἑκατέρου στρατοῦ, Ῥωμαίων τε καὶ Περσῶν 
χατὰ τὴν ὑπερορίαν, Μαρτυροπόλεως xai Σίττα 2- 
ραδοθέντος αὐτῷ " ὃς xai πρὸς τῶν Μαρτυροποὶ» 
τῶν (47) καταλευσθεὶς ἀνεσχολοπέσθη. Παρεδόθη δὲ 
xai τὸ Δάρας, ὑπεξελθόντων εραῶν. Καὶ διὰ μιᾶς 
συμπλοχῆς ἐσσηθέντος τοῦ Βαράμου πρὸς Ῥωμαίων 
μόνων, ἀχλεῶς τε μόνου πεφευγότος, ὃς τὰ ἴδια χατ- 
ἦχθη βασίλεια ὁ Χοσρόης͵ 


ΚΕΦΑΛ. Κ'. 


D 
Ὅτι xat' ἐχεῖγο καιροῦ ἡ ἁγία μήτηρ ἦν Γοιλαν- 
οὔχ. 


Τότε xaX Γολανδοὺχ (r) μάρτυς ζῶσα (48) παρ 


VALESII ANNOTATIONES 


(46) Hai&d vs ἀ»τὶ αὐτομόϊζλου καθίστησι. Theo- 
phyclactus in cap. 3 lib. v, ait Chosroem a Mau- 
ricio imperatore lilium duntaxat essc appellatun. 
Theophanes autem. in Chronico, pag. 224, diserte 
scribit Chosroem ἃ Mauricio imperatore filiuin 
esse adoptatum : Τούτῳ τῷ ἔτει τεχναποιηθεὶς Mavu- 


ρίχιος ὁ βασ!λεὺς Χοτρόης τὸν βασιλέα Deoa, etc. 

(41) KacaAsvcUüelc ἀνεσκοϊοπίσθη. Theophy- 
lactus in. cap. 15, lib. iy. Sittam jussu. Comentiali 
magistri militize flammis absumptum esse scribit. 
᾿ (48) Πυοιαυδοὺχ μάρτυς ζῶσα. Rectius in co- 
dice Florentino scribitur Γολανδούχ. Golinduch di- 


VAIUIORUM. 


(r) Ποιϊαν δούχ. Golinducha nata erat Babyloniz, 
e Magorum familia; qux cum viro nobili desponsa 
esset, Christianam religionem venerala est; mari - 
[oque in sua. infidelitate demortuo, Cürisuanorum 


fisciplina initiata est. Quod ut Magi compererum , 


cam Letro carceri incluserant, ex quo, angelo a'- 
parente, exiit. et llierapolim venit, ubi tojerautir 
corona cum triumpho sempiterno redimita (€x 
Wc Theoghylaetus lib. v, cap. fd. ' 


2313 


HISTORLE ECCLESIASTICAE LIBER VI. 


2874 


ἡμῖν ἦν, fj διὰ πολλῶν μὲν πόνων τὸ μαρτύριον Ót- À spirans, apud nos inansit, Qux ἃ Persarum magis 


ἐνέγχασα, τῶν μάγων Περσῶν αὑτὴν αἰχιζομένων, 
μεγάλων δὲ τεραστίων ἑογάτις γενομένη" ἧς τὸν 
βίον ἀνέγραψε Στέφανος ὁ πρότερος ἐπέσχοπος 'Iepa- 
πόλεως. 


ΚΕΦΑΛ. KA' 
Περὶ ὧν ἔπεμψε Χοσρόέης ἀναθημάτων τῷ ἀγίῳ 
μάρτυρι Σεργίῳ. 

Ὃ 6$ Χοσρόης ἐγχρατὴς τῶν οἰχείων βασιλείων ve- 
νόμενος, πέμπει Γρηγορίῳ σταυρὸν, χρυσῷ πολλῷ 
χαὶ λίθοις τιμίοις ἐξησχημένον, mph; τιμὴν τοῦ 
ἀθλοφόρου μάρτυρος Σεργίου " δὴ) ἀνέθηχε μὲν Ozo- 
δώρα Ἰουστινιανοῦ γαμετὴ, ἐληΐσατο δὲ Χοσρόνς σὺν 
χαὶ sol; ἄλλοις χειμηλίοις, ὡς ἤδη μοι ἀφέγηται. 
Πέμπει δὲ χαὶ ἕτερον σταυρὸν χουσοῦν, xat ἐπέγρα- 
v: ὁ Χοσρόης τῷ σταυρῷ Ἑλλένων γράμυασι τάδε" 
Τοῦτον τὺν σταυρὸν ἐγὼ Χοσρόης βασιλεὺς βασιλέων, 
υἱὸς Ὁρμίσδου, ὅτε ix διαδολιχῆς ἐνεργείας xai 
χαχουργίας τοῦ δυστυχεστάτου Bapápou, xal τῶν 
σὺν αὐτῷ χαθαλλαρίων, εἰς Ῥωμανίαν ἀπήλθομεν, 
xai διὰ τὸ Épy:o0at τὸν δυστυχῆ Ζαδεσπρὰμ μετὰ 
στρατοῦ (49) εἰς τὴν Νίσιδιν ἐπὶ τὸ ὑποσῦραι τοὺς 
χαθαλλαρίους τοῦ μέρους τοῦ Νίσιδι εἰς τὸ ἀντᾶραι 
xai χαταῤῥάλξαι (50), ἐπέμψαμεν καὶ ἡμεῖς χαύαλ- 
λαρίοις μετὰ ἄρχοντος εἰς τὸ Χαρχάς. Καὶ διχ τῆς 
τύχης τοῦ ἁγίου Σεργίου τοῦ πανσέπτου χαὶ ὀνομᾶ - 
στοῦ, ἐπειδὴ ἠχούσαμεν δοτῆρα εἶναι αὐτὸν τῶν 
αἱτήσεων, ἐν τῷ πρώτῳ ἕτει τῆς βασιλεία: ἡ λῶν, 
μηνὶ Ἰαννουαρίῳ ἑἐδδόμῃ, ἡτησάμεθα ὡς Σὰν οἱ χα- 
θαλλάοιοι σφάξωσι τὸν Ζαδεσπρχυ, f) χειρώσωνται, 
σταυρὸν χρυσοῦν διάλιθον εἰς τὸν οἴχον αὐτοῦ πὲμ- 
πομὲν διὰ τὸ πάνσεπτον αὐτοῦ ὄνομα χαὶ τῇ ἐνάτῃ 
τοῦ Φευροναρίον μηνὸς τὴν χεφαλὴν τοῦ Ζαδεσπρχμ 
ἤνεγχαν ἐπὶ ἡμῶν. Ἐπιτυχόντε: οὖν τῆς δι σεως 
ἡμῶν, διὰ τὸ ἔχαστον ἀναμφίδολον εἶναι, εἰς τὸ 
πάνσεπτον αὐτοῦ ὄνομα τοῦτον τὸν σταυρὸν τὸν παρ᾽ 
ἡμῶν γενόμενον, μετὰ τοῦ πεμφθέντος σταυροῦ παρὰ 
Ἰουστινιανοῦ βασιλέως Ῥωμαίων εἰς τὸν οἶχον αὐ- 
τοῦ, καὶ τῷ χαιρῷ τῆς ἀμιξίας τῶν δύο πολιτειῶν 
ἐνεχθέντος ἐνταῦθα παρὰ Χοσρόου βασιλέως θασι- 
λέων, υἱοῦ Καδάδου. τοῦ ἡμετέρου πατρὸς, καὶ εὑ- 
ρεθέντος ἐν τοῖς ἡμετέροις, ἐπέμψαμεν ἐν τῷ οἴχῳ 
τοῦ ἁγίου πανσέπτου Σεργίου. Καὶ τούτους γνώμῃ 
Μανριχίου βασιλέως Γρηγόριος λαδὼν μετὰ πολλῆς 
πομπῆς ἐς τὸν ἱερδνοἶχκον τοῦ μάρτυρος ἀνατέθειχεν, 
Οὐ μετὰ πολὺ δὲ χαὶ ἕτερα πέπομφε δῶρα ὁ Χοσρόης 
ἀνὰ τὸν αὐτὸν ἱερὸν νεὼν, ἐπιγράψας ἐπὶ δίσχου ἐχ 
χρυσοῦ πεποιημένου Ἑλληνίδι φωνῇ ταῦτα’ Ἐγὼ 
Χοσρόης βασιλεὺς βασιλέων υἱὸς “Ο»μίσδου, τὰ ἐν 


b Lib. iv, c. 98. 


graviter excruciata, diuturnum οἱ laboriosum 
martyrium pertulit, inultaque miracula perpetravit. 
Porro ejus vitam scripsit Stephanus antiquior, 
episcopus Hierapolitanus. 


A68 CAP. XXI. 
De donariis qu&  Chosroes misit ad sanctum 
marlyrem Sergium. 

C:eterum. Chosroes cum regnum suum recu- 
perasset, crucem auro multo et pretiosis lapidibus 
exornatam, in honorem invictissimi martyris Sergii 
ad Gregorium misit : quam Theodora quidem uxor 
Justiniani eidem martyri dedicaverat^ : Chosroes 
vero una cum aliis thesauris diripuerat, sicut a me 


p superius commemoratum est. Aliam priterea cru- 


cem aurcam idem  Chosroes misit, cui litteris 
Grxcis hzc inscripsit: Ego Chosroes rex regum, 
filius Mormisdi:e, quo tempore per diabolicau 
operationem et malitiam infelicissimi Varami et 
equitum qui una cum illo erant, ad Romanorum 
ditionem me contuli : et quoniam infelicissimus 
Zadespram cum exercitu Nisibim advenerat , solli- 
citaturus equites Nisibenos ut a nobis deficerert 
nosque oppugnarent; nos quoque equites misimus 
ad oppidum Charchas una cum duce. EL quoniam 
audieramus venerabilem ac celeberritnum sanctum 
Sergium cuncta largiri qux ab ipso postularentur ; 
anno primo regni nostri, die septimo mensis 
Januarii, per genium ejusdem sancti postulavimus, 


C pulliceutes, si equites nostri Zadespram occidissent, 


aul cerle vivum cepissent, nos crucem aureani 
lapillis distinctam ad ejus sedem missuros esse, ob 


. venerandum ejus nomen. Nono autem die mensis 


Februarii equites nostri caput cjusdem Zadespram 
ad nos attulerunt. Voti igitur nostri compotes facli, 
quo res manifesta omnibus fiat, «ec ullus dubitandi 
locus relinquatur, in venerandissimo ejus nomine 
crucem hanc a nobis factam, una eum ea qux olini 
ab imperatore Romanorum Justiniano ad cjusdein 
Sergii z:dem missa est: postea vero bello inter 
duas respublicas exorto a Chosroe Cabadis filio, 
patre nostro huc allata, et in thesauris nostris 
reperta est, misimus in edem venerandissimi sancli 
Sergii. Has cruces Gregorius non sine consensu 
imperatoris Mauricii cum aecepisset, cum ingenti 
ponipa in ecclesia sancli martyris dedicavit. Nec 
multo post iden Chosroes alia quoque dona ad 
eamdem ecclesiam misit, et in aureo disco hzc 
Greco sermone jussit inscribi: Ego —Chosroes rex 


VALESII ANNOTATION: S. 


citur a Nicephoro in cap. 25, lib. xvin, ubi vitam 
ejus ac martyrium et res gestas breviter describit, 
sicut a Stephano Hierapolitano episcopo, qui librum 
de ejus Vita conscripsit, acceperat. Ex quo etiam 
discimus, quam eb causam inartyr. vivens appel- 
letur ab Evagrio. Nam post martyrium diu su- 
perst?s vixit , quemadinoduim scribit Nicephorus. 
Ejus diem uatalem Graci celebrant undecimo julii, 


ut legitur in Menologio. Ejusdem sancta mulieris 
mentionem facit Theophylactus in cap. 12 lib. v. 

(49) Ζαδεσπρὰμ μετὰ στρατοῦ. In libro v Theo- 
phylacti Simocattz cap. 13, scribitur, διὰ «b Eoye- 
5021 τὸν δυστυχῆ Zabsasr.pázny Ex τοῦ στρατοῦ, εἰς, 
quod magis probo. 

(50) Kul καταῤῥάξαι, Nw We eNNSNISNSSS we 
Qr x9*xpk*2. 


28,5 


EVAGRII SCiIOLASTICI 


regum, fius Hormíisda, ista in hoe disco inscri- A τῷδε τῷ óloxu. γεγραλμένα, οὐκ εἰς θέαν ἀνθρώ» 


bende curavi, non ut ab hominibus conspicerentur, 
nec ut amplitudo venerandi nominis tui sermonibus 
ineis innotescerel, sed tum ob rerum qux inscriptee 
sunt veritatem, tum ob multa et maxima beneficia 
quibus me affecisti. Felicitatis enim loco mihi est, 
quod noinen iuicum £69 in sacris vasis tuis incisum 
reperiatur. Cum essem in loco qui dicitur Bera- 
imais, postulavi a te, vir sancte, ut mihi opem fer- 
res, uique Sira in utero conciperet. Et quoniam 
Sira quidem Christiana erat, ego vero gentilis, lex 
quidem nostra nobis minime permittebat ut Chri- 
stianam uxorem habcremus. Ego tamen ob meam 
erga te bencvolentizin, hujus mulieris causa legem 
neglexi , eamque prze cxteris uxoribus mcis przci- 
puo amore dilexi, atque in dies magis magisque 
diligo. aque decrevi benignitatem tuam nunc. im- 
plorare, vir sancte, ut illa gravida fleret. Postulavi 
[σὰν et votum nuncupavi, si Sira gravi.la facta 
esset, ine crucem quam illa gestat, ad venerandam 
edem tuam dono missurum esse. llanc ob causam 
ego el Sira constituimus, in memoriam uominis 
tui, vir sancte, hanc crucem retinere. Et pro illa 
:stimationem ejus quae quater mille ct quadrin- 
gentos stateres milliarenses minime excedit , quin- 
que staterum millia transmittere decrevimus. Ex 
quo autem hoc apud me votum concepi, et hiec 
iuecum ipse cogitavi, quoadusque Rosumchosdrum 
perveni, non plures quam decem dies effluxerunt : 
cum tu, vir sancte, non quod ego id meritus esset, 
sed pro tua benignitate, noctu mihi in somnis appa- 
ruisti, terque mihi aflirmasti gravidam fore Sirain. 
Atque cgo in eadem visione tertio tibi respondi : 
Recte. Et quoniam ea quz a te postulantur tribuis, 
ex eo die Sira non sensit muliebria. Ego vero de 
hac re fortasse dubitassem , nisi verbis tuis credi- 
dissem, quonianP'vir sanctus es, et donas qu: pe- 
tuntur, Siram deinceps non esse sensuram mulie- 
bria. Ex eo igitur virtutem visionis, el veritatem 
eorum qua abs te praedicta sunt, deprehendi. 
Quamobrem illico crucem ipsam et ejus pretium 
ad venerandam zedem tuam transmisi, jubens ut ex 
cjus pretio discus unus et poculum unum fiat ad 
usum sacrorum mysteriorum : crux item qua in 


πων, οὐδὲ (va bx τῶν λόγων pou τὸ μέγεθος τῶ 
πανοαέπτου ὀνόματος γνωσθῇ, ἀλλὰ διὰ τὴν ἀλήθειαν 
τῶν γεγραμμένων, xal διὰ τὰς πολλὰς χάριτας xai 
εὐεργεσίας ἃς ἔσχον παρὰ σοῦ. Εὐτυχία γὰρ μοί 
ἐστιν, ἵνα τὸ ἐμὺν ὄνομα ἐμφέρηται τοῖς ἱεροῖς e; 
σχεύεσιν. Ἐν τῷ εἶναί μ: ἐν τῷ Βεραλαῖς, ἐτησά- 
μὴν παρὰ σοῦ, ἅγιε, ἐλθεῖν εἰς τὴν βού θειάν μου, zai 
ἐν γαστρὶ συλλαθεῖν Σιρήν. Καὶ ἐπειδὴ ἡ Σιρὴ Χρι- 

τιανή ἔστιν χἀγὼ Ἕλλην (s), ὁ ἡμέτερος νόμος ἄδειαν 
ἡμῖν οὐ παρέχε' Χριστιανὴν ἔχειν γαμετῆν. Διχοῦν τὴν 
ἐμὴν πρὸς σὲ εὐγνωμοσύνην, εἰς ταύτην τὸν νόμον παρ- 
εἶδον, xal ταύτην ἐν γυναιξὶν ἡμέραν ἐξ ἡμέρες & 
τνησιότητι ἔσχον xal ἔχω. Καὶ οὕτως 35 συνεῖδον vov 
δεηθῆναι τῆς σῇ : ἀναθότττος, ἅγτει, £v γαστρὶ τυλνο- 


D δεῖν αὐτήν. Καὶ ἡτησάμην xat συνεταξά:λην, ἵνα ξὰν ἐν 


γαστρὶ συλλάδῃ Σιρὴ, τὸν σταυρῶν τὸν φορούμενν 
παρ᾽ αὐτῆς πέμψω τῷ πανσέπτῳ σου. οἴχῳ. K αἱ τού τοῦ 
ἕνεχα χἀγὼ χαὶ Σιρὴ τὸν σχοπὸν τοῦτον ἔχομεν, 
ἵνα εἰς μνημόσυνον τοῦ ὀνόματός Gau, ἅγιε, τοῦτον 
τὸν σταυρὸν χρατῶμεν. Καὶ συνείδομεν ἀντ᾽ αὐτοῦ 
τὴν τιμὴν αὐτοῦ μὴ συντείνουσαν περαιτέρω τῶν 
τετραχισχιλίων τετραχοσίων στατέρων μιλιαρῖ- 
σίων (t), πενταχισχιλίους στατῆρας ἐκπέμψαι. Καὶ 
ἐξ οὗ τὴν τοιχύτην ἑαυτῷ ἔσχον αἴτησιν (51), χαὶ 
ταῦτα διελογισάμην, ἕως οὗ ἐφθάσαμεν τὸ Ῥότον 
χότρον (92), 5éxa ἡμέραι πλέον οὐ διῆλθον " χαὶ εὑ, 
ἅγιε, οὐ διὰ τὸ εἶναί με ἄξιον, ἀλλὰ διὰ τὴν σὴν 
ἀγαϊότνητα, ἐφάνης μοι ἐν ὁράματι τῆς vox, 
χαὶ τρίτον εἶπάς μοι, ὅτι Σιρὴ ἐν γαστρὶ ἕξει. Kyo 
ἐν αὑτῷ τῷ ὁράματι τρίτον ἀνταπεχρίθην σοι λέγων' 
Καλῶς. Καὶ διὰ τὸ εἶναί σε δοτῖ,ιρα τῶν αἰτήσεων, à 
τῆς ἡμέρας ἐχείνης ἡ Σιρὴ τὸ εἰθισμένον ταῖς v» 
ναιξὶν οὐχ εἶδεν, Ἐγὼ δὲ διστάσας (5) εἰς τοῦτο, 
εἰ μὴ τοῖς λόγοις σου ἐπίστευσα, xal ὅτι ἅγιος εἶ 
χαὶ δοτὴρ τῶν αἰτήτεων, μετὰ ταῦτα τὰ γυναικεῖα 
μὴ ὑπομεῖναι. 'Ex τούτου ἔγνων τὴν δύναμιν τοῦ 
ὁράματος, xal τὴν τῶν παρὰ σοῦ ῥηθέντων ἀλάθειαν. 
Παρ᾿ αὑτὰ οὖν ἔπεμψα τὸν αὐτὸν σταυρὸν, xal τὴν 
τούτου τιμὴν ἐν τῷ πανσέπτῳ σου οἴκῳ, χελεύσας 

Ex τῆς τούτου τιμῆς δίσχον ἕνα xal ποτῆριον ἦν τι» 

νγέσθαι, εἰς λόγων τῶν θείων μυστηρίων. ᾿Αλλὰ uy 

xa: σταυρὸν γενέσθαι, xal πηχθῆναι ὀφεῶλοντα ἐτὰ 


τῆς τιμίας τραπέζης, xa) θυμιατήριον, τὰ πάντα 


YARLE LECTIONES. 


3) C. C. ὄντως. 


VALESII ANNOTATIONES. 


(91) Τοιαύτην ἑαυτῷ ἔχον αἴτησιν. Apud Nicc- 
phorum scrihitur ἐν ἑαυτῷ, apud Theophylactum 
vcro £v ἐμαυτῷ, quam scripturam magis probo. 

($2) Τὸ Pócc'or Xócpor, Apud Theophylacium et 


ἐδίστασα. 


D Nicephorum legitur una voce ᾿Ροσωχοσρὼν. lja 


quoque scriptum habet codex Tellerianus. 
(93) Ἐγὼ δὲ διστάσας. Legendum puto ἐγὼ δὲ 


VARIORUM., . 


(s) Καγὼ "E.Anr. Chosroen fidem Christianam 
suscepisse ,' Abbas Diclariensis, Fredegarius in 


gorium sanctus Doinitianus episcopus Melitinae, ut 
liquet ex epistola quam ad eum rescripsit sanctus 


Chronico, οἱ Theopbylactus scripserunt. Sed fa- 
bula est, inde nata quod &hosroes pro sua in re- 
guum resututione, sancto Sergio martyri votum 
Iccerit, et ut Mauriciumimp demereretur, se Chri- 
Siianum fleri velle finxerit. Chosroen Christianam 
fidem amplecti noluisse scripsit ad sanctum Gre- 


Gregorius, quie exstat lib. n, epist. 63, auense 
Augusto data, anno 593. 

(U) Mekapnoéor. Miliarisium, Nomismatis pars 
duodecima. Glosse Basilic. μιλιαρίσιον, τὸ χιλιο- 
στὴν τὴς τοῦ 402379 λίτρας (Du Cascius ia Glossa- 
rio. 


2311 
xpesd* καὶ ἀμφίθυρον Οὐννιχὸν (54) xtxo3umu£voy 
χρυπίῳ, χαὶ τὰ ἀποιλένοντα τῆς τιμῆς μ'λιαρήσια 
εἶναι τοῦ ἁγίου σου οἴχου, ἵνα διὰ τῆς τύχης σοῦ, 
άγις, εἰς πάντα, ἐξαιρέτως δὲ εἰς τὴν αἴτησιν ταύὐύττου 
ἔλθῃς εἰς τὴν βοήθειάν μου xal Σιρῆς, χαὶ ὃ διὰ τῇς 
σῆς πρεσίεξίας γέγονεν ἡ ἵν, τῷ ἐλέει τῆς σῆς ἀγα- 
θότητος, xat τῷ θελήατέ pou xaX Σιρῆῇς εἰς τέλειον 
προοΐξλθῃ * ἵνα χἀγὼ χαὶ Σιρὴ xa πάντες οἱ ἐν τῷ 
xósutp, εἰς τὴν σὴν δύναμιν ἐλπίζωμεν, χαὶ εἰς σὲ 
ἔτι πιστεύωμεν. Ταῦτα τὰ '“παρὰ Χητρόου ἀνλθή κα- 
τα λέγει, οὐδὲν τῆς Β. λαὰμ προφττείας ἁπάϊοντα, 
τοῦ φιλανθρώπου €£:62 σαφῶς οἰχονοιλήταντος, 'EX- 
λήνων γλώσσας σωτήρια cOtvExs02: ῥήματα. 


HISTORLE ECCLESIASfICEE L:BER VI. 


2815 


sacro altari defigatur, et thuribulum : cuncta ex 
auro. Velum praterea llunnicum auro exornatum. 
2.70 Qui vero ex supradicto pretio reliqui fuerint 
milliarenses, eos ad sacram :edem tuam. volumus 
pertinere : ut per genium tuum, vir sancte, cunctis 
in rebus, sed ρος pue. in hace petitione mihi et 
Sire auxiiium feras; et quod intercessione tua 
nobis contigit, id miscricordia benignitatis tuz, ex 
utriusque nostrum se:itentia ad. perfectionem per- 
veniat. Quo seilicet ezo et Sira, cunctique mortz- 
les, in potentia tua spem ac fiduciam collocemus, 
atque in te credamws. [lec sunt que in donariis a 
Chosrog. transmissis continebantur, a Dalaami prze- 


dictione nihil discrepantia. Denigno scilicet Deo ita res cum summa prudentia dispensante, ut gentilium 


liuguz salutaria interdum proferant verba. 
ΚΕΦΑΛ. ΚΙ᾿. 
Περὶ Naagjárov τοῦ Σαραχηγοῦ. 

Τότε xal Naupá&vnz τῶν ἐχθοῶν Xxrvr τῶν φύλαρ- 
χος, ἐξάγιστος χαὶ παμμίαρος Ἕλλην, ὡς καὶ ἀνθρώ- 
πους αὐτοχειρὶ σφαγιάζειν τοῖς αὑτοῦ διιμονίοις, 
τῷ ἁγίῳ προστιλθς βαπτίσματι, τὸν ὄντως Dm» χρυ- 
σὴν ᾿Αφροδίτην πυρὶ τήξας, χαὶ πτωχοῖς διαδοὺς, 
xai πάντας τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸ" τῷ Θεῷ προσαγαγών. 
Ὃ δέ γε Γρηγόριος νεύμασι τῆς βατιλείας μετὰ τὸ 
δοῦναι τοὺς Χοσρέου σταυροὺς, τὰ: πανερή πους τῶν 
λεγομένων Λιμητῶν περινοστῶν, ἐν οἷς μάλιστα τὰ 
Σευήρου δόγματα, χαὶ πολλὰ φρούρια (μ), καὶ χό- 


CAP. XXII. 
De Naamane Saraceno. 

Per idem tempus, Naamanes quoque Saraceno- 
rum hostium Philarchus , sceleratus atque abomi- 
nandus gentilis , adeo ut homines sua ipsius imanu 
diis suis immolaret, ad sacrum baptismum accessit, 
el vere auream Veuerem , quippe qua nihil] aliud 
esset quai auri massa, igne liquefactam pauperibus 
distribuit, et cunctos qui cum ipso erant, ad Dii 
cultum traduxit. Αἱ Gregorius, postquam donaria 
a Chosroe missa dedicasset. imperatoris permissu 
solitudinem Limituim peragrans, ubi Severi dogmata 


VALESII ANNOTATIONES, 
(54) Kal ἀμφίθυρον Obrixcv. Interpretes hunc QC διαστέλλεσθαι τὸν οὐρανὸν ἄνωθεν, etc. Id cst, Ita 


locum non intellexisse, ex eorum versione satis 
apparet. Sic enim ambo verterunt, et unicum utrin- 
ue apertum. lta quoque Raderus qui Theophy- 
actum Latine interpretatus est, nisi quod Hun- 
nicum habet, ut legitur in Greco Theoph ylacti co- 
dice. Langus autem interpres Nicephori vocem 
Grzcam retinuit boc modo. Et amphiihgrum Hun- 
nicum. Et subjecto scholio hanc vocem 14 exponit. 
Judicio meo carceres, sive cancelli sunt, sacratiorem 
are mensam vel circumdantes, vel populum ab ea 
arcentes : in quorum parte utraque jantua sii, et adi- 
lus ad eam ferens operis Hunnici. pace viri 
docti dictum sit, vobis hujus significationem non 
est assecutus. Graci ἀμφίθυρα vocabant vela pro 
foribus pendentia. lta Chrysostomus in homilia 84 
in Matthzeum, de Zaccheo loquens qui Dominum 
convivio excepit : Ὅτε ἔμελλεν εἰς αὐτὴν εἰσιέναι 
ὁ Χριστὸς, πῶς αὐτὴν ἐχόσμτσε ἐχεῖνος Οὐ γὰ 
ξδραμε ποὸς τοὺς γείτονα:, ἀμφίθυρᾳ αἰτῶν xa 
χαθέδρας, xai βάθρα ἐξ ἐλέφαντος πεποιγμένα. ld 
est, Zacchei domum cogitatione ingredere, εἰ con- 
sidera, cum audisset Christum in eam ingressurum, 
quomodo eam ornavit. Non enim curriculo ad vicinos 
contendit, vela, sedes, subsellia mutuaturus. eburnea. 
Sic et in Ecclesiis Christianorum vela erant pro fori- 
bus, ut testatur Epiph. in epist. quadam quam 
Hieronymus Latine interpretatus est. Et ut ad rem 
propius accedamus, in ipso altari vela erant, quibus 
fores altaris sive chori tegebantur. Cumque sacer- 
dos Eucharistiam facturus esset, ea vela reduci 
solebant, ut populus sacra mysteria e longinquo 
conspiceret. Id testatur Chrysostomus in homilia ὅ 
in epistolam ad Ephesios, his verbis : Οὕτω δὴ xat &v- 
«190a ἐχφερομένης τῆς Üusla; xal τοῦ Χριστοῦ 
«:θυμένου, ὅταν ἀχούοις, Δεηθῶμεν πάντες χοινῶς, 
ὅταν (mg ἀνελχόμενα τὰ ἀμφίθυρα, τότε νόμισον 


hic quoque cum offertur sacrificium, et Christus sa- 
crificatur οἱ ovis Dominica : quando audieris: Oremus 
omnes simul : quando videris reduci que in ostiis sunt 
cortinas, iunc existima celum superne aperiri, eic. 
Ubi vides vocem ὁμφίθυρα sumi pro velis que ostiis 
altaris apposita eranl. De his etiam velis mentio 
lit in vetere carta donationis Ecclesi: Cornutianen- 
sis, quam primus in lucem edidit Joannes Suare- 
sius. Et pro arce ora vela Tramoserica alba auro- 
clava 9, vela blattca auraclava percgqaudata 2, etc., 
et infra, vela linea paragauduta Persica clavatura 
collomelina prasina 2, vela liuea parug..udata Per. 
sica clavatura leucorhodina duo. KL rursus infra. 
]tem ante regias Basilice vela linea plumata majora 
fissa numero tria. ltem vela linea pura tria, ante 
consistorium telum lineum purum unum. In prouao 
velum lineum purum unum; et intra Basilicum pro 
porticibus vela linea rosulatu ser. Et ante secreta- 
rium vel curricula vela linea rosulata pensilia ha- 
bentía arcus 9. Quem locum idco integrum ascripsi, 
ut studiosus lector intelligat, quam mmnltiplex 
olim fuerit usus velorum in Ecclesia : et ut. sci- 
remus quid essct in hoc Evagrii loco Hunuicuni 
velum. Nam ut Persica vela olim in pretio fuisse 
doces hzc carta. donationis, sic lHunnica quoque 
Vvela praccipue commendabantur. Porro de velis 
Persicis loquitur ctiam Scholiastes Aristophanis 
ad [lanas : ἰαραπετάσμασι sat; σκηναῖς τοῖς Περ- 
σιχοῖς βήλοις, 3j βηλοθύροις. Dicebantur enim hu- 
jusmodi vela ὀηλόθυρα, eo quod foribus appensa 
essent, ut supra dixi. Guillielmus Bibliothecorius 
in Vita Stepliani sexti. Contulit in eadem Basilic.. 
apostolorum cortinum iineam unam, velothyra serica 
tria in circuitu altaris. Ex quo apparet βηλόθυρον ct 
ἀμφίθυρον idem significare. 


-— 


VARIORUM. 
Ὁ "Ey οἷς μάλιστα τὰ Σευήρου δόγματα ** καὶ πολλὰ φρούρια. xe Wes. VeRpa, V WARNSWT- 


2819 


EYAGRII SCHOLASTICI 


2») 


vigebant, iis in locis ecclesiastica. dogmata pr&- A μᾶς, gova3cf,giá τε xal φυλὰς ὁλοχλήρους τῇ "Ex- 


dicavit : multaque castella et vicos atque integras 
tribus, et monasteria, ad Ecclesiam Dei adduxit. 


A471 CAP. XXIII. 
De obitu sancti Symeonis Stylite junioris. 


Fodem tempore cum Gregorius sanctum Symeo- 
nem lethali morbo :grotare, me indicante didi- 
cisset, ad eum confestim excurrit, ut postremz 
salutationis officium ei exhiberet. Verum id quod 
cupiebat, consequi non potuit. Porro hic Symeon 
cunctos sui temporis mortales virtute longe supera- 
vit. Quippe a teneris unguiculis asperum vivendi 
genus iu columna excoluerat : adeo ut dentes in 
column: statione ipsi mutaverint. Columnam 
autem conscendit hujusinodi eausa. Cum esset 
admodum tenera adhuc state, ludens οἱ saltans 
per montis juga oberrabat, Cumque in pardum in- 
cidisset, zonam collo ejus injecit, et belluam 
innate feritatis oblitam, quasi loro trahens, ad 
monasterium suum deduxit. Quod contemplatus 
magister ejus, qui in columna vitam agebat, pue- 
rum interrogavit quidnam lioc esset. Ille felem esse 
respondit, quem vu!go cattam nominaut. Atque ex 
loc facto conjecturam capiens qualis quantusque 
Symeon in virtutis studio futurus esset, in cojum- 
" nam eum admisit. Qua in columna, et in altera qua 
est in summo montis vertice, oclo ac sexaginta 
exegit annos : omni grati:* genere donatus. Quippe 


qui et d:mones abigeret, et morbos ac languores ( 


omnes sanaret, et futura perinde ac prxsentia pre- 
videret. Gregorio certe przdixit, eum mortem 
quidem ipsius visurum non esse: qu» vero post 
mortem futura essent, ignoraturum. Cumque ego 
amissis liberis nieis in varias cogitationes diducerer, 
et apud me quazrerem quid causz esset, cur genti- 
libus quibus multi sunt liberi, idem non evenerat : 
quamvis nemini prorsus cogitationem hanc aperuis- 
sem, ille tamen cogitationes animi mci introspiciens, 
scripsit ad me ut ab his cogitationibus abstinerem, 
quippe qua haudquaquam placerent Deo. ldem, 
cum uxori cujusdam ex meis amanuensibus post 


xAncia προσήγαγε τοῦ Θεοῦ“ 


. ΚΈΦΑΛ. ΚΓ' 
Περὶ τῆς τελευτῆς τοῦ ἐν ἁγίοις Συμεὼν τοῦ 
Στυκίτου τοῦ γέου. 

Ἐν τούτῳ δὲ Συμεώνου τοῦ ἐν ὁσίοις τὴν ἐπὶ θά- 
νᾶτον νοσήσαντος, ἐμοὺ τὰ περὶ τούτου Δ νύσαντος, 
ἐχτρέχει Γρηγόριος, τοῦτον τὰ τελευταξα χατασπασό- 
μενος" οὐ μὴν ἔτυχεν. Ἦν δέ γε ὁ Συμεώνης πάντων 
τῶν χατ᾽ αὐτὸν ἀνθρώπων τὴν ἀρετὴν ἐξοχώτατος, 
ἐξ ἁπαλῶν τῶν ὀνύχων, τὸν ἐπὶ xiovoc διαθλεύων 
βίον" ὡς χαὶ τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ διήλλαξεν (55) ἐν τῇ 
στάσει τοῦ χίονος. ᾿Ανήχθη δὲ κατὰ τὸν xicva, ἐξ 
αἰτίας τοιᾷδε: Ἔτι σμιχρὰν χομιδῇ τὴν duxi 
ἄγων, χουρίζων τε xaX ἀλλόμενος ἀνὰ τὰς χολωνὰς"" 
τοῦ ὄρους περιήει. Καὶ περιτυχὼν πάρδῳ τῷ Ünoic, 
τὴν ζώνην περὶ αὐχένα βάλλει, xaX £x. ῥυτῆρος ty, 
τῆς φύσεως ἐπιλαθόμενον, χαὶ ἀνὰ τὸ οἱχεῖον ἦταγε 
φροντιστήριον. Ὅπερ ἑωραχὼς ὁ τοῦτον μαθητεύων 
αὐτὸς ἐπὶ τοῦ χίονος ἑστὼς, ἐπυνθάνετο τί ἂν εἴη 
τοῦτο. Ὃ δὲ ἔφη αἴλουρον εἶναι, ἣν κάτταν ἡ συν»- 
ἡθεια λέγει. Ἐντεῦθεν τεκμηράμενος πηλίκος ἔσελι 
τὴν ἀρετὴν, ἐπὶ τοῦ χίονος ἀνήγαγεν. "Ev τούτῳ 6 
τῷ χίονι, χαὶ ἐν ἑτέρῳ ἑστὼς ἀνωτάτω τοῦ ὅρους 
ἀχρωρείας, ὀχτὼ xai ἑξήχοντα διετέλει χρόνους (t), 
πάσης χάριτος ἠξιωμένος περέ τε τὴν τῶν δαιμότων 
ἔλασιν, ἀχούμενός τε πᾶσαν νόσον xa πᾶσαν μᾶ- 
λαχίαν, προορῶν τε ὡς παρόντα τὰ μέλλοντα. Ὃς 
xaX Γρηγορίῳ προειρήχει, αὐτὸν μὲν μὴ δρᾷν τὸν 
αὐτοῦ θάνατον, τὰ δὲ μετ᾽ αὐτὸν ἀγνοεῖν. Κ ἁ μοῦ E 
λογισμοὺς θεωρήσας ἐπὶ τέχνων ἀποξολῇ, xat διακ» 
ρουμένου τί δὴ ποτε Ἕλλησι πολυτέξκνοις οὐ γέγσι: 
ταῦτα, xal πρὸς μηδένα τὸ παράπαν ἐξαγαγόντες, 
γεγράφηχεν ἐχστῆναι τούτων ὡς οὐχ ἀρέσχον τῷ 
Θεῷ (56). Καὶ γυναικὸς δέ τίνος τῶν ὑπογραφόντων 
μοι, ἐπεὶ τὸ γάλα τεχούσῃ χεκώλντο, xal περὶ τῶν 
ἐσχάτων τὸ βρέφος ἐχινδύνενεν, ἐπιθεὶς τὴν χεῖρα 
τῇ δεξιᾷ τἀνδρὸς, ἐπέτρεπε ταύτην Sal; ϑελ:ῖ; τῇ; 
γυναιχὸς ἐπιδαλεῖν, “Ὅπερ ἐπειδὴ πέπραχεν, εὐθέως 
ὡς ἔχ τινος πηγῆς ἔλατο τὸ γάλα, ὡς xaX τὶν ista 
τοῦ γυναίου ἐμπλῆσαι. Καὶ παιδαρίου δὲ ταρὶ τῶι 


partum , lac obstructuin esset, et infans in. summo D συνοδοιπόρων ἐπιλελησμένου πόῤῥω τῶν vox, 


VARIA; LECTIONES, 


9 C. C. κώμας. C. C. χάλωνας. 


(55) Ὡς xal τοὺς ὀδόντας αὐτοὺς διή.1.:ωαξεν. 
lunc locum una voce inserta optime exposuit Ni- 
cephorus : Λόγος ve μὴ» ἔχε: τοῦτον χαὶ τοὺς πρώ- 
πους ὀδόντας διαλλάξαι ἐν τῇ στάσει τοῦ χίονος. Id 
cst, ut vertit Langus : P'erhibelur sane primos den- 
les in columna statione mulasse. 1n optimis codici 


VALESIL ANNOTATIONES. 


bus Florentino et Telleriano αὐτοῦ scribitur, non 
αὐτούς, ubi vox αὐτοῦ ponitur pro ἐκεῖ. - 

(56) Ὡς ovx ἀρέσκον τῷ Θεῷ. Leges grammati- 
ez postulant, uL ἀρεσχάντων scribamus. asit 
enim ἐχστῆναι τούτων. 


VAIUORUM. 


ὟΝ. Lowrs. Stephanus legit τὰ Σευήρου δίγματα 
χατεχράτει, τὰ ἐχχλησιαστιχὰ προὺὐτίθε!: δόγματα - 
que verba Valesius legerat, ut ex interpretatione 
ejus apparet. 

(v) 'Oxcóo. xal ἑξήχοντα zpórovc. Pagius conji- 
«it Symeonem fuisse, cum ab eremita (Joaine) in 
columnam receptus. est, et ad septuagesimum ter- 
Hun cis annum vitin produxisse. Cum awew 


juxta Nicephorum magistrum, vite ejus scriptorem. 
natus fuerit Symeon. anno 521, nimirum quinque 
annos ante terre motum qui Antiochiam everti 
anno 529, si 75 annos vixerit, mors ejus incidet in 
annum 595, quo anno Gregorius Antiochenus epi- 
scopus eliam mortuus est, qui non multo post Sv- 
meonem obiit, ut ait Evazrius cap. scquenti. W. 
YAN M. 


9l 


HISTORLE ECCLESIASTIC.E LIBER VI. 


282 


λέων tol; νώτοις ἐπιδιθάσας, παρὰ τὸ μανδρεῖον A discrimine versaretur, contracta viri dextra, pre- 


ἔναγς, xai Συμεώνου προστάξαντος ὑπεξελθόντες 
οἱ διαχονούμενο!, τὸ πλιδίον ἤγαγον ὑπὸ τοῦ λέοντος 
φρουρούμενον. Πολλὰ δὲ ἕτερα, xal μνήμης χρεΐτ- 
&ova πέπραχεν, ἃ xai γλώσσης χεχομψευμένης, xat 
χρόνου, χαὶ πραγματείας ἰδίας δεῖται, ταῖς τῶν ἀνθρώ- 
Twv ἀδόμενα γλώσσαις. "Ex πάσης γὰρ σχεδὸν γῆς, 
οὗ μόνον Ρωμαίων, ἀλλὰ xai βαρδάρων, παρ᾽ αὐτὸν 
ἐφοίτων, χαὶ τῶν αἰτουμένων ἐτύγχανον, Ὧ ἀντὶ 
καντὸ; βρωτοῦ, xal ποτοῦ, χλάδοι τινὲς ἐτύγχανον 
ἐχ θάμνου τῷ ὄρει φυομένης. 


cepit ut eám conjugis sux mamillis imponeret. Quo 
facto, etatim lac quasi ex quodam fonte prosiliit , 
3deo ut totam mulieris vestem madefaceret. Sed ei 
puerum quemdam nocte intempesta a comitibus 
itineris per oblivionem relictum in via, leo humeris 
suis impositum ad Symeonis monasterium vexit. 
A472. Ministri deinde Symeonis egressi, puerum 
qui a leone custodicbatur introduxerunt. Multa 
quoque alia memoriam omnem superantia idem vir 
gessit, quze et linguam disertam, et otium, et pecu- 


liare opus desiderant. Quz: quidem omnium pene mortalium sermone celebrantur. Omnium enim 
nationum homines, non Romani solum, verum etiam barbari, ad eum ventitabant, et quecunque postu- 
laverant impetrabant. Pro cibo autem ac potu ci fuere rami cujusdam fruticis qui in eo monte nascitur. 


ΚΈΦΑΛ. KA. 

Περὶ τῆς τελευτῆς Γρηγορίου ἐπισχόπου 8sovxc- 
εως, καὶ ἀποκαταστάσεως ᾿Αναστασίου. 
Ἐπιτελευτᾷ 68 αὖ μετ᾽ οὐ πολὺ xal ΤΓρηγό- 

ριος (57) (x), ποδαγρικῷ μὲν ἁλοὺς παθήματι ᾧ μά- 

λιστα παρηνωχλεῖτο, φαρμαχοποτήσας δὲ ix τῆς 
χαλουμένης ἙἭ ρμοδαχτύλου (98), πρός τινος τῶν 'Ac- 

πλὴ πιαδῶν δεδομέντς. Teevzi δὲ, Γρηγορίου μὲν (y) 

τὴν πρεσθυτέραν Ῥώμην ἐπισχοποῦντος, ὃς μετὰ 

Πελάγιον γέγονε" τὴν 6b νεωτέοαν, Ἰωάννγυ (z)* χαὶ 


CAP. XXIV. 
De obitu Gregorii Antiochensis episcopi , ct restitu- 
lione Anastasii. 

Nec multo post Gregorius podagra morbo, quo 
maxime vexabatur, correptus, abiit e vita, cum 
medicamentum ex Hermodactylo confectum, ipsi a 
medico porrectum ebibisset. Mortuus autem est co 
tempore, quo senioris quidem Rome Gregorius 
successor Pelagii, junioris autem Romz Joannes 
episeopatum gerebant : Alexandrinz Ecclesix* Eu- 


VALESII ANNOTATIONES 


(53) Ἐπιτειευτᾷ δὲ a0 Γρηγόριος. Gregorii An- 
tiochensis episcopi obitum, et restitutionem Ana- 
stasii Sinaitz,, Baronius quidem refert anno Christi 
594. Dubitat tainen ibidem Baronius, an potius in 
annum sequentem id referri debeal; praesertim 
cum Gregorius magnus in registro epistolarum in- 


dictionia 13 gratuletur Anastasio, quod in Antioche- C tariorum suorum, nondum ipse Matthiolus satis . 


nam sedem restitutus fuisset. Verum Auctor Chro- 
nici Alexandrini, qui iisdem fere temporibus vixit 
quibus Gregorius, anno imperii Mauricii decimo, 
mdictione decima mortem Gregorii assignat, ita 
scribens. iv8. v. Τούτῳ τῷ ἔτει ᾿Ανωστάσιος πατρι- 


ἀρχτς ᾿Αντιοχείας ἐπαντλθεν ἐν ᾿Αντιοχείᾳ μετὰ τελευ- ^ 
«nV Γρηγορίου πατριάρχου γενομένου, τοῦ xa óiz-- 


δεξαμένου πρὸ τούτου τὸν αὐτὸν ᾿Αναστάσιον. Id est: 
Hoc anno Anastasius patriarcha Antiochesus rever- 
sus est Antiochiam, post mortem Gregorii patriarcha, 
qs antea eidem Anastasio successerat, Ubi notabis 

nastasium patriarcham voeari etiam ante restitu- 
tionem : propterea quod, uipote per vim nec legi- 
time depositus, titulum patriarchz perpetuo reti- 
nueral. Certe Gregorius papa in tribus epistolis 
quas initio episcopatus sui ad eum scripsit, eum 
semper patriarcham agnoscit. Gregorium vero qui 
Anastasi! superstitis cathedram non legitime oc- 
eupaverat, nunquam in numero patriarcharum ha- 
buisse deprehenditur. 

(98) Ἐχ τῆς Ἑρμοδαχτύλου. Hermodactylus 
planta fuit veteribus ignota. Certe nec Dioscorides, 
nec Galenus ullam ejus mentionem fecere. Arabes 
vero post Serapionem, cum colcbico atque cphe- 


mero eam confuderunt. Quos secuti pharmacopole 
nostri, passim in oflicinis pro hermodactylo  col- 
chicum substituunt. Sed hunc errorem jamdudum 
notavit Andreas Matthiolus in Commentariis ad lib. 
rv Dioscoridis, et post eui reliqui qui de plantis 
scripsere. Et in priori quidem editione Commen- 


cognitum habebat quid esset hermodactylus. Postea 
vero cum eam plantam nactus esset ab illustri viro 
Augerio Busbequio, qui ex Constantinopoelitana le- 
gatione eam attulerat, ejus typum nobis exhibuit 
pag. 1105, posterioris editionis. Ejus radices digi- 
torum similitudinem referunt, adjectis etiam un- 
guibus. Ex quo plante nomen est inditum. Hermo- 
dactylus enim Mercurii digitum significat. Porro 
ejus radix olim Arthriticis exhibebatur, tunc cum 
humores defluerent; quippe 41:8 et ipsa per se οἵ 
ejus decoctum, vim habet, purgandi, ut scribit 
Paulus /Egineta in libro septimo. Hodie vero her- 
modactylus podagricis prebelur, non eo tempore 
quo humores defluunt, sed vigente potius et con- 

rmato jam morbo. Nam cum recentiores medici 
usu ipso deprehendissent, mnedicamentum istud no- 
xium esse in accessione morbi: medicorum veie- 
rum consuetudinem Bac in parte correxerunt, u$ 


D me doeuit clarissimus vir ac doclissimus, Tossa- 


nus de Fontaine, in Academia Parisiensi medicinae 
doctor ac professor Regius ; cui ob singularem er- 


ga me benevolentiam, et in curanda valetudine 


mca sollicitudinem ae diligentiam, plurimum me 
debere profiteor. 


VARIORUM. 


(x) ᾿Επιτελευτᾷ Γρηγόριος. Gregorium Antio- 
ehensem obiisse anno 595, eodemque anno restitu- 
um fuisse Anastasium seribit Pagius anno 594, 
n. 4. 

(y) Γρηγορίου μέν. Pelagio Il mortue. divus 
Gregorius Magnus consecratus est Pontifex Roma- 
nus die terlia mensis Septembris anni Chr. 590. 
Pac'ts. Sedit annis tredecim, mensibus sex, dicbus 
deeem. idem. 


(3) Ἰωάννου. Hec anno (scil. 582.) die sezta 
Aprilis, indictione 15. Eutychius patriarcha diens 
ultimum obiit εἴ post dies sex Joannes, Magna Ec- 
clesie diaconus, qui Jejun:tor dictus, consecratus est. 
Theophanes in Chronico. Sedit Joannes usque ad 
ann. 903. De Eulogio Alex. qui mortuus est anno 
607 et Joanne Hierosol. qui vixit 4d annum 593. Vid. 
supra, lb. v, cap. 16. 


P d 


23841 


EVAGRII SCHOLASTICI 


2531 


logius, ut jam dixi, Antiochenz vero presidebat A τὴν ᾿Αγεξάνδργυ ὐλόγίου τῶν 2: Cz μένων μο:, Àva- 


Anasta;ius, post tres ac viginti demum annos in 
sedem suam restitutus. $73 Hierosolymitan: autem 
Kccicsie Joannes pontificatum administrabat. Quo 
non mulio post mortuo, nemo etiamnum Ecclesiz 
illius gubernationem suscepit. Atque hic historiz 
nostr: finis esto , anno scilicet duodecimo princi- 


patus Mauricii Tiberii. Reliqua vero quz sequun- : 


tur, studiosis qui voluerint narranda ac scribenda 
relinquimus. Quod si quid a nobis omissum, vel 
minus accurate expositum est, nemo id nobis vitio 
varlat : illud secum cogitans, nos lfístoriam disper- 
sam in unum corpus collegisse, ut hominum utili- 
tati consuleremus, quorum gralia tot ac tantos 
labores suscepimus. Aliud praterea volumen a 
nobis compositum est, quo epistole, relationes, 
decreta, orationes ac disputaliones, et alia quzxedam 
continentur. Et supradicte quidem relationes qus 
in eo volumiue habentur, plerzque Gregorii Ántio- 
cheusis episcopi nomine conscripte sunt. Quarum. 
eiiam gratia doas dignitates consecuti sumus : a 


B 


στατίου τὸ τῇ» Θεουπολιτῶν, τῷ οἰχείῳ ἀποδοθέντος 
θρόνῳ (59) μετὰ τρεῖς καὶ εἴκοσι χρόνους (60)" "IEzgo- 
σολύμων 5€ Ἰωάννου" οὗ μετὰ βροχὺ τελευτήσαντος, 
οὕπω τις τοὺς αὐτόσε οἴαχας ᾿νεχειρίσθῃ. Ἑ νταῦθά 
pot τὰ τῆς ἱστορίας πεπαύσύιυ, Μαυριχίου Τιδερέου 
δωδέχατον ἕτος (61) τὴν Ῥωμαίων βασιλείαν δ'α- 
χυδερνῶντος, τῶν ἑξῆς τοῖς βονλομένο:ς ἐχλέγειν τε 
xai γράφειν καταλιμπανομένων. Εἰ δὲ τι παρῶπεαι 
ἣ οὐχ ἀχριθῶς ἀνείληπται, μτνδεὶς ἡμᾶς Ὑραφέτω 
μέμψεως, ἐννοῶν ὡς πεπλανγ μένην ἱστορίαν συνελέ- 
ξαμεν, τὴν τῶν ἀνθρώπων ὠφέλειαν πραγματευτά- 
μενοι, δι᾽ οὃς χαὶ τῶν τηλιχούτων πόνων ἢνεσχόμεθα. 
Π-:πόνηται δὲ ἡμῖν xai ἕτερον τεῦχος, ἀναφορὰς, 
ἐπιστολὰς, Ψηφίσματα, λόγους τε χαὶ διαλέξεις, 
χαὶ ἕτερα ἅττὰ Eyov. Τῶν ἐμ περιεχομένων ἀνα φορῶν, 
ὡς ἐπίπαν Ex προσώπου Γρηγορίου τοῦ Θεουπόλεως 
συντεθειμένων᾽ OU ὧν χαὶ δύο τετυχήχαιμεν ἀξιωμά- 
των Τιδερίου μὲν Κωνσταντίνου, τῇ τοῦ χυχιστω- 
ρίου περιβαλόντος (62), Mauptxíou δὲ Τιδερέου, δὲ)» 
τους ὑπάρχων στείλαντος, ἐφ᾽ fj συντεθείκαμεν (05), 


VALESII ANNOTATIONES 


(59) Τῷ οἵχείῳ ἀποδοθέντος θρόνῳ. Ex his ver- 
bis colligitur omnino Anas'asium paulo ante mor- 
tem Gregorii, in sedem Antiochenam restitutum 
fuisse (*). Ait enim Evagrius Gregorium Antioche- 
num mortuum esse Anastasio in sedem suam re- 
stituto. Nicephorus tamen his verbis nihil aliud 
significari existimavit, quam Anastasium post more 
tem Gregorii in suam sedem restitutum fuisse. 


(60) Μετὰ τρεῖς xal εἴχοσι χρόνους. Anasta- C 


sius depositus fuerat anno Christi 570, ut supra 
observavi in Annotatiunibus ad cap. 5 lib. iv. Ab 
hoc anno ad decimum imperii Mauricii annum, 

uo in sedem suam restitutus est, ut tradit auctor 

hronici Alexandrini, id estad annum Christi 592, 
anni sunt tres ac viginti. 

(601) Δωδέχατον ἔτος Μαυρικίου. Ex his verbis 
suspicari quis fortasse possit id quod suspicatus 
est etiam Baronius, Gregorium Antiochenum  epi- 
scopum mortuum esse anno ímperatoris Mauricii 
duodecimo. Cur enim diceret Evagrius, anno duo- 
decimo imperii Mauricii se Historiam suam termi- 
nasse, nist antea aliquid retulisset quod gestum 
erat auno ejusdem Mauricii duodecimo? Re tamen 
diligentius examinata, mihi non videtur Evagrius 
his verbis id significare voluisse. Ait enim Evagrius 
Gregorium Antiochenum fato functum fuisse. Gre- 
gorio quidem Romanam, Eulogio autem Alexan- 
drinam Ecclesiam adiministrante: Joanne vero 
llierosolymis przsidente. Qui cum haud multo pos- 
teca 6 vivis abiisset, neminem adhuc in ejus locum 
suffectum — fuisse dicit. Non igitur Gregorii morte 
historiam suam terminavit Evagrius, cum post 
ejus mortem Joannem llierosolymitanum episco- 


D 


pum obiisse referat, et post ejus interitum nemi- ' 


nem adhuc eo tempore quo hzc scribebat, substi- 
lutum esse. 1d ergo tantum his verbis significat 
Evagrius, se hzec scripsisse anno duodecimo impe: 
rii Mauricii. t Annus quo llistoriam suam scripsit 
Evagrius, distinguendus est ab anno in cujus rebus 
ge3tis describendis operi (inem imposuit. IT storia 
618 non progreditur ultra mensem Augusti anni 
$93. Opus vero ipsum in lucem editum est vel isto 
anno exeunte, vel potius anuo 591, quo annus 


duodecimus Mauricii absolvitur. Hzc Pagius ad 
ann. 591, n. 7. w. Lowra. 

(62) Ti τοῦ κοιαιστωρίου zspi'6aAóv roc. Non 
probo interpretationem Christophorsoni et Musculi, 
qui qu:estur: honorem a Tiberio delatum esse 

utant  Evagrio nostro. Atqui Evagrius non dicit 

elatam sihi esse dignitatem τοῦ χοιαΐστωρος, sed 
tantum τοῦ χοιαιστωρίου, id est. quastorii. Multum 
autem discrimen est inter quzstorem et quizesto- 
rium. Nam quzstor estqui magistratum qu:estori 
gerit. Qu:estorius vero is qui magistratu illo jam 
perfunctus est. Cum igitur dicit Evazrius delatum 
Sibi esse honorem exqu:estore, codicillos ex quzes- 
tore sibi ab imperatore collatos esse intelligit : eo- 
dem prorsus modo quo codicillos ex przefectis pre 
torio a Mauricio imperatore sibi dcelatos esse, sta- 
tim subjungit. Porro qui codicillos hujusmodi me- 
ruerant, ii privilegiis omnibus fruebantor, quz 
competebant honoratis qui dignitates illas gesse- 
rant. Quasturse scilicet ac praefecturae. Cseterum 
hoc loco seribendum videtur τὸ τοῦ χοιαιστωρίου, 
supple à£ituoc. ' 

(63) Ἐφ᾽ ἢ συγντεθείκαμεν. Hune locnm non 
intellexerunt interpretes. Nam Musculus quidem 
ita vertit: Unde ista composuimtus, cum ille impe- 
rii ignominiam ablaturus, Theodosium in Iucem pro- 
durit. Christophorsonus vero sic interpretatur : 
Quo regnante eas Relationcs composuimus : idque eo 
ipso tempore quo Theodosium in (ucem edidit. Exi- 
stimavit scilicet Christophorsonus scribendum. hic 
esse ἐφ᾽ οὗ. Verum h:ec emendatio ferri non potest; 
non enim regnante Mauricio opus illud ftelationum 
composuerat Evagrius, sed regnante Tiberio Con- 
stantino, sicut ipse affirmat paulo supra. Malui 
igitur hoc loco vulgatam scripturam retinere, su- 
baudiendo vocem ἀναφορᾷ vel διαλέξεις. Nam cum 
Mauricio imperatori natus esset filius Theodosius, 
Evagrius orationem ad. Mauriujum imperatorem 
scripsit, qua ei ob natalem filii gratulabatur, et 
tum Mauricio ipsi, tum reipublice Romanzs sue» 
mam felicitalem augurabatur. propterea quod Mau- 
ricius abolito vetusto Romani imperii dedecore, 
masculam prolem tandem suscepisset. Nam ex im- 


VARIORUM, 


() Évagrio assentitur auctor. Chronici Alexandrini, 


tasium recepisse. W. lowra. 


qui ait. Gregorium, dum adhuc viveret, Anas- 


23*5 


HISTORI.É ECCLESIASTICAE LIDEN VI. 


ehse 


ὅτε tà ὀνείδη τῆς βασιλείας λύσας, Θεοδόσιον ἐς φῶ; A Tiberio quidem Constantino quzstüre honorem 


προΐγαγε (64), προοίμιον αὐτῷ τε xat πολιτεύματι 
πάσης εὑδαιμονίας παρασχόμενον. 


adepti : a Mauricio autem Tiberio codicillos prz»fe- 
cetur nacti, ob ea qux coniposueramus tunc cum 


exstincto imperii probro, Theodosium in lucem edidit, qui tum ipsi, tum reipublice. summ: feli- 


citatis exordium prebuit. 


Εὐαγρίου Σχολαστιχοῦ 'Exipavéoc xal ἀπὸ ἐπάρ- 
χων, Ἑχκιιησιασικῆς ᾿Ιστορίας Τόμοι 8£. 
ΤΕΛΟΣ. 


Evagrii Scholastici Epiphaniensis οἱ ἐς prefectis, 
Ecclesiastica: historie Libri sez. 


FINIS 


VALESII ANNOTATIONES. 


peratoribus Romanis qui in Orientis partibus re- 
gnaverant, jam inde a Theodosio Juniore, nullus 
wares liberos genuerat. Ob hanc :gitur orationem 
Ait Evagrius donatam se essea Mauricio codicillis 
amplissime prafeeturz. D 

(64) “Ὅτε Θεοδόσιον ἐς ρῶς προήγαγεν. Theo- 
ἀοβίυ8ϑ nobilissimus natus est in purpuris anno ὅ 


imperatoris Mauricii, die 26 mensis Septembris, ae 
proinde indictione 4, quz coeperat ἃ Kalendis Se- 
ptembris hujus anni. Idem postea a patre Mauricio 
Augustus coronatus est indictione octava, die 960 
mensis Martii, cum annos natus esset quatuor cum 
dimidio, ut scribit Theophanes in Chronico. p. 925. 





HENRICI 


VALESII 


OBSERVATIONUM IN HISTORIAM ECCLESIASTICAM EVAGRII - 
LIBER PRIMUS 


du 


DE PETRO ANTIOCHENO EPISCOPO QUI FULLO COGNOMINATUS EST, 
ET DE SYNODIS ADVERSUS EUM COLLECTIS. 


CAPUT PRIMUM. 


Petrus monachus primum fuit Accimitensis, et 
in eo monasterio fullonis artem exercuit ; unde et 
Fullonis cognomentum ei inditum , ut scribit Ale- 
xander monachus in laudatione sancti Barnabz. 
Ἰ hoc igitur monasterio Petrus cum adversus 
Cbalcedonensem synodum assidue declamaret, et 
Eutychianum dogma palam defenderet, tanquam 
corruptor apostoliege fidel, a fratribus ejectus est 
monasterio. Inde igitur digressus, Chalcedonem 
se contulit, et in ea urbe presbyter fuit Ecclesiz 
Sanct» Basse, ut testatur Theodorus Lector, et 
Theophanes in Chronico. Verum cum; in ea quoque 
urbe Eutychianum dogma publice praedicaret, et 
Chalcedonensem synodum conviciis et maledict.s 
appeteret, inde quoque expulsus venit Constantino- 
olim. Erat tunc in urbe regia Zeno vir potentis- 
Fimus , patricius et comes excubitorum, eui Leo 
Aug. Ariadnem filiam suam desponderat. In ejus 
amicitizm Petrus callide sese insinuavit. Et cum 
idem Zeno a Leone magister militum per Orientem 
in locum Ardaburit factus in Orientem proficiscere- 
tur, Petrus ejus comitatui adhzesit, et una cuim illo 
venit Antiochiam. ld factum est Leone quartum 
et Probiauo Coss. anno Christi 471, ut in annalibus 
ecclesiasticis recte observavit Baronius. Neque 
enim audiendus est Theophanes , qui hunc Zeno 
nis ac Petri adventum in urbem Antiochiam diu 
ante retulit. Sed cum constet ex Candidi Historia, 
Zenonem magistrum Orientalis militiz factum non 
fuisse, nisi post cedem Asparis et Ardaburii ( et- 
enim Afdaburius magister erat rci militaris per 
Orientem , ut testatur Damascius apud Suidam 
in voce Σεδηριανὸς ); eumque preterea constet 
ex Marcellini, et ex Victoris Thunoneusis Chronico, 


[nd 


C Asparem et Árdaburium eo quem dixi anno czesos 


esse, prorsus necesse est ut Zeno et Petrus qui 
eum comitatus est, eo consulatu Antiochiam adve- 
nerint. Erat tunc in urbe Antiochena presul marty- 
rius, vir catholicus et Chalcedonensis synodi pro- 
pugnator. Hunc Petrus, Zenonis gratia atque opibus 
adjutus, omnibus modis oppugnare aggressus est : 
Nestorianum eum appellans, et clericos Antiochen- 
sis Ecclesie adversus eum incitans. Erant in urbe 
Antiochena plurimi Apollinaris sectatores, jam inde 
a Vitale Ántiocheno propagati, qui Meletii δὲ Pauli- 
ni temporibus schisma in ea Ecclesia et sui nominis 
seciam condiderat. Horum igitur partibus adjun- 
ctus Petrus Fullo, Theopaschitarum dogma palam 
predicare ccepit, anathema dicens iis qui Deum 
crucifixum negarent. Quin etiam Trisagio hymno 
qui in Ecclesia cani consueverat clausulam illam 
adjecit : Qui crucifixus es pro nobis. Qua cx re plebg 
Antiochena duas in partes divisa est. EL alii quidem 


D Petrum Fullonem sequebantur, reliqui vero Marty- 


rio adhasserunt. 15 tunc temporis Constantinopolim 
profectus fuerat ob ecclesiastica quzedam ncgotia, 
ac foriasse etiam ob tumultus illos quos Petrus 
Fullo in Antiochensi Ecclesia cxcitaverat. Cum 
igitur Constantinopolim venisset Martyrius, Genna- 
ii Constantinopolitani episcopi opera ac suffragio 
a Leone Augusto benigne susceptus est, idque cu- 
jus gratia potissimum venerat ab imperatore obti- 
nuit : legem videlicet qua interdictum erat, ne quis 
mouachus, relicto suo monasterio, in urbe Án- 
tiochena vel in alia qualibet civitate moraretur, et 
de religione disputando turbas ac tumultus in Ec- 
clesia excitaret. Ea constitutio Leonis Aug. ad 
Zenonem magistrum militum missa refertur iq ühxo 
primo codicis Juswaw, Qua το V WWW NOSSN 
omine QenotQuw , & τοῦλα 3 WaxoONO SUMEXVANSNA. 


2531 


HENRICI VALESIT 


25:8 


est. Reversus post heec Antiochiam Martvrius. cum ἃ Sed cum. Ápameni Joannem cpiscopum admittere 


seditiones sc dissidia quotidie augeri animadver- 
teret, et Zenonem magistrum militie, spreta Leo- 
nis constitutione , Fulloni favere, in publico Eccle- 
si conventu palam episcopatu sese abdicavit, 
retenta nihilominus sibi sacerdotii dignitate. Quo 
facto, Petrus Fullo in Antiochenam sedem tanquam 
vacuam insiluit. Quz:e cum Gennadius comperisset 
CP. episcopus, cuncta Leoni Augusto nuntiavit. 
Imperator vero, his rebus commotus, synodum epi- 
scoporum Antiochize fieri precepit, in qua Petrus 
Fullo depositus est ac damnatus, et in ejus locui 


ordinatus est Julianus, ut scribunt Theodorus Le- . 


ctor et Theophanes. Porro imperator Leo Petrum 
Fullonem, synodali sententia damnatum, Oasim 
in exsilium deportari jussit, ut testatur Ácacius 
Constantinopolitanus episcopus in epistola ad 
Simplicium papam, quz refertur a Gelasio in. Gestis 
de mRomine Ácacii. Hujus epistole verba opere 
pretium fuerit hic apponere. Ex iis enim colligitur 
id quod superius dixi, Petrum Fullonem in synodo 
esse damnatum. Sic igitur habent. Cui dum Acacii 
scripta legeremus quie de Petro. et Joanne An- 
tiochenis miserat, excessus Ácacii etiamin hac causa 
graviss:znos deprehendit. [llo enim tempore quo 
de Petro Alexandrino damnato retulerat, non longe 
post etiam de Petro ct Joanne scripserat : Petrum 
apud Constantinopolim monasterium gubernasse; 
sed hoc propter crimina derelicto, Antiochiam fu- 
gisse. lbi pulso Martyrio catholico episcopo, per 
h:reticos sedem ipsius occupasse ; continuoque 
damnatum , a Leone tunc principe ad Oasitanum 
exsilium esse directum. De quo lapsum, Constanti- 
nopolim rediisse, ac dedisse tidem quod nullas 
ulterius turbas facere prorsus auderet. Hiec est 
prima Petri Fullonis damnatio. Quam si quis non 
1n synod» ab episcopis factam esse contendal, sed 
ab ipso Leone Augusto, is meminisse debet epi- 


scopos nunquam solitos esse in exsilium mitti c 


ἃ Christianis imperatoribus , nisi post damnationis 
sententiam in eos legitime prolatam. Sic Photinum, 
Nestorium ac Dioscorum legimus esse relegatos 
post synodale judicium, ut omittam Arium presby- 
terum. Certe Liberatus in cap. 18 Breviarii, locum 
hunc ex epistola Ácacii describens, diserte dicit 
Petrum ab episcopis esse damnatum, ct Leonis 
imperio in Oasim deportatum. Ceterum Petrus 
Fullo in hac primi episcopatus Antiocheni invasione, 
brevi admodum tempore sedisse videtur. Nam 
in epistola Acacii ad Simplicium papam, cujus verba 
superius relata sunt, post abreptum episcopatum 
continuo damnatus esse dicitur. 


CAP. II. 


Post mortem Leonis Augusti. Zeno de quo supra 
diximus, a Leone (ilio suo coronatus, imperii regi- 
men accepit. Sed mox Basiliscus, tyrannide abre- 
pta, eum cum Ariadne conjuge in Isauriam fugere 
compulit. Ita Basiliscus citra sanguinem imperium 
adeptus, statim adversus Ghalcedonensem synodum 
insurrexit, et promulgata sanctione eamdem syn- 
odum ab omnibus episcopis damnari praecepit. Ac 
primum quidem Timotheum AElurum ab exsilio rc- 
vocavit. Petrum deinde Fullonem sedi sux restitui 
jussit, ut tradunt Theodorus Lector et Theophanes. 
Quibus rebus acceptis, Julianus Antiochensis epi- 
copus gravi dolore perculsus interiit. Petrus igitur 
Fullo cum Antiochenam sedem przesule suo vidua- 
Lun reperisset, eam iterum occupavit. Ac primum 
quidem Joannem quemdam, qui synodali scntentia 
depositus fuerat, episcopum Apamenis ordinavit. 


noluissent, Joannes, Antiochiam reversus, adversos 
Petrum. auctorem episcopatus sui insurrexit. Et 
collecta episcoporum Orientalium synodo , Petrum 
e scde sua deturbavit. lpse iu. ejus locum suffectus 
trium circiter mensium spatio episcopatum obti- 
nuit, ut tradit Theophanes in Chronico. Joanne igitur 

ost trimestre spatium deposito, communi orienta- 
fium episcoporum suffragio Stephanus episcopus 
Antiochize ordinatur anno Christi 578. Qni ma 
synodicas litteras ad Acacium Constantinopolitanum 
episcopum misit, quibus ei et ordinationem suam, 
et damnationem Petri ac Joannis Antiocheni signi- 
ficabat. His littcris acceptis (65), Acacius synodum 
episcoporum qui tunc forte Constantinopoli mo- 
rabantur collegit, et Petrum Fullonem ac Joannen 
snpra memoratum, una cum Paulo quodam Ephe- 
siorum, ni fallor, episcopo damnavit. Deque ea re 
litteras scripsit ad Simplicium papam, petens ab 


B apostolica sede, ut si forte ad eam fonfugerent. net 


visu dignos eos haberet ; et sí jam aliquam in- 
dulgentiam forsitan iipetrassent , irritam esse de- 
bere affirmans, nec eorum paenitentiam recipien- 
dam esse. liujus epistolze verba, haud certe sensum 
ipsum refert Gelasius in Gestis de nomine Acariü. 

eminit etiam ejusdem epistolae ÀAcacii ad Simpli- 
cium Gelasius papa in epistola ad Orientales his ver 
bis : Hic autem ille est Petrus Antiochenus , quem 
nec per panitentiam ad communionem catholicam 
recipi etiam a sede aposlolica poposcit Acacius. Sel 
et Felix papa in epistola quam scripsit universis 


. archimandritis et monachis Constantinopoli et pet 


Bithyniam consistentibus, ejusdem epistole me- 
minit ita dicens : Adjectum etiam tunc cum iss 
in examinatione tractantur , quod Acacius Joanna 
illum Tyriorum Ecclesie fecerit presidere, qui Ápame 
nis a Petro Antiocheneg cclesfle tyranno [uerat ep- 
scopus ordinatus, sed minime receptus, proprio orá- 
nalore depulso, eamdem sedem non timuit occuper. 
Quos tunc hypocrita Ácacius ita fecit ab apostoli 
sede damnari, ut his etiam Christianor tm vocabulm 
tolleretur, quod gesta apud eum habita manifestas. 
Ex quibus verbis coliigitur Petrum Fullonem à 
Constantinopolitana synodo ab Acacio esse damm- 
tum. H:zec enim verba Felicis papae, g&od qesta ed 
eum habita manifestant, nonnisi de odali 
intelligi possunt. Ceterum in iisdem litteris ad 
Simplicium papam Acacius etiam de Paulo quodam 
retulerat, uti didici ex epistola Gelasii papse ad 
orientales, quz sic habet * Quos si a fide integra 
conimunioneque catholica putaretis grrare, 3d apo- 
stolicam sedem, secunduin scita majorem, et sicut 
semper est factum, referre debuisis: sieut de Petro 
Alexandrino, vel de Antiocheno Pero, de joante 
οἱ Paulo fecisse monstratur Acacius. Sed et iq 
Commonitorio ad Faustum, eiu-dem Pauli etJoannis 
mentionem facit. Quos ab apostolica sede damnari 


p 2€ deponi fecit Acacius. Quem etiam przceptionem 


sedis apostolice exsecutum fuisse, ibidem ait Gels- 
sius. Equidem non dubito quin hic Paulus de qw 
Acacium ad Simplicium papam retulisse scribi , 
Gelasius sit Ephesinus episcopus; qui dum obquz- 
dam crimina exutus (fuisset episcopatu , Basilisc 
tyranni temporibus restitutus fuerat per Timotheum 
*iurum et Paulum Antiochenum episcopum, ut scf* 
bit Evagrius in libro ni, cap. 5 et δ. Porro Simpl- 
cius papa, acceptis Acacii litteris, in quibus de Peuv 
et Joanne Antiochenis retulerat , continuo respot- 
dit eos a se damnatos esse significans, et ab Ecde 
sie communione precisos. Et epistola quiées 
Simplicii ad Acacium , ca de re scripta, bodie μὲ 


NOTE. 


(05) WHislitteris acceptis, etc. Pagius probat ex 
epistola Simplicii PP. ab Holstenio primum. eda, 


hanc synodum Constantinopoli fuisse celebratam, 


antequam Joannes Apamenus sede AntiockN 
dejectus. esset. Vid. Payium δὰ ann. 477, n. "ὁ 
N LV. 


9589 


OBSERVATIONES. 


2870 


exstat. [Imo habetur. in Collectione Romana, quam A Theodorum se contulit, qui erat in oppido Euchai- 


edidit Holstenius, p. 194.] Ejus tamen mqnunit ipsc 
Simplicius in epistola ad Zenonem Augütstum, qua 
ei gratulatur ob vindietam sedem Stephani An- 
tiochensis episcopi. Ubi Simplicius inter cetera 
hoc dicit : Sed ut loquar fiducialiter principi Chri- 
stiano, si preteritarum. litlerarum , quas de Petrt 
aliorumque nomine ad fratrem et coepiscopum mum 
Acacium scripsisse memini , ordo teneretur, ad hoc 
non poluit pervenire quod jure nunc meruit vindicari. 
Maudaveram. namque ul, facta suggestione pieta- 
ti vestre, praedictus, ut et ceteri qui per occasionem 
tyrannice dominationis invaserant Ecclesias Dei, 
extra metas vestri pellerentur imperii, etc. Eadem 
repetit Simplicius papa in epistola quam de eadem 
re scripsit ad Ácacium. Nec dubium cst quin de 
Antiocheno Petro hic loquatur Simplicius papa. 
Etsi enim de Alexandrino Petro idem Acacio manda- 
verat Simplicius, ut ex ejus epistolis cognoscimus, 
tamen cum hic sermo sit de Ántiochena Ecclesia, 
non de alio Petro loqui existimandus est Simpli- 
cius quam de Antiocheno. Et hzc est Baronii sen- 
tentia. Quatuor igitur synodis condemnatum Pe- 
trum Fullonem jam vidimus : quarum prima quidem 
el secunda orientalium fuit episcoporum, Antiochia: 
collecta ; tertia fuit Constantinopolitana ; quarta, 
Romana. 


CAPUT ril. 


Stephanus, cum per anni circiter spatium Antio- 
chenam Ecclesiam gubernasset. ab hzreticis crudc- 
liter in ecclesia interfectus est. Cadaver ejus tractuin 
per urbem, et in Orontem fluvium projectum est, 
anno Christi 479 , post consulatum Illi viri claris- 
simi, ut ex epistolis Simplicii papze recte observavit 
Baronius. Quam ob cedem graviter commotus Zeno, 
misit Antiechiam qui hoc facinus vindicarent , et 
in auctores seditionis animadverterent. Antiocheni 
vero legatos ad imperatorem miserunt, qui veniam 
deprecarentur, peterentque ab imperatore ut ad 
vitandos tumultus episcopus ipsis Constantinopoli 
ordinaretur. lgitur Zeno eorum petitionibus an- 
nuens, mandavit Acacio Constantinopolitano epi- 
scopo, ut Antiochenum antistitem in urbe regia 
ordinaret. Idque factum pacis ecclesiasticze causa, 
tam imperator ipse quam Acacius apud Simplicium 
papam excusavit, polliciti ordinationem Antiocheni 
antistitis juxta canonum pr:zcepta a comprovincia- 
libus episcopis posthac esse faciendam. Et litter:ze 
qnidem Zenonis atque Acacii hodie non exstant. 

erum litterze Simplicii pape, quas ad,dtrumque 
rescripsil, etiam tantur in quibus hzcverba 
leguntur inteP cztera : Si prateritarum litterarum 
quas de Petri aliorumque nomine ad fratrem el co- 
episcopum meum Ácacium scripsisse memini, ordo 
teneretur, ad hoc non potuit pervenire, quod jure nunc 
meruit vindicari. Mandaveram namque ut, facta sug- 
gestione pietati vestre, predictus, ul et ceteri qui 
per occasionem tyrannice dominationis invasercnt 
Ecclesias Dei, extra metas vestri pellerentur impcrii 


ne pestiferue sensibus quibusque simplicioribus ore 


sacrilego vifns infunderent, εἰ verbis impiis contra fi- 
dem orthodoxam innocentiores animas sauciarent. 
His piis ae salutaribus monitis Simplicii Romani 
ntificis perinotus Zeno, Petrum Fullonem Pityunta 

n exsilium misit, qui locus est in Ponto circa fines 

imperii Komani situs, et noxiorum exsilio de- 
utatus, ut testatur Justinianus in Novellis. Sed 

'etrus Fullo, clam Pityunte digressus, ad sanctum 


:lamnatus 
lasius in 


tarum, ut. (radunt Thecphanes et Cedrenus. Quis- * 


naa sit hie Theodorus, equidem nondum comperi, 
nisi forte sit Theodorus Trichinas, cujus mentio (it 
in Gri:corum Menologiis, die Aprilis vicesimo. Or- 
dinatus est igitur ab Ácacio Antiochensis episcopus 
Stephanus Junior (66) , vir pietate spectabilis. Qui 
cum tres annos sedisset, variis h;evcticorum 565 
ditionihus agitatus, post ejus obitum Zeno prccepit 
iterum AÁcacio, ut iii urbe regia episcopum Antio- 
efiensibus ordinarct. Acacius igitur Corstantina- 
poli Calendionem ordinavit Antiochensem epi- 
scopum , ut scribunt Theodorus lector ac Theo- 
phanes, et ante cos Gelasius in gestis de nomine 
Ácacii. Orientales autem episcopi, tanquam nescien- 
tes id quod actum erat Constantinopoli , Joannem 
nomine Codonatum eidem Antiochen:e Ecclesi 
consecrant episcopum , ut scribit Victor Thu- 
nonensis in Chronico post eonsulatum sccundum 


B Longini, et Theophanes, pag. 110. Id factuin est 


anno Ghristi 482, Trocundo et Severino coss., ut 
discimus ex epistola Simplicii papse ad Acacium. 
Ordinatus Constantinopoli Calendio, mox Antio- 
chiam profectus cst. Ubi collecta. episcoporum 
provincialium synodo, primo quidem ordinationem 
$uam omnium suffragio comprobari voluit; deinde 
synodicam epistolam misit ad Simplicium papam 
per Anastasium episcopum. Qui per Constan- 
linopolim transiens , acceptis ab Acacio inter- 
cessionis litteris, Romam profectus est. Ubi 
cum [lueras Calendionis simul et Ácacii Simpli- 
cio obtulissct , Simplicius libenti animo Ca- 
lendionem in communionem suam suscer'it. Liite- 
ras quoque ejus rei testes Anastasio tradidit, tuin 
ad Calendionem tum ad Acacium perferendas. Ex - 
stant. hodie littere Simplicii ad Acacium, qua sic 
habent: Antiocheni exordium sucerdotis, qua ratione 
[nerit serius indicatum, quamvis nos minime. latere 


C potuerit, tamen et ipse, vel synodus ipsius indicavit. 


Quod sicut non optavimus fieri, ita faciles excusa- 
tioni quam nccessitas fecit, exstilimus; quia quod vo- 
luntarium non est, non potest vocari in reatum, etc. 
Data ldibus Juliis Severino V. C. cos. Quot 
annos Calendio episcopatum gesserit, non convenit 
inter antiquos. Theophanes quidem in chronico 
quatuor ei annos zssignat. Victor autem Thuno- 
nensis tresdüuntasat οἱ tribuit. Sed in Victore Thu- 
nonensi mira est annorum perturbatio. Baronius 
in Annalibus ecclesiasticis annum tantummodo ei 
tribuit. Verum biennii spatio eüm sacerdotio fun- 
ἐπα csse reperio. Certe Gelasius papa in Gestis de 
nomine Acatil, οὐ post damnationem Ácacii in 
synodo Rom. factam, depositum esse testatur (67). 
Synodus autem Rom. adversus Acacium celebrata 
cst anno Christi 484, Theodorico et Venantio coss. 
Depositus autem est Calendio, specie quidem pro- 
pterea quod lllo favisset qui tyrannidem arripue- 


p "at Antiochi : sed revera. eo quod a Felicis pap:e 


el ἃ Joannis Alexandrini communione sesc abrum - 
pere noluisset, ut testatur Liberatus. Pulso in huric 
modum Calendione, Petrus Fullo a Zenone impera- 
tore in sedem Antiochenam remissus est. Il fact:m 
suggestione Acacii, in odium Felicis pape. a quo 

aulo ante fuerat Acacius, affirmat Cc . 
estis de nomine Acacii sub finem. ita 
scribens : Cujus audacia deteriora committens, etium 
Petrum Antiochenum, | ejecto. catholico Calendiore 
quem ipse ordinaverat, αὐ Antiochenam misit Eccl. - 
siam. ldem quoque testatur Felix papa in epistola2, 


NOTE. 


(C6) Ordinatus est αὖ Acació  Antiochensis episco 
pus Stephanus junior. Calendionem tantum ab 
Acacio in episcopum Antiochensem ordinatum 
fuissc probat Pagius ex epistolis Simplicii 14, 45. 
46, quaseodem anno, id est, 482, scriptas esse 
contendit; licet prior ex istis post cousulatum llli, 


lATROL. GR. LXXXVI. 


id est anno 479, juxta vulgatos codices data esse 
dicatur. Vid. Pagi ad ann. 482,n.8, etc. W.Lowrn. 

(67) Gelasius post damnationem Acacii |Cclendio- 
mem] depositum esse testatur. 1d est, post primam 
Acacii. damnationem : de qua distiue ws 3S 
Aunot 3d Dissevt, Q. Vo. 


SV 


) 


^ 


2891 


HENRICI VALEzII 


2-91 


ad universos presbyteros ct archinrandritas Con- A Orientalis Ecclesie. Quas ego fa'zas esie. ac suppo- 


stantinopoli et per Bithyniam constitutos, his ver- 
bis : Sic autem Acacius impietatem pestiferee dam- 
nationis tetendit, ut. ctiam dejectus insultet, ut. scis- 
sus savire non desinat, et cum omnino extra corpus 
habeatur, ejus tamen membra dilaceret, et de se 
scriptum esse testetur: impius cum venerit in pro- 
fundum  malofum, contemnit : adjiciens deteriorc 
prioribus, persequ. ndo jam mortuos: cjus anima 
graviter | deliuquendo — condemnationem — secunda 
morlis incurrit ; qui Calendione episcopo sancto, 
quemadmodum cognovimus, nuper ejecto, Petrum 
loties et ante a se damnatum in cjus immisit Ec- 
clesiam, ita. wt plurimi, si verum est, catholici ces- 
serint. relictis suis sedibus sacerdotes, et nostre 
project sint porcis et. canibus margarite. Gela- 
sius tamen in epistola ad Orientales, Petrum Ful- 
lonem a Zenone imperatore introductum esse dicit 
in sedem Antiochenam. Verba Gelasii sunt haec: 
Ut taceam. quod per Zenonem imper., qui utique An- 
liocheno Petro quem. iutroduxerut, et cujus sucerdo- 
tium comprobaverat, sine dubio communione  permi- 
8118 communicabat Acacius. ldem Gelasius in epist. 
43, ad episcopos Dardaniz, Zenonem quidem id 
sua aucioritate fecisse scribit: sed Acacium id fleri 
passum esse : et palam quidem a Petri Antiocheni 
communione abstinuisse : imperatori tamen Pe- 
trum promoventi minime restitisse. Zenonem itaque 
in litteris suis scripsisse ait, istud u se factum esse 
ex consiiio ac dispositione Ácacii. At Calendio cum 
se per fraudem et calumniam destitutum videret, 
litteras scripsit ad Felicem papam, quibus ei et 
dcstitutionem suam, et. violentam Petri Fullonis 
post tot damnationis sententias restitutionem nun- 
tiabat. Quibus cognitis Felix papa, habito synodo 
apud Sanctum Petrum, cui interfuerunt quadragin- 
ta tres. episcopi, Petrum Fullonem Autiochensis 
Ecclesix pervasorem, et una cum illo Petrum Mog- 
gu Alexandrinum episcopum et. Ácacium Con- 
stantinopolitanum damnavit. Damnationis sententize 
primus inter episcopos qui concilio intererant, sulb- 
seripsit Candidus "1iburtinus his verbis : Candidus 
Tibuzxii.g civialis  cpiscopis, Petro Alexandrinae 
Ecclesi pervasoii , εἴ Ácccio quondam — Eccle- 
sie Constantinopolitanam . necnon. etiam. Petro. Án- 
tiocheuo, «b — episcopatus «i. Christianorum. nume- 
ro olim jure et merito. seyregatis , omuibusque se- 
qaecibus corum , δύο δ cuctor'tetem. sedis apo- 
stolice — sccundum nostrum. et. cetlolice Ecclesie 
»atum. justa. deliseratione prolutam, anathema di- 
cess. subscripsi. EL quadraginta. duo episcopi simi- 
iter subscripserunt. Ilic est quinta Petri Fullonis 
dannatio, facta a Felice papa in secunda svnodo 
Bomana, qua habita est causa Antiochenze Éccle- 
*4v, anno Christi 484, ut supra demonstratum est. 
l'rimacnim synodus Iomara, sub eoóem Felice papa 
collecta. fuerat. ob causam Alexandrinz:e Ecclesi.e, 
et ob. preevaricationem Vitalis ac Miseni episcopo- 
ram eodem anuo, consulatu Theodorici et Venautii. 


€AP. 1V. 


Hxc suvt σὰς de Petri. Fullonis dainatiorit:s 
ex optimis scriptoribus etcx cerlissimis docunieu- 
tis coliegimus. At Baronius. in Annalibus ecclesia. 
slieis, eumque secutus Binius in Collectione conci- 
liorum generalium, duas pr:eterca 5j nodos in qui- 
bus Petrus Fullo damnatus est, nobis obtruduit. 
Constantinopolitanam scilicet ab Acacio collectari, 
anno Christi 485, et Romanam, habitam a Felice 
papa eodem anno, Epistolas etiam proferunt mul- 
torum episcoporum, partim Occidentalis, partim 


wf 


sititias conabor ostendere. Hujus enim rei potis.i- 
mum caussa, tola hzc a me suscepta est disputatio; 
ac primo quidem loco de epistolis dicam, quarum 
falsitatem non difficile erit convincere. Omnes ilie 
epistole a diversis episcopis ad Petrum Fullonem 
scripte, quz leguntur in tomis conciliorum, ct in 
Annalibus Baronii, ex Grxco sermone in Lsa3stin:mn 
converse sunt. (Quod quidem evidenter appare, 
titi ex elocitione quie. barbara est et incencirna, 
tum ex eo quod dux habentur earum interpreta- 
tiones longe inter se diverse. Porro Graeca ile 
epistole falsitatem suam multis indiciis produrt. 
Primo cnim nomira ipsa episcoporum qui ad Pc- 
trum Fullonem scribunt, haud dubie corificta suit 
et commentitia. Cui euim notus est Faustus Apo:- 
loniaJis, Pamphilus Abydorum, Asclepiades Tral- 
lium, Antlhxon Arsinoes episcopi? Cux compertus 
est Quintianus episcopus Ásculanus, aut Justinus 
episcopus Sicilix: (68)? Neque enim additum eft no- 
men urbis: sed totius insul:e episcopus appellatur. 
Nullus certe ex istis episcopis, in historia illorum 
temporum nominatus reperitur. Et Felicem qui- 
den Romanz urbis episcopum, atque Acacium e,i- 
scopum urbis Constantinopolitanze per litteras curri- 
ere atque admonere Petrum Fullonem, ut ad n»- 
iorem frugem revertatur, haudquaquam certe mi- 
ramur: id enim juris habuerunt in collegan et 
consortem patriarchalis dignitatis. Isti vero modi- 
carum urbium cpiscopi, nulla auctoritate prai:.i, 
ct in diversis provinciis longe ab Antiochensi d'c- 
cesi positi, qua ratione imprilsi sunt, ut Antioc!'.c- 
num patriarcham scriptis ad eum litteris admor:- 
rent? Quibus id sufficere o3ortebat, ut Petri Εἰ} 
lonis hzrcticam novitatem ad suos patriarchas de- 
ferrent. ]psi vero per se ac suo nomine ad Petrcm 
Fullonem scribere nequaquam debuerant ; verum 
id munus metropolitanis suis ac primatibus resr- 
vare. Denique omnes ille epistolz, licet a diversü 
episcopis et ex provinciis longe inter se dissilis 
conscript:e, uno tamen eodemque stylo elabor;z 
sunt, id est rudi ac barbaro sermone. Quo masi:c 
argumento falsitas earum deprehenditur. Neq: 
enim fieri potest, uttam diversarum nationum c[-: 
scopi, codem prorsus gcnere sermonis ulani:?. 
Praterea cur episcopus Asculanus, cur ponti 
Romanus Grece scribit ad Petrum Fulloncem? NV 
que enim solebant illis temporibus episcopi Ke 
mani alia quam Latina lingua litteras scribere »d 
episcopos Grzecos, ut testantuz epistole pontificum 
ltomanorum. Quid autem dicturi sumus de episic!a 
l'lacciani Rhodopensis episcopi ad eumdem Pe- 
trum Fullonem scripta, quam ex eaíce Vaticario 
primus protulit Daronius ad annenum Christi 485, in 
qua post exordium in«sulsum penitus atque. inc- 
ptum leguntur hic verba : Quis cst igitur qui yio- 
cellas. excitavit. heresium, nisi tu quisollicitasti au- 
105. principis innocenlis, ct falsis litteris cor youti- 


D ficis erexisti, ul. ad communionem te susciperet, ui- 


cendo : Non mihi fiat ulterius crticem  apposx.te 
Trinitati, pra dicendo tantiim Christum orucifixvm. 
Cui cnim. non. vileatur .orrere sermo impudentic ? 
Ubi crgo ex hcc declinans remaneam non susecptus 
a vobis; ct ubi sunt. viscera Christ. ad Petrum? 
Baronius ait hiec esse verba ex. epistola Pctri ad 
Acacium, scripta tunc cum se simusavit esse ca- 
tholicum, co. consilio ut susceptus in communio- 
nem Acacii, sedem suam recuperaret. Verum ei 
Gelasii papse. epistola. ad Orientales, constat ΔΩ; 
cium nunquam. l'etro Fulloni communicassce. Sc:i- 
bit enim Gelasius in epistola supra inemorata, J- 


NOTAE. 


(68) Cui compertus est Quintianus episcopus Ascu- 
lanus, aut Justinus episcopus Sicilie ? Pro Asculanus 
Jegendum episcopus Árculanuus, vel Arculicnoruim, 
ul ex libello synodico emendat Pagius; «t pro 


Sicilie legendum Cilicie, juxta eumdem, ad «rn. 
485, n. 14, etc , uhi reliquas objectiones ad'erses 
has cpistolas a Valesio ajlatasdissolvit. W. Lowtte 


285. 


OBSERY ATIONES. 


SS 


que frequenter inculcat, gloriari solitum esse Aea- A osse, ne sic ettdem a falsi nota et suspicione ἢ: e. 


cium, quod Petro Ant ocheno, id est Fulloni, nua- 
quim communione sociatus fuisset. Idem quoque 
te datur in epistala 55, ad episcopos Dardani.e : 
Qua synodo Caleud:ionem | idem expelli fecit. Aca- 
cius? Nihilominus eidem Petrum | tam manifestum 
acereticum, ut. eidem palum nec se communicare 
pretenderet, sua passus est dispositione δι δαί, 
Sic enim locus ille scribeudus cst.Quo igitur molo 
literas ab co accepit. Acacius, aut ad eum misit, 
fratrem illum appellans? S:c enim legimus in epi- 
stola illa Acacii ad. Petrum Fullonem. Postremo, 
quid ineptius est iis verbis quie leguntur in. epi- 
stola 5 Felicis (69) papze ad eumdem Fullonem,qua 
damnalionis senlentiam in cum contorquel : 
Etenim sit in. te hec fixa damnatio a. me, et. ab his 
qui sub. me constituti episcopales sedes. gubernare 
noscuntur, el Ácacio Constantinopolitane Ecclesie 
pastore, ei venerabilibus episcopis ejus juri sub- 
jectis, tanquam et ipsis minime consentientibus, etc. 
Malta sunt in his verbis qu: tolerari. non 
»ossunt. Primo enim hic mos non erat ponti- 
ficum. Romanorum, ut episcoporum qui una cum 
ipsis in synodo consederant, in decretis suis ac 
sententiis mentionem-ullam facerent. Certe hanc 
consuetudinem fuisse pontificum Romanorum Fe- 
lix ipse testatur in epistola secunda ad universos 
presbvteros et. archimandritas Constantinopoli et 
per Bithyniam constitutos, his verbis : Quotiens 
intra ltaliam propter ecclesiasticas | causas, praci- 
pue fidei, colliguntur domini sacerdotes, consuetudo 
relinetur ul. successor. prasulum sedis apostolice 
ex persona cunctor lotius Italie sacerdotum, 
juxta. sollicitudinem &cclesiarum sibi competentem 
cuncla. constituat. Qui quod Acacium sibi ad- 
jungit. quasi ejus sententiam in damnando Petro 
Antiochene secutus esse vidcatur : omissa mentione 
Simplicii papsx, a quo idem Petrus diu ante fuerat 
condemnatus, quemadmodum supra docuimus. Cc- 
terum notandum est in Greco textu hujus episto- 
ke longe aliam scripturam haberi : sic enim ibi lc- 
gitur : Kal γε πεπαγιωμένη ἔστω σου ἡ xabaípsst; 
αὕτη ὑπ᾽ ἐμοῦ, καὶ τῶν διεπόντων μετ᾽ uoo τὸν 
ἁποστολιχὸν θρόνον, etc. 1d est, Hec igitur tui depo - 
sitio fixa sit. a me, et ab iis qui mecum aposiolicain 
sedem gubernare noscuntur. (uo verba de preshy- 
teris et episcopis cardinalibus potius intellizenda 
sunt, qui quasi coadjulores quidam erant Romani 
pontificis, ut in quadam epistola loquitur Peirus 
Cluniacensis. Dicet hic fortasse aliquis, easepisto- 
Jas non ex Graco in Latipum sermonem esse trans- 
latas, scd Grecas potius ex Latinis factas videri: 
abque ἃ sensit Ánastasius Bibliothecarius in prze- 
fatione Collectancorum, ad Joannem diaconum ita 
scribens : Nonnulla quae Latine [uerunt edite, La- 
tinitus [unditus mole. oblivionis obruta deplorusset, 
nisi ex Grecorum fonte librorum hec hausta. post 
sitibundo pectore resumpsisset : sicut epistolum beati 
papa Felicis, in. Petrum. Antiochenum sententiam 
pro[erentem damnationis. Ego vero in przesentiarum 
id non inquiro. Hoc tantum dico, etsi episto?as il- 
las demus c* Latino sermone in Grzcum conversas 


razi. Nam qu.e supra attulimus argumenta ad c^ 
viacendam. earum falsitatem, in utramque parte:a 
valent. Et h:ec qnidem adversus epistolas illas s':- 
pra memoratas dicta sufficiant. Nunc ad synodos 
ipsas. veniamus, Constantinopolitanam scilicet ac 
Roinanam. [las Baronius eumque secutus Binius, 
adversus Petrum  Fullonein Antiochenum episco. 
pum collectas esse. dicunt. anno Christi 485, con- 
suiatu Fausti viri clarissimi. Atqui Pctrus Fullo co 
anno nondum Anliochienam sede invaserat. Nam 
Calendio per vii. et calumniam depositus est aun 
sequente, qui fuit Christi. 4S5, statimqie in eius 
locum Petrus est subrogatus, ut excerlissimis tc- 
stimoniis Felicis ac. Gelasii Romanorum pontificum 
superius ostendimus. Deiade quorsum Acacius Pe- 
trum. Fullonetm iterum damnare necesse habebat, 
quem Simplicii papze temporibus in Constartinopo- 
litana synodo jam ante. damnaverat, ut. supra dc- 


B monstratum cst ex. epistola ipsius Acacii ad Sim- 


C 


plicium papam, et ex litteris Felicis pape ad. univer: 
sos presbyteros e! archimandritas Constantinopoli 
et per Bithyniam residentes? Quorsum item Felix 
necesse habebat Petrum. Fullonem sententia sua 
damnare, qui jam antea a Simplicio fuerat condeii- 
natus? Quod si quis respondeat novum crimen Pe- 
tri exstitisse, ac proinde opus fuisse nova damna- 
Lione; nego novum ulium crimen admissum tunc 
esse a Petro Fullone. Ciausula enim illa, qui cruci- 
fix"s es pro nobis, diu ante annum Christi 485 ct 
481 a Petro Fullone adjecta fuerat Trisagio. Nec 
in tertia ejus restitutione, sed post primum entliro- 
nisinum, Leone August. imperium gulernaate, ad- 
dita faerat a Petro, ut docet Theodorus Lector in li- 
bro primo, et Theophanes in Chronico, et Cedrenus. 


CAP. V. 


Notandum porro est clausulam illam a Petro 
Fullone adjeclam hymno Trisagio, in Orientalibus 
Ecclesiis perpetuo deinceps usurpatam fuisse a ca- 
tholicis sacerdotibus, licet Constantinopolitana Ec- 
clesia et plereque Occidentalium clausulam illam 
rejicerent. Certe Ephrzmius patriarcha Antioche- 
nus , quem catholicum fuisse constat, adbuc sua 
ἴδιο passim in omnibus Orientis Ecclesiis elausu- 
lamillam cani solitam esse testatur (70)in epistola ad 
Zenobium Scholasticum ; nec ullam dissidium inter 
Orientales et Occidentales hujus rei causa exstitisse; 
cum Orientales quidem hymnum illum Trisa- 
gium ad Christum referrent, Occidentales vero eum 
referrent ad Trinitalem. Ex quo etiam convincitur 
falsitas epistolarum quas supra memoravi, Felic:s 
scilicet et Acacii. Nam si Petrus Fullo ob adjectio- 
nem illius clausul? a sede BRoinana et Constantino- 
politana damnatus fuisset, nunquam profecto. ap- 
pendix ila Trisagii retenta esset ab Orientalibus, 
nec Constantinopolitani et reliqui Occidentales com- 
munieare deinceps sustinuissent Orientalibas, quj 


B eam clausulam retinebant. Adde quod Ávitus Vien- 


nensis episcopus, in epistola ad Gundobadum (71) 
Burgundionum regem, clausulam illam : qui cruci- 
fixus es propter nos, miserere nobis, ambabus, quod 


NOTA. 


(69) In epistola tertia Felicis PP. Hanc et se- 
quentem epistolam librariorum errore. Felici in- 
scriptas. Simplicio papie revera tribuendas csse, 
multis contendit Pagius ad ann. 478, n. 6, etc. 
ln his enim papa ad ÁAcacium tanquam ad amicum 
et ea.llem secum in Fullone damnando seutientenm 
scribit : cum inter Felicem et Acacium. nunquam 
convenerit : imo in prima epistola quam Felis a.d 
Acaciuin dedit, questus est Acacium a decessorihisg 
suis litteris incitatum, velut. obstinato silextio uihil 
quidquam voluisse. referre. W. [ον τῇ. 

(70; Ep^remius — in Orientis. Ecclesiis clausi- 
lam illam cani solitam. esse. tectatur. Pazius ad 


ann. 512, n. 15, ex Sirmondi notis in. Avitum 
observat, hac [also ab Eplhirzzmio de Orientalibus 
scribi : veteres eni: ones semper de Deo Trino, 


' nunquam de Filio solo hunc Hymnum accepisse, 


quem ct τοιαδιχὸν ea de. causa nancupasse : prze- 


terea. Petrum Fullenem hanc. clausulam adjecisse, 


"quo Deum cum Theopaschitis crucifixum assc- 


rerel. Tp. 
(71) Avitus in epitola ad Gundcbadum. Avituin 
male.de rebus Constantinopoli gestis edoctum , 


epistolam istam scripsisse, pluribus ostead A νας 
ibid. n. t1, 12. t». 


2895 
aiunt, ulnis amplectitur, 


qui illam rejicerent. Quod 


protect nunquam ab 
Avito factum esset, si Petrus 


ullo ob ejus clausulz 


HENRICI VALESII 


'et hereticos censet eos A adjectionem 8ἃ 
damnatus fuisset. aulo p 
pora Felicis papze, sedi Romanze addictissimus. 


Felice papa in. Romana synodo 
Vixit enim Avitus paulo post tem- 


—  ráÓ—— —— — M — M ———— ς.-- 


LIBER SECUNDUS. 


DE DUABUS SYNODIS ROMANIS, IN QUIBUS DAMNATUS EST ACACIUS. 


'CAPUT PRIMUM. 


Historiam damnationis Acacii recte quidem ac 
diligentissime, ut solet, exposuit Baronius in An- 
nalibus ecclesiasticis. Unum tamen est quod ejus 
diligentiam fugit. Neque enim animadvertit Aca- 
cium a Felice papa bisdamnatum fuisse. Sed neque 
Blondellus, qui Acacii historiam post Baronium 
retractavit, in libro De primatu Ecclesie id obser- 
vasse deprehenditur. Et Baronio quidem danda est 
venia, quippe qui nullum habebat veterem scri- 

torem, ex quo iteratam hanc Acacii damnationem 
baurire posset. Blondellus vero excusari nullo 
modo potest, qui Gesta de nomine Ácacii a Jacobo 
Sirmundo edita studiose legerat, in quibus diserte 
scriptum habetur id quod dixi. Sic enim loquitur 
Felix papa in epistola ad Vetranionem episcopum : 
« Unde merito predictus Acacius, apostolice Se- 
dis, quxe nunc exsecutrix utique &epe dicti Chal- 
cedonensis concilii pro fide catholica tunc probati 
non defuit, iterata excommunicatione depulsus est, 
ne per eum, quod absit! nos quoque reddamur 
complices perditorum. » Nostrum igitur est sedulo 
inquirere, quando primum et quando iterum ab 
apostolica sede excommunicatus fuerit Acacius. 


CAPUT 1l. 


Primum quidem damnatus est Acacius in synodo 
Romana quae collecta est anno Christi 485, Venan- 
tio et Theodorico coss. ad audiendam rationem 
legationis Vitalis atque Miseni. luic autem lega- 
tioni causam dederat Joannes Alexandrinus epi- 


D 


e 


scopus, quem Grzci quidem Tabennesiotam cogno- : 


mignnt, eo quod esset ex numero Tabennensium 
monachorum, qui apud Canopum monasterium ba- 
bebant jam inde a Cyrilli episcopi temporibus : 
Liberatus vero Talaiam perpetuo cognominat, ve] 
Talaidam. Sic enim seribit Baronius : Ego vero 
Thladiam mallem rescribere, id est eunuchum. 1ta 
enim Grzci appellare solent spadones. Hic Joannes 
post mortem Timothei Salophacioli, a catholicis 
ordinatus est episcopus Alexandrie anno natalis 
Dominici 481. Statimque post ordinationem suam 
synodicas litteras ex more misit ad Simplicium pa- 
pam, et ad Calendionem episcopum Antiochize, ut 


rator Zeno scripsit primo litteras ad Simplicium 
papam per Uranium sübadjwvam, quibus Joannem 
supra memoratum, tanquam perjurii reum, quod 
quidem Acacio etiam epi notum esse perhibe- 
bat, sacerdotio judicabat indignum. Satius autem 
esse dicebat, ut ad procurandam Ecclesiarum £y 
pti unitatem atque concordiam, Peirus in ean: se- 
dcm restitueretur. His imperatoris litteris accepti, 
Simplicius papa, qui Joannis apocrisiarios in com- 
munionem auam recipere, ejusque ordinationem 
sententia sua confirmare jam paratus erat, peden 
repressit, ne conira imperatoris testimonium 
quidquam prapropere egisse videretur. Mot per 
eumdem Uraniuiín subadjuvam rescripsit impera 
tori : quod quidem ad Joannis ordinationem alt 
net, lecto imperatoris testimonio su jsse se 
ab ejus confirmatione ; quod vero ad restitutionem 
attinet Petri, eum utpote bxereticum et ab hzre- 
ticig postulatum, nec posse, nec debere restitai, 
quippe qui apostolicojudicio damnatus, in pristiso 
errore adbuc permaneret. Scripsit etiam Simplicius 
literas ad Acacium Constantinopolitanum episco 
pum, quae etiamnum exstant. rum [litterarem 
mentio fit in libello citationis, per Vitalem ac M 
senum legatos ad Acacium directo. At Zeno cum 
quod maxime cupiebat. restitutionem scilicet Petri, 
sibi a Simplieio denegatum videret, graviter ofie» 
sus est, quemadmodum testatur Gelasius in Geus 
de nomine Acacii. Sprcia igitur responsione Sie 
plicii pape, scripsit ad Pergamium ducem 
et ad Apollonium Augustalem, ut Joannem qu 

ex urbe Alexandrina expellerent, Petrum vero ia 
episcopali sede collocarent. Mas imperatoris litte 
ras Amon abbas, et qui cuin. illo erant apocrisiariü 
Petii, ex urbe regia Alexandriam detuleroat. Hure 
in modum ejectus Joannes, Romam ad Simplicism 
se contulij, oL ejusope ae sufífsagie. prisiasm se- 
dem recuperaret. Àc Simplicius quidam pape cam 
benigne, uti par erat, excepit, et ad eum omni ope 
juvaudum ac restituendum, pro we wt vara 
tum exhibuit. Verum fatali morte VASA 
illud negotium successori suo perficiendum reliquit. 
Mortuo Simplicio papa anno natalis Domiui 
Coelius Felix in ejus locum snbstitoitur. Cei mox 


ex Gelasio in Gestis de nomine Acacii, et ex Libe- D post peraeta ordinationis solemnia, in celeberrimo 


rati Breviario didicimus. Ad Acacium vero Con- 
stantinopolitanum episcopum synodicas mittere 
neglexit, seu quod ainicitiz Hilli magistri officio- 
rum nimis confideret, seu quod jam diu antea in- 
fensus erat Acacio, ut innuit Liberatus. Ea res 
Acacii animum graviter commovit ; qui se a Joanne 
despectum videns, imperatoris animum adversus 
eum exasperavit, minus idoneum episcopatui Alexan- 
drino eum esse dicens, qui olim de Ecclesia 
exire voluisset, et Timotheo Salofaciolo suasisset, 
ut nomen Dioscori sacris diptycbis insereret : ad 
hzc perjurii reum esse affirmans, quippe qui ju- 
rasset olim imperatori, nunquam se Alexandrinam 
sedem ambiturum. Petrum vero Moggum magis 
idoneum esse episcopatui asserebat, utpote gratum 
aique acceptum populo Alexandrinorum : ejusque 
opera Ecclesias urls Alexandrinz ac totius /Egy- 
pti ad unitatem reduci posse, Mis adductus Vwpe- 


conventu episcoporum totius Btalizae Joannes Alexan- 
drinus episcopus libellum obiulit, waria adrer 
sus Acacium criminationis capita continentem. 
Felix igitur ex consilio episcoporum, legationem 3d 
Zenonem imperatorem mitti decernit. id 
munus obeundum Vitalis ac Misenus episcopi, 
cumque his Felix defensor Ecclesize Romans, peti 
turi ab imperatore, primo quidem ut Chaleedo- 
ncnse concilium firmaretur : deinde vero ot l'etres 
lanquam hzreticus ex Alexandrina pelleretur Ec 
clesia : utque Acacius Romam mitteretur, libele 
Joannis Alexandrini responsurus, quemadmoden 
scribit Evagrius in libro tertio Historic ecclesiestkt. 
Exstant hodieque epistoke duae Felicis papes 
Zenonem Augustum, quas Vitalis et Misenus ep 
scopi secum detulerunt, in quibus continetur i 
quod supra dixi. lllud autem in primjs observak 
δὰ ew, quod cwm in supradictis litteris Feli 


2821 


OBSERVATIONES. 


9828. 


omni studio ab imperatore contendat, ut Petrus de A essent. Porro Zenonis αἱ Acacii litteras, quas illi 


Alexandrina sede exturbetur, de Joanne tamen in 
suum locum restituendo ne verbum quidem ullum 
dicit. Quod quidem prudenti consilio a Felice fa. 
ctum esse suspicor, ne imperator Joannis nomine 
offenderetur. Invisus enim erat Zenoni Joannes, 
tum ob admissum perjurium, ut jam dixi, tum ob 
amicitiam quz ei cum llillo intercedebat. Nam et 
anle episcopatum Joannes cum) esset ceconomus 
Ecclesie Alexandrinz, et omnium Ecclesiarum re- 
ditus ac pecunias administraret, multa munera ad 
Hillum magistrum officiorum miserat, quibus ejus 
gratiam ac suffragium sibi compararet. €t postea- 
quam episcopatu dejectus fuisset. eumdem Hillum 
adierat Antiochiz, de rebus suis cum eo collocutu- 
rus, ut scribit Liberatus in Breviario. Detulerunt 
jreeterea iidem legati sedis apostolice: litteras Fe- 
iciSs ρᾶρῷ ad Acacium. quibus eum admonebat 
Felix, uL immemor veteris ins'ituti sese ab omni 
suspicione liberaret, et pro Chalcedonensis conci- 
lii auctoritate firmanda modis omnibus apud princi- 
pem laboraret. Dum hzc legatio in itinere esset, 
Cyrillus Acemitensium prefectus, litteras misit ad 
Feiicem papam, quibus de nimia ejus tarditate 
conquerebatur, cum interim lam gravia ac nefaria 
contra rectam fidem admitterentur. Seripsit itaque 
Felix ad Vitalem ac.Misenum episcopos, ne quid- 
quam agerent, priusquam cum Cyrillo collocuti 
essent, et quid ageudum esset ab eo didicissent. 
Alias etiam instructiones seu commonitoria ad eos 
misit. Alteram item epistolam ad Zenonein Augu- 
stum, in qua tum de Chalcedonensi concilio, tum 
de persecutione Catholicorum ab Hunerico in Africa 
excitata, eum commonebat, ut testatur Evagrius. 
Verum hz posteriores Felicis ad Zenonem litterze 
hodie non exstant. Legati cum Abydum venissent, 
illic ab imperatoris satellitibus comprehensi, et 
chartis corum ablatis, custodi: mancipati Sunt. 
Anastasius quidem Bibliothecarius, apud Heracleam 
Thracie oppidum eos captos esse scribit. Verum 
Theophanem potius sequendum esse existimo; 
quippe qui in hujus rei narratione certiora dixerit 
quam Anastasius. Conjectis in custodiam legatis, 
primo quidem minatüs est imperator sese eos in- 
terfecturum, nisi Petro et Acacio communicarent. 
Sed cum minz nihi] proficerant, ad blanditias con- 
versus, donis ac muneribus eos corrumpere aggres- 
sus est. Addito etiam jurejurando, tam ipse quam 
Acacius iisdem pollicitus est, integram causam 
apostolicze sedi servandam esse, nee" wllum inde 
raejudicidm caus future, sí legati cum Acacio ac 

etro communionis societatem iniissent. Testatur 
id Gelasius papa in epistola ad episcopos Dardaniz, 
haud procul ab initio ita scribens : « Sed Acacius 
non solum despexit satisfacere postulatis, veruin 
etiam ipsam legationem sedis apostolicze blandimen- 
tis, pramiis perjuriisque deceptam , quibus ei 
cum imperatore promisit , integram praesulis apo- 
stolici causam de omnibus esse servandam, Petri 
communione pollutam redire perfecit. » His artibus 
decepti legati, cum e custodia producti essent, una 
cum Acacio et Petri apocrisiariis ad ecclesiam 
processerunt, et Missarum solemnia celebrarunt, 
reclamant hus licetorthodoxis, et prevaricationem 
hanc esse ac perditionem rect fidei, semel, ite- 
rum, ac tertio contestantibus. Primum quidem pro- 
tesialionis libellum funiculo ad hamum circum- 
ligantes, uni ex legatis suspenderunt ; secundum 
vero in codicem immiserunt ; tertium olerum co- 

hino inserentes , ad legatos miserunt, ut scribit 
l'heophanes in Chronico. Cujus verba ex versione 
Anastasii Bibliothecarii ita sunt corrigenda : Δεύτε- 
pov δὲ τῇ βίδλ’» ἐνέδαλλον. His ita gestis, legati sedis 
apostolic:e operti ignominia ac dedecore revertun- 
iur; eum non solum ea ad qux agenda missi fue- 
rant, non egissent : scd cum Petro, ad quem ex- 


pellendum directi erant, inita communione polluti : 


ad Felicem papam rescripserant, Romam redeuntes 
secum detulerunt, plenas contumeliarum in Joan- 
nem ; Petri vero. laudibus ac preconiis refertas. 
Epistola quidem Zenonis Augusti partem refert 
Evagrius in libro i. De Acacii autem epistola Felix 
papa. et synodus Romana, et Gelasius in Gestis de 
nomine Acacii passim loquuntur. Post discessum 
legatorum ex urbe Constantinopoli, Felix defensor 
Ecclesie Roman, duem Felix ex latere suo legz- 
tum miserat, cum Vitalis atque Misenus ex sacerdo- 
tali collegio delecti fuissent, ut testatur Felix in 
Libello ud Zenonem Augustum, cogente morbi nc- 
cessitate tardius subsecutus , ita contumeliose ex - 
ceptus est ab Acacio, ut nec eum in conspectum 
suum admittere sustinuerit, ut testatur Felix in 
sententia damnationis Acacii. Addit Liberatus Εἰ- 
licem preterea detrusum esse in custodiam, et 
chartas ejus ablatas : ideo scilicet quod Acacio ac 


jy Petro, sicut Vitalis ac Misenus fecerant, communi. 


care noluisset. Priusquam legati Romam reversi- 
essent, fama adventum eorum praeveniens, preva- 
ricationem eorum ubique divulgaverat. Sed et 
monachi Acceemitenses, quorum dux erat Symeones, 
veloci cursu przgressi, Felicem papam de cunctis 
qua acta erant Constantinopoli, certiorem fecerant. 
Tandem igitur ingressis in Urbem legatis, Felix 
pana synodum sexaginta septem episcoporum..coi- 
egit in basilica Beati Petri. Hlic Vitalis ac Misenus 
cum legationis sibi mandatz rationem reddere 
juberentur, ad vanas excusationes conversi, vim 
sibi factam, seque hostili more captos, et in car- 
cerem detrusos chartis. omnibus sibi ablatis, con- 
questi sunt. Fraudibus denique ae fallaciis ciroum-- 
ventos, se nescientes Petro Alexandrino communi- 
casse dixerunt. Qua» cum dicerent, inductus in ju- 
dicium Symeones monachus, convicit eos menda- 
cii. Eo enim tempore quo ad celebranda Missarum 
solemnia unacum Acacio processerunt apocrisiarios 
Petri simul adfuisse, οἱ nomen Petri, quod antea 
nonnisi tacite et occulte in ecclesiasticis tabulis le- 
gebatur, ipsis tunc praesentibus, palam inter altaria 
recitatum esse docuit. Przterea legatos nunquam. 
sermonem conferre voluisse cum orthodoxis qui 
eos adibont Constantinopoli, nec litteras Felicis 
pap: reddendas iis curasse ad quos fuerant scri- 
te. Quin etiam Silvanus presbyter , qui una cum 
egatis versatus erat Constantinopoli, cuncta quz.a 
Symeone dicta erant, verissima esse, testimonio suo 
cunfirmavit. Quibus compertis, Felix papa priwo 
quidem Vitalem ae Misenum episcopossacerdotio si - 
muletcommunione privavit. Petrum deinde Alexan- 
drinum, et Acacium Constantinopolitanum a sacer- 
dotali collegio et ab ecclesiastica. communione 
pronuntiavit alienos. Hzc est prima damnatio Aca- 
cii in synodo Romana, que collecta est anno. 
Christi 484, die 5 Kal. Augusti, Theodorico et Ve- 
nantio coss., ut colligitur ex sententia depositionis, 
quam Felix papa ad Acacium misit. llujus autem 
synodi Romanz unicum hodie superest fragmen- 
tum, quod refert Evagrius in cap. 24 libri i1, pars 
scilicet sententie ab universa synodo prolate in 
Petrum et Acacium. Quanquam in supradicto Eva- 
grii loco Acacius diserte non dicitar fuisse deposi- 
tus. Nempe Evagrius priorem duntaxat partem 
sententize synodalis referre satis habuit; posteric- 
rei) vero partem in qua depositus et excommuni- 
catus erat Acacius, de industria prztermisit : sive 
quod id ipsum jam antea retulerat , in cap. scilicet 
48 ejusdem libri : sive quod honori sedis Constan- 
tinepolitanze consulturum se existimavit, si id reti- 
ceret, quod Constantinopolitanos antistites molesto 
animo fcrre non ignora:.at. 


CAPUT iil. 
De secunda dawwotiowe hcocu. 


Yos dam ua QS SCWWCRNOVNUA , QUNNNANS, CNSHUENS 


$55) 


ITENIUCI YALESII j 


290) 


rum qui tunc. aderant ore iu. Acacium prolatam, A indicare. Et aliquanto post ; Si? autem Acacius im- 


l'elix papa aliquantisper substitit, nec eam proti- 
»us ad Acacium mittendam putavit; exspectans 
videlicet num Acacius resipisceret, «t mutato pro- 
r.osito sese ab hxereticorum communione revocaret. 
Verum Acacius, tantum abest ut priora delicta 
eorrexerit, quin potius ex principis favore ae pa- 
trocinio fiduciam sumens, graviora adhuc adjecit. 
Q'iippe Calendione ortliedoxo episeepo c sede sua 
dejecto, quem ipse episcopum ordinave:at, Petrum 
lullonem, et a sede apostolica, et ab ipso antea 
ca. unatum in Antioehensium Ecelesiam immisit. Ex 
« 0 factum cst ut Eulychianis li:ereticis aditus pan- 
deretur, Pulsis enim. catholicis saceréotibus, in 
eorum locum subrogati sunt hzretici, ut testatur 
Gelasius, tam in epistola quam scripsit ad episco- 
pos Dardaniz, tum in ca quam scripsit ad episco- 
pos Orientales. Quod si quis episeoporum Orientis 
qui tunc jussu Zenonis depositi sunt, nomina scire 
desiderat, δ. sunt : Nestor Tarsensis ,; Cyrus 
Mierapolitanus, Joannes Cyre:tensis, Romanus 
Chaleidis, Eusebius Samosatenus, Julianus Mopsuc- 
sienus, Paulus Constantive ,. Manus Hemcerim, 
Andreas Theodosiopolis episcopi ; quos ignperator 
Zeno ob eamdem causam aec Calendionem sedibus 
suis ejecit, eo quod scilicct lilo ac Leontio tyran- 
nis favisse dieerentur. Et hic quidem erat pretextus 
imperatoris. Vera autem causa expulsionis il- 
lorum hzc fuit, quod llenotico Zenonis edicto 
snbseribere recusarent, ut. scribit Theophanes in 
Chronico pag. 115, ct Nicepherus in libro xvi, cap. 
42. Hanc ealamitazem. Antiochensis Ecclesi: cum 
Felix papa, sive.ex Calendionis, sive ex aliorum 
litteris didicisset, synodum episcoporum colleyit 
in basilica Beati Petri apostoli : cui interfue- 
runt quadraginta tres episcopi, quorum princeps 
erat Candidus, episcopus Tihurtinus. In hac synodo 
Petrus quidem Fullo, utpote qui tyrannico inore 
Antiochensem Ecclesiam occupasset, analliemate 


pietatem pestifere damnationis tetendit, eut etiam de- 
jectus. insultet, ut. scissus scvire mon desinat ; et cum 
omnino extra corpus habealur, ejus tamen membra 
dilaceret. Et de se scriplum esse testatur : Impius 
cum venerit in profundum malorum, contemnit, ad - 
jiciens. deteriora prioribus . persequendo 3am mor- 
tuos : ejus anima graviter delinquendo, coe demn 1tio- 
nem secunde mortis incurrit. Qui Calendione epi- 
scopo sarcto , quemadmodem cognovimts, murem 
ejeclo, Petrum totiens cta se ante. dammatim, in 
ejus immisit. Ecclesiam. Dicet hic aliquis, non du- 
plicem syncdum Romanam his verbis quie proturi- 
mus, designari; sed duplicem duntaxat actionem 
seu consessum nnius synodi : idquc ex co 8115 de- 
clarari, quod ea qua inu utroque consessu resta 
Sunt, unica epistola continentur : cum Si dupiex 
revera fnisset synodus, diu quoque scribendi 
fuissent epistolze. Ego vero primum quidem ila 
respondeo : Quod ad hanc disputationem attinet, 
parum referre, utrum duplex an una tantum fuerit 
synodus Romana. Mihi enim sufficit, dum Acacium 
iterata excommunicatione damnatum esse osten- 
dero, quod initio hujus disputationis probandum 
susceperam. Verum ulterius jam progredior, et 
plus quam pollicitus sum, demonsirabo : duas 
scilicet fuisse illas synodos, in quibus damnatus 
est Acacius; non autem duas actiones unius synodi. 
Id. autein his rationibus evincam. Utraque quidem 
synodus eodeni anno, codemque in loco collecta 
est (72), in basiliea scilicet Beati Petri apostoli , Ve- 
nanlio V. C. consule, id est, anno Christi 484. Sed 
prior quidem collecta est die quinto Kalendas Au- 
gusti, ut colligitur ex subscriptione sententiz ce- 
positionis a Felice papa 41 Acacium missx. Secunda 
vero congregata cst Kalendis Augusti, ut colligo ex 
subscriptione epistole Felicis papre ad Zenoneu 
Augustum, quam primus in jucem edidit Jacobus 
Sirmundus, vir de litteris optime mer;tus, Ita qua- 


perculsus est. Acacius vero cum Petro Alexandrino C tuor. duntaxat. dierum. spatium inter utramque 


iterata excommunicatione damnatus. Exstat epi- 
stola synodica hujus concilii scripta ad universos 
presbyteros et archimandritas Constantinopoli et 
per Bithyniam consistentes. In qua duplex Acacii 
excommunicatio, du:e item synodi Romane, in 
quibus damnaius est Acacius, clare ac distiucte 
ecmimemorantur. Nam prima quidem synodus Ro- 
mana designatur his.verbis, quz leguntur initio 
hujus epistole : Cum Vitalis atque. Miseuus. nostro 
$udicio constituti, causas mandata sibi pro fide lega- 
ticnis exponerent , quoniam  astuliores sunt filiis 
lucis filii tenebrarum, prevaricatores mandate sibi 
legationis, circumveniente magisque opprimente Aca- 
cio, sunt reperti, etc. Deinde prima Acacii dainna- 
tio refertur his verbis : Acucium quoque membris 
Christi pernicigsius inhiantem , e& per civitates ac 
provincias unam de fide catholica Ecclesium dissi- 
pantem, inter episcopos sanctos , atque inter Chri- 
stianos judicavinius non haberi, ete. Allera autem 
synodus Romana, et secunda ejusdem Acacii d.1n- 
nalio paulo po:t memoratur his verbis : nde 
nunc causa Antiochere Ecclesia: «pud Beatum. Pe- 
trum apostolum collecti, | rursum dilectioni vestre 
wiorem qui apud nos semp?r obtinu:t, properavimus 


D mandritas Constantinopoli et. per 


synodum intercessit. Ex quo factum esse opinor, ut 
eaqui in utraque synodo gesta erant, unica epi- 
st^;3 complexi fucrint episcopi. Ceterum priori 
quittem synodo interfuerunt sexaginta septem cri- 
seopi ; qui etiam sententi:e depositionts Acacii om- 
res subseripserunt, ut docet. subscriptio ad calcem 
i;.ius sententiz subjecta. Secundze vero synodo intcr- 
fuere quadraginta tres episcopi, quorum princeps 
crat Candidus Tiburtinus, ut legitur in epistola sy- 
nodica ejusdem concilii ad universos presbvteros et 
archimandritas Constantinopoli e& . per Bithyniam 
consistentes. Denique prior quidem synodes Homana 
ἃ Felice papa. collecta est ad audiendamrationemn 
legationis Vitalis atque Miseni, qui Alesandrinz Ec- 
Ciesij causa missi fuerant Constantinopolim. AY 
tera verosynodus causa Antiocliensis Ecclesie con- 
grezata est. in urbe Roma, ut testatur epistola sy- 
nodi Romanz, ad universos presbyteros ct archi- 
ithyniam consi- 
Stlentes, cujus verba superius adduximius. 
CAPUT IV. 
De Actis posterioris synodi Itomana. 


liujus posterioris synodi, αὐτὸ ÁntiocLliensis Ec- 


NOTA. 


(72) Utraque synodus. eccle: anno collecta. est. 
Svnodos Romanas Acacii causa. celebratas iia re- 
censet Paeius, ad ann. 484, n. 4, et 485, n. 4 : 
-— Prima synodus in causa Miseni et. Vitalis lega- 
lorum Constantinopolim missorum ν Kal. Aug. 
anno 48i, coacta, ubi Petrus Alexandrinus et Áca- 
cius commurione ecclesiastiea indigni pronun- 
tiantur. Vid. ἕνας, ]. mi, c... 21. Seeunda. synodus 
niiNon. O.t aan. 485 coacta, ut ex veteri ms. notat 
Labbeus, cb. Calendionein ab Ecclesia Actiochena 
expulsum; nhi iterata. sententia. conia. Acacium 


fertur, et per Tutum defensorem Constantinopolim 
missa est: cum Valesius inter hasce synodos qua- 
tuor tantum dierum iusterstitium fu'sse statuat. 
Verum, ut argumentatur Pagius, im posteriori 
epistola svynodica mentio fit cjecti Ca'er.dionis, tan. 
quam novi criminis adversus Acacium objecti. Quod 
quomo:o Rome sciri potuit intra. quatuor die- 
rum spatium? Praterea, priori synodo 67 episcopi, 
posteriori 42 vel. 45 tantum interfuere :: ideoque 
intra qualuor dies utramque synodum habitam 
(ui-se non est verisimite. W. Lowrin. 


2701 


OBSEIN ATIONEs. 


2902 


c'esiv causa Roma celebrata e:t, Acta omnia inter- Α a: quos scripte erant, reddidit. Sed et edictum 


c derunt, pr:eter epistolam synodicam, que scripta 
cst universis presbyteris οἱ archimandritis Con- 
stantinopoli et per Bithyniam censistentibus. Huic 
epistole subjuneta erat sententia Felicis pap: in 
Acacium. Quse cum in priore synodo Romana per- 
scripta fuisset, suppressa est aliquandiu, sicut antca 
observavi. Tandemque paucis post diebus, cum de 
Calendionis destitutione, et de violenta Petri An- 
tiecheni irruptione nuntiatum fuisset, collecta 


iterum synodo constitutum est, ut eadem sententia " 


per Tutum defensorem Ecclesiv Romani ad. Aca- 
cim portaretar. Tradit:e sunt cidem Tuto littere 
ad Zenenem Augustum perferendie, quibus supjli- 
cabant episcopi, ut decretis synodi obtemperare 
vellet. Ali; item litter:e ad. clerum et senatuin. ac 
populum Constantinopolitanum. llis duabus autein 
cpistolis subject:e erant supra:lietzelitterze synodicse, 
scripte. ad. universos presbyteros ΟἹ archiman- 
dritas Constantinopoli et per Bithyniam consisten- 
tes, quibus universi et singuli subscripserant epi- 
scopi, numcro tres et quadraginta. Quod quidem 
e» consilio factum cst ab episcopis, ne ipsorum 
litterze a malignis hominibus mutari possent, aut 
pravis interpretationibus corrumpi, ut testantur 
episcopi in epistola illa synodica, his verbis : Ne 
quid autem mclijne in litteris nostris mutari apud 
pravissimas mentes, aut aliter interpretari possil, 


n 


primum has easdem litteras. mostras clementissimo" 


priicipi, sicut oportuit, supplicantes, ad dilectionem 
restram, clerum, plebemque, et amplissimum sena- 
tum. direximus, quibus singuli universique. subscri- 
psimus. Exstant hodie littere, tum ad Zenonem 
Auzustum, tum ad. clecum et plebem Constantino- 
politanam scriptze, quas primus edidit Jacobus Sir- 
v'unus sub Felicis pape nomine, quas ad harc 
svnodum pertinere non dubium est. Script: sunt 
enim a Felice papa totius synodi nomine, sicut mcs 
οὐαὶ Ecclesie Roma:zz jam inde ab antiquis tempo- 
rins, quemadmodum diserte testantur cpiscopi in 
episiola supra memorata. Subscriptiones autem 
episcoporum ex parte tantum supersunt. Solius 
crim Candidi Tiburtini episcopi legitur subscriptio. 
licliquorum autem "uorum et quadraginta episco- 
porum qui simi'iter subscripserant, nomina desi- 
cerantur. Scripsit prxterea. Felix δά orieutaies 
c,iscopos, mandans eis, ut a Petri Antiocheni, ut- 
pole h:eretici, et synodali sententia damnati, com- 
rinione absüncerent. Hec epistola Felicis liodie 
quidem non exstat, sed ejus montionem facit Victor 
Tunonensis in Chronico, ita scribens : Theodorico 
Y C. cos. Felix Romana! Ecclzsie prasul, moncchis 
et clericis. per. Orientem, Egyptum et Bithyniam 
c.inmorantibus. scribit, ut. Petriun. Alexandrinum 
eyiscopam, Chalcedonensis synodi obtrectatorem, et 
ejas coiitaicalores, id. est, Acácium ct Petrum As- 
Uochenum, canquam hereticos vitert. 


CAPUT V. 

Tis Vuteriss acecptis, Tutius. defensor. Ecclesie 
Romar;e in. Oziente:m navigavit. Cueique. Abvdum 
venisset, vilatis insidiis quie illie disposit:e erant 
al intercipiendos ees qui ex Oecidentis partibus 
veniebant, Constantinopolim pervenit, ubi curi 
monachis Acasmitensibus collocutus, eorum opera 
tc ministerio sententiam damnationis quam attulc- 
rat, Acacio inler altaria tradidit, ejusque pailio 
afüixit, ut. scribit Victor. Tunonensis, et Liberatus, 
ἐς Theopliares. Epistolas quoque Felicis papa iis 


C 


sententiz Felicis pap:e universis in urbe Constanti- 
nopo3li lezendum proposuit. Inter sententiam vero 
et edictum sententi:e hoc discrimen est, quod sen- 
teutia. quidem ipsum nominatim alloquitur Aca - 
cium. Nihil enim aliud est quam epistola Felicis 
pap: ad Ácacium, causas depositionis illius conti- 
nens, ul ex lectione cjus apparet. Edictum vero 
est, quo interdicitur universis, tam clcricis, quam 
laicis, ne Ácacio in posterum communicent. l4 au- 
tem sic se liabet : Edictum sententie Felicis pape, 
propler Acacii episcopi Constanutinopolitani damna- 
tionem. Acacius, qui szcusdo a. nobis admonitus, 
statutorum. salubrium non destitit esse contemptor, 
meque in meis credidit carccerizandum, hunc. Deus 
caelitus prolata. sententia, de sacerdotio fecit extor- 
rei. Ergo si quis. episcopus, clericus, monachus, 
L:icus post hanc. denuntiationem cidem. communica- 
verit, anathema sit, sancto Spiritu exsequente. Erra- 
vit igitur Dlondellus, qui inlibro de Primatu, scribit 
Tutum defensorem, vel potius monachos Acceni- 
tenses, edictum sententi» Felicis pap: Acacio 
tradidisse. Imo sententiam ipsam tradiderunt Aca- 
cio, ut przeter scriptores supra memoratos, diserte 
testatur Evagrius in libro πὶ. His omnibus fideliter 
peractis, sicut in mandatis acceperat, dolis Acacii 
circumventus cst. Missus enini ad eum senex qui- 
dam Maronas nomine, magnam vim pecunie ei 
poliicitus est, si Acacio consentire vellet, eique 
omnia qux Roma contra ipsum agebantur, apcrire. 
(10d quidem Tutus amorc pecuniz corruptus, scri- 
ptis litteris se facturum spopondit. Verum Rulinus 
εἰ Thalassius archimandrit», cv ceteri monachi. 
C:istantinopo!i et per Bithvniam constituti, simul 
atque Tutus Romam reversus est, litteras scripse- 
runt ad Felicem papam. quibus eum de proditione 
Tuti certiorem fecerunt, raissis etiam Tuti ipsius 
litteris. Quibus in conventu episgoporuu recitatis,. 
cum cas a se scriptas esse Tutus confessus fuisset, 
cflieio pariter et sacrosanc'a communione privatus 
cst, uL docet. Felix in epistela ad. supradictos ar- 
chimandritas, quam primus in lucem edidit Jaco- 
bus Sirmondus. ]u ea epistola corrupta sunt lizec 
verba: Lecte sunt enim littere ipsius in conventu 
frctriin, qualiter pacta. interposita persona, Marone 
contdlemnalo, ei cut sententium porlarat, inhasisse 
creditur. Quie sic corrigenda esse existimo: Qualiter 
pacto interposito per senem. Maronam, condemn«to 


ei cui sententiam portarat, inhasisse creditur. 


CAPUT Vl. 


C:eterum in edicto sententie quod superius ad- 
duximus, difficultate non carent hec verba : Áca- 


cius qui secundo a nobis admonitus (75), etc. Primo 


quidem admonitum esse £cimus. Acacium a Felice 
papa per epistolam ad ipsum scriptam, quam legati 
Sedis apostolieze Vitalis atque Misenus Constantiro- 
poiim detulerunt. Sed. secunda ejusdem admonitio 
(quienam sil, et quando missa fuerit, obscurum est. 
Liberatus quidem in Breviario scribit, post damna- 
t05em Vitals atque Miseni, cum Acacius manifeste 
depreiensus esset hzreticus, Felicem papam ia 
*vunuicis litteris quas ad eum scripsit, ita posuisse : 
I. ccasti : ne adjicias ; ct de prioribus supplica. Li- 
leratum secutus est Daronius in. Aunaltóus. ecclc- 
$145 icis. Verum observavi, in Acacians hietori:e 
narratione Libcratum sepius hallucinari: idque ex 
hoc loco manifestissime convincitur. Qui enim. 
fieri potest, ut Felix para has synodicas litteras 


NOT A. 


(70) Avacius. qui secundo ἃ ncbis adironit s. 
Pacsius ad ann. 451, n. 8, 9, statuit. primam Aczen 
aionitionem factama legatis pontificiis Vitali e 
Nissiuo anno 485, ἃ quibus datus est ipsi citationis 
bbedus qui incipit, Episcopali diligentiu. cemano- 
nest, εἰς, Secundam statuit cnm Baronio 3d. nos 


pervenisse, sed a synodo Roni congregata, verno 
t mpore anni 18} missam vult. Cni cum ncn. 6- 
leinperaret Acacius, misse sunt syodic;e iste 
literz,, ὁ ν Kal. Aug. exea. NW, SQSSNEN 
Aceacius τον, veas MES XN NUS 
wind wy, NLVANDW, 


2303 


HENRICI VALESII 


2) 


qvas refert Liberatus, post damnationem Vitalis ac 4 ut mox Joannem illum Apamecze episcopum electum, 


Miseni, ad Acacium seripserit, cum constet Felicem 
apam, quarto aut quinto die post damnationem 
WHilorum, sententiam depo-itionis misisse ad Aca- 
cium, ut superius demonstravi? Alia igitur qu.- 
renda est admonitio, qua Ácacius secundo admo- 
nitus fuerit a Felice. Mihi quidem liec secunda ad- 
monitio non alia videtur esse, quam libellus cita- 
tionis a Felice papa ad Acacium transmissus per 
Vitalem ac Misenum legatos : qui sic incipit : 
Episcopali diligentia commonente, debuerat dilectio 
tua, etc. Nec dubitabit, ut spero, quicunque eum 
libellum legerit, quin hxc sit secunda admonitio 
Felicis pape ad Acaeium missa. In hac enim cpi- 
sola Felix papa benigne monet Acacium, ut accepto 
libello accusationis, quem Joannes Tabennesiota 
sedi Romana adversus ipsum obtulerat, Romam 
quamprimum proficisci maturct, objectis criminibus 
responsurus in conventu episcoporum ltali;e. 


CAPUT YII. 


In sententia item depositionis quam Felix papa 
misit Acacio, locus est quidam qui lectorem con- 
turbare merito possit. Sic enim legitur in fine ejus 
sententiz : Sublatum tibi nomen el munus ministerii 
sacerdotalis agnosce, sancti Spiritus judicio, et apo- 
stolica auctorstate damnatus, nunquamque anathe- 
matis vinculis exuendus. Nimia enim profecto vide. 
tur illa severitas, et aliena ab antistite Christiano, 
hominem anathematis vinculo ita obstringere, ut 
eo nunquam exui penilus possit. Sed non hzc fuit 
mens Felicis pape, qui oinnibus votis semper op- 
tavit, ut Acacius abjecto pristino errore, el repu- 
diata hereticorum communione, ad unitatem Eccle- 
si:* catholic: reverteretur. Cum ergo dicit Acaciuimn 
nunquam anallemalis vinculis exuendum esse, 
verba sunt comminantis, quibus Ácacio denuntiat 
nunquam iium anathematis vinculo liberandum, 
nisi resipuerit el ab ha-reticorum communicatione 
sese penitus abrüperit. lta certe hunc locum expli- 


cat Gelasius papa in tomo de anathematis vinculo, : 


in quo respondet Orientalibus, qui in sententia 
damnationis Acacii b:ec Felicis pap:e verba repre . 
lhendebant. Verba Gelasii sunt hzc; Quod etiam in 
Acacii sententia rationabiliter intuendum est, in qua 
etiamsi ei diclum est : Nunquamque solvendus : non 
est. adjectum tamen ; Etiamsi resipueris; etiamsi 
ab errore discesseris ; eliamsi pravaricator esse de- 
siteris. Quapropter in aperto esl, ita dictum: Nun- 
quam solvendus : sed talis scilicet, qualis est et liga. 
lus : non autem talis effectus, qui sicut ligandus mon 
erat, sic absolutus esse dicebatur. Et aliquanto post : 
]taque ipse in se insolubilem fecit esse sententiam, 
qui talis permanere delegit, qualis veraciter non pos- 
&et absolvi, etc. 


CAPUT VIII. 
hefellitur Baronii sententia. 
Il:ec sunt qua ad illustrationem histori$ AÁca- 


criana ex opimis scriptoribus collecta, pro virili 
parte contulimus; quz? aut a Baronio praetermissa, 
aul secus quam oportuil commemorata sunt. Nain 
Baronius aJ annum Christi 485 postquam. retulit 
damnationem Vitalis atque Miseni, de Acacio ita 
cribit: « His peractis, alia sessione cognita est Áca- 
ci! causa ; allatisque in medium cunctis manifestis 
ab eo perpeiratis criminibus, sententia omnium est 
judicatus, haereticorum participatione pollutus. At 
nesic quidem in eum excommunicationis senten- 
liam intorquere Patribus hactenus visum est : sed 
scriptis ad eum rursum litteris synodalibus admo- 
nilus cst ut resipisceret : alias sciret se excom- 
iuunicationis sententia percellendum. De hae au- 
tcm quas pr;ecessit sententiam admonitione te tatur 
Libcratus. » Et paulo. post : « Porro desiderantur 
ejusmodi litter:e synodales ad Acacium misse. Con- 
eal autem [antum abfuisse ut Acacius cesipisceret : 


qui nuper ipso Acacio agente, fuerat a Romano 
pontifice cum Petro excommunicatus, idem Acacius 
creari Tvri episcopum : Petrum vero Fullonem 
confirmarit in sede Antiochena, ut pap: Felicis 
litterz:: dat:e ad clerum Constantinopolitanum de- 
clarant, quz inferius recitand:e erunt.» Multa sunt 
in hac narratione qux» Baronio concedere non 

sumus. Primo enim quz de synodilibus litteris ἃ 
Felice papa ad Acaciuin missis scribit ex Liberato 
díacono, ea nos paulo supra abunde, uL opinor, 


refutavimus. Deinde quod Baronius affirmat dilatam 


fuisse damnationis sententiam in Acacium. id ma- 
nifeste refellitur ex epistola ipsius synodi Romane 
ad universos presbyteros et archimandritas Con- 
stantinopoli et per Bitbyniam consistentes. In hac 
cnim epistola quz gestorum in illa synodo Romana 
accuratam narrationem complectitur, primo qui- 
dem Vitalis ac Misenus damnati esse dicuntur : 
postea vero, nulla interposita dilatione, Acacius a 
sacerdotali honore et ecclesiastica communione 
removetur. Verba epistole sunt hzc : His erge 
deterioribus compertis, Vitalem atque . Misenum a 
sacerdotali collegio et sacrosancta communione sus- 
pendimus, Ácactum quoque membris Christi 
ciosius inhiantem, el per civitates atqme provincias, 
unam de Fide'catholice Ecclesiam dissipantem, inter 
episcopos sanctos atque inter Christianos judicavimu 
non haberi. Qualiter enim fieri poterat, ut scindem 
tunicam Christi, quam nec crucifigentes enm dividere 
ausi sunt, in numero fidelium censeretur ? gitur 
omnia que nobis in timore Dei competunt, cogitantes 
ac providentes, ne toties exstinche Eutychiane pestis 
haereseos, cujus Acacius defensor est ac patronus, 
serpens ut cancer Christi membra disperderet ; eum 
jam nunc ut. partem. putridam anathematizamnu, 
sententia memorata  abscissum. Vides nullam hie 
mentionem fleri dilationis interpositze ; sed pos 
damnationem Vitalis atque Miseni, sententiam ert. 
communicationis continuo in Acacium esse vibra- 
tam. Quod si dilatio interposita fuisset, procul du- 
hio id retulissent episcopi in epistola synodica ad 
archimandritas. Id enim ad exaggerandum crimen 
Acacii, non mediocre pondus habuisset; sed ncc 
Gelasius papa in Gestis de nomi"e Acacii, mentio- 
nem ullam facit interposite dilationis. Sic enim 
scribit : Quibus rebus habita synodo commotus beatie- 
simus papa, Vitalem et Misenv m ab officio et comma. 
nione suspendit, Acaciumque damnavit. Quod autein 
Baronius addit, Acacium post damnationem Vitalis 
atque Miseni, Joanni Antiochensi episcopo Tyrio- 
rum episcopatum tradidisse, in eo graviter Baluci- 
natur. Diu enim ante synodum Romanam, in qua 
Vitalis ac Misenus damnati sung, 3esunem luin 
ad episcopatum Tyri promoverat Acacius, ut docet 
Gelasius in. Gestís de nomine Acacii. lbi enn scri- 
bit Joannem Tabennesiotam, cum Romam veus- 
set, legereturque illi epistola Acacii ad Simplicium 
papam, qua postulabat ut Petrus et Joannes An- 
tiocheni judicio sedis apostolice condemnarentur, 
hae etiam in parte gravissimos Ácacii lapsus atque 
excessus observasse, Verba Gelasii sunt boe: 
Quod cum prafatus  Joawnes Alexandrinus | erisco- 
pus relegisset, tacere non potuit, quod Joannem il- 
lum quem Acacius damnarerat cum Petro. εἰ sine 
remedio panilentig fecit ab apostolica sede damnari; 
posl tot damnationes, Tyriorum miserit Ecclesia pro- 
sidere. Postquam ergo uon solum nihil profecisse l1- 
Leras praedecessoris sui sanctus Feliz papa  cognottt, 
et ludibria quzdam ab Acacio fieri in eversionem to- 
tius ecclesiastice discipline, electis Vitale episcop^. 
elc. Cum igitur Joannes Alexandrinus f'omam ve- 
nerit, Trocundo e£ Severino coss., hoc est, anuo 
Christi 482, Joannis Antiocheni promotio ad episc 
patum Tyri, quz ab Acacio facta esse dicilur, ante 
illius adventum acciderit. necesse est. Neque enim 
Ioawwes Alexaadrinus narrabat Romanis, nisi ca quz 


29'5 


OBSERVATIONES. 


2506 


ante »psius. aaventum contigerant, et qua» lomani A τὸν 'Axdxtov τὸν K.Il. χειροτονῆσαι ἐπίσχοπον *Avx o- 


nondum didicerant. Sed et Felix papa in sententia 
damnationis adversus Acacium prolata ubi omnes 
illius excessus, seu, ut verbo ejusdem Felicis utar, 
transgressiones servato temporuin ordine comme- 
mora!,hanc primam refert :« Alienarum tibiprovin- 
ciarum jura temerzgrie vindicasti : hzereticos perva- 


γείας. Καὶ ἐχειροτόνησε Καλανδίονα. Ἦσαν δὲ οἱ 
᾿Αντιοχεῖς χειροτονήσαντες δ'ὰἃ ἄγνοιαν "In ἄννην τὸν 
λεγόμενον Κωδωνάτον,δν ὁ Καλανδέίων εἰς Τύρον πρω» 
τόθρονον τῆς ᾿Αντιοχείας μετενεθρονίασεν. Eius- 
dem Joannis Codonati meminit Victor Tunoner- 
8is in Chronico; sed prapostere, ut solet. Sic cnim 


sores, atque ab hzreticis ordinatos, et quos ipse — scribit : « Post consulatum secundum Longini 
damnaveras, atque ab apostolica institisti sede — V. C. Petrus Antiochenus sub damnatione moritur, 
damnari; non modo communioni tu: recipiendos - et in cjus loco Calendionem ordinat Acacius. Orien- 


putasti, verum etiam aliis Ecclesiis, quod nec de 
Catholicis fieri poterat, pr:sidere fecisti ; aut etiam 
honoribus quos non merebantur, auxisti. Testatur 
hoc Joannes, quem a Catholicis Apame: non re- 
ceptum, pulsumque de Antiochia, Tyriis przefe- 
cisti. » Sed et Liberatus in Breviario cap. 18 hanc 
nromotionem Joannis Antiocheni ad episcopatum 

yri, qux& per Acacium facta est, refert ante lega- 
tionem Vitalis ἃς Miseni, perinde ac Gelasius in 
Gestis de nomine Acacii ; cujus etiam verba descri- 
bit. Fefellit. Bironium epistola synodi Roman: ad 
universos presbyteros et. archimandritas Constan- 
tinopoli et per Bithyniam consistentes, in qua le- 
guntur hzc verba : « Adjectum est etiam tunc cum 
ista in examinatione tractantur, quod Ácacius Joan- 
nem jllum Tyriorum Ecclesie fecerit presidere, 
qui Apamenis a Petro Antiochene Ecclesie tyranno 
fuerat episcopus ordinatus, » etc. Verum hzc 
verba non id dicunt quod Baronius existimavit, 
Joannem scilicet Tyriorum Ecclesiz ab Acacio prze- 
positum fuisse, tunc cum Acacii causa in Romana 
synodo examinaretur : sed id tantum dicunt : Dum 
Acacii crimina in supradicta synodo discuterentur, 
adjcctum illud esse inter extera, quod Joannem 
Antiochenum olim a se damnatum, et quem a sede 
apostolica una cum Petro Antiocheno damnari cu- 
: raverat, Tyriorum Ecclesi: pra'fecisset. In quo du- 
plex erat delictum: tum quod provincias nihi! ad 
se pertinentes temere invasisset, Ántiochenum sci- 
licet, et Tyriorum episcopum ordinando : tum quod 
hominem, et a se, et a sedis apostolice judicio 
condemnatum, citra ejusdem sedis consensum, non 
modo in communionem suam recepisset, verum 
etiain ad honorem sacerdotii promovisset. Quod si 
quis scire desiderat, quandonam id factum fuerit 
ab Acacio; tempus ipsum mihi videor deprehen- 
disse. Nam cum Calendio, jussu Zenonis Augusti, 
Antiocheisis episcopus ab AÁcacio ordinatus fuisset 


tales autem episcopi, tanquam nescientes, Joan- 
nem cognomento Codonatum eidem Antiochenz 
Ecclesiz consecrant episcopum. » Theophanes qui- 
dem Joannem Codonatum i episcopatum Tyri ab 
Acacio translatum esse non dicit. Sed verisimile est 
Calendionem, qui ab Acacio consecratus fuerat, 
$uasu Acacii Joannem illuc transtulisse. Quod ergo 
suadente et auctore Ácacio factum fuerat, recte 
ab eo actum esse dicunt episcopi lialix in ep. sy- 
nodiea, et Felix papa in sententia damnationis 
Acacii. (Sciendum porro est Joannem hunc Con- 
stantinopolitanum vocari in epistola ad Acacium, 
quam priinus edidit Holstenius in Collectione Ro- 
mana ; seu quod in ea urbe natus fuisset, seu quod 
primum illic presbyter fuerst. Eum quidem Antio- 
chenum toto hoc capite sepius appellavi, propter- 
ea quod Antiochensem episcopatum gessit ali- 
quaudiu. Praestat tamen eum Constantinopolitanum 
vocare, cum Simplicius papa ita eum appellet.) 
Unum adhuc superest in Baronii verbis superius 
allatis, quod merito quis reprehenderit. Epistolam 
enim illam synodi Romanz ad universos presby- 
teros et archimandritas Constantinopoli et per Bi- 
thyniam consistentes, vocat Baronius litteras Feli- 
cis ape ad clerum Constantinopolitanum. Et quod 
ad Felicis quidem nomen attinet, id Baronio facile 
conéesserim ; modo ez litterz ἃ Felice scripte in- 
telligantur totius synodi nomine. Sed quod dicit 
Baronius, eas ad clericos Constantinopolitanos da- 
las esse, in eo non assentior Baronio. Date enim 
sunt ad archimandritas urbis Constantinopoleos et 
provincie Bithynie, qui presbyterorum erant ho- 
nore decorati. Certe episcopi in epistola illa ad 
universos presbyteros et archimandritas Constai- 
tinopoli et per Bithyniam consistentes, testantur se 
easdem litteras misisse ad clerum urbis Constanti- 
nopolis. Distinguendi sunt igilur presbyteri ei ar- 
chimandrite Constantinopolis a clero ejusdem ci- 


Constantinopoli: id autem factum est anno Christi- — vitatis. Eosdem porro esse presbyteros et archiman- 


482, Trocondo et Severino coss., Antio ejus 
rej ignari, Joennémc enatum eodem 
lempore episcopum creaverunt. Quod cnm impe- 
ritori nuntiatum — fuisset, Zeno: suasu Acacii qui 
apud ipsum plurimum poterat, przcepit ut Joannes 
In episcopatum Tyri transferretur. Refert id Theo- 
phanes in Chronico pag. 110, his verbis: Ζή- 
νων Ob διὰ τὰ tokunOiva εἰς Στέφανον, ἐχέλευσεν 


-lritas docet 


epistola tertia Felicis pap: a Jacobo 
edita, que bamC habel inscriptionem : 
Feliz Rufino, Thatassio , presbyteris. et archimandri- 
lis, et. ceteris monachis. circa Constantinopolim 
et Bithyniam conslitulis. (Item epistola Simplicii 
pape ad Acacium, qua legitur in Collectione Ro- 
mana, pag. 191. ) 








m ——— ———————H————À D 
———— 


ANNO DOMINI DLXX-DcCVIII. 


SANCTUS EULOGIUS 


ALEXANDRINUS ARCHIEPISCOPUS. 


NOTITIA. 


(GaLLAxNp. Biblioth. Patrum, t. Xll, p. xiv.) 


]. Eulogium primo Ecclesizx Antiochen:e presbyterum fuisse, deinde monasterium rexisse sanctissizue 
Deiparz Justinianeorum, ac demum sedem Antiochenam fuisse adeptum, ex Photio intelligimus (a). ln 
episcopatu Joanni | successit anno 579 vertente, ut ex tabulis Theophanis et Nicephori laterculo arg: 
Lequienus (b). Paulo aliter Pagius, qui eum ad thronum Alexandrinum anno 580 evectum fuisse sceri- 
bit (c). Quamobrem neque Bollandi, neque Sollerii sententia est admittenda; quorum alter. Ευϊος 
przsulatus initium ad annum 576 retrahit (d) ; alter vero ad annum 577 mortuumque anno 601, tr 
dit (e). Statuendus itaque annus Eulogii emortualis 607. ipsum enim annos 27 episcopatu fonctcn 
fuisse, tum ex Theophanis tabulis, tum ex Nicephoro Callisti erudimur (f), aptid quem legimus £z 
&ntX πρὸ; τοῖς εἴχοσιν, ubi perperam interpres viginti quinque. Ilinc proinde in Nicephori laterculo qz 
e emendandam prorsus x;'; id est, pro 17 rescribendu:u 27, librariorum lapsu haud infrequenut, ii 
Aabulis ecclesiasticis ejus memoria recolitur dic 15 Septembris: in. Meuologio autem Graecorum die 
15 Februarii (σ΄. 

H. Vir fuit Eulogius pietate ac scientia prestans. De co nonnulla scitu digna refert Joau6 
Moschus (A) : inter qua illud in primis, quod cum idem przsul Alexandrinus Constantinopolim profe 
.€tus esset, contubernio usus fuerat archidiaconi Romani domini Gregorii, summi et singularis vir 
omnique virtute ornati, qui sibi enarrasse affirmabat, habeii scriptam in ecclesia Romana miram his: 
riam de sancti Leonis pape epistola ad Flavianum Constantinopolitanum episcopum, manu beati Petri 
apost:]orum principis emendata. De hac item ejusdem sancti pontificis epistola quam Eulogius susccerit 
ac laudavit, aliud quiddam mirabile in. Grecorum Menologio narratur (i). Caoecterum — noster. artistcs 
Alexandrinus fuit sane Gregorio clarissimus, ut ex ipsius epistolarum Regesto intelligi potest. Ejus 
z^ium sive in oppugnandis sive in convertendis hxreticis potis-imum laudat summus poutifex; i'liusque 
precibus Anglorum conversionem ascribit (j). Ipsum prxterea Dei organum, veritatis minhsirsae et Petri 
'sequacem appellat (&. 

Hl. Complura litteris cons'gnavit Enlogius, quie tamen omnia ferme intercidernunt , vautis exceptis 
fragmentis quie servata Photius recenset (f). Ex. iis inter alia exstant. capita VIE. De duabus natur: 
Domini Deigue ac Salvatoris nostri, inter Oouscula theologica et poleiiica saseti Maximi confessonis (n^; 
quas inde protulimus ex interpretatione Francisci Conibefisii. Quibus quidem capitibus pramisimus 
ipsius Orationem in diem [festum Palmarum, eodem Combcefisio interprete (n) qui eam descripsit ex Regio 
codice Parisiensi, notisque illustravit. Edita quidem dudum fuerat cx Oxoniensi codice, ac Cyri» 
Alexandrino tributa, cui quoque ascribitur in codice 985 Ibliothecm Coisliniane (o) : « Sed stylo ipyo 
repugnante, inquit laudatus Combelisius (p), ut deprehenderat ejus apud Cyrillum interpres. Sic yas ii 
:celebrior quis scriptis editis, etiam aliorum ad se scripta trahit, ubi maxime aliquid eis cun ipeo 


(«) Phot. Bi2[. cod. 926. 

(8) Lequien. Or. Christ. vom. Il, p. 449. 

(c) Pagi. ad ann. 581, € 12. 

(d) Bolland. Act. SS. νοι), ΤΠ Jan. , p. 497, 
nuin. 11. 

(^) Soler. Hist. chron. patriarch. Alexandr. ad 
Act. S5. tom, V Jun., pag. 61, num. 3559. 

(f) Piceph. Hist. eccl. lib. xvin, eap 56. 

(9! dicuol. Grec. part. it, p. 186, edit. Urbin. 
aua. ΙΖ ΤΙ 

(^) J. Mosch. Prat. spir. capp. 146-148; apud 

jGC?tel. Feel, Gr. Mom. ow, W. Ὁ. AM-AY6. 


(i) Menolog. Grec. 1l. c. 

(1) Greg. lib. vi, epist. 40, et lib. vm, epis. 28, 
nov. edit. DD. 

(K) Id. lib. x, epist. 55 et - 9 

(ἢ Phot. Dibl. codd. 182, 208, 225, «35, 227. 
250, 200. 

(m) Max. Opp tom. Il, p. 143 seq. 


(1) Combef. Auct. nov. Dibl. PP. Cr. L. tam L 


p. 051-673. 


(ον Monf. Bibl. Coisl. p. 102, 
(p) Combef. 1. e. p. 6717. 


zUJg S. EULOGIUS ARCHIEP. ALEXAND. — NOTITIA. 9910 


convenit, nti hic in Eulogio et Cyrillo sedis ejusdem episcopis. Esse autem Eulogii suadet tota 
materia, magnaque illa ejus affinitas cum aliis ejusdem Eulogii defloratis a Photio. Ubique acris in 
Eutychianos depugnat, dignus plane, quem papa Agatho in sua ad sextam synodum suggestione, inter 
primos ac przcipuos synodi Chalcedonensis ac tomi Leonis defensores percenseat. Est oratio partim 
[^stiva, partim polemica. Pulchre ludit in verbis ac sensis Scripturze. Antiquarius noster mediam fere 
abruperat : quod illis plagium haud omnino insolens est ; alias quoque deprebensum in Amphilochio 
ct Chrysostomo. . 





NOTITIA ALTERA. 


(Fabnicius, Diblioth. grec. ed. llarles. t. X, p. 755.) 





Eulogii patriarchze Alex. (a) (Opus adversus Novatum, Photius codJ. 482, 208, 280, εἰ alia scripta 215 
seqq.) τεῦχος τρίτον, volumen lertium, deperditum, in libros distinctum undecim , quorum pri- 
mus contnebat Apologiam pro litteris. synodicis aJ episcopum Rom. (Gregorium M. (b) missis , in 
quibus reprchendebatur, quod nec quatuor concilia cecumenica, nec Leonis Rom. epistolam nomine 
tenus probasset , nec anathema dixisset Eutychi, Dioscoro ac Severo ; secundus expositionem fidei ; 
tertius, quarlus et. quintus Apologiain. pro synodo Chalccdonensi et Cyrillo Alex. adversus calumnias 
Lirelicorum ; sextus, adversus eos qui putant bumanis sive philosophicis conceptionibus veran 
theologiam Christianam posse subjici, πρὸς τοὺς οἰομένους ἀνθρωπίναις ἐπινοίαις δύνασθαι τὴν ἀληθῆ 
τῶν Χριστιανῶν ὑποδάλλειν θεολογίαν * septimus, ad Domitianum Melitenes (Armeniz) episcopum, quod 
rccte dicatur μία φύσις τοῦ Λόγου σεσαρχωμένη (c). Octavus, Ad Cliristophorum quemdam, de locis 
quibusdam sacr: Scripturz solutiones, et ἐν) τῷ θ΄ σημξίῳ in nono capite, vita monastice Encomium. 
Nonus, Parzenesis ad eos, qui ab Ecclesia discesserunt, ipsi inter se in varias iterum partes misere 
divisi. Decimus, adversus Agnoelas monachos, quod scriptum laudatur a Gregorio Magno in epistola ad 
Eulogium Alex. a. C. 600, exarata, lib. virt, 42. Undecimus, denique, Gesta synodi anno septimo Mau- 
ricii (4 legendum pro Marciano), Christi 588, habite adversus Samaritas Dositheanos (d), Dosthenum 
sive Dositheum quemdam, Simonis Magi equalem (non, ut alii Samaritani, Josuam, nec Jesum nostrum), 
pro magno illo propheta per Moysen Deut. xvii, 15, predicto habentes, εἰ resurreetionem mortuorum 
inficiantes, quam ex Mosaicis scriptis Eulogius confirmavit. 


Indiculus scriptorum et hareticorum, ab Eulogio in his libris memoratorum. 
Ad paginas editionis Grz:»c: Photii Hoesehelianz. 


Agnoetz, contra quos seribit Eulogius, 464 seq. - 

Ambrosius : Ὁ θαυμάσιος ἐν τῷ περὶ ἐνανθρωπήσεως τετάρτῳ λόγῳ, 413, 452, ad Albinum, 445. 

Amphilochius S:des episc. 465. 

Apollinarius ἄνους. 451, 458, 459, 440, i, 441, 448. Τὰ ᾿Απολιναρίου νοοῦντες, 451; Νοσοῦντες, 
552. Ἐν τῷ περὶ σαρχώσεως λόγῳ, 441. . Ν . 

Arius, 448. 'H τῶν 'Aptiavibv-pavía, ie. 

Athanasius, 458, 419. Ἐν τῷ περὶ σαρχώσεως λόγῳ, 440. 

Baradatus, 463. 

Basilius M. 449, 457, a Severianis perstringitur : Ἢ τῶν Καππαδόχων χαινοτομία xaY ᾿Αθανασίου. Ἡ 
οἴησις, 448. Dasilius, Ἐν τῷ πρὸ: τὸν ᾿Ανόμοιον ἀγῶνι (Libris Contra Eunomium) 457. 

Christophorus, ad quem scribit Eulogius, ὁσιώτατον eum appellans, 461. 

Cyrillus Alex. 453, 444, 4415, 440, 459, 403, 4006. Ὁ διδάσχαλος, 446, 447, 457, 498. 'O θερμὸς τῆς 
ἀχκριδείας ἐραστής, 44l. Tí; àv ἄλλος; μεγαλοφωνότερος ἣ ἀξιοπ'στότερος, 4&2. Πολὺς ἐν διανοίᾳ οὐ τοῖς 
ἑῆμασι χαὶ tol; ὀνήμχοιν ἀξὶ τὸν νοῦν χαταπιστεύων, τοῖς δὲ νοήμασι xal τὰ ῥήματα xai τὰ ὀνόματα 
συμμεταφέρων τε xal μεθαρμοζόμενο:, 440. Ὁ γνώμων τῆς ἀχριδείας 492. Τῇ; ἀρχιδείας διδάσχαλος, 454. 
l;pistolae ad Succensum, 459, 440, 417, 419, 450. Ad Valerianum, [conii episc. 451, 419, 452, 455, 462. 
ÀJ Acacium, Melitenes episc. 442 seq. 152. A1 Eulogium, 445, 447. Ἐν τῷ Θησαυρῷ, 453. Ἐν τῷ πρώτῳ 
τὴν Θηπταυρῶν, 446. Ἐν διαλόγζῳ 0; ἐπιγράφεται Ov: εἷς ὁ Χριστό:,447. Ἔν τῷ δευτέρῳ ἀναθεματισμῷ, 450. 
"Vv τῷ πρὸς βασιλίδας προσφωνη τιχῷ, 450. Ἔν λεγομένῳ πρώτῳ τόμῳ, 491. Ἐν τῇ πρὸς σέ δὲ * ἐπιστολῇ, 
430, locus corruptus. 

Dioscorus, 457, 442, 450, 431. 


(a: Conf. vol. IX, p. 616, ct sepius in hoc — indict. 1, cpist. 99. 
vol. X. Hant. (c) Conf. Gatacker. Opp. p. 42. G. et 226. A. 

(b; Hujus Gregorii epist. ad Enloginm, lib. vin, (d) Adde Lampium in Comment. in Joannem 
o5 etl 12, quibus lau:at eum, adversus Agnoetas — tom. I, p. 718. 
bene scripsisse. Ad. eumdem Eulogium lib. ul, 


2911 S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 9913 


Domitianus, Melitenes episcopus, ad quem scribit Eulogius, 459, 461. 

Dosthen sive Dositheus, a quo Dositheani, contra quos scribit Eulogius, 466, 467, 468. 

Eutyches, 457, 458, 459, 440, 418, 451. 

Flaviani (CPol. ) libellus Theodosio imp. oblatus 414, 460. Lectus in concilio Chalcedonensi, 451, 450. 
Gregorius Neoczsariensis, £v τῷ περὶ τῆς κατὰ μέρος: πίστεως, 445. 

Gregorius theologus, 447, 457, 466. Ἐν τῷ ἀπολογττιχῷ, 459. Οἱ θεολόγοι, 455. 

Gregorii /Nazianzenus et Nyssenus), 448, 449. 

Joannes Antiochenus episc. 441. 

Julio Rom. tributa epistola ad Dionysium suspectze fldei, 445, 448. Ejus epistola ad Docium, lauda!; 
Cyrillo in synodo Ephesina, 445, 446. 

Leo papa, 465. Ejus epistola, 457, 461. Perstringitur a Severianis τῶν ἐν Ἰταλίᾳ ὁ τύφος, 448. 
Leonis imp. ἐγχύχλια γράμματα, quibus Cbalcedonensis synodi decreta firmantur, 462. — 

Manes, 440, 448. Maniclizei epistola ad Scythianum, 447. 

Μωπσαϊχὴ Ὀχτάτευχος, 466, Octo libri Vet. Test. in quibus familiam ducunt Moysis libri. 

Nestorius, 440, 442, 443, 446, 452, 455. 

Orientalium fides, 4419, 444, 452, 455, 451. 

Οἱ θεοφόροι Πατέρες. 457. Πολλοῖς τῶν Πατέρων, 457, etc. 

Paulus, episcopus Emesenus, 441, 412. 

Paulus Samosatenus, 448. 

Ὁ Πνευματομάχος (Macedonius), in synodo CPol. condemnatus, 450. 

Polemius, Apollinarii discipulus, 447. 

Samaritani, contra quos scribit Eulogius, 466 seq. 

Severus, 457, 444, 460, 465. Ol ἀπὸ Σενήρου, 447 seq. Πρὸς τὸν voxagasixb) Σέργιον Yodzo, 451. 
*O χαινὸς νομοθέτης, 457. Τῆς Σευέρου διασπορᾶς, 4062. 

Simeon Stylites, 465. Ὁ μέγας Συμεὼν ὁ ἐν τῷ στύλῳ τὸν ἀγγελικὸν ἐχεῖνον βίον διανυσάμενος. 

Simon Magus, 466. 

Synodi Alexandrinze πίστις ἔγγραφος, missa a Cyrillo ad Nestorium ante synodum Ephesin. 450. Sy- 
nodus Chalcedonensis, 444, 447, 448, 451, 460, 461. Sub Marciano et Leone (Thrace) impp 463. Synodi: 
CPolgana, 447, 450. Synodus Niczna, 448, 450, 457. 

Theodoretus sanctis viris adnumeratur, 462. 

Ὃ Θεολόγος (Juannes evangelista), 459. 

Timotheus hereticus, 463. 

Theodorus Mopsuestenus, 451, 452 

Valentinus bzreticus, 448. Ejus vcrba : Τῶν Γαλιλαίων ἐπὶ Χριστοῦ δύο φύσεις λεγόντων, πλατὺν xai 
χέομεν γέλωτα * ἡμεῖς γὰρ τοῦ ὁρατοῦ xaX ἀοράτου μίαν εἶναι τὴν φύσιν φαμέν, 440. 

Libri duo pridem deperditi ad Domitianum Melitenes ep:scopum pro Leonis Romani, Nestorium pariter 
et Eutychem aversantis , tomo Apologiam complexi auversus Acephalos Timotheum , qui acutius, el 
Severum, qui fusius illum oppugnaverat. In hoc Eulogii scripto przeclare demonstratum est : Μὴ δεῖν ἐς 
μέρους tà συγγράμματα χρίνειν, μηδ᾽ ànoszap&(paxá τινα λαμβάνοντας διὰ τούτων τὴν ὅλην τοῦ ypà- 
φοντος ἐνδιαδάλλειν διάνοιαν, De scriptis vel scriptorum mente non esse ferendum judicium ex partibus et 
laciniis, neque hinc illos onerandos calumnia. Laudat inter alia Eustathii Antiochehi MéPufe sextum 
conira Árianos; ita enim legendum, ἐν ἔχτῳ λόγῳ κατὰ ᾿Αρειανῶν pro ἐν ἕξ λόγοις, siquidem ocio 
libros adversus Arianos scripserat Eustathius, de quibus dixi vol. Vlll, p. 170 seq. [vol. VE, 9 1S5 seq. 
n. edit.]. Praterea Basilit epistolam ad Sozopolitas, et ad monachos. Memorat et Severi epistolam δὰ 
Julianum Halicarnasscum. Nonnullos interpretis Schotti in hoc et proximo Photii capite lapsus et hal- 
lucinationes notavit D. Elias Veielius in Diatribe de sacris oixovouiz; generibus p. 19 seq. Ulm. 1688, 4. 
|V. Thesaur. epistol., Lacrozian., tom. Ilf, p. 202.] 

Ejusdem Eulogii presbyteri pri:num Antiocheni et. abbatis S. Marix Justinianeorum , ac denique 
Alexandrini papze sive episcopi, pro eodem Leonis Rom. tomo liber adversus Theodosium et Severum 
Acephalos, in Leone reprehendentes, qux non modo synodus Chalcedonensis et Cyrillus, sed εἰ 
SS. doctores Athanasius, Gregorius, Basilius, Ambrosius et Amphilochius suffragiis suis confirmarant. 
H:ec quoque Eulogii lucubratio intercidit. Vid. Reines., Varr. lect., p. 152. — 

Ejusdem sancti viri στηλιτευτιχὸς sive Invectiva in Theodosianorum et T'oaiv:xóv, Caii (de quo supra. 
p. 216, ed. vet.), sectatorum subitaneam ac mox iterum rescissam reconciliationem et concordiam, 
conf. Reines. Var.Lect., p. 466. Per οἰχονομίαν in hoc capite non incarnatio intelligenda cum Schotto 
est (e), inde totam orationem obscuram reddi fuit necesse, sed dispensatio ecclesiastica in servanda 
pace cum dissidentibus et vitandis turbis ac tumultibus, modo 'sana doctrina nibil inde detrimenu 
capiat. Quemadmoduia Gregorius Naz. ait. Athanasium in verbis cessisse ac fuisse facilem, ubi in rebcs 
consensum animadvertisset : atque in Orat. de Pentecoste reprehendit τοὺς ταῖς συλλαδαῖς δυσγεραίνοντα; 


M 


(€) Quem co nomine reprehendit Nalesus δὰ Voss. NS. 


2513 SERMO TN RAMOS PALMARUM. . 2011 


et προτπταίοντας τῇ φωνῇ, infestos syllabis. οἱ ad vocem offendentes, Theopbhilis (Mex. Gejas'o ((αεᾶ- 
riensi) qui Eusebium Palestinum (ita leg. pro Παλατῖνον), e sacris diptychis neutiquam eraserat : et 
Cyrillus (Alex.) Theodoro Mopsuesteno communicare non dubitavit. H:ec Eulozii Inrectiva, quemadmo- 
dum et Epistola ejusdem adhuc presbyteri ad Futychium — archiepisc. CPolitanum (a. C. 582 
defunctum ), quam ei adjunctam Photius legit, hodie perinde, ut catera illius pleraque omnia, 
desiderantur. 


P 
—— -— — —— -- -— 








(—————————— 


TOY EN ATIUIZ ΠΑΤΡῸΣ HMON 


! EYAOTLIOY 


APXIEIHIZKOIIOY ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙ͂ΑΣ 


AOTOZ ΕἸΣ Τὰ BAIA, ΚΑΙ ΕΙΣ TON IIQAON. 


S. P. N. EULOGII 


| ARCHIEPISCOPI ALEXANDRINI 
SERMO IN RAMOS PALMARUM, ET IN PULLUM ASINI. 


Interprete Faaxcisco Cousgrisio. 


(GarLANb. Biblioth. Patrum, t. XII, p. 300.) 


A'. ΠΒασιλιχὴν οἱ πιστοὶ σήμερον ἐπιδημίαν ἔορτά.- ἃ  LQuiregium adventum, fideles, bodierna die ce- 
Tewwi;. θεοπρεπῶς τῷ βασιλεῖ ὑπαντήσωμεν. Ὥρα — lebramus, Regi, pro eo ac Deum decet, occurramus, 
1976» * pt, χαθεύξζωμεν᾽ τὸν νοῦν πρὸς τὸν Θεὸν àv-— Tempus est *; ne dormiamus; mentes ad Deum at- 
υνψώσωμεν * τὸ πνεῦμα μὴ σδέσωμεν " τὰς λαμπάδας — tollamus; Spiritum ne esstinguamus *; Jlampsdes — 
ἡμῶν φαιδοὼς ἐξανάξωμεν * τὸν χιτῶνα τῆς Ψυχῆς — nostras Ite accendamus ; animi tunicam mute- ^ 
ἐξαλλάξωμεν " τὰ Bata ὡς νιχηφόροι βαστάξωμεν’ — mus; palmas ut victores gestemus; cum turba, 
μετὰ τοῦ ὄχλου τὰ τοῦ ὄχλου βοήσωμεν * μετὰ τῶν — turbze in modum clamemus; cum pueris, puerorum 
παίδων, ὡς οἱ παῖδες ὑμνήσωμεν * '"Ücarrá " εὖ- instar canamus : Hosanua : Benedictus. qui venit 
JAoynjéroc. ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Kupies. Koo — iunomine Domini *. Ecce enim venit: ecce apparuit: 
γὰρ ἦλθεν * ἰδοὺ ἐπέφανεν. Ἰδοὺ ὁ Βασιλεὺς ἐπέστη. — ecce. Rex ostitit. Eoesuns Hierosolymam ingredi- 
[Π4Δλιν εἰς Ἱερουσαλὴ" εἰσέρχεται * πάλιν σταυρὸς — tur: rursum crux praeparatur; rursus. Adami cbi- 
εὐτρεπίζεται " πάλιν τοῦ ᾿Αδὰμ τὸ χειρόγραφον — rographum rumpitur; rursum paradisus aperitur ; 
D'iyvosat* πάλιν παράδεισος ἀνοίγεται" πάλινλῃστῆης — rursum latro introducitur; rursum Ecclesia cho- 
εἰσοιχίζεται. [14λ:ν dj Ἐχχλησία χορεύει. Πάλιν dj ros ducit: rursum improba Synagoga viduatur; 
πονηρὰ συναγωγὴ χγρεύει * πάλιν οἱ δαίμονεξ — rursus dierhbones confunduntur; rursus furunt Ju- 
αἰσχύνονται * πάλιν οἱ Ἰουδαῖοι μαίνονται *. πάλιν B dei; rursus fideles salvantur. In festi partem cun- 
οἱ 13:0: διασώζονται, Πάλιν τὰ τῆς ἑορτῆς πάντα — cla veniunt ; euncta Dominum celebrant. Letantur 
^re ἑορτῆς * χοινωνεῖ * πάντα τὸν Δεσπότην ὑμνεῖ, coli * : montes exsultant. Flumina, plaudite * : ac- 
Ol ovpavol εὑφραίγονται" κὰ ὄρη ἀγάλλονται. Οἱ — cedite; clamate videntia prophetarum verba (1) jam 
ποταμοὶ, χροτήσατε. προσέλθετε, βοήσατε, ὁρῶντες — res esse facta. Colles. gestite" : turbz, jubilate ; in- 


'* Rom, xin, 11. * 1 Thess. v, 19. * Mattb. xxi, 9. * Coloss. n. 14, * Psal. xcv, 11. * Psal, 
xcvn, 8. 1 Psal. cxai, 4. 
VARUE LECTIONES. 
& Τῆς ἑορτῆς. Codex Oxon. τῇ ἑορτῇ. ᾿ 
NOTE. 


(1) Prophetarum verba. Ita plane scripserit Eu- ὑμῶν, ut flumina referat, qux nec ipsa Christi reg 
logius : nihil enim τὸ, ἡμῶν, quadrat ut se ipse — przdixerunt, quanquam refertur eorum vox in Dei 
prophetis accenscat, qui futura in Christo ejusque — laudem effusa, Psal. xcr, 5. Cousxr. 
passione impleta prgnuntiaverit. Àc neque τὸ, 


..- 


£915 

fantes. hymnos dicit^; 
dotes,loquimini theo:ogi.glorificate(2); incole Sion, 
occurrite; gentes, congregamini; coelestia, terrc- 
stria ct inferna ; omnis ordo et etas. Venit enim erga 
omnes munificeus; apparuit omnes miseraturu$; 
universos gaudio impertiturus. Qui Deus esset, fa- 
cius est homo, estque. visus in. terra, et conversatus 
cum hominibus δ. Cum servis Dominus : cum debi- 
toribus summus ac princeps erogalor; cum per- 
ditis salus; cum damnaus redemptor ; cum despe- 
ratis spes ; cum dejectis erectio ; cum scelestis mi- 
scricors; cum fugitivis liberator; cum reis inno- 
cens; cum peccatoribus omni peccato vacans, 
cum ingratis, abunde in omncs liberalis. 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


discipuli, przedicate; sacer- A τὰ ἡμῶν ἡ ἐήμνατα γενόμενα πράγματα. Ol Bovrc, 


216 


σχιρτήσατε" οἱ ὄχλοι, ἀλαλάξατε" τὰ νήπια, ὑμνί- 
ca:: αθηταὶ, χηρύξατε᾽ ἱερεῖς, λαλήσατε" θεολόγο', 
δοξάσατε" οἱ ἐν Σιὼν, ὑπαντήσατε᾽ τὰ ἔθνη, στυνάχῦτε:, 
τὰ οὐράνια, τὰ ἐπίγεια, τὰ χαταχθόνια͵, πᾶσα ἀξ'τ 
xai ἡλικία * πάντας γὰρ εὐεργετήσων ἔρχεται ^ -ά.- 
τας ἐλεήσων ἐπέφανε " πᾶσι χαριζόμενος τὴν» ἀγα)- 
λίασιν. Θεὸς ὧν, γέγονεν ἄνθρωπος, xal ἐπὶ τῆς 
ὥφθη, καὶ τοῖς ἀγθρώποις συναγεστρά-::η. Μετὰ 
τῶν δούλων ὁ Δεσπότης * μετὰ τῶν χρεωφειλετῶν ὁ 
πληρωτήῆς " μετὰ τῶν ἀσώτων ἡ σωτηρία * μετὰ τῶν 
χαταδίχων ὁ ἀγοραπτῆς € μετὰ των ἀπεγνωπμένων 
ἡ ἐλπίς " μετὰ τῶν χάτω χειμένων ἡ ἀνάστασι:" 
μετὰ τῶν ἀγνωμόνων ὁ ἐλεήμων - μετὰ τῶν bpsz:- 


τῶν ὁ ἐλευθ:ρωτύς ἀ’ μετὰ τῶν ὑπευθύνων ὁ ἀνεύθυνος. Μετὰ τῶν ἁμαρτωλῶν ὁ ἀναμάρττ, τος " np; 


τοὺς ἀχαρίστους, € ἀφθόνως πᾶσι χαριζόμενος. 


II. Vidistin', charissime, festivitatis mysterium? Β Β΄. ἽἼδες, ἀγαπητὲ, τῆς ἑορτῆς τὸ μυστήριον; ἢ; 


Vidistin' praesentis diei miracula ? fleri Bethania 
festum diem agebat ;- hodie cuncta Ecclesia divina 
fruitur presentia. fleri vitam alii largitus est: 
hodie ipse ad mortem venit. Heri quatriduanus ille 
excitatus est ; hodie triduanus adest, Quatridua- 
num Lazarum ad vitam revocavit, ut humane na- 
iure ex elementis quatuor compositze communem 
resurrectionem przvie confirmaret. Enimvero illic 
quidem Martha distrahitur, legalis cultus figuram 
gerens : hic autem Maria Domini pedibus assidet, 
Ecclesi* in eum amoris vim ac assiduitatem prz- 
ferens. Quique ante sex dies Pascha: per quinque 
corporis sensus quatriduanum Lazarum, unum in 
duabus fratrem largitus, illius vincula solvi jubet: 
ipse nunc venit vincula experturus. Venit autem, 


non cum turba aut tumultu; neque Virtutes, ac 


Principatus, Potestatesque undique invisibiliter sa- 
telliio circeumfusas habens : non sedens in throno 
excelso ct elevato ἢ : non alis quibusdam ac igni- 
formibus rotis et multioculis contectus ; non tubis 
ac virtutibus, prodigiisque concutiens omnia ter- 
rilansque ; sed in humana occultatus natura. Be- 
nignitatis enim adventus est, nom potestatis : in- 
du!gentix, non districtionis; condescensionis, non 
«ultionis. Non in Patris gloria apparet, sed in ma- 
1ris h»militate. Eum nobis adventum dudum prz. 
zlicans Zacharias, universaque ereala δὰ l:etitiam 
provocans, velut in Ecclesim persona ad Jerusa- 
Jem clamavit,dicens : Gaude vehementer, filia Sion 15. 
ας quoque Gabriel voce usus ad Virginem ait: 
Caude, gratiosa, Dominus tecum !!. Hac et Salvator 
á»se, cum a inorluis surrexisset, mulieribus incla- 


τῆς παρούσης ἡμέρας τὰ θαύματα; Χθὲς ἡ Br0avu 
ξώρταζε, σήμερον πᾶσα dj Ἐχχλησία ἀπήλαυσε τῖς 
θεϊχῆς παρουσίας. Χθὲς ἄλλῳ τὸ Cj» ἐχαρίαατο * ci. 
μέρον αὐτὸς ἐπὶ τὸν θάνατον ἔρχεται. Χθὲς ὁ τετ.:- 
ἥμερος ἀνίστατο * σήμερον ὁ τοιήμερος 
Τετραΐμερον ἀνέστησε Λάζαρον, ἵνα τῆς 
ρων στοιχείων συγχειμένης ἡμῶν φύσεως, τὴν χοινὴν 
ἀνάστασι" προπιστώσηται, ᾿Αλλ᾽ ἐχεῖ μὲν ἡ Mip: 
περισπᾶται, τύπον τῆς νομιχῆῇῆς λατρείας ἔχουσ᾽ 
ἐνταῦθα δὲ, Μαρία τοῖς ποσὶ τοῦ Δεσπότου mpoxxi- 
θηται, τῆς Ἔχχλητίας τὸ πρὸς αὐτὸν φίλτρον xx 
προσεδρίαν ὑπογράφουσα. Καὶ ὁ πρὸ EE ἡμερῶν τοῦ 
Πάσχα, διὰ τῶν πέντε τοῦ σώματος αἰσθήσεων, τὸ. 
τετραήμερον Λάζαρον ἐν ταῖς δυαὶ τὸν ἕνα yagei- 
μένος ἀδελφὸν, ἐχείνου μὲν τὰ δισμὰ ἐπιτρέπε: v 
θῆναι" αὑτὸς δὲ νῦν παραγίνεται δεσμευθῆναι. Κὶ 
παραγίνεται, οὐ σοβθῶν, οὐδὲ θρρυξῶν, οὐδὲ δυνάμεις, 
καὶ ἀρχὰς, καὶ ἐξουσίας ἀοράτως δορυφορούσας τε- 
ριχείμενος " οὐχ ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ xal ἐπηρμέ»υ 
καθήμενος " οὐ πτέρυξί τισι, καὶ πυριμόρφοι; τρο- 
χοῖς, xai πολυομιλμάτοις € συγχαλυπτόμενο; * oj 
σάλπιγξι, καὶ δυνάμεσι, xal τέρααι χατασιωπῶντα f 

ἀλλ᾽ ἐν ἀνθρωπείᾳ φύσει κρυπτόμενος. διελανθρωπίχ,; 

γὰρ ἡ παρουσία, οὐχ ἐξουσίας [συγχωρήσεως!, o2 6 - 

καιοχρισίας * συγχαταδάσεως, οὐ χολάσεως. Οὖχ ὃν 

τῇ τοῦ Πατρὸς δόξῃ, ἀλλ᾽ ἐν τῇ ταπεινώσει c; Mr- 

τρὺς ἐπιφαίνεται. Ἣν παρουσίαν πόῤῥωθεν ἢ εἶν ὁ 
θαυμάσιος Ζαχαρίας διηγόρευσε, xat πρὸς εὐφοοτὺ- 
νὴν συγχαλούμενος τὴν χτίσιν εἰς πρόσωπον ὦ τε2 
τῆς Ἐχχλησίας τῇ Ἱερουσαλὴμ &vaxxpaye, λέγων" 
Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών. Ταύτῃ τῇ φωνῇ καὶ 
Γαθριὴλ τῇ Παρθένῳ 8 χέχρηται,, λέγων - Χαῖρε, 


8. ΒΑΓΊΟΝ m, ὅδ. ἢ Isa. vi, 4... 19 Zach. ix, 9. !! Luc. 1, 98. 


VAIUAE LECTIONES. 


b Ἡμῶν. Leg. προφητῶν. 
$o04uàzot;. Üxon. πολνόμιλασι. 
xr» {{ποὐένον. 


“᾿Αγοραστῆς, Oxon. ἐλευθερωτής. 


d ᾿λευθερωτής. Oxon. δίχαιος. «9 Ir» 


! Κατατιωπῶντα. Leg. χατασείων Πάντα, δ Τῇ Παρθένῳ. Oxon. xp» 


NOT JE. 


(2) Theologi, glorificate. Δοξάσατε" Ut id ipsum 
fere inculcet quod precesrerat, ἱερεῖς λαλήσατε. 
Jpsi enim theologi ac doctores, qui sacerdotes, ac 
precipue primi : ncc auctor ad alios tic sermones 


provocat, quam laudis ac glorificationis. Insole» 
est quod reddidit interpres Cyrilli : Theologi, cec.*- 
nite, nec aptum satis. Ó 


. Quid enim hic ad opin:o.t: 
ἂς doc oru gewev as? Couser. 


2011 


τὸ; ὁ Σωτὴρ ix νεχρῶν ἀναστὰς tal; γυναιξ' xi- 
χραγε, λέγων" Χαίρετε" ἵνα μάθῃς, ὅτι διὰ τὴν 
πάλαι φωνὴν, ἦν ἡ Εὔα ἤχουσε * τὸ, Ἔν «1Χύπαις 
τέξῃ τέχνα * διὰ τοῦτο πρὸς τὰς Yuvalxag τὸ, 
Χαίρετε, ἀνεδότσε, χαθὰ χαὶ ὁ Ζαχαρίας ἐχήρυξε, 
λέγων " Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών * κήρυττε, 
θύγατερ Ἱερουσαλήμ. Τί τὸ κέρυγμα; εἰπὲ προ- 
ςανῶς, ὦ προφῆτα᾽ 'Ex' ὄρους Oy mnAoU ἀνάδηθι, 
c εἰαγγελιζμενος Σιών * ὕψωσον τὴν φωνὴν 
σου. Τί λέγων τῇ Σιών; ᾿Ιδοὺ ὁ βασιλεὺς ἔρχεταί 
σοι πραῦς. Πῶς; Εἶπες τὴν παρουσίαν, εἰπὲ xai 
τὸν τρόπον. Apa ἐφ᾽ ἁρμάτων xal ὀχημάτων; ἄρα 
μετὰ δυνάμεως, xal στρατοπέδων, xal τῆς λοιπῆς 
τῶν βασιλέων φαντασίας ; Οὐχὶ, φησίν. ᾿Αλλὰ πῶς ; 
᾿Επιξεθηκὼς ἐπὶ ὄνον καὶ πῶ ον" γέον. Ti λέγεις; 
Ἠχσιλεὺς ποιὲ ἐπὶ πῶλον ἀναγῇῆ καὶ ἄζοξον χκαθ- 
μενος παραγίνεται hb ; Ναὶ, φησίν. Οὐ γὰρ τὴν Dorv 
ἔχων ἄλλοις ὑπεροψίαν ἔρχεται. 'A2AX τί; Ἕν δούλου 
μορφῇ, ὡς νυμφίος, οὗτος πραῦς, xal ὡς ἀμνὸς 
ἥμερος xal ὡς σταγὼν ἡσυχῆ ἐπὶ πόχον, χαὶ ὡς πρόξΞ 
θατον ἐπὶ σφαγὴν, καὶ ὡς ἀρνίον ἄχαχον ἀγόμενον 
κοῦ θύεσθαι, οὕτω παραγίνεται τὴν ἄλογον φορῶν 
τῶν ἀνθρώπων φύσιν, xat ἐν ἀλόγῳ καθήμενος, 
παιδεύων ἀνθρώπους μὴ ἐπαίρεσθαι - Καθαιρῶν 
δυνάστας ἀπὸ θρόνων, καὶ ὑψῶν ταπεινούς " 
πεινῶντας ἐμπιπλῶν ἀγαθῶν, καὶ zAovcobrrac 
ἐξαποστέλλων χερούς * δώδεγά τινας, χαὶ τούτους 
οἰχτροὺς συνεπομένους αὐτῷ φέρων, xai διὰ τούτων 


SERMO IN RAMOS PALMARUAM. 


γε χα ΙΤωμέγη, ὁ Rép10€ μετὰ σοῦ. Τοῦτο καὶ αὐ- À mavit, dicens: Gaudete !*, 


2013 
ut. intel/igac, idcirco 
quia olim Eva audiissct : In dc" ribus paries fitios "5: 
voce illa, Caudete, m:lieres. compcellasse, quemad- 
modun οἱ Zacsarias priedicavit, dicens: Gee 
vehementer, filia Sion ; preJica, filia Jeruscl. m. 
Quodnam pizconium? expone paiam, o proplicta . 
Super montem. excelsum. asceide, qui evangelizas 
Sion : exalia vocem tuam. Quid dicturus Sion? Ecce 
Bez tuus venit tibi mansuetus **. Quomodo? Δάν. 
tum dixisti; modumesxpone. Án in curribus ac 
vehiculis? an cum copiis ac exercitibus,equitibusquo 
ac reliquo regum apparatu? Nequaquam, iaqu:t. 
Qui ergo? Sedens super asinam et pullum novum (Ὁ). 
Quid ais? Rexne unquam venit inimundo ac igrobii 
invectus pulio? Ita, inquit. Non enim cum co fa:tu 


B venit quo cxteri. Quid ergo? Jn servi forma, ut 


sponsus, mitis '* ille ac agnus inansuctus ; et sicut 
stilla placida in vellus: et sicut ovis ad occisionem, 
atque ut agnus innocens qui adducitur ad vict:- 
mam; ita venit irrationalem hominis indutus na- 
turam, et bruto insidens, docens homines ne cffe- 
rantur ; Dej.onens. polentcs de. sedibus, et exaltans 
humiles Σ esurientes. replens bonis, divites dimittens 
inanes !* : duodecim, eosque miserabiles in suo 
comitatu habens, per quos gentes convocet. llic est 
ramus ille qui germinavit ex Jesse, cui bodie oc- 
currentes pueri Ilebreorum ra:10s olivarum ut mi- 
sericordi pretendunt, palmisque ovant tanquam 
victori mortis, ac dicunt : Hosanna: Benedictus qui 


τὰ ἔθνη συγχαλούμενος. Οὗτός ἐστιν ὁ Ex τῆς ῥίζης C venit in nomine Domini. Quid enim ait evangelista? 
σαὶ βλαστήσας κλάδος, ᾧ προσυπαντῶντες σήμερον τῶν "E6paitov οἱ παῖδες, χλάδου; ἐλαιῶν ὡς Defiuo e 
ἐπισείουσι, xai βαῖοις ὡς νιχττῇ τοῦ θανάτου ἀνευφημοῦσι, xal λέγουσιν * Ὡσαγγά * εὐἰ.ἰογημέγος 


ὦ ἐρχόμενος àv ὀνόματι Κυρίου. Τί γάρ φησιν ὁ εὐαγγελιστύς ; 


Ι΄. Καὶ ἐγένετο ὅτε ἤγγισεν ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς 
Βηθφαγῆὴ καὶ eic Βηθανίαν, πρὸς τὸ ὄρος τὸ xa- 
«ούμενον "EJutov ἀπέστειλε δύο τῶν μαθητῶν 
αὐτοῦ «1έγων * "TAdyete elc τὴν κατέναντι χὠμη», 
καὶ εἰσερχόμενοι εἰς αὑτὴν, εὑρήσετε Óvor καὶ 
color νέον, ἐφ᾽ ᾧ οὐδεὶς ἀγθρώπων ἀχέθισε " 
ζύσα»τες αὑτὸν ἀγάγοτέ μοι we δάν τις 40v 
εἴπῃ τι, ἐρεῖτε, "Ὅτι ὁ Κύριος αὐτοῦ χρείαν ἔχει. 
Εἶτ- ἄνουσιν εἰς ἔργον τὸν τοῦ Λόγου λόγον, xa 
ἥγαγον τὴν ὄνον, xaX τὸν πῶλον, xal ἐπέθηχαν τὰ 
ἱμάτια αὐτῶν, χαὶ ἐχάθισεν ὁ Ἰησοῦς * τύπος μὲν 
οὖν ἡ χατέναντι χώμη τοῦ βίου τοῦ παρόντος * ἀντι- 
χρὺ γὰρ fjv, καὶ οὐ πλησίον τοῦ Θεοῦ. Ὅτε οὖν 
Ἦγγισε πλησίον ταύτης τῆς χώμης * ὅτε σαρχωθεὶς 
“έγους MEO' ἡμῶν ὁ Θεὸς, τότο λοιπὴν ἀποστέλλει 


" Matth. xxvii, 9. ?? Gen. πὶ, 16. 
yix, 29-51 ; Matth. xxi, 1 5; Marc. xi, 1-5. 


!* Isa. Καὶ 14, '5 Isa. rin, 1 seqq. 
18 Matth. 1. 9. 


IH. Et factum est. cum uppropinquasset Jesus ad: 
Bethphage ac Bethanium αὐ montem qui vocatur 
Oliveti, misit duos discipulos suos dicens : Ite in ca- 
stellm quod. contra est, in quod introeuntes, invce. 
nielis asinam (2) et pullum ncvum supra quem nemo- 
lominum sedit. Solvite illum, et adducite mihi. Et si 
quis vobis aliquid. dixerit, dicetis: Quia Dominus co 
opus habet "7. 'Tum illi Verbi mandatum exsequun- 
tur, ac asinagm ac pullum adducunt ; imposues 
runtque ci vestimenta sua, et sedit Jesus. Sane 
vero castellum illud contra positum, vitz? priesen-— 
tis (ypum gerit. Quippe contra erat ac oprosita,. 
non prope Deum. Postquam igitur appropinquavit 


D huic castello; cum nimirum assumpta carne factus. 


est Nobiscum Deus ^. tunc demum mittit duos di- 


'Luc. 1, 572, δῦ, 7 Luc. 


VARLE, LECTIONES, ΄ 
hb ἡλναγῇ — πάραγιν. Oxon. παραγίνεται xal ἀδοξεῖ χαθέμενος. 
NOT.E. 


(5) Et pullum novum. IIÀAoy νέον, juxta LXX ; 
sive illi ita scripserint, sive factum est vitio scriba- 
rum ἀντὶ τοῦ, πῶλον ὄνου" pullum asince : quomodo 
legerunt evangeliste, et babent llebraza. Male edita 
ον Oxon. pro ἐφ ᾧ quod sequitur, refertque. soium 
pdium,qui solus ut Juvenis. ncodum sarcinas aut 


quemquam hominum portaverat,  repreescrtant, 
ἐφ᾽ ov^ referendo etiam asinam, tanquam ipsa quo- 
que neniriem unquam gestasset, quod. et redit 
interpres : quibus nemo hominum sedit : contrà 
quod. ip:a res clamat, ac. iudicant. Mattliicus et 
Lucas. Coxnzr.. 


2519 S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 07) 


«cipulus suos, id est duo testamenta, ut adducant A τοὺς δύο μαθητάς " ἤγουν τὰς δύο AtaÓ xa * ἀγσ- 
sibi duos populos; veterem asinam, ac exsoletam γέσθαι αὑτῷ τοὺς δύο λαούς * τὴν παλαιὰν ὄνον, xe) 
synagogam ; pullumque juvenem, ac inexercita- γεγηραχυῖαν συναγωγήν * xal τὸν νέον πῶλον, xal 
tum et rudem populum gentium. Dicendo autem τὸν ἀγύμναστον τῶν ἐθνῶν λαόν. Διὰ δὲ τοῦ xar- 
contra, significat misissc solutum poena, ac voca- ἔγαντι εἰπεῖν, σημαίνει, ὅτι τὸν xatévavtt tf; τρυ- 
tum in celum eum qui in adversa parte paradisi — qr; τοῦ παραδείσου χατοιχισθέντα, ἔπεμτε λῦτα. 
deliciaruta '? positus erat: quem deinceps salulem τοῦ ἐπιτιμίου, xal πρὸς οὐρανὸν καλέσασθαι - ὃ» 
adeptum videntes antiqui. prophete apostolique aC ἀνασιυζόμενον λοιπὸν ὁρῶντες ol πάλαε προφῖτα:. 
sacri praccones, ei qui se ad spontaneam passionem ἀπόστολοι, xaX lepoxfpuzec, τὸν ἐπὶ τὸ ἐχούσιον πά- 
in Sion ex superno demisit monte, sacra quadam θοὸς ἐν Σιὼν, Ex τοῦ ἄνωθεν ὄρους ἐχυτὼὸν ταπεινὼ 
pompa occurrunt, divinasque suas voces ceu 400- σαντα, ἱεροπρεπῶς προσυπαντῶσι, χαὶ τὰς ὕεο- 
dammodo animatos olivarum ramos faustis omni- λέχτους αὐτῶν φωνὰς ὡς ἐμψύχου: οἱονεί πω; ἐλα:ὦ» 
bus submittentes, canunt: Benedictus qui venit ἐπ χλάδους εὐφημιχῶς ἀναμέλπουσιν - ED δογημένος 
nomine Domini: Hosanna in ultissimis. ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀγόματι Κυρίου: 'Qcarráà ἐν τοῖς 
ὑγίστοις. 

IV. Quid ais? Misero pullo insidentem vides, Δ΄. Τί λέγεις ; Ἐπὶ πώλου οἰχτροῦ χαθήμενον ὁρᾷ", 
clamasque: Hosanna in altissimis ? Formam servi χαὶ, Ὡσαγγὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, βοᾷς ; Μορτὴν ζούλου 
aspicis, atque in nomine Domini, Deum Dominum βλέπεις, xat ἐν ὀνόματι Κυρίου, Θεὸν Κύριον λέγεις; 
dicis? Plane, inqait; sedet super pullum, nec se-— Ναὶ, φησίν " ἐπὶ πῶλον χαθέζεται, xal τοῦ xatpgt- 
paratur ἃ Patris sinu; Jaudatur a pueris, inque χοῦ χόλπου οὐ χωρίζεται * ὑπὸ παίδων ὑμνεῖται, xal 
colis Deus a Seraphim prxdicatur ; Jerusalem in- ἄνω ὑπὸ Σεραφὶμ θεολογεῖται * εἰς “᾿ΙΞξρουσαλὴμ 
greditur, nec tamen relinquit supernam Jerusalem. εἰσέρχεται, ἀλλὰ τὴν ἄνω Ἱερουσαλὴμ οὐ κατέλιπε" 
Yidet eum, moxque occurrit ac clamat Joannes:  κχαὶ ὁρᾷ τοῦτον ἅμα, xat ὑπαντᾷ, καὶ βοᾷ Ἰωάννης" 
Ecce Agnus Dei, qui tollit. peccatum mundi δ. Εὶ “δὲ ó 'Ajvóc τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν 
«ius: Ecce Deus noster : ecce Dominus; ipse veniet τοῦ χέσμου * xaX ἄλλος * ᾿Ιδοὺ d Θεὸς ἡ, ιῶν " ἰδοὺ 
εἴ szlvabit nos *! : per quem hodie oculi cz:ecorum Κύριος, αὐτὸς ἥξει xal σώσει ἡμᾶς, δι᾿ oi 
aperti sunt. Unus quis ad Orientem clamat Domi- ὀφθαλμοὶ τυφλῶν ἡ νοίχθησαν σήμερον. Ὃ μὲν πρὸς 
no: Ecce homo, Oriens nomen ei **. Alius αὐ Occi- ἀνατολὰς τῷ Δεσπότῃ Bod * ᾿Ιδοὺ ἄνθρωπος, Ara- 
dentem jubet : Iter facite ei qui ascendi. super τοιὴ ὄνομα αὐτῷ * καὶ ἄλλος πρὸς δύσιν διαχε- 
occasum ; Dominus nomen i!li "ἢ; atque hic quidem c λεύεται - Οδοποιήσατε τῷ ἐκιδεδηκότι dal 
ail: Surge, Aquilo **. Lile clamat: Veni, Auster. δυσμῶν', Κύριος ὄνομα abtQ- ὃ μὲν λέγει" 
David autem summa complexione, ac perspicue (4) ᾿Εξεγέρθητι, βοῤῥᾶ" ὁ δὲ Bod - "Epxov , γότε. 
oinnibus partibus crucem explicans, predicationem — Aa6:5 δὲ, περιεχτιχώτατον xal σταυροφανώτατον, 
convocat ab oriente et occidente et aquilone et συγχαλεῖται τὸ χήρυγμα, ἀπὸ ἀνατολῶν, χαὶ δυσμῶν, 
mari. Jeremias (5) velut. quadam digiti indicatione καὶ βοῤῥᾶ, xat θαλάσσης. Ἱερεμίας ἄδει, ὡς δαχτὺ- 
venientem monstrans gentibus, canit dicens: Hie λῳ τινὶ τοῖς ἔθνεσι δειχνύων τὸν ἐρχόμενον, xal M- 
est Deus noster, et non &stimabitur alius ad eum. Ὑων᾽ Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν, oo «1Ἰογισθήσεται ἕτε- 
Adinvenit omnem viam scientie. Post hec autem, in ρος xpóc αὐτόν. Ἑξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήμης, 
terra visus est, et cum hominibus conversalus ὁ) μετὰ δὰ ταῦτα ἐπὶ τῆς γῆς ὥρφθη, xal τοῖς dr- 
ait quidam ad Jerusslem: Gaude et lziare, filia θρώποις cvrarsotpázn. 'U. μὰν wphg civ Tegoo- 
Sien **, Alter pueros hortatur : Laudate, pueri, Do- σαλὴμ λέγει Τέρπου xal. &Ugpalrow, θύγατηρ 
minum? Pueri respondent: Hosanna : Benedictus Σιών" 6 δὲ τοῖς παισὶν ἐπιτρέπει " Αἰνεῖτε, καίδες, 
qui venit in. nomine Domini. lis Ῥ94}}68 auditis Do- Κύριον. Οἱ παῖδες ἀποχρίνονται - "carrá * εὑλο» 
mino clamat: Ez ore infantium et lactentium perfe- γημέγος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀγόμαεε Kvflco. Ὃ ὑμν» 
cisti laudem **. Dominus populis precipit: Sinile D ῳδὺς τούτων ἀχούσας, τῷ Δεσπότῃ βοᾷ" "Ex στόματος 
parvulos venire ad me **. Recte pueri affectati sunt. »ηπίων xal θηαζήύντων xurnpríc«o alror. '0 
vocem Elisabethz. Nam dicente illa Virgine ac Dei- Δεσπότη: τοῖ; λαοῖ; ἐπιτρέπει" Ἄφετε τὰ xata 


'" Gen. 1, 24. ** Joan. 1, 498. *! Isa. xxxv, ὁ. ** Zach. vi, 13. ?? Psal. rxvin, ὅδ. ?* Cant. iv, 67. 
*5 Baruch 1s, 356.28... ** Zachar. 1,10. 37 Psal cxi, 4... ?* Psal. vii, ὁ. *" Matth. xix, 14. 


VARLE LECTIONES, 
i δι᾽ οὖ. Oxon. διό. 


NOT £. 


(4) Ác perspicue omnibus partibus crucem explicans. — phora, nec sit facile talem ejus vocis usum osten- 
Longa hac paraphrasi conor reddere τὸ σταυροφα- — dere; quidquid sit de voce σταύρωμα * apud Plutar 
vo:atov* nec video quid auctor aliud eo velit, — chim et alios. CowBEF. 
quam ut crux quatuor extremis suis, quatuor velut (5) Jeremias. Liber Baruch, ceu apperdix qsz 
mundi partes designet, a quibusommbus David uno dam ad Jeremi: librum, ipsius bic Jeremiz dicitar. 
contextu ;redicationem convocet. Haud certe pla-— Etiam sanctus. Dasilius Seleuciensis Orat. in s*- 
ect quod reddidit interpres Cyrilli : ac veluti septo — ctam Deiparam, Jeremiamcitat in Barucb : sieqx 
romprekensis omni^us : quo modo est durior meta-.— potuit Eulogius citare. Ip. 


2321 


SERMO IN RAMOS PALMARUM. 


ἔρχεσθαι πρός με. Καλῶς ἡἠκουλούθησαν τῇ φωνῇ A pars : Benedictus fructus ventris tui 8. aiunt illi 


τῆς Ἐλισάδετ ol παῖδες. 'Εχείνης yàp τῇ Παρθένῳ 
xai Θεοτόχῳ εἰπούσης " Εὐλογημένος ὁ καρπὸς 
τῆς κοιλίας σου" αὐτὸ τῷ ἐξ αὐτῆς γεννηθέντι 
λέγουσιν * Εὐ.Ἰογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι 
Κυρίου. Τί ἐστιν - Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν 
ὀνόματι Κυρίου; Ὁ ἐρχόμενος, πόθεν; ἐξ οὐ- 


ejus Filio : Benedictus qui venitin nomine Domini. Quid 
est : Benedictus qui venit in nomine Domini ? Qui venit. 
Unde? De coelo, aut ex Virgine. Qui venit, et pro- 
cedit. Quo? Ad passionem. Iu nomine Domini : Patris 
nimirum, quemadmodum ipse quoque Christus di- 
cebat: Ego a Patre exivi, et ad Patrem meumvado?'!, 


ρανοῦ, ἣ ἐκ τῆς Παρθένου ; ὁ ἐρχίμεγος, καὶ προερχόμενυς * ποῦ; ἐπὶ τὸ πάθος. "Ev Óvópari Κυρίου " 
«05 Πατρὺς δηλονότι, χαθάπερ xal αὑτὸς ὁ Χριστὸς ἔλεγεν " Ἐγὼ ἐχ τοῦ Πατρὸς ἐξῆλθον, καὶ πρὸς 


τὸ;»" Πατέρα μου ὑπάγω. 

Ε΄. “δες δόγμα θεολόγων i. ἐξ ἐπειρυλόγων παίδων ; 
οἱ παῖδες τὸν Δεσπότην τῆς χτίσεως [ἐξ αὐτῆς τῆς 
φύπεως 1] ἐγνώρισαν" οἱ δὲ πατέρες αὐτῶν ἡγνωμό- 
νησαν" οὗτοι ὡς Θεὸν ὕμνησαν, xat ἐχεῖνοι ὡς ἐχθρὸν 


ἐσταύρωσαν. Οὗτοι, 'Qcarrá, ψάλλουσι " ἐχεῖνοι, p 


Σταυρωθήτω, χράζουσιν. Ἡ νέα χαὶ ἀδαὴς ἡλιχία 
σοφίζεται, xal οἱ φάσκοντες elyau σοςοἱ ἐμωράγ- 
θησαν xai σχοτίξονται. Οἱ παῖδες τὰ ἑαυτῶν ἱμά- 
πιὰ ὑπέστρωσαν, xai ol “πατέρες αὑτῶν, τὰ ἱμάτια 
αὐτοῦ διεμερίσαντο. Οὗτοι τοὺ : ἑαυτῶν χιτῶνας ἐχ- 
δύηνται, τὴν τῆς συναγωγῆς γύμνωσιν προμηνύοντε-ς" 
ἅμα τε χαὶ ἡμᾶς ἐχδύεσθαι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον, 
χαὶ Χριστῷ ὑποταγῆναι ὑποδειχνύοντες" [ἐκεῖνοι περὶ 
τοῦ χιτῶνος αὐτοῦ ἔλαχον 1] οἱ παῖδες τὸν Χριστὸν 
μετὰ βαΐων ὑποδέχονται" οἱ πατέρες πρὸς αὐτὸν 
μετὰ μαχαιρῶν xat ξύλων ἔρχονται. Οὗτοι εὐλογοῦ- 
σιν᾽ ἐχεῖνοι βλασφημοῦσιν. Obzot ὡς ἄρνες ΠΟοιμένα 
ἐδέξαντο᾽ ἐχεῖνοι ὡς λύκοι vv. "Apvtv ἐσφαγέασαν. 
Οἷον ἣν εἰχὺς ξένον χαὶ παρὰ φύσιν τὸ θέαμα ἰδεῖν, 


V. Vidisti theologorum dogma a rudibus sermo- 
nis pueris? Pueri, creature Dominum ex ipsa na- 
tura agnoverunt (6) ; eorum autem patres ingrati 
exstiterunt : hi laudaverunt ut Deum ; illi ut ini- 
micur crucifixerunt. Canunt hi Hosanna ; clamant 
illi, Crucifigatur. Juvenilis ac rudis ztas sapiens 
efficitur; iique qui se dicunt scpientes, stulti facti 
sunt ** ac tenebris offunduntur. Pueri suas vestes 
substraverunt; eorumque patres, ejus vestes partiti 
sunt. Hi tunicas suas exuunt, synagoge nuditatem 
presignantes; simulque nobis quoque opera pre- 
tium exuere veterem hominem ac Christo subjici 
exemplo monsirantes : illi sortiti sunt de ejus tu- 
nica cujus foret ?*. Pueri cum ramis palmarum 
Christum suscipiunt ; patres in eum gladiis ac lignis 
instructi procedunt. Hi benedicunt; illi blasphe- 
mant. Hi velut agni novelli Pastorem susceperunt ; 
ili tanquam lapi Agnum jugularunt. Quam plan^ 
admirabile ac preter naturam spectaculum illud 


ví,T:a θηλάζοντα ἐν ἀγχάλαι: μητέρων γαλουχούμε- (C; lactentium infantum, maternis in ulnis sugentium 


να, τῇ μὲν μιᾷ χειρὶ τὸν μαξὸν τῆς éxuttov. μητρὸς 
χατέχοντα" τῇ δὲ [δευτέρχ], τῷ ἐχ παρθένου μητρὺς 
πεχθέντι Θεῷ, τοὺς χλάδου; τῶν βαΐων ἐπισείοντα, 
xxi γάλα μητριχὸν, xaX δόγμα Δεσποτιχὸν bx τοῦ 
στόματος προχέοντα' xal πρὸ τῶν λόγων m, τῷ Θεῷ 
Λόγῳ χαρπὸν χειλέων προσαναφωνοῦντα, καὶ λέγον- 
τα 'Qcurrd: τοῦτ᾽ ἔστι, Σῶσον δὴ ἐν τοῖς 21i- 
τοὶ "Ὁ. 

G'. Τίς ὁ παιδεύτας, ὦ παῖδε:; τίς ὁ σοφίαας; 11; ὁ 
πρὸ χαιροῦ τοῦ Λόγου, τὸν Δόγον μυσταγωγήσας: 
καὶ παρέστω Ἰουδαῖος 5 ὁ ἀχάριστος" παρέστω po:- 
χαλὶς 1j συναγωγή. Εἰπὲ, ὦ Ἰουδαῖε, οὐχὶ Χριστὸν 
ἡ μῦν ἅπαντες οἱ προφῆται: ἐρχόμενον ἐχήουξαν; Ναὶ, 


ubera, una quidem manu tenentium matrum mam - 
mam, altera autem nato Deo Matre Virgine pro- 
tendentium ramos palmarum, lacque maternum ac 
Dominicam doctrinam ab ore fundentium : nec- 
dumque concesso verborum usu, Deo Verbo labio- 
rum acclamantium íructum, ac dicentium, Ho- 
sanna (7) : hoc est, Salva queso, qui es in altis- 
timis. 

Vl. Quis vos, o pueri, docuit? Quis vobis sa- 
pientiam Indidit ? -Quis necdum per etatem libero 
sermonis usu, secretiori doctrina ad sermonem 
formavit? Accedat ingratus Judzeus; adsit synagoga 
adultera. Dic sodes. Judae, nonne prophetze omnes 


φησίν" τὸ δὲ ἀμφιδαλλόμενον τοῦτό ἐστιν 9, "IT40ev, D Christum nobis venturum przdicavere? Plane, in- 


80 17.60.1, 42... *! Joann. xvi, 98... ?* Tom. 1, 22. 


? Joan, xix, 92. 


VARIAE LECTIONES. 


j Θεολόγων. Oxon. θεολόγον. 
Addo ex conject. 
Deest, εἰ $30. 


k Ἐξ αὐτῆς τῆς φύσεως. Hec desunt cod. reg. 
* ἸΙρὸ τῶν λόγων. Oxon. πρῶτον λόγον. 


| "CExalvot — ἔλαχον. 


8 Ἰουδαῖος. Oxon. Ἰούδας. 9 Τοῦτό ἐστιν. 


ΝΟΤΕ. 


(6: Ex ipsa natura. Ἕξ αὐτῆς τῆς φύσεως. Acci- 
pit ridturam, non ut distinctan contra gratiam ac 
affusum animo celeste lumen, in quo pueri Mes- 
siam et regem Israel agnoverunt; sed ut contra 
externam ac hominum doctrinam : quomodo etiam 
loquitur Paulus ad Rom. it, 14, dum ait gentes fa- 
cere nalura, φύσει, qua sunt legis, Spiritu sancto 
velut instinctu movente, atque ad legis opera, sine 
lege ac externa insinuatione formante. Couszr. 

(7T) Hosanna. Bene Cyrillus : σῶσον δή" haud ita 
Cyrilli interpres, Salva nos : cum potius fuisset div 


ατποι. Gn. LAXXVI. 


cendum, Salea eum. Est cnim populi votum in 
Christum ceu regem ac Messiam; perinde ac si 
dixissent : Vivat Rex. Sumptum est ex illo psalmi 
cxvii, 25. 0 Domine, salvum me (ac, etc. Quod sequi- 
tur, ὁ ἐν τοῖς ὑψίστοις " positum est ab Eulogio vt 
glossa ; ut τὸ, ὡταννὰ ὃν τοῖς ὑψίστοις, idem sit at- 
que, Salva tu, Deus, qui es in altissimis. Alioqui 
exponi potest : Reboet fausta hzec acclamatio, Saíva, 
ucso, in altissimis. Vide Frane. Lucam, οἱ aliog 
atth. xxi, 9. Ip. 


EY S 


2323 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


2921 


quit : quod autem in dubium vertitur, illud est, A ἣ οὔπω; Οὔπω, φησί. KaAo;. Ἴδωμεν οὖν τὸ «o 


An venerit. Venisse ais, an nondum venisse ? Non- 
dum, inquit. Przclare. Videamus ergo venturi di- 
gnitatem ; tumque intelligemus, an adhuc venerit, 
: necne. Deumne dicis eum qui venit, an nudum 
bominem ? Nudum, inquit, hominem, similem 
Davidi. An ipsum Davidem? Davidi similem. O 
maligne cavillator! O insipiens corde! Quomodo 
igitur David ipse, Dominum a Domino venientem 
dicit? quemadmodum paulo ante pueros tuos au- 
disti canentes atque laudantes : Benedictus qui 
venit in nomine Domini, Deus Dominus, et. illuxit 
nobis **; et iterum : Dixit Dominus Domino meo : 
Sede a dexiris meis, donec ponam inimicos tuos sca- 


bellum pedum tuorum ?* ; et iterum : Hegnavii Do-: 


minus super gentes *^; et : Dicite in nationibus quia 
Dominus regnavit *'. Quis vero Rex iste? Audi 
Isaiam de vobis clamantem : Εἰ cupient. esse igni 
combusti *. Cur ita, o propheta? Quia parvulus 
natus est nobis; Filius et datus est nobis, cujus prin- 
cipatus super humerum ejus : et vocabitur nomen 
ejus magni consilii Angelus, Admirabilis, Consilia- 
rius, Deus fortis, potens, Princeps pacis, Pater futuri 
seculi. Quid ais, o Judae? Ecce prophete eum 
qui venit, clare Deum przdixerunt. 

Vll. Corripit hzreticus quod dictum fuit. Tnsi- 
lit statim Manichzus, et ait : Hem, cum tu clare 
eum sis confessus Deum, qui carnem ex Virgine 
assumpsit; quomodo non ipsum fateris Deum mor- 
tuum et crucifixum, si utique unum eumdemque 
dicis, qui natus et crucifixus et mortuus est? O 
stulti et tardi corde ad credendum, in omnibus que 
locuti sunt prophete 1 Audite, et credite, et con- 
fundimini. Subsistens illud Verbum Patris, terrenz 
matris unitum substantiz, cuin obrutam olim pec- 
cato imaginem renovare vellet, faclus est homa, 
servato in abjecta hominis conditione divinitatis 
fastigio ; non mutata in passionem deitatis impati- 
bilitate? nec assumpto peccato ex peccatrice natura, 


ne quod nobis esset saluu, ei fieret deboniestamen- . 


tum ; nostraque exaltatio, ejus inveniretur prola- 
psio. Haudquaquam mortuus deitate; quidquid 
Manichzeus et Arius ac Marcion insaniant. Nam 
quid opus fuisset incarnatione? Non nudo corpore 
crucifixus (8); quanquam rumpatur Paulus Sa- 
mosatensis, ut nos credamus tanquam puri bomi- 


nis sanguinem. Maledictus enim, inquit Scriptura, 


omnis qui pendet in ligno, ac quisquis spem habet in 
puro homine **. Homo nos salvare non poterat. Nam 


δ᾽ Dsal. cxvrri, 26, 27. 
ixiv, 25. 


9 Psal, cix, 4. 
* Dent. xxi, 25; Jer. xvii, 5 


** Psal. xrvi, 9. 


ἐρχομένου ἀξίωμα, καὶ τότε γνωσόμεθα, εἰ ἦλθεν, i 
οὕπω. Θεὸν τὸν ἐρχόμενον λέγεις, f) Ψελὸν ἄνθρω. 
moy ; Ψιλὸν ἄνθρωπον, φησίν. *0; τὸν Δαδὶδ, f] αὐτὶν 
τὸν Aa6l5 ; Ὡς τὸν Aa6i6.  σοφιατὰ τῆς χαχίας 
ὦ ἀσύνετε τῇ xapbig! mi; οὖν αὐτὰς ὁ Δαδ) δ, Κύ- 
ριον παρὰ Κυρίου τὸν ἐρχέμενον λέγει ; καθὼς ἀ- 
tío; τῶν σῶν παίδων ἀνυμνυύντων ἤχουσας" Εὺὐ.10- 
Tnuévoc ὁ ἐρχόμενος ὃν ὀγόματι Κυρίου, Θεὸς 
Κύριος, καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν" καὶ πάλιν" Εἶπεν ὁ 


. Κύριος τῷ Κυρίῳ μου, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως 


ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν 
σου" καὶ πάλιν: 'E6ac(Jsvcev ὁ Κύριος ἐκὶ τὰ 
ἔθγη" καὶ, Εἴπατε ἐν τοῖς ἔθγεσιν, ὅτι Κύριος 
ἐδασίλευσςε. Τίς δὲ οὗτος ὁ βασιλεύς; "Hoatou ἄκχου- 


B coy περὶ ó μῶν βοῶντος" Kal θεήσουσεν, εἰ ἐγενή- 


θησαν πυρίκαυστοι. Διατί, ὦ προφῆτα; Ὅτι παι- 
lov ἐγεγγήθη ἡμῖν, Υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ 
ἀρχὴ ἐπὶ τοῦ ὥμου αὐτοῦ' καὶ καιλείξωε τὸ Óro- 
μα αὑτοῦ, μεγάλης βονιῆς Λγγειῖος, Θαυμαστὲς, 
Z)gq6ovAoc, Θεὸς ἰσχυρὸς, ἐξουσιασεὴς, Ἄρχων 
εἰρήνης, Πατὴρ τοῦ uéAdAorroc αἰῶνος. Ti Miss, 
ὦ Ἰουδαῖε, ἰδοὺ σαφῶς Θεὸν τὸν ἐρχόμενον οἱ προ- 
qna: προεχέρυξαν. 


TZ. Συναρπάζει τὸ rua ὁ αἱρετικός" cla πνδᾷ θᾶττον 
ὁ Μανιχαῖος, xal φησιν" Ἰζοὺ δὴ σαφῶς Θεὸν ὁμολο- 
γῆσας τὸν ἐκ Παρθένου σαρχωθέντα, πῶ; οὐχ ὁμολο- 
γεῖς αὐτὸν Θεὸν παθόντα xai σταυρωθέντα, εἰ ἄρ: 
ἕνα xal τὸν αὐτὸν λέγεις τὸν γεννηθέντα, xa τα- 
φέντα P xal παθόντα 4; Ὧ ἀνόητοι καὶ βραδεῖς 
τῇ καρδίιι, τοῦ πιστεύειν exl πᾶστ»" οἷς ἐ.1ά 1ηςσαν 
οἱ προφῆται ! ᾿Αχούσατε, χαὶ πείσθυτε, xal aicy?v- 
θητε. 'O Evoocio; Λόγος τοῦ Πατρὸς, ξνωθεὶς τῇ 
ἐπὶ γῆς οὐσίᾳ τῆς μητρὸς, τὴν πάλαι xegospévrv 
ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας εἰχόνα ἀναχαινίσαι βουλόμενος, 
γέγονεν ἄνθρωπος, τὸ ὑψηλὸν φυλάξας τῇ θεότητος 
ἐν τῷ ταπεινῷ τῆς ἀνθρωπότητος" οὐ μεταδαλὼν 
εἰς πάδος τὸ ἀπαθὲς τῆς θεότητος" οὗ μεταδαλὼν 
ἁμαρτίαν * Ex τῆς ἀμαρτησάσης φύδείως, fw μὴ τὸ 
ἡμῖν σωτήριον, γένηται αὐτῷ ἀτιμαστήριον᾽ xal ἡ 
ἡμῶν ὕψωσις εὑρεθήσηται αὐτῷ ἔκπτωσι:. Οὐ θεό- 
τὴητι πάσχων, χἂν ὁ Μανιχαῖος, καὶ “Ἄρειος, xaX 
Μαρχίων μαίνωνται. Ἐπεὶ, τίς ἣν χρεία σαρχύ- 


D 9665; οὐ ψιλῷ 5" σώματ: σταυρούμενος" κἂν ὁ Παὺ- 


o; ὁ Σαμωσατεὺς χαταράσσηται, ἵνα ἡμεῖς ὡς αἷμα ! 


. ἀνθρώπου πιστεύσωμεν, 'Exixardpatoc γὰρ, φη- 


σὶν ἡ Γραφὴ, πᾶς ὁ χρεμάμενος ἐπὲ ξύλου, xa 
πᾶς ὃς ἔχει ἐλπίδα ézl ψιλὸν ἄνθρωπον. "Avüpo- 


δ [591. 1x, 5,6. ** Luc. 
YN 


V Psal. xcv, 10. 


VARLE LECTIONES. 


P Ταφέντα. Oxon. φανέντα. 
ταῦ. àpaptia;.  » Οὐ φιλῷ. Male edita, ὑψηλῷ, 


q Καὶ παθόντα. Cod. reg. σταυρωθέντα. 
* Ἡμεῖς ὡς αἷμα. Oxon. μὴ εἰς 


r Μετα6. ἁμαρτίαν. Forte με. 
aiua. 


NOTA. 


(8) Non nudo corpore crucifizus. Nudo fite, οὗ 
Ψιλῷ. Perperam Oxon. ὑψηλῷ’ quod devorat in- 
teipres : Sublimi corpore crucifizus. Quid enim hioc 
3d Samosaleusem, quein Eulogius exagitat? Nota 


ejus h:resis, ut purum hominem Christum conten- 


deret, cujus vel modo utinam contentio omnis 


exslincta esset. Cowsxr.. 


2025 


SERMO IN RAMOS PALMARUM. 


2926 


vog σῶσαι ἡμᾶς οὐχ ἴσχνεν᾽ ἐπεὶ Μωῦσῆς ἄρα, ἢ A utique Moyses, aut unus quis prophetarum pro 


τις EX τῶν προφητῶν onzbo ἡμῶν ἀποδνήσχειν ἔμελ- 
λεν᾽ ἀλλὰ πάντες ὑπὸ ἁμαρτίαν ἐτύγχανον" διὸ ἐδεἧ- 
θημεν τοῦ Θεοῦ ἀναμαρτήτου σεσαρχωμένον, xai 
τὸν ὑπὲρ ἡμῶν θάνατον σαρχὶ χαταδεχομένου. Διὰ 
τοῦτο ὁ ἄσαρχος σαρχοῦται, ἵνα ὅπερ ἔχει διὰ τῆς 
θεότητος ἀδύνατον, τοῦτο σχῇ δι᾿ &vÜptonótnto; δυ- 
γατόν. 

H'. Hácyet, χαὶ οὐ πάσχει" τὸ πρῶτον, οὐ τῷ Δόγῳ 
λόγισαι" τὸ δεύτερον, τῆς σαρχὺς τοῦ Λόγου μὴ νόμιζε" 
[ὅμως δὲ τὴν σάρχα τοῦ Λόγου μὴ χώριζε.] Οὐ γὰρ 
χωρίξω, ἀλλὰ γνωρίζω, τῆς ἑχατέρας οὐσίας τὸ ἴδιον. 
Συμμένοντα, ἀλλ᾽ οὐχὶ συμπαθόντα τὸν Λόγον λέγ ὦ᾽ 
συγχρεμάμενον, ἀλλ᾽ οὐχ ἥλους εἰς ἰδίαν φύσιν δεξά- 
μενον" συνθαπτόμενον, ἀλλ᾽ ob συνθανατούμενον᾽" 
συγχλειόμενον, ἀλλ᾽ οὐ συμπεριγραφόμενον' Ψυχὴν 
ix σώματος χωριζομένην, ἀλλὰ τὸν Λόγον οὐδενὸς 
αὐτῶν ἀφιστάμενον. Ὅθεν» ὁ μὲν ἄδης ἐσχυλεύθη, 
τῆς ἐνθέου ψυχῆς ἐκεῖ χατελθούσης. Πορευθεὶς γὰρ 
ἐχήρυξε xal τοῖς ἐν ἄδῃ πνεύμασιν" ἐν δὲ τῷ τάφῳ, 
διαφθορὰν οὐκ εἶδε τὸ ἅγιον α σῶμα. Καὶ γὰρ ἣν 
ἀχώριστος ὁ Λόγος τῆς ἰδίας σαρχὸς, ἐν ἐχάστῳ χαι- 
p, οὐδαμοῦ ψιλὸν ἣ ἔρημον ἁφῶν ταύτην, T] ἄθεον, 
ἣ ὡς ἑνὸς τῶν χαθ᾽ ἡμᾶς τυγχάνουσαν σωμάτων. 
Ὅμως εἰ χαὶ ἐνώθη καθ᾽ ὑπόστασιν τῷ Λόγῳ ἡ λο- 
γιχὴ ἡμῶν φύσις, ἀλλ᾽ οὐκ ἐσώθη. Πῶς γὰρ σιυθῆ- 
σεται Y τῷ προαιωνίῳ τὸ πρόσφατον ; ἣ πῶ; ὁμοιω- 
θήσεται τῷ ἀνάρχῳ, τὺ Évapyov; διὸ καὶ ὁρᾷ; αὖ- 
v.v ἐπὶ πῶλον σήμερον" ἀλλ᾽ ὡς ἄνθρωπον᾽ διπλοῦς 
γὰρ ἦν. Ἐπεὶ, χαὶ ηὔξησε, xoi ἐθήλασε, xa ἐδά- 
χρυσε, xal ᾿ἢγωνίλτε νόμψ τῆς ἡμετέρας φύσεως. 
Οὐ γὰρ ἣρνήσατο τὰ τῆς φύσεως ἡμῶν ἀδιάδλητα 
πάθη σαρχωθεὶς ὁ θεὸς Λόγος" ἐπεὶ ἄρα αὐτὴν πρὸ 
τούτων ἢρνήσατο. Οὐχ ὑπνοῖ ἐν τῷ πλοίῳ ὁ θεὸς 
Λόγος" Οὐ γυστάξεε γὰρ, οὐδὲ ὑπγώσει ὁ puAdc- 
cov τὸν Ἰσραή.1" ἀλλ᾽ ὑπνοῖ fj σχρξ ἡ ἡμετέρα, 
ἣν ἐνεδύσατο ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος. Οὐ πεινᾷ, οὐ χοπιᾷ 
ἐχ τῆς ὁδοιπορίας ἡ θεία φύσις, ὡς Ἡσαῖάς φησίν’ 
Ὁ Θεὸς ὁ μέγας καὶ ἰσχυρὸς, οὐ πειγάσει, οὐδὲ 
. κοπιάσει. Πῶ; οὖν πεινᾷ; Σαρχὶ τῇ ἐξ ἡμῶν. Πῶς 
πάσχει ; Σαρχὶ τῇ ἐξ ἡμῶν. Πῶς δακρύει ; Σαρχὶ τῇ 
ἐξ ἡμῶν. Πῶς ἐθανατώθη; Zapxi- ζωοποιεῖται δὲ 
πνεύματι. Πῶς γὴν σαλεύει; Θεότητι τῇ Ex Πατρός. 
llo; τὸν ἄδην πατεῖ ; Θεότητι, οὐχ ἐξ ἡμῶν. Πῶς 


nobis habebat mori : at omnes peccato obnoxii 
erant (9); proinde neeessum fuit impeccabilem 
Deum incarnari, ac mortem carne pro nobis sus- 
cipere. Ideoque ipse carnis expers incarnatur, ut 
quod non potest per divinitatem, id possit per hu- 
manitatem. 


VIH. Patitur, et non patitur: Noli primum 
Verbo tribuere : secundum, ne carnis Verbi putes : 
at nec carnem a Verbo separes : Non enim se- 
paro; sed quod utriusque naturz proprium est, 
designo. Conjunctum manere Verbum dico; non 
simul pati ac affici : simul pendere ; haud tamen 
clavos in naturam suam accepisse : consepultum, 
sed non commortuum : una clausum, sed non pa- 
riter definitum : animam a corpore separatam, Ver- 
bum tamen a neutro recessisse. Quamobrem spolia- 
tus quidem fnit infernus cum divina anima illuc 
descendisset. Profectus enim, etiam positis in in- 
ferno spiritibus preedicavit *! ; at in sepulcro ** san- 
ctum ejus corpus corruptionem non vidit. Nullo 
enim tempore Verbum separari potuit a sua carne , 
ut eam nudam ac solam, aut sine Deo, vel quasi 
corpus unum, nostris simile habentem, relinqueret. 
Ceterum, licet rationalis nostra natura unita sit 
Verbo secundum hliypostasim, haud tamen est ci 
adzquata. Qui enim quod nuper editum est, ei 
adequetur quod est ante secula ? Aut quomodo si- 
mile sit quod habet initium, ei quod principio ca- 
ret? Idcirco etiam vides hodie pullo insidenten, 
sed ut hominem. Duplex quippe erat. Nam et 
crevit, et suxit ubera, et flevit, et est contristatus, 
pro ratione nature nostra, Non enim incarnatus 
Deus Verbum inculpatas natur: nostrae renuit pas- 
siones; alioqui(10)priorein illis ipsam venuisset. 
Non dormit in navigio Deus Verbum ?* : Non dor- 
mitabit enim, neque dormiet, qui custodit Israel ^ ; 


. sed dormit caro nostra, quam Dei Verbum induit. 


Nomnesurit, nec fatiscit.ex lünere divina natura, 
quemadmodum ait Isaias : Deus magnus εἰ fortis, 
non esuriet, neque laborabit **. Quomodo ergo esu- 
rit? Carne, quam sumpsit ex nobis. Quomodo pa- 
titur ? Carne nostra. Quomodo flet? Humana carne. 


φησιν" ᾿Εγὼ xal ὁ Πατὴρ ὃν ἐσμεν; Τῇ ἄνω πῤὸ p Quomodo fuit occisus? Carne ex nobis sumpta : 


αἰώνων γεννήσει. Πῶς, Ὁ Πατὴρ μείζων μού ἑστι ; 
Τῇ χάτω, ἐχ Παρθένου γεννήσει. Πῶς, ἑωρακὼς 
ἐμὲ, éopaxs τὸν Πατέρα; Τῇ ἀχτίστῳ τοῦ Λόγου 
q93t:, Πῶς, Οὐ δύναμαι ποιεῖν ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ οὐ- 


* [ Petr. 1, 19. ** Act. τι, 5]. 
2). 


*5 Matth. viu, 24. 


verum spiritu vivificatur. Quomodo terram con- 
cutit? Divinitate quam habet a Patre. Quomodo 
conculcat inferos? Divinitate, non bumana vir- 
tute. Quomodo ait : Ego et Pater unum sumus **? 


* Psal. cxx, Φ.- '5 [sa. xc, 98. ** Joan. X, 


VARLE LECTIONES. 


u "Avtov. Oxon. ἔνθεον. 


Y Σωθήσεται. Scribe ἰσωθήσεται. 


NOTE. 


(9) Omnes peccato obnoxii erant. Cum Moyses, tuin 
propheta alii, quibus ut sanctioribus reparationis 
nostra negotium videbatur debere committi, ut ulli 
pure creature fuisset committendum. Interpres 
non bene ad redemptos refert. CousEr. 


(10) Alioqui priorem illis eam renuisset. Pulchra 
sententia in novos Eutychianos humana interimen- 
tes in. Christo homine. Interpres CyriHi : Quandc- 
quidem ipsam ante istas renuit; quibus absurduc 
ab Eulogio assumptum, ejus agsexew SS. 


- 


2921 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


2925 


Superna illa nativitate ante secula. Quomodo, A δέν; τί οὖν ; ἀδύνατο; ὁ Λόγος παρὰ xbv * Πατέρα: 


Pater major me est "? Nativitate in inferioribus 
ex Virgine. Quomedo, Qui vidit me, vidi! et Pa- 
trem "8 ἢ Increata Verbi natura. Quomodo, Non 


. possum facere quidquam a memetipso ** * Quid ergo? 


Verbum ne minori pre Patre potentia est? Procul 
sit Ariana illa vesania. Quid est quod dicit : Cla- 
rifica me, Pater ^? Corpus Verbi. Quis dicit : Ego 
in Patre, εἰ Pater in me est δ' * Verbum quod est 
in corpore. Quomodo ail : Patrem meum, et Pa- 
trem vestrum ?? ? Pater quidemr Pater est, non car- 
nis, sed Dei Verbi: quod est ex ipso. Quomodo, 
Deum meum, οἱ Deum vestrum? Deus est, non 
Verbi. Quomodo enim Deus exsistat 2qualis sibi 
Dei? sed Deus illius quz? est in Verbo, formz servi. 
Antequam Abraham fieret, ego sum δ ? Deus Ver- 
hum quod est in carne. Dominus dixit ad. me : 
Filius meus es tu : ego hodie genui te δ" Ὁ Nimirum 
nova incarnatione Verbi : non enim alius erat, 
qui ante luciterum ex Patre genitus est 5*, aliusque 
qui ex matre in Bethlehem incarnatus est. Tametsi 
enim Paulus Samosatensis hz:ec delirat ; haud ta- 
men Paulus Taísensis ista docet : sed cum Dei 
formam in servi forma siguificat, clamat : Qui cum 
sit splendor glorie ** : cumque rursus carnis.Verbe 


ἄπαγε τῆς ᾿Δρειανιχῆς φρενοθδλαδείας  Τέ «b λέγον 
Δόξασόν με, Πάτερ ; Τὸ σῶμα τοῦ Λόγου. Τίς ὁ 
λέγων’: ᾿Εγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ à Πατὴρ ἐν ἐμοῖ; 
Ὃ ἐν τῷ σώματι Λόγος. Πῶς, Παεέρα μου, καὶ Πα- 
τέρα ὑμῶν; ἸΙατὴρ μὲν ὁ Πατῆρ, οὐ τῆς capzb;. 
ἀλλὰ τοῦ ἐξ αὐτοῦ Θεοῦ Λόγου. Θεόν μου, καὶ Θεὸν 
ὑμῶν; Θεὸς, οὐ τοῦ Λόγου: πῶς γὰρ ἔσται τοῦ ἴσου 
αὐτοῦ Θεοῦ Θεός; ἀλλὰ c5; τῆς ἐν τῷ Λόγῳ μορ- 
φῇς τοῦ δούλου. Πρὸ τοῦ ᾿Αδραὰμ γενέσθαι, ἐγώ 
&ju ; Ὃ ἐν τῇ σαρχὶ Θεὸς Λόγος. Κύρεος εἶπε πρός 
με Υἱός μου sl σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε; 
Τῇ προσφάτῳ τοῦ Λόγου σαρχώσει. Οὐ v xp ἄλλος fv 
ὁ πρὸ ἑωσφόρου Ex Πατρὸ: γεννηθεὶς, χαὶ ἄλλος, ὁ 
ἐν Βηθλεὲμ ἐχ μητρὸς σαρχωθείς, El γὰρ. καὶ Dlav- 
λος ὁ Σαμωσχτεὺς ταῦτα παραφρονεῖ, ἀλλ᾽ οὐ Παῦ- 
jo; ὁ Ταρτεὺς ταῦτα νουθετεῖ. ᾿Αλλ᾽ ὅτε μὲν τὴν 
κοῦ Θεοῦ μορφὴν Ev τῇ τοῦ δοίλου μορφῇ σημαίνει, 
Bod: "Oc ὧν ἀπαύγασμα τῆς δόξης" ὅτε 65 πάλιν 
τῆς ἐν τῷ Λόγῳ ἐνωθείσης σαρχὸς τὴν διαφορὰν 
σημαίνει, λέγει: Ὃ δὲ Θεὸς καὶ τὸν Κύριον fiyei- 
ρδν" a ἀμφοτέρων τῶν ἐν τῷ σώματι μορφῶν 
ἀποδείξας τὴν διάγνωσιν, καὶ Μάνεντα τὸν φαντα- 
σιομάχον, xai Παῦλον τὸν ἀνθρωπολάτρην, Παῦλο; 
ὁ ἀπόστολος χγαταδάλλῃ. 


unite differentiam designat, ait : Jleus autem et Dominum suscitavit 57. ut. utriusque formae in cor- 

pore discrimen ostendens, cum Manetem -illum cconomiam phantasia discernentem ac inani spe- 

eie, tum Paulum hominicolam Paulus apostolus prosternat. 
IX. Tu vero quid ais? Quid statuis, nove Ma- C Θ΄. Σὺ δὲ τί λέγεις - τί νομδθετεῖς, ὦ νέε Μανι.- 


nijehee ac pure puteque illius defensor amentiz ? 
Non concedis carnem naturam nominari? At Jllic 
trepidas timore, ubi non erat timor ὅδ. Nec vero 
Dominum roevereris in tempore passionis dieentem : 
Spiritus quidem promptus est, care autem infirma δ᾽ 
Si promptus, quomodo infirma ? Quxnam Christi 
forma? qualis caro in(irma? Omnino illa Adami, qui 
infirmatus est. Qui vero etiam positis genibus orat? 
Ergone Verbum precatur? Quomodo autem cum 
Deus sit, precatur Deum : siquidem est zqualis 
Patri, uti certe equalis est? Plane precatur haud 
deitate, sed qua est homo. Nam alioqui quomodo 
dicit : Potestatem habeo ponendi animam meam, et 
potestatem habeo iterum sumendi eam **? Qui habet 


yate, xal χαθαρὲ τῆς ἐχεῖνον μανίας ÜTtépuay ; οὗ 
δίδως τὸ ὀνομάζειν τὴν cápxa φύσεν ; ἀλλ᾽ Ἐχεῖ 
δειλιᾷς φόδῳ οὗ οὐκ ἦν φόδος. Οὐδὲ τὸν Δεσπό- 
τὴν ἤδεισθα Y λέγοντα ἐν τῷ καιρῷ τοῦ πάθους" Τὸ 
μὲν πρεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σὸρξ ἀσθενής; εἰ 
zp θυμος, πῶς ἀσθενής ; ποία Χριστοῦ popct; 
ποία σὰρξ ἀσθενής : πάντως ἡ τοῦ ἀσθενήσαντας 
᾿Αδάμ. Πῶς δὲ χαὶ χλίνων τὰ γόνατα προσεύχεται; 
ἄρα ὁ Λόγος εὔχεται ; xal πῶ: Osbg ὧν, Θεοῦ δέεται: 
εἰ μὲν οὖν ἴσος τῷ Πατρὶ, ὥσπερ καὶ ἴσος" οὐ €e5- 
τὴτι εὔχεται, ἀλλ᾽ €; ἄνθρωπος. "EEopsisr ἔχω 

θεῖναι τὴν ψυχήν μου, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάν 

λαθεῖν αὐτήν ; ὁ ἐξουσίαν ἔχιον, πῶς Bo πρὶς 

βοήθειαν δέεται ; ὁ λέγων Λύσαξα τὸν var τοῦ- 


polestatem , quomodo alterius auxilio ἱπαΐρει ? D zoy- ἤγουν τὴν ἑαυτοῦ σάρχα" καὶ ἂν τρισὶν ἠμέ- 


Qui dicit : Solvite templum hoc : id est, suam 
jpsius carnem : et in triduo excitabo illud *', quo- 
modo, o deitatis oppugnator, qui templuin suum ex- 
citat, cum templo solvitur? Si quidem enim ipse 
solutus est (13), omnino eget excitante? Tu quidem 


puc ἐγερὼ αὑτόν" πῶς, ὦ θεομάχε, τὸν ναὺν τὸν 
ἑαυτοῦ ἐγείρων, σὺν t ναῷ λύεται ; εἰ γὰρ αὐτὸς 
λέλυται, ἀλλ᾽ οὐ πάντως τοῦ ἐγεέροντος δέεται; σὺ 
μὲν γὰρ φοδῆσαι, ὡς δοχεῖς, μὴ σῶμα Θεοῦ ἀχούων 
παθόν τι, ψιλῷ χτίσματι προσχυνήσῃ; καὶ xoiwo- 


" Joan. xiv, 28. ** ibid. 9. ** Joan. v, 19.  ** Joan. xvii, ὅ. δ' Joan. χιν,0. ** Joan. χα, 17. 


δὲ Psal. m, 7. 
** joan. x, 13. 


* Joan. vin, 58. 
5» Matth. xxvi, 44. 


x Παρὰ τόν. Oxon. πρὸς τόν. 


δ Psal]. cix, ὅ. 
*! Joan. 1, 19. 


" Hebr. 1, ὅ. ' I Cor. vi, 4. ** Psal. xiu, δ. 


VARIA LECTION::S. 
Y Ἤδεισθα. Oxon. αἰδῆσαι. 


NOTAE. 


(11) Ipse solutus est. Αὐτὸς ὁ ἐγείρων * qui habet 
excitare : non αὐτὸ; ὁ ναός * templum ipsum; uti 
male refert interpres Cyril!i. Levi mutatione cras- 
gissimum errorem verbis sequentibus corrigas, ἀντὶ 


τοῦ, ἀλ᾽ ἀ" restituto ἄρα interrogativo, cum que 
clara omnino ac solida procedi! Cyrilli ratio. Vel 
sine interrogatione legendo ἄρα οὖν" eodem sensu. 


! 


2029 


SERMO IN RAMOS PALMARUM. 


2330 


νήσῃτ᾽ ἐγὼ ὃξ τοῦτο τρέμω, μὴ θεότητα παθοῦσαν A metuere videris, ne cum Dei corpus passum aliquid 


xai θανοῦσαν εἔπω, xal τὸ πᾶν τῆς Τριάδος ἀτιμάσω 
μυστήριον. Εἰ μὲν γὰρ ὁ Λόγος ἔπαθεν, ὁ δὲ Πατὴρ 
ἀπαθοῦς ἔστι φύσεως, πάντως ἄλλη ἦν οὐσία τοῦ 
Λόγου, xal ἄλλη fj τοῦ Θεοῦ Πατρός. Καὶ τί λοιπὸν 
᾿Αρειανοῖς μάχεσθαι διὰ τοῦτο; εἰ δὲ μία οὐσία Πα- 
*pó:, xal τοῦ Λόγου, xal τοῦ ἁγίου Πνεύματος, 
ἔπαθε δὲ ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος ἐν σαρχὶ, παθητῆς πάν- 
τως οὐσίας xat θνητῆς, xat ὁ Πατὴρ, καὶ τὸ Πνεῦμα 
τὸ ἅγιον. Εἰ γὰρ συνέπασχε τῇ σαρχὶ ὁ Λόγος, πάν- 
τως χαὶ συντέθνηχε. Καὶ εἰ συντέθνηχε, πῶς τὸν 
ἄδην ἐσχύλευσε ; πῶς τοὺς νεχροὺς ἀνέστησεν ; εὑρε- 
θήσεται δὲ χαὶ θανὼν χωρισθεὶς πάντως τοῦ ζῶντος 
Πατρός. Καὶ εἰ τοῦτο, οὐχ ἔτι λοιπὸν Τριὰς ἐν οὐρα- 
νῷ χατὰ τὸν τοῦ πάθους xa:p»v, ἀλλὰ δνὰς, ἀναμέ- 
νουσα τὸν Λόγον, ἵνα ἀπὸ τοῦ Πατρὸς ἀναστῇ, xax ἐν 
οὐρανῷ ἀνέλθῃ. Ὦ τῆς ἀθεμίτου τόλμης 1 ποῖος ὄφις 
Ψιθυρίσας ἢπάτησε τοὺς θεομάχους παθητὸν τὸν 
ἀπαθῇ ἀποφήνασθαι ; οἱ τὸν Κτίστην ποιοῦσι τῶν 
χτισμάτων ἀσθενέστερον. Οὐχ ἐντρέπῃ, ὦ αἱρΞτιχὲ, 
ἥλιον ἐν δένδρῳ τυγχάνοντα, χαὶ τὸ μὲν δένδρον 
τεμνόμενον, τὸν δὲ ἥλιον οὐδὲ χωριζόμενον, οὐδὲ συν- 
τεμνόμενον" τὸν Ób τῆς διχαιοσύνης Ἥλιον παθητὸν 
λέγων ἐν τῷ ἰδίῳ σώματι γενόμενον ; οὐδὲ φονέα τινὰ 
f| χαχοῦργον, ὦ χαχοῦργε, ἑώραχας χεφαλὴν ἣ χεῖ- 
pac στερούμενον, τὴν δὲ ἀθάνατον Σ ψυχὴν αὐτοῦ μὴ 
συναποθνήσχουσαν τῷ σώματι ; εἶτα ἔλαδον α οὗτοι 
χαιρίαν τὴν πληγὴν ὑπὸ τοῦ Λόγου, καὶ πέπτωχεν 
ὁ θεομάχος" πάλιν ἀνέπνευσεν ὁ Χριστομάχος" πάλιν 
ἀνα:σχυντεῖ ὁ Ἰουδαῖος. Τί λέγων; 


audis, nudam creaturam adores, eique communi- 
ces : at ego illud reformido, ne deitatem passam 
atque mortuam dicam, totumque Trinitatis my- 
sterium probro afficiam. Si quidem enim Verbum 
passum est, Pater autem est impatibilis naturee, 
omnino erit alia Verbi essentia, ac alia Dei Pa- 
tris. Quid vero jam eo nomine habeamus cum 
Arianis pugnare? Quod si una est essentia Patris 
et Verbi ac Spiritus sancti, passum autem est Dei 
Verbum in carne ; utique erunt et Pater, et Spi- 
ritus sanclus, patibilis ac mortalis substantie. Si 
enim Verbum una cum carne passum est, omnino 
etiam cum illa mortuum est. Quod est pariter mor- 
tuum, quomodo spoliavit inferos? Quomodo mor- 
tuos excitavit ? Sed et quod mortuus sit, plane in- 
venietur a Patre vivente separatus. Quod si ita est, 
non amplius erat in ccelo Trinitas tempore passio- 
nis, sed binitas, exspectans ut Verbum excitaretut 
a Patre, et redirel in coelum. O nefandam auda- 
ciam ? Quis serpens sibilo suo deitatis hostes dece- 
pit, ut patibilem esse, impatibilem Deum assererent, 
qui Creatorem, creatis rebus facient infirmiorem ? 
Nen te pudet, o hzretice, ut solem quidem in ar- 
bore exsistentem, czsa arbore, nec separari ab illa, 
nec pariter czedi, dicas ; Solem vero justitize, in suo 
asseras corpore factum patibilem ? Neque, o per- 
dite, vidisti, sie homicidam aut facinorosum ali- 
quem, capite aut manibus truneari, ut tamen im- 


C mortalis ejus anima haud interiret (12) una cum 


corpore? Quanquam hi lethale vulnus argumento hoc acceperunt, corruitque Dei oppugnator; rur- 


sum tamen animos resumpsit oppugnator Christi 


bus verbis? 

F. "Opa, φησὶν, ὅτι οὐ Θεὸν, ἀλλ᾽ ἄνθρωπον ἀπ- 
εχτείναμεν. Πρὺς ὃν εὐθέως χαλὴν εἰπεῖν, Σώπα" 
πεφίμωσο " λάδε χατόχιον ἐπὶ τῷ στόματι. Ἔστω" 
νόμον ἠθέτησας " ἕστω, προφήτας ἀπέκτειγας " 
οὐδὲ τὸν Δαδὶδ ἐρυθριᾷς περὶ τοῦ Χριστοῦ λέγοντα " 
Ἐκ ractpóc πρὸ éucgdpov ἐγέννησέ με; Ὁ Πα- 
τὴρ ἄνω. Καὶ πάλιν“ Κύριος εἶπε πρός ue * Υἱός 
pou εἶ σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέγγηχά σε. Δύο ἔχει 
γεννήσεις ὃ εἷς καὶ μόνος Χριστός " μίαν ἐκ Πατρὸς 
ἀχρόνως, xai ἄλλην ix μητρὸς ἀσπόρως * ὅταν οὖν 
λέγει * Τὸν γῶτόν' μου δέδωχα εἰς μάστιγας, τὰς 
δὲ σιαγόνας μου εἰς ῥαπίσματα " ταῦτα Ex τῆς 
Μαρίας τῆς ἐξ Ἰούδα ἔλαθε" xat ἅπερ ἐξ Ἰούδα 
ἔλαδε, ταῦτα Ἰουδαίοις ῥαπίζειν καὶ μαστίζειν δέ- 
ὄωχεν * ἃ δὲ ὡς Θεὸς χατὰ φύσιν ἔχει, Οὐκ ὄψεται 
ἄνθρωπος ἐκεῖνα, καὶ ζήσεται. 'AXX ὃ Ἰουδαῖος 
πάλιν" Πῶς οὖν ὁ προφήτης περὶ τοῦ Σταυρωθέντος 


43 Marc. iv, ὅ9, 535 Psal. cix, ὅ. ** Psal. u, 7. 


48 [sa. L, 6. 


rursus impudenter Judzeus aggreditur. Qui- 


X. Vide, inquit, ut nen Deum, sed hominem. 
interfecerimus. Cui continuo opere pretium dice- 
mus : Tace, obmutesce **; ori frenum adhibe. Esto 
legem aspernatus sis : esto, prophetas oecideris : 
hon revereris Davidem dicentem de Christo : Ex 
utero ante lüciferum' genuit me 5. Ὁ Nempe supernus 
Pater. Et rursum : Dominus dixit ad me : Filius 
meus es tu ; ego hodie genui te **. Duas habet nati- 
vitates, unus ipse ac singularis Christus; unam ex 
Patre sine tempore, aliamque ex matre sine se- 
mine. Cum ergo ait: Dedi dorsum meum in flagella, 
et genas meas ad alapas ** ; hec ex Maria ex. tribu 
Juda suscepit: et quze ex Juda suscepit, hzc Ju- 


p dais percutienda ac flagellanda tradidit. Quae au- 


tem ut Deus per naturam habet, ea Homo non 
videbit, et vivet **. Sed instat rursum Judzus : Quo- 
modo ergo propheta de Crucifixo ait : Et. vidimus 


** Exod. xxxii, 90.. 


VARIA LECTIONES. 


1 431 ἀθάνατον. Male Oxon. διὰ θάνατον. 


a εἶτα, Forte εἴτε.. 


NOTE. 


(12) Haud interiret una cum corpore. Mh συναπο- 
θνήσχουσαν τῷ σώματι, Quam bona Greca, tam 
mala Latina novi interpretis Cyrilli, omissa -nega- 
νὰ, uL animam una cum corpore interire dicat; 


* 


seu potius prelum ut ejus reprzsentet, quod sal- 
tem collectis vel ad calcem mendis, Wess. τὰς, eR 
mibus ac periewoss , NOWRReXS. C3SNONSNA.. 


, 2831 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


20 


eum, et non habebat speciem, neque decorem *' ? A λέγει " Kal εἴδομεν P. αὑτὸν καὶ obx εἶχεν εἶδος ᾿ 


Atqui vides iterum, o sceleste, ut scriptum sit de 
illo : Speciosus formu prae filiis hominum "δ. Quod 
si quaeris, quisnam Deus possit esse recens? Ego 
vicissim abs te percontabor: Cujusnam hominis 
ante solem permanet nomen, et ante lunam **, gene- 
ratione generationum (15)? Et : Descendit sicut plu- 
via in vellus ; et sicut stilla stillans super terram '*. 
Rursus forsan dices: Quisnam Deus triginta ar- 
genteis venditur ? Ego vero ex te vicissim queram: 
Cujusnam hominis sanguis orbem totum redemit 
'ac sanctificavit? Jam si te illud offendat, quod eum 
pullo insidentem hodie aspicis; quomodo non 
etiam illud dicis, o indocte, quod pueri nullo do- 
cente didicerant pariter, ac elamabant: Benedictus 
qui venit in. nomine Domini ἢ Ut antem Deus sit ac 
Dominus, qui pullo insidet qua est homo, adsit 
mihi tuus, sed non tuus David, de tuis edisserens 
pueris, dicatque quis ille sit quem ii hymnis pro- 
sequuntur, et quem Deum praedicant : David, in- 
quam, velut ex adverso pulli stans, inque hunc 
modum clamans: Tu qui in superno throno sedes, 
quique in terra sedes in pullo: Domine Dominus 
noster, quam admirabile est nomen tuum in universa 
terra ! Quoniam elevata est magnificentia tua super 
clos. Ez ore infantium et lactentium perfecisti lau- 
dem propler inimicos tuos, ut destruas inimicum et 
ultorem "' ; nimirum, diabolum. Tu, qui pullo in- 
sides qua homo, Deus es verus : Et videbimus caelos 
opera digitorum tuorum. Tu qui pullo insides, /u- 
nam et stellas fundasti (14) '* ; tu minuisti hominem 
paulo minus ab angelis; gestansque ac induens ho- 
minem, extulisti eum super omnem principatum et 
potestatem, et gloria et honore coronasti eum. Tu, 
qui super pullo conspiceris, Thronus tuus, o Deus, 
in seculum seculi : EV: Virga directionis, virga regni 
tui. Dilexisti justitiam, ac solus odisti iniquitatem : 
propterea unxit te Deus , Deus tuus??*: eo quod 
formam servi acceperis. Unxit te, non wnetione 
olei, sed Spiritu sancto: ipse enim est oleum ez- 
sultationis. Idcirco etiam dicebat Genitrix tua 
Virgo : 


ΑἹ Isa. Litt, 2. *5 Psal. xiv, 3. 
xuv, 7, 8. 


89 Psal. txxi, ὅ. "* ibid. 6. Τ' Psal. virt, 2,5. 


οὐδὲ κάλλος; ἀλλ᾽ ὁρᾷς πάλιν, ὦ ἀγνώμων, üz 
περὶ αὐτοῦ γέγραπται" 'Opaioc κά.2.1δι παρὰ τοὺς 
υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων. El δὲ λέγεις " Ποῖος Θεῆς 


᾿δύναται εἶναι πρόσφατος ; χἀγώ σοι ἐρῶ Ποίου 


ἀνθρώπον πρὸ τοῦ ἡλίου διαμένει τὸ ὄνομα, καὶ 
πρὸ τῆς σεζήγης γενεᾶς γεγεῶν ; xaX, Καταδήσε- 
ται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόχον, xal óc ἡ σταγὼν ἡ στά- 
ζουσα ἐπὶ τῆς γῆς. Πάλιν δὲ ἴσιυς ἐρεῖς ^ Ποῖος 
Θεὸς τριάχοντα ἀργυρίων πιπράσχεαται ; χἀγώ σοι 
ἐρῶ * Ποίου ἀνθρώπου αἷμα χόσμον ὅλον ἐξηγόρασιε 
καὶ ἡγίασεν; εἰ δὲ ἐχείνῳ προσχόπτεις, ὅτι ἐπὶ 
πώλου ὁρᾷς χαθήμενον σήμερον, πῶς δὲ οὐ x&xtiw 
λέγεις. ὅπερ οἱ παῖδες, ὦ ἀδίδαχτε, ἀδιδάχτως ἔμα- 
θον ἅμα χαὶ ἔχραζον" Εὐλογημένος ὅ ἐρχόμενας 


D ἐν ὀνόματι Κυρίου; Ὅτι δὲ Κύριος καὶ Θεὸς ὁ iri 


σὥλου ὡς ἄνθρωπος χαθήμενος, παρέστιυ μοι ὁ ol, 
ἀλλ᾽ οὐ σὸς Δαδὶδ, περὶ τῶν σῶν παίδων διερχόμε- 
γος, χαὶ τὸν ὑπ᾽ αὑτῶν ἀνυμνούμενον ^ εἰπάτω τί; 
ἔστιν ὁ θεολογούμενος * [καὶ] οἷον καταντιχρὺ τοῦ 
πώλου ἑστηχὼς, χαὶ οὑτωσὶ βοῶν * Ξὺ ó ἐπὶ τοῦ ἄνω 
θρόνον, xaX ἐπὶ τοῦ χάτω πώλου χαθήμενος, Κύριε 
ὁ Κύριος ἡμῶν, ὡς θαυμασεὸν τὸ ὄνομά σου ἐν 
πάσῃ τῇ τῇ ! ὅτι ἐπήρθη ἡ μεγα.2οπρέπειά σιν 
ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν. 'Ex σεόματος vnxüw 
καὶ θηλαζόντων κατηρτίσω αἷνον, Evexa τῶν 
ἐχθρῶν σου, τοῦ καταλῦσαι ἐχθρὸν καὶ ἐκδικη- 
τὴν, τὸν διάδολον. Σὺ ὁ ἐπὶ πώλου ὡς ἄνθρωτο;, 
Θεὸς εἶ ἀληθινός’ Καὶ ὀψόμεθα τοὺς obparok 
ἔργα τῶν δαχτύλων σου. Σὺ 4 ἐπὶ πώλου, σε.ή- 
yn» καὶ ἀστέρας ἐθεμελίωσας " αὺ ἡ.Ἰάττωσος 
τὸν ἄγθρωπον βραχύ τι παρ᾽ ἀγγέλους. xo φορὲ- 
σας τὸν ἄνθρωπον, ὕψωσας σὐτὸν ὑπεράνω πάστ: 
ἀρχῆς, xal ἑξουσΐας, καὶ δύξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφά- 
γωσας αὐτόν. Σὺ ὁ ὁρώμενος ἐπὶ πώλου, Ὃ θρόνος 
σου, ὦ Θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. Καὶ, 
'Ράδδος εὐθύτητος. ἡ ῥάδδος τῆς βασιλείας σου. 
Σὺ ἠγάπησας δικαιοσύνην, καὶ μόνος ἐμίσησος 
ἀνομίαν. Διὰ τοῦτο ἔχρισδν σα . ὁ Θεός, d δούς 
σου, ὅτι δούλου μορφὴ" ἀνέλαδες. “Ἐχρισέν σε, οὐκ 

ἐλαίου χρίσματι, ἀλλ’ ἁγίῳ Πνεύματε. λὺτὸ τάρ ἐστι 


Exsultavit. spiritus meus in. Deo. salutari Ὦ τὸ ἔλαιον τῆς ἀγαλλιάσεως. Διὸ καὶ Osqv ἢ αι 


Y? ibid. 4. 15 Psal. 


VARIE LECTIONES. 


b Εἴδομεν. Male item Oxon. οἴδαμεν. 


NOT.&. 


(15) Generatione generationum. Γενεᾶς γενεῶν " 
quod clarius Latinus interpres przxfixa propositione 
in, in generatione, Agellius putat. deesse ἕως" seu 
subintelligi, ut sit, ἕως γενεᾶς * usque in generatio- 
nem. Copulativam, quam addit Augustinus, et inter- 
pres Cyrilli probat, cum margine scribit, tc. 
xai: non admodum probo. Syxtina habent accu- 
sandi casu et plurali : Γενεᾶς γενεῶν " generationes 
generationum : quomodo est durior constructio ; 
vide Agellium. Valde favet £ulogius ejus exposi- 
tioni, ut τὸ, πρὸ τῆς σελήνης, 511 velut; in con- 
spectu lune, ac quandiu luna duratura. sit: cum τὸ 
σὺν LXX interpretum, reddit τῷ, πρὸ" τὸ, cvy ma- 


ραμενεῖ τῷ ἡλίῳ" τῷ, πρὸ τοῦ ἡλίου διαμένει " tan- 
quam idem valeant. 

(14) Lunam εἰ stellas. Lapsu calami interpres, 
pro /una posuit solem. Haud ita demutanda aucio- 
rum verba, cum maxime illa sacra sunt, ac ipst 
Scriptura. Sic paulo post, «b, σὺ ὁ ὁρώμενος izi 
πώλον, reddit: Qui super equo conspiceris : quasi 
pullus ille cui Dominus insedit, equinus fuerit, nou 
pullus asini ; sintque equus et asinus idem animi; 
vel displiceat Christi illa humilitas, velitque off 
ciosior homo, pro asello ei equum sternere. Ape 
gesis tanta illa libertas ! Parco plura notare ; duaa- 
Qua QWrA 930 wotextvelnt, 


2033 


. SERMO IN RAMOS PALMARUM. 


2934 


*sxoUGa Παρθένος ᾿Ηγα.λλίασε τὸ πγεῦμά μου A meo'* ; cum eam Spiritas sanctus obumbravit. Tu 


ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ Zotnpl pov, ἡνίκα τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον ἐπ᾿ αὐτὴν ἐπεσχίασε. Σὺ δέ μοι σχόπει ὁ πι- 
στὸς ἀχροατῆς, πῶς ἡ παναγία Παρθένος Θεὸν τὸν 
YD. αὐτῆς προσηγόρευσε. Καί φησι" Θεός μου, 
χατὰ τὴν θεϊχὴν αὐτοῦ oüclav: Υἱός uou, χατὰ τὴν 
ἑχυτῷ ὑποστᾶσαν ἐξ ἐμοῦ οὐσίαν. Οὐ γὰρ Éctxov τῷ 
χόσμῳ ψιλὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ Θεὸν σεσαρχωμένον. 
Καὶ μάρτυς ἀξιόπιστος, ἡ σφραγὶς τῆς παρθενίας 
μου. Μὴ ἀτιμάσῃς, ὦ ἄνθρωπε, ὅπερ ἐξ ἐμοῦ ἕλα- 
6:v 6 sb; περιδόλαιον, ἵνα μὴ τὸν περιδαλλόμενον 
χαθυδρίσῃς " μὴ ὑόδρίσῃς τὴν σχηνὴν, ὅτι ὄντως 
ἄνευ χειρὸς συνεῤῥάφη τῷ σχηνώσαντι. Μὴ μερίσῃς 
τὸ φῶς bx τῆς σαρχιχῇς uoo λαμπάδος, ἵνα μὴ 
σθέσῃ χακῶς τὸν τῷ χόσμῳ λάμψαντα ἥλιον, xat 
γενόμενον χωρὶς ἀνθρώπου ἄνθρωπον. Οὐ γὰρ ἐπ- 
ἔγνων ἄνθρωπον. εἰ χαὶ ἔγνων Θεὸν ἐν ἐμοὶ γενό- 
μένον ἄνθρωπον. 

IA^. "Ἔχεις, ὦ πιστότατον xai ἱερώτατον Χριστοῦ 
ποίμνιον, τὰ τῆς ἑορτῇ: ἐγχώμια" σχίρτησον. ἜἜχε:ς 
τὰ θεῖα χαὶ ἄμωμα τῆς Ἐχχλησίας διδάγματα" τρύφη- 
σον. Ἕχεις τὰ ὅπλα τὰ πνευματιχά * χατὰ τῶν λύ- 
χων τῆς ποίμνης πολέμησον " παίδευσον μὴ βλασφη- 
μεῖν  δίδαδον ὑπὲρ ἀληθείας ἀγωνίσαι" ἀπόδειξον 
ὅτι χαθαρὰ ἀπὸ πάντων τῶν ζιζανίων τῆς ἡμῶν xat, 
Χριστοῦ Ἐχκχλησίας ἡ ἄρουρα. El μὲν οἷόν τε Λά- 
ζαρός τις εἶ, σειραῖς πταισμάτων f] ἐναντίων δογμά- 
των δεσμούμενος, σήμερον ὑπὸ τοῦ Δόγου ἄχουσον 


φωνοῦντός σου * Δεῦρο ἔξω, xaX λύθητι, καὶ ἀνά-. 


στηθι. El δὲ μαθητής τις eL, xa τῶν πρὸς διδασχα.- 


λίαν ἐπιτήδειος 6, ἀποστάλθητι, xal λύσας ἄγαγε C 


Χριστῷ πῶλον xal πώλους, xal πολλοὺς τοὺς ἐν 
πλάνῃ προσδεδεμένους, χαὶ εἰς τὴν χατέναντι πίστιν, 
xal χώμην ἀντιχειμένους. Κἄν τινες ἀντιλέ- 
γουσι, χαὶ τὴν λύσιν τῶν πεπεδημένων χαχῶς 
ἐμποδίζειν δοχιμάζουσι, φάσχοντες " Τί 1ύεις τὸν 
πῶλον ; χαθὰ xal τοῖς τυφλοῖς ἐπετίμων μὴ χρά- 
ζειν" εἰπὸ xal σὺ, Ὅτι ὁ Κύριος αὑτῶμ χρείαν 
ἔχει. Κύριος γὰρ ἀζδι πεπεδημέγους repe 
σοφοῖ tvgJobc, καθὼς σήμερον τοῦ Εὐαγγελίου 
ἤχουσας. Ἐπειδὴ γὰρ τὸν τῆς διχαιοσύνης Ἥλιον 
ἐπιδημή σαντα ἔγνωχαν, εἰχότος πρὸς αὐτὸν ἔχραζον" 
'EAéncov ἡμᾶς, Κύρις, υἱὲ Aa6/0. "Q ξένων xo 
παραδόξων θαυμάτων ! οἱ τυφλοὶ ἀναδλέπουσι, xal 
οἱ βλέποντες Ἰουδαῖοι τυφλώττουσιν. Οὗτοι Κύριον 
ὁμολογοῦσι, x&xtivot* Τίς ἐστιν οὗτος; ἑἕπερω- 
τῶσι. Φησὶ γὰρ ὁ εὐαγγελιστής" Οἱ δὲ 6y4oc οἱ 
προάγοντες, xal οἱ áxoJov0ovrtsc, ἔκραζον, 
'Qcayvá* EtAornpéroc ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι 
Κυρίου. Καὶ εἰσελθόντος αὐτοῦ εἰς ᾿Ιερουσαιϊὴμ, 
ἐσείσθη πᾶσα ἡ πόλις, λέγουσα" Τίς ἐστιν οὗτος; 
ἴδες τὸ ξένον τοῦ βασιλέως μυστήριον ; ἐπὶ πώλον 


vero mihi pensa, fidelis auditor, quomodo sari- 
ctissima Virgo Filium suum, Deum appellarit. Uti- 
que, inquit, Deus meus, secundum divinam ejus 
substantiam : Filius meus, secundum eam substan- 
tiam quam sibi de me assumpsit. Non enim mundc 
peperi purum hominem, sed Deum incarnatum. 
Cujus rei testis est locuples, constans virginitatis 
signaculum. Ne dedecores, o homo, quam ex me 
Deus sumpsit vestem, ne ei qui illam induit, con- 
tumeliam irroges. Ne injuria afficias tabernaculum; 
revera enim nulla manuum opera habitanti in. eo 
fuit cousutum. Ne lumen a carnali mea lampade 
separes, ut ne male solem exstinguas qui ílluxit 
mundo, quique sine homine homo factus est. Non 


B enim cognovi hominem, quanquam Deum novi in 


me factum hominem. 


XI. Habes, fidelissime ac sanctissime Christi grex, 
festivitatis encomia : exsulta. Habes divinam ac in- 
culpatam Ecclesi: doctrinam : deliciare. Habes arma 
spiritalia : contragregis lupos depugna : doce eos non 
blasphemare : doce certare pro veritate : ostende, 
Ecclesix: nostre ac Christi agrum a zizaniis omnni- 
bus mundum esse. Si in modum Lazari cpjusdam 
babes, peccatorum vinculis aut contrariorum do- 
gmatum revinctus, audi hodie a Verbo, Veni foras "*, 
ac solvere, et resurge. Sin autem quidam discipulu; 
es, et ad doctrinam idoneus, vade mittente Do- 
mino, solvensque adduc Christo pullum, ac pullos 
pluresque in errore ligatos, atque in adversa fide 
ac castello oppositos. Si qui autem reluctentur, 
ac male, ne compediti solvantur, impedire velint, 
dicentes : Quid pullum solvis **? eorum instar qui 
czcos increpabant ne clamarent: dic tu quoque: 
Quia Dominus his opus habet : Dominus enim solvit 
compeditos ; Dominus sapientes facit cecos "* , quem- 
admodum hodie audisti in Evangelio. Cum enim 
Sojem justitie advenisse cognovissent, merito ad 
eum clámabant: Miserere nostri, Domine, fili David 1, 
O inaudita et insolita miracula! Caci visum reci- 
piunt. Hi Dominum confitentur ; illique : Quis est 
hic"*? percontantur. Ait enim evangelista: Turba 
autem qua precedebant et qug sequebantur, clama- 
bant dicentes : Hosanna : Benedictus qui venit iu 
nomine Domini. Et cum intrasset Hierosolymam, 
commota est universa civitas dicens : Quis est hic**? 
Vidisti novum ac admirabile Regis mysterium? 
Pullo insidens civitatem commovet, ac cruci affixus 
orbem terrarum concutit ; ut' docearis venisse ad 
idolorum, plurium numinum cultu impium errorem 
convellendum ac evertendum. 


χαθήμενος σείει τὴν πόλιν, καὶ ἐν σταυρῷ χαθηλούμενος σείει τὴν οἰχουμένην᾽ ἵνα σὺ pág. ὅτι τὴν 
πολύθεον τῶν εἰδώλων πλάνην σεῖσαι χαὶ χαταλῦσαι ἐλήλυθεν. 


^ Luc. 1, 47. 


18. Joan. xi, 45. "* Luc. Xix, 99. 
^? ibid. 9, 10. . 


7! Psal. CXLv,8. 7$ Matth. xx, 50. 


? Matth. xxi, 10. 


YARUE LECTIONES. 


o ᾿ῬἘπιτήδειος. Forte ἐπιτηδείων. 


2955 


XIl. Ceme autem abstrusum ac reconditum A 


cconomiz ejus mysterium. Cum in inferno positus 
rius loci carcerem pulsaret, clamantibus supernis 
Virtutibus ad infernas : Tollite portas, principes, ve- 
stras*', ut ingrediatur qui dicit: Ego sum ostium?*; 
attoníte adverse virtutes respondebant : Quis est 
iste rez glorie ? In terrenam. introeunte Jerusalem,: 
rei novitate stupefacti, quaerunt : Quis est iste ? £oe- 
lestem Jerusalem repetente, cernentes intelle- 
etuales virtutes cum corpore eum quem nunquam 
vidissent propter incorpoream rationem, ascensus 
modum admirate, ambigebant invicem, dicentes : 
Quis est iste, qui corpore przeditus in loca incorporea 
venit? Sed et illud mirandum, quemodo regi:e illze 
virtutes percontentur, Quis est iste qui venit*! ? eum 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


IB'. Ὅρα δέ μοι τοῦ κατ᾽ αὐτὸν τῆς οἰκονομίας 
στηρίου τὸ ἄγνωστον. Ἐν τῷ ἄδῃ σείοντος αὐτό 
&xel δεσμωτήριον, ὡς ἔχραζον αἱ ἄνω Δυνάμεις 1 
τὰς κάτω δυνάμεις * “Αρατε πύλας, οἱ ἄρχον: 
ὑμῶν, ἵνα εἰσέλθη ὁ λέγων: Εἰμὲ ἐγὼ ἡ 06 
ἐχπλνυττόμεναι αἱἰἐναντίαι δυνάμεις ἀντερθέγτγοι 
Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιζεὺς τῆς δόξης ; εἷς 
ἐπὶ γῆς Ἱερουσαλὴμ ξενιζόμενοι “τύθονται " 
στιν οὗτος [ὁ βασικεὺς τῆς δόξης ;} εἰς 
ἄνω Ἡερουσαλὴμ ἀνερχομένου αὑτοῦ, ὁρῶντες αἱ 
μετὰ σώματος, αἱ οὐδέποτε ἰδόντες αὐτὸν, δε 
ἀσώματον, νοεραὶ δυνάμεις, θαυμάζουσα: τοῦ Ei 
τρόπου τὴν ἄνοδον, διηπόρουν πρὸς ἀλλήλας, Ab 
σαι * Τίς ἐστιν οὗτος παραγενόμενος ἕν τοῖς à 
μάτοις χωρίοις ἐνσώματος ; θαυμάσαι δὲ ἄξιον, : 


in ejus in terra nativitate pariter clamaverint ac B πύθονται, Τίς ἐστιν οὗτος ὁ παραγενόμενος, 


cecinerint : Gloria in altissimis Deo ; et in terra paz; 
in hominibus: bona voluntas** ; a quibus certe pre- 
clare edocti sunt Flebreorum theologi pueri di- 
centes : Hosanna : Benedictus qui venit in. nomine 
Domini : paz in celo, εἰ gloria in. altissimis**. Sic 
enim Lucas habet. Eratque videre in Sion, celestia 
pariter ac terrestria vicariis sibi respondentia vo- 
cibus, seque mutuo salutantia. Dicunt superi : 
Gloria in- altissimis Deo, et in terra pax ; iuferi re- 
spondent : Paz in celo, et gloria in altissimis. Dixerunt 
angeli: In terra pax ; homines clamarunt : Paz. in 
celo. Quamobrem? Quod nimirum ille adsit, qui 
omnibus clamat: Pax vobis**. Pro quo propheta 
precabatur, dicens: Domine Deus noster, pacem da 
nobis*'; hoe est, Mitte Filium tuum unigenitum, 
ut per eum nobis reconcilieris, videns naturanr 
nostram per eum tibi unitam. Quam pacem viden- 
tes coelestes chori clamabant : Gloria in altissimis 
Deo, et in terra pax; id est, perfecta Dei cum ini- 
micis reconciliatio, quam et pueri cum docti essent, 
clamabant : Hosanna : pax. in colo, et gloria in al- 
tissimis. Nam quz olim infense habebant, fraterna 
nunc charitate conserta sunt ; unam coelestia pariter 
ac terrena, Christo: coelesti simul ac terreno, divi- 
nitatis confessionem ac adorationem offerentia. 
Quamobrem jubent superi, ut ei inferi Divinitatis 
offerant confessionem : Ádorent eum omnes familie 
gentium *^. Inferi superis respondent: Adorent eum 


βασιλικαὶ δυνάμεις, ab ἐν τῇ χκάτῳ γεννήσει αὖτ 
βοήσασαι ἅμα xaX ὑμνήσασαι" Δόξα Ev ὑγίσ: 
Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώσοες δὺδοχί 
οἷς γε. χαλῶς ἐμαθήτευσαν τῶν "E6palwv οἱ θεὸ 
γοι παῖδες σήμερον λέγοντες" Ὥσαγνά" Eolo 
μένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀγόματε Κυρίου * εἰρή 
ἐν οὐραγῷ, xal δόξα ἐν ὑψίστοις. Οὕτως γὰ 
Λουχᾶς εἴρηχε. Καὶ ἣν ἐν Σιὼν ἰδέσθαι ὥσπερ i 
τιφθεγγόμενα χαὶ ἀντασπαζόμενα ἄλλτ,λα τὰ οὐρᾷ 
xai τὰ ἐπίγεια. Οἱ ἄνω λέγυυσι" Δόξα ἐν ὑψίστι 
Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη οἱ xàtw ἀποχρίνοντι 
ΕἸρήνη ἐν οὐξαγῷ, καὶ δόξα ὃν ὑψίστοις.Οἱ ἄγγεὶ 
᾿Επὶ γῆς εἰρήνη, εἰρήχασιν * ot ἄνθρωποι, Εἰρήνη 
οὐρανῷ, χεκράγασι.Διατί; ἐπειδὴ ἐ πέστη ὁ πᾶς: βοι 
Εἰρήνη ὑμῖν" περὶ οὗ ὁ προφήτης τὔχετο, λέγι 
Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν" τοῦτ᾽ E 
Τὸν Υἱόν σου τὸν μονογενῇ ἀπόστειλον, ἵνα δι᾽ αὖ 
χαταλλαγῇ: πρὺς ἡμᾶς, ὁρῶν τὴν ἡμετέραν oi 
ἐνωβλεῖσάν cot δι᾽ αὐτοῦ * ἥνπερ εἰρήνην ὁὀρῶντε: 
τῶν ἄνω χοροὶ, ἐθόων * Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, ! 
ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἔγουν Θεοῦ πρὸς ἐχθροὺς tt 
χαταλλχγὴ, ἣν χαὶ οἱ παῖδες μαθόντες ἔχρα:- 
'Ωσαγγά" Εἰρήνη ἐν οὐρανῷ, καὶ δόξα ἐν Pisco 
Γεγόνασ! vào τά ποτε ἐχθρὰ, νῦν ἀδελρῖ᾽ uix τ΄ 
οὐράνια, xa τὰ ἐπίγεια Χριστῷ τῷ οὐρανίῳ καὶ 
ἐπιγείῳ θεολογίαν προσάγοντα, xal προτευ δῪ 
Ὅθεν θεολογίαν προσάγειν οἱ ἄνω τοῖς χάτω bx: 
λεύονται * Προσκυγησάτωσων αὐτῷ παᾶςαι αἱ zi 


omnes angeli Dei**. David utrisque clamat: Leten- y τριαὶ τῶν ἐθνῶν" οἱ χάτω τοῖς ἄνω ἀντιφθέγγοντ: 


lur coli, οἰ exsultet terra*?. Respondent pueri : 
Hosanna : Benedictus qui venit in nomine Domini. 


Ilpocxvvncácocar αὑτῷ πάντες ἄγγε.1οι 86 
Ὁ Δαδ' ὃ τοῖς ἀμφοτέροις Boà- Εὑφραινέσθωσαγ 


οὐρανοὶ, καὶ ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ. Οἱ παῖδες ἀπεχρίνουτο. Ὡσαγγά" Ebloynuévroc d ἐρχόμενος 


ὀνόματι Κυρίου. 

XIII. Cum quibus nos quoque laudemus, ac fe- 
stam nunc agamus lucem, non pompatice, sed di- 
Yine : nedum manu, sed et animo, palmarum ra- 
mos tenentes, eumque supra nivem dealbantes, 
oinnem ipsum veteris ac pellicez tunicz mortali- 
tatem, omni fastu ac elatione deposita, exuamus. 
ldcirceo enim spirituum rex, non in curribus et 
exercitibus venit, sed misero ac vili pullo insidens, 


*! Psal. xxi, 7. ! Joan. x. 9. 


82 [53. χΠ|, 1. 5^ Luc. u, 14. 


IT'.Ms0' ὧν καὶ ἡμεῖς ἀνυμνήσωμεν, xal Eoorásey 


σήμερον" μὴ πανηγυριχῶς, ἀλλὰ θεϊχῶς * μὴ μόν 


τῇ χειρὶ, ἀλλὰ χαὶ τῇ Ψυχῇ, Bata κατέχοντες" a 
ταύτην ὑπὲρ χιόνα λευχάναντες, πᾶσαν ἐξ αὐτ 
κοῦ παλαιοῦ xai δερματίνου χιτῶνος τὴν νέχρωϑ 
ἀποδυσώμεθα, πάντα τύφον χαὶ ἔπαρσιν ἀποῤῥίψα 
τες. Διὰ τοῦτο γὰρ ὁ βασιλεὺς τῶν ἀπωμάτων, οἱ 


ἐφ᾽ ἁρμάτων καὶ στρατευμάτων παραγίνεται" ài 
* Luc, xix, ὅ8. ** Luc. xr, Y 


^ [sa. xxvi, 12. *^ Psal.xx1,98,. Pul, sc, ὃ. 9 Yel SN V. 


29,1 


CAPITA VII DE DUABUS NATURIS. 


2038 


ἐπὶ πώλου οἰχτροῦ χαὶ utzpoo χαθήμενος ἔρχεται, A quo doceat, ut ne in equis et mulis, quibus non 


ck παιδεύων μὴ ἐφ᾽ ἵππων xal δα!όνων, ofc οὐκ 
ἔστι σύγεσις, ἐπαίοεαθα"ι. Διὸ χαὶ fjuet; συμμετριά- 
σωμεν Χριστῷ, ἵνα xaY συνέλθωμεν * μετὰ ἀγγέλων 
ὑμνέσωμεν μετὰ τῶν παίδων δοξάσωμεν ^ μετὰ 
τοῦ ὄχλου τὰ τοῦ ὄχλου βοήσωμεν * μετὰ Βηθανίας 
σχιρτήσωμεν᾽ μετὰ Λαζάρου τῶν νεχρῶν ἔργων 
ἀναπττῶμεν" μετὰ τῶν ἐν Σιὼν χορεύτωμεν" μετὰ 
τῶν ἀναδλεψάντων τυφλῶν χράξωμεν " μετὰ νηπίων 
xat γερόντων αἰνέσωμεν" μετὰ μαθητῶν χηούξωμεν" 
ἐλαιῶν xAá5ou; δι' ἐλεημοσύνης ἐν τῇ τοῦ βίου ὁδῷ 
χαλῶς ὑποστρώσωμεν " χατὰ τοὺς παῖδας περιχό- 
ψωμεν τῆς πολυύῦλου ἡμῶν ὑπάρξεως τὸν ὄγχον " 
χαὶ ἐλεημοσύνῃ ἑαυτοὺς ὑποστρώσωμεν ἐν τῇ ὁδῷ 
τῇ λεγούσῃ * Ἐγώ εἶμι ἡ ὁδός" ὅπως xat ἡμεῖς 5c 


est. intellectus **, efferaris. Promde nos etiam una 
cum Christo modestiam colamus, ut et'&imul ascen- 
damus : cum angelis personemus bymnos :cum 
pueris glorificemus: cum turba, eadem ac ipsa 
clamemus : cum Bethania exsultemus : cum Lazaro, 


ab operibus mortuis resurgamus : cum Sionis in- 


colis choros agitemus: cum ccis quibus visus 
restitutus fuit, clamemus: cum pueris et senibus 
laudemus : cum discipulis predicemus : ramos oli- 
varum per misericordiam in vitze itinere puerorum 
more rite sternamus : cireumcidamas longe mate- 
rialis nostr: substantie molem, nosque miseri- 
eordie in via substernamus, quas dicit: Ego sum 
via** : ut et nos per eam et cum ea inisericordiam 


αὐτῆς εὕρωμεν ἕλεος παρ᾽ αὐτῆς, xal σὺν αὐτῇ elc B inveniamus in superna Jerusalem. In magnum illud 


τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ. Eig τὸ ἱερὸν «b μέγα συνεισ- 
ἔλθωμεν, χαὶ οἱ προάγοντες, χαὶ οἱ ἀχολουθοῦντες" 
οἱ προάγοντες μὲν, οἱ ἐν τῇ τρίτῃ ὥρᾳ, καὶ οἱ ἀχο- 
λουθοῦντες, οἱ περὶ τὴν ἑἐνδεχάτην χαὶ οἱ προ- 
ἄγοντες διὰ πράξεων, xaX οἱ ἀχολουθοῦντες διὰ προ- 
θέσεως, ἅπαντες [σὺν] Χριστῷ d, οἱ αὐτοὶ συναχο- 
λουθοῦντες, χαὶ ἀχολουθήσαντες συμδασιλεύοντες 
αὑτῷ, xal τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἀπολαύοντες, δόξαν 
xai μεγαλοσύνῃην΄ ἀναπέμψωμεν, ἅμα τῷ Πατρὶ, 
xa τῷ παναγίῳ καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν xat 
ἀεὶ, xaX εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


*! Psal]. xxxi, 9. "5 Joan. xiv, 6. 
4 Χριστῷ. Leg. τῷ Χριστῷ. 


3.......--Ξ- ΞΞ-Ξ3ἑ3ᾧἃΞ 


templum pariter ingrediamur, tum qui precedi- 
mus, tum qui sequimur: qui przcedimus, qui ni- 
mirum hora tertia: et qui sequimur , qui circa un- 
decimam : qui, inquam, per acta precedimus ; 
quique sequimur per propositum animi; omnes 
Christo, ei nunc ac olim comites, cum ipso regnan- 
tes, ac sempilernis bonis [ruentes, gloriam ἃς 
magnificentiam submittamus, una cum Patre, 
sanclissimoque ac viviflco Spiritu, nunc et semper, 
et in secula seculorum. Amen. 


YARIE LECTIONES. 











TOY MAKAPIOTATOY EYAOTIOY 


ΠΑΠΑ AAEZSANAPEIAZ 


ΚΕΦΆΛΑΙΑ EIITA 


ΠΕΡῚ TON ΔΥῸ eYZEQN TOY KYPIOY ΚΑΙ ΘΕΟΥ͂ ΚΑΙ ΣΩΤΗ͂ΡΟΣ HMQN ἸΗΣΟΥ͂ ΧΡΙΣΤΟΥ͂. 


« 


BEATISSIMI EULOGII 


PAP.E ALEXANDRINI 


CAPITA (!9 SEPTEM 
DE DUABUS NATURIS DOMINI DEIQUE AC SALVATORIS NOSTRI JESU CHRISTI. 


Interprete Francisco CowsEris!o. 


Α΄. El μιᾶς φύσεως μετὰ τὴν ἕνωσιν ὁ Κύριος ἡμῶν ( I. Si unius nature post "unionem est. Dominus 


Ἰησοῦς Χριστός ἐστιν, εἰπὲ, ποίας ; τῆς λαδούσης, 


noster Jesus Christus, rogo, cujusnam? ejus quie 


(15) Exstant hec seplem Capita sancti Eulogii inter opuscula theologica sancti Maximi cou(essex s, 


Opp. toin. ll, pagg. 145 564. edit. Combefisiana. 


2033 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND: 


29.) 


assumpsit, aut quie assumpta est? quidve allera A ἣ τῆς ληφθείσης; xaX t! γέγονεν ἡ ἑτέρα ; εἰ ἢ 


factum est?,Sin autem exsistant ambze,. quomodo 
sunt .una, nisi ex ambabus una composita facta 
est ? Sin autem se res sic habet, quomodo non di- 
vers:e substantix Christus a.Patre, qui omnis expers 
compositionis est ?: 


Il. Si nunquam duplicis naturz Dominus noster- 


Jesus Christus agnitus est, quomodo potest dici 
Christum post .unionem unius esse nature,.aut 
eliam prorsus nuncupari unio? Sin autem fides est 
fuisse Christum duplicis naturz, dic, rogo, quan- 
donam Christus erat duplicis naturz, ac quando: 
unius factus ? . 

Ill. Ejusdemne Deus Verbum cum carne ab 60. 
assumpta substantie est, an diverse? At, si qui- 


ὑπάρχουσιν ἀμφότεραι, πῶς μία, εἰ μὴ ἐξ ἀκμφοτέ- 
ρων μία ἀπετελέσθη σύνθετος : εἰ δὲ τοῦτο, m; 


οὐχ ἑτεροούσιος ὁ Χριστὸς, τοῦ Tlazp5; ἀπυ θέτιν 


ὑπάρχοντος; 


Β΄. Εἰ οὐδέποτε δύο φύσεων ὁ Κύριος ἡ λὧν Ἰησοῦ; 
Χριστὸς ὡκολόγηται ὧν, πῶς δυνατὸν λέγειν μιᾶς 
μετὰ τὴν ἕνωσιν τὸν Χριστὸν, ἢ χαὶ ὅλως λέγειν 
ἕνωσιν ; εἰ δὲ ὡμολόγηται ὁ Χριστὸς δύο φύσεων 
γεγονέναι, εἰπὲ. πότε δύο φύσεων .ἣν ὁ Χριστὸς, χεὶ 
“πότε γέγονεν ἐχ pad; ; 


Γ΄. Ὁμοούσιος ὁ Θεὸς Λόγος τῇ παρ᾽ αὑτοῦ λτιφθείση 
σαρχὶ, ἣ ἑτεροούσιος ; ἀλλ᾽ εἰ μὲν διλουύσιος, πῶς € 


dem ejusdem est, quomodo Trinitas non effecta B γέγονε τετρὰς ἡ Τριᾶς; εἰ δὲ ἑτεροούσιος ἢ σὰρξ av 


quaternitas est? Sin autem caro diverse substan- 
ti: a Deo Verbo est, quomodo Christus non du- 
plicis est natura ? 

JV. Sunt qui unam Dei Verbi naturam incarna- 
tam dicuut (18): arbitror autem vos quoque sic 
dicere. At enim, si hoc ita intelligendum, ut una 
sit Dei ac carnis substantia ; quonam modo fieri 
potest ut idem creatum 511 cum increato, et quod 
est sempiternum cum eo quod tempori subjectum 
est? Sin autem idcirco, quod una natura habeat al- 
teram, aut ab altera habeatur, quis unam et unam 
non duas, sed unam appellari ferat ? 

V. Si una natura Dei Verbi et Patris, quomodo 
non una natura Dei Verbi et Patris et carnis? 


VI. Si nulla ratione.Deus Verbum ct caro sunt 
duo, quomodo non omni ratione Deus Verbum et 
caro unum sunt? Ac, si quidem Deus Verbum et 
caro omni ratione idem sunt, quomodo Verbum 
: earo non erit, et caro Verbum, Patrique cozterna 
et consubstantialis haud secus ac Deus Verbum? 
Sin autem non omni modo Deus Verbum et caro 


unum sunt, quomodo non quadam ratione Deus Verbum et caro duo sunt? 


VII. Si fleri non potest ut magis uniantur Deus 
Verbum et caro, quam Deus Verbum οἱ Pater, 
quomodo Deus Verbum unitus et caro nulla ratione 
sunt duo? 


FRAGMENTA. 


Kulogii Alexandrini episcopi. sermo de Trinitate. et D EbAoylov ἐπισκόπου ᾿ΑΙεξανδρεέας .16γος πε 


de incurnatione unici Trinitatis Dci Verbi. 


(Ex cod. Vatic. ed. Aug. Mat, Seript. Veterum collect. VI, 177.) 


In principio ante szcula fuit Deus, et Deus fuit 
ante szcula, et ante omnia fuit Deus (Verbum), 
3nte mundum, ante angelos, antc. colum, ante 


16) Athanas., Cvrill. 


Θεοῦ Λόγον, πῶς οὐ δύο φύσεων ὁ Χριστός ; 













Δ΄. Μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγον σεσαρχωμέννν qas 
τινες * οἶμαι δὲ καὶ ὑμᾶς οὕτω λέγειν. "AX εἰ μὲν 
μιᾶς οὐσίας τοῦ Θεοῦ xai τῆς σαρχὸς τοῦτο vorzim, 
πῶς οἷόν τε τὸ χτιστὸν τῷ ἀχτίστῳ, καὶ τὸ olio» 
τῷ ὑπὸ χρόνον εἶναι ταυτόν; εἰ δὲ ὡς μιᾶς φύσεω; 
ἐχούσης ἑτέραν, f| ἐχομένης ὕφ᾽ ἑτέρας, τές ὑποί:ε 
μίαν χαὶ μίαν, οὐ δύο, ἀλλὰ μίαν εἰπεῖν ;. 


, 


Ε΄. Ei μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου xal τοῦ Ilasp», 
πῶ: οὐ μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου καὶ τοῦ [᾿ατοὺς 
xai τῆς σαρχός ; 

('. Εἰ κατ᾽ οὐδὲν δύο ὁ θεὸς Λόγος xa ἡ σὰρξ, c 
οὐ χατὰ πάντα ἕν ὁ θεὸς Λόγας χαὶ ἡ σάρξ: χαὶ ἐ 
κατὰ πάντα ἕν ὁ θεὸς Λόγος; καὶ ἢ σὰρξ, πῶς o3 
ἔσται ὁ Λόγος σὰρξ, χαὶ ἡ σχρξ Λόγος, xai συναῖ- 
διος τῷ Πατρὶ, καὶ ὁμοούσιος ὡς ὁ Θεὸς Λότγο;; εἰ 
δὲ οὐ χατὰ πάντα ἕν ὁ θεὸς Λόγος καὶ dj σὰρξ, τῶ; 
ob χατά vt δύο ὁ Θεὸς Λόγος καὶ fj σάρξ; 


Z'. Εἰ ἀδύνατον πλέον ἡνῶσθαι τὸν θεῖν. 46::ν xal 
τὴν σάρχα, οὗ ἤνωται ὁ Θεὸς Λόγος χαὶ ὁ Diaz, 
πῶς ἡνωμένος ὁ θεὸς Λόγος καὶ ἡ σὰρξ ταν οὐδέν 
εἰσι δύο: 





Τριάδος καὶ τῆς θείας οἰκονομέας τοῦ ἑνὸς τῆς 
Τριάδος Θεοῦ Λόγου. 


Ἐν ἀρχῇ πρὸ αἰώνων ἣν ὁ Θεὸς, καὶ Θεὸ; Ev τρὶ 
τῶν αἰώνων, xoi πρὸ πάντων. ἣν ὁ Θεὸς [Aórsl- 
πρὸ χόσλου, πρὸ ἀγγέλων, πρὸ οὐρανοῦ, πρὸ tiis 


391] 


SERMO DE TRINITATE ET INCARNATIONE 


2947 


T5 φωτὸς, πρὸ ἀστέρων, πρὸ ἀνέμων, πρὸ ὑδάτων, A solem, ante lucem, ante sidera, ante ventos, anto 


“πρὸ πνοῆς, πρὸ τῆς γῆς, πρὸ πάσης 6patn; τε, xal 
ἀοράτου χτίσεως “ οὗτος τοίνυν ὁ προάναρχος xal 
προαιώνιος ὁ ὄχτιστος Θεὺς οἱχείᾳ βουλήσε! xaX εὐὖ- 
δοχήσει ὡς μόνος οἷδεν αὐτὸς, xal ὅτε οἷδεν, xal ὅθεν 
οἶδεν, ἔχτισε πᾶσας τὰς οὐρανίους τῶν ἀγγέλων xal 
ἀσωμάτων στρατευμάτων xal ταγμάτων, ἀοράτων, 
πολυομμάτων, ἀομμάτων, ἑἐξαπτερύγων, θρόνων, 
οὐρανῶν δυνάμεις" εἶτα μετὰ ταύτας δημιουργεῖ 
τὸν ὁρώμενον ἐξ οὐρανοῦ καὶ γῆς χόσμον, ἐξ ὧν 
ἔστι χαὶ ὁ ἄνθρωπος, μίμημα τῆς ὁρατῆς xa: [Xopá- 
«ou ] χτίσεως, ὁρατὴν μὲν ἔχων τὴν σάρχα, ἀόρατον 
65 τὴν Ψυχήν. Τοῦτον τὸν ἄνθριυπον πλασθέντα 
ἐνουθέτησεν ὁ Θεὸς, δοὺ; αὐτῷ εἰς ἐπιστροφὴν τὴν 
£x τῆς πλάνης εἰδωλολατρείας νόμον γραπτὸν διὰ 
Μωῦσέως. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἴσχυσεν ὁ νόμο: τὸν ἄνθρωπον 
ἀναχαλέσασθαι" εἶτα ἀπέστειλεν προφήτας νου- 
θετοῦντας, ἀπειλοῦντας, θαυματουργοῦντας. ᾿Αλλ᾽ 
οὐδὲ οὕτω: ὁ πλανηθεὶς ἄνθρωπος ἐκ τῆς πλάνης 
ἐπεστρέψε. Τέλος 6b λοιπὸν χατοιχτίσας τὸ ἴδιον 
πλάσμα, ὁ Θεὸς αὐτὸς ἐπὶ γῆς ὥφθη, χαὶ τοῖς ἀνθρώ- 
ποι: ὡς ἄνθρωπος ὁ Θεὸς Λόγος συνανεστράφγη,, xoY 
μορφὴ τοῦ Δεσπότου ἐπὶ γῆς χατῆλθεν, ivx ἡ μορφὴ 
τοῦ δούλου ἐν οὐρανοῖς ἀνέλθῃ. 

Εἶτα ἐχπεσὼν τῆς προτέρας πλάνης xai ἐλπίδος 
ὁ πονηρὸς τῶν ἀνθρώπων πολέμιος, ὡς εἶδεν ἑαυτὸν 
ἡττηθέντα χαὶ διὰ Χριστοῦ συυτριδέντα, διὰ σταυροῦ 
πατηθέντα, χαὶ διὰ βαπτίσματος βυθισθέντα, τά τε 
εἴδωλα χαταστραφέντα, xai τὴν εἰδωλολατρείαν 


λοιπὸν ἐξ ἀνθρώπων χαταργηθεῖταν, xal τὴν θεο- c 


Ὑνωσίαν ἐν χόσμῳ χηρυχθ:ΐσαν, τὶ ποιεῖ ὁ χαχούργο; 
χαὶ παμμήχανος ; δευτέραν ἄλλην εἰδωλολατρείαν 
χαὶ πλάνην εἰς οἰχουμένην χατέσπειρεν, τὰ τῶν αἱρέ- 
σεων ζιζάνια. Εὐθέως ἐπὶ τῶν ἀποστόλων Σίμωνα 
εὺν Μάγον ἀναστήσας μυσεράρχην πρῶτον τῶν τοῦ xó- 
σμοῦυ αἱρέσεων, λέγοντα ἑαυτὸν εἶναι θεόν. Εἶτα δεύ- 
τερον Νικόλαον, ἐξ οὗ εἰ Νιχολαῖται ἐλέγοντο. Εἶτα 
Θευδᾶν. Εἶτα ἑτέρους καθεξῆς οἰχείους ἐργάτας xa* 
τῆς πλάνης ἐφευρέτας, δι' oz πλεῖσται καὶ διάφ΄ o 
ἅγιαι συνόδοι ὑπὸ τῆς χα͵ολιχῆς Ἐχχλησίας συν- 
ἡθροίσθησαν. 

Οὕτω ποτὲ τότε ἀνέστη μυσεράρχης Ἄρειος ᾿Αλεξ- 
aybpila; πρεσθύτερος, λέγων χτίσμα εἶναι τὸν YU 
xai Λόγον τοῦ Θεοῦ, ἑτεροούσιον τοῦ Πατρός" χαθ᾽ οὗ 


ἡ ἁγία σύνοδος ἡ νιχητιχὴ τῶν ἐν Νικαίᾳ τι ἀγίων D 


Πχτέρων συνηθροίσθη, ὁμοούτιον ὁρίσασα τὸν Yibv 
τῷ Πατρὶ xaxà τὴν θεότητα, χαὶ ὁμοούσιον τὸν 
αὐτὸν ἡμῖν τοῖς ἀνθρώποις κατὰ τὴν αὐτοῦ ἀνθρωπό- 
^70, χηρύξασα, οὐ χτίσμα ὄντα, ἀλλὰ Κτίστην᾽ οὐ 
ποίημα, ἀλλὰ Ποιητὴν τῶν ἁπάντων. Εἶτα μετὰ χρό- 
νοὺς νε΄ ἀνεφάνη Μαχεδόνιος ὁ δόλιος ἐπίσχοπος Κων- 
σταντινουπόλεως, χτέσμμα λέγων τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. 
Δι᾿ ὃν T, ἁγία σύνοδος τῶν pv ἁγίων Πατέρων γέγονεν, 
ὁμοούτιον λέγουσα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον xal ἄχτιστον, 
ἤγουν μίαν οὐσίαν Πατρὸς, xaX Υἱοῦ, xai ἀγίου Πνεύ- 
ματος, μίαν θεότητα, μίαν ἐξουσίαν, μίαν δύναμιν, 
ἐν πριτιν ὑπηστάδεσιν. . 


aquas, ante flatum, ante terram, ante omnem visi- 
bilem invisibilemque crcaturam. Hic igitur initii 
expers xternusque et increatus Deus propria vo- 
luntate οἱ beneplacito, uti novit ipse solus, et 


quando nevit et unde novit omnes coelestes ange- 


lorum et incorpureorum exercituum et ordinum, 
invisibilium, et multis oculis przeditorum et oculis 
carentium, sex alis instructorum, thronorum, cce- 
lorum virtutes creavit. Tum post illas creat visibi- 
lem mundum, ccelo et terra consistentem, ad quem 
pertinet homo, imago visibilis [et invisibilis] crea- 
tionis : siquidem carnem habet visibilem, animam 
autem invisibilem. Hunc hoininem crca!um com- 
monuit Deus, legemque a Moyse conscriptam ei 
dedit, ut ab erroneo idolorum cultu averteretur. 
Quoniam autem lex hominem revocare non potuit, 
misit (Deus) prophetas cohortantes, minitantes, 
miracula patrantes. At ncque sic homo seductus. 
ab errore rediit. Ad extremum, figmenti sui mi- 
sertus, Deus ipse in terra apparuit, et cum homi- 
nibus ut homo conversatus est Deus Verbum, ac 
species Domini in terram descendit, ut species 
servi ad celos eveheretur. ' 

Tum igitur improbus hominum adversarius priori 
errore atque spe excidit. Cum autem videret sese 
superatum ac per Christum contritum, per crucem 
conculcatum, per baptisma ad abyssos detrusum, 
porro idola eversa, idololatriam ex hominibus dele- 
tam, Dei cognitionem in mundo przdicatam : quid 
agit improbus astutusque malorum inventor ? Aliam 
quamdam idololatriam et errorem in orbem terra- 
rum diffudit, hzresium zizania. Jam enim aposto- 
lorum tempore excitavit Simonem Magum, dcte- 
&tabilem hzresium mundi principem qui semet- 
ipsum deum esse dixit. Secundo loco Nicolaum, 


. e quo Nicolaite sunt appellati; tum Theudam, et 


pestea czteros deinceps famulos suos errorisque 
inventores, propler quos plüres ac diversae sancte 
synodi ab Ecclesia catholica convocatz sunt. 


Sic temporis decursu surrexit. abominandus 
Arius presbyter Alexandrinus, dicens creatum esse 
Filium Verbumque Dei, neque cjusdem cum Patre 
essenli: : contra quem sancta synodus Nicxna 
trecentis octodecim sanctis Patribus composita , 
collecta est, edicens Filium secundum divinitatem 
Patri, cumdemque secundum humanitatem nobis 
consubstantialem esse, non creatuin, sed Creatorem, 
non factum, sed Factorem universi. Deinde, elapsis 
quinquaginta quinque annis, prodiit Macedonius, 
dolosus ille episcopus Constantinopolitanus, qui 
Spiritum sanctum creaturam esse declaravit. Pro- 
pter quem sancta synodus centum quinquaginta 
sanctorum Patrum coacta est, que promulgavit 
Spiritum sauctum increatum, id est, unam essen- 
tiam Patris, Filii, et Spiritus sancti, unara divini- 
tatem, unam potestatem, wWaxa. NNXNSMSARS NA NN 
subsianQs. 


2913 

Preterlapsis iterum annis quinquaginta uno, 
emersit Nestorius, nefandus impurusque presul 
Constantiaopolitanus , qui hominiparam, non Dei- 
param esse sanctam Virginem asseruit. Propter 
hunc habita est prior Ephesina ducenterum san- 
ctorum Patrum synodus, qux proprie et revera 
Deiparam esse sanctam Virginem promulgavit, οἱ 
Nestoriun, zxterno anathemate percussit. Deinde 
post viginti quinque circiter annos, emersit Euty- 
ches nefaustus monasteriorum Constantinopolita- 
norum archimandrita, dicens non consubstantiale 
nobis esse corpus Christi ; eodemque fere tempore 
exstitit Dioscorus papa Alexandrinus. qui unam in 
Christo naturam dixit. Propter hos duos detestan- 
dos haresiarchas collecta est sanctorum Patrum 
synodus Chalcedonensis, qua: prxter modo citatos 
hzresiarchas Nestorium quoque anathematizavit, 
Christum autem secundum humanitatem nobis 
consubstantialem edixit, et. duas indivisibiles na- 
turas cem una persona credendas statuit. Unus 
enim est Christus, et non duo,. et composita ejus 
substantia. 

Esstinctis igitur, id est anathematizatis, illis duo- 
bus hiresiarchis, annis fere centum post habita 
est fausta quinta synodus, sub Justiniano impera- 
tore, adversus Origenem, Didymum et Evagrium, 
qui, vano sensu abrepti, animas nostras ante cor- 
pora in coelis degere et poenas zeternas finem habi- 
turas esse, nugabantur : quibus cunctis rejectis, 


synodus divinitus inspirata illos amathemate feriit. ( 


Longum est de reliquis im diversis locis haud raro 
habitis sanctis synodis orationem texere, ct de variis 
heresibus tempus et locum quibus emerserint, 
enarrare. Quidam enim: unum [Deum] esse nega- 
runt, ut gentiles; alii duos, imo quatuor dicebant, 
ut Ariaui et Manichzi; alii tres essentias in san- 
cta Trinitate improbe blasphemaverunt, ut Sabel- 
liani, atque unam in ea substantiam asseruerunt; 
alii rursus dispensatione Christi... 


Londini Ense 


FRAGMENTA 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. | ) 


À  Xpóvov δέ που πάλιν να΄ διαδραμόντων, προὲ 
xai Νεστόρι)ης ὁ μιαρὸς. xai ἀχάθαρτος πρόι 
Κωνσταντινουπόλεως, ἀνθρωποτόχον λέγων thi 
Παρθένον, xaY οὐ θεοτόχον" δι᾽ ὃν γέγονεν fj àv* 
σῳ τὸ πρότερον σ’ ἁγίων Πατέρων σύνοδος, Θεοῖ 
κυρίως xai ἀληθῶς χηρύττουσα τὴν ἀγέαν Παρθι 
xai Νεστόριον αἰωνίῳ ἀναθέματι ὑποδαλοῦσα. 'C 
πάντων δὲ περί που xs' χρόνων Ἐὐῤτυχὴς ὁ δυστι 
ἀρχιμανδρίτης μοναστηρίων Κι ωνσταντινουπόλ 
ἀνέχυψε μὴ λέγων ὁμοούσιον ἡμῶν εἶναι τὸ σι 
τοῦ Χριστοῦ. Λοιπὸν δὲ xal Διόσχορος προῆλθε ' 
πάπα: ᾿Αλεξανδρείας, μίαν φύσιν λέγων ἐν τῷ Χρι: 
δι’ οὖ; τινας δύο μιαροὺς αἐρεσιάρχας συνηθρο 
ἡ ἁγία σύνοδος ἡ Χαλχηδόνος τῶν ὀρθοδόξων & 
Πατέρων ἀναθεματίσασα τοὺς εἰρη μένους αἱρεδι 
χας, ὁμοῦ t5. xal Νεστόριον, ὁμοούσιον ἡμὲν 
Χριστὸν xazX τὴν ἀνθρωπότητα χηρύξασα, xal 
ἀδιχιρέτους ὁρίσασα σὺν ἑνὶ προσώπῳ γνωριζομί 
φύσεις " εἷς γάρ ἐστιν ὁ Χριστὸς xal οὐ δύο, 
σύνθετος αὑτοῦ ἡ ὑπόστασις. 


Z6:o0zlang τοίνυν χἀχείνης, ἤγουν ἀναθεματισί 
σης τῆς ξυνωρίδος τῶν αἱρεσιαρχῶν, διίπεασέ' 
p' τούτοις χρόνοις xaX γέγονεν ἣ μακαρία πέμπτη: 
οδος ἐπὶ Ἰουστινιανοῦ τοῦ βασιλέως χατὰ Ὥριγέκ 
Διδύμου, xai Εὐαγρίου, τῶν ματαιοφρόνων ir, 
δούντων προῦπάρχειν τῶν σωμάτων ἡ μῶν τὰς vs 
ἐν οὐρανοῖς xai τέλος ἔχειν τὴν χόλασιν αἰών: 
ἅπερ ἄπαντα ἀπεδάλετο καὶ ἀνεθεμάτισεν ab 
ἡ θεόπνευστος σύνοδος. Μαχρὸς δ᾽ ἂν εἴη λόγος 
περὶ τῶν λοι: πῶν τοπιχῶν πολλάκις γενομένων iy 
συνόξων διηγήσασθαι, xal τῶν xaÜ' ἕχαστον χα! 
χαὶ τόπον, ἀναφανέντων ποικίλευν αἱρέσεων, τῶν 
ἀρνουμένων τοῦ elvat ἕν, "“Ἑλληνες" τῶν δὃὲ δύο λεὶ 
των xal τὸ τέταρτον δὲ, ᾿Αρειανοὶ, Μανιχαζοι, τί 
οὐσίας ἐπὶ τῆς ἁγίας βλασφῃ μούντων Τριάδος 
αὐτῶν δὲ Σαδελλιανοὶ, μίαν λεγόντων ἐπ᾽ αὐτῆς 1 
ὑπόστασιν᾽ ἄλλων δὲ τῇ οἰκονομέᾳ X ριστοῦ..-. 





DOGMATICA. 


Ex Eulogio Alexandrino Contra eos qui dicunt, « Si D "Ex. τῶν συγηγοριῶν EUAo0q340ov "AAc£arégc. 


dicitis habere Christum duas substantias, necessario 
sancta Trinitas incarnata est. » 


(Ang. Mai Srript. vet. 


ΡΟ sunt qux ab advesgariis objectantur. Forsan 


enim putant divinitatis essentiam divisibilem esse, 


cujus una pars in Patre cernatur , altera in Filio, 
et altera in Spiritu sancto, ceu qualibet persona 
ex parte solum, et non ex toto deitatis proprietates 
referat. Nos vero nequaquam co impietatis venimus, 
ut in divina essentia divisionem aut sectionem ima- 
ginemur.. Quin dicimus, quamvis personaw eevds 


πρὸς τοὺς Aéyovruc; « El φατε τὲν Χρισι 
δύο ἔχειν οὐσίας, πάντως ἡ ἁγέα Τριὰς xa 
σεσάρχωται. ν 


t. VII, 48, 19.) 


Ταῦτα τῶν ἐναντίων ὑπάρχει προδλῆματα. Of 
τα! γὰρ ἴσως μερ:στὴν εἶναι τὴν τῆς θεότητος oisi 
xaX τὸ μέρος αὐτῆς ἐν Πατρὶ θεωρεῖσϑαι, τὸ 
ἐν Υἱῷ, τὸ δὲ ἐν ἁγίῳ Πνεύματι, ὡς ἐχείντς ὑπο: 
σεως Ex μέρους, ἀλλ᾽ οὐχ ἐν πᾶσι τοῖς τῆς θεύτη! 
ἰδιώμασι γνωριζομένης. Ἡμεῖς δὲ οὐχ εἰς τοσοῦ! 
ἀσεθείας ἐλάσαμεν, ὡς μερισμὸν ἡγεῖσθαι xal zz: 
nova vio τὸ θείαν ὑπάρχειν οὐσίαν * ἀλλά φαμ 


2)45 


"FRAGMENTA DOGMATICA. 


2946 


ἑχάστην yapaxinptatorhy ὑπόστασιν ἀνελλιπῶς τὰ À notis obsignatam deitatis insignia possidere, ut nul- 


τῆς θεότητος ἔχειν γνωρίσματα, τὸ δημιουργιχὸν, 
χαὶ ὅσα περὶ τὴν ἄχτιστον φύσιν ὑπάρχει. Οὕτω γὰρ, 
χαὶ ὁμοούσιον τὴν Τριάδα φαμὲν, ὡς τῆς αὐτῆς 
οὐσίας ὁλοτελῶς ἐν τρισὶ προσώποις γνωριζομένης. 
Καὶ γὰρ ὁ Πατὴρ τελείως ἔχει τὴν τῆς θεότητος 
οὐσίαν - ὁμοίως ὁ Υἱὸς, ὁμοίως τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. 
Τούτοις, καὶ ὁ τῆς ἀληθείας χήρυξ Παῦλος συνηγορεῖ 
φάσχων: Ἐν αὐτῷ γὰρ κατοιχεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα 
τῆς θεύτητος σωματικῶς. 05 γὰρ τὸν Πατέρα φησὶ 
σεσαρχῶσθαι, ἀλλ᾽ ὅτι πᾶσα ἡ θεότης ἐν ταῖς ὑπο- 
στάσεσιν ἀνελλιπὴς ὑπάρχει, ἐν Πατρὶ, ἐν Υἱῷ, ἐν 
ἁγίῳ Πνεύματι, ἐν ἑχάστῃ ὑποστάσει τελείως ἐν- 
υπόρχουσα, χατὰ τὴν φωνὴν τοῦ Σωτῆρος λέγουσαν * 
Πάντα τὰ cov Πατρὲς ἐμά εἰσι 
«ἧς τοῦ Πατρὸς οὐσίας ὑπάρχει γνωρίσματα, ταῦτα 
«οὐ Θεοῦ Λόγον, xal σαρχωθέντος ἐστίν“ οὐχ ὡς 
τοῦ Πατρὸς ὄντος Υἱοῦ, f| τοῦ Υἱοῦ ὄντος Πατρός. 
Ταῦτα γὰρ ὀνόματα σημαντιχὰ τῆς πρὸς ἀλλήλους 
σχέσειυς ὑπάρχει. Ιῶς οὖν μὴ εἴπωμεν τὴν οὐσίαν 
4l; θεότητος ἀνελλιπῶς ἐν τῷ Χοιστῷ εἶναι, ὁπότε 
“Ἔλειον Θεὸν αὐτὸν εἶναί φαμεν ; Πῶς δὲ, xal τοῖς τέ- 
λεῖον αὑτὸν ἄνθρωπον ὁμολογοῦσιν, οὐ πᾶσαν ἀνθρωπό- 


^1719; οὐσίαν ἐνυπάρχειν αὐτῷ προσομολογήσομεν ; 
Οὐ γὰρ μέρος αὐτῆς προσείληφεν, ὡς ᾿Απολινάριός 


φησι, σάρχα δίχα λογιχῆς ψυχῆς, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν 


«οὐσίαν, ὃ ἐστι σὰρξ ἐμψυχωμένη Ψυχῇ λογιχῇ τε xal 
. vos pd. 


Αὕτη γὰρ χοινῶς ἐν τοῖς καθ᾽ Exaazov ἀνθρώποις 


πελείως ἐνυπάρχουσα, οὐσία εἰκότως ἂν ῥηθείη" ς 


χωρίζονται γὰρ ἀλλήλων οἱ χατὰ μέρος, οὐ τῇ οὐσίᾳ, 
τοῖς δὲ παρεπομένοις ἰδιώμασι, μεγέθες, χαὶ χρώ- 
ματι. xol ἁπλῶς εἰπεῖν, ταῖς χαραχτγη ριστιχοῖς τῶν 
προσώπων ποιότησι. Πῶς δὲ χαὶ ix δύο φύσεων ofj- 
σουσι τὸν Χριστὸν, εἰ μὴ ἀντὶ οὐσιῶν αὐτοῖς vor θείη 
πὸ τῆς φύσεω; ὄνομα ; οὗ γὰρ ἀντὶ ὑποστάσειωον 
χαραχτηριστιχῶν, τολμήσουσι λέγειν" ἐπεὶ χαὶ ἐχ δύο 
προσώπων ἀναγχασθήσονται εἰπεῖν" d; γὰρ ὑπόστασις 
4) χαραχτηριστιχὴ, πρόσωπον δίδωσιν ἐννοεῖν" ὃν χα- 
ρἀχτῆρι δέ φημι, μήπως τῇ συνήθει τῶν αἱρετιχῶν 
ἀπάτῃ δίχα χαραχτῆρος ὑποθῶνται τὴν ὑπόστασιν " 
τότε γὰρ τὴν τῆς οὑσίας σημασίαν ἀποφέρεται. Πῶς 
δὲ xal ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ χαὶ ἡμῖν ὁμοούσιον τὸν 
Χριστὸν μετὰ τὴν ἕνωσιν ὑποτίθευτα! ; χαὶ οὐ ναρχῶ- 


* χουτέστιν, ὅσα 


lum ei desit; puta bonitatem, creándi vim, et 
quzcunque increate nature conveniunt. Ideo enim 
Trinitatem esse consubstantialem profitemur ; quia 
substantia cadem in tribus personis integerrime 
cognoscitur. Pater enim integram deitatis essen- 
tiam habet, veluti Filius, et Spiritus sanctus. Qu: 
Paulus veritatis praeco confirmat, ubi ait : In ipso 
inhabitat omnis plenitudo. divinitatis corporaliter. 
Non enim incarnatum Patrem esse annuit, sed to- 
tam divinitatem nullo defectu in tribus personis 
exstare : quippe quz in Patre, et Filio, et Spiritu 
sancto, et in unaquaque persona perfecte exsistat, 
secundum Salvatoris vocem : Omnia qve Patris 
mei sunt, mea sunt; hoc est, quxcunque essentiz 


B Patris insignia, eadem et Verbi Dei sunt, etiam in- 


carnali ; non ut Pater Filius sit, aut Filius Pater. 
Hzc namque nomina relationem solummodo signi- 
ficant. Eccur ergo non dicamus divinitatis essen- 
tiam, absque ullo defectu, integram esse in Filio; 
quandoquidem ipsum esse perfectum Deum pro- 
nuntiamus? Qui vero cum his qui perfectum ho- 
minem illum esse fatentur, totom quoque hbuma- 
nitatis substantiam in eo esse non confiteamur? 
Non enim partem duntaxat ejus accepit, ut docet 
Apollinarius, sed substantiam integram sive carnem 
anima rationali et intelligente animatam. — & 


Hxc enim communiter in singulis hominibus 
perfecte exsistens, οὐσία εἰχότως àv ῥηθείη, id est, 
recte est substantia. Singuli enim distinguuntur, 
sive separantur inter se non substantia , sed pro- 
prietatibus consequentibus, sive comitantibus ma- 
gnitudine, colore, et, ut uno verbo: dicam, chara- 
cteristicis personarum qualitatibus. Quomodo, enim 
ex duabus naturis Christum esse dicent, nisi no- 
men natur2 pro substantiis intelligant? Non enim 
audebunt dicere pro hypostasibus characteristicis 
dici ex duabus naturis, ne cogantur dicere ex 
duabds personis. Hypostasis' enim characteristica 
persona intelligitur : dico autem hypostasim cha- 
racteristicam, sive in charactere, ne, fraude liz 
reticis consueta, hypostasim sine charactere gup- 
ponant. Tunc enim significationem substantiz fert 


σι, δύο μὲν ὁμοούσια ὁμολογοῦντες, ἀρνούμενοι δὲ D hypostasis. Quomodo autem consubsiantialem Pa- 


τὰς δύο οὐσία: ; 


ἩΑγτίθεσις πρὸς τοὺς Aéyorrac, ἰδικὴν» οὐσίαν 
εἶναι τοῦ Πωτρὸς, καὶ ἰδικὴν τοῦ Υἱοῦ, καὶ 
ὁμοίως τοῦ ἀγίου Πγεύματος. 

Εἰ ὁ Λόγος, χαθ᾽ ὃ Λόγος ἐστὶν, φύσις ἐστὶν, οὐ 
χαθ᾽ ὃ Θεός" χαὶ ὁ Πατὴρ, xa9' ὃ ITacto, φύσις ἐστὶ, 
καὶ οὐ x20' ὃ Θεός * καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, χαθ᾽ ὃ 
ἐχπορευτὴ, φύσις ἐστὶ, χαὶ οὐ χαθ᾽ ὃ Θεὸς, οὐδ᾽ ὁπό- 
τερος αὐτῶν ἔσται φύσει θεός * εἴπερ τὸ Θεὸς, οὐχέτι 
χαὶ πατρότης xal υἱότης xai ἐχπόρευσις * εἰ δὲ μὴ 
Ge, χτίσμα πάντως. Καὶ πάλιν - Ἕν οἷς διαχρί- 
νεῖαι τοῦ [Ιατρὸς ὁ Λόγος, τούτοις χαὶ φύσις ἐστὶ, 


tri et nobis Christum post unionem ponunt, et 
non sunt stupidi confitentes quidem duo consub- 
stantialia, negantes vero duas substantias ? 


Oppositio in illos, qui dicunt particularem subhstan- 
liam esse Patris, et particularem Filii, similiter- 
que Spiritus sancti. 

Si Verbum, secunduin quod est Verbum, natura 
est, non secundum quod Deus est ; et Pater, secun- 
dum quod Pater, natura est, et non secundum quod 
Deus est; et Spiritus sanctus, secundum qucd 
procedens natura est, et non secundum quod Deus - 
est; horum neuter natura Deus erit; siquidem 
Deus, minime paternitas, filiatio et processio 
est; quod si non Deus est, exesvota. Sx, XX 


2911 


S..EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


rarsus : In quibus distinguitur a Pajre Verbum, in À τούτοις δὲ xal πρὸς τὴν sápxa ταυτίξεται 6 A 


his natura est, iisdem vero ad carnem assimilatur 
Verburm, ejusdem quidem ita naturz erit ac caro, 
alterius autem naturz ac Pater. Singularitatem in 
communitate nature habet cum particularitatibus 
quz illum a communitate distinguunt, non secun- 
dum notas qua illum ab iisdem substantia reliquis 
distinguunt, communis ejus natura est; sed secun- 
dum totam toto in illo exsistentem distincte natu- 
ram. Non enim aliud est subsistentia circa divinos 
genitores, ac substantia cum partücularitatibus. 
Superat enim omnino subsistentia cjus substantie 
distinguentes ab iis qui ejusdem speciei sunt parti- 
cularitates. Uude nihil in substantiz istius defini- 
tione assumitur, sed in indicatione, siquidem ap- 
parentia solum occurrit, non substantia. Ideo Basi- 
lius dicit, quemque nostrum communi substantie 
ratione exsistentiz par!icipare; et particularitatibus 
per singulos, talem aut talem quemque esse. Si 
cogitatione moventes omnes qu: contingere p^s- 
sunt particularitates, et Petri naturam ipsam con- 
siderantes, ita definiendo dicimus, illum esse 
animal rationabile mortale. Eadem autem definitio 
iun natura simpliciter a nobis assignatur; eadem 
ergo erit ratio in natura simpliciter, el in natura 
ia aliquo considerata. Quomodo igitur non posse 
communem in singulis naturam esse, etsi smpius 
cx illa dicitur, a vobis affirmatur ? ita ut natura in 
singulis communis, subsistentia autem particularis 
sit. Si communem naturam Verbum non assumpsit, 
excusamur nos quod naturam dicimus illum as- 
sumpsisse, non quidem subsistentiales cujusque 
particularitates : hae enim efficiunt Judam esse ta- 
lem aut talem ; quod omnibus omnino cvidens est. 
Ideo e communibus substantiis uuionem fieri di- 
centes, non necessitamur inducere omnes in invi- 
cem 5ubsistentias, ut isti hypocritaz: cavillantur. Si 
igitur perfectam et completam et superabundantem 
in illo divinitatis naturam hominem factam esse 
dicimus, qua necessitas cogit nos talia dicendo 
ut Patrem et Spiritum ad hominis assumptionem 


quoque omnino demittamus? Quomodo enim, Petro 


crucifixo, et Paulo decollato, co quod ?llorum uter- 
que plenam et completam cum hominibus commu- 
nem habuerit naturam, reliquos hzc supplicia lz- 
serunt omnes, qui eamdem naturam sortiti sunt ? 
quia non naturarum sed subsistentiarum particu- 
laritates agnoscimus. &regorius in secundo contra 


6pogut; μὲν ἔσται οὕτω γε τῇ σαρχὶ, ἕτεροφυ 
τῷ Πατρί" τὸ χαθέχαστον τὸ χοινὸν ἔχων τῆς qi 
μετὰ τῶν ἀφοριστιχῶν αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ κοινοῦ ἴδει 
των, οὐ χατὰ τὰ ἀφοριστιχὰ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν λο 
ὁμοουσίων, χατὰ ταῦτα ἡ χοινὴ φύσις ἐστίν" 
χατὰ τὴν ὅλην ὅλῳ ἐνυπάρχουσαν αὑτῷ ὅρισι 
φύσιν. Οὐδὲ γὰρ ἕτερόν ἐστιν ἡ ὑπόστασις κατὰ 
θεοφόρους Πατέρας, ἣ oósía μετὰ -τὧν ἰδιωμά 
περιττεύει γὰρ πάντως ἡ ὑπόστασις τῆς οἱ 
αὐτῆς τοῖς ἀφοριστιχοῖ; ἀπὸ τῶν λοιτῶν Ópot 
ἰδιώμασιν" ὅθεν οὐδὲν ἐν τῷ ὅρῳ τῆςς οὐσίας α 
λαμθάνεται, ἀλλ᾽ ἐν τῇ ὑπογραφῇ. ἐπειδὴ ἑπου 
ón τυγχάνουσιν, οὐχ οὐσιώδη. A:b καὶ Bast 
φησιν, ὅτι ἕχαστος ἡμῶν χαὶ τῷ xotvip τῆς οὐ 

DB λόγῳ τοῦ εἶναι μετέχει - χαὶ τοῖς περὶ αὐτῶν! 
μᾶσιν, ὁ δεῖνά ἐστι xal ὁ δεῖνα. El. χωρήσαντε 
ἐπινοίᾳ τὰ συμδεθηχότα ἰδιώματα, καὶ ἐφ᾽ ia 
τὴν Πέτρου σχοπήσαντες φύσιν, ὁριζόμενοι οὔτω 
γομεν, ὅτι ζῶον λογεχὸν θνητόν: ὁ αὐτὸ; δὲ ὅρα, 
ἐπὶ τῆς ἁπλῶς φύσεως παρ᾽ ἢμῶν ἀποδίδοτο 
αὐτὸς ἄρα ἔσται λόγος ἐπὶ τῆς ἀπλῶ; φύσεως, xz 
τῆς ἕν τινι θεωρουμένης" ποῦ οὖν τὸ μὴ δύνασθαι 
φύσιν. τοῦ χαθ᾽ Exactov χοινὴν εἶναι, xiv πολλὰ 
ἐξ αὐτῆς λέγηται, ὅπερ δ) βεδαιοῦται-: ὥστε d 
φύσις τοῦ xa0' ἕχαστον χοινὴ, dj δ᾽ ὑπόστασις E 
Εἰ τὴν χοινὴν φύσιν ὁ Λόγος οὐχ ἀνέλαθεν, | 
λογούμεθα ὑμεῖς, ὅτι τὴν φύσιν εἴπομεν αὐτὸν 
λαθεῖν, οὐ μὴν τὰ ὑποττατικὰ ἑκάστου lbuop: 
ταῦτα γὰρ motel τὸν Ἰούδαν καὶ τὸν δεῖνα - ὃ τι 
χαθόλου πᾶσίν ἔστιν εὔδηλον. Διόπερ Ex χοινῶν 
σιῶν λέγοντες τὴν ἕνωσιν γενέσθαι, εὖχ ἀνατχ 
μεθα συνεισάγειν τὰ; ὑπ᾽ αὐτὰς ὑποστάσεις xi 
ὡς οἱ συχοφάνται ληροῦσιν. Ei τοΐνυν τελείαν 
ἀνελλιπῇ xal ὑπερπλήρῃη ἔχοντα ἐν ἑαυτῷ τῆς 
τῆτος τὴν φύσιν ἐνανθρωπῇσαι λέγομεν, ποία dvi 
ἡμᾶς τοῦτο λέγοντας πάντως καὶ τὸν Πατέρα x 
Πνεῦμα χαταθδιδάζειν εἰς τὴν ἐνανθρώπησιν; Τί 
Πέτρου σταυρωθέντος ἣ Παύλου ἀποτμηθέντος, 
θατέρου αὐτῶν πλήρῃ καὶ ὁλόκληρον τὴν xon 
ἔχοντος τῶν ἀνθρώπων φύσεν, τοὺς λοιποὺς τοῦ 
παρέδλαψε, τοὺς ὑπὸ τὴν αὐτὴν ἀνατορένους φύσιν 
ὅτι οὐ φύσεων, ἀλλ᾽ ὑποστάσεων ἰδιότητες διδατεὶ 
μεθα. Γρηγόριος ἐν δευτέρι. κατ᾽ Εὐνομίον Mr 

D οὕτω φησὶ περὶ Πατρὸς, καὶ Υἱοῦ, καὶ ἁγίον Uv 
ματος, ὡς διὰ τῶν χλήσεων τούτων, οὐ φύτεωνὲ 
φορὰν διδασχόμεθα, ἀλλὰ μόνας τὰς τῶν ὑποστάς 
γνωριστιχὰς ἰδιότητας. 


Eunomium sermone ita dicit de Patre, οἱ Filio, et sancto Spiritu, quod per has appellationes, - 
naturarum differentiam agnoscimus, sed solas subsistentiarum distinctivas particularitates. 


Ex Eulogii Alexandrini Defensionibus. 


'Ex cor Συνηγοριῶν Εὐλογίου "A.ls£avtpt 


(Ang. Mai Script. vet. t. VIII, p. 54-57.) 


Audivi aliquem corum strenue gestientem dissc- 
rere, non esse naturam impersonalem, sed conse- 
clariam nature personam. Si igitur dux sunt 

mature, admodum quoque esse duas personas, 
quomodo illorum qui talia proferunt non nos mi- 
sereret, cum ita evidenter aberrent, οἱ Nestorium 


"Hxoucá τινος αὐτῶν γενναίως οἱομένου δι: 
γεσθαι ὅτι οὐχ ἔστι φύσις ἀπρόσωπος, ἀλλ m 
πεται τῇ φύσει xal πρόσωπον. El οὖν δὺο qz 
πάντως xal δύο πρόσωπα * πῶς οὐχ ἄν τις τοὺς 
τοιαῦτα 'προδθδαλλομένους ἐλεήσειεν, οἵ σαφῶς οὗ 
προσπταίουτιν ; χαὶ Νεστορίῳ προσποιούμενοι ? 


2949 


FRAGMENTA DOGMATICA. 


2950 


λεμεῖν, τοῖς αὐτοῦ προδλήμασ: χέχρηνται, xal τὴν À impugnare simulantes, hujus argumentis utuntur, 


ἐχείνου νόσον τό γε ἐπ᾽ αὐτοῖς ἀσπάζονται; El γὰρ 
οὐχ ἔστι φύσις ἀπρόσωπος, ἀλλὰ xat παρέπεται τῇ φύ- 
σει χαὶ πρόσωπον, φασὶ δὲ ἐχ δύο φύσεων τὴν ἀπόῤ- 
ῥητον ἕνωσιν ἐν Χριστῷ γεγονέναι, ἄρα ἐχ δύο προσ- 
ὠπὼν xaz' αὐτοὺς ὁ Ἑμμανουυὴλ, καὶ ἀνέῳχται 
"λοιπὸν τοῖς βλασφημοῦσι παῤῥησία δύο πρόσωπα λέ- 
γξῖν ἐν Χριστῷ, ὅπερ μανίας ἀνάμεστον. Οὐ γὰρ 
ἂν Πέτρον ἣ Παῦλον εἴ τις ἑνώσειε, μίαν ὑπόστασιν 
καὶ ἕν πρόσωπον εἴποι " αἱ γὰρ ὑποστάσεις, ἃ εἶναι 
πρόσωπα τὴν χατ᾽ οὐσίαν xal σχέσιν ἕνωσιν ἐπιδέ- 
χονται, οὐ τὴν ἑνυπόστατον καὶ ἕν πρόσωπον ἀπο- 
τελοῦσιν. Κατ᾽ οὐσίαν μὲν οὖν αἱ ὑποστάσεις ἑνοῦν- 
ται, ὡς ἐπὶ τῆς ἁγίας Τριάδος " τρεῖς γὰρ ὑποστά- 
σεις μιᾶς οὐσίας ὑπάρχουσιν. 


Ἧ δὲ κατὰ σχέσιν ἕνωσις χατὰ πολλοὺ: νο:ῖται 


-πρόπου:, ἐν ὁμωνυμίᾳ, ἐν ἰσοτιμίᾳ, ἐν ταυτοδουλία, 


xai ὅσα τούτοις παραπλήσια " ἐν ὁμωνυμίᾳ μὲν, ὡς 
Ἰούδα: ὁ Ἰαχώδου, καὶ Ἰούδας Ἰτχαριώτης" ἰσοτιμέξ 
δὲ χαὶ ταυπτοξουλίᾳ, ὡς Πέτρος xaX Ἰωάννης " Exi- 
περος γὰρ ἀπόατολος xal αὔξειν ἡδούλοντο τὸ χήρυγμα 


“χοῦ Χριστοῦ. Ὃ οὖν ἔφθην εἰπὼν αἱ δύο ὑποστάσεις 


γουν πρόσωπα ἐνούμενα, οὐδέποτε μίαν ἀποτελοῦσιν 
ὑπόστασιν xal Ev πρόσωπον. Εἰ οὖν ἐχ δύο φύσεων 


ὁ Ἐμμανονὴλ, ἡ δὲ φύσις πρόσωπόν ἔστι χατ᾽ αὐτοὺς, 


ἔσται ἄρα xai ἐκ δύο προσώπων, ἅπερ οὐχ ἐπιδέ- 
γονται τὴν ἐνυπόστατον ἕνωσιν " χαὶ οὕτω χατὰ τῶν 
-6 εφθαρμένων λόγον τὸ τῆς ἀθέου διαιρέσεως δόγμα 


χώραν εὑρήσει" xai Κύριλλος ἐχδληθήσεται πάλαι C 


xavà Νεστορίου τοιαῦτα βοῶν, ὀνήσει δὲ χατ᾽ οὐδένα 
“«ρόπον τὸν ὀρθὸν περὶ τῆς πίστεως λόγον εἰς τὸ οὕτως 
ἔχειν. Κἂν εἰ προσώπων ἕνωσιν ἐπιφημίζωσί τινες, 
ἀλλ᾽ οὐχ οὕτως οὔτε ἡ ἀλήθεια ἀπαιτεῖ, οὔθ᾽ ἡμεῖς 
ἀνεξόμεθα, ἀλλὰ τὴν ἀχλινὴ χαὶ μέσην ὁδὸν βαδιού- 
μεθα, τοὺς μὲν δυάδα προσώπων εἰσαγαγόντας ἀνα- 
θεματίζοντες, τὴν ὃὲ ἀλήθειαν τῶν ἐν Χριστῷ δύο 
οὐσιῶν ὁμολογοῦντες. | 
A 


Ἀλλ᾽ ἴσως ἐξ ἀπορίας διαστρέφειν πειρώμενοι τὴν 
τοιαύτην πεποίηνται πρότασιν" ἡμῶν γὰρ ἐνυποστά- 
«t$ ἡνωμένας δύο φύσεις λεγόντων, ἐθελοχωφῶσιν, 
xai περιξύοντες τῆς ὁμολογία; ἡμῶν, τῷ ἑνυποστά- 
τως ἡνωμένας προδλήματι χέχρηνται xa0* ἡμῶν τῆς 
ἡμετέρας ὁμολογίας ἀπάδοντι, xal φασιν, Οὐχ ἔστι 
φύσι; ἀπρόσωπος " τί τοίνυν αὐτοῖς τὸ σοφὸν τοῦτο 
βούλεται πρόδλημα ; El μὲν ὅτ: 62 δυνατὸν τὰς φύ- 
σεις ἄλλως ἣ ἐν προσώποις θεωρεῖσθαι, τούτοις πᾶς 
τις χαὶ τῶν μιχρὰ εἰδότων συνομολογήσειεν" τίς γὰρ 
ἀγνοεῖ ὅτι χαθόλου ἐν vul; χατὰ μέρος προσώποις, 
ürsp ταῖς χαραχτηριστιχαῖς ὑποστάσεσι θεωρεῖται, 
εἴη τῆ: θεότητος φύσις ἐν Πατρὶ, ἐν Υἱῷ, ἐν ἀγίῳ 
Πνεύματι ; ὁμοίως ἡ ἀγγελιχὴ φύσις ἐν Μιχαΐλ, ἐν 
Γαθριὴλ χαὶ τοῖς λοιποῖς ; xa ἡ τῆς ἀνθρωπότητος 
Quot; ἐν τοῖς χαθ᾽ ἕχαστον γνωρίζεται προσώποις: 
Kit δὲ τοῦτο βυύλονται χατασχευάζειν ὅτι πάσῃ φύσει 
ἰδιάζον περιέπεται πρόσωπον, ἐπὶ τῶν μὴ χαθ᾽ ὑπό- 
51232: ἡνιυυμένων φύσεων, ὅ ἐστιν οὐσιῶν, xal τοῦτον 


et illius morbum ita sibi aüjudicant ? Si enim non 
est natura impersonalis, sed naturam insequitur 
persona, dicunt e duabus naturis impossibilem 
in Christo unionem factam esse, ergo ex duabus 
personís secundum istos constat Emmanuel, et 
consequenter aperitur blasphemantibus libertas 
duas personas dicendi in Christo, quod est demen- 
tia refertum. Non enim, si Petrum et Paulum 
univeris, unam subsistentiam et unam personam 
dixeris; qua enim subsistentie, quas person: 
unionem in substantia et relatione recipiunt, non 
unam subsistentiam neque unam personam perfi- 
ciunt. Secundum substantiam igitur subsistentiz 
uniuntur, ut in sancta Triade ; tres enim ibi sub- 
sistenti& unius sunt aubstantiz. 

Unio autem secundum relationem plurimis 
concipitur modis, in homonymia, in dignitalis et 


voluntatis conformitate, et aliis qux hisce referun- 


tur : in homonymia quidem, ut Judas Jacob filius, 
et Judas Iscariotes; in dignitatis autem et volun- 
tatis conformitate, ut Petrus et Joannes, uterque 
enim apostolus et extendere volebant Christi prz- 
dicationem. Quod igitur jam asserui dicens: due 
subsistentiz:, persona scilicet, unitx, nunquam 
unam subsistentiam neque unam personam perfi- 
ciunt. Si igitur ex duabus naturis constat Em- 
manuel, et quzeque natura sit persona secundum 
istos, constabit ergo ex duabus personis, qu: non 
admittunt unionem in una subsistentia. lta per 
istorum perditorum rationem hoc impi:e distinctio- 
nis dogma locum inveniet ; et Cyrillus deridebitur 
cum talia dicit in Nestorium, et nullo modo pro- 
derit ut rectum circa fidei rationem, ut tale evadat. - 
Quamvis personarum unionem patrocinantur qui- 
dam, non id tamen veritas postulat, neque n:s 
feremus, sed inflexam et mediam viam sequemur, 
hos qui duadem personarum inducunt anaibema- 
tizando, veritatem autem' duatum in Christo sub- 
stantifrum profilendes — ^ - — 

Sed [forte ad difficultatem solvendam talem 
statuissent propositionem. Nobis enim in subsi- 
stentia unitas duas naturas dicentibus, surdos 
se prabent, et quasi nostram asserlionem ra- 


p dentes, statuunt quidem unitas in subsistentia . 


naturas, sed contra nos utendo propositione a 
nostra assertione discrepanti, et dicunt non esse 
naturam impersonalem. Quid igitur &apiens ista 
vult propositio ? Siquidem non posse fieri dicant 
ut naturz cognoscantur, nisi in personis boc pro- 
fecto illis concesserit quisquis vel modicum peri- 
tus sit. Quis enim ignorat id quod universale cst 
in singulis personis, id est subsistentiis characte- - 
risticis inspicitur, puta, Divinilatis natura in Pa- 
tre, Filio et sancto Spirita ? angelica in Michael, 
Gabriel et caeteris? et humanitatis natura in sin- 
gulis cognoscitur personis * Sin autem contendunt 
unamquamque naturam personam propriam comí- 
tari; hoc quidem esse xexuxa cewsae WS NS λας 


2951 


S. ECLOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


sive substantiis 4) 2e secundum subsistentiam unit: A ὀρθῶς ἔχειν ἡγοῦμαι τὸν Mov: ἐπὶ δὲ τῶν ἐν evi 


non sunt; al procul abest a vero, si sermo est de 
naturis qux: per compositionem el in subsistentia 
copulantur. Verum enim in hoc constat : quando 
differentes nature indivisibili unione coadunatz, 
unam personam et unam subsistentiam perficiunt ; 
si quatuor sint elementa, differentes sunt substan- 
Aie, sed similiter unum efficiunt corpus in ligno 
aut lapide particulariter sumpto, quod est sub- 
sistentia. 

Sed eum hoc exemplum breviter et nimis confu- 
56 adhibitum videtur, sumendum nobis est exem- 
plum in homine una subsistentia pradito. In uuo- 
quoque nostrum anim:z substantia alia est ac 
corporis substantia ; sed tamen hx» dus substantize 
conjunetz in singulis unam personam efficiunt, 
verbi gratia, Joannem aut Paulum aut alium 
quemvis, dux: manentes. Non enim anima facta est 
taro, neque caro anima facta est. Hujus rei testis 
est Paulus veritatis praeco, cum dicit; interior 
homo et exterior ',ut differentiam significet substan- 
tiarum. Vestigia ejus secutus" Joannes Constanti- 
nopolis episcopus et uuiversz Ecclesiz doctor, talia 
gcribil in suo scripto sermone [n obscuritatem Ve- 
teris Testamenti. Duplex enim. illud animal homo 
duabus constans substantiis, sentiente una, altera 
autem cogitante, animam dico et corpus, et in celo 
et in terra cognationem habens. Nam per cogitantem 
substantiam communicat supernis virtutibus, per sen- 


σει Xat ἐνυκοστάτως ἡνωμένων, πόῤῥω τῆς ἀληθεία 
χαθέστηχεν. Ἔστι γὰρ ὅτε διάφοροι φύσεις συνερχί 
μεναι χατὰ τὴν ἀδιαίρετον ἕνωσιν, ἕν πρόσωπον m 
μίαν ἀποτελοῦσιν ὑπόστασιν, εἰ τὰ τέσσαρα στοιχεῖ: 
διάφοροι ὑπάρχουσιν οὐσίαι, ἀλλ᾽ ὅμως ἕν ἀπιτελοι 
σι πῶμα τοῦδε τυχὸν τοῦ ξύλου ἢ λέθου τῶν ἐν Exi 
πῆτι θεωρουμένου, ὅπερ ἐστὶν ὑπόστασις. 


᾿Αλλ᾽ ἐπείπερ παράδειγμα χρᾶπτιν δοσχεῖ πω: ἐπ 
φαίνειν xaY σύγχυσιν, ληπτέον fjutv 5b κατὰ τὸν b 
θρωπον παράδειγμα τὸν ἐν μιᾷ ὑποστάσει" ἐν Exáca 
γὰρ ἡμῶν ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς ἑτέρα ἐστὶν, ὡς πρὸ 
τὴν οὐσίαν τοῦ σώματος. ᾿Αλλ᾽ ὅμως al δύο οὐσ« 
συνελθοῦσαι Ev τοῖς xab' ἔχαστον, Év πρόσωπον ἐπ 
τελοῦσιν, φέρε εἰπεῖν Ἰωάννου ἢ Παύλου ἣ £ua 
τινὸς, μείνασαι δύο. Οὔτε γὰρ f) Ψυχὴ σὰρξ tria 
οὔτε μὴν ἡ σὰρξ ψυχὴ γέγονεν" μάρτυς δὲ τοῖα 
Παῦλο; ὁ χήρυξ τῆς ἀληθείας φάσκων, Ὃ ἔσω ὅν. 
ὕρωπος καὶ ὁ ἔξω, ἵνα τὸ διάφορον δημαίνῃ τῷ 
οὐσιῶν" τούτῳ xaT ἴχνος ἑπόμενος Ἰωάννης, ὁ τῷ 
Κωνσταντινουπόλεως ἐπίσχοπος καὶ πάσης T 
χλησίας διδάσκαλος, τοιαῦτα γράφει ἐν τῷ ier 
γραμμένῳ λόγῳ εἰς τὴν ἀσάφειαν τῆς 1123a:3; Auf; 
χης " Διπλοῦν γὸρ τοῦτο τὸ ζῶον ὃ ἄνθρωχοι ἐϊ 
δύο συγκείμενον οὐσιῶν, τῆς μὲν αἰσθητῆς, t 
δὲ νοητῆς, ψυχῆς, 1έγω, καὶ σώματος, καὶ ἐν εἰ: 
ραγῷ καὶ ἐν γῇ συγγένειαν ἔχον. Διὰ γὰρ τῇ 


tientem, terrestribus conversatur rebus, arctum factus Q, γοητῆς οὐσίας κοινωνεῖ ταῖς ἄνω δυνάμεσιν tà 


utriusque creationis vinculum. Ita ergo in Christo 
duarum substantiarum facta est unio in unam sub- 
sistenliam et unam personam; elsi obscure per 
exempla demonstratum sit; omnem enim unionem 
habita in Christo dispositio vere superans huma- 
nam fugit collationem. 


Sed iterum iisdem epidemicis morbis, et secun- 
dum rationem luto .immersi, hzc diverse preten- 
dunt. Dicunt enim : non cst substantia insubsi- 
stens ; quomodo ergo non dicendum est in duabus 
subsistentiis, si duas substantias dicitis? Videte 
peritorum horum ignorantiam ; hanc enim incon- 
siderate afferunt propositionem, nomina iterum 
inmutantes. Quae est enim substantiam inter et 
naturam differentia? unde idem nobis etiam in 
re presenti sermo suppleretur. Dicerem enim istis: 
Etsi cousideretur in proprietatibus characteristicis 
homo ex anima et corpore constans,plurimas sub- 
sislentias et plurimos homines illnm efficere puta- 
tis? Non eniin ad id stultitix venistis, ut nesciatis 
zJiam esse animam in substantia ac corpus, aliam- 
que corpus circa substantiam rationem servare. Si 
autem quisque substantia secundum vos particula- 
rem subsistentiam characteristicam recipit, jam 
mihi unione caret, et unus fit duo, ut vobis et ina- 
nibus sabtilitatibus visum sit. Sin aulem ego cx 


' Il Cor. iv, 16. 


δὲ τῆς αἰσθητῆς, τοῖς ἐπὶ γῆς συνῆζχται sje 
γμασιν, σύνδεσμος ὧν ἀκρεδὴς δκατέρας τῆς εἴ 
σεως. Οὕτως οὖν ἐν Χριστῷ τῶν δύο οὐσιῶν viyro 
ἕνωσις εἰς μίαν ὑπόστασιν καὶ ἕν πρόσωπον " εἰ ri 
ἀμυδρῶς διὰ τῶν παραδειγμάτων ἀποδέδειχται" εἰ 
σαν γὰρ ἕνωσιν ἡ ἐν Χριστῷ olxovopia ὡς ἀλεδὺ 
ὑπεραίρουτα τὴν ἀνθρωπένην διαδιδράσχει χετά 
Ans. 

᾿Αλλὰ πάλιν τοῖς αὐτοῖς ἐμφιλοχεωροῦσι νοτέβασιν, 
καὶ κατὰ τὸν λόγον τῷ βορδόρῳ ξγκυλιήκενα ravra 
γὰρ πάλιν διαφόρως προδάλλονται " prol rip, Οὐχ 
ἔστιν οὐσία ἀνυπόστατος. Πῶς oSv οὐκὶν ἰοὐτοτ 
σεσ: ῥητέον, εἴπερ ἄρα δύο οὐσΐζας φατὲ; Vis vn 
χομψῶν τούτων τὴν ἄγνοιαν " τὴν γὰρ αὐτὴν ig 


D ἀνοήτως εἰσήγαγον πρότασιν ; τὰ ὀνόματι τῶν 


ὑπαλλάξαντες. Τίς γὰρ διαφορὰ οὐσίας xal φύσεως: 
τίς δὲ προσώπου προέστην ἐν χαρακχτῆρι 05328; 
Ὅθεν ὁ αὐτὸς ἡμῖν xal ἐπὶ τοῦ παρόντο; ἀρχέδε 
λόγος " εἴποιμι γὰρ ἂν πρὸς αὑτούς * Καὶ εἰ μὲν τὼ 
ix ψυχῆς χαὶ σώματος ἐν ἱἰδιώμασιν χαράχτηβν 
στιχοῖς θεωρούμενον ἄνθρωπον, πολλὰς ὑποστάβει 
xai πολλοὺς ἀνθρώπους δοκεῖτε ποιεῖν : οὐ τὰ ἅ 
κοσοῦτον ἡλίθιοι πεφύχατε, ὥστε ἀτ νοεῖν ἑτέραν ὃν 
εἶναι κατ᾽ οὐσίαν τὴν ψυχὴν πρὸς τὸ σῶμα, ξτεριν 
τὸ σῶμα τὸν περὶ τῆς οὐσίας λόγον ἐπέχειν᾽ di 
ἑχάστη οὐσία xa0' ὑμᾶς ἰδι χὴν ὑπόστασιν yapsrztf 
στιχὴν ἀναδέχετα!, χενά μοι τὰ τῆς ἑνώσεως. Εἰ 
ὁ εἷς γέγονε δύο, ἵνα ὑμῖν δόξῃ καὶ τοῖς ματεϑ: 







2953 


FRAGMENTA DOGMATICA. 


2.4 


σχινδάλμοις. Ei δὲ ἐγὼ ἐχ διαφόρων οὐσιῶν δύο A differentibus substantiis duabus constans, non sum 


συγκείμενος, οὐχ εἰμὶ δύο ἄνθρωποι, ἀλλὰ xal τὰς 520 
ἔχω οὐσίας τῆς ψυχῆς xat τοῦ σώματος, καὶ ἐν ὑπ,» 
στάσει pid θεωροῦμαι, τίς ἀνάγχη χαὶ ἐπὶ Χριστοῦ 
τὰς δύο οὐσία; ὁμολογοῦντα, δύο φάναι χαὶ ἰδιχὰς 
τὰς ὑποστάσεις ; Αὐτοῦ μὲν γὰρ τῇ φύσει τὰ θεῖα, 
αὑτοῦ ὃὲ διὰ τὴν ἐνυπόστατον ἕνωσιν τὰ ἀνθρώπινα" 
οὗ γὰρ ἐν ἑτέρῳ, ἀλλ᾽ ἐν αὐτῷ ἡ ἰδιχὴ αὐτοῦ ὑπ- 
ἐστὴ σὰρξ, ὡς προείρηται " τὸ χοινὸν γὰρ ἔχουσα 
-τἧς ἀνθρωπίνης οὐσίας τοῦτο, τὸ εἶναι σὰρξ ἐψυ- 
χωμένη ψυχῇ λογικῇ, ἐν μόνῳ τῷ Θεῷ Λόγῳ ἔσχεν 
τὰ ἰδιχὰ, τοῦτό ἐστι τὸ εἶναι τοῦ Θεοῦ Λόγου xal 
οὐχ ἑτέρου σάρξ. Πῶς οὖν ἑτέρα ὑπόστασις, ἡ μηδ- 
ὅλως χαθ᾽ ἑαυτὴν 07031302 ; 

"AX)us; τε μηδὲ τοῦτο ἀννοείτωσαν, ὅτι ἀντὶ οὐσίας 


ται, ὡς xaX Κυρίλλῳ 6oxst* ἐν γὰρ τῷ Y' ἀναθεματισμῷ 
φησιν El τις ἐπὶ τοῦ ἑγὸς Χριστοῦ διαιρεῖ τὰς 
' éxortáceic μετὰ τὴν ὄνωσιν. Τὸ γὰρ ὑφεστηχὸς 
ἐνταῦθα δη.1οῖ ἡ ὑπόστασις" ov γὰρ ἂν ὁ θεοφό- 
poc ἐπὶ τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ ὑποστάσεις ὠγόμαξεν 
" ὃ ταῖς Νεστορίου βλασφημίαις ἀεὶ πολεμῶν, εἰ 
7&! μὴ ἀντὶ οὐσιῶν αὐτὰς ἐδέχετο. Ὁμοίως καὶ ὁ ἅγιος 
z* ᾿Αθανάσιος ἐν τῇ πρὸς " Agpou; ἐπιστολῇ φησιν’ Ἡ δὲ 
Z5 ὑπόστασις οὐσία ἐστὶ, Καὶ οὐδὲν dJAo σημαινό- 


WM VU unn 


ad μενον ἔχει, ἣ αὐτὸ τὸ ὄν" ὅπερ ὁ Ἱερεμίας ὕπαρξιν 


29! ὀνομάξει λέγων" Καὶ οὐχ ἤχουσαν φωνὴν ὑπάρ- 
εἰ! ξεως " ἡ γὰρ ὑπόστασις xai ἡ οὐσία ὕπαρξίς ἐστιν" 
ἀξἔστι γὰρ xai ὑπάρχει. Εἰ οὖν τις ἑνυποστάτους 
zit χατὰ τοῦτον τὸν λόγον εἴποι τὰς οὐσίας, ὅ ἐστιν ὑπ- 
u^ ἀρχούσας, οὐδὲ ἡμεῖς ἀρνηθείημεν" ἡ γὰρ ὑπόστατις 
ΞΙΥ πρὸς τὴν οὐσίαν τῷ εἶναι μέν τι οὐ διαφέρει, ἀλλὰ 
«ip τὴν μὲν χοινῶς εἶναι, φημὶ δὲ τὴν οὐσίαν " τὴν 
δὲ δ' ὑπόστασιν ἰδιχῶς, ὅταν μετὰ τῶν χαθόλου χαὶ 
zii: ἱδεχόν τι ἔχοι. Οὐ κατὰ τοῦτο οὖν φαμεν τὴν ἡμετέ- 
f»: pav ἐν Χριστῷ οὐσίαν ἐνυπόστατον εἶναι, οἷον ὑπό- 
4i στασιν χαθ᾽ ἐἑαντὴν χαραχτηριστιχὴν xal πρόσωπον 
πιὰ οὖσαν , ἀλλὰ καθ᾽ ὃ ὑφέστηχέν τε xal ἔστι" ἑνίοτε 
γὰρ τὸ ὑφεστηχέναι δηλοῖ ἡ ὑπόστασις, ὃ ἐστιν οὐσία, 
ἐτῶς ἀποδέδειχται, ὅταν τῶν χαραχτηριστικῶν ἰδιω- 
doy μάτων xai περὶ πρότωπον θεωρουμένων ἐστέρηται. 
Avi Ex τῶν E)Joy(ov Συνηγοριῶν περὶ τοῦ αὐτοῦ 
m xppaAaíiov. 
gai 
*; πλέον, τινὶ δὲ ἔλαττον, ὑπάρχον, οὐσία ὀνομάζεται. 
ch 7 Eqs οὖν τῷ χαθέχαστον ἀνθρώπῳ ἐξ ἴσου πρόσεστι 
gm εἶναι σάρχα ἐμψυχωμένην ψυχῇ λογιχῇ, 6 ἐστιν 
Ξε- Ἰνθρωπότης, χατὰ τοῦτο τὴν ἀνθρωπότητα, χαὶ δύο 
«τ σιῶν ὑπάρχουσαν γνώρισμα, μίαν φαμὲν οὐσίαν, 
le^. χοινῶς ἐν πᾶσιν ἀνθρώποις, χαὶ ἐξ ἴσου θεωρου- 
- ένην. Ἐπὶ δὲ τῆς ὑποστάσεως τοῦ Ἐμμανουὴλ, υὔ 
Ξε. 'ᾶμεν ποιῆσαι μίαν οὐσίαν τὴν ἕνωσιν τῆς θεότητος 
ΞξΞ [αὶ τῆς ἀνθρωπότητος" ἐπεὶ ἀνάγχη xai ἐν πολλοῖς 
ma Ἑωρεῖστθαι, ὡς ἀποδέδειχται. El οὖν μίαν οὐσίαν 
κα’ -Ὡς. οὶ γενέσθαι τὰ δύο, πάντως που τῆς τοιαύτης ob- 
m ORC μετειλήςφασι xal ἕτεροι, xal ἐξ ἴσου 49 Ἐμμα- 
7 "B Jerem. x, 10. 
“ΜῈ 


PATROL. Gn. LXXXVI. 


duo homines, sed duas labeo substantias, animze 
et corporis, et in una subsistentia consideror, quz 
necessitas est duas in Christo substantias profi- 
tentem, duas quoque dicere οἱ particulares subsi- 
stentias? ad illum enim pertinent natura divina, et 
ad illum per subsistentialem unionem humana ; non 
in alio nempe, sedin illo propria ejus exsistit caro, 
ut supra dicitur; communem caro' hanc habens 
human: substantie proprietatem, animari scilicet 
ab animo rationali, in solo Deo Verbo habuit par- 
ticularem, esse scilicet Dei Verbi et non alterius 
carnem. Quomodo ergo alia subsistentia, minimo 
juxta seipsam subsistens? 

Aliter ne ha:c ignorent, pro substantla subsisten- 


ἡ ὑπόστασις τοῖς ἁγίοις Πατράσι πολλάκις &v[vsv]ór,- B tiam a sanctis Patribus szpius reputari, ut sanctus 


Cyrillus docet; in isto enim anathematismo dicit: 
Si quis in uno Christo distinguit subsistentias post 
unionem. Etenim ezsistentiam indicat ibi subsisten- 
tia; non enim hic Theophorus in uno Christe subsi^ 
stentias vocasset Nestorii blasphemias semper impu- 
gnans, nisi pro substantiis illas accepisset. Similiter 
et sanctus Athanasius in sua ad Afros epistola dicit : 
Subsistentia substantia est, neque aliam  significa- 
tionem habel, ac ipsnm ens; quod Jeremias exsi- 
stentiam vocat dicens : Non audierunt vocem ezsisten- 
tie * : nam subsistentia et substantia exsistentia 
sun(; sunt etenim eL exsistunt. Si quis ergo sub- 
sistentes secundum banc rationem vocal substan- 
tias, id est exsistentes, nos minime cantradicemus. 
Subsistentia enim in τῷ esse nihil, a substantia dif- 
fert, sed in τῷ communem esse, de substantia lo- 
quor; subsistentia autem pariicularis est cum ge- 
neraliter sumpta particulare aliquid habeat. Non 
ergo ideo dicimus nostram in Christo substantiam 
subsistentem esse, ut subsistentiam qua per se 
characteristica et personalis sit, sed in quantum 
exsistjt et est. Aliquoties enim exsistere indicat 
subsistentia, id est substantia, ut demonstratum 
est, quando eharacteristicis proprietatibus et in per: 
sona consideratis privatur. 


Ex Eulogii Defensionibus De eodem argumento. 


Ang. Mat, 1. c. p. 59, 60. 


7 Ὁ χοινῶς xal ἐν πολλοῖς θεωρεῖται, οὐ τινὶ μὲν D Omne quod universim et in pluribus couside- 


ratur, ut nec alii amplius, alii minus conveniat, 
οὐσία essentia nominatur. Quandoquidem homini 
cuilibet perzque convenit, ut sit caro animata ani- 
mz rationali (nam in hoc consistit humanitas) se- 
cundum hunc sensum humanitatem,qua naturz due 
repraesentantur, unam -essentiam dicimus, quippo 
que communi et equali ratione in omnibus ho- 
minibus consideratur. At in hypostasi Emmanuelis 
unionem divinitatis cum  bumanitate essentiam 
unam negamus constituisse ; alioqui essentiam hu- 
jusmodi in multis perspici necessarium foret. Na- 
tura enim, hoc est esacnlia, in multis perxqua 


SY 


25.5 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


2056 


spectatur, ut ostensum est. Si igitur naturam unam 4 νουὴλ, ὅπερ οὐχ ἔστι. Μηδὲ τοσοῦτον παραφρονήσειαν 


ambabus constitui affirment, essentix ejusdem ac 
Emmanuel alii consortes erunt, quod verum non 
est. Nec isti sycophante, quamlibet Deo bellum 


" Et quibusdam interjectis : 

Humanitatem, quia ex diversis rebus composita 
est, unius essentie dicimus, non quidem habita 
ratione anime et corporis, sed magis ejus quod 
commune est ; quippe cum in omnibus quas ejusdem 
speciei sunt, communiter consideretur. Nam es- 
sentiz definitio hec est, quam Basilius tradidit 
dicendo : Quemadmodum commune se habet ad 
particulare, sic essentia ad hypostasim. Igitur ratio 
communitatis humanitatem, quse in hominibus 
inspicitur , unius esse essentize dicimus : quia com- 
muni ratione omnibus et unicuique bomini ex :quo 
convenit ut sit animal rationale, intelligentize et 
discipline capax. Ist:c enim humanitatis definitio 
est. Ubi vero pensamus ea ex quibus constat, atque 
animam nominamus, et corpus consideramus, ne- 
quaquam inficiamur utrumque diversz natura esse, 
et qu: essentiarum barum propria sunt, etiam post 
unitionem manere. Nam si corpus et anima sunt 
ejusdem essentie, quandoquidem eadem ratio est 
eorum qua coessentialia sunt (alioqui vero corpus 
corruptelz obnoxiumest), omnino sequitur animam 


ol vov συχοφάνται, εἰ καὶ λίαν θεομάχοι xal τῆς; 
ἀληθείας ἐχθροὶ καθεστήχασι. 


inferant, eo amentie venerint, ut et hoc astruant. 


Kal μεθ᾽ ἕτερα" 

Τὴν ἀνθρωπότητα σύνθετον οὖσαν ἐξ ἀνομγίων 
πραγμάτων μιᾶς οὐσίας φαμὲν, οὐ πρὸς τὴν ξιατο- 
ρὰν τῆς ψυχῆς χαὶ σώματος, ἀλλὰ πρὸς τὸ χοινὸν 
ἀφορῶντες " ὅτι χοινῶς ἐν πᾶσι τοῖς ὑπ᾽ αὑτὸ ἀνα- 
γομένοις θεωρεῖται. Οὗτος γάρ ἐστι τῆς οὐσίας 
ὄρους, 0; Βασίλειος ἐπαίδευσε λέγων, ὅτι Ὃν ἔχει 
λόγον τὸ χοινὸν πρὸς τὸ ἴδιον, τοῦτον ἔχει ἡ οὐσία 
πρὸς τὴν ὑπόστασιν. Κατὰ τοῦτον οὖν τὸν τῆς χοι- 
νότητος λόγον, μιᾶς οὐσίας φαμὲν τὴν ἐν ἀνθρώποις 
ἀνθρωπότητα " ὅτι χοινῶς ἐν πᾶσιν ἀνθρώποις τοῖς 


B xa0' ἕκαστον xai ἐξ ἴσου ὑπάρχει τὸ εἶναι ζῶον λο- 


Υικὸν θνητὸν, νοῦ xal ἐπιστήμης δεχτιχόν “ οὗτος 
τὰρ ὁ ὅρος τῆς ἀνθρωπότητος. Ἐπὰν δὲ τὰ ἐξ ὧν 
ἔστι λογισώμεθα, χαὶ Ψυχὴν ὀνομάσωμεν, xal σῶμα 
σχοπήσωμεν, τὸ ἑτεροφυὲς xaX τὰ ἴδια τῶν οὐσιῶν 
xai μετὰ τὴν ἕνωσιν οὐχ ἀρνηθείημεν. El γὰρ 474 
αὑτῆς οὐσίας τὸ σῶμα χαὶ ἡ ψυχὴ. τῶν δὲ ὁμοουπίων 
ὁ αὐτὸς λόγος, φθαρτὸν δὲ τὸ σῶμα, οὐκοῦν ἄρα χαὶ 
ἡ ψυχὴ διαφθείρεται, χαὶ τὸ λέγειν ἀθάνατον εἶνα: 
τὴν ψυχὴν, ψευδὲς ἀναδειχθήσεται διὰ τὰς ὑμῶν 
ἀνοήτους χενοφωνίας. 


corruptibilem esse, et propter insanas nugacitates vestras falsi arguetur id quod asseritur, animan 


esse immortalem. 
Ex Eulogii Defensionibus. 


'Ex τῶν EbJoylov Συνηγοριῶν. 


Ang. Mat, l. c. p. 61, 62. 


Sciendum enim est. nos, quando compositum di- 
cimus unam absolute naturam, minime posse pro- 
prie in hoc simplicium adhibere nomina : exempli 
gratia, corpus e quatuor elementis constans, cx 
aqua dicimus, terra, aere et igne; aquam ct terram, 
aerem et ignem proprie non possumus dicere , 
et idco uiam corporis, naturam vocamus, eo 
quod istud proprie simplicium nominibus designare 
non valemus. ltem, e lapidibus et lignis dómum 
dicimus, illam autein nec ligna nec lapides nullus 
posset nominare, si propriis vocibus uti vellet. 
Itera hominem aninia et. corpore constare dicimus, 
non autem proprie esse animam et corpus ; et hoc 
evidens est ex eo quod nequimus anima aut cor- 
poris definitionem in utrumque adhibere, et pro- 
pterea ex duobus naturis esse dicimus. Diverse 
enim nature componentia et diversa invicem sub- 
siantie, unam iu composito naturam reputamus. 
Non enim corpus et animam proprie loquentes vo- 
camus hominem, etsi assuetum sit Scripturze s- 
pius libertate utenti spiritus parte totum designare, 
tanquam non submisse jugo servitutis dialecticze 
vanitatis. In. Christo autein. ineffabilis et non hu- 
manae intelligentia huic animx juncta est nee ju- 
sium exemplum in omnibus invenire ratione pos- 
sumus, cum illum non solum ex divinitate et hu- 

manitate constare. dicimus, sed in illo uti simpl- 


ciun noiiinibus. Deum enim dicimus Christum et 


Ἰστέον γὰρ ὅτι τότε τὸ σύνθετον μίαν ἀπολύτως 
λέγομεν φύσιν, ὅτε μηχέτι δυνάμεθα χυρίως ἐπ' 
αὑτοῦ τὰ τῶν ἀπλῶν λέγειν ὀνόματα" οἷόν τι λέγω" 
Τὸ ix τεσσάρων στοιχείων σῶμα συγχείμενην, ἐξ 
ὕδατος, ἔφαμεν, καὶ γῆς ἀέρος τε xal πυρὸς, ὕδωρ 
xai γῆν ἀέρα τε χαὶ πῦρ οὐχ ἂν εἴποιμεν χυρίως, 
καὶ διὰ τοῦτο μίαν σώματος φύσιν ἐπονομάζομεν, ὡς 
μηχέτι αὐτὸ χυρίως τοῖς ὀνόμασι τῶν ἁπλῶν ἐπονο- 
μάζειν ἰσχύοντες καὶ πάλιν ἐκ λίθων καὶ ξύλων τὴν 
οἰχίαν φαμὲν, ξύλα δὲ αὐτὴν xal λίθους οὐχ ἄν τις 
xaXégot, χυρίαις λέξεσι χρῆσθαι βουλόμενος * πάλιν 
τὸν ἄνθρωπον Ex ψυχῆς xai σώματος εἶναί φαμεὺ, 
σῶμα δὲ xat Ψυχὴν οὐχέτι χυρίως" xa δτμλον ix 
τοῦ μὴ δύνασθαι τὸν τῆς ψυχῆς T] τοῦ σώματος óoov 


Ὁ ἐπὶ τοῦ συναμφοτέρου ἀποδιδόναι, xal τούτου χάριν 


ἐχ δύο φύσεων λέγοντες (ἑτεροφυῇ γὰρ τὰ συνελ- 
θόντα xai ἀλλήλοις οὐχ ὁμοούσια), μίαν ἐπὶ τοῦ 
συνθέτου φύσιν δοξάζομεν" οὐδὲ γὰρ σῶμα ἣ ψυχὴν 
χυριολεχτοῦντες ἀποχαλοῦμεν τὸν ἄνθρωπον, εἰ χαὶ 
σύνηθες τῇ Γραφῇ πολλάχις τῇ ἐλευθερίᾳ χεχρημένῃ 
τοῦ Πνεύματος £x τοῦ μέρους τὸ ὅλον ἐπονομάζειν, ὡς 
ζυγῷ δουλείας οὐχ ἐνεχομένῃ τῆς διαλεχτιχῆς ματαιό- 
τήτοης" ἐπὶ δὲ τοῦ Χριστοῦ ἄφραστος μὲν χαὶ ἀλάλητός 
ἐστι d) ἕνωσις οὐχ ἀνθρώπινος νοῦς ταύτης ἐφέχοιτο, 
οὐδὲ παράδειγμα εὑρεῖν ἴσον χατά γε πάντα, λέγω, 
δυνήσεται, ἐπειδὴ δὲ αὐτὸν οὐ μόνον ix θεότητος εἶναι 
ὙᾺ UNS pom t6 φάμεν, ἀλλὰ xat τοῖς ὀνόμασιν ἑ π' 
αὐτῷ Ὑεγθ νεδα. τῶν Voie ΘΝ OS Wer τὰν 


2951 


FRAGMENTA DOGMATICA. 


2358 


Χριστὸν xal ἄνθρωπον τὸν αὐτὸν, ὅπερ ἐπ᾽ ἐκείνων A eumdem hominem quod in istis proprie dicere non 


λέγειν χυρίως οὐχ ἔχομεν" χυρίως γὰρ xai χατὰ 
ἀλέθειαν Θεὸς ὁ Χριστό; " διὸ χυρίως xaX χατὰ 
ἀλήθειαν Θεοτόχον τῆν ἀγίαν Παρθένον φαμέν" xal 
χυρίως xav' ἀλήθειαν ἄνθρωπος. ὁ αὐτὸς, ἀλτθῶς 
ἀποθανὼν, ἀληθῶς ἀναστάς" τούτου χάριν αὐτὸν 
p.Lav φύσιν ἁπλῶς εἰπεῖν ἀδύνατον᾽ διὰ τοῦτο τοίνυν 
ἡμεῖς καὶ ἐχ 8Jo λέγομεν sco, ἐπειδὴ Ex θεότητος 
αὐτὸν ἴσμεν καὶ ἀνθρωπότητος συγχείμενον, xal 
ἑτεροφινἣ τὰ συνελθόντα γνωρίζομεν" καὶ δύο φύσεις 
διαιρετοὺς ἐπ αὐτοῦ λέγομεν, ἑπειδῃὴ Θεὸν xal 
ἄνθρωπον χυρίως τὸν αὐτὸν εἶναι δοξάτομεν᾽ χαθάπερ 
ὁ ἐν ἁγίοις φησὶ Κύριλλος ἐν τῇ δευτέρᾳ πρὸς 
Σούχενσον ἐπιστολῇ, "Eva καὶ τὸν αὐτὸν τοῦτο 
κἀκεῖνο ὑπάρχοντα" καὶ σχόπησον ὡς οὐχ εἶπεν, 
ἐχ τούτου κἀκείνου ὑπάρχοντα (xaX τοῦτο γὰρ ἣν 
ἀληθὲς), ἀλλὰ τοῦτο κἀκεῖνο ὑπάρχοντα" τὸ γὰρ 
τοῦτο χἀχεῖνο, δύο πάντως ἐστὶ, xàv αὑτὸς μὴ βου- 
ληθείης᾽ πάλιν δὲ ὁ αὐτὸς πρὸς Οὐαλεριανὸν τὸν τοῦ 
Εἰχονίου ἐπίσχοπον οὕτω γράφει" Οὐχοῦν ópoAo- 
γιῦμεν ὡς μὲν τὸ ἀπὸ σαρχὸς σάρξ ἔστι, τὸ δὲ ἐχ 
Θεοῦ Θεός" ἔστι δὲ χατὰ ταυτὸν ἀμφότερα Χριστὸς 
εἷς ὧν Υἱὸς καὶ εἷς Κύριος μετὰ τῆς ἰδίας αὐτοῦ 
σαρχός" τὸ δὲ τὸν Χριστὸν εἶναι ἀμφότερα, τί 
ἕτερόν ἐστιν, ἣ δύο εἶναι φύσεις τὸν Χριστόν ; οὗ 
γὰρ εἶπεν ἐνταῦθα ἐξ ἀμφοτέρων εἶναι τὸν Χριστὸν, 
ἀλλ᾽ ὅτι ἀμφότερά ἐστιν ὁ Χριστὸς εἷς ὥν. 
'Ex τῶν Εὐλογίου Συνηγοριῶν πρὸς τοὺς Aéyor- 
τας, ὅτε « Εἰ δύο φατὲ οὐσίας, ὅ ἐστι φύσεις 


ἡνωμένας, πάγτως μία γέγονε φύσις" τὰ γὰρ 
ἐγούμενα, πάντως ὃν τι γΥἱγεται. » 


possumus; proprie enim et secundum veritatem 
Christus est Deus ; ideo proprie et secundum veri- 
tatem Dei Matrem Virginem sanctam dicimus; et 
proprie secundum veritatem homo est idem, vere 
mortuus, vere resurgens. Quamobrem illum unam 
simpliciter naturam dicere impossibile est, proptc- 
rea igitur nos et ex duabus naturis constare dici- 
mus, cum divinitate illum scimus et humanitate 
constare, οἱ divers; esse nature componentia co- 
gnoscimus. Dicas quoque naturas distinctas in illo 
dicimus, cum Deum et hominem proprie eumdem 
esse repulamus. Sicut sanctus Cyrillus dicit in se- 
cunda ad Succensum epistola, Unum et eumdem 
hoc et illud esse; et netandum hanc non diccre ez 
hoc et illo esse, istud enim foret verum, sed /oc ct 
illud esse. Hoc nempe et illud duo omnino sunt, . 
elsi nolueris. Iterum idem ad Valerianum [conii 
episcopum sic scribit: Ergo profitemur carnem 
quidem e carne esse, Deum vero ex Deo ; est au- 
tem propter idem Christus utraque, cum sit unus 
Filius et unus Dominus cum propria sua carne. 
Christum autem esse utraque, quid aliud est, nisi 
duas esse naturas in Christo? non enim illic dixit 
ex utrisque esse Christum, sed utraque Christum 
esse cum unus sit. 


Ex Eulogii Defensionibus ad eos qui dicunt : 
« Unam,si duas dicitis substantias, id est naturas, 
unitas esse, omnino (actam esse naturam ; unitas 
enim, omnino unum quid fieri. » 


Ang. Mai ]. c. p. 63. 
El μὲν τὸ ὅν τι γενέσθαι κατὰ τὴν χαραχτηριστι- C Siquidem unum quid fleri secundum characteri- 


χὴν ὑπόστασιν βούλονται χατασχενάζειν, ὀρθῶς χαὶ 
λίαν εὐσεδῶς xaX συνῳδὰ τοῖς ἐν Χαλχηδόνι δογμα- 
«ἰζουσιν" χἀχεῖνοι γὰρ μίαν ὑπόστασιν ἀποφαίνονται, 
ξύο δὲ τὰς οὐσίας " ἡ γὰρ σὰρξ ἔμεινε σὰρξ, εἰ xai 
τοῦ Θεοῦ Λόγου σὰρξ ἐγένετο, ὅ ἐστι προσείληφε 
σάρχα καὶ fivecev ἑαυτῷ ἀδιαιρέτως. Οὐ γὰρ τροπὴν 
ὑπέστη τὴν εἰς σάρχα" Θεὸς γὰρ ἀναλλοίωτος ὑπάρχει 
τῆς Τριάδος ἡ φύσις" ὡς ἔφην οὖν ἀσύγχντοι μεμε- 
νήχασιν ἐν τῷ Ἐμμανουῆλ τῷ ἑνὶ Χριστῷ τῷ Υἱῷ 
τοῦ Θεοῦ μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν αἱ δύο οὐσίαι’ εἰ 
δὲ μίαν οὐσίαν φασὶ γεγονέναι τὰς δύο φύσεις, λελή- 
θασιν ἑαυτοὺς ἀπατῶντες, καὶ σύγχυσιν ἣ τροπὴν ὑπο- 
κιθέμενοι, ὡς τῆς μιᾶς τραπείσης εἰς τὴν ἑτέραν fj 
συγχυθείση: " ὅτι γὰρ τὰ ἑἐνούμενα ἀτρέπτως xal 
ἀσυγχύτως φυλάττεται ἐν τῇ οἰχείᾳ ποσότητι, τοῦτο 
σαφῶς ὑμῖν παραστήσω διὰ παραδείγματος τῶν τριῶν 
ὑποστάσεων ἀδιαιρέτως xal ἀσυγχύτως ἡνωμένων 
χατὰ τὴν οὐσίαν, φημὶ δὲ πρὸ: Πατρὸς καὶ Υἱοῦ xat 
ἁγίου Πνεύματος " οὐ γὰρ διὰ τὸ ἡνῶσθαι αὑτὰς, 
pia ὑπόστασις γεγόνασιν, ἀλλ᾽ ἡνωμέναι μέν εἰσιν 
χατὰ τὴν οὐσίαν, ἐν τρισὶ δὲ xal ἡνωμέναις γνωρί- 
ζονται ὑποστάσεσιν᾽ οὕτως xal ἐπὶ τῆς οἰχονομίας 
τοῦ Χριττοῦ δύο οὐσίαι ἡνωμέναι ἀδιαιρέτως xal 


sticam subsistentiam volunt statuere, recte et pie ad- 
modum et conformiter cum Chalcedonix Patribus 
dogmatizant. lli enim unamsubsistentiam declarant, 
duas autem subsistentias. Caro enim mansit caro, 
etii Dei verbi caro facta sit, idest carnem sumpserit 
ei sibi inseparabiliter univerit ; non enlm in carnem 
conversus est; nam Deus immutabilis est Triadis 
natura. Ut dixi igitur, inconfuse manserunt in 
Emmanuel uno Christo Filio Dei post incarnatio- 
nem dus substantis ; sin autem unam substantiam 
dicunt factas esse duas naturas, seipsos decipien- 
tes fallunt, cum eonfusionem seu conversionem 
statuant, tanquam una conversa fuerit in alteram 
aut cum altera confusa. Quod enim unitz substan- 
ti» absque conversione et confusione conserven- 
tur in propria quantitate, hoc- clare vobis osten- 
dam per exemplum trium subsistentiarum indivi- 
sibiliter et inconfuse unitarum secundum substan- 
tiam ; de Patre dico, Filio et Spiritu sancto, Non 
enim ille per unionem una substantia fiunt, sed 
unite quidem sunt secundum substantiam, in tri- 
bus autem et unitis subsistentiis esse cognoscuntur; 
ita in Christi dispositiowe dw, wea SXSSM NS 


divis ter eV Veou se ον. VxeWex2NST € 
exempintwoummoto ἃ Queen vw 
Siam inametma €33€  Cu1à ww. V CN WP A7 


ἀϑυγχύτως ὑπάρχουσιν" χείσθω δὲ τὸ παράδειγμα εἰς 
μόνον τὸ παραστῆσαι τὸ πρόδλημα τὸ σαθρόν " ἐπεὶ 
τὸ τῆς ἐν Χριστῷ ἑνώσεως, ἔμπαλιν ἣ ἐπὶ τῆς 


959 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. 


2960 


eit ac in Triade. Hic enim alius et alius, ne sub- A Τριάδος ἔχει" ἐχεῖ μὲν γὰρ ἄλλος xaX ἄλλος, ἕνα μὴ 


sistentias confundamus, nonu aliud et aliud ; unum 
enim et idem iria sunt in divinitate. In Emma- 
nael autem aliud est divinitas, aliud humanitas 
ne substantias confundamus. Non enim idem sunt 
aiternum et temporale, visibile et invisibile; non 
autem dicitur alius et alius, ne hoc fiat. Duo enim 
unione unam personam efliciunt et unam characte- 
risticam subsistentiam. " 


Ex Eulogii Defensionibus. 


Ne ergo negotia nobis przstent, qui nihi] sanum 
cogitare volunt, sed inconsiderate garriunt, et rec- 
tam et irreprehensibilem fidem excutere nituntur. 
Nos enim unum Christum Dei Filium adoramus, 
in carne visum his qui in terra degunt; distin- 
ctionem tamen divinitatem inter et carnem ad- 
mittimus. Deus enim Verbum seternus, est increa- 
tus, impassibilis, et qua decent divinam perfe. 
ctionem: Caro autem illius unum aliquid cum illo 
efliciens per arctam οἱ subsisetentialem unionem, 
de qua propheticus Joannes clamat, Verbum caro 
[actum est et habitavit in nobis *, temporalis, creata, 
passibilis est. Omnes autem illas carnis pro- 
prietates profitemur factas esse quoque Dei Verbi ; 
nam si propria ejus earo fuerit, evidens est carnis 
proprietates ejus quoque futuras esse. Proprias 
cnim sibi illas facit, etsi non subjiciatur illis di- 
vina ejus natura. Etenim omnes Verbi Dei esse 
post incarnationem carnis ejus proprietates, di- 
vina Scriptura nos docet, dicit enim: Vidimus Do- 
minum, utrumque significans. Qui enim vidit car- 
nem Christi, totum vidit, etsi invisibilis natura sit 
divinitas; et iterum : Dominum glorie non crucifizis- 
sent *, divina nempe natura | illo non patiente, sed 
propria carne. Docemur ergo his omnibus Dei 
Verbi incarnati fuisse et divinas et humanas pro- 
prietates ; sed in his quibus dicitur Christum esu- 
rivisse, sitivisse, tactum aut passum fuisse, pnto 
illam non in divina natura hsc expertum esse, 
&ed in carne quam sumpserat, et per quam ut 
homo conversatus est, - 


τὰς ὑποστάσεις συγχέωμεν, οὐχ ἄλλο δὲ χαὶ ἄλλο" 
ἕν γὰρ τὰ τρία καὶ ταυτὸν τῇ θεότητι" ἐν ὃὲ τῷ 
Ἑμμανουὴδλ ἄλλο μὲν θεότης, ἄλλο δὲ ἀνθριυπότης, 
ἵνα μὴ τὰς οὐσίας συγχέωμεν * o) γὰρ ταυτὸ τὸ 
ἄχρονον τῷ ἐν χρόνῳ, χαὶ τὸ ὁρατὸν τῷ ἀοράτῳ" οὐχ 
ἄλλος δὲ χαὶ ἄλλος, μὴ Ὑένοιτο᾽ τὰ γὰρ ἀμφότερα τῇ 
ἑνώσει ἕν πρόσωπον ἀπετελέσθη, χαὶ μίαν ὑ Ξόστα» 
σιν χαραχτηριστιχήν. - 
'Ex τῶν EbAorlov Συνηγοριῶν. 

Μὴ τοίνυν πράγματα ἡμῖν παρεχέτωσαν οἱ μηδὲν 
ὑγιὲς νοεῖν βουλόμενοι, ἀλλὰ μάτην εἰχαιολονοῦντες 
xaY τὴν ὀρθὴν xal ἀμώμητον [πίστ'ν] διαταράττειν 
ἐπιχειροῦντες" ἡμεῖς γὰρ ἕνα Χριστὸν Υὲδν Θεοῦ 
προσχυνοῦμεν σαρχὶ ὀφθέντα τοῖς ἐπὶ γῆς" διαφορὰν 
μέντοι τῆς θεότητος πρὸς τὴν σάρχα γινώσχομεν" 
xai γὰρ ὁ Θεὸς Λόγος ἄχρονος, ἄκτιστος, ἀπαθὴς, 
καὶ ὅσα πρέπει τῇ θείᾳ μεγαλωσύνῃ ἡ δὲ σὰρξ 
αὐτοῦ ἕν τι ὑπάρχουσα πρὸς αὐτὸν διὰ τὴν ἄχραν 
χαὶ ἐνυπόστατον ἕνωσιν, δι᾿ ἣν χαὶ ὁ θεσπέσως 
Ἰωάννης βοᾷ’ Ὁ .1ό6γος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσπή- 
γωσεν év ἡμῖν, ἔγχρονος ὑπάρχει, χτιστὴ, παθητή᾽ 
πάντα δὲ ταῦτα τῆς σαρχὸς ὁμολογοῦμεν γενέσθαι 
τοῦ Θεοῦ Λόγου" εἰ γὰρ ἰδία αὐτοῦ ἡ σὰρξ, δῆλον 
ὅτι xal τὰ τῆς σαρχὸς πάντα αὐτοῦ ἔσται" olxtto- 
ποιεῖται γὰρ αὐτὰ, εἰ χαὶ μὴ ὑπέχειτο τούτοις 1) θεία 
αὐτοῦ φύσις ὅτι γὰρ πάντα τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐστὶ 
μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν τὰ τῆς σαρχὸς αὑτοῦ, ἡ 
θεία Γραφὴ ἡμᾶς παιδεύει" φησὶ γὰρ, Ἑ ωράκαμεν 


C τὸν Κύριον, τὸ συναμφότερον λέγουσα" ὁ γὰρ bupa- 


xà τὴν σάρχα τοῦ Χριστοῦ, ὅλον ἐθεάσατο, εἰ xal 
ἀθέατος τὸ κατὰ φύσιν ἡ θεότης ὑπῆρχεν" xal πάλιν, 
Οὐχ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἐσταύρωσαν " καί- 
τοι τῇ θείᾳ φύσει αὐτοῦ μὴ παθόντος, ἀλλὰ τῇ 
οἰχείᾳ σαρκί" διδασχόμεθα οὖν ἐν πᾶσι τούτοις, ὅτ: 
τοῦ Θεοῦ Λόγου σαρχωθέντος ἦν τά τε θεοπρεπῆ x: 
τὰ ἀνθρώπινα" ἀλλ᾽ ἐν οἷς φησιν ὅτι ἐπείνησεν xal 
ἐδίψησεν fj ἐψηλαφήθη f| ὡράθη, νοῶ ὅτι οὐ τῇ θείᾳ 
φύσει ταῦτα πέπονθεν, ἀλλὰ τῇ προσληφθείσῃ σαρχὶ, 
χαθ᾽ ἣν ἄνθρωπος ἐχρημάτισεν (1), 


8. Eulogii patriarche Alexandrini, ex lib. qw, Adversus Novatianos. Phot. Cod. 980, 


F. FaaNcisco CousEris. interprete. 


Quod ait Apostolus, Voluntarie peccantibus nobis 
post acceptam notitiam veritatis, jam non relinquitur 
pro peccato hostia ὃ, non eo spectat tanquam sacrifi-- 
cium omnino sublatum velit: sed illud duntaxat, 
quod legis ritu peragitur. Nec modo id genus sa- 
crificii vetat, sed et supremum judicium iis inter- 
minatur, qui post agnitam veritatem, accum my- 
sticum sacrificium nacti sint, ad legale, quod tan- 
torum ac hircorum immolalione przstatur, sacri- 


? Joan. 1, 14. "1 Cor.n, 8." Hebr. x, 36. 


Biblioth. Concionat. t. V, p. 127. 


ficium redeunt. Hzcque adeo Paulus eo animo 1o- 
quitur, ut Judzos, qui ad Christum jam accesse- 
rant revocet ab observatione legalium. Quemad- 
modum igitur legalibus baptismatis, sic et cruentis 
sacrificiis, iis interdicit. Judzi namque quos pec- 
cati reatus astringeret, primum quidem expia- 
bantur, tumque aqua abluebantur ἃς intingebau- 
tur; ac postremo jam cruentis hostiis faciebant, a 
quibus eos avocans Anostolus, terribiles quoque 


(4) Sequebantur in codice plurimi Piside iambi adversus Severum, quos ego more meo prztermisi, 


guia extant in editionibus. 


2961 


FRAGMENTA DOGMATICA. 


2969 


iuinas adjicit. Quippe oportebat vers semel hostia A ficandos *. Quem igitur ad inodum impossibile di-. 


in eonsummatione sculi pro peccatis oblata 
(Agno scilicet Dei qui tollit peccatum mundi, im- 
molato) non amplius restare, sed cessare offerri, 
multas illas legales ac typicas hostias pro pec- 
eatis. Teste enim eodem Apostolo, impossibile 
est, Agno Dei semel immolato, tolli rursus peccata 
taurorum sanguine ac hircorum. Una enim, in- 
quit , oblatione, consummavit in perpetuum  sancti- 


xit sanguine taurorum alque hircorum auferri 
peccata, ad eumdem et sequentia dicit : Voluntarie 
peccanlibus nobis", etc. Nam et quod nobis tre- 
mendum Dominici corporis sacrificium agitur, non 
aliarumque hostiarum oblatio est, sed ejus co:n- 
meimoratio qux» semel oblata est. lloc facite, in- 
quit, in meam commemorationem?*. Et : Quotiescun- 
que [acimus, mortem Domini annuntiamus *. 


Εὐλογίου πάπα 'AAsLavópsíac ἑρμηνεία εἰς τὸ, B Eulogii pape Alexandrini commentarius in illud : 


«Σίμων ᾿Ιωγὰ, ἀγαπᾷς με; » 


Simon Joannis, amas me ? 


Ang. Mai Class. Auct. t. X, p. 485. 


Ὅτι ἐρωτῶν ὁ Κύριος[εἴπε]τῷ Πέτρῳ" Σίμων 
Ἱωνᾶ, ἀγαπᾷς ue xAéov τούτων; οὐχ αὐτὸς ὁ 
πάντα εἰδὼς, θέλων μαθεῖν ἐπηρώτα, ἀλλ᾽ ἐπεὶ ἔμελ- 
λεν αὐτῷ τὸ ποίμνιον χαταπιστεύειν, ἵνα δείξῃ ὅσην 
ἔχει πρόνοιαν τοῦ ποιμνίον, τοῦτο. ποιεῖ" ὁ γὰρ τὸν 
φίλτρῳ πολλῷ πρὸς τὸν Δεσπότην ἀναπτόμενον ἐφ- 
ἱστῶν τῷ ποιμνίῳ, τὴν ὅσην περὶ τὰ πρόδατα διά- 
θεσιν παρίστησιν ἀναμφιδόλως * διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν 
xat τρίτον ἐρωτᾷ, τὴν πολλὴν περὶ τὰ λογιχὰ πρό- 
ὄατα ἐπιμέλειαν ἐνδειχνύμενος * ἅμα δὲ βαθμόν τινα 
τῶν ποιμαινομένων δ’έξεισιν " ἀρνία πρότερον βόσχειν 
ἐγχελευόμενος" εἶτα προδάτια, & πρόδατα ὄντα, διά 
τινα πταίσματα χκατασμιχρυνθέντα τῆς ἀρετῆς xal 
τῆς τελειότητος, εἰς προδάτια ἀνθυπέστρεψεν " xal 


Cum interrogaret Petrum Dominus, — Sinon 
Joannes, inquiens, diligis me plus. his.!*? ron ideo 
interrogabat ille qui omnia novit, ut diseeret; ve- 
rum hoc agebat ut ostenderet quantam de grege 
quem Petro commissurus erat, gereret sollicitudi- 
nem: dum enim eum gregi praficeret qui maxi- 
mo in Dominurn amore ardebat, proprii erga oves 
suas affectus vehementiam evidenter declarabat. 
Propter eamdem causam ter interrogat, nempe ut 
maximam, quam habet rationalium ovium curam, 
manifestet ; verum etiam in prima illa. interroga- 
tione gradus quosdam eorum qui pascuntur, de- 
scribit: agnos siquidem pascere primum jubet ; 
deinde oviculas, quz, cum oves prius exstitissent, 


λοιπὸν τὸ τρίτον τὰ τέλεια ἐπιφέρει πρόδξατα " ἀρ- (ὦ postea per lapsus quosdam virtute et perfectione 


νίοις γοῦν εἰχάξονται οἱ ἔτι γάλαχτος xoi στοιχειώ- 
δους διδασχαλίας δεόμενοι" προδατίοις δὲ οἱ διά τινα 
παραπτώματα χατασμιχρυνθέντες τῆ; τελειότητος " 
προθδάτοις δὲ οἱ εἰς τὸ τέλειον ἀναδεδηχότες χαὶ τῆς 
πίστεως χαὶ τῶν πράξεων" χαὶ σχόπει ὅπως προ- 
τάττει τὰ ἀτελῆ τῶν τελείων " προηγούμενος γὰρ τῷ 


Δεσπότῃ σχοπὸς ἡ τῶν ἁμαρτιυλῶν σωτηρία, Οὐ γὰρ. 


71400v., φησὶ, xaAécat δικαίους, d-AAà dpapto obe 
εἰς μετάγοιαν. 


- 


Τοῦ ἐν ἁγίοις Εὐογίου ᾿Αἱεξανδρείας εἰς τὸ, 
« Ζεῦγος τῶν τρυγόνων. » 


deminutz, in ovicularum ordinem retrocessere ; 
tum demum oves perfectas inducit. AÁgnis porro 
assimilantur qui lacte adhuc et elementari de- 
ctrina indigent ;. oviculis.qui per quedam delicta, 
perfectione deminuti sunt ; ovibus, qui ad fidei ct 
vite perfectionem  conscenderunt. Vide praterea 
quomodo imperfecta perfectis preponat: preci- 
puus videlicet Domini scopus fuit peccatorum 
salus: Non veni enim, inquit, vocare justos, sed 
peccatores ad penitentiam *'. 


Sancti Eulogii Alexandrini in illud : « Par. 
turturum. » 


Ang. Mai Class. Auct. t. X, p. 495. 


Πολλῶν ὄντων ζώων, ἃ ἐν τῇ τῶν καθαρῶν àxá- Ὁ) Cum plurima essent animalia. qu in: purorum 


χθη μερίδι, διὰ τί πέντε μόνα ἐθυσιάξοντο τοῖς πα- 
λαιοῖς, τράγος, xaX χριὸς, xaY βοῦς, τρυγὼν, χαὶ 
περιστερά; 'Ἐπειδὴ βούλεται ἡμᾶς ὁ Λόγος τὰς αἰσθή- 
σεις ἡμῶν τὸν ἴσον ὑποδαλλομένας ἀριθμὸν χαθαρὰς 
προπάγειν Θεῷ. 

Τοῦ ἐν ἁγίοις EbAoylov 'AAs£avÓpsiac. 

Ὅτι xal διὰ τῶν χυνῶν τὴν ὑπερόδολὴν τῆς τοῦ 
πλουσίου ἀπηνείας ἐλέγχει ἡ παραδολή " οἱ μὲν γὰρ 
χύνες οἰχτεέροντες αὐτοῦ τὴν πολλὴν ταλαιπωρίαν, 
ὅπερ ἐδύναντο ποιεῖν ἔπραττον περιλείχοντες χαὶ 
οἷον ἀποσμήχοντες αὐτοῦ τὸ ἕλχος ταῖς γλώσσαις " ὁ 


ordine haberentur, quare quinque tantum ἃ vete- 
ribus immolabantur, nempe : hircus, aries et bos, 
turtur et columba? His videlicet significat Scri- 
ptura, nos Deo puros efferre debere sensus nostros, 
qui parem numerum prz se ferunt. 


Sancti Eulogii patriarche Alexandrini. 


Canum mentione summam divitis crudelitatem 
coarguit parabola. Nam canes misericordia crga 
gravem Lazari calamitatem commoti, quod poterant 
gratificabantur, illius ulcera lingertes ac veluti 
linguis suis abstergentes. Αἱ dives canibus erga 


*Hebr. x, 1&. "ibid. 26. * Luc. xxn, 19. 51 Cor. X26, 15 3o2n. xx, 5. V Vae x "We. 


£963 


S. EULOGII ARCHIEP. ALEXAND. FRAGMENTA DOGMATICA. 


2361 


contribulem suum durior ab his ipsis convince- À δὲ xai τῶν χυνῶν περὶ τὸν ὁμόφυλον ἀπτ,ν ἑστερο:. 


batur. Merito igitur igni dives damnatus fuit. 


Eulogii Alexandrini. 


Hxc quoque propter pauperes recipit Deus, modo 
deinceps a peccato caveamus. Pulchre enim fit, 
si etiam avaritia collectis opibus amicos nobis in 
hoc mundo comparemts, qui illis quidem egent, 
sed Deo sunt divites : ut cum defecerimus, nullam 
habentes vite justitiam, saltem ob collata in eos 
beneficia, recipiant nos in tabernacula sua, qui 
nostram misericordiam experti fuere. Sed si ne de 
mammona quidem iniquitatis, id est avaritiz, bene 
facere voluerimus, quis nobis credet, fore ut si 
parie propriis laboribus opes adessent, ex his 
egenos misericorditer solaremur ? Nam si ne aliena 
quidem, et qua absque labore avare possidemus, 
nolumus communicare, quomodo ea quz propria 
videntur, nostrorumque laborumfructus impertituri 
cuiquam credemur ? 


Mat, Bibl. Nova 


Eulogii patriarche Alexandrini. 
Remittuntur iniquitates in baptismo, tegentur in 
penitentia. Dictio autem, non imputaverit Dominus 
enucleat vocabulum tegere; nam rec'a poenitentia 


xal δι᾽ αὐτῶν ἢλέγχετο τῶν χυνῶν διὰ τοῦτο χἀκεῖ- 
νον τὸ πῦρ ἀδυσωπήτως μετέρχεται. 


EbJojlov ᾿Αλεξανδρείας. 


Δέχεται χαὶ ταῦτα διὰ τῶν πενήτων ὁ Θεός * ἂν μ- 
vov τοῦ λοιποῦ φυλαξώμεθα μὴ ἁμαρτάνειν. Καλὸν 
γὰρ χἂν διὰ τῶν τῆς πλεονεξίας χρημάτων qo; 
χτᾶσθαι τοὺς ἐν τῷ χόσμῳ τούτῳ πενομένους, πλου- 
σίους δὲ χατὰ Θεόν" ἵνα ὅταν ἐχλίπωμεν, μηξὲν 
ἔχοντες ζωτιχὸν διχαίωμα, δι᾽ ὧν αὑτοὺς εὖ ἐποιΐ- 
σαμεν, εἰς τὰς ἑαυτῶν ἡμᾶς σχηνὰς οἱ ἤλεν μένοι 
ὑποδέξωνται" Εἰ ὃὲ μηδὲ Ex τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδι- 


. χίας, ἧτοι τῆς πλεονεξίας, εὖ ποιεῖν θελῆσαιμεν, πῶ: 


ἂν πιστευθείημεν ὅτι εἰ προσῇσαν ἣμῖν ἐξ olxsitv 
κόπων χρήματα, τούτοις ἂν τοὺς ἐνδεεῖς ἱλεήσαμεν ; 
El γὰρ ἐκ τῶν ἀλλοτρίων καὶ ἃ χωρὶς κόπτων rov 
εχτιχῶς ἐχτησάμεθα,, οὗ μετεδώχαμεν, ἃ xaX οἰχεὶξ 
δοχεῖ εἶναι, καὶ πόνων ἰδίων χαρπὸς, πῶς ἂν τινι 


- τούτων μεταδοῦναι πιστευθείημεν. 


Patrum , IH, 104, 


EiJorlov πάπα 'AAc£avópslac. 
Τὸ μὲν ἀφείθησαν, Ἐπὶ τοῦ βαπτίσματος, τὸ 
δὲ ἐπεχαλύφθησαν ἐπὶ τῆς μετανοίας τάττεται. 
Τὸ δὲ, ᾧ οὐ μὴ «1ογίσηται Κύριος, ἐξὴγησί; iex 


. peccata tegit, ut jam apud Deum non reputentur. α τοῦ ἐπικαζυφρθῆναι" ἡ γὰρ ὀρθὴ μετάνοια ἐπιχα. 


λύπτει τὰς ἁμαρτίας, ὥστε μὴ παρὰ τῷ θεῷ λογί- 
ζευθα! ταύτας. 


Je Operibus sancti Eulogii deperditis lege que Photius habet 1n Bibliotheca, codd. ccxxv, 
CCXXVI, CCXXX, CCLXXX, hujus Patrolozie tom. CIIT. 





ANNO DOMINI DXCVI. 


S. SYMEON JUNIOR. 


DE S. SYMEONE STYLITA 
IN MONTE MIRABILI PROPE ANTIOCHIAM SYRLE, 
COMMENTARIUS PR/EVIUS CONR. JANNINGHI, SOCIETATIS JESU. 
(BotLaNp. Act. Sanct. t. V Maii, p. 298.) 


δ i. Trium ejusdem nominis Stylitarum diversitas, A quorum unum laudat inveniendum apud se ad 


cognomina, et cultus. 


4. Grecorum Triodion, cujus in eorum ecclesiis 
usus est a Dominica Septuagcsim:? usque ad octa- 
vam Pentecostes, in Canone Ferle vi ante Domi- 
nicam Quinqnagesimze, quando fit Memoria omnium 
sanctorum et. Deiferorum Patrum, qui in. monastica 
exercitatione singulariter — cluxerunt, Δίνήμη τῶν 
ὁτίων xa θεοφόρων Πατέριυν, τῶν ἐν ἀτχῆσει λαμ- 
Ψάπων, eorum celebriores sigillatim et ordine 


alphabetico laudandos proponit, per Canonem bene . 


longum. In hujus autem canonis ode 6, strophe 3 
(cujus et Baronius meminit ad an. 842, num. 27), 
Symeones qualuor sic commemorantur : Οὐρανὸς 
τιτραφόστερο; ἐφάνη ἐν γῇ, ἡ διὰ δὶς δύο αὕτη 


calcem Evangeliorum, Arabice in /Egypto perpul- 
chre scriptorum, an. martyrum utt, id. est Christi 
1286 ; sic autem ibi referuntuc: 4 mensis Vhot scu 
1 Septembris Symeonis  Detenti, cujus cognoiinis 
ratio haud facile apparet ; 29 mensis Bachnes seu 
24 Maii, sancti Syineonis Magni ; 5 mensis Musre, 
id est 27 Julii , Symeonis Stylite. Itidem. iisdem 
diebus recensentur etiam in Kalendario Syriaco, 
quod Patribus nostris Henschenio et Papebrochio, 
Rome in collegio Maronitico, Latine dictavit 
D. Josephus, collegii ejusdem alummus, hoc 
modo : Obitus sancti Symeonis primi Stylitarum, 
sancti Symeonis..... sancti Symeonis Stylite. Atque 
eodem fere modo, punctis etiam ad secundum no- 


Συμεώνειος ὁμωνυμία, tv τοῖς στύλοις τρεῖς clot, xot B tatis, loco vocis alicujus deficientis usuque extritze, 


εἷς ὁ Σχλός. Hec bis duorum Symeonum homonynia, 
apparuit in. terra. velut celum quatuor. luminari- 
bus distinctum, quorum res in columnis vixerunt, 
unus appellatur Salus. Colitur ultimus die 1 Julii. 
Sivlitarum duo notissimi sunt, etjam apud Mo- 
schos et quotquot alii Grecis ritibus utuntur; se- 
nior, 9 Januarii apud Latinos, apud Grzcos 1 Se- 
ptembris; junior, Latinis Fastis ignotus usque ad 
renovationem Martyrologii a Baronio factam, fe- 
Siivitatem habet celeberrimam Oriente toto die 
24 Maii, nescio ex quo capite relatus ab co- 
dem Baronio ad 5 Septembris, rato hunc illum esse 
quem ipsis Kalendis Grzci celebrant. Tertius Stv- 
litarum, cum titulis Presbyteri et Archimandrite, 
solo liactenus nomine ferie notus nobis est: nec 
enim satis constal ipsum esse, qui in Cilicia vixit, 
et fulmine tactus obiit, Joanni Moscho in Prato 
spirituali laudatus : ad diem 927 Julii. memoriam. 
ejus Graci recolunt. 

2. Eadem trium saltem Symeonum distinctio. 
adeo per Orientem nota fuit, ὑξ etiam ad Coptitas 
$cu Christianos /gvptios pertinuerit: quod appa- 
ruit ex corum Kalendariis, in lucem editis a Jacobo 
S.Ideno, lib. i1 de Synedriis Hebrzoruin c. 45, 


reperiuntur illi apud Seldenum, itidem ubi supra, 
in alio Kalendario quod composuit Mahumed 
Achined Calcasendius de festis Coptitarum, wbi no- 
mina sic leguntur : 1 septembris Symeonis Stylite, 
22 pro 24 Maii Festum Syimegnis, 27 Julii Festum 
Symeonis Stylite : quin etiam ad 14 Septembris 
additur, aliis omnibus iguotum, festum Symeonis 
Stylite ; et Seldenus sua manu  ascripsit, alterius 
seu Junioris ; quam recte, ipse viderit. In Martyro- 
logio Arabo-/Egyptio, quod iisdem Patribus inter- 
pretatus est Gratia. Simonius, tunc ejusdem col- 
legii alumnus nunc arcliiepiscopus Tripolitanus in 
Syria, solum invenitur Memoria sancti Patris Sy- 
meonis Miraculosi, ascripta 24 Maii.! 

Leo Allatius, in Diatriba de Symeonum scriptis 
optime de Symeonibus meritus, de Juniore agens, 
Graci, inquit, recentiores, ut primum. ab hoc secun- 
do distinguant, primum Symeonem τὸν ἐν τῇ μάν- 
6pa, secundum linc τὸν ἐν θαυμαστῷ ὄρει appellant : 
utique a loco ia. quo singuli extremnm vitz diem 
obierunt, in sua quisque columna ; primus lon- 
gius ab Antiochia, inter hanc et Aleppunm, uti te- 
sis est qui nuper adhuc columnam «AN VxsoNex 


Antonius GonzsYes MixeorWa * secun us Was ΟΝ. 


à061 


S. SYMEON JUNIOR. 


2968 


& suburbio Daphnes, in monte quem pluribus A intra mandram conclusa fuit, uli Senioris, prout 


describemus infra. De primo abunde Bollandus no- 
st»r eglt in Januario, et cognominis przdicii ralio- 
nem ex auctore haud paulo antiquiori Evagrio 
intelligendam dedit, allegatis ejus verbis, annos 
vite sic distribuentibus, ut dicatis egisse ἐν αὐτῇ 
χαλουμένῃ Mávópa ἕπτα xal τεσσαράχοντα ἕτη, 


in ea qua vocatur Mandra annos quadraginia 565 


plem, videlicet ultimos vitx sux, idque supra va- 
rias successive columnas, intra eamdem Mandram 
erectas, prout ex Vita ab Antonio discipulo scri- 
pta intelligitur. Est autem Mandra in primo atque 
originario suo significato, locus maceria lapidea 
cireumseptus, qualem sibi in Syrixz campis facere 
solebant pastores, intraque eam pecudes suas no- 
ciu. colligere, ubi a lupis ac furibus tutze essent. 
Talis, nec alia, fuit Mandra, qux primo Symeoni 
nomen dedit ; quippe qui pr:eer unum sibi mini- 
strantem Antonium nullos sciatur habuisse discipu- 
los ; eteo tantum fine loco quem columna sua occu- 
pabat cireumduxit maceriam, ne promiscuus ad se 
: accessus daretur etiam mulieribus : huic vero ad- 
juncta erat. mandra altera, intra quam sese pere- 
grini hospitesque reciperent , donec ad sanctum 
admitterentur. 

4. Czterum quia paulatim usus obtinuit, ut mo- 
nachorum conobia Mandre , et harum praefecti 
dicerentur Archimandrite; hinc factum ut Senior 
Symeon, qui jam passim cognominabatur Symeon 
in Mandra, in excusis Grz:corum Ritualibus voce- 
tur. Árchimandrita, preter totius historie fidem. 
Minus longe aberravit, erravit tamen auctor Syna- 
xarii Glaromontani, elogium ejus sic finiens : Ἔχ 
γοῦν τοῦ οἱχῆσαι τῇ λαύρᾳ τῇ ἑπονομαζομένῃ 
λίλνδυᾳ, λέγεται Συμεὼν ὁ τῆς Μάνδρας " ἐκ δὲ τοῦ 
εἰς διαφόρους στύλους ἀναχθῆναι, χαλεῖται Συμεὼν 
Στνλίτης. Ex eo quod habitabat in monasterio quod 
vocabatur Mandra, dicitur Symeo in Mandra ; ez 60 
vero quod diversos Stylos, id est columnas, ascea- 
dit, nominatur Symeon  Stylites. Licet enim, teste 
Evagrio, in monasterio, in quo primum divinas vi- 
vendi praceptiones didicit, annos vixit novem , non 
tamen hoc monasterium proprio nomine vocaba- 
tur Mandra, sed Timothei ; neque congruum fuit, 
uta loco quein pene puer habitaverat, nomen sor- 
tirelur post. mortem. Fieri lamen potuit ut non 
solum super illas, quas ille successive dimiserat 
columnas ascenderent alii diu postea ; sed etiam, 
quamvis corpus essct Antiochi», plures tamen 
alii ibidem collecti, partim Stylitee, partim Coc- 
nobit3S, effecerint amplam ac famosam Man- 
dram : ad quam quia undique accurrebatur a pe- 
regrinis, celebrem ibi Symeonis columnam: visere 
cupientibus, apud recentiores invaluerit, ut cujus 
columna stabat in Mandra, ipsum quoque in Man- 
dra cognominarent. Hic, minus ibi explicata a Bol- 
lando, placuit hic deducere. 

^. Secundus Symeon vere ac proprie vocari po- 
[uit Archimandrita : non enim solum coiumna ews 


dicitur in Vita matris, apparuisse illa e suwbdicli 
parte mandre , in qua columna erat ; sed eadem 
mandca intelligitur habuisse partes non subdiales, 
verum tecias per modum claustri monachalis cir- 
cumceurrentibus monachorum cellis, quz iu im- 
pluvium atque in columnam prospectum habebant, 
quemadmodum etiam hodie videri, memini me au- 
divisse ex iis qui Ilierosolymis reversi, etiam An- 
tiocha dicebant se fuisse. Et hoc est monasterium, 
de quo in Vita sancti n. 168, ubi etiam fit mentio 
inferioris monasterii ad pedem credo montis po- 
siti, pro recipiendis hospitibus etaliis advenis, sic- 
uti videre est in ltalia monasterium positum ad 
pedem montis atque eremi Camaldulensis. Utrobi- 
que autem magnui discipulorum numerum habe- 


: bat sanctus: quibus et vivendi normam  przacri- 


C 


pserat, cujus observationem moriturus commen- 
davit. Fuit ergo vere Archimandrita hic Symeon. 
Nihil tamen opus erat ejusmodi eum titulo appel- 
lare, qui jam habebat ab omni meinoria notio em 
nomenclaturain τοῦ ἐν τῷ θαυμαστῷ ὄρε:, unde 
composito nomine Thaumastoristam appellat Alla- 
tius. Hujus cultui vetus Menologium Crvpte Ferratz, 


jussu Basilii imperatoris collectum, ex «eoque ac- 


ceplum nuper impressumque Basiliani ritus Horo- 
logium ascribit 25 Maii per unius diei anticipa- 
tionem, satis frequenterin illo Menologio obser- 
vatam a nobis, incertis an eam oporteat collectori, 
an solum scriptori imputare. Cetera omnia tam 
manuscripta quam typis excusa Menza ac Synaxa- 
ria inhzerent diei ab auctore Vitze notato, qui est 
hic 24 Maii, quando etiam Menza, quod alias ra- 


rum, ita tatum officium de hoc sancto persgunt 


ut alterius alicujis nec commemorationem qui- 
dem adjungant. 

6. Auctor officii atque canonis videtur fuisse 
sanctus Germanus, patriarcha Constantinopolita- 
nus: hujus siquidem nomini ascribisét Tropariuim, 
post Similaria ad Gloria, quod est tale : Ez 
ὄρος ὑψηλὸν συμθδολιχῶς τὸ θαυμαστὸν ἀνελθὼν, 
xaY τὴν σεπτὴν χιθωτὸν 0; ἄδυτον εἰσελθὼν, πρᾶ- 
ξιν ἀοίστην χαὶ ἐπίθασιν θεωριῶν ἐπεδςείξω, τῇ μὲν Biov 
λαμπρύνας, δεσμοῖς σιδηροῖς ὡς δρμίσχοις χρυ- 


ἢ σοῖς χοσμούμενος" τὴῇδε Θεὸν ὁρῶν τε xal ὁρώμενος, 


xai μόνος μόνῳ προσλαλῶν᾽" ὃν ἱχέτενε, σεδάσμιε Συ- 
μεὼν, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν. Videtur resp»xisse 
auctor ad Noeticam arcam, in summis Arinenic 
montibus quiescenteu , sicut legimus Geneseos vut. 
Verba ipsa Latine sic reddo : In montem excelsum, 
symbolice mirabilem ascendens, et. venerandam ar- 
cam velut adytum sacrum ingressus, optimam opera- 
tionem ct contemplationum divinarum sublimem gra- 
dum ostendisti [6 assecutum : hinc. quidem [erri 
vinculis, tanquam aureis monilibus, corpus exornans; 
inde vero Deum conspiciens αὖ eoque conspectus, 
dum solus soli loquereris; quem pro nostris animabus 
depreceris, quesumus , Symeon venerande. Elogio 
wx Quee News x 


296) 
Θαυματτὸν ὥχει πρὶν Συμεὼν γῆς ὄρος, 
Πολὺ à$ πανθαύμαστον οἰκεῖ νῦν ὄρος. 
Quo indicatur, quod qui in terra montem mirabilem 
habitabat, nunc celi montem maxime mirabilem ha- 
bitet : et in. hunc sensum etiam Ephemeris me- 
tricà : 
Εἰχάδι 46b τετάρτῃ ὅρος Συμεὼν fusuyi: 
Vicena quarta montem Symeon mutavit. 


Evangelium denique przscribitur argumento aptum 
ex verbis Matthaei v: Vos estis lux mundi : non 
potest civitas abscondi super montem posita, etc. 

1. ldem secundus seu Junior Symeon, etiam 
presbyter fuit, uti scitur ex Vite c. 19: nullus ta- 
men hine mihi scrupulus nascitur circa tertium, 


qui non solum 2que ac ille presbyter fuerit, specia- B 


liter autem dictus sit Archimandrita. Nam licet 
allus quoque talis fuerit, communiter tamen ap- 
pellabatur aliter. Quod autem nihil impediverit 
sinulet Stylitam esse et Archimandritam, patet 
ex Vita secundi: quem etiam ex eadem inlelligi- 
mus in sua columna non ita perstitissc, quin sepe 
abeadem descenderet, non solum ad discipulos 
intra mandram, sed etiam ad inferius monasterium 
visitandum. Et forte statio illa in columna, certis 
interrumpebatur conversationis commis | inter- 
vallis. Id vero etiam necessarium fuit ei qui pre- 
sbyter erat, ut posset divina celebrare mysteria, 
quemadmodum hunc de quo agimus sanctum Sy- 


mconem fecisse in anniversario 50:5 niatrís, legitur C 


in hujus sanct Vita n. 71. Porro tertii illius Sty- 
lite Symeonis Vila optari facilius potest quam 
sperari. Nam quod ad Ephemerides Graco-moscas 
noster Pater Papebrochius die 21 Julii, postquam 
egit de sancto Symeone Salo, indicatse reperisse 
Vitam cujusdam sancti Symeonis Junioris, Hegumeni 
sancti  Mamantis in Xeracerco (rectius | Xero- 
cerco), de quo dubitabat an posset inter sanctos re- 
ferri, et quidem ad preueinoratum 298 Julii; id 
hic a ime voluit suo nomine retractatum, postquam 
legit quie de ejus nou s2na flde accuratissime con- 
gerit Leo Allatius p. 157. Deimonstrat enim hic, 
ex illius potissimum scriptis propagatam inter 
monachos Graecos fuisse Omphalopsychorum de 


COMMENTAR'!US PR.EYIUS. 


2010 


Α tres nostri Parisiis contulerant eum Combefisio : 


unde non mirum si hic ipsis nihil certi lum respon- 
derit de orthodoxa Hegumerni Xerocercensis fide, 
et opusculorum una cum Vita descriptorum do- 
ctrina. 


$ I. — De Monte Mirabili, in. quo sanctus. Symeon 
Junior vixit, 


8. Sanctum Syraeonem, de quo agimus, Juniorem 
Stylitam, in lucem primo editum, Antiochia, Sy- 
riz notissima urbs, excepit, moxque in vicinum 
montem transtulit. Inde is se contulit in Montem 
Mirabilem, qui prx:cipua viri sancti palestra ita 
dictus fuit, non (ut suspicatur quidam) ante hujus 
in illum adventum, unde cum hoc communicatum 
nomen fuisset ; sed ex hujus ipsius inauditis atque 
admirandis plane operibus; uti mox indicat Pro- 
logus Vitz: quam damus : imo ex Dei ipsius nutu, 
q.vemadmodum n. 79 expresse narratur. Cum igi- 
tar in illius decursu frequens memoria flat non tan- 
tum Montis illius Mirabilis , sed Antiochiz quoque 
et Daphnes, haud otiosum fuerit, totam horum 
locorum descriptionem, elegantem sanc atque 
accuratam, ex Joanne Phocz», qui an. 1185 istic 
peregrinatus visa enarrat referre; ut ad. manum 
habeat lector, veluti delineatum, loci in quo ver- 
samur totius situm. Sic ait ille n. 11: 

Exstabat tum, cum erat, ad Orontem Antiochi 
Theopolis , theatrorum magnitudine, stoarum splen- 
doribus, templorum structuris, copia item civium et 
divitiarum magnificentia superba ac tumens, lateque 
cateras. fere orientales urbes. exsuperabat. Sed. tem- 
pus ac vis barbaru beatitatem | illius exhawsit : licet 
conspicua adhuc sit, et turrium altitudine et propu- 
gnaculorum validitate, et pratorum ac florum ommi- 
gena fecunditate, et in plures sese dividentium aqua- 
rum sibilis ; cum placide fluvius circumfluat urbem 
et cingat, et molli tactu ejus. turres. circumplectatur. 
Insuper e Castalii fontis fluentis egregie irrigatur ; 
cujus aque torrentium instar pelluntur, et. frequen- 
libus sulcorum rivis urbem. universam per[undunt, 
eamque fluxibus aspergunt ; operarum copia et cou- 
ditoris magnificentia ex illis fontibus per montes «4 
ipsam civitatem laticibus corrigatis. Hic fama per 


Lumine Taborzo bzresim; quam postea Gregorius D orbem vulgatum Daphnes suburbium, proceris omne 


Palamas aliique sequaces, diss:mulato magistri 
nomine, pertinacissime propugnarunt lateque dis- 
seminarunt; el cul ut major conciliaretur aucto- 
ritas, conscripta illa Vita est, confictaque eidem 
subjuncta iniracula. Cum autem Palamas circum 
medium szculi xiv floruerit, credibile non fit de tam 
recenti agere Menxa. Quod si ad manum Vita ipsa 
nunc esset, levi tune oculo et solo titulo tenus 
olim inspecta, fortassis hunc qualemcunque et cu- 
juscunque fidei Symeonem alio prorsus die mor- 
tuum ostenderet, et in columna unquam vixisse 
probaret. Restat igitur ut hic retractata, ibi delean- 
tur. Edita porro fuit Allatii de Simeonum scriptis 
Diatriba s:nis quatuor. postipiam de il'a Vita Pa- 


genus arboribus exornatum; et mons est maxime 
nobilis, quem admirandus Symeon ἱπ habitationem. 
aduptavit. 

10. Hisce finitimus est mons Maurus et Scopulus, 
in quibus antiquitus multi Deo addictissimi viri, ew 
requirentes invenerunt, ct. ad hec tempora perdu- 
rant, et laudatlorum montium pulchritudine pellecii, 
silvas inhabitant. Castalius fons inter duos colles cx- 
siliens, ex. ejus, qui in mare procurrit, ima parte, 
eximia qu&dam aquarum irrigua evomit ; in. quo 
praegrandis assurgit porticus, cursum fontis concamce- 
rans. Hinc aqua affluenter prosilientes, in duos τινος 
dividuntur. Earum wna pars per. altissimos ductus. 
veluti sulcos Ac vata, «que ἃς qos κόνει e$ q9M 


9.11 


S. SYMEON JUNIOR. 


2913 


dextera supcriorique in uibem influit ; altera sinistris À fuerint : hic cminuisse inter omnes dicendus est , 


[onti locis campestribus exundans, in paludibus su. 
perstagnat, universaque  Daphnes prata irrorat, de- 
mum ἰαυὶς Orontis fluentis immiscetur. Mons vero 
admirandus, inter urbem et mare elatus, res egregia 
ac spectabilis et advenientium oculis delicium, con- 
spicitur : namque urbi Rhosoque conterminus, utraque 
ex parte montibus Scopulo Caucasoque constringi- 
tur. Orontes fluvius innumeris iuflexionum vorlicibus 
ad pedes montis profluit, et in mare aquas immittit. 

14. In. montis hujusce. vertice magnus ille vir, 
tranquille vitam agens et in corde ascensiones dispo- 
niens, corpore sublimis extollitur, et cum ipso corpere 
eihereus fieri, interque Deum et homines medius esse, 
contendit. At qua ratione Deo dedito viro ista res ad- 
miralione digna evenerit, ipse dicam. Lapicidarum 
opera summitate Montis Adiirandi alte excavata, mo- 
nasterium ex uno ejusdemque nature lapide exstruxit, 
in cujus medio nativam columnam excidendam cura- 
vit, in eaque vestigia posuit, firmans, utisacra sonant 
Eloquia, super petram pedes suos!. Versus solem vero 
exorientem, templum Deo pulcherrimum eacitavit, in 
quod convocabat discipulos : atque ita sub dio ipse 
coinmorans, illi tota nocte in templo stantes, ut. de- 
cebat sanctos, debitum Deo cultum offerebant. 

13. Hactenus perpulchre Joannes Phoc:e. In qui- 
bus tamen sub finem paucula quadam, es versio- 
ne Allatii, quam et nos loco assignato integram de- 
dimus, subobscura, hic cum Grzco textu collata, 


cum nominali Scopulus et Caucasus. veluti pro ap- 
pendicibus adjiciantur, nec ullum aliorum nomen 
excepto Mauro, aut hic, aut in Vita, forte, ncc 
alibi memorie proditum inveniatur. 

14. Et sane, quem eminus advenientiwm — ocu- 
lis delicium appellat auctor, non injucundus fuerit 
locus necesse est, quamvis in Vita, n. 92, desertus 
inculiusque, non. ab aqua, tecto, aliave re ad vilam 
necessaria instructus dicatur. Commendationem 
quippe-meruisse potest ipsa sterilitate atque aspe- 
ritate sua, quibus oculos, virentibus circum riden- 
tibusque pratis assuetos, jucundius afficiebat. Po- 
tuit etiam laudari, quod injucundissimus inde pro- 
specius esset. Sive enim (quod sanctis dcliciarum 
omnium deliciosissimum est) erectos in coelum vul- 
tus placet tollere, hic spatiosius lucidiusque conspi- 
citur, nuBis terrz fumigantis inameenis vaporibus 
interceptum : sive terrena contemplari delectat, 
ihde ac celestium meditatiónem securius ascen- 
surum; ubi, quxso, terrarum voluptatum amplior 
sauctarumque — cogitationum  ferlilior campus * 
Urbes imprimis subjecte Antiochia ἃς Seleucia, 
memorabiles maxime ac speciose, quid non reprz- 
sentant? Hinc Scopulus, asperitate sua amoanus ; 
inde celebrata omnium scriptis, ut merita, Daphne, 
quantum recreant! Prope, sub ipso monte, ludit 
variis meandris atque anfractibus Orontes : procul 
patet spatiosissimum atque oculis interininabile pe- 


clariora feci. Quid enim sibi vult istud: Jn colum- C lagus; patet item diversa terrz, hinc in colles ela- 


na gradus appinzit, ubi Grace esL ἐν xiovt τὰς 
βάσεις E0::0? Rectius et argumento presenti ac- 
commodatius interpretaberis : In columna vestigia 
seu pedes posuit. Innuere quippe vult scriptor, 
Symeonem ascendisse columnam , ín eaque stan- 
tem sub dio laudosse Deum. 

45. Sic igitur situm monlis concipe. Non admo- 
duin procu] ab Antiochia, ad Orontem fluvium 
cgndita, septentrionem versus urbs Rlosus mari 
adjacet: inter utramque terra, longiuscule in mare 
versus occidentem procurrens, in extremo Seleu- 
ciam continent, 130 stadia Antiochia dissitamn 
adeo ut formam trigonam tern: iste civitates quo- 
dammodo reprzsentent, pari ferme inter se spatio 
distantes. Hinc mons, qui Antiochiam *Rliosum- 
que dicitur committere, Seleuciam includit segre- 
gatque ab reliqua continente. Atque ita recte po- 
nitur inter urbem Antiochenam atque mare ela- 
lus: quod ipsum etiam ex Vita n. 77 stabiliri po- 
test. Habet porro mons iste oppositos duos alios ; 
quorum alter qui, Scopulus dicitur, Seleucia Rho- 
᾿ sum tendenti media occurrit via, mari imminens ; 
et ab hac urbe, eredo, Scopolus thosicus appolla- 
tur ; alterum, cui Caucasus. nomen obtigit, in ad- 
versa esse parte Monlis Mirabilis, videlicet orien- 
fali, ex narrationc constare videtur. Quod si.qui 
alii colles montesve ignobiliores, quemadmodum 
fleri assolet atque in Vita etiam proditur, circum- 


! Psal. xxxix, ὃ. 


te, inde in valles depress:, alibi arentis, alibi con- 
sitz facies. Ecquid igitur deest, ut delicium dica- 
tur mons iste ? 

8 III. De etate sancti Symeonis Junioris. 

. 45. Duo hactenus perquam obscura, qua ad di- 
sinctionem Symeonum Stylitarum, quaque ad 
Montem Mirabilem, solo fere nomine diu cognitum, 
attinent, prosecutis ; haud paulo gravior difficultas 
incumbit definiendi certum, si possit, tempus, quo 
Junior Symeon natus mortuusque fuerit. Neminem 
reperire licuit auctorem, qui determinatius ali- 
quid aflirmaret, quam fuisse Symeonem tempori- 
bus Justini Senioris. Imo neque Vita, quam subjici- 
mus,diem annumve ortus aut obitus illius determina- 


D tum ponit; suggerit tamen quzdam hinc inde, ex qui- 


bus definiri certiora possint. Mox enimn. 10 habetur, 
Symeonem quinquennem fuisse, cum gravis terrae 
motus Antiochiam labefactavit, quo eversa illius quo- 
que domus inter alias est, et pater ruinis involutus 
interiit. Detinitum hic foret, si felicior Antiochia, 
minus frequentibus quassata motibus fuisset. Duo- 
rum meminerunt auctores Evagrius atque Theopha- 
nes, qui sub idem fere tempus, interjecto mensium 
triginta non amplius spatio, invaluerunt. 

16. Priorem sic describit Evagrius l. iv, cap. 5: 
lisdem Justini temporibus crebra graviaque incendia 
Antiochie contigerunt, qua veluti duees fuerunt ter- 
rificorum terre motutm, ibidem postea. consecuto- 


2.13 


COMMENTARIUS PR.EVIUs. 


2974 


rum, praeluseruntque. calamitatibus »enturis. Nam A λείας, μηνὶ δεχάτῳ “ἀνὰ τὸν ᾿Αρτεμίτιον viva ἤτοι 


brcvi. post tempore, anno septimo imperii Justini et 
messe decimo ; mense Artemisio seu Maio; die ejus 
nona ac vicesima, ipso meridie ferie sextae, ut voca- 
tur, hebdomadis ; succussio ac motus terree, invaden- 
tes. urbem, pene totam funditus subverterunt. Post 
hec successit ignis quoque, et. calamilatem quasi 
cum illis partitus est. Quibus enim locis quassutio 
motusque pepercerant, illa ignis circum depascens in 
cineres. favillasque redegit. Que porro urbis partes 
ruerint, quot homines flammis motibusque, uti simi- 
lius. vero est, interierint , qu& etiam mirabilia di- 
cendique facultate omni majora contigerint, lugubri 
prosecutus est oratione Joannes rhetor, Historiam 
suam hic concludens. Euphrasius vero etiam ruinis 
interceptus. vilam finivit : ac morte sua publicam 
calamitate auxit, nemine jam, qui pro[utura. sug- 
gereret, superante. Addit Theophanes : Omnes quo- 
que cedes et ecclesie conciderunt, et urbis decor omnis 
deletus est : sed neque talis calamitas aliis saculis 
quavis in wrbe contigit. Pientissimus autem. impe- 
rator Justinus, re cognita, ingenti dolore animi per- 
cussus, sublato capitis sui ornatu purpuraque depo- 
sita. plures dies saccum indutus luxit ; adeo. ut fe- 
sla quoque luce procedeus in templum, coronam aut 
chlamydem gestare renuerit : verum sic simplici ha- 
bitu cum sole mandya purpureo processerit , ac. co- 
ram foto senalu ingemurrit, ceterique omnes lugu- 
bria induti una cum ipso luxerunt. Hac illi de 
priori Antiocheno terrz motu. 

17. Verum priusquam ad alterum progredia- 
mur, monitumlectorem velim, nos illum Evagrii 
locum, anno septimo , mense decimo imperii Justini 
(qui errare fecit Baronium, errorisque arguitur a 
Valesio in Adnotationibus hic), interjecta conjun- 
ctione et, sic corrigere, anno septimo et mense. de- 
cimo imperii Justini, ut nempe statuatur hic motus, 
uli debet, accidisse octavo imperii anno ad finem 
vergente, qui refert. annum vulgaris sre 596, 
quando littera Dominicalis D faciebat diem 99 
Maii cum Feria 6 hebdomadis convenire. lta 
vero etiam ab Evagrio scriptum fuissc suadet ex- 
pressissima mentio temporis, inter utrumque terra 
iotum elapsi, quod ait triginta mensium fuisse; 
quod tempus si adjicias ad diem 99 mensis Maii, 
dicti zerze. vulgaris anni 536, exsurget. annus ejus- 
dein zerz 528, mensis November, dies 29, quo pre- 
eise posteriorem terre molum seviisse ex Theo- 
yhane aliisque manifeste constat. Neque credibile 
cst auctorem qui iam accurate minutissima quz- 
que observavit, ut etiam horam et puneuuim tem- 
poris, quo motus ccpit, expresserit ; aberravisse 
anno integro, presertim cum vix potuerit ipsum 
secundi motus distinctum tempus praeterire, 8 
Jheophane longe posteriore determinatum. Adde, 
i quid etiam hoc moinenti habet, ipsa aucto- 
ris verba, in eadem ferc periodo diversa loquendi 
forma utentis, ubi tamen cadem volunt significari. 
Sic ai: Ἔν τῷ ἑδδόμῳ Exec. τῆ; Ἰουστίνου βασι- 


᾿ Μάϊον, ivviip δὲ εἰχοστῇ αὐτοῦ ἡμέρᾳ. Anno se- 


ptimo imperii Justini , mense decimo : mense Ártemisio 
seu Maio, die ejus nona et vicesima. Cur 5] mensem 
decimum anui septimi vult intelligi, quemadmodum 
dieu vicesimum nonwm intelligit mevsis Artemisii 
seu Maii ; cur, inquam, utrobique non loquitur pari- 
formiter? Secundo loco diem mensis indicat ex- 
presse per relativum αὐτοῦ, ejus. non item primo 
mensem anni ; nulla hie mentio relationis. Voluit 
igitur non anni septimi, sed supra illum, mensem 
decimum significare; quod ut liquidius foret nee 
in errorem quempiam deinceps induceret, parti. 
culam καί, et, quanquam vix necessariam, con 
stante etiam sine illa sensu quem indicavimus, ad. 


B jicere visum est. 


18. Sed redeamus, unde digressi sumus. Poste- 
rioris motus calaimilatein sic enarrat Theophanes 
anno 2 Justiniani, qui 528 est xrz communis : 
Eodem anno mensis Novembris die nona supra vi- 
cesimam, hora diei tertia, feria quarta, indictione 
septima, biennio post superiorem cladem, Antiochia, 
civitas magna, plage celitus illute damnum iterum 
passa cst. Ingeus quippe terre motus per boram 
unam factus, atque horrendus omnino mugitus e celo 
auditus est : omnia quoque edificia et muri. solo 
aquala sunt ; queque substiterant in. priori terre 
motu veleres suostructiones, e& nunc [unditus ever- 
sv : denique quidquid tam imperatorum liberalitate , 
quam privatis civium sumptibus urbi conciliatum 
[uerut decoris atque ornatus, id tum omne dejectum 
in terram. His perceptis vicine civitates in. [(uctum 
εἰ publicas supplicationes effuse sunt. Ea clade ho- 
minum qualuor millia, octingenti et septuaginta 
prriere. Πὰς Theophanes, nihil aliud memorante 
Evagrio, quam elapsis triginta mensibus, aliis rur- 
sum motibus urbem labefactatam esse. Procopius nul- 
lam omnino hujus secundi inotus facit mentionem : 
de priore hzc solummodo refert lib. i, cap. 14, de 
bello Persico : Cum Justinus Romauis imperaret, 
tola maximo terre molu conquassata urbe, plurima 
praeclarissimaque edificia subito corruerunt : εἴ 
fama obtinet interiisse tunc temporis Antiochenorum 
trecenta millia. 

19. Posito jam utriusque terre motus determi- 
nato tempore, alterius anno Justini octavo exeunte, 
vulgaris τα 536, vicesima nona die Maii ; alterius 
anno Justiniani secundo, zrz vulgaris 528, vice- 
sima nona die Novembris; indagandum restat, 
utri polissimum conveniat motus ille, qui, Symeone 
nostro jam quinque annos nato, Antiochiam con- 
cussit. Sic ego staluo. Cum unius tantum motus 
circiter illud tempus meminerit Vitze auctor, illius 
meminisse, qui maxime luctuosus, qui fariis eventi- 
bus memorabilior, qui fama latius didita pluribus 
notus fuit. Talia enim memorari scriptoribus iin- 
primissolent, presertim cuin certo tenipore aliquid 
evenisse , expressum cupiunt ; pratermittenti- 
bus obscuriGta iR NASO eMeNNS, πὸ τ NIS 


2)15 


S. SYMEON JUNIOR. 


99716 


tum per aliud zque ignotum au! non multo po- A pus ad an. 85. faciunt cacrescere : quod alii ost 


tius, confudisse potius, quam illustrasse velint. 
Quidni igitur ad priorem terr: motum quinquen- 
nem Symeonis ztatem referamus ? Certe, si Theo- 
phani credimus, munquam talis calamitas aliis 
seculis quavis in urbe contigit. Quid tristius aut me- 
morabilius, quam subversa in urbe trecenta homi- 
num millia occidisse, publicam calamitatem vene- 
randum antistitem sua morle auxisse, augus!issi- 
mum imperatorem inusitato inauditoque modo 
"Juxisse? Nihil istius modi in secundo motu accidisse 
legitur: imo hujus memoria apud auctores, qui 
propius ad illa tempora accedunt, vix ulla, ut 
vidimus, exstat, solo Theophane lugubrius rem 
describente. 

90. Ex eodem tamen auctore illud etiam no- 
tasse juveril, quod de priore motu agens, per 
annum unum; de secundo, per unam solummodo 
hotam, dicat tenuisse. Quod si minus solide, non 
suffragantibus aliis auctoribus, probari possit; 
obtinebit certe, priorem longiori spatio durasse, 
posteriorem breviori. Motus autem, de quo in Vita 
agitur, hore unius intervallo absolvi non potuit, 
cum Symeon in templo Proto-Martyris orationi va- 
carit primo, postea labentibus passim zdibus inde 
se proripuerit, tandem egressus urbe circum erra- 
verit, reversurus utique si motus cessasset ; sed 
eo perseverante, denique inventus fuerit a nota 
muliere abductusque in montem, urbi admodum vi- 
cinum, ac ibidem dies septem perstiterit, At, puto, 
si prius finis motuum fuisset, illum aut per se 
repeliturum paternam domum, aut per mulierem 
matri, desiderium filii hoc przsertim statu rerum 


alios deinceps transcripserunt, 
8 IV. De scriptis sancti Symeonis Junioris. 


Leo Allatius, de Symeonibus optime meritus, in 
Dialriba de eorum scriptis, hujus quoque nos:ri 
quzdam recenset: quorum cum nulla mentio in 
Vita habeatur uspiam, juverit hic illa ex dicto au- 
ctore, non omnibus obvio, adnumerare, tanquam 
egregia viri et auctoritatis apud principes, et rcli 
pro Ecclesia, et pietatis erga Coelites monumenta. 
Primum igitur scripsisse de imaginibus, constat ex 
Joanue Damasceno, qui orat. ὅ de imaginibus par- 
tem inde recitat, cum hoc indicio auctoris, M«gni 
Symeonis, admirandi montis, de Imaginibus. Sccun- 


B do stylum contra hzreticos acuisse, eruitur e Pi- 


C 


egerrime ferenti, restituendum fuisse. Sit itaque - 


hic annus Symeonis quintus, xr» vulgari quin- 
quagesimus vicesimus sextus : et manifestum erit 
nativitatem ejus in annum 521, mortem vero, cum 
anno zlatis 75 obierit, in 596 incidisse. 

21. Vixit igitur sub quinque continuis impera- 
toribus, Justino vetere, Justiniano, Justino Juniore, 
Tiberio ll, et denique sub Mauritio ; primi anno 
4 natus, posterioris deciino quinto denatus, quarta 
et vicesima die mensis Maii. Horum autem termi- 
norum | intervallum annos 75 coimnplectitur, quos 
ita Symeonem implevisse ex Vita constat. Annos 
quinque exegit in paterna demo usque ad terre 
motam ; hinc unus elapsus fucrit in monte ac pri- 
rais vilae monastice rudimentis, priusquam in co- 
lumnam admitteretur. In hac bumiliori, et potius 
basi quam columna, sub oculis Joannis anni 6, in 
secunda, pedes 40 cniinente, 8 trausacti. Sicque 
20 erat aunorum, ut meminit cxpresse Vita num. 
72, cum inde migravit in Montem Mirabilem : ubi 
reliquum vite tempus confecit, annis 10 in petra 
sub dio, 45 usque ad obitum in columna perstans. 
Consentiunt his Menza, et Synaxaria, unum si 
locum excipias, ubi stanti in. columna 40 pedum 
annos 18 pro8 tribuunt, facili, ut vides, errore : 
cui censequenler inhzrentes universum vitx tcm- 


bliotheca Photii Cod. 251, ubi sanctus Sophronius 
patriarcba Hierosolymitanus in epistola Synodica, 
Honorio Romano Pape (non imperatori, ut perpe- 
ram interpres ponit, utpote annis ante ducentis ct 
amplius vita functo), missa, colligens Patrum testi- 
monia, ad comprobandum duplicem in Christo ope- 
rationem, hujus quoque nostri Symeonis, ut vide- 
tur , meminit cum laude. Sic scribit loco assignato 
Pbotius : Etiam Symonius, monachus et presbyter. 
Testimonium vero, quod sanctum agnoscit Symeo- 
nem auctorem, ex epistola ejus,ad Justinianum im- 
peratorem dala, que «etiam contra Nestorianos et 
Eutychianos digladiatur , depromptum est. Ipse vero 
Justinianus, pius imperator, in iis qum ad Zoilum 
patriarcham Alexandrinum scripsit, hanc epistolam 
thesaurum nominavit. 

25. Tertio recitatur cjusdem epistola quinta, ad 
justinum Juniorem aut potius Justinianum impe- 
ratorem, in Synodo generali vi1, agens contra in- 
solentiam Samaritarum ; quam $ seq. descriptam 
dabimus. Quamvis autem istic dicatur Justino Ju- 
nieri inscripta, inclinat tamen animus non pa- 
rum ei, ut putem, ad Justinianum . potius, Justini : 
illius decessorem , datam esse : tum quod sub Ju- 
stiniano Samaritarum audacia plus solito invalue- 
rit, vix cognita sub Justino aliunde, quam ex hac, 
de qua ambigimus, Symeonis epistola, velut a po- 
Steriori, utloquuntur in Scholis: tum quod epi- 


D stola Caroli Magni, ex Capitulari de non adorandis 


imaginibus l. 1v, c. 5, ab Allatio in Diatribahic μτυ- 
ducta ; et alia Hadriani I pape ad eumdem Caro- 
lum pro synodo Nicsna n in editione Conciliorum 
Labbzeana dici» synodo subjuncta (utraque non 
longo post tempore scripta) exprimant nomen Ju- 
stiniani, non Justini : tum, denique etiam vel 
maxime, quod statim in principio Epistolae c:- 
cantur Samarite in sanctum templum, quod im- 
perator struendum curaverat, per summum sce- 
lus atque impietatem szviisse. Incertum manct ex 
epistola, uter curaverit ; non manet ex conjectura 
probabili. Cum enim totis sex libris complexus sit 
Procopius substructiones atque :edificia omnis gc- 
ueris fere iunumera, ubique terrarum a Justini:u0 


271 


COMMENTARIUS PIUEVIUS. 


2078 


excitata, interque ea numeretur templum Deiparz A bens, inter alia hzc profert ex Epiphanio : Qui- 


Virginis Porphyreone ; circa quam civitatem tem- 
pestas przcipue indicatur desxviisse , Justini vero 
paucula quedam monumenta ab auctoribus memo- 
rentur ; facile quivis dijudicabit, utri verosimilius 
ac certius hzec epistola inscripta fuerit. 

24. Reliqua ejusdem scripta enumerat Allatius 
hoc modo : 4, Ejusdem Τροπάρια si; τὸν ἅγιον με- 
γαλομάρτυρα Δημέτριον ἐν τῷ Στίχῳ * Troparia in 
sanclum magnum martyrem Demetrium in. Sticho, 
96 Octobris. 5. Ejusdem Ἑςχὴ πρὸς τὸν YUv, ἰδέᾳ 
πρὸς τοὺς mapsvoyloovta; λογισμούς Oratio ad 
Filium, particulariter ad repellendas obturbantes 
rogilationes. Principium est: Δέσποτα Κύριε "In- 
σοῦ Χριστὲ, Λόγε τοῦ Θεοῦ ἀθάνατε, ὁ τῶν μεγί- 


στων τουτωνὶ φύσεων τεχνίτης xal χυδερνήτης. Erat 


ca in Palatina ef penes Allztium. 6’ Ejusdem Εὐχὴ, 
λεγομένη μετὰ δαχρύων εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν "In- 
σοῦν Χριστὸν, ὅταν ἐπέρχονται οἱ λογισμοὶ πορ- 
νεία:" Oratio recitanda cum lacrymis ad Dominum 
nostrum Jesum Ghristum, cum insurgunt  cogitatio- 
nes fornicationis.Est principium : Κύριε Ἰησοῦ Χρι- 
στὲ, Λόγε τοῦ Θεοῦ, Λόγε ἀθάνατε, ὁ ub χαταισχύνιον 
«οὺς ἐπὶ co: πεποιθότας. ἴῃ Yaticana, Cod. 798. 
8. Ejusdem. Εὐχὴ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου εἰς mo- 
νηροὺς λογισμούς" Oratio in sanctissimam Deiparam 
pro pravis cogitationibus. Principium : Παναγία 
Gco:óxe ἀποδίωξον τοὺ: πονηροὺς xal ἀκαθάρτους 
λογισμούς. Ibidem. ῬτῖοΓ haec, ab Allatio indica- 
ta, exstat queque Epistola ejus ir. Vita beatze Marthe 
matris. |Tabetur autem dicta Epistolan. 69, inscripta 
Staurophiylaci saneta: resurrectionis Hierosolyinis, 
quem de salute anxium animat, ac partem sanct 
crucis rogat. Átque prater haec omnia , alia quo- 
que illum scripsisse non pauca, qux temporum in- 
juria periere, in comperto est ex epistola de qua 
mox , contra Samaritas, qux quinta indigitatur, 
sic ut alie necessario precesscerint. Eodem faciunt 
Evagrius et Vita, quam damus : quorum ille ]. vi, 
c. ἐδ, dicit, ista n. 190 Justinum epistolam a 
sancto accepisse. 


$ V. Epistola sancti Symeonis ad Justinum Junio- 
rem contra Samaritas hereticos. 


98. Fidem solvimus, qua se obstrinxit Bollandus 
end S Januari in Vita jam sepe memorati Symeo- 
nis Stylits Senioris, per Metaphrasten scripta, 
cap. 11. annot. d, cum latius hic de Samaritis seu 
Samaritanis agendum promittit. Neapolis, Ilebrzis 
Sichen, seu Sichem οἱ Sichima, urbs est Palastinz in 
Samaria episcopalis, hodie fere exstincta et a 
paucis habitata : distat ἃ Samaria urbe ix P. M. 
in Austrum. Imminet urbi mons altus, Garizim no- 
mine, quem olim in veneratione habebant et pre- 
cationis causa adibant Samaritani : quorum jam 
"tum Christi temporibus sectam Baronius tom. I 
Annal. locis variis, precipue in Ápparatu descri- 


nam vero fuerint. Samarite, nemo in divinis ver- 
satus Scripturis ignorat. Hi sunt, qui cum divisi es- 
sent α Judmis, non templum, mon sacrificia, vel 
ceremonias communes cum illis habebant : cumque 
quinque tantum Moysis libros retinerent, prophetas 
ac cetera divine Scripture volumina negligenter 
rejiciebant ; non credentes. resurrectionem. mortuo- 
rum ; negantes ei Spiritum. sanctum. Plura si vis, 
qu:ere apud ipsum Epiphanium in Panario. 

26. lidem aliis successive seculis impietate ac 
sceleribus famosi, licentius agere cceperunt tem- 
poribus Zenonis. Cum enim coiissent subito, ut scri- 
bit Procopius l. v de /Edif. c. 7, facto Neapoli im- 
petu in Christianos, festum in ecclesia celebrantes, quo1 
Pentecoste vocatur, multos conficiunt ; illorum epi- 
scopum Terebinthium sacri mensa astentem . occt- . 
pant, o[ferentemque ineffabile sacrificium gladiis fe- 
riunt, vulneribus concidunt, manuum (runcant. digi- 
tis; mysteriaque injuriose tractantes , piacula perpe- 
trant. digna Samaritanis, nobis silentio premenda. 
Renuntiante hzc Conston:inopolim et ostendente 
in se admissa scelera Terebinthio, Samaritarum 
insolentia ab imperatore arimis repressa est. Deindc 
iterum moliti varia sub Anastasio imperatore, 
iterum penas dederunt, etiam supremas. Denique 
sub Justiniano crudelissime omnium szvientes, ca 
patrarunt opera, qua& audiri sine horrore nequeuut. 
[1 describuntur ἃ Cyrillo in Vita sanctz Sabz, 
qu: Grzca penes nos est, danda 5 Decembris. 

27. Jamque rerum potitus Justiniunus moderaba- 
tur imperium, cum in Palestina gens Samaritana 
regem sibi Julianum quemdam, et ipsum Samaritam, 
cligentes, multa contumeliose adversus Christianum 
nomen ausi (uerunt. Templis namque direptis subji " 
ciebant ignem ; Christianos infinitis excruciatos tor- 
mentis tandem morti iradebant ; vicinos pagos in- 
cursionibus populabantur ; sanctorum thecas diffrin- 
gentes, immittebant in flammas : et. hac. sevitics 


precipue noun admodum remotis Neapoli grassaba- 


tur lotis. Porro. epistopum sustulerunt gladio, com- 
prehensisque quibusdam presbyteris , | membratim 
primo ac frustatim illos secuerunt, cumque reliquiis 
martyrum in sartagine frixerunt ; denique nullo au- 


D dacig aut contumelie genere contra Christianos abs- 


tinuerunt. Hzc immanissima scelera, et si qua 
preterea, circa Porphyrionem, ut putamus, patrata, 
potuerunt ἃ mitissimo viro et miseris succurrere 
promptissimo, ubi gloria Dei et incolumitas Ec- 
clesia periclitatur, exemplo aliorum sanctorum, 
istiusmodi extorquere epistolam, qualem subjici- 
mus, ad Justinianum (ut supra probabiliter susti- 
nemus) datam. Ipsam, non ut Daronius habet ex 
editione concilii 11 Nic:ni Latina, sed ex Graco- 
Latina, quanquam non satis aecurate translatam, 
ut istic Actione 5 versa est, hic accipe . utpote cum 
contextu auctoris Grzci inagis concorZantem (1). 


(1) Hanc Epistolam infra damus, post Vitam: 5. Syri conis. 


£679 


S. SYMEON JUNIOR 


233) 


31. l'actenus epistola, ta:m. zelo divin: glori:e A insignis, mulla et dixit et fecit, quce imperium Mau. 


od:ioque scelerum plena, quam non instructa. ab 
eratorio verborum ornatu; quod tamen oflicere 
nihil debet (ut wult epistola, quam Allatius in 
Diatriba hic, sub nomine Caroli Magni producit) 
quominus genuina sancti Symeonis dicatur, vim 
significationis potius quam fucum orationis spe- 
ctantis. Refuiat Allatius loco citato dictam episto- 
lam, hzc yrzceipue argumenta complexam; quod 
sanctus Justiniani imperatoris aw es divinas nun- 
cupaverit ; quod eumdem misericordia uti prohibue- 
ril ; quod qui debuerat iram regis refrencre, illam 
magis magisque succenderit ; quod ejus exemplo usus 
xon sil, qui neminem vult. perire : quod denique 
cidem imperatori Deum  conregnare dixerit. Vides 
quam inefflcacia sint omnia, adeo ut opere pre- 
tium non. Sit refu:are. Resurgat propheta Elias, 
zelo divinz glorizs succensus, gravius multo in 
seelera istiusmodi invehetur, uti olim, ignem e 
celo accersens. Si quis refutata pluribus cupit, 
adeat citatum Allatii locum : nos in re, non ad- 
modum ad institutum nostrum faciente, longiores 
etiam fuimus, quam par est: sed promissa Dol- 
landi solvimus. 


& Vf. — Memorabilia de sancto Symeone ex 
Evagrio. 

32. Plurimum auctoritatis conciliare debet Vite 
nostr:: Evagrius Scholasticus, per iila qua in lli- 
storia sua ecclesiastica de sancto Symeone. Stylita 
Juniore memorat. Nam przetterquam. quod sumnie 
fidei historicus sit, comevus Symeoni fuit, eoque 
familiariter usus, quemadmodum ex ipsiusmet 
verbis, mox subjiciendis, potest colligi : dicit 
enim, Gregorio patriarehe Antiocheno jinnotuisse 
lethalem sancti. Symeonis morbum, indicante. se. 
Ostendil etiam commercium litterarum inter 
utrumque intercessisse, cum ait. admonitum se a 
Sancto per litteras fuisse quada super re, quam 
putabat omnibus clam esse. Certiora quoque pro- 
fert indicia mutuze consuetudinis Vita num. 228, 
ubi quai cognoverat in spiritu Symeon, Evagrio, pro 
sui in ipsum singulari propensione animi, jussit in- 
dicari. Porro auctoritatem Vitz, tam frequentia, 
inusitata, stupendaque miracula et inauditum vitz 
institutum continenti, conciliat ; cum vixdum mor- 
tuum Sancti appellatione non. dubitat honorare ; 
cum illum cunctos sui temporis mortales virtute 
longe superasse, pronuntiat; cum miraculum in se 
faetum, idem quod in Vita n. 258 ponitur, enar- 
rat. Neque tamen omnia, quie de sancto. Symeone 
hic refert, complectitur Vita nostra ; desunt plera- 
que : atque. ideo potissimum ea. damus, ne quid 
scitu digiuum pretereatur. 

95. Audi igitur ipsum lib. v, c. 91, inter alia 
signa qua Mauritio imperium portenderent, sic 
loquentem : Denique Symeon, qui juxta urbem An- 
tochiam super columna. stans vitam. exegit, vir ad 
res gerendas aplissimus , οἱ cunctis divinis virtutibus 


ritio nuntiabant. Quznam vero illa s:ut, non mc- 
mifi uspiam speciatim expressum legere, ne qui- 
dem in Vita nostra proliiiore; que multa quidcm 
de Justino Juniore , eique predicto imperio, de 
Mauritio vero prorsus nihil : unde, uti εἰ ex se- 
quentibus, pronum 651 colligere, quamvis pro- 
lixissima Vita contineat pluritna, plura tamen pre- 
teriisse. Libro deinde sexto, cap. 23 toto, quasi 
compendium vit:e Symeonis sic texit: Eodem tem- 
pore, cum Gregorius sanctum Symeonem  lethali 


. morbo aegrotare, me indicante, didicisset , ad eum 


C 


confestim excurrit, «t postrema salutationis off 
cium ei exhiberet. Verum id quod cupiebat, consequi 
non potuit. Porro hic Symeon cunctos sui temporis 
mo lLales virtute, longe superavit. Quippe a teneris 
unguiculis asperum vivendi genus in. columna  ez- 
coluerat : adeo ut dentes in columne statione ipsi 
mutali fuerint. 

94. Columnam autem. conscendit. hujusmodi 2x 
causa: Cum essel adswodum lenera adhuc atate, lu. 
dens et. saltans per montis juga oberrabal : cumque 
in pardum incidisset, zonam collo ejyss — imjecit ; εἰ 
belluam, innate feritatis oblitam, quasi joco trakens, 
ad monasterium suum deduxit. Quod contemplatss 
magister ejus, qui in columna vitam agebat, puervm 
interrogavit, quidnam hoc esset. lile felcm esse respcn- 
dit, qucm vulgo cattum nominant. Atque ex. hoc [.- 
cto conjecturam capiens, qualis quantusque δι πείση 
in virtutis studio [uturus esset, in columnam eum 
admisit, Qua in. columna , et in alteru. qua est ix 
summo montis vecrlice, octo ac. sexaginla exegit. an- 
nos, omni gratie genere donatus. Quippe qui et da- 
mones cbigeret, οἱ morbos, ac languores omnes sa- 
naret, οἱ futura periude ac praesentia pravideret. 
Gregorio certe praedixit, eum mortem quidem ipsius 
visurum non esse ; qug vero post mortem futura 
essent, iquoraturum. 

δῦ. Cumque ego amissis liberis meis in varias cogi- 
tationes diducerer, et apud me quarerem quid causa 
essel, cur gentilibus, quibus mulli sunt liberi, idem 
non eveniret ; quamvis nemini prorsss cogitationem 
hanc aperuissem, ille tamen cogitationes animi m.i 
introspiciens, scripsit ad me. ut ab his cogitationi- 


D bus. abstinerem ; quippe que haudquaquam  place- 


rent. Deo. ldem, cum uxori cujusdam ez meis ama- 
nuensibus post partum lac obstructum esset, εἰ in- 
fans in summo discrimine versaretur ; contacta viii 
dextera, precepit, ut eam conjugis sue mamillis im- 
poneret. Quo (acto, statim lac quasi ex quodam fonte 
prosilit, adeo ut totam mulieris vestem. madeface- 
ret. Sed et puerum quemdam, nocte intempesta a. co- 
mitibus ilineris per oblivionem relictum in. via, leo 
impositum dorso suo ad Symeonis monasterium por- 
tavit ; et jubente Symcone. egressi ministri, puerum, 
qui a leone custodicbatur , introduxerunt. Multa quo- 
que ália, memoriam omnem superantia, idem ges- 
sif, que e linguam disertam, el otium, et peeuliare 
opus desiderant : queque omnium pene mortalium 


2981 


COMMENTARIUS PILEVYIUS. 


gare 


linguis celebrantur. Omnium enim natiomun.— homi- À sum, maligne, et curre in. flammas ignis, arsurus ; 


nes, neu. Bomani solum, verum etiam barbari, ad 
eum venlitabunt ; et quecunque. postulaverant , im- 
petrabant. Pro cibo autem. ac. potu. εἰ [uere rami 
cujusdum  fruticis , qui eo. in monte  nascebatur. 
Utrumque hunc Evagrii locum transtulit etiam ad 
se, totidem pene verbis, Nicephorus Callistus 
l. xvii, c. 7 et 24. 


$ VIL. Alia de eodem memorabilia, ex synodo Nicena 
u, εἰ sancto Joanne Damasceno. 

Hic quoque paragraphus eodem faciet, quo su- 
perior: videlicet uL eo majoris auctoritatis cen- 
seatur esse Vita, quo graviores sunt auctores , qui 
sua, Si non ex illa, certe cadem cum illic conten- 
tis, testimonia prompserunt. Ác primo quidem 
synodus Nicxua n, generalis. vii, an. 787, 1{ὰ- 
driano I papa , Constantino atque Irene imperato- 
ribus, celebrata conira leonoclastas, actione 4, 
in editione Graz:co- Latina Labbei, sic loquitur : Jo- 
seph, reverendissimus monachus οἱ IHegumenus mo- 
nasterii [leraclie, dixit : ΕἸ ego peccator. librum 
Jero, continentem Vitam sancti Symeonis Mirabilis 
Montis, et ut jubetis. Sancta. synodus dixit : Legatur. 
Et accipiens Cosmas, Deo amabilis diaconus et Cu- 
buclesius, legit. Ex Vita sancti Patris nostri Symeo- 
nis Mirabilis Montis capitulum 118, De femina , que 
Rhosopoli sterilis erat, valido demonio pressa, que 
sana et fecunda facta, imaginem Justi imposuit do- 
mi δια, σι magnifice miracula operabatur. Quainvis 
autem idem miraculum infra quoque in Vita 
n. 125 referatur, quia tamen aliquantum discrimi- 
nis intercedit, praecipue quoad phrasin, atque in- 
super auctoritatem accipit liber totus ex hac 
tante synodi probata narratione, videri possumus 
actum non agere, si illam narrationem hic adji- 
ciamus. Sie igitur lectionem suam prosecutus est 
Cosmas diaconus: 

91. Mulier quedam erat. Tihiosopoli Cilicie, Theo- 
lecna. dicta, qug habitaverat cum viro suo anuis 
riginti, et filium non habuit. Contigit autém eam 
etiam a demone α pueritia vexari, et. mandere . lin- 
guam. Vir autem ejus, ultra non valens sufferre tri- 


bulationis ejus angustiam, dimisit illam a domo 


sua, ct per quatuor annos cum nulla est femina so- 
ciatus. lla vero invento comitatu confugit ad Ju- 
stum. Cum. autem vidisset eum da mon, statim | fre- 
muit et torquebatur coram eo, videns cum muliere 


spiritualem ejus imaginem, dicentem liumana voce :: 


Separabo te ab ea, maligne et immunde spiritus, et 
r»vertetur ad virum suum, οἱ efficietur illi anno se- 
quenti puer. Et ejuluvit daemonium ferociter contur- 
batum : O violentia adversus me ! non est tuum ma- 
(neni solutiones efficere : ut.quid autem et filium 
eis dus, cum a. me filium minime fecerit ? quid mcli 
[eri tibi, vel quid peccavi in conspectu tuo, quia. se- 
paras me a muliere mea ? Sjservum me comparasses, 
dares me forsitan et in servitium hominibus. At vero 
Symeon ait : Quia malus servus es, recognosce te ip- 


et fer aquam et collige ligna. Et statim, veluti ven- 
lus, currens et veliementer a'stuans demon , ct. tol- 
lens in muliere amphoram aque, minabatur ; et im- 
pletam illam, et collecta de silva ligna attulit, eju- 
lans et dicens : Ve mihi malo servo ac inventori malo- 
rum ! quid passus sum ? Nam a muliere mea separat 
me sanctus Symeon, οἱ quid  [uciam infelix , nescio. 


4S. llis autem dictis coram populo, qui convenc- 
rat; postquam adimplevit ministerium , quod siti 
[uerat. imperatum , clamavit altisone , loquens ; et 
aspiciens contra se veniens fulgur. ignis , currebat in 
muliere per circuitum status ejus, plurimum et do- 
lenter cruciatus ;. et taliter protinus exiit : et. mu- 
liere. pristino ordini restituta, dimisit eam Symeo1 
sanam ; dicens ad illum : Vade, mulier, in domum 
fuam εἰ cohabita cum viro tuo; ecce enim direxit 
Dominus cor ejus, ut recipiat te cum gaudio magno. 
Quod et factum est... Cumque illa. reversa [nisset , 
statim rectum fuctum est cor viri sti ad diligendum 
eam ; et ingressus est. ad illam, et confestim concepit 
in utero : et completo anno tulerunt. puerum ad ser- 
vum θεῖ, laudautes et. glorificantes Deum. Cum au- 
tem. complessent. oralionem. suam, οἱ rediissent ad 
propriam domum, erezit mulier fide ducta imaginem 
Sancti in interiori domo sua : qua operabatur mira- 
cula, obumbrata Spiritu qui habitabut in Sancto : el 
a demonio vexati emundabantur illic, et ex variis 
passionibus infirmati curabantur. [n quibus et una 
mulier , fluzut sanguinis incessanter per quindecim 
annos passa, in fide accessit ad videndum imaginem ; 
et continuo fluxus stetit. Dixit enim intra se , quia, Si 
tantum videro similitudinem ejus, salva ero. Videns 
autem. quod exsiccatus esset [ons sanguinis ski, ad 


* hominem Dci protinus. accurrit, adorans. coram 60, 


laudaus et glorificans Deum, ac enuutians miraca- 
lum in se perpetratum. 


99. Huic allerum etiam miraculum subjicitur 
cuim hoc titulo : Item legit (Cosmas diaconus? aliad 
miraculum sancti Patris. Symeonis: idemque est 
quod sanctus Joannes Damascenus oratione 3, De 
imaginibus, non procul a fine adducit, przfixo hoc 
titulo: Ex Vita sancti Symeonis rerum admirabi- 


D lium effectoris, narratio Arcadii archiepiscopi Cy- 


pri, miraculum 152. Conferenti autem. utrumque 
textum inter se, nullum mihi dubium est, quin 
ex eodem prorsus Grzco sint translati, ita conve- 
niunL principium, finis, periodi, omnia. Sicubi 
forte Graecus Damasceni textus exstat, qui nobis 
deflt, comprobabit dicta. Est. tamen altera versio, 
altera noi paulo concinnior elegantiorque. Vidimus 
jam iuameniorem concilii, succedat placitura magis 
Damasceni. Neque liie, puto, operam perdituri su- 
mus describendo hanc narrationem, quamvis eam- 
dem, verlo tenus fere tantuin discrepantem, in Vita 
num. 171 stylo nostro demus; crit enim. uis 
utriusque mox ὃ seq. Sic igitur titulo, jam. suzra 
adducto, subjungit Damascenus : 


2583 


S. SYMEON JUNIOR. 


2981 


40. Contigit autem illis diebus, ut vir quidum mer- A scribentem : Quod de codice queris, et quo descripta 


cator civitatis Antiochim gravi molestia αὖ improbo 
demone a[fligeretur diuque angeretur, adeo ut su[fo- 
caretur, interclusa spirandi (acultate. Hic profectus 
ad Sanctum, οἱ ejus precibus sanitatem sic assecu- 
(us, ut si nihil unquam perpessus essel , cum in pro- 
priam domum rediisset, ul grati animi significatio- 
nem. daret, in. loco civitatis publico atque illustri, 
supra [ores officine sue, imaginem statuit. Hanc infi - 
delium quidam conspicati luminibus et velis decora- 
tam, zelo pleni, sui similes homines incompositos con- 
citarunt, ut multitudo convenirel confuseque voci[e- 
raretur : Tollatur e vita, qui hoc fecit, et imago deji- 
ciatur. Divina autem providentia [actum est, ut. tum 
domi sug non inveniretur. Cupiebant enim eum inter- 
ficere; cum alius aliud clamaret : nam eorum ne- B 
quitia multa et magna erat in conspectu Dei valde, 
et immensa invidia, qua quidem impulsi eo convene- 
runt, existimantes 86 nactos esse occusionem, qua 
sanctum hominem opprimerent et afficerent igno- 
minia, quod sepe impietatem et errorem illorum, 
qui cum ipsis de religione male sentirent , redarguis- 
$?l. Cum iyitur tantam insanium cohibere non pos- 
sent, cuidam militum mandarunt, ut. gradus. con- 
scenderet et. imaginem deturbaret. Qui cum ascen- 
disset et. manus extenderet, ut jussa perficeret, statim 
eollisus est, e superiore loco delapsus deorsum in 
lerram : et magnus. tumultus in. turba est excitatus. 
Inflammatique perrexerunt alterum adhibere , qui 
manu protenta cum delrahere imaginem ipse quoque 
eonaretur, humi pariter affictus est. Quo quidem fa- 
clo, metu. omnes perterriti, crucis signum sibi ipsi 
ceperunt admovere. Verum cum adhuc infideles illi 
insanirent, tertium eodem impellere non destiterunt : 
qui cum manum eztendisset, ut imaginem dejiceret , 
ipse quoque similiter confractus, in. terram decidit. 
Tunc fideles omnes, qui circumstabant, magnus inva- 
sit limor, et. infidelium caecitatem atque audaciam 
admirati, imaginem adorantes cum precationibus dis- 
cesserunt. Hactenus Damascenus. Recitatis hisce. a 
Cosma diacono coram Patribus concilii miraculis , 
hec statin subjiciuntur, illorum, uti et totius 
Vite nostrae, fidem et auctoritatem augentia : Con- 
stantinus sanctissimus episcopus Constantie Cypri 
dixit : Hec quidem, honorabiles Patres, de his que 
lect sunt, audivimus et. credimus. 


$ VIU. De sanct. Symeonis Vita, nunc primum a 
nobis in lucem edita, ejusque auctore. 


41. Cui plurimum Acta sanctorum, et nos , et tu 
Lector, Coditum studiosus glorie, debemus, est 
B. P. Petrus Possinus Soeietatis nostra. Nomen ego; 
c:zlera libri ab ipso editi et frequens in hisce Ac- 
tis memoria loquentur. Curavit ille, post. nostro- 
rum llenschenii atque Papebrochii discessum Ro- 
ma, describi Vitam hanc. ex codice Grzco Biblio- 
thec:e Vallicel'an:z, qu:e est Congregationis Oratorii 
S. Philippi Nerii. Sed ipsum potius de his audi, 
hinevis anno 1056, xi ital, Julias. Roma datis, sic 


sunt, erat is quidem in. Bibliotheca Vallicettana mu- 
tilus οἱ àxéqaXoz * sed Laurentius Portius (est is 
Symonis, qui Dictionarium | Latinum, Greco-barba- 
rum et litterale Parisiis 1655, edidit, frater ; et 
$uam nmobis operam in describendis Actis Graecis 
pretio moderato locavit, istius idiomatis admodum 
peritus), sed Laurentius, inquit, Portius qui descri- 
psil ex alio exemplari ibidem reperto, manu lieet an- 
tiquissima et jam exolescente scriptura exarato, sup- 
pleri. non. parvo labore suo quod deerat, et integri- 
tati fere primigenie opus hoc reddidit. Caput autem, 
quod reliquo corpori in codice defuisse et aliunde 
suppletum dicitur , est illa pars Prologi quam 
primis duobus numeris complexi sumus. Profert 
prxterea Possinus in eadem epistola suum de bis 
Actis admodum laudabile, nec ponderis minoris 
judicium ; Ex animi mei sententia , inquit. prof- 
teor me, in iis accurate perlectis , nihil nisi verisimili- 
ter, prudenter, eleganter scriplum observasse. Fx 
quo cepi legere, tenere me non poteram donec absol- 
verem. Tanta eral. voluptas ; nec minor tenera reli- 
gionis sensus, cor lique(acientis usque ad lacrymas. 
Itaque rara existimo reperiri ejus generis  ecclesia- 
&lica monumenta, qua fide, auctoritate, concinnitate 
compositionis, admirabilitate rerum non  incredibi- 
liter narratarum, pari cum his Actis jure editionem 
lucemque mereantur. Verbum his ncn. addo. Reli- 
qnam de se ipsa Acta fidem facient: perlege, 

42. De auctore quantum assequi licet, dicamus. 
Principio Vitz przfixus erat hic titulus, Btoz καὶ 
πολιτεία τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Συμεὼν τοῦ iv τῷ 
Θαυμαστῷ "Opst, συγγραφέντα παρὰ Νιχηφόρου τοῦ 
Μαγίστρου ᾿Αντιοχείας τοῦ Οὐρανοῦ" Vita et conver- 
satio. sancli Patris nostri Symeonis in Monte Mira- 
bili, conscripta a Nicephoro Magistro Antiochie , 
Coelum dicto. Unde vero hoc ei cognomentum * 
Existimo quod ab eloquentiz, quam in Antiochena 
civitate publice profitebatur, ornatu singulari, 
quia oratio ejus omnis rhetoricis luminibus, ut 
colum stellis, resplendebat. Habet quidem apud 
Graecos vox Μαγίστηρ vel Μαγίστρος significatio 
nem etiam aliam, ut sit. titulus in aula imperato- 
ris primarius, et Czesareo proximus, teste Cedre- 


D ne, quare etiam imperatorum fratres filiique eum 


non dedignati sunt, et hoc sensu Symeon ille, 
vulgo Metaphrastes, Magister quoquc dictus est. Ve- 
rum non pro una civitate aut loro dabatur bic titu- 
lus, ideoque semper invenitur sine ejusmodi addita- 
mento, sxpe etiam cum epithetis εριδλέπτου aut 
Περιφανοῦς, Conspicui vel Illustris. Hic vero Ni- 
cephorus expresse dicitur Magister Antiochia : soli- 
tas autem civitates ejusmodi primarias, qualis An- 
tiochia erat, magno stipendio conductos habere 
egregios eloquentiz:e magistros vel ex Augustino 
scimus. ejusmodi spe Romam delato. Talem vero 
fuisse INicephorum hunc nostrum quod et Possinus 
censuit, non ideo dubites, quia Nicephorus Ca- 
listus lib. xvi Historie eccles. cap. 34, cum bujus. 


2985 


COMMENTARTUS PIUEVIUS. 


2986 


vite meminit, Latine. sie vertitur ab. interprete A principio aberit: istic capitulum 118, hic numcrus 


Langio, quasi non ita docle ul magnitudo rerum fla- 
gitcbat conscripta sit: utitur enim ille adverbio 
μὴ ἀξίως, non digne, quod etiam Ciceronianz elo- 
quenli: posset aptari, ad exprimendum singula- 
rei excellentiam, omni humano sermone subli- 
miorem : alioqui fatetur Nicephorus quod, cumin 
hanc vitam incidit, obstupuit magnitudinem ac mul- 
litidinein eximiam operum a sancto patratorum : ea 
autem, inquit, usque hodie celebrantur omnium lin- 
guis, descripta ὑπὸ Συμεῶν: (Ntzn602w voluit scrie 
bere, aut ctiam scripsit, sed sciolus aliquis nomen 
mutavit Metaplirastem intelligi volens) Δίαγίστρῳ 
τῷ Οὐ γανῷ quod abbreviate scriptum, ex more 
Graecis usitatissimo , pro Οὐρανῷ, non capiens 
Laigius pr:termisit; clarum autem fit ex eodem 
cognomine ante Vitam integre expresso. 

45. Ab alio quoque quama Nicephoro Vitam 
Symeonis hujus litteris. mandatam et posteritati 
transmissam esse, ex paragrapho superiore colli- 
gimus: cujus auctorem, quamvis non nominet conci- 
lium, ex Damasceno Arcadium Cypri | archiepisco- 
pum agnoscimus, nihilo notiorem Nicephoro nostro, 
nisi etiam obseuriorem velis; utpote qui ne per 
scripta quidem, quiz interciderunt, innotescit. 
Colligo etiam, prolixissimam fuisse Vitam illam, 
ac nostre non valde imparem longitudine ; ita 
Capitulum 118, ita Miraculum 152, supra recitata 
obtinent; multa enim przcessisse oportet. [mo 
nuilum dubium, quin altera ex altera descripta 
sit Vita; el nostra potius ex illa Arcadii, additis 
pauculis. vel exclamationibus, vel apostrophbis, 
aliisve , ut rei exigentia et pietas auctoris tulerunt. 
Nam conferenti superioris paragraphi miraculum 
brimum cunt numero 125 Vite, et secundum cum 
num. 174, apparet, fundamentalia, notabilia, cir- 
cumstantias etiam, utrobique eadem esse. [n prio- 
ribus, locus Rhosus seu Rhosopolis Cilicie urbs; no- 
men mulieris TAeotecna , tempus conjugii aani vi- 
ginti ; repudil amni quatuor ; hemorrbi anni quin- 
decim; causa adeundi sanctum; aversio d:xinonis; 
querele ejusdem ; raptatio circeum columnam : 
promissa mulieri data: conceptus, natus, oblatus 
filius; gratitudo, erecta icone; sanationes per il- 
Jam facte. quid plura? eadem utrobique notantur 
omnia. Non potuerunt ergo non vel altera ex alte- 
ris, vel utraque ex iisdem monumentis descripta 
videri. Qua confirmaberis in sententia, si conci- 
pias, vitam jllam per capitula, numeris nostris 
fcre paria, distinctam fuisse; sic enim istud mira- 
culum propemodum pari intervallo utrobique. ἃ 


*- 


΄ larRoL.Gn. LXXNVI. 


195. En quantulum discrimen ! Alterum miraculuin 
paulo longius recedit in nostra Vita, quam Arca 
diana ; scd notandum numeros in vita nostra circa 
medium contráctiores esse, quam versus initium 
adeoque convenirent prcepius numeri, etiam hic 
nostri, cum numero jstius miraculi, si zequali te- 
nore ac spatio nostros ubique incidissemus. 

44. Sed redeamus ad collationem miraculi, ct vi. 
deanius quz videri possint in Vita nostra supcrad- 
dita, vel decoris vel claritatis causa. Sunt illa per- 
opportuna ete re nata. Ubi de dsinonc agitur, 
interserit : Quemadmodum isthoc scelus non loqui- 
lur nisi scelera. Deinde accepta bencficia simul 
enurerat et velut parenthesi includit (Neque enim 


B a coctaneo sibi demone immunis, sed el marito integre 


sanata, rcstituta fuit : αὐ hec puer quoque ex ea, 
quod nunquam ante, prognatus est). Deniqué istam 
in fine conclusionem adjicit : Jta viri sanctj vel 
lenuis in imagine aspectus, signum crucis, virga, for- 
ma, verbum, invocatio , et si quid aliud rerum illius 
esset, sufficiebat cuilibet morborum gencri depellendo. 

49. Hzc de prioribus. Otiosum foret posteriora 
simili modo conferre : conferat cui lubet : repe- 
riet. eadem utrobique. Refero duntaxat illa que 
adjecta videntur. Primum erectz iconi suum addit 
ornatum, cum illam describit : Pervenuste non so- 
lum coloribus, sed etiam amictu et tegumentis orna. 
tam. Paulo post exclamationem hanc interserit : 
Ὁ Deus, quanta hostes adversus Sanctum tuum ma- 
chinati sunt! Mox cum extenderet unus in iconem 
manum, deturbatus dicitur venusta liac et pia apo- 
strophe : Manibus illis, quas tu. Christe, super il!o- 
rum superbiam extiulisti, dejicientibus. Demum cum 
tertius quoque dejectus essct, quasi epiphonematis 
loco dicitur : Multo prioribus majori [ludibrio di- 
gnus , quod illorum exemplo nihilo sapuisset magis. 
Quid bzc nisi parentheses, exelamationes , apostro- 
phz, epiphonemata, ex rebus nibil immulatis nata, 
et emphasis gratia venuste adjecta? 

46. Ordo autem totus in hac historia est admo- 
dum naturalis, incipiens a nativitate , progrediens 
cum annis, desinens in morte : imo non vana crit 
suspicio, si miracula pleraque ordine temporis, 


D quo facta sunt, putentur primum descripta esse : 


id enim ordo ztatis et ἢ: particulze, postea, deinde, 
post hac, illis peractis, ac similes, in principio mira- 
culorum identidem rcpetibe , videnlur innucre. 
Hunc porro tam copiosum fontem habentibus nihil 
opus est riyulos Synaxariorum sectari, in. quibus 
elogium alibi brevius, alibi prolixius legitur. 


Q^ 


" 


. S. SYMEONIS JUNIORIS 





.SANCTI SYMEONIS JUNIORIS 


VITA 


"CONSCRIPTA A NICEPHORO, MAGISTRO ANTIOCHLE, COELUM DICTO. 


Ex. Ms. Vallicellan:e Bibliothec:e apud Patres Oratorii Romi, Cod. B. 


* Interpretc Conrado Janningo Societatis Jesu. Edid. Bottaw. Act. Sarict., t. Y Maii, p. 307. 


— 


PROLOGUS. 


1. BenedictusDeus! Deo quippe benedici par 
"e8t,a nobis precipue, qui ad memoriam divini 
Symeonis faciendam accingimur, gestorum illius 
-eonscribendorum . provincia suscepta: Symeonis, 
inquam, illius, qui in Monte Mirabili angelicam in- 
stituendo vitam effecit, id cognominis monti ad- 
hzsisse , et vicissim ipse ex eo traxit, seu potius 
. illi nomen ex se dedit. Ipse namque manifestum 
Dei donum mundo datus est, ἃ Deo priusquam 
fermaretur electus, ante conceptionem annuntia- 
tns, ante nativitatem sanctificatus: ut nos ipsum 
non modo intercessorem, mediatorem atque arbi- 
trum qui corporibus nostris pariter ac animabus 
mederi posset, haberemus; verum etiam expres- 
sam vite solitari: ideam et practice philosophis 


A 


a'. Εὐλογητὸς ὁ Θεός 1 αὐτὸν γὰρ εὐλογεῖν ἄξιον, 
xaY εἰς μνήμην ἑαυτοὺς τοῦ θείου Συμεὼν καθιέντας. 
xal τὰ χατ᾽ αὐτὸν ἤδη συγγράφειν πῥῤοῃρημένους" 
Συμεὼν ἐχείνου τοῦ vatà τὸ θαυμαστὸν “Ὅρος ἐγ 
γελικὴν διαγωγὴν μετελθόντος, τοιαύτης τε τοὺ 
τυχεῖν ἐπωνυμίας πεποιηχότος, 7) χαταλλήλου χαὶ 
αὐτῇ μᾶλλον ἐξ ἑαυτοῦ μεταδόντος. Ἐπεὶ xa θεοῦ 
δῶρον ἀνθρώποις οὗτος σαφὲς, τοῦ xai πρὸ burrd- 
σεως αὑτὸν ἐχλεξαμένου χαὶ πρὸ σνλλήψεως ἐπαγ- 
ειλάμενον, χαὶ πρὸ γεννήσεως ἀἁγιάσαντος * ἵν᾿ οὐ 
πρεσθευτὴν αὐτὸν μόνον καὶ μεσίτην χαὶ διαλλαχτῖν 
σώματά τε xai ψυχὰς ἰᾶσθαι δυνάμενον ἔχοιμεν, ἐλ» 
λὰ καὶ βίου τύπον ἐρημιχοῖ, χαὶ φιλοσοφίας πρῖ- 
κτιχῆς ὑπόδειγμα. Εἴ τις ἄρα βραχύ τι τῶν ἐχείνο 
χατορθωθέντων, xai ὅσον ἐφιχτὸν ἀνθρωπίνῃ x 


exemplar ; si quis forte pauca. quzdam illius recte B ῥευστῇ φύσει, ζηλῶσαι ξυνήσεται αὐτόν. . πλείων 


facta, quantum humana fragilisque natura patitur, 
aemulari posset: nam pleraque aut omnia imitari 
non nostra facultatisest ; sed naturz immaterialis, 
incorruptibilis ae divinz. 

$. Przterea nibil tam natum est proborum ani- 
mas amore recti inlammare, οἱ provocare àd imi- 
tationem hominum virtute preditorum, quam vita 
hujusce viri, tanto divine gratie cumulo, ac tali 
cum Deo familiaritate libertateque agendi dignati, 
ut signorum magnitudine οἱ excellentia operum 
obstupescant homines et emolliantar, atque ad 
" operandum, si non omnino paria (quo enim pacto 
gradum virtutis ejus quispiam attingat?), certe 
quamdam cum illa eongruentiam hahentia, inflam- 


mentur , postquam tam exemplarem vitam, quasi C 


aceuratanm magistram, naci sunt : qux quibusdam 
quidem ahstinendum snggerit, contra vero qui- 
busdam omni nisu incumbendum | mandat, et tan- 
quam manu recta ducit ad perfectissimum divinis- 
simumque virtutis apicem ; quo ubi perventum est, 
ostendit, quot hominem illum, qui semitam banc 
pede inoffenso triverit, apud communem omnibus 
premiorum distributorem Deui maneant remu- 
nerationes, quanta laborum merces exspectet. At 
qualem in przsenti materia adhibeam vocem? quam 


γὰρ ἣ xaX πάντα σχεδὸν ἀῦλου μᾶλλον xai ἀνωξ 
θρου χαὶ θείας. 


β΄. Ἄλλως τε δὲ xol πρὸς τὸν τοῦ καλοῦ Qr, 
οὐδὲν οὕτως οἷδε. διανιστάγαι, καὶ τὰς. ἀγαθὰς φυ- 
χὰς πρὸς μίμησιν cio; τῶν χατὰ ϑύναμιν ἐχχαλεῖ- 
σθαι, ὡς ἀνδρὸς τοιούτου βίος, καὶ τοσαύτης μὲν 
ἐπιδημίας Θεοῦ xal χάριτος, τηλικαύτης Ob pho 
αὑτὸν οἰχειώσεως xal παῤῥησίας ἠξιωμένον, ἵνα τῷ 
πρὸ; σημείων μεγέθει, χαὶ τῇ τῶν ἔργων ὑπερθολἧ 
χαταπληττόμεναί τε xal μαλαττόμεναι, πρὸς ἐργ2- 
σίαν, εἰ xal μὴ πάντη τοιούτων (ποῦ γὰρ ἄν τις 
τῶν ἐχείνου τῆς ἀρετῆς ἐφίχοιτο μέτρων ; ) à 
τῶν γε παραπλησίως ἐχόντων διαθερμαίνωνται, εἶτα 
xai διδάσχαλον &xpi6r, τὸν τριοῦτον ἔχωσι βίων, τί 


νῶν μὲν ἀπέχεσθαι δέον ὑποτιθέντα, πρὸς ποῖα & 


πάλιν ἑαυτὰς ὅλας ἐπιδιδόναι παρεγγνῶντα, χεὶ 
ὥσπερ ἐπ᾽ αὐτὰ χειραγωγοῦντα σαφῶς τὸ τῆς pr 
τῆς ἀκρότατον καὶ θειότατον, ixet δὲ γενομένας ὑτε- 
δειχνύντα, ὅσων ὁ ταύτην ἀπροσκόπως τὴν τρίθον 
ἐλθὼν, παρὰ τῷ χοινῷ τούτων ἀγωνοθέτῃ Θεῷ τογ- 
χάνει τῶν ἀἁμοιθῶν, ἡλέχας τῶν πόνων τὰς ἂντιδό- 
σεις χομίζεται. ᾿Αλλὰ τίνα λάδοιμεν ἂν ἐπὶ τοῖς; | 
παρηῦσι φωνήν ; ποῖον δὲ xal λόγον εὕρωμεν τοῖς 


2989 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


9rd) 


πράγμασιν ἐξισούμενον ; ὁπότε xol μόνα τῆς αὑτοῦ À inveniam orationem rerum magnitudini parem * 


γεννήσεως τὰ παράδοξα, ὅσα τε τῆς ἐν παιδὸς ἀρε- 
τῆς τῆς τὸ παρ᾽ ἡλιχίαν ἐνασχήσεως, xal τῶν παρὰ 
τὸ εἰχὸς τῆς φύσεω; ἀγώνων, εἰ χαὶ μὴ χατὰ ταῦυ- 
τὸν πάντα, ἀλλά τινα, μᾶλλον δὲ xal εἰ xa0' ἑαυτὸ 
τούτων ἕχαστον πᾶσαν οἷδε λόγου κατόπιν ἑαυτοῦ τι- 
θένα: τέχνην xoY δύναμιν. 


γ΄. Τί δ᾽ ἂν εἰ χαὶ τὸ τῶν σημείων καὶ τῶν θαυμά- 
τῶν πλῆθος xal μέγεθος, τάς «s θείας ἐχείνας Uber, 
ai δὴ πολλαὶ πολλάχις αὑτῷ μυτστιχῶς τε χαὶ ἀποῤ- 
ῥήτως ὥφθησαν, ἐπεξελθεῖν βουληθείη μεν ; ποίᾳ δὲ 
xaX λόγου φύσει πρὸς ἑρμηνείαν τῶν ὑπὲρ λόγον χρη σό- 
μεῆα ; ἐπεὶ xal πᾶν ὃ μὴ λόγῳ χωρητὸν, οὐδὲ λα- 
λητόν. Πῶς γὰρ ὃ μὴ χωρήσει, φράσαι δυνήσεται ; 


quandoquidem sola, quz nativitatem circumstant. 
queque in virtute 3 puero exercita, in relique vito 
occupatione et in certaminibus nature vires exce- 
dentibus elucent miracula, eisi non. eodem modo 
omni2,quzdam certe, imo vero unumquodque se- - 
cundum se omnem dicendi artem et elegantiam, 
longe superent. 

9. Quid porro si signorum atque miraculorum 
multitudinem magnitudinemque; quid si divinas 
eas visiones, quz non raro Symeoni, arcano qio- 
dam et inexplicabili modo, plurimx oblatze sunt, 
oratione prosequi velimus ? qualis, quaeso, illa ora- 
tio sit oportet, quee omnem dicendi facultatem su- 
perantia expositura est, cum totum neque oratione 


ὅμως εἰ xa κρεῖττον ἣ χατὰ λόγου δύνσμιν τὸ &v- B comprehendi possit, neque verbis proferri? quo 


ysignp2, ἀλλὰ τὸ μήν τι συλλήψεται πάντως ἡμῖν f 
θεία xai συμκαθὴ: ἐχείνη Ψυχὴ, χαὶ Θεοῦ vov ἀμέ- 
σως τοῦ ποθουμένου χατατρυφῶσα * τὸ δὲ, xol 
συγγνώσεται. Συγγνώσεσθε δὲ xal πάντες ὅποι τῆς 
ὑπερφυοῦς ταύτης xai χαινῆῇς πολιτείας ἀχροαταὶ, 
μηδὲν τοῦ πρὸς δύναμιν ἑλλιποῦσιν, εἰ χαὶ τοῦ 
Tob; ἀξίαν πλεῖστον ἀπολειπόμεθα. Δτῖ ὃῇ7 ἁ μιχρὸν 
ἀνωτέρω τὸν λόγον ἀναγαγόντας, οἵων ὁ τοιοῦτος ἔφυ 
γονέων, χαὶ ὅστι; ὁ τῆς συλλήψεως τρόπος αὐτῷ 
πρότερον παραττῆσαι, ἕν᾽ ἔχοιμεν τοῦ τοιοῦδε xap- 
ποῦ χαὶ τὸ δένδρον εἰδέναι, ἣ μηδὲ τὴν ῥίζαν ἀγ- 
γοεῖν μᾶλλον, ἅτις τὸν οὕτιος ὡραῖον ἐδλάστη, σε 
κλάδον. 


enim pacto verbis quispiam assequatur, quod nc- 
quit cogitatione attingere? Nihilominus etsi major 
viribus nostris conatus sit, parliin. tamen, nullus 
dübito, opitulabitur nobis divina illa et misera- 
tione plena Symeonis anima, quz modo intuitione 
Dei adeo desiderati, nullo interposito medio, de- 
lectatur; partim etiam imbecillitati nostre veniam 
dabit. Dabitis et vos, quicunque eminentis inau- 
dieque hujusce conversationis auditores estis, 
nihi! quantum per vires licebit pretermissuris, 
quanquam plurima, si rerum dignitatem spectetis, 
relinquamus. Oportet autem paulo altius sermo- 
nem repetentes, quibus oriundus parentibus, quis 


conceptionis modus sit, prius ob oculos ponere; ut talis fructus arborem quoque cognoscomus, aut 
potius non ignoremus radicem, quz: lam decorum produxit ramum. 


CAPUT 1. 


Parentes, nativitas, baptismue et pueritia sancti Symeonis. 


δ΄, ᾿Ανήρ τις ὀλίγοις ἔμπροσθεν χρόνοις ἐξ Ἐδέ- C$ ὁ, Mulii jam anni sunt, cum vir quidam, nomine 


cnc ὁρμώμενος, νέαν ἔτι τὴν ἡλιχίαν ἄγων, ὄνομα 
Ἰωάννης, (σὺν) αὐτηῖς ὡς εἶχε γονεῦσι, κατειλήφει 
τῆν ᾿Αντιόχου * οἱ δὲ ἄρα βάναυσοι τὴν τέχνην 
ἦσαν, περὶ σιλλογὴν μύρων χαὶ πράσιν πονούμένοι, 
xai πᾶν ὅπερ ἂν αὐτοῖ; Exklvi[ πὸρίσειεν, ἀφορμὴν 
τοῦτο βίου πεποιημένοι. Ἐπεὶ δὲ ἤδη χαὶ γάμον 
τῷ υἱῷ χαὶ συζυγίας ἔδει διὰ τὴν ἡλικίαν, διαλέγον- 
ταί τίσι κόρης πατράσι (Μάρθα δὲ ὄνομα ταὐτῃ), 
ἐφ᾽ ᾧ πρὸς γάμους αὐτὴν ἀγαγέσθαι τῷ νεανίσχῳ. 
Καὶ οἱ μὲν ἀσμένως τοῦτο δεξάμενοι, τῇ θυγατρὶ 
μηνύουσιν * fj δὲ παρθενίαν ἑσπάζετο, μᾶλλον συν- 
αγαγεῖν αὐτὴν εἰδυῖα Χριστῷ τῷ ἀθανάτῳ νυμτίῳ 
τὰς παρθένους ψυχὰς εἰς τὸν ἐχείνον νυμφῶνα. 
Ἐπιχειμένων δὲ αὐτῶν χαὶ οὐχ ἀνιέντων, οὐχ ὅσιον 


Joannes, oriundus Edessa, juvenili admodum xtate 
florens, cum ipsis quos habuit parentibus Antio- 
chigm se contulit : parentes autem, mechanici opi- 
fices, econquirendis divendemdisque unguentis da- 
bant operam, et quidquid istiusmodi arte sibi com- 
parassent, vit» susten tationi impendebatur. Postea- 
quam vero jam nuptiis conjugioque maturus per 
züatem filius erat, colloquentes cum parentibus 
puelle cujusdam, cui Martbe nomen, eamdem 
juveni in matrimonium collocandam petunt. Atque 
illi quidem oblatam conditionem haud gravate - 
aceeptantes, liliam istius rei certiorem faciunt ; - 
at haec virginitatem amplexata, antiquius habebat," 
Sponso immortali Christo virginem suam auimam, : 


πάλιν μὴ πάντα πείθεσθαι γονεῦσιν, οὐδ᾽ εὐσεδὲς D castis thalamis habendam possidendamque, collo- . 


ἡγουμένη, Θεῷ τὴν τοῦ πράγματος δίδωσιν χρίσιν, 
xoi αὐτῷ τὰ xa0' ἑαυτὴν ἐπιτρέψασα, παρὰ τὸν 
θεῖον τοῦ Προδρόμου ναὺν ἀφιχνεῖται, ὃς πρὸ τῆς 
᾿Αντιόχον ἵδρυτο, δυσωποῦσα, προσπίπτουσα, δεο- 
μένη, δάκρυσιν ἐχλιπαροῦσα μᾶλλον ἣ ῥήμασι, πλη» 
ροφορίας περὶ τοῦ προχειμένου τυχεῖν * ἧς xaY τυχοῦ- 
σα, τεχόντων εἴχει θελήμασι, xal γάμων χοινωνίᾷ 
τῷ Ἰωάννῃ συνάπτεται, Ἢ μὲν οὖν ἐναρέτιυς βιοῦσα, 
χοινωνὸν τὸν ἄνδρα χαὶ τοῦ τρόπου ποιεῖται, οὗ 


. ——— - -.- w-- et, 


care. [nstantibus tamep parentibus ncc quidquar de . 
sententia sua remittentibus, existimans Martha, non : 
satis equum piumque esse, parentibusomnino mo- : 
rem non gerere, Deo rem totam decidendam commit- : 
tit ; ejusque arbitrio se suaque conformans omnia, ad . 
sancti Przecursoris templum, quod in suburbio Antio: , 
chiz est, se confert. Ibi pudore auffusa, procidens, 

orans, obsecrans, lacrymis potentius quae wes ὃν». 
testabatur, cerüor uw vedàexeXor, quM QUESENNS XS 


74991 


5. SYMEONIS JUNIORIS 


δι... 


' rum 5[8:π| facto opus foret. Certior vero reddita A βίου μόνον αὐτῷ βονθὸς, ἀλλὰ καὶ σωτηρίας ὀδηγὶς 
' parentum voluntati cedit, Joannique thalami socie- 
: tate conjungitur, et vitam religiose sancteque insti- 
᾿ ens, cum marito quoque mores suos participat, 


* 


." templum concessit, humi procumbens ; 
: piam alterius rei przterquam panis, aqua et sa- 


* 


non solum vitze auxiliatrix ipsi, verum etiam dux 
salutis facta." Deiride ad sancti Prx»cursoris denuo 
nec quid- 


lix gustans; non inclinato in latus corpore, som- 


. num ibidem capiens; et lacrymas suas die nocté- 
que in panem convertens 60 fine, ut filius, inter- 
: cedente sancto Joanne Baptista, concederetur sibi, 


γενομένη. Ἔπειτα μέντει τῷ αὐτῷ τοῦ Προδρόμου v! 
πάλιν προσεδρεύει ναῷ, ἐπὶ τοῦ ἐδάφους xaÜmpén, 
xaX μὴ δ᾽ οὗτινος οὖν ἑτέρου, ὅτε μὴ μόνον ἄρτι" 
xai ὕδατος xal ἁλῶν γενομένη, μηδὲ εἰς πλευρὰν 
ἀναχλινομένη, ἀλλὰ xa ὕπνου ταύτῃ μεταλαμθά- 
νουσα, χαὶ ἄρτον ἑαυτῇ τὰ οἰχεῖα δάχρυα μᾶλλον 
ἡμέρας χαὶ νυχτὸς ποιουμένη, ὥστε δοθῆναι παῖδ 
ταῖς τοῦ Βαπτιστοῦ πρεσθείαις αὐτῇ, ὃν αὐτὴ 623 
πάλιν χατὰ τὸν Σαμουὴλ προσάξει Θεῷ, Τολμᾷᾶ vi 
ἤδη μοι xai μέχρι τούτου, πρὸς τὰ ἕξξῆς 604 
ὁρῶν. 


eumdem Deo, velut alterum Samuelem, per oblationem redditurz. Audet enim oratio nosira lhucu:qe 
- progredi, respiciens ad reliqua. 


- 9. Non multum intercessit temporis, cum ecce 


. Οὐ βραχὺ τὸ ἐν μέπῳ, xal τις γλυχεῖα νυχτὸς; 


"jucunda quedam noctu visio, ipse Prodromus ap- 8 ὁ πρδέρομος ἐφίσταται ὄψις, Θάρσει, γύνα:, λέγων 


. advertit ; 


paret, Confide, mulier, inquiens ; suscepta. enim 
precatio tua est: cujus rei hec odoris suavissimi 
composilio signum esto; quam ubi perceperis ea- 
dem domum totam suffumigabis; erit enim sat 
magna tibi copia. Mulier autem continuo exper- 
recta, timore pariter et lzxtitia. perfusam se anim- 
timore quidem propter novitatem spe- 
etaculi, letitia vero propter prolis petitz pollici- 
tationem (ecquis autem, o Christe rex noster, 
multitudinem bonitatis tux dignis celebret laudi- 
bus !), quasi globum suffitus magnum tenebat ma- 
nibus ; simulque bumi se prosternens, ac prono in 
-pavimentum capile, ante aram nixa genibus, quot 
grati animi voces, quot rivos lacrymarum non 
mittebat ! Deinde arrepto thuribulo, tali locum 
implebat odoris suavitate, ut illam sentientes non 
satis cognoscerent qualisesset; quin etiam, cu- 


C 


αὐτῇ " προσεδέχθη γὰρ ἡ δέησίς σου, καὶ αὔτη ox 
στ μεῖον ἡ εὐωδία, φησὶν, ἣν καὶ λαδοῦσα θυμ!εάσεις 

τῷ οἴχῳ * ἀρχοῦσα γὰρ bo' ἱκανὴν ἔστα: σοι. Ἡ ἃ 
χατάφοθδος ὁμοῦ xat περιχαρὴς αὐτίγαδιυπ MP 
τὸ piv, τῷ χαινῷ τοῦ ὀράματος, τὸ δὲ, τῇ τοῦ 
τηθέντος ἐπαγγελίᾳ (Τίς σου, Χριστὲ βασικεῦ, » 
τῆς χρηστότητος πλῆθος ἀξίως ὑμνήσεειεν 1}, ὡσεὶ 
σφαῖραν θυμιάματος μεγάλην εἴ κε διὰ χειρὸς, xs 
παραχρῆμα ὡς εἶχεν ἑαυτὴν τῷ ἐδάφει δοῦσα, xi 
χεφαλὴν ἐπ᾽ αὐτὸ πρὸ τοῦ θυσιαστηρίου μετὰ xi 
γονάτων ἐρείσασα, ποίας εὐχαριστηρίους οὖκχ ἑποιεῖ- 
τὸ φωνάς ; τίνας δαχρύων ὀχετοὺς οὐχ ἢ ίει 1 "EZ 
δὲ λαδοῦσα θυμιατήριον, τοιαύτης ἐπλήρου εὐωλ'ες 
τὸν οἶκον, ὡς μηδ᾽ ἔχειν τοὺς αὐτῇς “ἀντιλαμᾶα- 
νομένους εἰδέναι σαφῶς, ἥτις ποτὲ αὕτη ^ xi 
ὁποίου ἂν εἴη μύρου (οὕτως ἀπόῤῥητήν τι χρῖ 
χαὶ θεῖον ἣν) ἑρμηνευθῆναι λόγῳ μὴ δυναμένη. 


jusnam odor ille unguenti foret (tam inenarrabilis ac divina quaedam res erat) verbis explicari παν 


quam potuit. 

*6. !1lo igitur die totum pene odoramenti globum 
edolendo consumpsit, exigua quadam portione 
duntoxat relicta, quam strophiolo quod inanu te- 
nebat, involvit. Postera autem luce, excitata e 
somno, totam illam suíflimenti quantitatem (res 
mira!) quam sanctus Przcursor dederat, invenit. 
Atque ipsa quidem eodem, quo pridie, modo facti- 
tabat, templumque rursus suavitudine odoris re- 
ferciebat. Interjecto autem aliquanto tempore, 
sanctus Przcursor denuo ipsi grato somno sopilze 
süperveniens: Surge, inquit, mulier, et. concede 
af maritum tuum; concipies enim filium, vocabis- 
que nomen ejus Symeon. Lac dextere mamille 
tux suget, et sinistra omnino abstinebit ; erit enim 
filias dexter. Carnem et. vinum, et quidquid in- 
dustria atque ars humana nmeverit parare, non 
continget : sed panis et aqua, mel et sa] nutri- 
meutum illius erunt, sedulo autem custodiendus 
tibi erit, veliti. vas. sacrum ct divino ministerio 
dicandum. DBiennii porro elapso spatio. hac ipsa 
jn ecclesia sacrum baptisma suscipiet, gratieque 
enuntiabit. 

1. Martha igitur tam presenti divinaque appari- 
Hone dignata, perculsa et trepida domum suam 


D 


ς΄. Τὴν μὲν οὖν σφαῖραν πᾶσαν σχεδὸν xav ixi 
γὴν ἀνάλωσε τὴν ἡμέραν, τῷ ναῷ θυμεῶσα, μιχρὸν 
δὲ τι μέρος ὑπολειφθἑν, τῷ ἀνὰ χεῖρα περ!:ἐδτ αεὶ 
ἐγχειρίῳ. Tr; δ᾽ ἐπιούσης αὖθις τοῦ ὕπνου διανα- 
στᾶσα, εὗρε πάλιν ὅλην αὐτὴν, ὦ τοῦ θαύματος! 
ὡς ὑπὸ τοῦ ἁγίου δέδοτο. Καὶ ἡ μὲν, τὰ (2a τοῖς 
προτέροις ἕδρα, καὶ τὸν ναὸν abt; εὐωξίας ἐπλέρου. 
Χρόνου δέ τινος διαγενομένου, ὁ Πρόδρομος πάλι" 
αὐτῇ γλυχὺς ὄνειρος ἐπιστὰς, ᾿Ανάσττηθι, φησὶ, γὺ- 
ναι, xal πορεύου παρὰ τὸν ἴδιον ἄνδρα - Gu) tm γὰρ 
υἱὸν, χαὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Συμεών" δεξιοῦ μα- 
στοῦ γάλα θηλάσει σου, τοῦ εὐωνύμου δὲ χαθάπαξ 
ἀφέξεται" ἔσται γὰρ τῶν δεξιῶν τὸ πδιδίον ^ χρε- 
ὧν ἣ οἴνου, ἢ τῶν ὅτα τέχνη xai χεΐ οἷδε σχευά- 
ζειν, οὐ μεταλήψεται, ἀλλ᾽ ἄρτος ἡ τροφὴ χαὶ ὕδωρ 
αὑτῷ, xat μέλι χαὶ ἅλες * ὃ χαὶ πάτῃ φυλαχῇ τηρτ- 
τέον. ὡς σχεῦος ἅγιον, χαὶ Θεῷ εἰς λειτουογίαν ἐσύ 
μῖνον. Διετὲς δὲ γξγονὸς ἐν τῷδε τῷ οἴχῳ τὸ Ow 
βάπτισμα δέξεται, xal αὐτὸ μετὰ τὴν dx τοῦ pa- 
πτίσματος γάσιν, τὰ περὶ ἑαυτοῦ φθέγξεται. 


baptismalis factus particeps, quid dese futurum til, 


C. 'H μὲν οὖν γυνὴ τοιαύτης χαὶ οὕτω θείας bzt 
στασίας ἀξιωθεῖσα, ὑπότρομος xai περιδεὴς εἰς τὸν 


2033 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


οἴχεῖον ἐπάνεισιν οἶχον, εἴσω πυλῶν τῆς ᾿Αντιόχου À revertitur, intra portas Ántiochiz sitam; accedit- 


δυτα" χαταλαμθδάνει δὲ τὸν ἑαυτῆς ἄνδρα τῷ βι- 
Ολίῳ πῤοσχείμενον, ὃ τὴν ἐξήγησιν τῆς ἱερᾶς τοῦ 
ἱεροδρόμον κεφαλῆς περιεῖχεν, ὅπως: ὁ τοσοῦτος θη- 
σαυρὸς, χαὶ τοῦ μὴ λαθεῖν ἄξιος, ὑπὸ γῆν χρυπτό- 
μενος εὑρεθείη. Σύμόδολον, οἶμαι, τῆς τοῦ εὐαγγελι. 
σθέντος αὑτῇ προφητείας xal τοῦτο, ὅτι μέγα τι τῷ 
βίῳ ἀγαθὸν χαὶ οὗτος φανεῖται. Παρὰ τῷ ἀνδρὶ τοί- 
νυν χαθίσασα, τῆς ἀναγνώσεως txpod:o* ὡς δὲ 
αὔτη πέρας εἶχεν αὐτῷ, ἡ γυνὴ τὴν ὄψιν εἰς νοῦν 
)ap6ávouso, φόδου xat χαρᾶς τὴν ψυχὴν ὑπόπλεως 
οὖσα, οὐδὲ χαθεχτῶς ἔχειν ofa τε ἦν, ἀλλά τι λίαν 
οἰχτρὸν ἑαυτὴν ὠλοφύρετο, ὡς μηδὲ πυνθανομένῳ 
τὴν αἰτίαν τῷ ἀνδρὶ ἀποχρίνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐν ἀποῤῥήτῳ 
χαρδίας τὰ ὀφθέντα χατέχειν * ἐχείνη μὲν οὖν τῷ 
ἀνδρὶ συνοιχοῦσα συνέλαδε ἀπὸ τότε χατὰ τὴν τοῦ 
Προδρόμου φωνὴν, χαὶ συνετήρει πάντοθεν αὑτὴν 


ὥσπερ τι θεῖον ἐν ἑαυτῇ φέρουσα σχεῦος * οἷς μέν- 


τοι θαῤῥεῖν εἶχε, χαὶ μάλιστα τῷ ἀνδρὶ, παρεδήλου 
πολλάχις, ὡς ἄῤῥενος ἐγχύμων εἴη γονῆς, χαὶ ὅτι 
Συμεὼν τὸ τεχθησόμενον ὀνομάσοι. Τοῦ χρόνου δὲ 
ἤδη τῶν ὠδίνων συντελεσθέντος, τίχτει, τῶν τῇς λο- 
χείας ὀδυνῶν αὐτῇ μὴ xavà τὴν οἰχείαν φύσιν ἐπι- 
θεμένων, ἀλλὰ xal λίαν ἀλύπῳ τοχετῷ χρησαμένη. 


Τεσσαραχοστῇ τοίνυν μετὰ τὸν τόχον ἡμέρᾳ προσ-. 


&vet τὸ βρέφος τῷ τοῦ Προδρόμου ναῷ,, ἀντιδιδοῦσα 
χαθάπερ ὃ ἔλαδε, xal Θεῷ τῷ δεδωχότι χαθιε- 
ροῦσα. 

η΄. Καὶ ἡ μὲν αὐτῷ τὴν δεξιὰν ἐπεῖχε θηλὴν, ὡς 
ὑπὸ τοῦ Προδρόμον εἴρητο, χαὶ ταύτῃ τὸ βρέφος 
ἐτιθτνεῖτο * ὀλίγαις δὲ ὕστερον ἡμέραις ἔννοια γῖίνε- 
«at τῇ μητρὶ, καὶ τὴν εὐώνυμον αὐτῷ ἐπισχεῖν, xal 
δῆτα δεόμενον ἰδοῦσα θηλῆς, τὸν ἀο:στερὸν ἐπέχει 
μαστόν. Καὶ τὸ μὲν οὐχ ἥπτετο, ἀλλὰ χλαυθμυριζόμε- 
voy ἀπεστρέφετο" ἡ δ᾽ ἑπέμενς μᾶλλον ἐπέχουσα. Ὥς 
δὲ τοῦτο πᾶσαν ἐχείνην παρέτεινε σχεδὸν τὴν ἡμέ- 
pav, καὶ τὸ παιδίον ἄγευφστον θηλῆς διεμεμενήχει 
«ἧς νυχτὸς ἐχείνης (Ἢ πῶς σου τὰ θαυμάσια, Χρι- 
στὲ, διηγήσομαι 1) συστέλλεται τῇ μητρὶ τὸ διοιδοῦν 
xal ἀνεστηχὺς τοῦ εὐωνύμου μαστοῦ, εἴτ᾽ οὖν ὁ 
ὑποπιπλάμενος τοῦ γάλαχτος χόλπο;, xal ὑπολεαί- 
νεται χαὶ ξηραίνεται, χαὶ ἀνδρείῳ τὸ πᾶν ἴσα γῖνε- 
ται ὁ 6:G:5; 6b, ὡς xal πρότερον εἶχεν, ἀφθόνως 
θηλάξειν τὸ παιδίον δυνάμενος. Μάρτυρες τοῦ τοῦ- 
οὕτου θαύματος ὅσαι τῶν γυναιχῶν ἐγγειτόνων, αἷς 
ἡ τούτου μήτηρ, χλωρὸν ὑπὸ δέους ὁρῶσα, τόν τε 
μαστὸν εὐθέως ἐδείχνν, xal τὴν αἰτίαν ἐ πεξηγεῖτο. 

9. Διετὲς δὲ γεγονὸς τὸ παιδίον ἐν τῷ τοῦ IIpo- 
δρόμου ναῷ, χατὰ τὴν ἐχείνου προφητείαν, τὸ βά- 
πτισμα δέχεται, χαὶ Συμεὼν ἐπιχληθὲν ἄνεισιν ἐχ 
τοῦ ὕδατος. Γίνεται δέ τι θαῦμα περὶ αὐτὸ τοῦ προ- 
τέρου παραδοξότερον. Τλώττῃ γὰρ εὐθὺς ἤρξατο 
τρανὴ λέγειν, ὃ xoi τῷ Βαπτιστῇ δηλαδὴ προηγό- 
ρευτο χω πατέρα xa οὐχ ἔχω, ἔχω μητέρα xal 
οὐχ ἔχω" τοῦτο δὲ xal ἐς ἐδδόμην ἐπέμενε λέγον 
ἡμέραν, σημαῖνον ἔντεῦθεν τὴν οἰχείαν τῶν vnt- 
νων ἄρνησίν τε xal ἀναχώρησιν, xal τῇ» πρὸς 
τὰ οὐράνια μᾶλλον οἰχείωσιν αὐτοῦ xal àvá6a3tw. 
Ἐξ ἐχείνου τοίνυν ὁτάχις ἢ αἦτη, χρεῶν» μεταλά- 


que ad maritum, operam dantem lectioni cujusdam 
libri, narrationem de sacro Praecursoris capite 
continentis; quo scilicel pacto thesaurus ille, in- 
dignis sub terra tenebris abstrusus latitans, tan- 
dem inde eductus sit. Symbolum id ego existimas : 
vero prophetie mulieri denuntiat»; quod . hic 
quoque magnum aliquod huic mundo bonum ap- 
pariturus esset. Igitur marito assidens, lectioni 
pr:bebat aures; qua (inita, recordata visionis suze 
repletam timore gaudioque mentem continere ne- 
quibat : sed luctuosum quid evenisse sibi lamen- 
tando simulabat, ut ne causam percontanti ma- 
rito revelare respondendo cogeretur, verum: in 
penetralibus cordis qux viderat conclusa reti? 
neret. Porro illa viro congressa statim concepit, 
uti przedixerat sanctus Joannes ; conservabatque se 
omni in loco, non secus ac si vas quoddam sacrum 
ferret: ac multis quidem, qvibus confidebat, atque 
imprimis marito satis manifesto indicabat sepius 
virilem se feturtt gestare utero, cique nomen 
Symeon imponendum. Jam vero expleto gravidita- 
lis tempore, non modo nihil :gritudinis ex partu, 
prout rei natura fert, persensit, sed omnis omnino 
doloris expers enixa est. Quadragesima deinde a 
partu die infantem in sancti Joannis Baptistz 
templum adducit, redditura eunidem quemadmo- 
dum acceperat, Deoque.datori consecratuira. 

8. Dextrum porro uber, uti ab eodom sancto 
dictum erat, ei prebebat, ac nutrimentum suppe- 
ditabat. Paucis vero post diebus in mentem venit 


' matri, sinistre quoque mamm:e admovere puerum ; 


atque adeo poscentem ubera re ipsa admovet: at 
ille tangere.renuens, ploransque faciem avertebat. 
Cum autem mater perseveraret, totoque pene illo 
die uber sinistrum porrigeret, et puer etiam nocte 
nibil materni lactis gustasset (quomodo prodigia: - 
Demini .enarrabo!), contrabitur matri dislentum 
atque tumidum lacte uber-sinistrum ; et sinus ante 
protuberans, mollis, aridus et virili omnino : simi- 
lis efficitur: dexter vero, uti prius, retinebat affa- 
tim, unde puer nutriri posset. Testes rei tam 
admirabilis sunt, quotquot in vicinia mulieres; qui- 
bus mater prz verecundia erubescens illud ipsum 


D uber monstravit, ac geste rei seriem exposuit. 


9. Ceterum postea quam biennium compleverat 
pues, in divi Precursoris de, veluti abeodem dictum. 
erat, sacro baptismatis-abluitur fonte, ac Symconis 
nomine insignitus inde emergit. Accidit lioc ipso tem- : 
pore prodigium quoddam admirabilius priore. Conti- ' 
nuo namque clara voce (quod ipsum quoque sanctus 
Joannes przedixerat), proloqui incipiebat: Est mihi 
pater,et non est: est mibi mater,et non est ;eumdem- . 
que in septimam usque diem continuabat sermonem, 
significans, se dein rebus terrenis nuntio remisso, 8 
strcpitu populi recessurum , calestiusque NN 
inteutu ,.€6 VOV. ταῦνὰς SECERRXSUNRS, VIEN ΕΝ 


2995 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


illo tempore, quoties mater carnem mauducasset, A ὔοι, παρ᾽ ὅλην τὸ παιδίον ἐχείνην ἀπείχετο Oy 


toto illo die uberibus abstinebat puer: quod 
cum sepius factum esset, persuasum matri est, 
carnis esu omnino sibi uti interdiceret. Cum vero 
eo jam pervenerat, ut aliis quoque cibis vesci pos- 
set, panem illi melle illitum, et pro potu aquam 
porrigebat mater. Si quando autem ad balnea ad- 
ducere ipsum niteretur, tam :egre patiebatur, tan» 
tamque prz se ferebat indignationem, ut reniten- 
lem continuo vox deficeret: quo animadverso, 
mater illud quoque in posterum tentare destitit. 


τὴν ἡμέραν" ὃ δὴ πολλάχις γεγονὸς, πείθει τὴν ys- 
τέρα παντάπασιν ἀποσχέσθαι χρεωφαγίας. "Axu- 
σθαι δὲ ἤδη xol τροφῆς δυναμένῳ, ἄρτον ἢ μήτηρ 
μέλιτι χρίουγα, καὶ ὕδωρ αὐτῷ ποτὸν ὥρεγεν. Εἰ δὲ 
xaX λουτρῷ τοῦτο προσαγαγεῖν πειραθεῖη, οὕτω δει- 
νὰ ἐποίει, xal ἀγαναχτοῦν ἐφαίνετο, ὡς καὶ αὐτὰν 
εὐθὺς αὐτὸ τὴν φωνὴν ἐπιλείπειν * ὅπερ οὖν τὴν 
μητέρα εἰδυῖαν μηχέτι βαλανεΐῳ τὸ παιδίον τιροῦ- 
άγειν πείθει. 


CAPUT Il. 


Terremotum fugiens Pilam perducitur, inimicum sanat, columnam conscendit. Visiones varie. 


10. Accidit, Symeone nostro jam quinquenni 
facto, magnam Antiochiam gravi terremotu (2) sic 
labefactari, ut non modo domus, ubi parentes il- 
lius morabantur, eodem rueret, verum ipse quo- 
que pater, ruinis interceptus, vitam luctuoso exitu 
eoncluderet. Et mater quidem in oratorium tunc 
commotum abierat: ipse vero in zde protomar- 
tyris Stephani Antiochiz sita se continebat, Verum 
terremotu urbem miserandum in modum ever- 
tente, inde recedens, errabundus circuinvagabatur, 
donec mulier quxdam pia ac parentibus cjus fa- 
miliariter usa, repertum forte in montem urbi 
edmodum vicinum deduxit. Septem itaque dies 
mater qux»situm per urbem invenire nullo modo 
poterat; rataque zdificiorum — passim labentium 
ruinis involutum periisse, gravissimo medullitus 
dolore premebatur , donec ):eta visione, sancto ite- 


rum apparente Prodromo, recreata, certiorque red-. 


dita est, quo filium loco reperiret. Abiens itaque, 
invenit illum apud dictam mulierem, hzc de ipso 
summa cum admiratione commemorantem, quod 
spatio dierum septem, bis persuasus alimenti quid- 
dam sumere, solo pane et aqua contentus fuisset. 
Cum recepto igitur filie ad Joannis Baptistz tem- 
plum contendens, gratiis Deo et sancto, ut par erát, 
ibidem persolutis, urbem remeat. 

. AL. Dum istic agit, et quanta sibi, tum per visiones, 
tum per prophetias promissa de filio essent, quam- 
que stupenda jam nunc circa eumdem facta vidisset, 
in animum revocat; pendetque dubia, num visa 
illa reipsa aliquando vere complenda essent : videt 
persomnum sese ala(am in sublime efferri, ma- 


nibus prensantem filium, eumque veluti gratum 


Deo donum offerre, atque hisce compellare verbis: 
Unice desiderabam hunc gloriosum ascensum tuum 
videre, fili : ita me famulam suam liberet Altis- 
simus, quoniam inveni gratiam inter mulieres, ut 
ipsi possim reddere uteri mei fructum, dolores, 
et labores. Istiusmodi visionem sancta mulier 
conspicata, in voces prophete illius Symeonis per- 
quam similes, quasi et. ipsa oculis suis salutare 
quoddam vidisset, erumpebat, conservabatque 
omnia in corde suo. 


(2) De hoc terramotu jam egimus supra $5, 
ubi de ::ate sancti Svimeonis, diximusque ad au- 
num 9520 spectare. 


v. Πενταέτους δὲ ἤδη τούτον γεγενη μένου, συνέθη 
σεισμῷ τὴν ᾿Αντιόχου μεγάλῳ χατενεχθῆναι, ὡς μὲ 
μόνον τὸν οἶχον, εἰς ὃν οἱ τούτου γονεῖς κατέλνον, ἔρ- 
γον τοῦ τοιοῦδε σεισμοῦ γενέσθαι, ἀλλὰ xai αὐτὸν 
τὸν τούτου πατέρα τοῖς συμπτώμασιν ἐναποληφψθέν. 
τα συγχαταλῦσαι τὸν βίον. Ἡ μὲν οὖν μήτηρ εἰς 
προσευχῆς τηνιχαῦτα οἶχον ἐτύγχανεν ἀπιοῦσα, τὸ 
δὲ παιδίον, ὁ χατὰ τὴν ᾿Αντιόχου τοῦ πρωτομάρτυρος 
Στέφανου ναὸς εἶχεν. Τοῦ δὲ σεισμοῦ τὴν πόλιν δεινῶς 
χαταστρέψαντος, οἷα πλανώμενον περιῆγεν, ἕως γυνή 
τις αὐτὸ, τῶν θςοσεδῶν χαὶ τοῖς αὑτοῦ γονεῦσι yv 
οίμων, εὑροῦσα, πλησίον τοῦ παρὰ τῇ πέλει χομί- 
σειεν ὄρους, Ἕπτὰ τοῦτο «olvuw ἡ μέττρ μέρας 
ἀνὰ τὴν πόλιν ζητοῦσα, ὡς οὐχ οἵα τε ἣν ἀνευρεῖν, 
ἐπιχατααεισθῆναἑ τινας αὑτῷ νομίσασα τῶν οἰχοδο- 
μῶν, τά τε σπλάγχνα δειγῶς ἐστρέφετο, χαὶ τὶν 
χαρδίαν ἐχόπτετο᾽ Eo; φαιδρά τις ὄψις αὑτῇ καὶ 
πάλιν ὁ Ιρόδρομος ἐπιστὰς, γνωρίζει τὸν tóm, 


C ὅπου γενομένη τὸ παιδίον εὑρήσει. ᾿Απελθοῦσα τοί- 


vuv dj μήτηρ, εὑρίσχει τοῦτο παρὰ τῇ γυναικὶ, 
ἐκεῖνα περὶ αὐτοῦ σὺν ἐχπλήξει διηγου μένῃ, ὡς ἄρε 
δὶς τὰς ἑπτὰ ἡμέρας πεισθείη τροφῆς μεταλαεῖν, 
ἄρτου xal ταῦτα μόνον xal ὕδατος. '"AzoAa6o2si 
τοιγαροῦν τὸ παιδίον ἡ μήτηρ, καὶ παρὰ τὸν τοῦ Ba- 
πτιστοῦ ναὸν ἀπελθοῦσα, βεῷ τε xaX αὐτῷ τὰ εἰχό- 
τα εὐχαριστήσασα, ἐπάνεισι εἰς τὴν κλεν, 

ια΄, Καθ᾿ ἐχυτὴν δέ ποτε γενομένη, χαὶ ὅσα περὶ 
τοῦ παιδίου αὐτῇ ὀφθείη xaX λαληθείη, ὅσα τε παρα- 
δόξως ἐπ᾽ αὐτῷ γενόμενα ἴδοι ἐν νῷ Aau6Gvoosa, 
xaX ὃ τί ποτε ἄρα τὸ ἐπ᾽ αὐτῷ τελεσθνησόμενον εἴη 
διαποροῦσα, ὁρᾷ κατὰ τοὺς ὕπνους ὑπόπτερον ἑαυτὴν» 
ἀπὸ γῆς αἱρομένην, τό τΞ παιδίον χεραὶ κατέχουσαν, 
χαὶ δῶρον ὥσπερ Θεῷ δεχτὸν ἀνᾳφέρουααν, τοιαῦτά 


D τε αὐτῷ ἐπιφθεγγομένην" Ἐπεθύμουν lósiv aov, τέ- 


χυον, τὴν θείαν ταύτην ἀνάδασιν, ὅπως τὴν δούλην 
αὐτοῦ ὁ Ὕψιστος ἀπολύσῃ με, ὅτι εὗρον χάριν ἐν 
γυναιξὶν ἀποδοῦνα: χαρπὸν αὐτῷ χοιλίας ἐμῆς, ὡδῖ- 
νας, χαὶ πόνους. "Oyeo; μὲν δὴ τοιαύτης ἡ 6st τυ- 
χοῦσα, xal παραπληπίας οὕτω φωνὰς τῷ Ποοφέτη 
Συμεὼν φθεγξαμένη, ἅτε τοῖς ἑαυτῆς ὀφθαλμοῖς σω- 
^fjotov ἰδοῦσα χαὶ αὐτὴ, εἰς χαρδίαν πάντα συ ιθάλ- 
Àouca, χαθ᾽ ἑαυτὴν διετήρει. 


(5) Eadem visio narratur quoque in Vita sancie 
Murt&e, www. 2, nec. tuultum diversimode. 


2991 


τῆς ᾿Αντιόχου διάγει", ὃ Χερουδὶμ εἰχότως ἀπὸ Τίτου 
ἑλόντος Ἱεροσόλυμα λέγεται, εἰχόνας τε περιωνύμους 
τῶν Χερουδὶμ ἀπὸ τοῦ by αὐτοῖς ἀνελομένον ναοῦ 
πρό; τε τὴν ᾿Αντιόχου μεταχομίσαντος, χἀάνταῦθα 
τῇ; πόλεως ὡς ἐν ἐπιφανεστάτῳ στήσαντος. Τῆδε 
τοίνυν διάγων, ὁρᾷ xav' ὀφθαλμοὺς, ἐπὶ τῆς ἀρχαίας 
τειχοποιΐας, φριχτῆς ἐχείνης ὁράσεως. Ὁρᾷ τοιγαρ- 
ouv, χαὶ ἰδοὺ, ὁ Κύριος ἀπάντων xal Δεσπότης Χρι- 
στὸ; ὁ θεὸς (πῶς ἂν παραστήσειε λόγος τὸ μέγα τῆς 
ἐπιφανείας ἐχείνης θέαμα ; ) ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ τε 


xal μετεώρου, βῆμά τε πρὸ αὐτοῦ qo6spbv ἑωρᾶτο, 


τότε τῶν διχαίων πλῆθος συνήρχετο, xai ἡ βίδλος 
τῆς ζωῆς ἀνεῴγνυτο " xal ànb μὲν ἀνατολῶν ὁ τῆς 
τρυφῆς πυχάζων Παράδεισος, ἀπὸ δὲ δυσμῶν λίμνη 


πυρὸς ἀναδράζουσα, Πνεῦμά τε Κυρίου ἐπ᾽ αὑτὸν λέ- Β ptatum paradisus, ab occasu vero stagnum ignibus 


γον" "Axout xai σύνες λόγους Qufc* cupbovAh γάρ 


cot πρὸς ixloyhw τοῦ χαλοῦ τὰ ὁρώμενα. 'H piv. 


γὰρ t&v διχαίων λαμπρότης, xal ὁ τῆς τρυφῆς 


Παράδεισος, τὴν ἀΐδιον. ἀγαλλίασιν ἐπαγγέλλονται". 


ἡ δὲ τοῦ πυρὸς γέεννα, τὴν ἀτελεύτητον ἀπειλεῖ τι- 
μωρίαν. ἽἍΛπιθι τοίνυν, τὸ ἀγαθὸν ἐχλεξάμενος, ὡς 
ἂν μὴ τῶν ἀθανάτων μόνον μετὰ τέλος δεινῶν 


ἀπαλλαγῇς, ἀλλὰ χαὶ τῶν ἀπηγγελμένων τοῖς ἀγα-. 


πῶσι τὸν Θεὸν ἀνεχλαλήτων ἀγαθῶν ἐπιτύχῃς. 


ιγ΄. Ταύτης τῷ Συμεὼν τῆς θεωρίας ὑποδειχθεί- 
σῆς, σύνετίς τε παραδόξως αὑτῷ θειοτέρα xat χρυ- 
φίων ἀθεάτως ἀποχαλύψεων προσετέθειτο γνῶσις, 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 
ιβ΄. Συμόάν δὲ τὺν Συμεὼν μετὰ ταῦτα χατ᾽ ixslvo À 


43. Post bec Symeon, cum forte in illo versare- 
tur Ánüochi» loco, qui jure merito Cherubim 
appellatur, propterea quod Titus, eversa Hieroso- 
ἐγ, celebriores Cherubinorum statuas, ex tem- 


plo ejus sublatas, Antiochiam transtulerit, ibidem- 


que celeberrimo urbis loco posuerit: cum illo, | 
inquam, loco versaretur Symeon, objicitur illi ap- 


parens super ruinosum parietem horrendum hocce 


spectaculum. Apparebat ecce Christus universo- 
rum Dominus (sed qux sermonis facundia tam illu- 
stris apparitionis spectaculum pro dignitate enar- 
τοι), apparebat, inquam, Christus sublimi in. 
throno, ante quem tribunal terribile; tunc im- 
mensa justorum multitudo confluebat, pandebatur- 
que liber vite : spectabatur ab ortu refertus volu- 


zstuans ; et Spiritus Domini dicebat ei: Ausculta 
et intellige verba vitze; consule illa, quz bic cer- 
nis ut eligas virtutem. Splendor iste sanctorum et 
paradisus voluptatis sempiternam exsultationem . 
significant : ista autem gehenna ignis nunquam 
terminanda supplicia interminatur. Abi iyilur, 
virtutemque elige; ut post vite hujus terminum, 
non modo libereris z2rumnis nuHum. terminum . 
habituris, verum etiam particeps fias . bonorum . 
ineffabilium, propositorum amantibus Deum. 

15. Contemplatione ista Symconi objecta, scien- 
tia quedam. plusquam humana, qua occulta et: 
aciem nostram fugientia revelaret, iirabiliter ei- 


Ὀλίγαις δὲ. ὕστερον ἡμέραις ὁρᾷ πάλιν ὑπ᾽ ὀφθαλ-- C dem attributa est. Paucis post diebus videt denuo 


μοὺς ἄνδρα λευχειμονοῦντα, ὃς, ᾿Αχολούθει μοι, ἔφη. 
Καὶ 6 μὲν ἠχολούθει παραχρῆμα τῇ σχιᾷ τοῦ ὀφθέν- 
“ος" ὁ δὲ χατὰ τὴν Τιδερινὴν ἀπάγει χώραν αὐτὸν, 
τὴν ὑπὸ τῇ γεέτονι Σελευχίᾳ χειμένην ἐπί τινα τό- 


πον, ἐν ᾧ χωρίον, Πίλα συνήθει γλώττῃ καλούμενον, 


ἦν. Ἐνταῦθα τοιγαροῦν ὁ Συμεὼν ἀνὰ τὴν τοῦ ὅρους 
ἐρημίαν ὑπὸ θηρίοις διῆγε, μόνοις αὐτῷ χοινωνοῖς 
τῆς διαίτης, πλουσίου νύχτα χαὶ ἡμέρας φωτὸς ἄν- 
«sv ἀπολαύων, xal ὑπὸ τοῦ ὀφθέντος αὐτῷ Aeuyst- 
μόνος ἀνδρὸς ὁδηγούμενος, ὃς αὐτῷ καὶ τὰ ἀναγχαῖα 
ἐπήρχει. Ἡ μέρας μὲν δή τινας τῇδε διεχαρτέρει, 
εἶτα χαὶ. αὐτῷ προσδαίνων ἤδη τῷ ὄρει, εὐρίσχει 
βραχὺ μοναστήριον, ἐν ᾧ τις Ἰωάννης, ἀρετὴν μετ- 
tv ἀνὴρ, ἐπὶ βάσεως ἱστάμενος fjv, ᾧ καὶ πρὸ τοῦ 
τὸν Συμεὼν ἐπιῤδῆῇναι τοῦ ὄρους, πολλαὶ περὶ αὐτοῦ 
πολλάχις ἐφάνησαν ὄψεις. Ποτὲ μὲν γὰρ παῖδα ἑώρα 
λευχειμονοῦντα, ἐπ᾽ ὀχήματο: φερόμενον ἐπὶ τὴν μο- 
νήν᾽ ποτὲ δὲ πάλιν ἐν ἀέρι μέσῳ, στύλῳ φωτὸ; ὁδ- 
ἡγούμενον, χαὶ συμπεριϊστάμενον, χαὶ τῆς μονῆς 
ἐπιδαίνοντα " ἄλλοτε δὲ προσάγοντα μὲν ἔδη τῇ 
μονῇ τὸν παῖδα, ἄγγελον δὲ ἀετῷ τοῦτον ὑπο- 
δεικνύντα, xat, Οὗτος ἐχεῖνος, λέγοντα, δι᾿ οὗ σώξε- 
σῆαι μέλλοις. Ταῦτα ὁ μὲν ὁρῶν, τοῖς σὺν αὐτῷ 
μοναχοῖ; διξξήξι " μονωτᾶτου δὲ ἤδη τῇ μονῇ τοὺ Συ- 

(4) Nusquam mentionem reperio hujus viri apud 
Grecos, cum tamen przter alia virtutis admodum 
studiosus hic, et placide moriuus num. 45, dicatur; 
et in. Vita B. Marthe, num. 92, sancti nomine 


decoretur. Est autem ille, qui ἃ Radero nostro 
parte. μι Viridarii, cap. 4, De Stylitis, Anonymus 


virum, albo vestimento amictum, dicentemque: 
Sequere me. Ille autem sequebatur continuo um- - 
bram apparentis sibi, ducentisque in regionem 
Tiberinam, contermine Selcucie subjectam, ad 
locum quemdam, consueto incolis idiomate, Pila 
appellatum. Hic Symeon deserto in monte agens. 
inter feras, quas solas vitte 5.15 consortes habebat, 
copioso lumine coelitus iminisso diu noctuque 
perfruebatur; ducente per omnia viro illo, qui 
candidatus apparwerai, et fiecessarla vite. suppe- 
ditante. Aliquot istic loci dies perduravit, deinde 
ipsum quoque montem conscendens, exiguum.in- 
venit monasterium ; in quo degens vir. quidam, 
Joannes nomine (4), virtutis. admodum studiosus, 


D stabat super basim: cui viro prius etiam de Sy- 


meone frequentes obtigerant visiones, quam is ad . 
montem advenisset. Alias quippe puerum, candido 
amictu cireumdatum, in monasterium curru vehi; 
alias rursus per medium aera, columna lucida 
viam monstrante, ipsumque ambiente, eodem pe- 
netrare conspexerat. Accidit quoque eodem addu- 
ctum Joanni exhiberi ab angelo, dicente : Ilic. ille 
est, per quem salutem consecuturus es. Hcc, illo: 
quo videbat tempore sociis suis monachis retulerat 


Stylita, Symeonis Junioris magister nuncupatur, non 
parum obstrictus Vite hujus scriptori Nicephoro, 
quod post tot szcula beneficio ilius, non tantam 
innotescat nominatim Latinis, sed famam quoque 
sanclifatis et odorem virtututa lote sSaxqa^. 


2999 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


Joannes : nunc vero cum Symeon in monasterio A μεὼν ἐπιστάντος, εἰς τὰς olyalag ἀποκαλύψεις s58x 


ipse comparebat, extemplo contulit ipsum cum re- 
velationibus suis: certusqne eumdem esse, qui fre- 
quenter oculis suis objectus fuerat, spiritali per- 
fundeba:ar voluptate, gratiasque Deo pra: exsul- 
tatione lacrymis potius quam labiis persolvebat. 

14. Exinde Symeon diebus septem, expers cu- 
rarum, sibi uni vacans, neque verbum promebat, 
neque alimenti quidquam admittebat ; obstupe- 
scente przedicto viro Dei, quomodo in tam tenera 
acjuvenili state arduum adco rigidumque vit» in- 
stitutuin sectari posset. Deinceps profecto tertio 
quoque die, aut septimo, aut ctiam decimo repa- 
rabat tantum vires, paucis quibusdam pro cibo 
maceratis leguminibus cum aqua sumptis. Sic ita- 
que proficiebat, sicuti late, ita exercitatione vir- 
tutum, quanquam hzc longe magis illam supera- 
bat. Erat praterea speciosa venustaque forni, 
capillis aurum colore referentibus, et oculorum 
dignitate insignis : erat in disserendo promptus, in 
respondefido prudens, divina ubique gratia coeli- 
tus plane data, perspicue in ipso elucescente. Hzc 
decora ille, qui probis omnibus invidet; ille, in- 
quam, qui jam inde a rerum exordio infensissimus 
generis nostri hostis exstitit, nequibat ferre; sed 
in quemdam, haud procul monasterio morantem, 
pecorum pastorem, subdole, uti malitie ejus fa- 
iiliare est, ingressus ; tanta hominem invidia in 


vicum sanctum ob virtutum ejus fulgorem inflammat, 


ὁ θεῖος ἀνὴρ ἐχεῖνος ἀνενε) κὼν, xal τοῦτον bite, 
τὸν αὐτῷ πολλάχις ὀφθέντα εἶναι Guvet;, μεστὴν 
ἐπ᾿ αὐτῷ τὴν Ψυχὴν ἡδονῆς ἔσχε, καὶ Θεῷ δάχρυς: 
μᾶλλον ἀγαλλιάσεως f] χείλεσιν τὐχαρΐίστει. 


ιδ΄. Ἑδδόμῃ τοίνυν ἑξῆς ἡμέρᾳ ἡἠσυχάξζων ὧν ὁ 
Συμεὼν, χαὶ μόνῳ συνὼν ἑαυτῷ, μήτε τι προϊέμενες 
(nya, μὴτε τινὰ τροφὴν προσιέμενος, ὡς ἐχπετ)ῆ- 
χῆα!ι τὸν θεῖον ἐχεῖνον ἄνδρα, ὅπως ἔν ἁπαλῷ τῇ: £i- 
κίας χαὶ νεαρῷ τραχεῖαν οὕτω χα! σχληρὰν ἀγωγζ, 
ἐπεδείκνυτο" ἔπειτα μέντοι διὰ τρίτης, ἢ ἐῤδύμτς, d 
καὶ δεχάτη ; ἔτοέφετο βρεχτῷ τιν: βραχεῖ ὁππρίῳ xx 
ὕδα-:. Ποοέχοπτε τοίνυν ὥσπερ τὴν ἡλιχίαν οὕτω d. 
καὶ τὴν ἄσχησιν, μαχρῷ δὲ τῆς ἀσχήύσεως μᾶλλον i 
ἡλικία ἐλείπετο, ἢν ὃὲ xal τὴν ἰδέαν € Συμεὼν εὑ- 
πρόπωπος χαὶ τερπνὸς, ἐπιχρύσῳ τε χόμῃ xx 
ὀφθαλμῶν χάλλει χουσμούμενος " ἣν δὲ καὶ λέγειν 
ἕτοιμο:, ἀλλὰ xal συνετὸς ἀποχρίνεσθαι, θείας ὧξ- 
περ αὑτῷ χάριτος ἄνωθεν (ὃ xol ταῖς ἀλτθεέαις Ey) 
περιφανῶς ἐπανθηύσης ἃ, τὸν τοῖς ἀγαθοῖς ϑατχαί: 
νηντα πᾶσι, τὸν ἐξ ἀρχῆς λέγω τῷ ἡ λετέρο.» γένει 
πολέμιον, οὐχ ἣν ἐνεγκεῖν, ἀλλά τινα παρὰ τῇ poji 
ποιμένα θρεμμάτων ὁ σχαιὺὸς ὑποδὺς, ὅπερ δὴ τρό- 
πος τῆς ἐχείνου χαχητεχνίας, τοσοῦτον αὐτοῦ τῇ 
Ψυχῇ φθόνον τῇς ἐχείνου ἀρετῆς ὑπανάπτει, ὡς xat 
φόνον ἐπ᾽ αὐτὸν ὠδίνειν, χαὶ ἤδη παραπειρᾶσθαι ὅτως 
ἂν ἀνέλοι τοῦτον τῆς y ovg ὑπεξαγαγῶν. 
ul mortem illi anxie machinaretur ; jamque viam 


modumque circumspiceret, quo conceptum animo scelus opere complerct, seque e monaste:jo impune 


gubduceret. 

45. Dum isthec nequam ille volvebat animo, C 
studioseque actitare conabatur , Deus, qui Symeo- 
nem priusquam conciperetur prazdestinaverat sibi, 
non deerat famulo suo : nam hominis ncfarii manus, 
jam proxime sceleri adimoyenda, repente exare- 
scit; quod argumentum just:». Dei comminationis 
atque indignationis manifestum est : tant:eque 
animam ipsius angusti: invadunt, ut impar dolo- 
ribus ferendis archimandritam adiverit, quomodo 
manus sua haberet, ostendens, atque infortunium 
suum miserabiliter lamentans. lljo autem. causam 
pereunctanté , obmutescebat , srumnas suas pre 
timore confusioneque occultans. Interjectis aliquot 
dicbus, dolore magis magisque ingravescente, cor- 
pusque pessumiens aitenuante, recurrit ad mona- 
sterium clam omnibus ad archimandritam, aperit 
celictum, indicat acerbum cordis dolorem, flet 
amare, levamen inali implorat. Quid hie agat ar- 
chimandriia? Confestiin advocato Symeone, quem 
abundaniiore sancti Spiritus gratia praeventum no- 
verat, quid actum, quid» consilii captum sit, decla- 
rat ; justam Dei in. miserum homincm anüinadver- 
sionem ponit ob oculos; quam | miserabiliter ejus- 
dem manus affectasit, commonstrat : deindeipsum, 
uti genuinum filium, aut verius patrem, rogat, 
afflicto veniam ut largiatur, et medelam vulueribus 
p; Uneat precando. 

|8. Symeon ergo, ante nativitatem electus a Dco, 


D 


, "^- ae pm p^ ν - 7? 

ιε΄, Ταῦτα ὁ μὲν ἔστρεφε xaÜ ἑαυτὴν, xai à 
σπουδὴ: ἐποιεῖτο, Θεὸς δὲ ὁ xai πρὸ συλλήψεως 
ἕαυτ) τὸν Συμεὼν ἀφορίσας, οὐκ ἐμέλει τοῦ οἰχείου 
θεράποντος, ἀλλ᾽ ἔργου ἄρχεσθαι ἤδη μέλλοντι τῷ 
ἀνδρὶ, ξηραίνεται ἀθρόον fj δεξιὰ, τῆς τοῦ Θεοῦ &:- 
χαίας ἀπειλῆς xai χινήσεως ἐναργὲς τεχμέοιου " 
γαὶ οἱ πόνοι τοσοῦτον αὐτοῦ τῆς Ψυχῖ,ς χαθιχνοῦνται, 
e ^ -- -ς - . , . 
ὡς μηὸξ τῶν ὀδυνῶν ἀνέχεσθαι δύνασθαι, ἀλλὰ 

* - αῳ 4 

προσελθεῖν τῷ ᾿Δρχιμανδρίτῃ, τὴν τὰ χεῖρε ex 
v. , , * -ΦὉ . * [/ 
ἔχοι δειχνύντα, xai λίαν ἐλεεινῶς ἀποξυρόλενον 
ἑαυτόν, Ka* ὁ μὲν ἐπυνθάνετο τὴν αἱτίαν, ὁ ὉΞ οὖς 
ἔλεγε, δεινῶς ὑπὸ δέους εἰργόμενος, Ὡς δὲ πολλαὶ 
μετὰ ταὐταδιηλθον ἡμέραι, τὰ τε τῶν ὀδυνῶν μᾶλ- 
* φ - * 1 - . 
49v αὑτῷ ἐπετείνετο, xai τὸ σῶμα ἔῤῥει πτχόμετ 
νου, πρέήσξισι τῷ ᾿Αρχιμανδροίτῃ χατὰ υόνας τὰ 
πάντων λαθὼν ὄμματα, ἐξαγορεύει τὴν ἁιλιρτίχν, 
δημοπιεύξι τὴν πονηρὰν ἐχείνην τῆς xapbiaq colos, 
χλαίει πιχρῶς, αἰτεῖ θεραπείαν τοῦ πάθους. Ἰὸν Xv- 

4 . - Φ , 
μεὼ" τοίνυν ἐχεῖνος αὐτίχα xaXfsag, d xal z70»- 
σιωτέραν fóst φςοιτῶσον τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος, 
τά τε τοῦ δράματος αὐτῷ χαὶ τῆς ἐπιδουλῖς &-ar- 
γέλλει, τά τε τῆς τοῦ Θεοῦ δικαίας ὀργῆς --ρυτιίθη- 
σι, χα: ὅπως ἡ χεὶρ τῷ ἀνὲρὶ πεπόνθοι ξλε:εινῶς 

, * [0.7 , - ^ -- * 
δείκνυσι, εἶτα χαὶ ὅσα γνησίου δεῖται παιδὸς, T, τάλη- 
0isv:pov μᾶλλον πατρὸς συγχωςῖ σαί τε αὐτῷ χε} 
θεραπείαν αὐτῷ τὴς πληγῆς ἐπεύξασθαι. 


(c. Συμεὼν δὲ, ὁ τῷ Θεῷ ἐχλελεγμένος xal πρὸ 


3001 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3002 


γενέσεως, οὐ μόνον ἀπὸ xapóiag εὐθὺς ἀφῖχε τῷ A illico non solum dimisit homini ex intimo corde 


πλημμελήσαντι, ἀλλὰ xal τὴν ὑπὲρ αὐτοῦ μᾶλλον 
εὐχὴν ἀσμένως δεξάμενος, χαθάπερ αὐτός τ' μέγα 
λαθεῖν οὐ δοῦναι μέλλων, χεφαλὴν ὡς εἶχε καὶ γόνυ 
Υἦ δεδωχὼς, xal τῶν οἰχτιρμλῶν τῆς τοὺ Θεοῦ 
δετθεὶς ἀγαθότητος, τῶν τε φιλαυθοιύπων ἐχείνων 
σπλάγχνων ἑλκύσας ἔλαιον, ἀναστὰς, χαὶ χεῖρας εἰς 
οὐρανὸν ἀνατείνας, σφραγίζει τὴν ξηρανθεῖσαν xal 
πάσχουσαν χαχῶὼς δεξιὰν, xat παραχρῆμα (τί: &xov- 


στάς 009, Θεξ μου, ποιήσει τὰς αἱ £36t2;) ὑγιὴς 
ἔχουσα ὥφθη, xai τῇ ἑτέρᾳ παραπληπίως" οὐ χεῖρα 


δὲ μόνην εὐθὺς, ἀλλὰ xal σῶμα ῥώυννται, zai εἰς 
τὴν προτέραν εὐεξίαν εἰτάνεισιν ὅπερ οὕτως ἔξ- 
ἐπλτξε τοὺς παρόντας. ὡς xai Ψυχὰς ὅλων αὐτοὺς 
ἀπὸ τότε τοῦ Συμεὼν ἐξηρτῖσθαι" χαὶ αὐτὸν δὲ τὸν 
Ἰωάννην τοῦ λοιποῦ μετὰ δέους αὐτῷ διαλέγεσθαι, 
Ἀλλὰ τοῦτο μὲν δὴ τοιοῦτο, χαὶ οὕτω θαυμάσαι 
[od «4 »- * ^ Φ ᾿ P 
ἄξιον τὸ δ᾽ ἑξῆς, πολλῷ χαὶ τούτου θαυμασιώτε- 
pov. Ὥσπεο γὰρ αὐτὸς ἑαυτῷ τὴν ἀρετὴν παρα- 
«síag ἀπτόμενος, 


^ 


θέγων, xaX ὑφηλοτέρας Ton mo 
αἰτεῖ γενέσθαι Básty Ex πλαγίου τῷ Ἰωάννῃ" ἧς γε- 

φ N 4 » . * ΙΝ E" T 
νημένης εὐθὺ: Em 6X;, xal στὰς bx aw Ἣν ob 
μόδιος τῷ Συμεὼν ἡ περιθολὴ, ξύλου χαρύας mt- 
ποιημένος. 


ιζ΄. Opd πάλιν αὑτὸς bx πλαγίου παῖδα χάλλει 
ὡραΐον, τήν τε xapola» πρὸς τὴν ὄψιν ἀναφλενεὶς, 
xai ὅτι Χριστὸς ὁ Κύριος χαὶ Θεὸς εἴη γνοὺς, θαῤ- 
ῥεῖ χατὰ τὸν ἢγαπημένον μαθητὴν xal αὐτὸς, τὴν 
περὶ τοῦ πλύους ἐρώτησιν, καί φητι" Κύριε, πῶς az 
ἐσταύρωσαν οἱ ᾿Ιουδαῖοι ; Ὃ δὲ ὑπομονὴν αὐτῷ xax 
καρτερίαν, ἣ σώματος νέχρωσιν μᾶλλον ἑχουσίαν 
νομοθετῶν, τὰς χεῖρας τύπῳ σταυροῦ διχτείνας, 
Οὕτω με, φησὶν, ἐσταύρωσαν, ἐμοῦ e)60xfi3avzoz. Σὺ 
δὲ ioyus καὶ ἀυδρίζου. ᾿Αλλὰ τότε μὲν ὁ Συμτὼν oj 
συνήχε τὰ εἰρημένα. Ὕστερον δὲ συμθαλὼν ὅπε 

ἐχεῖνα ἐθούλετο, πόνῳ τε χαθ' ἡλέραν πόνου, xai 
ἄσκησιν ἀσχήσει προστιθεὶς οὐχ ἀνίει, Τῷ μὲν οὖν 
Ἰωάννῃ νυχτὸς ἐχάστης εὐχὴ ψαλμοὶ τριάχοντα 
ἦσαν, τῷ δὲ Συμεὼν viv μὲν πεντήκοντα, νῦν ὃὲ 
ὀγδοήχοντα, τὰ πολλὰ δὲ xai τὸ Ψαλτέφιον ὅλον, 
ὕπνου μὴ 6i βραχὺ γευομένῳ, ἀλλὰ μτὸὲ ἡμέρας 
ἔχοντι πάλιν τὸ στόμα δυξολογίας παυόμενον, ὡς 
μηδὲ τὸν ᾿Ιωάννην τὴν ψυχὴν ἐπ᾽ αὐτῷ καθαρεύειν, 
ἀλλὰ τοιαύταις πρὸς αὐτὸν παραινέσεσιν γρῆσθλι- 
Ἱχανόν σοι, τέχνον, ὅτι σαυτὴν ἐξ αὐτοῦ γάλαχτος 


C 


xal θηλῆς ἐστχαύρωτας: τῷ Χοιστῷ τί δὲ coi xal 


ταῦτα τὰ τῆς ὑπὲρ ἄνθριυπον ἐγχρατείας; mapaxa- 
λεῖν χρὴ xai τὸ σῶμα, ὕπνου τε xal τροφῆς τὰ μέτριζ 
χοινωνεῖν, tv' £&apxeiv ἔχῃ σοι πρὸς τοὺς τῆς ἀνχῆ- 
σεως πόνους. Ei 6b γὰρ βρῶμα ἣ πόμα xowot τὸν 


(3) De forma modii columnaris dictum est 5 
Januarii ad Vitam sancti. Symeonis Senioris, ἃ 9, 
quibus nunc addi mhil volumus, nisi quod etiam 
pellibus subinde modius, de quo mox, videatur 
tectus fuisse, ex num. 146, et columna ferrco 
septo munita, ex num. 219, item ex Vita matris 
Μανία, num. 55, columnz adjunctam fuissc scalam, 
per quam ad. modium scandebatur, etiam ab in- 
fiemis curari petentibus, ut ibi ctiam habetur n. 72, 


delictum, verum ctiam libenter preces pro inco- 
lumitate ejus fundendas, addicens , plane ac si 
magnum beneficium accepturus, non daturus csset, 
capite, ut poterat, genibusque humi positis, im- 
plorata bonitate miseventis Dei, clicitaque benigno- 
rum iliorum viscerum misericordia, surrexit, ex- 
tensisque ad ccelum mauibss, aridam atque. ;iegre 
habentem dexteram siguat. Et quis. auditas faciet 
laudes tuas, mi Deus? sauata. continuo alterique 
simillima apparuit manus, ncque h:ec tantuin, sed 
et corpus totum eo:lem momento corroboraiur, ἃς 
pristinum in statum restituitur. Qe 165 tanta. ad- 
miratione praesentes complevit, ut ex. ilio tempore 
Symeonem urmce suspexcrinlL; ipseque Joannes ἢ 
nunquam deinceps nisi cum tremore ilii. collocu- 
tus sit. Atque ha:c. quidem magna a.Imiratione 
digna fuere ;id vero. quod seqvitur, multo etiam 
majore. Nam, quemadmodum Symeon ad. altiorem 
semper altioremque virtutis gradum, jain. nunc δἱ - 
tissimum conseculus, se exslimu'at, petiit. basima 
erigi ex adversc Joannis, crectamque mex conscen- 
dit, atque institit : modius autem e lizio nucis ju- 
glandis fabricatus, circuintegebatipsuu. 


417. Videt hic rursus puerum, formas digitzt: 
cgregium, cujus aspectu toto corde inflamirztus ; 
cum Christum Dominum illum esse cognovisse!, 
non dubitat, exemplo dilecti discipuli. ipsum de 
passione cjus interrogare, inquiens : Domine, quo 
modo te Judwi aflixerunt cruci ? Dominus autem 
interroganti palientiam , tolerantiam aul petius 
mortificationem corporis voluntariam pro nortina 
vivendi prx»scribens, manibus in modum crucis 
extensis : Ita, inquit, me, jd unice expetentem, 
fixerunt eruci. Tu vero esito robustus, et viriliter 
age. Tum quidem non intellexit Symeon, quid 
isthzec sibi dicta vellent : postea vero, ubi in- 
tellexit, 3lios ex aliis labores aggrcssus est, οἱ viz- 
tutum exercitiis alia atque alia incessanter addidit. 
Joanne igitur orationem suam, psalmos triginta, 
singulis noctibus persolvente, rccitabat. Syiieon 
aliquando quinquaginta, aliquando octogita, spe 
eiiam Psalteriuzm. universum, somnum oculis suis 
nullum omuiuo videns, sed nec de die linguam 
suam a divinis laudibus decantandis cessare patietis; 
adeo ut Joaunes non modo viribus ipsius ti::eret 
plurimum, sed ejusmo ἢ quoque adhortati ne ni- 
wis i3 se severum aggrederetur : Sufliciat. tibi, 
fili, quod ab ipsis incunabulis te Christo. cruci- 
fixeris : quid tibi cum hisce poenitentiz exercitiis, 


ac denique ex jas dictis ante Vitam $ 1, locu a 
column.e fuisse in!ra mandrar, kd est maceria 
lapideam, ne quis posset accedere, nisi admissus a 
frayre qui. interi untit oflicio fungebitur : dicitur- 
que apud Evagzriumn, dl; 1, cap. 15. Symeonis Sc- 
nioris modia, vir cubitis duobus in. amicti. paluisse, 
lufra etiam, rum. 46, cotrstat, non semper aper 
tum medium superne, sed omni e» patte ua eS 
quam ciausut Quvese. 


3003 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


humanas vires excedentibus ? Oportet et corporis A ἄνθρωπον, Δόδωχα γὰρ ὑμῖν πάντα φαγεῖν ὡς M. 


curam gerere, eique mediocrem somnum alimentum- 


xava χόρτου, φησὶν ἣ θεία Γραφή. 


que indulgere, ut suflicere laboribus ascelieze vite possit. Neque enim cibus et potus οοἰπαυδμοι 
hominem; nam : Dedi vobis omnia sicut olera pabfli manducanda, inquit sacra (6) Scriptura *. 


48. Ad istliec Symeon admodum prudenter re- 
spondens : Tametsi, inquit, illa non coinquinant 
hominem , nihilominus coinquinantes cogitatio- 
nes excitant, easque turbidas morosasque efficiunt, 
et subtilissimam hominis mentem terrz affigunt, et 
tenebris veluti quibusdam involvunt. Etenim cum 
diu noctuque legem Domini meditamur, periculum 
. haud est, ne abripiamur somni illecebris, uti que- 
ritur Proplieta dicens : Dormitavit anima mea pre 
tedio * (quod utique t:edium continentes pravarum 
cogitationum incursus afferunt, anime intensio- 
nem s^nsim relaxantes), sed aperimus potius os 
nostrum (desiderium intelligo et cordis fervorem 
ad custodiendum praecepta divina) ut attrahamus 
supernam gratiam seu Spiritum sanctum. Verum 
. nihil tibi, mi Pater, per Dei amorem, cum meis 
hisce sermonibus; mihi ipse leges has fero, non 
aliis : mihi enim necessitas incumbit, ob juvenilem 
slatem, tam aspere corpus meum tractandi. 


ιη΄. Πρὸς ünsp ἐχεῖνα τὸν Συμεὼν xai λέαν tor 
σθυτιχῶς ἀποχρίνεσθαι. Ὡς el χαὶ ταῦτα, qnstv, ὦ 
χοινοῦ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τοὺς χοινοῦντας λογ» 
σμοὺς χινεῖ xal θολεῖ χαὶ παχύνει, ÉvuMv τε τὸν λι- 
πτότατον ἐργάζεται νοῦν, ἀχλὺν αὐτῷ χαθάπερ àv 
χεράσαντα. Νύχτα μέντοι xal ἡμέραν ὃν τῷ νόμῳ 
Κυρίου μελετῶντες, οὐ συναρπαζόμεθα τῇ τοῦ ὕπνο 
μέθῃ. ᾿Ενύσταξε γὰρ, φησὶν, ἡ ψυχή μου ἀπὸ áxs- 
δίας (ἣν fj συνεχὴς τῶν ἐμπαθῶν. λογισμῶν ἐργάξι- 
ται προσθολὴ, τὸν τῆς ψυχῆς τόνον ρέμα buys» 
vouca), ἀλλὰ τὸ στόμα τηνικαῦτα μᾶλλον ἀνοίγοντες 


B (ὅπερ ἐστὶν ὁ περὶ τὰς θείας ἐντολὰς πόθος, χαὶ ἡ 


τῆς χαρδίας περὶ αὐτὰς θέρμη) τὴν ἄνωθεν χάριν 
εἴτ᾽ οὖν Πνεῦμα ἑλχύσομεν. ᾿Αλλὰ, διὰ τὴν τοῦ ἂν. 
ρίου ἀγάπην, μηδέν σοι πρὸς τοὺς ἐμοὺς δλόγοκ, 
ἐμαυτῷ γὰρ νομοθετῶ xaX οὐκ ἄλλοις " δεῖ γάρ μοι, 
διὰ τὸ νέον τῆς ἡλιχίας, τοσαύτης περὶ τὸ σῶμε 
σχληραγωγίας. 


CAPUT Ill. 


Visiones alie ; miracula ; terriculamenta daemonis. 


19. Et ὼς quidem Symeonis oratio, preter 
2'latem et exspectationem prolata, percellere au- 
dientes poterat: Ghristus autem qui ipsum sancti- 
ficaverat, quique priusquam pateretur sanctis suis 
discipulis apostolisque dixerat : Confidite, ego 
vici mundum δ. gratiamque et virtutem patrandi 
miracula infuderat; ile similibus Symeonem donis 
impertiturus, palmisque contra diabolum pugnando 
obtentis nobilitaturus, similibus etiam ad ipsum 


vocibus uti dignatus est, dicens: Confide, ego vici. 


mundum. Deinde etiam divinz lucis claritate 
circumfundjtur, detegiturque confestim omnis 
1nagnificentia atqueimperium diaboli : ipse diadema 
in capite gestabat; astabant integrae d:emonum 
phalanges; ad voluptatis ornatum przsto erant 
aurum, pretiosi lapides, uniones, utpote magis apLze 
ad inducendam voluptatem illecebrz; audiebatur 
tibiarum fistularumque sonus, et varius music: 
£toncentus; cernebatur peccatum specie puelle, 
cum comitibus suis, ad turpitudinem homines al- 
Jicientibus : illic curiositatis nequitizeque, hic dif- 
fidentiz, inertix ct oblivionis spiritus residebant; 
Spiritus autem avaritie diductis immane  rictibus 
liabat, veluti non satiandus nisi universa absor- 
psisset; qui istiusmodi rerum species exhibentes, 
conabantur Symeonom quoque ad se pellicere. At 
ille consuetis armis. salutari Jesu nomine crucisque 
$ign) se muniens, universa confestim spectra 


! Gen. ix, 9... * Psal. cxvni, 98. 


* Joan. xvi, 59. 


w'. Τοιαῦτα μὲν δὴ τὰ vou Συμεὼν, καὶ ταῦ 
ἡλικίαν xal ἀκοὴν οὕτω πᾶσαν ἐχπλήττειν δυνάμε- 
να" Χριστὸς δὲ, ὁ καὶ τὸν Συμεὼν ἁγιάσας, χεὶ 
πρὸ τοῦ παθῆναι τοῖς ἱεροῖς αὐτοῦ μαθηταῖς χεὶ 
ἀποστόλοις" Θαρσεῖτε, εἰπῶν, δγὼ νενίχηχα τὸ 
χόσμον, καὶ χάριν αὐτοῖς xal σημείων ἐμπνεύσ, 
δύναμιν, παραπλησίου μέλλων χαρίσματος καὶ ὦ 
Συμεὼν μεταδοῦναι, τὴν τε κατὰ τοῦ διαξόλου 9 
ρασχέσθχι νίχην αὐτῷ, τῆς ἴδης αὐτὸν ἐχείνκ, 
ἀξιοῖ χαὶ φωνῆς, Θάρσει,καὶ πρὸς αὐτὸν εἰπὼν, érà 
γεγίχηκα τὸν κόσμον. Εἶτα καὶ θεία πεοὶ αὐτὸν 
ἔλλαμψις γίνεται, καὶ πᾶσαι τοῦ διαδόλου ἀδρόον αἱ 


. φαντασίαι xot βασιλεῖαι αὐτῷ ὑποδείχνυνται * διά- 


bru μὲν ἐχεῖνος ἐπὶ χεφαλῆς ἔχων, αἱ δὲ τῶν δαι- 
μόνων αὐτῷ παρεστῶσαι φάλαγγες, χρυσός τε rap 
αὐτῷ πρὸς τὸν τῶν ἡδονῶν χόσμον, xaX λίθοι τίλιοι, 
χαὶ μαργαρῖται, ἵνα χαὶ μᾶλλον εἷεν ἐπαγωγότε- 
pat. "Hv δὲ xat αὐλῶν ἀχούειν, καὶ σύριγγος, μέλος 
τε μουσιχοῦ παντός " ὡς θυγατέρα τε τὴν ἀμ: 


Ὦ τίαν συνοῦσαν τοῖς ὀλέθρια δελεαξομένοις “ἐχεΐ c 


ριεργίας πνεῦμα xal πονηρίας. Ἐχεῖ ἀπειθεῖ; 
xaX ῥᾳθυμίας xaX λήθης, τὸ δὲ τῆς φιλαργυρίας xr. 
λίαν φοθερὸν ἐχεχήνε:, ὥσπερ οὐδ᾽ ἂν εἰ πάν: 
καταπίοι χορτάζεσθαι μέλλον. Ταῦτα οὕτως ὁρώ:-- 
να, xai τοιαύτην φαντασίαν ἐπιδειχνύντα, ἐ παγ-γίέ" 
σθαι πρὸς ἑαυτὰ καὶ τὸν Συμεὼν ἐπειρᾶτο - ὁ δὶ τῷ 
συνήθει xaX νῦν ὅπλῳ, τῇ τοῦ Χριστοῦ φρδξάμενος 
ἐπιχλήσει, τὴν τε τοῦ σταυροῦ σφραγῖδα τοῖς θεά» 


(0) Ex versione LXX, quam ubique citari in hac Vita more Grecorum, notatum velim. 


3005 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3006 


μασιν 6xslvot; ἐπιδαλὼν, αὐτέχα πάντα διασχεδάζει, A dissipat, quemadmodum issipari tenebra solent 


χαθάπερ τι σχότο: αὐγαῖς ἡλίου διαλυθέντα. 

x. Μετὰ μέντοι τὰς νυχτώδεις χαὶ νυχτὸς ἀξίας 
φαντασίας ἐχείνας τελεωτέρας αὖθις ἐλλάμψεως ὁ 
Συμεὼν ἀξιοῦται " ἐπεὶ xal φῶς ἀχολουθεῖν ἀναγ- 
xai,» , σχότους ὑποχυρήσαντος. ᾿Αντενίσας γὰρ, 
ναὺν ὁρᾷ θεῖον εἰς οὐρανὸν, δόξα τε αὐτὸν ἐχεῖθεν εὑ- 
θὺς περιέλαμψε * xal τις τῶν πατριαρχῶν, μύρον 
13,52 τι xat θεῖον ἀπόζον ἐν χεροῖν ἔχων, ἀποσταγεὶς 
πρὸς αὐτὸν xat σφραγίσας, ἔχρισεν εἰπών. Ἐν τῷ 
μύρῳ τούτῳ διώξεις τοὺς δαίμονας, θείαν τε δύνα- 
μιν ἐξ ὕψους ἐν ὀσφύϊ περιζωσάμενος, χενὰς αὑτῶν 
τὰς προσδολὰς χαὶ τὰς ἐπιθουλὰς ἀποδείξεις. Θάρσει 
τοιγαροῦν, πεποιθὼς τῇ τοῦ ποιήσαντός σε σφραγῖδι 
Χριστοῦ * οὐχ ὠφελήσει γὰρ ἐχθρὸ; ἐπὶ σοὶ, χαὶ 
υἱὸς; ἀνομίας οὐ προσθήσει χαχῶσαί σε. 


χα΄. Τοιαύταις ὁ θεῖος Συμεὼν ἐνετρύφα παρὰ 
Θ-:οὔ θεωρίαις, τοσαύτης ἐχεῖθεν πρὸς τοὺς ἀσχητι- 
χοὺς ἀγῶνας εὐδοκίας ἠξίωτο. ἽΔπερ οὐχ ἐλελήθει 
τὸν Ἰωάννην ὡς γὰρ τῶν ἑαυτοῦ φύντα σπλάγχνων, 
οὕτως ἑώρα τὸν Συμεὼν, διὰ τὸ πολὺ xal παρ᾽ ἡλι- 
xlav τῆς ἀρετῆς, χαὶ μανθάνειν τὰ χατ᾽ αὐτὸν περὶ 
παντὸς ἐποιεῖτο, οἷς ἀχόλουθα δήπου χαὶ τὰ ἑξῆς. 
᾿Ανὴρ γάρ τις παρειμένος τὸ ἰσχίον χαὶ χρόνον ἤδη 


συχνὸν, ὀδύναις τε τοῦτο δριμείαις βαλλόμενος, ὡς 


μηδ᾽ οἷός τε εἶναι παντάπασιν ἀναχύψαι, συνεχῶς 
£1] μονῇ φοιτῶν, τήν τε ξένην τοῦ Συμεὼν ἐν ἡλιχίᾳ 
ποιαύτῃ πολιτείαν ὁρῶν, πείθεται τὴν ψυχὴν, ὡς st- 


περ οὗτος ὑπὲρ αὐτοῦ δεηθείη, ὑγιᾶ πάλιν αὐτὸν ὡς C 


xa πρότερον ὁ θεὸς ἀποκαταστήσει " xal προελθὼν 
τῷ Ἰωάννῃ δεῖται θερμῶς δεηθῆναι πάλιν αὐτὸν ἐχεί- 
νου προσεύξασθαι περὶ αὐτοῦ, 'O μὲν οὖν Ἰωάννης 
πρὸς τὸ τοῦ ἀνδρὸς πάθος σπλάγχνα παθὼν, τῇ βά- 
σει παραστῆναι τοῦ Συμεὼν παραγγέλλει " ἔπειτα 
παραινεῖ, συμδουλεύει τῷ Συμεὼν, ἱχέτης αὐτοῦ 
πάλιν ἐχεῖνος γίνεται, μὴ οὕτω σφοδρῶς ἀλγυνομέ- 
νου τοῦ χάμνοντος ὑπεριδεῖν, ἀλλ᾽ εὔξασθαί τε ὑπὲρ 
αὐτοῦ χαὶ χεῖρας αὐτῷ ἐπιθεῖναι. Ὃ δὲ χαὶ λίαν 
ἀχθεσθεὶς, ἁμαρτωλὸν ἑαντὸν ἐκάλει, καὶ ὡς μεῖζον 
ἢ χατὰ τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν, τὸ ἐπίταγμα παρῃτεῖτο. 
Ἐπεὶ δὲ ὁ Ἰωάννης μετὰ τῶν σὺν αὐτῷ οὐχ ἀνίει, 
ἀλλὶλ θερμότερον ἔτι μᾶλλον ἐπέχειντο, ὀψὲ xal 
βραδέως πεισθεὶς, χεῖρά τε τῷ πάτχοντι ἐπιθεὶς, 


fulgore solis. 

90. Lucifugis hisce nocturnisque visionibus dis- 
cussis, meliori denuo illustratione dignus judica- 
tur; tenebris quippe depulsis lumen  succcedeze 
necesse est. Nam dum fixis templum intuetur ocutis, 
videt Dei majestatem in celo: continuoque gloria 
inde diffusa Symeonem circumfulsit, et patriar- 
charum quispiam unguentum, quod suave ac divi- 
num quidpiam redolebat, manibus przlatum, gut- 
tati. stillare facit, unxitque ipsum, dicens: ln 
virtute hujus unguenti fugabis daxmonas, divino- 
que roboreab excelso lumbis aecinctus, inanes 
ipsorum esse impetus insidiasque ostendes. Confide 
igitur, sperans in Christi, qui te creavit, signo : 
non enim proficiet inimicus in te, et filius iniqui- 
tatis non apponet nocere tibi. 

21. Istiusmodi submissiaà a Deo spectaculis re- 
creabatur Symeon, przveniebaturque gratuita hac 
benevolentia, ut par ascetiez vitz: laboribus atque 
certaminibus fieret. Atque illa Joannem minime 
fugiebant: quippe Symeonem propter plurima prz- 
Stantioraque, quam irn illa etate solent inesse, vir- 
tutum decora, non secus observabat quam filium 
ex se prognatum, instituendumque curabat omni- 
bus, qux: ad ipsum spectabant: quorum utique 
effectus sunt. qux: subnectuntur. Vir quidam a 
longo jam tempore viribus destitutus, gravissimis 
premebatur doloribus; nec ulla omnino adhibita 
medicina poterat levari: dumque identidem mo- 
nasterium frequentat, insolitamque Symeonis in 
illa s&&ate perfectionem notat, fiduciam concipit 
fore ut Deus pristine se valetudini restituat, si 
Symeon deprecator intercedebat. liaque Josunem 
adiens enize rogat, Symeonem precibus suis ex- 
orare velit, ut pro se misero intercedat apud Deuu. 
Joaunes, conspecto viri affecto corpore, commisera- 
tione tactus, adduci ad columnam Symeonis ipsum 
imperat; deinde hortatu suasuque, supplex deiuo 
factus, inducere virumsanetum eonatur, ui ne despi- 
ciat tam graviter laborantem,sed preces pro ipso fun- 
dat manusque imponat. Is autem molestissime hoc 
ferens, peccatorem se nuncupabat, mandatuinque, 
quod vires suas excedere inquiebat, deprecabatur. 


xal ὅλον ἑαυτὸν εἰς εὐχὴν ἐπιτρέψας" Ἐγὼ μὲν ὁ D Cumque Joannes cum suis nihil remitteret, imo 


ἁμαρτωλὸς σφραγίζω, ἔφη, τῇ τοῦ Χριστοῦ σφραγῖδι, 
χατὰ δὲ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω τῷ πάσχοντι" καὶ 
παραχρῆμα θεραπείας τυχὼν, ἀπῆλθε, λαλῶν ὅλῃ 
γλώττῃ τὰς τοῦ Θεοῦ δυναστείας. 


χϑ', Εἶτα προσάγεταί τις αὐτῷ δαιμονῶν " xax ὁ 
μὲν δαΐμων τὸν Συμεὼν αὐτίχα ἰδὼν, ἀφαρπάσας 
ἐλεεινῶς τὸν ἄνθρωπον τῶν αὐτὸν χατεχόντων, εἰς ὃν 
ἐκεῖνος ἣν ἐνοιχῶν, ἀνὰ τὰς ἐρήμους τοῦ ὄρους ἢλαύ- 
νετο. Ὁ Συμεὼν δὲ τοῦ πάσχοντος οἶχτον λαθὼν, χαὶ 
τοῦτον ἐν ὀνόματ' Κυρίου χαλέσας, ἀναστρέφειν χε- 
Aeutt* xai ὅ;, ἅμα τῇ χλήσει παρῆν αὐτῷ παρ- 
ἑστώς. Ὁ δὲ τῷ δαΐμον! εὐθέως ἐπιτιμήσας, τήν τε 


etiam longe ardentius instaret , vix tandem ali- 
quando exoratus, »gre habenti manus imposuit, 
seque dans totum orationi: Ego, inquit, pecca- 
tor formu signum Christi ; uti credidistis, fiat 
egrotanti. Qui continuo sanitate donatus abiit, 
potentiam Dei pleno ore decantans. 

29. Post hxc dz:emoniacus ad Symeonem addici- 
tur : at d:emon simul atque virum sanctum. con- 
spexit, ereptum miserabiliter e ma: ibns tenentium, 
quem insidebat, hominem per deserta. montis agi- 
tabat. Misertus ergo Symeon ita raptati, eum in 
nomine Domini vocatum reverti jubet : ille autem 
pene citius, quam vocatus csset, se coraum stitit, 
Mox vir Dei increpitum d3Xa ewe, SESS «χα, 


3007 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


ἊΝ 


Christi oljecto, iude extecminans, hominem sanum Α τοῦ Χριστοῦ σφραγῖδα ἐπιδαλὼν, καὶ τοῦτον Ex63)in 


ac sibi redditum dimisi. [ta in: promptu semper 
erat Symeoni gratia ccelestis : nec ullus, qui ipsum 
accedebàt, revertebatur vacuus, sed reportabat, 
quidquid petierat, voti compos. 

95. Cupidus porro Symeon absolutum per om- 
nia virtutis :zedificium struenvéi, pervceniendique ad 
perfectissimum tolerantize gradum, dicit aliquando 
ad Joannem : Quom lote pateat domininm Satanz, 
et quante sint ejusdem perniciose divite, quanto 
eliam studio omnem suam apjlicet. vafritiem, ut 
virtutis zelatoribus belium moveat , jam pridem 
monstravit mihi Dominus. Ait Joannes : Dominus 
te, fi'i, nequissimis illius ma. hinamentis eripiet, 
Subsumens Symeon : Exsecrabiles, inquit, vires 
ejus, quantumvis sollicite aliud ex 4110 malum 
molientes, effectu carebunt. Ubi vidit Joannes, 
quam  vilipenderet insidias inimici , veluti ad 
menlem revocare, in oflicioque continere aber- 
rantem cupiens, ut ne teter Spiritus, liinc animae 
illius arrogantiam superbiamque tentans ingerere, 
lateret. diutius : Non ita, inquit, fili mi, sis ani- 
matus ; neque tam imbelli cum hoste negotium nos 
habere, putato : imo vero calceqs indutus ferrcos, 
perpetuo. monachis struit insidias, et sicuhi occa- 
sionem nactus commodam fuerit, violenter impres- 
8ionem facit. Precandus nobis potius inv^candusque 


ἐχεῖθεν, xat ἀπελάσας, ὑγιῇ τὸν ἄνθρωπον àzolin, 
Οὕτως ἀεὶ παραμένουσαν αὐτῷ τὴν ἄνωθεν εἶχε χγά- 
piv, xai τῶν αὐτῷ προσιόντων οὐδεὶς Ὧν διαχενῇ: 
ἀναστρέφων, ἀλλὰ τυγχάνων οὗπερ ἐδυύλετο. 

xy'. Βουλόμενος 65 πρὸς ἀρετὴν διὰ πάντων οἰχοδ᾽- 
μεῖσθαι, χαὶ ὑποιλονὴν ἀεὶ χαταρτίζεσθαει, φησί zt 
πρὸς τὸν Ἰωάννην" Ὡ; ἄρα ἡ μὲν τοῦ Σατανᾶ x-7- 
σις, χαὶ ὅσος ὁ τούτου ὀλέθριος πλοῦτος, ὑπεδείχθη 


“μοι πρώην παρὰ Θεοῦ᾽ τίς δὲ λοιπὸν ἢ σπουδὴ τῇ; 


ἐκείνου ποχυτεχνίας, δι᾽ ἧς τοῖς ἀρετῆς ἐρασταῖς το. 
λέμους ἀναῤῥιπίξει, Καὶ ὁ Ἰωάννης" 'O Κύριος, Ecs, 
τέχνον, ἐξελεῖταί σε τῆς ἐχείνου χαχοτεχνίας. 'Yz» 
λαθὼν δὲ ὁ Συμεὼν, Ἐπιχατάρατός τὸ xai ἄπραχεις 
ἕσται, φτοὶ, τῶν ἐχείνου δυνάλεων ἧ φροντὶς, pif 


ὧν τὰς πονηρὰς συσκευάζεται πράξεις. ᾿Ιϑὼν coiva 


ὁ "loiv.nz ὅπως ἐν οὐδενὸς μέρξι τὰς ἐπιδουλὰς Ed- 
θετο τοῦ ἐχθροῦ, χαθάπεο αὐτοῦ τὸ φρόνημα χατ2- 
στέλλων, ἵνα μὴ λάλῃ, τῇ τούτου ψυχῇ toov, bv 
θεν ὁ σχαιὸς ἑμποιήτας" Μὴ οὕτω, τέχνον, ἔμ, 
φισὶ, μηδ᾽ οὕτω: ἀσθενὴς ὁ πολέμιος λογιζέσθω 20, 
ἀλλὰ σιδηρᾶς μᾶλλον ὁπλὰς ὑποδεδειμένος, ταύτη τι 
διὰ παντὺς τοῖς μοναγοῖς ἐφεδρεύων, καὶ εἴ ποῦ x1t- 
p^» λάθοηιτο, ϑιχλίως ἐπιτιθέμενος" ἀλλὰ Ent 
ioi) φάναι τὸν Ἐμμανουῦλ, xa* αὐτὸς ἔσται δὶ 
παπὸὶ μεθ᾿ ἡμῶν, χαὶ αὐτὸς αὐτοῦ τῇ τῇ: οἰχεία; 
παζοηυπίας ἐπιφανείΣ χαταργήσει τὰς ἐνεργείας. 


est Emmanuel : ipse ρογροίαο nobiscum futurus est; ipse presentia sua omnem iumici vim | irritam 


reddet. 


24. Ilec. inalignum spiritum ad. tantam cortra C 


Symeonem adegerunt rabiem, ut repente supervc- 
niens, crebros strepitus, super pellem qua tegeba- 
tur, horribiliter insonantes, cieret; sublus autem 
dimonas, veluti angues subjicerct, tam formido- 
losa illico sibila emittentes, atque. adeo vehemen- 
tem incutientes terrorem, ut auribus ferre non 
sustinerent monachi ; quin etiam, cum detracta 
circumquaque pelle, nihil omnino visu perciperent, 
inexpugnabili crucis signo contra istiusmodi terri- 
culamenta 5656 munientes, recederent, Non hic 
Stetit vafrities nequam hostis : preludium illa 
erant. Serpentes ingenti numero adversus Symco- 
nem coacios in aciem educit, nocturnaque spectra 
multimo:a specie comminiscitur, quibus ipsum per- 
terrere, atque ab eximiis illis asecticie. vite operi- 
bus absterrere diu conatur. Αἱ generosa illa propter 
Christum anima, hisce terroribus non modo non 
cedeus, sed contra majori ctiam contentioue, quam 
antea enitens ad virtutem, et quibus terrenda pu- 
tabatar illis ipsis fidicianm adaugens, vocem extu- 
lit cecinitque : Altissimum posui refugium meum *; 
propterea non timebo a timore nocturno, a. sagit!a 
tolante per diem, a negotio perambulante in. tenc- 
liis, a ruiaa et demonio meridiano ὅ, 

95. Conspieatus igitur. malis demon in. vanum 
se laborare, tune quidem istiusmodi machinamen- 
ts abstinuit. Dcinde vera messe Apekeo, qui no- 


* Psal. xc, 9. ibid. 5, 6. 


zW. 'l'ao:a πρὸς πηλιχχύτην χατὰ τοῦ XZuuión ix 
μαΐνει λύσσαν τὸν πονηρὸν ὡς ἀθρόον ἐπιστάντα, 
φόνους τε συχνοὺς ἄνωθεν τῆς σχεπούσης αὑτὸν μ5- 
λωτῆς φοῦερὸν ἢχοῦντας ἐπινοῆσαι, xal χάτωοδο 
δαίμονυς ὡς ὄφεις ὑποθλλεῖν, δεινόν τι xou?) συ2::- 
τοντα: x3l στὄδρα δεδιττομένους, ὡς prt τὴν dac 
οἴου: τε εἶναι στέγειν τοὺς μοναχοὺς, ἀλλὰ xal αὐτὰ 
δέπου περιελόντας τὴν μηλωτῆν, ἐπεὶ μηδὲν alsfe. 
κῶς 45d) εἶχον, τῷ ἀμάχῳ τοῦ σταυροῦ τύπῳ xai 
τῶν δειμάτων ἐχείνων σημειουμένους ἀν:χωρεῖν. 
Οἷς οὐκ ἣν ἀρκεῖσθαι μόνοις τῶν πονηρὸν, dài χαὶ 
πλῖθος ἑρπετῶν κατὰ τοῦ Συμεὼν αὖϑις ἐπισυνά- 
γε, χαὶ νυχτεοινὰς ἐπινοεῖ πολυειδιῖς φανταπιας, 
xai χρόνον ἐπὶ μαχρὸν ἐχταράττειν ὥσπιο αὐτὸν 
οἰόμενος, ἵνα. πρὸς τοὺς ὑπερφυεῖς ἐχείνους àxiYo- 


D ρεύσῃ ἀτχήσεως nóvou;. 'H 5$ γενναία διὰ Χοιστὶν 


ἐχείνη ψυχὴ, οὐχ ὅπως τούτοις οὐδὲν ἐνδιδοῦσα, τοὺν- 
αντίον μὲν οὖν γαὶ φιλονειχοτέρα πρὸς Git! 
ἑαυτῆς γινομένη, ἐχεῖνα μᾶλλον αὐτῶν τεθχῥότκχυϊ 
τῇ φωνῇ χατεπῇδΞε Τὸν Ὕψιστον ἐθέμην xacazv- 
yir μου, διὰ τοῦτο οὐ φοδηηήσομαι ἀπὸ φόξου rt- 
XTEf.1YOU, ἀπὸ βέλους πετομένου ἡμέρας, ἀπὸ πρό- 
ἡματος ἐν σχότει διαπορευομέγου, ἀπὸ evpare- 


ματος καὶ δαιμονίου μεσημδριγοῦ. 


χε’, Εἰξὼς τοίνυν ἀνήνυτα χάμνων ὁ ποντρὸς, 
τηνιχαῦτα μὲ) αὐταῖς ὡς εἶχεν ἀπέστη δυνάμει». 
᾿Απελλαίου δὲ ατνὸς ὕστερον, ὃς Δεχέμδριος ἡμετέρᾳ 


3009 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA- 


3010 


διαλέχτῳ καλεῖται, πάσας ὡς ἐδόχει χαλῶς τὰς ὑπ᾽ A stra lingua. December nuncupatur, omnibus (ut 


αὐτὸν φάλαγγα: ἐξαρτύσας, δευτέρου φυλακῇ τὸς νὺ- 

xi; ἐπιστρατεύει τῷ Συμεὼν, xal τὸν γεγλυμμένον 
αὐτίχα μόδιον ἄρας αὐτῇ μ: tz, ἀφίησι χατὰ τοῦ 
χρημνοῦ. Δεξιὰ δὲ Κυρίου εὐθὺς ἐπ᾿ αὐτὴν, δεξιὰ 
Κυρίου ποιοῦσα δύναμιν" χαὶ ὁ μὲν ἀχ)ινῶς ἐπὶ τῆς 
βάσει): ἑστὼς χαὶ προσευχόμενος ἦν ὁ δὲ ὄμδρους 
ἀπὸ τῆς θαλάσσης xal ἀνέμους, χαὶ τυφῶνας xal 
πρτστῖρας, xai χαταιγίδας ἐχίνει, ἀστ ραπαί τε 
διάπυροι χαὶ φλογώδει:, xa βρονταὶ βαρεῖαι χαὶ 
σχλτραὶ ἐξεῤῥέγνυντο, ὡς μὴ τὰς ψυχὰς μόνον ix- 
τεταράχθαι τοὺς μοναχοὺς ἀ)λὰ xal «à ὦτα τούτους 
ἐχχεχωφωμένοις mpossotvxévat. Ὃ μὲν οὖν Συμεὼν 
ἀκλόνητός τε xa) ἀπερίτρεπτος, οὐ σῶμα μόνον, ἀλλὰ 
χαὶ νοῦν πρὸς τιλιχαύτας ἵστατο βίας. 


χ-'. Ὃ δὲ θεῖος Ἰωάννης ἐχόπτετο τὰ σπλάγχνα 
περὶ αὐτοῦ, ἀπταχτὶ δαχούων, xol τοὺς: μοναγοὺς 
καθ᾽ ἔνα τε καὶ χοινῇ συγχαλῶν. Οἱ δὲ τῷ παραλόγῳ 
«ὃς βία; χατχαπλαγέντες, οὐδὲ ἀποχρίνασθαι οἷοί τε 
ταν" ἀλλ᾽ ἣ μὲν ἀποθαυεῖται νῦν, ἔλεγον, ποὺς ἀλ- 
λήγους, 6 Συμεών. Εἶτα xal τὰ £x τοῦ ποντροῦ προσ- 

τί £382. Ποῦ, φησὶν, fj ὑπὲρ ἄνθρωπον αὑτοῦ πο- 

λιτεία ἢ ποῦ ἡ τῆς ἀσχήσεως μανία; ποῦ ἡ τῶν 
θαυμάτων ἐπίδειξις ; αὐτὸς παρσστίτω νῦν ἑχυτῷ 
βοηθὺς, αὑτὸς τὸν ὑπὲρ χεφαλὴς διαδράτω χίνζυνον, 
Τοῦ δ᾽ οὖν Ἰωάννου μὴ ἁνιέντος, ἀλλὰ συντ νωτέρᾳ 
μᾶλλον ἔτι χαὶ περιπαθεστέρᾳ τῇ φωνῇ χοωμένου, " 
δὲ μία σοι δι᾽ ἐμὲ λύπη, Πάτερ, μτδὲ φροντὶς, 6 € 


μεὼν ἀποχρίνεται " ὁ μὲν γὰρ ἐχθρὸς xvin C 


ἤδη xai χαταθέδλτται’ ἐμοὶ δὲ ἔξξῥωται τῇ ἄνωθεν 
χάριτι πάντα, χαὶ ἀσφαλῶς τὰ τῆ; στάσεως ἔχει. 
"Aua δὲ ἡμέρᾳ συνίασι xa οἱ μοναχοὶ, χαταλαθεῖν 
αὑτὸν f τεθνεῶτα νομίζοντες * ἀλλὰ χρεῖττον ἣ 
χατὰ προσδοκίαν ἀπήντα τὸ ἑἐλπισθέν. Καὶ ὁ μὲν, 
ψυχὴν ἅμα καὶ ὄψιν ἢγαλλιᾶτο, ὡς διὰ τοῦ 1 pos- 
trou τὴν Év£ov φαιδρότητα παραδείχνυσθαι " οἱ δὲ, 
παρὰ τοῦ θείου Ἰωάννου τὰ εἰχότα ὀνειδιζόμενοι, 
ἀνεχώρουν. 


quidem videbatur) phalangibus instructis, secunda 
noctis vigilia, adoritur Symeonem ; subitoque ex- 
cavatum modium, cum ipsa pelle arreptum, in 
preceps dat. Dextera autem. Domini continuo fuit 
super ipsum, dextera Domini faciens vir!utem: ipse 
siquidem immotus stabat supra columnam, orabat- 
quce; d:emon vero a mari imbres, ven!os, pra- 
cellas, turbines igneos ac tempestates ciebat, fulmi- 
naque inflammata οἱ ignita : et tonitrua tam hor- 
renda atque fragosa erumpelant, ut non modo 
totis artubus contremiscerent imnonachi, verum etiam 
surdorum instar nibil auribus persentiscerent. In- 
terea Symeon, inconcussus ac circunverti nescius, 
non corpore tantum, sed vel maxime aningo, adver- 
sus illos impetus stabat. 

96. Divinus interim Joannes cruciabatur inti- 
mis visceribus Symeonis causa, ubertim laery- 
mans, monachosque in unum publice convocat : 
qui inopinatz: tempestatis violentia consternati, 
nihil dare responsi poterant uiiversi ; sed inter se, 
Jam forte Symeon morte oécubuerit, inquiebant. 
Deinde etiam qu:zedam e pessimo profecta spiritu 
adjiciebant, dicentes : Ubi nunc conversatio | iilius 
humana sublimior? ubi illud insanum exercila- 
tionis genus? ubi ostentatio prodigiorum ? Opitu- 
letur nunc sibi ipse, et periculum a capite suo 
amoliatur. Inter hec Joanne nullum dolendi mo- 
dum faciente, sed magis etiam intensa ac lugubri 
voce personante, responsum Syineonis auditur : 
Nihil tibi mca causa, 1i Pater, quod crucieris 
aut doleas: in vanum recidere. macbhinamen'a 
hostis turpiter prostrati ; me autem si spectes ct 
columnam (quz superum gratia est), salva omnia. 
Simul atque illuxit, progrediuntur una monachi, 
ipsum, ut putabant, jam mortuum suscepturi : 
verum euntibus, melior opinione sua spes, occur- 
rit ipse Symeon, et animo et vultu. pariter exsul- 
tans ; externis vultus notis internum animi gau- 


dium non obscure tcstantibus. Monachi porro, ut meriti erent, a divino Joanne increpiti, ad se quis- 


que revertebantur. 


CAPUT IV. 


Exhortatio duplez Symeonis, et penitentia. 


xl. μιλίας δὲ ποτε 
μενος, τοιαῦτα πχραδόξω: αὐτοῖς δ'ελέγΞξτο, f| τῇ 
τοῦ ἁγίου Πνεύματος δυνάμει μᾶλλον ἐφθέγγετο, ὃ 
xai διὰ παντὸς ἐμφιλοχωρεῖν εἶχεν αὑτῷ χαὶ ἡδέως 
ἐπαναπαύεσθαι" "ἔλεγε τοίνυν, Ὅτι δημιουργήσας 
ἐν 341] τὸν ἄνθρωπου ὁ Θεὸς, νοῦν Ev αὐτῷ xactatn- 
σεν ἡγεμόνα, δοχιμαστὴν ὥσπερ χαὶ διχαστὴν τῶν ἐγ- 
γινομένων ἡμῖν λογισμῶν ἀγαθῶν τε xal φαύλων, 
ὥστε οὐδεὶς ἄγνοιαν ἔχειν τοῦ χαληῦ τε χαὶ μὴ τοιού- 
του λέγειν δυνήσεται. Εἰ τοίνυν αἱ τῶν ἡδονῶν ἐπιθυ- 
plas περιγένωνται ἡ μῶν, καὶ ὑπ᾽ αὐτῶν αἰχμαλωτι- 
σθῶμεν, χαὶ μὴ μᾶλλον γενναίως ἀγωνισώμεθα πρὸς 
αὐτὰς, μηδὲ δυνάμει τῇ πάσῃ στῶμεν πρὸς τὰς αὑτῶν 
προσθολὰς, ψεῦπται πάντως τῆς ἑαυτῶν ὁμολογίας 
γινόμεθα, ἣν τῷ Χριστῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος xal 


πρὸς αὐτοὺς ὁ Συμεὼν ἁψά- Ὁ — 97. Cum incidisset. aliquando Symeon in. collo- 


quium cum inonachis, talia przeter exspectationem 
disseruit, aut potius virtute sancli Spiritus, qui 
perpetuam in ipsosibi gratamque habitationem 
elegerat suaviterque requiescebat, elocutus est ; 
videlicet : Quod, cum Deus in principio conderet 
hominem, mentem ei ducem, arbitrum, ac velut 
judicem cogitationum bonarum malarumque  indi- 
derit, ut ne quis ignorantiam virtutis vitiorumque 
posset prztendere. Si qu:& igitur prava volnpta- 
tum desideria nos invadant, iisque quodammodo 
capti, teneamur, et non viriliier pedem confe- 
ramus, nec tota virtute invadentium insultus repri- 
mamus ; fallax atque mendax est professio nostra, 
quam Christo tum per bagtismwsoA, σὰ Wex ws 


8011 


S. SYMEONIS JUNIORIS ' 


3" 


ceptionem monastici bujus habitus coram electis ἃ τοῦ μοναδικοῦ τοῦδε σχήματος, ἐνώπιον τῶν bo: 


Dei angelis fecimus. Fateor quidem a natura in- 
genitam nobis concupiscentiam esse: quis enim 
negare eueat se concupiscere? sed a concupi- 
scentiis aon superari, id rationis przdominantis 
opus est, nostramque in malum propensionem 
velut freno constringentis. Similiter et gulam, et 
amorem proprium, et iracundiam, et invidiam, 
et si qus alia perturbatio animi est, cum opposita 
quamque virtute comparare, et ab ea discernere 
judicio valemus ; sicque ex altera parte quod magis 
eum probitate conjunctum est, eligere; quod ab 
ea alienum, reprobare. Etenim Dominus Deus no- 
ster duas nobis semitas ostendit, alteram angustam 
et spinis erumnarum obsitam, qua per se gra- 
dientesSducit ad vitam : alteram vero patentem 
laxamque, cujus terminus barathrum perditionis. 
Igitur, fratres, nobis ipsi vim inferamus, ut ra- 
piamus quod vim patitur regnum Dei, qui nos 
omnes conservaturus est ad gloriam majestatis 
su. Ainen. | 

98. Isthzec quidem commemorabat Symeon. At 
Joannes non Symeonis illa, sed sanctissimi arcani- 
que Spiritus, quem et ipsius ore perspicue loquen- 
tem viderat, esse verba asseverabat. Ephraim vero, 
qui per id temporis magna urbi Antiochiz przsi- 
debat archiepiscopus, de sanctorum illorum standi 
consuetudine, et precipue Symeonis, deque austero 
hujus laboriosoque admodum vite instituto, et 
conversatione sublimi ac perpetuo cum certamine 
conjuncta certior factus, ipse viz se dedit, coram 
spectator futurus. Cumque vidisset quomodo 
Christo crucifixus Symeon in illo ztatis flore esset; 
oculos illorum quz prius audierat nunc testes na- 
ctus, Deum pleno ore magnificabat, confitebatur- 
que non minus lacrymis quam verbis : quique 
presenti miraculo fuerant, ad sua revertenti nun- 
quam non in ore versabantur. 

99. Quid porro Symeon? Quemadmodum amo- 
ris sui in Christum ignem, alio semper alioque igne 
adjecto, magis succendere cupidus, nulla gravissi- 
morum cruciatuum salietate capiebatur, petit ali- 
quando ab aliquo se invisente funem, acceptum- 
que circum corpus convolvit constringitque tam 
arcte, ut exesa carne, qua istic mollis admodum 
ac tenera est, nuda coste exstarent. Corpus itaque 
exulceratum pessiime habere; et ulcerum sanies, 
concreto sanguine mista, pannoso amictui congluti- 
nari. Is vero qui hac patiebatur, nihilo magis 
dolorum acerbitate commovebatur, quam si alienum 
corpus zgre habuisset. Verum processu temporis 
tantusfetor e putrescentibus ulceribus generatus 
est, ut ad. multorum nares delatus, gravis esset 
monachis, imo et ipsi Joanni : quamobrem percun- 
ctantibus illis gravissimi odoris causam, prztextus 
semper aliquos pro sui purgatione comminiscebatur 
Symeon : donec per rimam fenestrz speculatus mo- 
nachorum quidam, conspicatusque sanguinis pure 
misti elagnum, discit dolorum ejus arcanum ; at- 


τῶν ἀγγέλων, ὡμολογήσαμεν. Φύσει μὲν Tip τ 
ἐπιθυμητικοῦ προσόντος ἡμῖν, οὐδεὶς ἐπ'θυμεῖν à» 
νήσασθαι δύναται" τὸ δὲ μὴ τῶν ἐπιθυμιῶν dá 
σθαι, τοῦ ἐπιχρατοῦντός ἐστι λογισμοῦ, τὴν fari. 
pav ἐπὶ τὰ χείρω ῥοπὴν ἀνείργοντος. Παραπλησίω; 
δὲ xal γαστριμαργίαν, xal φιλαυτίαν καὶ θυμὸν, xz: 
φθόνον, xat εἴ τι ἄλλο ψυχῆς πάθος, τῷ αὑτῷ λογι- 
σμῷ πρὸς τὴν ἀντιχειμένην ἕκαστον ἀρετὴν παρα- 
τιθέναι καὶ χρίνειν δυνάμεθα, καὶ οὕτως Ex *apei- 
λήλου τὸ βέλτιον αἱρεῖσθαι, τὸ φαῦλον διαχρουύμε- 
vos, Ἐπεὶ xai ὁ Κύριος ἐμῶν xal Θεὸς δύο τρίθους 
ἡμῖν ὑποδείχνυσι, τὴν μὲν στενὴν καὶ ts Oii μένην, 
ἥτις ἀπάγει πρὸς τὴν ζωὴν τοὺς δι᾽ αὑτῆς ὁδεύον. 
τας, τὴν δὲ πλατεῖαν xal ἄνετον, ἧτις ἐ π᾿ αὐτὸ gi 
ρει τῆς ἀπωλείας τὸ βάραθρον. Βιασώμεθα τοιγαροῦν 
ἑαυτοὺς, ἀδελφοὶ, ἵνα xal τὴν βιαστὴν ἁρπάσωμιν 
τοῦ Θεοῦ βασιλείαν, ὃς φυλάξει πάντας ἡμᾶς εἰ; 
δόξαν τῆς αὑτοῦ μεγαλωσύνη:;. μήν. 


xy. Ὁ μὲν οὖν Συμεὼν ταῦτα πρὸς αὑτοὺς d 
εξῴει" ὁ δὲ Ἰωάννης οὐχ ἐχείνου τὰ ῥήματα ἔλεγεν 
εἶναι, ἀλλὰ τοῦ παναγίου χαὶ τελειουτικοῦ Πνεύματο;, 
ἃ xai δι' αὐτοῦ σαφῶς fs φθεγγόμενον. "Egpetz 
δὲ, ὁ κατ᾽ ἐχεῖνο χαιροῦ τῆς μεγαλοπόλεως; ᾿Αντι» 
χείας ἀρχιεπίσχοπος, περὶ τῆς στάσεως τῶν ἐσίων 
τηύτων πειθόμενος, xal μάλιστα τοῦ Συμεὼν, τῆς τε 
τραχείας αὐτοῦ χαὶ λίαν ἐπι πόνου διαγωγῆς, xal τῆς 
ἀπαραμίλλου καὶ ὑπερφυοῦς πολιτείας, χατὰ Way 
τούτων ἐλθὼν, ὅπως τε τῷ Χριστῷ ἐσταύρωτο πὰρ 
ἡλιχίαν ἰδὼν, καὶ ὄψεις τῶν ἀχουσθέντων μάρτυρε; 
θέμενος, Θεὸν ἣν ὅλῳ στόματι μεγαλύνων, xal αὐτῷ 
δάχρυσιν οὐχ ἧττον f] ῥήμασιν ἐξομολαγούμενος, ὅτι: 
Ἦν αὐτῷ καὶ παρόντι θαῦμα, καὶ εἰς τὴν πόλιν ἐπεν 
ελθόντι διήγημα. 


x0'. Ὁ δὲ πῦρ ὥσπερ ἐπὶ πῦρ, ἀνάπεων ἀεὶ τοῦ 
el; Χριστὸν ἔρωτος, οὐδένα. τὸ »όβην διὰ τοῦτο τῶν 
ὑπὲρ αὐτοῦ χαμάτων εἰδὼς, alcet mew σχϑινέον τινὰ 
τῶν αὐτῷ προσιόντων ὃ χαὶ λαδὼν εὐθὺς, ὅλον ἐν 
χρῷ τὸ σῶμα περιελίσσει xol διασφίγγει οὔτω ogo- 
δρῶς, ὡς διαφαγεῖν αὐτοῦ τὰς σάρχας, ἁπαλὰς τε οὗ- 


D σας xal τρυφερὰς, γυμνὰς αὐτῶν τὰς πλευρὰς ἀπο- 


δεῖξαν. λχωτο μὲν οὖν αὐτῷ τὸ σῶμα, xai ποντρῶς 
εἶχεν" οἵ τε τῶν ἑλχῶν ἰχῶρες αἵμασε πεπηγόσιν 
ἀναχιρνάμενοι, τῷ τριχένῳ συγχακόλληντο ῥάχει ὁ 
6b χαθάπερ σαφῶς ἄλλου πάσχοντος, οὔτω τῶν ix 
τοῦ σώματος ἀλγηδόνων ὑπερεώρα. Τοῦ χρόνου ü 
xaX δυσωδίαν ἐντεχόντος τοῖς ἕλχεσιν, ὡς; ἤδη mox; 
αὕτη, καὶ πολλῶν ὀασφρήσει προσδάλλουσα αἴσθησίν 
τε τοῖς μοναχοῖς ἀλλὰ xal τῷ Ἰωάννῃ παρεῖχεν. 0l 
μὲν ἐπυνθάνοντο τῆς ὀσμῆς τὴν αἰτίαν - ὁ δὲ Συμεὼν 
προφάσεις “ινὰς εἰς ἀπολογίαν ἐπλάττετο, ἕως διὸ 
τῆς θυρίδος τῶν μοναχῶν τις παραθεωρήσας, xat λί 
pva; αἱμάτων ἕλχεσιν ἀναπεφυρμένας ἰδὼν, μανθά- 
νει τὸ τοῦ πάθους μυστήριον, xal macavtk τῖς 
θέας ἐπαγγέλλει τῷ Ἰωάννῃ. Καὶ ὃς οὐχ ὀλίγα δεῖν» 


P ud 


3013 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


9014 


παθήσας ἀναγχάζει τὸν Συμεὼν ἄραι χατὰ μιχρὸν A que continno ab hoc. spectaculo ad Joanrem nun- 


τὸ σχοινίον * ἀρθῆναι γὰρ ἀθρόον οὐχ ἦν, ἐχδαπανῆ av 
fióq xai διασῆψαν τὰ; σάρχας, καὶ ταύταις ἄχρις 
ὀστέων ἐγχοιλαυθέν, 


λ΄, Περιερχομένου δὲ τούτου, xai δάχρνα προδτιθέν- 
τος χαρδίας δήγματα, ἐπετίμα ὁ Ἰωάννης χαὶ προσ- 
ὠνείδιζε φιλοστόργως" Μὴ δῆτα, λέγων, ὦ τέχνον, μὴ 
οὕτως ἑαυτοῦ χρῆναι λίαν ἀφιλανθρώπως ἔχειν. Ὁ δὲ 
τότε μὲν πατριχαῖς ἐπιτιμήσεσιν εἴξα:, ἀπέθετο τὸ 
σχοινίον * μετὰ δὲ ταῦτα λαμδάνων αὐτὸ πάλιν ὁμοίως 
περιειλίσσετο, οὐ μετὰ τῆς αὐτῆς σφίγξεως ἣ δια- 
τάσεως, ἀλλχ χαυνότερόν πως xa φορητότερον" 
ἐσπούδαζε γὰρ ὑπωπιάζειν ἀεὶ τὸ σῶμα χαὶ χατα- 
τρύχειν, τοὺς ἐπανισταμένους ἐξ αὐτοῦ τῇ ψυχῇ πο- 
λέμους ἀχούων * ἅπερ ἐξίστη τοὺς μοναχοὺς ἐν ἡλιχίᾳ 
μαλίστα τοιαύτῃ γινόμενα. Αἰτοῦσι τοίνυν ἀχοῦσαι 
λόγους παρ᾽ αὐτοῦ σωτηρίας, χαὶ ὁ Συμεὼν ὁμιλίας 
αὖθις ἁψάμενος, ἣ τῷ ἐνοιχοῦντι μᾶλλον χινούμε- 
"s Πνεύματι, ᾧ xol πρὸ μητριχῶν ὠδίνων ἐξ- 
εἴλετο. 


λα΄. Πατέρες ἔφη, χαὶ ἀδελφοὶ, οὐ χρὴ τὸν ἀσύνε- 
τὸν ἐμξ περὶ σωτηρίας ψυχῆς τῇ ὑμετέρᾳ πολιᾷ δια- 
λέγεσθαι * ὅμως ἐπεὶ πατριχοῖς οὐχξέστι μὴ πείθεσθαι 
λόγοις, "Ἔργον μοναχοῦ τὴν ἐγχράτειαν οἶμαι, ὥστε 


hespsiv αὐτῷ τὰς τοῦ σώματος ἡδονὰς, ἔχοντι τὴν 


Ψυχὴν ἐν εἰρήνῃ, τό τε συνεχῶς ψάλλειν, χαὶ ἀδια- 
λείπτως τῷ νῷ προσεύχεσθαι" ἔργον μοναχοῦ ἡ ἀγά- 
πη, καὶ 1j μετὰ ταπεινῆς χαρδίας ὑπαχοὴ, δι᾽ ἧς καὶ 
Χριστὸς εἷλε τὸν θάνατον, γενόμενος ὑπήχοος μέχρι 
θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ, ἵνα τὰς ἐπιθυμίας τῆς 
σαρχὸς χαὶ ἡμεῖς δι᾽ αὐτῆς θανατώσωμεν, τότε ἐν 
ἐξομολογήσει χλαίειν, χαὶ ἐν συντριδῇ καρδίας ὡς ὁ 
Τελώνης προσεύχεσϑαι, φωνή τε σύμμετρος χαὶ λό- 
γος εὔταχτος, xal ἡ ἐν πραότητι xai ἡσυχίᾳ διαγω- 
γῆ. Ἕργον μοναχοῦ, τὸ μὴ ὀμνύειν ὅλως, πλὴν τοῦ 
Πίστευσον fj Συγχώρησον, f τε τῶν τῆς φιλαῤγυρίας 
σχαυδάλων φυγὴ, καὶ dj τῶν ὄντων μετάδοσις, χαὶ τὸ 
μὴ μόνον μηδέ ποτέ τινος χαταλαλεῖν, ἀλλὰ μηδὲ 
χαταλαλοῦντος ἀνέχεσθαι, συμπάσχειν τε τοῖς ἐν ὀδύ- 
νῃ, χαὶ ἀδελφῶν πόδας νίπτειν, καὶ ταῖς αὐτῶν χρείαις 


tiaturus accedit. [s autem non modice dolens et 
consternatus, adigit Symeonem, ut sensim funem 
auferat; nam confestim solvendi nulla spes erat, 
utpote qui jam consumptis et putrcfactis carnibus 
ad ossa usque penetrasset. 

50. Interim ad amplexus properantem Symeo- 
nem, lacrymasque contriti cordis indices adjicien- 
tem, increpat Joannes paterneque objurgat : Non 
profecto, mi fili, inquiens, non ita barbarum in 
modum corpus tractare fas tibi est. Cui paterne 
castigationi ille tunc quidem cedens, funem solvit: 
verum haud ita multo post resumptum denuo cir- 
cum corpus astrinxit, quamvis non tam arcte et 
violenter, sed aliquanto laxius tolerabiliusque : eo 
quippe Symeonis cura omnis intendebat, ut corpus 
suum castigaret semper et in servitutem redigeret, 
probe scilicet ignari quanta inde przlia immineant 
anima. Quz res, in tali prresertim tate, perculit 
vehementer monachos, rogantes verba salutis ab 
ore ipsius excipere sibi denuo ut liceret. Nec ab- 
nuens Symeon, interno Spiritu, a quo maternum 
ante partum electus fuerat, movente, aggreditur 
dicere. 

21. Patres fratresque, inquiebat, mei,non :»*quum 
est, me ingenio tam imbecilli ad hunc vestrum 
canitie venerandum catum verba facere: sed nec 
equum est seniorum dictis non. obtemperare, Sic 
igitur existimo , eo connitendum esse monacho 


C precipue, continens ul sit; ut nuntio corporis 


voluptatibus remisso, tranquillitatem pacemque 
animiconservet, ut continenter psallat, ac sine 
intermissione mentali vacet orationi. Eo conniten- 
dum monacho, charitate ut ardeat, et corde humili 
pracipienti obediat : obedientia quippe est, per 
quam Christus ipse mori elegit, factus obediens 
usque ad mortem, mortem autem crucis, ut ei nos 
desideria carnis nostrze per ipsam mortificaremus. 
Ro quoque connitendum monacho, ut in confes- 
sione ploret, contritoque corde cum publicano pre- 
cessuas fundat ad Dominum: ut vox moderata, 
sermo decenter compositus, atque omnis in man- 
suetudine et tranquillitate conversatio sit. Eo con- 
nitendum monacho, ut ne juret omnino, sed solum 


διαχονεῖσθαι, τό τε μὴ τοῦ χαλεποῦ πάθους τῆς ὕπερ- D dicat, Crede, vel, Ignosce ; ut. scandalum avaritize 


ηφανίας ἡττᾶσθαι, ἀλλὰ πάντων ἔσχατον ἑαυτὸν εἶναι 
ἡγεῖσθαι. 


declinet ; ul facuitates suas distribuat; ut non 
modo nunquam de alterius fama detrahat, sed 


eliam ne ferat quidem detrahentem; ut compatiatur in luctu positis; ut fratrum pedes lavet utilitatique 
studeat ; ut periculosa illa animi passione, superbia dico, non superetur, sed omnium posiremun 


se reputet. 
λβ΄, "Ἔργον μοναχοῦ, ἡ εἰς πάντας μεγάλους τε 
xai μιχροὺς,, ἐνδόξους χαὶ ἀδόξους, πλουσίους xal 
πένητας, ὡς εἰς αὐτὸν Χριστὸν ἀγνὴ φιλαδελφία τε 
καὶ φιλοξενία, χαὶ ὑποχρίσεως χαθαρεύονσα πάσης 
διαχονία. Μοναχὸς γὰρ πρὸς μὲν τὰς χατὰ χόσμον 
βλέπων ὑπεροχὰς, καὶ πρόσωπα τῶν τοιούτων λαμ- 
δάνων, πτωχὸν 5b xaX πένητα προσιόντα xal δεόμε- 
voy ἀπωθούμενος, ὁ τοιοῦτος οὐχ ἕξει παρουσίαν 
εἰς τὸν νυμφῶνα, οὐδὲ ἀπαντήσεται, οὐδὲ συνε!σ- 


39. Eo connitendum monacho, ut omnes tam 
magnos quam parvos, tam gloriosos quam inglo- 
rios, tam divitiis affluentes quam egenos, nan 
secus a€ Christum, charitate casta, bospitalitate et 
obsequio, omnis hypocriseos experle prseveniat. 
Monachus namque, qui ad rerum mundanarum 
splendorem oculos reflexit, earumque species cu- 
pide contemplatur, mendicum vero, pauperem- 
que et egenum ἃ se regelu4, ws CMSRMENMX as 


3015 


€. SYMEONIS JUNIORIS δὲ 


nuptias, nec speret obviam iturum se cum exsul- A ἐλεύσεται φαιδρῶς τῷ ἀθανάτῳ νυμφίῳ, ἀλλὰ τῷ 


etione immortali Sponso, ut cum eo ingrediatur : 
sed potius iilud sibi velim — persuadeat, forc ut, 
exstincla ob olei defectum. lan:padc, miscrobiliter 
ab ipso excludatur. Eleemosyna quippe consuevit 
misericord'am consequi illis, qui misericordes in 
egenos sunt, eosque gravibus srumnis liberare; 
testante. id ipsum Christo ac confitente, prostitam 
pauperi inisericordiam, sibi przstitam reputatum 
iri. Dicit enim : Quanudiu fecistis uni ex his minimis, 
mihi fecistis * : adeo ut. qui non miseretur. fratris, 
Filium Dei censendus sit palam negavisse, Saddu- 
cos quodaminodo imitatus, non. credendo resur- 
rectianem esse, neque in spem inde promanantem 
oculos reflectendo. Ne igitur latentem sub auro 
demonem pluris feceritis, quam necessitatibus 
fratrum syccurrissc ;. dzmmonem, inquam, qui. et 
ipsum Christum aggredi non est veritus, ita lo- 
quens : Ilec omnia dabo tibi, si cadens adgraveris 
me ". Ne Christum mundi fallacis opinioni men- 
dicitatem pauperis przferentem, et non habentem 
ubi caput reclinaret, contumelia afficiatis ; illum, 
inquam, Christum, in eujus potestate cei sunt ac 
verra, Etenim cum. Abraham hospitalitatem | in 
omnes exerceret, meruit Deum, angelis duobus 
comitatum, suh specie viatoris conspicere: similiter 
et Lot, qui angelos hospitio excepit. Verumtamen 
date operam sedulo, ut in divitibus atque paupe- 
ribus equaliter Deum  quzratis; quod effectum 


tov ἑαυτῷ ἐλεεινῶς ἀποχλεῖσει, δι’ ἔνδειαν Lian 
τῆς λαμπάδος ἀποσθεσθείσης " ἐλεημοπύνη Ὑὰρ εὖ 
τοὺς ἐλεεῖν πέφυχε πρώτους, χαὶ μεγάλων ἕξαιρεῖ- 
οθαι χακῶν τοὺς ἑαυτῆς ἐργάτας. αὐτὸν ἐχεῖν"" ἐμο 
λογοῦντα Χριστὸν ἔχουσα, καὶ εἰς ἑαυτὸν ἀναδεχίμε- 
voy, τὸν εἰς τοὺς πένητας ἔλεον. Ἐς ὅσον Υ1) 
ἑποιήσατε, gnato, ἐνὶ τούτων τῶν à.lazietur, i 
ἐποιήσατε" ὥππερ ὁ μὴ τὸν ἀδελφὸν ἐλεῶν πάλιν 
τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ σαφῶς ἤονηται, τρόπον τινὰ xri 
τοὺς Σαδδουχαίου: τῇ ἀνχατάσει xal αὐτὺς ἀπιστῶν, 
xa πρὸς τὰς ἐκεῖθεν οὐ διαθλέπων ἑλπέδας. Μὴ ὦ. 
προτιμήσητε τῆς τοῦ ἀδελφοῦ χρείας τὸν Eyxpur- 
μένον τοῖς χρήμασι δαΐμονα, ὃς καὶ αὐτῷ Χριστὸ 
πετόλμτχε προσθαλεῖν, εἰρηχώς * Ταῦτα πάντα co 
δώσω, ἑαν πεσὼν προσκυνήσῃς μοι" μὴ τῇ χοσμιαξ 
φαντασίᾳ τὸν τὴν πτωχείαν τοῦ πένητος ὑπερχόμε- 
yov, xal μὴ ἔχοντα ποῦ τὴν χεφαλὴν κλῖναι, Xprsss 

τιμάσητε, οὗ εἰσιν οἱ οὐρανοὶ καὶ ἡ γῆ. Ἐπεὶ zzi 
᾽λθραὰμ. ξενίσα; οἷδε Θεὸν σὺν ἀγγέλοις δυσὶν ἐν 
ὁδοιπόρου σχέματι " ὁμοίως 65 χαὶ Λὼτ ἀγγέλους ὑτο» 
δεξάμενος. ᾿Αλλὰ καὶ ἐν πλουσίῳ χαὶ πένητι ζητεῖτε 
Θ:ὸν, πένητας μὲν ὡς πλουσίους, πλουσίους δὲ πάλιν 
ὡς πένητας λογιζόμενοι, πόδας τε αὐτῶν μετ᾽ eg 
ριστίας Θεοῦ χαὶ ἀγάπης ἐν διαθέσει Ψυχτὶς viz 
τὲς, xai ἱλαρῶς αὐτοῖς &x τῶν ὄντων ἐπαρχοῦντες τὰ 
ποὺς τὴν χρείαν, ὡς ἕνα τε τοὺς πάντας ὁρῶντε:, ἢ 
xai Χριστὸν bv αὐτοῖς μᾶλλον ὁρᾷν νομίζοντε;, 
Πλοῦτος: μοναχοῖς, ἀδελοροὶ καὶ Πατέρες, ἡ ἀχτησί:᾽ 
εἰ δὲ χέχτηταί τις, μὴ ἑαυτῷ μᾶλλον, ἀλλὰ τῷ πλη- 


dabi:is, si consideretis in paupere divitem οἱ contra C σίον χεχτήσθω. 

in divite pauperem; si pedes eorum lavetis cum gratiarum actione et charitate in testificationem aniel, 
$i suppceditetis hilariter de facultatibus vestris quidquid corum usus deposcit, si denique universos velu 
unum intneanini, aut potius Christum in omnibus vos cernere, existimetis. Divitis monachorum, Patre 
fratresque, nihil possidere: si quis tamen iis abundet, non sibi potius abundet quam proximo. 


99. Eo connitendum monacho, ut tum corpore 
tum animo continens sit. Si quem vestrum lasciva 
cogitalio incessat, fratres, in anxietate spiritus οἱ 
compunctione cordis confugiens ad Deum, ita cum 
lacrymis clamet : Domine Jesu Christe, tu qui mi- 
sericors et miserator Deus, qui totius consolationis 
Dominus, tu qui fuisti sen:per, futurusque es in 
vlernum, tu qui amantissimus nostri Pater, qui 
confidentes in te non pateris confundi ; tu, inquam, 
eripe me ex potestate hostium, succurre animz 
me:e, salvum me fac in misericordia tua, tu. qui 
exsultatio mea es. Libera me ab insidiis eorum qui 
circumdederunt me : tu quippe nosti, qui solus om- 
nia nosti, et quem ne abscondita quidem cordis la- 
tere possunt, tu, inquam, nosti, istiusmodi impura 
cogitata, non a me accersita, sed invitum multum- 
que rcluctantem animum subiisse. Memento quia 
pulvis sum, nec, quzso, in condemnationem mihi 
illa cecant. Domine, Domine, virtus salutis mex, sub 
umbra tua protege me in die belli. Ne tradideris 
me, Domine, a concupiscentiis meis peccatori : imi- 
sererc mei, Deus, niiserere mei, quoniam in te con- 
fidit anima mea, et sub umbra alarum tiarum spe- 
rabo : Deus meus, ne longe recedas a me : Deus in 


* Matth. xiv, 40, 1. Matth. iv, 9. 


λγ΄. Ἔργον μοναχοῦ, σωφροσύνῃ σώματος, à 
χαϊ ψυχῆς" εἰ δέ τινα ὑμῶν, ἀδελφοὶ, λογισμὸς àxsl 
ἀαρσίας εἰσέλθῃ, ἐν συνοχὴ πνεύματος χαὶ xapéis, 
ὁλολυγμῷ πρὸς θεὸν μετὰ δαχρούων ἐχεΐῖνα Boirw' 
Δέσποτα Χριστὲ, ὁ τῶν οἰχτιρμῶν xa τοῦ ἐλέους 
Θεὸς, ὁ πάσης παρακλήσεως Κύριον, ὃ ἀεὶ ὧν χα! 
διαμένων εἰς τοὺς αἰῶνας, ὁ μόνος φιλόστοργος [[2- 
&ho, ὁ τοὺς ἐπὶ σοὶ πεποιθότας μὴ καταισχύπον, Do- 
σοί με Ex χειρὸς ἐχθρῶν μου, πρόσχες τῇ wojt; uo», 
σῶσόν με ἐν τῷ ἐλέε! δου τὸ ἀγαλλίαμά μου, λύτουν 
σαί μὲ ἀπὸ τῶν χυχλωτάντων pe* σὺ γὰρ o 035,0 
μόνος πάντα εἰδὼς, ὃν οὐδὲν οὐδὲ τῶν τῆς καοδί:; 
χρυφίων λ)αεῖν δύναται, ὡς οὐκ ἑμῆς εἶσε ταῦτὰ 
Ὑνώμης γεώργιον, ἀλλὰ χατὰ πολύ pot τὸ ὀχηύπιοι 


D ἐπεφύη. Μυΐσῆγτι ὅτι χοῦς εἶμι, xol μὴ εἰς χατά- 


χριμα λογισθήτω μοι, Κύριε, Κύριε, δύναμι; τῆς 
σωτηρίας μου, ἐπισχίασον ἐπὶ τὴν χεφαλὴν uou ἐν 
ἡμέρα πολέμου" μὴ παραδῷ; με, Kü:ts, ἀπὸ τῆς 
ἐπιθυμίας μου ἁμαρτωλῷ" ἐλέησόν με, ὁ Θεὸ:, ἐλέῃ- 
σόν με, ὅτι ἐπὶ σοὶ πέποιθεν ἡ Ψυχή μου, χαὶ ἐν ci 
σχιᾷ τῶν πτερύγων σου ἐλπιῶ * ὁ Θεός μου, μὴ ya- 
χρύνῃς ἀπ᾽ ἐμοῦ, ὁ Θεός μου, εἰς τὴν βοήθειάν μὴν 
πρότχες" βοηθός pov χαὶ ῥύστης μον εἶ σὺ, ὁ Θεός 
μον, μὴ χρονίσῃς, 


3011 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3015 


adjutorium meum intende, adjuva me, quoniam liberator meus es tu : Deus meus, ne clongeris 


a me. 


λδ΄. Ταῦτα ὁ ῥυπαροῖς λογισμοῖς πολεμούμενος Α 54. Tta: ad Deum ora, quisquis impuris sordidis- 


προσεύχου θεῷ" εἶτα ῥίψον τὴν οἰχείαν ἀσθένειαν 
ἐνώπιον τῆς αὐτοῦ ἀγαθότητος, χαὶ αὑτὸς ἐν τοῖς 
μεταφρένοις αὑτοῦ εὐθέως ἐπισχιάσει σοι. ᾿ΑΔπο- 
στρέφεσθε τοίνυν, ἀδελφοὶ, τοὺς ῥνπαροὺς λογισμοὺς, 
e); τίχτει τὸ πλήρωμα τῆς γαστρός " διώχετε δὲ 
μᾶλλον τὴν εἰρήνην καὶ τὸν ἀγιασμὸν, ὧν χωρὶς οὐ- 
δεὶς ὄψεται Κύριον, ὃς οὐδὲ τὰς τοῦ ἐχϑροῦ μηχανὰς 
ἀπέχρυψεν ἀφ᾽ ἡμῶν " οὐδὲ γὰρ αὐτοῦ, φησὶ, τὰ νοΐ - 
pata ἀγνοοῦμεν. ᾿Αλλ᾽ ἐάν τις ὑμῶν πρὸς ὄρεξιν 
βρωμάτων διερεθίζηται, νοείτω τίς ὁ ξαίνων τὴν 
ὄρεξιν" ἐάν τις ὑπὸ σαρχιχοῦ πολέμου διαθερμαΐνη- 
και, ἐπιγινωσχέτω τίς ὁ τὸ πῦρ ἀνάπτων, χαὶ τῆς 
εἰς τὸ χαχὸν ἀφορμῆς ἐχκχοπὴν ἐπινοείτω. Στῆτε τοι- 
γαροῦν ὡς ἀθληταὶ γενναῖοι, ἀναχρίνοντες ἑαυτοὺς 


διὰ παυτὸς, ἀδελφοὶ, χαὶ οἰχήσεται ἀφ' ὑμῶν ἡ τῆς Β 


ἁμαρτίας ἐνέργεια " ἐν τούτοις ἀεὶ μελετῶντες, ταῦτα 
χαθ᾽ ἑαυτοὺς ἐξετάζοντες, εὐνοεῖτε τῷ οἰχείῳ Δεσπό- 
τῇ ᾿ ἵνα χαὶ ἡ προχοπὴ ὑμῶν f] φανερὰ, τοῦ ἐν Κυ- 
pip καυχᾶσθαι κατὰ τὸ γεγραμμένον, καὶ λέγειν, 
'Eàv μὴ μου καταχυριεύσωσι, τότε ἅμωμος 
ἔσομαι, καὶ καθαρισθήσομαι ἀπὸ ἁμαρτίας με- 
γάλης, καὶ ἔσονται εἰς εὐὑδοχίαν τὰ «όγια τοῦ 
στόματός μου" ἔσονται δὲ τότε μᾶλλον, ἀδελφοὶ xal 
Πατέρες, εἰς εὐδοχίαν, ὅταν μετὰ τοῦ ἀχαταχυριεύτους 
ἡμᾶς εἶναι, ἕτι τὰ λόγια τοῦ στόματος xal δάχρωσιν 
ἧ χαρδίας χατηρτυμένα. 

λε΄. 'H ψαλμῳδία χατάνυξιν ἐχέτω" αἱ πρὺς Θεὸν 
φωναὶ, xài τὸ τῶν χειρῶν ἔργον, ὡς ἀγγέλων παρ- 
εἐστώτων ὑμῖν ἐχτελείσθω * ὁ δύο χιτῶνας ἔχων, τῷ 
μὴ ἔχοντι μεταδότω" ἢ νηστεία χαθ᾽ ἡμέραν ὑμῖν 
ἄχρις ἐννάτης παρατεινέσθω" νηστεύοντες δὲ μὴ χατὰ 
τοὺς ὑποχριτὰς σχυθρωπάζωμεν, ἀλλὰ φυλαχὴν τῷ 
στόματι θώμεθα, xal περιοχῆς θύραν τοῖς χείλεσι. 
Ξένῳ ἀδελφῷ ὑπαντῶντες, ταχέως μετάνοιαν βάλλε- 
πε, λέγοντες, Πῶς ἔχομεν; εἶτα δοτέον χώραν τῇ 
σιωπῇ " εἰ δέ τινι χαὶ διαλεχθῆναι ἀναγχαῖον, πρἪ- 
τρέψει τὸν ἀδελφὸν ἀγάπην λαθεῖν " εἴτ᾽ οὖν ἄρτον 
ζωῇ;, xal φιλοθέοις αὐτὸν διηγήμασι,λκαὶ πολιτείαις 
Πατέρων ἑπτια-έον. Μὴ γινώμεθα χενόδοξοι τῇ δια- 
λέχτῳ, ἀλλ᾽ ἡ τῶν ἐντολῶν ἡμῖν τήρησις μᾶλλον τὴν 
ἀληθῆ δόξαν περιποιείσθω, ἐν ἁπλότητι xapóla; τα- 
πεινουμένοις. Τὸ φιλόπτωχον ἡμῖν ἀπὸ τοῦ ὑστερή - 

ματος ἔστω χαὶ ἐνδείας * ἡ πρὸς Θεὸν εὐχαριστία μὴ 


que cogitationibus infestaris; deinde prostratus 
ante divinam illam bonitatem, infirmitatem tuam 
confitere; et ipsa continuo in visceribus suis pro- 
teget te. Exterminate igitur e mentibus vestris, fro- 
tres, cogitationes turpes, quas abundantia ventrisque 
satietas solet parere : pacem vero et sanctitatem se- 
ctamini potius, sine quibus nemo videbit Dominum, 
qui machinationes inimici non celavit nos : non enim 
ignoramus consilia ipsius. Si quis autem vestrum ad 
immoderatam cibi appetentiam irritari se sentiat, 
cogitet, quis illam excitet : si quis a carnali concu- 
piscentia incalescat, indaget quis ignem illum suc- 
cendat ; constituatque apud se mali principiuin ac 
radicem penitus evellere. State igitur, ut gene- 
rosos pugiles decet, dijudicantes vosmetipsos, fra- 
tres; el certi estote quod omnis eflicacia et vis 
peccati evanescet. Hac perpetuo meditantes, hzc 
sedulo apud vosmetipsos expendentes, benedicite 
Domino: ut profectus vester manifestetur gloriando 
in Domino, juxta quod scriptum est, et dicendo : 
Si mei non fuerint dominali, tunc immaculatus ero, 
et emundabor a delicto magno, et accepta erunt verba 
oris mei *. Erunt autem tunc acceptiora, Patres 
(fratresque mei, verba orís nostri, quando, invictis 
nobis permanentibus, lacrymis quoque cordis con- 
dita fuerint. 

35. Psalmorum cantus e corde compuncto pro- 
cedat : orationum jacula ad Deum emittite, et opera 
manualia perficite, memores semper prasentiss an - 
gelorum : qui duas habet tunicas, alteri nullam ha- 


.benti communicet : quotidianum jejunium in no- 


nam usque horam diei extrahatur. At cum jejuna- 
mus, cavendum est ne hypocritarum more luridum 
méstumque przferamus vultum, sed videndum ut 
custodiam ponamus ori et ostium circumstantize 
labiis nostris. Cum fratri peregre advefflenti oc- 
curritis, celeriter inclinato corpore dicite : Ecquid 
valemus? deinde vos iterum silentio date. Si cvi 
autem diutius colloquendum est, ille fratrem invi- 
tabit ad refectionem vel etiam ad panem vite 
manducandum, tum narrationibus divinum quid- 
dam spirantibus, tum sanctorum Patrum vitis men- 
$e appositis. Cavendum est ne oblinguz peritiam 


ἐχλειπέτω, ἀλλ᾽ ἐν τῷ στόματι ὑμῶν τὸ ὄνομα Κυρίου p vana gloria effernmur ; sed danda potius opera 


ἐπὶ πᾶσιν ἀγιαζέσθω, ἣ xal στόμα μᾶλλον ὑμῖν xat 
χαρδίαν ἁγιαζέτω. 


ut, mandata Dei in simplicitate ac humilitate cordis 
custodientes, veram gloriam assequamur ac core 


servemus. Amor voluntariz paupertatis ab ipsa penuria atque inopia capiat incrementum: gratiarum 
actio Deo debita nunquam deficiat vobis, sed in ore vestro nomen Domini sanctificetur in omnibus, aut 


os vestrum potius sanctificet cor vestrum, 

Ac'. ᾿Αδελφῷ περί τινος φαύλου πράγματος μὴ 
συνδυαστέον, ἀλλὰ προδεχτέον μᾶλλον ἑαυτοῖς, ἀδελ- 
Q^, καὶ πάντα δοχιμαστέον πρῶτον, εἶτα τοῦ χαλοῦ 
δυνάμει τῇ πάσῃ περιεχτέον. Μηδεὶς ἐν ὑμῖν biá6o- 


Aog ἔστω' τῆς γὰρ ἐχείνου μερίδας ἐστὶν ὁ συνταράσ-᾿ 


* psal. xvii, 14. 
PATROL. Gn. LXXXVI. ͵ 


ὅ6. Cum fratre pravi quidpiam forte molienti 
nolite conspirare, sed ad vos ipsos potius conversi, 
explorate prius omnia; tum quod propius a vir- 
tute abeat, totis viribus sectamini. Nullus inter ves 
diabolus sit : diaboli quippe partes sunt fraterni- 


NS 


3019 


5. SYMEONIS JUNIORIS 


tatem distarbare. Labia vestra necnon cor vestrum A su» τὴν ἀδελφότητα * ἀλλὰ τά τε χεΐλη ἀλήθειαν él 


veritatem perpetuo loquatur. Si inter accumben- 
dum sitiveris, cave dicas, Da quod bibam: sed nu- 
tibus significato illj, qui accumbentibus ministrat, 
necessitatem tuam ; siti vero expleta, tacite de- 
mittito calicem. Si excreandi necessilas urget, 
memento non in conspectu fratrum pituitarm eji- 
cere : sed surgito, Patribusque salvere jussis, pro- 
cul inde recedito ; cumque necessitati feceris satis, 
in silentio reversus loco tuo te repone, et qux ap- 
posita sunt, tanquam ministerio angelorum eo 
delata, religiose manducato. Vini^usu monachis 
omnino interdietum esto: si cui tamen propter 
* inürmitatem corporis utendum est, utator quam 
parcissime. Non enim ignorare debetis, per vino- 
Jentiam aptum vos damoniis habitaculum fleri ; 
illa quippe in. corporc flammas libidinis succendit, 


illa gravium somnorum causa est; illa pingue obtusumque reddit ingenium ; ut 


xai ἡ χαρδία λαλείτω. Ἐὰν ἐν τῇ τραπέζῃ Dj 
σῇς, οὐχ ἐρεῖς, Δός μοι πιεῖν" ἀλλὰ νεύματι στ α- 
νεῖς τῷ διαχόνῳ τῆς χρξίας, χαὶ σιγῇ παρέξε: ze. 
Φλέγυατος ἐπιχατασπαιθέντο; τῷ θώραχι o2x tv 
(0:6) πτύσεις τῶν ἀδελφῶν, ἀ)λχ ἀναστὰς, ἘΕῤλογί- 
σατε, Πατέρες, ἐρεῖς, πόῤῥω τε τούτων γενόμενος, 
xal τὴν χρείαν πληρώσας, ἡσυχῇ πάλιν ἐλθὼν, τῇ 


τραπέζῃ ἑαυτὸν παρενείρης, εὐλαδῶς τε μεταλήτη 


τῶν προχειμένων, 0; ὑπὸ παραστάτα:ς ἀγ ἕλοις. 
Οἷνος παντάπατι μοναχοῖς ἀπαγορευτέος " εἰ δὲ τις 


,αὐτῷ διὰ σώματος ἀσθένειαν χρῷτο,, λέαν ὀλίγῳ 


χεχρήπσθω᾽ παροιχία γὰρ δαιμόνων cache ἡ πολνο- 
νία" κῷ *s γὰρ σώματι πυρώσεως ὑπανάπτει φλόγας, 
xai βαρὺν μὲν τὸν ὕπνον, ἀμδλυτέρας δὲ τὰς gpé 


Β νας ἐργάζεται, ἕξω τε χαθάπερ ἑαυτοῦ τὸν ἡγεμόνξ 


χαθίττησι νοῦν. 
nihil dicam, 


quod mentem, pulcherrimam hominis ducem, e loco suo deturbet. 


91. Cum infirmatus fueris, medicus tibi Deus 


λζ΄, Ἰατρὸς ἀῤῥωστοῦντι θεὸς ἔστω σοι. ᾿Αδελφ.ὺ 


esto. Cum fratrum quispiam ineiderit in morbum . πάθει δυσωδίαν τίχτοντι περιπίπτοντος, μὴ παραιτί- 


qui olidum [ἰοταπι emittit, ne deprecetur mini- 
steriuin curatoris monachus, ne vereatur commo- 
dare manum, et deterso pure vulnera curare: imo 
vero infirmi lectum sternite, et si qua re indigere 
audiat, prompte suppeditato, idque ita, ut nihil 
convicii jaciat, nihil magni ase factum arbitretur, 
sed uti servus domino suo benigne famuletur, do- 


nec communis universorum Dotwinus nos visitans C 


ex alto recreet sibique restituat laborantem. 1sth:zec 
sunt, fratres, qua observare vos velim: isth:ec 
prestare satagite, si optabilem illam aliquando 
audire vocem cupitis : Venite, benedicti Patris mei, 
possidete paratum vobis regnum ὦ constitutione 
mundi ; quia vidistis me esurientem, et nutrivistis ; 
sitientem, el dedistis potum; nudum, et coope- 


ται μοναχὸς ἄψασθαί τε αὐτοῦ xoa ἀπαντλῖσαι 
τὸ τραῦμα, ἀλλὰ xal xolvnv αὑτοῦ στρώσει. xil 
ὅτου δέοιτο πυνθανόμενος ἑτοίμως ὀρέξει, οὐχ ὄνει- 
δίξων, οὐ μέγα τι δρᾶν oiópsvo;, ἀλλχ ὃ5. δ:στό- 
τῇ δοῦλος εὐγνωμόνως; ὑπηρετῶν, ἕως ὁ χοινὸς ἀταν- 
τῶν Δεσπότης ἐπισχεψάμενο; ἄνωθεν, ἐγεέρη τὸν 
χάμνοντα. Ταῦτα τηρείτω ἡ ἀδελφότης, ταῦτα 
ποιεῖν σπουδαζξέτω, εἰ μέλλοιμεν τῆς εὐχταίας ἔχείντς 
&xoU30t φωνῆς Δεῦτε, ol eb Aornpéro:s τοὺ Πωτρίς 
μου, χιϊηρογομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βαει- 
«Ἰείαν' ἀπὸ καταδοζῆς κόσμου, ὅτι πεινῶντά με te 
δετε χαὶ ἐθρέψατε, διψῶντα χαὶ ἐποτίσατε, γυμνὸν 
xal περιεδάλετε, δσθενὴ χαὶ ἐν φυλαχῇ χαὶ ξιλθε 
πρός με. Ὁ ἔχων ὦτα ἀχούειν ἀκουέτω, εἶπεν ὁ K?- 
ριος᾽ αὑτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν. 


γυ δι18 ; inffrmum et carcere detentum, et accessistis invisuri ad me. (wi habet aures audiendi aw 


diat **, dicit Dominus, cui gloria in secula. Amen, 


CAPUT V 


Visio, ardor pattendi, aeceptus Spiritus sanctus, tentationes, mors Joanni predicta. 


$8. Hisce auditis, stupore atque admiratione 
completi sunt monachi, precipue Joannes, qui Sy- 
moonem, quantum ad sapientiam spiritualem di- 
cendique efficaciam attinet. allerum. Davidem ap- 
pellabat, narrabatque quomodo nocte illa per 
somniwti divina quzdam virtus oblata sibi fuisset, 
qu: dextera expressum 6 favo mel effundebat ae 
Symeonem inultiplicik- scientia informabat. Alter 
eliam e oorona fratrum simul astantium, atate 
grandior interrogabat , num istic Joei columbz es- 
sent, Cunctisnegantibus, retuli quomodo candi- 
dam colümliam per fenestram ad Symeonem advo- 
kmteni, indegye rursus avolantem ac sublimem ab- 
euntem couspicatus fuisset. Dum hzc illi inter sese 
conferunt, sentit Symeon in celum. quodammodo 
$e rapi, et per universas mundi plagas lite vagari ; 


* Mab. xxv, 34..." Luc. xiv, 55. 


λη΄. Τούτων ἀχούοντες ol μοναχοὶ, χατεπκλήττοντο, 
xai μᾶλλον ὁ Ἰωάννη:, ὃς καὶ νέον Δαυῖδ, 032 γε εἰς 


p τυξυματιχὴν σοφίαν xai λόγου δύναμιν, ἐχάλει τὸν 


Συμεὼν, xàxsivo δὲ ποοσ:τίθει, ὦ; ὀφθείη τῆς νυχτὸς 
ἐχείνης αὑτῷ θεία κατὰ τοὺς ὕπνους δύναμις, οἱονεί 
τι μέλι χηρίου τῇ δεξιᾷ χατέχουσα, καὶ τῷ Συμεὼν 
γνησίως μεταδιδοῦσα. Ἕτερος πάλιν τοῦ τῶν àbil- 
φῶν χοροῦ γέρων, τοῖς λοιποῖς συμπαρεστὼς ἐπυνϑά» 
νετο, εἰ ἐνταῦθα εἶεν περιστεραί " οὐχ εἶναι δὲ πάν- 
τῶν διαδεδαιουμένων, ἔλεγεν ὡς f) μὴν λευχήν «vs 
περιστερὰν αὐτὸς ἴδοι πρὸς τὸν Συμεὼν διὰ τῆς θ.- 
ρίδος εἰσπτᾶσαν, ἐχεῖθέν τε αὖθις ἀποπτᾶσαν, xal εἰς 
ἀέρα χωρήσασαν. "Ev ὅτῳ δὲ ταῦτα πρὸς ἀλλήλους 
αὐτοὶ διεξήεσαν, ὁρᾷ καθάπερ ὁ Συμεὼν ἁρπαξόμι- 
νον εἰς οὐρανὸν ἑαυτὸν, καὶ χατὰ παντὸς οἷα μέρους 
τῆς γῆς ἀπλούμενον, εἶτα διὰ χλιμάχων ἑπτὰ ἀναγό. 


| 


3021 


VITA ἃ NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3023 


μενον" ὡς δὲ πυνθάνεοθαι τί ποτε εἴη τὰ παρόντα À 1um deinde per septem scalas deducl. Percontanü 


ἐδόχει, φωνῆς ἀχούει λεγούσης, ὡς ἄρα Οἱ ἑπτὰ οὐ- 
pxvol εἰσιν οὗτοι, δι᾽ ὧν ἀνέχθη " ἑξῆς δὲ xal αὑτὸν 
ὁρᾷ τὸν παράδειτον, παλάτιόν τε φωτὸς ἐν αὐτῷ, χαὶ 
πηγὴν μύρῳ βλύζξζουσαν, χαμάρα δὲ τῇ πηγῇ ἐφ- 
εἰστήχει, θείας ἀχριδῶς χειρὸς ἔργον, οὐδένα δὲ ἀν- 
θρώπων ἐχεῖ, ὅτι μὴ τὸν ᾿Αδὰμ καὶ τὸν Λῃστὴν ἴδοι 
μόνους. Ἕν ἑαντῷ δὲ γεγονὼς, ἀπαγγέλλει τῷ Ἰωάννῃ 
τὴν ὄψιν’ ὁ 65 χείλεσιν ἀγαλλιάσεως ἦν αἰνῶν τε ἅμα 
xaX εὐλογῶν τὸν Θεὺν, ὅς τηλιχαύτην αὐτῷ διδώρης 
χάριν. Ὃ μὲν οὖν Συμεὼν τηλιχαύταις ὑψοῦτο πρὸς 
Θεὸν ἀναδάσεσιν. 


λθ΄. Ἐπὰν δέ τις αὐτῷ προξέλθοι ἐνδύματος ἐν- 
δεὴς, ἐξεδύετο τὸ οἰχεῖον ἐχεῖνος, πᾶσαν ὡς οἷόν τε 
λανθάνων αἴσθησιν, xaX παρεῖχε τῷ δεομένῳ * xal ὁ 
μὲν ἐχάθητο γυμνὸς τὰ πολλὰ χαὶ χειμῶνος, θείας 
ἄνωθεν χάριτος περιδολῇ σχεπόμενος. Ἐλύπει δὲ τὸ 
πέρα φύσεως τοῦτο τῆς τοῦ Συμεὼν χαχοπαθείας τὸν 
Ἰωάννην, ὅσα xaX πατὴρ αὐτοῦ xal μήτηρ χηδόμε- 
γον. Ποτὲ τοίνυν βαλόμενος ὁ Συμεὼν ἐπὶ νοὺν τοὺς 
τῶν ἀγίων τεσσαράχοντα μαρτύρων ὑπὲρ εὑσεδείας 
ἀγῶνας, ὅπως ὥρᾳ χειμῶνος ἐπὶ λίμνης αἴθριοι τῷ 
παγετῷ διεχαρτέρσων, πότε στῆθος παίων χαὶ δα- 
χρύων, ὑετοὺς τῶν ὀφθαλμῶν χαθιεὶς, Οἴμοι] ἔλεγεν, 
οἴμοι ! Ὅσοις οἱ μάρτυρες ἄθλοις, ἡλίχαις διὰ Χρι- 
στὸν χολάπεσι͵ τάς τε μελλούσας βασάνους διέφυγον, 
χαὶ τῶν ἐπηγγελμένων τετυχήκασιν ἀγαθὼν ! ἐγὼ δὲ 
τί ὁράσω; Πῶς τὸν βρυγμὸν τῶν ὀδόντων ὃ ἄθλιος 


autem, quid rebus illis, quz oculis subjiciebantur, 
aliquando futurum esset, audita vox est dicens : lli 
septem coli sunt per quos ascendisti. Post hzec ipsum 
conspicatur paradisum, in eoque palatium fulgen- 
tissimum et fontem unguento pretioso scaturientcm ; 
fonti autem imminebat fornix, dignum artifice di- 
vino opus : sed nullum inibi hominem praeterquam 
solum Ádamum et bonum Latronem observabat. Ad 
se reversus Svmeon exponit Joanni visionem, lztis 
vocibus laudanti Dominum ac benedicenti, quod 
talem famulo suo gratiam impertitus esset. Atque hi 
sunt gradus , quibus Symeon efferebatur ad Deum. 

59. Si quando ipsum accederet quispiam vestis 
indigus, suam sibi ipse detractam, omni commise- 
rationis sensu, quantum fleri poterat, dissimulato, 
porrigebat petenti, perennabatque nudus ipsa etiam 
plerumque hieine, divine charitatis amictu celitus 
coóperius. Verum hic insolens supraque naturam 
casligandi sui modus gravem animi sensum ingere- 
bat Joanni, non minus de Symeone, quam pater 
materve solet, anxio. Quodam tempore revocans 
ad animum Symeon quadraginta sanctorum mar- 
tyrum religionis ergo suscepta certamina, pensi- 
tansque quam sereno hilarique vultu in lacu frigore 
conglaciaio bruinali tempestate durarent, percusso 
pectore lacrymarumque imbre oculis profluente, 
llei milii, inquit, hei misero mihi! quantis illi mar- 
tyres certaminibus, quam acerbis propter Christum 


φύγω, o! χἀνταῦθα τὸ σῶμα ἔδονται, χἀχεϊ μοι má- (, cruciatibus toleratis, et tormenta sempiterna eva- 


λιν οὐ τελευτήσουσι; Ταῦτα ἔλεγε, τούτοις ἠδολέσχει, 
τοιαῦτα προσανεχλαίετο. Εἶτα γόνατα πρὸς γῆν xal 
χεῖρας ἐρείσας, οὕτω πᾶσαν ἐχείνην τὴν νύχτα πι- 
χρῶς ἑαυτὸν ἀπωδύρετο, ὥσπερ αὐτῷ καὶ χαρδίας 
τοῖς δάχρυσι συνεχχεομένης, ὡς καὶ τὰ σπλάγχνα τὸν 
θεῖον Ἰωάννην παθόντα, Μἀχαιρά σοι λείπεται, φά- 
vat, fjv λαδὼν σεαυτὸν διαχειρίσεις * οὕτως αὐτοῦ 
γνησίως περιεχαΐετο. 


serunt, et promissam beatitatem consecuti sun: 
Ego autem quid agam ? quo pacto stridorem den- 
tium miser effugiam, dentium, qui tum hic roden- 
do corpus conuninuent, tum istic nihilominus i: 
perpetuum me dilaniabunt? Talia identidem pro. 
mebat ore, talia meditabatnr animo, talia miserum 
in modum totus lamentabatur : tum genibus mani- 
busque humi positis pronus, seipsum tam acerbo 


tela illa nocte deplorabat, vitam veluti cum lacrymis profundens, ut virdivinus Joannes, intimis viscc- 


ribus commotus, dicere auditus sit : Quid tandem , Symeon? Ferrum soluminodo 


violentas tibi ipse manus inferas. 

μ΄. Ἔπειτα μέντοι πρὸς ἑτέραν μείξονα τῶν ποο- 
τέρων δπχησιν ἑαυτὸν ὁ Συμεὼν ἐξεπόνει * ἔγνω γὰρ 
ἐπὶ τῶν ἑαυτοῦ χαθίσαι ποδῶν * ὃ καὶ παρ᾽ ὅλον ἐνιαυ- 
τὸ) πεποίγχεν, ἀσάλευτος μείνας, χαθάπερ ἐπὶ πέ- 
τραν τῇς εἰς Χριστὸν ἀγάπης ἀχριξῶς ἡδρασμένος. Τῷ 
μὲν οὖν χρονίῳ τῆς καθέδρας, xal τῇ τῶν σαρχῶν 
ἀπαλότητι, ταῖς χνἧμαις οἱ μηροὶ συμπεφύχεσαν, 
μέλος ὥσπερ ἕν γεγονότες, σψίς τε τούτοις ἐντετΥ- 
χυΐα, τὸν Ἰωάννην, ἀλλὰ χαὶ τοὺς ἀδελφοὺς δυσ- 
vla; ἐπλήρου. "He ὅθεν τε ἦν, xal ὅπως εἶχε γνω- 
σθείσης, ἰατρόν τινα μεταπτειλάμενος ὁ Ἰωάννης, τῇ 
τέχνῃ πρὸς τὸ τοῦ Συμεὼν πάθος χρῆσθαι ἀξίου. Ὁ 
δὲ χατεγέλα" Ζῇ Κύριος ὁ Θεός μου, λέγων, οὐχ 
ἀνθρωπίνη μοι τέχνη ψαύσειεν ἣ χείρ. Ἐπ᾿ ἐχεῖνον 
γὰρ ἐπέῤῥιψα ἐμαυτὸν, καὶ αὐτὸς ποιήσει. Ταῦτα ὁ 
μὲν Eeysv: Θεὸς δὲ οὐ διὰ μαχροῦ zv pov, χαὶ ἀπὸ 
τῆς πληγῆς ὁ Συμεὼν ἰᾶτο, τούς τε μηροὺς ἔῤῥωτο, 
καὶ ταῖς χνήμαις ἐχρῆτο" καὶ χαριστήρ'α Θεῷ τοσαύ- 


deest, quominus 


40. Successu deinde temporis aliud exercitatio- 
nis genus excogilans, priori longe magis stupen- 


p dum, ad illud sese exstimulavit. Constituit igitur, 


pedibus suis pro sedili uti, quemadmodum et reipsa 
usus est anno integro, immotusque persedit, veluti 
super petram dilectionis Christi probe firmatus. 
Factum est igitur diutino illo situ et carnis teneri- 
tudine tibias cum coxis coalescere, et unicum so- 
lummodo membrum apparere, unde generata pu- 
trefactio tetro odore, non Joannem solum, sed alio« 
quoque fratres complebat. Ubi autem fetoris causa 
indagata repertaque est, medicum accersivit Joan- 
nes, arte sua medelam affecto corpori adhibiturum. 
Quid ad hec Symeon? In risum effusus : Vivit Do- 
minus meus, inquit, ac Deus meus: absit ut humara 
aut ars aut manus medica vulnera mea tractet. !a 
Dominum p;ojeci exram mei, ipse medical xs. 
Hzc ille, Deus 29erà yceS eS Rex Aeexis, SS 


3023 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


392A 


sivit: brevi siquidem a vulneribus curatus est, cor- À «ne εὐεργεσίας, στάσιν ἐπὶ γονάτων αὖθις xal ποδῶν 


roboratis coxis et tibiarum usu recepto: pro quo 
beneficio auctori Deo gratias persolvit, omne illud 


ἀπεδίδου καιρὸν, ὅν αὐτὸς ἑαυτῷ καὶ λογισμοῖς vi- 
χείοις ὡρίσατο. 


tempus, quod solitis contemplationibus przscripserat, stando transigens, pedibus genibusque sao 


munere fungentibus. 

41. Jamque appropinquabat Pentecostes sacra 
lux, cum dixit Symeon: Ecquis dignus est Spi- 
rilum sanctum recipere sicut visus est Christi 
discipulis atque apostolis, linguarum ignitarum 
specie descendens? Quibus reponente Joanne, 
haud tutum esse istiusmodi prodigià flagitare, 
resumpsit ille sermonem dicens : Veluntatem ti- 
mentium se faciet Dominus, preces eorum exaudiet, 
et salvabit ipsos. Quz cum dixisset, erectis in coe- 
lum oculis, corde ac corpore, ita oravit: Domine 
omnipotens, qui sancto tuo Spiritu jam olim vir- 
tutem celorum firmasti, et faciem terrarum in- 
novasti; secutis vero temporibus illum. sanctis 
apostolis atque discipulis tuis, speciem ignis prz- 
lerentem, impertitus es; quo factum, ut non ver- 
naeula sua tantum, sed et peregrinis linguis lo- 
culi sint ; demitte illum nunc quoque mihi pecca- 
Ori: servus tuus sum ego, instrue me, οἱ doce- 
bor mandata tua : tu enim potens es ab infantili 
ore laudes tibi concinnare. ]ta precatus, ecce 
confestim (o0 quis tuam, universorum fabricator 
Deus, benignitatem enarret?) ecce veluti fax e 
celo devolans tanta Symeonem gratia. cumulavit, 
ut non tantum oris facundia et Spiritu, quo loque- 


batur universos sacro quodam stupere percelleret, αὶ 


verum etiam de vita solitaria, de poenitentia, de 
futuro judicio, ad horrorem dissereret: multas 
quoque sacrarum Litterarum obscuras sententias 
interpretabatur, apertasque dilucida explicatione 
omnibus ante oculos ponebat. Atque hzc res Joan- 
nem majori etiam stupore complevit, talia de Sy- 
meone dicere coactum.: Quam inirabilia hic opera 
faciet! quantulo minora ipsorum apostolorum pro- 
digiis! quoniam et pari fere gratia przventus est. 
Sed majorem adhuc timorem Dei monachorum 
animis incussit, magis aptis efficacia signorum 
quam vi verborum moveri. 

42. Porro etiam visa. objecta monachis per quie- 
tem admirabilia sunt : quorum aliqui tres gradus, 
in iisque totidem sedes videre sibi videbantur: 
percontantesque eccujus ist» essent, et cui reci- 
piendo exaltandoque pararentur , audierunt vocem, 
Symeoni puero destinari. Hic interea, fulgorem 
faciei virtutisque suz parem soli diffundens, divina 
charitate plenus, quemadmodum ascensiones adhuc 
sublimiores disposuerat in corde, ita terrenarum 
rerum conversatione relicta, columnam quadra- 
ginta ut minimum pedes altam erigi mandat. Quod 
factam ubi Antiocheno tum temporis archiepiscopo 
innotuit, et ipse el episcopus Seleucize venerunt, 
crebrisque accensis facibus, multo cum lumine 
atque hymnis Symeonem, quanta vix dici potest, 
cum devotione ad aram adductum, diaconum or- 
Jinant, deducuntque ad hanc columnam; postea- 


μα’. Προσαγούσης δὲ ἤδη τῆς θείας Πεντηχοστῖς, 
ἔλεγεν ὁ Συμεὼν, Τίς ἄρα δέξασθαι ἄξιος τὸ Πνεῦ- 
μα τὸ ἅγιον, ὡς τοῖς Χριστοῦ μαθηταῖς xaY àzo- 
στόλοις ὥφθη, γλωσσῶν ἐν εἴδει πυρένων ἐπιδημξ- 
σαν ; Ἐφ᾽ οἷς, Οὐκ ἀσφαλὲς, ὦ τέχνον, τὰ τοιαῦτα 
ζητεῖν, εἰπόντος τοῦ Ἰωάννου, ὑπολαδὼν, Θέλημα, 
φησὶ, Κύριος τῶν φοδουμένων αὐτὸν ποιήσει xai τῆς 
δεήσεως αὐτῶν εἰσαχούσεται, xal σώσει αὐτούς. 
Ταῦτα εἶπεν, καὶ ὀφθαλμοῖς εἰς οὐρανὸν καρδίας 
ἅμα xal σώματος ἀτενίσας, τοιαῦτα προσηύχετο 
Δέσποτα παντοχράτωρ, ὁ τῷ Πνεύματέ σοὺ τῷ ἁγίῳ 
πρότερον μὲν τὴν δύναμιν τῶν οὐρανῶν στερεώσας, 
xai τῆς γῆς ἀναχαινίσας τὸ πρόσωπον, ἕπειτα ὃ 
τοῖς ἁγίοις cou μαθηταῖς χαὶ ἀποστόλοις ἐν εἶδε; 
πυρὸς ἀποστεῆδας, ὡς λαλεῖν αὐτοὺς ἑτέραις γλώσ- 
σαις xal οὐ πατρίοις, χκατάπεμψον τοῦτο νῦν xal τῷ 
ἁμαρτωλῷ ἐμοί " δοῦλός σού εἶμι ἐγὼ, συνέτισόν 
με, xai μαθήσομαι τὰς ἐντολάς σου, Ó xaY ἀπὸ vr- 
πίου στόματος αἶνον εἰδὼς χαταρτίζεσθαι. Ταῦτα 
τοῦ ὁσίου προσευχομένου (τίς ἄν σου, Δημιουργὲ 
τῶν ἀπάντων, ἐξαριθμήσαιτο τὸ φιλάνθρωτον ;) χαθά- 
περ τις λαμπὰς ἀθρόον ἄνωθεν κατα πτᾶσα, τοσαύ» 
τῆς αὐτὸν ἐπλήρωσε χάριτος, ὡς uh τῇ τῆς γλώ:- 
τῆς ὁμιλίᾳ μόνον, xal τῷ Πνεύματι ᾧ ἐλάλει, χατὰ» 
πλήττειν ἐπιειχῶς ἅπαντας, ἀλλὰ xal λόγους περί τε 
μοναδικοῦ βίου, xat μετανοίας, xai τῆς μελλούσης 
χρίσεως τάττειν " πολλά τε τῶν βαθέως χαὶ ἀποχρ'» 
φως ταῖς θείαις Γραφαῖς εἰρημένων διερμηνεύεω 
δῆλά τε πᾶσι xal οἷον ὑπ᾽ ὀφθαλμοὺς προτιθέναι. 
Ὃ τὸν μὲν Ἰωάννην μείζονος ἐπ᾽ αὐτῷ θάμόους 
πληρῶσαν, ἐχεῖνα περὶ αὐτοῦ φάναι παρασχευάζει, 
ὡς ἄρα θαυμαστὰ οὗτος ἔργα ποιήσει, xal ola pe 
xpou τὰ τῶν ἀποστόλων, ὅτι χαὶ παραπλισίας 
ἐξίωται χάριτος " πλείονα δὲ Θεοῦ φόδον ταῖς τῶν 
μοναχῶν évrxe ψυχαῖς, σημείων ἐνεργείᾳ μᾶλλον ἢ 
λόγων δυνάμει χαταρτισθείσας. | 


p.f. Ἔπειτα μέντοι χαὶ ὄψεις ἐν ὕπνοις ὄνγϑησαν 
τοῖς μοναχοῖς παραδόξως, καί τινες αὑτῶν τρία δὲ- 


D pata, χαὶ τρεῖς ἐν αὐτοῖς θρόνους ἐδόχουν ὁρᾷν " 


πυθομένους δὲ τένα ταῦτα εἶεν, xal ὅτον πρὸς ὑτο- 
δοχὴν καὶ δόξαν ἑτοιμασθεῖεν, ἀχοῦσαι φωνῆς. ὅτι 
Συμεὼν τοῦ παιδός. Ὁ Συμεὼν τοΐνυν ἴσα ἡλίῳ 
ὄψιν ἅμα xai ἀρετὴν ἐξαστράπτων, χάριτός τε 
θείας πληρούμενος, ἀναθάσεις ἕτι μᾶλλον ὥσπερ ἐν 
τῇ χαρδίχ ἐτίθετο, οὕτω xàv τῇ τῶν γηΐνων ávayo- 
ρΐἷσει ἀμέλει, χαὶ κίονα πόδας οὐ μεῖον f) τετταρό" 
χοντα τὸ ὕψος ἐπιτάττει γενέσθαι. Ὃ δὴ γεγονὸς τῷ 
τηνιχαῦτά τε τῆς ᾿Αντιοχέων ἀρχιΞ:πισχόπῳ Tvur 
σθὲν, ἐλθὼν ἐχεῖνος μετὰ τοῦ χατὰ Σελεύκει2» 
ἐπισχόπου, λαμπάδας τε συχνὰς ἀναψάμενοι, ὑτὸ 
πολλῷ φωτὶ xal ὕμνοις τὸν Συμεὼν τῷ θυσιασττρί" 
μεθ᾽ ὅσης οὐδ᾽ ἂν εἴποι τις εὐλαδείας προσάγοντες, 
διάχηνόν τε χε'ρυτρνηῦσι, xal εἰς τὸν χίονα τοῦτο. 


5025 


VITA A NICEPIIORO CONSCRUPTA. 


3256 


ἀνάγουσιν, ἕκτον ἐπὶ τῆς βάσεως ἐχείνης ἤδη παρὰ À quam in illa basi sex annos sub disciplina divi Joau- 


τῷ θείῳ Ἰωάννῃ χρόνον διηνυχότα. Σπουδὴ 6b nv 
τῶν παρόντων ἑχάστῳ, xal μάλιστα τοῖς τοὺ βή- 
μᾶτος, τῷ μὲν, διαδαστάσαι, τῷ δὲ τοῦ ἐνδύματος 
ἅψασθαι, τῷ ὃὲ xal πλησίον γενέσθαι, χαθάπερ 
τῷ πλέον μετασχόντι πλείονος παρὸν τυχεῖν xal τῆς 
εὐλογίας. 


μγ΄. Ὃ μὲν οὖν ἱερὸς Συμεὼν ἐπὶ τοῦ χίονος στὰς, 
ὄγδοον ἐν αὑτῷ διεχαρτέρησεν ἔτος, ὡς ἑξῆς προϊὼν 
ὁ λόγος δηλώσει μοι. Ὁ δὲ ᾿Ιωάννης, χαΐτοι διαθήχας 
μετὰ τοῦ Συμεὼν διαθέμενος, ἡνῶσθαί τε &X παυτὸς 
αὐτῷ τὴν πνευματιχὴν ἕνωσιν, xal ἀχώριστος αὐτοῦ 
τὴν Ψυχὴν διαμένειν, ὅμως ὅτι μὴ τὴν ὄψιν ἐχείνου 
γλυχεῖαν χαὶ θείαις ἀνθοῦσαν χάρισιν ὀφθαλμοῖς 
εἶχεν ὁρᾶν, ἐδάχνετο τὴν καρδίαν χαὶ ὠδυνᾶτο, καὶ 
εἰς φανερὰ πολλάχις χατέπιπτε δάχρνα. Τῷ Συμεὼν 
δὲ μείζονες τῶν προτέρων ἀγῶνες ἐπὶ τοῦ χίονος 
ἦσαν, πραότης τε πλείων αὐτῷ προσετίθετο, χαὶ ἡ 
τῆς χαρδίας κατάνυξις ηὔξετο, τά τε δάχρυα ὑετοὺς 
ἐμιμεῖτο, xaX dj γλῶττα τοῖς εἰς Θεὸν ὕμνοις ταῖς οὗ- 
ρανίαις δυνάμεσι σαφῶς ὡμοίωτο. 


μδ'. Ὡς ἂν δὲ μὴ χαυχήσηται, φησὶ, πᾶσα σὰρξ, 
ἡνίχα τοιαύτης ἐτύγχανεν ἐπιδὰς ἡλιχίας, ἥτις φύ- 
σεως πέφυχε γονὴν προϊέναι, ὡπλίσατο χραταιῶς ὁ 
Σατανᾶς, ὥστε νυχτὸς αὐτὸν ἐνυπνίοις ἐπηρεᾶσαι. 
Τῷ δὲ, εἰ xal τὸ σῶμα κατ᾽ ἐχεῖνο τῆῇς ὥρας ὕπνου 
ἥττητο, ἀλλ᾽ ἡ ψυχὴ ἐγρήγορέ τε καὶ διανέστηχε, xal 
οὕτως ἑαυτῇ προσέχουσα, ὡς μὴ μόνον ἐνδόσιμον 
μηδὲν, μηδὲ μαλαχὸν παθεῖν, ἀλλὰ χαὶ τὸν ὕπνον 
εὐθὺς ἀποῤῥίψαντα, κατώδυνον ὅλον χαὶ δαχρυώδη 
παίειν τὰς ὄψεις, καὶ τοιαῦτα ἑαυτῷ ἐποδύρεσθαι" 
Φεῦ οἷα παθεῖν ὁ δείλαιος ἔμελλον! οἷον προσθεῖναι 
τραῦμα, ὅπερ οὐχ ἱατρὸς, o0 τέχνη, o0 φάρμαχον, 
οὐχ ἄλλο τι θεραπεῦσαι ἴσχυσεν ἄν ! ᾿Αλλὰ σοὶ τῷ μό- 
νῳ Δεσπότῃ χαὶ Σωτῆρι ψυχῶν, τῷ μόνῳ νεφρῶν καὶ 
χαρδιῶν ἐταστῇ προσπίπτω, δειχνὺς τὴν οἰχείαν 
ἀσθένειαν, ἐπεὶ καὶ πάντας ἐλεεῖν οἶδας, ὁ xal πάντα 
σαφῶς δυνάμενος. Ταῦτ᾽ ἔλεγε, χαὶ ἰδοὺ, ὁρᾷ τινα 
κατιόντα πρὸς αὐτὸν ἄνωθεν, τὸ εἶδος σεμνὸν, τὴν 
τρίχα γηραιὸν, τὸ σχῆμά xaX τὴν στολὴν ἱερέα, πο- 
πήριον σωτηρίου χερσὶ κατέχοντα, εὐωδία τε κατέσχε 
τὸν τόπον. Καὶ ὁ φανεὶς τῶν ἀχράντων οἱονεὶ μυστη- 
piov τῷ Συμεὼν χοινωνήσας, ᾿Ανδρίζου, χαὶ χρα- 
ταιούσθω, φησὶν, ἣ χαρδία σου" οὐχ ὑποπέσῃ γὰρ 
ἐνυπνίων ἐνεργείαις οὐχέτι, φυλαχὴν ἐπὶ τῇ ἄνωθεν 
ἐλπίδι πᾶσαν τῆς ἑαυτοῦ χαρδίας τιθέμενος " ὃ τοσοῦ- 
τον ἐπὶ πένθει πένθος τῷ Συμεὺν προστίθησιν, ὡς 
ἐπί τινας ἡμέρας ἄχρις ἐννάτης ὥρας μηδὲ τὴν θυ- 
ρίδα ὁπωσοῦν παρανοίγειν, ἀλλ᾽ ἀχριδῶς αὑτὴν ἐπι- 
χεχλεισμένην ἀνομίλητον παντάπασι διαμένειν, ἑαυτῷ 
μόνῳ xaX Θεῷ ποοσαξολεσχοῦντα. 


nis moratus fuerat. Volupe hic erat studia spectare 
cujusque presentium, precipue ministrantium 
altari; aliis sanctum a. terra sublevantibus, aliis 
vestimenta tangere cupientibus, plerisque propius 
propiusque adesse conantibus, omnibus quasi ra- 
tum habentibus, plus benedictionis relaturos illos, 
qui plus studii contulissent. 

43. Beatus itaque Symeon, stans super colum- 
nam, annos octo ibidem perduravit , uti progressu 
deinceps orationis docebilur : Joannes autem,quam- 
vis paetus cum Symeone esset, adhzsurum se illi 
semper spiritualis vinculo conjunctionis, et nullo 
unquam tempore separatum iri , nihilominus quod 
Suavi aspectu illius, gratiz divinze copiam prodente, 
frui oculis non liceret, angebatur corde, dolebatque 
tantopere, ut in lacrymas conspicuasnon raro pro- 
rumperet. Interea virtutum studia Symeoni in co- 
lumna majora erant prioribus : incrementum capie- 
bat mansuetudo, augescebat compunctio cordis, ube- 
riores fluebant lacryma pluviarum imbrem imitatz, 
lingua in decantandis Deo hymnis nihi] beatis cceli 
spiritibus concedebat. 

44. Ne autem, uti dicitur, glorietur omnis caro, 
quz jam ad id tatis pervenit, ut procreandis liberis 
apta sit, bellum Symeoni Satanas acerrimum in- 
dixit, usque adeo ut noctu etiam dormienti non leve 
periculum tentator crearet. Verumenimvero, ta- 
metsi per illud tempus somno succubuerat corpus, 
anima nihilominus vigilabat, erecta semper tamque 
attenta rebus suis, ut non modo nihil inde motionis 
libidinosx pateretur, verum etiam excusso confestim 
somno moestus atque lacrymabundus faciem percu- 
teret, atque ita secum ipse lamentaretur : V2 mi- 
sero mihi, quam prope a scelere abfui! quam pene 
inflictum mihi vulnus fuit, cui nec medicus, nec ars, 
nec pharmacum, nec aliud quidlibet afferre opem ul- 
lam potuisset ! At tibi, Domine et Salvator anima- 
rum nostrarum, tibi soli renum ac cordium scruta- 
tori supplex accedo, detegens infirmitatem meam ; 
quoniam tu et misereri omnium soles, et medicari 
omnibus potes. Hisce finitis, ccce iterum quemdam 
conspicit ad se descendentem ab ztbere, venera- 
bilem forma, canitie conspicuum, specie atque ha- 


D bitu sacerdotem, calicem salutiferum manibus prz- 


ferentem : locusque suavi odoris fragrantia repletus 
erat. Et is, qui apparebat, intemerata sacramenta 
Symeoni communicare visus : Viriliter, inquit, age, 
et confortetur cor tuum ; non succumbes posthac 
illusionibus insomniorum, si cordis tui custodiam 
Deo firmiter sperando commiseris. ltes illa priori 
Symeonis luctui spiritusque contritioni tantum ad- 
didit incrementum, ut diebus aliquot ad horam usque 


nona i i j 
m feuestram nullo modo adaperiret, sed bene obfirmatam retinens intus ipse lateret, commer- 
cio omni humano abstinens, sibique soli et Deo vacans. | 


με΄. "Ev τούτῳ δὲ xal τοῦ Ἰωάννου τοὺς συνήθεις 
πὶ τῆς οἰχείας βάσεως μετιόντος ἁγῶνας, ὑγιῶς τε 
κατὰ σώμα χαὶ ἀνότως ἔχοντος, ἐγγίζουσαν ἤδη 


προγνοὺς τὴν Ex:ivou ἔχδημίαν ὁ Συμδὼν, t0:010:; 


45. Inter hiec Joannes quoque in columna sua 
consuetas sibi exercitationes strenue obila&, τοῦτα 
beue sanus, wec v9 Nea NN, SNR NOSNSNS 


cujus tamen wiqraN owe γατονονα δον NUBSENS 


3027 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


* - πὴ 


Symeon, talibus ad eum verbis usus est : Ne animo Α πρὸς αὐτὸν μηνύμασι χρῆται - Μὴ ἀθυμήσῃς, Πάτερ, 


deflcias, Pater, si ebitua diem, quz» genus humanum 
sine discrimine universum manet, tibi quoque ap- 
propinquare audiveris ; intellexi enim citatum esse 
te a Deo; quod tibi quidem et quotquot virtutum 
tuarum zemulatores sunt requies potius ac vita est ; 
peccatoribus vero angustia, luctus, et mors (quod 
utinam non esset !) certissima. Nunc autem paterna 
tua ac spirituali benedictione me imperti : ac me- 
mento mei cum ad concupita tibi gaudia transieris, 
beataque illa visione omne desidertum transcenden- 
te dignatus fueris, ut nos quoque devicto mundo 
aliquando tecum eo transeamus, el facti compotes 
volorum, mutuo aspectu iterum fruamur. Neuti- 
quam turbatus est ad hoc nuntium Joannes, utpote 


jampridem ad illa animo comparatus : hoc tan- B 


tum reponit : Benedicat.te, fili mi, Deus Pater quem 
quzsivisti ; et unigenitus Patris Filius quem deside- 
rasti, et vivificus Spiritus cujus sancta gratia ditatus 
es; unica illa et immensa Deitas te ducat per omnia, 
illa securum prastet, illa consoletur : qui benedixe- 
rint te benedicti ab illa erunt, et qui maledixerint 
maledicti. Adjiciat tibi Deus honorem, propter il- 
lum quo me prosecutus es, quoniam me ut alterum 
parentem honorasti : quid autem mater tua? gra- 
tiam et misericordiam impetret a Deo, quz tanta 
mihi adjumenta subministravit. Cum audivissent 
hzee, qui aderant fratres, supreinaque vale dicentis 
verba esse animadvertissent, attoniti atque . exani- 
mati harebani; et vix tandem, ecquid de Sgmeone 
mandatum sibi vellet, interrogabant. Qui ait : Illud 
exopto, ut ardens studium virtutes Symeonis 
«mulaudi animos oinnium inflammet, et precibus 
ejus adjuvari mereantur; quoniam magnum et ho- 
norabile Deo, vas electionis est. Postquam hisce 
verbis instituisset ipsos, et simul precibus Deo 
commendasset, paululum quievit, et quasi sopitug 
leni soinno, decessit. 


εἰ τοῦ θανάτου κατὰ πάσης φύσεως ἀνθρωπένης x» 
γῶς ὁδεύοντος, ἐφίστασθαι ἤδη μέλλει: καὶ σοὶ τὰ τῆς 
τελευτῆς - ἑώρακα γάρ σε μετακληθέντα ὑπὸ Θεοῦ, 
ὅπερ σοὶ μὲν xal ὅτοις τὴν ἀρετὴν κατὰ σὲ ἀνάπαυ- 
σις μᾶλλόν ἐστι xa ζαὴ. ἁμαρτωλοῖς δὲ στενοχωρία, 
xai λύπη, χαὶ 02:25; (ὡς εἴθε: μὴ ὥφελον ! ) θάνατος͵ 
᾿Αλλὰ νῦν μὲν τῆς πατρικῆς σου xal πνευμδατιχῖς 
εὐλογίας μετάδος μοι, μέμνησο δέ μου καὶ πρὸς τὸ 
σοὶ ποθούμενα διαδαίνων χαὶ τῆς μαγχαρίας ἐχείνης 
θέας τῶν ὑπὲρ ἔφεσιν ἀξιούμενος, ὥστε Dua tva: 
παρὰ σὲ xal ἡμᾶς τὸν κόσμον νιχήσαντα:, xat ἀλλή. 
Anus ὄψεσθαι πάλιν μετὰ χρηστῶν τῶν ἐλπίδων. 0) 
ταραχθεὶς τοίνυν πρὸς τὴν ἀγγελίαν ὁ Ἰωάννης 
(ἡτοίμαστο xal γὰρ £x. πλείονος), AU μὲν σαὶ, τέκνον, 
εὑλογίαι, φησὶ, παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς ὃν ἐζήτη- 
σας, καὶ τοῦ Μονογενοῦς αὐτοῦ Υἱοῦ ὃν ἐπόθησε, 
καὶ τοῦ ζωοποιοῦ Πνεύματος οὗ τὴν χάριν ἐπλούτη- 
cag, τῆς μιᾶς xal ἀμετρήτον θεότττος, αὐτὴ σοι ὀδ- 
ηγία πρὸς πάντα xa ἀσφάλεια καὶ παράκλησις" d 
εὐλογοῦντές σε ηὐλόγηνται παρ᾽ αὑτῆς, οἱ δὲ xate- 
ρώὠμενοί σε χκατήρανται" προστεθεέῃη δέ σοι παρὲ 
Θεοῦ xat τιμὴ τῆς εἰς ἐμὲ τιμῆς ἕνεκεν, 63a. με xii 
πατέρα τετιμηχότι" ἡ δὲ σὴ μήτηρ, ἔλεος αὑτῇ xai 
χάρις παρὰ Θεῷ, [ἐφ᾽ οἷς τοσαῦτά μοι διηκόνησε. Τοῦ 
των οἱ παρεστῶτες ἀχούοντες, xal ὅτι ἐξόδια εἴη τὸ 
ῥήματα συνιέντες, ἄθυμοΐ τε χαὶ κατηφεῖς ἐστήχεσαν. 
Ἔπειτα μέντοι, Καὶ τίνας ἐπισχήπτεις ἡ μῖν ἐντολὶς 
περὶ τοῦ Συμεών ; ἐπηρώτων " ὁ δέ φησιν, "Iy ἐν- 
θρώποις γε πᾶσι σπουδὴ γένηται φοιτᾷν ὡς αὐτῶν, 
καὶ τῆς παρ᾽ αὐτοῦ εὐχῆς ἀξιοῦσθαι, ὅτι μέγα τι τὲ 
ayiov ἐχλογῆς σχεῦός ἔστι τῷ Θεῷ. Ὃ μὲν ὧν 
ταῦτα εἰπὼν, χαὶ συνταξάμενος αὐτοῖς, ἅμα xaliz 
εὐξάμενος, xal παραθέμενος αὐτοὺς τῷ Θεῷ, εἷς 
μιχρὸν ἡσυχάσας, xai ὥσπερ ὕπνῳ καταληφθεὶς, ἐξ 
εδήμησε. 


CAPUT VI. 
Orationis tempora : demones superati : potestas contra illos et virtus miraculorum caelitas data. 


40. Joannisex hac vita exitus, austerioris vile 
principium Symeoni fuit : qui, dolori et compun- 
clioni majori se daturus, modium alium, nulla 
fcnestella perforatum, impositum columnae subiil, 
veluti ipsius lucis usura aspectuque se privans. 
llic per integrum pene diem, ad horam scilicet 
nonam usque, continenti vacabat orationi: hora 
autem nona thurificationis officium alia excipiebat 
oratio : deinde sole jam occumbeTte aliam denuo 
exordiebatur, aqua tandem sole diem reducente 
desistebat : ac tunc. demum illud sibi occinens : 
In pace in idipsum dormiam εἰ requiescam, quo- 
niam tu, Domine, singulariter in spe habitare fecisti 
:e!* ; somnum perinde ac famulum accersebat, 
indulgebatque illi parcissime, ad necessarium dun- 
Vaxat corporis usum. Oratio autem ejus erant, Psal- 
terium totum et Mosaicz cantiones, ylageque dex- 


'* Psal. iv, 9, 10, 


μς΄. Συμεὼν δὲ τὴν ἐχδημία. ἀρχὴν οἰχείων καϑά- 
περ ἀγώνων πεποιημένος, τῷ γε πένθει χαὶ αὖθις 
προστίθησι, χαί τινα μηδὲ θυρίδα ἔχοντ: μόδιον 
ἐπὶ τοῦ κίονος ὕπεισιν, οἷα καὶ αὐτοῦ φωτὸς àzr 


b στερῶν ἑαυτόν. Εὐχὴ δὲ παρ᾽ ὅλην σχεδὸν ἡμέρϑι 


&yp: τέως ἐννάτης διηνεχὴς αὐτῷ ἣν - χατὰ μέντα 
τὴν ἐννάτην, εὐχὴ πάλιν ἡ τοῦ θυμιάματος τὴν t7 
χὴν διεδέχετο᾽ εἶτα ἡλίου ἤδη δυομένου, εὐχῖ,ς tt? 
ρας ἀρχόμενος, ἀνίσχοντος πάλιν ἐπαύετο" τηνιχλῦτε 
γὰρ ἐχεῖνα ἐχυτῷ ἐπιλέγων, ᾿Εν εἰρήνῃ ἐπὶ τὸ a& 
τὸ χοιμηθήσομαι καὶ ὑπγώσω, ὅτι σὺ, Κύριε, xt 
ταμόνας ἐπ᾽ ἐλπίδι κατῴχισάς με, τὴν ὄπνον ὅξ 
χαὶ οἰχέτην ἐχάλει, διαχονῆσαι μικρὸν αὐτῷ pk 
τὴν ἀναγκαίαν τοῦ σώματος χρείαν. Ἢ εὐχὴ δὲ, τὸ 
τε Ἑαλτήριον ὅλον καὶ αἱ τοῦ Μωσέως δαὶ ἣν, 
πληγαί τε κατὰ τῶν στέρνων τῇ δεξι3 (ἡ ἀριστερὰ 
«ἂρ πρὸς θεὸν τέτατο) καὶ δακρύων ὀχετοὶ τὸ τρίχινο 


29 VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3030 


£xsivo λούοντες ἔνδυμα, ἑξῆς δὲ ἀνάγνωτις xai A fera inflicte pectori (nam sinistra ad Deum ten- 


θείων μελέτη λογίων. θυμίαμα μέντοι λαμδάνων τῇ 
δεξιᾷ, προσέφερε πολλάχις Θεῷ xal 6 χαπνὸς (ὁ 
Θεός pou, τίς ἀπαγγελεῖ τὰ θαυμάσιά σου !) xal 
χωρὶς ἀνθράγων ἀνήτι" ἄλλοτε δὲ χαὶ 0,30) 
συμϑάλλοντος αὐτῷ ἡσθάνετο xol συναποδιδόντος 
τὸ ᾿Αλληλούϊα. Τὰ πολλὰ δὲ οὐδὲ ὕπνου τὸ παράπαν 
ἐγεύξτο, ὥστε χαὶ τριάχοντα νύχτας ὅλας χαὶ ἡμέρας 
ἴτας ἐπέμεινε, προσευχόμενος ἀπαλλαγῖιναινττις τοῦ 
ὕπνου μέθη: * ἀλλ᾽ ἐῤῥέθη μυστιχῶς αὐτῷ xai 
ἀποῤῥήτως ὑπὸ τῆς χάριτος, ὅτι Δεῖ σε βραχὺ 
καθεύδειν. 

ducere: verum, gratia intus loquente, arcanum 
quieli te tradas. 

Bs. Ταῦτα δεινῶξ ὥπλισε πάλιν τὸν πονηρὸν 
ἐπ᾽ αὐτὸν, ὄφει πρὸς τὴν ἐπιδουλὴν τῷ παλαιῷ xat 
νῦν ὀργάνῳ χρώμενον * πλὴν ὅσον ἐχεῖ μὲν πείθειν, 
ἐνταῦθα bb φοῦδεῖν ἔμε)λεν. ᾿Ὑποδεθλήχει γὰρ ὄφιν 
αὐτῷ, φοδερόν τι χαίνοντα xal συρίττουτα, xal 
δαχεῖν ἀπειλοῦντα * ὁ ὃὲ θαῤῥαλέᾳ xai χειρὶ χαὶ 
Ὑνώμῃ λαθόμενος, παίων ἣν χομιδῇ χαὶ συντρίθων, 
ἕως τῶν ὁσίων χειρῶν ἐχείνω» διολισθήσα: χαὶ χατὰ 
γῆς πεσὼν, ἀφανὴς ἐγεγόνει, αὐταῖς ὡς εἶχε colat 
τὸ οἰχεῖον ἔνδυμα παρὰ τοὺς αὑτοῦ πόδας ἀφεὶς, 
τοσούτου θαύματος ἀψευδὲς μαρτύριον. Τοῦτο χαλε- 
. πωτέρα γίνεται πληγὴ τῷ βασχάνῳ, χαὶ v3; οἰχείας 
δυνάμεις συναγαγὼν, τόν τε χίονα χύχλῳ διαλαβὼν, 
ἀνατρέπειν αὑτὸν εἰς ἔδατοος ἐπειρᾶτο. ᾿Αλλ᾽ ἡ θεία 
χάρι:, ὥσπερ τις ἄνωθεν ἀστραπὴ διά:τουσα, φεύ- 
γεῖν ὅσα χαὶ μάστιγι τούτους ἐλαυνομένους ἐποίει, 
μέγα τι χαὶ δεινὸν ὀλολύζοντας, ᾿Αλλὰ τὸν φθόνον 
οὐχ Tj» ἣρεμεῖν, ἀλλὰ πτέρυγας πετεινοῦ λαθὼν ὁ 
ἐχθρὸς (τὸ πρόσωπον δὲ παιδίου εἴκαστο τῷ προσ- 
ὠπῳ), προσδάλλει τῷ Συμεών " ὁ δὲ τὸ τοῦ σταυροῦ 
σημεῖον διατυπώσας, ὡσεὶ χαπνὸν αὐτίχα διατχεδά- 
ζει. Ἔπειτα μέντοι χρότοις ἐναερίοις xai θορύθοις 
χαὶ ἤχοις ὑπὲρ χεφαλῆς αὐτοῦ χέχρητο, δῆθεν ὡς 
bx αὐτὸν ἐπιών" οὐ μὴν ἀλλὰ xal ἀθρόον Ex νότου 
λίθῳ μεγάλῳ τὸν κίονα βάλλει " χαὶ ὁ μὲν περιτρέπει, 
f| θεία δὲ χάρις ἐν ὁμοιώματι περισνερᾶς εὐθεως 
ἐπιφανεῖσα, τὴν περιτροπὴν ἵστησιν. ᾿'Εξῆς δὲ xal 
χεῖρας αὐτοῦ δεσμεῖν τοῦ πονηροῦ πειρωμένου, τῷ 
παλαιῷ xai πάλιν φαρλάχῳ τῷ σταυρῷ κἀνταῦθα 
χρησάμενος, εὐθὺ; αὐτοῦ τὴν δύναμιν σβέννυσι. 


μη΄. Τέλος οἷά τις ἀναιδὴς αὐτῷ πρόσεισι παῖς, 
μέλας ὅλος καὶ ἰδεῖν αἰσχρὸς, χεῖρας ἱταμῶς ἐπιθα- 
λεῖν, χαὶ εἰς συμπλοχὴν ἐλθεῖν ἐπειγόμενος, "ἔτι τὸ 
ἅπαξ τοῦτο, λέγων, παλαίσω σοι, καὶ εἴπερ 02 χατ- 
ἰσχύσω σου, τὸ γοῦν παρὸν ἀπελεύσομαι. Ταῦτ᾽ ἕλε- 
γξ, χαὶ μετὰ μεγάλων ἤχων καὶ θορύδων ἐπήε:, τα- 
pays πάντα πληρῶν, ἵνα τῷ παραλόγῳ τῆς ἐφόδου 
xal χαταπλήξῃ. Ὁ δὲ μηδὲν ὑποτρέσας, ἀλλὰ πρὸς 
«τὸ οἰχεῖον ὅπλον εὐθὺς τὰ- εἰς Χροιστὸν βλέψας ἐλπί- 
δας, εὐψύχως τε τὴν πάλην χαὶ γεανιχῶ; ὑποστὰς, 
λαδόμενος αὐτοῦ τῶν χειρῶν, ὀπίσω τε περιαγαγὼν 
αὐτὰς καὶ δεσμήσας, ἀφανῆ τίθησι, χενὰς αὐτοῦ τὰς 
ἀπειλὰς ἀποδείξας. Εἶτα ἡδύ τε πρὸς οὐρανὸν ἰδὼν, 


debatur) et veluti rivuli lacrymarum pannesam 
detritamque lacernam irrigantes: hzc vero exci- 
piebat lectio atque meditatio divinorum oraculorum. 
incensum quoque dextera prehensum. offerebat 
5ape Deo, et fumus (o quis mirabilia Domini au- 
nuntiabit?) sine prunis sublime ferebatur: alias 
vero audiebatur simul psallere cum turba, simul- 
que Alleluia subjicere. Longissimo sepe tempore 
nihil omnino somni oculis videbat, adeo ut tri- 
ginta interdum noctes integras totidemque dies 
continuaret, rogitans Deum, expertem somni vitam 


tacitumque responsum accepit: Oportet aliquantula 


47. Hzc iterum adversus illum armaverunt dz- 


B monem ad insidiandum ei tunc quoque antiquao 


suo instrumento usum, sub illo tamen discrimine, 
quod in paradiso blandis lenociniis persuadere, 
hic gravi terrore dejicere conatus sit. Submisit 
itaque serpentem, horribiliter hiantem sibilantem- 


. que, et mordere minantem: quam vir sanctus, au- 


daci manu juxta ac mente apprehensum, valide 
allisit contrivitque, donec sanctis illius manibus 
elapsus in terram, evanuit cx oculis, demissa ad 
pedes sancti pelle, ut erat squamis tecta, pro irre- 
fragabili testimonio miraculi. Gravissime illud sen- 
sit impostor; tum, omnes in unum vires colligens, 
comprehensam per ambitum columnam iu terram 
dárc laborat: verum gratia divina, in. modum 
fulguris ccelestis emicans, imnachinatores illos velut 
flagello compellebat arripere fugam, horrendum 
frementes atque ejulantes. Non hic stetit invidia. 
inimici: alas volucris 5}}:} adaptat, et faciem pueri 
assimilans , conapectui Symeonis se offert ; qui ef- 
formato crucis signo confestiin , ut ventus fumum, 
dissipavit hostem. Tunc crebris plausibus tumul- 
tibusque cum ingenti sono supra caput ejus in aere 
excitatis, in ipsum facturus impetum videbatur : 
magnsa quoque molis saxum ex parle australi in 
columnam jacit : qux impetu illo eversa fuisset, 
nisi gratia divina, in sitilitudine columbz apparens, 


'Tuentem stitisset. Postea etiam , eodem spiritu vin- 


culis constringere manus Symeonis tentante, hic ad 
pharmacum, jam pridem contra illius venenum prz. 
seniissimum, sacrosancluim, inquam, crucis signum 
confugiens, cunctas tentantis vires infregit. 

48. Denique, uti puella quzdam effrons, viro Dei 
accedit, totus niger, totus aspectu deformis : ma- 
nusque collo jamjam injecturus, et in complexum 
ruere festinans : Certaminis, inquit, aleam, adhuc 
semel tecum luctans, jaciam : et siquidem non pre- 
valuero tibi, iu presentia recedam. Isthzc elo- 
cutus grandi cum sono strepituque irruit, omnia 
replens tumultu, ut vel ipsa invasionis :nsolentia 
terrorem incuteret. At ille neutiquam so aver- 
tens, consueta corripuit arma, spem scilicet in 
Christo positam, alacrique ac generoso animo cer- 
tamen aggrediens, manus hostis 399 ce e, eS 
post tergum 20d9eU$ NYC, SMS WA. SX SENSN 


3031 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


ΝΗ - em * 


C. p. 


. recedere coegit, edoctum vanas esse ejus minas. A τοὺς εὐχαριστηρίους, εἰ δὲ βούλει, ἐπινιχίους por- 


Deinde suaviter in ccelum sublatis oculis, hymnos 
Deo in gratiarum actionem, aut, si ita vis, in victoriz 
obtenta commemorationem, cecinit, accenso ad hoc 
cereo quem utraque manu tenebat, cuique epinicia 


fyev ὕμνους θεῷ, φῶτα ποιήσας xat κηρὸν Exasip 
χειρὶ χατέχων, οἷς συνεμέτρει τὸν ἐπινέχεον" o) γὰῤ 
πρότερον ἡ γλῶττα τῶν ὕμνων πέπαυτο, ἕως ταῖς 
χηροῖς χαυθεῖσι τὸ φῶς EcÓtato. 


sua commensurabat ; non enim prius cessabat ἃ cantu lingua, quam consumpta cera lumen ezstingoe- 


retur. 

49. Interea temporis (verum quz oratio res, om- 
ni eloquentia superiores, explicet? me certe ad 
nudam illarum memoriam tremor occupat), inter- 
ea, inquam, videt orientem versus apertum cce- 
lum et inibi Dominum nostrum Jesum Christum : 
videbatur autem veluti circulus quidam ex electro, 
multo lumine et flamma rutilante, ipsum ambire ; 
videbantur et archangeli Michael atque Gabriel, 
placide a dexteris alter, alter a sinistris consti- 
tuti; videbantur denique nubes plurime, que 


erant suppedaneum illius apparebantque veluti pul- . 


vis pedum ejus. Confestim igitur Symeon, ma- 
nibus mentisque oculis elevatis, adorabat illum, 
qui sibi apparebat, ut juxta beneplacitum ipsius 
fructus utiles in se progignerentur. Quid ad hzc 
ille, qui gloriflcantes se glorificare solitus est quan- 
tumcunque supereminens Deus? Digitis innuens 
ter Symeonem signavit : atque ecce dzmones, 
tánquam caprarum porcorumque greges, super fa- 
ciem terre (contra quos data Symeoni potestas 
fuit, et in confirmationem potestatis virga in manu 


μθ΄. Ἐν τοσούτῳ δὲ ὁρᾷ (ἀλλὰ πῶς ἂν τὰ χρεΐττω 
λόγου λόγος γνωρίσειε ; φρίχη γάρ με καὶ πρὸς τὶν 


μνήμην εἰσέρχεται), ὁρᾷ τοίνυν, καὶ ἰδοὺ ἀνέῳχτο μὲν 
ἐξ ἀνατολῶν ὁ οὐρανὸς, xaY ὁ Κύριος- μων ἐπ᾽ αὖ- 


τοῦ Χριστὸς ὁ Θεός" ὅρασις δὲ ὡς ἢλέχτρου xóxlg 
περὶ αὐτὸν ἐν φωτὶ xal πυρὶ στρεφομένονυ, Μιχαήὶ 
πε xai Γαδριὴλ οἱ τῶν ἁγίων ἀγγέλων πρῶτοι, ὁ 
μὲν ἐχ δεξιῶν πράως, ὁ δ᾽ ἐξ ἀριστερῶν παρεστῶτες, 


B τό τε τῶν νεφελῶν πλῆθος ὑποπόδιον αὐτοῦ χαθάπερ 


τις χονιορτὸς ποδῶν αὐτοῦ. Χεῖρας τοιγαροῦν ὁ Συ- 
μεὼν αὑτίχα xai ὄμματα χαρδίας “πετάσας, ἐδεῖτο 
τοῦ ὀφθέντος, ὥστ᾽ εὐδοχῆῇσαι χαρποὺς ἀγαθοὺς αὐτῷ 
δι᾽ αὐτοῦ προσαχθῆναι. Τί οὖν ἐνταῦθα ; Ὃ τοὺς &- 
ξάζοντας αὑτὸν ἀντιδοξάζειν εἰδὼς καὶ πολλῷ τῷ μέ- 
σῳ Θεὸς, νεύσας τοῖς δαχτύλοις ἐσφράγισε τρίς" χαὶ 
ἰδοὺ οἱ δαίμονες, ὥσπερ αἰγῶν χαὶ χοΐρων Bosxi- 
ματα ἐπὶ πρόσωπου τῆς γῆς (ἐξουσία τε xax' αὐτῶν 
τῷ Συμεὼν δεδομένη ῥάδδος τε διὰ χειρὸς αὐτῷ 3.» 
Θαιοῦσα τὴν ἐξουσίαν), καὶ φεύγειν ἔκεῖνοι πάντε; 
ἀγεννῶς ὡρμημένοι, ὅσα τε καπνὸς ἣ χοῦς ἀτὸ 
προτώπου αὐτοῦ ἐχλείποντες. 


ejus), omnes imbelles facti, illico in fugam se precipitabant, veluti fumus aut pulvis a facie sandi 


deficientes. 


50. Visionem hanc sua quoque miracula conse- (C 


cuta sunt ; nam quotquot malis spiritibus aut alia 
quavis :xgritudine vexati ad Symeonem accesserunt, 
liberati quisque malo suo reversi sunt. Viderunt 
etiam et sanctus ipse, et plures alii, quibus ea gra- 
tia concessa fuit, tres angelos Dei, quorum alter 
ad dexteram, alter ad sinistram, tertius pone ter- 
gum Symeonis stantes, atramentum manibus tene- 
. bant; etqui sanitatem: consecuturi erant, jubente 
sancto, velut in sindone, ipsa nive candidiore, scri- 
bebantur : neque singuli tantum, sed quam plurimi 
etiam simul, qui salutis causa;accesserant, referebant 
obtentam. Nam multi aliquando a demonibus in- 
scssi, spumam ore ejectantes, Symeonem adiverunt ; 
qui impressit singulis salutare crucis signum ; jussit- 


ν΄, Τῇ ὄψει τοίνυν ταύτῃ xat τὰ θαύματα ἣηχχολού- 
Get, xal πάντες ὅσοι πνεύμασι πονηροῖς, f) καὶ ἄλλας 
πάθεσι χάμνοντες ἐχείνῳ προσΐεσαν, ἐλεύθεροι τοῦ 
λυποῦντος ἔχαστος ἐπανήεσαν. Ἑωρῶντο γὰρ αὑτῷ 
τε ^( 'Aylo, καὶ πολλοῖς ὅσοι καὶ τοιαῦτα δηλαδ 
βλέπειν ἠξίωντο, ἄγγελοι Κυρίου τρεῖς, ὁ μὲν i 
δεξιῶν, ἕτερος δ᾽ ἐξ εὐωνύμων, ol δ᾽ ὄπισθεν doro 
τες τοῦ Συμεὼν, τό τε μέλαν αὑτοῖς ἐν χεροῖν, xal 
τῶν ἰαθῆναι μελλόντων ἔχαστος τοῦ ἀγίου λέγοντος, 
ὡς; ἐν σωματείῳ λευχοτέρῳ xal χιόνος ἐγράφετο" cd 
xa0' ἕνα δὲ μόνον, ἀλλὰ xal κατὰ πλῆθος Verrius 
οἱ προσιόντες ἐτύγχανον. Προσῆλθον γάρ ποῖε πὸλ- 
λοὶ χατὰ ταυτὸν δαιμονῶντες, xal ἀφρὸν τοῦ στόμδ- 
τος παραπτύοντες " ὧν ἑχάστῳ σφραγῖδα ποιήσας, 
τοῖς τε πνεύμασιν ἐν ὀνόματί φησι τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ 


que spiritus in nomine Filii Dei, pro nobis in cru- D τοῦ δι’ ἡμᾶς σταυρωθέντος ἀπαλλαγὴν παραγγεῖλας, 


cem suffixi, inde faccssere : atque illi, nulla interpo- 
sita mora, abitum parantes multumque vociferantes, 
reliquerunt homines liberos et incolumes, puro ore 
Jaudes Deo celebrantes. Caeterum qui circumsta- 
bant Symeonem angeli, ad miracula et medicatio- 
nes opem suam conferentes, ita ipsi astiterunt 
aliquo tempore; deinde pro more jussi scribere a 
sancto, negarunt id se facturos imposterum, di- 
centes: Auctus es perspicua Dei potentia οἱ vir- 
tute : cuncta deinceps te intercedente evenient pro 
fide accedentium tibi; patrabuntur miracula per 
impositionein manuum tuarum, per tactionem ine- 


lotes, per fimbria: sacci, per virgam Qawueam, 


ἀπαλλαγῆναι παραχρῆμα παρασχευάζει, μέγα βοῶντα 
καὶ ὑγιῶς ἔχοντας τοὺς ἄνδρας ἀπολιπόντα, vroaxiy 
στόματι τὰς αἰνέσεις τοῦ Θεοῦ μεγαλύνοντας. Οἱ μὲν 
οὖν χυχλοῦντες αὑτὸν ἄγγελοι, χαὶ πρὸς τὰ θαύματα 
χαὶ τὰς ἰάσεις διαχονούμενοι, παρέμενον οὕτως αὐτῷ 
μέχρι καιροῦ " εἶτα χατὰ τὸ σύνηθες αὐτοῖς εἰπόντος 


γράψαι τοῦ Συμεών " Οὐχέτι, φασὶν Exelvot, γράφειν 


οὐ μὴ προσθῶμεν" ηὔξηνται γὰρ ἐν σοὶ περιφανῶς αἱ 
τοῦ Θεοῦ δυναστεῖαι, xal πάντα λόγῳ καὶ δυνάμει 
λοιπὸν χατὰ τὴν τῶν προξερχομένων πίστιν γενΐσε- 
ται διὰ σοῦ ἐν ἐπιθέσει χειρῶν σου, ἐν ἀφῇ μηχωτῆς 
σοῦ, ἐν χρασπέδῳ τοῦ σάχχου σου, ἐν τῇ βαΐνῃ 2:7: 
(uf be, ὦ va VR e SWR RS χόνεως παρὰ σοῦ 


3033 


IVITA ἃ NICEPHORO CONSCRIPTA. 


303£ 


δεδομένης, καὶ OV αὐτῆς δὲ τῆς τοῦ σοῦ ὀνόματος A quinimo per pauxillum pulveris ad te dati, et solam 


ἐπιχλήσεως " ὅπου γὰρ ἢ σὴ μνήμη, ἐχεῖ xal ἡ θεία 
χάρις, πᾶταν ἀσθένειαν κατὰ πάντα χαιρὸν ἰωμένη. 
"Ὄψονται δέ σε πολλοὶ xaX ἐν οἰχίαις καὶ ἐν ὁδοῖς, 
xai ἐπὶ πᾶσιν ἔργοις αὐτῶν" xal πάντες ὅσοι δεἧσον- 
ται τοῦ Θεοῦ διὰ σοῦ μεσίτον, ἐν ἐρήμοις, ἐν ὄρε- 
. σιν, ἐν θαλάσσῃ, ἐν γῇ, ἐν φυλαχῇ, ἐν αἰχμαλωσίᾳ 
σωτηρίαν παρὰ σοῦ χομιοῦνται * πᾶσί τε θλιδομένοις 
ἔσῃ χαταφυγὴ, xal χαίρουσιν ἀσφάλεια, xat πᾶς € 
πεπιστευχὼς δοῦλον ἐχλεχτὸν εἶναί σε Θεοῦ, ἐπὶ 
ἀσπίδα χαὶ βασιλίσχον ἐπιδήσεται, xat πατήσει ἐπ- 
άνω ὄφεων χαὶ σχορπίων, καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν 
τοῦ ἐχθροῦ. Ταῦτα οἱ μὲν εἰπόντες, ἀπῆλθον, τῷ ὃὲ 
Συμεὼν ἔτι μᾶλλον ἐξ ἐχείνου τὰ θαύματα πλείω ἐπ- 
ἐῤῥει, ὡς; xal τυφλοῖς ὀφθαλμῶν φῶς διὰ μόνης 
ἐχείνου xpocsuytis χαρισθῆναι. 


nominis tui invocationem ; ubicunque enim memo- 
ria tua recoleiur, ibidem et gr.tia Dei presto erit, 
omnem omni tempore infirmitatem curatura. Vide- 
bunt te multi in domibus, in itineribus, in quovis 
opere suo; et quicunque precabuntur Deum per 
intercessionem tuam, in solitudine, in moutibus, 
mari, terra, carcere, servitute exsistentes, sanila- 
tein per te recuperabunt : omnibus afflictatis tu 
eris refugium, gaudentibus omnibus securitas eris : 
quisquis crediderit electum Dei servum esse te, su- 
per draconem et basiliscum gradietur, et ambulabit 
super serpentes eL scorpiones, superior omni vc- 
neno inimici. His dictis, abierunt angeli; Symeon 
autem ex illo tempore pluribus etiam miraculorum 
gratiis affluxit, adeo ut cxcis per solam ipsius pre- 
cationem lumen oculorum concederetur. Sed ea 
nunc sigillatim prosequamur. 


CAPUT VII. 


Miracula circa energumenos, mortuum, et veneficia ; alia per discipulos facta ; mirabilis visio. 


να΄. Ἵνα δὲ xat τὰ xa0' ἔχαστον ἐπεξίοιμεν, 
«0091106 τις αὐτῷ γυνὴ, τέχνον ἄλαλον χαὶ δαίμο- 
νι χάτοχον ἔχουσα " xal ἣ μὲν ἐπιτεθειμένην τὴν 
θυρίδα ἰδοῦσα, τίθησε τοῦτο παρὰ τῇ τοῦ χίονος 
βάσει " παραχρῆμα δὲ οἷά τις ἐξέλαμψεν ἄνωθεν ἀπὸ 
τῆς μηλωτῆς ἀστραπὴ, τῇ δὲ ἦλος συνέζευχτο,, xol 
φωνὴ κατόπιν ἠχούετο" Ἔξελθε, «b ἀχάθαρτον πνεῦ- 
μα, διωχόμενον ὑπὸ Χριστοῦ διὰ τῆς ἐν τῷ Συμεὼν 
χάριτος, λέγουσα * xal ὁ παῖς ἀπὸ τῆς διπλῆς εὐθὺς 


51. Accessit viro sancto mulier quadam, qux 
puerum mutum et dzemone obsessum habebat : 
cumque obfirmatam fenestram consplcaretur, pue- 
rum ad columnze basin deponit. Continuo autem 
tanquam fulgur desuper e melote Symeonis emi- 
cuit, cui additus sonus auditaque post tergum vox 
est, quae dicebat : Exi, impurissime spiritus, fuga- 
tus a Christo per gratiam Symeonis. Ita puer du- 
plicis mali curationem accepit, non tantum vexa- 


ἰᾶτο μάστιγος, ob τῆς τοῦ δαίμονος μόνον ἐπηρείας C tione daemonis liberatus, sed clara etiam voce 


ἀπηλλαγμένος, ἀλλὰ xaX λαμπρᾷ γλώττῃ Θεὸν xol 
τὸν αὐτοῦ θεράποντα μεγαλύνων. Μετὰ δὲ ταῦτα 


πρόσεισί τις ἀνὴρ αὐτῷ τῆς Καππαδοχῶν ὡρμημέ- - 


νος δαίμονι δεινῶς ἐταζόμενος, Ἐλέησόν με, δοῦλε 
τοῦ Θεοῦ, χράζων, ὑπὸ δαίμονος θανατούμενον * τοῦτο 
δὲ xal εἰς τρίτην ἑξῆς ἡμέραν ἐπέμενε δρῶν. Πα- 
ραχύψας τοίνυν ὁ ἱερὸς Συμεὼν, τῷ τε πνεύματι 
τῷ ἀχαθάρτῳ ἐπιτιμήσας, εἶτα xal χράσπεδόν τι 
«οὔ οἰχείου σάχχου φυλαχτήριον τῷ ἀνδρὶ δεδωχὼς, 
ὑγιῆ τοῦτον οἴχαδε ἀπολύει. Ὁ δὲ οἷς ἂν ἐντύχοι 
“κάλιν ὁμοίως πάσχουσι (πεπαίδευτο γὰρ τὸ συμπα- 
θὲς ἐξ ὧν πέπονθεν), ἑτοίμως τὸ δοθὲν μετεδίδου " 
al θεραπείας xal αὐτοὶ τυγχάνοντες, τῷ χοινῷ προτ- 
ἤεσαν εὐεργέτῃ Θεῷ, xal αὐτῷ τὰς εὐχαριστίας ἀπο- 
διδόντες. 

νβ΄. Νεανίαν τινὰ δαίμων τοσοῦτον ἠνώχλει, ὡς 
ῥίπτειν ἑαυτὸν χατὰ γῆς, καὶ λίαν ἀσχημόνως 
σπαράττειν, ἤδη δὲ καὶ τῆς οἰχείας γλώττης ἕλεει- 
νῶς παρατρώγειν. Τοῦτον τοιγαροῦν τῷ θείῳ Συ- 
μεὼν προσελθόντα, χαὶ θερμῶς αὐτοῦ καταδεηθέντα, 
ἐπιτιμῆσει χατὰ τοῦ πονηροῦ πνεύματος, τοῦτον 
ἀπαλλάττει τοῦ ἐνοχλοῦντος, χαὶ ὑγιῶς αὐτίχα δείχνυ. 
σιν ἔχοντα. ᾿Αντιοχέα τινὰ χατεῖχε περὶ τὸν στόμαχον 
τιάθος, οὕτω δεινῶς αὐτοῦ στρέφον τὰ ἔνδον, ὡς καὶ 
τῷ ἐδάφει προσεῤῥίφθαι πολλάχις, οἷά τινι δαίμονι 
χαταθεθλημένον. Οὗτος τοιγαροῦν προσέρχεται τῷ 
ἁνίῳ, 53x 053! μηνύων τὴν χαρδία; ὀδύνην, καὶ τοῦ πά- 


Deum pariter ac famulum ejus magnificans. Deinde 


accedit vir quidam e Cappadocia oriundus, qui a 
difficili demone graviter torquebatur, clamans: 
Miserere mei, serve Dei, quia a d2emone perimor: 
idque tribus diebus continuis factitare persevera- 
bat. Cumque tandem prospexisset sanctus impu- 
rumque spiritum increpuisset, deinde et particu- 
Jam sacci sui pro amuleto dedisset homini, inco- 
lumemillum domum dimisit. [s autem in quoscunque 
incidisset simili malo laborantes (jam enim ex malo 
suo aliorum misereri didicerat), datam sibi parti- 
culam cum illis prompte communicabat : qui et 
ipsi sanitatis participes facti, ad communem bene- 
factorem Deum, gratias acturi, se conferebant. 


52. juvenem quemdam horrendum adeo in mo- 
dum infestabat dxmon, ut humi se projiceret, 
turpiter unguibus laceraret, linguam etiam suam 
miserabiliter voraret. Isthunc infelicem divinus 
Symeon ad se progressum, ferventerque deprecan- 
tem, castigato verbis malo spiritu, liberat, et con- 
festim bellissime habentem exhibet. Antiochenum 
quemdam stomachi dolor invaserat, tam acerbe 
intestina versans, ut terrze szepius allideretur tan- 
quam a d:emone prostratus. 15 itaque sanctum adit, 
lacrymis testans cordia anqoves, Wie NxNuSXS WtR- 
cando Conte dens quw eXSrONOS SSURSW, SUN. 


3235 


5, SYMEONIS JUNIORIS 


3035 


pannos vestis suz» porrigit; moxque incolumitas A θους ἀπαλλαγῆναι δεόμενος. Ὁ δὲ πρὸ; τὰς αὐτοῦ 


dolentem consequitur. 


53. Ilomo quidam, cujus forte exstinctus erat fi- 
Iius, firmiter sibi persuadens, nihil per sanctum non 
impetrandum, quod a Deo postulasset (quoniam ita 
natura comparatum est, ut quod ardenter quis ex- 
petit, id impetratu facile eredat), illico ad divinum 
Symeonem accurrit, dolenter plorans, ejulans, 
plangens, multisque aliis modis atque factis aestum 
cordis sui exprimens; clamatque: Miserere mei, 
serve Dei, miserere filii mei, mihi nuper morte 
erepti; quem uondum, uli communis defunctis 
lex exigit, in sepulcrum intuli, nec quidquam ter- 


δεήσεις ἐπιχλασθεὶς χράσπεδόν τι τοῦ οἐχείου ῥά- 
xou; ὀρέγει, χαὶ τοῦτο θεραπεία παράχρῖ κα τῷ 
πάτχοντι γίνεται, 

νγ΄. ᾿Ανθρώπῳ τινὶ συνέδη τὸν υἱὸν τελευτῆ, sat, 6 
δὲ μηδὲν ἀδυνατεῖν τῷ ἁγίῳ πιστεύων ὅπερ ἂν τοῦ 
Θεοῦ δεηθείη (ἐπεὶ χαὶ πέφυχε φύσει, πᾶν ὃ σφύδρα 
βούλεταί τις, τοῦτο χαὶ ῥᾳξίως πιστεύε:ν), εὐθὺς 
παρὰ τὸν θεῖον Συμεὼν ἀποτρέχει, χλαίων πιχρῶς, 
ὁλολύζων, χηπτόμενος, καὶ πολλοῖς ἄλλοις σχήμα-σί 
τε xai πράγμασι τοὺς χκαύσωνας τῆς χαρδίας παρα» 
σημαίνων" Ἐλέησόν με, δοῦλε τοῦ Θεοῦ. λέγων, EX£v- 
σον ἄρτι θανάτῳ τὸν παῖδα ζημιωθέντα, ὃν οὐδὲ τῷ 
χοινῷ τῶν τεθννηχότων ἔθαψαν νόμῳ, οὐδὲ γῆν ἐκπ- 
ἐόαλον ἤδη χειμένῳ, πιστεύων ὡς ὅπερ ἂν καὶ βούλῃ, 


rz illi injeci; credens quod tu perfectum des apud B ἀνύεις παρὰ Θεῷ " οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ θαῤῥῶν σου τῇ 


Deum, quidquid volueris; omninoque confido 
de benignitate tua, forte ne despicias me na- 
turali in filium amorc totis visceribus zstuantem. 
Tactus commiseratione, cognitoque secreto diviuae 
gratiz instinctu, reversuram in puerum animam, 
surrexit atque ad patrem conversus : Vade, inquit, 
in nomine Domini nostri Jesu ehristi , filius tuus 
vivit. Hic, nihil de fide verborum dubius, celeritate 
qua potest maxima domum revertit : et (qua autem 
. mens, o saeculorum Rex ininortalis et unice, tantum 
miraculum comprehendere valeat! ) vivum invenit 
filum ; quem continuo acceptum, aut potius prater 
spem receptum, itinere relecto, Symeoni sisti. In 
quas hic voces exsultabundus non resolvit os suum! 
quos in grati animi testimonium hymnos Deo san- 
eloque non cecinit! 

$54. Quemadmodum autem par erat, proficere 
tantum gratia Symeonem, quantum ztate, et. pro- 
pius accedere ad Deum, qui accedebat ipsi : con- 
spicatur rursus (verum quz dicendi facultas expli- 
cet, quod animus nequit comprehendere ? caligat 
enim, facta solum rei mentione, timetque 29d re- 
liqua progredi), conspieatur, inquam, Dominum ac 
Deui nostrum. Presto erant sanctorum angelorum 
turmas, stabat equus ante Symeonem colore can- 
dido, angelorum primi ferebant diadema, quod 
eral ex pretioso lapide, cruxque affixa illi erat ; 
et stella, in modum fulguris coruscantis, 9upere- 


. χρηστότητι πάλιν, ὡς οὐ παρόψει με, σφοδρῶς 07b 


τἧς φύσεως οὕτω τὰ σπλάγχνα γχαιόμενον. "Exsoy 
τοῦτον τοίνυν λαβὼν, χαὶ γόνατα θεὶς ἐπὶ γῆν, τοῦ 
ἄνωθεν πάλιν αὐτὸς ἐλέους ἐδεῖτο, xat γνοὺς ἀποῤῥὴ» 
τως ὑπὸ τῆς χάριτος τὴν εἰς τὸν παῖδα τῆς ψυχῆς 
αὖθις ἐπάνοδον, ἀναστὰς, xal πρὸς τὸν πατέρα τοῦ 
παιδὸς ἐπιστραφεὶς, Ἐν ὀνόματι, φησὶ, τοῦ Kupico 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ πορεύου, ὁ υἱός σου ζῇ. Ὃ ὃ, 
τῷ λόγῳ παραχρῆμα πιστεύσας, xat οἴχαδε τὴν τα- 
ylatnv ἐπανελθὼν (nola, μόνε τῶν αἰώνων ἀθάνατε 
βασιλεῦ, ἀκοὴ θαῦμα τοσυῦτον χωρῆσαι δυνήσεται 1), 
ζῶντα τὸν υἱὸν εὑοίσχει" ὃν xal λαθὼν εὐθὺς, ἃ παρ᾽ 
ἐλπίδα μᾶλλον ἀπολαδὼν, xal πρὸς τὸν Αγιον &va- 
στρέψας, ποίας ἀγαλλιωμένῳ στόματι φωνὰς oix 


ἡφίει; τίνας οὐχ εὐχαριστηρίους ὕμνους Θεῷ xat τῷ 


Συμεὼν ἀπεδίδω ; 

vU. Οἷα δὲ εἰχὸς προχόπτειν ὥσπερ ἡλιχίᾳ τὸν 
Συμεὼν, οὕτω xaX χάριτι, καὶ μᾶλλον ἐγγίζειν 9:9 
τῷ ἐγγίζοντι, ὁρᾷ μετὰ ταῦτα πάλιν (ἀλλὰ πῶς ἂν 
τὰ μηδὲ νῷ ληπτὰ λόγος ἑρμηνεῦσαι δυνήσεται; 
ἰλιγγιᾷ γὰρ ἤδη καὶ πρὸς τὴν μνήμην, xol δέδι: 
«ροσδῖναι τοῖς ἐφεξῆς), ὁρᾷ τοιγαροῦν τὸν Κύριον 
ἡμῶν xal Θεὸν, παρειστήκει δὲ καὶ θοίων ἀγγέλων 
τάγματα, ἵππος τε πρὸ τοῦ Συμεὼν εἰστήχει τὸ εἶδος 
λευχὸς, xal διάδημα φέροντες τῶν ἀγγέλων οἱ πρῶ- 
τοι, ἦν δὲ ἄρα λίθου τιμίου, σταυρός *& αὑτῷ προσ- 


“εἐπεπήγει, καὶ ἀστὴρ ὅσα xal ἀστραπὴ φωτίζων ὗπερ- 


ἀνεῖχεν, ὥστε περιβαλεῖν αὐτὸν τοῦτο xai βασ:λεῦ- 


miaebat, videbanturque illo redimire Symeonem ἢ) σαι. Ὁ δὲ πρὸς αὐτοὺς, Οὐχ ἀφαιρήσεσθε, φησὶν, 


et creare. regem. Ilic autem ita illos alloquitur: 
Non auferetis mihi tritam hanc ]acernam, quam 
pro gloria Christi indutus sum. Illi contra : Per 
hoe, inquiunt, Dco ejusque unigenito Filio coro- 
nator, οἱ tanquam purpuram induitor Spiritum 
sancium; et doininaberis cum beatis mentibus in 
regno nunquam terminando. Posteaquam hzc dicta 
excepit Symeon, inexplebiliter in corpusculum 
suum sevire cupidus, divellique a mundo inun- 
dique rebus, et propius ad Deum divinaque ac- 
cedere fesünus, irretortis in Dominum oculis, sic 
inquit : Domine et conditor rerura omnium, quan- 
«doquidem ime indignum dignatus (ueris pari cum 


ἀπ' ἐμοῦ τὸ τρίχινον ἔνδυμα τοῦτο, ὅπερ εἰς δόξαν 
Χριστοῦ ἡμφίεσμαι. Οἱ δὲ, Στεφρανώθητι διὰ τούτου 
Θεῷ xoi τῷ μονογενεῖ Υἱῷ αὐτοῦ, εἶπον, xai ὅσαι 
πορφύραν ἔνδυσαι τὸ ἅγιον Πνεῦμα, καὶ “βασιλεύσεις 
σὺν ἁγίοις βασιλείαν οὐδέποτε λήγονταν. Tavs 
ἐπειδὴ ῥηθείη τῷ Συμεὼν, ἀπλήστως ἐχεῖνος τῆς τοῦ 
σώματος νεχρώσεως ἔχων, ἄλλως τε δὲ χαὶ χόσμου 
xai τῶν τοῦ χόσμου ῥήγνυσθαι σπεύδων, καὶ πρὸς 
ϑεὸν xal τὰ θεῖα μᾶλλον ἀνάγεσθαι, ἀγενὲς εἰς τὸν 
Δεσπότην ἰδὼν, Δέσποτα πάντων, ἔφτ. xai ποιητὰ, 
ἐπεί με τὸν ἀνάξιον ἀξιοῖς ἁγίοις συμ δασιλεύει», 
δέομαί cou τῆς ἀγαθότητος μημέτι μὲ τῶν τοῦ βίου 
θρωμάτων μεταλαμθάνειν, μηδὲ σιτίοις ἀνθρωπίνοις 


"ἡ ΠΟιἱρ tuis gloria atque regno; precor benigne- — peas Tess. τυ tat, Δασποτικῆς ἀχούει 


2031 


VITA ἃ NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3033 


φιυνῆς εὐδοχούσης τὴν αἴτησιν, χαὶ παραχρῆμα iv- A tem tuam, ut ne qua deinceps necessitas incumbat 


δύουσιν αὐτὸν ἐπάνω τῶν ἀσχητιχῶν ῥαχίων χατα- 
στολὴν δόξης οἱ ἄγγελοι, μεγαλοπρέπειάν τε καὶ 
ὡραιότητα, τό τε διάδημα τιθέασιν ἐπὶ τὴν χεφαλὴν 
αὐτοῦ, χαὶ ἐπὶ τὸν φανέντα ἵππον χαθίζουσιν. Εἶτα 
χαὶ σύμφωνος ἀγγέλοις πᾶσι, Χριστῷ χαὶ τῷ αὐτοῦ 
ϑεράποντι Συμεὼν ἤδετο ὕμνος" αὐτός τε ὁ πονηροὺς 
τῷ ᾿Αγίῳ xal τὰ τοῦ πονηροῦ πνεύματα, οἷον χατα- 
πεπληγότα ἐδείχνυτο. 


mihi, νἱ τ sustentandze causa, hominibus, consueta 
cibaria sumendi. Hzc precatus inaudit vocem 
Domini, benevole assentientis petitioni : advo- 
lantesque velociter angeli asceticam super lacernam 
induunt eum stola glori:s, majestatis ac decoris; 
diademate cingunt caput ejus, et. super equum, 
qui apparebat, imponunt eum. Post h:c consonus 
lvmnus angelis omnibus Christo et famulo ejus 


Symeoni canebatur : ipse autem nequam spiritus cum sux nequitize sociis, veluti profligatus, exhi- 


bebatur sancto. 

νε΄. Μετὰ γοῦν τὴν θείαν ἐπιφάνειαν ταύτην, ἀχό- 
λουθα πάλιν τοῖς πῥολαδοῦσι τὰ ἐπαγόμενα. "Av- 
θρωπος γάρ εις γέροντι δεινῶς ἐχθραίνων, χαὶ σφό- 
ὃρα διαφθονούμενος φαρμάχοις ἐπ᾽ αὑτὸν ἐχρήσατο" 
τὰ δ᾽ ἄρα ποσοῦτον ἔδρασαν, ὡς ἑαυτὸν μὲν καὶ 
παῖδας (ἐτύγχανε γὰρ υἱοὺς ἔχων) εἰς Υὔν χαταῤῥῇ- 
γνυσθαι, τὰ δὲ τούτου χτήνη χατὰ χρημνῶν ἑἐλαυνό- 
μενα φέρεσθαι. Ἐνδείας τοίνυν ἄρτων, ofa συμδαί- 
νειν φιλεῖ, πρὸς τὴν τῶν μοναχῶν xal τῶν πενήτων 
χρείαν ἐν τῇ μονῇ γενομένης, ἄγγελος ἐν ὕπνῳ τῷ 
γέροντι παραστὰς, ᾿Αναστὰς, φησὶ, λάθδε σἴτον, xal 
παρὰ τὸν θεῖον Συμεὼν πορευθεὶς, τὸν μὲν πένησι 
χαὶ τοῖς μοναχοῖς τροφὴν χομιεῖς " σοὶ δὲ χράσπεδον 
τῶν τριχίνων ἐχείνου λαθόντι ῥαχίων, ἀφεθήσεται 
τὰ τοῦ olx;u δεσμά. Xitov μὲν οὖν εὐθέως ἐχεῖ 
προθύμῳ ποδὶ, προθυμοτέρᾳ δὲ χαὶ γνώμῃ χομίζει. 
“Ἔπειτα μέντοι βώλαχα γῆς χαὶ ὕδωρ λαθὼν ὑπὸ τῷ 
χίονι τίθησιν " εἶτα ἐχχέει τὴν olxsíav ἐνώπιον τοῦ 


ἁγίου δέησιν, ἀπαγγέλλει τὴν θλίψιν, δεῖτα: θερ- C 


MOS, ὥστε προσεύξασθαι περὶ αὐτοῦ, τά τε παρα- 
χείμενα εὐλογῆσαι, καί τι τοῦ τῶν ῥαχίων αὐτῷ 
μεταδοῦναι χρασπέδου. ἽΛπερ ὡς ἐδεῖτο λαδὼν, xal 
οἴκαδε ὡς εἶχεν ἐπανελθὼν, ἀφ᾽ ἑαυτοῦ πρώτου μέ- 
χρι καὶ τοῦ σμικροτάτου διαῤῥαντίζει, ὅπερ οὐχ 
αὑτῷ μόνῳ χαὶ παισὶ xat βοσχήμασιν, ἀλλὰ xal ὅλῳ 
οἴχῳ πρὸς θεραπείαν τῆς φαρμαχείας foxsasv. 


x 


νς΄. Εἶτα πολλοὶ χατὰ ταυτὸν προσῆλθον αὐτῷ δια φό- 
pote πάθεσιν, οἱ μὲν νόσοις ποιχίλαις, οἱ δὲ xal δαίμο- 
σιν ἐνοχλούμενο!" ὁ δὲ τούτων Exástp θερμῶς ἐπευξά- 
μενος, ἀλλὰ xal χεῖρας ἐπιθεὶς, πρὸς θεὸν διὰ παντὸς 
[κατὰ τὰς θείας] ἐντολὰς αἱρομένα;, ἅπαντας ἀπήίλλαξ: 
τοῦ λυποῦντος. Τῆς δὲ περὶ αὐτοῦ φήμης, χαὶ τῶν 
ἐχάστης ἡμέρας θαυμάτων πανταχόσε διαδοθέντων, 
ὄχλου τε πρὸς αὑτὸν συῤῥέοντος πλείστου, πλήθεσι 
τοσούτοις μόνυς ἀρχεῖν αὑτὸς οὐ δυνάμενος, ῥάθδους 
εὐλογῆτας παρέσχε τοῖς μαθηταῖς αὑτοῦ, ἃς τοῖς 
πάτχουσιν Exslvot πάλιν ἐπιτιθέντες, xal μάλιστα τοῖς 
ὑπὸ πονηρῶν πνευμάτω" χατεχομένοις, Τάδε λέγει, 
ἔφασαν, ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ Συμεὼν (ἵνα χαὶ τῇ μνή- 
μὴ τῶν τῆς ἀγγελιχῇς ἐχείνης γλώττης ῥημάτων 
ἀγιχσθῶμςν) Ἐξέλθετε τὰ ἀχάθαρτα πνεύματαὲχ τῶν 
πλασμάτων τοῦ Θεοῦ. Καὶ αὐτίχα διὰ πάσης αἱσθή- 
σεως ἣν ὁρᾷν ἐλαυνόμενα. 'Εχάστῃ μέντοι ῥάδδῳ 
ἄχρι τριῶν ἀνθρώπων ἡ τῶν θαυμάτων ἐνέργεια 


55. Post divinam hanc revelationem, secuta sunt 
alia, premissis similia et admiranda. Homo quidam, 
gravi odio nec leviori invidia senem quempiam 


p prosequens, veneno ipsum aggredi statuerat : par- 


tin. igitur tantum effecit, ut senex cum filiis (pater 
quippe erat) in terram prostratus, partim vero ut 
pecudes ejus in przcipitia acte sint. Facta per id 
tempus, uti fieri assolet, annonz charitate in eremo, 
deficientibusque monachis et pauperibus panibus, 
angelus in somnis astitit seni, dixitque : Surge, 
accipe frumentum, etad virum Dei Symeonem 
proficiscere : ac frumentum quidem ciband;s pau- 
peribus atque monachis portabis ; tu vero, recepto 
lacern:ze ipsius frustillo, familiam, quibus astringi- 
tur vinculis solutam , postliminio gaudebis. llle 
mox gressu alacri, sed animo alacriore, frumentum 
advehit : deinde acceptam terre glebam atque 
aquam sub columna deponit. Tum vero totum se 
in preces effundit coram sancto, exponit calami- 
tatem, orat ferventissime pro se ut deprecetur, et 
qu:e apposita erant cibaria impertiat benedictione 
sua, atque e pannosa lacerna sibi largiatur aliquid. 
Votorum autem compos factus, domumque ut 
poterat reversus, ducto a se initio omuia ad 
minimum usque lustrali illa aqua conspergit ; idque 
su(fecit adversus veneficia; integra, non tantum 
seni, pueris, jumentis, sed universe quoque do- 
mui, sanitate reddita. 

56. Hujus deinde exemplo venere plures ad 
virum Dei non uno malo laborantes: alios morbi 
varii, alios dzemones infestabant. Pro singulis ille 
supplex Deo factus, impositisque manibus, quas 
semper secundum divina precepta sublatas babe- 


D bat, doloris causam ab universis removit. Fama 


porro de Symcone deque miraculis ejus quotidianis 
longe atque late pervagata , confluentibus ad se 
ingenti numero turbis, cum sufficere unus ipse 
nequiret laborem cum discipulis partitus, consecra- 
tas iis virgas porrexit: quas ipsizegre habentibus, 
ac prcipue a malo spiritu insessis admovertes 
inquiebant : H:ec dicit servus Dei Symeon (ut nos 
quoque verborum angelica illius lingua prolatorum 
commemoratione sanctificemur) : Exite, impuri 
spiritus e creaturis Dei. Nec mora, videbantur per 
omnes sensus expelli. Virtus autem illa niiraculosa, 
cuique virge indita, trium hominum sanatione 


ὥριστο * εἶτα πάλι" ἁπτόμενος αὑτῆς Exelvoc, ηὐλό- 
(8t, xal παραπλησίως αὐτῇ πάλιν τοῖς θαύμασι χέ- 


circumscribebatur : dein. S«weow WexoNa. πο. 
iai erum benedieehsN, Ve verae NS. NN CES 


ων 


3039 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


90} 


operantem : id' autem sapienter sic instituerat A χρητο, σοφῶς αὐτοῦ xal τοῦτο οἰχονομοῦντος, ὥσις 


sanctus , ne inanis glorie cogitatione discipuli 
efferrentur. 


μὴ λογισμῷ τοὺ; μαθητὰς χενοδοξέας &uvat.. 


-- 5 , i 


CAPUT VIII. . 
Abiguntur fere et hostes ; revelantur calamitates, et eveniunt; deseritur sanctus Symeon a discipulis. 


91. Verum enimvero quis singula Sytmeonis 
gesta miraculosa recenseat? qua liugua enarrandis, 
qua inanus conscribendis, quz» oratio explicandis 
sufficiat? Vir quidam, Georgius nomine, non admo- 
dum longe in solitudinem progressus, inciderat in 
feras: cumque esset inops consilii , sancti nomen 
in suppetias advocat, quo facto rictus ferarum 
ilico constringuntur. Neque id tantum, sed ad 
sanctum quoque omnes, ita ut erant, curriculo 


vr. ᾿Αλλὰ πῶς ἄν τις τῶν τοῦ Συμεὼν θαυμασίων 
ἔχχστα χαταλέγοι ; ποία δὲ γλῶττα διαχονήσειεν 
αὑτοῖς f| χείρ ; ἢ τίς εἰς ἑρμηνείαν ἀρχέσειε λόγος; 
᾿Ανὴρ γάρ τις ὄνομα Γεώργιος οὐ διὰ μακροῦ τῆς 
μονῇ: θηρίοις περιπεπτώκει "ἐν ἀμηχάνῳ τοίνυν 
εἰδὼς ἑαυτὸν, τὸ τοῦ ᾿Αγίου ὄνομα xaXst πρὸς ἄμυ- 
vay * καὶ παραχρῆμα δεσμοῦνται τοῖς θηρίοις αἱ 
σιαγόνες. Καὶ οὐ τοῦτο θαυμαστὸν μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι 
καὶ παρὰ τὸν Λγιον ὡς εἶχεν εὐθὺς δρομαίως τὰ 


tendentes, ora sua columnz basi imponunt, tan- B θηρία ἐλθόντα, τιθέασι τὰ στόματα παρὰ τῇ τοῦ 


quam gnare, quis sibi id vinculi injecisset, ac 
more precantum ibidem persistentes, solute sunt. 
Atque illud etiam plus admirationis habet, quod 
priusquam advenissent fere, quid illis factunr 
esset, Symeon circumstantibus prenuntiasset. 

98. Regio Antiochiz subjecta tam frequentibus 
scatebat feris, specie diversimodis et insidiando per- 
niciosis, ut non viri tantum feminzque tuti non 
essent ab illorum laniena, sed infantes quoque 
domibus suis, ubi latebant, extracti iisdem prada 
cederent; vie omnes interciperentur, et agricul- 
tura cessaret, nisi forte tanto numero convenissent, 
ut apta ad resistendum turma forent. Legantur er- 
go istius regionis quidam ad sanctum, ut petant li- 
berari tam szva vicinitate. Ille autem ut erat man- 
suetus, hoc orantibus responsi dedit : Indicia hzc 
sunt juste indignationis, qua nobis succenset Deus. 
Bicit quippe apostolus ejus Paulus !! : Quia propter 
hec venit ira Dei in filios diffidentie ; qualia nempe 
sunt, fornicatio, immunditia, passiones, prava de- 
sideria, avaritia quz est idolorum servitus. Quapro- 
pter omni sedulitate custodiamus nosmetipsos, ne 


deinceps tristitia afficiamus Spiritum sanctum, in. 


quo signati sumus in diem redemptionis !*, in quo 
et arrham accepimus ad spem vitzesempiternz : vult 
enim Pater misericordiarum, ut nos, libidinosi filii, 
procul ab ipso aberrantes, poenitentiam agamus, ut 
per sacrificium mundum unigeniti illius Filii, Do- 
mini nostri et Dei et Servatoris Jesu Christi, ad 
ipsum convertamur. Per quem enim jampridem 
remissionem obtinuimus, el accessum ad Patrem 
habuimus, is nunc quoque, propitius nobis factus, 
castigabit feras silvarum, nec unquam post timen- 
dum vobis ab illis erit, perpetua indemnitate frui- 


xlovog βάσει, χαθάπερ, ὅθεν αὐτοῖς ἡ πέδη, αἰσθανή- 
μενα, κἀχεῖθεν αἰτούμενα xa λαμόάνοντα λύσιν. 
Κἀκεῖνο πάλιν θαυμασιώτερον, ὅτι xal πρὸ τς τῶν 
θηρίων παρουσίας, τὰ περὶ αὑτῶν τοῖς παροῦσιν ὑτὸ 
τοῦ Συμεὼν προηγόρευτο. 

νη΄. Πολλοῖς ξόρυεν ἡ χώρα θηρίοις ἡ ὑπὸ τῇ "Av 
τιόχου χειμένη, τό τε εἶδος ποιχέλοις, καὶ τὴν Emo 
λὴν ὀλεθρίοις, ὡς οὐκ ἄνδρας μόνον xaX γυναῖχας ὑτ' 
αὐτῶν διαφθείρεσθαι, ἀλλὰ χαὶ παιδία τούτοις ἐχ τῶν 
οἴχων ἅρπαγμα γίνεσθαι, ὁδῶν τε αὐτοὺς xal γεωρ- 
γίας ἀποχεχλεῖσθαι, εἰ μὴ κατὰ πλῆθος ἀθροισθεΐεν, 
xa χεὶρ ἱκανὴ πρὸς ἀντιπαράταξιν γένοιντο. ᾿Ανίασι 
τοίνυν πρὸς τὸν "Avtoy οἱ τῆς χώρας, ἀπαλλαγὴν al- 
τοῦντες χαλεποῦ γειτονήματος. Ὁ δὲ πράως ὑπολα- 
ὀὼν, ᾿Αδελφοί μου, ἔφη, τεχμήριά εἶσι ταῦτα τῇ; 
τοῦ Θεοῦ xa0' ἡμῶν διχαίας ὀργῆς καὶ χινήσεω:ς" οτοὶ 
γὰρ ὁ θεῖος ἀπόστολος Παῦλος, Δεὰ ταῦτα ἔρχεται 
ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας, V 
τινά εἶσι, πορνεία, ἀκαθαρσία, πάθος, ἐπιθυμία χαχῇ, 


C πλεονεξία, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρεία" διὸ πάσῃ 9» 


λαχῇ τηρήσωμεν ἑαυτοὺς, μηχέτι λυπῆσαι τὸ Πνεῦμ: 
τὸ ἅγιον, ἐν ᾧ ἐσφραγίσθημεν εἰς ἡ μέραν ἀπολυτρώ- 
σεως, ἐν (p xai τοὺς ἀῤῥαδῶνας ἐλάδομεν ἐπ᾽ ἐλπίδι 
ζωῆς alovlou* θέλει γὰρ ὁ Πατὴρ τῶν οἰχειρκῶν τὴν 
ἡμετέραν τῶν ἀσώτων υἱῶν τῶν ἐξ αὐτοῦ μαχρυν- 

θέντων μετάνοιαν, ἵνα διὰ τῆς καθαρᾶς θυσίας τοῦ 

μονογενοῦς αὐτοῦ ΥἹοῦ, Κυρίου δ᾽ ἡ μῶν χαὶ Θεοῦ χαὶ 
Σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ, πρὸς αὐτὸν ἐπιστρέψωμεν. 
Δι᾿ οὗ χαὶ τὴν ἄφεσιν καὶ τὴν προσαγωγὴν ἐσχέχα- 
μεν, ὃς καὶ νῦν ἡμῖν ἵλεως γεγονὼς, ἐπιτιμήσει τοῖς 
θηρίοις τοῦ δρυμοῦ, καὶ οὐχέτι φόδος ὑμῖν ἐξ αὐτο" 
οὐδεὶς ἔσται, ἀλλὰ τὸ λοιπὸν ἐλεύθεροι τῇςς τούτων 
βλάδης διαμενεῖτε, Ταῦτα οἱ μὲν ἀχούσαντες, Oi: 
στόματι Θεῷ xai τῷ Συμεὼν ηὐχαρέστουν τὸ ἃ 


turis. Hisce illi auditis pleno ore Deo ac Syineoni D τῶν θηρίων πλῆθος ἐξ ἐχείνου τῆς χώρας ἀπ- 


gratias persolverunt : ferz autem ex illo tempore, 
e dicta regione abeuntes, solum verterunt. 

99. Adolescens quidam supra Daphnen (7), fixo 
obtutu solem orientem intuitus, facultatem amiserat 
videndi : cujus parentes, omnibus aliis remediis de- 
pperatis, in nomine Christi et famuli ejus Svineo- 


" Ephes. v, 6. '* Ephes. τιν, 50. 


(7) Dubium est. utrum. velit. supra, VÀ ext uta 
Daphnes suburbium habitasse juvenem, cu Wee 


ἤλλαχτο. 


vU. Νεανίας τις ἄνωθεν τῆς Δάφνης, ἀνίσχοντι 
προσδλέψας ἀτενὲς τῷ ἡλίῳ, τὴν ὀπτιχὴν σδέννυτδι 
δύναμιν" τῶν ἄλλων τοίνυν ἁπάντων οἱ τούτου [e 
νεῖς ἀπογνόντες, ἅπτουσι λυχνίαν ἐπ᾿ ὀνόματι Χρι- 


«* 
accidit, au ibi exeistenti. infortunium caecitas 
QUNSWSS. 


3041 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3042 


στοῦ, xal toU θεράποντος αὐτοῦ Συμεὼν, ἔτι καὶ θυ- A nis, candelam accendunt, insuper et incensum 


μίαμα προσαγαγόντες * xat αὑτίχα τῷ νεανίσχῳ (ὡς 
πολὺ τὸ πλῆθος τῆς χρηστότητός σου, Κύριε, ἧς ἐξ- 
εἰργάτω τοῖς ἐλπίζουσιν ἐπὶ σέ 1) τὸ τῶν ὀφθαλμῶν 
οὖθις ἐπάνεισι φῶς. Ἕτερος ὑπό τινος νόσου τὴν 
χιλίαν διώγχωτο * ἰατριχαῖς τοίνυν τέχναις οἰμώζειν 
εἰπὼν τὸν θεῖον Συμεῶν εἰς ἴασιν τοῦ πάθους ἐξ- 
εχαλεῖτο. Καὶ δείχνυσιν ὕπνος αὐτῷ τὸν ἄνδρα 
σωτήριον, ἐπιθέντα τῷ πάθει τὸ Εὐαγγέλιον. Καὶ 
συναπέπτη τῷ ὕπνῳ τὸ πάθος, xal ὑγιὴς ὁ χαχῶς 
ἔχων διυπνισθεὶς, τῷ ᾿Αγίῳ προσελθὼν τὸ γεγονὸς 
παγνέλλει. | 

ξ΄, Οὕτω 6k τῶν παρ᾽ αὑτοῦ θαυμάτων ἴσα xai πο- 
ταμοῖς χεομένων, συνέῤῥευσάν ποτε πρὸς αὐτὸν ὄχλοι 
πολλοὶ, χηροὺς ἀνάψαντες, xal τούτους ἐπὶ χαλά- 
pov πηξάμενοι, Θεῷ τε δι᾿ αὐτοῦ προσφέροντες ἀνα- 
θέματα ἐπειδὴ xal τοῦτο δεχτὴν ἕχαστος ἔδει θυ- 
σίαν, ὅπερ ἂν δι’ αὐτοῦ προσενέγχοι. Ὁ δὲ πρὸς ταῦτα 
μὲν χαὶ λίαν ἀπαραδέχτως εἶχε " πρὸς δὲ τοὺς ὄχλους, 
Ei χαὶ τὰ παρ᾽ ὑμῶν, ἔλεγε, προσφερόμενα λαμδά- 
γειν αὐτὸς, ἀδελφοὶ, μὴ βουλοίμην, παλαιὰν φυλάττων 
xat ἡλιχιῶτιν συνήθειαν " ἀλλὰ δεχτὰ γεγένηται ἤδη 
Θεῷ, τῷ ἀνενδεεῖ μὲν ἁπάντων, μόνην δὲ προλίρεσιν 
παρ᾽ ἡμῶν εἰς ἀγαθὸν ἀπαιτοῦντι. Ὅπερ ἐλύπει τὰ 
πλίθη, χαὶ σφόδρα τῆς ἑχάστου χγαρδίας ἥπτετο, εὖ- 
προσδέλτου χαθάπερ αὐτῷ τῆς θυσίας οὐ γεγενημέ- 
vr;. Τοῦτο τοίνυν ἰδόντας τοὺς μαθητὰς βουλεύσα- 
αθαι xa0' ἑαυτοὺς, ὥστε χρύφα λαμδάνειν τὰ χομι- 
ζόμενα. Ὁ δὲ μηδὲ τὴν ἐνθύμησιν αὐτῶν ἀγνοήσας, 


αὐστηροτέρᾳ φωνῇ καλέσας αὐτοὺς, Ἠγνόηται, φη- C 


civ, ὑμῖν, ὃ τί ποτε ἄρα. πεπόνθοι παρὰ τῷ Ἰσραὴλ, 
ὁ τῷ χαλεπῷ πάθει τῆς φιλαργυρίας ἁλοὺ:, xal τὸ 
χρυσοῦν βούγλωσσον συλήσας τοῦ ἀναθέματος; τί δὲ 
Γιεζὴ τὸ Ἐλισσαίου παιδάριον, ὅπως τὴν Ναιεμὰν 
λέπραν κατεδιχάσθη ; ἀλλὰ xai Ἰούδας αὐτὸς τῆς 
ἀποστολιχῆς ἐχπεσὼν χάριτός τε xa τάξεως, προ- 
δόττς τε τοῦ Διδασχάλου γενόμενος χαὶ ἀπαγξάμενος, 
χαὶ μέσος λαχήσας Πρὸς ταῦτα δέει ληφθέντες οἱ 
μαθηταὶ, ἐέψαντες εἰς ἔδαφος ἑαυτοὺς αἰτήσαντές «s 
συγγνώμην xal λαδόντες, ἀνέστησαν, πολλὰ σφί- 
σιν αὐτοῖ; τῶν προτέρων ἐπιμεμφόμενοι λογι- 


σμῶυ. 


ξα΄. ᾿Απεχαλύφθη ποτὲ τῷ Συμεὼν ἅπερ ἐπὶ τὴν ἡ 


᾿Αντιόχου φεῦ | ἐπάγεσθαι ἤμελλε. Τὰ δὲ fjv, πνεῦ- 
μα μάχαιραν ἐγχεχειρισμένον, xaX ἄνωθεν ἐπ᾽ αὖ- 
τὴν φερόμενον. "E6ónss τοιγαροῦν πρὸς Κύριον 
ὑπὲρ αὐτῆς τῇ κχαρδίᾳ, ἔστη τε κατὰ τὸν Μωῦσὴν 
ἐνώπιον αὑτοῦ, τοῦ ἀποστρέψαι τὸν θυμὸν αὐτοῦ, 
χαὶ μὴ ἐχχαῦσαι πᾶσαν τὴν ὀργὴν αὐτοῦ. Ὃ δέ 
φησι πρὸς αὐτόν: Ἰδοὺ 1j χρχαυγὴ τῆς xaxia; αὐτῆς 
ἀνέθη πρό; με, ἐπ᾽ ὀργὴν μου χαὶ ἐπὶ θυμόν μού 
ἐστιν ἡ πόλις αὕτη, καὶ ἀφανιῶ αὐτὴν ἐν ταῖς &pap- 
τίχις αὐτῆς, xal δώσω πῦρ ἐπ᾽ αὐτὴν χαὶ ῥομ" 
φαίαν καὶ θάνατον " αὐτὴ παρώργισέ με ἐν τοῖς εἰ- 
δώλοις αὐτῆς, τιθεῖσα τράπεζαν τοῖς δαίμοσι χαὶ τῇ 
τύχῃ, χἀγὼ ἐπὶ ἔθνει ἀσυνέτῳ παροργιῶ αὐτήν. 

(8) Achan, is fuit qui, Josue vu, de anathemate 


Jericho tulit (uti Septuaginta habent) γλῶτταν lin- 
guam, quod vulgatus textus regwíam vertit : ms. 


offerunt : cum e vestigio (quam multiplex est be- 
nignitas tua, Domine, quam sperantibus in te ex- 
hibuisti! ) oculi adolescentis iterum illuminantur. 
Alter, cui venter morbo quodam intumuerat, nihil 
arte medica levaminis expertus, Symeonem reme- 
dium doloris sui postulabat : ecce autem salutaris 
somnus exhibet illi virum, sacrum Evangelium 
dolenti membro imponentem, quo somnus pariter 
et dolor depulsi sunt. Sanus igitur post somnum 
factus, qui male habuerat, ad sanctum accessit, et 
quod contigerat renuntiavit. 

60. Dum ita Symeon miraculosa beneficia quasi 
pleno effundit alveo, accidit aliquando turbas ad 
illum frequentes confluere, accensos ccreos summis 
arundinibus infixos praferentes, anathemata Deo 
per Symeonem oblaturas : noverat enim quisque 
acceptabile id sacrificium fore, quod per illius ma- 
nus immolatum fuisset. At ille dona quidem mini- 
me rata habuit atque accepta; turbas vero ita est 
allocutus : Oblationes vestras ego non admisero, 
fratres, antiquz et hodiernz consuetudinis servandze 
studiosus : verumtamen acceptae jam a Deo sunt, 
qui rerum nostrarum ni] indigus, solam intentio- 
nem bonam boni consulit. Quz oratio tristiti:e non 
mediocri turbis fuit, et animos non aliter pupugit, 
quam si reprobata oblatio fuisset. Quod animad- 
verlentes discipuli consilium inierunt inter se, ut 
clam subducerent quz allata erant. Verum Symeon, 
quem cogitationes illorum haud fugiehant, severa 
voce advocatis dicit : Nunquid ignari estis, quanta 
olim passus sitIsrael propter eum, qui avaritiae 
gravi affectui se tradidit, et linguam (8) auream ra- 
puit ex anathemate? Quid Giezi, puer Eliszi ? nonne 
lepree, qua Naaman fuerat infectus, damnatus est ? 
Quid memorem Judam, qui e numero et gratia apo- 
stolorum excidit, proditor Magistri sui factus; et. 
strangulatus crepuit medius? Ad hzc verba exani- 
mati timore discipuli, proni se in terram dedere, 
venlam deprecantes; quam ubi impetrarunt, sur- 
gentes multis sese incusavere ob priora sua cogi- 
lata. | 

61. Revelata quodam tempore Symeoni sunt 
maàla quz super Antiochiam inducenda essent. 


Ὁ Erant autem hujusmodi: angelus gladium tenens 


manu in aere ferebatur supra civitatem. Inclama- 
vit igitur sanctus Dominum pro ea toto corde, 
stetitque ut alter Moyses coram illo, ut averteret 
furorem illius, impediretque ne majore iracundia 
inflammaretur. Dicit autem Dominus ad illum: 
Ecce clamor peccatorum urbis illius ascendit ad 
me, iram ac furorem meum incurrit impia; disper- 
dam ipsam in peccatis suis: immittam ignem, et 
gladium, et mortem: ipsa irritavit me per idola 
sua, ponens mensam d:emonibus et fortune; cgo 
quoque per gentem iasipientem  irritabo ipsam, 
nostrum βούγλωσσον, quse herba cum floret in 


scapum assurgit, Jongioris instar virg», rectum ae 
teretem. 


3943 


sS. SYMEONIS JUNIORIS 


304 


Hanc visionem non poterat propter cormminatio- A Ταύτην ὁ μὲν τὴν ὄψιν οὐχ οἷός τε ὧν àv ab:9 ci- 


uum atrocitatem supprimere Symeon; sed adve- 
uientius quibusdam Antiochiz ad se viris integri- 
tate viz; insignibus, rem totam cum animi sui 
gravi sensu narraviL: evenlu quoque prope diem 
subsequente. Non multum enim intercessiL tempo- 
ris, cum Deus Chosroen Persarum regem, et 
Chaldzos illi subditos, gentem bello acrem juxta 
ac celerem (velociores namque dicuntur equi illo- 
rum pantheris, et ferociores Arabiz lupis), ve- 
lut aquilam prompte advolantem ad escam, ex 
Oriente (9) suscitat ; qui gravi exercitu civitatem 
cinxerunt. Symeon igitur ad Dominum rursus ele- 
vavil vocem suam pro illa, si forle super jis qus 
prius erat comminatus peeniterel , οἱ propitius 


tiere peccatis civitatis, nec disperderet illam aut D 
. αὑτοῦ πλήρης, xal παράκλησις χέχρυπτο ἐξ ój02i- 


traderet gladiis Assyriorum. Verum nihil mani- 
festi signi reddebat Dominus, quoniam ira furoris 
ejusabundabat, et misericordia absconderat se a 
facie illius. Constituit ergo Symeon denuo illum 
precibus interpellare ; cum ecce: Non me poenituit, 
inquil, sed certo certius traditurus sum civitatem, 
et alii quidem in ore gladii occasuri sunt, aliis in 


LU 


γειν διὰ τὴν ἀπειλὴν, παραβαλοῦσιν αὑτῷ τισιν ix 
τῆς ᾿Αντιόχου, βίον εὐλαδῇ ζῶσιν ἀνδράσιν, ἐν δ᾽. 
vn Ψυχῆς ἐξηγήσατο, κατὰ πόδα: δὲ xa f, Ex627; 
ἠκολούθει * οὐ πολὺ γὰρ τὴ ἕν μέσῳ xa χινεῖ Xo- 
σρόην βαπτιλέα Περσῶν ὁ Θεὸς, τό vs ὅπ αὐτὸν ἔθνος 
χαὶ Χαλδαίους τὸ πικρὸν καὶ “τὸ ταχινὸν (ἐξαλοῦν- 
ται γὰρ, φησὶν, ὑπὲρ παρδάλεις οἱ ἵττποι αὐτῶν, χαὶ 
ὀξύτεροι ὑπὲρ τοὺς λύχους. τῇς 'Ap26ía;), ὡς ἀετὸν 
πρόθυμον ἐπὶ τὸ φαγεῖν Ex τῆς "Exo, ὃς βαρεῖ τῷ 
στρατῷ τῇ πόλε: παρεμδεδλήκει. Ἑδόησε τοίνυν 
πρὸς Κύριον αὖθις ὑπὲρ αὐτὴ΄ς Συμεὼν, εἰ ἐφ᾽ οἷς 
ἔδειξε πρότερον αὐτῷ μειαμεληθείη, καὶ ἐλάσε:2: 
ταῖς ἁμαρτίαις αὐτῆ:, καὶ οὐ διαφθερεῖ, οὐδὲ πα- 
ραδώσει τοῖς ᾿Ασσυρίοις ἐν ῥομφαίᾳ τὴν πόλιν " ἀλλ᾽ 
οὐχ ἦν δέλωσις παρὰ Κυρίον, δτ: ἡ ὀργὴ τοῦ Ovpe 


μῶν αὐτοῦ. Πρεοσέθετο τοίνυν περὶ αὐτῆς pe 
εὔξασθαι πάλιν ἀποχριθείς" Οὐ μεταμεμέλτι μαι, εἶξεν, 
ἀλ)ὰ παραδιδοὺς παραξώσω αὐτὴν, (0516 τοὺς μὲν ν 
στόματι μαχαίρας πεσεῖσθαι, τοὺς δὲ εἰς αἰχιιαλο- 
clay πορευθῆναι, σοὶ δὲ τὸν σταυρόν μου τὸ τῆ: εἰρὴ- 
νης ϑραθεῖον θήσομαι φύλαχα, ὦ; οὐ μετὰ πολὺ bye. 


servitutem abreptis : tibj vero crucem meam insigne pacis constituam, quz te conservet; utinoa 


ita diu post videbis. 

62. Videt itaque in raptu mentis gratiam san- 
ctissimi Spiritus, crucem manu przferentem advo- 
laritemque ad se ; videt ct angelos binos eamdem 
cingentes, in quorum manibus arcus tensi, et 
jacula emitti parata. Illo autem, quid isthoc rci 
esset percontante: Crux, inquiunt, salvum te et 
securum adversus hostes quoscunque prestabit ; 
tela vero impetum eorum, qui liostili modo te 
invadere conantur, retundent inexpugnabili virtute 
Dei, qui tui custodiam ubique nobis demandavit. 
Hac admirabili visione sancto exhibita, altera 
protinus succedit hujusmodi. Videbatur sibi videre 
urhem scalis ad mania applicatis oppugnari , Bar- 
barisque jam ingressis, intus lamenta et v:e perso- 
nare; tantaque anxietate plena esse omnia, ut non 
pauci e muris foras se in. praeceps misere darent, 
salutem suam fuge credituri. Videt deinde duas 
urbis portas, qua septentrionem qua meridiem 
spectal, apertas ct frequentes admodum per illas 
sese subducentes : tanquam parcente Deo sanguini 
justorum inibi versantium, et non sustinente bonos 
cum impiis disperditum iri. Ostendebat illi visio 
monachos quoque e suorum numero duos, metu 
barbarorum profugos, seque e fratrum  sodalitio 
per pusillanimitatem  proripientes, quorum in 
barbarorum manus incidentium, alter quidem 
gladio finiebat vitam, alter in captivitatem ab- 
ducebatur. 

65. Et haec divinarum revelationum summa erat : 
sequebaturque non multo post. effectus (10). Muri 


(9) Seniorem Chosroen hic intellige, avum ejus 
qi postéà crucem cepit : ille autem anno 559 

yriam depopulatus est, qua de re Thcephanes ad 
annum 12 Justinizni. 


C 


D 


&3'. "Opa τοίνυν ἐν ἐχστάσει πάλιν ὁ Συμεὼν tty 
ποῦ παναγίονυ Πυεύματος χάριν σταυρὸν ἔγχεχοι- 
ρισιλένην xal πρὸς αὐτὸν χαταπτᾶσαν, ἀγγέ)ου; 
τε δύο παρεμδαλόντας, τόξα δὲ αὑτοῖς ἐν χεροῖν τε. 
ταμένα χαὶ βέλῃ στρεφόμενα" 0. τι δὲ ταῦτα εἴη τυ- 
θομένου, Ὁ μὲν σταυρὸς, ἣ σωτηρία xal ἡ xai 
πάντων ἐχθρῶν ἀσφάλεια, εἶπον" τὰ δὲ βέλη. χατὰ 
τῶν ἐπὶ σὲ πολεμίοις ὁρμαῖς χρωμένων, ὥστε ἀπὸ- 

τρέφειν αὑτοὺς τῇ τοῦ Θεοῦ ἀμάχῳ ἐσχύϊ, τοῦ ct 
διὰ παντὸς ἡμῖν φυλάττειν ἐντειλαμένου. Ταύττ: 
τῷ ᾿Αγίῳ παραδόξως τῆς ὀπτασίας φανείσης, ἔπειτ 
μέντοι δείχνυταί τις αὐτῷ xal ἄλλῃ τοιαύτη. Ἐδόχοει 
τὴν πόλιν διὰ χλιμάχων ἐπὶ τῷ τεΐχει πολιορχου- 

ἕνην ὁρᾷν, εἴσω τε αὐτῆς τοὺς βαρδάρους rive 
νημένους, θρῆνόν τε χαὶ οὐαὶ xal συνοχὴν ἐν αὐτῇ, 
ὡς; xal πολλοὺς διὰ τῶν τειχῶν ἔξωϑεν ἑαυτοὺς; 
ἀθλίω; χαταχρηνίζειν, φυγῇ τὴν σωτηοίαν πι- 

τεύοντας" εἶτα xal 020 πύλας αὐτῆ; χατὰ τε ἄρχτον 
xai μεσημόρίαν διανοιγείσας, xal πολλοὺς διὰ τούὐ- 
των ὑπεξιόντας, τοῦ θεοῦ χαθάπερ τοῦ τῶν Ev αὐτῇ 
διχαίων αἴματος φεισαμένου, xaX μὴ συναπολέσθειι 
xai αὑτοὺς σὺν ἀσεδέσιν ἀνασχομένου * ἐδείχνυ δὲ 
τῷ ᾿Αγίῳ ἡ ὄψις, χαὶ δύο τῶν σὺ» αὐτῷ μοναχῶν, 
δέει τῶν βαρόάρων λιποταχτήσαντας, xal τῆς τε μο- 
vij; xal τῆς ἀδελφότητο: μιχροψύχως ἀποῤῥαγέντα;, 
c0; xav βαρδαριχῖις γενέαθαι χειρὸς ἔργον, τὸν μὲν 
μαχαίρᾳ πεσόντα, τὸν δὲ εἰς αἰχμαλωσίαν ἀτ- 
αχθέντα. 

ξγ΄. Τὰ μὲν οὖν τῶν θείων ἀποχαλύψεων ἐν τούτοις 
Tiv. Εἴπετο δὲ ἄρα οὐκ εἰς μαχρὰν καὶ τὰ ἔργα. Tij 


(10) Describit fuse obsessam, captam, vasta:am 
urbem Procopius lib. 2 de bello Persico, cap. ἃ; 
libro etiam ὦ De a'dificiis, cap. 8, ubi muita de 
resiauratione urbis per Justinianum locutus, hac 


9045 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3016 


τε 3p τῆς πόλεως ἔχαυσε πῦρ, xal χατέφαγεν ἄμφ- Α quippe Antiochenz urbis conflagrarunt igni, eo- 


cba. αὑτῆς, καὶ ἔπεσον Ey πλατείαις αὐτῆς νεανίσχοι, 
xai ἐπλήσθησαν ai ὁξοὶ νεχρῶν, καὶ οὕτω xaz' ἄχρας 
ὑπὸ tà» ᾿Ασσυρίων ἑάλω, ὡς τοὺς μὲν τῶν ἐν αὑτῇ 
ῥῤ'ψαντας διὰ τῶν τειχῶν ἑαυτοὺς, τοὺς 65 διὰ τῆς 
πρὸς ἄρχτον τῆς τε πρὸς. μεσηρδρίαν πύλης ὑπεξ- 
ελθήντας διαφυγεῖν, δύο τε τῶν περὶ αὐτὸν μοναχῶν 
δείσαντας ἐχεῖθεν ἀναχωρᾷσαι, καὶ τὸν μὲν ζῶντα 
τοῖς βαρδάροις ἁλῶναι, τὸν δὲ πεσεῖν, ξίφει τὴν χε- 
φαλὴν ἐχχυπέντα. τερον μέντοι τῶν αὑτοῦ μονα- 
χῶν, τοσοῦτον ἀπέσχε δεινόν τι πρὸς τῶν βαρθάρων 
παθεῖν, ὅσῳ καὶ τοὺς ὑπ᾽ ἐχείνων ἀνήχεστα πεπὸν- 
θότας, παο᾽ αὐτὸν ἐρχομένους θεράπειαν τυγχάνειν. 
Παρέδαλον γάρ τινες αὐτῷ στρατιῶτα!, τοὺς βαρ- 
Θάρους διαφυγόντες, ὧν εἷς, οὐ τὸν μηρὸν παντάπατι 
μόνον, ἀλλὰ καὶ ὅλον πόδα παρεῖτο, χαλεπαῖς τὴν 
Ψυχὴν ὀδύναις βαλλόμενος. Συμπαθὲς τοιγαροῦν ὃ 
θεῖος Συμεὼν εἰς αὐτὸν ἰδὼν, βαῖΐνην τε ῥάθδον ἐνὶ 
τῶν μαθητῶν ἐγχειρίσλς, σφραγίξαι χατὰ τοῦ μηροῦ 
κελεύει τὸν πάσχοντα, χαὶ ἡ σφραγὶ;, οὐ τῶν ὀδυνῶν 
ἀπαλλαγὴ μόνον, ἀλλὰ χαὶ ῥῶσις εὐθὺς τοῦ τε μηροῦ 
xai 192 ποδὸς τῷ στρατιώτῃ γίνεται. 


E. Τῶν δ᾽ οὖν ᾿Ασσυρίων τὰ περὶ τὴν ᾿Αντιόχου 
χατατρεχόντων, τό τε ὄρος περινοστούντων, χαὶ ὁρ ἢ 
πρός τε τὸν χίονα ἤδη xal τὴν μονὴν χεχρημένων, 
«oi; παροῦσιν εὐχὴν παραγγείλας, γόνατά τε τῷ 
ἐδάφει πρῶτο; xal ὄψεις ἐρείσας, ἀπελαθῆναι τού- 
ποὺς ἔχεῖθεν προσηύχετο καὶ παραχρῆμα εἰς γῆν ὡς 
εἶχον, αὐτοῖς ἄρ'ιασ! xal ἵπποις κατενεχθέντες, τῆς 
τε πρόσω πορ:ίας μεταμεμέληντο, χαὶ ἄσμενοι μᾶλ- 
λον ἣν ἔλθον ἀνέστρεφον. “Αλλοτε πάλιν τῶν αὐτῶν 
᾿Ασσυρίων τινὲς ἀνῇεσαν εἰς τὸ ὄρος" ὁ δὲ ἽΛγιος τῷ 
συνήθει xal νῦν φαρμάκῳ, τῇ πρὸς Θεὸν εὐχῇ χέ- 
χρητο, Δέσποτα θεὲ, λέγων, πάτης σαρχὸς, ὁ γνόφῳ 
τὸ Σινᾶ ὄρος ἐπὶ τοῦ θεράποντός σου Μωσέως σχεπά- 


σας, αὑτὸς νῦν τῇ χάριτί σου σχέπατον καὶ ἡμᾶς, 


ὥστε ἀθεάτους μεῖναι τοῖς τῶν ἀσεδῶν τούτων ὅμ- 
μασι. Καὶ αὑτίχα (ὦ ἀδύσπου χρηστότητος ! ὦ Θεοῦ 
ὥτων, δεήσεσι τῶν φοθδουμέγων αὐτὸν διὰ παντὸς 
προσεχόντων 1) ἀχλὺς ἄνωθεν ὑπὸ νεφέλῃ χαταχε- 
θεῖσα, οὐχ ὅπως αὐτὸν τοῖς βαρθδάροις, ἀλλ᾽ οὐδὲ τῶν 
περὶ αὐτόν τινα εἴασε θεαθῆναι. Καὶ οἱ μὲν οὕτως 
ἀπῆλθον, μηδὲ εἰς τὸν χίονα xai τὰ ὑπὸ τὸν χίονα 
βλέψαι, μτδὲ προσχεῖν ὅλως συγχωρηθέντες - πλου- 
σία δὲ καὶ τοῦ Συμεὼν χατεχεῖτο χάρις, τὴν -ε ὄψιν 
κατ᾿ ἐχεῖνο τῆς ὥρας ἐχλάμποντος, xai ἤδιόν τι 
παντοδαπῶν μύρων ἀπόζουτος" ὡς xai τῶν μαθητῶν 
"ia περὶ ὄρθρον ἰδόντα, ὅπω: μὲν περὶ τὴν ὄψιν αὐ- 
γῆς, ὅπως δὲ ὅλος «ὐωδίας ἔχει, ἐν θαύματος λόγῳ 
“οἷ; λοιποῖς διηγήσασθαι. 


ξε΄. Οἷα δὲ πολλάχις, xai μηδ᾽ ὁτιοῦν ἀνῦσαι δύνα- 
σθαι κατ᾽ αὑτοῦ πεπεισμένος ὁ [δαίμων], τὴν μὲν ix 


subdit : Πα Justinianus Aug. prospexit muris An- 
Dochid, quam et ipse reatu, cum eam hostes 
fl. mma [unditus delevissent. fiebus enim consumpiis 
emnibus penitusque sublatis, nihil et urbis. incensw, 


D 


demque per circuitum absumpta ipsa est ; juvenes 
ceciderunt in plateis illius, et. vie cadaveribus op- 
plet:e sunt ; occupataque summo loco ab Assyriis 
urbe, pars incolarum e muris se precipitarunt, pars 
per aquilonarem atque australem portas egressi se 
fug:e dederunt. Contigit autem duvs illius mona- 
chos formidine captos recedere, quorum alter vi- 
vus in barbarorum venit manus, alter gladio caput 
amputatus interiit; tautum autem abfuit ut qui apud 
Symeonem remanserant molestie quidpiam a bar- 
baris sustinerent, ut ctiam illi qui passi gravissima 
et ab iisdem erant ad ipsum venientes, incolymi- 
tatem recuperarent. Nonnulli quippe milites acces- 
serunt ad illum, barbarorum manibus elapsi ; quo- 
ruin unus, undique non tantum luxato femore, sed 
toto eiiam diffracto crurc, gravissimis jactabatuc 
cruciatibus. Commiseratione autem tactus Symeon 
ad tam luctuosum spectaculum, euidam discipulo- 
ruin palmeam virgam suam tradit in. manus, jubet- 
que affectum femur illa signari; quo facto, non 
tantum vacuitas a doloribus, sed etiam robur suum 
femori pedique rediit. 


64. Infestabant Assyrii incursionibus circum Án- 
tiochiam late omnia ipsumque oberrabant mon- 
tem, jamque in columnam et monasterium impetu 
ruituri erant, cum Symeon, przseutibus orationo 
indicta, primus ipse genua ac faciem pronus humi 
figens, expelli infestos inde hostes precatus est. Nec 


C interposita mora ulla, ex equis curribusque detur- 


bati in terram, nihil progredi ulterius curarunt, sed 
citissime qua venerant reversi sunt. Alias eoruin- 
dem Assyriorum quidam redierunt ad montem, 
adversus quos sanctus solo medicamine, precatione, 
inquam, usus, dixit : Domine Deus univers: carnis, 
qui montem Sinai tempore Moysis scrvi tui operui- 
sti caligine, operi in przsentia nos quoque gratia 
tua, ut ne deprehendamur ab impiis hisce. Nec plura 
(o abyssum bonitatis, o aures divinas, precationi- 
bus timentium" Deum nunquam non intentas! ) 
caliginosa nubes cado effusa non modo Symeo- 
nem non permisit videri a barbaris, sed neque 
sociorum ejus quemquam. lta illi quidem discesse- 
runt, nec columnam aut quas infra columnam age- 
rentur cernere, nec audire quidquam omnino per- 
missi : copiosior autem Symeonem perfudit graiia, 
cum et facies ejus mirabiliter rutilaret, et suavissi- 
mum quemdam varii unguenti odorem diffunderet: 
quod etiam discipulorum non nemo, tub auroram 
animadvertens quantus a vultu splendor, quanta ab 


ejus corpore fragrantia promanaret, condiscipulis 
mirabundus narravit. 


65. Ceterum cum jam sepius tentato praelio. 
persuasum haberet cacodamon, nibil quidquam 


omnibus penitusque sublatis, nihil ut urbis iuceuse, 
nisi ruderum tumuli, passim ezstaret ; quo cujusque 
domus anlea stetisset loco, dignoscere Antiocheni 
Hoa poterant, 


3047 


S. SYMÉONIS JUNIORIS 


0i 


adversus sanctum proficere se posse; aperto marte Α τοῦ φανεροῦ πρὸς αὐτὸν οὐ θαῤῥεῖ πάλην, διὰ δὲ τῶν 


congredi non ausus, dolose per discipulos insidias 
struit, gravi mentes illorum terrore succutiens; ad- 
inventoque pretextu quod continuis Ássyriorum 
jncursibus exposili essent, persuasit eis ut transfe- 
rendas in locum securiorem sedes decernerent. 
Adeunt ergo bene mane Symeonem, rogantes, se- 
cum tantisper loco ut cedat, dum in patriam suam 
rediissent Assyrii : Neque enim possumus, inquiunt, 
morari diutius in hoc monte, propter crebras hostium 
incursiones. Tantum vero abfuit, ut is tale quid 
admitteret, ut omnein potius lapidem moverit, quo 
ipsos retineret. Cumque multa dixisset tentassetque, 
nec acquieturos sibi unquam videret : Itote, inquit, 
fratres, in. pace; si vos namque, amici ac proximi 
niei, eminus stare maluetitis, ego nibilominus sem- 
per mente vobiscum sum. Cum bzc dixisset san- 
ctus, dimittentes ipsum in columna discipuli reces- 
serunt. Invadentibus autem continuo monasterium 
barbaris, porrigens Symeon ad calum manus: 
Domine, inquit, omnipotens, qui in brachio virtutis 
tus» disperdidisti inimicos tuos, confortetur nunc 
quoque manus tua, exaltetur dextera tua. Nondum 
lile precari desierat , et barbari jam irnbelles, 
fuga se inde proripiebant ; dixisses potenti quadam 
manu expulsos. 

66. Tametsi porro famulus Dei a discipulis suis 
ita destitutus desertusque fuerit, gratia tamen 
divina, admodum przsens, a latere ejus nunquam 
abscessit; non tantum mentem illius ]aetitia re- 
plens, sed ineffabilem quamdam, uti diximus, 
diffundens fragrantiam, que lacerne qua amictus 
erat ad extremum usque inhzsit. Gaudebat itaque 
solitudine, ac tribus consequentibus diebus soli 
orationi et Deo vacans (usque eo enim potens es, 
Domine. et veritas tua in circuitu tuo 132) conspicatur 
utrique sanctos angelos duos, alterum a dexteris, 
alterum a sinistris, dicentes ipsi : Confide, non enim 
solus es; sed nos tecum sumus. Interea barbaris 
reditum in patriam meditantibus, servantur et 
discipuli: visoque quanta Symeon ketitia atque 
gratia redundaret, lztis vocibus ipsi quoque gra- 
tias Deo reddiderunt. 


μαθητῶν δολίω; ἐπιδουλεύει, πάθει δειλίας αὑτῶν 
τὰς ψυχὰς κατασείσας, πρόφασιν τὴν συνεχῆ τῶν 
᾿Ασσυρίων εὑρὼν πάροδον, χἀχεῖθεν ἀπάραντα: ἐν 
τῷ ἀσφαλεῖ χαταστῆναι σχολιῶς ἀναπείσας. Οἱ ἃ 
προσίασιν ἅμα ὄρθρῳ, συναπᾶραί σφισι xal αὐτὸν 
ἀξιοῦντες, ἄχρι τῆς ἐπὶ τὴν oixclav ἐπανόδου τῶν 
᾿Ασσυρίων " οὐδὲ γὰρ οἷόν τέ qaot προσμένειν ἔτι 
τῷ ὄρει, οὕτως αὐτῶν χατὰ τὸ συνεχὲς ἐπιόντων. Ὁ 
δὲ τοσοῦτον ἀπέσχε προσέσθαι τι περὶ ἑαυτοῦ τοιοῦ- 
τον, ὅσῳ xal αὐτοὺς ἐπισχεῖν μᾶλλον περὶ Ἀλεΐστου 
πεποίητο. Ἐπεὶ δὲ πολλὰ εἰπών τε xal δράσας, οὐ 
μεταπεισθησομένους ἑώρα, Πορεύεσθε, φησὶν, ἀδε)- 
qot, ἐν εἰρήνῃ * εἰ γὰρ καὶ ot φίλοι μου xat ol ἔγγι- 
στά μου ἀπὸ μαχρόθεν στῆναι προΐήρεσθε, ἀλλ᾽ ἐγὼ 
τῷ πνεύματι ἀεὶ μεθ᾽ ὑμῶν εἶμι. Ταῦτα τοῦ ᾿Αγίω 
εἰπόντος, οἱ μὲν ἀφέντες αὐτὸν ἐπὶ τοῦ χίονος ἀνεχώ- 
ρῆσαν. Ἐπιστάντων δὲ χατὰ πόδας τῇ μονῇ τῶν 
βαρδάρων, χεῖρας οὐρανῷ δοὺς ἔκεῖνος, Δέστωτα, 
φησὶ, Κύριε παντυχράτορ, ὁ ἐν τῷ βραχίονι τῆς ὅυ- 
νάμεώς σον διασχορπίσας τοὺς ἐχθρούς σου, κραταιω- 
θήτω καὶ νῦν ἡ χείρ σου, ὑψωθήτω 1) δεξιά aov. Οὔ- 
qtto τέλος εἶχεν αὐτῷ ἡ εὐχὴ, καὶ οἱ βάρδαροι φεύγειν 


᾿ἐχεῖθεν ἀγεννῶς ἐπεχείρουν, χαθάπερ ὗπό τινος βα- 


ρξίας χειρὸς ἐλαυνόμενοι. 


ξς΄. 'O μὲν οὖν τοῦ Θεοῦ θεράπων, εἰ xal τῶν 
οἰχείων οὕτω μαθητῶν ἔρημος ἀπολέλειπτο, ἀλλὰ 
παροῦσαν εἶχε σαφῶς τὴν θείαν ἄνωθεν χάριν, οὐχ 


C ἀγαλλίασιν μόνον ἐμποιοῦσαν, ἀλλά τινα xai ἄτα 


τον, ὡς ἔφημεν, εὐωδίαν αὐτοῦ χαταχέουσαν, ftt; 
χαὶ τοῖς ῥαχίοις, οἷς ἐχεῖνος ἢμφέεστο,, παρέμευ: 
διὰ τέλους. "Hv τοίνυν χαίρων τῇ περὶ αὐτὸν Epnyla. 
xal τρίτην ἑξῆς ἡμέραν εὐχῇ μόνῃ καὶ Θεῷ σχολά- 
ζων (ἐν τοσούτῳ δὲ δυνατὸς ᾿εἶ, Κύριε, καὶ ἡ ἀλλή" 
θειά σου xóxJq cov) ὁρᾷ δύο τινὰς ἑχατέρωθιν 
ἀγίους ἀγγέλους, τὸν μὲν &x δεξιῶν, τὸν δ᾽ ἐξ ἀρ: 
στερῶν, λέγοντας αὐτῷ" Θάῤῥει, οὐδὲ γὰρ εἶ, 
φησὶ, μόνος, ἀλλὰ μετὰ σοῦ χαὶ ἡμεῖς. Ἐν τούτῳ 
δὲ τῶν βαρδάρων ἐπανόδου μνησθέντων, ἀνασώζον- 
ται καὶ μαθηταὶ, χαὶ τοῦτον ὅπως ἀγαλλιάσεώ; τε 
χαὶ χάριτος εἶχεν ἰδόντες, ἀγαλλομένοις Θεῷ xal 

αὑτοὶ χείλεσιν ηὐχαρίστουν. 


CAPUT IX. 
Liberatio captivorum ; transitus in montem mirabilem; alia miracula. 
67. Verum quis sermo res a divino homine cap £7. ᾿Αλλὰ τίς ἂν λόγος τὰ τηνιχαῦτα παρὰ τοῦ 


tempestate gestas, quot servituti addictos libertati 
restituerit, et per medios hostes salvos eduxerit, 
paucis queat ob oculos ponere? unum alterumve 
necesse est memorare. Frater ille, cujus a barba- 
ris capti mentionem fecimus paulo (11) ante, 
mirabilia sancti opera (ita enim fleri consuevit ut 
anima, intolerabilibus z:rumnis pressa, cum qua- 
dam voluptate in memoriam ilia revocet, qux me- 
liorem afferre spem nata sunt) cuidam militi 


!3 Psal]. rxxxvii, 9. 


(11) supra, num. 63. 


θείου Συμεὼν γεγονότα, xal ὅπως τῶν αἴχμαλωτισ- 
θέντων πολλοῖς ὁπτανόμενος ἀνίει τῆς αἰχμαλωσίας 
αὐτοὺς, χαὶ διὰ μέσων ἔσωζε τῶν βαρδάρων, ἱ" 
βραχεῖ παραστήσειεν ; ἑνὸς δὲ, f) χαὶ δύο τούτωι 
ἀναγχαῖον ἐπιμνησθῆναι. Ὃ ὑπὸ τῶν βαρδάρ:ν 
ἔναγχος ληφθεὶς ἀδελφὸς, οὗ xal μικρῷ πρόσϑον 
ὁ λόγος ἔθετο μνήμην, τὰ τοῦ ἁγίου θαυμάσια, οἷς 
εἴωθεν ἐν ἀμηχάνοις καχοῖς οὖσα ψυχὴ τῶν χρηστο- 
τέραν ἐλπίδα παρεχομένων ἡδέως ἀναμιμνήσχεσθαι, 


΄ 


3019 


VITA ἃ NICEPHORO CONSCRIPTA, 


3050 


πρός τινα στρατιώτην σχολάριον ἐξηγεῖτο, alypá- A scholari (12), qui et ipse in careerem abreptus 


)uwsov xaX αὐτὸν ἀγόμενον, xal ὑπὸ σιδηραῖς χατε- 
χόμενον πέδαις * xat τι xal χλαίων ἐπ᾽ ἑνίοις αὐτῶν, 
εἶτα ζέσας τὴν ψυχὴν τοῖς περὶ αὐτοῦ διηγήμασιν, 
ix μέσης τε τὸ τοῦ ᾿Αγίου ἤνομα χαρδίας καλέσας, 
ὥστε τῆς χαλεπῆ;: ἐχείνης ἀναγωγῆς ἀνεθῆναι, διὰ 
μέσου τῶν βαρδάρων ὁρμᾷ, καὶ prb ὑπό τὸν τού- 
των χατασχεθεὶς, ἀνασώζεται. Ὅπερ ὁ στρατιώτης 
ἰδὼν, καὶ πιστεύσα; δύνασθαι τοῦτο xai ἐπ᾽ αὐτῷ 
τὸν Ἅγιον δρᾶσαι. βοᾷ μετὰ θερυῶν δαχρύων εὐ- 
θὺς, Δέσποτα Χριστὲ ὁ Θεὸς τοῦ δούλου aou Συμεὼν, 
Qosai με τῆς πιχρᾶς ταύτης καὶ βαρδάρου χειρὸς 
χαὶ δουλεία:;. Ταῦτα χαμνούσῃ Ψυχῇ φθεγξαμένου, 
(Κύριε ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων, τίς ὅμοιός σοι ;) τὰς 
μὲν σιδηρᾶς ἐχείνας αὐτίκα πέδας εἶχεν ἡ γῇ, αὐτὸς 
δὲ ἀναμέσους ὀξεῖ τῷ ποδὶ τοὺς βαρδάρους 
ἐχώρει, πρὸς τὴν οἰκείαν φερόμενος “ ὃς ἀπαθὴς 
xav ἐπανελθὼν, ἔχαστα σαφῶς ἐξηγεῖτο. 


ξη΄. Γέρων τις τὰς ὄψεις ἀνακοπεὶς. ἐχάθητο τυ- 


D 


ᾳλὸς rpoca:toy * ἐτύγχανε δὲ ἄρα χατωτέρω μιχρὸν : 


τῆς μονῆς, ὅτε δι᾽ ὀλίγου ταύτης ἦλθον οἱ 84p6apot, 
καί τις αὐτῶν (οἷα φιλεῖ βάρθδαρος χεὶρ, ἕτοιμος εἰς 
ἀναίρεσιν εἶναι, καὶ παίγνιον ἡδύ τι ποιεῖσθαι τὴν 
ἑτέρων ἀπώλειαν) τῷ ξίφες τοῦ τραχήλου χατενεγ- 
x&v, χαιρίαν τὸν γέροντα πλήττει xat ὁ μὲν ἄφω- 
νος ἔχειτο, μόνῳ τῷ μιχρὰ πνέειν νεχρὸς εἶναι μὴ 
πιστευόμενος. "Ὅπερ οὖν τὸν τοῦ Θεοῦ θεράποντα τῷ 
ἑνοιχοῦντι πνεύματι γνόντα, ἐντείλασθαί τισιν ἀν- 
ελομένους τὸν γέροντα χομίσαι πρὸς ἑαυτόν. Ἐοῦ τυ- 
φλοῦ τοίνυν παρὰ τῷ χίονι κομισθέντος, γῆν ἐχεῖνος 
xat ὕδωρ λαδὼν εὐλόγησεν, εἶτα τῶν μαθητῶν ἑνὸς 
καῦτα τῇ πληγῇ ἐπιθέντος, γίνεταί τι χἀνταῦθα ση- 
μεῖον, ὀφθαλμῶν μᾶλλον ἢ ὥτων εἰς πίστιν δεόμε- 
νον" οὐ γὰρ ὁστᾶ χαὶ νεῦρα μόνον εὐθὺς, τό γε παρά- 
δοξην, συνῆπτο πρὸς ἄλληλα, ἀλλὰ xaX αὐτὸ τὸ τῶν 
ὀφθαλμῶν φῶς, ὃ καὶ τούτου παραδοξότερον, τῷ τυ- 
φλῷ ἀπεδέδοτο, ὡς χαὶ τὴν γείτονα θανάτου πληγὴν 
ἐχείνην μετὰ βραχὺ συνουλῶσαι, καὶ τὰς ὄψεις ἐῤ- 
ῥῶοθαι, μιᾶς χαρπὸν εὐχῆς («nv θεραπείαν χομι- 
σαμένῳ. Ὅπερ τῷ ταχεῖ τῆς φήμη: πτερῷ πανταχοῦ 
ἀθρόον διαφοιτῆσαν, πολλὰ πανταχόθεν πλήθη ποιχί- 
λαις νόσοις χατεχομένων παρὰ τὸν “Αγιον ἐποίει 
συῤῥεῖν, οὃς ἐκεῖνος εὐχῇ χαὶ σφραγῖδι, τῷ τε με- 


, 


ferreis compedibus constringebatur, narravit. Et 
ium quidem suis sociique zsrumnis illacrymabatur, 
deinde animo inter hujusmodi narrationes zstuans, 
ex intimo corde nomen sancli invocat: ut dura 
illa servitute laxaretur, precatur; per medi: 
Barbarorum turbam pervadit; ac nemine uno 
prohibere aut retinere conato, libertatem consc- 
quitur. Rem novam intuitus miles, credensque, 
eadem in se quoque sanctum posse, confestim nan 
sine lacrymis exclamat: Domine Jesu Christe, 
Deus famuli tui Symeonis, eripe me e Barbarorum 
manibus et acerbissima hac servitute. Hisce e 
corde afflicto prolatis, (Domine Deus virtutum, ecquis 
similis est tui '* *) illico ferrem compedes in terrain 
ceciderunt, et ipse celeri gradu per medios Bar- 
baros evadens in patriam delatus est ; ac postquam 
rediisset malis atque :srumnis liber, singula 
diserle erarravit. ΄ ΄“ 

68. Senex quidam erat oculis captus, qui juxta 
viam sedens mendicabat stipem : erat autem paulo 
infra monasterium (13), quando ex improviso illuc 
venerunt Barbari : quorum unus (ut est turba illa i 
cz:edem prompta, et aliorum interitum gratum sibi 
lusum reputat), ense in jugulum demisso, lethalem 
seni plagam infligit : qui ila saucius jacebat elinguis, 
exiguo tantum spiritu qui supererat prohibente quo- 
minus obiisse crederetur. Quai rem interno spiritu 
cognoscens famulus Dei, quibusdam precepit , 
sublatum senem ad se ut deportarent : quo facto, 
acceptam terram atque aquam benedisit, et disci- 
pulorum aliqnis vulneri applicavit. Ecce autem 
miraculum, non tam aures quam oculos ad fidem 
faciendam requirens : neque enim ossa solum εἰ 
nervi, quod ipsum satis mirabile, statim cohzserunt 
inter se; sed etiam oculorum ]umen, quod longe 
mirabilius, czeco restitutum est : atque ita unius 
orationis fructum geminam curationem retulit, al- 
teram persanati tantillo tempore lethiferi vulneris, 
alteram usus oculorum recepti. Res tanta, velocibus 
famze alis perlata, ubique terrarum statim pererc- 


 brescens, undique diversis infirmitatibus laborantes 


quam plurimos confluere ad sanctum fecit; quus 
ipse, precibus et crucis signo, in excelso et desidc- 


γάλῳ xal ποθεινῷ τοῦ Ἐμμανουὴλ ὀνόματι θερα- p) rabili Emmannelis nomine sanatos, dimisit domum 


πεύων, ὑγιεῖς ἀπέλυεν ἐπανήχειν. 

ξθ΄, Ὁρῶντα τοίνυν τὸν πολὺν περὶ αὐτὸν ὄχλον, 
xai ὅπως ἡσυχάζειν οὐχ εἶχεν ὅσον ἐδούλετο, τὸ 
᾿Αποστολ:χὸν ἐχεῖνο εἰσήει, Μή πως otc κηρύξας, 
αὑτὸς ἀδόκιμος γένωμαι. Περιενόει δὲ ἤδη xat Ἡλίου 
τὸ Καρμήλιον, τοῦ τε Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ τὴν ἐπὶ τὸ 
τῶν ᾿Ελαιῶν ὅρος ἄνοδον * ἄλλως τε δ᾽ ἦν καὶ Θεοῦ 


'* Pg3]. Εχχχυ, 9. !* E Cor. ix, 97. 


(12) Scholaris, gr. σχολάριος. Erant autem Scho- 
lares. perfecte probateque in. bello virtutis milites, 
promoti ad altiorem dignitatem, ut nempe ad custo- 
diam imperatoris noctu diuque in. aula versarentur, 
et prodeuntem in publicum magnificentiam et ornatus 
causa comitarentur : postea tamen illa dignitas non 


PATROL. Ga. LXXXVI. 


4 


quemque suam. , 

69. Conspicienti porro frequentissimam circum se - 
turbam, et cogitanti quod tantam capere quieteni 
non posset quantam vellet, illud Apostoli in men- 
tem venit : Ne forte cum aliis predicavero ipse re- 
probus efficiar **. Quare volvebat animo identidem 
et Carmelum Eliz, et montem Olivarum, Christi 


generosioribus collata fuit, sed familiaribus ; tandem 
etiam venalis proposita desidi cuique, teste Agathia 
lib. v. Vide plura de his Febr. ad Acta aancto- 
rum MIII Militum Martyrum. 

.. (49) Frequentis concursus ad. sanctum. (ieri «οὐ 
indicium hoc est. - 


SS 


309] 


Domini ascensu celebrem : verum aliud meditaba- A 


tur. providentia divina, cui Symeon et motiones 
cordis, et cogitaliones mentis, ex reliquas anime 
operationes commiserat. Statuit igitur, columna, in 
qua octennem jam stationem egerat, relicta, altum 
lu proximo montem, redeunti a columna ad dexte- 
ram situm, conscendere. Erat ille perquam aridus, 
nec ulla aque scaturigine rigabatur : hinc nullis 
omnino hominum vestigiis tritus, gratum erat ser- 
pentibus ac feris stabulum. Jamque Symeon tota 
inente eo ascenderat, cum visus sibi est Dominum 
et Salvatorem nostrum Christum, angelorum exer- 
citu, cujus numerum inire haud facile, comitatum, 
in moutem illum descendentem, sim'liter et lucidis- 
simam nubem, radicem illius per cireuitum obte- 
gentem intueri : audire vero emissam e nube vocem, 
dicentem : Festina, Symeon, conscende montem 
hunc mirabilem; ita enim deinceps appellabitur : 
sanctificatus namque est a me; in quo mirabilius 
adhuc nomen tuum faciam, quoniam ego tecum 


sum. Ad hzc monstrabat illa vox petram, in qua * 


Deus Dominus noster conspiciebatur, procipiens 
ut illam Symeon conscenderet. Scabellum autem 
pedum, «quod eadem incomprehensibili visione 
ostendebatur (o lumen!) longe splendidius ipso 
meonis in montem mirabilem. 

70. Convocato itaque fratrum collegio, singula 
qui? viderat enarravit: tum proveclioris :etatis 
quemdam morum suavitate notissimwm, monaste- 
rium incolentibus prxesse jussit : cumqueipsosDeo 
precibus commendasset, e celumna descendit ; 
atque iter, quod in cacumen montis ducebat, in- 
gressus, clarissima visione ducatum  przstante, 
properavit, ut. memoratam petram contingeret. 
Pullus asin& deferebateum, ἃ nemine unquam 
homine conscensus : id quod ego quidem existimo, 
symbolum benevolentie erga. Symeonem Christi 
Domini fuisse, necnon miraculorum, qu:e ille in- 
ter adeundum montem virtute bujus patraturus 
eral : illa enim decausa, οἱ pullo asina, insedit, 
vli Christus Hierosolyma ingrediens; et similis 
Domino (loquar enim tametsi audax videar) ha- 
beri meritus est. 

71. Morabatur haud procul a monasterio vir 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


40 
τὸ πρᾶγμα οἰχονομία, ὑφ᾽ ᾧ καὶ κίνημα καρδίας ὁ 
Συμεὼν, χαὶ ἐνθύμιον, xal ἐγχατάλειμμα ἐνθυμίυ 
msmoí]to. Ἔγνω τοιγαροῦν τὸν χίονα μὲν ἀπολιπεῖν, 
ἐφ᾽ οὗ ὀχταετῇ στάσιν fjvusv ἤδη, τῷ δὲ μεγάλῳ 
πλησίον ὄρει προσαναδῆναι, ὅπερ δεξιᾷ “οὔ χίοιος 
ἁνιόντι διάκειται. Ἦν ὃὲ τοῦτο ἐσχάτως ἄνυδρον, xài 
διὰ τοῦτο χομιδῇ μὲν ἀνθρώποις ἄδστον, ἐρπετοῖς δὲ 
χαὶ θηρίοις ἡδίστη διατριθῆ. Ἐπ᾿ αὐτὸ τοένυν ἀνελ- 
θεῖν xal γνώμης ἅμα xaY μελέτης ἔχων, ἐδόχει τὸν 
Κύριον ἡμῶν xal Σωτῆρα Χριστὸν μετὰ στρατιᾶς 
ἀγγέλων οὐδ᾽ ὅσης ἀριθμήσασθα. ῥάδιον, ἐπ᾿ αὐτὸ 
χχαταδεθηχότα ἰδεῖν, νεφέλην τε φωτὸς τὰς ὑπωρείας 
χύχλῳ χαλύπτουσαν, φωνῆς τε ἀπὸ τῆς νεφέλης 
&xoucav Σπεῦσον, ἀνάδηθι Συμεὼν ἐπὶ τὸ θαυμαστὸν 
ὄρος τοῦτο, λεγούσης " οὕτω γὰρ ἂν ἀπὸ τοῦ νῦν εἴ 


B καλούμενον" ἡγίασται γὰρ παρ᾽ ἐμοῦ, ἐφ᾽ ᾧ xz 


θαυμαστώσω μᾶλλον τὸ ὄνομά σου, ὅτι καὶ μετὰ e» 
εἶμι ἐγώ. Ὑπεδείχνυ δὲ dj φωνὴ xai πέτραν, ig ἧς 
ὁ Κύριος ἡμῶν καὶ Θεὸς ἑωρᾶτο, ἐπ᾽ αὐτὴν &vabr- 
vat τὸν Συμεὼν ὑποτιθεμένη. Τὸ δὲ τῆς ἀπροσίτο 
θέας ἐχείνης τῶν ποδῶν ὑποπόδιον * φεῦ τοῦ φωτός" 
ὡς xal αὐτοῦ φαιδρότερον μᾶλλον Ἦν ἐχλάμτο 
ἡλίου. Τὰ μὲν δὴ τῆς ὀπτασίας, καὶ τῆς ἐπὶ τὸ θαν- 
μαστὸν ὄρος χλήσεως τοῦ ᾿Αγίου, τοιαῦτα. 


sole fulgebat. Atque hec est visio οἱ vocatio Sy- 


ο΄. Ὁ δὲ «hv ἀδελφότητα συγχαλέσας, xaY αὐτοῖς 
Exacta ὡς ἴδοι διηγησάμενος, ἕνα τε τῶν πρεσδυτέ- 
Qov τὴν ἡλιχέαν, καὶ τρόπων χρηστότητι μαρτυριῦ" 


( μενον, προεστάνα: τῆς μονῆς χαταστήσας " ἐπευξά- 


μενός τε αὐτοῖ., xal Θεῷ παραθέμενος, τοῦ χίονος 
χάτεισι, xal τῆς ἐπὶ τὴν χορυφὴν τοῦ ὄρους osoo- 
qnc ἅπτεται, ἐδηγῷ τῇ φανείσῃ χρώμενος ὄψει. χαὶ 
«ty πέτραν ἐχείνην καταλαβεῖν ἐ πειγόμενος. Πῶλος 
μὲν οὖν ἣγεν αὐτὸν, ἐφ᾽ ὃν οὐδεὶς ἀνθρώπων Exábizt 
πώποτε. τῆς τοῦ ὀφθέντος εὐδοκίας οἶμαι Χριστοῦ 
καὶ τοῦτο σύμδολον xai τῶν σημείων, ὧν ἐπιδαίνων 
«οὔ ὄρους ὁ Συμεὼν ἔμελλε τῇ αὐτοῦ δυνάμει ποιεῖν, 
Καὶ διὰ τοῦτο xal αὑτὸς ἐπὶ πώλου φερόμενος, ὡς 
ἐπὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐκεῖνος͵ καὶ ὁμοιότητι (Σδ4γ- 
ξομαι γὰρ, εἰ xaX xoXurobv) τοῦ Δεσπότου τετιμη- 
μένος. 


οα΄. "Hv δὲ τις χατὰ τὴν μονὴν ἀκινήτως τοῦ 


quidam omni pedum motu destitutus, membrisque D. ποδὸς ἔχων, xai τοῦτον ἐσχάτω; πεκηρωμένος " 


misere mutilus; omnibus autem, qui sanctum 
adibant ^t quantacunque infüpmitate afflictaban- 
für, salutem reportantibus, buic uni adhibenda 
&tualionis remejia (nescio sane quam ob rem, 
nisi quadam occulta et. inexplicabili dispositione) 
lenta erant et differebanJur. Sic igitur ἴῃ hune 
usque diem procrastinatus ille, sancto, post descén- 
sum e columna, sistitur; cujus jubentis ad preces 
et crucis signum, consuetam nempe medicinam, 
ita corroboratus es!', uL statim veloci pede sanctum 
precucurrerit, re potius quam verbis curationem 
suam extollens. Cumque haud procul a montis 
vertice abesset Symeon, descendit e pullo et pre- 
cationi se dedit; qua (inita, ingens angelorum 


πάντων τοίνυν ὅσοι τῷ ᾿Αγίῳ mpocácaav θεραπεία; 
ἀξιανυμένων, ὅτῳ δήποτε τούτων ἕκαστος πάθει xut- 
είχετο, ἐπ᾿ αὐτῷ μόνῳ τὰ τῆς ἰάσεως (οὖκ οἶδ᾽ δπω:. 
ἣ λόγοις ἀποῤῥέτον πάντιυς οἰχουομίας) ὥχνει καὶ 
ἀνεθάλλετο. Οὗτος ταιγαροῦν εἰς δεῦρο ταμιευθεὶς, 
προσάγεται τῷ ᾿Αγίῳ μετὰ τὴν Ex τοῦ χίονος χάϑ- 
αδον, ἐχείνον χελεύσαντος, εὐχῇ τε xal σφραγῖδι, τῷ 
συνήθει φαρμάχῳ, ῥώννυται, ὃς καὶ δρομαίως εὖ- 
θὺς ἣν τοῦ ᾿Αγίου προπορευόμενος, πράγῳασι μᾶ)- 
λον ἣ ῥήμασι μεγαλύνων τὰς ἑαυτοῦ σωτηρίας. Ὁ 
μέντοι Συμεὼν ὅτε δι᾽ ὀλίγου τῆς χορυς τς τοῦ ὄρου; 
γεγόνει, ἀποδὰς τοῦ πώλου προσηύξατο, xal τῆς 
[εὐχῆς] τέλος ἤδη λαδούσης, ἀχούει στρατιᾶς ἀτγέ- 
λων τὸ ᾿Αμὴν ἐπειπούστς. Σταυρὸς δὲ )!0:voz ἐπέγει 


2053 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3051 


b] τόπον, ἂν "uiti τὴν εὐχὴν ἐχεῖνος ἱδρύπατο. Α exercitus auditus est accinere , Àmen. Crucem 


'Azevisag εὖν ὁ τοῦ Θεοῦ δοῦλος, ὁρᾷ τὴν τοῦ ὄρους 
χορυφὴν θείχ χάριτι περιλαμπομένην " xai γνοὺς 
τοῦτον ἐχεῖνον εἶναι τὸν ὑποδειχθέντα τόπον αὐτῶ, 
ἄτμενος εὐθέως: προστρέχει, χαὶ τῆς πέτρας, ἐφ᾽ ἧς 
τοὺς Δεσποτιχοὺς εἷδς πόδα: ἑστῶτας, χαίρουσιν ὡς 
εἶχε ποσὶν ἐπιδαίνει. Τὸν μέντο! πῶλον εἰς τὴν μο- 
vi» ὑπὸ τῶν μαθητῶν χαταχθέντα ἡ τρίτη μετὰ 


autem lapideam habet locus, quam finita prcca- 
tione ibidem sanctus posuit: qui oculos inde cir- 
enmferens, deprehendit verticem | montis divina 
gratia cireumfulgentem ; eoque cognoscens ipsum 
eundem esse, qui sibi pr:emonstratus fuerat, vo- 
lenti animo illuc contendit ; ac pelram, super quam 
stelisse Domini pedes conspexerat, gaudens, quam 


τὴν κάθοδον ἡμέρα εἶχε vexohv, οὐδὲν πλέον ἐπι- gpDPOterat alacerrime, conscendit, Reductus a discipu- 


6ióv:a, οὐδέ τινα ἕτερον ἐπιδῆναι τὸ παράπαν ab- 
τοῦ ἀνασχόμενον. 


οβ΄. Τῆς μὲν οὖν ἡλικίας εἰχοστὸν ἣν τοῦτο ἔτος 
τῷ Συμεὼν, τῆς δ᾽ ἐπὶ τοῦ προλαθόντης χίονος στά- 
σεως ὄγδοον" ὁ δὲ στὰς ἐπὶ τὴν πέτραν ἡδέως, τὴν v: 
μηλωτὴν περιθέμενος, χαὶ ταύτῃ Θεῷ χατὰ μύνας 
ὁμιλεῖν τὸ μετὰ ταῦτα νομίσας, ὡς τῆς ἐπιούσης 
ὄχλον οὐχ ὀλίγον εἶδεν ἀσθενῶν πλήθη φόρτον χομί- 
ζοντας, οἵτινες τῷ χίονι παραθαλόντες, xal τοῦτον 
ἀνελθεῖν τὴν χορυρὴν τοῦ ὄρου: πυθόμενοι, οὐδὲ 
τὴν ἄνοδον ὥχνησαν. Τούτους τοίνυν ἰδὼν, χαὶ οἷον 
ἄθυμος γεγονὼς, εἰ μηδ᾽ ἐνταῦθα συγχεχώρηται 
ἰδιάξειν * ὅμως πρὸς τὰ τούτων δάχρυα xai τοὺς 
ὀδυρλοὺ; παθὼν, καὶ χεῖρας ἐχάστῳ τῶν κακῶς 
ἐχόντων ἐπιθεὶς ἰασίμους, ὑγιεῖς ἀπολύει. 


οἵ. Ἐφάνη δὲ τηνιχαῦτα λέων ἀνὰ τὸ δρος, ὃς 
ἀνθρώπῳ τινὶ συναντήσας πρὸς τὸν “Λγιὴν ἀνιόντι 
ἄγριόν τι χαὶ χομ:δῇ φοδερὸν ὥρμησεν ἐπ᾽ αὐτόν " ὁ 
δ᾽ ἐν ἀφύχτῳ χινδύνου ὧν, καὶ ὑπὸ δέους ὅ τι xal 
δράσε: μὴ ἔχων͵, Τὸν στέφανον, φησὶ, xal τὴν ἄνωθεν 
τοῦ Συμεὼν χάριν, ἀπόστρεψον ἀπ᾿ ἐμόῦ μηδέν με 
βλάψας ἣ λυμηνάμενος. Καὶ ὁ θὴρ αὐτίχα τὴν τοῦ 
b2xov δύναμιν αἰδεσθεὶς, ἀπῆλθε, μηδὲν αὐτὸν πλέον 
διαταράξας. Ταῦτα ὁ μὲν παρὰ τὸν Δγιον ἀνελθὼν 
ἐξηγήσατο" οἱ δὲ παρόντες περιδεεῖς γεγονότες, δέον - 
ται χοινῇ τοῦ ᾿Αγίου ἀπελαθῆναι τὸν θῆρα τοῦ ὄρου:. 
Κἀχεῖνο: εὐθὺς ᾿Αναστάσιόν τινὰ (εἷς 05 τῶν αὐτοῦ 
μαθητῶν οὗτος, ἀφ᾽ οὗ χαὶ αὐτὸς, κατὰ τὸν ἐμὸν 
Ἰησοῦν τὸν οἰχεῖον δεφκότην xai νομοθέτην, ἔχθε. 
δλήχει ἑπτὰ δαιμόνια) " τοῦτον οὖν ὀνομα τὶ χαλέσας" 
ἋἍΛπιθι παρὰ τὸ τοῦ λέοντος κατάλυμα, ἔφη, 
χχὶ τάδε ἐρεῖς αὐτῷ * "Ev ὀνόματι Κυρίου, φησὶν ὁ 
tal; αὐτοῦ Συμεὼν, ἀπόστηθι τοῦ ὄρους τούτου * οὐχ 


n 


C 


lis ad monasterium pullus, tertia post descensum d'e 
mortuus est ; quasi pert:esus longiorem vitam atque 
alium sessorem , quem nullum omnino passus est. 

12. Erat is Symeoni annus zatis vicesimus, 
stationis vero in dieta columna acte, octavus. 
Dumque super petram voluptate affluens consistit, 
ac meloten (14) indutus, istic solitarius deinceps 
cum Deo colloqui cogitat; postera tmnox die ecce 
turbam non modicam cernit, iufirmos plurimos 
succollantem, et ad columnam deportanten. Qui 
cum propius essent facti, edoctique sanctum inde 
in verticem montis migrasse, eo se sine cuncta- 
tione contulerunt. Ubi accedentes conspexit Symcon 
animo fuit anxio, quod ne hic quidem sibi soli 
vivere liceret, nihilominus metus miserorum [4- 
crymis lamentisque, manus singulis imposuit me- 
dicantes, et persanatos dimisit. ' 

195. Apparuit per idem tempus in monte leo,qui 
cuidam ad sanctum iter habenti obviam factus, 
ferus atque admodum terribilis in bominem irruit. 
Is inevitabili versans in discrimine, atque adeo 
perculsus «t nec de fuga cogitaret quidem : Per 
coronam, inquit, et gratiam ceelitus Symeoni datar 
recede ἃ me, nec quidquam mnocumenti aut noxio 
mihi des. Eodem autem momento fera, virtutem 
adjurationis reverita, inde abscessit, nihil amplius 
terroris aut turbationis afferens. Rem hanc homo 
ipse, cum ad sanctum pervenerat, enarravit. Astan- 
tes autem, concepto inde metu,.precati sanctum 
supt unanimiter, ut feram facessere juberet ex 
monte. Qyi Anastasium quemdam (erat is disci- 
pulorum unus, ex quo ad exemplum Jesu mei 
Domini ac legislatoris septem daemonia exegerat) 
nominatim vocans : Abi sis, inquit, àd leonis spe- 
cum atque hzc illi edicitoin nomine Domini : Dicit 


ἔσται γάρ σοι xatotx(a, ob6i διατριδὴ ἐν αὐτῷ, D Domini famulus Symeon, apege ex :aQnte boc: 


Ταῦτα ὁ μὲν ἀπελθὼν εἰρῆχει τῷ λέοντι * ὁ δὲ ὑπ- 
ἤχουσεν ὅσα χαὶ οἰκέτης εὐγνώλων ἀγαθῷ δεσπότῃ 


πειθόμενος, τοῦ τε ὄρους εὐθέως ἀπῆρεν ὑπὸ col; 


πάντων ὄμμασι, xal πρὸς τὸν Μέλαντα καλούμενον 
ποταμὸν, xal τὰ τῆς ᾿Αμανοῦ ἐχώρησεν Sen * τιθασ- 
Gic οἷα xa* χειροήθης, ἀντὶ τοῦ πρώην βλοσυροῦ xat 
βιαίου γεγενημένος. “Ὅπερ οὖν οὐδεμίαν θαύματος 
ὑπεούδολὴν ἀπολεῖπον, θαυμασιώτερον ἔτι μᾶλλον 
ἕχει τὸ ἐπαγόμενον, ὅτι xaX εἰς ὥρας ἐξ ἐχείνου ὁ θὴρ 


(13) De melotis vide plura 11 Januarii ad Vitam 
sancti Antonii abbatis , S 5. 

(19) Uterque versus septentrionem situs est. re- 
spectu Montis Mirabilis ; at Melas fluvius [acile al- 
lero lanto remolior quam mons Amanus : ille Cappa- 


non enim habitatio tibi bic aut domicilium erit. 
Hzc, utjussit sanctus, abiens ille leoni edixit : 
is autem dicto audiens, non aliter quam servus 
obsequens benigno domino, et e monte illo 
in omnium conspectu migravit , et ad flumen 
Melanta (15) montesque Amamnos se contulit, 
quasi, prisco rigore ac ferocia positis, cicur 
mapsuetusque factus. Quod sequitur miraculum 
nulli omnino quantumvis magno cedere debet, 


dociam perluens in Euphratem inffuit ; iste Syriam a 
Citicia determinans , ab Issico sinu versus Boream 
procurrit, donec Tauro commissus obliquo tractu ad 
Euphratem terminatur. 


3055 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


uno admirabilius omnibus est : nempe quod exinde A ci; τὴν τοῦ 'Ayíou μάνδραν ἐτησίως ἔφο!τα͵ τρ 


, statis per annum temporibus solita fuerit fera ad 
sancti. mandram venire, aptaque pro foribus vore 
edita submissionem ac obedientiam quodammodo 
testificari, tum inde mitis et tractabilis ad pro- 

prium domicilium redire, et si quos forte per 

viam obvios habebat, cum veneraiionis signo de 

74. Interea pestilens (16) morbus homines inva- 


serat, qui urbes, agros, pagos inficiens, pr»sentenfé 


illis afferebat perniciem, artemque omnem eludebat. 
Cognovit Dei famulus, quod Dominus adversus po- 
pulum suum ira succensus esset : tactusque inisera- 
tione eorum, exemplum Phinees (17) imitari eonsti- 
tuit; ac supplices seu potius propitiatorias manus 


ad Deum tetendit, donec luem grassantem sisteret, B 


ct progredi ulterius prohiberet. Qua in re non illud 
tantum admiratione dignum, quod obicem malo 
posuerit; sed illud quoque vel maxime, quod illi 
ctiam data sit gratia curandi contactos. Multi 
quippe ex illo tempore ejusmodi morbo correpti, 
invocato sancti Symeonis nomine, videbantur ipsum 
domi su:e intueri, velut afferentem (res mira!) mor- 
bidis medelam ac sanitatem. Et vero visio reipsa 
constabat, ac veritas repraesentationem mentis com- 
probabat, omni infirmitatis languore a corporibus 
depulso. Multi quoque aliis atque aliis zegritudini- 
bus doloribusque pressi, lucerna domi accensa 
oblatoque thymiamate, Dei per intercessionem 
famuli ejus opem poscebant, et doloribus eximeban- 
tur. Quotquot vero olei laborabant penuria, tantil- 
Jum quid sibi comparantes, accendebant lampadem 
in sancti nominc, οἱ triduo consequenti aut etiam 
quatriduo plerunque (quam admirabilis in sanctis 
suis Deus!) lumen non exstinguebatur : quod mi- 
raculosum beneficium ii, quibus obtigerat, ad san- 
ctum mox abeuntes, annuntiabant. 


πυλῶν τε αὐτῇ: ἱκανῶς ὠρυόμενος, xax τὰ τῆς o2» 
παγῆς οἷον ἐπιδεικνὺς ἐχεῖθεν χαὶ fuego; εἰς τὰ 
οἰχεῖα πάλιν ἔδη ἐχώρει, εἴ που τισὶν ἀνὰ τὴν δξὸν ἐν. 
πύχοι, αἰδοῖ εἴχων χαὶ αὑτῆς ἐξιστάμενος. 


illa decedere. 


οδ΄. Ἐν τούτῳ δὲ λοιμιχῖς νόσου ταῖς ἀνθρώποις 
ἐπισχηψάσης, πόλεις τε xal ἀγροὺς xaX κώμας gfo- 
ρούσης ἀτεχνῶς χαὶ λυμαινομένης, γνοὺς ὁ τοῦ 6: 
θεράπων ὅτι ὠργίσθη θυμῷ Κύριος ἐπὶ τὸν Xaby a$- 
τοῦ, κά τε σπλάγχνα παθὼν ἐπ᾽ αὐτοῖς, μιμεῖξέξαι τὼ 
Φινεὲς xol αὐτὸς, καὶ χεῖρας ἱχετηρίους, εἰ βούλει ἃ 
ἱλαστηρίους, ἐκτείνας θεῷ, μέχρι τούτου τὰ tn; rir 
γῆς ἴστησι, μηχέτι περαιτέρω ταύτην δδεῦσαι καρε- 
χωρήσας. Καὶ οὐ τοῦτο μόναν θαυμάσαι ἄξιον, iJ 
ὅτι καὶ τὰ τῆς ἴάσεως αὑτῷ δέδοτο" πολλοὶ γὰρ ἕξ 
ἐχείνου τῶν ὑπὸ τῆς τοιαύτης νόσου χατειλημμένως, 
τὸ τοῦ θείου Συμεὼν ἐπιχαλούμενοι ὄνομα, ἐδόχον 
οἴχοι τοῦτον ὁρᾷν (ὦ τοῦ θαύματος 1) ἐπισχεπτόμ: 


.voy ὥσπερ xal τὴν νόσον αὐτοῖς θεραπεύοντα * xii 
ὄψις ἔργον ἣν, χαὶ τὴν φαντασίαν ἀλήθεια διεδέχετο, 


xaX τὴν νόσον εὐθὺς ἀπετίθεντο, Πολλοὶ δὲ xai τῶι 
ἑπέροις πάθεσι xal νόσοις ἑταζομένων, λυχνίαν xa? 


' οἶχον ἅπτοντες, θυμίαμά τε προσφέροντες, διὰ μεαὶ» 


που τὸν Θεὸν τοῦ οἰχείον θεράποντος  πεχαλοῦντο, 
xai τοῦ λυποῦντος ἕχαστος ἀπηλλάττετο" ὅσοις ἃ 
τοῦ μὲν ἀρχοῦντος ἡ χεὶρ ἐλαίου ἢπόρει, βραχὺ δέ πα 
ποηρίζοντες ἑαυτοῖς, λυχνίαν ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ ᾿Αγίω 
ἥπτον, εἰς τρίτην ἑξῆς ἡμέραν, f) xaX τετάρτην αὐτῇ 
τὰ πολλὰ (ὡς θαυμαστὸς ὁ θεὸς ἕν τοῖς ᾿Αγίοις εὐ 
τοῦ 1) τὸ φῶς οὐχ ἐσθέννυτο" ἅπερ ol τῶν θαυμάτιν 
ἀπολαύοντες τούτων, παρὰ τὰν Ἅγιον εὐθὺς ἀνών» 
τες ἀπήγγελλον. 


CAPUT X. 


Pradictiones varie; infirmi ab angelis ad sanclum Symeonem missi ; misericordia in pauperes. 


15. Convocàtis aliquando sub hymnos matutinos 
fratribus : Oremus, inquit, fratres, pro Ecclesia Dei: 
pontifex quippe illius Ephrzemius (18) supremum 

. diem obiturus est : nam vidi ego me ipse in spi- 
ritu stantem ad caput lecti, quo decumbere con- 
suevit ; ac dixi : Vd» urbi isti, defuncto Ephrzmio! 
vi81 vxel et decessum illius quodammodo lamenta- 
tus fui. Deinde ad fie reversus, inventus fui flevisse, 
manifestis lactymarum signis adhuc in genis hzeren- 
tibus. Tum rursus extra me rapior ; et rursus la- 
menta'eadem lacrymazque. Deinde tertium quoque 
recurrente eadem visione, talem aliquam audivi 
vocem : Quis novit quáre qui venturus est absit? 
lta Symeon ad fratres : qui per illum tempus in- 
tellexerant de Ephrzmio quod recte valeret. Deinde 


(16) Hujus symptomata et circumstantias late 
describit Procopius lib. n, cap. 99, de bello Persico, 
el Evagrius lib. iw, cap. 29. Accepisse videtur ex 
Theophane anno 542. 

(17) In eo. scilicet, quod iram Dei averterit a 
populo ; non autem in modo: Phinees ewm gladio, 


οε΄. Ilo: γοῦν περὶ τοὺς ξωθεινοὺς ὕμνος τοὺς 
ἀδελφοὺς συγκαλέσας" Προσευξώμεθα, φησὶν, ἀδελ- 
φοὶ, περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐχκλησίας μέλλει τὰρ ὁ 
ταύτης ἀρχιερεὺς "Eopaígtog «χαταλύειν ἔδη τὸν 
βίον. Ἑώραχα γὰρ ἐμαντόν ἐν τῇ δυνάμει τοῦ Πνεύ- 
ματος ἑστῶτα πρὸς χεφαχῇ τῆς χλίνης, ἐφ᾽ f xabc- 
δεῖν εἰώθει, xab Οὐαὶ τῇ πόλει ταύτῃ, λέγοντα, e» 
ἐχδημοῦντος, οὐαὶ, χαὶ τὴν αὐτοῦ μετάστασιν ὥστε 
ἀποχλαιόμενον. Ἐν ἐμαυτῷ τοίνυν γενόμενος, εὑρέ 
θην δεδαχρυμένος, ἐπὶ τῶν παρειῶν τε φέρων τῷ 
δαχρύων τὰ ἴχνη. Δευτέρα τοιγαροῦν ἔχστατις i8 
ἐμὲ, χαὶ πάλιν οἱ αὑτοὶ θρῆνοι, καὶ πάλιν δάχρν:. 
Εἴτα καὶ τρίτη περὶ τῶν αὐτῶν ὄψις, καί μοι τοιαύτῃ 
τις ἤχουσται φωνή Τίς οἵδεν ὅθεν ὁ ἐρχόμενος εἷς: 
Ταῦτα ὁ μὲν εἰρήχει τοῖς ἀδελφοῖς * οἱ δὲ τηνικαῦτε 


ut dicitur Numer. 25, Symeon vero precibus wm 
placavit Deum. 

(18) Cum Ephremi ordinatio fecta sit saltem σε- 
no 5271, οἱ is passim dicatur 18 annis. sedisse, a4» 
945 obiisse eum oportet. 


3057 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTAÀ 


30:8 


viv ἐπύθοντο περὶ Ἐφραιμίον ὡς ὑγιαίνοι, Μετὰ δὲ A illucescente jam Veneris die, convocavit denuo 


«auta χαλέσας αὖθις ὁ τοῦ Θεοῦ δούλος αὑτούς * δι- 
αυγάζουσα δὲ ἦν ἤδη Παρασχευὴ" Ὃ ἀρχιερεὺς 
toU Θεοῦ χατὰ τὴν νύχτα, φησὶ, πρὸς αὐτὸν ἐξεδί-- 
μη5εὲ τεθέαμαι γὰρ αὐτοῦ τὴν Ψυχὴν ὑπὸ πλήθει 
λευχειμονούντων tfe παραθαλοῦσαν' 1 δὲ ἡσπάτατό 

e, χαὶ μνήμην αὐτῆς ποιεῖσθαι πρὸς Θεὸν ἐνετείλα- 
το, Ext xal σχέσεως αὐτοῦ πρός τε αὐτὸν ἐμὲ xal τὴν 
μητέρα τὴν ἐμὴν ἀναμνήσασα. Ταῦτα ὁ μὲὺ περὶ τοῦ 
ἀρχιερέως τοῖς ἀδελφοῖς προειρήχει " οἱ δὲ τὸν χαι- 
pi» ἐπισημηνάμενοι, εὗρον τῆς νυχτὸς ἐχείνης τὸν 
θεῖον Ἐφραίμιον ἐκχδεδν μηχότα. 

ος΄. Πολλῶν δὲ, οἷα εἰχὸς, τῆς χαθέδρας ἐφιεμέ- 
νων, χαὶ ταύτην ἑαυτοῖς σπουδαζόντων, συνέδη Δομνῖ- 
νόν τινα, τῇς Θρᾳχῶν ὡρμημένον, πτωχείου χατὰ 
Λυχνίδα πόλιν προεστῶτα, τῇ βασιλίδε τηνικαῦτα 
κατά τινα χρείαν ἐπιδημῆσαι * ὃς νόμῳ φιλίας τισὶ 
τῶν ἐν τοῖς βασιλείοις φχειωμένος, τῷ βασιλεῖ παρ᾽ 
αὐτῶν ( Ἰουστινιανὸς δὲ ἣν οὗτος) εἰσάγεται. Ὁ δὲ 
χανονιχῆς ἀχριδεία;, ἀποστολιχῶν τε παραγγελμά- 
τῶν ὀλίγα φροντίσας, τῇ πρώτῃ τοῦ ἀνδρὸς θέᾳ xal 
τὴν ζτςονσυυάπτει' Ἰδουδτῆς ᾿Αντιόχου πατριάρχης, 
εἰπών * xal τὸν θρόνον εὐθέως ὁ Δομνῖνος χαταλαμ- 
άνει. Παριὼν δὲ διὰ τῶν προαστείων τῆς ᾿Αντιό- 
χον, καὶ τοὺς ἐν τῷ ναῷ τοῦ δικαίου Ἰὼδ, ὃς πρὸ 
113; πόλεως ἵδρυτο, λελωότη μένους ἰδὼν, xaX δεινῶς 
αὐτοὺς βδελνξάμενος, δεῖν ἔγνω τούτους ἐχεῖθεν ἀλ- 
λαχοῦ μεταστῆσαι, ἵνα μὴ πρὸ τοῦ τῆς πόλεως χό- 
σμου φησὶν ἄγος εἶεν. Ὅπερ αὑτοὺς αἰσθομένους, 


[ratres, dixitque : Pontifex Dei hac nocte e vita mi- 
gravit: vidi namque animam illius, turba magna 
candidis vestita comitante, hac transvolantem, 
salutantemque me, et memoriam sui apud Deum 
ul facerem, precipientem : commemorantemque 
qualiter erga me ac matrem meam fuerit affectus. 
Hisce de pontifice fratribus a Symeone praedictis, 
nolarunt illi tempus, compereruntque hac ipsa 
nocte sanctum Ephramium deccssisec. 


16. Pluribus, ut fit, cathedram illam appctenti- 
bus, sibique comparare satagentibus, factum est ut 
vir quidam, Domninus (19) nomine, ex Thracia 
oriundus, prefectus cuidam juxta Lychnida (20) 
civitatem ptochotrophio, negotiorum causa impera- 
tricem per illud tempus conveniret : qui anicitize 
jure quibusdam aulicis familiarior factus, ab illis 
ad imperatorem (erat is Justinianus) adducitur. 
Imperator, ut erat regularis discipline atque apo- . 
stolicarum constitutionum parum studiosus, prinio 
mox congressu virum suffragio suo eligit : Ecce, 
inquiens, hic est Antiochiz patriarcha. EtDomni- 
nus statim ad sedem illam se confert. Trausiens 
itaque per suburbia Antiochena, vidensque in 
templo justi Job, quod urbi vicinum est, saucios 
mutilosque homines, quos vchementer ersecra- 
batur, inde censuit alio transferendog : Ne, inquiens, 


xai πρὸς τὸν "Aytov, ὡς ἔχαστος εἶχε δυνάμεως, (, pro urbis hujusce ornatu, dedecus illi sint. Quod 


ἀνελθόντας, τοὺς μὲν ποοὶ xal βαχτηρίᾳ, τοὺς δὲ 
φόρτον ἐχεῖ χομισθέντας, τὴν δὲ τοῦ ἐν ᾿Αγίοις 
ἙἘφραιμίου συμπάθειαν, χαὶ ὅσα μετ᾽ αὐτῶν ἕδρα, 
οἵας τε τοῦ νῦν ἀρχιερέως τῆς ἀσπλαγχνίας πε- 
πείρανται, xal ὅπως οὐδὲ πρὸ τῆς πόλεως αὐτῷ 
τούτους ὁρᾷν ἀνεχτὸν, θρήνοις ἅμα χαὶ ὀδυρμοῖς 
ἀπαγγεῖλαι. Τὸν δὲ πολὺν αὑτῶν οἶχτον λαδόντα" 
Παύσασθε, ἀδελφοὶ, φάναι " οὐδεὶς ὑμᾶς ἐχεῖϑεν μετα- 
στῆσαι δυνήσεται. ᾿Αλλ᾽ ἡ παιδεία Κυρίου αὐτὴ 
συναλγεῖν αὐτὸν διδάξει τοῖς πάσχουσιν, ὥστε πείρᾳ 
μαθεῖν, ὃ γεωργοῦσαν οὐχ ἔσχεν οἴχοθεν τὴν προαί- 
ρεσιν. Ταῦτα εἶπε, χαὶ μετ᾽ ὀλίγον οὕτω χεῖρες χαὶ 
πόδες τῷ ἀρχιερεῖ χάμπτονται, ὡς μηδὲ δύνασθαέ 
τι δρᾶσαι δι᾽ αὐτῶν τὸ παράπαν, ἀλλ᾽ olá τινα ve- 
χρὺν ἔμψυχον διαδασταζόμενον φέρεσθαι. 


οζ᾽. 'AvboE τίνι χατὰ τὴν Περσῶν πρὸς χαλεπὸν 
παλαίοντι δαίμονα, ἀπαλλαγὴν τε τούτου μηδεμίαν 
εὑρίσχοντι, Αγγελος Θεοῦ παραστὰς, Ἅπιθι, φησὶ, 
πᾶρὰ τὸν δοῦλον τοῦ Θεοῦ Συμεών" οἰχεῖ δὲ κατὰ 
μετέωρον ὄρος ἐχ πλαγίου τῆς ᾿Αντιόχου, θαλάσσης οὐ 
διὰ μαχροῦ χεΐμενον * δι᾽ αὐτοῦ τοιγαροῦν παρὰ Κυ- 
ρου ἴασις ἔσται σοι. Καὶ ὃς τὴν μεταξὺ πᾶσαν ἀνύσας, 
καὶ ὡς τὸν ΓΔγιον ἀφιχόμενος, ἕχαστα σαφῶς ἀπαγ- 
γέλλει. Ὁ δὲ τοῦ Θεοῦ δεηθεὶς, ἐξελθεῖν τῷ δαίμονι: 

e Nicephoro et Theophaui Domnus ; sedit an- 
"05 

30) Quam hic auctor Lychnida vocat, aliis. Lych- 


uta miseris istis rescitum est, ad sanclum, υἱὲ 
quisque poterant, iter instituerunt, alij pedibus ac 
baculo, alii humeris de]ati : atque coram ipso cum 
planctu et lamentis commemorabant, quanta sibi 
exhibita fuisset a sancto Ephremio miscricordia, 
el quam paterne secum egisset : contra vero, quain 
nunc immitem — experirentur episcopum, quodque 
ne urbis quidem extra portas ipsos toleraret. San- 
ctus vero multum illos miseratus : Exspectate, 
inquit, fratres : nemo vos loco illo poterit inovere. 
Castigatio Domini docebit ipsum misereri afflicto- 
rum, ut diacat experientia, propositum suum  mi- 
nime conducibile fuisse. Post hzc oracula brevi 
elapso tempore, tam acri dolore manibus pedibus- 
que cruclari episcopus coepit , ut nihil quidquam : 
rei tractare illis posset, et sicut corpus exanime 
ferri necessum haberet. 

ΤΊ. Homini cuidam Persz gravis admodum cum 
dzmone lucta erat, quo nec liberari, ullo modo 
poterat. Astilit huic angelus, dixitque : Abi ad 
servum Dei Symeonem, commorantem in sublimi 
monte, ex adverso Antiochie, non ita procul a 
mari sito : illo intercedente certa tibi manet a Deo 
salus. Exsecutus ille omniaest; cumque pervenisset 
ad sanctum, singula palam enarravit : qui fusa. ad 
Deum prece, exire demonem jubet ; cujus conti- 


nidus et Lychnidium appellatur urbs erchispisco- 
palis Macedonia. 
4 


$059 


nuo planctus, tumultuatio, atque clamores auditi 
sunt, utpote non ferentis viri sancti increpationem, 
claiatitisque : Missum me fac; et exeo: scio enim 
quis sis, et quantam Filii Dei virtutem habeas. 
Dum hzc fiunt, visum obsesso est, coronam capiti 
Symeonis circumdari ; cujus et pulchritudo et auri 
intermicantis nitor, et gemmarum splendor, et 
«rueis imposit:ze lux, lucisque fulgor ac venustas, 
et circeumvelitantium angelorum cohortes, tam 
insolita erant omnia, αἰ exsequi verbis nemo pos- 
sit: ilis autem velut igne quodam, pertinax 
dzimon coactus estemigrare; quemadmodum deinde 
miser ille, jam sibi redditus, palam divulgabat, 
sanus domum suam repetens, et opera Dei genti- 
]:us aununtians. 


18. Juvenem quemdam invaserat d:emon, quem 
tam miseris torquebat modis, ut prz nimia corporis 
extensiore oculi sedibus suis erupturi viderentur. 
Periclitanti igitur, cunctis deficientibus, adest e coelo 
angelus, habitu ac specie militis, abire ipsum in 
montem mirabilem ad sanctum Symeonem jubens. 
Ipseenim, inquit, a vexationibus dzemonis te liberum 
prastabit. Statim igitur juvene iter ad sanctum in- 
gresso, sanctoque inexpugnabilem Christi crucem 
ipsi imprimente, videbatur sibi demon ignito ful- 
mine persiringi, exclamans : Quid hocce, serve 
Dei? quid me tam immaniter cremas? nequeo enim 
terribilem Dei manum, quz in te est, sustinere. Illa 
e-t, quz:e non solum nos igneo consuevit flagello cji- 
cere, sed et populi gritudinibus omnis generis me- 
delam afferre. Isthec nequam spiritus per obsessi 
linguam elocutus, continuo abactus est : juvénis 
vero liberawus, oculis suis angelum, omnia militis 
referentein, astare Symconi conspexit, cumque eo 
colloqui familiariter, quemadmoduim deinde ipsi 
narravit. Post bxc et pro incolumitate pedis sui 
precatus. est &dolescens; erat quippe is admodum 
debilis, et fere ad gradiendum inutilis : quí, 
imposita a Symeone manu medicante, oratione fusa, 
et signo crucis impresso, confestim integer ac fir- 
mus alteri omnimode similis fuit. 


13. Alter violentia dzdemouis faciem distortam ha- D 


bebat, sed invocavit nomen Symeonis pro remedio : 
ecce autem in medio aere conspicatus ipsum est, 
virgam igneam gerentem, et cum impetu ad se de- 
labentem. Non tulit impurus spiritus adventum 
viri, in turpem fugam conversus : moxque vultus 
misero restitutus, deinceps se habuit recte et con- 
venienter naturze. Quidam in pede morsus erat a 
serpente, jamque venenum vulneri putrefactionem 
generans, manum artemque medicorum superva- 
caneam reddebat, et presentem mortem minabatur ; 
eamque ipse zger, rebus omnibus desperatis, ex- 
spectabat. Interim hortantur quidam, spem suam in 
sancto ut collocet, utpote qui solus ingruens discri- 
Pien possit arcere. Credidit ipse, invocatoque sancti 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


- X 
A παραγγέλλει " xaX αἡτίχα χλαυθμοὶ τοῦ δαίμον 
xai θόρυδοι xaX χραυγαὶ οὐχ ἐνεγχόντος τὴν ἐπι 
pst), "Avec μοι, xal ἔξειμι, λεγόντος * ola 1 
τίς τε εἴ, xai ἥτις fj ἐν σοὶ τοῦ Υἱοῦ τοῦθ 
ἐνέργεια, Ἐν ὅτῳ δὲ ταῦτα ἐπράττετο, ἐδόχει 
πάσχοντι τὸν στέφανον ὁ Συμεὼν τῇ χεφαλῇ πε 
χεῖσθαι " τὸ δὲ τοῦ στεφάνου χάλλος, αἱ ὅς ’ 
χρυσοῦ ὡραιότητες, αἱ δὲ τῶν λέθων αὐγαὶ, ὁ δ᾽ Ez) 
στεφάνῳ σταυρὸς, τὸ δὲ τοῦ σταυροῦ φῶς, ai ob: 
φωτὸὺς πάλιν ἀστραπαί τε χαὶ χάριτες, 75 δὲ xux 
θεν τῆς ᾿Αγγελιχῆς στρατιᾶς πλῆθα;, ἄῤῥη)ντόν 
χρῆμα xai ἀπόῤῥητον ἦσαν" 0o! ὧν ὃ χαλεπὸς ὃ 
μων ἐχεῖνος ὡς ἀπὸ πυρὸ: ἀπηλλάγη, ὡς μετὰ ταὶ 
σαφῶς ἐχνήψας αὐτὸς, ὁ τοῦ πάθους ἁἀπαλλαγ 
EEr tetto, ὑγιὴς εἰς τὴν οἰχείαν ἐπανιὼν, xal τὰ 1 
Β Θεοῦ ἔργα τοῖς ἔθνεσιν ἀπαγγέλλων. 
οη΄. Νεανίσχῳ τινὶ δαίμων ἐπιπηδήσας, οὕτω. 
χῶς αὐτὸν διετίθει, ὡς χαὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῷ w 
νίσχῳ δοχεῖν ὑπὸ τῆς πολλῆς τοῦ σιύματος τάδε 
μέλλειν ἤδη τῶν οἰκείων πυθμένων ἐξάλλεσθαι. Καὶ 
δυνεύοντι τοίνυν, χαὶ τοῖς ὅλοις ἀπορουμένῳ, "Ar 
λος ἄνωθεν ἐπιστὰς ἐν εἴδει χαὶ σχήματι στρατιὼτ 
ἀφικέσθαι παρὰ τὸ θαυμαστὸν ὄρος αὐτὸν πρὸς ΄ 
θεῖον Συμεὼν ἐπισχήπτει" Αὐτὸς γάρ σε, φησὶ, τῆς' 
δαίμονος ἐπηρείας ἐλευθερώσει. Αὐτίκα γοῦν : 
νεανίσχου τῷ ᾿Αγίῳ παραθδαλόντος, ἐχεΐνου tt: 
ἄμαχον αὐτῷ τοῦ Χριστοῦ σφραγῖδα ἐπιδαλόν: 
ἐδόχει δ'ὰ πυρὸς ἀστραπῆς ὁ δαίμων ἑαυτὸν ὁρᾷν 
μωρούμενον" ΤΊ τοῦτο, δυῦλε τοῦ Θεοῦ ; λέγων ᾽ τ’ 
δεινῶς πυρπολεὶς ; οὐδὲ γὰρ τῆν ἐν coi τοῦ 8 
χεῖρα δύναμαι στέγειν τὴν φοδερὰν, ἧτις οὐχ ἡ; 
πέφυχε μόνον μάστιξι πυρίναις ἐλαύνειν, ἀλλὰ 
νόσους τῷ λαῷ παντοδαπὰς θεραπεύειν. Ταῦτα τὸ 
νηρὸν ἐχεῖνο πνεῦμα τῇ τοῦ πάσχοντος γλώ 
φθεγξάμενον, εὐθὺς ἀπελήλατο * οὗπερ ὁ veovis 
ἀπαλλαγεὶς, "Ἄγγελον ὕπ᾽ ὀφθαλμοὺς ἑώρα τῷ 
μεὼν ἐν ὁμοιώματι στρατιώτου παρεστηχότα, 
αὐτὸς ὕστερον ἐξηγεῖτο, xal αὐτῷ γνησίως δια;ε 
usvoy. Εἶτα xoi περὶ τοῦ ποδὸς ἐδεῖτο" fv? 
ἀσθενῶς ἔχων τῷ νεανίσχῳ * Ἱμιχροῦ δὲ xal Jy 
τως ὁ πούς * χεῖρα τοίνυν τῷ ποδὶ τοῦ Συμεὼν ἐπ: 
θέντος εὐχῇ θεραπευομένην, τῷ τε τοῦ σταυρὸ τὸς 
διασφραγίσαντος, ὑγιῶς αὐτίκα, καὶ θατέρῳ τὸ 
εἶχεν ὁμοίως. 
οϑ'. “Ἑτερός τις, δαίμονι τὴν δῴεν διάστροφος, 
τοῦ θείου Συμεὼν ὄνομα εἰς ἴασιν το 5. πάθους ἐπε 
λεῖτο, xal ποτε τοῦτον ἐν αἰθέρι μέσῳ ῥάδδον 
χειρὸς ἔχοντα πυρίνην ὁρᾷ, xat σφοδρῶς ἐπ᾽ a: 
φερόμενον. Too γοῦν ἀκαθάρτου πνεύματος ἔχε. 
τὴν ἔφοδον οὐχ ἐνεγχόντος, ἀλλ᾽ εἷς τυγὲν àv: 
τραπομένον, τό τε πρόσωπον τῷ πάσχοντι εὖθ 
ἀποχατέστη, χαὶ ὀρθῶς τοῦ λοιποῦ xai χατὰ τ' 
εἶχεν. Ὅφει δέδηχτό τις ἰοξόλῳ τὸν πόδα. xai at 
ὁ ἰὸς ἐμποιήσας, οὐ χεῖρα μόνον xat τέχυτν iat 
ἀπαγορεύειν imols:, ἀλλ᾽ fóm xa: θάνατον dz 
σαφῆ " πρὸς ὃν xat μόνον ὁ πάσχων, τῶν ἄλλων à 
γνοὺς ἁπάντων, ἑώρα. Ὑποτείνουσε δέ τινες τὰς 
τὸν Ἅγιον ἐλπίδας αὐτῷ, χαθάπερ ἐχεΐίνου pó 
τῆναι πρὸς οὕτω φανερὸν χένδωντεν δυναμένου, 


3061 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3063 


καὶ πιστεύσας, xal τὸ τοῦ ᾿Αγίου xaM sa; διολα, A nomine, ac pede lumi posito, stalim confirmatus 


xai th; ἐχοίνου γῆ; ἐπιθαλὼν τῷ ποδὶ, αὐτίχα 
Eb toco. 

τ. "A&tov. δὲ μηδ᾽ ἐκεῖνο παραλιπεῖν, αἴτιον ὃν 
μάλιστα τοῦ τοιαῦτα θαυμπατουργεῖν. Προστλθέ τ΄ς 
προσαιτῶν τῷ ᾿Αγίῳ Δίου μηνὸς, ὅν dj παρ᾽ ἡ "λἶν 
γλῶττα Νοΐμδριον χαλεῖν οἶδεν. Ὁ 6£ Πείσθητι, φῃ- 
σὶν, ἀδελφὲ, ὡς οὐδὲν ἄλλο μο! πρόσεστιν, ὅτι ut τὸ 
τρίχινον ἔνδυμα τοῦτο, xal σύγγνωθδι. “Ὅπερ εἰ βού- 
λει λαδεῖν, ἰδυύ σοι χαὶ αὐτὸ ἀποδύομαι. Τοῦ δὲ 
δεῖσθαι xal τούτου διὰ τὴν πενίαν εἰπόντος * Εὐλογη- 
τὸς Κύριος ὁ θεὸς, ἔφη " xal ἀποδυσάμενος εὐθὺς, 
Δέξαι, ἀδελφὲ, λέγει. Καὶ ὁ μὲν ἀπήει λαδών ὁ δὲ 
γυμνὸς ἀπολέλειπτο, οὐδ᾽ ὁτιοῦν χάλυμμα σχροχὸς 
ἕτερον, ὅτι μὴ μόνον ἐπὶ τοῦ στήθους χουχηύλιον 
βραχὺ περιχείμενος " χαὶ o) ταύτῃ μόνον πάραχει- 
άσας, ἀλλὰ χαὶ el; ὄγδοον ἑξῆς διαχαρτερήσας μῆνα. 
Εὐγενίου δὲ τῶν μαθητῶν ἑνὸς παραδιαξομένου 
τοῦτον λαδεῖν τι περιδόλαιον ἑαυτῷ, ἡνίχα μάλιστα 
χειμῶνος ἐνειστήχει τὸ ἀχμαιότατον - Ὁ ἰχθὺς, ἔλε- 
γεν, ἐπειδὰν μᾶλλον χειμῶνος ῥιγώσῃ, γλυχύτερος 
γίνεται, καὶ οὐδὲ δυσῶδές τι τούτου ἀπόζει * ὥσπεῤ 
ποὐναντίον ὅσῳ θέρους θερμαίνεται, «τοσοῦτον οὐχ 
ἀηδέστερος γίνεσθαι μόνον, ἀλλὰ χαὶ σχώληξι πέ- 
φυχεν βρύειν- οὗ δήπουθεν ἀναμένηλυσιν ἐχεῖ καὶ 
ἡμᾶς͵ ἐνδύμασι xal βρώμασι τοῦ βίου θερμαινομέ- 
νους. 

πα΄. Ὁρᾷ ποτε θεωρίαν ὁ Συμεών * ἡ δὲ ἦν (ὡς 
αὐτὸς τηνιχαῦτα οὐχ ἀπεχρύψατο ) σεισμὸ; ἐπὶ 


τὴν ᾿Αντιόχου πᾶσαν, o3 γῆν μόνον, ἀλλὰ xdi χὰρ- αὶ 


δίαν σαλεύων, ὅπερ ἀγαναχτήσεως, φησὶ, θεοῦ σύμ- 
€0loy * εἶτα καὶ τὸ τῆς ἀπειλῆς φάρμαγον τὴν με- 
τόνοιαν ὑπετίθει, καὶ τὴν θείαν ἡγγνᾶτο φιλανθρω- 
πίαν. Ταῦτα ὁ μὲν εἰπῶν, ἐδεῖτο τῶν οἰχτιρμῶν τοῦ 
Θεοῦ, xaX πρὸς ἔλεον τὸν θελητὴν τοῦ ἑλέους ἐξε- 
χαλεῖτο. Κατ᾽ ἐχείνην δὲ τὴν ἡμέραν, xa0' ἣν εἴρητο 
ταῦτὰ, σείει μὲν ὁ Θεὸς μέγα περὶ πρώτην νύχτα, 
ἀποστροφὴ δὲ τῆς ἀπειλῆς οὐδεμίά͵, οὐδέ τις 
στάσις ἣν «ἧς χινήσξως, ἀλλὰ σεισμὸς ἐκὶ σεισμῷ, 
xal xapblàé πάδης θρχύσμὸς, ἢ τε γῇ φοδερὸν 
ἐμυχᾶτο, τὴν θείαν ὥσπερ ὀργὴν μτνύουσα, ὡς 
τοὺς ἀνὰ τὴν πόλιν πᾶσαν καὶ χώράν, o0x ἄνδρας 
μόνον, ἀλλὰ χαὶ vuvalxag χαὶ παῖδας, xal πᾶσαν 
ἁπλῶς ἡλικίαν, τὸν ἑλυτὸν χόσμον ἀποθεμένους, ἐν 
σάχχῳ xal χλαυθμῷ καὶ νηστείᾳ πρὸς τὸν Αγιον 
ἀνιέναι, τὸν οἰχεῖον αὐτῷ προσαναχλαιομένους θάνα- 
τον" ᾿Εχάλεδε γὰρ ἐπ᾽ αὑτὴν Κύριος Σαθαὼθ, ἐν τῇ 
ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, κλαυθμὸν καὶ κοκετὸν, xàX ξύρητιν 


15 [sa. xxu, 12. 


(21) Gr. Κουχούλιον. Νοία vestis est, qua caput 
operitur; et. humilitas significatur, teste Dorotheo 
doct. 1. Accipimus etiam cacullam, quz est. sym- 
bolum humilitatis. Varia fuit forma pro temporum 
ac instituti ratione, uti etiam nunc est. Bic talis forte 
intellecta. (uerit , qualem describit Cassianus de ha- 
bitu monachi lib. 1, cap. 4. Cucullis parvis, usque 
ad cervicis humerorumque confinia demissis, qui- 
bus tantum capita contegsnt, ihdesinenter. diebus 
utuntur ae noctibus. . 

(32, Videtur hic ille motus esse, de quo Theopha- 
nés ad annum 5.8 sic : Hoc anno frequentes. terree 


fuit. 


80. Iniquum est et illud pritermittere, quod 
preecipua causá fuit tam mirabilium operum. Ménse 
Dio, qui nostra lingaa November dici consuevit, 
accessit quidam sancto, quidpiam stipis rogitans. 
Cui ille : Crede, inquit, frater, nihil mihi suppetere 
preter hanc cilicinàm lacernam , et ignosce : quod 
si illam desideres, en tibi exuo. Cuinque ille repo- 
netet, indigere se propter inopiam : Benedictus, 
ait, Dominus Deus : exutamque statim porrigens, 
Accipe, inquit, frater : et ille, accepta veste, abiit. 
Symeon vero nudus relietus, nihil quo cárnem te- 
geret, habebat, nisi brevem cucullam (21), qua pe- 
ctore tenus capüt amiciebatur : sicque ion modo 
hiemem traduxit, sed octo etiam continuos menses 
perduravit. Cumque discipulorum unus dictus 
Eugenius, adigeret ipsum, sibi chlamydem ut 
circumdáaret, presertim hieme rigidissima instante: 
Quanto, inquiehat Symeon, magis riguil piscis hie- 
mali tempore, tanto delicatior est, minusque fetoris 
inde redolet : uti contra. quanto calescit magis in 
dstale, tanto insipidior esse, pluribusque scatere 
verniübus consuevit, qui utiqne et nos manent, in- 


. dumentis cibisque hujus vitz incalescentes. 


81. Habuit aliquando sánetus visionem istiuse 
inodi, ut ipse narrando revelavit : orielátut An- 
tiochie motus (22), non solum terrdin, séd et corda 
hominum gráviter succutiehs : áiebatque indigna- 
tionis divinz indicium illum esse. Tum et reme- 
dium minitationibus istis penitentiam suggessit, et 
benignitatem Dei adfuturám spopondit. Curnque 
hsc dixisset, precabatat misericordiam Dei, ct 
volentem misereri ad misereridum excitabat. Illam 
autem diem, qua heec dixerat, subsequente prima 
hocte valide quassavit Deus terram sine ulld remis- 
$ione minarum, sine ulla motus cessatfone. Alia 
ἐσ iia quassatio sentiebstur , omnium aimi 
deflciebant, terra horrendum in modum rhugiebat, 
velat iudicans iracundiam divinam; adeo ut in 
aniversa et urbe et regione, tam viri quam feminz, 
pueriatque :etas qualibet, rejecto ornaátu suo, 


D induti saccos, perfusi lacrymis, jejurio luridi ad 


sanctum accurrerent , instantem sibi riortem una 
cum ipso lamentantes. Vocavit enim super cititdtem 
Dominus Sabaoth in die illa ploratum et planctum "δ΄, 


motus pluvizque ingentes incubuere; mense vero 
Februario terre motus adeo vehemens fuit, ut 
omnes de salute desperantes metuque prosirati, 
decretis publicarum processionum preeibus, Deum 
ut ab imminente periculo servaret, Süpplices ex- 
orarert. Et Procopius de bello Gothico lib. 11], 
cap. 29, hoc modo : Anni hujushiems crebris, iisque 
vehementissimis ct inaxime horribilibus terrae 
motibus infesta fuit : qui omnes Byzantii aliisque 
in locis noctu contigeruat, et incolis, obrutum iri 
se arbitrantibus, gráveut atu e xS wy SASNSNRS, ὍΝ 
ua vernice, 


3063 


- 


5, SYMEONIS JUNIORIS. '. 


39 


et rasura capitis, cíncturam saccorum, ut dixit A χεφαλῆῇς, xal Quot: σάχχων, 6 θεΐος εἶπεν ἂν 


sanctus Isaias. Quinetiam gracizantium nonnulli, 
vanam fallacemque astrologiam blaterantium, et 
astrorum raptu sublunaria hec nostra simul mo- 
veri arbitrantium,interdiecbant jam tum sibi civi- 
tate, la3quam penitus ruitura propediem. 


82. Symeon igitur, Sabbati quadam die illuce- 
gcente, leto atque exporrecto vultu ad populum : 
Condidite, inquit, nolite timere : redargata quippe 
cst fallax meteorologorum scientia, quoad res 
futuras caliginosa atque caca, et qux sibi ipsa 
perspicue imponit. Ecce enim remisit Dominus 
furorem populo suo, et servos suos consolatus 
est. Vidi etenim, atque ecce versus orientem aperti 
sunt celi, et arcanum quoddam atque ineffabile 
)umen Unigeniti emicuit, dilectionem ejus et be- 
nignitatem vobis ob penitentiam exhibens. Ego 
vero ad visionem elevatis '/manibus exclamans 
dixi (25) : Domine amater hominum, qui etgladium 
siepe vibras,et arcum tendis, οἱ utrumque justam 
quidem ob iracundiam facis : quique - iterum con- 
sueta bonitate tua utrumque inhibes, nostram- 
que prestolarfs conversionem ; audi ex templo 
sancto vocem meam, perveniat ad te clamor meus. 
Ecce enim mota est terra el omnes habitantes in 
ea; commota est et contremuit, et fundamenta 
montium conturbata sunt et commota sünt: quo- 
niam tu ipsis iratus, Domine, concussisti terram et 


'Heata;.00 μὴν ἀλλὰ xal τῶν δλλῃηνιζόντων ti, 
πρός τε τὴν ματαίαν “τῆς ἀστρολογίας χεχηνότων 
ἀπάτην, χαὶ τῇ τῶν ἀστέρων φορᾷ συμφέρεσθαι vi: 
xa0' fud; οἱομένων, ἀπαγορεύειν ἤδη τῶν πόλιν͵ 
ὡς πᾶσαν αὐτὴν ὅσον οὐδέπω χαταπεσΞξἔσθαι μέλλου- 
σαν. 

πβ΄. Μιᾶς γοῦν τῶν σαδδάτω» ἡμέρας ὕπολαμ- 
πούσης, ἱλαρᾷ πρὸς τὸν λαὸν ὁ Συμεὼν καὶ γλυχείᾳ 
τῇ ὄψει. Θαρσεῖτε, μὴ φοδεῖσθε, εἶπεν, ἐλάλεγχτα: 
γὰρ ἢ πλάνος τῶν μετεωρολόγων τέχνη, περὶ τὸ 
μέλλον τυφλώττουσα xal αὐτὴ περιφανῶς ἑαυτὴν 
Ψευδομένη. Ἰδοὺ γὰρ ἀνῆχε Κύριος τὴν ὀργὴν τῷ 
λαῷ αὐτοῦ, χαὶ ἐπὶ τοῖς δούλοις αὑτοῦ παραχέκχλη- 
ται. Εἶδον γὰρ χαὶ ἰδοὺ ἀνεῴγεισαν μὲν πρὸς ᾿Ανα- 


B «olàc οἱ οὐρανοί * ἀπόῤῥητον δέ τι καὶ ἄῤῥητον τῷ 


Movoyevoüg ἐξήστραψε φῶς, φιλανθρωπίαν ipi; 
τῇ μετανηίᾳ ὑμῶν ὑποφαῖνον. Μέγα δὲ πρὸς τὶν» 
ὄψιν ἐν ἑπάρτει fcpov μου βοήσας", Δέσποτα zuü- 


άνθρωπε, εἶπα, ὁ xaX ῥομφαίαν πολλάκις σεξλίων, 


xaX τόξον ἐντείνων, δ.᾽ ὀργὴν μὲν δικαίαν ἀμφέτερα, 
ὁπὸ δὲ τῆς συνήθους πάλιν ἐπέχων χρτ στότητο, 
xaY τὴν ἡμετέραν ἐπιστροφὴν ἀναμένων ἄχουσον ix 
ναοῦ ἁγίου φωνῆς μον, εἰσελθέτω ἡ χραυγή ue 
ἐνώπιόν σου. Ἰδοὺ γὰρ ἑστάνη ἡ γῆ, xaX πάντες οἱ 
χατοιχοῦντες ἐν αὐτῇ͵ ἐσαλεύθη. xat ἔντρομος ἐτγι- 
νήθη, xa τὰ θεμέλια τῶν ὀρέων ἐταράχθησαν xii 
ἐσαλεύθησαν. “Ὅτι ὠργίσθης αὐτοῖς, Θεὺς, συνέσε:- 
σας αὑτὴν καὶ συνετάραξας αὐτὴν, ἔδειξας τῷ λαῷ 


conturbasti eam, ostendisti populo tuo dura. Ve- (, σου σχληρὰ, ἀλλ᾽ ἴασαι τὰ συντρίμματα aser, χέρα- 


rumtamen finem pone tremori, tempera benignitate 
minas, contine flagellum : non enim in aeternum 
yrojicies et non appones ut benepkaceat tibi adhuc, 
aut in finem abscindes misericordiam tuam: non 
oblivisceris misereri, Deus, aut continebis in ira 
miserationes tuàs. Tu enim solus es misericors, et 
propitius fies peceatis nostris, et non disperdes ; 
sed .multiplicabis ad averlendam iram (uam, et 
non accendes super nos omnem iram 4uam. lta 
precatus Deuin. sanctus, ad populum exivit: et 
terra statim quievit, imperio illiusa quo fundata 
est: et populus deterso nupero fletu laztitiam ani- 
mo vultuque testati recesserunt, potentiam Dci 
annuntiantes. Quis autem tam disertus lingua, et 
facundus sermone, ut hec Symeonis pro publica 
salyte gesta, atque efficacem apud Deum interces- 
sionem, potentiamque impetrandi petita, tum illa 
quoque que privatim singulis prastitit , possit 
dicendo adasquare? 


σον φιλανθρωπίᾳ τὴν ἀπειλὴν, στῆσον τὴν μάστιγα' 
μὴ γὰρ εἰς τοὺς αἰῶνας ἀπώσῃ xai οὐ προσθήσεις 
τοῦ εὐδοχῆσαι ἔτι, fj εἰς τέλος τὸ ἔλεός σου ἀποχό- 
Ψψεις. Μὴ ἐπιλήσῃ τοῦ οἰχτειρῆσαι ὁ Θεὸς, ἣ ovv- 
ἐξεις ἐν τῇ ὀργῇ σον τοὺς οἰχτιρμούς σου * σὺ γὰρ 
εἶ, μόνος οἰχτέρμων, xai ἱλάσῃ ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν, 
χαὶ οὐ διαφθερεῖς, ἀλλὰ πληθυνεῖς τοῦ ἀποστρέφψα: 
τὸν θυμόν σον, χαὶ οὐχὶ ἐχχαύσεις πᾶσαν ἐφ᾽ ἡμᾶς 
τὴν ὀργὴν cov. Ταῦτα ὁ μὲν τοῦ Θεοῦ δεηθεὶς, εἶτα 
xai πρὸς τὸν λαὸν διεξήει " ἡσυχάξουσα δὲ ἀέμο- 

νεν εὐθέως ἡ γῆ τῇ τοῦ θεμελιώσαιντος αὐτὴν διατά- 

ξει * καὶ αὐτοὶ φαιδροὶ Ψυχάς τε καὶ ὄψεις ἀνὰ τῶν 

πρώην πενθιχῶς ἀνεχώρουν, ἀπαγγέλλοντες τὰς τοῦ 
Θεοῦ δυναστείας. Τὰ μὲν δὴ τοῦ Συμεὼν ὑπὲρ τῷ 


D τοῦ παντὸς σωτηρίας τοιαῦτα, καὶ τοσαύτην μὲν 


εἰδφέροντα πρὸς θεὸν πρεσδείαν, τηλιχαύτης δὲ 
τυγχάνοντα παρ᾽ αὐτῷ παῤῥησίας; - ἃ δὲ xo 
ἰδίᾳ πάλιν ἑκάστῳ χαὶ χατὰ μέρος ἐποίει, τίς οὕτω 
γλῶτταν πολύς τε ἅμα xal περιττὸς, ὦστε xai λό- 
γον ἐξισῶσαι τοῖς θαύμασιν ; 


CAPUT ΧΙ. 
Virtus Symeonis in feras et demones ; auxilium precipitanti et leproso latum. 


85. Post hzc vir quidam, Joannes nomine, non 
[rocul a domo sua in feras inciderat : irruebant 
io belluino more sanguinis sitientes ac minitan- 
tes cadem. Hic vero nihil ad defensionem penes 


πγ΄. ᾿Ανὴρ γάρ τις μετὰ ταῦτα ὄνομα Ἰωάννης, οὐ 
διὰ μαχροῦ τῆς αὐτοῦ οἰχίας θηρίοις περιπεπτώχε" 
ὧν φόνιόν τι xal τοῦτ᾽ αὐτὸ θηριῶδες ἐ π᾿ αὐτὸν ὁρ’ 
μησάντων, οὐχ ἔχων ὅ τι xat χρήσεται λοιπὸν ἑαυτῷ" 


(25) Oratio illa Symeonis tota fere e Psalmis desumpta, a. nobis quoque. juxta. versiones &xx. {με πὸ 


féíddila est. 


305€ 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA, . 


(ἐξέλιπε γὰρ f, τε xapóla τῷ ἀνδρὶ, χαὶ ἡ σὰρξ) ἀντ᾽ A se habebat, cecideratque jam et animis et' corpore. 


ἄλλου τινὸς ὅπλου, τὸ τοῦ "Aylou προδάλλεται ὄνομα, 
xal αὐτὸν ἐχάλει ὡς ἄμυναν * xal αὑτίχα προσήλωντο 
τῇ γῇ στόματά τε xal πόδες αὑτοῖς (ὦ τοῦ θαύμα- 
τος [) χαθάπερ τισὶν ἀφύχτοις ἐχόμενα πέδαις, ἕως 
ἀπαθὴς χαχῶν ἀπέσωστο, ἐξομολογούμενος τῷ Κυ- 
pp τὰ ἐλέη αὐτοῦ, xoi τὰ θαυμάσια αὐτοῦ τοῖς 
υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων. Ἑτέρῳ πάλιν τρεῖς δαίμονες 
ἐνοιχοῦντες ἦσαν (ὅπερ ἀπόχρη καὶ «μόνον ἱχανῶς 
παρλστῆσαι, οἷα παρ᾽ αὑτῶν ὁ δείλαιος πάσχοι, ὁπότε 
xai τούτων ἑνὸς οὐ φορητὴ ἡ ἐπήρεια), παρεῖτο δὲ 
xal τὰς ψύας, ἀλλὰ xal τὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἀφήρητο 
φῶς. Πρόσεισι τῷ τοῦ Θεοῦ δούλῳ τοίνυν, ὅλος πί- 
Gt, ὅλος ἐλπὶς, ὅλος δέησις, οἵοις συνέχοιτο χαχοῖς 
ἐλεεινῶς ἀπαγγέλλων. Συμπαθὲ: τοιγαροῦν εἰς αὐτὸν 
ἐκεῖνος ἰδὼν, εἶτα xal εἰς σπλάγχνα βλέψας τοῦ ἀγα- 
θοῦ, χαὶ τῶν ἐχείνου δεηθεὶς οἰχτιρμῶν" χαμαί τε 
πτύσας, καὶ τοῦ ἐντεῦθεν πηλοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῷ 
τυφλῷ διαχρίσας" "Ev τῷ ὀνόματι, Φησὶ, τοῦ μονογε- 
νοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ πτυέλῳ καὶ γῇ τὸν ἐν γεννη- 
τοῖς τυφλὸν βλέψαι ποιήσαντος, ἀνάδλεψον. Καὶ πα- 
ραχρῆμα (πολλὰ ἐποίησας σὺ, Κύριε ὁ θεός μου, τὰ 
θαυμάσιά σου) τότε φῶς αὐτῷ ἔῤῥωτο, καὶ ὑγιῶς ol 
ὀφθαλμοὶ εἶχον. "Ἔπειτα μέντοι πλήξας τῇ βαΐνῃ ῥά- 
ὄδῳ τὰς doas, ἐπιτιμήσας: δὲ χαὶ τοῖς δαίμοσιν, ὅλον 
δείχγυσιν εὐθὺς ὑγιῆ, μιᾶς ἔργον εὐχῖς χαχῶν τοσού- 
τῶν ἀπηλλαγμένον. 


πδ΄. "Allo; τοὺς πόδας ἑχατέρους μαχρὸν ἤδη πε- 


πήρωτο χρόνον, ὡς μηδὲ τὸ πάράπαν αὐτοῖς χρῆσθαι C 


δύνασθαι. Πιστεύσας οὖν δυνατὴν sivat τῷ ἁγίῳ τὴν 
θεραπείαν, ὁρᾷ τοῦτον ὄναρ αὐτοὺς τῇ βαΐνῃ πλή- 
ξαντα ῥάδδῳ, xal ἡ πληγὴ. τοῦ τε ὕπνου χατὰ ταὺ- 
τὸν ἀπαλλαγὴ χαὶ τοῦ πάθους ἐχείνῳ γίνεται, ὡς xal 
μηνυτὴν αὐτὸν δι᾿ ἑαυτοῦ φοιτῆσαι τῷ Συμεὼν, τῆς 
εὐεργεσίας χαὶ τοῦ θαύματος ἄγγελον. Γυνή τις Ἰου- 
λιανὴ τὴν χλῆσιν τὸ σῶμα πεπονηχυΐα,, καὶ μηδ᾽ 
ὁτιοῦν ἑαυτῇ χρήσασθαι δυναμένη, πρόσεισι τῷ 
᾿Αγίῳ, δαχρύων ὠνουμένη τὴν θεραπείαν, ὅσπερ ἀὐ- 
τὴν ἰδὼν πολλὰ χέουσαν, καὶ τὴν ψυχὴν ἐπ᾽ αὑτῇ πα- 
θὼν, παίει τῇ βαΐνῃ ῥάδδῳ - xal ἡ μὲν ῥώννυται 
παραχρῆμα, νόσου τὸ λοιπὸν ἄχρι γήρως οὐδεμιᾶς 
πειραθεῖσα. Τῇ δὲ ἣν ἀδελφὴ μασθοὺς ἅμα xal πό- 
δας νοσοῦσα, xai λίαν ἀμφοῖν περιαλ᾿ ὥς ἔχουσα" 


Pro armis igitur aliis sancti nomine se munit, ipsum 
in subsidium advocat, dictoque citius ferarum ora 
atque vestigia (res mira !) terre cohzrent, veluti 
quibusdam inenodabilibus pedicis constrieta; donec 
ἰδία indemnis diserimini ereptus esset, confitens 
Domino misericordiam suam, et fiis homimum 
mirabilia ejus. Rursum alius a tribus obsidebatur 
dz:imonibus, unde perspicue datur intelligere, quam 
acerbe infelix iste torqueretur, quandoquidem unius 
eliam solius vexatio intolerabilis sit. Laxata huic 
dependebat cutis, imo et oculorum lumen eiat ere- 
ptum. Confugit igitur ad servum Dei , firmus fide, 
spe plenus, oratione fervidus, quantisque prematur 
malis lamentabiliter exponit. Commovetur mise- 


B ratione Symeon, hominem respicit, inde ad mi- 


sericordiam supreme bonitatis reflectit oculos, 
precibusque eamdem implorat. Tum humi exspuit, 
temperatoque inde Juto cxci oculos inungens : la 
nomine, inquit, unigeniti Filii Dei, qui sputo et 
terra illum a nativitate sua ceecum lumine oculorum 
impertivit, respice: «tatimque (quam multa facis 
mirabilia, Domine Deus meus!) et oculis corrobo- 
ratis Jucem percepit, et perfectum illorum usum 
obtinuit. Deinde palmea virga laxatam cutem per- 
cutiens, increpitis daemonibus, confestim omni cx 
parte sanum exhibuit, unius orationis ope tot malis 
liberatum. 

84. Alteri ob diutinam utriusque pedis inflamma- 
tionem nullus omnino eorum usus erat : credidit 
penes sanctum medicamen sibi superesse, quem et 
conspicit per somnum virga palmea se percutien- 
tem tali plaga, quz simul et somno et dolore eum 
privavit : uti ipse per se Symeonem adiens, idem 
beneficii et miraculi nuntius, testatus est. Mulier 
quxdam Juliana appellata, ob totius corporis inflr- 
mitatem impotens quz se alicui rei applicaret, a1 
sanctum confugit, lacrymis sibi sanitatem compa- 
ratura. Quam ubi ille vidit, ubertim flentem mise- 
ralus, virga palmea ferit : et mulier convalescit 
illico, nec ullo deinceps usque ad senium morb» 
tenta!a fuit. Erat huic soror, quz et ipsa uberibus 
pedibusque affectis vehementi eruciabatur dolore: 
adducit igitur hanc quoque ad eumdem medicum; 


προσάγει τοίνυν τῷ ᾿Αγίῳ xal ταύτην, xa ὅς τῷ τοῦ D qui impresso crucis signo laboranti succurrit, cru- 


σταυροῦ τύπῳ διασφραγίσας, τοῦ πάθους εὐθέως xat 
αὐτὴν ἀπαλλάττει, τὰς ὀδύνα: αδέσας, χαὶ ἃς ἔχουσα 
τύχοι πληγὰς ἰασάμενος. 

πε’, Τῇ δὲ πάλιν θυγάτριον fv, προσώπου μὲν 
χαὶ ὥρας ἔχον οὐχ ἀφνῶς, χλόνῳ δὲ σώματος τοσ- 
oj: xal παρέσει χάτοχον, ὡς xat φρενῶν ἔρημον 
εἶναι, οἴχτιστα xal τούτων ἐξεστηχός. Ὁ μὲν οὖν 
τῆ: παρέσεω; καὶ τῆς ἀναισθησίας αἰτία δαίμων ἦν 
χαλεπὺς, ἐπιπηδήσας τῷ χορααίῳ " ἡ δ᾽ αἰτία πάλιν 
τῆς ἐχ τοῦ δαίμονος ἐπηρείας, ἁμάρτηλα τῆς μη- 
τρὺς, χαχίας εἴσπραξιν &xtlvoy τὴν τῆς παιδὸς πά- 
pisiv. ᾿Αράμεναι τοίνυν αὐτὴν, fj τε μήτηρ xal ἡ 
τῆς μητρὸς ἀδελφὴ, φόρτον ἐλεεινὸν, φόρτον si; 
534pu1 va ἄψυχα χινοῦν, ῥίπτουσι πρὸ τοῦ ᾿Αγίου" 


ciatum tollit, vulnerihus medetur. 


85. Hec rursus flliolam habebat forma non 
invenusta, quam tanta membrorum perturbatio ac 
paralysis occupaverat , ut et deliquium aia: pa- 
leretur sepe, et a statu mentis miserandum in 
modum dejiceretur. Causa paralytice infirmitatis 
difficilis daemon erat, qui puellam incesserat : atque 
ilerum dzemonis szvientis causa peccatum matris, 
in punitionem nequitiz paralysim. proli afferens. 
Sublatam itaque puellam mater ac matertera, 
sarcinam miserabilem, sarcinam lacrymas etia 


inanümats elicien Nem, δὰ Sauce wee SSSSSNSSS 7 


000: 


3061 


«qued cup. ille non ignoraret, illud przsertim ope- 
ram dare semper solitus, ut ad se accedentes cum 
incolumitate corporis, etiam animam, si qua forte 
eam labes inficeret, per confessionem lustrarent, 
quatenus tum corpore tum anima, imo hac potius 


quam illo, curati reverterentur. Dum igitur in, 


gesta atque cogitata illarum inquirit, ut duplex 
beneficium, sicuti diximus, corporis ac anime 
pariter curatorum impertiretur, peritissimus illé 


non solum investigandi spiritualium morborum. 
causas, sed medelam quoque afferendi paratissi-- 


mus ; pudor atque timor illas incessit, precateque 
sunt, terra sibi prius debisceret, quam vitz tam 
angelice viro, in carne carnis experti, ac pene 
spirituali scelus suum revelarent. | 

86. Dum ita secuni ille luctantur, metu plenz, 
accidit mnatrem Symeonis Martham, mulierem vere 
sanctam, more 800 illuc accedere : apparuit autem 
illa anxie hzerentibus, uti lumen in nocte caligmosa, 
mulier mulieribus, sexus similitadine sibi conjun- 
ctis; quze ad pedes illius se quam poterant citis- 
sime abjicientes, eosdemque cum lacrymis calentibus 
amplectentes, miserum infelicis puellae statum 
exponunt, peccatum suum enuntiant, causam eur 
sancto illud explicare nequeant proponunt. Martha 
porro non solum feminarum, sed et matrum san- 
ctissima, infirmitatem | muliebrem nequaquam 
àspernata, neque sexus communis oblita ; quin 
potius vehementi illarum dolore ac ploratu com- 
mota, et se ipsam quoque matrem esse, uterumque 
gestasse ex. commiseratione erga illas ostendens, 
elevatas e terra cam sarcina paralyticze puell:e ad 
filium suum adduxit: Praesta, inquiens, filli, hanc 
non parvam matri gratiam, et si quid peccatum 
sit, condonans, iuvoces Domlnum Jesum Christum, 
extensa more consueto dextera signes in virtute 
Domini puellam. Vides quam misere atque acerbe 
torqueatur ; signa illam cruce, et sanitas omnimodá 
consequetur ; sine, hanc gratiam ego mulier mu- 
lieribus hísce, et mater huic mreatri, gravissimo 
dolore cordis (quantum mihi colligere datur) 
estüanti, a te exorem. Ad istas matris fllii amantis 
preces filius matris amans, nihil renuens, adjutri- 
cem confestim manum accommodat, signatamque 
invocato Christi nomine pucllam, salvam atque 
valentem non minus mente quam corpore feminis 
reddit; inatremque non solum fecit super prole 
letantem, sed suam quoque multam ex eo hono- 
ratam, quod ipsa ideo quod mater esset, matri 
incolumem filiam obtinuisscet. 


87. Virgo quedam tenera, duplici affecta malo, 
acerbo d:emone. et pedis dolore, videt per quietem 
sanctum, vestem lucidam aut lucem potius ipsam 
indutum, gladiolum manu preferentem, eumque 
velut pedi ejus inflgere conantem. Adit ergo hunc, 
in somniis nixa, confísaque quod ab illo sanitas sibi 
esset conferenda. Cumque invocasset sanctusChristi 
nomen, virginemque crucis Signacolo wr 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


3 
Α ὅπερ ὁ τοῦ Θεοῦ θιράπων οὐχ ἀγνοΐ, σας, ἄλλυ, 
δὲ χἀχεῖνο διὰ παυτὴς ἔργον πεποιη μένος, τὸτ 
αὐτῷ προσιόντα:, μεῖὰλ τῆς χατὰ σῶμα θεραπε! 
εἴτι χαὶ ψυχῆς αἴσχος, γαὶ τοῦτο 6v &Zonehortz: 
ἀποτίθεσθαι, ὡς ἀμφότερα σῶμά τε xal dv 
ὑγιαίνοντας, ἢ ψυχὴν πρὸ τοῦ σώματο; μᾶλλον, 
τως ἐπανιέναι. Ὡς οὖν πράξεις αὐτῶν καὶ λογισμ 
ἀνηρεύνα, ἵνα χαὶ διπλῆς, χαθάπερ ἔφημεν, οὐ « 
ματι μόνον, ἀλλὰ χαὶ πνεύματι, μεταδῷ τῆς vi 
οἷος ἐχεῖνος, οὐκ ἀνιχνεῦσαι μόνον αἰτίαν ᾧζυχε 
πάθονς παυτὸς ἐμπειρότατος, ἀλλὰ xal Orpir: 
εὐθὺς ἐπαγαγεῖν ἑτοιμότατος, αἰδὼς ἐχεῖνας εἶχε: 
δέος, καὶ διαστῆναι πρότερον αὑταῖς τὴν γῆν ηὔχουν 
3| τῷ οὕτως ἀγγελιχῷ τὸν βίον, καὶ &cápxq pix: 
καὶ ἀύδλῳ, τὸ μῦσος ἀναχαλύψαι. | 

πς΄. Ὡς οὖν ἀγωνίας ἦσαν οὕτω xat δέους pz: 
συνέδη τὴν οἰχείαν αὐτῷ μήτέρα, τὴν θείάν ὡς b 
θῶς Μάρθαν, ὡς ἔθος, παραδαλεῖν ἥτις φῶς ὧσ: 
αὐταῖς ὑπὸ νύχτα πολλὴν ὥφθη, Yuvh γυναιξὶ, 
συγγενὲς ἐχούσαις ἀπὸ τῆς φύσεως, καὶ πρὸ τ 
ἐχείνῃης ποδῶν ἑαυτὰς ὡς elyov βαλοῦσαι, xal με 
θερμῶν αὐτῶν δαχρύων λαδόμενα, τὰ τὲ περὶ: 
παιδὸς διεξίασι, καὶ τὸ ἁμάρτημα ἐὐθὺς ἐξαγγῶλι 
σιν, ἔτι χαὶ τὴν αἰτίαν προσθεῖσαι, δι᾽ ἣν τὰ τὶ 
τὸν ἽἍΛγιον ἀνεξαγόρευτα ταύταις. Ἢ μέντοι ὅσι 
τάτη γυναιχῶν, ἀλλὰ xaX μητέρων ἐκεῖ 
γυναιχείας οὐδαμῶς ἀσθενείας ὑπεριδοῦσε, ! 
δὲ τὸ συγγενὲς ἀγνοήσασα * τοὐναντίον | 
οὖν xai σφόδρα τοῖς αὐτῶν πάθεσι καὶ θρὴν 
( ἐπικλασθεῖσα, τό τε καὶ αὐτῇ μήτηρ εἶναι ur 
χῶν τε πειραθῆναι σπλάγχνων, ἀπὸ τῆς Gupta 
τῆς περὶ αὐτὰς δείξασα, τοῦ ἐδάφους αὐτὰς i 
στήσασα, καὶ παρὰ τὸν υἱὸν σὺν τῷ φόρτῳ τοῦ 
ρειμένου θυγατρίου εἰσαγαγοῦσα * Δὸς ταύτην, ἢ 
μητρὶ, τέχνον,οὐ μιχρὰν χάριν, καὶ πᾶν εἴ τι τ. 
ἀμάρτημα δυγχωρήσας, τὸν οἰχεῖον δεσπότην ) 
στὸν ἐπιχάλεσαι, xal ὡς σύνηθες Excclvac τὴν 
ξιάν, σφράγισον ἐπὶ τῇ αὐτοῦ δυνάμει τὴν παξ 
ὁρᾷς ὅπως ἀθλίως xal χσλεπῶς πάσχουσαν, τὶ 2: 
σοῦ ὃὲ σφραγῖδι ἔψεται πάντως xal Ote pasris, ^ 
γυνὴ γυναιξὶν, ἀλλὰ xat μήτηρ por, col χερίδωμα 
δεινῶς (ὅσα ἐμὲ εἰδέναι) τὴν καρδίαν πυρτουμὲν 
Πρὸς τοιαύτας τοίνυν φιλόπαιδος μητρὸς Dios 
υἱὸς φιλομήτωρ οὐχ ἀνανεύσας, ἀλλὰ δοὺς ὑπουρ' 
αὑταῖς εὐθέως τὴν δεξιὰν, xal τὴν παῖδα τῇ 
Χριστοῦ ἐπιχλήσει σφραγίσας, ὑγιᾶ ταύτην, 
σῶμα μόνου, ἀλλὰ xal φρένας, αὐταῖς ἀποδίδω 
o) μητέρα μόνον ἐπὶ τέχνῳ δείξας εὐφραινομέ' 
ἀλλὰ πολλῷ χαὶ τὴν ἑαυτοῦ μητέρα μᾶλλον 
τούτῳ σεμνυνομένην, ὅτι τῷ μήτηρ αὐτὴ γενέσ 
μητρὶ σωτηρίαν παιδὸς χαρίζεται. 

πζ΄. Κόρη τις παρθένος διχῇ πέπληκχτο, val 
δαΐμονι xal πάθει ποδός " ὁρᾷ τοιγαροῦν τὸν "Kk 
ὄναρ, ἔνδυμα φῶς αὐτόχρημα περικείμενον, Ei 
τε διὰ χειρὸς ἔχοντα, xal τὸ μὲν τῷ ποδὶ χαδά 
ἐπάγειν μέλλοντα. Πρόσεισι τοίνυν, οἷς κατὰ τ 
ὕπνους ἴδοι πιστεύουσα, ὅτι παρ᾽ αὐτοῦ καὶ τὴν ἴα 
χομιεῖτοι!:. Ὁ δὲ τὸ τοῦ Χριστοῦ xaXésag δνομᾶ, 
«X τοῦ σταυροῦ τύπῳ τρίτον αὑτὴν διασφραγίσας, 


B 


9009 


ὝΙΤΑ A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


ὁ0τ 


τὸν δαΐμονα μόνον ἐχδάλλει δεινῶς ἔλαυ νόμενον, ἀλλὰ A munivissct, non solum dxmonem graviler exagi- 


xai τὸ πάθος αὐτῇ τοῦ ποδὸς θεραπεύει. Γυνή τις 
οὕτω χαλεπῶς ἐμεμήνει, ὡς 'χαὶ καθ᾽ ὕδατος αὐτὴν 
ὑπὸ τοῦ δαίμονος πολλάχις χατενεχθεῖσαν παρὰ βραχὺ 
χινδύνου γενέσθαι" αὕτη συνεχῶς ὁρᾷν ἐδόχει τὸν 
Συμεὼν, ὄψιν ἐχείνου xal στάσιν φάνταζομένη " 
χαίτοι μηδέποτε τῷ ᾿Αγίῳ παραδαλοῦσα. "Εγνω τοι- 
γὰροῦν χαὶ ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν, οὗ τὰς τῶν χαραχτέρων 
καὶ τοῦ ἤθους αὐγὰς ὁ νοῦς ἐφαντάζεϊο " ἐπεὶ δὲ 
παρ᾽ αὐτὸν ἔλθοι xul αὐτῷ &tevísot, οὐχ ἐνεγχὸν τὸ 
δαιμόνιον τὴν τοῦ ἀνδρὸς παρουσίαν. ἔξεισι δεινῶς 
ὁλολύξζον, νήφουσαν αὐτὴν ἀπολελοικτός. Εἶτά πρόσ- 
εἰσί τις αὐτῷ xaX ἄλλη δαιμονίῳ πνεύματι χάτοχος, 
xa τὸ μὲν εὐθὺς ἐπιτιμηθὲν ἀπελαύνετα:. 

πη. Ἕξῃς δὲ προσάγεταί τις ὑπὸ τοῦ τεχόντος 
δαιμυνῶδα νεᾶνις, xaX τὴν γλῶσσαν οἴχτιστα δια- 
μαδσωμένγ, οὐχ ἧττον τοῖς ἑαυτῆς πάθεσιν, f| τοῖς 
τοῦ πατρὸς ἄνθραξιν, οἷς ἐπ᾽ αὐτῇ τὰ σπλάγχνα 
ἐπίμπρατο, ἔλεον αὐτῆς τῷ Συμεὼν ἐμποιοῦσα, οὗ 
xai τῷ δαίμονι ταύτης ἐξελθεῖν παραγγεΞίλαντος, 
ὑγιαίνουσα φιυυνὴν ἅμα χαὶ γλῶτταν εὐθὺς dj νεᾶνις 
ἣν, τῷ τε πατρὶ δαχρύων ἡδονῆς μᾶλλον ἀντὶ τῆς 
πρώην ὀδύνης, χαὶ μεγίστης εἰς Θεὸν ἐξομολογήσεως 
ἀφορμή. Ὥσπερ δὲ πολλαὶ γυναιχῶν εὐχαῖς ἐχείνου 
πνευμάτων πονηρῶν ἀπηλλάγησαν, οὕτω πολλαὶ πά- 
λιν ἐχείνου διδασχαλίαις πνεῦμα θεῖον ὠδίνασαι, 
xol μνηστῆρσι xarà Θέχλαν τὴν μαρτυρίου τρίδον 
γυναιξὶ τεμοῦσαν ἀποταξάμεναι, xal γάμων ὑπερ- 
ἰδοῦσαι, παρθένους ἀγνάς σοι τετηρήχασιν ἑαυτὰς, 
ἀθάνατε νυμφίε Χριστὲ, σῷ τε γυμφευθεῖσαι χάλλει, 
καὶ σὴν ἀγαπήσασαι ὡραιότητα. ᾿Αλλ᾽ ἡμῖν χαὶ αὖθις 
ἐχέσθω τῆς ἀχολουθίας ὁ λόγος. 


π|'. Προσηλθέ τις τῷ θείῳ Συμεῶν, οὕτω χαχῶς 
ὑπὸ δαίμονος πάσχων, ὡς μὴ πλευρὰς ἀμφοτέρας 
μόνον, ἀλλὰ xai σῶμα ὅλον ὑπ᾽ αὑτοῦ συντετρίφθαι. 
Ofa γοῦν τὰ τῆς ἀποῤῥήτου Θεοῦ σοφία:, ὅτ᾽ ἄν τινι 
παραδόξως ἐπινεύσῃ τὴν σωτηρίαν  Ἐδόχει τῷ πά- 
σχοντι τὸν Λγιον 6dà καὶ ἱατρὸν ὁρᾷν, ἐφ᾽ ἑχατέρας 
αὑτοῦ πλευράς τε xal χεῖρας olovel τινε φλεδοτόμλῳ 
χρώμενον " xai τινος ὕλης ἐχεῖθεν μοχθηρᾶς χένου- 
μένης, συν:χεχένωτο xal ὁ δαίμων ἐπιτιμήσει τοῦ 
Συμεών. ᾿Απαθής τε χαχῶν ὁ πάσχων εἰἱστήχει, χεί- 
λεσιν ἀγαλλιάσεως ἄδων τὴν ἑαυτοῦ σωτηρίαν. Εἶτα 
προσάγεταί τις αὐτῷ παράλυτος, ὅλος διῳδηχὼς «p!- 
τὸν ἤδη χρόνον, μηδὲ τῆς χλίνης διαναστὰς, ἀλλὰ xal 
ταύτης ἀχινητότερος μένων, χαὶ παραπλησίως τῷ 
προτέρῳ καὶ οὗτος ἀπολαύει τῆς θεραπείας. Ἑξῆς 
ἐξ προσελθὼν ἀὐτῷ τὴν χεῖρα πηοὺς, ὁ μὲν θεραπείας 
αὐτίχα xài οὗτος τυγχάνει. Τῶν δὲ παρόντων, οἷα 
εἰκὸς, πρὸς τὰ παράδοξα ταυτὶ χαταπεπληγμένων͵ οἱ 
μὲν θείαν ἐν αὑτῷ δύναμιν ἄνωθεν (ὅπερ ἦν) ἔλεγον 
εἶναι, τοῖς δὲ χὰὶ σχαυδαλίζεσθλι χαὶ τῆς ἐν αὐτῷ 
χάριτος μᾶλλον χαταλαλεῖν ἑπήει. Ὅπερ τὸν θεῖον 
Συμεὼν ἐπιγνόντα' γὼ μὲν δνθρωπός εἶμι, φάναι, 
ἁμαρτωλὸς, δοῦλος τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ xaY σταυ- 
ρῷ δι᾽ ἐμᾶς διλιλῆσαι φιλανθρώπως ἀνασχομένου, οὗ 
τῷ τε ὀνόματ: χαὶ τῇ δυνάμει ταῦτα ποιῶ ἀλλ᾽ ἅπερ 


latum. exterminavit, sed pedis quoque dolorem 
curavit. Mulier quzedam tam graviterfurebat,ut non 
raro in aquas deturbaretur a dzemone satiscum pe- 
riculo ; videbatur haee sibi nunquam non spectare 
Symeonem, ejus vultum ac stationem identidem 
sibi imaginans, tameisi nunquam illum adivisset.. 
Censuit igitur oculis sibi intuendüm esse, cujus 
lineamenta atque móres tam clare splendideque sibi 
mens reprasenlarel : posteaquam vero pervenisset 
ad sanctum, fuissetque intuita; dzmon, viri prz- 
sentiam non ferens, exiit cum horrido ejulatu, 
muliere integra relicta. Deinde et alia quxdam 
da3monio subjecta ad sanctuin venit, et ipsüm con- 
tinuo increpitum excessit. 

88. Post hiec adducitur a patre juvenis quedam 
dz::moniaca, quz linguam sibi miserrime mandendo 
comminuens, non minus suo ipsius cruciatu quain 
patris cujus ex compassione viscera adurebantur, 
ad miserendum sui Symeonem commovebat : quo 
d»moni egressum imperante, sanata puella vocis 
linguzeque usum mox expeditum habuit; pater vero 
lacrymas, non jam doloris, ut ante, sed voluptatis 
indices, fundendi et magnalia Dei contitendi occa- 
sionem. Quemadmodum autem frequentes | illius 
precibus nequissimo spiritu liberatze sunt mulieres : 
ita vicissim ejusdem doctrina atque institutione 
frequentes, sanctiore spiritu concepto, sponsis suis 
exemplo ThRecle, feminis imitanda martyrii via 


prégress:e, nuntium remiserunt, nuptias spreverunt, 


virgihes sese castas tibi, Christe immortalis sponse, 
conserv3verunt; τυ pulchritudini desponsatze,tuam 
dignitatem amoribus prosecuta. Sed eo revertatur 
oratio, unde digressa cst. 


89. Venit. quidam ad sanetum Symconem tam 
misere a dzinonio habitus, ut utroque non. modo 
latere, sed 1010. quantum est corpore contusus 
contritusque esset. Sed, o quam inenarrabilis 


-Dei sapientia, cuidam nec  opinanti restituere 


$olutem volentis ! videre sibi miser visus est san- 
clum per omnia medico similem, utrique lateri 
manuique velut seapellum secande vens gra. 
tia admoventem ; cumque extraheret. quamdam 
inde vitiatam materiam, expulit simul et daemonem 


D increpatione sua; stelitqué d:emoniacus doloris 


expers, recuperztam sanitatem cum exsultatione ac 
cantu celebrans. Rursum adducitur paralyticus, 
qui totus intumuerat, el tres jam annos lecto affixus, 
inde non surrexerat : consecutusque sanitaten est 
simili, ac prior niodo. Deinde et alius manu mutilus 
accedens similiter sanatus est. Obstupescentibus 
autem, ut pronum est fieri, quotquot aderant tanta 
miracula spectantes : alii dicebant, superiam in illo 
virtutem (ut eral) residere; alii binc scandaliza- 
bantur, et divin» qua ipsi assistebat gratize male- 
bant detrahere. Diversa autem utrorumque sensa 
cognoscens Symeon, Ego, inquit, homo peccator 
sum, servus Filii Dei, ignominiam ac mortem τὰκ, 
propter wos Wewqgee δι. WW €x WONSNWR. OR. 


8j 


S. SYMEONIS JUNIORIS- 


9:2 


virtute h:ec patro. Sed qua vos in corde de m? per- A ὑμῖν εἰς χαρδίαν περὶ ἐμοῦ, ἵλεως bplv εἔη Θεός" 


peram cogitastis, propitius vobis ignoscat Deus; 
adversus ipsum enim aperuistis os vestrum, non 
adversum me; Altissimo injuriam irrogastisün ini- 
quitate vestra cogitationibus et verbis. Ex hisce 
vero sancti dictis tantam emolumenti ceperunt fide- 
Tes, quanto infideles pudore suffuüsi sunt. 

90. Pagus erat, Severa dictus, ubi in. precipiti 
preruptoque juxta viam loco pinus excreverat : ac- 
cidit aliquando ut pagi incolae nonnulli sub arboris 
umbra considerent, atque unus e numero, nomine 
Jacobus, illam cupidine fructuum carpendorum con- 
scenderet. Quod dum agit, conspicit duos daemones 
ad se properantes, arreptümque pedibus in subje- 
ctum przcipitium jactantes, cujus simul et arboris 
altitudo septuaginta fere pedum erat. Dum igitur in 
extremum capitis discrimen se ferri sentit, nec saluti 
desperate aliter succurri posset; quam potest claris- 
sima voce promptam semper opem, inexpugnabileimn 
virtutem , non itnminutam gratiam, famulum Dei 
Symeonem inclamat. Ecce autem: inclamatus ille 
supponit labenti manus, iisque supinis illum. exci- 
pit, et erectum humi deponit. Deinde rursum videt 
terram ita diduci ut ipsa detegerentur fundamen- 
ta; videt et sanctum cippis daemones includentem 
et in abyssum ablegantem ; ac denuo terram, ut 
itio fuerat, 'coeuntem. Quo tempore, tantis mira- 
culis atque ostentis przventus fuit Jacobus , eodem 
Symeon, quz: circa ipsum divina virtute contige- 
rant, fratribus suis retulit, Nondum autem ser- 
"noni finem imposuerat, eum vicini quidam Jacobi, 


gaudio atque admiratione pleni accurrunt, accepti: 
A. . 
Beneficii gratiam confitentes, et qux facta erant 


palam annuntiantes, 


91. Leprosus quidam accessit sancto, et, ne quis 
amentiz nos arguat, iisdem, quibus olim leprosus 
ille ad Christum, ad hunc verbis usus est dicens : 
Si vis, potes me mundare '*. Et sanctus pari cum 
fervore ac fide, quam in illo precipue respexerat, 
fretus Domiuo, qui omnia credenti possibilia esse 
enuntiavit : Volo, inquit, te mundari : verum fac 
domum abeas, et benignus Deus; qui nostra causa 


C 


£l; ἐχεῖνον γὰρ ἔθεσθε «b στόμα ὁμῶν xol ox 
εἰς ἐμὲ, ἀδικίαν εἰς τὸ ὕψος ἐν πονηρίᾳ Óurvor- 
θέντες τε xal λαλήσαντες. Ταῦτα παρὰ τοῦ ἁγίου 
λεγόμενα, τοσαύτης τὰς τῶν πιστῶν Ψυχὰς ὠξτελεία: 
ἐπλήρου, ὅσῃ τὰς τῶν ἀπίστων ὄψεις ἐχάλυπτεν ἐν 
τροπή. 

μ΄. Κώμη τις ἦν χαλουμένη Σευήρα, στρόδιλος 
δὲ xaz' αὐτὴν ἐπί τινος χρημνοῦ μεγάλου xal ἀποῤ- 
ῥῶγος τῇ ὁδῷ παρεπεφύκει. Ἔτυχε μὲν οὖν χαθῆ- 
σθαί ποτε τῶν Ex τῆς χώμης τινὰς ὑπὸ τῇ τοῦ δέν- 
ὅρου σχιᾷ * ἕνα δὲ τούτων Ἰάχωδον ὄνομα, ἐπιθυ- 
μίᾳ τῶν Ex τοῦ δένδρου χαρπῶν, ἐπ᾿ αὐτὸ ἀναδῆνει. 
Ὁρᾷ τοίνυν δύο δαίμονας ἐπ᾿ αὐτὸν ἐλθόντας ὁ 116- 
κχωδος οὗτος, τῶν τε ποδῶν λαδομένους,, xal τοῦτον 
χατὰ τοῦ χρημνοῦ ῥίψαντας. Τὸ μὲν οὖν τοῦ δένδρο) 
xai τοῦ χρημνοῦ ὕψος περὶ τοὺς ἐδδομήχοντα τό 
δας fv ὁ ὃὲ εἰς ἔσχατον χινδύνον φερόμενον ὁρὼν 
ἑαυτὸν, καὶ μηδ᾽ ὁτιοῦν ἐν οὕτως ἀμηχάνῳ καχῷ 
δρᾶσαι δυνάμενος, φωνῇ ὡς εἶχε μεγάλῃ, τὸν boi- 
μὴν βοήθειαν, τὴν ἅμαχον δύναμιν, τὴν οὐ βραδύ- 
γουσαν χάριν, τὸν τοῦ Θεοῦ θεράποντα Συμεὼν ἐπε- 
χαλεῖτο. Καὶ ἰδοὺ, χεῖρας ὑπέχων Exstvoz, xal tzj- 
«αἷς αὐτὸν ὑπτίαις δεξάμενος, καὶ ὄρθιον στήσα:. 
Εἴτα πάλιν ὁρᾷ τὴν γῆν οὕτω διασχοῦσαν, ὡς ávixs- 
λυφθῆναι xal τὰ θεμέλια ταύτης, κλοιά τε τὸν 
Ἅγιον τοῖς δαίμοσι περιθέντα, κατὰ τῆς ἀδύσσῃ πα 
αὐτοὺς ἀφέντα, χαὶ τὴν γῆν αὖθις ὡς τὸ ἀπαργῆ: 
συνελθοῦσαν. Ὁ μὲν οὖν Ἰάχωδος τοιούτων᾽ ἡξίωνο 
θαυμάτων ἅμα χαὶ θεαμάτων" ἐν τοσούτῳ δὲ χαὶ ὁ 
Συμεὼν τὰ εἰς; ixstvoy θείᾳ δυνάμει γενόμενα rf; 
τὴν ἀδελφότητα διεξήει. Οὕπω τέλος αὑτῷ εἶχεν ὁ 
λόγος, καὶ ἀ ;ιχνοῦνταί τινες τῶν πλησεοχώρων αὐτῷ 
Ἱαχώδῳ, θαύματος μεστοὶ τὰς ψυχὰς, χάριτάς τι 
τοσαύτης εὐεργεσίας ὁμολογοῦντες, χαὶ σαφεῖς τῶν 
γεγενημένων ἄγγελοι. 

μα’, Προσῆλθέ τὶς τῷ ᾿Αγίῳ λεπρὸς, xal (μὲ τ 
ἡμᾶς ἐπιτιμάτω τῆς ἀπονοίας) ὥς ποτε xal τῷ Ἴη- 
σοῦ τὰ αὐτά τε φθεγγόμενος ἑἐχεένῳ, "Ey θῶης. 
δύνασαί us χαθαρίσαι, χαὶ μετὰ τῆς ἴσης pagi 
καὶ πίστευ)ς. Πρὸς ὃν ὁ τοῦ Θεοῦ δοῦλος ὧν, τῷ 
τε οἰχείῳ Δεσπότῃ, δυνατὰ τῷ πεατεύοσι πάν: 
εἰπόντι, θαῤῥήσας, θέλω, φησὶ, καθαρ: σθῆναί σε, ἀλι' 
ὥρα σοι λοιπὸν οἴχαδε ἀπελθεῖν, xa 6. ἀγαθὸς θεύς 


e cruce suspendi dignatus est, ipse per immensam D μου, ὁ χαὶ σταυρῷ κρεμασθῆναι δι᾽ ἡμᾶς οὐχ ἀπ3- 


bonitatem tuam te inviset. Dictis fidem adhibens 
leprosus, domum redit, atque illa nocte (que lin- 
gua misericordiam tuam annuntiet, Domine Deus, 
rex nosler?) conspicit juvenem quemdam specie 
fulgenti, dicentem : Ut credidisti, fiat tibi. Qu 
verba somnum excusserunt homini, et. cum somno 
lepram; et totus mundatus fuit, przco potentis 
divine re potius quam verbis factus. Cumque 
quod retribueret non haberet, gratitudinem anüni 
eshibuit; acceptoque nummo aureo, recurrit ad 
sanctum; non, ut prius, sanie diflluens ac lepra 
contabescens, sed reviviscenti  reflorescentique 
9 


** Matth. vin, 


ξιώσας, αὑτός σε τῇ μεγάλῃ ἔπισχοπ ἢ τῇς οἰχείας 
χρηστότητος ἐπισχέψεται, Τούτοις ὁ λεπρὸς mitt 
σας, ἐπάνεισιν εἰς τὸν οἶχον * καὶ τῆς νυχτὸς bxsivr; 
(ποία γλῶσσα, Χριστὲ βασιλεῦ, ἐξαγγελεῖ τὰ 5 
σου ; )ópà λαμπρόν τινα νεανίαν τὸ εἶδος, εἰ πόντε 
αὐτῷ, Ὡς ἐπίστευσας, γενηθήτω σοι. Καὶ τὸ ῥῆμε 
τὸν λεπρὸν διῦπνίζει, xat τῷ ὕπνῳ συναπῆλθεν f 
λέπρα * xai καθαρὸς ὅλος ἣν, πράγμασι μᾶλλον fj i 
μασι χηρύττων τὰς τοῦ Θεοῦ δυναστείας. ᾿Αντίδο- 
σιν τοίνυν ἀγαθοῦ τοσοῦδε μὴ ἔχων, ὅμως τῇ: ψυχῖ; 
δειχνὺς τὴν εὐγνωμοσύνην, χρυσίον Aa6üv, gei 
παρὰ τὸν "Ay:ow αὖθις,. οὐχ ὡς πρώην ἰχῶρπ 


3013 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


Ld 


3074 


ζέων καὶ λέπρᾳ κατεσχληχὼς, ἀλλ᾽ οἷον ἀναδεδιω- A similis, quomodo nec speratam quidem adeptus 


χὼς ἄρτι καὶ ἀναθήλας, ὅπως τῆς παραξόξου ταύτης 
ἰάσεω; τύχοι, σαφῶς ἐξηγούμενος. Ὃ δὲ τὸ μὲν 
χρυσίον κατὰ τὸ σύνηθες οὗ προσῆχατο, ἀλλ᾽ ἀντι- 
μισθίαν txavhv αὐτῷ πρὸς Θεὸν διηνεχῇ παραγγξλ- 
λει μᾶλλον εὐχαριστίαν. Ἰουλιανὸς δὲ τῶν μάθη- 
τῶν εἷς, νοῦν ἔσχεν ἀπὸ τοῦ χρυσίου λαδεῖν " ὅπερ 
«ὃν θεῖον Συμεὼν τοῖς ἔνδον ὀφθαλμοῖς οὐ διαλαθόν" 
Εἰ βούλει, πρὸς τὸν μαθητὴν ἔφη, μετὰ τοῦ χρυσίου 
xai τὴν λέπραν ἀναλαθδεῖν, ὡς Γιεζὴ τοῦ Ναιεμὰν 
ἐχεῖνος, xal τρόπον ἕτερον αὐτὴν ἐξωνήσασθαι, λα- 
6^9 μᾶλλον ἣ δεδωχώς : Τούτων ἀχούσάντα τὸν 


sanationem esset manifeste.ac palam divulgans. 
Sancius vero aurum.more 880 non admisit, scd 
pro remuneratione digna perpetuas Deo gratias 
persólvere injunxit. Julianus porro unus discipu- 
lorum, induxit in animum accipere aurum : quod 
ut internos Symeonis oculos non latuit, ait disci- 
pulo: Visne cum auro simul et lepram accipere, 
ut Giezi ille lepram Naami, et alio modo illam redi- 
mere , dans potiusquam accipiens? His auditis non 
modo abstinuit discipulus ille, sed veniam quo- 
que concupiscenti su: illico petiit, et accepit. 


“μαθητὴν οὐχ ἀποσχέσθαι μόνον, ἀλλὰ καὶ συγγνώμην εὐθὺς αἰτῆσαι τοῦ ἐνθυμήματος xay )a6ziv. 
. £APUT XII. 
:Monasterium | monitus α Dco .exstruit : aquam impetrat. ac. diutissime conservat. 


ιθ΄, Τὸ μέντοι ὄρος, ἐν ᾧ τὴν ἀγωγὴν ὁ Συμεὼν Β 92. Ceterum. mons. in quo. Symeon. degebat, 


"ἐποιεῖτο, ἔρημος ἦν ἀτεχνῶς, οὐχ ὕδατος, οὐχ ἄλλου 

“πρὸς τὰ &vayxal& τινος εὐποροῦν, ὅτι μὴ χαλύδης, 
^ xo ταύτης μιᾶς, ἣν οἱ μαθηταὶ μετοίαν ἑαυτοῖς 
ἐπήξαντο σκέπην" αὐτὸς γὰρ ἐπὶ τῆς πέτρας, ὡς 
τξμνήσθημεν, ἐν ὑπαίθρῳ εἱστήκει, δερματίνην μηλω- 
“τὴν περιχείμενος.  πεὶ δὲ πολλὰ πανταχόθενσυνέῤῥει 
πρὸς αὐτὸν ἑκάστοτε πλήθη, οὐ πνεύμασι πονηροῖς 
"μόνον, ἀλλὰ καὶ παντοδαποῖς σώματος πάθεσι xal 
νόσοις κατειλημμένων {ἐπίεζε δὲ αὐτοὺς fj τε ἄφιλος 
ἐρημία, xat ἡ τῶν ἀναγχαίων ἔνδεια, καὶ τὸ ἐσχάτως 
ἄνυδρόν τε χαὶ ἄστεγον), ὁ κοινὺς καὶ φιλάνθρωπος 
ἀπάντων Ποιητὴς καὶ Πατὴρ xai Δεσπότης, ὁ τῇ 
ἐσχύϊ αὐτοῦ τῇ μεγάλῃ, xa τῷ βραχίονι αὐτοῦ τῷ 
ὑψηλῷ πάντα ποιῶν, ὁ μέγα: τῇ βουλῇ χαὶ δυνατὸς 
τοῖς ἔργοις, ὁ εἰδὼς ὧν χρείαν ἔχομεν, xal ἀφ᾽ οὗ 
ἀποχρυδήσεται οὐδὲν, οὗτος- xai νῦν τῷ Συμεὼν 
παραδόξως ὀφθείς Οὐχ ὁρᾷς τὴν ὀλιγόψυχον ταύτη» 
γενεὰν, ἔφη, ὅπως ἀδύνατος αὐτοῖς ἡ ἐνταῦθα διατρι- 
65, μὴ προσόντων τῶν χατὰ χρείαν ; ᾿Αλλὰ παρ᾽ ἐμοῦ 
ταῦτα xai αὗτοὶ χομιοῦνται, xal σὺ πραγμάτων δια- 
μενεῖς ἐλεύθερος. 


hy. Τούτων ἀχούσας μαχαρίας ἀχοῖς ἐχείνης ὁ 
Συμεὼν, ὁρᾷ οἱονεί τι μέτρον κατέχοντα χερσὶν "Ay- 
γελον, xa τὰ τοῦ μοναστηρίου xai τῶν ἐν αὐτῷ σε- 
δασμίων ναῶν διαχαράττοντα ἴχνη, νεφέλην τε φωτὸς 
ὅλον τὸ θαυμαστὸν χαλύψασαν ὄρος, χαὶ τὸ τοῦ Θεοῦ 
Πνεῦμα ἐν ὁμοιώματι χειρὸς τὰ ὑπὸ τῇ νεφέλῃ δει- 
χνύον * χαὶ ὅτι Ταῦτα ἔσται σοι πάντα, λέγον αὐτῷ, 
εἰς ὑπουργίαν τῶν τῇδε οἰχεῖν τε χαὶ ἐπιξενοῦσθαι 
. μελλόντων. Μεγαλυνῶ γὰρ ἐπὶ ἔθνη χαὶ βασιλεῖ: καὶ 
μεγιστᾶνας τὸ ὄνομά σον, xal σὴυ τούτων πολλοὶ 
δεηθήσονται * εἶτα xat πολλὰ πλήθη διαφόρων ἐθνῶν 
αὐτῷ ὑπεδείχνυ, πανταχόθεν εἰς αὐτὸν συνιόντα. 
Τούτοις πληροφορηθεὶς τὴν χαρδίαν ὁ Συμεὼν, εὐδο- 
xíav εἶναι Θεοῦ συστῆναι περὶ αὐτὸν μοναστήριον, 
καὶ ἱκανῶς ἐπὶ πᾶσιν εὐχαριστήσας, ἐπέτρεψε τοῖς 
μαθηταῖς πάλιν οὗτος κατὰ τὸν ὑποδειχθέντα τόπον 
τοῦτο διαχαράξαι. 


μὸν, Καὶ τὸ μὲν xatà τὴν ἐχείνῳ φανεῖσαν ὄψιν 
" 


locus erat desertus incultusque, non ab aqua, 
tecto, aliave re ad vi'am nocessaría instructus ; 
tuguriolum, idque unicum, habebat, quod discipuli 
sibi refugium non amplum coagmentaverant : 
Symeon quippe, ut supra meminimus, in petra sua 
sub dio stans perennabat, pellicee melotze invo- 
lutus. Postea vero cum emni ex parte frequens 
turba quotidie ad ipsum conflueret hominum, tum 
a malignisspiritibus, tum ab omnis generis morbis 
2c doloribus, correptorum, miserosque illos excipe- 
ret tam  inamabilis eremus, rerum necessariarum 
penuria, defectus aquz ac domicilii ; communis ac 
benevolus omnium Creator, Pater. atque Dominus, 
qui potentia sua immensa et brachio sublimi mo- 
deratur universa, magnus iHe consilio et potens 
opere, qui non ignorat, quibus nos homunculi in- 
digeamus, quique nihil ignorare potest; ille ipse 
hic quoque Symeoni apparens : Nonne vides, in- 
quit, quam pendeat animis hzc turba ? quam zgre 
hic morari possint, deficientibus omnibus, quz ad 


' vitze usum faciunt? Verum isthec jam a me ipsis 


suppeditabuntur; et tu. deses permanens inar.um 
operi non admovebis. 

93. Beata illa voce dignatus Symeon, conspicatur 
quasi angelum mensurz quiddam manibus tenere, 
et monasterii augustorumque templorum i «o 
struendorum delineare vestigia; conspicatur quo- 
que nubem lucidam, quz montem totum mirabi- 
lem tegebat, necnon Spiritum Dei in forma manus, 
ea quz sub nube erant ostendentem, dicentemque: 
Hzc omnia tibi erunt in subsidium illorum, qui 
commoraturi hic aut hospitaturi sunt ; magnificabo 
quippe nomen tuum apüd gentes et reges et opt'- 
mates; et multi horum supplicabunt tibi. Post h»c 
diversorum populorum multitudinem ingentem 
monstrabat, undique ad ipsum properantem. Hisce 
omnino persuasus Symeon, placitum Deo esse, 
ut monasterium circa ipsum construeretur : maxi- 
mis illi gratiis persolutis, commisit discipulis cu- 
ram illius juxta ostensam formam designandi ; juxta 
quam et positum est. 

94. Deus ieXeten , Qui Ὁ πο ΛΈ ΝΈΟΝ, 


075 


S." SYMEONIS JUNIORIS 


ὙΠ 


εἰ mensuram formamque habitaculi per angelum Α διατετύπωτο᾽ Θεὸς δὲ, ὁ καὶ Συμεὼν ἑαυτὸν ἐμφαν' 


prescripserat, promissis suis effectum desse non 
sivit: sed suscitat ex Assyriis aliisque gentibus ho- 
minesinfinitos, qui demoníacos atque aliter infirmos 
complures ad sanctum deferebant, a quo per signum 
crucis ac preces curabantur : illi vero nihil quid- 
quam penes se habentes, quod retribuereut (qua 
enim pro tali beneficio sufficiens retributio ?) ni- 
hilominus gratitudinis opera exhibentes, aptandis 
lapidibus structurzeque proinovende una manum 
admovebant, fixum sibi temporis intervallum defi- 
nientes, sumptusque ac quxlibet congrua instru- 
menta de suo comparantes : neque putantes tantum 
rependere, quantum ex benedictione accipiebant. 
Porro duobus tribusve diebus quam tempus illis 
pr:xfinitum exspirasset ; alii rursum plures aderant, 
infirmos similiter portantes : qui pari modo sanitate 
a sancto donati, parem manuum suarum operam 
zedificio dabant : ac sic deinceps alii atque alii sem- 
per affluebant, fama jam ubique diJita. Et hac ra- 
tione opus perficiebatur. 


935. Cum etiam aqux penuria inter :edificandum 
laboraretur, habebat ea res discipulos anxios sollici- 
losque, unde aut quo pacto suflicieniem compara- 
rent; procul enim illa a montis vertice aberat e 
subjectis vallibus quzrenda. Imperavit autem h.esi- 
tantibus Dei famulus, viv:ze calcis tantam vim prom- 
pti comportarent, quantam commíisceri conveniret; 
quibus ut mandata erant peractis, celum precibus 
suis [8 permovit sanctus, ut aquam plueret, non 
modo przsenti necessitati, sed et deinceps futuris 
suffecturam : et continuo (o divitem Dei miseri- 
cordiam, voluntatem timentium se perficientis! o 
henitatem paratam!) vocem dedere nubes, et pla- 
via delata est tanta copia, quanta per id tempus 
opus erat : eaque res (o miraculum ineffabile !) ita 
deinceps pro usu zdificantium continuala est : et 
epportunis temporibus, quando usus erat, aqua 
sponte sua decidebat, veluti ex superiori mandato 
nubibus illam cogentibus. 


96. Quoniam vero frequentissimz: turbzx omnis 
generis atque :etatis passim ad virum sanctum 
concurrerent, qui a variis doloribus curabantur, 
caepit et ipsis, et quibus utebantur, jumentis aqux 
penuria nimium quantum incommodare. Erant 
autem e regione montis duo lacus, jam olim tempore 
geritilium pro aqux receptaculis effossi, lapsu vero 
temporis terra aliisque aggestisita obruti, ut ubi 
forent, sciri non posset : tum autem a turbis forte 
reperti (quémadmodum solet necessitas indagare 
sedulo, quz solatio sibi quantumvis modico esse 
possint), eruderati purgatique illico sunt laboriosa 
multorum opera. Jussit ipsos deinde Symeon aquae 
ductum eo moliri, aut jam olim effossum repur- 
g2re. Jussum factum. Cum denuo ad orationem 
confugiens, illum, qui firmamentum celorum aquis 


σας, μέτρον τε xoi σχῆμα τῆς μονῆς δι᾽ ᾿Αγγέλ 
ὁρίσας, των ἐπαγγελιῶν οὐχ μέλει. ᾿Αλλὰ χινεῖ pl 
τῆς ᾿Ασαυρίων γῆς, χινεῖ 6b χαὶ ἄλλων ἐθνῶν vil 
μυρία, δσιμονώντων αὐτῷ καὶ ἀσθενῶν Tf On xopi 
ζοντας " o0; ἐχεῖνος μὲν ἐθεράπευεν εὐχῇ, καὶ coyp 
Υἷδι, οἱ δὲ μηδ᾽ ὁτιοῦν ἀντεισφέρειν ἕτερον ἔχοντι 
(ποῦ γὰρ τοσαύτης εὐεργεσίας ἀξιόχρεως ἁμοιδέ: 
ὅμως τὰ τῆς εὐγνωμοσύνης ἐπιδεικνύντες, εἴς τε τὴ 
λατομίαν τῆς μονῆς xai τὴν οἰχοδομίαν ἐχειρεξ: 
γνουν, προθεσμίας σφίσιν αὐτοῖς ὁριζόμενο;:, xat δ 
πάνας ἰδίας ὅσα τε πρόσφορα τῶν ἐργαλείων vor 
ζοντες, καὶ οὐδ᾽ ἐνταῦθά τι διδόναι τοσοῦτον, Ux 
αὐτοὶ λαμθάνειν διὰ τῆς εὐλογίας νομίζοντες. Δ: ὶ} 
πρότερον ἣ τρισὶ τοῦ τὴν προθεσμίαν αὑτοῖς Lexi 


8 σθαι ἡμέραις, ἕτεροι πάλιν ἐφίσταντο ππλείου; 


ἀσθενῶν ὁμοίως ἐπιφερόμενοι φόρτον καὶ οὗτοι, ὦ 
τῆς ἴσης παρὰ τοῦ ᾿Αγίον θεραπείας ἀξιου μένων, τὶ 
ἴσην ἀντεδίδοσαν πρὸς τὰ τῆς μονῆς ἔργα xàázeiw 
χειροτεχνίαν" ἑξῆς δὲ xo ἄλλοι τὰν αὐτὸν τρόπον 9n 
ἐῤῥεον πλείους, τῆς φήμης πανταχοῦ διαδιδομένη: 
xai ταύτῃ τὸ ἔργον tocco. 

με΄. "Enst 6b χαὶ ὕδατος ἀφθόνου πρὸς τὴν οἰχοὰ 
μὴν αὐτοῖ; ἔδει, ἐν φροντίδι τε τοῖς μαθηταῖς t 
ὅθεν ἂν xa ὅπως τὸ ταῖς χρείαις ἀρχοῦν ὕδωρ ix 
κομέσειαν (χάτω γὰρ ἣν τοῦτο παρὰ ταῖς ὑπωρείαι: 
μαχρῷ τῆς χορυφῆς τοῦ ὄρους ἀπέχον). πρησέταξι 
αὑτοῖς ὁ τοῦ Θεοῦ δοῦλος ἀσδέστου πλῆθος xs: 
ταὐτὸ συμφορῇσαι, ὅσα προσαναμίξαι δέον xagem 
μάσαντος " τοῦ δὲ κατὰ τὸ πρόσταγμαι γεγονότος, εἰ 
χὴν πρὸς τὸν οἰχεῖον δεσπότην &xsivoc τοιάνδε προ 
ηὐξατο, ὥστε ὕδωρ οὐ πρὸς τὴν παροῦσαν ἀρχοῦν p 
vov ὁμόρῆσαι χρείαν, ἀλλὰ καὶ μετὰ ταῦτα πρὸς τὶ 
μελλούσας. Καὶ αὐτίκα (ὦ “πλουσίων οἰχτιρμὲ 
Θεοῦ, θέλημα τῶν φοδουμένων αὐτὸν ποιοῦντος! 

τοίμου χρηστότητος 1) φωνὴν ἔδωκαν al νεφέλ2 

ὑετός τε χατεῤῥάγη τοσοῦτος, ὅπου τὰ τῆς μονῖ 
ἔργα ττινιχαῦτα ἐδεῖτο, χαὶ τὸ πρᾶγμα (ὦ θαύμα 
τος ἀποῤῥήτου) ταύτῃ τοῦ λοιποῦ τοῖς τῆς no: 
οἰχοδομήμασιν Tv διαμένον: καὶ κατὰ καιρὸν is? 
πότε τῆς τοῦ ὕδατος γρείας βροχὴ τις ἐχούτιος ἀ7- 
ὠριστοστούτοις, νεφέλαις ὑπεράνιοθεν ὥττος ἔστι: 
ταλιηένον. 

Lg Ἐπεὶ ὃξ xal τὰ πλέθῃ τῶν ξχάστοτε παρ 


D τὸν Ἅγιον ἐχ παντὸς γένους xat πάσης ἡλιχίας σὺν 


ἐρχομένων, xat πάθη ποιχίλα παρ᾽ αὐτοῦ θεραπεκ 
μένων, αὐτοῖς τε xal οἷς εἰς ὑπηρεσίαν ἐχρῶντο ἡ 
σχήμασιν, ἐλύπει δεινῶς ἡ τοῦ ὕδατος σπάνις" ἐτύ' 
χᾶνον δὲ λάχχο:ι δύο Ex πλατίων τοῦ ὄρους͵ ἐπὶ μὲν τὸ 
Ἑλληνικῶν ἄνωθεν χαιρῶν εἰς ὑποδοχῶν ὑδάτων Xi 
τομηθέντες, τῷ δὲ πολλῷ χρόνῳ ταύτῃ συγχεχωσμὶ 
vot, ὡς μηδ᾽ ὅτι λάχχοι εἶεν γνωρίζεσθα:" ἀνευρέθησέ 
τε τηνιχαῦτα παρὰ τῶν ὄχλων, ἐπεὶ καὶ πέφυχεν ἂν 
ἰχνεύειν ἐπιμελῶς ἡ ἀνάγχη, τά τινα παραμυθίς 
αὑτῇ παρέχειν δυνάμενα xat μετρίαν - ἀνεχαθάρβτ 
σαν μὲν εὐθὺς ὑπ αὐτῶν πολλῇ καὶ φιλοπόνῳ χειρὶ 
προσέταξε δὲ ὁ ἱερὸς Συμεὼν, χαὶ ὁδὸν ἐπ᾽ αὐτοὶ 
τοῖς ὕδασι μηχανήσασθαι, fj χαὶ τὴν πάλαι μηχᾶντ' 
θεῖσαν διαχαθᾶραι. Ὅπερ οὖν ὡς ἐκέλευσε γεγονὸς, 


g^ 343 σα vu εἴ ΓΔ] -»-᾿ | aci ιν - 


do: o 


ως 00 8 Ὁ x 


τὸ τ νῷ 0A 


3711 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


307* 


δεῖται μὲν xai πάλιν αὐτὸς τοῦ iv ὕδασι τὰ ὑπερῷα A stabilit, deprecatur: εἰ cataracte. illorum aperte 


στ:γάξοντος, θύραι 65 οὐρανοῦ ἀνεῴγνυντο, καὶ ὑετὸς 
ἑχατέρους αὑτοὺς εὐθέως ἐπλήρου. 

ζ΄. Οἱ μέντοι μαθηταὶ καθ᾽ ἑαυτοὺς, ἀλλὰ χσὶ 
πρὺς ἀλλήλους ἐνδοιάξοντες ἧσαν, εἰ ἅπαξ οὕτω πλη- 
ρωθέντες οἱ λάχχοι, πλήθεσι τοσούτοις xai οὕτω; 
ἀριθμοῦ χρείττοσιν ἐφ᾽ ἱχανὸν ἀρχέσαι δυνήσονται. 
Τοῦτο δὲ γνόντα τὸν Λγιον ἕνα χαλέσαι τῶν ἀδελ- 
Qv ἐν ἐπηχόῳ πάντων, ᾿Αντώνιον ὄνομα, xai πρὸς 
αὐτὸν, Λαδὼν, φησὶ, σχοῖνον ἄπιθι δρομαίως, xol 
χαλάπτας μέτρησον τὸ ἐν τοῖς λάχχοις ὕδωρ. Ὃ δὲ 
τὸν σχοῖνον ὡς ἐντέταλτο χαθεὶς xat μετρήσας ἐπᾶν- 
ἧχε, τῷ τε ᾿Αγίῳ xai τοῖς παροῦσι τὸ τοῦ ὕδατος 
μέτρον ὑποδειχνὺς Ex τοῦ σχοίνου. "Eapwal μὲν 
οὖν τηνιχαῦτα ἔληγον ὥραι, παυσαμόνου δὲ ἤδη χαὶ 
θέρους, &pz: τε μετοπώρου ὑπολαθόντος, ὁ ᾿Αντώ- 
νίος αὖθις οὗτος εἰς ἑχάτερον λάχχον τὸν σχοῖνον 
καθεὶς, μετὰ τὸν τοσοῦτον χρόνον xal οὕτω σαφῆ 
πολέμιον ὕδασι, μετὰ τὴν τοσαύτην τοῦ ἀμυθήτου 
πλήθους ἐχεῖθεν ὑδρείαν, εὗρε τὸ ὕδωρ (ὦ τοῦ θαύ- 
ματος ἢ οὐδὲ τὸ παράπαν ἐἑλαττονῆσαν, ἀλλ᾽ ὡς 
xai πρότερον ἔχον, ὅπερ οὐ τοῖς τότε παροῦσι μό- 
νον, ἀλλὰ xal τοῖς ὕστερον ἀχοῇ παρειληφόσιν, εὑ- 
λαριστίας μεγίστη πρὸς Θεὸν ἀφορμή. 

μη΄. Tá γε μὴν τῆς μονῆς ἔργα (ἐχεῖσε γὰρ αὖθις 
ἐπανιτέον) προχόπτοντα βλέπειν ὁ βάσχανος οὐ στέ- 
γων Ἐχθρὸς, υἷα καὶ πολλῆς μεγάλης εἰς Θεὸν προ- 
χοπῆς, χἀχείνῳ μεγάλης ἐσόμενα πάλιν αἰτία ζη- 
μίας, θεμελίους τῶν οἰχοδομουμένων ξενοδοχείων 
ἑνὸς ὑποδὺς, ὅπου χαὶ μείζων αὐτῷ ἡ πληγὴ (ἅτε 


᾿ Xa πολλοὺς μέλλοντος διὰ Χριστὸν ξεναγεῖν, ψυχάς 


«£ πεπονηχυίας διαναπαύειν), οὕτω σφοδρῶς; ἦν αὐτὰ 
συνταράσσων χαὶ διασείων ὡς ἀπειρηχέναι τῷ πολ- 
AQ χλόνῳ xat χεῖρας τοῖς περὶ τὴν oixobouhv 
πονουμένοις. Δεηθέντι τοιγαροῦν περὶ τούτου τῷ 
Συμεὼν, ἐῤῥέθη παρὰ τῆς χάριτος, πέμψαι τὴν οἱ- 
xtlav ῥάδδον παρὰ τὸν τόπον, ἧτις ἐχεῖ χρούσσσα, 


᾿ πὸν ἐν ἀποχρύφῳ ἐπιδουλεύοντα εὑρήσει. Ἐγχειρί- 


σαντος τοίνυν ἑνὶ τῶν μαθητῶν τοῦ ᾿Αγίου, ἀπελθὼν 


᾿ ἐχεῖ xat χρούδας ἐχαῖνος, Ἐν τῷ ὀνόματι, φησὶ, τοῦ 


Κυρίον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐπιτρέπει σοι, πνεῦμα 
πονηρὸν, ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων Συμεὼν, ἀπόστηθι τοῦ 
τόπον τούτον, xai παραχρῆμα (ὦ δυναστείας, ὦ χά- 
ριτος ἐχεῖθεν πλουσίας τοῦ Συμεὼν) ὁ μὲν ἢχήσας 


; μέγα, λίαν αἰσχρῶς ἀπελαύνεται " ἡσύχαζε δὲ τοῦ 
' λοιποῦ τὸ ἔργον, xai xazà λόγον ἐχώρει, 


KU. Ἐπεὶ δὲ φχοδόμητο μὲν ἡ μάνδρα, λελατόμη- 
τὸ δὲ ὁ στύλος, Aatopsisal τις xal λάκχος δεξιὰ τοῦ 
κίονος πρὸς ᾿Ανατολὰς (ἐπιτροπῇ δὲ τοῦ ᾿Αγίου 
ποῦτο διὰ τὴν τοῦ ὕδατος σπάνιν), ὃς ὕδατος “ληρω- 
θεὶς, τοῖς τε ἀδελφοῖς xai τοῖς ἀνὰ τὴν μονὴν χει- 
ροτεχνοῦσιν ὅσα γε πρὸς ἀναγκαίαν ἑπήρχει χρείαν. 
"Eveatfjxet μὲν οὖν ἄρτι τοῦ χρόνου τὸ ἀνθηρότατον, 
3) τοῦ θείου Πάσχα λάμπουσα φαιδρὸν ἑδδομὰς, τὴν 
ἡμετέραν σωτηρίαν πανηγυρίζουσα . τῶν δὲ μαθν,- 
τῶν, τὸ μὲν ἠρεμίαν τῷ διδασχάλῳ περ: ποιούντων, 
7j xa μᾶλλον αὑτὸν ἤδεσαν χαίροντα, τὸ δὲ τὸ ὕδωρ 
εαυτοῖς ἀποταμιούντων, διά τε τὴν αὐτοῦ βραχύτι,τα 


sunt, et pluvia utrumque lacum adimplevit. 


97. Pendebant porro animis discipuli, nec solli- 
citudinem suam alii aliis celabant: num ila semel 
repleji lacus tam frequenti atque numerose mul- 
titudini suffecturi essent. Re. intellecta, accersit 
sanctus unum c fratribus in corona omnium, cui 
nomen Antonio, dicitque : Assumpto fune, cito 
abi, demissoque in lacus, metire altitudinem aqua. 
Jussum ille funem immisit, mensusque rediit, et 
Sancto prazsentibusque, quanta essct aqux. altitudo 
in fune monstravit. Erat tum in exitu ver; elapsa 
deinde zstate, jamque succedente autumno, Ánto- 
nius utrumque lacum immisso fune denuo tentavit, 


B comperitque (o prodigium !) post tantum temporis 


intervallum, tam inimici aquis post tam frequen- 
tem inexplebilis turb» aquationem, nibil omnino 
imminutam illam esse, sed uti prius se baberc. 
Qus res tunc coram spectantibus non solum, sed 
et posteris, ad quorum aures ea fama pervenit, 
gratias persolvendi Deo occasionem dedit. 


98. Interim promoveri zdificium (eo namque 
redeundum nobis est) lividis oculis intueri non 
sustinens inimicus, quod inde incremento ingenti 
gloriam Dei augendam, sibi vero grave damnum 
imminere prospiceret ; subiit fundamenta unius 
xenodochiorum jam exedificatorum , ubi xgrius 
sibi futurum erat, ob plurimos Christi causa istic 
hospitio excipiendos, et requiem defatigatis ani- 
mabus inventuros; et quassat concutitque tam 
vehementer zdificium , uf crebra succussione 
fatigat» exanimateque oper: manus inde remo- 
verent. Dum itaque pro remedio precatur Symeon, 
hanc a gratia inspirationem accepit, uc virgam suam 
ad locum infestatum mitteret, pulsu suo insidian- 
tem jn occulto hostem delecturam. Tradita ergo 
virga discipulorum cuidam in manus, abeunti illuc 
pulsantique et dicenti : In nomine Domini nostri 
Jesu Christi precipit tibi, pessime spiritus, famulus 
Dei Symeon, ut exess loco hoc; et continuo (^ po- 
tentiam! o divitem Symeonis gratiam !) spiritus 


D magno edito sono feedissime pellitur : de c:etero 


autem quiete sdificatum est, et fabrica (ut di- 
ctum 651) perficiebatur ex sententia. 

99. Post exstructum jam monasterium, et colum- 
nam czsam , cavatur et cisterna, a dextera columnz 
parte versus orientem, jubente ita Symeone ob 
aquarum penuriam ; ut inde fratribuset in. mona- 
sterio operantibus ad usus necessarios aqua sup- 
peditaretur. In foribus jam erat tloridissimum tem- 
pus, clarissima letissimaque sancti Paschatis hebdo- 
mada, auctorem atque operationem salutis nostre 
celebrans; cum discipulis, partim magistro suo 
solitudinem, qua precipue illum delectaii noverant 
instruentibus partim aquam, ob exiguitateu «t 
auferentium inde wow wea, SAN SMERNOM. 


hb 


3078 
operculo et aera sibi recondentibus ; cum, 
Symeon se in spiritu veluti ad cisternam delatum 
videt, aquam utraque manu turbantem, eamque in 
altum tolli et inter multitudinem distribui juben- 
tem. Convocatis itaque fratribus imperat, seram ut 
auferant, quo universis aquare volentibus ad aper- 
tam cisternam aceessus pateat : Jam enim, inquit, 
&uperna visitatione mihi innotuit, aquam toto hoc 
anno non defecturam. Et fides dictis stetit : ex illo 
namque tempore omnes monasterii incolz ad pin- 
sendum panem, ad coquendos cibos,ad reliquos usus 
aquam inde hauriebant, imo et fabrice indidem 
suppeditabatur : adde quod accedentes etiam ad 
Symeonem turbsz non solum inde biberent, sed et 
vasa diversa et totos utres implerent, aquam pro 
munere domum conferentes; nec tamen unquam 
illo anno cisterna fuit exhausta. 


100. Nigidius quidam, fanvulus domesticus olim 
patriarchze Epliraim felicis memorie, toto corpore 
paralyticus, tertium jam annum ad sacras :edes 
jacuerat, medicisque se curandum commiserat : 
quorum arte nihil consecutus nisi quod manifestius 
jam conclamatum eseet de vita ; tantum uti truncus 
exanimis, aut potius spirans cadaver, ad sanctum 
advehitur. Jacitur miserandum spectaculum ante 
faciem viri benigni, multum trahens secum mise- 
rationis; quam ct impertiri paratior hic erat, quam 


S. SYMEONIS JUNIORIS i 
inquam, Α xal τὸ τῶν ἀφιχνουμένων πλῆθας, θύραν τε 


λάχχῳ ἐπιθέντων, καὶ κλεῖδα τῇ θύρᾳ Uer. 
ὁρᾷ τῷ πνεύματι ὁ Συμεὼν ἑαυτὸν κατὰ τὸν 1d 
οἱονεὶ Ὑεγονότα, τό τε ὕδωρ ἀμφοτέραις χερσὶν 
ταράσσοντα, xal ὥσπερ ἄνω φέρεσθαι xal si; : 
θος ἐπιδιδόναι ποιοῦντα. Συγχαλέσας τοίνυν : 
ἀδελφοὺς, ἄραι κελεύει τὴν χλεῖδα, ὡς ἀνεῷ; 
παντὶ τὸν λάχκον ὑδρεύεσθαι βουλομένῳ. "Exi 
γὰρ, φησὶν, ἄνωθεν ἐπ᾿ αὐτῷ “γεγόνει, xat οὗ 
ἐνιαυτὲν τοῦτον οὐδαμῶς ἐχλεέψει * κατὰ πόδα 
"xat τὸ ἔργον ἐπηκολούθει“ οὐ γὰρ μόνον ἐξ ia 
πάντες ἐχεῖθεν οἱ τῆς μονῆς πρός τε τὴν τοῦ 6 
ποιείον, καὶ τοῦ μαγειρείον, xat τὰς λοιπὰς ὑδρεύ 
χρείας, ἀλλὰ xal ταῖς οἰχοδομαξς ἐκεῖνος ὁ X 
ἐχορήγει τὸ ὕδωρ" τά τε παρὰ τὸν Ἅγιον ky 
πλήθη οὐχ ὅπως ἐξ αὐτοῦ πάντες ἔπινον, ἀλλὲ 
ἀγγεῖα ποικίλα καὶ ἀσχοὺς ὅλους ἐπλήρουν, εὐδε 
οἴκαδε χομιζόμενοι, καὶ τὸ ὕδωρ ἐχεένου τοῦ 
οὐδαμῶς ὑπεδίδου. 
σ΄. Βιγίλιός τις ὄνομα, οἰχέτης δὲ οὗτος Ἐφ 
τοῦ μακαρίτου Πατριάρχου, παρεθεὶς ὅλῳ σώ; 
xai τρίτον ἑξῆς ἔτος ἱεροῖς προσαναχλινόμενο 
χοις, ἰατρῶν τε χερσὶν ἑαυτὸν χδιδοὺς, ὡς οὐξὲ' 
τέχνης ὥνατο πλέον, ὅτι μὴ σαφῆ τῆς ζωΐς és 
ρευσιν, οἷά τι τῶν ἀψύχων ἣ νεκρὸς μᾶλλον Epi 
τὸ χαινότατον, χομίζεται τῷ ᾿Αγΐίῳ. Ῥίπτεται 
γαρϑοῦν ἀθλία πρὸ τῶν ἐχείνου φιλανθρώπων ὃς 
μῶν ὄψις, πολὺν ἕλχων τὸν ἔλεον, ὃν ὁ τοῦ A1pb 
αἰτοῦντος διδόναι μᾶλλον ἐχεῖνος ὧν ἑἕτοιμότερο 


ille qui petebat aecipere. Ait igitur : Si. credis, (, πιστεύεις, ἔφη, δύνασθαι τὴν Ev σοὶ πίστιν cl; 


lidem tuam, quam de Filio Dei habes, posse tibi 
mediante me restituere salutem ; surge ut potes, et 
ambula. llle mox quam J'olerat clarissima voce 
exclamans : Credo, Domine, posse te per famulum 
tuum omnia. Ὁ visitationem divinam! o breve ver- 
bum inagna apud Deum potentie ! Essiliit illico, 
redditaque debita sancto veneratione, e monte 
descendens, ad balneum quod Tiberinum dicitur, 
cursu contendit; tum quod gaudium suum capere 
animo non posset, nec se pre voluptatis abundantia 
continere, tum quod festinarel prioris infirmitatis 
reliquias abluere. Et descensus ille quidem de 
monie stadiorum circiter viginti duorum erat; 
quem decurrit extensis ad Deum manibus ; ore 
]ziitia, et labiis exsultatione repletis. Lotus autem 
cursim eadem ad sanctum properat, sepiusque ite- 
rato descensu atque ascensu idem factitat, idque 
eadem die ; ut factis ipsis, confirmatam sibi valetu- 
dinem esse, fidem faceret : tandeim benedictione 
accepta a sancto, tetendit in urbem, cunctorum 
oculis admirabile spectaculum ob sanationem non 
opinatam. 


Υἱὸν τοῦ Θεοῦ δι᾽ ἐμοῦ μεσίτου ξάσασθα! σε, Er 
ὡς ἔχεις xal περιπάτει. Ὁ δὲ, Πιστεύω, Κύριε 
νασθαί σε διὰ τοῦ σοῦ θεμάποντος “τάντα, Aagzt 
εἶχεν εὐθὺς τῇ φωνῇ βοήσας (ὦ θείας ἐπισκοτῆ 
ῥήματος ὀλίγου μεγάλα παρὰ Θεῷ δυναμένου 1) ἢ 
πε αὑτίχα, χαὶ τὴν προσήχουσαν τῷ ᾿Αγίῳ πρι 
νησιν ἀποδεδωχὼς, χατήει δρόμῳ τοῦ ὄρους τα 
βαλανεῖον, Τιδερῖνον χαλούμενογ, τὸ μὲν χωρεῖ 
οἷός τε ὧν ἐν ἑαυτῷ τὴν χαρὰν καὶ οὐδὲ xal: 
ἑαυτοῦ διὰ τοῦτο γινόμενος * τὸ δὲ xo αὑτὲ τῷ 5 
πέρας καχοπαθείας ἀποπλύνασθαι τὰ λεΐῥανβ or 
δων ( dj μέντοι κάθοδος ἐχέξνη πᾶσα τοῦ M Ξ 
που δύο xal εἴχοσιν οὖσα σταδίους) χεῖρας CT 
«(à ἀνατεταμένας Θεῷ, τὸ στόμα τε χαρᾶς ὑξ 

D πλησμένον, xai τὰ χείλη ἀγαλλιάσεως. Aoos3y 
μέντοι, χαὶ δρόμῳ πάλιν ὁμοίως παρὰ τὸν Ἵ 
ἀνελθὼν, πολλάκις τε τοῦτο δράσας, κχαθόδι 
παραπλησίως xai ἀνόδῳ χρησάμενος, xal τῖι 
τῆς ἡμέρα: ἀμφοτέρᾳ, ἵνα xai τὴν ὑγείαν ι 
ἑαυτῷ πιστώσηται μᾶλλον ἀπὸ τοῦ πράγματο; 
Aog εὐλογηθεὶς ὑπ᾽ αὐτοῦ, χάτεισιν εἰς τὴν 
ὀφθαλμοῖς πᾶσι θαῦμα τῷ παραδόξῳ τῆς ! 
πείας. 


CAPUT XiiI. 


Varie ecstases οἱ vaticinia, precesque pro avertendis calamitatibus. 


101. In ecstasi aliquando Symeon vidit infi- 
nitam virorum, mulierum, ac puerorum turbam, 
ex Oriente ad se venientium, quorum manus oce- 


pa'. Ἑωράχει ποτὲ ὁ Συμεὼν ἐν ἐχστάσει, ἀν 
xai γυναιχῶν, καὶ παίδων πλῆθος μυρίον͵ ἥν 
εἰς αὐτὸν ἐχ τῆς Ἕω, χαὶ σταυροὶ μὲν αὐτοῖς ἐν 


-— 


- -- -- --- ν- Mi 


333 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3003 


ροῖν, ὕμνοι δὲ θεῖοι διὰ στόματος ἦσαν, τό τε ἅγιον A ferebant cruces, ora sacros bymnos promebant, et 


Πνεῦμα ἐπισχιάζον ἄνωθεν ἐπ᾽ αὐτοὺ:, καὶ τούτοις 
ola συμπορευόμενον" ὡς δὲ ἤδη προσάγοντες τοῦ 
θαυμαστοῦ ὅρους ἐπιθαίνειν ἐδόχουν, Οἶσθα, φησὶ τὸ 
Πνεῦμα τῷ Συμεὼν, τίνες οὗτοι, χαὶ ὅθεν παρὰ σὲ 
ἀφιγμένοι; Τοῦ δὲ, ἀγνο:ῖν εἰπόντος, Τὰ Ἰθήρων ἐξ 
᾿Ανατολῶν ἔθνη, ἔφη, οἵ ἀγαπήσουσέ σε διὰ τὸ ὄνομά 
pov, καὶ κατὰ χαιρδν ἀφίξονται παρὰ σὲ, τῆς τε ὃὲε- 
δομένης σοι χάριτος τῶν ἑἱλμάτων ἔργῳ πειράσονται, 
xal καθ’ ὅλης τὰ περὶ σοῦ τῆς ἑαυτῶν χηρύξουσι γῆς, 
πιστοὺς ἐν αὐτῇ πάντας οἰχοδομ΄ῦντες * οἰχήσουσι δό 
τινες αὑτῶν χἀν ταύτῃ σου τῇ χαταγωγῇ, εὔχρηστοί 
*£& xal δεξιοὶ γενήσονται. Τὰ μὲν οὖν τῆς τότε φα- 
νείσης τῷ Συμεὼν ὄψεως ταῦτα, &n?p ὀλίγαις ὕστε- 
pov ἡμέραις, xal ἐπὶ τῶν ἔργων τεθέαται. Ἦλθον 
γὰρ Ἰδήρων πλήθη χατὰ φήμην τῶν αὐτοῦ θαυμα- 
σίων, σταυρούς τε διὰ χειρὸς ἔχοντες, χαὶ λιτὰς αὐτῷ, 
306 μὴν ἀλλὰ χαὶ πλήθη νοσούντων xal δαιμονώντων 
προσάγοντες " οἵ τοιαύτης ἔτυχον παρ᾽ αὐτοῦ χαὶ οὔ- 
τω παραδόξου τῆς θεραπείας, à; χαὶ πολλοὺς αὐτῶν 
ἀλόντα: τοῖς ἐχείνου θαύμασι τὰς ψυχὰς, αἰτῆσαι 
τὴν παρ᾽ αὐτῷ χατοίχησιν, xai λαθόντα; μεῖναι 
παρὰ τῇ μονῇ τοῦ λοιποῦ μοναδιχῷ δια πρέποντας 
βίῳ. 

pB'. Ἑνταῦθα τοῦ λόγου γενόμενος, ποίᾳ πρὸς 
τὰ ἑξῆς χρήσομαι γλώττῃ ; τίνα δὲ χαὶ λόγον εἷς 
ξξήγησιν εὕρω ; φρίττει γὰρ ἤδη μοι xaY πρὸς τὴν 
μνήμην ὁ νοῦς, χαὶ i) χεὶρ ὑπὸ δέους συστέλλεται, 
τοιούτοις ὑπηρετεῖν οὐ τολμῶσα qobspol; διηγήμα- 
σιν. Elóc γὰρ κατ᾽ ἐχεῖνον τὸν χαιρὸν ὁΣυμεὼν £av- 
«by ἐν τῇ δυνάμει τοῦ Πνεύματος, τό τε θεῖον Εὐαγ- 
Ὑέλιον ἐπὶ τυῦ στήθους φέροντα, Éx τε Τύρηυ πρὸς 
Ἱεροσόλυμα χαὶ τὴν ἔρημον ἐχείνην, τά τε xat 


αὑτὸν ἀσχητήρια, καὶ ὅσον τοῦ μεσημθρινοῦ wxlua-- 


τός ἐστι, χαθάπερ ἐπὶ φυλαχῇ σπουδαίως περιιόν- 
«κἂ, ἐχεῖθέν τε χατὰ Λαοδίχειαν χαὶ τὴν ᾿Αντιόχου 
γενόμενον, ἴσῃ τε xal περὶ αὐτὰ φυλαχὴ χεχρημέ- 
vov: εἶτα καὶ στίφος ἀγγέλων αὐτῷ ὑπαντήσαντας, xat, 
Τί ὅτι σοι τοσαῦτα μέλει περὶ αὐτῶν: εἰπόντας. Τίς 
᾿Αντιοχεῦσιν ἐρεῖ ταῦτα, ὧν ἑνίοις οὐδὲ χρηστὰ ὅπ- 
εἴληπται περὶ σοῦ ; Ὅπερ οὔχ ὡς ἐκχαίνους διαβάλ- 
λοντες εἶπον (ἀλλότριον γὰρ πάντη φύσεως θείας 
διαδολῇ), ἀλλ᾽ ὥστε μηδὲ ταῦτα παρὰ τῆς χάριτος 
τῷ Συμεὼν ἡγνοῦσθαι. Ταῦτα τὸν μὲν ἰδόντα, Μεγάλη 


capita superne sanctus Spiritus obumbrans progre- 
dientes comitabatur: cumque propius facti conscen« 
dere mirabilem montem viderentur : Nostine, 
inquit Symeoni Spiritus, quinam hi sint, et unde 
ad te? Illo negante : Iberorum, ait (24), in Oriente 
gens est amatura te propter nomen meum, ventura ' 
aliquando ad te, expertura re ipsa graliam sana- 
tionum tibi datam, et predicatura per universam 
regionem suam gesta tua, cunctos ibidem fideles 
belle zedi&icans : nonnulli quoque his ipsis sedibus 
habitantes, rebus tuis perutiles atque idonei erunt, 
Talia tum in ecstasi Symeon, quie paucis post 
diebus in effectu conspexit. Venerunt quippe Ibero- 
rum plurimi, fama miraculorum ejus exciti, cruces 
manibus gestantes, precesque illi suas, imo el mor- 
bidos atque dzemoniacos magno numero offerentes : 
et hi quidem prater spem omnem tam mirabiliter 
curati sunt, ut multi rei miraculo capti, habitare 
apud sanctuin petierint ; exauditique, in inonasterio 
illo reliquum vite cxegerint, monastico instituto 
plurimum delectati, 


^. 


102. fluc usque perducta oratione, quo deinde 
sermone qua restant prosequar? que verba rebus 
dicendis paria inveniain? jam nunc enim ad solam 
mentionem mihi trepidat animus, ei manus prs 
timore contrahitur, non audens narrationi horrore 
plenissime suam operam locare. Vidit Symeon per 
illud tempus in spiritu seipsum, eacrosanctum 

. Evangelium super pectus tenentem, Tyro egressum 
Hierosolymam, vicina deserta, in iisque asceteria, 
et quidquid versus meridiem regionum est, specu- 
lando inspiciendoque diligenter velut ad custodiam 
obiisse ; inde Laodiceam atque Antiochiam dela- 
tum simili modo cuncta inspexisse; denique 
occurrisse angelorum agmen, et quasi quid isthao 
portenderent inter se dicentium. Quis Antiochenis 
dicet hzc, qui veluti incurabiles nibil uLilitatis 
ex te recipiunt? ]d autem non tanquam ipsoa 
calumniantes dicebant, quod prorsus alienum ab 
angelica natura est ; sed ut ne illud clam Symeone 
haberet gratia. Post hanc visionem, Graves, inquit ad 


τῷ χόσμῳ, qávat πρὸς τοὺς παρόντας, ἐπήρτηται p circumstantes, inpendent mundo comminationes, 


ἀπειλή. Οὐαὶ 1 οὐαὶ 1 al ἐκδιχήσεις ἡμῶν ἥκασιν, 
ἀλλὰ προσεύχεσθε, ἀδελφοί, 

PY. Τὸ μὲν οὖν ῥῆμα φόδον οὗ μέτριον ἐνέσεισεν 
αὑτῶν ταῖς ψυχαῖς - ἀκοῦσαι δέ τι χαὶ πλέον ἐξ αὐ- 
Ξοῦ γλιχομένων, ἐπισχὼν ἐχεῖνος ἄχρι πολλοῦ τὰς 
μὲν ὄψεις ὑπὸ τῆς θείας ἡλλοιοῦτο χάριτος, αὑτοὺς 
δὲ ἀγωνίας ἡ σιγὴ καὶ δέους ἐπλήρου, "Ἔπειτα 


(24) Recte. addit distinctionis gratia i i 
Jberim enim, teste Stephano, due : una ad Penta 
nas Herculeas,.... altera ad. Persas. Sed rectius hac 
G Ptolomaeo et Strabone collocatur juxia Colchidem 
et Albantam : cujus incola Georgiani vulgo nunc di- 
cuntur. Situm regionis et gentem sic describit Proco- 
pius de bello Persico lib. y, cap. 12: lberum Asiano- 
rum sedes portas Caspias conUnguni a septentrione, 


PaATROL. GR. LAXXVI. 


Vx ve! ultionis tempora venerunt: sed orationi 
vos date, fratres. 

103. Non mediocrem  isthxc dicta timorem 
injecerunt audientium animis: illis vero plura 
etiam ex illo discere cupientibus, ipse quidem 
longiori tempore conticescens, agente divina gratia, 
toto immutabatur vultu ; fratribus autem graviorem 


sinistra Lazicam ab occasu, dextera ab ortu populos 
qui Persis parent. Christiani sunt, inter omnes, 
quos eo nomine censeri scimus, sacrarum legum 
ac ceremoniarum tenacissimi, quamvis regi Persae 
rum jam jemporibus antiquis subditi fuerint, etc,, 
quorum eliam 12. seculo in Palestina exstabant me. 
nasteria &que ac Grecorum et Syrorum, ul viderg 
est in Itinerario Phoca. 


δι 


3083 S. SYMEONIS JUNIORIS | T 306i 


metum curamque silentio suo ingerebat: deinde A μέντοι χαθάπερ ἀναλαδὼν ἑαυτὸν, χατηφεῖ λίαν κεὶ 


velut ad seipsum redux, dejecto tristique admodum 
vultu atque habitu, iterum : Intentius orate, inquit, 
fratres, ne in tentationem incidamus: nisi enim 
Deus propitius nobis redditus fuerit, ct latam 
contra iniquitates nostras sententiam retractaverit, 
orbis terrarum subvertetur propemodum universus. 
Vidi namque, ait, et. video refertam virtute Dei 
omnem non modo terram, sed et aeream et zethe- 
réam regiones eadem plenss ; eic ut nullus omnino 
uspiam locus ab ejusmodi terribili virtute vacuus 
sit: que et brevi tempore quidquid creatum est 
evertit, donec me visio illa destituit, tam tristi 
spectaculo immorari diuiius non sustinentem. 


104. Cum liec dixisset, rursum spiritu agente, 
sanctior illi visio objecta est, atque erat hujusmodi : 
Aperti [uerunt coeli, quibus imminebat aer tant 
puritatis atque pulchritudinis ut nihil supra, idem- 
que videre simul et eloqui vir sanctus non poterat. 
Virtutes coelorum ibidem ordine constitut:e du- 
plicem formabant phalangem, aliis alias. sequenti- 
bus, et omnibus communiter inclinantibus capita: 
supra has thronus in medio aere terrifice elevatus, 
nulla re nixus aut slabiiitus, ipso acre velut 
jn ascensum aptato. Sedebat in illo Dominus 
noster, et furor ejus effuundebatur super nos: fa- 
mulus autem ejus Symeon stabat coram throno 
inaccessibilis glorie illius, et consueta vocis liber- 
tate pro nobis interpellans, reconciliavit nobis ac 
propitium reddidit Numen divinum ira amota : 
idque innotuit presentibus quoque ex claritate 
vultus Symeonis, ad formain lztiorem sensim se 
reducentis: eatenus enim mutus fuerat, ac si om- 
nem sensum perdidisset, totus ineffabili illi visioni 
intentus. Paulo post sibi redditus, exclamavit : 
Psallite Deo nostro, frawes, psallite : psallite Regi 
nostro, psallite *" : quoniam emicuit a facie ejus 
misericordia, Dominus zelavit terram suam, et 
pepercit populo suo in omnibus, quas hactenus be- 
neficio gratiz vidi et obivi uvbes alque rogíones. 


105. Narratione ilia absoluta, ad aliud denuo 
spectaculum  abripitur mentis oculis. Videbatur 
sibi, in vicinis Seleucizx littoribus stanti, navigiuin 
supra mare in acre videre, istic non secus quam in 
aqua fluctuans. Destinati ad hoc angeli, non medio- 
erem iracundiam, furorem atque excandescentiam 
praferentes, in illo stabant, divinum quasi nutum 
praestolantes. Tum celeriter spiritus devolans, ter- 
num manu signum illis dabat ; acerbeque flens (pu- 
tasses, misericordia motum 6566) : C:ede, inquiebat, 
cxde, nec. ulli parce. Quo audito, ffi tam hor- 
rendum atque immanem ediderunt sonum, ut vel 
ipsa abyssus repente perturbata fuerit. Post hzec, 
qui in aere apparuerant, impelu versus littora 
zucbant; unde mox urbibus, pagis, domibusque 


41 psa]. arvi, 7. 


ὄψει καὶ σχῆματι, Προσεύξασθε xal πάλιν Extevs, 
ἵνα μὴ πειρασθῶμεν, ἀδελφοὶ, ἔφη. El μὴ γὰρ Ὥεω; 
γένοιτο τὰ πρὸς ἡμᾶς ὁ Θεὸς, χαὶ μετανοῶν ἐπὶ ταῖς 
ἡμετέραις καχίαις, ἢ πᾶσα σχεδὸν οἶχου μένη xaza- 
στραφήσεται. Εἶδον γὰρ, φησὶ, xai ἰδοὺ πεπλύρωτο 
«f; δυνάμεως τοῦ Θεοῦ πᾶσα οὐ γῆ μόνον, ἀλλὰ xal 
ἀὴρ αὐτὸς, χαὶ τὰ ὑπὲρ γῆν, ὡς μηδένα μηδαμοῦ 
«ὅπον χενὸν ὅλως; τῆς φούερᾶς δυνάμεω: ἐχείντς 
ἀπολελεῖφθαι, f, καὶ πᾶσαν μιχροῦ συνέστρεφε χτί- 
σιν ἕως διέστη τὰ τῆς ὄνεως ἀπ᾽ ἐμοῦ, τοιούτοις 
οὐχέτι θεάμασιν ἐνδιατρίδειν ὑπενεγχόντ᾽ς. 


ρδ'. Ταῦτα ὁ μὲν εἰπὼν, τοῦ ἐν αὐτῷ Πνεύκεατος 
D αὖθις χαὶ θεωρίας γίνεται θειοτέρας" dj δὲ ἦν, ἀνεῳ- 
γότες μὲν οἱ οὐρανοὶ, ὑπεράνω δὲ τούτων àrp τὴν 
χαθαρότητα χαὶ τὸ χάλλος οὐχ ἔχων τίνι δὁιλοεωθείπ, 
ἀλλὰ ταυτὸν ἰδεῖν τε ἅμα χαὶ εἰπεῖν ἀμήχανος. Als 
δυνάμεις τῶν οὐρανῶν ἐν αὑτῷ χαθάπερ ἐν διπλῇ 
φόλαγγι ταγμάτων παρεστηχνῖαι, ἅτερος ἐχέμενο; 
θατέρου, xaX χοινῇ πάντες τὰς χεφαλὰς ἐ πιικλένοντες" 
ὑπεράνωθεν δὲ αὐτῶν θρόνος ἐν ἀέρι μέσῳ qobcpu 
ἐπαιρόμενος, οὐχ ἐπί τινος βεδηχὼς f] στηριζόμενος, 
ἀλλ᾽ αὐτὸν καθάπερ ἐπίόατιν τὸν ἀέρα πεποιημένον" 
6 τε Κύριος ἡμῶν xai Θεὸς ἐπ᾽ αὑτοῦ γαθήμενς, 
χαὶ στάξων ἐφ᾽ ἡμᾶς ὁ θυμὸς αὑτοῦ " αὐτός vs οἷὖ- 
t0; ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων πρὸ τῆς ἀπροσίτου δόξῃς 
ἐχείνης viene ἑστηχὼς, xoi τῇ συνήθει παῤὝῥητ! 
c ^» νῦν ὑπὲρ ἡμῶν χρώμενος, xal χαταλλάττων 
ἡμῖν τὸ Θεῖον χαὶ ἱλεούμενο:, xal τὴν ὀργὴν àz- 
στρέφων, ὅπερ ἐδηλοῦτο μὲν xai voi; παροῦτ: τῇ 
τῆς ὄψεως ἐπιφανείᾳ τοῦ Συμεὼν, πρὸς τὸ φαιδρύ- 
τερον ρέμα μεταθαλλούτης αὐτὸς γὰρ «£o; &zov;; 
ἦν, οἵα μηδ᾽ ἐν ἑαυτῷ ὧν, ἀλλ᾽ ὅλος τῆς ἀν:χτρά. 
στου θέας ἐχείνης γεγενηένος, ὀλίγῳ δὲ ὕστερον 
εἰς ἑαυτὸν xal οὗτος ἐπανελθών ἸἙάλατε τῷ Θεῷ 
ἡμῶν, ἀδελφοὶ, ἔφη, ψάλατε" Ψάλατε τῷ βασιλεῖ 
ἡμῶν, ψάλατε " ἔπεσε γὰρ ἕλεος ἡ μῶν χατ᾽ ὀφθαὰ- 
μοὺς αὐτοῦ, καὶ ἐζήλωσε ύριος τὴν γὴν αὐτοῦ, καὶ 
ἐφείσατο τοῦ )a09 αὑτοῦ 030; τέως ἐγὼ πόλεις καὶ 
χώρας τῇ δυνάμει τῆς χάριτος οἵἷδα περιελθών. 
ps'. Ταῦτα ποὺς τοὺς παρόντας διεξελθῶων, àozà- 
ζεται πόλιν ὑπὸ θεωρίας ἑτέρας τοὺς τῆς ψυγῖς 
p ὀγθαλμούς " καὶ ὁ μὲν πρὸς ἀχταῖς ἑστάναι ταῖς 17; 
Σελευχείας ἐδόχει, πλοῖόν τε χατὰ τὸν ἀέρα ὑπὲρ 
θαλάττης ὁρᾷν, 62a xat ὕδατι τῷ ἀέρι σαλεῦον, ἀτο- 
στολήν τε ἀγγέλων θυμοῦ xal ὀργῆς xal παροξυπ5μι3 
μεγάλου ἐφεστάναι τῷ πλοίῳ, τὴν ἄνωθεν οἱονεὶ ὦ 
πὴν ἀναμένοντας, πνεῦμά τε ἀθρόον ἐπιχατα πτὰν, 
τρὶς αὐτοῖς χατασεῖσαι τὰς χεῖρας, χλαῦσαΐ τε πιχρὶν 
οἷον xal συμπαθὲς, xa, Κόπτε, πρὸς αὐτοὺς εἰπεῖν, 
χόπτε, xal μὴ φείδου. Τοὺς δὲ οὕτω τι μέγα χοὶ 
βίαιον αὐτίχα ὑχῆσαι, ὡς ἀθρόον ταραχθῆναε xal τὸς 
ἀδύσσπους. Καὶ οἱ μὲν ἑναέριοι ταῖς ἱϊόσιν ὡραῖο 
σαντο, πόλει; δὲ παραχρῆμα xai χώμας xai σὺν» 
οιχίας εἶχεν fj γῇ, πτῶμα χαλεπὸν κατενηνεγμένας, 


3085 


VITA A NICEPHORU CONSCRIPTA 


3088 


Τενόμενος τοίνυν ὃ “οὔ Θεοῦ δοῦλος ἐν ἑαυτῷ, Προσ- A quas terra illa habebat, ruina rpanebat miseranda, 


εὐξασθαι χαὶ πάλιν ἐχτενῶς, εἶπεν, ἀδελφοὶ, χρή" εἰ 
Y3p γαὶ τὴν χώραν ταύτην ἀπαθῇ χακῶν διαφυλα- 
χθῆναι προέφην ὑμῖν, ὡς Ex τῆς θείας ἔχω μὲν θανεῖν 
φιλανθρωπίας * ἀλλὰ μεγάλη παρὰ Κυρίου ὀργὴ θυ- 
μοῦ αὐτοῦ ἐν πυρὶ ζήλου αὐτοῦ τῷ χόσμῳ ἐχχέ- 
χαυται, διὸ χαὶ μεγάλης ὑμῖν δεῖ πρὸς αὐτὸν τῆς 
ἐπιστροφῆς, ἀλλὰ xal τῆς ὑπὲρ τοῦ παντὸς εὖ- 
χῆς. 


ρς΄. Πάντας τοιγαροῦν συναθροῖσας, ὅσοι τε τῶν 
αὐτοῦ μαθητῶν ἦσαν, καὶ ὅσοι πολλαχόθεν τηνικαῦτα 
παραθαλόντες ἐτύγχανον, παραγγέλλει χοινῇ πᾶσι 
Χλιτὰς παρ᾽ ὅλας ἡμέρας ἑξήχοντα προσάγειν Θεῷ, ἔτι 
χαὶ τοὺς ἐπὶ ταῖς λιταῖς ὕμνους αὑτὸς χαὶ συνθεὶς 


καὶ διδάξας, οἵους ὦτα Θεοῦ πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιστρέ- Β 


φειν. Ἐξτελοῦντο μὲν οὖν αἱ λιταὶ, τοῖς Ex τῆς ἱερᾶς 
ἐχείνης γλώττης ἱεροῖς κατεπᾳδόμεναι ὕμνοις * τοῖς 
δὲ ὄγλοις ἀνὰ τὴν χώραν δεδιέναι τε πρὸς αὐτὰς χαὶ 
τρέμειν ἐπήει, χρηστὸν ἐχ τοῦ μέλλοντος οὐδὲν 
“-ροσδοχῶσι " χαὶ μέντοι xe τὴν ψυχὴν τῆς vou ὁσίου 
μητρὸς χατέσεισαν αὗται, καὶ σεδασμίως ὅσα χατὰ 
πνεῦμα πατρὶ, μᾶλλον τῷ υἱῷ προσελθοῦσα, πολλή 
τις ἣν αὐτοῦ δεομένη γνωρισθῆναι τὴν αἰτίαν αὑτῇ, 
δι᾽ ἣν ἐχείνῳ πρὸς θεὸν αἱ τῶν οἰχείων μαθητῶν xat 
ποῦ πλήθους λιταί, Ὁ ὃὲ μητριχάς οὐχ ἀτιμάσας 
δεήσεις, ἅπερ ὑπὸ τῆς χάριτος μεμύητο ἐχχαλύπτει, 
Μέλλει, ὦ μῆτερ, εἰπὼν, σεῖσαι, φεῦ τὴν γῆν ὁ 
Θεὸς, ὡς οὐ πώποτε πρότερον, ὅτι μὴ μόνον ἐπὶ τοῦ 
ιΔεσποτιχοῦ xai σωτηρίου πάθους, δι᾽ οὗ παθὼν ἐγὼ 
xaX θανάτου καὶ τυραννίδος χαλεπῆς ἀπολέλυμαι" τῷ 
σεισμῷ δὲ xal συμπτώματα ἕψεται, χαρδίας ἀνθρω- 
πίνης δηλαδὴ θραύσματα. Οἷς ἐπὶ μᾶλλον ἐχείνη τὸν 
q66ov αὐξήσασα, αἰτεῖ τῶν ἀχράντων τοῦ Χριστοῦ 
μυστηρίων χερσὶν ἐχείνου ταῖς ὁσίαις μεταλαβεῖν, 
ἁἀσφαλὲ- φυλαχτήριον, 


Cum ex hac mentis alienatione ad se Dei famulus 
rediisset : Par est, inquit, fratres, iterum intentiug 
orare : licet enim regionem hanc malorum ex- 
pertem mansuram przedisi vobis, usque dum ey 
divina benignitate mors mihi obveniat, attamen 
magna ira Domini, ira furoris illius 3n igne zeli 
sui mundum inflammavit : propterea et convertj 
nos ad illum ex tota mente, et pro omuibus precari 
oportet. 

106. Coactis igitur in unum, quotquot discipu- 
lorum, quotquot et advenarum istic loci versa- 
bantur, omnibus communiter indicjf preces per 
dies sexaginta Deo persolvendas. Prater has autem 
orationes, hymnos quoque praescripsit et docuit, 
quibus aures Domini delinite miseris inclinaren- 
tur. Funduntur ergo indicte preces; saera Symeo- 
nis lingua sacros intercinente hymnos, potentius 
Deum moventes. Át populum regiones illas inco- 
lentem timor inde atque tremor vehementior in- 
céssit, nihi] deinceps boni exspectantem; imo et 
matrem Symeonis ezdem precationes graviter per^ 
'turbarunt. Hzc itaque venerabunda vceluLin spiritu 
ad patrem, aut potius ad filium, adit multis ob- 
secrans, ut causam sibi aperiret quare preces illae 
fratribus ac turbis injunctze essent. Non sprevit 
rogatus ille maternas preces; et qua divinitus 
edoctus fuerat, cuncta manifestat : Conquassaturus 
est, inquit, o mater, Deus terram gravius, quam 
unquam antehac ; illo tantum motu excepto, quí 
accidit in Domini ac Salvatoris nostri passione, per 
quam infirmus ego et morte et acerba 1yrannide 
liberatus sum : motum autem varia consequentur 
symptomata, ita ut homines cordibus animisque 
defecturi sint. Hisce maximo timore aucta Symeo- 
nis mater, intemerata Christi mysteria e sanctig 


illius (25) manibus accipere petiit, utpote certissimum seeurissimumque adversus ingrucntia mala 


presidium. 

py. Τῆς δ᾽ ἐπιούσης (παρασχευὴ δὲ ἦν) σαλεύει 
μὲν τὴν γῆν ὀψὲ τῆς ἡμέρας οὕτω σφοδρῶς, ὡς μὴ 
μόνον αὐτὴν πολλαχοῦ διχσχεῖν, τά τε ὄρη βίᾳ δια- 
τριδῆναι, ἀλλὰ xal τὴν θάλασσαν φυγεῖν τὸ τοῦ Θεοῦ 
πρόσωπον οὐ φέρουσαν ὀργιζόμενον, ὡς ἐντεῦθεν οὐ 
πόλεις μόνον xai xipag χαὶ συνοιχίας χατὰ τὴν» 
ὀφθεῖσαν τῷ Συμεὼν ἅψιν ἀθλίως χαταπεσεῖν, καὶ 


107. Postera die, erat illa Veneris, sub vesperam 
tam valide concussit Deus terram (26), ut non tan- 
tum ipsa locis compluribus disrupta, montesque 
vi dissoluti sint, sed etiam mare fugerita [acie 
Dei, nequiens sustinere iratam: adeo ut nop domus, 
et pagi, et urbes tantum, uti ostensum in visione 
saneto fuerat, subsederint submerseque sint, 


πληρωθῆναι ἃ παρά τινος τῶν προφητῶν ἡἠπείληται D atque implete fuerint comminationes, jam pridem 


(95) Erat enim diaconus Symeon, uti num. 43 
vidimus, ordinatus : ex hoc vero loco discere possumus, 
diaconos ejusmodi, non solum habuisse facultatem 
€orpus Christi distribuendi fidelibus, sed etiam penes 
se asservandi ad hujusmodi finem. 

(26) Alius iterum. terremotus, multo gravissimus, 
quem illum eumdem esse, de quo Theophanes ad 
annum 551, suadet utriusque descriptio. Sic ibi Theo- 
phanes : Julii vero mensis die nono magnus et ter- 
ribilis terremotus factus est per omnem Palstins, 
Arabiz, Mesopotamiz, Syri:x et Phoenices regionem; 
adco ut Tyrus, Sidon, Berytus, Tripolis et Bvblis 


que effecit multis magnis navibus recipiendis ido- 
neum : cum urbs illa prius portum non habuisset... 
Recessit etiam mare in altum pelagi sinum ad mille 
passus, ex quo multe naves in profundum submer- 
825 : rursumque Dei nutu in proprium alveum 8- 
recepit. Haec ille, sed cum annus 551, habens litte- 
ram Dominicalem A, fecerit 9 diem Julii cadere in Do- 
minicam, vel corrigi debet numerus litteralis et pro 
θ΄ 9, legi ζ' "7, vel potius tota res differri ad annum 
555, qui habuit litteram Dominicalem C, quando etíang. 
videtur concussa Constantinopolis et Nicomedia eversa, 
ut moz dicetur ; licet Theophanes hac referat ad τα - 


multa damna acceperint, et hominum perierint 
multa millia. Ad Bostram vero civitatem magna 
pars promontorii mari adjacentis, cui nomen Li- 
Ihoprosopus, avulsa ín mare translata est, portum- 


cedentem annum ὅδ, 4X quo Vosuxe eoe exxovt 
patet ex concursu Dowiwce cuw. die NS DRAN 
qui nom nisi iw amm SS ow ὄλελυχα CON, 


3087 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


ab aliquo prophetarum denuntiat2 , qui ait : Sub- A πόῤῥωθεν, ᾿Εξολοθρεύσω τὰς πόλεις τῆς γῆς σου, λέ- 


vertam civitates terre tue et auferamomnes munitiones 
tuas !*; verum etiam navigia, terrz aqua destitutze 
alisa, comminuta sint, praeterquam iis in locis 
qu: circuire sibi visus fuerat sanctus : hzc quippe, 
secundum minime fallacem ipsius przdictionem, 
ab omni damno immunia, motui tempestatique 
superfuerunt (27). Dies exinde labebatur nona, 
cum ab alio rursus spectaculo Symeon ad partes 
septentrionales abreptus est. Exhibebat illud an- 
gelum ad Constantinopolim conversum ter super 
illam concutere manum et non sine lamentatione 


exclamare : Vz positis in hujus circuitu urbibus! quoniam visitatio illius, 


instat. 
108. His visis Symeon ducens intra se gemitum 


γόντος, xai ἐξαρῶ πάντα τὰ ὀχυρώματά σου " ἀλλὰ 
καὶ τὰ πλοῖα γυμνῇ προσαῤῥάξαντα τῇ γῇ συντριδῆ- 
ναι, ἐχτὸς ὧν περιελθεῖν δέδοχτο τῷ ἁγίῳ" ταῦτα 
γὰρ κατὰ τὰς ἀψευδεῖς ἐχείνου προῤῥήσε:ς, ἐλεύθερα 
τῆς ἐκ τοῦ τοιοῦδε σεισμοῦ διαμεμένηχε βλάξης. 
Ἐνάτη διῆλθεν ἐξ ἐχείνου ἡμέρα, καὶ θεία πάλιν τὸν 
Συμεὼν χατὰ βοῤῥᾶν ἁρπάσασα ὄψ::, τό τε πνεῦμα 
βλέψαν εἰς Κωνσταντινούπολιν ὑπεδείκνυ, τρίς τε 
τὰς χεῖρας ἐπ᾽ αὐτὴν σεῖσαι, xal χλαῦσαν, Οϑαὶ cai; 
περὶ αὑτὴν πόλεσι, φάναι, ὅτι ἐπισχοπὴ xal αὐτῆς, 
εἰ xal μεριχῶς, ὅμως ἔσται. 

tametsi ex parte solum, 


pn'. Ταῦτα ὁ μὲν ἰδὼν, ἔστενε xao ἑαυτὸν, xal 


et manifestas interni doloris notas prodens, inter- B δῆλος ἦν ἀλγῶν τὴν ψυχήν * συνιέντες δὲ ol περὶ 


rogatus a cireumstantibus illasque animadvertenti- 
bus, rei causam, Jamentabili quadam ex intimo corde 
educta voce, gravissimum auimi affectum indicante: 
Parat, inquit, Deus magnam atque regalem urbem, 
elsi ex parte tantum, invisere, et tum civitates 
tum pagos nonnullos circumjectos terrx: motu con- 
vellere. Przterlapsis inde sex diebus, noctu (28) 
Constautinopolim motusquatere ccpit, subvertitque 
quasdam illius partes; subvertit quoque Nicome- 
diam, et Hhegium (29, et partem  Niczz et alias 
non paucas civitales.' Cum vero motus continenter 
perseveraret, ac terri agitatio nihilo magis seda- 
retur aut quietius haberet, imo invalesceret potius 
a6 multum intenderetur; sancti Symeonis mater, 


αὐτὸν, ἐπυνθάνοντο τὴν αἰτίαν * ὁ δὲ κατώδυγόν τι 
περιπαθὲς ἐχ μέτης ἀνοιμώξας καρδίας, "Oct μέλλει 
ποιήσασθαι, φησὶ, χαὶ τῆς μεγάλης καὶ βασιλίδος 
πόλεως, εἰ xai μερικῶς, ὅμως ὀἐπισχοπὴν ὁ Θεὸς, 
χαί τινας τῶν περὶ αὐτὴν, οἴμοι 1 πόλεων τε χαὶ 
κωμῶν κατασεῖσαι. Μετὰ γοῦν ἕκτην EST, ἡμέραν, 
σεισμὸς τῇ Κωνσταντίνου νυχτὸς ἐνσχήψας, χατα- 
στρέφει μὲν αὐτῆς μέρη τινὰ, καταστρέφει δὲ Νι- 
χομήδειαν, καὶ τὸ καλούμενον Ῥήγιον, οὐ μὴν ἀλλὰ 
χαὶ Νίχαιαν ἐν τῷ μέρει χαί τινας οὐκ ὀλίγας iz- 
ρας πόλεις. Τοῦ σεισμοῦ δὲ εἰς ἔτι προσμένοντος, 
κλόνου τε τῆς γῆς οὐ χαθαρευούσης οὐδὲ ἦἧσυχα- 
ζούσης, ἀλλὰ xat σαλενομένης xal ἐντρόμου γεγενη- 
μένης, ἡ τοῦ θείου Συμεὼν μήτηρ, οὐχ ξθ’ οἷα τι 


amplius intueri nequiens divinam indignationem in οὖσα τὴν θείαν διὰ τῶν στοιχείων ὁρᾷν ἀγανάκτησιν, 


elementorum motione, tum de universi orbis sa- 
jute anxia, ad filium recurrit; utitur fiducia quam 
Sibi pariendi labor et natura dederunt, communem 
denique supplicationem auctoritate sua veheinenter 
roborat : hiec. autem fiunt, ut dignaretur coram 
Domino stare, furorem ejus avertere, justam exstin- 
guere iracundiam, reprimere flagellum , vulnus 
immcedicabile intentans. 

169. Hisce animo succensus Symeon, animo 
nunquam, cum intercedendum pro nobis apud 
Deum est, torpente aut frigente; seipso quodam- 
modo inflammatior, et violentius misericordiam 
Dei exoraturus, includit sese, nec prius destitit 
sb oratione, quam divina gratia blando hilarique 


5 Mich. v, 11. 


(27) Licet neque Theophanes neque hic auctor dicant 
quoi diebus terre motus duraverit , ex eo tamen quod 
terremotum mox sequentem. Theophanes dicat dura- 
risse diebus quadraginta, itemque ex ruinaruim in 
priori factarum magnitudine, facile intelligitur non 
unius vel paucorum dierum [nisse hanc concussionem. 
Demus ergo eam. in  Palastina primum  cessasse 
exeunte Julio, nona post inde dies [uerit ὃ Augusti, 
intra. quam et A5 Augusti sex solum dies. interces- 
sere, quando concussa (ut dictum) Constantinopolis 
es et Nicomedia subversa. 

(28) Audi Theophanem : Mensis Augusti 15, illu- 
cescenlis jam Dowinicz dici tempore , post. tue- 
diam noctem, terrzmotus contigit adeo horrendos, 


ἄλλως τε δὲ xal τῆς τοῦ παντὸς σωτηρίας περιχαι» 
μένη, ἔρχεται παρὰ τὸν υἱὸν αὖθις, χρῖ,ται τῇ kx τῶν 
ὠδίνων xal τῆς φύσεως παῤῥησίᾳ, δεῖται θερμῶς" 
Θάῤῥει τὴν χοινὴν πρεσθδείαν. νεται τοῦτο τὰ 
πρὸς αὐτὸν, ὅπερ ἐχεῖνον ἀξιοῖ τὰ πρὸς τὸν Θεὸν 
στῆναι, περὶ τοῦ παντὸς ἐξιλάσασθαε, ἀποστρέψαι: 
θυμὸν Κυρίου, σδέσαι διχαίαν ὀργὴν, στῆσαι μάστι- 
γα πλήττειν ἀνιάτως χεχινημένῃηνγ. 
p0'. Οἷς ἐκεῖνος τὴν χαρδίαν ἀναφλεγεῖ;, οὐξέ 

ποτε πρὸς Θεὸν ὑπὲρ ἡμῶν cÓsvvu μένην, xax αὑτὸς 

ὥσπερ ἑαυτοῦ θερμότερος γεγονὼς, ἀλλὰ καὶ στλλγ- 
χνα δυσωπῆσαι Θεοῦ βιαιότερος,, ἐπιχλε: σάμενος 
ἑαυτῷ τὰς θύρας, οὐ πρότερον ἀνῇχε δεόμενος, ἕως 
3j θεία χάρις αὐτῷ ἱλαρὰ καὶ χαρίεσσα ὥφθη, καὶ ὃ 


D ut 5:Ὧ(68 plurimz, balnea, ecclesi:, moenium urbs 


Constantinopolitanz pars, maxime quae ad Chryse 
portam est, damnum ingens passa fuerint, ei ee 
plures oppressi perierint. Corruit etiam pars Ni 
comedia» maxima. Invaluit autem is tremor terrz 
diebus quadraginta, et. populo per campum pre- 
cessionem agente ejus memoria quotannis renova- 
Lur, uli etiam habent Menea, sed ad 16, propter. rewe- 
reniiam priorisdiei : in quem diem etiam placuit ces- 
[erre memoriam urbis, a Saracenis ei imminentina 
per Deiparam liberate, sub Leone Isaurico. 

(29) Regium, urbs Thracig inter Constantinope- 
lin. et. Athyram. 


5089 


VITA Α NICEPHORO CONSCRIPTA. 


2000 


διὰ στόματος ἔχοντα εὗρεν ἰλαστήρια πρὸς Θεὸν fj A vultu spectandam se ipsi obtulit, et verba oris ejus 


ἱχεσία, ταῦτα ἐντείλασθαι τῷ λαῷ ἔφη λιτανεύοντας 
σαι, καὶ στήσασθαι τὴν ἀπειλήν, Ὃ μὲν οὖν χατὰ 
τὰς θείας ὑποθήχας, χαινὴν ᾧδὴν ἐπὶ λέξεως ἄδειν 
ἐδίδασχεν ἐμμελῶς, ἵνα τῇ τούτων μνήμῃ γχαὶ γλῶτ- 
ταν ἁγιασθῶμεν * Ὡς ἐπὶ Μωσέως δυσωπούμενος 
ἰλάσθης ὁ Θεὸς τοῦ μὴ συντρίψαι τὸν Ἰσραὴλ, xal 
νῦν, Κύριε, παῦσον παρακαλούμενος τὴν ὀργὴν ἀπὸ 
τοῦ λαοῦ σὸν, σνγχώρησιν ποιούμενος τῶν ποιχίλων 
ἡμῶν ἁμαρτιῶν, ὡς μόνος ἀναμάρτητος Χριστὸς ὁ 
Θεὸς, χατὸ τὸ μέγα σον eoe δόξα cot. Καὶ ol μὲν 
ἐποίουν τὸ χελευσθέν" οἱ 6b στύλοι τῆς γῇῆς ( ὁ Θεὸς, 
πἰίς ἀξίως ᾷἄσεται τὰ ἐλέη σου 1) εὐθὺς ἐστερέωντο, 
καὶ ὁ σεισμὸς ἀκριθδῶς πέπαυτο. 


invenerunt gratiam ac propitiationem apud Deum. 
Hzc populo supplicabundo, inquit, cantanda prz- 
scribite ad inhibendum flagellum. Fecit ergo quod. 
suggesserat Deus, convocatosque discipulos, illic 
oberrantes, novum edocet canticum, tam exqui- 
situm: concinnumque, ut recitatione illius canen- 
tium lingue sanctilicentnr ; quod est hujusmodi : 
Quemadmodum tempore Moysis precibus placatus 
non suslinuisti conteri Israel, ita nunc quoque, 
Domine, 'exoratus desine succensere populo tuo, et 
ignosce plurimis peccatis nostris; ut tibi, Christe, 
qui solus peccati expers es, secundum magnau 
misericordiam tuam gloria sit. Et discipulis man- 


datum Patris implentibus, fulcra terra (quis, o Deus, digne celebrabit miserationes. tuas ?) soli- 


data sunt, et motus ex sententia cessavit. 


CAPUT XIV 
Rudes docet : vaticinatur diversa : novam columnam consecrat el. conscendit. . 


Q'. "À μὲν οὖν τῆς χοινῆς πρεσδείας αὐτοῦ πρὸς B 


Θεὸν ἀπέλαυον πάντες, τοιαῦτά ἐστιν " ὁ δὲ λόγος xai 
πρὸς τὰ χατὰ μέρος αὖθις χωρεῖν ἐπείγεται. "Ἔδει 
ταῖς χεφαλίσι τῶν χιόνων γλυφῆς, οἷς ὁ χατὰ τὴν 
μονὴν ἐπ᾽ ὀνόματι τῆς ἀρχιχῆς xaX βασιλιχῆς Τριά- 
δος ναὸς ἐγήγερται" ἀδελφὸς δέ τις, ὄνομα Ἰωάννης, 
πνευματιχῶν μὲν τρόπων μεταποιούμενος, καὶ λόγου 
μετειληφὼς, λιθουργίας δὲ παντάπασιν ἀνασχήτως 
ἔχων, θαῤῥήσας τῇ τε οἰκείᾳ πρὸς τὸν ἅγιον πίστει, 
τῇ τε περὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ θέρμῃ, χαὶ ταῖς ὑπερ- 
φυέσιν ἐχείνου χαὶ μεγίσταις θαυματουργίαις * 'Eni- 
θες, Πάτερ, φησὶ, τῇ χαρδίᾳ μου τὴν ἁγίαν σου 
χεῖρα, xaX ἄρξομαι διαγλύφειν' ὡς ἂν τῷ ἐν σοὶ 
θείῳ Πνεύματι τὸν νοῦν τυπωθείην. Tou ὃὲ σπουδῆς 
ὁμοῦ καὶ ὑποταγῆς μισθῶν οὕτω μεγάλων αὐτὸν 
ἀποστερῆσαι μὴ βουλομένου, ἀλλὰ τῷ τοῦ μαθητοῦ 
στήθει ἐπιθέντος τὴν χεῖρα, xat, Σοφίσει ae, τέχνον, ὁ 
Θεὸς τῇ λιθογλυφιχῇ, φήσαντος * ἀψάμενος ἐχεῖνος 
ἔργου, δεύτερος ὥφθη Βεσελιὴλ, οὐδὲ ὀλίγα τοῦ 
πρώτου τὴν σοφίαν λειπόμενος. 

ρια΄. Ἐπεὶ δὲ ἤδη χαὶ ὁ χαιρὸς ἐνειστήχει τῆς τοῦ 
τοιοῦδε μαθητοῦ ἐχδημίας ἣ ἀναλύσεως, f] πρὸς τὰ 
ποθούμενα χλήσεως, τοῦτο παρὰ θεοῦ γεγένητο δῇ- 
λον τῷ Συμεών" τῇ συνήθει κἀνταῦθα παῤῥησίᾳ χρη- 
σάμενος, εἰ τῇ βίόλῳ τῆς ζωῆς ἐγγραφείη, μνστιχαῖς 
ἐδεῖτο μαθεῖν εὐχαῖς τε xaX ὁμιλίαις. Ὡς δὲ οὐ τοῦ- 
τον αὐτῇ μόνον, ἀλλὰ xal τοὺς λοιποὺς τῶν αὐτοῦ 
μαθητῶν, ὅσοι τε προεχδημήσειαν ἐγγραφῆναι μά- 
θοι, ὅσοι τε μετὰ ταῦτα ἐχδημήσουσιν ἐγγραφήσεσθαι 
xai αὐτοὺς, γόνυ τῷ χρυφίως λαλοῦντι χλίνας, xal 
τὰ εἰκότα εὐχαριστήσας, μετὰ τοὺς ἑωθινοὺς ἐχείνης 
τῆς νυχτὸς ὕμνους, ἧς δῶρον ἡ παροῦσα ὄψις, ὑπὸ 
^al, πάντων ἀχοαῖς (ἵνα καὶ πᾶσιν οἱονεί τι χέντρον 
τῆς τοῦ θανάτου μνήμης ἐμδάλῃ, καὶ τούτους ἐπὶ 
πλέον πρὸς ἑτοιμασίαν τῆς ἐξόδου διαναστήσῃ), 
᾿λδελφὲ, φησὶ, Ἰωάννης, εἰρήνη σοι, μεταχαλεῖταί 


110. Atque hzc sunt, qua illo apud Deum in« 
tercedente promiscue omnes consecuti sunt. Nunc 
autem ad ea, qux singulis in particulari prestita 
sunt, redire festinat oratio. Capitellis columnarum, 
queis monasterii templum, sanctissimz» Triados no- 
mine dedicatum, sustentabatur, sculpture ornatus 
adhuc deerat: cum frater quispiam Joannes no- 
mine, tam lapidum czdendorum rudis, quam in 
rehus spiritualibus versatus, orationisque studiosus, 
fisus tamen et sua in sanctum fide, et praeceptorum 
ejus perficiendorum alacritate, et supernaturalibus 
ejusdem operationibus : Impone, inquit, Pater, 
pectori meo sacram manum tuam, el sculpture 
initium dabo, quo, per sanctum qui in te est Spiri- 
tum, quz? mente concepi, opere effigiem. Ille vero 
cum nollet tant diligenti:& subjectionisque mer- 
cede discipulum privare, imposuit cupienti manum, 
et: [nstruet te Deus, inquit, fili mi, lapides czedendi 
arle. Sicque ille reipsa opus aggressus est : et ap- 
paruit alter Beseleel (50), veteri illi nihil ceden; 
scientia. 

111. Posteaquam vero eidem diseipulo jam in- 
staret tempus migrationis vel resolutionis sux, aut 
potius evecationis ad desiderata gaudia, idque di- 
vinitus significatum innoluisset Symeoni; hic pro 
consueta cum Deo agendi libertate instabat arcanís 
precibus atque supplicationibus, ut edoceretur, 
utrum libro vite inseriptus ille esset. Cum vero 
didicisset, non illum solummodo, sed ct reliquos 
discipulorum, in id usque tempus mortuorum, in- 
seriptos esse, et quotquot deinceps morituri essent, 
inscribendos; genibus sibi in abscondito loquenti 
positis; gratias ei, ut par erat, reddidit, atque post 


. matutinos hymnos noctis illius qua przedicta visione 


dignatus fuerat, αἱ stimulum omnibus ad recolen- 
dam mortis memoriam subderet, et ad praparan- 
dum discessum excitaret : Frater, inquit, Joannes, 


(50) Bezeleel, electus α Deo ad fabricandam Arcam testamenti, divinitus in(usa sayiewo. N& qx xs Se 


quo Exod. xxxv el seqq. 


909: 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


3091 


pax tibi; accersit te communis Rex ac Dominus. A δε πρὸς ἑαυτὸν ὁ χοινὸς ἀπάντιον Δεσπότης xai Be- 


112. Deduxit ea vox in ageniam discipulum, 
luctu atque gaudio alternantibus : luctu quidem 
tuin ob denuntiationem mortis, mors quippe omni^ 
bus natura terribilis; tum ob decessum supremum, 
past quem nulla iterum decedendi spes superest : 
gaudio vero quia presentis vite srumnis liber, 
eas commulaturus erat cum exspectatis pridem 
bonis. et retributionem laborum accepturus. [ta- 
que przceptoris sui, ut potuit, melota circeumda- 
tus, eaque arcte constrictus, et animam velut cor- 
pore solutam cireumvolutus, omnino credens, inde 
se exeuntem in tutiorem locum iter arripere, ad 
peregrinationem sibi obeundam totà mnente con- 
vertitur, omniaque eo disponit ; inodo quidem in- 
quiens : Pater, in. manus tuas commendo spiritwn 
mexm !* ; modo, Spiritus tuus bonus deducet me in 
terram rectam !**, Áique istius modi precatiunculis 
indulgens biduo, sensim velut suavi concedens 
. Somno, corporis vineulis atque earcere eximitur, ad 
speratam libertatem, et sancte obedientie prz- 
mium, ac pulchram retributionem transiturus. 
Atque hec quidem praeter alia multa eertum 
atque evidens testimonium sit, iam perspecia 
Symeoni fuisse futura, quam  pr;esentia : quae vero 
sequuntur parem habent id comprobandi vim. 


415, Fratribus imposituris atque coagmentatu- 
tis przzgrandes inter se lapides, quibus in altum 
erigi colamna debebat, non minima cura erat de 
machinis, quibus adhuc utendum esset : cum 
Symeon omni animum sollicitudine liberari jubet ; 
atque ait: Vidi in spiritu hodie cirea fluminis 
ostium in mari virum forma cultuque agrestiore, 
Bindone ex humero pendula, qui accurrit ad me, 
deprecans ut malo di:emone, a quo in balneis mi- 
Bere tortus fuerat, liberaretur; simul rogans, ut 
lignum,.in sum prasentem percommodum, a se 
acciperem. lHJzc ille diseipulis mane dixit; post 
paulo vero ad opus, quod pre manibus habebant, 
hondum se accingentibus fratribus, imo ne dimisso 
quidem conventu, sed omnibus adhuc circum 
sanctum astantibus ; adventat vir iHe, quod dictum 
est signuin, sindónem nempe super humerum  ha- 
bens; petit expelli a se molestum d:emonemn, in 
balneis sese dejicere solitum ; atque una rogat, ut 
quod secum detulerat lignum, capere Symeon ne 
dedignetur: perinde ac si utrumque beneficium, 
et a demone iinmunitatem sibi przstari, et oblati 
muneris repulsam non ferre, pari in loco reponen- 
dum censeret. Sanctus itaque dzemoniaco signum 
crucis, orationis virtute suffultum impressit; ac 
maligno spiritui in nomine Domini ac Salvatoris 
nostri precepit, ut inde facesseret : quo continuo 
exterminato, prisenti necessitati cedens, lignum 
in monasterium portari jussit. 

114. Exigenie iterum usu alud sims tore 


^ Luc. xxi, 16. 3} Psa!. cxi, UO, 


B 


D 


σιλεύς. 

pi. ᾿Αγωνία τοιγαροῦν λαμδάνει τὸν μαθητὴν, 
πένθει xat χαρᾷ σύμμιχτος, τὸ μὲν πρὸς ctv τῆς 
τελευτῆς ἀγγελίαν, ὅτι φύσει πᾶσι φοδερὸν ἀνθρώ»- 
τοῖς ὁ θάνατος, χαὶ τὴν ἐσχάτην ἀποδηεἴαν, μεθ᾽ 
ἣν οὐδεμία πάλιν ἑλπὶς ἀναλύσεως “ τὸ δὲ, πρὸς 
τὴν τῶν παρόντων ἀπαλλαγὴν δυσχερῶν, xaX τὸς 
πρησδοχωμένας ἀμοιδὰς, καὶ τὴν τῶν πόνων ἀντ'- 
δοτιν. Τῇ τοῦ διδασχάλου τοίνυν ὡς εἶχεν εὐδὺς 
περιχυθεὶς μηλωτῇ, ὅλως τε τούτῳ προσρὺς, xa! 
οἷα γυμνῇ περιπτυξάμενος τῇ ψυχῇ, χαθάπερ τι 
πιστεύων ἐφόδιον ἐχεῖθεν λαδεῖν f| cuXaxcfpwy, 
εἶτα πρὸς τὴν ἐχδημίαν ὅλον ἑαυτὸν συγτείνας xs 
ἀπευθύνας " xal νῦν μὲν, Πάτερ, εἷς χεῖράς σον 
παρατιθημι τὸ πνεῦμά μου, λέγων, υὖν δὲ, Τὸ 
πνεῦμά σου τὸ ἀγαθὸν ὁδηγήσει με Ev γῇ εὐθείᾳ, 
ἐπὶ τοιούτοις εὐχῆς ῥήμασι μετὰ δευτέραν ἡμέραν, 
ὥσπερ τινὰ γλυχὺν ρέμα χοιμηθεὶς ὕπνον, τῶν 
τοῦ σώματος δεσμῶν xa τῆς φυλακῆς ἀπολύεται, 
xai πρὸς τὴν ἐκεῖθεν μεταδαίνει ἐλευθερίαν, xal τὰ 
λαμπρὰ τῆς μαχαρίας ὑποταγῆς ἄθλα xat τὰ χἀλλὴ 
τῶν ἀντιδόσεων. Τοῦτο μὲν δὴ τσιοῦτο, καὶ οὗτω 
σαφὲς μετὰ πολλῶν xal ἄλλων paptóotov, τοῦ τὸ 
μέλλοντα τὸν Συμεὼν διομᾷν ὡς παρόντα - τὰ δ' 
ἐξῇ: ὁμοίως ἔχοντα, wol αὐτὰ, xal τῆς ἴσης τῷ 
προλαθόντι δυνάμεως. 
᾿ριγ΄. Μέλλουσι τοῖς ἀδεχροῖς ἐπιτιθέναι τε xol 
συναρμόττειν ἀλλήλοις τὰ τῶν λέθων μεγέθη, δι' 


C Qv ὁ στύλος εἷς ὕψος ἐγείρεσθαι ἔμελλεν, ὅπως 5r 


τινος πρὸς τοῦτο μηχανῆς εὐπορήσειαν, οὐχ ἐλαχ'- 
στὴ φροντὶς ἦν" ὁ δὲ πάσης ἐπὶ τούτῳ μερίμνης 
ἐχέλευεν αὐτοῖς τὰς Ψυχὰς ἀπολύειν. 'Eopov v3p, 
φησὶ, τῷ πνεύματι σήμερον ἄνδρα, περὶ τὰς xai 
θάλατταν τοῦ ποταμοῦ εἰσδολὰς, ξῴχει δὲ τῶν 
ἀγροιχοτέρων εἶναι, σινδόνα τε εἶχε χατὰ τὸν Guo, 
xaX ὁ ἀνὴρ mpos[jst μοι, δάΐμονυς χαταῤόνηγνύντες 
ἐν βαλανείοις αὐτὸν, ἀπαλλαγῆναι ξεόμενος, Eoo 
τε, πρὸς τὴν παροῦσαν χρείαν εὖ ἔχον, δέξα 94: με 
παρ᾽ αὐτοῦ ἀξιῶν. Ταῦτα ὁ μὲν ὄρθρου τοῖ; p257- 

καῖ; εἰρήχει " μετὰ βραχὺ δὲ οὕτω τὴν σύναξιν bo- 

λυσαμένων αὐτῶν, οὐδὲ πρὸς τὰ ἐν χερσὶ τρατονὲ- 
νων, ἀλλ᾽ ἔτι περὶ αὐτὸν ἱσταμένων ἀφικνεῖται x2 
ὁ ἀνὴρ, τὸ σημεῖον ἐπὶ τοῦ (pou τὴν σιυδόνα gi 
ρων " ὃς ἀπαλλαγῆς τε χαλεποῦ δαίμονος χατᾶ- 
δάλλοντο: ἐν βαλανείοις αὑτὸν ἐδεῖτο τυχεῖν, xxt τὸ 
προσὸν ἐχείνῳ ξύλον δέξασθαι ἡξέου τὸν Συμεὼν, ὡς 
ἐν ἴσῳ χαὶ τῆς τοῦ δαίμονος ἀπαλλαγῆς Tros, 
χαὶ τὸ μὴ τῆς ἀξιώσεως ταύτης διαμαρτεῖν, map 
πλησίαν ὥσπερ ἀμφότερα τιθέμενος χάριν. Σφραγῖβε 
τῷ πάσχοντι τοίνυν εὐχῇ δυναμου μένην ἐ πιδαλὼν τὸ 
τε πονηρῷ πνεύματι ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου xs 
Σωτῆρος ἐπιτιμήσας, τὸ μὲν εὐθὺς ἀπελαύνει, zt 
θεται δὲ τῷ ἀναγχαίῳ τῆς χρείας, καὶ εἰς τὴν p 
viv τὸ ξύλον ἀναχομίζεται. 


οἷ. Xxkons πόλον ὀφαίως ἔχοντος ξύλου δεομένης 


-e - —- 


3093 


VITA ἃ NICEPHORO CONSCRIPTA. 


S004 


τῆς χρείας, προλαδὼν τὰ τῶν μαθητῶν Exclvoz περὶ A lignum, preverteus sollictis hac super re disci- 


«00109 φροντίδας τῇ τοῦ μέλλοντος πόῤῥωθεν ἁψευδεῖ 
χαταλύψει, Ἰδοὺ φοιτᾷ πάλιν ἀνὴρ ἕτερος, ἔφη, οἷ- 
χεῖον τῇ προχειμένῃ χρείᾳ ξύλον ἂν τῷ τοῦ ποταμοῦ 
στόματι ἔχων, χαὶ τοῦτο λαθεῖν ἡμᾶς ἀξιῶν" ὁ δὲ 
ποὺς οὐχ ὀλίγαις τῷ ἀνδρὶ βαλλόμενο: ὀδύναις, οὐδὲ 
ἄπονον αὐτῷ τὴν πορείαν παρέχων. Ταῦτα ὁμοῦ τε 
εἴοητο πρὸς αὐτοὺς, χαὶ ὁμοῦ παρεστηχὼς ἣν ἐχεῖ- 
vos, δεόμενος, 690 χλίνων, τὰς ὄψεις ἐρείδων τῇ γῇ, 
πάντα ποιῶν τόν τε πόδα τῶν ὀδυνῶν ἀνεθῆναι, xal 
ὅπερ ἔχων ἐτύγχανε ξύλον τῷ ἁγίῳ δεχθῆναι, δέησιν 
ἑκάτερα ποιούμενος ἴσην. 'O δὲ τὴν βαΐνην ῥάδδον 
λαδὼν, παίει τὸν νοσοῦντα πόδα, xaX fj πληγὴ παρα- 
δόξως ὑγεία τῷ χάμνοντι γίνεται, τό τε ξύλον ἀνα- 
χομίζεται xat αὐτὸ, εἴξαντος ἐχείνου χἀνταῦθα τῷ 
τῆς χρείας ἀπαραιτήτῳ, xax ὁ στύλος εἰς ὅπερ ὁρᾶ- 
«αἱ νῦν αἴρεται ὕψος. 


pie. Ταύτῃ τοιγαροῦν ἀπαρτισθέντος τοῦ στύλου, 
περὶ τρίτην ὥραν ἡμερινὴν, ὑπὸ μυριάσιν ἀγγέλων 
ἐπιφανεὶς ὁ Χριστὸς, ποθεινῆ: ὁμοῦ χαὶ φριχτῆῇς 
ἐχείνης ἐπιφανείας, ἐν ἄρτῳ τε καὶ οἴνῳ πνευματι- 
πῶς προσχομίσας (αὐτὸς δὲ ἣν ὁ xaX προσφέρων ἄρα 
xal προσφερόιλενος)Ὶ τὴν τοῦ οἰχείου θεράποντος ὑπὸ 
μόνοις τοῖς ἐχείνου ὀφθαλ) μοῖς, οἵ καὶ πρὸς τυλιχαύ- 
τὴν ὄψιν ἠξίωντο διαθλέπειν, ἡγίασε στάσιν. “Λπερ 
ἰδόντα τὸν Συμεὼν πόθῳ τε τῆς ἐπὶ τὸν στύλον ἀν- 
ὄδου πόθον, xal σπουδῇ σπουδὴν προσλαθεῖν " xal 
τοὺς ἐὐδοχιμωτέρου:; τῶν μαθητῶν συγχαλέσαντα, 
τὴν θείαν αὐτοῖς ἐν πνεύματι ταπεινώσεως ἐξηγέσα- 
σθαι ὄψιν, ἀξιῶσαξ τε τούτους ἑορτὴν ἐχείνην τὴν 
ἡμέραν ἄγειν λαμπρὰν, φόδῳ θείῳ «tv χαρδίαν εὖ - 
φραινομένου:, τὸ μὲν διὰ τὸ φριχτὸν τῆς ἐπιδημίας, 
τὸ δὲ διὰ τὸ ὑπερφυὲς τῆς χρηστότητος. Ἡ δὲ ἦν, ἡ 
ἐπαύριον τῆς Πεντηχοστῆς, xa0' ἣν χαὶ τὴν εἷς τοὺς 
Χριστοῦ μαθητὰς ἑυρτάζομεν τοῦ Πνεύματος τοῦ 
ἁγίου ἐπιδημίαν" xaz' αὐτὴν γὰρ ἐπιφανέντα τὴν 
ἧμόραν αὐτῷ καὶ τὸν Κύριον ἡμῶν χαὶ θέὸν ἁγιάσαι 
τὴν στάτιν αὐτοῦ τὴν πὶ τοῦ στύλου, τὴν μυστικὴν 
ἐπ᾿ αὐτοῦ θυσίαν προοσαγαγόντα, οἷα συγγενές 
τι σχεῦος τοῖς ἀποστόλοις εὑρόντα, χαὶ συγγε- 
νοῦς αὐτῷ χάριτος ἐχείνοις μεταδιδόντα. Ταύτην 
ὁ μὲν δέδωχεν ἐντολὴν τοῖς ἐπισημοτέροις τῶν 
ἀδελφῶν, ἥτις παρὰ τῇ μονῇ xai εἰς δεῦρο τὴ- 
ρεῖται. 

ριτ΄. Τῆς δ᾽ ἐπιούσης Κυριαχῆς (εἴη δ᾽ ὃν ἡ ἑξῆς 
τῆς Πεντηχοστῆς), μετὰ τὰς ἑωθινὰς ᾧδὰς, τὰς μὲν 
«ἧς μοι ῆς πύλας τοῖς ἔξωθεν φοιτῶσ! χελεύει χαθ- 
ἀπαξ ἀποχλεισθῆναι" αὐτὸς δὲ τοὺς ἀδελφοὺς πάντας 
συνχγαγὼν, Θεῷ τε θυμιάσπας, καὶ γόνυ χλῖναι πᾶσιν 
αὐτοῖς ἐπιτάξας, χεφαλὴν μετὰ τῶν γονάτων τῇ γῇ 
χαὶ οὗτος ἐρείπας, δάχρυά τε. τὰ xal θυμιάματος Θεῷ 
μᾶλλον ἡδίω xal εὐωδέστερα θερμῶ; ἐπισπείσας, 
ἄχρι πολλοῦ προσηύξατο᾽ ἐπὶ τέλει δὲ τῆς εὐχῆς τὸ 
᾿Αμἣν αὐτῶν ἐπειπόντων, ἀναστὰς πρῶτα μὲν συγ- 
χώρησιν αὐτοῖς πάσης ἁπλῶς ἀντιλογίας, καὶ παντὸς 
οὗτινος οὖν Éxoucíou ἣ ἐν ἀγνοίᾳ ἐδίξου " εἴτα παρ- 


pulis Symeon, infallibili futurorum cognitione 
informatus: Ecce,inquit, rursum vir alius huc 
ventitat, qui lignum usui przsenti perquam aptum, 
in ostio fluminis habet, rogatque ut ipsum ac- 
cipiamus. Pes saucius non modicos viro dolores . 
generat, nec transire huc absque gravi labore pa- 
titur. Simul hiec dicta sunt, simul prefatus vir con- 
stitit, supplicans flexis genibus, fixo humi vultu, 
nihil non agens, quo et doloribus levaretur suus 
pes, et lignum quod habebat acceptaretur à sancio; 
duplicis voti sque. compos fieri cupiens. Tum 
Symeon palmea sua virga peder affectum percutit, 
et percussio mirabiliter ei sanatio facta est; li- 
guumque etiam apportatum: quo in praesentem 
necessitatis inexcusabilis usum adaptato, columna 
in eam, quam nunc videmus, sublimitatem erecta 
est (51). 

115. Hoc modo cum illa omnibus partibus esset 
perfecta , circiter horam diei tertiam apparuit 
Christus, infinita angelorum turma stipatus; in 
hac tam desiderabili quam tremenda apparitione, 
panis ac. vini spiritualem faciens oblationem (ipse 
aulem erat qui offercbat et offerebatur) famulo 
suo, cujus solius oculi tali visione fruebantur, sta- 
tionis futura locum sanctificabat. His visis Symeon 
desiderio conscendendi in columnam desiderium 
addens, et studium studio; convocatis probat: 
magis vitz fratribus divinam visionem in spiriti 
humilitatis enarravit; precatusque est, ut spiritu 
divini timoris gaudentes, lucem illam quam festi- 
vissimam agerent; cum timore quidem propter 
reverentiam Dominici adventus, cum gaudio vero 
propter abundantiam bonitatis. Erat is dies postri- 
die Pentecostes, qua adventum Spiritus sancti in 
discipulos Christi celebramus : illo namque ipso die 
manifestavit se ipsi Dominus, et stationem super 
columnam consecravit, mysticum ibidem sacrift- 
cium offerens; οἱ quasi vas electionis apostolis si- 
mile invenisset, similem illorum gratiam etiam huic 
im»ertiens. IEec porro fratribus spectatioris virtu- 
tis data przceptio, ad presens usque tempus in 
monasterio viget (52), 


116. Postcra Dominica, 45 erat post Pentecosten, 
hymnis inatutinis absolulis, porlas monasterii 
undequaque claudi peregre adventantibus jubet ; 
coactisque discipulis omnibus, post oblatum Deo 
incensum, imperat ut genua curvent ; ipse autem 
non sie tantum, sed. οἱ capite humi stratus, la- 
erymasque Deo gratiores atque omni incenso odo- 
ratiores ferventer libans, in multum tempus 
orationem protraxit. Ad hujus finem subjungentibus 
discipulis Amen, surrexit ille: ac primum quidetu 
delicti cujuscunque, sew deNoexaMe τὸ ἈΝ ΝΘ" 


rantiam admissi veuaw Voss Se, Sees eR 


(41, 52) Colfigi datur ex duobus hisce locis, scriptorem non admodum wwMo o9 violate. 


8095 


tatione 
inculcavit, ut diligerent inter se, Quemadmodum, 
inquit, ego dilexi vos. Tum hortatur, curam ac- 
curatam ut habeant professionis suz et illorum 
qu» cum illa conjuncta sunt; puta, mortiflcare 
membra sua qu: sunt super terram, rerum mun- 
danarum tractátione abstinere, in opus manuale 
incumbentes panem sibi comparare quotidianum, 
cordis sui curam cum omni vigilantia gerere; 
precibus, sacrarum Litterarum meditaiioni, divi- 
hisque hymnis nunquam non vacare; super omnia 
hon contristare Spiritum sanctum, in quo, aiebat, 
sig:iati sumus in diem redemptionis. 


117. Hzc atque plura similia locutus, Deum 
ejusque sanctissimam Matrem, ct electos angelos, 
eorum qux audierant dictorum testes appellavit. 
Deinde pro mundo universim supplicavit ; illis, 
qui dona spernunt quique recte faciunt, non modo 
peccatorum remissionem, sed el retributionem 
bonorum omníutn precatus, ac discipulos, benedi- 
ctione impertitos Deoque commendatos , dermo- 
cucullum (35), uti vulgo appellatur, jubet exuere: 
post liec iflorum se voluntati commisit ; qui mani- 
bus partim gestientibus, partim horrore quodam 
tremulis apprehensum iu novo collocarunt throno, 
sacrosanctum Evangelium pectore gestantem, cujus 
fructus uberes imo cordis recessu conditos habebat. 
Mac igitur ratione portatus, totum obivit monaste- 
rium, et cuilibet domuncule benedietionem im- 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


instituta divinum inprimis mandatum A αινέσεω: ἁψάμενο:, πρὸ μὲν πάντων τὴν Δεσποτικὴν 


3096 


ἐντολὴν ἐνετέλλετο, ὥστε ἀγαπᾶν ἀλλήλους, Κι αθὼς 
ἐγὼ, φησὶν, ἠγάπησα ὑμᾶς ’ ἑξῆς δὲ, χαὶ τοῦ ἔπαν- 
γέλματος, καὶ τῶν ὅσα τοῦ ἐπαγγέλματος ἔχεσθαι 
σπουδῇ παρηγγύα" τὰ δὲ ἣν, νεχρῶται μὲν αὑτοὺς 
τὰ μέλη τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. τῆς δὲ τῶν παραξαλλάντων 
χοσμιχῶν συντυχίας ἀπέχεσθαι, ἔργῳ χειρῶν χο- 
πιῶντας τὸν ἐπιούσιον πορίζεσθαι ἄρτον, φυλσχῇ 
πάσῃ τὴν ἑαυτῶν χαρδίαν τηρεῖν, εὐχῇ xaX Γραφῶν 
ἱερῶν μελέτῃ xai θείοις διὰ παντὸς ὕμνοις σχολ- 
ξοντας, ἐπὶ πᾶσιν μὴ λυπῆσαι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, 
Ἐν ᾧ, φησὶν, ἐδφραγίσθημεν εἰς ἡμέραν ἀπολυτρώ- 
σεὼς. 

ριζ΄. Ταῦτα χαὶ πολλὰ τούτοις ὁμοίως ἔχοντα 
πρὸς αὐτοὺς εἰπὼν, Θεόν τε τοῖς λεχθεῖσι, τὴν τέ 
παναγίαν αὐτοῦ Μητέρα, χαὶ τοὺς ἐχλεχτοὺς ἀγγέ- 
λους, οἷα καὶ τῶν λεγομένων ἀχροατὰς ἔπιμαρτυρά- 
μενος - ἔπειτα περὶ τοῦ χόσμου χοινῇ δεηθεὶς τοῖς 
τε δωρεὰν μισοῦσι τοῖς τε δράσασιν εὖ οὐχ ἀμνη- 
στίαν μόνον ἁμαρτιῶν, ἀλλὰ xal ἀγαθῶν μᾶλλον 
ἀντίδοσιν ἐπευξάλενος, εὐλογήσας τε τοὺς μαθητὰς 
xai Θεῷ παραθέμενος, ἐχδῦσαι τὸ συνήθως οὕτω 
λεγόμενον δερμοχούχουλον αὐτὸν ἐπιτάττει. Ἔπειτα 
μέντοι τούτοις ἑαυτὸν ἐπιδιδόντα, χερσὶν οὐ ποθού- 
σαις μόνον ἀλλὰ χαὶ φριττούσαις αὑτὸν δεξάμε 
ἕν τινι χαινῷ καθίξζουσι θρόνῳ, τὸ θεῖον ἐπὶ τοῦ 
στήθωυυς Εὐαγγέλιον φέροντα, οὗ τοὺς χαρποὺς ἐν 
καρδίας μᾶλλον εἶχε χύόλποις δαψιλῶς φυομένους. 
Ταύτῃ τοιγαροῦν βασταζόμενος τὴν μονὴν περιΐγεν, 


perlitus est, ne quidem ργαίογθη5 cellam penua- C ἔχαστον οἰχίσχον αὐτῆς εὐλογῶν" οὐχ ἧχιττ δὲ 


riam, cui divitem commeatum precabatur. Antc- 
cedebat sancta Martba, Symeonis secundum car- 
nem mater, sed quz eum pro patre suo spirituali 
habebat, plaudens atque exsuitans, quod talem 
uteri sui fructum obtulisset; praeferebat autem 
crucem manu, altioribus cogitatis cum animi 
gaudio singulari intenta. Atque hoc modo vir 
sanctus in Dei templum introductus, inde in sacram 
suam columnam reducitur, anno quidem a quo 
in lapide steterat decimo ; zlatis vero tricesi- 
mo (54), 


τὴν τῆς τροφῆς ἀποθήχην καὶ ἀφθονίαν αὐτῇ ἐπ- 
εὐχόμενος. Ἧ γοῦν ὁσία Μάρθα ἡ τούτου χατὰ 
σάρχα μήτηρ, ὃν χατὰ πνεῦμα πατέρα μᾶλλον αὐτὴ 
πεποίττο, τῷ υἱῷ χαλλωπιζομένη, ὅτι τοιοῦτον xag- 
πὸν ὠδίνων δεδώχει Θεῷ, σταυρόν τε διὰ χειρὸς λα- 
δοῦσα, προηγεῖτο μάλα φαιδρῶς ἐν ὑψηλῷ τῷ φρο- 
νήματι. Καὶ οὕτως εἰς τὸν θεῖον ναὸν ὁ τῷ ὄντι Ocio; 
ἀνὴρ εἰσαχθεὶς, ἐπὶ τὸν ἱερὸν ἐχεῖθεν ἀνάγεται στύ- 
λον, ἐν ἕτει τῆς μὲν ἐπὶ τοῦ λίθου στάσεως δεχάτῳ, 
«ἧς ὃὲ ἡλιχίας τριαχοστῷ. 


CAPUT XV. 


Curantur obstructa alvus, caecitas, sterilitas, hemorrhois, dolor dentium. 


118. Qus porro contigerunt novam denuo scri- D ριη΄. Τὰ δ᾽ ἐντεῦθεν ἀρχὴν τῷ λόγῳ πάλιν ἑτέραν 


bendi materiam suppeditant : talia autem tantaque 
sunt, ut, tametsi nihil aliud dictum fuisset, videri 
possint omnia miraculorum gratieque divin: 
fluenta exhausisse; adeoque non modo descriptu 
sed vel enumeratu perquam difficilia esse. Sistitur 
sancto adolescentula quedam, preter nature 
ordinem morbo tentata : non enim secessu naturali 
dem;ssum in ventrem cibum, sed per matricem 
reddebat. Imposuit ille ventri manum, manum 


(35) De cuculla egimus supra ad caput 10 Annot. 
Dermocucullus idem fuerit, nisi quod ex "pellibus 
confectus. 

( 


) Secundum dicta Comm. precii num. 29 (uit 


παρέχεται, τοσαῦτά τε xal τοῦτα ὄντα, οἷα xal d 
μηδὲν ἕτερον εἴρητο, μηδεμίαν θαυμάτων f| θεῖ» 
ἄνωθεν χάριτος ὑπερδολὴν ἀπολείπειν, καὶ ὅσα oi] 
ὅπως συγγράφειν, ἀχλὰ μηδ᾽ ἀριθμεῖν ἁπλῶς, ῥά" 
διον εἶναι. Προοσάγεται γάρ τις αὐτῷ νεᾶνις πρὶ 
τὸ εἰκὸς τῆς φύσεως πάθει κατεχομένη" οὐ vip διὲ 
τῶν χατὰ φύσιν ἐξόδων αὐτῇ ἀλλὰ διὰ τῇς μέτρας 
ὑπεχώρει τὰ εἰς γαστέρα σιτία. Χεῖρα τοένυν αὐτῆς 
ἐπιθεὶς τῇ χοιλίᾳ, χεῖρα πρὸς Θεὼν ἀεὶ νοερῶς al- 


hic annus Christi 551, quo Pascha celebratum 9 Aprilis 
Pentecosten attulit 28 Maii, et Dominicam scquentem, 
qua columnam ascendit sanctus ἃ Junii. 


3097 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3093 


ρομένην, καὶ παρ᾽ αὐτοῦ πᾶν ὅπερ ἂν αἰτήσοι πάλιν Α versus Deum semper intentionaliter elatam, manum 


λαμδάνουσαν, τὴν τε δημιουργὸν σοφίαν τὸν Κύριον 
ἡμῶν ἐπιχαλεσάμενος χαὶ Θεὸν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, 
ἀπαλλάττει τὴν νεᾶνιν τοῦ πάθους, χαὶ χατὰ φύ- 
σιν ἀποχαθίστησι ταύτην. Ὅπερ τηλιχοῦτον ὅν, 
ἀδελφὸν εἰς θαύματος λόγον ἔχει τὸ ἐ παγόμενον. 


ριθ΄, ᾿Ανδρὶ γάρ τινι τὴν χλῆσιν Ἐπιφανίῳ, Χα- 
ρανδαμενῷ τὴν χώμην, παιδίον ὡσεὶ τριετὲς Tv, 
λίχνως τε περὶ τὴν ὄρεξιν ἔχον, καὶ πλείονος f] χατὰ 
thv ἡλιχίαν τροφῆς πιπλάμενον. Zup6kv τοιγαροῦν 
αὑτῷ τὰ περὶ γαστέρα διαφραγῆναι, οὐδὲ δι᾽ Evtau- 
τοῦ τὰ ἐξ αὐτῆς ὑπεχώρει. Καὶ τὸ μὲν ὑπὸ τοῦ by- 
xou ἤδη ῥηγνύμενον, χλαυθμῷ συνείχετο, πιχρὸν xal 
τὸ γλυχὺ πᾶσιν ἡλίου φῶς τοῖς τεχοῦσιν ἐργαζομέ- 


v * οἱ δὲ πάσης ἄλλης ἀπορούμενοι θεραπείας, τὸ B 


θεῖον αὑτῷ τοῦ Συμεὼν ὄνομα χατεπῆδον, ἔτι xol 
τῆς ἐχείνου χόνεως αὐτῷ ἐπιχρίοντες (οὐδὲ γὰρ τῆς 
φήμης τῶν τοῦ ἀνδρὸς θαυμάτων ἀμαθεῖς ἦσαν, 
οὐχ ἧττον ἣ αὐγῆς ἡλίου βλέποντες ὀφθαλμοὶ", καὶ 
τὸ μὲν παιδίον εὐθὺς ῥᾷον εἶχε, χαθάπερ αὐτῷ τῆς 
τροφῆς εἰς ἀνυπαρξίαν χωρούσης" τὰ δὲ χατ᾽ αὐτὸ 
διὰ θαύματος ἔχειτο τοῖς πολλοῖς, ὅσοι τε ὁρᾷν, ὅσοι 
τε περὶ αὐτοῦ μανθάνειν εἶχον, ἕως παρὰ τὸν ἅγιον 
πομισθάντι χεῖρα χἀνταῦθα, χεῖρα πρὸς Θεὸν ἰσχύου- 

v, ἐπιθεὶς, τὰς συνήθεις τῇ φύσει πάλιν ἐξόδους 
ἀποδεδώχει. 

ρχ΄. Πρεσδύτερός τις ἀπὸ χωρίου Παράδεισος λε- 
Τομένου, Θωμᾶς ὄνομα, ἀναθέματι τὸν θεῖον Συμεὼν, 
οὐχ οἶδ᾽ ὅθεν καὶ ὅπως, ἢ φθόνῳ πάντως τοῦ βασχαί- 
γειῖιν ἄνωθεν τοῖς καλοῖς πεφυχότι, ὑποδεδλήχει. Οὖ- 
τος ὡς εἰς δυσμὰς ἀφίκετο βίου, xat ἡ ψυχὴ χωρίζε- 
σθαι ἤδη τοῦ σώματος ἔμελλεν, ἀποχέχλειστο μὲν 
αὐτῷ ἡ φωνὴ, δίχα: ὥσπερ τῆς εἰς τὸν ἅγιον ἐχτί- 
νηυσα β)ασφημίας, οἱ ὀφθαλμοὶ δὲ ἄγριόν τι xal 
τεταραγμένον ἀνεῳγότες ἦσαν, ἄνω βλέποντες χαὶ οὐ- 
δὲ μῦσαι δυνάμενοι " xal ταύτῃ δεινῶς ἄχρι χαὶ εἰς 
ἑξήχοντα ἡμέρας ἣτάζετο, ἣ ἐπαιδεύετο, ἣ ἐμαστί- 
ζετο, 1] οὐκ οἶδ᾽ 6 τι. χρὴ προσαρμόσαι τῷ πράγματι 
ὄνομα. Τοῖς γοῦν περιοίχοις xat ὅσοι τῷ ἀνδρὶ ἐχ γε:- 
πόνων ἐτύγχανον, οὐ συλλαλιὰ πρὸς ἀλλήλους μόνον 
ἦν τὸ εἰς αὐτὸν γεγονὸς, ἀλλὰ χαὶ πρὸς Θεὸν εὐχὴ, 
λυθῆναι τὴν μηχίστην χαὶ χαλεπωτάτην ἐχείνην αὐὖ- 
τῷ τιμωρίαν, Καί ποτε πολλῶν περὶ αὐτὸν ἀθροισθέν- 


a Deo quidquid petierit impetrantem ; atque invo- 
cavit arlificem Sapientiam, Dominum nostrum 
Filiuin Dei : sicque liberavit puellam morbo, et se- 
cundum naturam exonerari fecit (55). Quod tantum 
cum 811, habet tamen aliud in ratione miraculi sibi 
par, id quod subnectitur. 

119. Cuidam viro, Epiphanio nomine, e pago 
Charandameno , puer erat circiter triennis, insana 
vorandi cupiditate :estuans, et majori quam aetati 
illi convenit, alimenti copia se farciens. Accidit 
helluoni huic ita obstrui alvum, ut anno integro 
exonerari non posset. Et ille quidem nimio tumore 
ruptus, perpetuis indulgebat lacrymis : quibus et 
parentibus, gratum alias solare lumen , acerbum 
reddidit atque invisum. Hi vero omni alia desti- 
tuti ope, divinum Symeonis nomen super filium 
invocant, ejusdemque pulverem ipsi inspergunt 
(neque enim ignari erant famze, de mirandis viri 
operibus late sparse, non minus quam oculi recte 
ordinati splendentis solis media dic) et confestim 
levius habere coepit puer, :eque acsi ei cibus per 
secessum emilteretur; omnibus autem qui eum 
videbant vel audiebant de illo erat stupori, donec 
sanctus delato ad se manum, apud Deum plurimum 
valentem, imponens, nature consueltos meatus 
iterum reseravit. 

190. Presbyter quidam ex loco qui dicitur Pa- 
radisus (36), Thomas nomine, Symeonem anathe- 
mati subjecerat, nescio quare aut quomodo, nisi 
ex sola invidia, przsstantiora quaeque zgris intueri 
solita. Cum hic ad vite occasum magnis passibus 
progrederetur, jamque anims emigrandum e 
corporeesset; vox ipsa velut impie in sanctum 
blasphemie penas solvens intercludebatver, ocu- 
lique truculentum ac turbidum in modum aperti, 
sursum aspectabant et ne nictare quidem valebant, 
atque ita in sexagesimum usque diem torquebatur, 
aut castigabatur, vel potius flagellabatur, vel ne- 
scio quo alio vocabulo. Ormnes igitur circum vicini 
nou inodo frequenter sermocinabantur inter se de 
illo quod ipsi fiebat; sed preces quoque ad Deum 
fundebant, ut longissimis gravissimisque illis miser 
eriperetur tormentis, Cum vero aliquando ingens 


των, xat φθέγξασθαΐί τι βιαζομένων, τῆς γλώττης p turba circum ipsum confluxisset, et quiddam pro- 


αὐτῷ μικρὸν ἀνεθείσης (οἷα τὰ τοῦ Θεοῦ χρίματα 1), 
ἵν᾽ αὐτῷ «s τὰ τῆς πιχρᾶς ἐχείνης μάστιγος στῇ, 
xai πολλοῖς ἄλλοις οὗτος παιδεία γένηται, Συγχώ- 
ρησίν μοι παρὰ τοῦ θείου Συμεὼν αἰτητέον ὑμῖν, 
ἀδελφοὶ, τοῦ ἀναθέματος, ἔφη " τούτου γὰρ ἄρτι τὴν 
παροῦσαν εἰσπράττω χόλασιν. 

ρχα'. Καὶ οἱ μὲν πρεσδείαν εὐθὺς παρὰ τὸν ἅγιον 
στέλλονται" ὁ δὲ (χαὶ γὰ ἦν θερμότερος τὰ τοιαῦτα 
διδόναι μᾶλλον f| τοὺς αἰτοῦντας λαμδάνειν, οἷα xal 


(55) Meminit P. Papebrochius lectum. sibi, cum 
essel Lovanii, medici non ignobilis librum, ubi is 
inter alia asserebat, curatam α se yuellam nobilem, 
qua usque ad eam etatem obstructo ordinario urinae 
meatu ipsam reddebat oer umbilicum, unde humen- 


loqui cogeret; soluta paululum lingua (qualia sunt 
judicia Dei tam acerbo illum flagello castigantis in 
documentum aliorum!) Venia, inquit, temeritate 
mes, qu:e Symeoni anathema dixi, ab eodem pe- 
tenda vobis est, fratres : hujusce enim sceleris, 
quas videtis, do poenas. 

191. Mox illi leyationem expediunt ad sanctum: 
qui ut erat promptior ad dandum, quam qui pe- 
tebant ad accipiendum, quique probe noverat il- 


libus semper. vestibus contingebat eam gravi [etore 
molestam omnibus | esse. | 

(86) Paradisus urbs Syrie apud Ptolomeum in re- 
gione Laodicena, non procul ab ortu Orontis fluvii. 


5099 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


3100 


Jud in lucro ponere, quod dabat ; advocato discipu- A τοῦτο σαφῶς χερδαίνειν εἰδὼς ὃ δίδιυσ!) τῶν μαθη- 


Jorum uni (qui Symeon appellabatur), non solum 
petitam indulgentiam dedit; sed, ut affectus animi 


date venix conjunctus fratrem plenius consolare- . 


tur : Cape, inquit, unum ex benedictis panibus, et 
abiens cum istis porta presbytero; et dimittet ei 
Deus peccatum : nam simul atque amplexatus pa- 
nem fuerit, exspirabit. Accepit continuo discipulus 
ille panem ac portavit : ad cujus presentiam zger 
resipiscens sibique redditus, libens ambabus mani- 
bus panem apprehendens osculatus est, atque in 
ipso amplexu spiritum reddidit : dixisses emigrandi 
facultatem ante non obtinere potuisse, sed ad gra- 
viora sustinenda violenter detentum ; donec a Sy- 
meone,quem scilicet blasphemus impetierat, e corpo- 
re excedendi venia apportaretur. Atque hoc quidem 
Dei opus est, hinc promissa sua implentis et hono- 
rifice glorificantis illos, qui ipsum glorificare propo- 
situm habent, inde vero corrigentis revocantisque 
ad frugem, per inflictam huic misero poenam, illos 
qui inique agunt : id vero quomodo fiat, narrandum 
uon est. 

122. Contigit in locis montanis, feminam quam- 
dam parere infantem tam czcum, ut oculorum ne- 
que partes imz;, neque orbes, neque vestigia ulla 
in facie expressa viderentur. Hinc parentes acer- 
bissimi doloris telo saucii, tollentes puerum, la- 
crymas etiam ab oculis nihil ad se attinentium ciere 
valentem, ad virum sanctum accelerant, unicam in 
desperatis spem. Cum autem enitentes in montem, 
tantisper laborem itineris quiete levaturi, subsedis- 


Sent, cernunt (o suavissimum spectaculum oculis 


parentum 1), cernunt puerum habere oculos naturze 
congruos, acieque recte ordinata intueri : ac se- 
posita omni mora, contentiore gradu ad sanctum 
festinant, nuntiantes misericordiam et mirabilia ei 
sua. Ita non raro gratia Symeoni coelitus data prz- 
vertit adventum medelam petentium, spectata co- 
rum animi promptitudine ; et priusquam ipei peti- 
tionem suam enuntiarent, illa donum conferebat. 
Verum quis tantz in dicendo facundiz atque con- 
tentionis, ut varietatem ac multitudinem miraeulo- 
rum ejus sufficienter exponat? 

195. Mulier quxdam in Rhoso (37) Cilicixe urbe, 


τῶν ἕνα χαλέσας, Συμεὼν τὴν προσηγορίαν, οὐχ 
ἀπλῶς δίξωσε ταύτην, ἀλλ’ ἵνα καὶ διάθεσ'ς Ψυχῆς 
τῇ συγγνώμῃ προσῇ, τὸν ἀδελφὸν ἐπὶ πλέον πλη,ο- 
φοροῦσα, "Eva, φησὶ, τῶν τῆς εὐλογίας ἄρτων λαθὼν, 
ἄπιθι σὺν αὐτοῖς χομίζων τῷ πρεσδυτέρῳ, xal 
ἀφεθήσεται αὐτῷ fj ἁμαρτία παρὰ Θεοῦ" ἀσπαπάπε- 


νὸς γὰρ τὸν ἄρτον εὐθὺς ἀναπαύσεται. Τοῦ δὲ τὸν 


ἄρτον αὐτίχα λαδόντος xaX χομίσαντος, πρὸ; τὴν αὖ- 
τοῦ παρουσίαν ἐχεῖνος ἀνενεγχὼν, ἀσμένως τε yspaty 
ἀμφοτέραις δεξάμενος xaX φιλήσας, συνα ποδίδωσ: τῷ 
ἁσπασμῷ xai τὸ πνεῦμα, χαθάπερ ἐχδημῆσαι μὴ 
συγχωρούμενον, ἀλλὰ καὶ βιαιότατα κατεχόμε ον, 
xai χαλεπώτατα πάσχον, ἕως παρὰ τοῦ θείου X»- 
μεὼν, εἰς ὃν δηλαδὴ xal τὰ τῆς βλάσφημίας, ἡ λύ- 


Β σις ἀφίκοιτο. ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν πληροῦντός ἐστιν 


οἰχείαν τοῦ Θεοῦ κἀνταῦθα ἐπαγγελίαν, καὶ φιλο- 
τίμως δοξάζοντος τοὺς αὐτὸν. δοξάζειν προῃρτ, μέ- 
νους * πρὸς δὲ χαὶ τοὺς ἀσυνέτως ἔχοντας, διὰ τῆς εἰς 
ἐχεῖνον πληγῖς, σωφρονίζοντος " ἐχεῖνο xat πῶς οὗ 
διηγητέον ". 
Á 

0xB'. Συνέδη κατὰ τὴν ὀρεινὴν vovatx& τινα παι- 
δίον τεχεῖν οὕτω τυφλὸν, ὡς μηδὲ ὀφθαλμῶν πυθμέ- 
νας, μηδὲ χοιλότητας, μηδὲ ἴχνη τούτων τῷ προῦ- 
(7t) ἐντετυπῶσθα:, Βέλους τοίνυν πικρότερον οἱ 9- 
χόντες βαλλόμενοι τὰ σπλάγχνα, φόρτον ἀράμενοι 
τὸ βρέφος, δάχρυα xal μηδὲν προσήχουσιν ὀφθαλμοῖ; 
χινεῖν δυνάμενον, παρὰ τὸν θεῖον ὥρμηντο τοῦτον 
ἄνδρα, τὴν μόνην Ev ἀμηχάνοις ἐλπίδα. Ὡς οὖν ἀν- 
ἰόντες διὰ τοῦ ὄρους ἐχάθισαν, ὥστε τὸν ἐκ «nc ὁδοῦ 
κόνον βραχύ τι διαναπαῦσαι, ὁρῶσιν (ὦ γονέων 
ὀφθαλμοῖς ἡδίστου θεάματος") ἔχοντας τῷ παιδίω 
τοὺς ὀφθαλμοὺς κατὰ φύσιν, ὑγιαίνοντί τε βλέμματι 
βλέποντας " xal παραχρῆμα συντονωτέρᾳ πρὸς τὸν 
ἅγιον τῇ πορείᾳ ἐχρῶντο, ἀπαγγέλλοντες τὰ ἐλέη 
xai τὰ θαυμάδια αὐτοῦ. Οὕτως ἡ παρ᾽ αὐτῷ χάρις 
ἄνωθεν τὴν τῶν αἰτούντων πολλά άχις ἔφθανε παρου- 
σίαν, τῇ τῆς χαρδίας ἑτοιμασίᾳ προδέχουσα, καὶ 
πρὶν 7| τὴν αἴτησιν ἐχείνους θέσθαι, αὐτὴ τὴν δωρεὰν 
ἐχπληροῦσα. ᾿Αλλὰ τίς οὕτω γλῶττα περιττὴ xo 
φιλότιμος, ὡς τὸ ποιχίλον ἐκείνου τῶν θαυμάτων χαὶ 
πολυειδὲς ἱκανῶς παραστῆσαι; 

ρχγ'. Γυνὴ γάρ τις ἐν ἹΡοσῷ, πόλει͵ τῆς Κιλιχίας, 


Theotecna appellata, jam inde a puella demoni ob- D ὄνομα Θεοτέχνα, “δαιμονίῳ πνεύματι κάτοχος tx 


noxia, eumdem procedente :etate velut. comitem 
habebat, nec a sese unquam recedenteim, imo gra- 
vissime etiam turbantem et linguam miserabilein in 
modum laniantem. Cohabitaverat illa viro jam annis 
viginti, sterilitate et diemonis vexatione castigata; 
cuinque nulla daretur a poenis cessaiio, impatiens 
longioris cohabitationis vir suus illam repudiavit. 
Quatuor post li:c effluxerant anni, viro alias nullas 
nuptias ambiente, quando illa ad sanctum Symeo- 
nem ejusque inexpugnabilem adversus hujusce- 
modi mala virtutem confugit. Cumquo propius jam 
abesset a columna, spectaretque sanctum et ab 


T) loc ipsum miraculum | ex concilio t Niceno 
urbe similiter actum supra est ὃ 2. 


παιδὸς γενομένη, σύγχρονόν *s τῆς ἡλικίας Os. 
περ αὐτὸ xai. μηδέποτε διαζευγνύμενον αὐτί: 
ἔχουσα, ἀλλὰ δεινῶς αὐτὴν καταῤῥΐ᾽σσον χαὶ «i; 
γλώττης οἴχτιστα παραπτόμενον. Αὕτη καὶ εἰχοστὸν 
ἔτος ἀνδρὶ συνοιχήσασα, χαὶ ἀτεχνίᾳ μετὰ τῆς ix 
τοῦ δαίμονος ἐπηρείας 1j Θεοτέχνα μαστιζομένν, ὡς 
οὐδεμίαν εὕρισχε τοῦ πάθους ἀπαλλαγὴν, οὐχέτι 

φορητῆς οὔσης ἐχείνῳ τῆς συνοιχήύσεως, ἀπολέλυτο 
παρ᾽ αὑτοῦ. Τετάρτου τοίνυν μεταξὺ δια ὁ ῤῥεύπαντος 
χρόνου, ὁ μὲν ἀνὴρ δευτέρων o0 πεπείρατο γάμων, ἡ 
δὲ πρὸς τὸν θεῖον Συμεὼν καταφεύγει, καὶ τὴν ἄμ:- 
X» ἐχείνου χατὰ τῶν τοιούτων ἰσχύν. Ἐπεὶ δὲ ἔδη 


supra etiam dedimus ὃ 7; de Rhoso autem seu Rhos:o 


$101 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA 


3102 


κοῦ στύλου πλησίον ἔλθοι, ἴδοι τε τὸν μέγαν καὶ ὑπ᾽ Α ipso spectaretur vicissim, non ferens diabolus 


αὐτοῦ θεαθείη, τὴν ἐγγύτητα τὸ δαιμόνιον xal τὴν 
θέαν ὥσπερ οὐχ ἑνεγχὸν, ἤρξατο δεινῶς ἐχμαίνειν 
xai βρύχειν ἐσχάτως τε τὴν γυναΐχα σπαράττειν, 
χαὶ, "(à βία, χράζειν, ἄγριόν τι xaX χομιδῇ μεμηνὸς, 
τί po* πρὸς σὲ τοσοῦτον ἡμάρτηται, ὅτι με χωρί- 
ζεις τῆς ἐμαυτοῦ γυναιχός ; ὁ μιαρὸς τῷ ὄντι τὰ 
μιαρὰ φθεγγόμενος, "Iva τί δὲ, φησὶ, xaX παῖδα 6L- 
δως αὐτῇ, ἄπαιδι τοσούτους ἐξ ἐμοῦ χρόνους μεμε- 
νηχυίᾳ; Ἐδόχει Ὑὰρ τῇ γυναιχὶ τηνιχαῦτα, ὡς 
μετὰ ταῦτα νήψασα ἐξηγεῖτο, σὐτὸν ὥτπερ τὸν 
ἅγιον λέγοντα τοιαῦτα ὁρᾷν " Σὺ μὲν, πνεῦμα ποὺ- 
ρὸν, £X τῆς γυναιχὸς χαὶ ἄχον ἀπελαθήσῃ * αὐτὴ 
δὲ πρὸς τὸν οἰχεῖον ἐπιστρέψει ἄνδρα, χαὶ ma:0ioy 
αὐτοῖς τοῦ ἐπιόντος ἔτους γενήσεται. Ὁ μὲν οὖν 


congressurm et aspectum illum, copit terribiliter 
furere, frendere, ac mulierem discerpens, O vim! 
vociferari, et agresti prorsus modo furibundus 
exclamare : Quod meum tantum in tepeccatum, ut 
ex hac mea memuliere ableges? Et quemadmodum 
isthoc scelus non loquitur nisi scelera : Cur, inquit, 
fecunditate illam donas, tot jam annis artibus meis 
ac technis infecundam ? .Videbatur autem tunc 
temporis sibi mulier, uti deinde liberata enarravit, 
Symeonem intueri veluti sic interminantem : Tu 
quidem, pessime spiritus, vel invitus ex hac muliere 
abigeris, ipsa vero ad maritum suum revertetur, 
et filiusipsis auno proximo nascetur. Dxmon igitur, 
tum alia multa insana ac diabolica more suo voci- 


χαλεπὸς δαίμων Exelvog, ἄλλα τε πολλὰ μανιχὰ xat B ferabatur, tum. illud przcipue: Vie mihi nequam 


δαιμονιώδη χράξων ἣν, ὥσπέρ εἰχὸς, Οὐαί μοι τῷ 
χαχῷ οἰχέτῃ | οὐαὶ τῷ χατὰ πολὺ δρῶντι τὸ ἀχού- 
σιον ἃ προστέταγμαι ! 

Qx5. Ταῦτα ἔχραζεν, ὅσα val ὁργάγῳ τῇ γυναιχὶ 
χρώμενος, καὶ χύχλῳ τοῦ στύλου ταύτην ἐλεεινῶς 
περιῆγε, καθάπερ ἀπὸ προσώπου φεύγων τοῦ Συ- 
μεὼν, xal ἀπὸ τοῦ Ev αὐτῷ πνεύματος ἐλαυνόμενος" 
τέλος, Ἔξειμι, μέγα βοήσας, ἀπῆλθε σωφρόνως 
ἔχουσαν αὑτὴν ἀπολελοιπώς * πρὸς ἣν ὁ ἱερὺς Συ- 
μεῶν, Ἐπάνηχε, γύναι, παρὰ τὸν ἴδιον ἄνδρα, ξφη" 
συνέσῃ γὰρ αὑτῷ τοῦ λοιποῦ, χαὶ χοιλίας ἐξ αὑτοῦ 
χαρπὺς ἕτται σοι. Ἡ μὲν οὖν χατὰ τὰς ἐντολὰς τοῦ 
ἁγίου πρὸς τὸν ἄνδρα ἐπανελθοῦσα, ἀσμένω; τε 
παρ᾽ αὐτοῦ εἰσδεχθεῖσι, καὶ παιδίον τοῦ ἐπιγενομέ- 
νου ἐνιαυτοῦ τέξασα, τῷ μεγάλῳ πάλι) αὐτὸ μετὰ 
τοῦ συξύγου προσάγει, εὐχῆς ὃν ἐχείνου μᾶλλον f) 
τῶν αὑτῆς ὠδίνων καρπόν, Προσάγει τοίνυν τὸ παυ- 
δίον τῷ δεδωχότι, χαθάπερ ἐγχαλλωπιζολένη τῷ 
δώρῳ, χαὶ ταύτῃ τὸν δοτῆῇρα μᾶλλον ἢ γλώττῃ χη- 
οὐττουσα. Εἶτα χαὶ οἴχαδε πάλιν εὐλογίας τυχὸν 
ἐπανάγει, χαὶ ἀντίδοσιν ἡ γυνὴ τοδαύτης χαὶ οὕτω 
ποιχίλης εὐεργεσίας (οὐ γὰρ δὴ cuvolxou δαίμονος 
. ἀπήλλαχτο μόνον, ἀλλὰ καὶ τῷ ἀνδρὶ ἀνασέσωστο " 
πρὸς δὲ, καὶ παῖδα ἐξ ἑαυτῆς, ὅπερ οὐδέπω πρότε- 
ρον, ἴδοι)" ἀντίδοσιν τοίνυν ἀγαθῶν τοσούτων, ἀν- 
ἔστησιν εἰκόνα οἴχοι τοῦ Συμεών " χρυσοῦ μὲν ὡς 
ἢ προαίρεσις εἶχεν οὐκ εὐποροῦσα, ὃ ὃΣ χρυσοῦ μα- 
χρῷ τιμιώτερον πίστιν εἰσενεγχοῦσα τοσαύτην, ὡς 
οὐ δαιμονῶντας μόνον καὶ πολλοῖς πάθεσιν ἄλλοις 
συνεχομένους, ἀλλὰ xaY αὐτὴν ἐπὶ πέμπτῳ χαὶ δεχά- 
τῷ ἔτειαϊμόῤῥουν χαθαρᾶς ἐκεῖ τυχεῖν χαὶ περιφα- 
νοῦς θεραπείας. Οὕτως αὐτοῦ xal θέα ψιλὴ, καὶ 
σφραγὶς, xai ῥάδδος, καὶ τύπος, χαὶ λόγος, xal χλῇ- 
σις, καὶ εἴ τι ἄλλο τῶν ἐχείνου παντὸς ἤρχει γενέ- 
σθαι πάθους ἀπαλλαγή. 


ρχε'. Εἶτά τις αἰμόῤῥους ἑτέρα, ἔχ τινος χώμης 
Μυλιτῶν λεγομένης, ἔτος ἤδη τρίτον τῷ χαλεπῷ 
τούτῳ πάθει πιεζομένῃ, πρόσεισιν Ex τῶν ὀπισθίων 
τῷ Συμεὼν, χατὰ τὴν αἰμόῤῥουν ἐχείνην, τὴν τοῦ 
ἐμοῦ Χριστοῦ τολμήσασαν ἄψασθαι" xal ὁμοῦ τε 
ψαύει, καὶ τυγχάνει τῆς θεραπείας. Ὁ γὰρ αὐτὸς ἦν 
καὶ νῦν Δεσπότης, ὥσπερ ἐχεῖ δι᾽ αὐτοῦ, οὕτω διὰ 


servo! vae mihi, qui ut plurimum prater volunta- 
tem meam ago, quod imperatum est! 


124. Hunc in modum clamitans, pro instrumento 
edendz vocis muliere usus, circum columnam 
miserabili spectaculo ipsam agebat ; quasi fugitans 
ἃ facie sancti, ejusque spiritus virtute cedere loco 
coaetus. Denique altum clamans, Exeo; exivit, 
relicta muliere rectius se habente; ad quam san- 
ctus Symeon: Redi, inquit, mulier, ad maritum 
luum; cum ipso consuetudinem deinceps habebis, 
et prolem ex illo concipies. Obediens saucto mu- 
lier, revertit ad virum suum, comiter ab illo exei- 
pitur, filium anno insequente parit : quem et ad 
magnum Symeonem, cujus precum polius quam 
sui uteri fructum reputabat, una cum conjuge 
adducjt, eique qui dederat illum offert, lztitia 
atque plausu indicans magnitudinem doni ; atque 
hoc pacto viri sancti famam latius quam lingua 
propagabat. Post haec mulier donatum sibi puerum 
domum reducit, et remunerationis loco pro tantis 
tamque variis beneficiis (neque enim solum a co- 
habitante sibi daemone immunis, sed marito in- 
tegre sanata restituta fuit, ad hec puer quoque 
ex ea quod nunquam ante, est prognatus), effigiem 
Symeonis domisuzx statuit. Et aurum quidem, ut 
erat vit: condilio, non suppetebat; verum quod 
auro pretiosius, talem afferebut fidem, ut non dz- 
moniaci tantum variisque morbis detenti, sed etiam 
mulier quzdam annos jam quindecim fluxum san- 
guinis passa sanitatem isthic loci omnimodam per- 
feciamque invenerit. [ta viri sancti vel tenuis in 
imagine aspectus, signum crucis, virga, forma, 
verbum, invocatio, et si quid aliud rerum illius 
esset, sutficiebat cuilibet morborum generi depel- 
lendo. 


125. Deinde hxmorrhoissa altera, ex pago quo- 
dam Mylitorum dicto, grave sanguinis profluvium 
jam triennio passa, a tergo appropinquavit Symeoni; 
exemplum secuta hxmorrhoissz illius evangcelicz, 
tangere Christum meum aus», quem simul et te- 
tigit et sanitatem obtinuit. Idem quippe Dominus, 
quemadmodum isticolim per se ipse, ita ἃς Ne 


3103 S. SYMEONIS JUNIORIS ? 3101 
servum suum infirmitatem abigebat, et pro paritate Α τοῦ θεράποντος ἐνταῦθα λύων τὸ πάϑος, xai πρὸς 


fidei parem quoque misericordiam  largiebatur. 
Abiit igitur hxc Similiter ac illa (de qua supra 
memini) valetudine recuperata; quodque illa me- 
diante sancti imagine, hzc ab ipso prototypo con- 
secuta est. 


196. Non diu post adest magno Svmeoni ex 
pago alio, cui Magia vocabulum, vir quidam, septua- 
ginta ul summum annos natus; qui acerrimo 
dentium dolore cruciatus, enixe precabatur, salu- 
tiferam ut sibi manum imponeret, quo dens affectus 
cxcuteretur radicitus, jam nunc acerbitate crucia- 
tuum mobilis. Ita ille precabatur, lacrymis per 
genas deeurrentibus, moerentis animi signis men- 
tiri nesciis. Sanctus vero benigne respondens, 
Nonne, inquit, magis e re tua foret, si et alium 
dentem enasei, quam hunc zgre habentem solum- 
inodo evelli, peteres? Ad qus verba ille mente 
animoque inflammatus (uti fieri consuevit ad in- 
sperati cujusdam boni pollicitationem), ambabusque 
manibus, ut poterat, ex melote sancti suspensus, 
ejicit, per impositionem manuum illius, uberem 
e ccelo gratiam elicientem, putridum corruptum- 
que una eum radicibus dentem : nee multi abierunt 
dies, cum alter (o rem non admodum creditu 
facilem !) enatus ad perfectionem crevit. Et hujusce 
prodigii testes oculati plures fuere, quibus ille 
ipse, qui beneficium nactus erat, ostendebat, 
mirantibus, in tam provi€:a state, prieter na- 


tur ordinem fleri potuisse. Sed quanquam id tantum sit, concedit tamen illi, quam porro dicturi 


sumus, visioni. 


127. Quodam Sabbato, decantatis ante noctem C 


Vesperis, congregati erant, ut ferebat consuetudo, 
circum Symeonem discipuli ; qui illos de more ad 
vigilandum nocte ista hortabatur : deinde docere 
eos incipiens, qu:estiones quasdam difficiliores ac 
parabolas in medium prolatas elucidabat ; qua re 
ita suaviter afficiebat illorum animos, tantoque Dei 
timore ae duleedine doloris cor exhilarantis cumula- 
bat, ut quod de sirenum cantu dicitur propemodum 
in se experirentur; prztterquam quod delectationem 
istam consequebatur mors, hanc immortalitas ex- 
cipiat. Finito igitur sermone Symeonis, fratres 
consuetas preces fundere coeperunt ; eumque psal- 
mum Beati immaculali in via, qui ambulant in lege 
Domini , recitarent, apparuit sancto Christus Do- 
minus preclara in visione, astans a  dexteris. 
Ut vidit ille, ut mente illustratus, eaque tota abre- 
ptus est; non quiescentibus tamen labiis, nec co- 
ptam orationem intermittentibus. Interea cernebat 
quasi passerem supra fratrum capita circumvoli- 
tantem, hymnos cum ipsis suavissime canere, mo- 
vere linguam eodem quo ipsi modo, easdem quas 
ipsi modulationes promere (uti deinde ipsis quoque 
manifestavit) : infallibile omnino testimonium, quod 
jucundum esset Deo, secundum prophetam, elo- 
quium eorum **.. 


9 Psal. cut, 34. 


πίστιν ἴσην, ἴσον xal τὸν ἔλεον γέμων. 'Asni0s το- 
γαροῦν ὁμοίως τῇ προλαδούσῃ χαὶ αὕτη τὴν ὑγείαν 
χυμισαμένη, ὃ πρὸ μίκροῦ τῆς εἰχόνος ἐκείνη, τοῦτο 
νῦν αὕτη τοῦ πρωτυτύπου τυχοῦσα. 


p*c'. Ἑξή- δὲ προστλθέ τις ἀνὴρ τῷ μεγάλῳ ἔκ 
τινος χώμης (Maya δὲ χέχλητο αὕτη), ἕτος οὐ πλεῖον 
J| ἑδδομηκχ' στὸν γεγονὼς, δριμείαις τὸν ὀδόντα βαλλό- 
μενος ὀδύναις" ἐπιτεθῆναί τς αὐτῷ τὴν ὁσίαν ἐχείνου 
χεῖρα δεόμενος, ὥστε τοῦτον παντάπασιν Exxpoustr- 
vat, σαλευόμενον ἤδη τῶν πόνων ταῖς προσδολδϊς. 
Ταῦτα ὁ μὲν ἐδεῖτο, δάχρυα τῶν ὀφθαλμῶν καθιεὶς, 
τὰ ψυχῆς ἀλγούση:ς ἀψευδῇ σύμθδολα “ ὃ δὲ yapiv- 
τως ὑπολαδὼν, Μή ποτέ σοι βέλτιον, ἔφη, καὶ ἄλλον 
ἐχφῦναι μᾶλλον alzstv, T) τὸν πονήρως ἔχοντα μόνον 
ἀποῦδαλεῖν ; Καὶ ὃς πρὸς τὸ ῥῆμα τὴν ψυχὴν ἀναζέ- 
σας (ὃ πέφυχεν ἀεὶ δρᾷν ἀγαθῶν ἀπροσδοχήτων iz- 
αγγελία) ἀμφοτέραις τε τῆς μηλωτῆς ὡς εἶχεν ἐχ- 
χρεμασθεὶς, ἀποδάλλει μὲν αὐταῖς ῥίζαις, ἐπιδέξει 
χειρῶν ἐχείνου πολλὴν ἄνωθεν ἑλκούσῃ τὴν χάριν, 
τὸν διεφθαρμένον ὀδόντα " ἕτερος δὲ μετά τινας ἡμέ" 
pac (ὦ πράγματος οὐ ῥᾳδίως πιστευομένου ! ) ἐφύετῤ 
τε xai ηὔξετο. Καὶ τούτου μάρτυρες πολλῶν ὀφθαλ- 
pot, οἷς εἰς θαῦμα παρὰ τοῦ τυχόντος τῆς ti 
εργεσίας ἐδείχνυτο, τὸ ὀψὲ δηλαδὴ τοῦ χρόνου, 
χαὶ τὸ παρ᾽ ἡλιχίαν τῆς φύσεως. Ὅπερ δὴ τηλιχοῦ- 
τον ὃν, ὑποχωρεῖ τῇ λέγεσθαι ἤδη μελλούσῃ μετ᾽ αὐτὸ 
θεωρίᾳ, 




















pxC. Ποτὲ γὰρ ὀψὲ Σαδθάτου μετὰ τοὺς ἔσπερ» 
νοὺς ὕμνους, κατὰ τὸ σύνηθες τῶν μαθητῶν περὶ 
αὐτὸν ἀθροισθέντων, ἀγρυπνίαν, ὡς ἔθος, ἐχεένης αὐ» 
tol; τίς νυχτὸς παραγγείλας " εἶτα διδασκαλίας ἀρξά- 
μενος, αἰνίγματά τε xa παραδολὰς αὐτοῖς προτείνας 
καὶ ἐπιλύσας, οὕτως αὐτῶν διέθηχε τὰς Ψυχὰς, xa! 
τοσοῦτον αὐταῖς ἐνέσταξε θεῖον φόδον, xal λύπης 
χαρδίαν εὐφραινούσης γλυκύτητα, ὡς μιχροῦ xxl τὸ 
τῶν ἀδομένων αὐτοὺς σειρήνων παθεῖν, πλὴν ὅσον εἰς 
θάνατον μὲν ἐχεῖ τὸ θέλγον, ἐνταῦθα δὲ τελευτῶν εἰς 
ἀθανασίαυ. Τὴν διδασχαλίαν δὲ τῆς συνήθους αὐτοῖς 
εὐχῆς διαδεξαμένης, καὶ τὸν μαχαρίζοντα τοὺς lv 
ὁδῷ ἀμώμῳ ψαλμὸν, τοὺς ἐν νόμῳ Kuplou πορευο- 
μένους, διὰ στόματος ἐχόντων αὐτῶν, ἐπιφαίνεται τὸ 
Συμεὼν ὁ Δεσπότης Χριστὸς, μαχαρίας ἐχείνης ἐπι- 
φανείας Ex δεξιῶν αὑτῷ παρεστώς xai πρὸς ab 
ὄψιν ὁ νοῦς ἐφωτίζετο, καὶ ὅλος ἐκείνης ἐγίνετο, d 
χείλη δὲ οὐχ ἢρέμει, οὐδὲ ἀπελιμπάνετο τῆς e2yt- 
Ἐν τοσούτῳ δὲ ὡσεὶ στρουθέον ὁ Συμεὼν ir 
χεφαλῆς τοῖς ἀδελφοῖς ἑώρα περιιπτάμενον, συν 
υμνολογοῦν τε αὑτοῖς ἥδιστα καὶ συνᾷδον, χαθάπ: 
ἐπίσης ἐχείνοις καὶ γλῶτταν χνοῦν, xal τούτοις τὰ 
αὐτὰ συμφθεγγόμενον, ὡς μετὰ ταῦτα xalaj:; 
καθίστατο δῆλον. Ὅπερ οὖν ἡἧδυνθῆναι χατὰ τὸν 
Προφήτην Θεῷ τὴν ἐχείνων διαλογὴν, ἁψευδὲ; πὰν 
τως μαρτύριον. 


3105 


YITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3106 


CAPUT XVI. 


In caritate annona frumentum multiplicat et diu conservat imminutum. 


ρχη 'Exslvo δὲ πῶς oix ἄξιον προσθεῖνα! τοῖς À 


εἰρημένοις ; ὅτι μηδὲ ὀλίγου ποτὲ σίτου τῷ ταμιείῳ 
«Ὡς μονῖ΄ς ὑπολελειμμένου, τὸ μὲν χαὶ πρὸς τὸ στε- 
νὸν τῆς παρούσης οἱ μαθηταὶ διαίτης ἀχθόμενοι, τὸ 
δὲ χαὶ πρὸς τὸ μέλλον (οἷα τοῖς μιχρηψύχοις φιλεῖ 
συμθαίνειν) ὁρῶντες, προσελθόντες αὐτῷ πάντες, 
τέσσαρες: ἐπὶ τριάχοντα ἤδη τὸν ἀριθμὸν ὄντες, οὗς 
ἀπὸ διαφόρων ἰάσατο παθῶν f| πληγῶν, ἐπιτρέψαι 
αὐτοῖς ἠξίουν λαμθάνξιν τὰ προσφερόμενα, bo' ᾧ 
αὐτάρχη τε τὸ παρὸν, ἀλλὰ xal πρὸς τὸ μέλλον αὐὖ- 
κοῖς elvat τὰ ἀναγκαῖα, Ὥστε σὲ χαὶ τοὺς τῆς ἣμε- 
τέοα:, φασὶ, σωτηρίας μισθοὺς χομίσασθαι, ἵνα μὴ 
τῷ ἄγαν σχληρῷ τε χαὶ ἐπιπόνῳ τῆς παρὰ σοὶ ἀγω- 
γῆς ἐχχαχήσαντες ἐνθένδε ἀπαναστῶμεν “ σοὶ γὰρ 
οἷδας ὅτι xal σώματα xai ψυχὰς ἑαυτῶν ἀνεθέμεθα. 
'O δὲ πράῳ τῷ ἤθει, πραοτέρῳ δὲ καὶ φρονήματι, 
μιχροψυχίαν αὐτοῖ: ἠρέμα προσονειδίσας, εἶτα καὶ 
εἰς ὑπόμνησιν ἐνῆγε τῶν τοῦ Θεοῦ θαυμασίων, ὅπως 
μὲν οἱ τοὺ Χριστοῦ μαθηταὶ. τοῦ πρώτου Ποιμένος 
xai Διδασχάλου, τῷ τῶν ὄχλιυν πλήθει ποτὲ δυσχε- 
ραίνοντες εἶεν, διά τε τὴν ἄφιλον ἐρημίαν ἐχείνην, 
xaY τὴν τῶν ἄρτων ἔνδειαν * ὅπως ὃὲ πέντε ἄρτοις 
αὐτὸς χορτάπειε πενταχισχιλίους ἄνδρας, ἕτι xal δώ- 
δεχα χοφίνους αὑτοῖς, τὰ περισσεύματα τῶν ἄρτων 
ὑπολιπόμενος " ὅπως 65 πάλιν ἄρτοι; ἑπτὰ xop£oste 
τετραχισχιλίους, ἄνεν γυναιχῶν xal παιδίων. Καὶ 
vuv σὺ εἰ αὐτὸς, φησὶ, ὁ Βασιλεύς pou καὶ ὁ Θεός 
μον, ὃς ἐπιόλέπων ἐπὶ τὴν ὑπομονὴν ἡμῶν, ἐπιδλέ- 
ψεις xal οὐ παρόψει. Σὺ γὰρ διὰ τῆς τοῦ σοῦ Προφή- 
του διδάσχεις ps γλώττης, Οὐχ ἔστιν ὑστέρημα, 
λεγούσης, τοῖς φοδουμέγοις c8, καὶ τοὺς ἐκζη- 
τοῦντάς σε μηδαμῶς ἐιαττωθήσεσθαι παντὸς 
ἀγαθοῦ. Ei δὲ μὴ ταύτῃ δοχεῖ καὶ ἡμῖν [an ὑμῖν 7], 
σπαρνάττομαι μὲν ὅσα xol πατὴρ τὰ σπλάγχνα, ὥσ- 
περ εἰχὸς, xat λίαν ἀλγῶ τὴν διάζευξιν. Ὅμως ἀνεῖται 
πᾶτα ὑμῖν ἐδὸς, ὦ τέχνα χαὶ ἀδελφοί" πορευτέον ἐχά- 
στῳ λοιπὸν fiv βούλοιτο. ᾿ 

px0'. Πρὸ: ταῦτα δυσὶ πάθεσι τούτοις ol μαθηταὶ 


φόέξῳ χαὶ χαρᾷ μερισθέντες, τὸ μὲν διὰ τὴν ἐπιτί- 


μησιν, τὸ δὲ χαὶ τὰς χρηστοτέρα: ἐπαγγελίας, αὐτοὶ 
μὲν γόνυ χλίναντες, αἱτοῦσιν εὐθὺς συγχώρησιν 
xai λαμθάνουσιν " ὁ δὲ τὸν ἀδελφὸν ᾿Αντώνιον χαλέ- 
σας (οὗτος γὰρ ἦν ὅ ἐπὶ τοῦ σιτῶνος τεταγμένος) 
ἐχέλευσεν, εἴ πού τινες ἐν αὐτῷ χόχχοι εἶεν, συλλέ- 


128. Illud porro qui fieri potest ut supradictis 
non adjungain? Non nisi exiguus quandoque fru- 
menti numerus in horreo monasterii reliquus erat, 
cum discipuli partiin. ob. presentis annone  cari- 
tatem anxii, partim de futuro (uti pusillanimis 
solet accidere) solliciti, accesserunt ad Symeonem . 
simul omnes, jam quatuor el triginta numero, 
quorum diversimodis zgritudinibus vulneribusque 
medicatus ille fuerat; flagitabant autem faculta- 
tem sibi fieri accipiendi illa, qux afferebantur ; ut 
haberent quod' presenti et future necessitati suf- 
ficeret : Ut salutis quoque nostra mercedem, in- 
quiunt, reportes; ne nimium severo laborioso- 
que apud te νἱ 4 instituto exanimati hinc. disceda- 
mus : tibi quippe, ut ipse nosti, corpora pariter et 


B animas nostras commisimus. Sanctus autem be- 


nigno vultu, benigniore etiam animo, pusillanimi- 
tatem ipsis paulatim exprobrans, ad memoriam 
revocavit mirabilia a Deo praestita opera; quoinodo 
nempe discipuli Christi, primi Pastoris atque Magi- 
stri, turbis aliquando sequentibus propter inamo- 
naui! solitudinem panumque inopiam indignati (uis- 
sent: quomodo autem Christus quinque panibus 
totidem hominuin millia pascéns, reliquerit etiam 
duodecim cophinos, iis quz redundabant cppletis; 
el quomodo rursus septem panibus quatuor millia, 
exceptis feminis puerisque, saturasset. Tum in- 
quit, Etiamnun tu ipse es, Rex meus et Deus meus, 
qui respicis patientiam nostram, respiciesque, et 
non despicies. Tu enim per os Prophete tui 
doces me, dicentis: Non est inopia timentibus te; 
et inquirenies te non minuentur. omni bono *'. Quod 
si vobis quoque ita esse non videatur, lacerarer 
non aliter quam pater visceribus meis, ut par est, et 
perquam acerba mihi separatio futura esset. Nihilo- 
minus nulia vobis interclusa via est, filii fratresque ; 
abeat quisque quo animo collibitum suo fuerit. 
129. His auditis, gemino agitati affectu discipuli, 
timoris altero, altero gaudii, illo ob increpatio- 
nem, hoc ob promissiones benignas, curvant genua 
ac veniam deprecantur et impetrant. Symeon vero 
fratrem Antonium (erat is a re frumentaria) 
advocavit jussitque, si qua grana superessent, 
collecta ad se afferre. Ille post sedulam inquisitio- 


ξαντα πρὸς αὐτὸν ἐνεγχεῖν. Tou δὲ χομιδῇ ὀλίγους p nem paucula quedam inventa manibus ad magnum 


εὑρόντος, εἰς χεῖράς τε τῷ μεγάλῳ χοιμίσαντος, εἰς 
οὐρανὸν ἀνασχὼν ἐκεῖνο;, Ὁ Θεὸς ὁ παντοχράτωρ, 
εἵπεν, ὁ διδοὺς: οὐ χτήνεσι μόνον, οὐδὲ τοῖς νεοσ- 
σοῖς τῶν χοράχων τοῖς ἐπιχαλουμένοις σε, ἀλλὰ καὶ 
πάσῃ σαρχὶ τροφὴν αὐτῶν, ὃ διὰ σπλάνχνα οἰχτιρ- 
μῶν σου, ὁ διὰ πολλὴν ἄδυσσον τῆς φιλανθρωπίας 
σου ἄρτοις ὀλίγοις χιλιάδας χορέσας, αὐτὸς χαὶ τὸν 
βεαχὺν τοῦτον πλήθυνον στον, εἰς δόξαν αἰνέσεώς 
σου, εἰς εὐχαριστίαν λαοῦ σου, εἰς μ:εγαλοπρέπειαν 
τοῦ ὀνόιλατός δου. 


8: Psal, xxxnt,. (4. 


Patrem apportavit: qui in ccelum oculos iutendens: 
Deus, inquit, omnipotens, qui non tantum jumen- 
tis pullisque corvorum invocantibus Lc, sed omni 
eliam carni das escam suam; qui per viscera 
misericordizx tuz, per multam bonitatis tu: abys- 
sum, pauculis panibus saturasti hominum millia ; 
hzc quoque pauca frumenti granula multiplica ad 
gloriam laudis, ad gratiarum actionem populi, ad 
majestatem nominis tui. 


3101 

150. Ita precatus, carbones poposcit ; 
suífitum injecerat, fratri Antonio una cum granulis 
in manus tradit, et : Vade, inquit, suffito horreum, 
atque projectis istic hisce granulis, firmato ostium 
ac recedito. Fecit is ut imperatum erat: postridie 
autem primo diluculo eidem a Symeone przcipitur, 
ad horreum redeat, visurus quo res frumentaria 
Joco sit: noverat quippe preces suas nequaquam 
steriles fore. Ivit jussus (quam inexplicabilis boni- 
tas tua, Christe!) ac reperit horreum oppletissi- 
mum frumento, fructibus vere citra laborem, citra 
Semen Ooccasionemve natis; sola oratione agrico- 
lationem et stercorationem supplente. Opus id fuit 
ilius profecto manus, quz prodigium in inulti- 
plicatione panum operata est; qux in solitudine 
mensam instruxit ; quxze manna de coelo pluit ; quz 
ex arida petra, non solum aqua, sed ipsius quoque 
mellis fontem elicuit. 

131. Discipulus igitur, miraculi magnitudine ob- 
stupefactus, curriculo ad magistrum properat, id 
quod factum erat annuntians: qui mox cum disci- 
pulis publice coram Deo flexit genua, incensum 
obtulit, Dominicam orationem recitavit, colesti- 
que invocato Patre (quicum ipsi ob insignes vir- 
1utes familiaritas, qualis filium decet, intercedebat, 
cujusque liberale donum przsens munificentia erat), 


dignas ei pro tanto beneficio gratias persolvene,. 


. Batque praecipiens, easdem singulis Sabbati diebus 
in horreo iterari ezreimonias, similesque benefa- 
ctorj gratias reddi; mandavit ut pinsendis pani- 
bus darent operam, nec ab incepto unquam de- 
Sisterent, memores semper salutaris illius praecepti, 
quod Christum in fratribus vult pasci. Illi se accin- 
gunt operi, nec patiuntur manibus ullum a subi- 
genda farina otium concedi diu noctuque; diebus 
enim in labore transactis conjungebantur noctes, 
faciebatque candela ut diei lumine opus neutiquam 
indigerent. Cum autem tot ad sanctum turbz, 
et plures atque plures in dies confluerent: illud 
eliam magis forlasse predicto miraculo admiran- 
dum venit, quod frumentum illud tam plenis ma- 
nibus ablatum, infinitornmque hominum nccessitati 
impensum, nihilominus per tres continuos annos 
suffecerit. 


152. Post hzc humani generis hostis, priorem D 


suam cum Symeone luctam recordatus, aut potius 
antiquam cladem reparare cupidus, unum e fratri- 
bus invadit, vel allicit, aut quasi vinctum trabit, quem 
aptum imprimis pessimis suis machinationibus re- 
periebat , natioue [saurum, nomenclatura Angulam, 
quod lingua Syriaea pigrum interpretari aiunt. 
Haud tamem scio utrum id ei nominis inilio sit 
inditum, quod postea ejusmodi factus est; an 
deinde conformiter operibus id. sibi comparaverit. 
Hunc igitur ingressus cacodzemon, universam fra- 
frum communitatem per ipsum conciliat adversus 
sanctum; qui pariter posita verecundia ac reve- 
rentia ipsum adeuntes : Qus ista tva, inquiunt, 
[am supra modum effusa misericordia ? ubinam 


Ὁ, SYMEONIS JUNIORIS 


4103 


quos, ubi A — p. Ταῦτα προσευξάμενος, καὶ ἄνθραχας ἐνεχθῆναι 


χελεύσας, θυμίαμά τε τούτοις ἐπιδαλὼν, xa μετὰ 
τῶν χόχχων τῷ ἀδελφῷ ἐγχειρίσας, ᾿Απελθὼν, θυ»- 
μίασον ἐν τῷ σιτῶνι, ἔφη, καὶ τούτους ἐν αὐτῷ διαῤ» 
ῥίψας, τὰς θύρας ἐπιθεὶς ἀναχώρησον. Ὁ μὲν οὖν ἕδρα» 
σεν ὡς προστέταχτο, Τῆς ἐπιούσης περὶ πρώτην ἕω, 
ἐπιτραπὲν αὖθις αὐτῷ παρὰ τοῦ Συμεὼν τὸν σιτῶ.α 
ἰδεῖν ὅπως ἔχοι (ῇδει γὰρ οὐχ ἄγονον Exctvo; αὑτῷ 
τὴν εὐχὴν ἐσομένην), ἀπελθὼν (τῆς &vexopáctov 
σου, Χριστὲ βασιλεῦ, χρηστότητος [) εὑρίσχει τοῦτον 
οσἰτουσαφῶὼς ὑποπεπλησμένον,χαρκῶν ἀμόχθων δυτως 
xai ἀππόρων xal ἀνηρότων, μόνης εὐχῆς γεωργίων, 
xai τῆς ἐντεῦθεν ποιότητος, ἔργον χειρὸς ἀκριδὼς 
ἐχείνης, ἧς τὸ χατὰ τοὺς ἄρτους θαῦμα χαὶ ἡ ἐν 
ἐρήμῳψ τράπεζα, τό τε ἐξ οὐρανοῦ μάννα, xal 

D ἀπὸ στερεᾶς πέτρας οὐχ ὕδατος μόνον, ἀλλὰ xà 
αὑτοῦ μέλιτος βλύσις. 


p^a'. Ὁ μαθητὴς τοίνυν τῷ τοῦ θαύματος μεγέϑει 
χαταπλαγεὶς, πρόσεισι τῷ διδασχάλῳ δρομαίως, τὸ 
γεγονὸς ἀπαγγέλλων" χαὶ ὃς χοινὸν μετὰ μαθητῶν 
Θεῷ γόνυ χλίνας, θυμίαμά τε προσαγαγὼν, «fva 
Δεσποτιχὴν εὐχὴν προσευξάμενος, xai τὸν ἐν οὐρλ- 
νοῖς Πατέρα χαλέσας (πρὸς ὃν διὰ τῆς ὑπερφυοῦ; 
ἀρετῆς ἔσχε τὴν υἱῷ προσήχουσαν οἰχε:ότητα, χαὶ οὗ δ 
σις ἀγαθὴ τὰ παρόντα), τοσούτου τε πράγματος ἀξίω; 
εὐχαριστήσας, xal οὕτως ávà τὸν σιτῶνα δρᾷν ἐχά- 
στου Xa66á:ou τοῖς ἀδελφοῖς παραγγεῖλας, xal τοι» 
τὴν εὐχαριστίαν ἀποδιδόναι, ἐντέλλετα: τὸ λοιπὸν 
αὐτοῖς ἀρτοποιεῖν τὴν χεῖρα μηδέποτε παυομένοις, 
ἀλλ᾽ ἀεὶ τῆς μαχαρίας ταύτης xal Χριστὸν διὰ τῶν 
ἀδελφῶν τρεφούσης ἐντολῆς. ἐχομένοις. Τὰς μὲν ὧν 
χεῖρας οὔτε ἡμέρα ἴστη τῆς ἀρτοποιίας τοῖς ἀδελ- 
φοῖς, οὔτε νὺξ, ἀλλὰ xal νύχτες μᾶλλον περὶ αὐτὶν 
᾿ πονουμένοις ἡμέραις συνήπτοντο, καὶ τὸ τῆς νυχτὸς 
ἔργον ὁ λύχνος τοῦ τῆς ἡμέρας φωτὸς παρεῖχεν οὐξὲν 
ἐνδέον. Τοσοῦτοι παρὰ τὸν ἅγιον ὄχλοι, xal οὕτως 
ἀριθμοῦ χρείττους ἀεὶ συνέῤῥεον, ὃ xal τοῦ προλε- 
ὀόντος τάχα παραδοξότερον, ὅτι xal οὕτως ὁ σῖτος 
ἔχεῖνος ὅλαις χερσὶν ἐχφορούμενρφ, xal τοσαύταις 
ἐπαρχῶν μυριάσιν, ὅμως xal εἰς τρίτον ἑξῆς ἐνιαυ-- 
τὸν ἤρχεσε. 


p^P'. Μετὰ δὲ ταῦτα τῆς προτέρας πάλης àvapvr 
σθεὶς ὁ ἐχθρὸ;, ἢ τὴν παλαιὰν φιλονειχῶν μᾶλλον 
ἀναχαλέσασθαι ἧτταν, ὑποδύεται τῶν ἀδελφῶν tvi, 
1| ἐπισπᾶται, ἢ ἐπάγεται, οἰχείως ἑαυτῷ δτλαδὴ ex 
χαχοτεχνίαν εὑρὼν ἔχοντα, Ἴσαυρον τὸ γένος, '&* 
γουλᾶν τὴν προσηγορίαν, ὃ τῇ τῶν Σύρων γλώττ! 
φασὶ τὸν ὀχνηρὸν ὀνομάζεσθαι. Οὐχ  otóa, εἴτε τοῦ 
τὴν ἀρχὴν κληθέντα, ὃ μετὰ ταῦτα γεγόνει͵ xz! τος 
ἔργοις τὴν χλῆσιν ὕστερον τῇ πράξει μεταβαλόντα, 
xoi χατάλληλον τοῖς ἔργοις ἁρμοσάμενον τὴν προς 
ἡγορίαν. Τοῦτον τοιγαροῦν ὁ ἐχθρὸς ὑποδὺς, πᾶσεν 
ἐχταράττει δι᾽ αὐτοῦ τῷ ἁγίῳ τὴν ἀδελφότητα᾽ χεὶ 
ἀναίδην αὐτῷ προσελθόντες, Τίς ἡ τοσαύτη χαὶ ola 
πέρα τοῦ μετρίου, φασὶν, ἐλεημοσύνῃ ; ποῦ δὲ τῶν 
ἱερῶν οἴκων ἣ φροντιστηρίων ψυχῆς τοιοῦτό τι γινό- 






93109  ' 


VITA À NICEPHORO CONSCRIPTA. - 


$110 


μενον ἴσμεν; οὐχὶ xal αὑτὸς ἕν Ἱεροσολύμοις ὁ Ku- A terrarum in sacris domibus atque asceteriis simile 


ο'αχός ἐστι τάφος, θαυματουργῶν ἐξαίσια: μήπου τι 
παραπλησίω; ἔχον ἐχεῖ τοῖς ἡμετέροις ἐστίν ; οὐχὶ 
τᾶς ὁ προσευχῆς προσιὼν χάριν ἣ θεραπείας, ἰδίαις 
μᾶλλον χρῆται δαπάναις ; τοὐναντίον μὲν οὖν οὐχὶ καὶ 
προσφέρει τὸ χατὰ δύναμιν ; πῶς τοίνυν, χαὶ πόθεν, 
3| μέχρι πόσου, ἑαυτοῖς xal τοῖς προσιοῦσιν ἡμεῖς 
ἐπαρχέσυμεν ; 


“-- 


p^y'. Ol μὲν οὖν ταῦτα xol πολλὰ τούτοις ὅμοια 
εἶπον" ὁ δὲ πράως ὑπολαδὼν, Τῆς μεγάλης καὶ 
τοῦτο τοῦ Θεοῦ χηδ: μονίας, ἔφη, περὶ ἡ λᾶς, ἀδελφοὶ, 
τὸ μὴ πρὸς ἀλλοτρίας χεῖρας ἡμᾶς, ἀλλὰ πρὸς τὰς 
ἡμετέρας μᾶλλον ἑτέρου: ὁρᾷν, χαὶ τὸ μὴ ὅπως ἄν 
τι χαὶ βραχὺ λάθοιμεν παρ᾽ ἑτέρων αἰτεῖν, ἀλλ᾽ 
ἀτθόνως μᾶλλον ἔχειν ἑτέροις ἡμᾶς ἐπαρχεῖν. Οὐ 
γὰρ ἐξ ὧν αὐτο! χοπιῶμεν, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν ἀπονητὶ μᾶλ- 
λον τῆς ἄνωθεν χρηστότητος ἀπολαύομεν, ἐκείνοις 
παρέχομεν, ὃ xai σπουδαστέον ὑμῖν, εἴπερ ἄλλο τι 
διὰ παντὸς, xa πάσης ἄλλης ἐργασίας προτιμητέον, 
εἴτιττς ἐχείνου μέλει βεραπείας ὑμῖν, τοῦ ἔλεον θέλον- 
10; μᾶλλον χαὶ οὐ θυσίαν. Πρὸς ταῦτα τοῦ ᾿λγγουλᾶ 
πειραθέντο: ἰταμώτερον ἀποχρίνασθαι, εἰδὼς ὁ θεῖος 
ἀνὴρ δι᾽ &xelvou συσχενάσθαι τῷ ἐχθρῷ τὴν ἐπιδηυ- 
λὴν, ἐπιτιμήσας σφοδρότερον οὐκ ἐχείνῳ, ἀλλὰ τῷ 
δι᾿ αὐτοῦ μᾶλλον ἀναιδῶς φθεγγομένῳ, Σὺ μὲν, ἀγα- 
Oct; πᾶσι πολέμ!ε (οὐδὲ γὰρ ἀγνοῶ aou τὰς δολιότη - 
τας), ἔφη, τὸν ταλαίπωρον τοῦτον ὑπεισελθὼν, θορώ- 


quid fieri recordamur ? Nonne ipsum quoque Do- 
mini sepulcrum Hierosolymis inusitata operatur 
Tniracula ? nunquid tamen istic par huic nostre 
eleemosynarum largitio? Nonne sua vivit quadra 
quisquis aut orationis aut opis causa eo accedit? 
imo quod contra est, nonne istic offert de suo 
quantum potest ? Quomodo igitur nos et unde, aut . 
quousque et nobis et accedentibus nos sufficiemus ' 
annonam ? 

155. Hzc et his similia illis turbide elocutis, 
sedate subsumens sanctus, sic infit : Et illud sin- 
gularis Dei circa nos sollicitudinis signum est, fra- 
tres, quod non ex alienis manibus nobis, sed aliis 
potius ex nostris victitandum sit; quodque, ut pa- 
rum quid accipiamus, alienam implorare opem non 
debeamus, sed tantam habeamus rerum copiam, 
ul et ceteris succurrere possimus. Neque vero illa, 
qui manuum nostrarum opere conquisivimus, sed 
illa, quibus citra laborem nostrum, suppeditante 
divina bonitate, fruimur, egentibus largimur; quod 
et faciendum nobis sedulo semper est si quid 
aliud; et omni alio opere pluris zstimandum, si 
quid nos cultus illius tangit, qui dicit : Misericor- 
diam volo, et non sacrificium ***. Cum Angulas ad ha;c 
incitatus turbulentius responsum pararet, cogno- 
sceretque vir Dei perillum moliri insidias suas 
demonem, ad hunc, praetermisso fratre per cujus 
os inverecunde multa effutiebat, increpationem 


ὄους σπουδάζεις xal ταραχὰς ἐπεγείρειν pot, ἐπεὶ (7 graviter convertens : Tu, inquit, benis omnibus 


χαὶ συγχεχώρηται σαφῶς ἄνωθεν. Εἶτα χαὶ mob; 
τὸν ᾿Αγγουλᾶν ἐπιστραφεὶς, ᾿Αλλ᾽ οὐαί σοι τῷ 
δυστήνῳ, ἔφη, ὅτι ταύτῃ συγγενῶς ἔχων εὑρέθης τῷ 
δυσμενεῖ, ὡς χαὶ ὀργάνῳ σοι χρῆσθαι πρὸς τὴν xa- 
χίαν. Ἕξης δὲ καὶ πρὸς τὴν ἀδελφότητα πᾶσαν, 
Kotwovr:éov, φησὶν, ἐχ τοῦ ὑστερήματος ὑμῖν, 
ἀδεφοὶ, καὶ τῆς ἀναγχαίας χρείας κχοινωνητέον 
τοῖς ὅλοις, ἐπεὶ οὐκ ὀλίγα ὑμῖν ἐν ὑστέρῳ μετα- 
μελήσει, 


necessarium faciunt, erogandum turbis : quoniam 


px. Ταῦτα πρὸς αὐτοὺς εἰπὼν, καὶ τὴν ψυχὴν 
τῆς αὑτῶν οὐχ οἷδ᾽ εἴτε ἀναλγησίας χρὴ λέγειν, εἴτε 
μιχρογυχίας περιαλγήσας, ὁρᾷ θείῳ ψυχῆς ὄμματι 
χείμενον καθάπερ τὸ θεῖον Εὐαγγέλιον ἐπὶ τοῦ σιτῶ- 
νος, χαὶ ὡς ἐπεισελθόντες ἐνδεεῖς xal διαρπάσαντες 
αὐτὸ φύγοιεν, xat ὡς αὐτὸς μὲν διά τινος ὁδοῦ βα- 
σιλιχῆς ὄπισθεν τούτων καταδιώχοι, φθάσαι δὲ οὐχ 
οἷός τε ὧν, Ex μέσης αὐτῆς ἀναστρέψειε, χαὶ ὡς ἐχά- 
στὴς ἡμέρας ἄρτους ἀπὸ τότε τῶν τριῶν ἐν αὐτῷ 
πλείους οὐχ εὕροι " οὖς λαμδάνων, ἄνω τε πρὸς 
Θυὸν βλέπων, xal τὴν ἐχεῖθεν αὐτοῖς ἐπευχόμενος 
εὐλογίαν, εἶτα διαθρύπτων, παρετίθει τοῖς δεομένοις, 
χαὶ ὡς ἔχαστον χλάσμα μέγιστος αὐτίκα γίνοιτο 
ἄρτος. Ἐν ἑαυτῷ τοίνυν γενόμενος, χαὶ συμδαλὼν 
τὴν ὄψιν ἀφαίρεσιν εἶναι τῆς ἄνωθεν χάριτος, οἷς 
ἔμελλον ἀναχύπτειν οἱ μαθηταὶ τὸν εἰς τοὺς πένητας 
ἔλεον, πάντας αὐτοὺς συγχαλέπας, xal ἄπερ ἴδοι 
συ φῶς ἀπαγγείλας προσευχὴν ἐπιτρέπει μετὰ δα- 

*" Osce, vi, 6; Matth. ix, 45. 


inimice (neque enim me fugiunt tux? fraudes), mi- 
sellum hunc clam ingressus, turbas mihi tumultus. 
que ciere satagis, quoniam illius faciendi desuper 
quoque facultas tibi concessa est. Tum ad Ángulam 
conversus : Sed et tibi misero vze, inquit, quod tam 
familiaris hosti nostro inventus sis, ut te fraudis 
Βα instrnnientum przbueris. Denique universos 
fratres sic alloquitur : Communicandum nobis ali- 
quid ex inopia nostra est, et ex illis, qu:e ad usum 
nos alias non paucorum δὰ exiremum- penitebit, 

154. Ubi finem dicendi fecit, acerbo animi 
affectus dolore est, ex illorum, stuporeue dicam, 
an pusillanimitate suborto. Tum conspicatur oculo 
interiore sacrum Evangelium, veluti in horreo 
jacens; accurrentesque inopes rapere illud ac fu- 
gere: ipsum autem se regia quadam via fugientium 
tergis instare, retrahere vero nullo modo posse, 
ideoque iter ex media via relegere: ex illo porro 
tempore singulis diebus tres non amplius in horreo 
granario panes reperiri, quos ipsum  accipientem, 
ac sursum oculos ad Deum intendentem, coelesti- 
que benedictione impertientem, denique frangentem 
apponere egentibus, quodque autem (frustum 
ilico in panem maximum converti. Redditus 
igitur sibi, atque conjiciens, visionem signare di- 
vinz gratia: oblationem, propterea quod eleemosy- 
nas, pauperibus erogari solitas, imminutas vellent; 
convocatis omnibus que sibi per visionem ostensa 


3111 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


3112 


essent, enuntiat; ac precationem cum lacrymis ἃ χρύων αὐτοῖς, τὸ μόνον ἰσχύον χατὰ τῆς θείας ἀπε:- 


indicit, solum nempe adversus divinas commina- 
tiones remedium, ut Deum sibi propitium redde- 
rent. Dum illi mox fructus poeenitentiz: dignos 
faciunt contritionique indulgent, miseratus Symeon . 
Jacrymas ad Deum effundit, lacrymas multiplicem 
elicere ccelo misericordiam valentes : tum modicum 
quid frumenti ex horreo allatum manu excipiens, 
atque ad manum Dei supremam respiciens, inde 
benedictionem precibus accersivit, quze cum  ape- 
ritur, solet omne animal implere. Frumentum 
.autem (o inusitatam agriculturam! o semina ora- 
tionis, fertilem quoque terram fertiliorem red- 


λῆς φάρμαχον, ὥστε διαλλαγῆναι, φησὶν, ἡμῖν τὸν 
Θεόν. Τῶν δὲ μετάνοιαν ἀξίως εὐθὺς ἐπιδειξαμένων, 
συναλγή σας αὑτῶν τῇ συντριδῇ, χαὶ δάχρυα 'πρὸς Ochy 
ἔχχέας τὰ πολὺν ἐχεῖθεν ἕλχειν δυνάμενα [EXzov], 
σῖτόν τε βραχὺν ix τοῦ σιτῶνος χομισθέντα λαθὼν ταῖς 
χερσὶ, xal πρὸς χεῖρα πάλιν αὐτὸς τὴν ὑψηλὰν 
ἰδὼν, τὴν ἐξ αὐτῆῇῆς ἐπηύξατο εὐδοχίαν, fj πᾶν ἐμπι- 
πλᾷν οἷδε ζῶον ἀνοιγομένῃ " xal ὁ σῖτος (ὦ παραδό- 
ξου γεωργίας ! ὦ σπερμάτων εὐχῆς xal γὴν ἀγαθὴν 
εἰς γονιμότητα παριούσης 1) ηὔξετο, μέχρι πολλοῦ 
ταῖς χρείαις ἀφθόνως ὑπηρετῶν, xal μετ δ᾽, ὁτιοῦν 
ἐλαττούμενος. | 


dentis!) plurimum augescens, in longissimum tempus usui communi abundantissime sufficiebat, 


neque minimam partem minuebatur. 


CAPUT XVII. 
Armat suos contra demones varia molientes. 


4135. Aliquanto post aliam rursus habet visionem, B ρλε΄, 'Ewpáxet μετὰ χρόνον τινὰ πάλιν ὄψιν ὁ 


'qu& virum pene exaniimabat : coactis in unum fratri- 

bus : State, inquit, ut generosos decet, adversus 
impendentes tentationes : permisit quippe Domi- 
nus vos tentari, ut et splendidiore vos circumdet 
corona. Librum igitur Job prophetze, ex quo noverat 
ipsis et tolerantiam augere, et superne consola- 
tionis spem corroborare, in manus capit: indicto- 
que cunctis silentio atque attentione, a capite 
orsus ad calcem usque librum explicando evolvit : 
£icubi vero quiddam proverbialis notionis occur- 
reret, id et penitius enucleabat, et latentem in eo 
sensum spiritus ipsum illuminantis splendore 
illustrabat ; tandemque adhortationem ex Apostolo 
cemmode concludebat, sic inquiens : Audivistis, 
quid Job sustinuerit ; et cognovistis quem sibi finem 
Dominus habuerit praefixum : State. igitur. succincti 
Lumnbos vestros in veritate el calceali pedes in Evan- 
gelio pacis, in omnibus sumentes scutum fidei, in quo 
possitis tela nequissimi ignea exstinguere **. Existimo 
enim quod non sunt. condigna passiones hujus tem- 
poris ad [uturam gloriam qua revelabitur in nobis "ὃ ; 
id gnim quod in prasenti est momentaneum tribula- 
tionis nostre, supra modum. in sublimitate eternum 
glorie pondus operutur in. nobis: non contemplan- 
tibus nobis que videntur, sed que mon videntur : 
que enim videntur, temporalia suni; que autem 
nen videntur, eterna **, 


Συμεὼν, τὰ δὲ ὀφθέντα τὴν αὐτοῦ ψυχὴν ἀθυμίας 
ἐπλήρου " χαὶ συγχαλέσας τοὺς μαθητὰς, Στῆτι 
γενναίως, ἀδελφοὶ, πρὸς τοὺς μέλλοντας ἐπάγεσθαι 
πειρασμοὺς, ἔφη - συγχεχώρηχε γὰρ ὁ κύριο; πει- 
pacO0nvat ὑμᾶς, ἵνα xat λαμπρότερον στεφανώσ!. 
Τὰ κατὰ τὸν Ἰὼδ τοίνυν λαδὼν (ὅθεν αὑτοῖς ἔδει 
καὶ τὴν ὑπομονὴν ἐπιτεῖναι, xal τὴν ἐλπίδα τῖς 
ἄνωθεν παραχλήσεως ἐπιῤῥῶσαι), καὶ πᾶσιν αὐτοῖς 
σιγὴν ὁμοῦ xal προσοχὴν παραγγείλας, ἐκ προοι- 
μίων εὐθὺς ἀρξάμενος, ἄχρι τέλους αὐτοῖς διεξήει 
τὴν βίδλον - εἴ πού τι τῶν παροιμιωδῶν τύχοι, καὶ 
βαθυτέρων ἐπεξιὼν, xal τὸν ἐν αὐτοῖς κρυπτόμενον 
τῷ φέγγει τοῦ ἐν αὐτῷ Πνεύματος ἐχείνοις διαφωτί- 
ζων, εἶτα κατὰ xatpby Ex τοῦ ᾿Αποστόλου διεπερά- 
vato τὴν παραίνεσιν αὐτοῖς͵ οὕτως εἰπών " Τὴν 
ὑπομονὴν Ἰὼδ ἢχούσατε, xal τὸ τέλος Κυρίου εἴδε- 
τε " Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν 
ἐν ἀληθείᾳ, καὶ ὑποδησάμεγοε τοὺς πόδας ἐν 
Εὐαγγελίῳ ἑῆς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀνα.ϊαδιντες 
τὸν θυρεὺν τῆς πίστεως, ἐν dp δυνήσεσσε τὰ 
βέλη τοῦ πονηρυῦ τὰ πεπυρωμένα σδέσαι. Ao- 
γίζομαι γὰρ δει οὐκ ἄξια τὰ παθήματα τοῦ xir 
καιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν ἀπσοκαμυφθᾷ- 
vat &ic ἡμᾶς" τὸ γὰρ παραυτίκα ἐιλαφρὸν τῆς θ.λὶ- 
ψεως ἡμῶν καθ᾽ ὑπερδοιὴν εἰς ὑπερδολὴν ak 
viov βάρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν - μὴ σκχο- 
πούντων ἡμῶν τὰ fex nueva, ἀλλὰ τὰ μὴ 
βιεπόμενα" τὰ γὰρ βλεπόμενα πρόσκαιρα, tà 


p δὲ μὴ βιεπόμενα αἰώνια. 


156. His dictis ex imo corde graviter ingemiscens, 
lacrymas quoque admiscens gemitibus, Fratres, in- 
quit, tempus cerlandi est : vigilate itaque, nec 
lateat quemquam diabolus, qui fraudulenter vos 
tentat circumvenire. Nostis quippe quod domus 
tabernaculi nostri, quz» super terram est, dissol- 
venda sit; sed aliam, non manufactam, repositam 
habemus in celis nos, qui ambulamus in lege 
Domini, praferentis cordibus nostris luínen ejus, 
quod gressus nostros dirigat ad se Hujusce do- 


p^c'. Ἕπειτα μέντοι βύθιόν τι καὶ βαρὺ avrvd£s; 
τῷ στεναγμῷ δὲ χεράσας xai δάχρυον - ᾿Αγώνων, 
ἀδελφοὶ, χαιρὸφ, ἔφη * γρηγορεῖτε οὖν, μὴ λάθῃ τινὰ 
δολίως ὁ πονηρὸς δελεάσας, Οἴδατε γὰρ ὡς ἡ ἐεί- 
γειος ἡμῶν οἰχία τοῦ σχήνους λυθήσεται, ἀλλ᾽ τίν 
τρέπισται ἡμῖν ἀχειροποίητος ἐν οὐρανοῖς ἐν νόμῳ 
δηλαδὴ Κυρίου πορενομένοις, παρ᾽ αὑτοῦ τε τὸν «i; 
χαρδίας λύχνον φωτιζομένοις, κατευθύνοντα τὰ πρὸς 
ἐχεῖνον ἡμῶν διαδήματα" ἧς ὄψις μοι κατὰ ctis 
τὴν νύχτα σαφῶς ἐγνώρισε τὴν ἀνάδασιν, καὶ εἰ; ἦν 


** Ephes. vit, 14-16. *! Rom. vin, 18. **']I Cor, iv, 17, 18. 


3113 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


4114 


πρόδρομος luv εἰτελέλυθεν ὁ ἀγαπητὺς ἀδελφὸς A mus visio hac ipsa mihi nocte luculenter mon- 


Ἰωάννης, οὗ xal βίον καὶ τρόπον αὐτοὶ πάντως οὐχ 
ἀγνοεῖτε, οἱ xal χοινωνὸν τοῦ xatà Θεὸν βίον τὸν 
ἄνδρα πεποιημένοι, χαὶ τῶν πνευματιχῶν ἀγώνων 
συνάμιλλην. Δέχατον γὰρ, ἀδελφοὶ, τοῦτο ἔτος ἀγρυ- 
“πἨνῶν ὑπὲρ τῶν ὑμετέρων Ψυχῶν, χαὶ δεόμενος τοῦ 
Θεοῦ μετὰ δαχρύων οὐχ ἐπαυσάμην, ὡς λόγον ἀπο- 
δοῦναι μέλλων ὑπὲρ ὑμῶν " ἐπεὶ xal τοῦτον ἐγὼ φο- 
602421 τὸν φόδον ἀεὶ, μὴ τῶν ἀτριέντων τὰ πρόθατα 
μισθωτῶν xai φευγόντων, οἷς ὀλίγα μέλει περὶ αὖ- 
τῶν, καὶ οὐ τῶν ποιμένων εἷς εὑρεθῶ, τῶν xal ψυ- 
χὴν αὑτὴν ἐδέως τῆς ποίμνης προϊεμένων, 
easdem dimittunt atque fugiunt; non vero illorum 
81 lubenti animo ponunt. 

Qv. ᾿Αλλὰ τῇ δυνάμει τῆ; ἄνωθεν βαχτηρίας 
ῥωννύμενος, γευναΐως τὸν θῆρα μέχρι τέως νῦν ἀφ᾽ 


ὑμῶν ἀπεσόθουν. Οἴδατε γὰρ ποσάκις ὑμῶν οὐ δ'α- Β 


θολῶσαι μόνον ἐπειράθη τὸν νοῦν, χαὶ πρὸς ἐπιθυ - 
μίας χοσμιχὰς ἑλχῦσαι καὶ χατασπᾶσαι, ἀλλὰ καὶ 
συλαγωγῆσαι καὶ ὑποχλέψαι χαὶ παντάπασιν ὑμᾶς 
σχορπίσαι xat διασπεῖραι " ὅμω: ἠἡσχύνθη διὰ πάντων 
καὶ ἀπεχρούσθη, οὐδὲν πλέον τῆς τοσαύτης σπουδῆς 
ἣ λύσσης ὀνάμενο;, ὅτι μὴ τὸ φανῆναι πλέον χαχὸς, 
τὸ μάλιστα πάντων αὐτῷ σπουδαιότατον. Νῦν οὖν εἰ 
καὶ μὴ πολλὴ, μηδ᾽ ἐπὶ πολὺ, συγχεχώρηται δ᾽ οὖν 
τὶς ὅμως αὐτῷ χαθ᾽ ἡμῶν ἐξουσία " οὐ μὴν ἀλλὰ xal 
χατὰ τῶν νηπίων, πρὸς δὲ χαὶ τῶν ἐν ἀρετῇ 
ζώντων παρ᾽ ὧν δηλαδὴ xa πλείων ἡ πληγὴ τῷ 
βασχάνῳ, καὶ πρὸ; oüc ἐχείνῳ πάλιν ὁ φθόνος 
περιφανέστερος" ἀλλ᾽ οὐκ ἀποστήσῃ ὁ ὑπερασπιστὴς 
μον, Κύριε. 


pir. Εἶτα xal αὑτὰ τοῖς μαθηταῖς ἐξηγεῖτο τὰ 
ὁραθέντα, προσιόντας μὲν ταὶς οὐρανοῦ πύλαις τοὺς 
ἐχλεχτοὺς ἀγγέλους εἰς προσχύνησιν ἐνώπιον τοῦ 
Θεοῦ, παρεστηχότα δὲ τὸν διάδολον, Αἰθίοπα, σχοτει- 
νὸν ὅλον. ἀναιδῆ τὴν ὄψιν, ὕδριν πνέοντα, αἴματος 
ὁμοῦ χαὶ πυρὸς; τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑπόπλεων, οὐχ ἐπί 
τινος τοὺς πόδας στερεοῦ βεδηχότα, ἀλλὰ χατὰ μέσον 
οἱονεὶ τὸν ἀέρα, βρύχοντα μὲν φοδερόν «t xat θηριῶ- 
ἕξες, xal χινοῦντα, φησὶ, τὴν χεφαλὴν χατ᾽ ἐμοῦ, 
&vo μένοντα δὲ ὅμως τὰς ἀποφάσεις, φωνήν τε παρὰ. 
Κυρίου πρὶς αὐτὸν ἐνηνέχθαι, Πάταξον, λέγουσαν, τὰ 
παιδία χαὶ τοὺς καλοὺς τῶν ἀνθρώπων, τὸν δὲ ἀπ᾽ 
ἐμοῦ τε ἄρξασθαι πρώτον, χαθάπερ ἐπὶ τοῦ Ἰώδ᾽" 
αἰτοῦντα, χαὶ τὸ ἐνδόσιμον οἷα λαμδάνοντα. Ταῦτα ὁ 
μὲν τοῖς ἀδελφοῖς ἐξηγεῖτο" ὁ ἐχθρὸς δὲ οὐκ ἡμέλει 
καχίας, ἀλλ᾽ ἔπεισι xav' αὐτοῦ μεγάλῳ βρυχήματι, 
χαὶ τὴν δερματίνην ὡς εἶχε μηλωτὴν ὑποδὺς, ἵνα 
xat σφοδρότερον, ὡς (peto, περιτρέψῃ, πάσχει μᾶλλον 
ὃ δρᾷν ὁ μάταιος ἤλπισε, καὶ χαλεπὸν αὐτὸς πτῶμα 
κατενεχθεὶς, (pyeco διαλυθεὶς ἴσα χαπνῷ, πώγωνος 
ψαύει μόνον τὰς τρίχας περιελὼν, χαὶ γυμνὸν ἐχεῖνο 
τὸ μέρος ὅπου δηλαδὴ Ψαύσειεν ἀπολελοιπώς * ἀλλὰ 
χαὶ τοῦτο χόσμος ἐδόχει τῷ Συμεὼν, ἧτταν ἀγεννῇ 
τοῦ ἀντιπάλου μηνύου. 


ParRor. Ga. LXX XVI. 


Stravit ascensum nostrum ; in quam et ingressus est 
dilectus frater Joannes, prodromus noster; cujus 
cl vitam et mores, vos ipsi ignorare nequaquam 
potestis, qui et participem coelestis vitze fecistis 
illum, et in spirituali palestra habuistis commilito- 
nem. Decimus quippe, fratres mei, annus agitur, 
quod vigilem pro animabus vestris, nec desierim 
orare Deum cum lacrymis, tanquam rationem red- 
diturus pro vobis. Quoniam et ego nunquam non 
illo incessor timorc, ne illorum urus dcprehendar, 
qui mercede conducti, de ovibus solliciti perparum, 


pastorum, qui animas suas pro incolumitate gregis 


151. Attamen. superni virtute baculi corrchora- 
tus, usque in przsens tempus repuli a vobis gene-.— 
rose feram infernalem. Nostis enim probe, quoties 
non modo turbare mentem vestram, eamque ad re- 
rum mundanarum desiderium allicere atque detra- 
here; sed etiam spoliare gratia divina ac denudare, 
imo et vos ipsos dispergere omnino ac dissipare co- 
natus sit : verumtamen confusus ubique et repulsus 
est ; nihil aliud commodi cx tanto coratu ct rabie 
nactus, quam quod tanto perniciosior apparuerit 
quanto adhibuit plus conatus. Nunc igitur, tametsi 
non magna nec latis circumscripta terminis ipsi 
facultas nocendi data sit, aliqua tamen concessa est 
contra nos; nec tantum contra tirones, sed ctiam 
contra illos qui in via virtutum provecti sunt; a 
quibus nempe et gravior plaga invido hosti infli- 
gitur, et contra quos ipse vicissim invidia ardet 


C manifestiore : sed tu, Domine, propugnator meus, 


tuos non destitues. 

158. Deinde et quz viderat discipulis enarravit : 
vidisse nempe electos Dei angelos, ad portas cali, 
Deum suum adoraturos, advolare : vidisse et dia- 
bolum stare, indutum A4Ethiopem, tenebricosum 
totum, facie deformem, calumnias spirantein, san- 
guine juxta et igne oculis suffusum, nulli fulcro 
pedibus innixum, sed medio vcluti aere consisten- 
tem, horribilem ferarumque in modum fremen- 
tem ; qui converso contra me, inquiebat, capite, 
responsum aliquod praestolabatur ; vocem autem a 
Domino allapsam esse, dicentem : Percute pueros 
et formosiores quosque; ilum vero petiisse, sibi 
ut liceret a me, quemadmodum olim a sancto Job, 
exordium sumere ; simulque vestimenta apprehen- 
disse. Isthzec sanctus quidem narrabat íratribus : 
hostis vero nullam malefaciendi occasionem prze- 
termittendam ratus, magno cum fremitu in illum 
irruit, pelliceamque, ut poterat, melotem subiens 
quo vehementius, uti putabat, ipsum evertere; pas- 
sus potius id ipsum miser est, quod inferre spera- 
bat; dejectusque gravi casu abiit, quasi in fumum 
resolutus : evulsisque tantum prehensz barbe cri- 
nibus, membrum illud quod tetigerat nudum reli- 
quit. Sed et hoc summo sibi ornamento vertebat 
Symeon, utpote patefaciens mundo indecorum 
adversarii contlictum. 


98 


3115 


S. SYMECNIS JUNICRIS . 


3119 


499. Mox przclarus agonotheta Christus gene- A ρλθ΄, Εὐθὺς ὃξ καὶ ὁ χαλὴς ἀγωνοθέτης Χριστὸς 


roso pugili suo premium retribuit : apparens 
enim tetigit clan faciem ejus, et continuo enati 
&unt crines, et ornatus pristinus barbz rediit. lzitur 
aperto marte aggredi Symeonem nunc quoque 
diffisus Satanas, quippe ab illo dejectus manifeste 
ac superatus, deinceps ad artes se suas et igna- 
vüm pugne genus convertit ; modo fratres adver- 
&u3 sanctum instigando ; modo fidem, quam popu- 
lus in ipso repositam habebat labefactando; alias 
ptefectos circeumjacentium urbium, ob jus quod 
sibi in mortem quisque vindicabant; contra virum 
Dei concitando. Quas autem ille machinas, quas 
artes non adduxit contra infirmos bellatores! 
. qni cum adversario manus non audentes conse- 
reve, ignaviter tentabantur, ut externis se rebus 
demulecri moverique paterentur. Sed majorem 
sibi inde confusionem comparavit; cunctaque erat 
cernere aliter evcnisse quam praconceperat. Hos 
ipsos namque discipulos, post brevem illam tem- 
pestatem, secura constansque malacia excepit, 
caque priori longe anteferenda: quique erga san- 
«tum erant frigidiores, adeo succensi sunt ejus 
amore, ut quidam ex ipsis hbzreticis, antiquis suis 
erroribus valedixerint,nostra orthodoxe fidci partes 
amplexati sint ; multi vero infidelium, Graecos puta 
-et Barbaros, et similes crassioris erroris homines, in 
grati» lumen, quo Symeon resplendebat, reflecten- 
'tes oculos, ad veritatem conversi sint : iis autem, 
qui montem accolunt, pacatiora fuerunt post hzc 
Tetitioraque omnia quam ante. 

440. Czteruimn contra pueros et circa virtutis 
exercitium remissiores invaluit tentatio, Etenim 
diabolus sub prinam noctis quietem, expansis 
versus Septeutrionem alis volans, quemadmodum 
aquila magnum complexa spatium et unguibus 
instructissima, versus Orientalem Antiochiz por- 
tam descendit, excitans tragoediam non absimilem 
illi quze quondain in "Egypto contra primogenitos 
seviit, referentemque luctum quo lache] super 
filios in Palzestina ylanxit, Neque hic stetit: verum 
plurimos quoque virtutis studiesos interemit, adeo 
ut cunctis in platels ejulatus, et in. compitis va! 
v: | personaret ; et agricola vocaretur ad planctum 
atqué ad lamenta; non secus ac si huic civitati 
jam olim a Michza illud vaticinium dictum fuisset z 
Decalvare ct detondere super | filios delicatos tuos **. 
Civitas crgo nuda et discalceata (ut rursus prophe- 
1: verbis utar) vadit ad sanctum Symceonem, so- 
fum securum snffugium, solam spem fallere ne- 
sciam ; lamenians coram eo magis quam sponsa 

. amicta cilicio super virum virginitatis sua **. 


151. Preterea et sanctam. Martham, participem 
doloribus suis, patronam apud filium habebat : a 
qua ille amice inductus, et sponte sua ex insito 
€oinmiserationis fonte misericordiam in calami- 


99 Mich. :;, 16. ** Joel. i, 8. 5 


τὸ βραδεῖον ἐδίδου, χαὶ τῷ γενναί» ἐπερανεὶς, ἅ::- 
τεται 15) προσώπου χρυφίως, χαὶ παραχρῆμα αἷ τε 
τρίχες ἐφύοντο, xal ὁ πώγων αὐτῷ πάλιν ὦ: xai 
πρώην ἐχόμα. Τῆς mob; αὐτὸν τοίνυν ἐκ τοῦ qavs- 
ῥοῦ χαὶ vov συμπλοχῆς ὁ πονηρὸς ἀπογνοὺς, ἅτε 
λαμπρῶς παρ᾽ αὐτοῦ χαταδιδλημένο; καὶ ἧττιμέ- 
νος, ἐπὶ τὴν τέχνην ἑξῆς χαὶ τὴν ἀνελευθερία" Ego 
ρει ^ xal νῦν μὲν αὑτῷ τοὺς ἀδελφοὺς ἐχταράττειν, 
νῦν δὲ τοῖς ὄχλοις τὴν εἰς αὐτὸν πίστιν δια! Ψυχραένειν, 
νῦν δὲ τοὺς προΞξστῶτας τῶν χύχλῳ πόλεων, τῖς 
τοῦ ὄρους ἕνεχεν αὐτοῦ νομῆς ἐπεγείρειν. Τίνα μη- 
yat» ἣ σπουδὴν οὐχ εἰσῆγε κατὰ τοὺ; ἀσθεν-ἴς τῶν 
πολεμίων οἵ τῷ ἀντιπάλῳ χεῖρας οὐ τολμῶντες 
ἐπάγειν, mapámi:eaUal τι τούτου διὰ τῶν ἐχτὸς ἀν- 


D ελευθέρως πειρῶνται. ᾿Λλλὰ μείζονα x&v τούτοις τὴν 


αἰσχύνην ἑαυτῷ προεξένει " xol πᾶν μᾶλλον ho ὁρᾷν 
τοὐναντίον, οὗ δρᾷν ἐχεῖνος ἐδούλετο. Τούς τε γὰρ 
μαθητὰς, μετὰ τὸν βραχὺν ἐχεῖνον σάλον, γαλάνη 
σταῦερὰ διεδέξατο xal τῆς προτέρας ἀχριδεστέρα, 
οἵ τε πρὸς τὸν ἅγιον ὑπογυχρανλ)έν-ες οὕτω: εἰς αὐτὸν 
θέρμης ἔσχον, ὡς τοὺς μὲν αὐτῶν αἱρετιχοὺς διτας, 
μαχρὰ τῇ παλαιᾷ σφῶν ἀπάτη χαίρειν εἰπόντας, 
τῆς ὀρθοδόξου μοίρας γενέσθαι χαὶ ἡ μετέοας " πὸ» 
λοὺς δὲ χαὶ τῶν ἀπίστων, Ἑλλήνων δηλαδὴ xai Bzp- 
θάρων xaX τῆς τοιαύτης παχύτητος, πρὸς τὸ φῶς τῆς 
ἐν τῷ Συμεὼν χάριτος διαδλέψαντας, ὁδηγηθζιναι: πρὸς 
πὴν ἀλήθειαν * τοῖς τε περὶ τοῦ ὄρους αὐτῷ βραχέα 
διενεχθεῖσι, φίλα μετὰ ταῦτα μᾶλλον ἢ πρότερον 
xai εἰρηναῖα γενέσθαι. 


ρμ'. Λοιπὸν ὁ χατὰ τῶν παιιδίων χαὶ τῶν ἀρετῖν 
μετιόντων πειρασμὸς ἐνειστήχει, Kal περὶ πρῶτον 
νυχτὸς ὕπνον ἐχτείνας πτέρυγας αὑτοῦ πρὸς τὰ xarà 
βοῤῥᾶν ὁ διάθολος, χατέθη χαθάπερ-τις ἀετὸς μα- 
χρὸς τῇ ἐχτάσει χαὶ πολὺς τοῖς ὄνυξιν ἐπὶ τὴν πρὸς 
ἥλιον ἀνίσχοντα πύλην τῆς ᾿Αντιόχου, συγγενές τι 
τῶν ἐν Αἰγύπτῳ mAb γεγονότων χατὰ τῶν πρωτο- 
τόχων ποιῶν, xzY παραπλησίους τῇ "Pay ἐν ITa- 
λαιστίνῃ θρήνους ἐπὶ τοῖς; τέκνοις ἐγεέρων, οὐ μὲν 
ἀλλὰ χαὶ τῶν ἐν ἀρετῇ ζώντων πολλοὺς dra); ὡς 
εἷναι χοπετὸν ἐν πάσαις πλατείαις, xal ἐν πάσαι: 
ὁδοῖς οὐαὶ, οὐαί ! χαὶ χαλεῖσθαι γεωργὸν εἰς πένθος 
xai εἰς χοπετὸν, χαὶ εἰς εἰδότας θρόνους, χαθάπερ 


D τῇ πόλει ταύτῃ παρὰ τοῦ θείου Μιχαέου πόῤῥωθεν 


ἐχεῖνο εἰρημένον * Ξύρησαι xal κεῖραε ἐπὶ τὰ τέ- 
xva cov τὰ τρυφερά. Ἥτις ἀνυπόδετος xai γυμ"ὴ 
(ἵνα τοῖ; τοῦ προφήτου xal πάλιν ἐπ᾽ αὐτῇ χρήσωμαι 
λόγοις) παρὰ τὸν θεῖον πορεύετας Συμεὼν, τὴν μό 
νὴν ἀσφαλῆ χαταφυγὴν, τὴν μόνην οὐ ψευδομένην 
ἐλπίδα, θρηγοῦσα πρὸς αὐτὲν ὑπὲρ νύμξην xt 
ριεζωσμέγην σάκχον ἐπὶ τὸν ἄνδρα αὑτῆς tir 
£apOsgvixóv. 
pua. "Ett καὶ τὴν ὁσίαν Μάρθαν xotwov)v τοῦ «p 
τὸν υἱὸν ἔχουσα θρήνου, ἧ τὸ μὲν φιλοστόργως e: 
μενος, τὸ δὲ, xat ἀφ᾽ ἑαυτοῦ καὶ τῶν ἑαυτοῦ τῆς συμ’ 
παθεία; πηγῶν τὸν εἰς αὐτοὺς βλύζων ἔλεον, γόνα 


4117 


ἾΤΑ ἃ NICEPHORO CONSCRIPTA. 


4118 


τῇ γῇ xai ὄψεις ἐρεῖθας, οὐ πρότερον ἀνίστησιν A (0505 effundens. genibus ac facie liumi positis, 


ἑχυτὸν, ἕως ἁρπαγέντα τῇ δυνάμει τοῦ Πνεύματος 
ἴδο:, ἀγγέλων τε πλῆθος περὶ αὐτὸν, xal ὥσπερ xas' 
ἐχεῖνο τῆς ᾿Αντιόχου κατενεχθέυτα, χαθὸ πενθυῦτα 
φιῦ! ἡ πόλις εἴη τὰ gata. Καὶ ὡ; αὐτὸς μὲν 
«pg ἀνατολχ; ἑστὼς προσεύξαιτο περὶ αὐτῆς, οὐχ 
ὑπὶρ ἀπάσης δὲ τῆς πόλεως ἀνύσειξν ἡ εὐχὴ, ἀλλ᾽ 
ἐκεῖνο μὲν τὸ μέρος εὐθὺς ἀπαλλαγῆναι τῆς ἄπει- 
λῆς " μεταδῆναι δὲ χατὰ μεσημόρίαν τὸν ὁλοθρεύον- 
τα, χαὶ θρῆνον αὖθις ἀθρόον ἐχεῖθεν ἐγερθῆναι, 
χοχυγὴν συντρίαματος, χαὶ χοπετὸν καὶ οὐαὶ, μηδὲν 
τοῦ προτέρου λειπόμενα, ὡς αὐτὸς τῇ μητρὶ τηνι- 
χαῦτα xai τοῖς πχροῦσιν ὁ θεῖο; Συμεὼν ἐξ- 
ἡγεῖτο. 

pud. Κατὰ πόδας δὲ χαὶ ἡ πόλι; πρὸς αὐτὸν αὖθις 


non prius se levavit, quam extra se Spiritus vir- 
tute raptas, vidisset multitudinem angelorum 
cingentem se, el. eodem quasi tempore in illam 
descendere, quo urbs lamentabatur charissimorum 
jacturam. Sed sicut ipse ad orientem conversus 
deprecabatur pro ipsa, sic non pro universa urbo 
deprecatio exaudita est, verum sola illa orientalis 
pars, minis statim cessantibus, periculo subduci 
visa est. Deinde ad meridiem transit nequam spi- 
ritus; ac repente gravis planctus, inde clamor, 
contritiones ct ejulatus et. vie, nihilo quam | prius 
tolerabiliora, excitata sunt; sicut ipse Symeon 
matri sux aliisque presentibus tunc. enarravit. 
142. Extemplo autem effusa civitas, ad sanctum 


ἀνήξι, πενθιχοῖς ὦ; πρώην xa σχήμασι xa βαδῖ- D denuo recurrit, flebili, ut quondam, specie ac 


Gpa3t, ποιουμένη χοπετὸν ὡς δραχόντων, xaX πένθος 
ὡς θυγατέρων σειρήνων. Περιπαθέστερον τοίνυν ἡ 
ὁσία τοῦ ὁσίου μήτηρ διατεθεῖσα, χαὶ μᾶλλον ἑαυτῆς 
τὸ πάθος ἣ ἐχείνων εἶναι νομίσασα, δεῖται τοῦ οἰχείου 
πάλιν παιδὸς οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ στεναγμοῖς πὺρ ἀφ» 
ιαῖσι, χαὶ δάχρυσιν, οὐ χάμψαι μόνον, ἀλλὰ xal τῇ- 
ξαι xap5lav υἱοῦ δυναμένοις, ἐπαμῦναι χάμνουσιν 
αὑτοῖς εἴ τις δύναμις. Ὁ δὲ τῆς συνήθους, πρὸς Θεὸν 
xai πάλιν εὐχῆς ἐχόμενος; ἣν, χαὶ τῆς ὁμοίας αὖϑις 
ὄψεως ἀξιούμενος. Ἢ δὲ ἣν ἁρπαγὴ μὲν αὑτοῦ χαὶ 
“πόλιν τῷ νεύματι, καὶ χάθοδος ἐπὶ τὴν χατὰ Σελεύ- 
tta» πύλην, ἀποστροφὴ δὲ τοῦ ὀλοθρεύοντος ἐχεῖθεν, 
καὶ χατὰ τῇ μονῆς τοῦ ἁγίου μᾶλλον ὁρμἡ " ἄμιλλά 
τε πεοὶ αὐτῆς ἀμφοῖν, πλευρᾶς ἐχατέρας ἐπΞιλημ- 
μένων, καὶ τοῦ μὲν ὅπως ἂν καχῶ; διαθείη φιλοόνει- 
κοῦντος, τοῦ δὲ ὅπως ἂν ἐξέληται τῆς ἐχείνου βλά- 
όης αὑτὴν ἀγωνιζομένου. Ἐν τοσούτῳ ὃὲ τὸν μὲν 
ὁλοθρξύοντα pug!) τις ἄνωθεν φωνὴ χατὰ «τολὺ 
τὸ ἀχούσιον ἀφίστησι τῆς μονῆς * 6 ὃὲ χαὶ δευτέραν 
ἔφοδον αὖθι; κατ᾽ αὐτῆς ἀπειλήσας, ἐπὶ τὴν οὕτω 
Καπσνῶτιν καλουμένην τέως ἐτράπετο. 


incessu, ciens ejaculatum ut draconum, et luctum 
sicut fili:e sirenum.Sancta vero Symeonis mater gravi 
dolore affecta, suumque multo acerbiorem sen- 
sum esse quam illorum rata, iterum fiiio suo non 
prece simplici, sed gemitibus scintillas igneas emit- 
tentibus, lacrymisque, non flectere modo, verum 
eliam Jiquare cor filii valentibus, supplicat, ut si 
quo modo possit, succurrat periclitantibus. Ad li»c 
Symeon consuetam pridem orationem resumens, 
simili rursum visione dignatus fuit. Erat autem 
ejusmodi : Raptus denuo in exstasim descendebat 
versus illam, qu:e Seleuciam respicit, portam : spi- 
ritus autem vastator, inde fugam arripiens, contra 


C monasterium sancti convertebat impetum ; de quo 


et gravis orla inter utrumque contentio est, suas 
unoquoque eorum partes agente, altero damnum 
inferre satogente, altero illud avertere laborante. 
Interea scelerum machinator arcana quadam cali- 
tus missa voce admodum invitus loco depuls:s fuit, 
minitansque alteram denuo invasionem, ad locum 
Cassyotin dictum usque recessit. 


. CAPUT XVIII. 
Iterum suos hortatur, [ratrem a. demone occisum post varias preces ac visiones ad vilam revocat. 


ρμγ΄. Καὶ ὁ μὲν ἱερὸς ταῦτα Συμεὼν τῇ μητρὶ 
ἀφηγεῖτο, ἐπεὶ xal λίαν αὐτὴν δει χαίργυσαν, καὶ 
πάλιν παϑαινομένην, εὖ αὐτῇ τῶν πατριωτῶν ἃ τοὐ- 
ναντίον ἐχόντων * τὴν δὲ Κασσυῶτιν ὀδυρμὸς εἶχε 
καὶ θρῆνος" Ἦγειρε γὰρ ἐπ᾿ αὐτὴν μάστιγας ὁ Θεὸς, 
χαὶ πλῆθος ἐχεῖθεν παρὰ τὸν ἅγιον οὐχ ὀλίγον 
ἀπήντα, ἐλεεινολογούμενοι πρὸς αὐτὸν, ofa τέταχται 
ἡμέρα Κυρίον ἐπ᾽ αὐτοὺς, πιχρὰ xal σχληρὰ, δυνατὴ 
ἡμέρα, ὀργῆς ἡ ἡμέρα ἐχείνη, ἡμέρα θλέψεως xai 
ἀνάγχης, ἡμέρα ἀωρίας xaX ἀφανισμοῦ, ἡμέρα σχό- 
τοὺς χαὶ γνόφου, ἡμέρα νεφέλης χαὶ ὁμίχλης. Καὶ 
μέντοι χαὶ τοῦ ἐν ὀφθαλμοῖς χινδύνου χαὶ τῶν δεινῶν, 
εὐχαῖς ἐχείνου, χομιζόμενοι λύσιν" ὁ δὲ, προσαγαᾶ- 
γόντων ἤδη τῇ μονῇ xat ὅδον οὐχ ἐπὶ θύραις αἰσϑθό- 
μενο; τῶν πειρατηρίων, τοὺς μαθητὰς ὁμοῦ πάντας 
cuve vai, Ἰδοὺ, τέχνα χαὶ ἀδελφοὶ, ἔφη, ὡς ἄμπε- 
λος ἐγενήθητε τῷ Χριστῷ χομῶσα χαὶ θάλλουσα, xol 


ἀρετῶν ἅ.θει βρύουσα, δεξιᾷ τῇ ἐκείνου πεφυτευμένη, 


εἴη δὲ καὶ χατηρτισμένη λέγειν. Ὁρᾶτε οὖν μὴ xat- 


143. Et hec quidem sanctus Symeon matri su 
enarrabat, cum ipsam admodum letantem atque 
rursus graviter commotam conspexisset , prout ci- 
vium res lI: vel tristes erant ; Cassvotin vero luctus 


D et ploratus occupabat, levante super illam flagellum 


suum Domino; et ingens multitudo hominum inde 
ad sanctum accurrebant, lamentabili voce opem 
implorantes, non secus ac si irruisset super illos 
diesDomini amara et dura, dies fortis, dies irz, dies 
tribulationis et necessitatis, dies immaturitatis et 
perditionis, dies caliginis et tenebrarum, dies nu- 
bis et nebulee. Et Cassyotenses quidem imminentia 
sibi pericula calamitatesque depelli sancti preci- 
bus viderunt : ipse vero ingruere in monasterium 
suum tentationes et tantum non prz foribus adesse 
sentiens, discipulis simul omnibus convocatis : 
Ecce, fllii ac fratres mei, inquit, sicut vitis Chri- 
sto facti estis, palmitibus decora, virens, et flox*- 
bus virtutum gemmans, dextera illius plantes 


4119 


'lieeat dicere et perfecta. Videte igitur ne destruatis A 
septum, quod est lex Dei et mandatorum ejus ob- 

sczvalio : vastabit quippe vos, heu me! et dispergct 

aper de silva, et transeuntibus quibusvis expositi ᾿ 
eritis in contumeliam et conculcationem. Verum- 
tinen ferte. fructus (anta. cultura dignos, sus'i- 
nete cum gratiarum actione, οἱ generose magna- 
niniterque vos gerite in tentationibus. Ecce enim 
grandis calamitas in proximo est. Cum hc dixisset, 
graviter cum dolore ingemiseens, non. aliter quam 
$i anle oculos qux eventura crant versarentur , 
diseipules quidem inexpugnabili crucis Christi 
«igno munit : ipse autem contemplatione men- 
tis. abrepius, tantum non presentia adesse jam 
monstrante quz futura predixerat: iterum supplex 
ad Deum preces, iterum laervmas fundit, iterum 
expers somni noctem illam totam tradtucit ; donec 
apparens ei divina gratia, juvenis puellze speciem 
induta, affligentem se consolata est. Deinde οἱ 
hostis adfuit cum scandalo atque insidiis; cuius 
furor »b Angula orsus, contra ipsum ac fratres 


.S. SYMEONIS JUNIORIS 


D: 


3120 
aos": τὸν φραγμὸν, ὅς ἔστιν ὁ τοῦ Θεοῦ νόμος, 
xai f τῶν ἐντολῶν φυλαχή * xal λυιλήνγται, φεῦ xai 
χατανεμέστται ὑμᾶς ὁ ἐχθρὺς ὗς Ex δρυμοῦ, xat εἰς 
χοινὴν τοῖς διοδεύηυσιν ἐχτεθῇτε 
venga. "AM ἐνίγχατε χαρποὺς μᾶλλον τῆς Y:wozlag. 


ὕδοι) χαὶ χαταπά- 


ἀξίους, ὑπουονὴν δηλαδὴ μετ᾽ εὐχαριστίας, χαὶ τὸ ἐν 


«ttpaspot; γενναῖον χαὶ μεγχλόψυχον, "155, γὰρ τὰ 
δεινὰ παρὰ πόδα:, Ταῦτα ἔτη. x21 βχρύ Tt 
πονθὺς ἀνοιμώξα“, οἵα χρυφίοις διλμασ! τὰ μέλλοντα 


T γα πε- 
διορῶν, absol; μὲν τοῦ Χριστοῦ τὴν ἄμαχον ἐπ: 1)- 
λει σφραγῖδα" τ τὸν δὲ θξωρία ὑποφαθιῦσα. ἔσον οὐχ 
ἤδη παρεῖναι δείχυυσιν ἅπερ ἔἐπάγε 
πάλιν εὖὐγχα; mphg Θεὸν αὑτῷ, xai πάνω d 
ὕπνου τε πάλιν ἄγευστος ἐχείνη χαθάπαξ ω 
αὐτὸν ἡ θεία παρΞεχάγεσε γάρ'ς, iv oy tua 

πυρθένου ἐπιτανεῖσα. Ἕξτς δὲ χαὶ ὁ Lgs a μετ τὰ 
τῶν σχανδάλων PU τῆς ἐπιδουλῖς, ἐκ τοῦ "Ay qos: 
τὸ πρώτου ἡ τῆς ἐχείνου μανίας ἀρχὴ. xai ἡ χατ᾽ 
αὑτοῦ γαὶ τῶν ἀδελφῶν πληγὴ. διχαίεν τύς πρὸ; 

σύτον οἰχειώσξως τὴν ἀντιμισθίαν ἀπο)γαθόντος, χά» 
ριτό: τε παρὰ τοῦ cou ἀξίας τετυχτ κότος. 


placis seviit : recipiente illo meritam pro familiaritate cum hoste contracta mercedem, et gratiam a tali 


.amico conferri solitam. 

144. Interea enim temporis, dum qus viderat, 
discipulis enarrat Symeon ; Angulas, superioris 
doctrin:e quasi immemor, quin ctiam pr:cepti, 
ne sollicite agerent caventis, oblitus : Sollicitus sit 
ipse et sibi, inquit, et nobis. Qu: verba continuo 
plaga consequitur, non modo ipsi, sed fratribus 
quoque omnibus perquam luctuosa: adeo quippe (c 
gravis ac sva fuit, ut quidem prope abessent a 
30orle, quidam etiam morerentur; illi scilicet qui 
aliis negligentiores fuerant. Quo intellecto Sy- 
meon, ut alter Job, forti ac generoso animo dixit : 
Sit nomen Domini benedictum ín secula *'. Quidam 
.aülem írater, in paucis studiosus atqne amans 
virtutis, Conon appellatus, Symeonique, ob 
cleganliam ac suavitatem morum el studium se- 
ciandi meliora, admodum charus, perplexo erat 
dejectoque animo, metuens πὸ eadem quie (ratribus 
sibi quoque calamitas accideret. Hic quasi mente 
a sensibus aberrans, videre sibi videbatur Symeo- 
nem, talia interrogantem : Quzlis hominis unius in 
terris maxima erga Deum fiducia est? co autem, 
Quis ille est homo? respondente, dicere Symeonem, 
ille est qui loquitur tecum; divina, ut arbitror, 
gratia sie disponente ea, quie post paulo eventura 
psi preter exspectationem erant, aut potius disci- 
pulum instruente, ne ad infidelitatem a malo genio * 
pellectus, oblivisceretur suam magistro infirmita- 
tem indicare adversus machinamenta ipsius : etenim 
sibi redditus Conon, magno cum moerore visionem 
istam sancto aperuit. 

445. Non multo interjecto tempore Conon a 
diabolo percussus exspiravit: quod ubi ad aures 
Symconis pervenit, cor ingens dolor invasit. Jubet 
ergo apportari mortuum, allatum poni juxia se, 


*? Job. 1, 9 1l. 


puc. Ἐν ὅσῳ γὰρ τὰ ὀφθέντα πρὸς τοὺ: μαθητὰς ὁ 
Συμεὼν διεξήξι" τῆς προλαβούσης (05T:zp ἐπιλαϑόμε- 
νος διδασχαλίας ὁ ᾿Αγγουλᾶ:, c9 μὴν ἀλνὰ xal τῆ; 
ἐντολῆς, Μὴ μεριμνήσητε, χελευγύση-, Mzpluvnaov, 
ἐχεῖνος, ἑαυτῷ χαὶ fjutv, ἔφη Καὶ μετὰ τοῦ ῥήματος 


εὐθὺς ἡ πληγδ, οὐ xav! αὐτοῦ μόνον, ἀλλὰ xa: τῶν 


ἀδελφῶν ὁμοῦ πάντων" χαὶ ἡ πληγὴ μεγάλη οὕτω 
xai χαλεπὴ, ὡς τοὺς μὲν αὐτῶν ἐγγυτάτω θα. ἀτοῦυ 
γενέσθα:, τοὺς δὲ aal θανεῖν, ὅσηι δηλαδὴ τῶν ἄλλων 
ἀπελέστερον eto. Ὅπερ μαθόντα τὸν Συμεὼν τὸ 
“ἧς νεανιχῇς τοῦ Ἰὼδ ἐκείνης χαὶ γενναία : cávat du 
yn: Εἴη τὸ ὅνομα Κυρίου εὐλογημένον" εἰς τοὺς 
αἰῶνας. Εἰπτῆχκει δέ τις ἀδελφὸς, τῶ» χομιξῇ σπου- 
δχίων xat φιλαρέτων, ὄνομα Κόνων, ὃ; διὰ τὸ χρη- 
στὸν τοῦ τρόπον, xal τὸν περὶ τὸ χιλὸν ἔρωτα ᾿γά- 
πητὸ τῷ μεγάλῳ διαφερόντως" οὗτοη; δέτι zn ἴσης 
τοῖς ἀδελφοῖ; πληγῆς ἴστατο σχυθρωπός. Ἔξω δὲ 
καθάπερ ἑαυτοῦ γεγονὼς, ἐδόχει ταῦτα τὸν θεῖον Σ.- 
μεὼν ὁρᾷν αὐτοῦ πυνθανόμενον * Πείχ τῶν zip γῖς 
Ey); ἀνθρώπου μεγίστη πρὸς Θεὸν παῤῥησία; «οὐ δὲ 
καὶ τίς ἐχεῖνός ἔστιν ἐρομένου, αὐτὸν εἶναι ςάνει τὸν 
μετ᾽ ἐχείνον λαλοῦντα" τῆ; θείας, οἶμαι, χάριτος, ὃ 
μετ᾽ οὐ πολὺ παράδοξον ἔμελλεν ἐπ᾽ αὐτῷ γενή- 
σεσῦαι προοιχονομούσης, ἣ τὸν μαθγτὴν μᾶλλον 
οἰχοδομούσης. μὴ λάῆῃ παρὰ τοῦ πονηροῦ πρὸς 
ἀπιστίαν ὑποσυρεὶς, ἀσθένειαν τοῦ διδασχάλου πρὸς 
τὰς ἐχείνου μηχανὰς xavavvovat * ὁ μὲν γὰρ Κόνων 
εἷς ἑχυτὸν ἐπανελθὼν, ἀγωνίας μεστὸς τὴν 517 αὐτῷ 
ἐξηγήσατο. 


pue". Οὐ πολὺ δὲ τὸ Ev μέτῳ xaX τελευτᾷ μὲν αὐτὸς 
ὑπὸ τοῦ διαδόλου πληγεὶ; ὁ Κόνων * ὅπερ τῷ Συ- 
μεὼν àxou30iv, μέσης αὑτοῦ χαθιχνεῖται χαρϑία:. 
Ὃ δὲ τὸν νεχρὸν χομισθῆναι, xaX πρὸς αὐτυζ τε- 


8121 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


8122 


θῆναι, τὴν δὲ δερματίνην τοῦ στύλου σχέπην ἀρθῆ- A pelliceum columna tectum amoveri ; tum intimis 


ναι χελεύσας, τὰ σπλάγχνα τε δεινῶς ἐπὶ τῷ χειμέ- 
. vt) παθὼν ὀδυντρόν τε λίαν δαχρύσας xaX ἀναχλαύ- 
: σας, Ὑὐνυτά τ δοὺς ἐδάφει χαὶ ὄψις, Δέσποτα 
' παντοχράτορ, εἶπεν, ὁ ποιήσας τὸν οὐρανὸν χαὶ πῆ- 
Ea; αὑτὸν, ὁ στερεώσας τὴν γῆν χαὶ τὰ ἐν αὐτῇ, ὁ 
διδοὺ; πνοὴν τῷ Aag τῷ ἐπ᾽ αὐτῦῇ΄ς καὶ πνεῦμα tol; 
πατοῦτιν αὐτὴν, ὁ ἐχστρέφων εἰς πρωΐ σχιὰν θανά- 
τον xal fjuípav εἰς νύχτα σχοτάζων, ὁ ὑχνατῶν 
καὶ ζωργονῶν, ὁ εἰς λου χατάτων xav ἀνάγων, 
πνεῦσον ἐπὶ τὸ νεχοὃῦν σῶα τοῦτο τοῦ ζωοποιοῦ 
Πνεύματός oov, χαὶ ἀποχαταστήτω αὐτῷ d ψυχὴ 
αὐτοῦ, (31€ λαλῆσαι τοὺς νἱοὺς τῶν ἀνθρώπων τὴν 
δυυλττείαν σου, χαὶ τὴν δόξαν τῆ; μεγαλοπρεπείας 
«ἧς βασιλείας σου. Ταῦτα προσευξάλενος xa δια- 
γαστὰς, μεγάλῃ ὡς; εἶχεν, 'A553 Κόνων, ἐδόησε, τῇ 
φονῇ. Ὃ δὲ ἣν ἄψυχος, σῶμα αἰσθέσεώ; τε xal 
zvof ἔρημον, Τοῦ δὲ τῇ γῇ πάλιν ἑαυτὸν τοῦ Σὺυ- 
μιὼν διδωχότης, τὰ αὐτά τε προσευξαμένου, xal 
παραπλησία φωνῇ πάλιν τῶν μχϑητὴν καλέσχντο; ἔτι 
νεχρὸς ἀχριδῶς 6 νεχρὸς ἣν, Vóvaza χαὶ κεφαλὴν αὖθις 
χολληθεὶ; τῷ ἐδάφει, συντονώτερόν τε τοῦ Θεοῦ 
δεηθεὶς, ἔπειτα μέντοι χαρδίαν ἄμα χαὶ ὀφθαλιλοὺς 
εἰ; οὐρανοὺς ἀνατείνας, φωνὴν τε δάχρυσι θερμοῖς 
χκεχερασμένην ἀφεὶς, Ἡ τοῦ Θεοῦ μήτηρ, ἡ Δέσποινα 
πάντων xal Θεοτόκος ἡ τῆς ἡ λῶν ἀναπλάσειος καὶ 
σωτηρίας μεοῖτις, ἔφη "ὁ πρέδρομος τοῦ Ἐμμα- 
νουῦλ. ὁ καὶ αὑτὸν χαταξιωλεὶς βχπτίσαι τὸν αἴροντα 
τὴν ἁ αρτίλν τοῦ χόσμου, ὁ τῇ μητρὶ με xal πρὸ γε- 
νέτεως εὐχγγελισάμενοης Χεργυθὶμ, Σερχφὶμ, Θρόνοι, 
Κυριότητες, 'Aoyat, Ἐξουσίαι, Μιχαὴλ, Γαδριὴλ, 
ἀλλὰ χαὶ πᾶντες ὅσοι τῶν ἀγγελιχῶν ἐχεΐίνων δυνά- 
piov, ἄλλος ἄλλης στρατιᾶ; προγγεῖσθε * ἀπόστο- 
λο: θεῖο!, προφῆται, μάρτυρες, ἱερεῖς, ol τὴν 
ἀδαπάνητου μυστιχῶς θυσίαν ὑπὲρ ψυχῶν διχαίων 
προσφέροντε, σεσίγηχεν ὑμῖν πᾶσχ νῦν ὑπὲρ ἐμοῦ 
«ph; Θεὸν παῤῥησία, ἐπιλέλησθε τοῦ διὰ παντὸς 
ὑμᾶς μετίτας προδαλλομένου * χεῖται γὰρ, ὡς ὁρᾶτε, 
οὗτος, xai οὐδεμία 720 ὑμῶν πρεπδεία, οὐδεὶς 
τῶν ἐμῶν τῆς χαρδίας ὀδυνῶν ἔλεος. που διαχε- 
νὴς παρ᾽ ὅλην ὁ πόνος ἐμοὶ τὴν ζωὴν; Εἰ οὐχ ἀνα- 
στήσεται, ὄντως οὐχ εὐτρέστησα τῷ Θεῷ μου, οὐ- 
δὲ κοινωνίαν οὐμενοῦν εὗρον οὐδεμίαν ἐν ὑμῖν, εἰ οὗ 
ζήσεται. Ὃ ἐν ὑψηλοῖς χατοιχῶν, xal τὰ ταπεινὰ 
ἐφορῶν, ὁ ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης χαθήμενος ἐν 
τοῖς οὐρανοῖς, ἐπίττρεψον, Κύρις, Ex. τοῦ οὐρανοῦ, 
καὶ [oz ἐχ τοῦ οἴχου τοῦ ἁγίου σοῦ χαὶ δόξης * ποῦ 
ἔστιν ὁ ζῆλό; σου xa ἡ ἰσχύς σου ; ποῦ ἐστι τὸ πλῆ- 
θο; τοῦ ἐλέου σου xal τῶν οἰκτιρμῶν σου ; 

(pa. Ταῦτα τοῦ ἀγίου προσευχομένου, οὐ χατ- 
"etia; μόνον οἱ πλρόντες ἐπληροῦντο χαὶ δέους, ἀλλὰ 
συμπάτχειν αὑτῷ μιχροὺ καὶ τὰ στοιχεῖα ἐδόχει, δι- 
χαίας οὕτω Quyf: βοὴν δυσωπούμενα" τὴν μέντοι 
μαχαρίαν Μάρθαν xot φρίχης τι ὑπεληλύθει" ἤδη δὲ 
xc: ἔξω ἑαυτῆς ἐνόμιζε γεγενῆσθαι, ἕως ἄνωθεν 
χρυφίως ἐπιδημήσασα χάρις εἰς ἑαυτὴν ἐπανήγαγεν. 
᾿Αλλ᾽ οὐ γὰρ ἔμελλε θεὸς ταύτῃ τοῦ δικαίου χάμνον- 
τος ἐπὶ πλέον ὑπερορᾷν, ἀλλὰ θείας ὁ Συμεὼν ἐπι- 
σχοπτῆς xal προσχγούσης ἤδη παραχλήσεω; ὑπαισθό- 


visceribus super jacentem commotus, dolenterque 
adinodum flens atque ingemiscens, prostratis ge- 
nibus ac facie in terram : Dornine, inquit, omnipo- 
tens, qui fecisti celum ct. compegisti illud; qui 
firmasti terram et qus in casunt ; qui dasspiritum 
populo terram incolenti et calcanti; qui mortis 
umbram vertis in lucem, ef diem in noctem tene- 
brosam; qui occidiset vivificas; qui ad inferos 
deducis οἱ reducis; spira super hoc ca:aver spiri- 
tum tuuim vivificum, et restituatur illi anima sua, 
ut filii hominum celebrent potentiam tuam et 
gloriam majesiatis regni tui. Ita precatus surrexit,. 
quantaque potuit maxima voce clamavit, Abba: 
. Conon. [s autem. voce. carebat animaque, corpus 
sensu ac spiritu destitutum. Cum vero se rursus 
huni projecisset, cademque precando iterasset,. 


:8c pari voce discipulum vocasset nequidquiam 


(mortmus enim ut erat, vere manebat mortuus), 
genibus ac capite tertio affixus terrz,, contentiori 
oratione Dei opein imploravit. Postea vero corde 
oculisque in ccelum erectis, vocem lacrymis fer- 
venlibus mistam hujusmodi emisit: Mater Dei, 
Domina omnium ac Deipara, mediatrix reparatio- 
nis ac salutis nostr? : Przicursor Emmanuelis, qui 
etiam dignus fuisti baptizareillum qui tollit pec- 
cata mundi, quique antequam natus sum matri 
me: me annuntiasti : Cherubim, Seraphim, Throni, 
Dominationes, Principatus, Virtutes, Michacl, Ga- 


c briel, et quotquot pr:eterea estis angelici spiritus, . 


alii aliis exercitibus  praffecti: divini apostoli , 
prophete, martyres, sacerdotes, qui inexhaustum 
sacrificium pro animabus justis inystice offertis, 
jam omnis vestra in Deum fiducia pro me loqui 
destitit ac mula est; obliti estis mei, dui vos. 
semper mediatores adhibui : jacet. quippe, ut cer- 
nitis, hic discipulus meus ; et rulla a vobis inter- 
cessio, nulla dolornm meorum commiseratio pro- 
cedit. Án ergo frustra omnis per totam vitam 
exantlatus labor? Si hie non resurgat, vere noi 
placui Deo meo; neque communionem inveni 
ullam in vohis, si non reviviscat. Tu qui in altis 
habitas et humilia respicis, qui ad dexteram ina- 
jestatis sedes in caiis, converie, quxso, Domine, 


D inde, et respice e domo sancta glori» tux. Ubi est 


zelus tuus ac virtus tua? ubi est multitudo 1nise-. 
ricordia tu» οἱ miserationum tuarum? 


146. In hunc modum orante sancto, morore- 
timoreque impleti sunt non modo prasentes, ve- 
rum ipsa quoque clementia commiseralione tangi 
videbantur, utpote tam juste animz clamorem 
ulterius non ferentia : certe beatam Martham horror 
quidam subivit, quo a sensibus abivisse se pulabat, 
donec superna Dei gratia occulte superveniens ip- 
sam ad se reduxit. Verumenimvero non amplius 
hoc modo despecturus erat Deus justum laboran.- 
tem : sentiens itaque divinam visitatiorem adv€*— 


L7 


3123 


S. SYMEONIS JUNIORIS 


L 


8194 


nientemque consolationem. ingenti statim voce Α μενος, ὀξὺ αὐτίχα βοήσας, 'Ex θλίψεως &xsxa.te- 


clamavit, dicens : Ex tribulatione mea invocavi Do- 
miinum, et. exaudivit me in latitudine *^ : Domine, 
exaudi orationem meam οἱ clamor meus ad te ve- 
niat. Ne. avertas faciem tuam a puero tuo, quoniam 
tribulor ; — velociter exaudi me tu, qui celos in- 
clinas, Deust*;qui ex. sanctis et excelsis habitaeu- 
lis tuis descendisti, qui propter me caro factus cs, 
qui pro me crucem et mortem sustinuisti. Si volun- 
tilem. timentium te, uti promisisti, facis; si libro 
vitz? ;eternz me inutilem servum inscripsisti ; quem- 
admodum filiam principis jam defunctam , et mor- 
tuum vidus filium jam elatum, et Lazarum jam 
quatriduanum ex mortuis resuscitasti; ita veniat 
quoque spiritus vitze in hunc defunctum, et revi- 
viscat, et consistat pedibus suis. Ita justo Symeone 
clamante, vox, quemadmodum in oratione solet, 
intra ipsius jacentis animam audita est (uti postea 
narrabat) dicens : Totus mundus tenebrz est ; nulla 
uspiam lux super facien terre, quoniam impleta 
est iniquitas in negotiis filiorum hominum, idque 
non solum hoc in loco. 


447. Jam sol versus meridiem inclinabat, cum 
Buspicit sanctus Symeon : atque ecce panduntur 
coli, et lumen, non niodo oculorum aciem, sed 
ipsam quoque diem et splendidissimum solem of- 
fuscans, supra firmamentum emicat; sonusque ro- 
tarum currentium allabitur auribus. Currus autem 
quatuor instructus equis ac totidem rotis erat, cui 
tres prasidebant viri; quorum unus a parte dextra 
medius inter duas rotas et equos, alter a parte si- 
nistra similiter, tertius a tergo sedebat. Vestis porro 
et coma viris talis erat, ut altera candore superaret 
nivem, altera splendore aurum : equorum vero 
color et frena, et vehiculi species merum erant 
jumen, quod oculos potius ad spectandum, quam 
linguam ad explicandum requireret, aut potius 
utrorumque qualiter argueret infirmitatem. Fere- 
batur autem currus pone columnam a parte sinistra 
versus dexteram, donec consisteret ante facien 
Svmeonis versus orientem, sic jubente eo qui se- 
quebatur a dextris. 

448. Mox etiam a dexteris tranquilla afflavit aura, 
apparuitque similitudo firmamenti , et visio post 
tergum velut lapidis sapphiri, et quatuor manus 
virorum (dixisses consternatione ac timore per- 
culsos) levibus alis pervelantium, et quasi velum 
aliquod altaris se moventium : quod spectabatur, si- 
militudo throni introrsum splendentis; ac rur- 
sus supra thronum velut' species lominis, non 
permittentis, tantum vel oculis vel mente e specta- 
culo voluptatis capi, quantum spectans cupiebat: 
angeli quoque numero infiniti, cingentes thro- 
num, prasto erant ; qui ipsum revera lumen vide- 

zntur, ita corüuscabant undique emittendo radios. 
Alii speciem praferebant aeris, alii ignis, alii 


M^ Teal. cxvu, ὅ. ?" Psal. ci, 2, 5; xvin 10. 


σάμην τὸν Κύριον, ἔφη, xal ἑπήχουσά pov elc 
σιλατυσμόν" Κύριε, εἰσάχουσον τῆς προσευχῆς 
μου, καὶ ἡ χραυγή μου πρὸς σὲ ἐλθέτω: μὴ ἀπο- 
στρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τοῦ πωιδός σου, 
ὅτι θλίδομαι" ταχὺ ἐπάκουσόν μου, ὁ κιίγας οὐ- 
ραγοὺς θεός * χαὶ ἐξ ἁγίων ὑψωμάτων καὶ χατοιχη- 
τηρίων σου χαταδὰς, ὁ δι᾽ ἐμὲ σὰρξ γενόμενος, ὁ xat 
σταυρὺν ὑπὲρ ἐμοῦ χαὶ θάνατον ἀνασχόμενος. Ei 0£- 
λημα τῶν σε φοδουμένων, ὡς ἐπηγγείλω, ποιεῖς, εἰ τῇ 
βίδλῳ με τῆς παρὰ σοὶ ζωῆς καὶ τὸν ἀχρ-:ἶον δοῦλον 
ἐναπεγράψω, ὡς τεθνηχυΐαν ἤδη τὴν τοῦ ἄρχοντος 
θυγατέρα, ὡς ἐχχομιζόμενον νεχρὸν τὸν τῆς χέρα; 
υἱὸν, ὡς τετραΐἥμερον Ex νεχρῶν ἀνέστησας Λάξαρον,͵ 
οὕτως ἐλθέτω πνεῦμα ζωῆς χαὶ εἰς τὸν χεΐμενον 
τοῦτον, xal ζησάτω, xal στήτω ἐπὶ τῶν ποδῶν «- 
toU. Ταῦτα τοῦ διχαίου βοῶντος, φωνὴ χαθάπιρ 
ἐν προσευχῇ τῇ Ψυχῇ τοῦ χειμένου ἢχούετο, ὡς 
αὐτὸς ὕστερον ἐξηγούμενος ἦν, Ὅλος, λέγουσα, δχό- 
tog ὁ χόσμος, οὐχ ἔστι φῶς ἐπὶ προσώπου τῇς γῆς 
οὐδαμοῦ, πληθυνθείσης τῆς ἀνομίας ἐν τοῖς ἐπιτη- 
δεύμασι τῶν viüv τῶν ἀνθρώπων, ὅτι ph μόνον 
ἐνταῦθα. 

ρμο. Ἥλιος μὲν οὖν ἤδη μετὰ μεσημδρίαν χεχλί- 
χει" ὁρᾷ δὲ ὁ ἱερὸς Συμεὼν, καὶ ἰδοὺ ἀνοΐγονται οἱ 
οὐρανοὶ, φῶς δὲ οὐχ ὀφθαλμοῦ μόνον, ἀλλὰ καὶ αὑτῇ: 
ἡμέρας, χαὶ αὐτοῦ χρεῖττον ἡλίου ὑπεράνιυ τοῦ στε- 
ρεώμστος " ἧχός τε τροχῶν φερομένων ἐμπίπτων 
ταῖς ἀχυαῖς * ἅρμα δὲ κατόπιν τοῦ ἤχου τέσσαρσι μὲν 
ἵπποις χρώμενον, τοσούτοις δὲ xat τροχοῖς * τρ:ἷς τε 
ἀριθμὸν παραθέοντες ἄνδρες, ὁ μὲν ἐκ δεξιῶν μεταξὺ 
τῶν δύο τροχῶν τε χαὶ ἵππων, ὁ δ᾽ ἐξ ἀριστερῶν 
ὁμοίως, ἕτερος δ᾽ ἐχ τῶν ὀπισθίων. Ἢ δὲ ἀναδολὴ 
τοῖς ἀνδράσι χαὶ ἡ χόμη, ἡ μὲν χιόνα τῇ λευχότητι 
παριοῦσα, 1j 6k πλέον xal χρυσοῦ στἕἔλδουσα τὸ δὲ 
τῶν ἵππων χρῶμα, τὰ δὲ ἡνία, τὸ δὲ τοῦ ὀχήματος 
εἶδο;, φῶς αὐτόχρημα ἦσαν, φῶς ὀφθαλμῶν μᾶλλον 
el; θέαν ἣ γλώττης εἰς ἑρμηνείαν δεόμενον, ἣ xal 
ἀμφοῖν ἐπίσης, γλώττης ὁμοῦ χαὶ ὀρθαλμῶν ἐλέγχον 
ἀσθένειαν. Ἐφέρετο τοίνυν ἐπὶ τὰ δεξιὰ διὰ τῶν εὖ» 
ωὠνύμων ἐχ τῶν ὀπισθίων τοῦ χίονος, ἕως χατὰ πρόν» 
«zov ἔστη τοῦ Συμεὼν πρὸς ἀνατολὰς, τοὺ Orbi 
παρεπομένου ταύτῃ χελεύσαντος. 

pun. Αὐτίχα γοῦν &x τῶν δεξιῶν ἡ ρέμα προσὲδ:- 


D λὲν αὖρα, χαὶ ἰδοὺ ὡς ὁμοίωμα στερεώματος, χαὶ ὡς 


ὅρασις χατὰ νῶτον λίβου σαπφείρου, τέσσαρὲές t5 
χεῖρες ἀνδρῶν οἱονεὶ σὺν ἐχπλήξει καὶ φόδῳ πτέρυ- 
ξιν ἑλαφραῖ; διαπετομένων, xat ὥξπερ τι καταπέτα- 
σμα θυσιαστηρίου χατασειόντων * τὰ δὲ ὑπὲρ τοῦτο 
ὁμοίωμα θρόνου τὰ ἕνδον χαταλάμποντος, xat ἐπ᾽ αὖ- 
τοῦ πάλιν ὡς εἶδυς ἀνθρώπου, μῆτε ὀφθαλμῷ τῆς θέας 
ἐφιχέσθαι, μήτε νῷ τοσοῦτον ἐφιέντος ὅσον ἐδούλετο" 
ἀγγέλων τε μυριάδες ἀριθμοῦ χρείΐίττου; χυχλοῦσαι 
τὸν θρόνον ὁμοῦ xai mxpsaimxuiat, φῶς αὐτόχρημ᾽ 
οὖσαι, φῶς ἀφιεῖσαι, φῶς ἐξαστράπτουσαι. Οἱ μὲν ὅσα 
καὶ ἀὴρ ὁρώμενοι, οἱ ὃὲ πῦρ, οἱ δὲ ἥλιος " τῷ μέντοι 
Μιχαὴλ (ὡς τηνιχαῦτα μυστιχῶς τῷ Συμεὼν ἐδηλοῦ» 


3125 


VITA A NICEPHORO CONSCRIPTA. 


3128 


«o), πλείονος τῶν ἄλλων οἰχειώσεω; xa παῤῥησίας A solis: Michaeli tamen (uti secreto Symeoni tunc 


μετῆν, ὡς xal πάντων ἤδη γεφαλὰς ἐπιχλινομόνων 
μόνον ὑπερανέχειν αὑτὸν, διαχονούμενον τοῖς Δεσπο- 
κιχοῖς διατάγυασιν. ᾿Απὸ μέντοι τῆς τοῦ χίονος στά- 
σεως ἄχρι τῶν ἀθεάτως ἐχείνων xal μυστιχῶ; ópu- 
μένων ἀναδάσεις, ὡς εἰς τὸν οὐρανὸν, al δυνάμεις 
ἐτίθεντο " cuvavfjit ὃὲ καὶ πλῆθος αὐταῖς ἀνὰ τὸν 
ἀέρα μυρίον. ὡς μηδὲ τῷ παντὶ χωρεῖσθαι δύνασθαι, 
ἀλλ᾽ οἷον ἀλλήλοις συγχεΐαθαι, χαὶ θατέρου τὸν ἕἔτΞ - 
ρον ἔχεσθαι, φῶ: περιχειμένους, φῶς ὁρωμένους, 
ςῶς οἷον μηδὲ ὀφθαλμῷ χαταληπτόν εἶναι λάμπον- 
τας φωνὴ τοῦ ὁμοιώματος ἐχείνου ἀχουομένη, ὡς 
φωνὴ, τοῦ ἐν ὑπεροχαῖ; ἀνθρώπου, ἀποχατάστασιν τῆς 
τοῦ χειμένου ψυχῆς σημαίνουσα. 


manifestatum est) major quam aliis familiaritas 
agendique libertas erat, adeo ut omnibus capita 
inclinantibas, ipse unus emineret, Dominicis man- 
datis inserviens. Ab illo porro ubi columna stabat , 
loco, ad illum usque ubi arcana nec alteri unquam 
visa, spectacula apparebant, ascensus erat, per 
quem velut in ipsum usque celum angelici spi- 
ritus erant constituti, conscendebantque per acrem 
tanta multitudine, ut capi omnino loco non pos- 
sent, sed inter se quasi conglobati, alii alios com- 
plecti cogerentur: omnes spJendidissimo circum- 
dati lumine, videbantur ipsum esse lumen, et tale 
guidem quale oculorum acies ferre nequiret. Tum 


denique vox audita est, velut hominis in sublimi stantis, significans restitutionem anim: demortui 


in suam sedem. 


ρμθ΄. 'Q; δὲ χρύπτεσθαι ἤδη τὰ τῆς θείας ἐχείνης B 


ἐπιφανείας, καὶ μηχέθ᾽ ὁρᾶσθαι ἤμελλε, στρατιά τις 
ἀγγέλων παρέστη τῷ Συμεὼν, τῆς αὐτοῦ στάσεως; 
ἐχατέρωθεν, xazk τῶν τῆς πονηρίας πνευμάτων * 
παραχρῆμα δὲ καὶ αὐτὸς, χάριτος ὥσπερ δαψιλε- 
στέρας ὑποπλησθεὶ:, λαμπρᾷ ὡς εἶχε χαὶ πεποιθυίᾳ 
φωνῇ. ᾿Αδελφὲ Κόνων, ἔγειραι, ἔφη, χαλεῖ os. bU 
ἐμοῦ ὁ τετραήμερον ix τάφου χαλέσας Λάζαρον " 
χαὶ ὁμοῦ τῇ φωνῇ (τίς σου τὰ θαυμάσια, Χριστὲ, 
διηγήσεται :) ὁ νεκρὸς ἀνεδΐω, χαὶ τῆς γλυχείας τοῦ 
διδασχάλου φωνῇς ὁ μαθητὴς fjs0eto * χαὶ πρὸς τὴν 
χλῆσιν διαναστὰς, xal ὄμμασι βλέψας, καὶ ποσὶ 
χρησάμενος, ἀποχατέστη τῇ ἀδελφότητι. Καὶ 
τοῦτο μὲν δὴ τοιοῦτο τοῦ Συμεὼν, xal οὕτω κατὰ 
τὸν γενναῖον Ἰὼδ πειρασθῆναι συγχωρηθεὶς xat αὖ- 
«ὃς, λαμπροτέρας ἐπὶ τέλει τυγχάνει τῆς ἀναῤῥή- 
σεως, ὅσῳ τοῦ διπλασίω τῶν πρώην ἀφῃρημένων τὰ 
μετὰ ταῦτα κομίσασθαι, τὸ τὸν θανόντα μαθητὴν, 
αὐπὸν ἐχεῖνον ζῶντα πάλιν ἑξαισίω:; ἀπολαθεῖν, xaX 
«οιαύτης ἐπιφανείας ἀξιωθῆναι, οὖχ ὀλίγῳ θαυμα- 
σιώτερον. "Hyiv δὲ xal πρὸς τὰ ἑξῆς ὁ λόγο: ἴτω 
«ἧς ἀχολουθίας ἐχόμενος. 


449. Posteaquam divinz ille apparitiones eva- 
nuissent, conspecius exercitus quidam angelorum 


astitit Symeoni, ab utraque columnae parte ad- . 


versus imnalos spiritus presidium : moxque ipse, 
velut uberiore gratia repletus, quai potuit claris- 
Sima voce, ac fiducis plena dixit: Frater Conon, 
suscitare; vocat te per me ille qui quatriduanum 
e sepulcro Lazarum evocavit. .Vixdum loqui de- 
sierat (quis mirabilia tua, Domine, enarret? ), cum 
mortuus revixit, et suavem magistri vocem disci- 
pulus audivit, et ad evocationem surrexit, et. ocu- 
lis vidit, et pedibus stetit, et collegio fratrum re- 
slitutus est. Atque hoe quidem sic actum est: 
itaque exemplo generosi Job tentari varie permis- 
sus, illustrius prazconium ad extremum retulii, 
quando post secuta. dupliciter resarciverunt dam- 
num prius ablatorum ; nam et discipulum mortuum 
inusitato modo rursus vivum recepit, et tam inso- 
lita apparitione dignatus fuit, quod haud pauio 
admirabilius. Verum ad catera, qus res!ant 
enarranda, nostra procedat oratio. 


CAPUT XIX. 
Miracula per capillos Symeonis patrata. Sacerdotium susceptum. 


ΟΝ. speso; τις, τῆς Ἰδήέρων ὁρμώμενος, xatà 
φήμην τοῦ ἁγίου mob; αὐτὸν πιρχγεγονὼ;, οὕτως 
ἀνηρτήθη τῆς εἰς αὐτὸν πίστεως, ὡς χαὶ τῶν ἱερῶν 
αὐτοῦ τριχῶν αἰτῆσαι παρ᾽ αὐτοῦ καὶ λαδεῖν, Οὗτης 
εἰς τὴν οἰχείαν ἐπανελθὼν, ἐν χαθαρῷ τῶν θορύθων 
χωρίῳ ναὸν ἐδείιλατο, xal σταυρῷ τιμίως αὐτὰς iv- 
απέθετο, ἵνα χαὶ διπλῇ μᾶλλον τῇ τε θήχῃ χαὶ σ,ίσιν 
αὐταῖς εἴη θαυματουργεῖν. Τῶν δὲ χαχῶς πασχόν- 
τῶν πολλοὶ, χαὶ πνεύμασιν ἀχαθάρτοις f| υόσοις 
πιεζομένων, προσιόντες, χαὶ θεραπεί�
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Texts

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Patrologiæ cursus completus [Series Græca] : ... omnium ss. patrum, doctorum, scriptorumque ecclasiasticorum sive Latinorum sive Græcorum ..."

See other formats
